αρχαία ιστορία α γυμνασίου

23

Click here to load reader

Transcript of αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Page 1: αρχαία ιστορία α γυμνασίου
Page 2: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Πριν από την παρουσίαση του μαθήματος πρέπει να σου δώσουμε

κάποιες διευκρινήσεις, που θα κάνουν πιο εύκολη και κατανοητή την

ανάγνωσή της. Στην παρουσίαση εκτός από τη θεωρία του μαθήματός

σου, υπάρχουν σχόλια, διευκρινήσεις και οδηγίες του καθηγητή, που

απευθύνονται σ’εσένα και έχουν στόχο να σε διευκολύνουν στο να

μελετήσεις και να μάθεις το μάθημα. Αυτά τα λόγια του καθηγητή

ξεχωρίζουν από τη θεωρία και την ανάλυσή της, διότι βρίσκονται μέσα

σε ένα πλαίσιο. Πριν από αυτό το πλαίσιο υπάρχει ένα σκίτσο που

αναπαριστά τον καθηγητή ενώ ένα άλλο σκίτσο που αναπαριστά

το μαθητή , υπάρχει πριν από την παρουσίαση της

θεωρίας ύλης, που καλείσαι να μάθεις.

Page 3: αρχαία ιστορία α γυμνασίου
Page 4: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

1. Η ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

2. Η ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Page 5: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Το 1ο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στην Προϊστορία, σε μια χρονική περίοδο κατά τη

διάρκεια της οποίας ο άνθρωπος εξελίχθηκε σε μεγάλο βαθμό.

Το Κεφάλαιο Α’ της Προϊστορίας ασχολείται με την Εποχή του Λίθου. Σε αυτό το

κεφάλαιο θα μάθεις πώς εξελίχθηκε ο άνθρωπος ώσπου να φτάσει στη μορφή που έχει

σήμερα. Θα μάθεις για τον τρόπο ζωής του και για τις αλλαγές που σημειώθηκαν σε

διάφορους τομείς της ζωής του, π.χ. στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την κεραμική. Με

λίγα λόγια θα παρακολουθήσεις τα στάδια εξέλιξης του ανθρώπου κατά την

Παλαιολιθική, Μεσολιθική και Νεολιθική εποχή.

Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε μια εικόνα του πώς ζούσαν οι άνθρωποι εκείνης

της εποχής.

Page 6: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Πριν αναφερθούμε στην Εποχή του Λίθου, πρέπει να κάνουμε σαφές πώς

χωρίζεται η ιστορική επιστήμη και πώς η προϊστορία.

Page 7: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗδιαιρεί τη δράση του ανθρώπου σε:

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ(πριν τη χρήση γραφής)

ΙΣΤΟΡΙΑ(από την επινόηση

και χρήση της γραφής)

Α. Εποχή του λίθου:κατασκευή εργαλείων

από λίθο(2.500.000 - 3.000

π.Χ.)

Β. Εποχή του χαλκού(5.000 <στη

Μεσοποταμία> ή 3.000 <Ελληνικές περιοχές> - 1100

π.Χ. 

Page 8: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Η Εποχή του Λίθου χωρίζεται στις παρακάτω υποπεριόδους:

ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΛΙΘΟΥ

α. Παλαιολιθική και Μεσολιθική

(2.500.000 – 6.500 π.Χ.)

β. Νεολιθική(8.000 π.Χ. <Μεσοποταμία> ή

6.500 π.Χ. <Ελληνικές περιοχές> - 3.000 π.Χ.)

