Τι θα πει «επίσημη» γλώσσα του κράτους είναι γνωστό: είναι υποχρεωτική για όλους. να την χρησιμοποιούν, όχι να την γνωρίζουν –κανένας δεν μας υποχρεώνει να γνωρίζουμε κάποια γλώσσα. μόνον η υπόστασή μας ως κοινωνικών υποκειμένων, που επίσης δεν είναι υποχρεωτική.

Θα προσπαθήσω σήμερα να διατυπώσω και μερικές δικές μου σκέψεις για το ζήτημα, ίσως και συμπληρωματικές κάποιων που ήδη έχουν διατυπωθεί, αφού προηγουμένως εξηγήσω, με ελάχιστα παραδείγματα, τι ακριβώς σημαίνει να γίνει η αγγλική επίσημη γλώσσα μας. Σημαίνει, λοιπόν, ότι αν επιστρέψω από το εξωτερικό με έναν μεταπτυχιακό τίτλο στην αγγλική γλώσσα ,όλες οι δημόσιες υπηρεσίες και όλος ο λεγόμενος «ευρύτερος τομέας» είναι υποχρεωμένες να τον δέχονται χωρίς να μου ζητούν επίσημη (δηλαδή από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών ) μετάφραση ‘αν όμως ο τίτλος μου είναι στη γαλλική, ιταλική, ρουμανική, κινεζική κ.λ.π. γλώσσα θα μου ζητούν επίσημη μετάφραση στην ελληνική ή στην αγγλική για να τον δεχθούν .ότι οι φοιτητές μου έχουν δικαίωμα να μου ζητούν να τους διδάξω στην αγγλική, όχι όμως και στη γαλλική, εγώ έχω το δικαίωμα να επιμένω να διδάσκω στην ελληνική, ο συνάδελφος μου που διδάσκει το ίδιο μάθημα με μένα να θέλει να διδάσκει στην αγγλική και να μοιράσουμε έτσι τους φοιτητές σε «ελληνιστές» και σε «αγγλιστές».ότι, εν όψει της ελεύθερης διακίνησής μας στην αγορά εργασίας ολόκληρης σε λίγα χρόνια της Ευρώπης, όλα τα ντοκουμέντα που εκδίδει το ελληνικό κράτος πρέπει να είναι στην αγγλική.

Ελάχιστα είναι αυτά που είπα και μοιάζουν «πρακτικά», αλλά δεν είναι. εξηγούμαι:επειδή δεν όλοι που τους αφορούν τα συγκεκριμένα παραδείγματα και όσα άλλα θα μπορούσα να αναφέρω, θα προστεθεί άλλος ένας όρος κοινωνικής διαφοροποίησης και διάκρισης-δεν χρειάζεται να πω τίποτε άλλο τώρα.

Αυτή είναι μία από τις όψεις του ζητήματος ή και προβλήματος, όπως θέλουν άλλοι. όχι η ουσιαστικότερη-αλλού βρίσκονται κατά τη γνώμη μου τα μεγάλα προβλήματα και γι’ αυτά θέλω να πω τώρα δύο λέξεις, αφού διευκρινίσω ότι είναι άλλο το «επίσημη» γλώσσα και άλλο, εντελώς άλλο, το μαθαίνω ξένες γλώσσες (με την ευκαιρία : ο μύθος ότι οι νεοέλληνες ξέρουμε καλά και πολλές ξένες γλώσσες-γιατί είμαστε έξυπνοι και μαθαίνουμε εύκολα-πρέπει να πάψει να κυκλοφορεί-τίποτε δεν ξέρουμε) και ότι μία γλώσσα δεν εξαφανίζεται όσο υπάρχουν άνθρωποι που τη μιλούν και τη γράφουν.

Το μεγάλο λοιπόν πρόβλημα είναι νομίζω η σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη γλώσσα και τη σκέψη. Με δύο λόγια:σε ποια γλώσσα σκεφτόμαστε ,δηλαδή σε ποια ή με ποια γλώσσα μπορώ να επεξεργαστώ, να κωδικοποιήσω και συγκροτήσω τη σκέψη μου, προκειμένου να τη διατυπώσω και να επικοινωνήσω. Το συγκεκριμένο πρόβλημα με είχε απασχολήσει και παλαιότερα με άλλη αφορμή, την επανεισαγωγή της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών στα σχολεία από το πρωτότυπο και το, ανυπόστατο βέβαια, επιχείρημα ότι δεν γνωρίζω Αρχαία δεν μπορώ να μάθω σωστά Νέα Ελληνικά επιφυλλίδα μου στο «Βήμα της Κυριακής»(22 Φεβρ. 1987) με τον τίτλο «Η γλώσσα και η σκέψη».δεν θα επαναλάβω εδώ ακριβώς ό,τι έλεγα τότε. Πάντως, η κεντρική ιδέα δεν αλλάζει και αναλύεται ως εξής: η σκέψη μας λειτουργεί με όρους της κοινωνίας. η καλύτερη συγκρότηση της σκέψης μας, και η μετατροπή της σε λόγο δεν μπορεί να γίνει καλύτερα παρά στη γλώσσα της κοινωνίας στην οποία ζούμε. και η διατύπωση της σκέψης μας, δηλαδή η κοινοποίησή της εν όψει της επικοινωνίας μας, μόνο στη γλώσσα της κοινωνίας στην οποία ζούμε μπορεί να έχει απαιτήσεις συγκροτημένης πληρότητας.

Αλλιώτικα: όσο επίσημη και αν γίνει μια άλλη γλώσσα δεν θα μπορέσει να μου παράσχει τις ίδιες δυνατότητες σκέψης και επικοινωνίας με τη « δική μου». η άλλη γλώσσα έχει παραχθεί με όρους άλλης κοινωνίας –κουβαλάει διαφορετικές εμπειρίες και σχέσεις από το βάθος του χρόνου- και λειτουργεί με πληρότητα σε διαφορετικό συνολικό περιβάλλον. τελικά, η επαφή μου και η σχέση μου με τα πράγματα της ζωής «μου», εκεί όπου ζω ,κινητοποιούν τη σκέψη μου σε μια συνολική λειτουργία μου έως κοινωνικού υποκειμένου, στην οποία η γλώσσα έχει, εν προκειμένω, κυριαρχικό ρόλο.

Του Βασίλη Κρεμμυδά καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣΑ. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (100 λέξεις περίπου) Μονάδες 25Β1. Σε ποιο γραμματειακό είδος ανήκει το παραπάνω κείμενο; Αναφερθείτε στα χαρακτηριστικά

του είδους αυτού. Μονάδες 5Β2. Τι νομίζετε ότι εξυπηρετεί η διαίρεση του κειμένου σε ενότητες. Μονάδες 5Β3. «Το μεγάλο λοιπόν πρόβλημα ….απαιτήσεις συγκροτημένης πληρότητας» Με ποια μέθοδο και

ποιο τρόπο αναπτύσσεται η συγκεκριμένη παράγραφος; Μονάδες 5

Β4. Υπόσταση, ντοκουμέντα, δικαίωμα, πληρότητα, εμπειρίες. Να γράψετε ένα συνώνυμο για κάθε μία από τις παραπάνω λέξεις. Μονάδες 5Β5. «Η σκέψη μας λειτουργεί με όρους της κοινωνίας στην οποία ζούμε, το επίπεδο δηλαδή

ανάπτυξής της συναρτάται –όχι εξαρτάται- με το αντίστοιχο της κοινωνίας». Πως αντιλαμβάνεστε το νόημα της παρακάτω φράσης; Μονάδες 5

Γ. Ενόψει της ενοποίησης της Ευρώπης, υπάρχει ο κίνδυνος πολιτιστικής ισοπέδωσης και αφομοίωσης για τα αναπτυσσόμενα κράτη. Ο Ψυχάρης είχε πει : «Δύο πράγματα διαφοροποιούν το έθνος : το ένα είναι τα φυσικά του σύνορα και το άλλο η γλώσσα του». Όταν τα φυσικά του σύνορα δε θα υφίστανται, πώς θα μπορούσε η γλώσσα να διαφυλάξει την πολιτιστική μας ταυτότητα; Απαντήστε στο ερώτημα με άρθρο το οποίο θα δημοσιευτεί στη σχολική εφημερίδα. (500-600 λέξεις)

Μονάδες 50

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣΑ. Ο Βασίλης Κρεμμυδάς στο κείμενο αυτό διατυπώνει τις σκέψεις του σχετικά με την πρόταση

που τέθηκε πρόσφατα για την καθιέρωση της Αγγλικής ως δεύτερης «επίσημης» γλώσσας του κράτους. Αρχικά εξετάζει την πρακτική σημασία ενός τέτοιου ενδεχομένου, καθώς επιβάλλεται η χρήση ενός τέτοιου ενδεχομένου, καθώς επιβάλλεται η χρήση της στον τομέα της διδασκαλίας αλλά και στα επίσημα έγγραφα του κράτους. Διακρίνει στη συνέχεια τη διαφορά ανάμεσα σε μία τέτοια καθιέρωση με την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Θεωρεί ότι μία γλώσσα δε σβήνει όσο υπάρχουν άνθρωποι που τη χρησιμοποιούν στο γραπτό και προφορικό λόγο. Το μεγαλύτερο ζήτημα που τίθεται είναι η σχέση ανάμεσα στη γλώσσα και τη σκέψη, καθώς οι σκέψεις διατυπώνονται πληρέστερα και με μεγαλύτερο βάθος στην οικεία γλώσσα της εκάστοτε κοινωνίας.

Β1. Το παραπάνω κείμενο είναι άρθρο. Το άρθρο είναι δημοσίευμα σε εφημερίδα ή σε περιοδικό πάνω σε ένα επίκαιρο, ειδικό θέμα, γενικού ενδιαφέροντος, στο οποίο εκθέτονται με σαφήνεια και συντομία ειδήσεις (πληροφοριακό μέρος) ή γνώμες, κρίσεις και απόψεις του συγγραφέα γύρω από πολιτικά, επιστημονικά, οικονομικά, εκπαιδευτικά, φιλολογικά κ.α. θέματα της τρέχουσας πραγματικότητας. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει κατατάξεις χρονολογικές και αξιολογήσεις προσώπων ή έργων, συγκριτικά στοιχεία στηριγμένα στη μελέτη και την ευρύτερη απόδοση της πνευματικής παραγωγής ενός προσώπου ή μιας χώρας , ανάλογες ιστορικές, φιλολογικές και αισθητικές τοποθετήσεις κτλ. Επικρατεί η αναφορική λειτουργία της γλώσσας.

Β2. Το άρθρο διαιρείται σε ενότητες προκειμένου ο αρθρογράφος να ομαδοποιήσει τις σκέψεις του και να αναπτύξει ολοκληρωμένα μια επί μέρους πτυχή του προβληματισμού του. Δίνοντας έμφαση σε λέξεις-κλειδιά προσφέρει στον αναγνώστη την επιλογή να διαβάσει κατευθείαν, ίσως την ενότητα που του κινεί περισσότερο το ενδιαφέρον.

Β3. Η παράγραφος αναπτύσσεται με την παραγωγική μέθοδο και με αιτιολόγηση.Β4. Υπόσταση ύπαρξη

ΝτοκουμέντατεκμήριαΔικαίωμααπαίτησηΠληρότηταολοκλήρωσηΕμπειρίεςβιώματα

B5. To συγκεκριμένο κοινωνικό περιβάλλον όπου ζει ο άνθρωπος συνδέεται καθοριστικά με το επίπεδο ανάπτυξης της σκέψης. Νοήματα και έννοιες, αισθήματα και συναισθήματα, ψυχοσύνθεση, νοοτροπία και στάση ανθρώπων και ομάδων έναντι του κόσμου, γενικά ο εσωτερικός μας κόσμος διαμορφώνονται ανάλογα με τις αξίες, τα πιστεύω της κοινωνίας, τα πρότυπα που προβάλλονται, την παράδοση, τις προκαταλήψεις, τα επιτεύγματα που έχει επιδείξει, το επίπεδο της ανάπτυξής της γενικότερα. Εξάλλου, ο διαφορετικός τρόπος σκέψεως και θεωρήσεως του κόσμου από άτομα διαφορετικών εθνοτήτων αποδεικνύει το βαθμό συνάρτησης της σκέψης με την κοινωνία.

Γ. ΓΙΑΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΦΟΜΟΙΩΣΗΣ; Ξενομανία Έλληνα, απόρροια του συμπλέγματος κατωτερότητας απέναντι στους ξένους. Η Ελλάδα αναπτυσσόμενο κράτος-->εισάγονται ξένα προϊόντα, ιδέες, πρότυπα, ήθη και ειδικά σήμερα, μέσω internet, Μ.Μ.Ε., διαφήμισης, η Ευρώπη μπορεί να περάσει τα μηνύματά της με τρόπο καταλυτικό. Μειωμένες πολιτιστικές αντιστάσεις Ελλήνων λόγω αποκοπής από την παράδοση και της τεχνοκρατικής αντίληψης της παιδείας. Παρακμή της γλώσσας. Η γλώσσα είναι ο προμαχώνας του πολιτισμού, η ψυχογραφία του λαού.

ΤΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕΙ Η ΓΛΩΣΣΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΛΑΟ – ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ; Σύνδεσμος ανάμεσα στους Έλληνες, στοιχείο διαφοροποίησης από τους υπόλοιπους λαούς

Γλώσσα και σκέψη είναι αλληλένδετες-->μια ξένη γλώσσα περνά και τον τρόπο σκέψης του λαού που τη μιλά. Η ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός επέδρασαν καθοριστικά στο πνευματικό οικοδόμημα της ανθρωπότητας(π.χ. ορολογία επιστημών). Σήμερα πάσχουμε από λεξιπενία, δυσφράδεια, εκβαρβαρισμό της γλώσσας. Είμαστε ανοχύρωτοι ενόψει της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Μαθαίνουμε ξένες γλώσσες ενώ αμελούμε τη δική μας.

Η ΓΛΩΣΣΑ ΩΣ ΑΜΥΝΑ Μέσω της γλώσσας μαθαίνουμε τον πολιτισμό μας, την ιστορία της πατρίδας μας. Γνωρίζουμε την καταγωγή, την ταυτότητά μας και νιώθουμε υπερηφάνεια έχοντας συνείδηση και σταθερές εσωτερικές. Έτσι αντιστεκόμαστε στην εισβολή, αντιτάσσομε το δικό μας ανάστημα. Προστατεύεται η σκέψη και η ψυχή.

ΘΕΜΑ: « Η Ευρώπη πρέπει να σημαίνει «κάτι». Η ευρωπαϊκή ανοικοδόμηση παραμένει μια ελκυστική ιδέα κατασκευασμένη από το υλικό με το οποίο φτιάχνουμε τα όνειρα». P. Bourdieuα) Ποια είναι τα ενοποιητικά χαρακτηριστικά και ποια η αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης;Β) Η Ευρωπαϊκή Ένωση εμπεριέχει κινδύνους για την εθνική ιδιαιτερότητα των κρατών;γ) Πώς αντιμετωπίζονται οι κίνδυνοι;

Α ΕΡΩΤΗΜΑ

Η έμπνευση της Ευρώπης γεννήθηκε κατά την αρχαιότητα από τους Ελληνες στη μυθολογία με το όνομα της κλεμμένης από το Δία βασιλοπούλας.

Από το απώτατο παρελθόν οι λαοί της Ευρώπης συναντιούνται, συμφωνούν, συμμαχούν, διαφέρουν, πολεμούν, εχθρεύονται, καταστρέφουν, οικοδομούν. Μέσα σ’ αυτό το πλήθος σχέσεων αναδύονται κοινά χαρακτηριστικά που επιτρέπουν το όνειρο, την ελπίδα για ενότητα.

Η ανάμνηση ενός κοινού φυλετικού παρελθόντος, με όσες βέβαια αλλοιώσεις έφερε η ιστορική εξέλιξη, υπάρχει βαθιά στο συλλογικό ασυνείδητο και διατηρείται στις γλώσσες των Ευρωπαίων.

Βάση-σημείο εκκίνησης του ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι το αρχαίο ελληνικό θαύμα. Ενας λαμπρός πολιτισμός στη νοτιοανατολική άκρη της Ευρώπης παράγει, αφομοιώνει επιδράσεις, τις διηθεί και τις προσφέρει απλόχερα στην ήπειρο ολόκληρη για αιώνες.

Αξιος διάδοχος του αρχαιοελληνικού πολιτισμού και ισότιμος στην προσφορά του υπήρξε ο ρωμαϊκός.

Οι ελληνορωμαϊκές καταβολές συμπληρώνονται από τη χριστιανική αντίληψη και ηθική. Στα προηγούμενα πλαίσια - αρχαίος ελληνικός - ρωμαϊκός - χριστιανικός κόσμος -

γεννιούνται αξίες που καθορίζουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό αλλά και τον κόσμο ολόκληρο. Η τέχνη, η φιλοσοφία, ο ανθρωπισμός, τα πολιτικά ιδανικά, η επιστήμη συλλαμβάνονται μ’ έναν μοναδικό τρόπο από τους Ευρωπαίους και γίνονται αντιληπτά σ’ αυτούς με το ίδιο περίπου περιεχόμενο.

Η Ευρώπη δεν είναι μόνο ήπειρος των κατακτήσεων και των υψηλών ιδανικών. Συχνά οι λαοί της υπήρξαν άγριοι, καταστροφικοί στη σχέση τους με άλλους πολιτισμούς. Αντίστοιχα γνωστές είναι και οι εποχές σκοταδιού και καταπίεσης που απείλησαν τα όποια φωτεινά γνωρίσματα. Ομως στην Ευρώπη υπάρχει μια ιδιαιτερότητα, να κυοφορούνται ιδέες, να επιτυγχάνονται ανατροπές, να επιχειρούνται νεωτεριστικές κινήσεις εκεί όπου όλα φαίνονται σβησμένα. Είναι η ήπειρος των μεγάλων πρωτοπόρων του Ευριπίδη, του Γαλιλαίου, του Μαρξ, του Φρόυντ. Μόνο εδώ επιτράπηκε η αντίρρηση, η επαναστατική αμφισβήτηση.

Με την οικονομική σύγκλιση εξασφαλίζεται η οικονομική συνεργασία, η υλική ευημερία, η αύξηση της παραγωγής, η αλληλοβοήθεια των χωρών-μελών.

Η πολιτική ενοποίηση ενισχύει τη δημοκρατία, διευρύνει και εμπλουτίζει τους θεσμούς, κατοχυρώνει τα ανθρώπινα δικαιώματα, προάγει την ευνομία και τη λαϊκή συμμετοχή.

Στην Ενωμένη Ευρώπη ανθεί η επιστημονική έρευνα, παράγεται πρωτότυπο και μάλιστα ανθρωπιστικό έργο, εξελίσσεται η τεχνολογία. Ειδικά η Τεχνική πρόοδος εναρμονίζεται με τα ευρωπαϊκά δεδομένα και δεν εισάγει άκριτα τις υπερατλαντικές επινοήσεις.

