ΓIA MIA ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ

Γιώργος Αποστολίδης

Κουλτούρα =

1. πνευματική και ψυχική καλλιέργεια, ως αποτέλεσμα μακράς διαδικασίας μάθησης και εκπαίδευσης· παιδεία

2.σύνολο γνώσεων, τεχνικών εξελίξεων, παραδόσεων, εθίμων, μορφών συμπεριφοράς κτλ. που χαρακτηρίζουν ή συγκροτούν ένα δεδομένο κοινωνικό σύνολο· πολιτισμός

 

Ομαδικός < Ομάδα = 

σύνολο προσώπων, συχνά λίγων σε αριθμό, τα οποία βρίσκονται στον ίδιο χώρο και έχουν κοινά γνωρίσματα ή κοινούς σκοπούς

 

Συνεργασία =

1α. η εργασία δύο ή περισσότερων ατόμων στον ίδιο τομέα ή και στον ίδιο χώρο 

β. συμμετοχή σε ένα συλλογικό έργο, π.χ. επιστημονικό, καλλιτεχνικό

2. ανταλλαγή βοήθειας και υποστήριξης μεταξύ ατόμων ή ομάδων που έχουν κοινούς ή συναφείς σκοπούς

ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ

Διαθέτουμε όμως αυτή την κουλτούρα ομαδικής συνεργασίας;

Ας θυμηθούμε ποιες ήταν οι καλύτερες συνεργασίες μας, πόσες ήταν, με ποιους, με πόσους, σε ποιον χώρο, με ποιον σκοπό; με τι όρους/κριτήρια; τι απέγιναν;

Και ας σκεφτούμε μετά, το επίπεδο της συνεργασίας στο σχολικό περιβάλλον μέσα από τους πολλαπλούς ρόλους μας ως δασκάλων, υπαλλήλων, συναδέλφων.

Είμαστε ικανοποιημένοι;

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (;)

Το project ως μέθοδος και ως υβρίδιο μαθήματος που φέτος εισήχθη βίαια στην Α΄ Λυκείου προκάλεσε πολλαπλές δυσκολίες ακόμη και σ’ αυτούς που ήταν εξοικειωμένοι μέσω των σχολικών δραστηριοτήτων ή της προσωπικής τους ενασχόλησης.

  Ξαφνικά η πολιτεία που δεν διαθέτει την αναγκαία κουλτούρα

ομαδικού-συνεργατικού πνεύματος, οπότε και δεν λειτουργεί ως πρότυπο, επέβαλε με πολλές αξιώσεις ένα απαιτητικό και υποχρεωτικό πλαίσιο συνεργασίας.

Μας αφορά; Μας ενδιαφέρει; Το θέλουμε;

Η παρούσα εισήγηση φιλοδοξεί να αναδείξει ότι δεν αρκεί να είμαστε δάσκαλοι που χρησιμοποιούμε την ομαδοσυνεργατική μεθοδολογία στο πλαίσιο των project· οφείλουμε να καλλιεργήσουμε τη σχετική κουλτούρα συνεργασίας σε πολλαπλά επίπεδα.

ΟΜΆΔΑ

ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ Σύνολο αλληλοσυσχετιζόμενων προσώπων, αναγκών,

λειτουργιών, συναισθηματικών σχέσεων, ρόλων, επιρροών από διαφορετικά πλαίσια

με κοινό στόχο την παραγωγή κοινού έργου

σε συγκεκριμένο πλαίσιο λειτουργίας

Συνιστά ανεξάρτητη οντότητα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και προβλέψιμα (;) στάδια ανάπτυξης και ωρίμανσης.

Ομάδα είναι: ένα τμήμα διδασκαλίας, ένα τμήμα ενδιαφέροντος (ίδιο θέμα ερευνητικής εργασίας) σε ολομέλεια, μια υποομάδα με κοινό ερευνητικό ερώτημα).

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΗΣ ΟΜΆΔΑΣ 1/3

Δομή: μέγεθος/σύνθεση, αντικείμενο έρευνα, στόχοι, κανόνες, ρόλοι, χρονοδιάγραμμα, χώρος.

Λειτουργία: επικοινωνία μεταξύ όλων των μελών (και με τον εκπαιδευτικό), επίλυση δυσκολιών, προσέγγιση στο έργο, προσαρμογή σε νέα δεδομένα, ανάπτυξη/ωρίμανση της ομάδας

Κανόνες: αποσαφήνιση πλαισίου λειτουργίας, στοχοθεσία, συμβόλαιο, όρια, αντιμετώπιση διαφορών

Μέγεθος: α) Οι μεγάλες ομάδες (6+ άτομα) είναι δυσλειτουργικές (πολύπλοκες, χρονοβόρες δυσκίνητες, περιορισμένη συμμετοχικότητα, πιθανή αποξένωση), συχνά απαραίτητη η ρυθμιστική παρουσία του εκπαιδευτικού. Αναγκαία η διάσπαση σε υποομάδες. β) Οι μικρές (2-3 άτομα) εξαντλούνται γρήγορα.

γ) Οι μεσαίες (4-5 άτομα) αλληλεπιδρούν καλύτερα. Η ομάδα των 4 κινδυνεύει από δύο ισόρροπα «στρατόπεδα».

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΗΣ ΟΜΆΔΑΣ 2/3

Συνοχή: Αίσθηση του ανήκειν, του «εμείς». Επιτυγχάνεται με: έκφραση του ομαδικού πνεύματος

με λεκτικό και μη τρόπο, διαρκή φυσική παρουσία, κοινούς στόχους και όραμα, ισότιμη συμμετοχή στις αποφάσεις και ανάληψη ευθυνών.

Το άτομο δεν χάνει την οντότητά του· αντιθέτως συμβάλλει με τη δική του ιδιαίτερη εργασία και δυναμική στο ομαδικό προϊόν.

Σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις γίνεται ανασυγκρότηση της ομάδας, και μόνο με τη σύμφωνη άποψη των μελών της εμπλεκόμενης ομάδας, του συγκεκριμένου ατόμου και της ομάδας υποδοχής.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΗΣ ΟΜΆΔΑΣ 3/3

Στόχοι: Κομβικό σημείο για τη σύσταση, τη διασφάλιση του μαθητικού ενδιαφέροντος, τη λειτουργία και πρόοδο της ομάδας. Ανοιχτοί ή συγκεκριμένοι εξ αρχής. Σχετικοί με τα ενδιαφέροντα, ανάγκες και εμπειρίες

των μαθητών, την καθημερινή πραγματικότητα, τις αυξανόμενες απαιτήσεις (πολυγραμματισμοί)

Διάρκεια: Η ζωή μιας ομάδας ολοκληρώνεται με την παρουσίαση του έργου και τον τελικό αναστοχασμό. Αν για κάποιο λόγο η ομάδα ξανασυναντηθεί μετά από κάποιο χρονικό διάστημα συνιστά καινούρια ομάδα και απαιτούνται όλες οι διεργασίες εξ αρχής (γνωριμία, στόχοι, συμβόλαιο κλπ).

ΚΡΙΤΉΡΙΑ ΣΎΝΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΟΜΆΔΑΣ Η σύνθεση της ομάδας είναι ανάλογη με τη στόχευση, το

δυναμικό της τάξης, τον διαθέσιμο χρόνο, τις συνθήκες εργασίας κλπ. Ενδεικτικά μπορεί να γίνεται: Τυχαία (σε μικρά, πρόωρα έργα) ή «τυχαία» Ενδιαφέροντα, δεξιότητες, προτιμήσεις μαθητών Επίδοση: 1-2 μαθητές χαμηλής, 2 μέσης και 1-2 υψηλής (με βάση

την περσινή βαθμολογία/ στο προηγούμενο test κλπ) Συμπεριφορά Φύλο (λχ. στη Λογοτεχνία Α΄ Λυκείου για τα Φύλα) Γεωγραφικά κριτήρια (για σχολεία με μαθητές από διαφορετικά

χωριά) Η ανομοιογένεια βοηθά και τους χαμηλής επίδοσης μαθητές,

αλλά και τους μαθητές υψηλής επίδοσης (αναλαμβάνοντας υποστηρικτικό ρόλο, ανασυγκροτούν τη γνώση τους σε ανώτερο επίπεδο οργάνωσης)

Μας ενδιαφέρει η συνοχή, το μαθησιακό αποτέλεσμα, η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, η προσωπική ανάπτυξη, η ευχαρίστηση.

ΔΥΝΑΜΙΚΉ ΤΗΣ ΟΜΆΔΑΣ Πορεία μιας ομάδας προς την επίτευξη των στόχων

της Εξαρτάται από

τον τρόπο επικοινωνίας των μελών, τον βαθμό συνοχής της ομάδας, τους κανόνες συμπεριφοράς της τη σχέση της ομάδας με το ευρύτερο περιβάλλον.

ΔΙΕΡΓΑΣΊΑ ΤΗΣ ΟΜΆΔΑΣ 1/2

Αφορά στις ενέργειες (πράξεις, αντιδράσεις, συμπεριφορές) που επιφέρουν την αλλαγή στην ομάδα σε συγκεκριμένο χωροχρόνο.

Βασικές διεργασίες: γνωριμία, σύνδεση μεταξύ μελών και με εκπαιδευτικό, διερεύνηση προσδοκιών, καθορισμός στόχων, ανάπτυξη της ταυτότητας της ομάδας, υιοθέτηση αποδεκτών συμπεριφορών, αντιμετώπιση δυσκολιών

Για να λειτουργήσει καλά κι αποτελεσματικά η ομάδα πρέπει να έχει προηγηθεί η διαμόρφωση καλών σχέσεων και θετικών στάσεων.

Ζωτικής σημασίας οι τακτικοί αναστοχασμοί (ανά ομάδα και ολομέλεια).

Αποφεύγουμε τη διαρκή παρέμβασή μας στις ομάδες, ώστε να αναπτυχθούν από μόνες τους.

ΔΙΕΡΓΑΣΊΑ ΤΗΣ ΟΜΆΔΑΣ - ΒΑΣΙΚΈΣ ΑΡΧΈΣ 2/2

Ξεκάθαρος στόχος Καλό συγκινησιακό κλίμα Φροντίδα των σχέσεων και των

συνδέσεων (έσω-έξω) Συνεργασία Συμβόλαιο Ενεργοποίηση προσωπικής θέσης Επικοινωνία – προσωπικές

εμπειρίες Έμφαση στο θετικό Διεύρυνση: 1-2-4-ολομέλεια Σύνδεση των λιγότερο

συνδεδεμένων μελών Ενεργοποίηση ολόπλευρης

συμμετοχής

Αυτορρύθμιση Συνεχής οριοθέτηση Αξιοποίηση όλων των μελών Ενσωμάτωση των αλλαγών Τόσο-όσο Προσωπική και συλλογική ευθύνη Το κοινό έργο συγκροτεί τον

ομάδα Αξιοποίηση της διαφοράς Αρχές διαλόγου Αναστοχασμός Επιβράβευση-υπογράμμιση Σύνδεση-συνοχή και κεντρικό

νόημα-εστίαση

ΠΡΟΫΠΟΘΈΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΉ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ

Δεξιότητες του δασκάλου (οργανωτικός, σε αλληλεπίδραση με τους μαθητές, ευέλικτος στην ενσωμάτωση των μαθητικών ενδιαφερόντων και ικανοτήτων ή αναγκών τους, ανατροφοδοτικός, μετασχηματισμένος κλπ)

Πλαίσιο συνεργασίας: κοινοί στόχοι και αποφάσεις, καταμερισμός έργου, χρονοδιάγραμμα, συμβόλαιο

Υποδομές: καταλληλότητα της αίθουσας, επάρκεια πολυμέσων

ΔΙΑΜΌΡΦΩΣΗ ΠΛΑΙΣΊΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ (ΣΥΜΒΌΛΑΙΟ)

Για να αναπτυχθεί το αίσθημα ατομικής ευθύνης έναντι του συλλογικού έργου είναι χρήσιμο να αποφασιστεί ένα κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας.

Είναι σημαντικό το Πλαίσιο Λειτουργίας να συνδιαμορφώνεται από τους μαθητές και τον εκπαιδευτικό.