Page 9: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Τα είδη των ανθρώπων που έζησαν κατά την Παλαιολιθική εποχή είναι τέσσερα:

Τύπος ανθρώπου

Πότε έζησε Τόπος όπου έζησε

Τρόπος ζωής

Τεχνική

«Ικανός άνθρωπος»

(homo habilis)

Πρώιμη Παλαιολιθική

εποχή

Αφρική Ζει ομαδικά Λίθινα εργαλεία

«Όρθιος άνθρωπος»

(homo erectus)

Πρώιμη Παλαιολιθική

εποχή

Αφρική, Ευρώπη, Ασία

Ανακάλυψη της φωτιάς και βελτίωση εργαλείων

«Σοφός άνθρωπος»

(homo sapiens)

Μέση Παλαιολιθική

εποχή

Αφρική, Ευρώπη, Ασία

Θάβει τους νεκρούς με κτερίσματα

Έχει μεγαλύτερο εγκέφαλο

«Σοφότατος άνθρωπος»

(homo sapiens sapiens)

Ύστερη Παλαιολιθική

εποχή

Παγκοσμίως Επινοεί την τέχνη

Page 10: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Ο άνθρωπος ζούσε σε σπηλιές. Διάλεγε το πού θα μείνει ανάλογα με την τροφή του,

ανάλογα δηλαδή με το μέρος που είχε ζώα που θα μπορούσε να φάει. Συνήθως αυτά τα μέρη

ήταν κοντά σε νερό, κοντά στη θάλασσα, σε λίμνες ή ποτάμια. Ζούσε νομαδικά και έμενε

προσωρινά σε κάποιο μέρος.

Βασική τροφή λοιπόν ήταν το κρέας των ζώων που σκότωνε, αλλά και καρποί της γης, γι’

αυτό και ο άνθρωπος αυτής της περιόδου ονομάζεται κυνηγός και τροφοσυλλέκτης.

Επίσης ψάρευε.

Ανάλογα με το πού ζούσε έτρωγε μαμούθ (στην ανατολική Ευρώπη), τάρανδο, αίγαγρο και

αντιλόπη (στη δυτική Ευρώπη), βόδια, ελάφια και άλογα, αλλά και καρπούς της γης (στη

μεσογειακή Ευρώπη).

Επιπλέον, κατασκεύαζε εργαλεία από πέτρα, οστά ή κέρατα ζώων και φορούσε δέρματα

ζώων.

Ο τρόπος ζωής κατά την Παλαιολιθική και Μεσολιθική εποχή:

Page 11: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Στα τέλη της Παλαιολιθικής εποχής εμφανίζεται η τέχνη, δηλαδή η δημιουργία

αντικειμένων που δεν χρησιμεύουν σε κάτι, αλλά έχουν συμβολικό χαρακτήρα ή

διακοσμητικό ρόλο.

Η τέχνη κατά την Παλαιολιθική και Μεσολιθική εποχή

Page 12: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Εκτός από τις σπηλαιογραφίες, στα έργα τέχνης της εποχής ανήκουν ζωγραφικές

παραστάσεις, αγαλματίδια από πηλό, κόκκαλο ή πέτρα και κοσμήματα

(περιδέραια, βραχιόλια, σκουλαρίκια κ.ά.).

Παλαιολιθικός άνθρωπος

Χαράγματα και ζωγραφική στα τοιχώματα των σπηλαίων

Σπηλαιογραφίες

Ο σκοπός κατά τρόπο

ιερός – μαγικός π.χ.

προς εξευμενισμό

θεότητας

Page 13: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Παραδείγματα σπηλαιογραφιών:

Page 14: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Σε αυτό το σημείο θα μάθεις για ένα σημαντικό γεγονός που άλλαξε για

πάντα τη ζωή των ανθρώπων. Το γεγονός αυτό συνέβη κατά τη

Νεολιθική εποχή και είναι η καλλιέργεια της γης.

Page 15: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Τα κύρια χαρακτηριστικά της Νεολιθικής εποχής

μόνιμη εγκατάσταση

και δημιουργία οικισμού

καλλιέργεια της γης και

κτηνοτροφία

Ανάπτυξη κεραμικής

Page 16: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Είδαμε ως τώρα ότι ο προϊστορικός άνθρωπος της Παλαιολιθικής και της Μεσολιθικής

περιόδου ζούσε με βάση το κυνήγι και τη συλλογή καρπών από το έδαφος και

μετακινούνταν συνεχώς.

