Η περίοδος μετά τον Ιουστινιανό

Ο Ηράκλειος και η δυναστεία του

Ηγέτης που συνδύαζε το ρωμαϊκό πολεμικό πνεύμα και τη θρησκευτικότητα . Στις σημαίες του στόλου του τοποθετεί την Παναγία και κηρύττει ιερό πόλεμο εναντίον των Περσών. Σκοπός του είναι να πάρει πίσω τον Τίμιο Σταυρό.

Τρεις περίοδοι :

610-622 622-630 630-641Ανεβαίνει στην εξουσία και. Ήττα των Περσών. Σώζεται η Εισβάλουν οι Άραβες από

πολεμά τους Πέρσες Πόλη από τους Αβάρους ανατολικά και δυτικά. Ο εξασθενημένος

στρατός δεν μπορεί να τους αντιμετωπίσει

Εσωτερική αναδιοργάνωση

Θέματα : στρατιωτικές μονάδες αρχικά μετακινούμενες, αργότερα σταθερές Στρατοτόπια : κτήματα που ανήκαν σε στρατιώτες που μεταβιβάζονταν από

τον πατέρα στον πρωτότοκο γιο. Κοινότητες χωριών : Στη θέση των μεγαλοϊδιοκτητών που αφανίστηκαν στις

σλαβικές επιδρομές οργανώθηκαν κοινότητες ελεύθερων καλλιεργητών

Όλες οι κρατικές υπηρεσίες υπάγονται στον αυτοκράτορα.

Θεσπίζονται το Λογοθέσιον του Γενικού (υπουργός οικονομικών) και το Λογοθέσιον του Δρόμου(πρωθυπουργός).

Ο αυτοκράτορας από «Αύγουστος» ονομάζεται μετά τον 7ο αιώνα «Βασιλεύς πιστός εν Χριστώ»

Έννοιες που πρέπει να θυμάστε :Σκλαβηνίες, Θέματα, Στρατοτόπια, Χαγάνος, μάχη στη Νινευί, Κοινότητες χωριών, Λογοθέτης του ΓενικούΛογοθέτης του Δρόμου.

Οι διάδοχοι του Ηρακλείου

Κωνστάντας ο Β’

Αντιμετώπισε τους Άραβες στη θάλασσα και τους Σλάβους στη ξηράΕκστρατεύει στη Νότιο Ιταλία για να προφυλάξει τους Λογγοβαρδούς.

Κωνσταντίνος Δ’ Πολιορκία της Πόλης από τους Άραβες Πολιορκία της Θεσσαλονίκης από Σλάβους Οι Βούλγαροι εγκαθίστανται στην σημερινή Βόρεια Βουλγαρία

Εισβολή σλαβικών φύλων

Ξεκίνησαν το 600 μ. Χ. ως λεηλασίες. Ο αυτοκράτορας Μαυρίκιος τους απωθεί πέρα από το Δούναβη. Μετά το 622 όμως Αβάροι και Σλάβοι κατεβαίνουν νοτιότερα και φτάνουν μέχρι την Πόλη. Πολλοί σλαβικοί πληθυσμοί εποικούν περιοχές της Ελλάδας, (Πελοπόννησο). Οι εγκαταστάσεις αυτές λέγονται Σκλαβηνίες.

Ερωτήσεις

1. Ποιοι λαοί εγκαταστάθηκαν στο Βυζάντιο τον 7ο αιώνα;2. Ποια ήταν η κοινωνική οργάνωση των σλαβικών φύλων;3. Ποιες ήταν οι σημαντικότερες μάχες της εκστρατείας του Ηράκλειου εναντίον των

Περσών;4. Πώς κρίνετε το πολιτικό έργο του Ηράκλειου σε σχέση με το αντίστοιχο έργο των

διαδόχων του ;

Ισλάμ

622 μ.Χ. Το έτος της Εγίρας –Ο Μωάμεθ εγκαταλείπει τη Μέκκα και εγκαθίσταται στην Αιθρίβη (Μεδίνα).

Η διδασκαλία του Μωάμεθ συνέτεινε στην πολιτισμική εξέλιξη και στην ένωση της αραβικής κοινωνίας

Η ανατολική και βόρεια αραβική χερσόνησος κυριαρχείται από έρημο με λίγες οάσεις.Αποτέλεσμα είναι το χαμηλό οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο.Οι κάτοικοι της ερήμου, οι Βεδουίνοι ήταν κυρίως κτηνοτρόφοι και νομάδες και διαιρούνταν σε φυλές.

Η δυτική και νότια Αραβία (Υεμένη) ήταν εύφορη και είχε εμπορικές πόλεις (Μέκκα).Εκεί οι φυλές σταδιακά απέκτησαν κοινή λατρεία στην πέτρα Καάμπα. Στις πόλεις επίσης αυτές υπήρχε ο μονοφυσιτισμός.

Το Ισλάμ είναι μείγμα

-Μονοφυσιτικών αντιλήψεων-Ιουδαϊκού μονοθεϊσμού-Ηθικών επιλογών των νομάδων

Κατάργησε τα φετίχ (είδωλα) και ανέδειξε τον ΑλλάχΚήρυξε την αυστηρή και στρατευμένη ζωή

Ηγέτης των Αράβων είναι ο Χαλίφης και το αραβικό κράτος είναι το Χαλιφάτο.Ιερό βιβλίο είναι το Κοράνιο και κηρύττει:

Πίστη στον Αλλάχ στους αγγέλους του

στους προφήτεςστο Κοράνιοστην ημέρα της Ανάστασηςστο πεπρωμένοστην ομολογία πίστης στη δύναμη της προσευχήςστη νηστείαστην ελεημοσύνη (1/40 των εισοδημάτων)στο προσκύνημα στη Μέκκαστον ιερό πόλεμο

Ερωτήσεις

1. Γιατί το έτος 622 μ. Χ. είναι σημαντικό για τους μουσουλμάνους;2. Ποιες είναι οι βασικές επιρροές του Ισλάμ;3. Ποιοι παράγοντες συντέλεσαν στη γρήγορη επέκταση του Ισλαμισμού ;4. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της ισλαμικής λατρείας;5. Τι σημαίνει «ιερός πόλεμος» για τους μουσουλμάνους;6. Ποια κοινά στοιχεία υπάρχουν ανάμεσα στο Χριστιανισμό και τον Ισλαμισμό;

Η εξάπλωση των Αράβων

Α΄ φάση632-656

Ένωση των λαών της αραβικής χερσονήσου Κατακτούν την Παλαιστίνη, Περσία, Αίγυπτο, Συρία Κατάκτηση Ιεροσολύμων( Προνομιακός ορισμός –η πόλη γινόταν φόρου υποτελής

(χαράτζι). Υπήρχε ελευθερία θρησκεύματος και προστασία . Κατακτούν τη Βόρεια Αφρική και αποκτούν ισχυρό στόλο Λεηλατούν Κύπρο, Κρήτη, Κω, Ρόδο.

Β’ φάση656-685

Δολοφονία Χαλίφη εμφύλιος πόλεμος, Ο Μωαβία εγκαθίσταται στη Δαμασκό ως Χαλίφης Η χαλιφεία γίνεται κληρονομική μοναρχία Κυριεύει την Προποντίδα Αποτυγχάνει να καταλάβει την Πόλη

Στις κατακτήσεις αυτές συντέλεσαν:

Κοινωνική ανισότητα (Βαριά φορολογία) στο ΒυζάντιοΚακοδιοίκησηΑιρέσεις (Νεστόριος, Μονοφυσίτες)Εξάντληση από τους συνεχείς εξωτερικούς και εμφυλίους πολέμους (Θωμάς ο Σλάβος).

Εγκατάσταση Βουλγάρων

Επί Κωνσταντίνου Δ’ οι Βούλγαροι εγκαθίστανται στη σημερινή βόρεια Βουλγαρία

Το 681 τους αναγνωρίζεται η κυριαρχία στην περιοχή μετά από αποτυχία του Κωνσταντίνου Δ’. Επιχειρούν να κατακτήσουν τις Σκλαβηνίες και να προχωρήσουν προς την Πόλη.

Ερωτήσεις

1. Ποια ήταν η πορεία των αραβικών κατακτήσεων;2. Ποιοι παράγοντες επιτάχυναν τις κατακτήσεις αυτές;3. Πότε οι Α. απέκτησαν ναυτική δύναμη;4. Πότε οι Α. πολιορκούν την Πόλη ;5. Πότε ιδρύεται το βουλγαρικό βασίλειο;6. Γιατί το Βυζάντιο παραχωρεί κυριαρχία στους Βουλγάρους;

Χρονολόγιο

610 Ο Μωάμεθ βλέπει το όραμα του Αλλάχ 622 Έτος της Εγίρας, ο Μωάμεθ φεύγει από τη Μεδίνα625 Περσική επίθεση στην Πόλη αποτυγχάνει

Ο Μωάμεθ αρχίζει να κηρύττει το Κοράνι626 Ο Ηράκλειος ο Α’ διώχνει τους Πέρσες από την Αίγυπτο Οι Ονοβούλγαροι, αρχικά υπήκοοι των Αβάρων ιδρύουν δικό τους βασίλειο.627 Ο Ηράκλειος ο Α’ νικά τους Πέρσες στη Νινευή630 Ο Μωάμεθ καταλαμβάνει τη Μέκκα και θέτει τις αρχές του Ισλάμ632 Θάνατος του Μωάμεθ 634 Τον διαδέχεται ο γιος του, Αμπού Μπεκρ , πρώτος Χαλίφης

Ο Χαλίφης Ομάρ ξεκινά ιερό πόλεμο εναντίον των Περσών635 Οι Άραβες ξεκινούν την κατάκτηση της Συρίας και της Περσίας638 Οι Άραβες καταλαμβάνουν τα Ιεροσόλυμα639 Οι Άραβες ξεκινούν την κατάκτηση της Αιγύπτου641 Θάνατος του Ηρακλείου Α’644 Ο Χαλίφης Ομάρ δολοφονείται και τον διαδέχεται ο Οτμάν645 Οι Βυζαντινοί ανακαταλαμβάνουν την Αλεξάνδρεια, της οποίας οι κάτοικοι είχαν επαναστατήσει εναντίον των Αράβων.646 Οι Άραβες ξαναπαίρνουν την Αλεξάνδρεια649 Οι Άραβες καταλαμβάνουν την Κύπρο655 Οι Άραβες νικούν το Βυζαντινό στόλο έξω από την Αλεξάνδρεια, η πρώτη νικηφόρα ναυμαχία των Αράβων656 Ο Αλί Καλίφ διαδέχεται το δολοφονημένο Οτμάν661 Ξεκινά η δυναστεία των Ομαγιαδών (έως το 750 ) με πρώτο Χαλίφη τον Μωαβία673 Οι Άραβες πολιορκούν την Πόλη έως το 678 χωρίς επιτυχία674 Οι Άραβες φτάνουν έως τον ποταμό Ινδό στο σημερινό Πακιστάν675 Οι Βούλγαροι εγκαθίστανται νότια του Δούναβη και ιδρύουν την πρώτη αυτοκρατορία τους.680 Εμφύλιος πόλεμος στους Άραβες Εκστρατεία του Κωνσταντίνου Δ’ εναντίον των Βουλγάρων αποτυγχάνει . 681 Ο Κωνσταντίνος Δ’ παραδίνει την κυριαρχία της περιοχής νότια του Δούναβη στους Βουλγάρους.685 Ο νέος Χαλίφης Αμπνταμαλίκ αλλάζει το διοικητικό σύστημα των Αράβων687 Οι Άραβες καταστρέφουν την Καρχηδόνα.700 Οι Άραβες καταλαμβάνουν την Τυνησία και πέφτει η τελευταία χριστιανική πόλη στη Βόρεια Αφρική.711 Οι Άραβες του Μαρόκο εισβάλλουν στην Ισπανία716 Δεύτερη πολιορκία της Πόλης αποτυγχάνει

Η περίοδος 565- 641 μ. Χ. έχει τα εξής χαρακτηριστικά :

Κοινωνικές αντιθέσεις, ισχυροποίηση μεγάλων γαιοκτημόνων, εξαθλίωση των καλλιεργητώνΤάσεις διοικητικής ανεξαρτησίας των έξαρχων από την κεντρική διοίκηση Επανάσταση των Δήμων κατά του αυτοκράτορα Μαυρικίου

Θρησκευτικές αντιθέσεις, ισχυροποίηση μονοφυσιτών και ισλαμιστώνΟλέθριες οι συνέπειες των μακροχρόνιων κατακτητικών πολέμων του Ιουστινιανού και των διαδόχων του. Είσοδος λαών, όπως των Περσών, των Αβάρων, των Σλάβων και των Βουλγάρων είτε από επεκτατική διάθεση είτε ως μεταναστευτικά κινήματα (Σλάβοι στην Πελοπόννησο).

Συνέπεια αυτών των εξελίξεων ήταν :

-Εθνολογική ομοιογένειαΚάθοδος Σέρβων και Κροατών στη Δαλματία και Σλάβων στη Μακεδονία, Θράκη και Πελοπόννησο. Οι Αβάροι αφομοιώνουν τους ιλλυρικούς πληθυσμούς, οι οποίοι έδιναν αυτοκράτορες και στρατιώτες στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Παλιοί και νέοι λαοί διακόπτουν κάθε δεσμό με τη Ρωμαϊκή παράδοση . Μόνο η ενδοχώρα της Μ. Ασίας συνεχίζει να αποτελεί ισχυρό Βυζαντινό προπύργιο.

-Εξελληνισμός της διοίκησης της αυτοκρατορίαςΕγκαινιάζεται ως επίσημη γλώσσα η ελληνική, ο αυτοκράτορας εκφωνείται «βασιλεύς» και πιστός εν Χριστώ βασιλεύς.-Θρησκευτική ομοιογένεια-Θεσμός της συμβασιλείας-Ανεξάρτητες οικονομικές υπηρεσίες, Λογοθέσια και Λογοθέτες-Ίδρυση Εξαρχάτων -Διαίρεση της αυτοκρατορίας σε Θέματα. (μετά το 641)-Καθιερώνονται φοροαπαλλαγές για τους μικροκαλλιεργητές που στρατεύονται. Αυτά λέγονται στρατιωτικά κτήματα και στρατιωτόπια. Η τελικά παρακμή τους θα επέλθει τον 11ο αιώνα.

-Εγκαθιδρύεται ο θεσμός των κοινοτήτων, κοινά αγαθά, χωράφια και μη στρατιωτικά με αυτοδιοίκηση. Αυτή η αυτοδιοίκηση συγκεντρώνει τους φόρους ανάλογα με το σύνολο των κτημάτων της κοινότητας.

Ερωτήσεις1. Ποια είναι τα γενικά χαρακτηριστικά της περιόδου 610 –641;2. Ποιες ήταν οι συνέπειες αυτών των αλλαγών ; 3. Τι σημαίνουν οι όροι Λογοθέσια, Κοινότητα, Λογοθέτες, στρατιωτόπια;5. Γιατί η αυτοκρατορία μετά τον Ιουστινιανό εξελληνίζεται;6. Ποιες εθνολογικές μεταβολές εμφανίζονται τον 7ο αιώνα;7. Ποιες διοικητικές αλλαγές συνέβησαν στο Βυζάντιο τον 7ο αιώνα;8. Ποιοι λαοί εισβάλλουν και απειλούν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία;

Η εποχή του Μιχαήλ Γ’

(842-867 μ.Χ.)

άλωση Αμορίου- συντριβή Παυλικιανών

Πολεμικά γεγονότα Πνευματικά έργα

Διάβαση Ευφράτη, νίκη Ακριτικά τραγούδιαΜιχαήλ Γ’ στη Μελετινή Ιωάννης Γραμματικός(863) Λέων ο Φιλόσοφος

Κίνηση του πανεπιστημίου της ΜαγναύραςΚωνσταντίνος, Λέων ο Μαθηματικός, Φώτιος

Α’ σχίσμα (863)Εγκύκλιος επιστολή προς τους πατριάρχες της Ανατολικής Εκκλησίας

Εκχριστιανισμός των Σλάβων της Μεγάλης Μοραβίας

Η διαμάχη αυτοκράτορα –δυνατών από την ιουστινιάνειο εποχή ως τον Βασίλειο Β’

Ιουστινιανός - Νεαρές (νόμοι) που προστατεύουν τη μικρή ιδιοκτησία Λέων Γ’ Ίσαυρος –Αγροτική μεταρρύθμιση Ρωμανός Λεκαπηνός – Νεαρά “Περί προτιμήσεως” (922 μ.Χ)

Αυστηρή νεαρά (928 μ.Χ.)

Παρέμβαση πατριάρχη Πολύευκτου για κατάργηση των νεαρών που περιόριζαν την εκκλησιαστική περιουσία

Βασίλειος Β’ Νεαρά 996 μ.Χ.«Αλληλέγγυον»

Διαμάχη Βάρδα Σκληρού, Βάρδα Φωκά με Βασίλειο Β’.

Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗ ΑΚΜΗΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ

(843-867 μ. Χ.)

Αυτοκράτορας είναι ο Μιχαήλ Γ’Νικά τους Άραβες στη Μελετινή και στο ΑμόριοΑποκρούει εισβολή των Ρως (Ρώσων) στην Κωνσταντινούπολη

ΕΚΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΛΑΒΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ

Σλάβοι Ο Μοραβός Ρατισλάβος ζητά το 863 μ.Χ. αποστόλους εκχριστιανιστές.Στέλνονται οι Κύριλλος και Μεθόδιος. Κηρύττουν στα Σλαβικά (Σλαβονικά) και όχι στα Λατινικά. Μεταφράζεται η Αγία Γραφή στα Σλαβονικά.Διαμορφώνεται γλαγολιτικό αλφάβητο και στη συνέχεια το κυριλλικό .Οι Σλάβοι διώχνουν τους μαθητές του Κύριλλου και Μεθόδιου και εγκαθιστούν Φράγκους ιεραπόστολους.

ΒούλγαροιΟ Βόγορης προκάλεσε τον εκχριστιανισμό των Βουλγάρων.Ζήτησε ιεραποστόλους από το Βυζάντιο.Το Βυζάντιο απέκλεισε τους Βουλγάρους με στρατό για να μην δεχθούν Φράγκους ιεραποστόλους.Ο Βόγορης βαπτίστηκε στην Πόλη Μιχαήλ (864)

Η σημασία του εκχειρήματος ήταν η εξής :

Οι σλαβικοί λαοί και οι Βούλγαροι έρχονται κοντά στο Βυζαντινό πολιτισμό. Πολλοί ενσωματώθηκαν στους χριστιανικούς πληθυσμούς που κατοικούσαν κοντά τους και ήταν πιο εξελιγμένοι

Αποκτούν έναν εύχρηστο γραπτό κώδικα (κυριλλική μεγαλογράμματη γραφή) Γράφονται τα πρώτα λόγια και λογοτεχνικά έργα σ’ αυτή τη γραφή. Τα έργα αυτά θα

αποτελέσουν τις βάσεις της εθνικής τους παράδοσης και ιδεολογίας τον 19ο αιώνα. Ανεξαρτητοποιήθηκαν από την επιρροή της παπικής εκκλησίας

ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

Ο Βόρης επιβάλλει την χριστιανική θρησκεία στους ΒογιάρουςΑπογοητεύεται όμως επειδή εγκαθίσταται Έλληνας επίσκοπος στη βουλγαρική εκκλησίαΚαλεί αντιπροσωπεία από τον Πάπα.Ο πατριάρχης Φώτιος αποτρέπει την επέμβαση της Ρώμης και την κατηγορεί για τη φράση («και εκ του υιού») (“filioque”) στο Σύμβολο της Πίστης.