Πάνω απ’ όλα όμως η Ευρώπη είναι η ήπειρος του πολιτισμού. « Είναι η τέχνη και η φιλοσοφία των Ελλήνων, το δίκαιο των Ρωμαίων, η Ιταλική Αναγέννηση, η φιλοσοφία και η επιστήμη των νεότερων χρόνων, η μουσική και η ζωγραφική και η αρχιτεκτονική που δημιούργησαν οι ευρωπαϊκοί λαοί μέσα στους αιώνες, είναι η θαυμαστή λογοτεχνία που μόρφωσε, που ψυχαγώγησε, που παρηγόρησε τους ανθρώπους σε καλούς και κακούς καιρούς» (Μ. Ανδρόνικος). Η Ευρώπη διατηρεί αυτή την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, την επεκτείνει, τη μεταβάλλει, δημιουργεί.

Σε εποχή οριακή για την ειρήνη, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και το μέτρο στη σχέση ανθρώπου - φύσης, η Ευρώπη αναλαμβάνει καθοριστικό ρόλο. Η ένωση των λαών της δείχνει αποφασιστικά το δρόμο προς την ειρήνη και τη ματαιότητα του πολέμου. Οι αξίες και μάλιστα σ’ ένα κλίμα πολυφωνίας, πολυμορφίας διαφυλάσσουν την ιδιαιτερότητα των ανθρώπων και των επιμέρους ομάδων.

Β ΕΡΩΤΗΜΑ

Ωστόσο η προοπτική της Ε.Ε. δεν είναι απαλλαγμένη από φόβους και κινδύνους συχνα βάσιμους. Οι δυσκολίες είναι μεγάλες καθώς υπάρχει η διαφορά των πλουσιότερων από τις φτωχότερες χώρες. Διατηρούνται ακόμη λανθάνοντες ή φανεροί εθνικισμοί και ανταγωνισμοί μεταξύ των κρατών, ενώ δεν έχει απαλειφθεί η ξενοφοβία. Εξίσου επικίνδυνο είναι ότι δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα στις οικονομικές σχέσεις ενώ παραμελείται ο πολιτισμός.

Τέτοιοι λόγοι οξύνουν την αντίθεση πλούσιων - φτωχών χωρών. Οδηγούν τις πρώτες σε ηγεμονικές θέσεις και στάσεις, τις δεύτερες σε υποταγή.

Είναι ορατή η πιθανότητα να μεταβληθεί η Ε.Ε. σε μια κοινωνία που θα βουλιάζει στο τέλμα της δήθεν ευημερίας.

Απειλείται η πολύτιμη στην ετερότητά της κληρονομιά κάθε λαού, ισοπεδώνονται η γλώσσα, η νοοτροπία τους. Ακυρώνεται η ιστορική μνήμη και αλλοιώνονται οι τρόποι ζωής, τα έθιμα, τα τραγούδια, τα όνειρα - όλα εκείνα που αποτελούν την ταυτότητα και την ιδιαιτερότητα των λαών,

Γ ΕΡΩΤΗΜΑ

Παρά τους κινδύνους το όραμα παραμένει. Ο φόβος άλλωστε δεν δικαιολογεί την υπαναχώρηση αλλά επιβάλλει την προσεκτική πραγμάτωση του ευρωπαϊκού οράματος.

1. Η ενότητα δεν μπορεί να συμβεί στη βάση της οικονομικής ή πολιτικής μόνο σύγκλισης. Εξίσου σημαντική είναι η πολιτιστική ενότητα, ο σεβασμός και η αξιοποίηση της πλούσιας πολιτιστικής παράδοσης.

2. Αυτό σημαίνει ότι αναγνωρίζονται απ’ όλα τα κράτη η ιδιαιτερότητα και πολιτιστική παραγωγή των υπόλοιπων.

3. Η συνεργασία, η βοήθεια μιας χώρας προς την άλλη είναι γνήσια, απαλλαγμένη από κάθε σκοπιμότητα. Η κοινοτική αλληλεγγύη υπακούει σε βαθύτατες ανθρωπιστικές αξίες.

4. Οι ασθενέστερες χώρες εργάζονται υπεύθυνα, γνωρίζουν τη συμπαράσταση και το σεβασμό των ισχυρότερων. Δημιουργούν παιδεία, οικονομία, επιστήμη.

Η Ενωμένη Ευρώπη δεν θα προχωρήσει αν στηριχθεί στους αποκλεισμούς, την καταπίεση, την υποτίμηση. Αντίθετα η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα ενσαρκωθεί μόνο εάν αξιοποιήσει και την πιο «ασήμαντη» πολιτιστική προσφορά.

ΘΕΜΑ:«Είναι φανερό πως με την εξέλιξη και των υλικών και των πνευματικών συνθηκών της

ζωής μας η Ελλάδα ολοένα παύει πια να είναι μια καθυστερημένη επαρχιακή γωνιά της Ευρώπης στα σύνορα της ανατολίτικης βραδυπορίας προς το σύγχρονο πολιτισμό. Οι μεγάλοι οικονομικοί και κοινωνικοπολιτικοί ανταγωνισμοί του ευρωπαϊκού κόσμου έχουν άμεσο αντίκτυπο στη ζωή μας, τα προβλήματα της ευρωπαϊκής ζωής είναι και προβλήματα δικά μας, όλο το πνευματικό και οικονομικό υπόστρωμά μας επηρεάζεται γοργά και άμεσα από τις ροπές, τις μεταπτώσεις, τους ανταγωνισμούς που συγκλονίζουν και καθορίζουν και διαμορφώνουν τη σύγχρονη ζωή».

Αφού εκθέσετε τις απόψεις σας σχετικά με τις παραπάνω σκέψεις, να αναφέρετε:α) Ποιους επηρεασμούς δέχεται η χώρα μας από την Ευρώπη;β) Πιστεύετε πως η Ελλάδα μπορεί να παίξει ενεργό ρόλο στις ευρωπαϊκές εξελίξεις και

με ποιον τρόπο;

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ:Η Ευρώπη των μεταπολεμικών χρόνων χαρακτηρίζεται από την κοινή προσπάθεια όλων των

κρατών για πρόοδο και ευημερία που θα βασίζεται σε ένα πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης. Μέσα σε αυτόν τον ευρωπαϊκό χώρο ιδιαίτερη θέση κατέχει η Ελλάδα κυρίως γιατί αποτελεί το σύνορο μεταξύ της Δύσης και του κόσμου της Ανατολής. Ειδικότερα, μετά την ένταξη της πατρίδας μας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, οι σχέσεις της με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη έγιναν ακόμη στενότερες, με αποτέλεσμα όλες οι εξελίξεις και οι μεταβολές που σημειώνονται στα κράτη αυτά να επηρεάζουν άμεσα και την Ελλάδα.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ:Αναφορά στην Ελλάδα:1. Βελτίωση των υλικών και πνευματικών συνθηκών τα τελευταία χρόνια.2. Άνοδος του βιοτικού και μορφωτικού επιπέδου.3. Ένταξη στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.

Αναφορά στη γενικότερη κατάσταση της Ευρώπης:1. Μεγάλη τεχνολογική πρόοδος.2. Οικονομικοπολιτικοί ανταγωνισμοί.3. Οξύτατα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.4. Νέοι τρόποι ζωής.5. Αναθεώρηση πολλών ιδεών και αξιών.

Η Ελλάδα, σαν κομμάτι της υπόλοιπης Ευρώπης και κυρίως μέσα από την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, επηρεάζεται θετικά και αρνητικά σε όλους τους τομείς της ζωής από τις εξελίξεις που σημειώνονται στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο.

ΕΠΗΡΕΑΣΜΟΙ:ΘΕΤΙΚΟΙ:1. Πολιτική ζωή: βελτίωση των πολιτικών δομών μέσα στα πλαίσια της Ευρώπης (νόμος – δίκαιο κ.τ.λ.).2. Οικονομία: άνοδος του οικονομικού επιπέδου με τη βοήθεια των ευρωπαϊκών κατακτήσεων στο χώρο αυτό.

3. Πολιτισμός: πολιτιστική συνεργασία και ανανέωση με τη βοήθεια καινούριων πολιτιστικών και φιλοσοφικών ρευμάτων της Ευρώπης.4. Κοινωνική οργάνωση.

ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ:1. Τα μεγάλα προβλήματα της Ευρώπης έχουν άμεσο αντίκτυπο στην Ελλάδα: ανεργία – πληθωρισμός – ευρύτερες κοινωνικές ανισότητες – κυρίως οικονομικά προβλήματα.2. Κίνδυνος εθνικής και πολιτιστικής αφομοίωσης: απώλεια της εθνικής ταυτότητας και της πολιτιστικής ιδιαιτερότητάς μας.

ΜΕ ΠΟΙΟ ΤΡΟΠΟ Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΙΞΕΙ ΕΝΕΡΓΟ ΡΟΛΟ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ:1. Με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.2. Με το σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό.3. Με τις πολιτικές παραδόσεις της που χαρακτηρίζονται από την προσήλωση της χώρας μας στους δημοκρατικούς θεσμούς.4. Με ορισμένους τομείς της οικονομικής ζωής που παρουσιάζουν ιδιαίτερη άνθιση π.χ. γεωργία – ναυτιλία – εμπόριο – τουρισμός.

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ

Η ευρωπαϊκή κοινότητα οικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και έχει ως στόχο να προσφέρει στους πολίτες ειρήνη και ευημερία. Η διαδικασία της ένωσης είναι σταδιακή και έχει οικονομικές , πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις. Η Συνθήκη του Μάαστριχ (1992), προσδιορίζοντας ως βασικό της στόχο την ολοένα στενότερη ένωση των λαών, μέσα από την οποία θα διέλθει, σε μεταγενέστερα στάδια, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, υπογραμμίζει την ιστορική σημασία του τερματισμού της διαίρεσης της ευρωπαϊκής ηπείρου και επιδιώκει να δημιουργήσει σταθερές βάσεις για τη μελλοντική οικοδόμηση της Ευρώπης. Συγκεκριμένα εγγυάται:

ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΟΜΕΑ:- την ελεύθερη διακίνηση προσώπων, αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίου στα πλαίσια της Ευρώπης.- τη χρηματοδότηση προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης για τους ανέργους και τον καθορισμό των ελάχιστων προδιαγραφών για τις συνθήκες εργασίας.- την ελεύθερη επιλογή των υπηκόων όσον αφορά τη χώρα εργασίας τους και τη δυνατότητα μεταφοράς της κοινωνικής ασφάλισης και των συνταξιοδοτικών τους δικαιωμάτων σε αυτή.- τη σύγκλιση των οικονομιών με την οικονομική και νομισματική ένωση που θα περιλαμβάνει ένα ενιαίο και σταθερό νόμισμα.

ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ:- το σεβασμό στις αρχές της ελευθερίας και της δημοκρατίας και την κατοχύρωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.- τη θέσπιση κοινής ευρωπαϊκής ιθαγένειας για τους υπηκόους κάθε κράτους – μέλους- τη δημοκρατική και αποτελεσματική λειτουργία των οργάνων (Συμβουλίου των Υπουργών, Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου) μέσα σε ένα ενιαίο θεσμικό πλαίσιο.- τη δημιουργία βαθύτερων σχέσεων αλληλεγγύης μεταξύ των λαών της Ευρώπης.- την εφαρμογή μιας κοινής εξωτερικής πολιτικής, για την προαγωγή της ειρήνης και της ασφάλειας στην Ευρώπη και στην υφήλιο.

ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ:- το σεβασμό της ιστορίας, των παραδόσεων και του πολιτισμού των λαών της Ευρώπης.Τέλος, εγγυάται ότι η οικονομική και πολιτική ολοκλήρωση Κοινότητας δε θα λειτουργήσει σε βάρος της εθνικής φυσιογνωμίας των κρατών – μελών. Η Κοινότητα, χωρίς να περιορίζει την πολιτιστική και γλωσσική ποικιλομορφία των λαών της, τους παρέχει κοινή ταυτότητα και τους εξασφαλίζει μεγαλύτερη αλληλεγγύη και αμοιβαία υποστήριξη.

ΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ:ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΟΜΕΑ:- Η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί από την πολιτική οικονομικής σύγκλισης που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, με σκοπό την εξασφάλιση ενός σύμμετρου επιπέδου διαβίωσης για όλες τις χώρες.- Η οικονομική μας ανάπτυξη θα επιταχυνθεί με τη μεταφορά τεχνογνωσίας και τη δημιουργία υλικοτεχνικής υποδομής στον τόπο μας, με τη μεταφορά οικονομικών πόρων, μέσω των διαρθρωτικών ταμείων και τη δημιουργία κοινωνικών προγραμμάτων.- Η διευρυμένη πανευρωπαϊκή αγορά των τριακοσίων πενήντα εκατομμυρίων καταναλωτών προσφέρει μια μοναδική προοπτική για την προώθηση των ελληνικών προϊόντων.

ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ:- Η Ευρωπαϊκή Ένωση ασφαλώς ενισχύει τους δημοκρατικούς θεσμούς σε κάθε χώρα και κατοχυρώνει τα πολιτικά δικαιώματα των υπηκόων κάθε κράτους – μέλους.

- Η παρουσία της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση τονίζει το κύρος της διεθνώς και αναδεικνύει την παρουσία της σε επίπεδο διακρατικών σχέσεων.- Γενικότερα, η ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ευνοεί και την ειρήνη και την ασφάλεια της Ελλάδας και εγγυάται για την εδαφική της ακεραιότητα.

ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ:- Αναμένεται η επιτάχυνση των ρυθμών εξέλιξης της ελληνικής κοινωνίας και η γεφύρωση της απόστασης που τις χωρίζει από τις περισσότερο αναπτυγμένες κοινωνίες.- Παρουσιάζονται πολλές ευκαιρίες για τη διάδοση του ελληνικού τρόπου ζωής, των αξιών του, αλλά και της Ιστορίας μας και του νεοελληνικού λαϊκού πολιτισμού μας.- Μέσα από τις πολιτιστικές ανταλλαγές εμπλουτίζεται και ενδυναμώνεται η νεοελληνική πολιτιστική ταυτότητα.

ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ:ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΟΜΕΑ:

Είναι πιθανή η εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από ξένα κέντρα, καθώς ο ανταγωνισμός θα είναι ιδιαίτερα οξύς. Είναι γνωστός ο φόβος για την προοπτική μις «Ευρώπης δύο ταχυτήτων». Προβλήματα όπως η ανεργία, η καθήλωση της βιομηχανικής μας ανάπτυξης και η μονόπλευρη εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον τουρισμό δεν είναι άσχετα με την ένταξη της χώρας μας στην Ευρώπη.

ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚO ΤΟΜΕΑ:Μακροπρόθεσμα, μια υπερσυγκεντρωτική πανευρωπαϊκή εξουσία με έδρα την κεντρική

Ευρώπη θα αφαιρούσε από τα κράτη της περιφέρειας (μεταξύ των οποίων βρίσκεται και η Ελλάδα) την εθνική κυριαρχία. Ακόμη, η χώρα μας, καθώς έχει χαρακτηριστεί «Πύλη της Ευρώπης», θα υποστεί την πίεση ενός πιθανού κύματος μετανάστευσης από τα κράτη του τρίτου κόσμου προς την ευρωπαϊκή ήπειρο.

ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ:Ελλοχεύει ο κίνδυνος διαμόρφωσης μιας απρόσωπης και μαζικής «πανευρωπαϊκής»

κουλτούρα που θα ισοπεδώσει τις πολιτιστικές ιδιαιτερότητες κάθε ξεχωριστού λαού (ιδιαίτερα ο ελληνικός πολιτισμός θεωρείται προνομιακός λόγω της ποικιλίας των πολιτιστικών του στοιχείων).

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ:- Η χώρα μας κατέχει προνομιακή θέση, αφού μπορεί να λειτουργήσει σα γέφυρα ενώνοντας τα κράτη της Ευρώπης με του λαούς της ανατολικής Μεσογείου και Αραβικού κόσμου. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα των Βαλκανίων που είναι ενταγμένη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.- Η προσφορά μας στη Ευρώπη πρέπει να αξιολογηθεί, κατά κύριο λόγο, μέσα από όρους πνευματικούς. Η χώρα μας διαθέτει έναν αξιόλογο πνευματικό πολιτισμό (Γράμματα, Τέχνες, Επιστήμες), όπως αποδεικνύουν οι βραβεύσεις και οι διακρίσεις των εργατών του πνεύματος (βραβεία λογοτεχνίας, μουσικής, κινηματογράφου, επιστημονικό δυναμικό που διαπρέπει στο εξωτερικό κτλ.).- Ο ελληνικός τρόπος ζωής και οι αξίες του, όπως προκύπτουν από τη μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας, μπορούν να προσφέρουν πολλά στους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς λαούς αντισταθμίζοντας το δυτικοευρωπαϊκό πνεύμα του πιεστικού ορθολογισμού με την αμεσότητα και τον αυθορμητισμό που προβάλλει η δική μας πολιτιστική ταυτότητα. Ακόμη η παρουσία της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα λειτουργεί και ως ιδεολογικό σύμβολο που συνδέει το σύγχρονο ευρωπαϊκό με τον αρχαία ελληνικό πολιτισμό.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΘΕΜΑΤΟΣ:Η επικείμενη ενοποίηση της Ευρώπης στηρίζεται ασφαλώς στην κοινή ιστορία, τις κοινές

εμπειρίες και τις συγγενείς πολιτιστικές ταυτότητες των ευρωπαϊκών λαών. Ποια η συμβολή του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στη σταδιακή διαμόρφωση αυτής της κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: « Δεν υπάρχει «ευρωπαϊκός λαός» αλλά οι λαοί της Ευρώπης κι ένα κοινό ευρωπαϊκό

πεπρωμένο, το οποίο μπορούμε να δούμε από την επιθυμία όλων αυτών των χωρών που θέλουν να ανήκουν στην Ευρώπη για πολύ βαθύτερους λόγους από ό,τι η ευημερία ή το βιοτικό επίπεδο. Οι λόγοι αυτοί αντέχουν στη δοκιμασία του χρόνου.»

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ: Η συμβολή του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στη διαμόρφωση μιας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας αποδεικνύεται με πολλούς τρόπους:α) Η ίδια η λέξη «Ευρώπη» είναι ελληνική.β) Οι έλληνες χάραξαν τα γεωγραφικά όρια μεταξύ Ευρώπης και Ασίας (Μηδικού πόλεμοι).γ) Οι Έλληνες γέννησαν πολιτικά την Ευρώπη (δημοκρατία).δ) Οι Έλληνες γέννησαν πολιτιστικά την Ευρώπη (φιλοσοφία, τέχνη, πολιτισμός κτλ.)

Γενικότερα η Αρχαιοελληνική παιδεία κληροδοτήθηκε στους δυτικοευρωπαϊκούς λαούς μέσω ορισμένων διαχρονικών στοιχείων που προκύπτουν από τα πνευματικά της επιτεύγματα. Η αρχαιοελληνική παιδεία οικοδομήθηκε πάνω στην έννοια του ΜΕΤΡΟΥ, η οποία ενυπάρχει στις βασικότερες συλλήψεις – κατακτήσεις της κλασικής σκέψης. Αυτές είναι: ανθρωπιστική αντίληψη για τη ζωή (ανάπτυξη του πολιτισμού με κέντρο τον Άνθρωπο), δημοκρατία (ισορροπία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων), ελευθερία (εναρμόνιση ατομικών και κοινωνικών επιδιώξεων), καλαισθησία (συμμετρία, ισορροπία μορφής και περιεχομένου), ορθολογισμός (διαλεκτική προσέγγιση της πραγματικότητας), αθλητικό ιδεώδες (ισορροπία σώματος και πνεύματος).