Στο προφορικό ή γραπτό «συμβόλαιο» διατυπώνονται οι βασικές αρχές συνεργασίας (ατομικές δεσμεύσεις όλων έναντι της ομάδας). Λχ. Θα είμαι συνεπής στους χρόνους και τις υποχρεώσεις μου. Θα προετοιμάζομαι πριν από κάθε συνάντηση της ομάδας. Θα συμμετάσχω ενεργά και θετικά στις δράσεις και τις συζητήσεις. Θα βοηθώ τα μέλη της ομάδας στις δυσκολίες τους, αλλά και θα

ζητώ βοήθεια με στόχο την πρόοδο του συλλογικού έργου. Θα ενθαρρύνω και επαινώ κάθε θετική προσπάθεια των συμμαθητών

μου. Θα σέβομαι τις απόψεις των άλλων και θα συμβάλλω στην εξεύρεση

της καλύτερης δυνατής λύσης. Το «Συμβόλαιο» ας έπεται της διαμόρφωσης καλών σχέσεων.

ΣΤΆΔΙΑ/ΦΆΣΕΙΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΟΜΆΔΑΣ 1/2

Σχηματισμός/διαμόρφωση: γνωριμία, σύνδεση μεταξύ μελών και με εκπαιδευτικό, διερεύνηση προσδοκιών, καθορισμός στόχων, ανάπτυξη της ταυτότητας ομάδας, υιοθέτηση κανονιστικών αρχών

Σύγκρουση: Μοιραία λόγω διαφορετικών προσωπικοτήτων. Πόλωση, αμφισβήτηση εκπαιδευτικού, άγχος και φόβος απόρριψης. Στο στάδιο αυτό εμφανίζονται οι ηγετικές φυσιογνωμίες. Αίτια:

ασαφείς στόχοι, μη διακριτοί ρόλοι, αντίσταση σε ρόλους και απαιτήσεις, ανεπαρκείς πόροι, πρόβλημα ιεραρχίας, λανθασμένος σχεδιασμός του έργου, μη συμφωνημένες

αλλαγές αρνητικά σχόλια και παρεμβολές εκτός του ομαδικού

αναστοχασμού στερεότυπα, προκαταλήψεις πλημμελής απόδοση συνεργατών

ΣΤΆΔΙΑ/ΦΆΣΕΙΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΟΜΆΔΑΣ 1/2

Ρύθμιση: επανατοποθέτηση του συμβολαίου σε νέα βάση, νέοι στόχοι/ κανόνες/ ρόλοι και προσωπικές δεσμεύσεις, ανοιχτή ανταλλαγή απόψεων, συναισθημάτων κλπ.

Δράση: κλίμα θετικό/εμπιστοσύνης, συνεργασία και αλληλοϋποστήριξη για την επίτευξη των στόχων. Στόχος μας η χειραφέτηση της ομάδας.

Ολοκλήρωση: επίτευξη στόχων, ολοκλήρωση ρόλων, βαθμιαία απεξάρτηση από την ομάδα, θετική ανάμνηση της εμπειρίας

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΈΣ ΕΝΊΣΧΥΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΉΣ ΤΩΝ ΜΕΛΏΝ ΣΤΗΝ ΟΜΆΔΑ 1/2

Διάταξη θέσεων για καλύτερη αλληλεπίδραση και επικοινωνία.

Διαμόρφωση κλίματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Το κλίμα της ομαδικότητας οικοδομείται σταδιακά.

Ενεργητική συμμετοχή στη διαμόρφωση των προσδοκιών και κανόνων λειτουργίας της ομάδας.

Συχνοί αναστοχασμοί (ή/και ερωτηματολόγιο αποτύπωσης του βαθμού ομαδικότητας). Ενδεικτικά ερωτήματα: Βοήθησες και με ποιο τρόπο κάποιον ή όλη την ομάδα σου; Ποιοι άλλοι βοηθούν ιδιαίτερα την ομάδα σας και με ποιο τρόπο; Υπάρχει κάποιος στην ομάδα σου που μέχρι τώρα ξεχωρίζει για τη

θετική συμβολή του; Τι σκοπεύεις από εδώ και πέρα να κάνεις για να βοηθήσεις την

ομάδα σας; Τι περιμένεις από τους άλλους να κάνουν από εδώ και πέρα για να

βοηθήσουν την ομάδα σας;Το ερωτηματολόγιο, όπως και κάθε άλλο έντυπο, καταχωρείται στον

ατομικό τους φάκελο.  

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΈΣ ΕΝΊΣΧΥΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΉΣ ΤΩΝ ΜΕΛΏΝ ΣΤΗΝ ΟΜΆΔΑ 2/2

Αντιμετώπιση των αντιστάσεων απέναντι στη μαθησιακή διεργασία.

Συνεχής παρουσία και διαθεσιμότητα υποστηρικτική. Ανάγνωση των μη-λεκτικών μηνυμάτων για τη

συναισθηματική και διανοητική κατάσταση των μαθητών Αξιοποίηση των λεκτικών και μη μηνυμάτων. Αναγνώριση/ανατροφοδότηση/επιβράβευση του καθένα. Προσανατολισμός συζήτησης προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο ρυθμός εργασίας των ομάδων

κατευθύνει/αναπροσαρμόζει το εκπαιδευτικό μας έργο. Παροχή κατάλληλων ερεθισμάτων και δραστηριοτήτων. Αναγκαία μια αρχική προετοιμασία/προϊδεασμός του

τμήματος για όλες τις ζητούμενες διαδικασίες, διεργασίες και προβλήματα (διαλόγου/επικοινωνίας, συνεργασίας, μεθοδολογίας).

ΡΌΛΟΙ ΣΤΗΝ ΟΜΆΔΑ 1/3

Πρόκειται για σχηματισμούς χαρακτηριστικής συμπεριφοράς των μαθητών.

Πηγάζουν από: τη θέση τους στην εκπαιδευτική ομάδα, τις προσδοκίες τους σε συγκεκριμένες χρονικές

στιγμές, τις προσδοκίες των υπολοίπων μελών, τους ρόλους που αναλαμβάνουν τα υπόλοιπα μέλη της

ομάδας. Η δυσλειτουργία των ρόλων προκύπτει, όταν:

οι ρόλοι παγιώνονται σε κάποια άτομα και δεν εναλλάσσονται σε περισσότερα μέλη.

