Τεχνολογίες Κοινωνικής Δικτύωσης στην Εκπαίδευση

• Τμήμα Πληροφορικής, Α.Π.Θ.

Παλαιγεωργίου Γ.

Κοινωνικές επισημάνσεις, ετικέτες & σύννεφα ετικετών

Μάρτιος 2011

1

Κοινωνικές επισημάνσεις

Ιστορικά στοιχεία

• Η έννοια των κοινωνικών επισημάνσεων εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1996 με την έναρξη λειτουργίας του ιστοτόπου itLists.com.

• Μέσα στα επόμενα 1-2 χρόνια πολλές νέες αντίστοιχες επιχειρήσεις εμφανίστηκαν (Clip2, Quiver, Backflip, Blink, Hotlinks).

• Μετα την κρίση των dot com εταιριών του 2001, όλες αυτές οι εταιρίες δεν κατάφεραν να έχουν σοβαρή επίδραση στο πεδίο των κοινωνικών επισημάνσεων.

Ιστορικά στοιχεία

• Πολλοί ειδικοί προέβλεψαν ότι το delicious.com που ξεκίνησε να λειτουργεί το 2003 θα αποτελέσει το νέο πρωτοπόρο σύστημα κοινωνικών επισημάνσεων.

• Τότε γίνεται και η πρώτη αναφορά στον όρο “Social Bookmarking” (κοινωνικές επισημάνσεις)

• Η υπηρεσία ήταν δωρεάν και γνώρισε μαζική αποδοχή σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα (περίπου ένα χρόνο).

• Ο Joshua Schachter, ο δημιουργός της εταιρίας ανέπτυξε επίσης και το σύστημα εττικετών που χρησιμοποιείται από το site

Ιστορικά στοιχεία

• In 2004, αφού το Delicious άρχισε να γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλές τα Furl και Simpy άρχισαν τη λειτουργία τους μαζί με τα Citeulike και Connotea (που αποκαλούνται και social citationυπηρεσίες) και το σύστημα προτροπών Stumbleupon.

• Το 2006, τα Ma.gnolia, Blue Dot (αργότερα ονομάστηκε Faves), και το Diigo εισήλθαν στο πεδίο των κοινωνικών επισημάνσεων μαζί με το Connectbeam ένα σύστημα επισημάνσεων για επιεχειρήσεις και οργανισμούς.

• Το 2007, η IBM παρουσίασε το δικό της προϊόν Lotus Connections.

Διαφοροποιήσεις στην αρχική ιδέα

• Οι ιστοχώροι κοινωνικών επισημάνσεων παρέχουν επιπλέον χαρακτηριστικά για τους χρήστες τους:– RSS (Really Simple Syndication): οι χρήστές λαμβάνουν νέες επισημάνσεις

καθώς αποθηκεύονται, διαμοιράζονται και περιγράφονται από άλλους χρήστες.

– Δυνατότητα σχολιασμού ή αξιολόγησης των επισημάνσεων– Δυνατότητα μαρκαρισμάτων και σχολιασμού πάνω στις ιστοσελίδες που

επισημάνονται – με ταυτόχρονη δυνατότητα αυτόματης ανάκτησης των αντίστοιχων στοιχείων

Διαφοροποιήσεις στην αρχική ιδέα

• Οι ιστοχώροι κοινωνικών επισημάνσεων παρέχουν νέα χαρακτηριστικά για τους χρήστες τους:– Δυνατότητες συχρονισμού με επισημάνσεις των φυλλομετρητών– Δυνατότητες χρήσης τους μέσα από τους φυλλομετρητές και από

διαφορετικά μηχανήματα– Χαρακτηριστικά κοινωνικών δικτύων– ….

Τι είναι οι επισημάνσεις;

• Επισημαίνουμε ένα κείμενο ή μια συγκεκριμένη διαδικτυακή τοποθεσία με γενικό σκοπό την εύκολη μετέπειτα ανάκτησή της

• Όλοι οι φυλλομετρητές παρέχουν αντίστοιχες υπηρεσίες για την επισημείωση ιστοσελίδων και την μετέπειτα ανάκτησή τους.

• Είναι όμως αυτή μια ικανοποιητική περιγραφή των αναγκών μας από τις επισημάνσεις;

Τι θα ήθελα (1/3);

• θα ήθελα να επισημάνω;– Ένα άρθρο που μόλις διάβασα για τη βιβλιοθήκη μου– Ένα άρθρο που βρήκα και μάλλον θα διαβάσω στο μέλλον– Ένα ιστοχώρο που έχει πολλές πληροφορίες σχετικές με τα ενδιαφέροντά

μου– Μια φράση ή μια παράγραφο που είναι σημαντική για την τρέχουσα

εργασία μου– Μια εικόνα ή ένα τμήμα μιας ιστοσελίδας– ….