Το πνευματικό αυτό οικοδόμημα μεταφέρθηκε προς τη Δύση μέσω ορισμένων ιστορικών σταθμών που είναι α) ο Αρχαιοελληνικός αποικισμός, β) η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, γ) το Βυζαντινό κράτος και δ) μετά την κατάρρευση του Βυζαντίου, οι Έλληνες λόγιοι στη Δύση. Στη συνέχεια η περίοδος της Αναγέννησης σηματοδότησε το ξεκίνημα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:- Οι Ευρωπαίοι αναγνωρίζουν την Ελλάδα ως ιστορική και πνευματική τους μήτρα: «Είμαστε όλοι Έλληνες» (Shelley).

Ονοματεπώνυμο………………………………………………………………Τάξη Γ1 /12/2005 Ευρωπαϊκή Ένωση Ομάδα Α

Έλληνες ή Ευρωπαίοι·; (Κώστας Ε. Τσιρόπουλος)Θεωρώ την πατρίδα μου ως μάνα. Όχι μονάχα δική μου αλλά και του κόσμου που ζει με συνείδηση

τη ζωή του. Η μελαγχολική, ολόφωτη μειλιχιότητα τον ελληνικού τόπου ζωντάνεψε τις συνειδήσεις και βυθομέτρησε τον άνθρωπο με συνταρακτική δύναμη υπαρξιακού ηρωισμού. Η Ελλάδα, γεννήτρια που τροφοδότησε φως στην Οικουμένη, μάνα της Ευρώπης και τροφός της επί τρεις χιλιάδες χρόνια σχεδόν. Έτσι, όπου κι αν σταθείς στην ήπειρό μας, σε βορρά, νότο, ανατολή και δύση της Ευρώπης, θ’ αντικρίσεις έντονα και λαμπρά τα ελληνικά ίχνη. Οι άποικοι άφησαν μάρμαρα λαξεμένα, αγάλματα κι επιγραφές μες στα τοπία που τα εξανθρώπισαν με τα ερείπιά τους. Οι δάσκαλοι, οι πρόσφυγες, οι καλλιτέχνες κι οι καλόγεροι έσπειραν τα ευρωπαϊκά κράτη με τον ελληνικό σπόρο τον πνεύματος. Ως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια τα ευρωπαϊκά σχολεία ξεκινούσαν το φωτισμό των παιδιών απ’ την Ελλάδα. Δώσαμε τους σοφούς μας, τους θεούς κι ήρωές μας, την ιστορία μας σ' ολόκληρο τον κόσμο. Κι ο κόσμος έτσι μας φαίνεται γνώριμος και φιλικός. Έχουμε ζήσει ως Έθνος σε βαθιά μοναξιά, αλλά ποτέ η Ευρώπη δε μας φάνηκε, θαρρώ, άλλος, ξένος κόσμος.

Είμαστε γνώριμοι, είμαστε συγγενείς, είμαστε οι πρόγονοι. Τα πρόσωπά μας μοιάζουν αδελφικά. Η ζωή μας έχει συγγένειες κι ομοιότητες, ο χαρακτήρας μας είναι αλλιώτικος, αλλά μπορεί να εναρμονιστεί με το χαρακτήρα των άλλων λαών.

Μιλώντας για χαρακτήρα αισθάνομαι μιαν ανάσχεση στον ενθουσιασμό μου. Ο δικός μας χαρακτήρας είναι ζυμωμένος με το αίμα μιας μνήμης που δε διαθέτουν οι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί. Φέρνουμε μεις οι Έλληνες μια διάσταση ιστορίας μέσα μας με γεγονότα που μας πονούν, με νίκες κι αποτυχίες που μας φτερώνουν ή μας τυραγνούν. Πολιτιστικά είμαστε Ευρωπαίοι, ιστορικά νιώθουμε πριν απ’ όλα Έλληνες, Η πτώση της Πόλης μας δένει κόμπο το λαρύγγι, ενώ τον Άγγλο ή το Γερμανό τον αφήνει σχεδόν αδιάφορο. Το ξερίζωμα του ελληνισμού από τη Μικρασία οι Ευρωπαίοι που ναυλοχούσαν στο θαλασσινό κατώφλι της Σμύρνης και μας βλέπαν να μας σφάζουν, δεν το ένιωθαν ως ξερίζωμα της Ευρώπης, της ευγένειας, του πολιτισμού της.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, ο τεχνολογικός «πολιτισμός» συνταιριασμένος με την κοινωνία της κατανάλωσης λειαίνει τις ψυχές των λαών, ισοπεδώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και τα μέσα επικοινωνίας και δημοσιότητας μαζί με τα ομοιόμορφα βιομηχανικά προϊόντα επιβάλλουν στα έθνη μιαν ενότητα ύφους ζωής - τουλάχιστον κατά τα φαινόμενα. Είναι δυνατό να δεχτούν οι Ευρωπαίοι πως μια τέτοια ισοπέδωση κι ομοιομορφία θα διευκολύνει την ενοποίηση της Ευρώπης, τη σωτηρία και την αξιοπρέπειά της ανάμεσα στις γιγάντιες δυνάμεις που τη συνθλίβουν;

Ένωση της Ευρώπης χωρίς ψυχή είναι καταδικασμένη να θρυμματιστεί, όπως ο γάμος χωρίς ελεύθερη συναίνεση των μελλονύμφων φέρνει μέσα του το θανάσιμο σπέρμα της αποτυχίας. Η ένωση αυτή πρέπει να γίνει με ψυχή, πρέπει πρώτα να πραγματωθεί μέσα στη συνείδηση των Ευρωπαίων, ώστε η αλληλεγγύη τους να ξεκινά από την ίδια τους την ύπαρξη, για ν’ αγγίζει τις μεγάλες ενότητες των λαών.

Κι ο κάθε λαός έχει ψυχή: έχει παράδοση δική του, μνήμη, ιστορία δική του, ιδιαίτερο ύφος ζωής, ιδιοσυγκρασία ξεχωριστή. Αν αυτά ισοπεδωθούν, η ενοποίηση δε θα μπορέσει να γίνει. Γιατί αυτή η Ένωση πρέπει να είναι σαν μια ορχήστρα όπου το κάθε έθνος θα φιλοτιμείται να παίζει τ’ όργανό του όσο καλύτερα μπορεί, πρέπει να είναι σαν ανθρώπινο κορμί συναρθρωμένο με πολλά όργανα διαφορετικά, που εναρμονισμένα συνεργάζονται για την επιβίωση και την ενότητα του ανθρώπου. [...] Είναι η ώρα μιας σοφής και σπουδαίας ενότητας που θα εγγυηθεί την ελευθερία μας, που είναι το αιώνιο στημόνι της γνήσιας ευρωπαϊκής ζωής και θα συνεχίσει την ιστορία μας μ' έναν τρόπο καινούργιο, που δε θα πάψει να είναι ανθρώπινος. Έτσι θ' αναχαιτιστεί η αβυσσαλέα δίψα των Υπερδυνάμεων να μας κατακτήσουν και θα κερδίσουμε ακόμη μια φορά, κατανικώντας τ’ αμαρτήματα και τα λάθη μας, τη μάχη του πολιτισμού που είναι σάρκα από τη σάρκα της Ευρώπης και γέννημα του τόπου μας που πλάστηκε για συνειδητή ελευθερία.

Α. Να αποδώσετε την περίληψη του δοκιμίου με 100-120 λέξεις. (25 μονάδες) Β. Στις δυο παραγράφους «Ένωση…λαών» και «Κι ο κάθε λαός…ανθρώπου» να εντοπίσεις ένα συλλογισμό με τις προκείμενες και το συμπέρασμά του και να τον αξιολογήσεις. (12,5 μονάδες) Β1. «Μιλώντας…πολιτισμού της»: Ποια τεκμήρια και ποιους τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί ο δοκιμιογράφος στην παράγραφο αυτή; (12,5 μονάδες)Γ. Σε μια εισήγησή σας προς ευρωπαίους συμμαθητές σας, καλείστε να παρουσιάσετε προβλήματα (πολιτικά, πολιτιστικά, οικονομικά, μορφωτικά, γλωσσικά, κοινωνικά, στρατιωτικά) που ενδεχομένως να εμφανιστούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να αποτελέσουν εμπόδιο στην ενοποίησή της. (370 λέξεις) ( 50 μονάδες)

ΑπαντήσειςΑ. Το κείμενο πραγματεύεται το θέμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Ο συγγραφέας αρχικά επισημαίνει τη συμβολή του ελληνικού πολιτισμού στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού, ταυτόχρονα όμως, διαπιστώνει τη διαφορετικότητα του χαρακτήρα των Ελλήνων, προϊόν της μακραίωνης ιστορίας τους. Στη συνέχεια, αφού καταγράφει τον κίνδυνο που ελλοχεύει για την απώλεια της εθνικής ιδιαιτερότητας εξαιτίας της τεχνολογικής εξέλιξης και του καταναλωτισμού, υποστηρίζει ότι η ενοποίηση των ευρωπαϊκών λαών πρέπει να πραγματωθεί πρώτα στη συνείδηση των Ευρωπαίων και να υλοποιηθεί με γνώμονα το σεβασμό στην ιδιαίτερη φυσιογνωμία των λαών. Τέλος, συμπεραίνει ότι η ενοποίηση των ευρωπαϊκών λαών θα διασφαλίσει την ελευθερία και την ιστορική συνέχεια του ευρωπαϊκού πολιτισμού.Β. Συλλογισμός: α΄ προκείμενη: Ένωση της Ευρώπης χωρίς ψυχή είναι καταδικασμένη να θρυμματιστεί. (2 μονάδες)β΄ προκείμενη: Η ένωση αυτή πρέπει να γίνει με ψυχή. (2 μονάδες)Συμπέρασμα: Κι ο κάθε λαός έχει ψυχή: έχει παράδοση δική του, μνήμη, ιστορία δική του, ιδιαίτερο ύφος ζωής, ιδιοσυγκρασία ξεχωριστή. Αν αυτά ισοπεδωθούν, η ενοποίηση δε θα μπορέσει να γίνει. (2,5 μονάδες)Αξιολόγηση συλλογισμούΈγκυρος γιατί υπάρχει λογική συνάφεια. (2 μονάδες)Μη αληθής γιατί οι προκείμενες και το συμπέρασμα είναι υποκειμενικές αλήθειες. (2 μονάδες)Μη ορθός γιατί είναι μόνο έγκυρος κι όχι αληθής. (2 μονάδες)

Β1. Τεκμήρια: Εμπειρική αλήθεια: «Πολιτιστικά είμαστε Ευρωπαίοι, ιστορικά νιώθουμε πριν απ’ όλα Έλληνες». (4,5 μονάδες)Ιστορικά γεγονότα ως παραδείγματα: «Η πτώση…πολιτισμού της». (4 μονάδες)Τρόποι πειθούς: Επίκληση στο συναίσθημα: «Μιλώντας…τυραγνούν». (4 μονάδες)

Γ. ΠΙΘΑΝΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ - ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ (ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ) > Συγκέντρωση ισχύος στα χέρια των ισχυρών κρατών-μελών και επιβολή των απόψεών τους με μη αποδοχή εκάστοτε του δικαιώματος αρνησικυρίας (veto).> Αδυναμία εφαρμογής ενίοτε κοινής εξωτερικής πολιτικής.> Οικονομική-πολιτική εξάρτηση από τα ισχυρά κράτη-μέλη.> Ανεργία, με την ελεύθερη είσοδο Ευρωπαίων επαγγελματιών-επιστημόνων καλύτερα ενημερωμένων-καταρτισμένων.> Κλίμα ανταγωνιστικό δυσχέρεια στην επικοινωνία και στις σχέσεις των ανθρώπων κυρίως στις μεγάλες πόλεις.> Κοινωνικά προβλήματα λόγω της προσπάθειας σύγκλισης των εθνικών οικονομιών με κάθε τίμημα.> Άκριτη εφαρμογή προτύπων ζωής και πολιτισμικών στοιχείων αλλοίωση εθνικών πολιτισμών και θεσμών.> Μαζοποίηση ψυχαγωγίας και κουλτούρας.> Εισροή ξενόφερτων προτύπων βίας και εγκληματικότητας.> Άγχος - ένταση για να ακολουθηθούν οι ευρωπαϊκοί ρυθμοί.> Κίνδυνος αλλοίωσης εθνικής ταυτότητας:- αλλοίωση γλώσσας- σταδιακή προσπάθεια διαμόρφωσης ομοιογενούς ευρωπαϊκού πολιτισμού- σταδιακή αντιμετώπιση ηθών-εθίμων, θρησκείας, παραδόσεων ως φολκλορικών στοιχείων- παραγκωνισμός διαχρονικών ηθικών αξιών (εντιμότητα, ήθος, αξιοπρέπεια, ειλικρίνεια κτλ.) και αντικατάστασή τους με νέες (κερδοσκοπία, ανηθικότητα, υποκρισία, χρησιμοθηρία, ιδιοτέλεια).

Για την ουσιαστική υπέρβαση των εσωτερικών συνόρων στην ΕΕ δεν αρκούν τυπικές νομοθεσίες και υποσχέσεις, αλλά απαιτείται ο σεβασμός και η αντιμετώπιση κάθε κράτους - μέλους με ισότητα στις ευκαιρίες για ανάπτυξη και συμμετοχή στα αγαθά που αυτή εξασφαλίζει. Οι φόβοι βέβαια για μια άνιση και ουσιαστικά υποκριτική ΕΕ των ισχυρών και των ασθενέστερων μελών δεν πρέπει και να οδηγήσουν τους λαούς στην εσωστρέφεια και τον απομονωτισμό, αφού και αυτή η τακτική δοκιμασμένη στο παρελθόν από άλλες δυνάμεις, οδηγεί στην οπισθοδρόμηση και τη στασιμότητα. Αυτό που απαιτείται είναι σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης, σεβασμού της μοναδικότητας της ταυτότητας κάθε λαού και δημοκρατική διαχείριση των ζητημάτων που αφορούν την ένωση. Οι φόβοι ωστόσο που εγκυμονούν σχετίζονται με όλους τους τομείς του πολιτισμού ενός λαού και προκύπτουν ακριβώς από την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των χωρών-μελών:

• Η διεθνοποίηση της οικονομίας και η απελευθέρωση των επενδύσεων και των κε φαλαίων γεννούν το φόβο της κυριαρχίας και επιβολής των ισχυρών οικονομιών στις ασθενέστερες χώρες της κοινότητας. Η αναζήτηση νέων εδαφών για επενδύσει προσανατολίζεται στις χώρες με φτηνά εργατικά χέρια και χαμηλό κόστος ζωής, με αποτέλεσμα αυτές να καθίστανται «όμηροι» των ισχυρών, που ελέγχουν μ ε τον τρόπο αυτό την οικονομία και τους ρυθμούς ανάπτυξης των αναπτυσσόμενων και ασκούν πιέσεις κάθε είδους σε αυτές, όχι μόνο οικονομικές, αλλά και πολιτικές. Έτσι καταργείται η ισότητα και η δικαιοσύνη και φτάνουμε να μιλάμε για το δίκαιο τη$ πυγμή$.• Η επικράτηση στην αγορά των ξενόφερτων αγαθών, είτε πρόκειται για υλικά είτε για πολιτιστικά αγαθά εγείρει τον κίνδυνο της πολιτιστικής ισοπέδωσης και του παραγκωνισμού του πολιτισμού των υπολοίπων χωρών. Ειδικά για χώρες με πλούσια ιστορία και παράδοση αλλά με ασθενή οικονομία για να προβληθούν, όπως η Ελλάδα, ο κίνδυνος και η ανησυχία είναι μεγαλύτερη. Τα ΜΜΕ και οι μηχανισμοί της διαφήμισης προωθούν και τελικά επιβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στη συνείδηση του κόσμου τα ξενόφερτα αγαθά ως μόδα, η αναγνώριση της αγγλικής ως επίσημης γλώσσας για τις χώρες-μέλη και τη μεταξύ τους επικοινωνία, η κυριαρχία της μαζικής βιομηχανίας του θεάματος που παρουσιάζεται ως αναγκαία στην εποχή μας για να μην είναι κανείς παρωχημένος και αναχρονιστικός.....,τροφοδοτούν την ανησυχία αυτή και οδηγούν ακόμα και σε υπερβολές - στην έξαρση της εθνικιστικής υστερίας και σε εφήμερους παροξυσμούς σοβινιστικού πάθους.• Όσο κι αν είναι περίεργο, η Ευρώπη έχει να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο από την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων στους κόλπους της, τη φανατική προσκόλληση σε παραδόσεις και χαρακτηριστικά κάθε έθνους, που μπορεί να εκφραστεί ακόμα και ως ανωτερότητα βιολογική και άρα ανάγκη προάσπισης της υποτιθέμενης εθνικής καθαρότητας αυτού. Η οικονομική κρίση και η αύξηση της ανεργίας καθοδηγούν την επιθετικότητα χιλιάδων ανθρώπων στο πρόσωπο των ξένων εργατών, των προσφύγων και των μεταναστών, που μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης κατέφυγαν στη Δυτική Ευρώπη για μια καλύτερη ζωή. Αυτοί συνδέθηκαν με την ανεργία του εγχώριου πληθυσμού (αφού έχουν περισσότερη ανάγκη και προσφέρουν τον εαυτό τους με όποιον τρόπο αμειβόμενοι), με τη βίαιη και εγκληματική συμπεριφορά (που τους προσάπτεται γενικευμένα και αδιακρίτως), χωρίς να γίνεται κατανοητό ότι είναι θύματα μιας κατάστασης που δεν ελέγχεται από τους ίδιους. Ακόμα, η πολιτική κρίση, η αποκάλυψη σκανδάλων και φαινομένων διαφθοράς, η αναποτελεσματικότητα του πολιτικού λόγου και η ανεπάρκεια των ιδεολογιών στην πρακτική τους εφαρμογή δίνουν έδαφος σε λαϊκιστές ηγέτες που εκφράζουν ακροδεξιές αντιλήψεις να εκμεταλλευτούν τη μαζική δυσαρέσκεια, την απογοήτευση και το φόβο του λαού για το μέλλον και να καπηλευτούν τον πατριωτισμό και τα εθνικά ιδανικά αναγάγοντας λέξεις σε αξίες και φανατίζοντας το λαό με ιδέες αντιδημοκρατικές και αλαζονικές στην έκφρασή τους.