Η Σύνοδος του 867 απέρριψε τη φράση και ο Πάπας Νικόλαος αναθεματίστηκε.Η Σύνοδος του 870 αποφάσισε η επισκοπή της Βουλγαρίας να υπόκειται στο Πατριαρχείο

Περίοδος παρακμής (1025-1081)

Πίνακας δυναστειών 1025-1081Κων/νος Η’

Ζωή Πορφυρογέννητη-Ρωμανός Αργυρός καταργεί «Αλληλέγγυον»

-Μιχαήλ Καλαφάτης -Κων/νος Μονομάχος διαλύει θεματικούς στρατούς

χορηγεί «Πρόνοιες»Θεοδώρα ΠορφυρογέννητηΜιχαήλ ΣΤ ο ΣτρατιωτικόςΙσαάκιος ΚομνηνόςΚων/νος ΔούκαςΡωμανός ΔιογένηςΜιχαήλ Ζ’Νικηφόρος Βοτανιάτης

Ανταγωνισμός Δυνατών αυτοκράτορα και αυλής την περίοδο 1025-1082

Καταργείται το «Αλληλέγγυον» Διάλυση θεματικών στρατών Εξαργυρισμός (στρατ. θητείας) Πρόνοια

Bούλγαροι - Βυζαντινοί:

10ος αιώνας Πόλεμος Συμεών-Λέοντα Στ’ Σοφού και ήττα των Βυζαντινών στην Ανδριανούπολη Ειρήνη του 904 Πόλεμος Κων/νου Πορφυρογέννητου- Συμεών Νίκη Συμεών στην Αγχίαλο Πόλεμος Νικηφόρου Φωκά και Ιωάννη Τσιμισκή Πόλεμος Βασίλειου Β’ ( 976) με Κομητόπουλους και Σαμουήλ Νίκη Νικηφόρου Ουρανού στο Σπερχειό Νίκη Βασίλειου Β’ στο Κλειδί Η Βουλγαρία μετατράπηκε σε δύο Βυζαντινά θέματα : Θέμα Βουλγαρίας και Θέμα

Παρίστριο

Γερμανοί - Βυζαντινοί:

Ίδρυση θέματος της Λογγοβαρδίας και σύγκρουση με Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (962) Γάμος της κόρης του Ιωάννη Τσιμισκή με τον Καίσαρα Όθωνα.(972)

Σκανδιναβοί Ρως- Βυζαντινοί:

Ίδρυση ηγεμονιών Κιέβου και Νόβγκροντ (850) Δεύτερη φάση βουλγαροβυζαντινών πολέμων Ήττα Σβιατοσλάβου Βάφτιση βασίλισσας Όλγας και γάμος της αδερφής του Βασιλείου Β’, Άννας με τον

ηγεμόνα των Ρώσων Βλαδίμηρο.

Νορμανδοί (Βίκινγκς) ή Βαράγγοι) - Βυζαντινοί:

11ος αιώνας Υπηρετούν στο Βυζάντιο ως μισθοφόροι (1071) Ο Ροβέρτος Γυισκάρδος κατακτά τη Βάρη της Ιταλίας και τις κτήσεις της Σικελίας.

Η Τέχνη κατά τον 9ο-11ο αιώνα

Αρχιτεκτονική

Αλλαγές στον εσωτερικό χώρο

Ελαφρύτερες στηρίξεις του τρούλου (πεσοί) ή κίονες Κατασκευάζονται τέσσερις καμάρες στην προέκταση των τεσσάρων τόξων που στηρίζουν

τον τρούλο. Στον βασικό τρούλο προστίθενται ένας ή περισσότεροι μικρότεροι (πεντράτρουλος

βασιλική Βασιλείου Α’ ή Νέα Εκκλησία)

Αλλαγές στον εξωτερικό χώρο (11ος αιώνας)

Διακρίνεται πιο καθαρά το σταυροειδές οικοδόμημα Οι εκκλησίες είναι τώρα μικρότερες Είναι πιο καλλιτεχνημένες Το υλικό οικοδόμησης είναι πωρόλιθοι πελεκητοί σε πλαίσιο από τούβλα

Τρίκογχος ( σε μοναστήρια του Αγίου Όρους) Προστίθεται ο χόρος στις καταλήξεις της βόρειας και νότιας άκρης Προστίθεται επίσης συχνά χόρος στην δυτική άκρη οπότε έχουμε τετράκογχο.

Οκταγωγικός εγγεγραμμένος με τρούλο Σκεπάζεται μεγαλύτερο μέρος του εσωτερικού από τον βασικό τρούλο. Στηρίζεται σε τέσσερα ημιχώνια ( Μονή Όσιου Λουκά).

Βυζαντινή Ζωγραφική 9ος –12ος αιώνας Σταθερός και πάγιος διάκοσμος στους ναούς

Πομπηιανή ζωγραφική στην τοιχογραφία

Μικρογραφικά εργαστήρια, όπου διακοσμούνται τα χειρόγραφα. Έχουν κλασική επίδραση.( Ευαγγέλια στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού), Μηνολόγιο Βασιλείου Β’(1000 μ.Χ.)

Ψηφιδωτά (Όσιου Λουκά στη Βοιωτία) με σκηνές Αγίων ( Λιτό τοπίο , έκσταση στα πρόσωπα και δραματικότητα).

Μονή Δαφνιού Κλασικίζοντα ψηφιδωτά Τάση για εξιδανίκευση αλλά χωρίς έκσταση. Ανατομική ορθότητα

12ος αιώνας

Το ψηφιδωτό στην Αγία Σοφία με την Παναγία ανάμεσα στον Ιωάννη τον Κομνηνό και την αυτοκράτειρα Ειρήνη.

Δραματικότητα των μορφών και ζωντανά χρώματα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

19-2-2009

ΟΜΑΔΑ Α’Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο της παρακάτω ιστορικής έννοιας :Συνθήκη του Αγ. Στεφάνου Μονάδες 20

Α2Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα της στήλης Α’ με τους όρους της στήλης Β’:

Α’ Β’1. Ελευθέριος Βενιζέλος Α Αρχή της αυτοδιάθεσης2. Κεμάλ Ατατούρκ Β. Κίνημα του 19223. Καπετάν Κώττας Γ. Σύμφωνο Φιλίας 4. Ουίλσον Δ. Διαπραγματευτής στη Συνθήκη της Λοζάνης 5. Νικόλαος Πλαστήρας Ε. Μακεδονικός Αγώνας

Μονάδες 10

Α3Η κίνηση για την ανεξαρτησία του Πόντου

Μονάδες 25 Α4Οι συνέπειες των συνθηκών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου

Μονάδες 25ΟΜΑΔΑ Β’Β1Ποιους θεωρεί υπεύθυνους για τη μικρασιατική καταστροφή ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου στο «Δημοκρατικό Μανιφέστο». Μονάδες 20

Καλή επιτυχία

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ ( 11ος-12ος αιώνας)

Α. Η γεωργική επανάσταση

Μέσα 11ου αιώνα

Αύξηση του πληθυσμού και των καλλιεργήσιμων εκτάσεων Ανάπτυξη του εμπορίου και χρήση νομισμάτων Αύξηση παραγωγής Χρήση τροχοφόρου αρότρου Τετράτροχης άμαξας Τριζωνική καλλιέργεια λόγω της έλλειψης λιπάσματος Το χωράφι σε 3 ζώνες που καλλιεργούνται εκ περιτροπής Η μεγάλη επιδημία πανούκλας του 14ου -15ου αιώνα (20 εκατομμύρια νεκροί) περιόρισε τα

εργατικά χέρια και βελτίωσε την κοινωνική θέση των τεχνουργών

Δημιουργούνται αστικά κέντρα

Β. Οι πόλεις

Ιδρύονται πολλές νέες πόλεις, χτίζονται φρούρια και επεκτείνονται τα υπάρχοντα χωριά. Καταμερισμός της εργασίας με βάση τις νέες εφευρέσεις.

Νερόμυλος –βασική πηγή ενέργειας 12ος αιώνας – ανεμόμυλος

Εντατική οικοδόμηση Τραπεζικές συναλλαγές Διακομιστικό εμπόριο Διαδίδονται νέες ιδέες

Αντικαθιστούν τις μονές ως φορείς πολιτισμού

Γ. Το εμπόριο

12ος αιώνας - Πρόοδος του εμπορίου αφού υπάρχει αγροτικό πλεόνασμαΑναπτύσσεται οδικά μεταξύ των μεγάλων πόλεων και των βυζαντινών και μουσουλμανικών πόλεωνΙταλικές πόλεις- Μπριζ( Φλάνδρα) – Βρέμη (Γερμανία) Εβραίοι έμποροι από τη Βενετία και την Πράγα διακινούν μπαχαρικά, γούνες, υφάσματα, αλάτι και ξύλοΧρησιμοποιούνται τετράτροχες άμαξες ή καραβάνιαΣτη θάλασσα πλέουν γαλέρες και κόγκες με πυξίδες και πρυμναίο πηδάλιοΔημιουργούνται παζάρια στη Φλάνδρα και στη γαλλική Καμπανία. . Εκεί ανταλλάσσονται και νομίσματα από τραπεζίτες και πιστώσεις Ιδρύονται ναυτικές εταιρείες που επενδύουν στο εμπόριο

ΟΜΑΔΑ Α

ΘΕΜΑ Α1

α. Να εκθέσετε το περιεχόμενο των ιστορικών εννοιών :

ΧωρίονΓεωργική Επανάσταση Μονάδες 4

β) Να σημειώσετε τα γράμματα Σ(ωστό) που αντιστοιχεί στο σωστό ή Λ(άθος) που αντιστοιχεί στο λάθος δίπλα σε κάθε μία από τις παρακάτω προτάσεις :

1. Ο Νικηφόρος Α’ θέσπισε το «αλληλέγγυον»2. Η τέταρτη σταυροφορία σχεδιάστηκε για να καταλειφθεί η Κωνσταντινούπολη3. Ο Βάσκο Ντε Γκάμα έκανε πρώτος τον περίπλου της γης4. Ο Βησσαρίων βοήθησε στη διάδοση των Ελληνικών γραμμάτων στην ιταλική

χερσόνησο. 5. Ο Βούλγαρος ηγεμόνας Συμεών ονομάστηκε και ημιάργειος6. Αφορμή για το ξέσπασμα της εικονομαχίας υπήρξε η έκρηξη του ηφαιστείου της

Θήρας Μονάδες 6

γ) Να αντιστοιχίσετε τα πρόσωπα της στήλης Α’ με τα γεγονότα της στήλης Β’:

1. Ιωάννης Κουρκούας i. Άλωση της Πόλης2. Νικηφόρος Φωκάς ii. Έκδοση Βίβλου3. Καρλομάγνος iii. Περίπλους της γης4. Γουτεμβέργιος iv. Απελευθέρωση Κρήτης5. Μαγγελάνος v. Αποκατάσταση των εικόνων6. Μπεκαρία vi. Κλειδί7. Νικηφόρος Ουρανός vii. Εξανθρωπισμός της δικαιοσύνης8. Λοθάριος viii. Βερντέν 9. Θεοδώρα ix. Ενθρόνιση στη Ρώμη το 800 μ. Χ10. Αλέξιος Ε’ x. Κατάληψη Έδεσσας

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Α2Ποια ήταν τα αίτια και οι συνέπειες των δύο σχισμάτων του 867 και του 1054 μ.Χ.

Μονάδες 30

ΟΜΑΔΑ Β

ΘΕΜΑ Β1α. Αφού λάβετε υπόψη τις πηγές 1 και 2, να αναφέρετε τα αίτια της εξάπλωσης του θεσμού της φεουδαρχίας στη δυτική Ευρώπη κατά τον 10ο και 11ο αιώνα. (πηγές 1 και 2)β. Αξιοποιώντας με τις ιστορικές σας γνώσεις και την πηγή 3, να γράψετε ποιες ήταν οι συνθήκες διαβίωσης των δουλοπάροικων τον 11ο αιώνα.

Μονάδες 50

Οδηγίες για την εργασία στο μάθημα της Ιστορίας Β’ Λυκείου Γενικής Παιδείας

1. Η άσκηση αυτή είναι προαιρετική 2. Σε κάθε θέμα μπορούν να εργαστούν έως δύο μαθητές.3. Στο εξώφυλλο και στο εισαγωγικό μέρος της εργασίας θα αναγράφονται τα ονόματα

των μαθητών καθώς και ό,τι έχει γράψει ο καθένας.4. Η εργασία θα περιέχει οπωσδήποτε εξώφυλλο, εισαγωγή, ενότητες, βιβλιογραφία,

πίνακα περιεχομένων. 5. Στο εξώφυλλο και στο περιεχόμενο της εργασίας θα υπάρχουν εικόνες (πίνακες,

φωτογραφίες, σχέδια, χάρτες )6. Κάτω από κάθε εικόνα θα υπάρχει επεξηγηματικό σχόλιο.7. Κάθε σελίδα θα είναι αριθμημένη8. Η εργασία μπορεί να παραδοθεί χειρόγραφη σε κόλες αναφοράς με ευανάγνωστα

γράμματα ή εκτυπωμένη σε χαρτί Α4, σε δισκέτα, CD και γραμμένη με γραμματοσειρά times new roman και μέγεθος 12.

9. Οι μαθητές μπορούν επίσης να στείλουν την εργασία τους μέχρι την καθορισμένη ημερομηνία στην ηλεκτρονική διεύθυνση mipapado @ sch . gr . Κάθε αποστολή εργασίας θα απαντάται ηλεκτρονικά από τον υπεύθυνο καθηγητή μέσα σε δύο ημέρες από την ημέρα αποστολής. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει απάντηση η εργασία θα πρέπει να επανασταλεί.

10. Όλες οι εργασίες θα πρέπει να παραδοθούν μέσα στο καθορισμένο χρονικό πλαίσιο. Δεν θα βαθμολογηθούν οι εργασίες που θα δοθούν εκπρόθεσμα.

11. Η εργασία θα πρέπει να υπάρχει σε δύο ή περισσότερα αντίγραφα. Ένα αντίγραφο θα δοθεί στον καθηγητή.

12. Στο εξώφυλλο της εργασίας θα υπάρχει το λύκειο, η τάξη, το τμήμα, το τρίμηνο, το μάθημα, ο υπεύθυνος καθηγητής, ο ακριβής τίτλος της εργασίας, τα ονόματα των μαθητών ή του μαθητή, η πόλη και το έτος.

13. Στη βιβλιογραφία θα αναγράφονται ο συγγραφέας, ο τίτλος του έργου, ο εκδοτικός οίκος, το έτος έκδοσης. Στην περίπτωση που αναφέρονται ιστοσελίδες θα πρέπει να αναγράφεται η ηλεκτρονική τοποθεσία

14. Η καλύτερη εργασία θα δημοσιευτεί σε ειδική ιστοσελίδα στο διαδίκτυο.15. Οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν για την εργασία τους ένα από τα παρακάτω θέματα:

Η κοινωνική ζωή στο Βυζάντιο : «Η φορολογία» «Ο γάμος» «Η στρατιωτική ζωή» «Η αυλή του αυτοκράτορα- Οι ανώτατοι αξιωματούχοι» «Το εμπόριο» «Ο ρόλος της εκκλησίας» «Το νομοθετικό έργο» «Πολιτικές δολοφονίες στο Βυζάντιο» «Παυλικιανοί» O ρόλος των μοναστηριών στη βυζαντινή κοινωνία

TO ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΦΕΟΥΔΑΡΧΙΑΣ

Αίτια

Η αποσταθεροποίηση της παλαιάς απολυταρχίας Η εισβολή των βαρβαρικών φύλων στη δυτική Ευρώπη Το παλαιό αυτοκρατορικό κράτος των Μεροβιγγείων Φράγκων καταλύθηκε Πολλοί ισχυροί τοπικοί ηγεμόνες απέκτησαν επικράτεια και πολιτική ισχύ Οι φτωχοί αγρότες παραχωρούσαν τη γη τους με αντάλλαγμα την προστασία του άρχοντα Οι τοπικοί άρχοντες υποτάχθηκαν σε ισχυρότερους τοπικούς βασιλείς Οι εισβολές του 10ου και 11ου αιώνα αύξησαν ακόμη περισσότερο τα φεουδαρχικά

κράτη Διασφάλιζαν καλύτερα την τοπική οικονομία

Περιβολή : η επίσημη αναγνώριση υποτέλειας ενός άρχοντα σε έναν ισχυρότερο, ήταν επίσης η τελετή ανακήρυξης των βασάλων

Επικυρίαρχοι (Βασιλείς)

Βασάλοι (τοπικοί άρχοντες) (δούκες, μαρκήσιοι, κόμητες, επίσκοποι)

Ιππότες ( κατώτεροι φεουδάρχες)

Βιλάνοι( Γεωργοί)

( Ελεύθεροι γεωργοί, Δουλοπάροικοι)

Υποχρεώσεις βασάλων: Στρατιωτική βοήθεια στο βασιλιά Συμμετέχουν στα βασιλικά συμβούλια Χρηματική βοήθεια στο βασιλιά Όρκος πίστης

Η επικράτηση των φεουδαρχών

Η φεουδαρχία αναπτύχθηκε κατά τον 8ο αιώνα στην κεντρική Ευρώπη επί Καρλομάγνου

Οι μεταρρυθμίσεις του Καρλομάγνου μετέτρεψαν τον στρατό σε φεουδαρχικό

Ο Κ. παραχώρησε κτήματα στους βασιλικούς αξιωματούχους.

Τα φέουδα είχαν τον πλούτο για να αγοράσουν τα όπλα

Οι επίσκοποι -Βασάλοι και ο Πάπας δεν αναγνώριζαν την βασιλική εξουσία ( Πάπας Γρηγόριος ο Ζ’ εναντίον Ερρίκου Δ’ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας)γκορδάτο( συμφωνία) της Βορμς 1122 – νίκη της εκκλησίας επί του αυτοκράτορ

Σύγκρουση Μονάρχη( Ιωάννη του Ακτήμονα) και φεουδαρχών

Αίτιο:Θέλησε να τους φορολογήσει για να βρει χρήματα για τον πόλεμο με τη Γαλλία

Αποτέλεσμα :Επανάσταση φεουδαρχών το 1215 και υπογραφή της «Μάγκνα Κάρτα».

Ο βασιλιάς δεν μπορεί να επιβάλλει φόρους χωρίς τη συγκατάθεση του Μεγάλου Συμβουλίου ( Κόμητες, επίσκοποι, βαρόνοι).Ο βασιλιάς δεν μπορεί να καταδικάσει κανένα πολίτη χωρίς να περάσει πρώτα από δικαστήριο.

Γενικότερη σημασία :-Η εξουσία του βασιλιά περιορίζεται και ανοίγει ο δρόμος για το κοινοβουλευτικό σύστημα.

Εκατονταετής πόλεμος (1339-1453) Γαλλίας και Αγγλίας

Αίτιο:Οι Άγγλοι βασιλιάδες είναι Νορμανδικής καταγωγής και επιθυμούν να εξουσιάζουν τη δυτική Γαλλία ( Νορμανδία). Αποτέλεσμα :Οι Άγγλοι κράτησαν τελικά μόνο το Καλαί..

Οικονομικές αλλαγές 12ου-15ου αιώνα :

1. Αύξηση του πληθυσμού λόγω των μετακινήσεων πληθυσμών στη Κεντρική και Δυτική Ευρώπη και τη μεγαλύτερη ασφάλεια.

2. Η καλλιέργεια των χωραφιών έγινε πιο εντατική και απαιτήθηκαν περισσότερα χέρια.. Αρχίζει η ενοικίαση των χωραφιών και τελειοποιούνται τα εργαλεία

3. Επειδή η γεωργική παραγωγή δεν κάλυπτε τις ανάγκες του πληθυσμού υπήρξε στροφή προς το εμπόριο και τη βιοτεχνία

4. Οι έμποροι και οι βιοτέχνες συγκεντρώθηκαν στις πόλεις και ενίσχυσαν την οικονομική κίνηση ( αστική τάξη) Υποστήριξαν μάλιστα τους μονάρχες στους πολέμους τους με τους φεουδάρχες.