• Θα ήθελα να αφήσω μια σημείωση μέσα σε μια σελίδα

Τι θα ήθελα (2/3);

• Θα ήθελα να οργανώνω τις επισημάνσεις μου με διάφορους τρόπους ώστε να τις βρίσκω ευκολότερα– Καλό θα ήταν η οργάνωση να είναι όσο το δυνατόν πιο φυσική

• Θα ήθελα να αποθηκεύω τις σελίδες που επισημαίνω ώστε να τις βρίσκω ακόμη και αν έχουν απομακρυνθεί από τους αρχικούς εξυπηρέτες τους

• Θα ήθελα να έχω πρόσβαση στις επισημάνσεις μου από οποιοδήποτε υπολογιστή χρησιμοποιώ

Τι θα ήθελα (3/3);

• Θα ήθελα να βλέπω το τι επισημαίνεται με συγκεκριμένες ετικέτες, σε συγκεκριμένες ημερομηνίες κτλ.

• Θα ήθελα – Να ανακαλύπτω πόρους που είναι σχετικοί με αυτούς που έχω επισημάνει– Να δημιουργώ κοινές λίστες επισημάνσεων με την ομάδα μου– Να σχολιάζουν και να αξιολογούν τις επισημάνσεις μου και εγώ να

σχολιάζω και να αξιολογώ των συναδέλφων μου

• Θα ήθελα να παρακολουθώ τις επισημάνσεις των φίλων ή συναδέλφων μου

• Θα ήθελα να μου προτείνονται επισημάνσεις σχετικές με τις δικές μου

Κοινωνικές επισημάνσεις

• Social Bookmarking – κοινωνικές επισημάνσεις :– ένας τρόπος ώστε οι χρήστες του διαδικτύου να διαμοιράζονται,

σχολιάζουν, αναζητούν, διαχειρίζονται και οργανώνουν επισημάνσεις(αγαπημένα) για τις ιστοσελίδες που επισκέπτονται.

• Ικανοποιούν όλες τις προηγούμενες επιθυμίες μας!!!

• Ένα ακόμη κοινωνικό οικοσύστημα.

Κοινωνικές επισημάνσεις

• Οι επισημάνσεις μπορούν να διαμοιραστούν δημόσια ή σε ιδιωτικά δίκτυα.

• Βασίζονται στη– Συλλογική νοημοσύνη (Collective intelligence)– στην αρχιτεκτονική της συμμετοχής (architecture of participation)– Στο χρήστη - prosumer (producer + consumer)

• Περιγραφικές ετικέτες “Tags” και οι παραδοσιακοί φάκελοι είναι οι δυο πιο συνηθισμένοι μηχανισμοί οργάνωσης.

Ετικέτες

• Tags = ετικέτες• Μια διαφορετική φιλοσοφία για την οργάνωση των πληροφοριών. Ξεκίνησε

από τις κοινωνικές επισημάνσεις αλλά επεκτάθηκε σε άλλες βάσεις πληροφοριών.

• Οι χρήστες χαρακτηρίζουν τους πόρους με ετικέτες όπως “εκπαίδευση”, “σχολείο του μέλλοντος”, “έρευνα για ΑΜΕΑ” – σχηματίζοντας-επιλέγοντας αυθόρμητα πολλές λέξεις-κλειδιά– χωρίς να απαιτείται καμία μορφή ιεραρχικής οργάνωσης μεταξύ τους– ενώ δεν περιορίζονται σε κάποιο λεξικό

• Προφανώς, δεν είναι νέα έννοια, ιδιαίτερα για τους βιβλιοθηκονόμους. Όμως τώρα, γίνεται από όλους και όχι από μια μικρή ομάδα ειδικών ενώ οι ετικέτες είναι δημόσιες και διαμοιραζόμενες.

• Πολλά εκατομμύρια χρηστών έχουν δημιουργήσει επισημάνσεις σε εκατοντάδες εκατομμύρια ιστοσελίδες...

Ετικέτες

• Wikipedia για τους λόγους χρήσεις ετικετών:– “Labeling and tagging are carried out to perform functions such as aiding

in classification, marking ownership, noting boundaries, and indicating online identity” ?

• Συναφείς όροι– Collaborative tagging, shared tagging, user tagging, collaborative bookmarking;

folksonomies, tagsonomies, tagonomies, collabularies, tagosphere, folksonomic

• Το τελικό προϊόν της οργάνωσης με τη χρήση ετικετών ονομάζεται συνήθως “folksonomy.”

• Οι ετικέτες παρουσιάζονται τις περισσότερες φορές ως «σύννεφα ετικετών» (tag clouds).

Ετικέτες

• Χρησιμοποιούνται σε διαφορετικά περιβάλλοντα:– Ιστολόγια (π.χ. Technorati: http://technorati.com/ )– Βιβλία (π.χ. Amazon: http://www.amazon.com/)– Email (π.χ. Gmail: http://mail.google.com/ )– Εικόνες (Flickr: http://www.flickr.com/ )– …

• Ενώ εμφανίζονται και με παραλλαγές – Π.χ. hashtags στο twitter

Ετικέτες

• Άρα: Folksonomy = ένα σύστημα κατηγοριοποίησης που βασίζεται στην πρακτική συλλογικής δημιουργίας ετικετών με σκοπό να οργανωθούν επισημάνσεις σε διαφορετικές ιστοσελίδες.