δεν είναι διακριτά τα καθήκοντα και οι ευθύνες καθενός. δεν γίνεται αντιληπτή η αναγκαιότητά τους. δεν γίνονται τακτικοί και ειλικρινείς αναστοχασμοί.

ΡΌΛΟΙ ΣΤΗΝ ΟΜΆΔΑ - ΕΊΔΗ/ΚΑΤΗΓΟΡΊΕΣ 2/3

ηγέτης, αντιπολιτευόμενος, ταραχοποιός, λεπτολόγος, καλός μαθητής, κεφάτος, αδιάφορος κ.ά.

ή κατά την Ariadne Beck (1981):

ηγέτης έργου, ηγέτης ομάδας, συναισθηματικός

υπεύθυνος, αμφισβητίας, αποδιοπομπαίος, ιδιαίτερος.

Οι συνήθεις τύποι/χαρακτήρες των μαθητών που παρατηρούνται στην τάξη και ανεξάρτητα από το είδος της διδασκαλίας και τη δόμηση των ρόλων στις ομάδες, σύμφωνα με τους ψυχολόγους ή κοινωνιολόγους είναι:

ΡΌΛΟΙ ΣΤΗΝ ΟΜΆΔΑ 2/2

Στο πλαίσιο των ομάδων και ανάλογα με τη περίσταση οι μαθητές μπορούν να αναλάβουν διακριτούς ρόλους, όπως:

Διοικητική οργάνωση: α) Συντονιστής, γραμματέας/ πρακτικογράφος, παρουσιαστής, performer, ερευνητές, διαμεσολαβητής/σύνδεσμος, χειριστής Η/Υ, χρονομέτρης, β) πρόεδρος/συντονιστής, αυτός που θέτει προτεραιότητες, καινοτόμος, αναλυτικός (επιστημονική, κοινωνική κλπ. διάσταση, θετικά/αρνητικά), πρεσβευτής, εμψυχωτής, διαχειριστής (μεταφράζει τις ιδέες σε πράξεις), ελεγκτής έργου

Διεπιστημονικότητα: α) Φιλόλογοι, ιστορικοί, φιλόσοφοι, θετικοί επιστήμονες, καλλιτέχνες, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι, κριτικοί κ.ά., β) Φίλοι των εικαστικών, φιλόμουσοι, σινεφίλ, θεατρόφιλοι, φίλοι των comic, βιβλιόφιλοι κ.ά.

Οπτικές: α) πατέρας, μητέρα, παιδί, αδερφός, παππούς/γιαγιά, συγγενείς, φίλοι, γειτονιά, ΜΜΕ, β) εξουσιαστής, εξουσιαζόμενος, δικαστής, ΜΜΕ, ΜΚΟ, συγγενείς, γ) ξερόλας, ντροπαλός, δημοσιοσχεσίτης, αδιάφορος, συνειδητός πολίτης, κλπ.

ΣΤΆΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΉΣ ΜΆΘΗΣΗΣ/ ΟΜΑΔΟΚΕΝΤΡΙΚΉΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΊΑΣ

Καλό είναι να ακολουθείται μια ευέλικτη πορεία εργασίας, επιτρέποντας κάθε δημιουργική σκέψη και δραστηριότητα. Γενικά, ισχύουν τα εξής:

α) Προπαρασκευαστικό Στάδιο Δημιουργία θετικού κλίματος στην τάξη Καλλιέργεια συνεργατικών δεξιοτήτων Οργάνωση του χώρου και διαρρύθμιση των επίπλων Καθορισμός του γνωστικού αντικειμένου. Διατύπωση θέματος και

ενδεικτικών ερευνητικών ερωτημάτων. Πρώτη ανίχνευση. Συγκεκριμενοποίηση των στόχων Καθορισμός τρόπου εργασίας Καθορισμός χρονοδιαγράμματος Σύνθεση των ομάδων Προφορικές ή γραπτές οδηγίες για: τους συνεργατικούς στόχους,

τη διασφάλιση της αλληλεξάρτησης, τους ρόλους των μελών, τον τρόπο αξιολόγησης.

ΣΤΆΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΉΣ ΜΆΘΗΣΗΣ/ ΟΜΑΔΟΚΕΝΤΡΙΚΉΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΊΑΣ

β) Εφαρμογή της Συνεργατικής Μάθησης Εργασία με βάση τους στόχους/ερευνητικά ερωτήματα της ομάδας. Αναζήτηση των πηγών με βάση τις οποίες θα εργαστούν οι ομάδες.

Διάθεση υλικού. Ετοιμασία ατομικού ομαδικού φύλλου εργασίας. Ετοιμασία φύλλου αξιολόγησης των γνωστικών και συνεργατικών

στόχων Εμπλουτισμός ατομικού φακέλου Ομαδικός φάκελος. Ατομικές παρουσιάσεις σε κάθε συνάντηση, ανατροφοδότηση,

εκτιμήσεις πορείας. Διαμόρφωση τελικού υλικού. Πορίσματα. Περιοδική ολομέλεια των ομάδων για ανακοινώσεις, συνοπτικές

παρουσιάσεις της πορείας του έργου, πιθανές αναπροσαρμογές, συζήτηση των λειτουργικών προβλημάτων

Παρέμβαση του εκπαιδευτικού μόνον όταν είναι απαραίτητη. Διακριτική καθοδήγηση και παρακολούθηση του έργου κάθε ομάδας Ενίσχυση και εμψύχωση.

ΣΤΆΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΉΣ ΜΆΘΗΣΗΣ/ ΟΜΑΔΟΚΕΝΤΡΙΚΉΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΊΑΣ

γ) Αξιολόγηση της Συνεργατικής Μάθησης Παρουσίαση του έργου των ομάδων – Συζήτηση και

αλληλοσυμπλήρωση Ανακεφαλαίωση Αξιολόγηση του έργου των ομάδων (βάσει της αξιολόγησης των

στόχων και της επίτευξής τους σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο) Αξιολόγηση της ποιότητας της συνεργασίας (των διεργασιών) Συζητούνται τρόποι περαιτέρω βελτίωσης της συνεργασίας.