Η εσωτερική κρίση και οι εξωτερικοί κίνδυνοι (1054-1081)

Πολιτική αστάθεια

Τρεις Δυνάμεις :

Στο παλάτι συγκροτείται παράταξη γραφειοκρατών αυλικών και λογίωνκαι πολιτικών Δυνατών που υπονομεύουν την εξουσία των στρατιωτικών.

Αναδεικνύονται από τη μάχη στρατιωτικοί μεγαλοκτηματίες που έχουν λαϊκή υποστήριξη

Ορθόδοξη εκκλησία ( πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος )

Εξωτερική κίνδυνοι :

Εισβολή των Σελτζούκων Τούρκων (απόγονοι του φύλαρχου Σελτζούκ 1000 μ.Χ) στο αραβικό και στο Βυζαντινό κράτος

1071 Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Διογένης ηττήθηκε στο Μάτζικερτ από τους Σελτζούκους Οι πολιτικοί του αντίπαλοι τον τύφλωσαν. Οι Σελτζούκοι Τούρκοι κατέκτησαν ολόκληρη σχεδόν τη Μικρά Ασία.

Οι Νορμανδοί με αρχηγό τον Ροβέρτο Γυισκάδο κατέκτησαν τις Βυζαντινές κτήσεις στην Ιταλία

Οικονομική κρίσηΆνοδος των τιμών του ψωμιού και άλλων ειδών.

1081Προκαλείται τελικά εξέγερση και ενθρονίζεται ο Αλέξιος Α’ Κομνηνός (στρατιωτικός της Μικράς Ασίας)

Η εσωτερική πολιτική των Κομνηνών (1081-1185)

Διοικητικά μέτραΟ Αλέξιος Α’ Κομνηνός ίδρυσε πολλά αξιώματα και αύξησε τα θέματα

Οικονομικά μέτρα Ο Αλέξιος υποτίμησε το νόμισμα αλλά απαίτησε να του δίνονται οι φόροι σε πλήρη αξία

Επέβαλε υποχρεωτική εργασία στους φορολογούμενος

Η αυθαιρεσία των φοροεισπρακτόρων επιδείνωσε τη θέση των αγροτών.

Στρατιωτικά μέτρα Ο στρατός απαρτίζεται από μισθοφόρους και προνοιάριους (στρατιώτες που έπαιρναν

γη από τον Βασιλιά και εισέπρατταν φόρους (=πρόνοιες) Οι εκτάσεις αυτές παρέμεναν στην ιδιοκτησία του κράτους Οι προνοιάριοι ήταν έφιπποι πολεμιστές επικεφαλής μιας ομάδας στρατιωτών ανάλογα

με την πρόνοια. Ο στρατός κυριαρχεί κοινωνικά και ζει σε βάρος της αγροτικής τάξης.

Διαφορές Φεουδαρχών – Προνοιάριων1.Η γη που έπαιρναν οι προνοιάριοι ανήκε στο κράτος. Οι Φεουδάρχες την κατείχαν και την κληρονομούσαν.2. Οι Φεουδάρχες είχαν δικό τους μόνιμο και σταθερό στρατό. 3. Οι Φ. κυριαρχούσαν στη γη τους και δεν εξαρτιόνταν άμεσα από τον Βασιλιά

Η μεταρρύθμιση των του Ανδρόνικου Α’ Ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Α’ προσπάθησε να προστατεύσει τους αγρότες από τους

Δυνατούς. Προσπάθησε να εξαλείψει τη διαφθορά Προκάλεσε, όμως, με τη σφαγή βενετών εμπόρων την επεκτατική πολιτική των Δυτικών

βασιλέων Οι Δυνατοί σε συνεργασία με τους Νορμανδούς προκάλεσαν λαϊκή εξέγερση και τελικά

τον κατακρεούργησαν στον ιππόδρομο.

Αλλαγές στις Τέχνες και στα Γράμματα

Αναγέννηση ( Τέλη 12ου –16ο αιώνα) Εμφανίζονται σε Γαλλία και Ιταλία τα πρώτα Πανεπιστήμια Στροφή των βασιλέων στα γράμματα και στις Τέχνες Ενισχύονται οικονομικά οι καλλιτέχνες και οι σχολές τους Στροφή στις κλασικές σπουδές και τους Έλληνες φιλοσόφους μέσω των Αράβων Θέματα η χαρά της ζωής και η φύση, ο άνθρωπος και οι άμεσες ανάγκες του ( Έρωτας,

διασκέδαση) ( Στην αρχιτεκτονική κυριαρχεί αρχικά ο Ρωμανικός Ρυθμός που είναι εμπνευσμένος από

το Βυζάντιο (12ος αιώνας) Αργότερα εμφανίζεται ο Γοτθικός ρυθμός με τα κατακόρυφα τόξα ( κατακορυφισμός) Στην ποίηση περιορίζεται η λατινική γλώσσα και χρησιμοποιούνται οι ζωντανές γλώσσες.

Τα θέματα των ποιημάτων έχουν εθνική προέλευση( Νιμπελούγκεν, Ρολάνδος, Τα τραγούδια της στρογγυλής τραπέζης)

-

ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ

Κατά τους δυτικούς χρονικογράφους :

- Αναβίωση αρχαίας παράδοσης των προσκυνητών- Φήμες ότι οι άραβες και τούρκοι βασάνιζαν προσκυνητές- Επέκταση των Σελτζούκων Τούρκων στη Συρία και τα Ιεροσόλυμα. - Οι πάπες κηρύττουν ιερό πόλεμο στους αλλόπιστους για την ανάκτηση των Αγίων Τόπων.-

Κατά τη σύγχρονη ιστοριογραφία :Οι συνθήκες :11ος-12ος αιώνας- Οι πάπες ήθελαν να ενισχύσουν τη θέση τους έναντι του Γερμανού αυτοκράτορα

Ερρίκου Δ’ . υποστήριξαν μάλιστα και τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες όπως τον Αλέξιο Α’ Κομνηνό. Ο Αλέξιος Α’ Κομνηνός πήρε μισθοφόρους από τη Δύση στον πόλεμο με τους Κομάνους και Πατζινάκες ( Ασιατικά φύλα)

- Στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη δημιουργείται η αστική τάξη που ζητά διέξοδο στο εμπόριο. - Κυριαρχεί η Φεουδαρχία η οποία αναζητεί νέα εδάφη- Πρωταγωνιστεί ως βασικός κεντρικός άξονας εξουσίας η Παπική εκκλησία

Πότε ξεκίνησαν:

- Σύνοδος Κλερμόν στη Γαλλία ( Νοέμβριος 1095)

- Ο πάπας Ουρβανός Β’ ζήτησε από τους χριστιανούς της Ευρώπης να γίνουν μαχητές του Σταυρού και κήρυξε ιερό πόλεμο εναντίον των Μουσουλμάνων

- Θρησκευτική ψύχωση με πολιτικά-οικονομικά στοιχεία

Τέταρτη Σταυροφορία

Τέλη 12ου αιώνα- Εσωτερική κρίση στο Βυζάντιο και απειλές από Νορμανδούς και Βενετούς. - Ο Γερμανός αυτοκράτορας Ερρίκος Δ’ ετοίμαζε σχέδια εισβολής στο Βυζάντιο. - Ο πάπας Ιννοκέντιος Γ’ ενίσχυσε το σταυροφορικό πνεύμα.

- Επικεφαλής της Δ’ Σταυροφορίας ήταν ο Βονιφάτιος ο Μομφερατικός. Οργανώθηκε από Γάλλους, Ιταλούς ( Βονιφάτιος) και Βέλγους φεουδάρχες (Βαλδουίνος),

- Υπογράφηκε το 1201 σύμβαση με την οποία οι Βενετοί θα μετέφεραν με πλοία τα στρατεύματα.

Διέφερε από τις υπόλοιπες σταυροφορίες στα εξής : Το αρχικό σχέδιο περιελάμβανε κτύπημα στους μουσουλμάνους της Αιγύπτου Μεγάλο ρόλο παίζουν οι Βενετοί που ήταν εμπορική πόλη

Η Άλωση του 1204 :

Οι Βενετοί το 1203 έπεισαν τους σταυροφόρους να περάσουν από την Πόλη για να βοηθήσουν τον διεκδικητή του Βυζαντινού θρόνου Ισαάκιο Β’ Άγγελο.

Ο Ισαάκιος αφού έγινε αυτοκράτορας, επέβαλε βαρείς φόρους για να πληρώσει τους σταυροφόρους και έτσι ανατράπηκε από λαϊκή επανάσταση.

Ανέβηκε ο Αλέξιος Μούρτζουφλος. Αυτός δεν αποδέχτηκε τη συμφωνία με τους Σταυροφόρους και έτσι εκείνοι κυρίευσαν την Πόλη και τη λεηλάτησαν ( 13 Απριλίου 1204).

Οι σταυροφόροι συμφώνησαν να μοιράσουν την αυτοκρατορία ( Ρωμανία )ως εξής:

Σύμφωνα με τη συμφωνία του 1204 : ( Διαβάστε την μόνο)

Ο Βαλδουίνος θα έπαιρνε την Πόλη, τον αυτοκρατορικό τίτλο και το ¼ της επικράτειας Από τα υπόλοιπα η Βενετία πήρε το μισό και το υπόλοιπο μοιράστηκε σε φέουδα. Η νέα λατινική αυτοκρατορία περιελάμβανε την Θράκη, τη ΒΔ Μικρά Ασία, τα νησιά Λέσβο, Χίο και Σάμο. Η Βενετία πήρε τα πιο επικερδή και κρίσιμα λιμάνια ( Δυρράχιο, Ιόνια νησιά, Κορώνη, Μεθώνη , Κρήτη , Εύβοια, Κυκλάδες, τα 3/8 της Πόλης και δεν πλήρωνε φόρο φεουδαρχικής υποτέλειας στον αυτοκράτορα. Ο Βονιφάτιος πήρε τη Μακεδονία, Θεσσαλία και τη Θεσσαλονίκη

ΥΣΤΕΡΟΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ

Ποια ήταν κατάσταση σε Βαλκάνια και Μικρά Ασία μετά το 1204;

Οι σταυροφόροι είχαν μοιράσει την αυτοκρατορία σε μικρά αδύναμα φεουδαρχικά κράτη Οι περιοχές της Β. Α μοιράστηκαν σε Βενετούς και Φράγκους ηγεμόνες. Δεν μπορούσαν να αντικαταστήσουν το κύρος και τη δύναμη της Βυζαντινής

Αυτοκρατορίας. Δημιουργήθηκαν μικρά ανεξάρτητα Βυζαντινά κρατίδια χωρίς συνεννόηση και συμμαχία Μετά το 1261 παρά την προσπάθεια ανασύστασης η Β. Α. απειλείται άμεσα από Σέρβους,

Οθωμανούς και εσωτερικές έριδες. Ο Κ. Παπαρρηγόπουλος σημειώνει τη γέννηση του Νέου Ελληνισμού και ο Νικόλαος

Πολίτης της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας μέσα από την αντίθεση των ντόπιων πληθυσμών της Ρούμελης προς το θρησκευτικό δόγμα και την πολιτική εξουσία των Φράγκων ηγεμόνων.

Φραγκικές κτήσεις:

Η Λατινική αυτοκρατορία της ΚωνσταντινούποληςΠρωτεύουσα η Πόλη και αυτοκράτορας ο Βαλδουίνος. Κατείχε τη Θράκη, τον Έβρο, τη Βιθυνία.

Το Βασίλειο της Θεσσαλονίκης (τα εδάφη μεταξύ Μοσυνόπολης (Κομοτηνής) και Αξιού)Βασιλιάς ο Βονιφάτιος ο Μομφερατικός.

-Το Δουκάτο των ΑθηνώνΠεριείχε την Αθήνα και τη Θήβα. Δεν ξανάγινε Βυζαντινό. Κυβερνήθηκε από τους Καταλανούς και τη Φλωρεντινή οικογένεια Ατζαγιόλι. Κατά το 15ο αιώνα έως το 1460 πλήρωνε φορολογική υποτέλεια στους Τούρκους.-Πριγκιπάτο της ΑχαΐαςΠρωτεύουσα ήταν η Ανδραβίδα της Αχαίας. Είχε 12 υποτελείς βαρονίες και λατινικές επισκοπές Κυβερνούσαν οι πρίγκιπες Βιλεαρδουίνοι. Η Μεθώνη και η Κορώνη παραχωρήθηκαν στη Βενετία. Η αυτοκρατορία της Νικαίας με ηγέτη τον Μιχαήλ Παλαιολόγο νίκησε στη μάχη της Πελαγονίας και μετά το 1262 το νέο Βυζαντινό κράτος απέσπασε τρία κάστρα (Γεράκι, Μάνη, Μυστρά ( το Δεσποτάτο του Μορέως) . Ο Δεσπότης του Μορέως Θεόδωρος Παλαιολόγος (1400 μ.Χ.) επανέκτησε πολλές λατινικές κτήσεις.

Έλληνες και Φράγκοι

Η ομοιότητα της φεουδαρχίας με τη Βυζαντινή πρόνοια διευκόλυνε τη λατινική κατάκτηση.

Αν και οι προνοιάριοι μπορούσαν να αντισταθούν στους σταυροφόρους έρχονταν σε συμφωνία για να διατηρούν την περιουσία τους.

Μόνο οι αγρότες αντιστάθηκαν λόγω των δογματικών διαφορών και της καταπίεσης των φεουδαρχών.

Ορισμένοι Έλληνες ευγενείς κατέφυγαν σε άλλες περιοχές όπου οργάνωσαν ανεξάρτητα κρατίδια ( Αυτοκρατορία της Νικαίας, της Φιλαδέλφειας κλπ)

Βενετικές και Φραγκικές κτήσεις:

(Διαβάστε τες μόνον)1. Το Δουκάτο της Νάξου ή του Αρχιπελάγους2. Τα Επτάνησα έως το 17973. Η Κρήτη έως το 16694. Η Ρόδος και τα Δωδεκάνησα από τους Ιωαννίτες ιππότες έως το 15225. Η Κύπρος κυβερνείται από Φράγκους έως το 1489, Βενετούς έως το 1570

Βυζαντινές κτήσεις :

Η αυτοκρατορία της ΤραπεζούνταςΈδρα η Τραπεζούντα.. Ιδρύθηκε από τους Αλέξιο και Δαυίδ Κομνηνό. Εκτεινόταν από τις ΝΑ ακτές του Εύξεινου Πόντου έως τον Καύκασο. Συντήρησε τον ορθόδοξο και Βυζαντινό πολιτισμό. Περιελάμβανε τις πόλεις Σινώπη, Ηράκλεια και Παφλαγονία. Καταλύθηκε από τους Τούρκους το 1461.

Δεσποτάτο της ΗπείρουΚατείχε τη δυτική Ρούμελη, από το Δυρράχιο έως τη Ναύπακτο. Ιδρύθηκε από το Μιχαήλ Δούκα Κομνηνό. Το 1222 ο Θεόδωρος Κομνηνός πήρε την Θεσσαλονίκη από τους Φράγκους . Ο στρατός του καταστράφηκε από το στρατό του Ιωάννη Ασάν Β’ της Βουλγαρίας και έτσι δεν κατάφερε να καταλάβει και την Πόλη.

Αυτοκρατορία της Νίκαιας Ιδρύθηκε στη Βιθυνία από το Θεόδωρο Λάσκαρη . Η Νίκαια έγινε η έδρα της εκκλησιαστικής ηγεσίας. Το 1205 οι Λατίνοι νικήθηκαν από τους Βουλγάρους. Το 1208 ο Θεόδωρος Λάσκαρης ανακηρύχτηκε βασιλιάς των Ρωμαίων. Ο Ιωάννης Βατατζής νίκησε τους Φράγκους της Βιθυνίας και κατέλαβε την

Ανδριανούπολη. Ο Βατατζής ίδρυσε πολλά φιλανθρωπικά ιδρύματα και δημιούργησε στρατιωτικά κτήματα.. Απαγόρευσε την εισαγωγή πολυτελών ειδών από τις ιταλικές πόλεις. Νικήθηκε ωστόσο από το Δεσποτάτο της Ηπείρου.

Ο Μιχαήλ Η ‘ Παλαιολόγος σύναψε συνθήκη με τους Γενουάτες ώστε εκείνοι να φέρουν στρατό από τη Βενετία.

Με τον Καίσαρα Στρατηγόπουλο κατέλαβε την Πόλη το 1261 και στέφτηκε αυτοκράτορας.

Δεσποτάτο της ΗπείρουΟ Γουλιέλμος Βιλεαρδουίνος έδωσε στον Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγο ως αντάλλαγμα της ελευθερίας του τα τρία κάστρα του Μιστρά, της Μονεμβασιάς και της Μάνης.Το 1348 ο Μιστράς μετά από μία περίοδο αυτοκρατορικής διοίκησης έγινε ημιαυτόνομη επαρχία. Την οποία έδιναν οι αυτοκράτορες στους στενούς συγγενείς τους. Στο Μιστρά εμφανίζεται η λεγόμενη Αναγέννηση των Παλαιολόγων. Ο φιλόσοφος Πλήθων Γεμιστός επηρεασμένος από τον Πλάτωνα, κηρύττει την αναβίωση της αρχαίας ελληνικής σκέψης.

ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΙ ΔΥΟ ΑΙΩΝΕΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

Βενετικές και Φραγκικές κτήσεις:

(Διαβάστε τες μόνον)6. Το Δουκάτο της Νάξου ή του Αρχιπελάγους7. Τα Επτάνησα έως το 17978. Η Κρήτη έως το 16699. Η Ρόδος και τα Δωδεκάνησα από τους Ιωαννίτες ιππότες έως το 152210. Η Κύπρος κυβερνείται από Φράγκους έως το 1489, Βενετούς έως το 1570

Αυτοκρατορία της Νίκαιας Ιδρύθηκε στη Βιθυνία από το Θεόδωρο Λάσκαρη . Η Νίκαια έγινε η έδρα της εκκλησιαστικής ηγεσίας. Το 1205 οι Λατίνοι νικήθηκαν από τους Βουλγάρους. Το 1208 ο Θεόδωρος Λάσκαρης ανακηρύχτηκε βασιλιάς των Ρωμαίων. Ο Ιωάννης Βατατζής νίκησε τους Φράγκους της Βιθυνίας και κατέλαβε την

Αδριανούπολη. Ο Βατατζής ίδρυσε πολλά φιλανθρωπικά ιδρύματα και δημιούργησε στρατιωτικά κτήματα.. Απαγόρευσε την εισαγωγή πολυτελών ειδών από τις ιταλικές πόλεις. Νικήθηκε ωστόσο από το Δεσποτάτο της Ηπείρου.

Ο Μιχαήλ Η ‘ Παλαιολόγος σύναψε συνθήκη με τους Γενουάτες ώστε εκείνοι να φέρουν στρατό από τη Βενετία.

Με τον Καίσαρα Στρατηγόπουλο κατέλαβε την Πόλη το 1261 και στέφτηκε αυτοκράτορας.

Δεσποτάτο της ΗπείρουΟ Γουλιέλμος Βιλεαρδουίνος έδωσε στον Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγο ως αντάλλαγμα της ελευθερίας του τα τρία κάστρα του Μιστρά, της Μονεμβασιάς και της Μάνης.Το 1348 ο Μιστράς μετά από μία περίοδο αυτοκρατορικής διοίκησης έγινε ημιαυτόνομη επαρχία. Την οποία έδιναν οι αυτοκράτορες στους στενούς συγγενείς τους. Στο Μιστρά εμφανίζεται η λεγόμενη Αναγέννηση των Παλαιολόγων. Ο φιλόσοφος Πλήθων Γεμιστός επηρεασμένος από τον Πλάτωνα, κηρύττει την αναβίωση της αρχαίας ελληνικής σκέψης.

-Ο Μιχαήλ ο Η συμμάχησε με τον Πάπα και αντιμετώπισε το 13ο αιώνα τον συνασπισμό του Καρόλου Ανδεγαβού, βασιλιά της Σικελίας και της Νεάπολης. -Στη Σύνοδο της Λυών αποφασίστηκε η ένωση των δύο εκκλησιών(1274) και αναγνωρίστηκε το πρωτείο του Πάπα.-Ο Μιχαήλ νίκησε τον Ανδεγαβό στην Β Ήπειρο. -Ο Κάρολος ηττήθηκε επίσης κατά την τοπική επανάσταση του “Σικελικού Εσπερινού” .