• Ο όρος δημιουργήθηκε από τον Thomas Vander Wal το 2004.– Folk + taxonomy = folksonomy– “user-generated classification, emerging through bottom-up consensus”

Ετικέτες

• Η αξία αυτού του εξωτερικού συστήματος οργάνωσης προέρχεται από το γεγονός ότι τα άτομα χρησιμοποιούν το δικό τους λεξικό για να αποδώσουν νοήματα που έχουν ανιχνεύσει στη συγκεκριμένη σελίδα και τα οποία μπορεί να μην περιγράφονται ρητά μέσα σε αυτήν

• Τα άτομα δεν κατηγοροποιούν τις ιστοσελίδες άμεσα αλλά έμμεσα αφού περιγράφουν τρόπους με τους οποίους μπορεί να συνδεθούν αργότερα τα διαφορετικά στοιχεία (χωρίς όμως εκείνη τη στιγμή του χαρακτηρισμού να ασχολούνται με τις συνδέσεις).

• Η σύνδεση των ιστοσελίδων μεταξύ τους, δεν τους επιβαρύνει γνωστικά κατά τη δημιουργία του συνδέσμου

Ετικέτες

Sinha (2005)

Ετικέτες

• Το σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι απαιτείται από το χρήστη πολύ μικρότερο κόστος σε επίπεδο χρόνου και προσπάθειας για να επιτύχει μια ικανοποιητική κατηγοριοποίηση σε σύγκριση με ιεραρχικές και άλλες αντίστοιχες μορφές κατηγοριοποιήσεων.

• Δημιουργούνται μη-ελεγχόμενα λεξικά ετικετών

• Όταν ένας χρήστης παρατηρήσει ποιοι όροι έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί για την ταξινόμηση ενός πόρου, συνήθως χρησιμοποιεί τους ίδιους ή παραπλήσιους όρους. Με τον τρόπο αυτό αναπτύσσεται ένα κοινό λεξικό μεταξύ των ατόμων που μοιράζονται κοινά ενδιαφέροντα.

• Ο διαμοιρασμός σημαντικών πόρων μεταξύ μιας ομάδας βοηθάει να μειωθεί η γνωστική απόσταση μεταξύ των μελών της.

Ετικέτες

• Παρότι δεν υπάρχει ένα κεντρικά ελεγχόμενο λεξικό για να περιορίσει τις δυνατούς λεκτικούς προσδιορισμούς των χρηστών, η κατανομή των tags που περιγράφουν διαφορετικούς πόρους έχει δειχθεί ότι ακολουθεί τον κανόνα 80-20

• Στη συνέχεια τα συγκεκριμένα λεξικά μπορούν να οργανωθούν για να δημιουργήσουν ένα ανεπίσημο λεξικό των χρηστών

Ετικέτες

Tags zu www.visitlondon.com

0

10

20

30

40

50

60

70

LondonTrave

lUK

England

TourismGuide

Culture

Informatio

n

Entertainment

Holiday

Londres

Londra

Users

Tags

80/20-RulePower Tags

Long Tail

Πλεονεκτήματα και για τις μηχανές αναζήτησης

• Οι μηχανές αναζήτησης μπορούν να αξιοποιήσουν τις αντίστοιχες ετικέτες, περιγραφές και κατηγοριοποιήσεις για να δεικτοδοτήσουν καλύτερα τις αντίστοιχες ιστοσελίδες!

• Οι ετικέτες αποτελούν τις ειλικρινείς άποψεις των χρηστών για το περιεχόμενο και την ποιότητα των παρεχόμενων πληροφοριών σε κάθε ιστοσελίδα – υποστηρίζουν τις μηχανές αναζήτησης παρέχοντάς τους προτεινόμενες κατηγοριοποιήσεις

– (γρηγορότερη δεικτοδότηση, ταυτόχρονες αναφορές, αξιολόγηση ποιότητας)

• Επιπλέον τα άτομα που ενδιαφέρονται να αναζητήσουν για ένα θεματικό αντικείμενο μπορούν πρώτα να αναζητήσουν λίστες συνδέσμων που αφορούν το αντίστοιχο αντικείμενο σε ιστοσελίδες κοινωνικών επισημάνσεων

Ψάχνοντας για «web 2.0 εργαλεία»

http://www.diigo.com

Ψάχνοντας για «web 2.0 εργαλεία»

http://www.diigo.com

Ψάχνοντας για «web 2.0 εργαλεία»

Σύννεφα ετικετών

• Τέλος, τα σύννεφα ετικετών αναφέρονται σε στοιχεία διεπαφής που απεικονίζουν δεδομένα μιας folksonomy.

