ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΤΟ ΦΑΝΑΡΙ ?

Το Φανάρι είναι συνοικία της Κωνσταντινούπολης, μεταξύ του τείχους του Κωνσταντίνου και του Θεοδοσιανού τείχους. Υπάγεται στην περιφέρεια του Φατίχ. Βρίσκεται γύρω από τον πέμπτο λόφο της Κωνσταντινούπολης, που φέρει το ίδιο όνομα, και βρέχεται από τον Κεράτιο κόλπο. Από το 1601 εδρεύει εκεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Γύρω του αναπτύχθηκε έκτοτε μια ελληνική συνοικία, όπου εγκαταστάθηκαν οι περισσότεροι από τους Έλληνες άρχοντες, οι οποίοι έλαβαν την προσωνυμία Φαναριώτες.

Μετά την εγκατάσταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στον Άγιο Γεώργιο

στον λόφο του Φαναρίου το 1601, γύρω του άρχισαν να συγκεντρώνεται ένας μεγάλος

αριθμός Ελλήνων αστών και παλιών αρχοντικών οικογενειών, οι οποίοι συνέδεαν λίγο-πολύ τα

συμφέροντά τους με αυτό. Γρήγορα οι αστοί αυτοί κατάφεραν να συνδεθούν με την

Οθωμανική κυβέρνηση καταλαμβάνοντας διάφορα αξιώματα στον διοικητικό μηχανισμό.

Φαναριώτες ήταν και οι Κατακουζηνοί, Φαναριώτες και οι Μαυροκορδάτοι.

Από τη μεταβυζαντινή κοινωνία πού συσπειρώθηκε γύρω από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, διακρίθηκαν οι νησιώτες έμποροι, ιδιαίτερα οι Χιώτες που έφθασαν στην Κωνσταντινούπολη κυρίως μετά την υποταγή τού νησιού τους στους Τούρκους το 1566. Οι πλουσιότεροι Έλληνες λοιπόν ακολούθησαν την ανώτατη αρχή του Γένους - το Πατριαρχείο, στις περιπλανήσεις του ώσπου αυτό να εγκατασταθεί στη συνοικία του Φαναριού (1601). Ένα σημαντικό μέρος της δυνάμεώς τους οι Φαναριώτες το όφειλαν στη δυνατότητα που είχαν να μεσολαβούν στην Υψηλή Πύλη για να εισηγούνται αιτήματα των συμπατριωτών τους, μία δυνατότητα που είχαν αποκτήσει προσφέροντας τις υπηρεσίες τους στους σουλτάνους.

Ο πρώτος σημαντικός εκπρόσωπος της ανερχόμενης τάξης είναι ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο οποίος κατάφερε να ηγηθεί της Οθωμανικής διπλωματίας κατά τα τέλη του 17ου αιώνα και αργότερα να καταλάβει τα αξιώματα του πρίγκηπα της Βλαχίας και της Μολδαβίας.Παράλληλα κατάφεραν να κυριαρχήσουν στη ζωή του Πατριαρχείου, ελέγχοντας τις εκλογές των Πατριαρχών, των μητροπολιτών και τη διαχείριση των οικονομικών του.

Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (Κωνσταντινούπολη, 3 Φεβρουαρίου 1791 - Αίγινα, 6 Αυγούστου 1865) ήταν κυρίαρχη προσωπικότητα στις τάξεις των εκσυγχρονιστών, αγωνιστής του 1821

διπλωμάτης και πολιτικός που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή του τόπου κατά την Επανάσταση και στις πρώτες μετεπαναστατικές δεκαετίες. Έδρασε αρχικά στις παραδουνάβιες ηγεμονίες λαμβάνοντας πολιτικές θέσεις. Μετά την επανάσταση ηγήθηκε της αντιπολίτευσης εναντίον του Καποδίστρια, ως εκφραστής της αγγλικής πολιτικής και συμμετείχε ενεργά στην πολιτική ζωή της Ελλάδας διατελώντας τέσσερις φορές πρωθυπουργός.Ο Μαυροκορδάτος είναι μια από τις περισσότερο αμφιλεγόμενες για την κοινή γνώμη προσωπικότητες της Επανάστασης. Κανείς δεν δέχτηκε τόσες επικρίσεις όσες αυτός, κανενός οι ικανότητες δεν επαινέθηκαν όσο οι δικές του ακόμα και από τους αντιπάλους.