Τα προβλήματα της αυτοκρατορίας των Παλαιολόγων παραμένουν άλυτα: Η αυτοκρατορία είχε λίγα εδάφη χωρίς συνοχή Τα ταμεία της αυτοκρατορίας ήταν άδεια Ο στρατός αποτελούταν από μισθοφόρους (Καταλανική Εταιρεία) Η απειλή των Οθωμανών στρέφει τους Παλαιολόγους στην ένωση των Εκκλησιών.

( Μιχαήλ Η’ , Ανδρόνικος Γ’, Ιωάννης Ε’ και Ιωάννης Η’.) Ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος μεταξύ του Ανδρόνικου Β’(Διδυμότειχο) και του εγγονού του

Ανδρόνικου Γ’.(Πόλη) (Α’ Διχασμός) Διαμάχη Μεγάλου Δομεστικού Ιωάννη Κατακουζινού με τον Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγο. (Β’

Διχασμός) –Επανάσταση Ζηλωτών στη Θεσσαλονίκη 1342 Τα σημαντικότερα σημεία της Βαλκανικής Χερσονήσου παραμένουν υπό Βενετική ή

Οθωμανική κατοχή.

-Ιδρύεται το Σερβικό κράτος του Στέφανου Δουσάν (1331-1355)

. Ο Στέφανος συμμαχεί με τους Βενετούς για να καταλάβει την Πόλη και ονειρεύεται μία ισχυρή βαλκανική αυτοκρατορία που θα αντιμετώπιζε τους Οθωμανούς. Το σχέδιο του απέτυχε.-Ο Πατριάρχης Φιλόθεος πρότεινε επίσης σταυροφορία όλων των ορθόδοξων εκκλησιώνεναντίον των Οθωμανών.(1371) Στη μάχη του Τζερνομιάν οι χριστιανικές δυνάμεις νικήθηκαν

Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΩΝ ΟΘΩΜΑΝΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

Πότε εμφανίστηκαν; Οι Ο. ήρθαν από την Ασία σπρωγμένοι από τις εισβολές του Τσένγκις Χαν (12ος αιώνας)Όταν εξαλείφτηκε ο κίνδυνος αυτοί παρέμειναν στην Ανατολική Μικρά Ασία στα σύνορα Σελτζουκικής και Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Ξεκίνησαν ως νομάδες από το Χορασάν (Παρθία) και εγκαταστάθηκαν ΝΑ της Προύσας. Ο ιδρυτής του οθωμανικού κράτους Οσμάν μυήθηκε στο Μουσουλμανισμό και το

1326 κυρίεψε την Προύσα. Αξιοποίησε τον θεσμό των μουσουλμάνων γαζίδων (φανατικοί πολεμιστές) Το 1261 διαλύθηκαν τα ακριτικά σώματα των Βυζαντινών Ο Οσμάν νίκησε τους Βυζαντινούς στην Προύσα.. Σουλτάνος Ορχάν- οργάνωσε τακτικό στρατό Σουλτάνος Μουράτ Α’ – ιδρύεται το τάγμα

των γενίτσαρων και αρχίζει το παιδομάζωμα.

Οργάνωση του Οθωμανικού κράτους

1331Κατάκτηση της Νίκαιας και Νικομήδειας από τον ΟρχάνΚατακτήθηκαν τα σημαντικά αστικά κέντρα της Μ. ΑσίαςΥπήρχε θρησκευτική ανεκτικότητα.

Στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις των Ορχάν και Μουράτ Α’Αντικαταστάθηκαν οι νομάδες τούρκοι ιππείς από ιππείς τιμαριούχους (κτηματίες)Μαζί τους ήταν το σώμα των γενιτσάρων Ο Ορχάν ανακηρύχτηκε πρώτος «σουλτάνος»Ο Ορχάν πρώτος οδήγησε τους Οθωμανούς σε κατακτήσεις.Το 1354 κατέλαβε το φρούριο της Καλλίπολης απέναντι από την ΠόληΟ Μουράτ Α’ κατέλαβε τις πόλεις της Θράκης και την Αδριανούπολη. Η Αδριανούπολη έγινε η νέα πρωτεύουσα των Οθωμανών.

Το Βυζάντιο είχε καταρρεύσει οικονομικά και στρατιωτικάΗ διοίκηση είχε διαλυθείΤο κρατικό ταμείο ήταν άδειοΤο νόμισμα (υπέρπυρο) είχε υποτιμηθεί Οι σλάβοι ηγεμόνες αναγνώρισαν την Κυριαρχία του Σουλτάνου και το Βυζάντιο πλήρωνε φόρο υποτέλειας.

Συνέπειες της οθωμανικής επέκτασης :

Στη μάχη του Κοσσυφοπεδίου ο Σέρβος βασιλιάς Λάζαρος νικήθηκε από τον Βαγιαζήτ.Οι Βυζαντινοί αυτοκράτόρες ελέγχονταν πλήρως από τους Οθωμανούς Τούρκους Ο Ιωάννης Ζ’ υποστηρίχτηκε από τον σουλτάνο όπως και ο διάδοχος του Μανουήλ.Ο Μανουήλ ανέλαβε το 1391 την διακυβέρνηση της Κων/λης και την υπερασπίστηκε από τον Βαγιαζήτ.

Προσπάθειες επανένωσης των εκκλησιών πριν το 1400

-Ο Μιχαήλ ο Η συμμάχησε με τον Πάπα και αντιμετώπισε το 13ο αιώνα τον συνασπισμό του Καρόλου Ανδεγαβού, βασιλιά της Σικελίας και της Νεάπολης.

-Στη Σύνοδο της Λυών αποφασίστηκε η ένωση των δύο εκκλησιών(1274) και αναγνωρίστηκε το πρωτείο του Πάπα.

Η απειλή των Οθωμανών στρέφει τους Παλαιολόγους στην ένωση των Εκκλησιών. ( Μιχαήλ Η’ , Ανδρόνικος Γ’, Ιωάννης Ε’ και Ιωάννης Η’.)

Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ( 29 Μαίου 1453)

(1400) Ο αυτοκράτορας Μανουήλ Β’ Παλαιολόγος αναζητά βοήθεια σε Βενετία, Παρίσι και Λονδίνο. Ο Μογγόλος βασιλιάς Ταμερλάνος νίκησε στη μάχη της Άγκυρας το Βαγιαζήτ. (1402) και ανέκοψε προσωρινά τον τουρκικό κίνδυνο. Μουράτ Β’ (1421)

Πολιόρκησε την Πόλη χωρίς επιτυχία Λεηλάτησε την Πελοπόννησο Κυρίεψε Θεσσαλονίκη και Ιωάννινα (Ορισμός των Ιωαννίνων) Το 1423 πήγε ο Ιωάννης Παλαιολόγος στη Σύνοδο Φεράρα- Φλωρεντίας

αποφασίστηκε η ένωση των Εκκλησιών (1438-1439) Την ένωση πολέμησαν τα λαϊκά στρώματα και ο ανώτερος κλήρος.(Ανθενωτικοί). Αντίπαλοι του Μουράτ Β’ συνασπίζονται ο Αλβανός Γεώργιος Καστριώτης ( Σκεντέρμπεης) και ο Ιωάννης Ουνυάδης, βοεβόδας της Τρανσυλβανίας. Στη μάχη της Βάρνας νικήθηκε ο βασιλιάς της Ουγγαρίας και Πολωνίας Λαδισλάος.

(1444). 1449 -Ορίζεται αυτοκράτορας ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος.

Μωάμεθ Β’ Άνοιξη 1452 Ο Μωάμεθ χτίζει οχυρό στην ευρωπαϊκή όχθη του Βοσπόρου( Ρούμελη Χισσάρ) Ο Κων/νος αδερφός του Ιωάννη γίνεται αυτοκράτορας και επιθυμεί την Ένωση των

Εκκλησιών. Ο Κων/νος αίρει το Σχίσμα (1452) Οι δυνάμεις όμως των αντιπάλων είναι άνισες. (Βασικοί ιστορικοί της άλωσης με ανακρίβειες ωστόσο είναι οι χρονογράφοι Δούκας και

Φραντζής) Τελευταία Βυζαντινή πόλη που έπεσε ήταν ‘η Τραπεζούντα το 1461.

Ο Βυζαντινός πολιτισμός συνεχίστηκε : στην Ρωσία κυρίως επί Τσάρου Ιβάν Γ’ που παντρεύτηκε την ανιψιά του Βυζαντινού

αυτοκράτορα και υιοθέτησε τα Βυζαντινά σύμβολα. Στην Κρήτη και τα Επτάνησα Και στην ιταλική αναγέννηση

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΤΕΧΝΗ

8ος-9ος αιώναςΕικονομαχίαΚαταστροφές έργων τέχνηςΑνακοπή καλλιτεχνικής δημιουργίας

10ος αιώναςΜακεδονική δυναστεία Προστασία στην τέχνηΠρόοδος

11ος-12ος αιώναςΟικονομική καχεξία

14ος-15ος αιώναςΠαλαιολόγεια αναγέννηση

Αρχιτεκτονική

Βασιλικές (παραλληλόγραμμα δημόσια ρωμαϊκά κτίσματα)

Προσθήκη του τρούλου τον 6ο αιώνα (Αγία Σοφία)Τρουλαία βασιλική(κόγχη στην ανατολική πλευρά και νάρθηκας στη δυτική)Εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο(σχήμα σταυρού σε τετράγωνο)

Παραλλαγές του :Αγιορείτικος τύπος Πεντάτρουλος ρυθμόςΚόγχες στις τρεις κεραίες του σταυρού Τρούλος πάνω από κάθε κόγχη

Οκταγωνικός τύπος (11ος –12ος αιώνας)Τρούλος πάνω σε οκτάγωνο (Μονή Δαφνιού , Οσίου Λουκά Βοιωτίας)

Σε περιόδους ακμής οι ναοί είναι μεγάλοι με πλούσια διακόσμηση.Ψηφιδωτά, τοιχογραφίες και φτωχή εξωτερική διακόσμηση

Μακεδονική δυναστεία Κεραμοπλαστική στην εξωτερική επιφάνεια και διακόσμηση

Ζωγραφική

8ος-9ος αιώναςΚαταστροφές λόγω εικονομαχίαςΑπλή απεικόνιση συμβόλων φυσιοκρατικών παραστάσεων

10ος αιώναςΜακεδονική δυναστείαΧαρακτηριστικά ναών :

Πλούσια διακόσμησηΟ παντοκράτορας στον τρούλο με αγγέλους και προφήτεςΣτην αψίδα του ιερού η Παναγία με τους αρχάγγελους Μιχαήλ ΓαβριήλΣτα λοφία του τρούλου οι τέσσερις ευαγγελιστέςΣτους τοίχους οι δεσποτικές γιορτές, οι άγιοι και οι μάρτυρες

11ος –13ος αιώναΜνημειακή ζωγραφική Ψηφιδογραφίες Μονής Δαφνιού, Οσίου Λουκά

14ος –15ος αιώναςΠαλαιολόγεια περίοδοςΚυρίως τοιχογραφίες και φορητές εικόνεςΔραματικές μορφές γεμάτες πάθοςΖωγράφοι : Εμμανουήλ Πανσέληνος ( Πρωτάτο του Αγίου Όρους)Θεοφάνης ο Έλληνας (εργάστηκε στη Ρωσία)

Χαρακτηριστικά της βυζαντινής ζωγραφικής : Αφοσίωση στους κανόνες της εικονογράφησης Απουσία βάθους Αδιαφορία για τις φυσικές διαστάσεις Λεπτές μορφές Φωτοστέφανο σε καφέ ή κίτρινο τοπίο Μετωπική απεικόνιση των μορφών Αυστηρότητα και επισημότητα

Μικρογραφία, μικροτεχνία

Μικρογραφίες από τα αυτοκρατορικά εργαστήριαΠροβολή της αυτοκρατορικής εξουσίας στα ψαλτήρια του 10ου αιώναΜικρογλυπτική και μικροτεχνία σε σμάλτο ελεφαντοστό 1Κλασικά θέματα (εποχή Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου)

Η βυζαντινή τέχνη προβάλλει την αγιότητα και την αιωνιότητα

Μακεδονική τεχνοτροπία(1300) Δραματική ένταση Ρεαλιστικά στοιχεία, Βίαιες μορφές και πληθωρικέςΤαραγμένη κίνηση και ζωηρή χειρονομίαΧρωματική ΑντίθεσηΔιεύρυνση του χώρουΕμφανίζεται κυρίως στο Άγιο Όρος ( Πρωτάτο, Μονή Βατοπεδίου) Αντιπρόσωποι: Εμμανουήλ Πανσέληνος και Αδερφοί Αστραππά.

Κωνσταντινουπολήτικη τεχνοτροπίαΕπικρατεί το 14ο αιώναΑκαδημαϊκή και αντίθετη στο ρεαλισμόΕπιθυμεί την εξιδανίκευση(μορφές ψηλές, λεπτές, ανάλαφρες, όμορφα πρόσωπα (Μονή της Χώρας)Την τάση αυτή συνεχίζει μετά την άλωση η Κρητική σχολή τον 16ο και 17ο αιώναΑυστηρή τεχνική και κλασικήΙταλική επίδραση

Τα αποτελέσματα της Αναγέννησης

1. Χώρισε το δημιούργημα από το δημιουργό. Το μελέτησε με τη λογική.2. Η λογική και ο ορθολογισμός επικράτησαν3. Απορρίφτηκε η αυθεντία4. Απεικόνιση του σώματος και της πραγματικότητας5. Αναπτυσσόμενος ατομικισμός6. Μελέτη του Ευαγγελίου- σκεπτικισμός για την εκκλησία7. Οι μονάρχες περιόρισαν τους τοπικούς φεουδάρχες8. Αύξηση του ρευστού χρήματος9. Αλλαγή στους θεσμούς αλλά όχι για τις λαϊκές μάζες.

Θρησκευτική Μεταρρύθμιση

Τα αίτια1. Οι Πάπες κατέστησαν κοσμική εξουσία και καταπίεζαν2. Τα εκκλησιαστικά αξιώματα πήραν «άνθρωποι εμπιστοσύνης» φαύλοι και ανήθικοι3. Οι κληρικοί ήταν αμόρφωτοι και ανίκανοι4. Οι νέες ιδέες απηχούσε τη λαϊκή αντίδραση5. Αντίδραση προς διάφορους τρόπους άφεσης αμαρτιών (συγχωροχάρτια)

Ανθρωπιστικό κίνημα1. Σκοπός η αναζήτηση του αυθεντικού πνεύματος του Χριστιανισμού 2. Σκεπτικισμός για τη συνέπεια της εκκλησίας προς την Αγία Γραφή.3. Μελετούν τα πρωτότυπα κείμενα, τα μεταφράζουν και τα ερμηνεύουν θεολογικά.4. Πολλαπλασιάζονται οι μεταφράσεις των Ευαγγελίων από τον 16ο αιώνα.5. Αντιτίθενται στη σχολαστική φιλοσοφία6. Προτιμούσαν την άμεση επαφή με τη Βίβλο χωρίς τη μεσολάβηση της εκκλησίας

Η Θρησκευτική μεταρρύθμιση ξεκίνησε από τη Γερμανία

Εκεί η Καθολική Εκκλησία επέβαλε φόρους για να χτιστούν ναοί στη Ρώμη.Οι Γερμανοί ηγεμόνες επεδίωκαν την ανεξαρτησία από τον Πάπα.Αντιδράσεις στον Πάπα από το γερμανικό κλήροΤα εκκλησιακά κτήματα ζητούσαν οι γερμανοί χωρικοί

Μαρτίνος ΛούθηροςΑπό τη ΣαξονίαΚαθηγητής στη ΒυρτεμβέργηΑγωνία για τη σωτηρία της ψυχήςΠίστευε ότι η πίστη θα τον έσωζε

1515 Ο πάπας Λέων Ι’ απαίτησε συγχωροχάρτια Ο μοναχός Τέτζελ ανέλαβε τη διακίνηση των συχωροχαρτιών. 1517 Θυροκόλληση των 95 θέσεων στη ΒυρτεμβέργηΟ Πάπας αφόρισε με Βούλα τον Λούθηρο. (1520)Ο Λούθηρος έκαψε τον αφορισμό του

1529 Ο βασιλιάς Κάρολος Ε’ κάλεσε τον Λ. στη «δίαιτα».Τον καταδίκασε ως αιρετικόΟ Λ. σώθηκε από τον εκλέκτορα της Σαξονίας και μετάφρασε στον πύργο του την Αγ. Γραφή στα Γερμανικά.

Αυγουσταία Ομολογία (συντάχτηκε από το Μελάγχθωνα)

Ο Λ. έφερε μια νέα διδασκαλία με την αρχή της σωτηρίας με τη βοήθεια της πίστης Η πίστη σώζει Οι θρησκευτικές τελετές δεν έχουν καμία αξία χωρίς την πίστη Ο Λ. έφερε τη θρησκεία πιο κοντά στο λαό και απλούστευσε το τυπικό και το δόγμα της

Καθολικής εκκλησίας Βασική υποχρέωση κάθε πιστού η ανάγνωση της Βίβλου Ο κληρικός οφείλει να συμμερίζεται τα προβλήματα τη χριστιανική του κοινότητα

Κοινωνικές συνέπειες Εξέγερση χωρικών στη Νότια Γερμανία Ο Λ. συντάχθηκε με τους άρχοντες Οι άρχοντες της Σαξονίας, Παλατινάτου και Μεκλεμβούργου δήμευσαν τα εκκλησιαστικά

κτήματα Ο Κάρολος Ε’ προσπάθησε να συμβιβάσει τις τοπικές διαμάχες 1531- Ένωση της Σμαρακάνδης από «διαμαρτυρόμενους» ηγέτες και

κληρικούς(protestants)

Ειρήνη της Αυγούστας (1555)1. Οι τοπικοί ηγεμόνες μπορούσαν να επιβάλλουν το δόγμα της αρεσκείας στην επαρχία

τους.2. Τα δημευμένα κτήματα παρέμεναν στους νέους κατόχους τους3. Καμία νέα δήμευση καθολικών κτημάτων δεν θα γινόταν4. Διαίρεση της Γερμανίας σε προτεστάντες και καθολικούς

Η αντιμεταρρύθμιση της Καθολικής Εκκλησίας

Μέσα του 16ου αιώνα

Ιδρύθηκαν νέα μοναχικά τάγματα για την εσωτερική μεταρρύθμιση της Καθολικής Εκκλησίας

Σκοπός τους ήταν η ανακοπή των προτεσταντών στη Ν. Γερμανία, Βέλγιο Προσηλύτισαν τον Ερρίκο Δ’ της Γαλλίας. Οργανώθηκε στα στρατιωτικά πρότυπα Οι μοναχοί αυτοί ζούσαν ανάμεσα στο λαό και είχαν ως έργο: Κήρυγμα Ιεραποστολή Διδασκαλία Ίδρυσαν σχολές όπου δίδασκαν κλασικές γλώσσες, γυμναστική σε παιδιά ηγεμόνων και Αρχόντων

Ιερά Εξέταση (Πάπας Παύλος Γ’) 1542Οργανισμός από 6 καρδιναλίους 1 κεντρικό δικαστήριο στη Ρώμη και πλήθος ιεροεξεταστώνΕκτέλεση στην πυρά (autodafe) και βασανιστήρια

Συμβούλιο της Λογοκρισίας (στη Ρώμη)Κατάλογος απαγορευμένων βιβλίων (Index Librorum prohibitorum)

Σύνοδος Τρέντο (1545) από τον Πάπα Παύλο Γ’ . Σκοπός :-η θεραπεία των αδυναμιών της καθολικής εκκλησίας-να προσδιοριστεί με ακρίβεια τη διδασκαλία της και τι πιστεύει -η αποκατάσταση της πειθαρχίας

Τα αποτελέσματα της μεταρρύθμισης του Λουθήρου

1. Διαιρεμένη η δυτική χριστιανοσύνη Βόρεια ο Λουθηρανισμός, στη Γερμανία και στις Σκανδιναβικές χώρες Νότια ο Καθολικισμός (μέρος της Γαλλίας, Ελβετίας, Ισπανία και την Ιταλία) Καλβινισμός σε μέρος της Γαλλίας και της Ιταλίας2. Ο Λουθηρανισμός είχε τοπικό χαρακτήρα και διάσπασε τα μεγάλα βασίλεια (Η Ολλανδία

αποσπάται από την Ισπανία.)3. Ο Καθολικισμός συντέλεσε σε συγκεντρωτικά και εθνικά κράτη 4. Πολιτική και θρησκεία αναμειγνύονται (Τριακονταετής πόλεμος εξαιτίας του

καθολικισμού του Γερμανού αυτοκράτορα 1618-1648)5. Ο Καλβινισμός στήριξε το κοινοβουλευτικό σύστημα και την ανάπτυξη του

κεφαλαιοκρατικού συστήματος (Η Αγγλία, οι ΗΠΑ και η Ολλανδία προηγούνται στο εμπόριο.)