(ΟΜΑΔΟ)ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΉ ΜΆΘΗΣΗ

(ΟΜΑΔΟ)ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΉ ΜΆΘΗΣΗ (COLLABORATIVE / COOPERATIVE LEARNING)

Η δυναμική της ομάδας, η σχολική τάξη, όπως κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά, μπορεί να οργανωθεί με 3 μορφές: τη συνεργατική, την ανταγωνιστική και την ατομική.

Συνεργατική δομή οργάνωσης: όταν οι στόχοι των ατόμων συνδέονται με τρόπο που να υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ τους. Η ομάδα μπορεί να επιτύχει τους στόχους της μόνο αν και όταν κάθε μέλος επιτύχει τους δικούς του στόχους.

Ανταγωνιστική δομή: όταν οι ατομικοί στόχοι συνδέονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να υπάρχει αρνητική συνάφεια μεταξύ τους. Το άτομο επιζητεί ένα αποτέλεσμα, που θα είναι για τον εαυτό του ευεργετικό, αλλά σε βάρος των ανταγωνιστών του.

Ατομική δομή: όταν η επίτευξη των στόχων του ατόμου δεν επηρεάζει ούτε θετικά ούτε αρνητικά την επίτευξη των στόχων των άλλων. Το άτομο επιζητεί ένα αποτέλεσμα που θα είναι ευεργετικό για τον εαυτό του και αγνοεί ως άσχετες τις προσπάθειες των άλλων.

ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΉ ΜΆΘΗΣΗ Είναι ένα σύστημα μεθόδων μάθησης, στο οποίο οι

μαθητές εργάζονται με αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση μέσα σε μικρές ανομοιογενείς ομάδες για την επίτευξη κοινών στόχων.

Οι εκπαιδευτικοί όσο και οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά και διαμορφώνουν από κοινού τη μαθησιακή διαδικασία (η γνώση δεν είναι κάτι που παραδίδεται στους μαθητές, αλλά κάτι που προκύπτει από τον ενεργό διάλογο, τη διάδραση, την ανακαλυπτική μάθηση, τη δημιουργική εργασία).

Η συνεργασία έχει ως αποτέλεσμα ένα επίπεδο γνώσης της κοινότητας μεγαλύτερο από το άθροισμα των γνώσεων του κάθε μέλους ξεχωριστά.

Ας έχουμε υπόψη μας ότι πρόκειται αφενός για ατομική μάθηση μέσω συνεργατικών διεργασιών, αφετέρου για μια μαθησιακή κατάκτηση ολόκληρης της ομάδας χάρη στη δυναμική της αλληλεπίδραση με το περιβάλλον.

ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΉ ΜΆΘΗΣΗ - ΣΥΣΤΑΤΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ

Μαθησιακό έργο – Πρόβλημα για λύση Μικρές ομάδες Ανομοιογένεια στη σύνθεση των ομάδων Αλληλεπίδραση Αλληλεξάρτηση Συνεργατικές δεξιότητες Ίσες ευκαιρίες για επιτυχία Προσωπική ευθύνη Συλλογική ευθύνη

ΑΛΛΗΛΕΞΆΡΤΗΣΗ Υπάρχει, όταν η ομάδα, για να ολοκληρώσει το έργο της,

χρειάζεται τη συμβολή του κάθε μέλους, ή αλλιώς, η επιτυχία του κάθε μέλους εξαρτάται από τη συμβολή των υπόλοιπων μελών της ομάδας.

Η αλληλεξάρτηση επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους, όπως: κατανόηση και αποδοχή των κοινών στόχων καταμερισμός έργου (ερευνητικά ερωτήματα, πηγές κλπ) σε

όλους κατανομή ρόλων ανάληψη ατομικής και συλλογικής ευθύνης και απόδοση λόγου εναλλαγή ρόλων και εκ περιτροπής παρουσίαση από όλους ισότιμα όλα τα μέλη και κοινές αμοιβές θετικό κλίμα της ομάδας και διαρκής

αλληλοεμψύχωση/υποστήριξη μεταξύ των μελών συνθήκες άμεσης οπτικής επαφής και επικοινωνίας μεταξύ των

μελών συνεργατικές σχέσεις με υπόλοιπες ομάδες

4 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΣΧΉΜΑΤΑ (ΤΡΌΠΟΙ) ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΥΠΟΛΟΓΊΑ ΤΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΏΝ ΕΡΓΑΣΙΏΝ ΤΗΣ Α΄ ΛΥΚΕΊΟΥ

Διαφοροποιούνται ως προς τον τρόπο που ρυθμίζουν 9 βασικούς τομείς λειτουργίας τους:

1. Προγραμματική Ολομέλεια Κατά την έναρξη του τετραμήνου Συζήτηση των κοινών ζητημάτων (διαμόρφωση θέματος,

υποθεμάτων, ερευνητικών ερωτημάτων) Ανάθεση του ίδιου θέματος ή των υποθεμάτων στις ομάδες Χωρισμός των μαθητών σε ομάδες Τετράμηνος προγραμματισμός (χρονοδιάγραμμα) Τρόποι επιλογής, διαμόρφωσης και αξιοποίησης των πηγών και των

εργαλείων για τη συλλογή δεδομένων και την επεξεργασία τους.

 

4 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΣΧΉΜΑΤΑ (ΤΡΌΠΟΙ) ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ

2. Το θέμα και το έργο των ομάδων Οι ομάδες ερευνούν το θέμα τους, ενιαία ή βάσει των ερευνητικών

ερωτημάτων που έχουν διατυπωθεί. Στην πορεία μπορεί να προκύψει η ανάγκη για τροποποιήσεις και επανακαθορισμό των υποθεμάτων και ερευνητικών ερωτημάτων.

Η συνεργασία των ομάδων συχνά επιβάλλεται, διότι μπορεί να καλύπτουν συγγενικούς τομείς.

Έργο κάθε ομάδας: (α) να εξειδικεύσει τον υφιστάμενο προγραμματισμό της Προκαταρτικής Ολομέλειας για τον χρόνο, τις δραστηριότητες, τις μεθόδους και τα μέσα, (β) να πραγματοποιήσει την έρευνα σύμφωνα με τον προγραμματισμό και (γ) να δημιουργήσει τον κοινό φάκελο, όπου θα παρουσιάζει περιγραφικά, ερμηνευτικά και κριτικά το θέμα της.