• Πιο συχνά χρησιμοποιούμενες ετικέτες εμφανίζονται με μεγαλύτερη γραμματοσειρά ή τονίζονται με άλλο τρόπο ενώ η σειρά εμφάνισης των ετικετών είναι συνήθως αλφαβητική

• Επιλέγοντας μια ετικέτα εμφανίζονται οι πόροι που έχουν χαρακτηριστεί με τη χρήση της συγκεκριμένης ετικέτας.

• Οι χρήστες προτιμούν ως μέσο πλοήγησης τα σύννεφα ετικετών από την αναζήτηση βάσει λέξεων κλειδιών όταν έχουν ένα γενικό ενδιαφέρον για μια ενότητα. Αν ψάχνουν για κάτι συγκεκριμένο, προτιμούν τις τυπικές μηχανές αναζήτησης.

Σύννεφο ετικετών

Σύννεφο ετικετών

• Η χρήση τους όμως έχει επεκταθεί και – σε «σύννεφα κειμένων» (text clouds) που αφορούν την απεικόνιση ενός

κειμένου με λέξεις ανάλογα με τη συχνότητα εμφάνισής τους μέσα σε αυτό.

– σε «σύννεφα συμφραζόμενων μιας λέξης» (collocate clouds) που αφορούν την απεικόνιση των λέξεων που «γειτονεύουν» με μια λέξη που έχουμε επιλέξει βάσεις πάλι τη συχνότητα εμφάνισής τους

– ….

• Μια προσέγγιση υπολογισμού της βαρύτητας των λέξεων

si: μέγεθος γραμματοσειράςfmax: μέγιστο μέγεθος γραμματοσειράςti: συχνότηταtmin: ελάχιστη συχνότηταtmax: μέγιστη συχνότητα

Σύννεφο ετικετών

• Ο χρήστης αφού δημιουργήσει το «σύννεφο λέξεων» που επιθυμεί μπορεί να το μορφοποιήσει, αλλάζοντας γραμματοσειρά, χρώματα, σχήμα ή την κατεύθυνση των λέξεων, να το εκτυπώσει, να το αποθηκεύσει ως εικόνα, να το δημοσιεύσει στο διαδικτυακό του τόπο ή να το διαμοιράσει ως σύνδεσμο

• Οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν το Wordle συνήθως ως γλωσσικό εργαλείο, οι ερευνητές για την ανάλυση πληροφοριών, τα παιδιά και οι έφηβοι για να παρουσιάσουν τις σκέψεις τους, οι δημοσιογράφοι για την ανάλυση ομιλιών πολιτικών κτλ.

Σύννεφο ετικετών

Δημιουργία και τεχνολογίες

32

Κοινωνικές επισημάνσεις

Συστήματα κοινωνικών επισημάνσεων

www.diigo.com

www.delicious.com

…

Συστήματα προτροπών

www.stumbleupon.com

www.digg.com

…

Συστήματα κοινωνικών επισημάνσεων

• Diigo– http://www.diigo.com

• Delicious– http://www.delicious.com

• CiteULike– http://www.citeulike.org

• Connotea– http://www.connotea.org

• Clipmarks– http://clipmarks.com

• LiveBinders– http://livebinders.com

• …

Συστήματα προτροπών

• Συστήματα προτροπών βάσει κοινωνικών επισημάνσεων:• StumbleUpon

– www.stumbleupon.com

• Digg.com– www.digg.com

• Reddit– www.reddit.com

• Fark– http://www.fark.com

Συστήματα ανοικτού κώδικα για “κοινωνικές επισημάνσεις”

• Scuttle– http://sourceforge.net/projects/scuttle/

• SemanticScuttle– http://sourceforge.net/projects/semanticscuttle/

• GetBoo– http://sourceforge.net/projects/getboo/

• Reddit– http://code.reddit.com/

• KiGG– http://kigg.codeplex.com/

• Akarru Social BookMarking Engine– http://sourceforge.net/projects/akarru/

• Bookmark4U– http://sourceforge.net/projects/bookmark4u/

Σύννεφα ετικετών-λέξεων

• Wordle– http://www.wordle.net/

• Tagxedo– http://www.tagxedo.com/

• Tagul– http://tagul.com/

• TweetCloud– http://tweetcloud.icodeforlove.com/

• TagCrowd– http://www.tagcrowd.com/

• TagCloud– http://www.tag-cloud.de/

• TagCloudGenerator– http://www.tagcloud-generator.com/

Ανάπτυξη folksonomy

38

Ετικέτες

• Όταν ασχολούμαστε με ένα νέο πεδίο, τα ονόματα και οι ετικέτες δεν είναι τόσο ξεκάθαρα και συνήθως χρησιμοποιούμε πολλούς νέους και διαφορετικούς μεταξύ τους όρους. Προφανώς δεν μπορούμε να εξωτερικεύσουμε μια κατηγοριοποίηση που οι ίδιοι ακόμη ανακαλύπτουμε.

• Η συμπεριφορά διαφορετικών ατόμων μιας ομάδας θα έχει επίσης πολλές αποκλίσεις αρχικά.

• Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ετικέτες είναι κυρίως προσωπικές. Είναι θετικό που παρέχουν επιπλέον οφέλη σε κοινωνικό επίπεδο, αλλά το βασικό τους πλεονέκτημα, η ελεύθερη έκφραση της κατηγοριοποίησης, αφορά κάθε χρήστη προσωπικά.

Ετικέτες

• Πλεονεκτήματα των folksonomies– Είναι πολυδιάστατες: οι χρήστες μπορούν να αναθέσουν και να συνδυάσουν ένα

μεγάλο αριθμό ετικετών για να περιγράψουν ένα πόρο– Οι χρήστες μπορούν να χρησιμοποιούν τη δική τους γλώσσα, να χρησιμοποιούν

λέξεις που έχουν νόημα για τους ίδιους– Οι χρήστες επιλέγουν έννοιες για να σημειώσουν τι είναι σημαντικό για τους

ίδιους στο συγκεκριμένο πόρο– Οι ετικέτες μπορούν να διαμοιραστούν και αποτελέσουν βάση αξιολόγησης των

πολλών διαδικτυακών πόρων

Ετικέτες

• Πλεονεκτήματα των folksonomies– Αντί να είμαστε υποχρεωμένοι να κατηγοριοποιούμε ένα πόρο σε ένα φάκελο,

μπορούμε να τους αποδώσουμε πολλές ετικέτες εντάσσοντάς τον ταυτόχρονα σε πολλαπλούς «φακέλους». Κάθε ετικέτα κρύβει μια δική της συλλογή πόρων.

– Η δημόσια ανάθεση ετικετών έχει αλτρουιστικά χαρακτηριστικά, επιτρέποντας στα άτομα να συνεισφέρουν σε μια παγκόσμια διαμοιραζόμενη βάση γνώσης.

– Η χρήση των ετικετών επιτρέπει την ανάπτυξη κοινοτήτων με σχετικά ενδιαφέροντα και σχετικές απόψεις

– Η κοινωνική χρήση των ετικετών βοηθά τους επαγγελματίες της πληροφορικής να αναγνωρίσουν τους καλύτερους και πιο κατανοητούς τρόπους περιγραφής ενός θέματος ή ενός πόρου. Αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται οι χρήστες, τις ανάγκες και τις συνήθειές τους

Ετικέτες

• Πλεονεκτήματα των folksonomies– Η απόδοση ετικετών είναι πολύ γρήγορη και απλή. Δεν χρειάζεται καμία μορφή

προηγούμενης εκπαίδευσης– Ο χρήστης που απέδωσε τις ετικέτες και ο χρόνος στον οποίο το έκανε είναι

κρίσιμες πληροφορίες καθώς μας επιτρέπουν να αξιολογήσουμε την αξία των ετικετών αλλά να επεκτείνουμε και το δίκτυό μας

– Καθώς οι folksonomies μεγαλώνουν, η μεγαλύτερη κλίμακα φέρνει μια μορφή οργάνωσης στη διαδικασία επιλογής ετικετών. Συνήθως οι χρήστες αξιολογούν τις ετικέτες που έχουν ήδη χρησιμοποιήσει και επιλέγουν να τις επαναχρησιμοποιήσουν για να αρχίσουν να σχηματίζονται χρήσιμες συνδέσεις μεταξύ των πόρων.

– Αυτό συνήθως συμβαίνει και με κοινότητες χρηστών που συγκεντρώνουν και οργανώνουν πόρους. Η επιλογή ετικετών όμως θα γίνει από την κοινότητα εμμέσως και δεν θα επιβληθεί από κάποιο ή κάποιους χρήστες

Ετικέτες

• Πλεονεκτήματα των folksonomies– Η δραστηριότητα της απόδοσης ετικετών μπορεί να επιτρέψει τη δημιουργία

κοινωνικών δικτύων και την αναγνώριση των ενδιαφερόντων που έχουν οι συμμετέχοντες στην κοινότητα

– Όσο περισσότεροι χρησιμοποιούν ένα σύστημα κοινωνικών επισημάνσεων, τόσο πιο χρήσιμο γίνεται το σύστημα (network effect)

– Πολλοί «νεολογισμοί»– Τα άτομα γίνονται πιο ευαίσθητα στη δεικτοδότηση των πληροφοριών

Ετικέτες

• Μειονεκτήματα των folksonomies– Η απλότητα και η ευκολία επιλογής ετικετών μπορεί να προκαλέσει την κακή

ποιότητα ετικετών.– Οι ετικέτες μπορούν να αποδοθούν σε διαφορετικά επίπεδα λεπτομέρειας (π.χ.

Web 2.0, web 2.0 εργαλείο, recommendation tool, κτλ.)– Διαφορετικοί όροι σε διαφορετικές γλώσσες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για

την ίδια έννοια από τον ίδιο ή διαφορετικούς χρήστες. (π.χ. διδακτική του προγραμματισμού, διδακτική, teaching programming, κτλ.)