Ονοματεπώνυμο………………………………………………………………Τάξη Γ1 /12/2005 Ευρωπαϊκή Ένωση Ομάδα Β

Η πολιτιστική μας ταυτότητα διαβατήριο για την Ευρώπη (Π.Κ. Ιωακειμίδης)Θα είχε κολοσσιαίο ενδιαφέρον και γι' αυτό προσκαλούμε και προκαλούμε οποιονδήποτε να

αναφέρει συγκεκριμένα ποια ρύθμιση, πράξη ή παράλειψη, δήλωση ή εκδήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνιστά απειλή στην πολιτιστική μας ταυτότητα. Να αναφέρει ποια πτυχή της πολιτιστικής μας ταυτότητας αλλοιώθηκε ή υπέφερε ως αποτέλεσμα της συμμετοχής μας στην ενοποιητική διαδικασία. Να αναφέρει συγκεκριμένες περιπτώσεις, όχι ρητορικές αυθαιρεσίες και «λόγια, λόγια, λόγια...». Γιατί η πραγματικότητα είναι σαφώς διαφορετική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία για την ανάδειξη και προβολή της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Μία ευκαιρία που ουδέποτε στο παρελθόν είχε η Ελλάδα. Ας δούμε κάπως συνοπτικά πώς διαμορφώνεται η ενωσιακή πραγματικότητα.

Σύμφωνα με τις Συνθήκες, η Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά νέα φάση στη «διαδικασία της ολοένα στενότερης ένωσης των λαών της Ευρώπης» (άρθ. 1 Συνθήκης Ευρωπαϊκής Ένωσης - ΣΕΕ). Η Ένωση βασίζεται όμως σε συγκεκριμένες αρχές, μία από τις οποίες που ρητά διατυπώνεται στη Συνθήκη είναι ότι «η Ένωση σέβεται την εθνική ταυτότητα των κρατών-μελών της» (άρθ. 6 ΣΕΕ). Η Ένωση όμως βασίζεται και σε ορισμένες άλλες αρχές και ειδικότερα της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου, αρχές που (θεωρείται ότι) είναι κοινές σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. (άρθ. 6 ΣΕΕ).

Σε γενικότερο επίπεδο, η Ένωση στηρίζεται στην έννοια της «κοινότητας»,έννοια που έχει πνευματικό περιεχόμενο και πηγαίνει πέρα από την απλή ματεριαλιστική αντίληψη της ζωής. Το κανονιστικό όμως πλαίσιο της Ε.Ε. συμπληρώνεται με τις ειδικότερες ρυθμίσεις της Συνθήκης (άρθ. 151 ΣΕΕ) για τον πολιτισμό, που δεν αφήνουν κανένα απολύτως περιθώριο για παρεξηγήσεις και καλλιέργεια ψυχολογικών συνδρόμων φοβίας, ανασφάλειας και απειλών. Ειδικότερα, οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις προβλέπουν:

(i) ότι η Ένωση συμβάλλει στην ανάπτυξη του πολιτισμού των κρατών-μελών της. Στόχος δηλαδή της πολιτιστικής πολιτικής της Ε.Ε. δεν είναι να προβάλλει κάποιο μονολιθικό, αφημένο, μυθικό «Ευρωπαϊκό πολιτιστικό μόρφωμα», αλλά τους επιμέρους πολιτισμούς των κρατών-μελών που συγκροτούν την Ένωση και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Στους πολιτισμούς αυτούς συγκαταλέγεται βέβαια και ο ελληνικός πολιτισμός.

(ii) στη διαδικασία διαμόρφωσης και υλοποίησης της πολιτιστικής της πολιτικής, η Συνθήκη ρητά προβλέπει ότι η Ένωση σέβεται «την εθνική και περιφερειακή πολυμορφία» των πολιτισμών της (άρθ. 151, 1 ΣΕΕ).

(iii) αλλά και όταν η Ένωση αναλαμβάνει δράσεις στα πλαίσια άλλων κοινών πολιτικών ή διατάξεων (εκτός απ' αυτές για τον πολιτισμό) και πάλι είναι υποχρεωμένη «να σέβεται και να προωθεί την πολυμορφία των πολιτισμών της» (άρθρ. 151, 4 ΣΕΕ). Το κανονιστικό πλαίσιο της Ένωσης είναι συνεπώς σαφές. Η Ένωση δεν στηρίζεται στην αντίληψη ότι υπάρχει ένα μονολιθικό, ενιαίο, ομοιόμορφο ευρωπαϊκό πολιτιστικό μόρφωμα. Στηρίζεται στη θέση ότι υπάρχουν διαφορετικά εθνικά και περιφερειακά πολιτιστικά συστήματα, τα οποία οφείλει να σέβεται και, ακόμη περισσότερο, να αναδεικνύει και να προβάλλει. Γι' αυτό και στον πολιτιστικό τομέα η δράση της Ένωσης αποσκοπεί στη ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών και στην υποστήριξη και συμπλήρωση της δράσης του κράτους σε συγκεκριμένους τομείς (διάδοσης του πολιτισμού και της ιστορίας των ευρωπαϊκών λαών, κ.λπ.).

Α. Να αποδώσετε την περίληψη του δοκιμίου με 100-120 λέξεις. (25 μονάδες) Β. «Θα είχε…πραγματικότητα»: να εντοπίσεις ένα συλλογισμό με τις προκείμενες και το συμπέρασμά του και να τον αξιολογήσεις. (12,5 μονάδες) Β1. «Σύμφωνα…(άρθ. 6 ΣΕΕ)»: Ποια τεκμήρια και ποιους τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί ο δοκιμιογράφος στην παράγραφο αυτή; (12,5 μονάδες)Γ. Σε μια εισήγησή σας προς τους ευρωπαίους συμμαθητές σας, καλείστε να παρουσιάσετε ποια μπορεί να είναι η προσφορά της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. (370 λέξεις) ( 50 μονάδες

ΑπαντήσειςΑ. Ο αρθρογράφος αναφέρεται καταρχήν στη δυνατότητα ανάδειξης της πολιτιστικής ταυτότητας κάθε χώρας που παρέχεται μέσω της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Θεμελιώδη βάση της λειτουργίας της τελευταίας αποτελεί η προσήλωση σε συγκεκριμένες αρχές, όπως ο σεβασμός της εθνικής ταυτότητας των μελών της, καθώς και ορισμένες άλλες που ισχύουν το ίδιο για όλα τα κράτη της. Η Ένωση στηρίζεται στο θεσμό της «κοινότητας» για τον οποίο υπάρχουν συγκεκριμένες ρυθμίσεις, στις οποίες συγκαταλέγεται πρωτίστως η υποχρέωσή της να προβάλλει τον πολιτισμό κάθε μέλους της μεμονωμένα. Επιπλέον, η Ένωση σέβεται την «εθνική και περιφερειακή πολυμορφία» των πολιτισμών της, ενώ παράλληλα πεποίθησή της αποτελεί η ύπαρξη διαφορετικών εθνικών πολιτιστικών συστημάτων, τα οποία οφείλει να προβάλλει. Στο πολιτιστικό τομέα, τέλος, στοχεύει στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των μελών της.Β. Συλλογισμός: α΄ προκείμενη: Ποια πτυχή της πολιτισμικής μας ταυτότητας αλλοιώθηκε ή υπέφερε ως αποτέλεσμα της συμμετοχής μας στην ενοποιητική διαδικασία; (2 μονάδες)β΄ προκείμενη: Γιατί η πραγματικότητα είναι σαφώς διαφορετική (2 μονάδες)Συμπέρασμα: Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την ανάδειξη και προβολή της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Μια ευκαιρία που ουδέποτε στο παρελθόν είχε η Ελλάδα. (2,5 μονάδες)Αξιολόγηση συλλογισμούΈγκυρος γιατί υπάρχει λογική συνάφεια. (2 μονάδες)Μη αληθής γιατί οι προκείμενες και το συμπέρασμα είναι υποκειμενικές αλήθειες. (2 μονάδες)Μη ορθός γιατί είναι μόνο έγκυρος κι όχι αληθής. (2 μονάδες)

Β1. Τεκμήρια: Οι συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα άρθρα τους. (4,5 μονάδες)Τρόποι πειθούς:Επίκληση στη λογική: Η αναφορά στις συνθήκες και στα άρθρα αποτελεί λογική επιχειρηματολογία. (4 μονάδες)Επίκληση στο ήθος: «Η Ένωση σέβεται την εθνική ταυτότητα των κρατών-μελών της», «βασίζεται και σε ορισμένες άλλες αρχές και ειδικότερα της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου» (4 μονάδες)

Γ. Ποια η προσφορά της Ελλάδας στην Ε.Ε.Η ΕΕ πρέπει να αποτελεί ευκαιρία συνεύρεσης διαφορετικών πολιτισμών και παραδόσεων και όχι

να οδηγεί στην ισοπέδωση της φυσιογνωμίας των λαών υπό το βάρος τns επικράτησης ενός πολιτισμού, μιας εθνικής γλώσσας, μιας συγκεκριμένης κουλτούρας κτλ. Οι ισορροπίες είναι βέβαια λεπτές, καθώς οι λαοί έχουν την υποχρέωση να ακολουθήσουν τις εξελίξει, χωρίς να αλλοτριωθούν όμως πολιτιστικά και εθνικά.

• Ακραία στάση απέναντι στην ΕΕ αποτελεί η εσωστρέφεια και ο απομονωτισμός, από το φόβο της απώλειας τns εθνικής ταυτότητας. Η προγονοπληξία και η παρελθοντοκρατία απομακρύνουν τους λαούς από την πρόοδο, καταδικάζουν σε στασιμότητα και δεν επιτρέπουν τη διάνθιση του πολιτισμού τους με αλλότρια στοιχεία, που εμπλουτίζουν και ανανεώνουν το πολιτιστικό οικοδόμημα. Εξάλλου, η στάση αυτή γεννά τον εθνικισμό και τις ιδέες περί εθνικής καθαρότητας, οι οποίες εκτός του ότι αποτελούν μυθεύματα συντηρούν τη μισαλλοδοξία και το φανατισμό μεταξύ των χωρών.

• Εξίσου ακραία στάση αποτελεί και η πλήρης και ολοκληρωτική παράδοση των λαών στις ξένες επιδράσεις και επιταγές, η προοδοπληξία, που ταυτίζει το ξενόφερτο με το μοντέρνο και το παραδοσιακό με το αναχρονιστικό και το ξεπερασμένο. Η συμπεριφορά αυτή απομακρύνει τους λαούς από την πολιτιστική τους περιουσία, που συνιστά ουσιαστικά την εθνική τους ταυτότητα και τους αλλοτριώνει.

• Καθήκον, λοιπόν, κάθε λαού είναι η διατήρηση των ιδιαίτερων πολιτιστικών χαρακτηριστικών του στα πλαίσια τns συνύπαρξής του και της παράλληλης δημιουργίας κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης. Η πολιτιστική ποικιλία είναι αναγκαία για την ανάδειξη κοινού ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο οποίος επιτυγχάνεται μέσω της σύνθεσης των διαφορετικών στοιχείων.

Οι τρόποι πραγμάτωσης του στόχου αυτού είναι οι εξής:α. Οικονομική ανάπτυξη-αναβάθμιση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων,

ώστε αυτά να προτιμούνται από τους ντόπιους καταναλωτές, αφού η κατανάλωση ξενόφερτων αγαθών αποτελεί έμμεση πολιτιστική αλλοτρίωση (σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η απαγόρευση

εισαγωγής ξένων προϊόντων, τα εγχώρια προϊόντα πρέπει να επιβληθούν μόνο λόγω της ποιότητάς τους).

β. Αναβάθμιση της εκπαίδευσης κάθε χώρας-μέλους, ώστε να ενισχύεται ταυτόχρονα τόσο η εθνική καταγωγή μέσω της επαφής με την παράδοση και της διδασκαλίας της ιστορίας, όσο και η δημιουργία κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης μέσω της ανάδειξης των κοινών ευρωπαϊκών χαρακτηριστικών, όπως η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η καλλιτεχνική δημιουργία κτλ. Η εκπαίδευση καλείται να αναδείξει καταρτισμένους και ειδικευμένους επαγγελματίες που θα στελεχώσουν όλες τις βαθμίδες της κοινωνίας και της οικονομία ε και θα διασφαλίζουν την ανταγωνιστικότητα άρα και την πρόοδο.

γ. Διαμόρφωση γονίμου πεδίου για την ανάδειξη πνευματικών ανθρώπων, οι οποίοι λόγω της διεθνούς αναγνώρισής τους θα καταστούν πρότυπα για την ίδια την κοινωνία, θα διασφαλίζουν το κύρος της σε διεθνές επίπεδο και δε θα χρειάζεται ο απλός πολίτης να αναζητά πρότυπα έμπνευσης και δημιουργίας.

δ. Τελικά, κάθε κοινωνία πρέπει να είναι δεκτική στις ξένες επιδράσεις, να τις ενσωματώνει και να εμπλουτίζει τη δική της παράδοση, αφομοιώνοντας εκείνα τα στοιχεία που θα της επιτρέπουν να συμβαδίζει με τις παγκόσμιες εξελίξεις.

Ονοματεπώνυμο………………………………………………………………Τάξη Γ5 /12/2005 Ευρωπαϊκή Ένωση Ομάδα Α

Έλληνες ή Ευρωπαίοι·; (Κώστας Ε. Τσιρόπουλος)Θεωρώ την πατρίδα μου ως μάνα. Όχι μονάχα δική μου αλλά και του κόσμου που ζει με συνείδηση

τη ζωή του. Η μελαγχολική, ολόφωτη μειλιχιότητα τον ελληνικού τόπου ζωντάνεψε τις συνειδήσεις και βυθομέτρησε τον άνθρωπο με συνταρακτική δύναμη υπαρξιακού ηρωισμού. Η Ελλάδα, γεννήτρια που τροφοδότησε φως στην Οικουμένη, μάνα της Ευρώπης και τροφός της επί τρεις χιλιάδες χρόνια σχεδόν. Έτσι, όπου κι αν σταθείς στην ήπειρό μας, σε βορρά, νότο, ανατολή και δύση της Ευρώπης, θ’ αντικρίσεις έντονα και λαμπρά τα ελληνικά ίχνη. Οι άποικοι άφησαν μάρμαρα λαξεμένα, αγάλματα κι επιγραφές μες στα τοπία που τα εξανθρώπισαν με τα ερείπιά τους. Οι δάσκαλοι, οι πρόσφυγες, οι καλλιτέχνες κι οι καλόγεροι έσπειραν τα ευρωπαϊκά κράτη με τον ελληνικό σπόρο τον πνεύματος. Ως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια τα ευρωπαϊκά σχολεία ξεκινούσαν το φωτισμό των παιδιών απ’ την Ελλάδα. Δώσαμε τους σοφούς μας, τους θεούς κι ήρωές μας, την ιστορία μας σ' ολόκληρο τον κόσμο. Κι ο κόσμος έτσι μας φαίνεται γνώριμος και φιλικός. Έχουμε ζήσει ως Έθνος σε βαθιά μοναξιά, αλλά ποτέ η Ευρώπη δε μας φάνηκε, θαρρώ, άλλος, ξένος κόσμος.

Είμαστε γνώριμοι, είμαστε συγγενείς, είμαστε οι πρόγονοι. Τα πρόσωπά μας μοιάζουν αδελφικά. Η ζωή μας έχει συγγένειες κι ομοιότητες, ο χαρακτήρας μας είναι αλλιώτικος, αλλά μπορεί να εναρμονιστεί με το χαρακτήρα των άλλων λαών.

Μιλώντας για χαρακτήρα αισθάνομαι μιαν ανάσχεση στον ενθουσιασμό μου. Ο δικός μας χαρακτήρας είναι ζυμωμένος με το αίμα μιας μνήμης που δε διαθέτουν οι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί. Φέρνουμε μεις οι Έλληνες μια διάσταση ιστορίας μέσα μας με γεγονότα που μας πονούν, με νίκες κι αποτυχίες που μας φτερώνουν ή μας τυραγνούν. Πολιτιστικά είμαστε Ευρωπαίοι, ιστορικά νιώθουμε πριν απ’ όλα Έλληνες, Η πτώση της Πόλης μας δένει κόμπο το λαρύγγι, ενώ τον Άγγλο ή το Γερμανό τον αφήνει σχεδόν αδιάφορο. Το ξερίζωμα του ελληνισμού από τη Μικρασία οι Ευρωπαίοι που ναυλοχούσαν στο θαλασσινό κατώφλι της Σμύρνης και μας βλέπαν να μας σφάζουν, δεν το ένιωθαν ως ξερίζωμα της Ευρώπης, της ευγένειας, του πολιτισμού της.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, ο τεχνολογικός «πολιτισμός» συνταιριασμένος με την κοινωνία της κατανάλωσης λειαίνει τις ψυχές των λαών, ισοπεδώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και τα μέσα επικοινωνίας και δημοσιότητας μαζί με τα ομοιόμορφα βιομηχανικά προϊόντα επιβάλλουν στα έθνη μιαν ενότητα ύφους ζωής - τουλάχιστον κατά τα φαινόμενα. Είναι δυνατό να δεχτούν οι Ευρωπαίοι πως μια τέτοια ισοπέδωση κι ομοιομορφία θα διευκολύνει την ενοποίηση της Ευρώπης, τη σωτηρία και την αξιοπρέπειά της ανάμεσα στις γιγάντιες δυνάμεις που τη συνθλίβουν;

Ένωση της Ευρώπης χωρίς ψυχή είναι καταδικασμένη να θρυμματιστεί, όπως ο γάμος χωρίς ελεύθερη συναίνεση των μελλονύμφων φέρνει μέσα του το θανάσιμο σπέρμα της αποτυχίας. Η ένωση αυτή πρέπει να γίνει με ψυχή, πρέπει πρώτα να πραγματωθεί μέσα στη συνείδηση των Ευρωπαίων, ώστε η αλληλεγγύη τους να ξεκινά από την ίδια τους την ύπαρξη, για ν’ αγγίζει τις μεγάλες ενότητες των λαών.

Κι ο κάθε λαός έχει ψυχή: έχει παράδοση δική του, μνήμη, ιστορία δική του, ιδιαίτερο ύφος ζωής, ιδιοσυγκρασία ξεχωριστή. Αν αυτά ισοπεδωθούν, η ενοποίηση δε θα μπορέσει να γίνει. Γιατί αυτή η Ένωση πρέπει να είναι σαν μια ορχήστρα όπου το κάθε έθνος θα φιλοτιμείται να παίζει τ’ όργανό του όσο καλύτερα μπορεί, πρέπει να είναι σαν ανθρώπινο κορμί συναρθρωμένο με πολλά όργανα διαφορετικά, που εναρμονισμένα συνεργάζονται για την επιβίωση και την ενότητα του ανθρώπου. [...] Είναι η ώρα μιας σοφής και σπουδαίας ενότητας που θα εγγυηθεί την ελευθερία μας, που είναι το αιώνιο στημόνι της γνήσιας ευρωπαϊκής ζωής και θα συνεχίσει την ιστορία μας μ' έναν τρόπο καινούργιο, που δε θα πάψει να είναι ανθρώπινος. Έτσι θ' αναχαιτιστεί η αβυσσαλέα δίψα των Υπερδυνάμεων να μας κατακτήσουν και θα κερδίσουμε ακόμη μια φορά, κατανικώντας τ’ αμαρτήματα και τα λάθη μας, τη μάχη του πολιτισμού που είναι σάρκα από τη σάρκα της Ευρώπης και γέννημα του τόπου μας που πλάστηκε για συνειδητή ελευθερία.