Καλό είναι οι ομάδες να απαρτίζονται από 4-5 μέλη.

4 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΣΧΉΜΑΤΑ (ΤΡΌΠΟΙ) ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ

3. Οι ρόλοι των μελών και των υποομάδων Η σύνθεση των ομάδων γίνεται τυχαία, βάσει προτιμήσεων/ενδιαφερόντων

των μαθητών ή και συγκαλυμμένα για παιδαγωγικούς λόγους. Τα μέλη των ομάδων αναλαμβάνουν εκ περιτροπής και κατά περίπτωση τους

αναγκαίους ρόλους (συντονιστή, γραμματέα, χειριστή Η/Υ κλπ). Η ανάθεση ρόλων βοηθά στην αποτελεσματικότερη λειτουργία του

συλλογικού έργου. Κάθε ομάδα επιλέγει ένα «όνομα», υιοθετεί ένα σύμβολο δικής τους

έμπνευσης: τα στοιχεία αυτά βοηθούν στην ενίσχυση της ταυτότητας των ομάδων.

Καλλιεργούν τον συνεργατικό λόγο. Οι υποομάδες αναζητούν και προσκομίζουν υλικό. Εργάζονται κατά κανόνα στο ενδοσχολικό περιβάλλον και χρόνο Μέρος του πρωτογενούς υλικού μπορεί να συλλεγεί και εκτός τάξης. Καθένας διατηρεί α) προσωπικό ημερολόγιο και β) ενημερώνει τον ατομικό

του φάκελο (με παραστατικά των εργασιών του, την ατομική του έκθεση, την αυτο-/ετερο-αξιολόγησή του και της ομάδας, και ό,τι άλλο σχετικό με τη δική του συμβολή στο κοινό έργο της ομάδας).

Στο τέλος του τετραμήνου υποβάλλει το προσωπικό του ημερολόγιο και τον ατομικό του φάκελο στους υπεύθυνους εκπαιδευτικούς.

4 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΣΧΉΜΑΤΑ (ΤΡΌΠΟΙ) ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ

4. Η συνεργασία των μελών κάθε ομάδας εντός της τάξης Ατομικά ή σε υποομάδες οι μαθητές παρουσιάζουν τα στοιχεία που

συγκέντρωσαν. Η αλληλοενημέρωση αφορά στο περιεχόμενο των υποθεμάτων, στις

διαδικασίες των ερευνών πεδίου, στα ερευνητικά εργαλεία και στα προβλήματα που αντιμετώπισαν, καθώς και στους τρόπους της επίλυσής τους.

Η σύνθεση των υποθεμάτων σε μια ενιαία και συνεκτική ενότητα γίνεται σταδιακά και μεθοδικά.

Βαθμιαία οι ομάδες από κοινού καταλήγουν στα κοινά παιδαγωγικά υλικά (καρτελάκια, clip art, εικονίδια), κείμενα, ερωτηματολόγια, οδηγούς συνέντευξης, φύλλα εργασίας για την έρευνα πεδίου, ολοκληρωμένο «τέχνημα»-τοιχογραφία, τεχνικές (παιχνίδι ρόλων, εννοιολογικός χάρτης, διαλογική αντιπαράθεση), κοινωνική δράση κ.ά.

Ο εκπαιδευτικός συνδράμει κατά την αναζήτηση «κοινών τόπων», αλληλουχίας και σχέσεων αιτιότητας, προκειμένου να προκύψει μια συνολική Έκθεση της Εργασίας με εσωτερική συνοχή.

Οι διεργασίες σύνθεσης των υποθεμάτων γίνονται στον ενδοσχολικό χρόνο.

4 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΣΧΉΜΑΤΑ (ΤΡΌΠΟΙ) ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ

5. Οι σχέσεις των ομάδων μεταξύ τους και οι ολομέλειες Τουλάχιστον 3-4 φορές όλες οι ομάδες συναντώνται σε ολομέλεια. Στις ολομέλειες γίνονται: α) παρουσιάσεις έργου των ομάδων,

συζητήσεις και αλληλοενημερώσεις, για να βρουν/αποκαταστήσουν την εσωτερική συνοχή των υποθεμάτων, β) συζητήσεις μεθοδολογίας (λχ. εργαλεία συλλογής και επεξερ γασίας δεδομένων), γ) συζήτηση (επανα)προγραμματισμού, δ) διεργασίες επίλυσης προβλημάτων, ε) συζήτηση για τη λειτουργικότητα της ομάδας, στ) σχολιασμοί, επιχειρήματα και προτάσεις.

Κάθε ομάδα φροντίζει να ενσωματώνει δημιουργικά τα νέα στοιχεία. Είναι αναγκαίο όλοι να ακούνε προσεχτικά τις παρουσιάσεις των

άλλων ομάδων, να κρατούν σημειώσεις και να ζητούν διευκρινίσεις. Με την παρουσίαση όλων των εργασιών των ομάδων: (α) αποκτούν

μια συνολική αντίληψη της έρευνας και (β) συγκροτείται ο «τελικός» λόγος της Ολομέλειας για το ερευνώμενο ζήτημα, με ένα νέο, αναθεωρημένο και περισσότερο «ώριμο» (εννοιολογικά και εκφραστικά) κείμενο.

Οι εκπαιδευτικοί να ενθαρρύνουν τη δημιουργία συνεργατικού κλίματος.

Ζητούμενο είναι η δημιουργία συλλογικού πνεύματος σε όλα τα επίπεδα.

4 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΣΧΉΜΑΤΑ (ΤΡΌΠΟΙ) ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ6. Η προκαταρτική παρουσίαση των εργασιών στην Ολομέλεια Προς το τέλος του τετραμήνου, αφού έχουν ολοκληρωθεί και η

επεξεργασία των δεδομένων. Οι ομάδες παρουσιάζουν τις εργασίες τους, για να λάβουν την

απαραίτητη ανατροφοδότηση. Η συζήτηση, οι ερωτήσεις, κρίσεις και προτάσεις προετοιμάζουν τις

ομάδες για την επίσημη παρουσίασή τους στο τέλος του τετραμήνου κατά την ειδική ημερίδα.