– Ένας χρήστης που ψάχνει για ένα πόρο θα πρέπει να βάλει πολλούς όρους για να σιγουρευτεί ότι βρήκε όλους τους σχετικούς πόρους στη βιβλιοθήκη του

– Οι χρήστες δημιουργούν πολλές φορές ετικέτες που είναι κατανοητές μόνο στους ίδιους

Ετικέτες

• Μειονεκτήματα των folksonomies– Η επιλογή των ετικετών από τους χρήστες μπορεί να αλλάξει καθώς αλλάζουν

και οι συνηθέστεροι τρόποι αναφοράς σε κάποιο θέμα π.χ. blog, weblog, blogs,blogging

– Κάποιοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν εσκεμμένα αντίστοιχα συστήματα για να προωθήσουν τα προϊόντα τους.

– Οι χρήστες μπορεί να έχουν ανησυχία για την ιδιωτικότητα των ενεργειών τους –μπορεί να μην θέλουν να μοιραστούν τους συνδέσμους αλλά και τις ετικέτες τους (συνήθως αποκαλύπτουν προθέσεις ή ενδιαφέροντα)

– Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι τα άτομα θα αποδίδουν ετικέτες με ένα συνεπή τρόπο.

Ετικέτες

• Μειονεκτήματα των folksonomies• Πολλές φορές ετικέτες που δεν απλά κατηγοριοποιούν τους πόρους:

– Ετικέτες αξιολόγησης (π.χ.«καλό») – Ετικέτες σχετικές με τις προθέσεις του χρήστη (π.χ. «για μελέτη», «εργασίες»)– Ετικέτες spam

Οδηγίες για τη δημιουργία ετικετών

• Δεν θέλουμε λίγους όρους• Δεν θέλουμε πάρα πολλούς όρους• Συνδύασε γενικούς και ειδικούς όρους• Σχεδίασε όρους που ξεκινούν από το γενικό και τείνουν στο ειδικό καθώς

βελτιώνεται η κατανόησή σου• Χρησιμοποίησε σύνθετους όρους «Χ_Υ»

• Τα περισσότερα νέα συστήματα προσπαθούν πλέον να χρησιμοποιήσουν μια υβριδική κατηγοριοποίηση με προεπιλεγμένες κατηγορίες, τη δυνατότητα ελεύθερης διατύπωσης ετικετών αλλά και παρέχοντας δυνατότητες αναζήτησης βάσει κειμένου

Χρήσεις κοινωνικών επισημάνσεων στην τάξη

48

Εκπαιδευτική αξιοποίηση

• Οι κοινωνικές επισημάνσεις επιτρέπουν στους μαθητές να συνεχίσουν την συλλογή πόρων στο σπίτι τους αλλά και το αντίστροφο - δημιουργείται ένα νέο πλαίσιο εργασίας που δεν σχετίζεται με τον υλικό εξοπλισμό του σπιτιού ή του σχολείου

• Οι μαθητευόμενοι μπορούν να κάνουν αποδοτικότερες αναζητήσεις για γενικά θέματα

• Για το συντονισμό σε ένα έργο καθώς η εισαγωγή ενός συνδέσμου μπορεί να θεωρηθεί ένδειξη μελέτης του συγκεκριμένου πόρου

• Οι μαθητές μπορούν να δημιουργήσουν κοινότητες επισημάνσεων για θέματα που τους ενδιαφέρουν.

• Η «ομάδα μελέτης» της εβδομάδας: αναζητά και μοιράζεται συνδέσμους καθημερινά σχετικούς με τα μαθήματα τις επόμενης ημέρας

Εκπαιδευτική αξιοποίηση

• Εύρεση ατόμων με κοινά ενδιαφέροντα και παρακολούθησή τους. Έμμεση διαμόρφωση προφίλ ενδιαφερόντων, οπότε μπορεί να συμβεί και το αντίστροφο

• Δημιουργία ομάδων συνδέσμων για κάθε έργο που ξεκινά.• Οι μαθητές μπορούν να δουν επισημάνσεις για το μάθημα από άλλες τάξεις

(προηγούμενων ετών, άλλων σχολείων κτλ.)• Οι μαθητές μπορούν να παρακολουθούν τις εξελίξεις σε μαθήματα που

έχουν ολοκληρωθεί

Εκπαιδευτική αξιοποίηση

• Συγκέντρωση νέων βιβλίων• Συγκέντρωση νέων συνδέσμων για ένα αντικείμενο π.χ. προγραμματισμός σε

HTML5• Δραστηριότητες με πολιτισμικό χαρακτήρα: π.χ. συγκέντρωση συνδέσμων για

την ιστορία και τα χαρακτηριστικά μιας πόλης• Διαμοιρασμός συνδέσμων για τη διδασκαλία ενός αντικειμένου από

διδάσκοντες• Συγκέντρωση συνδέσμων για την ανάπτυξη μιας ιστοσελίδας «σχετικών

συνδέσμων» για ένα θέμα• Συλλογή πληροφοριών για την απάντηση σε μια ερώτηση

Εκπαιδευτική αξιοποίηση

• Συλλογή πληροφοριών για τη δημιουργία μιας ενότητας διδασκαλίας• Μπορώ να βρω τις πιο δημοφιλής επισημάνσεις για το θέμα που με