Με το ξέσπασμα της Ελληνικής επανάστασης στις Ηγεμονίες και την Πελοπόννησο, υπό την ηγεσία εκπροσώπων των σημαντικότερων φαναριωτικών οικογενειών, σήμανε η καταστροφή αυτής της τάξης. Οι περιουσίες τους δημεύτηκαν από τους Οθωμανούς και πολλοί από αυτούς που έμειναν στην Κωνσταντινούπολη εκτελέστηκαν ή δολοφονήθηκαν στα αντίποινα που εξαπέλυσαν οι Οθωμανοί την περίοδο εκείνη. Η προδοσία τους έναντι της Οθωμανικής Κυβέρνησης δεν λησμονήθηκε ποτέ. Κανένας από τους Φαναριώτες δεν θα καταλάβει ξανά κάποιο σημαντικό αξίωμα στην Υψηλή Πύλη. Με την λήξη του πολέμου της ελληνικής ανεξαρτησίας οι εναπομείναντες γόνοι των παλιών οικογενειών καθώς και μέλη της ανερχόμενης αστικής-εμπορικής τάξης θα ανασυστήσουν της τάξη των Φαναριωτών, οι οποίοι θα αποκληθούν «Νεοφαναριώτες».

Λίγα λόγια για αυτούς

Ο προεστός (δημογέροντας, τουρκικά: κοτζάμπασης) ήταν μέλος της τοπικής αυτοδιοίκησης, στις ελληνικές χριστιανικές κοινότητες της Τουρκοκρατίας.

Κάθε χωριό και πόλη είχε τους δικούς του προεστούς. Ο προεστός κρατούσε την σφραγίδα της κοινότητας, είχε διοικητικές και δικαστικές δικαιοδοσίες και εισέπραττε τους φόρους από τα μέλη της κοινότητας, τους οποίους παρέδιδε στην οθωμανική διοίκηση.

Διοικούσαν τις ελληνορθόδοξες κοινότητες, συγκέντρωναν τους φόρους από τους Έλληνες και τους απέδιδαν στην οθωμανική διοίκηση.

Συνολικά οι προεστοί της επαρχίας αυτής ήταν περισσότεροι από εβδομήντα. Αναμφισβήτητα η οικογένεια των Δεληγιανναίων ήταν η πιο σημαντική με ισχύ και σε άλλες πελοποννησιακές επαρχίες.

Ιωάννης Δελληγιάννης

Ο Ιωάννης Παπαγιαννόπουλος (Ντεληγιάννης-Δεληγιάννης) (1738-12 Φεβρουαρίου 1816) ήταν ένας από τους ισχυρότερους προεστούς (κοτζαμπάσηδες) της Πελοποννήσσου.Ο Ιωάννης Παπαγιαννόπουλος-Δεληγιάννης γεννήθηκε στα Λαγκάδια Αρκαδίας. Παντρεύτηκε την Σμυρνιά Μαρία Πετροπούλου και απέκτησαν 11 παιδιά.

Μετά τον αποκεφαλισμό του πανίσχυρου προκρίτου Ανδρουτσάκη Ζαΐμη το 1787, ο Ιωάννης Δεληγιάννης έγινε ο πρώτος προεστός της Πελοποννήσου και έλαβε το αξίωμα του μωραγιάννη, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του. Τον Ιανουάριο του 1815 ο Ιωάννης Δεληγιάννης αρρωσταίνει βαριά και μένει κατάκοιτος στο σπίτι του στα Λαγκάδια. Την κατάσταση αυτήν, εκμεταλλεύονται οι υπόλοιποι προεστοί οι οποίοι αρχίζουν να τον διαβάλλουν στους Τούρκους. ΄Ετσι, στις 12 Φεβρουαρίου 1816 ο Ιωάννης Δεληγιάννης αποκεφαλίζεται στο σπίτι του από τους Τούρκους. Το σώμα του ρίχνεται στον κήπο του σπιτιού και το κεφάλι του μεταφέρεται ως λάφυρο στον Σιακήρ πασά. Τα αίματα στους τοίχους του δωματίου όπου δολοφονήθηκε ήταν εμφανή μέχρι αρκετά πρόσφατα.