Α. Να αποδώσετε την περίληψη του δοκιμίου με 100-120 λέξεις. (25 μονάδες) Β. Στις δυο παραγράφους «Ένωση…λαών» και «Κι ο κάθε λαός…ανθρώπου» να εντοπίσεις ένα συλλογισμό με τις προκείμενες και το συμπέρασμά του και να τον αξιολογήσεις. (12,5 μονάδες) Β1. «Μιλώντας…πολιτισμού της»: Ποια τεκμήρια και ποιους τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί ο δοκιμιογράφος στην παράγραφο αυτή; (12,5 μονάδες)Γ. Σε μια εισήγησή σας προς ευρωπαίους συμμαθητές σας, καλείστε να παρουσιάσετε την προσφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα κράτη-μέλη. (370 λέξεις) ( 50 μονάδες)

ΑπαντήσειςΑ. Το κείμενο πραγματεύεται το θέμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Ο συγγραφέας αρχικά επισημαίνει τη συμβολή του ελληνικού πολιτισμού στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού, ταυτόχρονα όμως, διαπιστώνει τη διαφορετικότητα του χαρακτήρα των Ελλήνων, προϊόν της μακραίωνης ιστορίας τους. Στη συνέχεια, αφού καταγράφει τον κίνδυνο που ελλοχεύει για την απώλεια της εθνικής ιδιαιτερότητας εξαιτίας της τεχνολογικής εξέλιξης και του καταναλωτισμού, υποστηρίζει ότι η ενοποίηση των ευρωπαϊκών λαών πρέπει να πραγματωθεί πρώτα στη συνείδηση των Ευρωπαίων και να υλοποιηθεί με γνώμονα το σεβασμό στην ιδιαίτερη φυσιογνωμία των λαών. Τέλος, συμπεραίνει ότι η ενοποίηση των ευρωπαϊκών λαών θα διασφαλίσει την ελευθερία και την ιστορική συνέχεια του ευρωπαϊκού πολιτισμού.Β. Τεκμήρια: Εμπειρική αλήθεια: «Πολιτιστικά είμαστε Ευρωπαίοι, ιστορικά νιώθουμε πριν απ’ όλα Έλληνες». (4,5 μονάδες)Ιστορικά γεγονότα ως παραδείγματα: «Η πτώση…πολιτισμού της». (4 μονάδες)Τρόποι πειθούς: Επίκληση στο συναίσθημα: «Μιλώντας…τυραγνούν». (4 μονάδες)

Β1. Συλλογισμός: α΄ προκείμενη: Ένωση της Ευρώπης χωρίς ψυχή είναι καταδικασμένη να θρυμματιστεί. (2 μονάδες)β΄ προκείμενη: Η ένωση αυτή πρέπει να γίνει με ψυχή. (2 μονάδες)Συμπέρασμα: Κι ο κάθε λαός έχει ψυχή: έχει παράδοση δική του, μνήμη, ιστορία δική του, ιδιαίτερο ύφος ζωής, ιδιοσυγκρασία ξεχωριστή. Αν αυτά ισοπεδωθούν, η ενοποίηση δε θα μπορέσει να γίνει. (2,5 μονάδες)Αξιολόγηση συλλογισμούΈγκυρος γιατί υπάρχει λογική συνάφεια. (2 μονάδες)Μη αληθής γιατί οι προκείμενες και το συμπέρασμα είναι υποκειμενικές αλήθειες. (2 μονάδες)Μη ορθός γιατί είναι μόνο έγκυρος κι όχι αληθής. (2 μονάδες)

Γ. Η προσφορά της ΕΕ στα κράτη-μέληΗ ΕΕ είναι πρωτίστως και είναι κυρίως ένωση οικονομική. Η απελευθέρωση του εμπορίου μεταξύ

των χωρών-μελών επέτρεψε τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς, χωρίς σύνορα και κρατικούς παρεμβατισμούς(επίσημα από το 1985), ώστε να διακινούνται ελεύθερα άνθρωποι, αγαθά, υπηρεσίες και βεβαίως κυρίως το κεφάλαιο, το οποίο αποκτά τη δυνατότητα να μεταφέρεται, να επενδύεται και να αξιοποιείται ανεμπόδιστα σε οποιαδήποτε χώρα από οποιαδήποτε άλλη. Η συνθήκη του Μάαστριχ του 1992 που τόσο πολύ σχολιάστηκε, συζητήθηκε και αμφισβητήθηκε άνοιξε ουσιαστικά και το δρόμο για τη νομισματική ενοποίηση (ΟΝΕ). Για τις επιχειρήσεις επομένως ενιαία αγορά σημαίνει επενδύσεις, παραγωγή και πώληση των προϊόντων τους σε όλη την ΕΕ, γεγονός που εξασφαλίζει και την πολυπόθητη σ' αυτές παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, οικονομικό φιλελευθερισμό και οικονομικά επεκτατισμό έξω από την εγχώρια αγορά για επιδίωξη ακόμα μεγαλύτερου κέρδους. Εξάλλου, η καθιέρωση ενιαίου νομίσματος εξασφαλίζει σταθερότητα στις τιμές των προϊόντων που κυκλοφορούν διεθνώς, χωρίς τον κίνδυνο πληθωριστικών πιέσεων ή υποτιμήσεων.

Ενιαία αγορά σημαίνει επενδύσεις σε όλα τα κράτη-μέλη και άρα δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και απασχόλησης του εργατικού δυναμικού της χώρας, που ούτως ή άλλως έχει τη δυνατότητα λόγω της άρσης των εσωτερικών συνόρων να εργαστεί και να ζήσει σε όποια χώρα επιθυμεί. Οι ευκαιρίες για απασχόληση, οι νέες θέσεις εργασίας, η παραγωγή και διοχέτευση στην αγορά νέων προϊόντων και εξελιγμένων υπηρεσιών από τις επενδύσεις που πραγματοποιούνται βελτιώνουν αισθητά το βιοτικό επίπεδο των χωρών, τους ρυθμούς ανάπτυξής τους, την εσωτερική ζωή και την καθημερινότητα των πολιτών. Εξάλλου ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών για να κυριαρχήσουν η κάθε μια στο στίβο της αγοράς, εξασφαλίζει στους πολίτες ποικιλία αγαθών σε χαμηλότερες τιμές.

Οι στενοί οικονομικοί δεσμοί που διαγράφονται μεταξύ των χωρών-μελών χαράσσουν και ενιαία οικονομική πολιτική, από κοινού αντιμετώπιση οικονομικών προβλημάτων με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και της τεχνογνωσίας, συγχώνευση προβληματικών επιχειρήσεων..., με αποτέλεσμα η Δυτική Ευρώπη να τολμά να συναγωνιστεί τις αμερικανικές πολυεθνικές επιχειρήσεις και να θεωρείται υπολογίσιμη οικονομικά δύναμη στον κόσμο.

Μοιραία η οικονομική ενοποίηση επιτρέπει και την πολιτιστική επαφή, καθώς τα αγαθά, τα προϊόντα και οι υπηρεσίες αντανακλούν και τον πολιτισμό, την κουλτούρα και τις αντιλήψεις της χώρας προέλευσής τους. Εξάλλου, η γνωριμία με ξένους πολιτισμούς διευκολύνεται και από τα ηλεκτρονικά μέσα που μας βγάζουν από τα στενά όρια της κοινότητάς μας και μας εξοικειώνουν με

την τέχνη, τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία και γενικά όλη την πολιτιστική και καλλιτεχνική παραγωγή των υπολοίπων λαών. Οι γνώσεις μας βαθαίνουν, οι εμπειρίες μας εμπλουτίζονται, η ματιά μας για τον κόσμο αλλάζει. Η συμφιλίωση με το διαφορετικό δε διανθίζει απλώς την κουλτούρα μας, απομακρύνει και από εθνοκεντρικές αντιλήψεις, από μύθους περί ανωτερότητας των πολιτισμών, ρατσιστικά δόγματα και διασφαλίζει την οικοδόμηση ενός υγιούς ευρωπαϊκού πολιτισμού, ως συνισταμένη των επιμέρους πολιτισμών. Ο συγκερασμός των πολιτιστικών ρευμάτων δεν απειλεί την ιδιαίτερη φυσιογνωμία και ταυτότητα των λαών, όταν η αφομοίωση των ξένων πολιτιστικών στοιχείων είναι γόνιμη και επιλεκτική και γίνεται με κριτήρια που δεν αλλοιώνουν τη μοναδικότητα κάθε λαού.

Οι χώρες-μέλη εξελίσσουν τους δεσμούς και στον πολιτικό και κοινωνικό τομέα. Η προάσπιση των δημοκρατικών θεσμών δεν αποτελεί μόνο καθήκον κάθε χώρας ώστε να είναι μέλος, αλλά και καθήκον των ευρωπαϊκών οργάνων που επιβλέπουν και παρακολουθούν την τήρηση των δεσμεύσεων των μελών σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ατομικές και συλλογικές ελευθερίες (ΟΗΕ, Διεθνής Αμνηστία, Συμβούλιο Ασφαλείας, Ευρωπαϊκό Δικαστήριο...).

Έτσι, η ΕΕ περιφρουρείται από φαινόμενα ολοκληρωτισμού και ανόδου στην εξουσία ακροδεξιών κομμάτων, που είναι αλήθεια ότι τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γνωρίσει ιδιαίτερη έξαρση.

Η προάσπιση των χωρών-μελών από ιμπεριαλιστικές τάσεις [σχέδια για καθιέρωση ευρωστρατού), η ασφάλεια, η σταθερότητα στην περιοχή της Δυτικής Ευρώπης, η διαφύλαξη της δημοκρατίας..., αποτελούν και δικλείδες ασφαλείας για την ειρήνη και την ευημερία των λαών.

Ονοματεπώνυμο………………………………………………………………Τάξη Γ5 /12/2005 Ευρωπαϊκή Ένωση Ομάδα Β

Η πολιτιστική μας ταυτότητα διαβατήριο για την Ευρώπη (Π.Κ. Ιωακειμίδης)Θα είχε κολοσσιαίο ενδιαφέρον και γι' αυτό προσκαλούμε και προκαλούμε οποιονδήποτε να

αναφέρει συγκεκριμένα ποια ρύθμιση, πράξη ή παράλειψη, δήλωση ή εκδήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνιστά απειλή στην πολιτιστική μας ταυτότητα. Να αναφέρει ποια πτυχή της πολιτιστικής μας ταυτότητας αλλοιώθηκε ή υπέφερε ως αποτέλεσμα της συμμετοχής μας στην ενοποιητική διαδικασία. Να αναφέρει συγκεκριμένες περιπτώσεις, όχι ρητορικές αυθαιρεσίες και «λόγια, λόγια, λόγια...». Γιατί η πραγματικότητα είναι σαφώς διαφορετική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία για την ανάδειξη και προβολή της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Μία ευκαιρία που ουδέποτε στο παρελθόν είχε η Ελλάδα. Ας δούμε κάπως συνοπτικά πώς διαμορφώνεται η ενωσιακή πραγματικότητα.

Σύμφωνα με τις Συνθήκες, η Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά νέα φάση στη «διαδικασία της ολοένα στενότερης ένωσης των λαών της Ευρώπης» (άρθ. 1 Συνθήκης Ευρωπαϊκής Ένωσης - ΣΕΕ). Η Ένωση βασίζεται όμως σε συγκεκριμένες αρχές, μία από τις οποίες που ρητά διατυπώνεται στη Συνθήκη είναι ότι «η Ένωση σέβεται την εθνική ταυτότητα των κρατών-μελών της» (άρθ. 6 ΣΕΕ). Η Ένωση όμως βασίζεται και σε ορισμένες άλλες αρχές και ειδικότερα της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου, αρχές που (θεωρείται ότι) είναι κοινές σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. (άρθ. 6 ΣΕΕ).

Σε γενικότερο επίπεδο, η Ένωση στηρίζεται στην έννοια της «κοινότητας»,έννοια που έχει πνευματικό περιεχόμενο και πηγαίνει πέρα από την απλή ματεριαλιστική αντίληψη της ζωής. Το κανονιστικό όμως πλαίσιο της Ε.Ε. συμπληρώνεται με τις ειδικότερες ρυθμίσεις της Συνθήκης (άρθ. 151 ΣΕΕ) για τον πολιτισμό, που δεν αφήνουν κανένα απολύτως περιθώριο για παρεξηγήσεις και καλλιέργεια ψυχολογικών συνδρόμων φοβίας, ανασφάλειας και απειλών. Ειδικότερα, οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις προβλέπουν:

(i) ότι η Ένωση συμβάλλει στην ανάπτυξη του πολιτισμού των κρατών-μελών της. Στόχος δηλαδή της πολιτιστικής πολιτικής της Ε.Ε. δεν είναι να προβάλλει κάποιο μονολιθικό, αφημένο, μυθικό «Ευρωπαϊκό πολιτιστικό μόρφωμα», αλλά τους επιμέρους πολιτισμούς των κρατών-μελών που συγκροτούν την Ένωση και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Στους πολιτισμούς αυτούς συγκαταλέγεται βέβαια και ο ελληνικός πολιτισμός.

(ii) στη διαδικασία διαμόρφωσης και υλοποίησης της πολιτιστικής της πολιτικής, η Συνθήκη ρητά προβλέπει ότι η Ένωση σέβεται «την εθνική και περιφερειακή πολυμορφία» των πολιτισμών της (άρθ. 151, 1 ΣΕΕ).

(iii) αλλά και όταν η Ένωση αναλαμβάνει δράσεις στα πλαίσια άλλων κοινών πολιτικών ή διατάξεων (εκτός απ' αυτές για τον πολιτισμό) και πάλι είναι υποχρεωμένη «να σέβεται και να προωθεί την πολυμορφία των πολιτισμών της» (άρθρ. 151, 4 ΣΕΕ). Το κανονιστικό πλαίσιο της Ένωσης είναι συνεπώς σαφές. Η Ένωση δεν στηρίζεται στην αντίληψη ότι υπάρχει ένα μονολιθικό, ενιαίο, ομοιόμορφο ευρωπαϊκό πολιτιστικό μόρφωμα. Στηρίζεται στη θέση ότι υπάρχουν διαφορετικά εθνικά και περιφερειακά πολιτιστικά συστήματα, τα οποία οφείλει να σέβεται και, ακόμη περισσότερο, να αναδεικνύει και να προβάλλει. Γι' αυτό και στον πολιτιστικό τομέα η δράση της Ένωσης αποσκοπεί στη ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών και στην υποστήριξη και συμπλήρωση της δράσης του κράτους σε συγκεκριμένους τομείς (διάδοσης του πολιτισμού και της ιστορίας των ευρωπαϊκών λαών, κ.λπ.). Α. Να αποδώσετε την περίληψη του δοκιμίου με 100-120 λέξεις. (25 μονάδες) Β. «Θα είχε…πραγματικότητα»: να εντοπίσεις ένα συλλογισμό με τις προκείμενες και το συμπέρασμά του και να τον αξιολογήσεις. (12,5 μονάδες) Β1. «Σύμφωνα…(άρθ. 6 ΣΕΕ)»: Ποια τεκμήρια και ποιους τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί ο δοκιμιογράφος στην παράγραφο αυτή; (12,5 μονάδες)Γ. Σε μια εισήγησή σας προς ευρωπαίους συμμαθητές σας, καλείστε να παρουσιάσετε τα οφέλη που αποκόμισε η Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. (370 λέξεις) ( 50 μονάδες)

ΑπαντήσειςΑ. Ο αρθρογράφος αναφέρεται καταρχήν στη δυνατότητα ανάδειξης της πολιτιστικής ταυτότητας κάθε χώρας που παρέχεται μέσω της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Θεμελιώδη βάση της λειτουργίας της τελευταίας αποτελεί η προσήλωση σε συγκεκριμένες αρχές, όπως ο σεβασμός της εθνικής ταυτότητας των μελών της, καθώς και ορισμένες άλλες που ισχύουν το ίδιο για όλα τα κράτη της. Η Ένωση στηρίζεται στο θεσμό της «κοινότητας» για τον οποίο υπάρχουν συγκεκριμένες ρυθμίσεις, στις οποίες συγκαταλέγεται πρωτίστως η υποχρέωσή της να προβάλλει τον πολιτισμό κάθε μέλους της μεμονωμένα. Επιπλέον, η Ένωση σέβεται την «εθνική και περιφερειακή πολυμορφία» των πολιτισμών της, ενώ παράλληλα πεποίθησή της αποτελεί η ύπαρξη διαφορετικών εθνικών πολιτιστικών συστημάτων, τα οποία οφείλει να προβάλλει. Στο πολιτιστικό τομέα, τέλος, στοχεύει στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των μελών της.Β. Συλλογισμός: α΄ προκείμενη: Ποια πτυχή της πολιτισμικής μας ταυτότητας αλλοιώθηκε ή υπέφερε ως αποτέλεσμα της συμμετοχής μας στην ενοποιητική διαδικασία; (2 μονάδες)β΄ προκείμενη: Γιατί η πραγματικότητα είναι σαφώς διαφορετική (2 μονάδες)Συμπέρασμα: Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την ανάδειξη και προβολή της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Μια ευκαιρία που ουδέποτε στο παρελθόν είχε η Ελλάδα. (2,5 μονάδες)Αξιολόγηση συλλογισμούΈγκυρος γιατί υπάρχει λογική συνάφεια. (2 μονάδες)Μη αληθής γιατί οι προκείμενες και το συμπέρασμα είναι υποκειμενικές αλήθειες. (2 μονάδες)Μη ορθός γιατί είναι μόνο έγκυρος κι όχι αληθής. (2 μονάδες)

Β1. Τεκμήρια: Οι συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα άρθρα τους. (4,5 μονάδες)Τρόποι πειθούς:Επίκληση στη λογική: Η αναφορά στις συνθήκες και στα άρθρα αποτελεί λογική επιχειρηματολογία. (4 μονάδες)Επίκληση στο ήθος: «Η Ένωση σέβεται την εθνική ταυτότητα των κρατών-μελών της», «βασίζεται και σε ορισμένες άλλες αρχές και ειδικότερα της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου» (4 μονάδες)

ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ Ε.E.

• Οικονομική ενίσχυση, εισροή κεφαλαίων και επενδυτών.• Ένταξη σε κοινοτικά προγράμματα -> δημόσια έργα, αναβάθμιση τεχνογνωσίας σε όλους τους τομείς.• Οικονομική ενίσχυση της επαρχίας.• Νομοθετικός εκσυγχρονισμός.• Αναβάθμιση του δημόσιου τομέα και των υπηρεσιών που παρέχει.• Αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση καίριων προβλημάτων: τρομοκρατία, βία, ε-γκληματικότητα, ναρκωτικά κτλ.• Αποτελεσματικότερη προστασία του περιβάλλοντος.• Διασφάλιση των εθνικών συνόρων, στρατιωτική ισχυροποίηση, βελτίωση εθνικής ασφάλειας.• Σταθεροποίηση της ειρήνης.• Αναβάθμιση της παιδείας και του εκπαιδευτικού συστήματος με την εφαρμογή ευ-ρωπαϊκών εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης -> ανάπτυξη επιστημών.• Δυνατότητα εύρεσης εργασίας σε ευρωπαϊκές χώρες - μείωση ανεργίας.• Εισροή ιδεών - πολιτισμικών στοιχείων - πνευματική ανανέωση, καλλιέργεια, άνοδος πνευματικού επιπέδου.• Άνοδος βιοτικού επιπέδου.