Οι εργασίες των ομάδων παρουσιάζονται με λογική ακολουθία, για να φαίνεται η όποια σύνδεσή τους και συνοχή της προβληματικής.

Ο εκπαιδευτικός στη φάση αυτή έχει μια επιπλέον ευκαιρία να παρακολουθήσει και αξιολογήσει τον συνεργατικό χαρακτήρα της Ερευνητικής Εργασίας.

4 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΣΧΉΜΑΤΑ (ΤΡΌΠΟΙ) ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ7. Ο Φάκελος της ομαδικής Ερευνητικής Εργασίας περιέχει: τη γραπτή «Έκθεση της Ερευνητικής Εργασίας», που προσεγγίζει

περιγραφικά, ερμηνευτικά και κριτικά όλες τις διαστάσεις του θέματός τους, εντάσσοντας και εκείνα τα στοιχεία από τις εργασίες των υπόλοιπων ομάδων που κρίνουν ότι σχετίζονται και με το δικό τους θέμα, και τέλος ένα «συμπερασματικό κείμενο» της Ολομέλειας.

τα ερευνητικά εργαλεία και τα πάσης φύσεως παραστατικά (συμπληρωμένα ερωτηματολόγια, φυλλάδια, πίνακες τα παρόμοια που αξιοποιήθηκαν στις επιμέρους έρευνες πεδίου ή/και γραφείου κλπ),

το τέχνημα (π.χ. εφαρμογή, ιστότοπος, συσκευή) που πιθανόν εκπόνησαν και

συμπληρωματικά στοιχεία (βίντεο, φωτογραφίες, αφίσες, φυλλάδια, φωτογραφίες κατασκευών ή καλλιτεχνικών έργων που δημιούργησαν κ.ά.)

4 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΣΧΉΜΑΤΑ (ΤΡΌΠΟΙ) ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ9. Η αξιολόγηση της ομάδας και των μελών Η αξιολόγηση του ομαδικού έργου γίνεται με βάση τον Φάκελο της

Ερευνητικής Εργασίας και τα συγκεκριμένα κριτήρια. Με σημείο εκκίνησης το βαθμό της ομαδικής εργασίας θα γίνεται και

η βαθμολόγηση των μελών της ομάδας, με βάση α) το προσωπικό ημερολόγιο, β) τον ατομικό φάκελο των μελών και γ) την προσωπική άποψη των υπεύθυνων εκπαιδευτικών.

4 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΆ ΣΧΉΜΑΤΑ (ΤΡΌΠΟΙ) ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ8. Η παρουσίαση των Ερευνητικών Εργασιών σε ειδική ημερίδα Στο τέλος του τετραμήνου οργανώνεται ειδική «ημερίδα» στο

πλαίσιο του προβλεπόμενου τρίωρου. Οι μαθητές κάθε «Τμήματος Ενδιαφέροντος» παρουσιάζουν,

ταυτόχρονα σε διαφορετικούς χώρους, στη σχολική κοινότητα και -όπου είναι δυνατόν και κρίνεται σκόπιμο- στους γονείς και σε μέλη της τοπικής κοινότητας τις εργασίες τους και μετά ακολουθεί σχετική συζήτηση.

Η συνολική παρουσίαση της Ερευνητικής Εργασίας, ο λόγος των μαθητών και η συμμετοχή τους στη συζήτηση με σκέψεις, επιχειρήματα, ερωτήματα, απαντήσεις και απόψεις θα αποτελέσουν ένα επιπλέον στοιχείο για την αξιολόγηση των ομάδων και των μελών τους.

Στο πλαίσιο αυτό είναι δυνατόν να οργανωθεί και έκθεση με πόστερ, τε χνήματα, δρώμενα και πάσης φύσεως «περίπτερα», που θα καθιστούν ευρύτερα γνωστά τα θέματα των Ερευνητικών Εργασιών.

Αυτούσιες οι Εκθέσεις των Ερευνητικών Εργασιών, τα τεχνήματα καθώς και σκηνές από την ερευνητική διαδικασία, την ομαδική συνεργασία, από την ημερίδα και τη σχετική έκθεση μέσα από το διαδίκτυο.

ΤΑ 4 ΣΧΉΜΑΤΑ ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ1ο Ομάδες με κοινό θέμα και χαλαρή συνεργασία Το

θέμα προσεγγίζεται σε όλες του τις διαστάσεις αυτοτελώς από όλες τις ομάδες, οι οποίες κάνουν εσωτερικό καταμερισμό των υποθεμάτων του και έχουν τακτές συναντήσεις Ολομέλειας με τη συμμετοχή όλων των ομάδων.

2ο Επιμερισμός θέματος στις επιμέρους ομάδες Το θέμα κα ταμερίζεται σε υποθέματα και κάθε υπόθεμα εξετάζεται αυτοτελώς από 1-2 ομάδες, οι οποίες έχουν τακτές συναντήσεις Ολομέλειας με τη συμμετοχή όλων των ομάδων.

3ο Επιμερισμός θέματος σε δύο υποθέματα και ανάθεσή τους σε ζεύγη ομάδων Το θέμα καταμερίζεται σε δύο υποθέματα, οι ομάδες αναλαμβάνουν ένα υπόθεμα και συνεργάζονται ανά δύο ομάδες με διαφορετικά θέματα, για να εντοπίσουν τους «κοινούς» τόπους» των δύο υποθεμάτων.