6. Άλλαξαν σε πολλές χώρες οι θρησκευτικές και πολιτικές δομές. Διαδόθηκαν ευκολότερα η παιδεία και τα γράμματα .

Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Πού ξεκίνησε;

Αγγλία

Πότε;

Δεύτερο μισό του 18ου αιώνα

Γιατί ξεκίνησε στην Αγγλία;

1 . Υπήρχαν τεράστια οικονομικά αποθέματα από το εμπόριο, την εκμετάλλευση του υπεδάφους, τη βιοτεχνία μαλλιού, τις τράπεζες.2. Αυξήθηκε η ζήτηση αγαθών. Βελτιώθηκαν οι όροι ζωής και αυξήθηκε και ο πληθυσμός3.Αυξήθηκαν οι θέσεις εργασίας4.Οι χωρικοί κατέκλυσαν τις πόλεις5.Οι επιχειρηματίες για να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις αναζήτησαν νέες μηχανές

Ποιοι τομείς επωφελήθηκαν από τις εφευρέσεις;

Η υφαντουργίαΗ πρώτη ύλη (βαμβάκι και μαλλί) εισαγόταν από την ΙνδίαΟι Ασιάτες υφαντουργοί είχαν πιο χαμηλούς μισθούς και άρα χαμηλότερες τιμές.Οι Άγγλοι υφαντουργοί εκμηχάνισαν την εργασία για να μειώσουν τις τιμές.(μηχανή Χαργκρέιβ)

ΜεταλλουργίαΟ Α. Ντάρμπυ χρησιμοποίησε το κοκ αντί για το κάρβουνο στην τήξη των μετάλλωνΟι Όνιονς και Κορτ χρησιμοποίησαν απανθράκωση του ακατέργαστου σιδήρου. Κατασκεύασαν μεγάλη ποσότητα χάλυβα.

Ο Τζέημς Βατ κατασκεύασε την πρώτη ατμομηχανή το 1782.

Η ηπειρωτική Ευρώπη (Γαλλία Γερμανία) Η βιομηχανική επανάσταση γεννήθηκε από την ιδιωτική πρωτοβουλία και χρησιμοποιήθηκε στον πόλεμο.Άργησε και ξεκίνησε το 19ο αιώναΣτη Γαλλία εξήγαγαν γαιάνθρακεςΟι βιοτεχνίες έγιναν ανώνυμες εταιρείες

Οι συνέπειες της βιομηχανικής επανάστασης

1. Η βιομηχανική επανάσταση έριξε τις τιμές 2. Η αυξημένη ζήτηση των προϊόντων αύξησε τις τιμές και τα κέρδη3. Αυξήθηκε η παραγωγή εξαιτίας των μηχανών4. Το εμπόριο αναζωογονήθηκε, αυξήθηκαν οι εξαγωγές.5. Η βιομηχανία συγκέντρωσε όλες τις φάσεις της παραγωγής. 6. Τα εργοστάσια συγκεντρώνονται σε μία περιοχή (Μπέρμινχαμ) και σε μεγάλες πόλεις.7. Σχηματίζονται δύο τάξεις, η βιομηχανική αστική τάξη και η εργατική τάξη.

O ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ Η΄ ΑΙΩΝΑΣ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ (1688-1789)

Το πλαίσιο

Τέλη 17ου αιώναΑνισομερής οικονομική ανάπτυξη στη Δυτική Ευρώπη

ΑγγλίαΟικονομική ανάπτυξη και εμπόριοΣυνταγματική μοναρχία και κοινοβουλευτισμός μετά την «ένδοξη επανάσταση» του 1688

ΓαλλίαΠολιτική και οικονομική κρίση Συντήρηση της Απόλυτης ΜοναρχίαςΣτα τέλη του 18ου αιώνα θα κορυφωθεί η αντίδραση προς τον βασιλιά.

Ο Δ. υπήρξε μια πνευματική κίνηση που προέβαλε την κριτική σκέψη και την πίστη στην επιστημονική πρόοδο.

Οι διαφωτιστές προτείνουν λύσεις στα κοινωνικά προβλήματα της εποχής με εργαλείο τον ορθό λόγο (λογική).

Στρέφονται κατά του θρησκευτικού φανατισμού, της απολυταρχίας και τάσσονται υπέρ της πνευματικής ανεκτικότητας.(Βολταίρος)

Έχουν ως πρότυπο το αγγλικό πολιτικό σύστημα

Τζον Λοκ (17ος αιώνας)Διατύπωσε την αρχή του «Κοινωνικού Συμβολαίου»τη συμφωνία πολιτών και άρχοντα για τη δίκαιη διακυβέρνηση. Σε περίπτωση μη τήρησης αυτής της συμφωνίας οι υπήκοοι είχαν δικαίωμα να ανατρέψουν τους άρχοντες.Μοντεσκιέ (1698-1755)«Το πνεύμα των νόμων»-Εξετάζει τα πολιτεύματα (μοναρχία, αριστοκρατία, δημοκρατία) και τις σχέσεις τους-Αρνείται κάθε δεσποτισμό και διακρίνει σε Νομοθετική, Δικαστική , Εκτελεστική εξουσία-Δεν επιθυμεί την ανατροπή της μοναρχίας, προτείνει συνταγματική μοναρχίαΟι ιδέες του Μοντεσκιέ επηρέασαν τις επαναστάσεις τις επαναστάσεις του 19ου αιώνα.Ζαν Ζακ Ρουσσώ (1712-1778)Δημοκρατικός και ριζοσπαστικός«Κοινωνικό Συμβόλαιο ή αρχές πολιτικού δικαίου»-Ο «φυσικός άνθρωπος» ήταν τελείως ελεύθερος. -Κάτω από την απειλή του πολέμου αντικατέστησε την ελευθερία με την ισότητα-Αρχές της ισότητας:Α)Κανένας άνθρωπος δεν έχει φυσική εξουσία σε άλλον. Β)Καμιά εξουσία δεν είναι νόμιμη αν δεν ασκείται με τη συγκατάθεση των κυβερνωμένων (Γενική Βούληση)Γ)Η πολιτική εξουσία πηγάζει από το λαό. Είναι αναπαλλοτρίωτη και δεν ασκείται μέσω άλλωνΔ) Η κυβέρνηση είναι μια εξουσία υποταγμένη στην κυρίαρχη βούληση του λαού. Οι νόμοι είναι έκφραση της γενικής βούλησης.Ε) Η νέα κοινωνία θα είναι ανάμεσα στη φυσική και στη σύγχρονη κοινωνία, όχι πρωτόγονη.

«Αιμίλιος ή περί Αγωγής»- Ο μικρός Αιμίλιος μεγαλώνει στη Φύση και διδάσκεται με τη βοήθεια ενός παιδαγωγού.

Απαιτεί σεβασμό στην προσωπικότητα του μαθητή (Φυσική διδασκαλία).

Τζεζάρε Μπεκαρία (1738-1794)

- Εξανθρωπισμός της ποινικής δικαιοσύνης «Περί των εγκλημάτων και των ποινών»- Είναι εναντίον των βασανιστηρίων των βασανιστηρίων και της ποινής του θανάτου- Υπεράσπιζε την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου

ΤΑ ΜΕΣΑ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΙΔΕΩΝ

Εφημερίδες Το βιβλίο Οι επιστημονικές ακαδημίεςΗ Εγκυκλοπαιδεία («Συστηματικό Λεξικό των Επιστημών , των Τεχνών και των Επαγγελμάτων») Ψυχή της Εγκυκλοπαιδείας υπήρξε ο Ντιντερό Λέσχες Αυτοκράτορες όπως η Αικατερίνη της Ρωσίας και ο Φρειδερίκος Β’ της Πρωσίας

καλούσα συχνά διαφωτιστές στις Αυλές τους.Άλλο μέσο διάδοσης υπήρξε το Φιλοσοφικό Λεξικό του Βολταίρου.

ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ

Ο Διαφωτισμός . προετοίμασε το έδαφος για κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές

Συνέβαλε Στη βελτίωση της ζωής Στη διεύρυνση της εκπαίδευσης Στην υποχώρηση του θρησκευτικού φανατισμού Έφερε το αίτημα για ισότητα και για κατάργηση της δουλείας Οι ιδέες του Λοκ επέδρασαν στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (1776) Οι ιδέες του Μοντεσκιέ στο Αμερικάνικο Σύνταγμα Οι ιδέες του Ρουσσώ στην Γαλλική Επανάσταση (1789)

Η ΑΠΉΧΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΎ ΣΤΑ ΒΑΛΚΆΝΙΑ

Ο Διαφωτισμός διαδόθηκε μέσω των παροικιών και στις τουρκοκρατούμενες περιοχές. Οι οικονομικές συνθήκες βελτιώνονται στα Βαλκάνια μετά το 1750. Το νέο πνευματικό κίνημα ονομάστηκε Νεοελληνικός Διαφωτισμός (Ν.Δ).

Οι νέες ιδέες (ανεξιθρησκία, επιστήμη κλπ) θα φώτιζαν τους Έλληνες και θα συντελούσαν στην απελευθέρωση τους.

Εκδόθηκαν νέα βιβλία, μελετήθηκαν οι φυσικές επιστήμες

Εκπρόσωποι του Ν.Δ : 1. Ευγένιος Βούλγαρης2. Ιώσηπος Μοισιόδακας3. Δημήτρης Καταρτζής4. Δανιήλ Φιλιππίδης5. Γρηγόριος Κωνσταντάς «Νεωτερική Γεωγραφία»6. Ο συγγραφέας της «Ελληνικής Νομαρχίας»

Ρήγας Βελεστινλής ή Φεραίος (1757-1798)

Μεταφράζει ξένα έργα και συγγράφει δικά του για να φέρει τη δυτική σκέψη στους Έλληνες. («Φυσικής Απάνθισμα»)

Τυπώνει χάρτες («Η Μεγάλη Χάρτα της Ελλάδας») Εκδίδει επαναστατικά έργα «Νέα Πολιτική Διοίκησις» Ο Ρήγας οραματίζεται κοινή εξέγερση όλων των βαλκανικών λαών και την ίδρυση μιας

παμβαλκανικής Ελληνικής Δημοκρατίας Εκτελέστηκε στο Βελιγράδι από τους Τούρκους στις 24-6-1798.

Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

Επηρεασμένος από τη Γαλλική Σκέψη. Πιστεύει στην πρόοδο και την εξέλιξη. Απορρίπτει τις επαναστατικές μεθόδου και στις γλωσσικές και πνευματικές ιδέες του ζητά

τη μέση οδό. Στο έργο του «Αδελφική διδασκαλία» υποστηρίζει τις φιλελεύθερες ιδέες και κατηγορεί

τους συντηρητικούς.

Υποστηρίζει τη «μετακένωση», τη μετάδοση στους Έλληνες των αξιών και της Παιδείας των δυτικοευρωπαίων την οποία πήραν από τους αρχαίους Έλληνες.

Μετά το 1804 εκδίδει αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και γράφει προλόγους με τις ιδέες του.

Βολτέρος (1694-1778)-Πιστεύει στη Φωτισμένη δεσποτεία που στηρίζεται στη λογική και όχι στο θείο δίκαιο (απολυταρχία).-Προτιμά τις μεταρρυθμίσεις από τις απότομες αλλαγές καθεστώτων.-Αγωνίστηκε εναντίον των βασανιστηρίων, των πολιτικών συλλήψεων, της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, της ποινής του θανάτου-Αρνιόταν κάθε επέμβαση της εκκλησίας και ήταν άθεος-Ήταν φίλος του Φρειδερίκου Β’ της Πρωσίας, της Μεγάλης Αικατερίνης

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ

Ενδιαφέρον για την τάξη των απόκληρων , για τη δουλεία, τα προνόμια των ευγενών, για την αντιστοιχία αδικήματος και ποινής, για μια νέα εκπαίδευση

Ζ. Ζ. Ρουσσώ«Πραγματεία για την καταγωγή και τα βάθρα της ανισότητας μεταξύ των ανθρώπων»- Τα ελαττώματα και οι καταχρήσεις οφείλονται στην ανισότητα της ιδιοκτησίας- Οι πλούσιοι καταπιέζουν τους φτωχούς και καταστρέφουν τη Φυσική ελευθερία.- Ο Ρουσσώ προτείνει την επιστροφή στη φύση με τη σωστή αγωγή- Προτείνει την απελευθέρωση από τις κοινωνικές συμβατικότητες.(ιδιοκτησία, τους

τύπους)

Ο Ρουσσώ επηρέασε τον Ελβετό παιδαγωγό Πεσταλότσι, (1746-1827) ο οποίος πίστευε ότι το παιδί πρέπει να διαπαιδαγωγείται σύμφωνα με τις φυσικές κλίσεις και ιδιαιτερότητες του και όχι σύμφωνα με τις κοινωνικές σκοπιμότητες.

Με

Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (1770-1783)

Η Ολλανδία, η Αγγλία και η Γαλλία επικράτησαν στις αποικίες και παραμέρισαν την Ισπανία και την Πορτογαλία λόγω της έλλειψης σχεδιασμού στις τελευταίες.

Η Αγγλία κατείχε πολλές αποικίες στη Βόρεια Αμερική με ποικίλες ιδιαιτερότητες. Η Συνθήκη Παρισιού τερματίζει τον επταετή πόλεμο Αγγλίας- Γαλλίας(1756-1763)

Η Γαλλία χάνει Καναδά από την Αγγλία.Η Λουϊζιάνα περνά στην Αγγλία

Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας (1775-1783)

Τα αίτια της αμερικανικής επανάστασης :

1. Οι ιθαγενείς εξεγέρθηκαν κατά των αποίκων στο Οχάιο γιατί εκείνοι έπαιρναν τα εδάφη τους. Η αγγλική κυβέρνηση κηρύττει την περιοχή κλειστή στον αποικισμό.

2. Η Αγγλία μετέφερε τα οικονομικά βάρη (φόρους) του επταετούς πολέμου στους αποίκους.

3. Οι άποικοι εξοργίστηκαν με τους φόρους γιατί αποφασίστηκαν μονομερώς χωρίς να ζητηθεί η γνώμη τους.(1764) (φόροι στη ζάχαρη, στο τσάι και σε εμπορικά έγγραφα

Αφορμή:

17-12-1773Οι Βοστονέζοι ρίχνουν κιβώτια με τσάι στη θάλασσαΟ βασιλιάς Γεώργιος Γ’ διατάζει τον αποκλεισμό της Βοστόνης.Σεπτέμβριος 1774- Κογκρέσο Φιλαδέρφιας από 13 αποικίες και απευθύνει Διακήρυξη Δικαιωμάτων και ζητούν ανεξαρτησία από το βασιλιά.

Στις 4 Ιουλίου 1776 το Κογκρέσο ψήφισε τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας ( Βενιαμίν Φραγκλίνος και Θωμάς Τζέφερσον) που περιείχε την ιδεολογία της επανάστασης και είχε επηρεαστεί από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό.

Οι δυσκολίες της επανάστασης Έλλειψη όπλων και χρημάτων Απουσία κεντρικής διοίκησης

Πώς αντιμετωπίστηκανΣτους επαναστάτες εντάχτηκαν εθελοντές από την Γαλλία και από την άλλη Ευρώπη.-Η στρατηγική του Ουάσιγκτον ξεπέρασε τις αδυναμίες του αμερικάνικου στρατού.(Σαρατόγκα 1777)-Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος υπέγραψε συνθήκη συμμαχίας με τη Γαλλία. (1778)-Ισπανία, Δανία και Ολλανδία ακολουθούν-Ρωσία, Δανία και Σουηδία τηρούν ένοπλη ουδετερότητα δεν δέχονται τη νηοψία των αγγλικών πλοίων.ΑποτέλεσμαΉττα Άγγλων στο Γιορκτάουν

Συνθήκη Βερσαλλιών (Σεπτέμβριος 1783) Ανεξαρτησία 13 πολιτειών

Η γέννηση ενός έθνους

Σεπτέμβριος 1787 Το Συντακτικό Κογκρέσο συγκέρασε στη Φιλαδέλφεια τις δύο απόψεις ( κεντρική

εξουσία- διατήρηση αυτονομίας κάθε πολιτείας) και ψήφισε το Σύνταγμα των ΗΠΑ. το αμερικανικό σύνταγμα και η διακήρυξη της ανεξαρτησίας εμπνέονται από τις αρχές του

Διαφωτισμού Περιέχει τη διάκριση των εξουσιών και μια ομοσπονδιακή κεντρική κυβέρνηση για τα

εξωτερικά θέματα, τα οικονομικά και την άμυνα. Κάθε πολιτεία είχε νομοθετική και εκτελεστική εξουσία σε θέματα εκπαίδευσης,

δικαιοσύνης και αστυνόμευσης.Νομοθετική εξουσία

Κογκρέσο

Βουλή ΓερουσίαΑντιπρόσωποι αναλογικά από κάθε πολιτεία 2 αντιπρόσωποι από κάθε πολιτεία

Εκτελεστική εξουσίαΠρόεδρος που εκλέγεται από εκλέκτορες για 4 χρόνια με δυνατότητα επανεκλογής για μία ακόμη θητεία. Α’ πρόεδρος για δύο τετραετίες ο Τζόρτζ Ουάσιγκτον

Δικαστική εξουσίαΑνεξάρτητο Ανώτατο δικαστήριο

Οι συνέπειες της Αμερικανικής Επανάστασης1. -ένα νέο κράτος και ένα νέο έθνος2. -μια νέα εθνική συνείδηση για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της αμερικανικής ηπείρου3. τις νέες αρχές της ομοσπονδίας και της αβασίλευτης δημοκρατίας4. θα αποτελέσει παράδειγμα για άλλες αποικίες (ισπανικές αποικίες Νότιας και Κεντρικής

Αμερικής 1808)5. Ακολούθησαν η Ελβετία, η Ολλανδία, οι αυστριακές κτήσεις Κάτω Χωρών και η

Γαλλία(1789).6. Με τη συνθήκη της Γάνδης (1814) η Αγγλία αποχωρεί οριστικά από τις ΗΠΑ.7. Με το Δόγμα Μονρόε (1823) καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν θα είχε αποικίες στην ήπειρο

αυτή.

Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Η κοινωνική κατάσταση στη Γαλλία έως το 1789

Φεουδαρχική κοινωνία

Βασιλιάς

ΚλήροςΕυγενείς

Γ’ τάξη (ΑγρότεςΕργάτες, αστοί)

Ο Κλήρος 0,5% του πληθυσμούΕίχε οικονομική ισχύ και εισέπραττε το φόρο της δεκάτηςΕίχε ακίνητα, αγροτική ιδιοκτησίαΟργάνωνε την εκπαίδευση και την υγείαΥπήρχε ο ανώτατος (αρχιεπίσκοποι, επίσκοποι, ηγούμενοι) και ο κατώτερος κλήρος(φτωχοί ιερείς)

Οι ευγενείς1,4% του πληθυσμούΕίχαν κληρονομικούς τίτλους ευγενείαςΥπήρχαν και μεγαλοαστοί που αγόρασαν τους τίτλουςΕίχαν έσοδα από τις αγροτικές καλλιέργειες και τη βασιλική χορηγίαΔεν πλήρωναν φόρουςΚαταλάμβαναν στρατιωτικά και πολιτικά αξιώματα οι ευγενείς της Αυλής Οι ευγενείς της επαρχίαςΑνέμελη ζωή απαιτούσαν περισσότερα προνόμια από το βασιλιά

Γ’ τάξη98% του πληθυσμούΣηκώνει όλο το βάρος των φόρων

Αστοί

Μεγαλοαστοί Μεσαίοι Μικροαστοί Λαϊκές τάξεις ΑγρότεςΤραπεζίτες Επαγγελματίες τεχνίτες μισθωτοί οι πιο φτωχοίΕφοπλιστές βιοτέχνες μικροέμποροι εργάτες γαιοκτήμονες

Καθηγητές αντιμετωπίζουν δουλοπάροικοι Την αύξηση

Των τιμών την ανεργία

Η γαλλική κρίση

Οικονομική κρίση

Κλειστή αγροτική οικονομία Παλιές μέθοδοι καλλιέργειας Έλλειψη τεχνολογίας

Παλιές βιομηχανίες και κυρίως βιοτεχνίες Εφαρμόζεται ο Κολμπερισμός (δασμοί και φόροι στο εμπόριο) Ελλειμματικός προϋπολογισμός Σπατάλη της αυλής και του βασιλιά Ο νέος βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ’ τοποθετεί τον Τυργκό υπουργό οικονομικών Οι ευγενείς και οι συντεχνίες πολεμούν το σχέδιο του Τυργκό επειδή πλουτίζουν από το

εμπόριο σιτηρών Ο Νεκέρ διαδέχεται τον Τυργκό και με μια μελέτη αποκαλύπτει τη σπατάλη του βασιλιά Τη δεκαετία του 1780 υπάρχουν κακές σοδιές λόγω άσχημων καιρικών φαινομένων Η γαλλοαγγλική συμφωνία του μείωσε τους δασμούς Εισήχθησαν φθηνότερα προϊόντα από την Αγγλία Η ανεργία αυξάνεται. Στην Γκρενόμπλ οι αστοί δεν πληρώνουν τους φόρους και απαιτούν να συγκληθούν οι

Γενικές Τάξεις. Ο Λουδοβίκος επαναφέρει τον Νεκέρ που ζητά το ίδιο.

Πολιτική κρίση

Η γαλλική μοναρχία απέκλειε τους ευγενείς από την πολιτική εξουσία Η αριστοκρατία επιζητά συμμετοχή αν και έχει οικονομικά προνόμια. Οι ευγενείς συμμαχούν με τους αριστοκράτες σε μια αριστοκρατική επανάσταση που θα

προετοιμάσει τη λαϊκή.

Κοινωνική κρίση

Η αντινομία της αστικής τάξης, η οποία δεν είχε πολιτική δύναμη, μολονότι κινούσε την οικονομία.

Το διαχρονικό έργο της Γαλλικής Επανάστασης :

Γιατί υπήρξε σημαντική η Γαλλική Επανάσταση

Δεν υπήρξε μονοσήμαντη επανάσταση –πολιτική αλλά και κοινωνικήΗ Συμβατική Συνέλευση : Έφερε στο προσκήνιο νέα ερωτήματα κοινωνικής χροιάς που θα απασχολήσουν τις

επαναστάσεις του 19ου αιώνα. Εγκαινίασε νέες μορφές πολιτικής πρακτικής Η απολυταρχία καταργείται Η εξουσία πηγάζει από το λαό και εκφράζεται στις Συνελεύσεις Η εξέγερση της 10ης Αυγούστου 1792 έφερε την καθολική ψήφο (για τους άνδρες) Η Συμβατική Συνέλευση ψήφισε το Σύνταγμα του 1793 που όμως δεν εφαρμόστηκε με το

καθολικό δικαίωμα ψήφου Εμφανίζονται οι λέσχες που είναι οι πρόδρομοι των κομμάτων (Λέσχες των Κορντελιέ και

Ιακωβίνων) Ο λαός πρωταγωνιστεί μέσα από αυτές τις λέσχες κινητοποιείται Ο τύπος πρωταγωνιστεί στις εξελίξεις της γαλλικής επανάστασης και διαμορφώνει την

κοινή γνώμη Δημιουργείται από τον Καρνό εθνικός στρατός και όχι μισθοφορικός Η μάχη του Βαλμύ οδήγησε στην εθνική και ταξική συνείδηση Ο γαλλικός στρατός πολέμησε την απολυταρχία της ενωμένης Ευρώπης Η Συμβατική Συνέλευση προώθησε τον συγκεντρωτισμό και κατάργησε τις τοπικές

εξουσίες Επέβαλε το δεκαδικό σύστημα και τη Γαλλική Γλώσσα Ενοποιεί τις τοπικές οικονομίες σε μία εθνική αγορά Η έννοια του έθνους θα αποτέλεσε το “όπλο” των επαναστάσεων του 19ου αιώνα. Κατάργησε τα προνόμια , το φεουδαρχισμό και τη δεκάτη Οι αστοί μπορούσαν να υπηρετήσουν σε δημόσιες πολιτικές θέσεις. Δημεύονται οι εκκλησιαστικές περιουσίες και πωλούνται σε αγρότες και αστούς. Δειλά λαμβάνονται μέτρα για κατώτατους μισθούς, και τιμές. Καταργείται η δουλεία των μαύρων Η εκπαίδευση γίνεται υποχρεωτική και παρέχεται δωρεάν Ιδρύονται η δημόσια εκπαίδευση και δημόσια πανεπιστήμια Ιδρύονται Μουσεία εθνικής ιστορίας και βιβλιοθήκες, αρχεία (Ινστιτούτο Γαλλίας) Χωρίζεται η εκκλησία από το κράτος, η εκπαίδευση και η υγεία ανήκουν στο κράτος. Θεσπίζεται η ανεξιθρησκία Ιδρύεται η Γαλλική Εθνική Εκκλησία Η Γαλλική επανάσταση έφερε στο προσκήνιο την αστική τάξη Οι αστοί στηρίχτηκαν στις λαϊκές μάζες και τις εκπροσωπούν . Σε αντίθεση με τις άλλες επαναστάσεις (αυτές αξίωναν μόνο πολιτική ισότητα) η γαλλική

επανάσταση απαίτησε κοινωνική ισότητα. Από τη γαλλική επανάσταση θα ξεπηδήσουν οι σοσιαλιστικές ιδέες.

Πέτυχε κοινωνική ισότητα η Γαλλική Επανάσταση;

Δεν το κατάφερε η φορολογία δεν ήταν δίκαιη, μόνο ένα μέρος του πληθυσμού ψηφίζει, οι φτωχοί γεωργοί δεν έχουν δική τους γηΟι εργάτες απαγορεύεται να συνεταιρίζονται.Οι μικροβιοτέχνες δεν ανταγωνίζονται το μεγάλο κεφάλαιο.

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ανώτερη αριστοκρατία

Πριν από τον 8ο αιώναΜεγαλογαιοκτήμονες 8ος αιώναςΠαλατιανή αριστοκρατία με δημόσια αξιώματα

10ος αιώναςΑνάμειξη της παλαιάς και νέας αριστοκρατίας με επιγαμίες.

Αναδεικνύονται οι «βασιλικοί» που καταλαμβάνουν τα δημόσια αξιώματα..Είναι ακόρεστοι για πλούτο γιατί δεν έχουν σίγουρες θέσεις και αλλάζουν ανάλογα με τον αυτοκράτορα.

Οι «Δυνατοί» (μεγαλογαιοκτήμονες) πιέζουν το δήμο(λαϊκές τάξεις) και τις αγροτικές κοινότητες, για να αγοράσουν τα κτήματα του και να τους έχουν υποτελείς (προστασία).

Η μεσαία τάξη

10ος και 11ος αιώναςΈμποροι και βιοτέχνεςΕμπόριο πολύτιμων λίθων και υφασμάτωνΣυμμετείχαν στη Σύγκλητο επηρεάζουν αυτοκράτορες όπως τον Μιχαήλ Ε’ Καλαφάτη

.Το Βυζαντινό «χωρίον»

Είναι η κοινότητα που υπάρχει από τον 6ο αιώναΗγέτης είναι ο ιερέαςΜακριά από το χωριό ζουν οι Δυνατοί που έχουν τον τοπικό πλούτοΤο χωρίον αποτελείται από μικροϊδιοκτήτες γης

8ος αιώναςΕντείνονται οι κοινωνικές διαφορές .Σχηματίζεται μια τοπική αριστοκρατία με πλούτο και διασυνδέσεις με το παλάτιΤα χρέη αναγκάζουν τους μικροκαλλιεργητές να γίνουν πάροικοι (εξαρτημένοι αγρότες)Τα χρέη ήταν κοινά μέσα στην κοινότητα και επιβάρυναν συχνά και τους γείτονες Έτσι εγκατέλειπαν τη γηΟι Μακεδόνες αυτοκράτορες αγωνίστηκαν κατά των Δυνατών, για να προστατέψουν τον μικρό κλήρο.Εφάρμοσαν το «Αλληλέγγυον» δηλαδή οι εύποροι γείτονες θα έπρεπε να πληρώνουν τους φόρους των φτωχών αγροτών.

Επαναληπτικό διαγώνισμα στο μάθημα της Ιστορίας Γενικής Παιδείας για τη Β’ τάξη Λυκείου

128-4-2010

ΟΜΑΔΑ Α’

Θέμα Α1

Α1.1. Να γράψετε σε μια παράγραφο το περιεχόμενο για καθεμία από τις παρακάτω ιστορικές έννοιες :α. Αλβάρεζ Καπράλβ. Μαγγελάνοςγ. Πορτολάνος

Μονάδες 30Α.1.2. Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες. Σε κάποια στοιχεία της α’ στήλης αντιστοιχούν περισσότερα από ένα στοιχεία της Β’.

Στήλη Α’ Στήλη Β’α. Έρασμος 1. Μάχη Κοσσυφοπεδίουβ. Βαγιαζήτ 2.Πέρασε το ακρωτήρι της Καλής Ελπίδος .Γ. Βονιφάτιος 3. Πήρε το Γεράκι από τους Φράγκους.δ. Μιχαήλ Θ’ Παλαιολόγος 4. Αναγεννησιακός διανοούμενος.ε. Βάσκο Ντε Γκάμα 5. Μάχη της Άγκυρας

6. Βασίλειο Θεσσαλονίκης8. Έσπασε το βενετικό μονοπώλιο στα

μπαχαρικά .

Μονάδες 20Α.1.3Τα αίτια της ανάπτυξης του ανθρωπιστικού κινήματος στην Ιταλία κατά τον 15ο αιώνα

Μονάδες 25ΟΜΑΔΑ Β’Β.1 Να σχολιάσετε τον πίνακα που σας δίνεται και να γράψετε τις επιπτώσεις των στοιχείων αυτών στη διεθνή οικονομία κατά το 16ο αιώνα.

Μονάδες 25

Καλή Επιτυχία

Επαναληπτικό διαγώνισμα στο μάθημα της Ιστορίας Γενικής Παιδείας για τη Β’ τάξη Λυκείου

228-4-2010

ΟΜΑΔΑ Α’

Θέμα Α1

Α1.1. Να γράψετε σε μια παράγραφο το περιεχόμενο για καθεμία από τις παρακάτω ιστορικές έννοιες :α. Γουτεμβέργιοςβ. Ιωάννης Ουνυάδης γ. Καραβέλα

Μονάδες 30Α.1.2. Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες. Σε κάποια στοιχεία της α’ στήλης αντιστοιχούν περισσότερα από ένα στοιχεία της Β’.

Στήλη Α’ Στήλη Β’

α. Ιουστινιάνης 1. Συμμετείχε στη Σύνοδο της Φλωρεντίαςβ. Γεώργιος Σχολάριος 2.Πέρασε το ακρωτήρι της Καλής Ελπίδος .Γ. Βονιφάτιος 3. Πήρε τον Μυστρά από τους Φράγκους.δ. Μιχαήλ Θ’ Παλαιολόγος 4. Πολέμησε στην πολιορκία της

Κωνσταντινούπολης το 1453.ε. Βάσκο Ντε Γκάμα 5. Έγινε ο πατριάρχης Γεννάδιος

6. Βασίλειο Θεσσαλονίκης7. Έσπασε το βενετικό μονοπώλιο στα

μπαχαρικά .

Μονάδες 20Α.1.3Οι παράγοντες που ώθησαν τους ευρωπαίους στην αναζήτηση νέων εμπορικών δρόμων το 15ο

και 16ο αιώνα.

Μονάδες 25ΟΜΑΔΑ Β’Β.1 Να σχολιάσετε τον πίνακα που σας δίνεται και να γράψετε τις επιπτώσεις των στοιχείων αυτών στη διεθνή οικονομία κατά τον 16ο αιώνα.

Μονάδες 25

Καλή Επιτυχία

Βασικές ιστορικές έννοιες

Α’ τόμος

Λογοθέτης Οι επικεφαλής στα Λογοθέσια (σ.29)Λογοθέσια Οικονομικές υπηρεσίες του Βυζαντίου που ξεκίνησαν από τον Ιουστινιανό (σ.29-30)Χωρία ή κώμες Αποτελούν τη βυζαντινή κοινότητα και κατοικούνται από ελεύθερους ελεύθερους αγρότες σ.31Στρατοτόπια Κτήματα που κατείχαν Βυζαντινοί στρατιώτες σ.30Πρωτοκομήτες Διοικούσαν τις κώμες σ.31.Γλαλολιτικό αλφάβητο Αλφάβητο που στηρίχτηκε στη μεγαλογράμματη γραφή και θεσπίστηκε από τους Κύριλλο και Μεθόδιο σ.63.Πρόχειρος Νόμος Νομοθεσία του Βασιλείου Α’ σ.78Επαναγωγή Νομοθεσία των Μακεδόνων αυτοκρατόρων για τις σχέσεις εκκλησιαστικής- κρατικής εξουσίας σ.78Βασιλικά Νομοθεσία του Λέοντα ΣΤ’ σ.78Δικαίωμα προτιμήσεως Νομοθεσία του Ρωμανού Λεκαπήνου για τους Δυνατούς, σ.78-79.Αλληλέγγυον Νομοθετικό μέτρο του Βασίλειου Β’ σ. 81Εξαργυρισμός Η εξαγορά της στρατιωτικής θητείας σ.83Πρόνοια Η παραχώρηση προνομίων από τον αυτοκράτορα στους ευγενείς σ. 84Κόμης Βούλγαρος διοικητής επαρχίας σ.91Κατεπάνω ή Δούκας Βυζαντινός διοικητής πρώην βουλγαρικών περιοχών σ.93Βαράγγοι ή Βίκινγκς, βόρειοι λαοί σ.94-95 Εγκυκλοπαίδειες Κωδικοποίησης της Αρχαίας κληρονομιάς σ.97-98Ακριτικά τραγούδια Ανώνυμα τραγούδια του 9ου έως 10ου αιώνα σ.98.Ακριτικό έπος Ανώνυμο ηρωικό έπος στην εποχή του Μιχαήλ Γ’ σ.98Πεντάτρουλλος Εκκλησιαστικό κτίσμα επί Βασιλείου Α’ σ.100Τρίκογχος Αρχιτεκτονικό στιλ στα μοναστήρια του Αγ Όρου επί Βασιλείου Α’ σ 100Χορός Ημικυκλική αψίδα σ.100Βασάλοι Τοπικοί άρχοντες υποτελείς στον επικυρίαρχο σ.133Βιλάνοι Χωρικοί σ.136 Ζήτημα της Περιβολής Διαφορά του Γρηγορίου Ζ΄ με τον Ερρίκο Δ’ για τον όρκο πίστης σ.139.Κογκορδάτο (Της Βορμς ) Συμφωνία του Γρηγορίου Ζ΄ με τον Ερρίκο Δ’. σ 139Μεγάλη Χάρτα Κείμενο δικαιωμάτων που έδωσε ο Ιωάννης ο Ακτήμονας σ.142.Μέγα Συμβούλιο Συμβούλιο ευγενών στην Αγγλία σ.143Κατακορυφισμός Τα οξυκόρυφα τόξα των γοτθικών εκκλησιών σ. 146

Β’ τόμος

Συντεχνίες Εργατικές ενώσεις που εφάρμοζαν προστατευτισμό στην οικονομία σ.19.Ανθρωπισμός Πνευματική κίνηση του 15-16ου αιώνα σ.25Συγχωροχάρτια Χαρτιά συγχώρεσης της καθολικής εκκλησίας σ.60Αυγουσταία ομολογία Η διδασκαλία του Λουθήρου σ. 62.

Ένωση της Σμαλκάνδης Ένωση των λουθηρανών ηγεμόνων σ.62Ειρήνη της Αυγούστας Ειρήνη που επέτρεψε στους λουθηρανούς ηγεμόνες να αποκτήσουν τα εκκλησιαστικά κτήματα σ.64Ιερή Εξέταση Ανώτατο εκκλησιαστικό δικαστήριο σ.67Συμβούλιο Λογοκρισίας Συμβούλιο ελέγχου των βιβλίων σ. 68Καθολική Κατήχηση Σύνολο αρχών της καθολικής εκκλησίας σ. 69 Εταιρεία του Ιησού Οργάνωση της καθολικής εκκλησίας στην Ισπανία σ. 69-70Οικονομικός Πίνακας Έργο του οικονομολόγου Γκουρναί σ.147Πραγματική Αξία Η ανταλλάξιμη αξία των αγαθών από τον Άνταμ Σμιθ σ.148Εισαγωγική Πραγματεία Ο πρόλογος της Εγκυκλοπαιδείας από τον Ντ’ Αλαμπέρ σ.149Εγκυκλοπαιδεία Έργο σε τόμους για την προβολή των θέσεων του Διαφωτισμού. σ. 149Φυσικό δίκαιο Καμιά εξουσία δεν μπορεί να στερήσει την ελευθερία σ. 144Φωτισμένη δεσποτεία Η αναμόρφωση της κοινωνίας από το μονάρχη σ. 143.

Εικονομαχία (726-843 μ.Χ.)

Ποιοι ήταν οι πρωτεργάτες της Ε.;

Λέων Γ’ και Κωνσταντίνος Ε’

Ποιες ήταν οι αιτίες του κινήματος της Ε.;

Ήταν οι ανεικονικές αντιλήψεις των ανατολικών φτωχότερων λαϊκών στρωμάτωνΗ λατρεία των εικόνων για εκείνους δεν συμβιβαζόταν με τον πνευματικό χαρακτήρα του Χριστιανισμού.Οι υπερβολές της λατρείας των εικόνων που γινόταν συχνά δεισιδαιμονία Οι ευρωπαϊκές επαρχίες (Ρούμελη) αντιδρούσαν στις υπερβολές της εικονολατρίας.Η αντιπαράθεση της κεντρικής διοίκησης με τα μεγάλα μοναστήρια σχετικά με τους φόρους και τα προνόμια τους

Γιατί ο αυτοκράτορας στο Βυζάντιο έλαβε τόσο σκληρά μέτρα για τους εικονολάτρες ;

-Η Βυζαντινή εξουσία είχε ανάγκη από την υποστήριξη των λαϊκών στρωμάτων (που ήταν κατά των εικόνων) και αποτελούσαν το θεματικό στρατό-Αντιμετώπιζε την ίδια εποχή τους Άραβες-Από το Βορά εισέβαλαν οι Σλάβοι-η εικονομαχία ήταν στην πραγματικότητα η σύγκρουση των μεγάλων μοναστηριών με τον «Γεωργικό Νόμο» του Λέοντα Γ’ για τον έλεγχο και τη φορολόγησή τους και η αντίδραση των μοναστηριών υπήρξε μεγάλη.