Ονοματεπώνυμο………………………………………………………………Τάξη Γ1 /12/2005 Ευρωπαϊκή Ένωση Ομάδα Α

Έλληνες ή Ευρωπαίοι·; (Κώστας Ε. Τσιρόπουλος)Θεωρώ την πατρίδα μου ως μάνα. Όχι μονάχα δική μου αλλά και του κόσμου που ζει με συνείδηση

τη ζωή του. Η μελαγχολική, ολόφωτη μειλιχιότητα τον ελληνικού τόπου ζωντάνεψε τις συνειδήσεις και βυθομέτρησε τον άνθρωπο με συνταρακτική δύναμη υπαρξιακού ηρωισμού. Η Ελλάδα, γεννήτρια που τροφοδότησε φως στην Οικουμένη, μάνα της Ευρώπης και τροφός της επί τρεις χιλιάδες χρόνια σχεδόν. Έτσι, όπου κι αν σταθείς στην ήπειρό μας, σε βορρά, νότο, ανατολή και δύση της Ευρώπης, θ’ αντικρίσεις έντονα και λαμπρά τα ελληνικά ίχνη. Οι άποικοι άφησαν μάρμαρα λαξεμένα, αγάλματα κι επιγραφές μες στα τοπία που τα εξανθρώπισαν με τα ερείπιά τους. Οι δάσκαλοι, οι πρόσφυγες, οι καλλιτέχνες κι οι καλόγεροι έσπειραν τα ευρωπαϊκά κράτη με τον ελληνικό σπόρο τον πνεύματος. Ως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια τα ευρωπαϊκά σχολεία ξεκινούσαν το φωτισμό των παιδιών απ’ την Ελλάδα. Δώσαμε τους σοφούς μας, τους θεούς κι ήρωές μας, την ιστορία μας σ' ολόκληρο τον κόσμο. Κι ο κόσμος έτσι μας φαίνεται γνώριμος και φιλικός. Έχουμε ζήσει ως Έθνος σε βαθιά μοναξιά, αλλά ποτέ η Ευρώπη δε μας φάνηκε, θαρρώ, άλλος, ξένος κόσμος.

Είμαστε γνώριμοι, είμαστε συγγενείς, είμαστε οι πρόγονοι. Τα πρόσωπά μας μοιάζουν αδελφικά. Η ζωή μας έχει συγγένειες κι ομοιότητες, ο χαρακτήρας μας είναι αλλιώτικος, αλλά μπορεί να εναρμονιστεί με το χαρακτήρα των άλλων λαών.

Μιλώντας για χαρακτήρα αισθάνομαι μιαν ανάσχεση στον ενθουσιασμό μου. Ο δικός μας χαρακτήρας είναι ζυμωμένος με το αίμα μιας μνήμης που δε διαθέτουν οι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί. Φέρνουμε μεις οι Έλληνες μια διάσταση ιστορίας μέσα μας με γεγονότα που μας πονούν, με νίκες κι αποτυχίες που μας φτερώνουν ή μας τυραγνούν. Πολιτιστικά είμαστε Ευρωπαίοι, ιστορικά νιώθουμε πριν απ’ όλα Έλληνες, Η πτώση της Πόλης μας δένει κόμπο το λαρύγγι, ενώ τον Άγγλο ή το Γερμανό τον αφήνει σχεδόν αδιάφορο. Το ξερίζωμα του ελληνισμού από τη Μικρασία οι Ευρωπαίοι που ναυλοχούσαν στο θαλασσινό κατώφλι της Σμύρνης και μας βλέπαν να μας σφάζουν, δεν το ένιωθαν ως ξερίζωμα της Ευρώπης, της ευγένειας, του πολιτισμού της.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, ο τεχνολογικός «πολιτισμός» συνταιριασμένος με την κοινωνία της κατανάλωσης λειαίνει τις ψυχές των λαών, ισοπεδώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και τα μέσα επικοινωνίας και δημοσιότητας μαζί με τα ομοιόμορφα βιομηχανικά προϊόντα επιβάλλουν στα έθνη μιαν ενότητα ύφους ζωής - τουλάχιστον κατά τα φαινόμενα. Είναι δυνατό να δεχτούν οι Ευρωπαίοι πως μια τέτοια ισοπέδωση κι ομοιομορφία θα διευκολύνει την ενοποίηση της Ευρώπης, τη σωτηρία και την αξιοπρέπειά της ανάμεσα στις γιγάντιες δυνάμεις που τη συνθλίβουν;

Ένωση της Ευρώπης χωρίς ψυχή είναι καταδικασμένη να θρυμματιστεί, όπως ο γάμος χωρίς ελεύθερη συναίνεση των μελλονύμφων φέρνει μέσα του το θανάσιμο σπέρμα της αποτυχίας. Η ένωση αυτή πρέπει να γίνει με ψυχή, πρέπει πρώτα να πραγματωθεί μέσα στη συνείδηση των Ευρωπαίων, ώστε η αλληλεγγύη τους να ξεκινά από την ίδια τους την ύπαρξη, για ν’ αγγίζει τις μεγάλες ενότητες των λαών.

Κι ο κάθε λαός έχει ψυχή: έχει παράδοση δική του, μνήμη, ιστορία δική του, ιδιαίτερο ύφος ζωής, ιδιοσυγκρασία ξεχωριστή. Αν αυτά ισοπεδωθούν, η ενοποίηση δε θα μπορέσει να γίνει. Γιατί αυτή η Ένωση πρέπει να είναι σαν μια ορχήστρα όπου το κάθε έθνος θα φιλοτιμείται να παίζει τ’ όργανό του όσο καλύτερα μπορεί, πρέπει να είναι σαν ανθρώπινο κορμί συναρθρωμένο με πολλά όργανα διαφορετικά, που εναρμονισμένα συνεργάζονται για την επιβίωση και την ενότητα του ανθρώπου. [...] Είναι η ώρα μιας σοφής και σπουδαίας ενότητας που θα εγγυηθεί την ελευθερία μας, που είναι το αιώνιο στημόνι της γνήσιας ευρωπαϊκής ζωής και θα συνεχίσει την ιστορία μας μ' έναν τρόπο καινούργιο, που δε θα πάψει να είναι ανθρώπινος. Έτσι θ' αναχαιτιστεί η αβυσσαλέα δίψα των Υπερδυνάμεων να μας κατακτήσουν και θα κερδίσουμε ακόμη μια φορά, κατανικώντας τ’ αμαρτήματα και τα λάθη μας, τη μάχη του πολιτισμού που είναι σάρκα από τη σάρκα της Ευρώπης και γέννημα του τόπου μας που πλάστηκε για συνειδητή ελευθερία. Α. Να αποδώσετε την περίληψη του δοκιμίου με 100-120 λέξεις. (25 μονάδες) Β. «Γιατί αυτή η Ένωση πρέπει να είναι σαν μια ορχήστρα… του ανθρώπου.[...]»: Ποιο είδος συλλογισμού(παραγωγικός, επαγωγικός, αναλογικός) χρησιμοποιείται; Να τεκμηριώσετε την άποψή σας. (12,5 μονάδες) Β1. Να αντικαταστήσετε τις έντονες λέξεις με ένα συνώνυμό τους. Η Ελλάδα, γεννήτρια που τροφοδότησε φως στην Οικουμένη. Τα ευρωπαϊκά σχολεία ξεκινούσαν το φωτισμό των παιδιών απ’ την Ελλάδα. Ισοπεδώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Που θα εγγυηθεί την ελευθερία μας. Έτσι θ' αναχαιτιστεί η αβυσσαλέα δίψα. Στις γιγάντιες δυνάμεις που τη συνθλίβουν. (12,5 μονάδες)Γ. Σε μια εισήγησή σας προς ευρωπαίους συμμαθητές σας, καλείστε να παρουσιάσετε προβλήματα (πολιτικά, πολιτιστικά, οικονομικά, μορφωτικά, γλωσσικά, κοινωνικά, στρατιωτικά) που ενδεχομένως να εμφανιστούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να αποτελέσουν εμπόδιο στην ενοποίησή της. (370τουλάχιστον λέξεις) ( 50 μονάδες)

ΑπαντήσειςΑ. Το κείμενο πραγματεύεται το θέμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Ο συγγραφέας αρχικά επισημαίνει τη συμβολή του ελληνικού πολιτισμού στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού, ταυτόχρονα όμως, διαπιστώνει τη διαφορετικότητα του χαρακτήρα των Ελλήνων, προϊόν της μακραίωνης ιστορίας τους. Στη συνέχεια, αφού καταγράφει τον κίνδυνο που ελλοχεύει για την απώλεια της εθνικής ιδιαιτερότητας εξαιτίας της τεχνολογικής εξέλιξης και του καταναλωτισμού, υποστηρίζει ότι η ενοποίηση των ευρωπαϊκών λαών πρέπει να πραγματωθεί πρώτα στη συνείδηση των Ευρωπαίων και να υλοποιηθεί με γνώμονα το σεβασμό στην ιδιαίτερη φυσιογνωμία των λαών. Τέλος, συμπεραίνει ότι η ενοποίηση των ευρωπαϊκών λαών θα διασφαλίσει την ελευθερία και την ιστορική συνέχεια του ευρωπαϊκού πολιτισμού.Β. Είδος συλλογισμού: Μεταφορική αναλογία με δυο αναλογίες. 1.Παρομοιάζει την Ένωση με μια ορχήστρα και κάθε μέλος της ένα όργανο. 2. Την παρομοιάζει και με ένα κορμί που τα όργανά του βοηθούν το καθένα διαφορετικά στην συνύπαρξη του ανθρώπου. (12,5 μονάδες) Β1. Να αντικαταστήσετε τις έντονες λέξεις με ένα συνώνυμό τους. Η Ελλάδα, γεννήτρια που τροφοδότησε (έδωσε, μεταλαμπάδευσε) φως στην Οικουμένη. Τα ευρωπαϊκά σχολεία ξεκινούσαν το φωτισμό (μόρφωση, διαπαιδαγώγηση) των παιδιών απ’ την Ελλάδα. Ισοπεδώνει (καταστρέφει, αλλοιώνει) τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Που θα εγγυηθεί (προσυπογράψει) την ελευθερία μας. Έτσι θ' αναχαιτιστεί (εμποδιστεί) η αβυσσαλέα δίψα. στις γιγάντιες δυνάμεις που τη συνθλίβουν (κατακερματίζουν, καταστρέφουν). (12,5 μονάδες)

Γ. ΠΙΘΑΝΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ - ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ (ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ) > Συγκέντρωση ισχύος στα χέρια των ισχυρών κρατών-μελών και επιβολή των απόψεών τους με μη αποδοχή εκάστοτε του δικαιώματος αρνησικυρίας (veto).> Αδυναμία εφαρμογής ενίοτε κοινής εξωτερικής πολιτικής.> Οικονομική-πολιτική εξάρτηση από τα ισχυρά κράτη-μέλη.> Ανεργία, με την ελεύθερη είσοδο Ευρωπαίων επαγγελματιών-επιστημόνων καλύτερα ενημερωμένων-καταρτισμένων.> Κλίμα ανταγωνιστικό δυσχέρεια στην επικοινωνία και στις σχέσεις των ανθρώπων κυρίως στις μεγάλες πόλεις.> Κοινωνικά προβλήματα λόγω της προσπάθειας σύγκλισης των εθνικών οικονομιών με κάθε τίμημα.> Άκριτη εφαρμογή προτύπων ζωής και πολιτισμικών στοιχείων αλλοίωση εθνικών πολιτισμών και θεσμών.> Μαζοποίηση ψυχαγωγίας και κουλτούρας.> Εισροή ξενόφερτων προτύπων βίας και εγκληματικότητας.> Άγχος - ένταση για να ακολουθηθούν οι ευρωπαϊκοί ρυθμοί.> Κίνδυνος αλλοίωσης εθνικής ταυτότητας:- αλλοίωση γλώσσας- σταδιακή προσπάθεια διαμόρφωσης ομοιογενούς ευρωπαϊκού πολιτισμού- σταδιακή αντιμετώπιση ηθών-εθίμων, θρησκείας, παραδόσεων ως φολκλορικών στοιχείων- παραγκωνισμός διαχρονικών ηθικών αξιών (εντιμότητα, ήθος, αξιοπρέπεια, ειλικρίνεια κτλ.) και αντικατάστασή τους με νέες (κερδοσκοπία, ανηθικότητα, υποκρισία, χρησιμοθηρία, ιδιοτέλεια).

Για την ουσιαστική υπέρβαση των εσωτερικών συνόρων στην ΕΕ δεν αρκούν τυπικές νομοθεσίες και υποσχέσεις, αλλά απαιτείται ο σεβασμός και η αντιμετώπιση κάθε κράτους - μέλους με ισότητα στις ευκαιρίες για ανάπτυξη και συμμετοχή στα αγαθά που αυτή εξασφαλίζει. Οι φόβοι βέβαια για μια άνιση και ουσιαστικά υποκριτική ΕΕ των ισχυρών και των ασθενέστερων μελών δεν πρέπει και να οδηγήσουν τους λαούς στην εσωστρέφεια και τον απομονωτισμό, αφού και αυτή η τακτική δοκιμασμένη στο παρελθόν από άλλες δυνάμεις, οδηγεί στην οπισθοδρόμηση και τη στασιμότητα. Αυτό που απαιτείται είναι σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης, σεβασμού της μοναδικότητας της ταυτότητας κάθε λαού και δημοκρατική διαχείριση των ζητημάτων που αφορούν την ένωση. Οι φόβοι ωστόσο που εγκυμονούν σχετίζονται με όλους τους τομείς του πολιτισμού ενός λαού και προκύπτουν ακριβώς από την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των χωρών-μελών:• Η διεθνοποίηση της οικονομίας και η απελευθέρωση των επενδύσεων και των κε φαλαίων γεννούν το φόβο της κυριαρχίας και επιβολής των ισχυρών οικονομιών στις ασθενέστερες χώρες της κοινότητας. Η αναζήτηση νέων εδαφών για επενδύσει προσανατολίζεται στις χώρες με φτηνά εργατικά χέρια και χαμηλό κόστος ζωής, με αποτέλεσμα αυτές να καθίστανται «όμηροι» των ισχυρών, που ελέγχουν μ ε τον τρόπο αυτό την οικονομία και τους ρυθμούς ανάπτυξης των αναπτυσσόμενων και ασκούν πιέσεις κάθε είδους σε αυτές, όχι μόνο οικονομικές, αλλά και πολιτικές. Έτσι καταργείται η ισότητα και η δικαιοσύνη και φτάνουμε να μιλάμε για το δίκαιο τη$ πυγμή$.

• Η επικράτηση στην αγορά των ξενόφερτων αγαθών, είτε πρόκειται για υλικά είτε για πολιτιστικά αγαθά εγείρει τον κίνδυνο της πολιτιστικής ισοπέδωσης και του παραγκωνισμού του πολιτισμού των υπολοίπων χωρών. Ειδικά για χώρες με πλούσια ιστορία και παράδοση αλλά με ασθενή οικονομία για να προβληθούν, όπως η Ελλάδα, ο κίνδυνος και η ανησυχία είναι μεγαλύτερη. Τα ΜΜΕ και οι μηχανισμοί της διαφήμισης προωθούν και τελικά επιβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στη συνείδηση του κόσμου τα ξενόφερτα αγαθά ως μόδα, η αναγνώριση της αγγλικής ως επίσημης γλώσσας για τις χώρες-μέλη και τη μεταξύ τους επικοινωνία, η κυριαρχία της μαζικής βιομηχανίας του θεάματος που παρουσιάζεται ως αναγκαία στην εποχή μας για να μην είναι κανείς παρωχημένος και αναχρονιστικός.....,τροφοδοτούν την ανησυχία αυτή και οδηγούν ακόμα και σε υπερβολές - στην έξαρση της εθνικιστικής υστερίας και σε εφήμερους παροξυσμούς σοβινιστικού πάθους.• Όσο κι αν είναι περίεργο, η Ευρώπη έχει να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο από την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων στους κόλπους της, τη φανατική προσκόλληση σε παραδόσεις και χαρακτηριστικά κάθε έθνους, που μπορεί να εκφραστεί ακόμα και ως ανωτερότητα βιολογική και άρα ανάγκη προάσπισης της υποτιθέμενης εθνικής καθαρότητας αυτού. Η οικονομική κρίση και η αύξηση της ανεργίας καθοδηγούν την επιθετικότητα χιλιάδων ανθρώπων στο πρόσωπο των ξένων εργατών, των προσφύγων και των μεταναστών, που μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης κατέφυγαν στη Δυτική Ευρώπη για μια καλύτερη ζωή. Αυτοί συνδέθηκαν με την ανεργία του εγχώριου πληθυσμού (αφού έχουν περισσότερη ανάγκη και προσφέρουν τον εαυτό τους με όποιον τρόπο αμειβόμενοι), με τη βίαιη και εγκληματική συμπεριφορά (που τους προσάπτεται γενικευμένα και αδιακρίτως), χωρίς να γίνεται κατανοητό ότι είναι θύματα μιας κατάστασης που δεν ελέγχεται από τους ίδιους. Ακόμα, η πολιτική κρίση, η αποκάλυψη σκανδάλων και φαινομένων διαφθοράς, η αναποτελεσματικότητα του πολιτικού λόγου και η ανεπάρκεια των ιδεολογιών στην πρακτική τους εφαρμογή δίνουν έδαφος σε λαϊκιστές ηγέτες που εκφράζουν ακροδεξιές αντιλήψεις να εκμεταλλευτούν τη μαζική δυσαρέσκεια, την απογοήτευση και το φόβο του λαού για το μέλλον και να καπηλευτούν τον πατριωτισμό και τα εθνικά ιδανικά αναγάγοντας λέξεις σε αξίες και φανατίζοντας το λαό με ιδέες αντιδημοκρατικές και αλαζονικές στην έκφρασή τους.

Ονοματεπώνυμο………………………………………………………………Τάξη Γ1 /12/2005 Ευρωπαϊκή Ένωση Ομάδα Β

Η πολιτιστική μας ταυτότητα διαβατήριο για την Ευρώπη (Π.Κ. Ιωακειμίδης)Θα είχε κολοσσιαίο ενδιαφέρον και γι' αυτό προσκαλούμε και προκαλούμε οποιονδήποτε να

αναφέρει συγκεκριμένα ποια ρύθμιση, πράξη ή παράλειψη, δήλωση ή εκδήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνιστά απειλή στην πολιτιστική μας ταυτότητα. Να αναφέρει ποια πτυχή της πολιτιστικής μας ταυτότητας αλλοιώθηκε ή υπέφερε ως αποτέλεσμα της συμμετοχής μας στην ενοποιητική διαδικασία. Να αναφέρει συγκεκριμένες περιπτώσεις, όχι ρητορικές αυθαιρεσίες και «λόγια, λόγια, λόγια...». Γιατί η πραγματικότητα είναι σαφώς διαφορετική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία για την ανάδειξη και προβολή της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Μία ευκαιρία που ουδέποτε στο παρελθόν είχε η Ελλάδα. Ας δούμε κάπως συνοπτικά πώς διαμορφώνεται η ενωσιακή πραγματικότητα.