Με την έναρξη όμως της Νεολιθικής περιόδου, τα βασικά σημεία της καθημερινότητας

του ανθρώπου αλλάζουν. Πιο αναλυτικά, εξελίσσονται οι τομείς της διατροφής και

της κατοικίας, καθώς τώρα πια ο άνθρωπος μαθαίνει να καλλιεργεί τη γη (άρα

δεν εξαρτάται η διατροφή του αποκλειστικά από το κυνήγι), και μένει κοντά της (άρα

παύει να μετακινείται συνεχώς όπως στην Παλαιολιθική εποχή), εγκαθίσταται

δηλαδή μόνιμα σε κάποια μέρη. Η γεωργία γεννιέται στη λεγόμενη «εύφορη

ημισέληνο» που περιλαμβάνει τη Μεσοποταμία, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο.

Οι δύο παραπάνω εξελίξεις σηματοδοτούν και την εξέλιξη στον τομέα της τεχνικής:

για να μπορέσει ο άνθρωπος να καλλιεργήσει τη γη αποτελεσματικά, χρειάστηκε να

φτιάξει κατάλληλα εργαλεία, αλλά και για να αποθηκεύσει τη σοδειά του χρειάστηκε

να φτιάξει πήλινες κατασκευές, διάφορα δοχεία, στα οποία θα έβαζε μέσα τρόφιμα.

Ο τρόπος ζωής κατά τη Νεολιθική εποχή:

Page 17: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Στην Ελλάδα κατά τη Νεολιθική εποχή σημειώνονται οι ακόλουθες μεταβολές

Νεολιθικοί οικισμοί(γύρω στο 6500 π.Χ.)

τούμπα ή μαγούλα (τεχνικός

λοφίσκος στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία)

Επίπεδος οικισμός (στη

νότια Ελλάδα)

Λιμνιαίος οικισμός (στο

Δισπηλιό Καστοριάς)

Page 18: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Τα σπίτια κατασκευάζονται από

κλαριά και λάσπη πάνω σε ξύλινους πασσάλους (στη Βόρεια Ελλάδα)

Πέτρες (στη Θεσσαλία, τη νότια Ελλάδα και τα

νησιά του Αιγαίου)

Page 19: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Βάση της οικονομίας είναι η ενασχόληση με τη γεωκτηνοτροφία: καλλιέργεια

δημητριακών και οσπρίων, εκτροφή αιγοπροβάτων, βοοειδών και χοίρων.

Δεν υπήρχε ιδιοκτησία, αλλά η γη ανήκε στην κοινότητα.

Οι άνθρωποι είχαν έντονο θρησκευτικό συναίσθημα, μια και έθαβαν τους

νεκρούς τους.

Page 20: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Η τέχνη της Νεολιθικής εποχής

εδώλια από πηλό

κοσμήματα

διακοσμητικά

αντικείμενα

πήλινα αγγεία

Page 21: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Τα εδώλια παρίσταναν συνήθως γυναικείες μορφές, όρθιες ή καθιστές, κάποιες φορές

με ένα παιδί στην αγκαλιά. Τα γυναικεία εδώλια εικάζεται ότι εικονίζουν τη θεά της

γονιμότητας, τη μητέρα θεά.

Άλλα δείγματα τέχνης της εποχής:

 

α. κεραμική αγγειοπλαστική τέχνη 

β. σφραγίδες από πηλό ή μαλακό λίθο

γ. εργαλεία από οστά

δ. εργαλεία από λίθο λαξευμένο (όπως ο σκληρός, ηφαιστειογενής,

μαύρος οψιανός λίθος)

Page 22: αρχαία ιστορία α γυμνασίου

Οι αλλαγές από την Παλαιολιθική στη Νεολιθική εποχή

Παλαιολιθική εποχή Νεολιθική εποχή

τροφή κυνήγι, συλλογή καρπών, αλιεία

γεωργία, κτηνοτροφία

κατοικία προσωρινή λόγω συνεχών μετακινήσεων για εξεύρεση τροφής

μόνιμη, δημιουργία οικισμών κοντά σε καλλιεργήσιμη γη

τεχνική λίθινα εργαλεία, κυρίως για το κυνήγι

λίθινα εργαλεία για το κυνήγι και πήλινα αποθηκευτικά σκεύη

Page 23: αρχαία ιστορία α γυμνασίου