Ποια ήταν η αφορμή της εικονομαχίας;Η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας το 726 μ.Χ

Πώς άρχισε η Ε;Ο Λέων Γ΄ αφαίρεσε την εικόνα του Χριστού από την Χαλκή Πύλη και το πλήθος αντέδρασε.Το πρώτο εικονομαχικό διάταγμα εκδόθηκε το 730 μ.Χ.

Ποιες ήταν οι συνέπειες του πρώτου εικονομαχικού διατάγματος;Ξεσήκωσε βίαιες αντιδράσεις από ευγενείς και ιερείςΟ Πάπας της Ρώμης δυσαρεστήθηκε και στράφηκε στους Φράγκους

Πότε κορυφώθηκε η Ε. ;Επί Κωνσταντίνου Ε’ ξεκίνησε εκστρατεία εναντίον εικονολατρικών μοναστηριών Η Σύνοδο της Ιέρειας επικύρωσε την εκστρατεία του Κωνσταντίνου Ε’.Η εικονομαχία αναζωπυρώθηκε από τους αυτοκράτορες Λέοντα Ε’ και Θεόφιλο.

Πότε αποκαταστάθηκαν οι εικόνες ;Με τη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 843 μ.Χ. η Θεοδώρα, μητέρα του Μιχαήλ Γ’ αποκατέστησε τις εικόνες. Η σύνοδος αυτή έδειξε την αδυναμία της κρατικής εξουσίας να ελέγξει την εκκλησία.

1 2

   3    4                        

     

  5          

   

  6                      

     

   

  7            

   

  8        9        

 10            

΄

Οριζόντια4. Έτσι λεγόταν όποιος ήθελε την

κατάργηση των εικόνων5. Εκεί έγινε εικονομαχική Σύνοδος6. Αυτοκράτορας που διέταξε την

κατάργηση των εικόνων7. Η δυναστεία του αυτοκράτορα Λέοντα

Γ'8. Αλλιώς ο επίσκοπος Ρώμης9. Νησί με ηφαίστειο10. Αλλιώς οι δυτικές επαρχίες του

Βυζαντίου

Κάθετα1. Πύλη στην Κωνσταντινούπολη2. Εκεί έγινε η σύνοδος που επανέφερε την

λατρεία των εικόνων.3. Επανέφερε τη λατρεία των εικόνων6. και τέτοια της Ορθοδοξίας

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ 6ος-9ος μ. Χ. ΑΙΩΝΑΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

6ος –8ος αιώναςΜείωση πληθυσμού εξαιτίας των πολέμων και των επιδημιώνΕισβολές Περσών, Αράβων, ΣλάβωνΕπιβίωσαν πόλεις όπως η Έφεσος και η Νίκαια στα παράλια της Μ. Ασίας Οι πόλεις αυτές έγιναν ισχυρά εμπορικά κέντραΤο εξωτερικό εμπόριο μειώθηκεΣυρία και Αίγυπτος ελέγχονται από τους ΆραβεςΑύξηση των πειρατικών επιδρομών

8ος-9ος αιώνας

-Αύξηση του πληθυσμού της αυτοκρατορίας (11 εκατομμύρια)-Δημοσιονομικά μέτρα από τον Νικηφόρο Α’ («κακώσεις») :1. Ακύρωση των φοροαπαλλαγών της αυτοκράτειρας Ειρήνης2. Εγγραφή όλων των πολιτών σε φορολογικούς καταλόγους3. Επιβολή του καπνικού φόρου4. Επιβολή φόρου στους παροίκους και σε φιλανθρωπικά ιδρύματα5. Καθιέρωση της συλλογικής ευθύνης της κοινότητας6. Απαγόρευση της τοκογλυφίας7. Δημιουργία κλήρων (κτημάτων) για τους ναύτες από τη Μ. Ασία.8. Οι πλούσιοι ναύκληροι(πλοιοκτήτες) της Πόλης όφειλαν να δανειστούν από το κράτος με υψηλό επιτόκιο.

Τι σημαίνουν οι όροι:

«Κακώσεις»«Παροίκοι»«Ναύκληροι»«Ναυτικά θέματα»

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Μέσα 7ου –μέσα 9ου αιώνα μ.Χ.

Έντονη η παρουσία του στρατού στην κοινωνική ζωή

Στρατιωτικοποίηση-χτίσιμο μεγάλων κάστρων σε έρημες πόλεις και-συχνή εμφάνιση ορισμένων επωνύμων στρατιωτικών («Σκληρός»). -Επέκταση του θεσμού των θεμάτων στη Μ. Ασία και στη Βαλκανική-Ίδρυση ναυτικών θεμάτων για την ισχυροποίηση των παράλιων περιοχών.

Εποικιστική πολιτική σε σλαβόφωνες περιοχές των ευρωπαϊκών εδαφών :Μεταφορά Σλάβων από τις Σκλαβηνίες της Βαλκανικής σε θέματα της Μ. Ασίας8ος αιώνας : πλήρης ενσωμάτωση των Σλάβων στη Βυζαντινή κοινωνία

Κίνημα του Θωμά του Σλάβου (821 μ.Χ) στη Μ. Ασία. Ο Θωμάς ο Σλάβος στέφθηκε αυτοκράτορας από τον Πατριάρχη Αντιόχειας και υποσχέθηκε φοροαπαλλαγές. Τα 6 Θέματα της Μ .Ασίας χωρίστηκαν. 4 ανήκαν στον Θ. και 2 στον αυτοκράτορα Μιχαήλ Β’.Ο Θ με πλοία του θέματος των Κιβυρραιωτών πολιόρκησε την πρωτεύουσα.Η πολιορκία απέτυχε εξαιτίας των βουλγαρικών ενισχύσεων και των λιποταξιώνΤο κίνημα ήταν περισσότερο αγώνας για εξουσία, εικονομαχία, οικονομικός ανταγωνισμός και λιγότερο λαϊκή εξέγερση.

Τι σημαίνουν οι όροι :

«Στρατιωτικοποίηση στους μεσοβυζαντινούς χρόνους»«Εποικισμός Σλάβων»

Σλάβοι και Βούλγαροι

ΣκλαβηνίεςΜόνιμες εγκαταστάσεις Σλάβων στη Βαλκανική9ος αιώνας –Ένωση βορειοδυτικών σκλαβινιών δημιουργούν το Βουλγαρικό και Κρατικό κράτος. Τα κράτη αυτά εκχριστιανίζονται επί Βασιλείου Α’. Ενσωματώνονται σε θέματα. Οι Σκλαβηνίες ήταν ημιαυτόνομες.

Οι βουλγαροβυζαντινές σχέσειςΕπί Κωνσταντίνου Δ’

Ίδρυση βουλγαρικού κράτους στις εκβολές ΔούναβηΑναγνωρίζεται από το Βυζάντιο. Οι Βούλγαροι έπαιρναν ετήσια χρηματική βοήθεια.Οι Βούλγαροι βοηθούν τον Λέοντα Γ’ στην υπεράσπιση της Πόλης από τους Άραβες.

8ος αιώναςΟ Κωνσταντίνος Ε’ καταλύει το Βουλγαρικό κράτοςΠολιτική κρίση Βουλγάρων-

Πρωτοβούλγαροι αριστοκράτες αντιβυζαντινοί

Εναντίον στις

Φυλοβυζαντινές λαϊκές τάξεις

Αρχές 9ου αιώνα

Οι Βούλγαροι προσαρτούν αβαρικά εδάφηΟ χάνος Κρούμος κατακτά τη Σόφια (Σαρδική)Ο Νικηφόρος Α’ ηττήθηκε και σκοτώθηκε. Ο Κρούμος κατέκτησε τα λιμάνια του Εύξεινου Πόντου και πολιόρκησε την ΠόληΤο 814 ο Κρούμος πέθανε. Ο διάδοχος του, Ομουρτάγ υπέγραψε 30ετή συνθήκη ειρήνης

Η οργάνωση του βουλγαρικού κράτους έως τον 9ο αιώναΦυλετική Διαρχία

ΧάνοςΠρωτοβούλγαροι Σλαβικές φυλές σε Σκλαβηνίες

Κρατική οργάνωση και εξωτερική πολιτική Τοπική οργάνωση και συμμετοχή στη διοίκηση

9ος αιώναςΕκσλαβισμός των ΒουλγάρωνΙσχυροποίηση της κεντρικής πρωτοβουλγαρικής διοίκησης

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1. Τι σημαίνει ο όρος “χάνος ;2. Τι σημαίνει ο όρος “Σκλαβηνίες”;3. Ποια ήταν η ιδιαιτερότητα στην πολιτική οργάνωση του βουλγαρικού κράτους;4. Ποιες ήταν οι σχέσεις του Βυζαντίου με τους Βούλγαρους τον 8ο και 9ο αιώνα;

ΤΟ ΦΡΑΓΚΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΩΣ ΤΟΝ 9ο ΑΙΩΝΑΑ’ περίοδος (5ος - 8ος αιώνας)

Εκχριστιανισμένο βαρβαρικό κράτος που ιδρύθηκε από το Χλωδοβίκο

Δυναστεία των Μεροβιγγείων

Εμφύλιοι πόλεμοιΥποχώρηση εμπορίου και βιοτεχνίαςΕγκατάλειψη των πόλεων

7ος-8ος αιώναςΗ εκκλησία ενώνει και γίνεται φορέας εξουσίας

Β’ περίοδος 8ος –9ος αιώνας

Ο αυλάρχης (majordomus) Κάρολος Μαρτέλος νικά στο Πουατιέ τους Άραβες (732 π. Χ)

Το αξίωμα “αυλάρχης” αποκτά μεγάλο κύρος

Δυναστεία των Καρολίδων

Η συμφωνία Πάπα- Φράγκων

Ο γιος του Μαρτέλου Πιπίνος στέφτηκε από τον Πάπα “Ελέω Θεού Βασιλιάς” για να υπερασπίσει τη Ρώμη από τους Λογγοβάρδους. (754 π. Χ)

Ο Πάπας εγκατέλειψε την επιρροή του Βυζαντίου

Ο Πιπίνος δώρισε στον Πάπα την περιοχή Ρώμη – Ραβέννας

Ο Πιπίνος και οι γιοι του ονομάστηκαν “Πατρίκιοι των Ρωμαίων” και υπεράσπιζαν τη Ρώμη

Ο γιος του Πιπίνου Καρλομάγνος πήρε τα εξής διοικητικά μέτρα :

-Διαίρεσε το φράγκικο κράτος σε 200 κομητείες και επισκοπές-Επέβαλε “βασιλικούς απεσταλμένους” που επέβλεπαν την εφαρμογή των νόμων-Προχώρησε σε εκκλησιαστική μεταρρύθμιση

Γράψτε έναν σύντομο ορισμό για τους παρακάτω ιστορικούς όρους :

ΦράγκοιΜάχη του ΠουατιέΑυλάρχης«Πατρίκιοι των Ρωμαίων»ΕπίσκοποςΚομητεία

ΒΥΖΑΝΤΙΟ – ΦΡΑΓΚΟΙ (οι δυο αυτοκρατορίες)

774 μ. Χ.

Ο Καρλομάγνος ( Κάρολος ο Μέγας ) καταλύει το βασίλειο των Λογγοβάρδων ( Ιταλία) και τα υπόλοιπα γερμανικά κρατίδια του Ρήνου.

781 μ. Χ.Αρραβώνες Κωνσταντίνου ΣΤ ‘ και Ροτρούδης, κόρης του Καρόλου

800 μ. Χ.Στέψη του Καρόλου τα Χριστούγεννα στην Ρώμη από τον πάπα Λέοντα Γ’ με αντάλλαγμα την υποστήριξη του Καρόλου«Μέγας ειρηνοποιός αυτοκράτωρ και κυβερνήτης του ρωμαϊκού κράτους» Έδρα του νέου αυτοκράτορα το Άαχεν

Πώς είδαν οι Βυζαντινοί τη στέψη του Καρόλου;

- Σφετερισμός του αυτοκρατορικού τίτλου- Δεν δικαιούται άλλος να επικαλείται τον τίτλο του «αυτοκράτορα των Ρωμαίων»- Η στέψη αποτελεί σκάνδαλο- Ο Κάρολος θα επιτεθεί στο μέλλον και στα ανατολικά εδάφη.

Ποιες ήταν οι συνέπειες της στέψης :Δύο αυτοκρατορίες Δυτική ΑνατολικήΔύο γλώσσες Λατινικά- ΕλληνικάΔύο ηγέτες Κάρολος ΕιρήνηΔύο έδρες Άαχεν ΚωνσταντινούποληΔύο θρησκευτικές έδρες Πάπας στη Ρώμη Πατριάρχης στην

Κωνσταντινούπολη

Ποια ήταν η στάση του Καρόλου απέναντι στο Βυζάντιο ;

Διπλωματία με στόχο τον αμοιβαίο συμβιβασμό

Ποια υπήρξε η σημασία του κράτους του Καρόλου;

Ο Καρλομάγνος δημιούργησε ένα μεγάλο κράτος από τη σημερινή Γαλλία έως την Ιταλία.

- 843 μ.ΧΟι γιοι του το διέσπασαν και το μοίρασαν με τη Συνθήκη του Βέρντεν :Ο Λουδοβίκος πήρε τις περιοχές ανατολικά του ΡήνουΟ Κάρολος ο Φαλακρός πήρε τη σημερινή ΓαλλίαΟ Λοθάριος πήρε το σημερινό Βέλγιο και την Ιταλία

Τα κράτη αυτά αποτέλεσαν τις βάσεις για τρία μεταγενέστερα μεσαιωνικά εθνικά κράτη, ποια ;

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ

Η Βυζαντινή διπλωματία Στηριζόταν στις πρεσβείες

Επικεφαλής ήταν ο Λογοθέτης του δρόμου (7ος αιώνας)Οι πρεσβείες χρησιμοποιούσαν :-χορηγίες-συμμαχίες-εκχριστιανισμός-Γάμοι

Σχέσεις με τους Άραβες

8ος-10ος αιώναςΣυχνές εισβολές και άλωση της Θεσσαλονίκης το 904.

Δρα ο στρατηγός Ιωάννης Κουρκούας Καταλαμβάνει τη συριακή Έδεσσα (944) και παίρνει το «ιερό μανδήλιον»

Ανακτάται η Κρήτη (961) και η Κύπρος (965 )Περιορίζεται η πειρατεία

Οι Νικηφόρος Φωκάς και Ιωάννης Τσιμισκής έφτασαν τα σύνορα έως τη Συρία και την Παλαιστίνη, την Κιλικία και τη Συρία.

Συχνά υπογράφονταν συνθήκες ειρήνης και πολιτιστικές ανταλλαγές με τους Άραβες.

Οι σχέσεις του Βυζαντίου με τους Βουλγάρους (10oς αιώνας)

Α. Η περίοδος του Συμεών

Ο εκχριστιανισμός των Βουλγάρων επηρέασε την πολιτισμική τους εξέλιξη

Ο βασιλιάς Συμεών διάδοχος του Βόρη μετέφερε την πρωτεύουσα από την Πλίσκα (έδρα της παλαιάς αριστοκρατίας) στην Πρεσλάβα

Μεταφράστηκαν βυζαντινά έργα Γράφτηκαν τα καλύτερα πρωτοσλαβικά λογοτεχνικά και εκκλησιαστικά έργα.

Ο Συμεών χαρακτηρίστηκε ημιαργείος (ημιέλληνας) γιατί είχε σπουδάσει στην σχολή της Μαγναύρας στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Σ . ήθελε να δημιουργήσει μια νέα βουλγαροβυζαντινή αυτοκρατορία και ασκεί πιέσεις στο Βυζάντιο.

Αντικατέστησε τον τίτλο χάνος με τον τίτλο βασιλιάς Πολιόρκησε την Πόλη το 915 αλλά απέτυχε Συναντήθηκε με τον πατριάρχη και αντιβασιλέα Νικόλαο Μυστικό Ο Σ αυτοανακηρύχτηκε βασιλεύς Ρωμαίων και Βουλγάρων. Οι Βυζαντινοί δεν το

δέχτηκαν ποτέ. Το 924 απέτυχε πάλι να πολιορκήσει την Πόλη

Ο διάδοχος του Πέτρος σύναψε ειρήνη με το Βυζάντιο και νυμφεύτηκε την κόρη του αυτοκράτορα Ρωμανού Λακαπηνού.

Β. Η περίοδος του Σαμουήλ

Ο διάδοχος του Πέτρου Σαμουήλ ιδρύει βουλγαρικό κράτος στην βορειοδυτική Μακεδονία ( Πρέσπα Αχρίδα). Επιτίθεται στα βόρεια (Δούναβης) και στην κεντρική Ελλάδα

Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ ( Βουλγαροκτώνος ) χρησιμοποίησε αρχικά διπλωματία και στη συνέχεια τα όπλα κατά των Βουλγάρων.

Νίκη του στρατηγού Νικηφόρου Ουρανού στον Σπερχειό (997) Καταστροφή των Βουλγάρων στη Μάχη του Κλειδιού (1014) Το1018 το βουλγαρικό κράτος έγινε επαρχία του Βυζαντίου Εφαρμόζεται εντατικός εξελληνισμός της παλαιοβουλγαρικής εκκλησίας

Οι σχέσεις του Βυζαντίου με τους Ρώσους

Εμπορικές σχέσεις αλλά και πόλεμοι με το κράτος του Κιέβου (εμπόριο γούνας και μεταξωτά)

957 Επίσκεψη της ηγεμονίδας Όλγας του Κιέβου στην ΠόληΞεκινά ο εκχριστιανισμός των Ρώσων που ολοκληρώνεται τον 10ο αιώνα.

Ο βασιλιάς της Ρωσίας Βλαδίμηρος παντρεύτηκε την αδερφή του Βασίλειου Α’ Άννα και βαπτίστηκε χριστιανός στη ΧερσώναΗ Ρωσία αποκτά μετά το γάμο διεθνές κύρος και διαδίδεται ο χριστιανισμός και ο βυζαντινός πολιτισμός.

Η βυζαντινή πολιτική στην Ιταλία και οι σχέσεις Βυζαντίου – Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

Ο Νικηφόρος Φωκάς ενίσχυσε τη βυζαντινή επιρροή στα ημιαυτόνομα κρατίδια της Ιταλίας ( Βενετία, Πίζα) και στη Ρώμη για να αντιμετωπίσει του Άραβες.

962 Ο Όθωνας Α’ στέφεται αυτοκράτορας των Ρωμαίων στη Ρώμη και ιδρύεται η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία των Γερμανών Ο Νικηφόρος Φωκάς δεν αναγνώρισε τον τίτλο και απαίτησε την αποχώρησή του Όθωνα από την Ιταλία.Στάλθηκαν πολλές πρεσβείες για τις διαπραγματεύσεις με πιο σπουδαίου του επίσκοπου Κρεμόνας Λιουτπράνδου. Δεν είχαν αποτέλεσμα

Επί Ιωάννη Τσιμισκή οι σχέσεις βελτιώθηκαν ειδικά όταν παντρεύτηκαν η ανεψιά του Ιωάννης Τσιμισκή με τον βασιλιά Όθωνα Β΄. Η Θεοφανώ έφερε στους Γερμανούς τις βυζαντινές συνήθειες.

Το 1071 οι Νορμανδοί κατέκτησαν την Ιταλία και οι βυζαντινές κτήσεις χάθηκαν οριστικά.

Το β’ Σχίσμα μεταξύ των εκκλησιών

Πώς το σχίσμα του 1054 διευκόλυνε την κατάκτηση της Ιταλίας από τους Νορμανδούς ;

Διακόπηκε η συνεργασία ιταλικών πόλεων, Ρώμης και Βυζαντίου.