Σύμφωνα με τις Συνθήκες, η Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά νέα φάση στη «διαδικασία της ολοένα στενότερης ένωσης των λαών της Ευρώπης» (άρθ. 1 Συνθήκης Ευρωπαϊκής Ένωσης - ΣΕΕ). Η Ένωση βασίζεται όμως σε συγκεκριμένες αρχές, μία από τις οποίες που ρητά διατυπώνεται στη Συνθήκη είναι ότι «η Ένωση σέβεται την εθνική ταυτότητα των κρατών-μελών της» (άρθ. 6 ΣΕΕ). Η Ένωση όμως βασίζεται και σε ορισμένες άλλες αρχές και ειδικότερα της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου, αρχές που (θεωρείται ότι) είναι κοινές σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. (άρθ. 6 ΣΕΕ).

Σε γενικότερο επίπεδο, η Ένωση στηρίζεται στην έννοια της «κοινότητας»,έννοια που έχει πνευματικό περιεχόμενο και πηγαίνει πέρα από την απλή ματεριαλιστική αντίληψη της ζωής. Το κανονιστικό όμως πλαίσιο της Ε.Ε. συμπληρώνεται με τις ειδικότερες ρυθμίσεις της Συνθήκης (άρθ. 151 ΣΕΕ) για τον πολιτισμό, που δεν αφήνουν κανένα απολύτως περιθώριο για παρεξηγήσεις και καλλιέργεια ψυχολογικών συνδρόμων φοβίας, ανασφάλειας και απειλών. Ειδικότερα, οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις προβλέπουν:

(i) ότι η Ένωση συμβάλλει στην ανάπτυξη του πολιτισμού των κρατών-μελών της. Στόχος δηλαδή της πολιτιστικής πολιτικής της Ε.Ε. δεν είναι να προβάλλει κάποιο μονολιθικό, αφημένο, μυθικό «Ευρωπαϊκό πολιτιστικό μόρφωμα», αλλά τους επιμέρους πολιτισμούς των κρατών-μελών που συγκροτούν την Ένωση και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Στους πολιτισμούς αυτούς συγκαταλέγεται βέβαια και ο ελληνικός πολιτισμός.

(ii) στη διαδικασία διαμόρφωσης και υλοποίησης της πολιτιστικής της πολιτικής, η Συνθήκη ρητά προβλέπει ότι η Ένωση σέβεται «την εθνική και περιφερειακή πολυμορφία» των πολιτισμών της (άρθ. 151, 1 ΣΕΕ).

(iii) αλλά και όταν η Ένωση αναλαμβάνει δράσεις στα πλαίσια άλλων κοινών πολιτικών ή διατάξεων (εκτός απ' αυτές για τον πολιτισμό) και πάλι είναι υποχρεωμένη «να σέβεται και να προωθεί την πολυμορφία των πολιτισμών της» (άρθρ. 151, 4 ΣΕΕ). Το κανονιστικό πλαίσιο της Ένωσης είναι συνεπώς σαφές. Η Ένωση δεν στηρίζεται στην αντίληψη ότι υπάρχει ένα μονολιθικό, ενιαίο, ομοιόμορφο ευρωπαϊκό πολιτιστικό μόρφωμα. Στηρίζεται στη θέση ότι υπάρχουν διαφορετικά εθνικά και περιφερειακά πολιτιστικά συστήματα, τα οποία οφείλει να σέβεται και, ακόμη περισσότερο, να αναδεικνύει και να προβάλλει. Γι' αυτό και στον πολιτιστικό τομέα η δράση της Ένωσης αποσκοπεί στη ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών και στην υποστήριξη και συμπλήρωση της δράσης του κράτους σε συγκεκριμένους τομείς (διάδοσης του πολιτισμού και της ιστορίας των ευρωπαϊκών λαών, κ.λπ.).

Α. Να αποδώσετε την περίληψη του δοκιμίου με 100-120 λέξεις. (25 μονάδες) Β. «(iii) αλλά και όταν η Ένωση… ευρωπαϊκών λαών, κ.λπ.)» Ποιο είδος συλλογισμού(παραγωγικός, επαγωγικός, αναλογικός) χρησιμοποιείται; Να τεκμηριώσετε την άποψή σας. (12,5 μονάδες) Β1. Να αντικαταστήσετε τις έντονες λέξεις με ένα συνώνυμό τους. «συνιστά απειλή στην πολιτιστική μας ταυτότητα», «διατυπώνεται στη Συνθήκη», «να προβάλλει κάποιο μονολιθικό μόρφωμα», «είναι συνεπώς σαφές», «αποσκοπεί στη ενθάρρυνση», «στη διαδικασία διαμόρφωσης και υλοποίησης της πολιτιστικής της πολιτικής» (12,5 μονάδες)Γ. Σε μια εισήγησή σας προς τους ευρωπαίους συμμαθητές σας, καλείστε να παρουσιάσετε ποια μπορεί να είναι η προσφορά της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. (370 λέξεις) ( 50 μονάδες

ΑπαντήσειςΑ. Ο αρθρογράφος αναφέρεται καταρχήν στη δυνατότητα ανάδειξης της πολιτιστικής ταυτότητας κάθε χώρας που παρέχεται μέσω της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Θεμελιώδη βάση της λειτουργίας της τελευταίας αποτελεί η προσήλωση σε συγκεκριμένες αρχές, όπως ο σεβασμός της εθνικής ταυτότητας των μελών της, καθώς και ορισμένες άλλες που ισχύουν το ίδιο για όλα τα κράτη της. Η Ένωση στηρίζεται στο θεσμό της «κοινότητας» για τον οποίο υπάρχουν συγκεκριμένες ρυθμίσεις, στις οποίες συγκαταλέγεται πρωτίστως η υποχρέωσή της να προβάλλει τον πολιτισμό κάθε μέλους της μεμονωμένα. Επιπλέον, η Ένωση σέβεται την «εθνική και περιφερειακή πολυμορφία» των πολιτισμών της, ενώ παράλληλα πεποίθησή της αποτελεί η ύπαρξη διαφορετικών εθνικών πολιτιστικών συστημάτων, τα οποία οφείλει να προβάλλει. Στο πολιτιστικό τομέα, τέλος, στοχεύει στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των μελών της.Β. Είδος συλλογισμού: 1)Επαγωγικός: από την αρχή της παραγράφου … σαφές. Αναφέρει τις δράσεις της Ένωσης και καταλήγει ότι αυτό αποτελεί κανονιστικό πλαίσιό της. (6,5 μονάδες)2)Παραγωγικός: από «Η Ένωση δε στηρίζεται… κ.λ.π.)» Αναφέρει ότι η ΄Ενωση δε στηρίζεται σε ένα ενιαίο πολιτιστικό μόρφωμα για να καταλήξει στα περιφερειακά πολιτιστικά συστήματα και στη δράση του κράτους σε συγκεκριμένους τομείς... (6 μονάδες)

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ:- Η χώρα μας κατέχει προνομιακή θέση, αφού μπορεί να λειτουργήσει σα γέφυρα ενώνοντας τα κράτη της Ευρώπης με του λαούς της ανατολικής Μεσογείου και Αραβικού κόσμου. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα των Βαλκανίων που είναι ενταγμένη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.- Η προσφορά μας στη Ευρώπη πρέπει να αξιολογηθεί, κατά κύριο λόγο, μέσα από όρους πνευματικούς. Η χώρα μας διαθέτει έναν αξιόλογο πνευματικό πολιτισμό (Γράμματα, Τέχνες, Επιστήμες), όπως αποδεικνύουν οι βραβεύσεις και οι διακρίσεις των εργατών του πνεύματος (βραβεία λογοτεχνίας, μουσικής, κινηματογράφου, επιστημονικό δυναμικό που διαπρέπει στο εξωτερικό κτλ.).- Ο ελληνικός τρόπος ζωής και οι αξίες του, όπως προκύπτουν από τη μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας, μπορούν να προσφέρουν πολλά στους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς λαούς αντισταθμίζοντας το δυτικοευρωπαϊκό πνεύμα του πιεστικού ορθολογισμού με την αμεσότητα και τον αυθορμητισμό που προβάλλει η δική μας πολιτιστική ταυτότητα. Ακόμη η παρουσία της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα λειτουργεί και ως ιδεολογικό σύμβολο που συνδέει το σύγχρονο ευρωπαϊκό με τον αρχαία ελληνικό πολιτισμό.- Η συμβολή του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στη διαμόρφωση μιας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας αποδεικνύεται με πολλούς τρόπους:α) Η ίδια η λέξη «Ευρώπη» είναι ελληνική.β) Οι έλληνες χάραξαν τα γεωγραφικά όρια μεταξύ Ευρώπης και Ασίας (Μηδικού πόλεμοι).γ) Οι Έλληνες γέννησαν πολιτικά την Ευρώπη (δημοκρατία).δ) Οι Έλληνες γέννησαν πολιτιστικά την Ευρώπη (φιλοσοφία, τέχνη, πολιτισμός κτλ.) Γενικότερα η Αρχαιοελληνική παιδεία κληροδοτήθηκε στους δυτικοευρωπαϊκούς λαούς μέσω ορισμένων διαχρονικών στοιχείων που προκύπτουν από τα πνευματικά της επιτεύγματα. Η αρχαιοελληνική παιδεία οικοδομήθηκε πάνω στην έννοια του ΜΕΤΡΟΥ, η οποία ενυπάρχει στις βασικότερες συλλήψεις – κατακτήσεις της κλασικής σκέψης. Αυτές είναι: - ανθρωπιστική αντίληψη για τη ζωή (ανάπτυξη του πολιτισμού με κέντρο τον Άνθρωπο), - δημοκρατία (ισορροπία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων), - ελευθερία (εναρμόνιση ατομικών και κοινωνικών επιδιώξεων), - καλαισθησία (συμμετρία, ισορροπία μορφής και περιεχομένου), - ορθολογισμός (διαλεκτική προσέγγιση της πραγματικότητας), - αθλητικό ιδεώδες (ισορροπία σώματος και πνεύματος). Το πνευματικό αυτό οικοδόμημα μεταφέρθηκε προς τη Δύση μέσω ορισμένων ιστορικών σταθμών που είναι α) ο Αρχαιοελληνικός αποικισμός, β) η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, γ) το Βυζαντινό κράτος και δ) μετά την κατάρρευση του

Βυζαντίου, οι Έλληνες λόγιοι στη Δύση. Στη συνέχεια η περίοδος της Αναγέννησης σηματοδότησε το ξεκίνημα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Οι Ευρωπαίοι αναγνωρίζουν την Ελλάδα ως ιστορική και πνευματική τους μήτρα: «Είμαστε όλοι Έλληνες» (Shelley).

Ονοματεπώνυμο………………………………………………………………Τάξη Γ1 /12/2005 Ευρωπαϊκή Ένωση Ομάδα Β

Η πολιτιστική μας ταυτότητα διαβατήριο για την Ευρώπη (Π.Κ. Ιωακειμίδης)Θα είχε κολοσσιαίο ενδιαφέρον και γι' αυτό προσκαλούμε και προκαλούμε οποιονδήποτε να

αναφέρει συγκεκριμένα ποια ρύθμιση, πράξη ή παράλειψη, δήλωση ή εκδήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνιστά απειλή στην πολιτιστική μας ταυτότητα. Να αναφέρει ποια πτυχή της πολιτιστικής μας ταυτότητας αλλοιώθηκε ή υπέφερε ως αποτέλεσμα της συμμετοχής μας στην ενοποιητική διαδικασία. Να αναφέρει συγκεκριμένες περιπτώσεις, όχι ρητορικές αυθαιρεσίες και «λόγια, λόγια, λόγια...». Γιατί η πραγματικότητα είναι σαφώς διαφορετική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει μία μοναδική ευκαιρία για την ανάδειξη και προβολή της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Μία ευκαιρία που ουδέποτε στο παρελθόν είχε η Ελλάδα. Ας δούμε κάπως συνοπτικά πώς διαμορφώνεται η ενωσιακή πραγματικότητα.

Σύμφωνα με τις Συνθήκες, η Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστά νέα φάση στη «διαδικασία της ολοένα στενότερης ένωσης των λαών της Ευρώπης» (άρθ. 1 Συνθήκης Ευρωπαϊκής Ένωσης - ΣΕΕ). Η Ένωση βασίζεται όμως σε συγκεκριμένες αρχές, μία από τις οποίες που ρητά διατυπώνεται στη Συνθήκη είναι ότι «η Ένωση σέβεται την εθνική ταυτότητα των κρατών-μελών της» (άρθ. 6 ΣΕΕ). Η Ένωση όμως βασίζεται και σε ορισμένες άλλες αρχές και ειδικότερα της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου, αρχές που (θεωρείται ότι) είναι κοινές σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. (άρθ. 6 ΣΕΕ).

Σε γενικότερο επίπεδο, η Ένωση στηρίζεται στην έννοια της «κοινότητας»,έννοια που έχει πνευματικό περιεχόμενο και πηγαίνει πέρα από την απλή ματεριαλιστική αντίληψη της ζωής. Το κανονιστικό όμως πλαίσιο της Ε.Ε. συμπληρώνεται με τις ειδικότερες ρυθμίσεις της Συνθήκης (άρθ. 151 ΣΕΕ) για τον πολιτισμό, που δεν αφήνουν κανένα απολύτως περιθώριο για παρεξηγήσεις και καλλιέργεια ψυχολογικών συνδρόμων φοβίας, ανασφάλειας και απειλών. Ειδικότερα, οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις προβλέπουν:

(i) ότι η Ένωση συμβάλλει στην ανάπτυξη του πολιτισμού των κρατών-μελών της. Στόχος δηλαδή της πολιτιστικής πολιτικής της Ε.Ε. δεν είναι να προβάλλει κάποιο μονολιθικό, αφημένο, μυθικό «Ευρωπαϊκό πολιτιστικό μόρφωμα», αλλά τους επιμέρους πολιτισμούς των κρατών-μελών που συγκροτούν την Ένωση και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Στους πολιτισμούς αυτούς συγκαταλέγεται βέβαια και ο ελληνικός πολιτισμός.

(ii) στη διαδικασία διαμόρφωσης και υλοποίησης της πολιτιστικής της πολιτικής, η Συνθήκη ρητά προβλέπει ότι η Ένωση σέβεται «την εθνική και περιφερειακή πολυμορφία» των πολιτισμών της (άρθ. 151, 1 ΣΕΕ).

(iii) αλλά και όταν η Ένωση αναλαμβάνει δράσεις στα πλαίσια άλλων κοινών πολιτικών ή διατάξεων (εκτός απ' αυτές για τον πολιτισμό) και πάλι είναι υποχρεωμένη «να σέβεται και να προωθεί την πολυμορφία των πολιτισμών της» (άρθρ. 151, 4 ΣΕΕ). Το κανονιστικό πλαίσιο της Ένωσης είναι συνεπώς σαφές. Η Ένωση δεν στηρίζεται στην αντίληψη ότι υπάρχει ένα μονολιθικό, ενιαίο, ομοιόμορφο ευρωπαϊκό πολιτιστικό μόρφωμα. Στηρίζεται στη θέση ότι υπάρχουν διαφορετικά εθνικά και περιφερειακά πολιτιστικά συστήματα, τα οποία οφείλει να σέβεται και, ακόμη περισσότερο, να αναδεικνύει και να προβάλλει. Γι' αυτό και στον πολιτιστικό τομέα η δράση της Ένωσης αποσκοπεί στη ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών και στην υποστήριξη και συμπλήρωση της δράσης του κράτους σε συγκεκριμένους τομείς (διάδοσης του πολιτισμού και της ιστορίας των ευρωπαϊκών λαών, κ.λπ.).

Α. Να αποδώσετε την περίληψη του δοκιμίου με 100-120 λέξεις. (25 μονάδες) Β. «Θα είχε…πραγματικότητα»: να εντοπίσεις ένα συλλογισμό με τις προκείμενες και το συμπέρασμά του και να τον αξιολογήσεις. (12,5 μονάδες) Β1. «Σύμφωνα…(άρθ. 6 ΣΕΕ)»: Ποια τεκμήρια και ποιους τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί ο δοκιμιογράφος στην παράγραφο αυτή; (12,5 μονάδες)Γ. Σε μια εισήγησή σας προς τους ευρωπαίους συμμαθητές σας, καλείστε να παρουσιάσετε ποια μπορεί να είναι η προσφορά της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. (370 λέξεις) ( 50 μονάδες

ΑπαντήσειςΑ.Ο αρθρογράφος αναφέρεται καταρχήν στη δυνατότητα ανάδειξης της πολιτιστικής ταυτότητας κάθε χώρας που παρέχεται μέσω της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Θεμελιώδη βάση της λειτουργίας της τελευταίας αποτελεί η προσήλωση σε συγκεκριμένες αρχές, όπως ο σεβασμός της εθνικής ταυτότητας των μελών της, καθώς και ορισμένες άλλες που ισχύουν το ίδιο για όλα τα κράτη της. Η Ένωση στηρίζεται στο θεσμό της «κοινότητας» για τον οποίο υπάρχουν συγκεκριμένες ρυθμίσεις, στις οποίες συγκαταλέγεται πρωτίστως η υποχρέωσή της να προβάλλει τον πολιτισμό κάθε μέλους της μεμονωμένα. Επιπλέον, η Ένωση σέβεται την «εθνική και περιφερειακή πολυμορφία» των πολιτισμών της, ενώ παράλληλα πεποίθησή της αποτελεί η ύπαρξη διαφορετικών εθνικών πολιτιστικών συστημάτων, τα οποία οφείλει να προβάλλει. Στο πολιτιστικό τομέα, τέλος, στοχεύει στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των μελών της.Β. Συλλογισμός: α΄ προκείμενη: Ποια πτυχή της πολιτισμικής μας ταυτότητας αλλοιώθηκε ή υπέφερε ως αποτέλεσμα της συμμετοχής μας στην ενοποιητική διαδικασία; (2 μονάδες)β΄ προκείμενη: Γιατί η πραγματικότητα είναι σαφώς διαφορετική (2 μονάδες)Συμπέρασμα: Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την ανάδειξη και προβολή της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Μια ευκαιρία που ουδέποτε στο παρελθόν είχε η Ελλάδα. (2,5 μονάδες)Αξιολόγηση συλλογισμούΈγκυρος γιατί υπάρχει λογική συνάφεια. (2 μονάδες)Μη αληθής γιατί οι προκείμενες και το συμπέρασμα είναι υποκειμενικές αλήθειες. (2 μονάδες)Μη ορθός γιατί είναι μόνο έγκυρος κι όχι αληθής. (2 μονάδες)

Β1. Τεκμήρια: Οι συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα άρθρα τους. (4,5 μονάδες)Τρόποι πειθούς:Επίκληση στη λογική: Η αναφορά στις συνθήκες και στα άρθρα αποτελεί λογική επιχειρηματολογία. (4 μονάδες)Επίκληση στο ήθος: «Η Ένωση σέβεται την εθνική ταυτότητα των κρατών-μελών της», «βασίζεται και σε ορισμένες άλλες αρχές και ειδικότερα της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου» (4 μονάδες)

Γ. Ποια η προσφορά της Ελλάδας στην Ε.Ε.Η ΕΕ πρέπει να αποτελεί ευκαιρία συνεύρεσης διαφορετικών πολιτισμών και παραδόσεων και όχι

να οδηγεί στην ισοπέδωση της φυσιογνωμίας των λαών υπό το βάρος τns επικράτησης ενός πολιτισμού, μιας εθνικής γλώσσας, μιας συγκεκριμένης κουλτούρας κτλ. Οι ισορροπίες είναι βέβαια λεπτές, καθώς οι λαοί έχουν την υποχρέωση να ακολουθήσουν τις εξελίξει, χωρίς να αλλοτριωθούν όμως πολιτιστικά και εθνικά.