απασχολεί• Δημιουργία διαμοιραζόμενων βιβλιοθηκών συνδέσμων (π.χ. περιοδικά

πληροφορικής)• Ο διδάσκοντας μπορεί να αξιολογήσει την κατανόηση που έχουν οι

μαθητευόμενοι για συγκεκριμένα αντικείμενα ανάλογα με την επιλογή ετικετών

• Οι αναζητήσεις στα πλαίσια των έργων αποκτούν αξία για νέες αντίστοιχες προσπάθειες - bundles of links

Εκπαιδευτική αξιοποίηση

• Αν ορισμένες τάξεις ενός ή περισσοτέρων σχολείων δημιουργήσουν μια ομάδα συνδέσμων όπου όλοι οι μαθητές μοιράζονται τα αγαπημένα τους, τότε οι μαθητές:– Μπορούν να αναγνωρίζουν τα ενδιαφέροντα των συναδέλφων τους– Μπορούν να ακολουθούν μαθητευόμενους με κοινά ενδιαφέροντα– Μπορούν να αναγνωρίζουν τους «ειδικούς» στα διαφορετικά αντικείμενα– Μπορούν να βλέπουν τι βρίσκουν οι συμμαθητές τους– Μπορούν να αναγνωρίζουν τις πιο δημοφιλείς σελίδες– Μπορούν να χρησιμοποιούν το συλλογικό σύννεφο ετικετών για να

διερευνήσουν το σύνολο των συνδέσμων– Μπορούν να ανιχνεύσουν τις νέες τάσεις ενδιαφερόντων των συμμαθητών τους– Μπορούν να αναλύσουν τις συνδέσεις μεταξύ συμμαθητών– Δημιουργείται μια μορφή σχολικής κοινότητας με ποικιλία ενδιαφερόντων

Εκπαιδευτική αξιοποίηση για σύννεφα ετικετών

54

Σύννεφα ετικετών

• Έλεγχος της συχνότητας εμφάνισης μιας λέξης: Οι μαθητές επικολλούν το γραπτό τους στο Wordle και διαπιστώνουν εάν χρησιμοποιούν κάποιες λέξεις πιο συχνά. Στην περίπτωση αυτή προχωρούν σε διόρθωση του γραπτού τους αντικαθιστώντας τις κοινές λέξεις με συνώνυμες και συγκρίνουν το Wordle του νέου γραπτού τους με το αρχικό.

• Εμπλουτισμός λεξιλογίου: Δίνεται μια λέξη και οι μαθητές προσπαθούν να γράψουν όσο το δυνατόν περισσότερες λέξεις που σχετίζονται μ’ αυτήν (συνώνυμες, παράγωγες κλπ.). Εξάγουν την εργασία τους σε Wordle και συζητούν για τα αποτελέσματα.

• Ανάλυση κειμένου: Οι μαθητές επικολλούν ένα απόσπασμα λογοτεχνικού κειμένου ή ενός άρθρου και δημιουργούν το αντίστοιχο Wordle. Ακολουθεί συζήτηση: Ποιο θέμα διαπραγματεύεται το κείμενο, ποιες είναι οι λέξεις κλειδιά, ποια είναι η βασική ιδέα; Παρόμοιες δραστηριότητες μπορεί να γίνουν για την ανάλυση ιστορικών κειμένων, διαδικτυακών τόπων κ.ο.κ.

Σύννεφα ετικετών

• Σύγκριση κειμένων: Δημιουργούνται δύο wordle από δύο κείμενα διαφορετικών συγγραφέων που διαπραγματεύονται το ίδιο θέμα. Ακολουθεί συζήτηση για τον τρόπο που γράφει κάθε συγγραφέας, τη σημασία που δίνει σε επιμέρους ζητήματα του βασικού θέματος, το στόχο που θέλει να επιτύχει με το γραπτό του κλπ. (εικόνες 4 και 5)

• Παραγωγή γραπτού λόγου: Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει το Wordle ενός άγνωστου κειμένου. Ζητά από τους μαθητές να γράψουν το δικό τους κείμενο με βάση τις λέξεις που εμφανίζονται μεγαλύτερες. Ακολουθεί σύγκριση των κειμένων των παιδιών με το πρωτότυπο κείμενο.

• Απεικόνιση και ανάλυση δεδομένων: Διενεργείται μια δημοσκόπηση, συλλέγονται τα δεδομένα και δημιουργείται το αντίστοιχο Wordle. Οι μαθητές επιχειρούν να ερμηνεύσουν τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης με βάση το μέγεθος των λέξεων.

Σύννεφα ετικετών

• Ποιος είμαι; – Κάθε μαθητής γράφει από δύο τρία θετικά στοιχεία για κάθε συμμαθητή του. Με τα Wordle όλων των μαθητών δημιουργείται μια αφίσα της τάξης. Εναλλακτικά μπορεί κάθε μαθητής να γράψει για τον εαυτό του.