Ποια ήταν τα αίτια του σχίσματος ; Η νηστεία του Σαββάτου Η αγαμία του Κλήρου Η χρήση των αζύμων στη Θεία Λειτουργία Το “filioque” H απαίτηση της Ρώμης να έχει την πρωτοκαθεδρία Ο πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος και ο εκπρόσωπος της Ρώμης Ουμβέρτος υπήρξαν

αδιάλλακτοι. Τελικά οι συζητήσεις τελείωσαν με αμοιβαίους αφορισμούς

Οι σχέσεις του Βυζαντίου με τις ιταλικές πόλεις

Τον 10ο αιώνα αναπτύχθηκαν οι ναυτικές πόλεις της Ιταλίας και κυρίως η Βενετία που συνεργάστηκε με το Βυζάντιο

Ο Βασίλειος Β’ επειδή οι Βενετοί μετέφεραν με πλοία το στρατό του σο θέμα της Λογγοβαρδίας τους έδωσε εμπορικά προνόμια.

Από τότε ξεκίνησαν και οι οικονομικές παραχωρήσεις του Βυζαντίου στη Βενετία

ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ (15 ος -16 ος αιώνας)

Αίτια Συμβολή Ελλήνων λογίων μετά το 1350-μελέτη ελληνικών και λατινικών

συγγραμμάτων (De Architectura του Βιτρούβιου) Ανάπτυξη ιταλικών πόλεων-εμπόριο Εξορία του Πάπα στην Αβινιόν (1 Επιδημία Πανούκλας-Μαύρος Θάνατος Κοινωνική και οικονομική άνοδος τεχνιτών, καλλιτεχνών, εμπόρων Επίδραση από ρωμαϊκές αρχαιότητες (μνημεία, ναοί, κλπ) Στροφή των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων στις ελληνικές μεταφράσεις από αραβικά

χειρόγραφα Συμβολή του βιβλίου (1462) Συμβολή των νέων ανακαλύψεων που έδωσαν ώθηση στην επιστημονική διερεύνηση

Αναγέννηση : Ενδιαφέρον για αναβίωση της κλασικής αρχαιότητας, Απελευθέρωση από τη μονομέρεια της μεσαιωνικής σκέψης Εμπιστοσύνη στην επιστημονική παρατήρηση και τις επιστημονικές επινοήσεις Ξεκίνησε από τις ιταλικές πόλεις Φλωρεντία, Βενετία, Ρώμη και πέρασε στην υπόλοιπη Ευρώπη. Εκεί υπήρχαν πλούσιοι αστοί (Ουφίτσι, Βοργίες, Μέδικοι ) που χρηματοδοτούσαν τους καλλιτέχνες.

Τα πανεπιστήμια απελευθερώνονται από την Καθολική Εκκλησία και επιχειρούν ανθρωποκεντρική προσέγγιση στα κοινωνικά θέματα.

Το κίνημα του ανθρωπισμού

Νέοι τρόποι έκφρασηςΣυστηματική μελέτη της ελληνορωμαϊκής γραμματείας

Τα κλασικά έργα μελετήθηκαν τον 12ο αιώνα στα μοναστήρια και τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια

Οι Βυζαντινοί μελετούν τα έργα αυτά στα πανεπιστήμια της Πόλης (10ος-15ος αιώνας)

Ο «Καθολικός άνθρωπος» ( Homo Univesalis )

Δεν αρνείται τη θρησκεία αλλά τοποθετούν τον άνθρωπο στο κέντρο της ζωής.

Ο Κ. Α. μελετά τα πάντα, είναι πανεπιστήμων και είναι υπεύθυνος για τις επιλογές του. Είναι επώνυμος και αυτόνομος, δεν εντάσσεται σε απρόσωπες κοινότητες.(Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Τζορντάνο Μπρούνο, )

Διαφορά :Στην αναγέννηση αντλούν και ιδέες όχι μόνο τους τύπους από την αρχαία λογοτεχνία.Πρόδρομοι του ανθρωπισμού υπήρξαν ο Δάντης, Βοκκάκιος και ο Πετράρχης

Η συμβολή των Βυζαντινών λογίων στην Αναγέννηση

Σημαντική η συμβολή τους

Πολλοί κατέφυγαν στην Ιταλία πριν και μετά το 1453.

14ος αιώνας

Λόγιοι μαζί με τον Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγο στη Σύνοδο Φεράρας Φλωρεντίας.Μανουήλ Χρυσολωράς απεσταλμένος των Βυζαντινών στη Βενετία Μάρκος Ευγενικός, Νικαίας Βησσαρίων

Δίδαξαν τα Ελληνικά και εξέδωσαν πολλά βιβλία μελέτης. Πολλά ελληνικά χειρόγραφα μεταφέρθηκαν στην Λαυρεντιανή και στη Μαρκιανή βιβλιοθήκη.

Νέα αντίληψη για την ΑγωγήΈρασμος : «Οι άνθρωποι δεν γεννιούνται, γίνονται.»Σημαντικός ο ρόλος της εκπαίδευσηςΗ επιστήμη στηρίζεται στην παρατήρηση και το πείραμα.

Η διάδοση της τυπογραφίας

Η Αναγέννηση διαδόθηκε άμεσα στην Ιβηρική Χερσόνησο και στη Γερμανία και όπου υπήρχαν πανεπιστήμια. ( Αμβέρσα, Παρίσι, Στρασβούργο)

Μεγάλη ήταν η συμβολή της τυπογραφίας

Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος στη Μαγεντία της Γερμανίας χρησιμοποίησε κινητά μεταλλικά στοιχεία και τύπωσε μεγάλο αριθμό βιβλίων ( Βίβλο)

Στην επαρχία πάντως η πλειονότητα των κατοίκων παρέμενε αναλφάβητη. Το βιβλίο παρέμενε ακριβό, για τους λίγους αστούς.

O Ι ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ

Μεσαίωνας έως 14ο αιώνα Διηγήσεις για φανταστικές και πλούσιες χώρες σε άλλες ηπείρους. Το έργο του Μάρκο Πόλο «Βιβλίο των Θαυμάτων» αναφερόταν στο εικοσαετές ταξίδι του

και στα πλούτη της Ασίας. Ήταν γνωστοί οι «δρόμοι του μεταξιού» προς την Κίνα. Οι Οθωμανοί είχαν αποκόψει τους δρόμους της Ασίας από την Ευρώπη. Η Μεσόγειος ήταν μονοπώλιο των Βενετών (μπαχαρικά) Ανταγωνισμός των μοναρχών της Ευρώπης και η διαμόρφωση των εθνικών κρατών

ενισχύουν τα εξερευνητικά ταξίδια. Τα περισσότερα ταξίδια ξεκίνησαν από την Ιβηρική χερσόνησο γιατί είχε παράλια στον

Ατλαντικό.

Οι πρόοδοι στην ναυσιπλοΐα

Διευκόλυνση των υπερπόντιων ταξιδιών από την τελειοποίηση των μέσων προσανατολισμού (πυξίδα, αστρολάβος , πορτολάνος)Νέος τύπος πλοίου –καραβέλα –με χωρητικότητα, ταχύτητα και ασφάλεια.

Η ανακάλυψη του νέου κόσμου

Πορτογάλοι Πρίγκιπας Ερρίκος Θαλασσοπόρος (αρχές 15ου αιώνα) Εξερευνητικά ταξίδια προς στις Ινδίες παραπλέοντας την Αφρική Βαρθολομαίος Ντιάζ (μέσα 15ου αιώνα) έφτασε στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος Ο Βάσκο Ντε Γκάμα έφτασε μέχρι το Καλικούτ των Ινδιών και άνοιξε νέο εμπορικό

δρόμο μπαχαρικών Ο Αλβάρεζ Καμπράλ ανακάλυψε τυχαία και ανακάλυψε τη Βραζιλία.

Προς την Αμερική

Τέλη του 15ου αιώναΟ Γενουάτης Χριστόφορος Κολόμβος ταξίδεψε με εντολή του βασιλιά της Ισπανίας δυτικά για να φτάσει στις Ινδίες. Το 1492 έφτασε στο Σαν Σαλβαδόρ . Πίστεψε ότι είχε φτάσει στην Ινδία.

Αρχές 16ου αιώναΟ Φλωρεντινός Αμέρικο Βεσπούκι με εντολή της Πορτογαλίας ανακάλυψε ότι ο Κολόμβος είχε καταλάβει μια νέα ήπειρο. (Αμερική)

Ο πρώτος περίπλους της γηςΟι Ισπανοί αναζητούν νέους εμπορικούς δρόμους προς την ΑσίαΑρχές 16ου αιώνα Ο Φερδινάνδος Μαγγελάνος ταξίδεψε δυτικά παρακάμπτοντας τη Ν Αμερική. Το ταξίδι του κράτησε δύο χρόνια και απέδειξε ότι η γη είναι σφαιρική.

Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Συνθήκη της Τορντεζίλας 1494Οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι μοιράστηκαν τις περιοχές που ανακάλυψαν.Οι πρώτες χώρες έγιναν αποικίες μετά από σφαγές και λεηλασίες. Οι Ισπανοί κατέστρεψαν τους προκολομβιανούς πολιτισμούς (Αζτέκοι και Ίνκα).

Οι Πορτογάλοι χρησιμοποιούσαν το πυροβολικό και έστησαν οχυρωμένους εμπορικούς σταθμούς στον Περσικό και τον Ινδικό κόλπο.Από εκεί εμπορεύονταν μπαχαρικά.Από τη Βραζιλία έφερναν τσάι, ζάχαρη και κακάο. Έφερναν επίσης εκεί μαύρους από την Αφρική.

Οι Ισπανοί δημιούργησαν ηπειρωτική αυτοκρατορία από το Μπουένος Άιρες ως την Καλιφόρνια. Εμπορεύονταν τσάι, κακάο, ζάχαρη και κυρίως μέταλλα. (Άργυρος)

Ανταγωνιστές των Ισπανών και Πορτογάλων υπήρξαν οι Άγγλοι, Γάλλοι και Ολλανδοί..

Οικονομικές μεταβολές από τις ανακαλύψεις

1. Η παγκόσμια οικονομία μεταφέρθηκε από τη Μεσόγειο στον Ατλαντικό Ωκεανό2. Δημιουργήθηκαν νέα μεγάλα λιμάνια ( Αμβέρσα, Σεβίλλη, Λισσαβόνα)3. Νέες εμπορικές δυνάμεις αναδείχθηκαν οι δυτικές και κεντρικές ευρωπαϊκές χώρες.4. Το ασήμι και το χρυσάφι αύξησαν την κίνηση του νομίσματος5. Τα κεφάλαια που συσσωρεύονταν επενδύονταν σε εμπορικές τραπεζικές,

χρηματιστηριακές και ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Εκεί τέθηκαν οι βάσεις του κεφαλαιοκρατικού (καπιταλιστικού) συστήματος. Η φεουδαρχική δομή όδευε προς την ανατροπή της.

6. Η βιοτεχνία εξελίχτηκε και κυρίως η υφαντουργία, η μεταξουργία και η τυπογραφία.7. Οι συντεχνίες (εργατικές ενώσεις) που επέβαλαν περιορισμούς στην οικονομική ζωή

παρήκμασαν.8. Η γεωργία αναπτύχθηκε καθώς καλλιεργούνταν νέα αποικιακά είδη(πατάτες).9. Οι μεγάλες ποσότητες πολύτιμων μετάλλων προκάλεσε πτώση της τιμή τους.10. Αντίθετα, οι τιμές των αγαθών αυξήθηκαν 300 με 400 % τον 16ο αιώνα.

Κοινωνικός μετασχηματισμός και ανανέωση της σκέψης1. Οι οικονομικές μεταβολές ενίσχυσαν και έφεραν στο προσκήνιο την αστική

τάξη(τραπεζίτες, έμποροι, πλοιοκτήτες)2. Οι γεωργοί ενισχύθηκαν μέσω της αύξησης της παραγωγής.3. Οι εργάτες και οι ευγενείς ξέπεσαν οικονομικά.4. Προόδευσαν μέσω των ανακαλύψεων οι επιστήμες της Γεωγραφίας, της Αστρονομίας, των Μαθηματικών , της Ζωολογίας, της Βοτανικής.

Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ

15ος αιώνας (Κουατροτσέντο)

Ονομάστηκε από τους ιστορικούς ο 15ος αιώνας –προάγγελος της Ιταλικής Αναγέννησης

Νέες τάσεις στην Αρχιτεκτονική (Μπρουνελέσκι- «Παναγία των Λουλουδιών»)(Αλμπέρτι- κτίρια στη Φλωρεντία)

ΓλυπτικήΓκιλμπέρτι- Βαπτιστήριο της Φλωρεντίας («Πόρτα του Παραδείσου»)Ντονατέλο- ρεαλισμός και θρησκευτικότητα

ΖωγραφικήΦρα Αντζέλικο – θρησκευτικά θέματαΜποτιτσέλι- θρησκευτικά και μυθολογικά θέματα με ανθρωπιστικό πνεύμα«Γέννηση της Αφροδίτης», «Αλληγορία της άνοιξης».

16ος αιώνας

Οι μεγάλοι καλλιτέχνες της Αναγέννησης

Γλυπτική- Ζωγραφική Οι καλλιτέχνες της Αναγέννησης μελέτησαν τα ελληνορωμαϊκά γλυπτά. Επικρατεί το γυμνό σώμα Θέματα από τη Βίβλο, τη μυθολογία και την Ιστορία Προσωποκεντρικά έργα με τοπίο στο βάθος Το λάδι ως υλικό κάνει τα έργα πιο φωτεινά Αποδίδεται η Τρίτη διάσταση με τη χρήση της προοπτικής

Λεονάρντο Ντα Βίντσι- “Τζοκόντα», «Μυστικός Δείπνος», «Παρθένος των Βράχων»

Μιχαήλ Άγγελος (Μπουοναρότι)- «Δευτέρα Παρουσία»στο παρεκκλήσι του Αγ. Σίξτου»( Capella Sixtina)Έφτιαξε και γλυπτά «Δαυίδ, «Πιετά», «Μωϋσής») Ραφαήλ-«Η Σχολή των Αθηνών», «Ο Παρνασσός» «Μαντόνες»Είχε ακρίβεια στο σχέδιο, αρμονία και λεπτότητα στα χρώματα

ΤισιάνοΑντλεί θέματα από τη μυθολογία και τη Βίβλο

Τέλη 16ου αιώνα

Αρχιτεκτονική Επηρεασμένη από την κλασική αρχιτεκτονική Ακρίβεια στις αναλογίες και αρμονία Αετώματα, μετώπες, ζωφόροι, κιονόκρανα

Μπραμάντε , Μιχαήλ Άγγελος– «Άγιος Πέτρος» στη Ρώμη Ανδρέα Παλλάντιο – έκτισε και δεύτερο όροφο

Κίνημα του Μανιερισμού Εκζήτηση(υπερβολή) Ανορθόδοξη χρήση των χρωμάτων και των προσώπων

ΙταλίαΤιντορέτο

ΙσπανίαΈλ Γκρέκο( Δομίνικος Θεοτοκόπουλος)Επιρροές από τη βυζαντινή τέχνη, την αναγέννηση, το μυστικισμόΘρησκευτικά θέματα

ΓερμανίαΆλμπρεχτ ΝτύρερΜεγάλος Γερμανός ζωγράφος

Κάτω ΧώρεςΙερώνυμος Μπος Ολλανδός ζωγράφος με ρεαλιστικές τάσειςΦανταστικά θέματα και συμβολικά με αλλόκοτες και εφιαλτικές παραστάσειςΠήτερ Μπρέγκελ ο πρεσβύτερος Ζωγραφίζει την καθημερινή ζωή των αγροτών.

ΜουσικήΠριν το 1600- μονοφωνική μουσικήΣτην Ιταλία πρωτοεμφανίζεται η πολυφωνική μουσική.Χρήση του εκκλησιαστικού οργάνουΕμφανίζεται επίσης το μελόδραμα το πρώτο είδος λυρικού θεάτρου

ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

Οι απαρχές της βιομηχανικής επανάστασης

18ος αιώναςΡιζικές μεταβολές μετά τις εξελίξεις του 15ου-16ου αιώναΑύξηση του νομίσματοςΑνάπτυξη του τραπεζικού συστήματοςΕμπόριο και βιοτεχνία

Μεγάλα κέρδη και συσσώρευση κεφαλαίωνΒιοτεχνική παραγωγήΔημογραφική αύξησηΖήτηση προϊόντωνΜάζες πληθυσμού στα αστικά κέντραΗ βιοτεχνία εξελίχτηκε σε βιομηχανία λόγω της αύξησης της ζήτησηςΝέες τεχνολογίεςΝέες πηγές ενέργειας (γαιάνθρακας και ατμός)Τελειοποίηση της ατμομηχανής από τον Βατ και χρήση της στην υφαντουργία και τη μεταλλουργία.

Βιομηχανική επανάσταση (δεύτερο μισό 18ου-19ος αιώνα)Ξεκίνησε από την ΑγγλίαΕπεκτάθηκε στις συγκοινωνίες και στις θαλάσσιες μεταφορέςΣτην ηπειρωτική Ευρώπη η Β.Ε. ήρθε αργότερα και στην υφαντουργία στο Βέλγιο, στη Γερμανία και στις ΗΠΑ.

Οικονομικές θεωρίες

Τα κράτη άλλαξαν οικονομική πολιτική λόγω των οικονομικών αλλαγών.Συνέβαλε επίσης η οικονομική σκέψη του διαφωτισμού.Οι διαφωτιστές ζητούν την αποδέσμευση από τον μερκαντιλισμό. ( 17ος αιώνας-οι Θεωρίες του μερκαντιλισμού και κολμπερισμού υποστηρίζουν τον κρατικό παρεμβατισμό στην οικονομία. Πίστευαν στην σταθερή ποσότητα πολύτιμων λίθων.)

Φυσιοκράτες 18ου αιώνα

- Να εφαρμοστούν οι νόμοι της φύσης .- Η γη είναι η μόνη πηγή πλούτου.

Καινέ (1694-1774)«Οικονομικός πίνακας»- Μόνο η γη παράγει καθαρό προϊόν , (καλύπτει τα έξοδα παραγωγής του)- Το νόμισμα μόνο του δεν έχει αξία- Το κράτος οφείλει να διευκολύνει την ελεύθερη καλλιέργεια μεγάλων γεωργικών

εκτάσεων.Γκουρναί (1712-1759) - Ελευθερία πράξης στο άτομο και το κράτος πρέπει να επεμβαίνει μόνο για να διευκολύνει

την ελεύθερη παραγωγή και κυκλοφορία των εμπορευμάτων. («Λεσέ φερ, λεσέ πασέ»)- Οι νέες οικονομικές θεωρίες αναπτύχθηκαν στη Γαλλία γιατί ήταν αγροτική χώρα

ΛιμπεραλισμόςΕισηγητής ο Σκότος Άντριαν Σμιθ (1723-1790) «Έρευνα για τη φύση και τα αίτια του πλούτου των εθνών»- Επικίνδυνος κάθε κρατικός παρεμβατισμός- Οι περιορισμοί με δασμούς στο εμπόριο είναι λαθεμένοι- Η πραγματική αξία των εμπορευμάτων είναι η ανταλλακτική, η τιμή ανάλογη με την

εργασία που δαπανήθηκε.- Εισάγει τους όρους «εργασία» και «αξία» στην οικονομική ανάλυση.- Το κεφάλαιο και το κέρδος συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της παραγωγής- Ο λιμπεραλισμός αναπτύχθηκε στην Αγγλία

Συνέπειες Οι νέες θεωρίες οδήγησαν στη διαμόρφωση του κεφαλαιοκρατικού συστήματος Εμφανίστηκαν νέες ιδεολογίες (μαρξισμός) Νέα αδιέξοδα Ανισότητα στον καταμερισμό του πλούτου Ανάπτυξη στις συγκοινωνίες και στον βιομηχανικό τομέα. Ανταγωνισμός των χωρών (Αγγλία, Γαλλία, Ολλανδία) για νέες αγορές και

πλουτοπαραγωγικές πηγές (ιμπεριαλισμός)