• Ακραία στάση απέναντι στην ΕΕ αποτελεί η εσωστρέφεια και ο απομονωτισμός, από το φόβο της απώλειας τns εθνικής ταυτότητας. Η προγονοπληξία και η παρελθοντοκρατία απομακρύνουν τους λαούς από την πρόοδο, καταδικάζουν σε στασιμότητα και δεν επιτρέπουν τη διάνθιση του πολιτισμού τους με αλλότρια στοιχεία, που εμπλουτίζουν και ανανεώνουν το πολιτιστικό οικοδόμημα. Εξάλλου, η στάση αυτή γεννά τον εθνικισμό και τις ιδέες περί εθνικής καθαρότητας, οι οποίες εκτός του ότι αποτελούν μυθεύματα συντηρούν τη μισαλλοδοξία και το φανατισμό μεταξύ των χωρών.

• Εξίσου ακραία στάση αποτελεί και η πλήρης και ολοκληρωτική παράδοση των λαών στις ξένες επιδράσεις και επιταγές, η προοδοπληξία, που ταυτίζει το ξενόφερτο με το μοντέρνο και το παραδοσιακό με το αναχρονιστικό και το ξεπερασμένο. Η συμπεριφορά αυτή απομακρύνει τους λαούς από την πολιτιστική τους περιουσία, που συνιστά ουσιαστικά την εθνική τους ταυτότητα και τους αλλοτριώνει.

• Καθήκον, λοιπόν, κάθε λαού είναι η διατήρηση των ιδιαίτερων πολιτιστικών χαρακτηριστικών του στα πλαίσια τns συνύπαρξής του και της παράλληλης δημιουργίας κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης. Η πολιτιστική ποικιλία είναι αναγκαία για την ανάδειξη κοινού ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο οποίος επιτυγχάνεται μέσω της σύνθεσης των διαφορετικών στοιχείων.

Οι τρόποι πραγμάτωσης του στόχου αυτού είναι οι εξής:α. Οικονομική ανάπτυξη-αναβάθμιση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων,

ώστε αυτά να προτιμούνται από τους ντόπιους καταναλωτές, αφού η κατανάλωση ξενόφερτων αγαθών αποτελεί έμμεση πολιτιστική αλλοτρίωση (σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η απαγόρευση εισαγωγής ξένων προϊόντων,

τα εγχώρια προϊόντα πρέπει να επιβληθούν μόνο λόγω της ποιότητάς τους).β. Αναβάθμιση της εκπαίδευσης κάθε χώρας-μέλους, ώστε να ενισχύεται ταυτόχρονα τόσο η εθνική

καταγωγή μέσω της επαφής με την παράδοση και της διδασκαλίας της ιστορίας, όσο και η δημιουργία κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης μέσω της ανάδειξης των κοινών ευρωπαϊκών χαρακτηριστικών, όπως η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η καλλιτεχνική δημιουργία κτλ. Η εκπαίδευση καλείται να αναδείξει καταρτισμένους και ειδικευμένους επαγγελματίες που θα στελεχώσουν όλες τις βαθμίδες της κοινωνίας και της οικονομία ε και θα διασφαλίζουν την ανταγωνιστικότητα άρα και την πρόοδο.

γ. Διαμόρφωση γονίμου πεδίου για την ανάδειξη πνευματικών ανθρώπων, οι οποίοι λόγω της διεθνούς αναγνώρισής τους θα καταστούν πρότυπα για την ίδια την κοινωνία, θα διασφαλίζουν το κύρος της σε διεθνές επίπεδο και δε θα χρειάζεται ο απλός πολίτης να αναζητά πρότυπα έμπνευσης και δημιουργίας.

δ. Τελικά, κάθε κοινωνία πρέπει να είναι δεκτική στις ξένες επιδράσεις, να τις ενσωματώνει και να εμπλουτίζει τη δική της παράδοση, αφομοιώνοντας εκείνα τα στοιχεία που θα της επιτρέπουν να συμβαδίζει με τις παγκόσμιες εξελίξεις.

Ενόψει της νέας χιλιετίας, το ανθρώπινο γένος είναι υποχρεωµένο να σχεδιάσει ένα νέο εκπαιδευτικό σύστηµα και να διαµορφώσει τους όρους ενός νέου πολιτισµού. Και είναι υποχρεωµένο να το πράξει τούτο -επιτρέψτε µου να επισηµάνω-όχι γιατί το εκπαιδευτικό σύστηµα και ο πολιτισµός του παρελθόντος απέτυχαν, αλλά διότι άλλαξε η κοινωνία. Τίποτε από όσα ο άνθρωπος µπορεί να σκεφθεί και να δηµιουργήσει -αν πρόκειται να καταστεί βιώσιµο-δεν είναι δυνατό να υπάρξει ερήµην της κοινωνίας. Αλλάζουν οι κοινωνικές συνθήκες; Αλλάζουν, επίσης, οι ιδέες, οι πεποιθήσεις, οι µορφές της τέχνης, οι επιστηµονικές αντιλήψεις και ούτω καθεξής.

Σήµερα η συζήτηση για την κοινωνική αλλαγή επικεντρώνεται στο αίτηµα για συνεργασία και συνύπαρξη των λαών, στην προσπάθεια να οδηγηθούµε από ένα πλήθος µικρών και µεγάλων κοινωνικών συνόλων σε µια ενιαία κοινότητα ανθρώπων. Το πιο απτό και προχωρηµένο δείγµα δηµιουργίας στην εποχή µας µιας ευρύτερης από τον παραδοσιακό τύπο κράτους κοινωνίας είναι, ασφαλώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το εγχείρηµα, βέβαια, δεν είναι νέο στην ιστορία. Τηρουµένων των αναλογιών, τόσο κατά το απώτερο όσο και κατά το πρόσφατο παρελθόν, επιχειρήθηκε να δηµιουργηθούν µεγάλοι κοινωνικοί σχηµατισµοί. Έτσι, τον 4ο αιώνα π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος κατόρθωσε να συνενώσει πολλές κοινωνίες ανθρώπων σε ένα ενιαίο κράτος, ενώ µόλις τον περασµένο αιώνα δηµιουργήθηκαν οι συνασπισµοί της Σοβιετικής Ένωσης και της Γιουγκοσλαβίας. Η µοίρα όλων αυτών των προσπαθειών ήταν κοινή: κάποια στιγµή να διαλυθούν εις τα εξ ων συνετέθησαν.

Εκείνο, ωστόσο, που χαρακτηρίζει την προσπάθεια δηµιουργίας µιας ενιαίας κοινότητας ανθρώπων στην εποχή µας -και µπορεί να δικαιολογήσει την αισιόδοξη πεποίθηση ότι η συνένωση των ανθρώπων που οικοδοµείται σήµερα δε θα έχει την ίδια τύχη µε τους κοινωνικούς συνασπισµούς του παρελθόντος-είναι ο τρόπος µε τον οποίο συντελείται αυτή. Εν αντιθέσει προς το βίαιο, επαναστατικό και κατασταλτικό τρόπο µε τον οποίο επιχειρήθηκε κατά το παρελθόν η διαµόρφωση της νέας µορφής της κοινωνίας, σήµερα αυτή επιδιώκεται µε συναινετικές διαδικασίες. Η συγκρότηση και η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ορισµένως, έχουν οικοδοµηθεί -και συνεχίζουν να οριοθετούνται- µέσα από συνεννοήσεις, διαπραγµατεύσεις και κοινές αποφάσεις.

Όσο, όµως, και αν δικαιούται να αισιοδοξεί κανείς ότι µε τον ειρηνικό και συναινετικό αυτόν τρόπο η Ευρώπη οδηγείται σταθερά σε µια ενιαία κοινότητα πολιτών, δεν µπορεί παρά να τρέφει κάποια ανησυχία για το είδος της κοινωνίας που θα διαµορφωθεί και, ειδικότερα, για την πνευµατική υφή της. Προσωπικά προβλέπω αφενός µεν ότι η σχεδιαζόµενη µορφή εκπαίδευσης, όσο και αν τυπικά θα καλύπτει ολόκληρη την κοινωνία της Ενωµένης Ευρώπης, στην πραγµατικότητα θα αναδείξει µεγάλες ανισότητες, αφετέρου δε ότι ο ευρωπαϊκός πολιτισµός θα οδηγηθεί σε µια προοδευτική άµβλυνση, που ενέχει τον κίνδυνο του εκφυλισµού τελικώς.

Είναι λογικό, συγκεκριµένα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην προοπτική µιας ενιαίας κοινωνίας πολιτών, να αναζητεί τη θέσπιση ενός κοινού τύπου εκπαίδευσης, όπως ως τώρα σε µια εθνική κρατική οντότητα, στην Ελλάδα λόγου χάρη, ισχύει το αυτό εκπαιδευτικό σύστηµα σε όλη την επικράτειά της: δεν υφίστανται άλλοι νόµοι για την εκπαίδευση των πολιτών των Αθηνών, άλλοι νόµοι για την εκπαίδευση των πολιτών της Θεσσαλονίκης, άλλοι για την εκπαίδευση των πολιτών της Κρήτης και ούτω καθεξής.

Θεοδόσης Πελεγρίνης,«Ασκήσεις Φιλοσοφίας για τη ζωή και την τέχνη», (∆ιασκευή)

Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας µια περίληψη του κειµένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις). Μονάδες: 25 Β1. Να αναπτύξετε µε 70-80 λέξεις το νόηµα του παρακάτω αποσπάσµατος του κειµένου: «Όσο όµως και αν δικαιούται… για την πνευµατική υφή της». Μονάδες: 10 Β2. Να προσδιορίσετε το είδος του συλλογισµού που χρησιµοποιεί ο συγγραφέας στην τρίτη παράγραφο του κειµένου και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες: 5 Β3. Να προσδιορίσετε τον τρόπο ή τους τρόπους ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου του κειµένου, αναφέροντας τα σχετικά χωρία. Μονάδες: 5 Β4. Να γράψετε ένα συνώνυµο για καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις του κειµένου: απτό, εγχείρηµα, συνασπισµός, συντελείται, ενέχει. Μονάδες: 5 Γ. Υποθέστε ότι το επόµενο φύλλο της εφηµερίδας του σχολείου σας είναι αφιερωµένο σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραµµα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ενθαρρύνει τις µαθητικές ανταλλαγές. Ενόψει της συµµετοχής σας στο πρόγραµµα αυτό της αναχώρησής σας για εκπαιδευτική επίσκεψη στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, να γράψετε ένα άρθρο σχετικά µε την αξία αυτών των Ευρωπαϊκών προγραµµάτων και τα εφόδια µε τα οποία επιβάλλεται να εξοπλίζονται οι νέοι, ώστε να αξιοποιούν τις ευκαιρίες που τους προσφέρουν (550-600 λέξεις). Μονάδες 50

ΘΕΜΑ: «Η διεύρυνση της Ευρώπης και η σημασία της για τις μελλοντικές γενιές»

Με το σενάριο αυτό γίνεται προσπάθεια να ενεργοποιηθούν οι μαθητές και να αποκτήσουν τη βούληση να γίνουν πομποί ή δέκτες μηνυμάτων, πράγμα που είναι προϋπόθεση της επικοινωνίας και σκοπός του μαθήματος της Έκφρασης –Έκθεσης.Επίσης, με τη δημιουργική ανάγνωση άρθρων από εφημερίδες, να συνδέσουν το μάθημα της Έκφρασης– Έκθεσης με την πολιτισμική και πολιτική πραγματικότητα.Η οργάνωση του σεναρίου έχει ως σκοπό την καθοδήγηση των μαθητών να επιλέξουν δύο κύρια άρθρα από εφημερίδες της 16-4-2003 που αναφέρονται στην ευρωπαϊκή διάσκεψη της Αθήνας για την ένταξη νέων χωρών στην ευρωπαϊκή κοινότητα και κυρίως αυτή της Κύπρου. Κριτήριο αυτής της επιλογής αποτελεί η θεώρηση των άρθρων ως μελλοντικής ιστορικής πηγής, άρα πρέπει να περιέχουν τα στοιχεία αυτά που θα προάγουν το απλό γεγονός σε ιστορικό. Οι μαθητές, λοιπόν, καλούνται να επιστρατεύσουν την κριτική τους ικανότητα και να γράψουν στο φύλλο εργασίας τους λόγους με βάση τους οποίους πλησίασαν το υλικό τους.ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ: ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ (www . in . gr .)ΜΑΘΗΜΑ: ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άρθρο ΤΑΞΗ: Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΗΣΟι μαθητές εργάζονται σε 3μελείς ανομοιογενείς ομάδες.ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 1 ώραΣΤΟΧΟΙ

1) Ο προφορικός αλλά και ο γραπτός λόγος προϋποθέτουν βούληση για επικοινωνία, βούληση να γίνει κάποιος πομπός ή δέκτης. Με αυτό το σενάριο δίνεται στους μαθητές η ευκαιρία, χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες, να εργαστούν με επίκαιρο και γνήσιο υλικό επικοινωνίας, πράγμα που δεν μπορεί να προσφέρει το σχολικό βιβλίο.

2) Οι μαθητές, ως δέκτες, μπορούν να εκτιμήσουν τη σημασία της πολιτικής γλώσσας, να την συγκρίνουν με άλλα είδη και να κρίνουν αν η αλήθεια της τους ικανοποιεί.

3) Στο φύλλο εργασίας καταγράφουν την ορολογία που θα βρουν στα άρθρα που θα επιλέξουν να αποθηκεύσουν ως ιστορικές πηγές.

4) Κατανοούν τον διεπιστημονικό χαρακτήρα της γνώσης, αφού για να απαντήσουν στα ερωτήματα τους πρέπει να επιλέξουν άρθρα με τα κριτήρια της ιστορικής πηγής.

5) Επίσης με την επιλογή ομάδων μυούνται στην συνεργατική δουλειά και ο περιορισμένος αριθμός ( όχι περισσότεροι από 18 ) δημιουργεί μια τάξη μη μονολιθική, δυσκίνητη και ισοπεδωτική αλλά δημιουργική όπου καλλιεργείται η πρωτοβουλία και η δυνατότητα επικοινωνίας

ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣΑφού οι μαθητές εισέλθουν στο εργαστήριο πληροφορικής τακτοποιούνται σε προεπιλεγμένες θέσεις μπροστά στις μονάδες Η/Υ. Στους μαθητές έχει ανατεθεί συγκεκριμένος ρόλος όπως αυτού του χειριστή Η/Υ, του συντονιστή και του γραμματέα. Τους δίνεται η διεύθυνση www . in . gr και επιλέγουν 3 ή 4 εφημερίδες από αυτές που θεωρούν σημαντικές για την άσκηση που τους έχει ανατεθεί, μέσα από τις οποίες θα διαλέξουν κατάλληλα άρθρα. Επίσης τους δίνονται και δύο φύλλα εργασίας.

Στο Φύλλο Εργασίας 1 τους ζητούνται οι εργασίες που ακολουθούν1) Αφού διαβάσουν τα κύρια άρθρα των εφημερίδων, που αυτοί θα διαλέξουν,

να επιλέξουν δύο από αυτά με κριτήριο την ορθότητα και εγκυρότητα των επιχειρημάτων τους αφενός και αφετέρου την δυνατότητα τους να παρουσιάσουν την ένταξη των νέων χωρών και κυρίως της Κύπρου ως ιστορικό γεγονός.

2) Να καταγράψουν τα κυριότερα επιχειρήματα 3) Να αναλύσουν τους λόγους που τα επέλεξαν ως πλέον σημαντικά για να

χρησιμοποιηθούν ως ιστορικές πηγέςΣτο Φύλλο Εργασίας 2 τους ζητείται να καταγράψουν λέξεις που γνωρίζουν τη σημασία τους αλλά δεν χρησιμοποιούν οι ίδιοι και λέξεις που δεν γνωρίζουν καθόλου και χρειάζονται τη βοήθεια λεξικού

Οι διδάσκουσες κατά τη διάρκεια του μαθήματος βοηθούν στην επίλυση προβλημάτων που οι ομάδες δεν μπορούν να λύσουν μόνες τους. Επίσης αξιολογούν τη συνεργατική διάθεση κάθε μαθητή ξεχωριστά και των ομάδων μεταξύ τους. Στο τέλος της διδακτικής ώρας συγκεντρώνουν τα φύλλα εργασίας και εποπτεύουν την τακτοποίηση του εργαστηρίου πριν την αποχώρηση.

Η αξιολόγηση των φύλλων εργασίας θα γίνει στη τάξη, στο επόμενο μάθημα, παρουσία όλης της τάξης, όπου οι συντονιστές των ομάδων θα παρουσιάσουν την εργασία τους και θα δεχτούν ερωτήσεις και την κριτική των συμμαθητών τους και του επιβλέποντος καθηγητή.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1Αφού διαβάσετε τα κύρια άρθρα των εφημερίδων που επιλέξατε και τα οποία αφορούν την διεύρυνση της Ευρώπης να διαλέξετε 2 από αυτά με κριτήριο α) την εγκυρότητα και την ορθότητα των επιχειρημάτων τους β) τη δυνατότητα τους να παρουσιάσουν το γεγονός της ένταξης των νέων χωρών και κυρίως της Κύπρου στην ευρωπαϊκή κοινότητα ως ιστορικό γεγονός.

1. Να γράψετε το όνομα της εφημερίδας , τον τίτλο του άρθρου και το όνομα του συντάκτη του.

2. Να καταγράψετε τα κυριότερα επιχειρήματα .3. Να αναλύσετε τους λόγους που τα επιλέξατε για να χρησιμοποιηθούν ως

ιστορικές πηγές.ΟΝΟΜΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ 1ΟΝΟΜΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ 2ΟΝΟΜΑ ΣΥΝΤΑΚΤΗ 1ΟΝΟΜΑ ΣΥΝΤΑΚΤΗ 2 ΤΙΤΛΟΣ ΑΡΘΡΟΥ 1ΤΙΤΛΟΣ ΑΡΘΡΟΥ 2

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ 1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ 2

ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΤΑ ΕΠΙΛΕΓΩ ΩΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ 1

ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΤΑ ΕΠΙΛΕΓΩ ΩΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ 2

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2

ΛΕΞΕΙΣ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΩ /ΔΕΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩ

ΛΕΞΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΩ /ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΙ ΛΕΞΙΚΟ