• Έκφραση και δημιουργικότητα: Κάθε παιδί επιλέγει ένα θέμα της αρεσκείας του (αγαπημένο μουσικό συγκρότημα, λογοτεχνικό βιβλίο, κινηματογραφική ταινία κλπ.) και δημιουργεί το αντίστοιχο Wordle. Εκτυπώνονται τα έργα των παιδιών και αναρτώνται στον πίνακα ανακοινώσεων ή στους τοίχους της τάξης.

• Περίληψη κειμένου: Οι μαθητές επικολλούν το κείμενο και δημιουργούν την περίληψή του χρησιμοποιώντας τις λέξεις που εμφανίζονται μεγαλύτερες (βασικές έννοιες , λέξεις – κλειδιά)

Σύννεφα ετικετών

• Διερεύνηση των ιδεών των μαθητών: Δίνεται ένα θέμα στους μαθητές (π.χ. η ανακύκλωση) και οι μαθητές προσπαθούν να γράψουν όσες έννοιες γνωρίζουν σχετικά με το θέμα. Το τελικό αποτέλεσμα αναδεικνύει τις ιδέες των μαθητών και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διαγνωστικό εργαλείο ή και έναυσμα για συζήτηση. Μετά την ολοκλήρωση της διερεύνησης του θέματος οι μαθητές δημιουργούν ένα νέο Wordle και συγκρίνουν (τι γνώριζα; – τι έμαθα;).

• Απεικόνιση αξιολόγησης σε ένα διαγώνισμα: ο καθηγητής συγκεντρώνει τα σχόλιά του σε όλα τα διαγωνίσματα και τα απεικονίζει σε ένα σύννεφο ετικετών. Συζητά με τους μαθητές για τα χαρακτηριστικά του σύννεφου ετικετών

Προβληματισμοί

59

Το μέλλον

• Απλή τεχνολογία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από πολλούς χρήστες.• APIs (application programming interfaces) επιτρέπουν εφαρμογές λογισμικού να

αλληλεπιδρούν αυτόματα με τα sites. Ευκαιρίες για νέες μορφές συνεργασίας σε επιπρόσθετα επίπεδα οργάνωσης

• Μεγαλύτερη βαρύτητα στην κοινωνική οργάνωση των μελών με κοινά ενδιαφέροντα• Περαιτέρω δυνατότητες δημιουργίας εξειδικευμένων προϊόντων (π.χ. Βιβλιογραφικές

λίστες, προϊοντικές λίστες κτλ.)• Οι κοινωνικές ετικέτες αποτελούν τη βάση του Web 3.0 ή αλλιώς του Semantic Web • Δημιουργία ενός χώρου εργασίας ανεξάρτητου από υλικό, χώρο και χρόνο:

– κάποιος μπορεί να παρακολουθεί τις αλλαγές μετά το πέρας ενός εξαμήνου– κάποιος μπορεί να δουλεύει να συνεχίζει τη δουλειά του από το σχολείο, το σπίτι ή του internet

café– κάποιος μπορεί να παρακολουθεί τις εξελίξεις από το κινητό του, το φορητό του, το tablet του κτλ.

• Η διαδικασία της οργάνωσης είναι μια διαδικασία μάθησης

Προβληματισμοί

• Τι συμβαίνει όταν δημιουργείται μια κοινότητα ανώριμων χρηστών που διαμοιράζονται τις επισημάνσεις τους;

• Υπάρχει επιπλέον γνωστικός φόρτος για τις κοινωνικές επισημάνσεις;• Ανάπτυξη φιλιών με εντελώς άγνωστα άτομα;• Ταχύτητα παραγωγής νέου υλικού στο Web και ταχύτητα δημιουργίας και

παρακολούθησης επισημάνσεων;• Πόσο συχνά χρησιμοποιείτε τις επισημάνσεις σας; Μήπως είναι προσφέρουν

μια ψευδεπίγραφη ψυχική ηρεμία;

Προβληματισμοί

• Προσωπική διαφοροποίηση tagging με το χρόνο;• Εμφάνιση πολλών εργαλείων για την προώθηση προϊόντων μέσω κοινωνικών

επισημάνσεων (π.χ. http://www.socialmarker.com/, http://www.imautomator.com/), που αλλοιώνουν την αξιολόγηση των χρηστών.

• Δεν συμμετέχουν όλα τα άτομα στα κοινωνικά δίκτυα. Μήπως μόνο συγκεκριμένες προοπτικές θα λαμβάνονται υπόψη;

• Εργαλεία επισημειώσεων πλέον προσφέρονται από κάθε εργαλείο παροχής περιεχομένου (π.χ. YouTube). Πως θα συνδυαστούν με αυτά τα εργαλεία κοινωνικών επισημάνσεων;

Αναφορές

• http://learn20.wikispaces.com/SocialBookmarking