 4ο Το θέμα προσεγγίζεται μέσω ενός κριτικά ερμηνευτικού κύκλου σε τέσσερις φάσεις, από τρεις ομάδες και την ολομέλειά τους

ΤΙ ΚΕΡΔΊΖΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΈΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΑΔΙΚΉ ΕΡΓΑΣΊΑ; 1/3

κοινωνικοποιούνται και αναπτύσσουν δεσμούς μαθαίνουν να τηρούν κανόνες μαθαίνουν να ακούνε τους άλλους, να μπαίνουν στη θέση

τους γίνονται περισσότερο ανεκτικοί στις διαφορές,

ιδιαιτερότητες, σεβασμό του άλλου αναπτύσσουν στάσεις και δεξιότητες επικοινωνίας, καλλιεργούν δεξιότητες διαλεκτικής αντιπαράθεσης,

διαχείρισης των συγκρούσεων και στάση δημοκρατικής συμπεριφοράς

αλληλοϋποστηρίζονται, ενθαρρύνουν, εμψυχώνουν μέλη της ομάδας

εξασκούνται στο να μοιράζονται εργασίες ενεργοποιούνται, γίνονται ειδικοί, αναλαμβάνουν ποικίλους

ρόλους ασκούνται στην ανακαλυπτική μάθηση, τη συλλογική

εργασία, κοινή στόχευση, παραγωγή, ευθύνη, επίλυση προβλημάτων, λήψη αποφάσεων

ΤΙ ΚΕΡΔΊΖΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΈΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΑΔΙΚΉ ΕΡΓΑΣΊΑ; 2/3

βρίσκουν έδαφος δημιουργικότητας, κριτικής ανάλυσης, νοητικής σύμπραξης, πολλαπλής θεώρησης και εμβάθυνσης των θεμάτων

εκφράζονται, επεξηγούν, υποστηρίζουν, τεκμηριώνουν, ερμηνεύουν, αναδιατυπώνουν

συνδέουν τα ατομικά αποτελέσματα με τα ομαδικά μαθαίνουν να παρουσιάζουν κάποιο απτό προϊόν ασκούνται στη γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη

εκτέλεση της αποστολής τους αναπτύσσουν συλλογική συνείδηση καλύπτουν γνωστικά κενά και κινούνται στα ανώτερα όρια

ατομικής ανάπτυξης όλοι («καλοί» και «κακοί» μαθητές) μαθαίνουν γρηγορότερα

ό,τι τους ενδιαφέρει και έχουν ανάγκη

ΤΙ ΚΕΡΔΊΖΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΈΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΑΔΙΚΉ ΕΡΓΑΣΊΑ; 3/3

αξιοποιούν εναλλακτικούς τρόπους αναπαράστασης και παρουσίασης της νέας γνώσης, εννοιολογικής, δηλωτικής και διαδικαστικής .

αποκτούν εσωτερικά κίνητρα δραστηριοποίησης (μάθησης) αυτενεργούν και χειραφετούνται αξιολογούν και αξιολογούνται βάσει κριτηρίων αποκτούν ποικίλες μαθησιακές δεξιότητες, χρήσιμες και για

την μετέπειτα μοναχική τους πορεία στη γνώση προετοιμάζονται για την πανεπιστημιακή και /ή εργασιακή

εκπαίδευση τονώνεται η αυτοεκτίμηση και ο αυτοσεβασμός τους καλύπτουν, σε ένα βαθμό, τη φυσική ανάγκη των

ανακαλύψεων, του παιχνιδιού, του καλυμμένου ανταγωνισμού, της επιβράβευσης.

Διατηρούμε το 15% αυτών που μαθαίνουμε από διαλέξεις, 70% απ’ αυτά που συζητούμε, 90% απ’ αυτά που λέμε καθώς κάνουμε κάτι.

ΤΙ ΚΕΡΔΊΖΟΥΜΕ ΕΜΕΊΣ ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΊ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΑΔΙΚΉ ΕΡΓΑΣΊΑ; 1/2

Όσα οι μαθητές και επιπλέον: Γνωρίζουμε καλύτερα τους συναδέλφους και τους μαθητές

μας. Μετατοπιζόμαστε από τη θέση του παντογνώστη σε

καινούριους ρόλους, ανακαλύπτουμε ή αποκτάμε καινούριες δεξιότητες. Ανανεωνόμαστε παιδαγωγικά/διδακτικά.

Δοκιμαζόμαστε στην εφαρμογή όσων πρεσβεύουμε θεωρητικά.

Δοκιμαζόμαστε στη στήριξη της βιωματικής και πιο ενεργητικής μάθησης, εμψυχώνοντας και καθοδηγώντας παράλληλα 4-5 ομάδες μαθητών.

Καλλιεργούμε οργανωτικές δεξιότητες (προγραμματισμός ύλης, επιλογή μεθόδων και τεχνικών, μέσων, μαθησιακού περιβάλλοντος, συντονισμός ομάδων)

Παύουμε να είμαστε παθητικοί εκφραστές του σχολικού εγχειριδίου και της γραμμικής. διδακτέας ύλης. Γινόμαστε συνδιαμορφωτές του διδακτικού υλικού με τους μαθητές μας.

ΤΙ ΚΕΡΔΊΖΟΥΜΕ ΕΜΕΊΣ ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΊ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΑΔΙΚΉ ΕΡΓΑΣΊΑ; 1/2

Επαναπροσεγγίζουμε το διδακτικό μας αντικείμενο ολιστικά ή έστω σφαιρικότερα (φυσικές, κοινωνικές, ανθρωπιστικές επιστήμες, τέχνες, τεχνολογία)

Αναπτύσσουμε δυναμικές σχέσεις με προσανατολισμό την παραγωγή κάποιου προϊόντος.

Ικανοποιούμαστε και χαιρόμαστε, βλέποντας την τάξη μας να γίνεται εργαστήριο, να δυναμώνουν οι σχέσεις της μαθητικής κοινότητας, να ολοκληρώνεται επιτυχώς ένα project κλπ.

Από τη συνεργασία με τους άλλους συναδέλφους, τη διεπιστημονικότητα και τον διαμοιρασμό των εμπειριών και γνώσεών μας η σχολική μονάδα και κατ’ επέκταση όλοι μας λειτουργούμε σε μια διαρκή και ουσιαστική ενδοσχολική επιμόρφωση.

Καλλιεργούμε μια νέα κοινωνική, πολιτική, ηθική, αισθητική συναντίληψη των πραγμάτων, αφού η πρωτογενής αναπτυξιακή δύναμη ξαναγινόμαστε εμείς, το σχολείο.

ΠΗΓΈΣ Ματσαγγούρας Ηλίας,

Η καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Λύκειο: Βιβλίο Εκπαιδευτικού, 2011

Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, Αξιοποίηση της Ομάδας στη σχολική τάξη

Ματσαγγούρας Ηλίας, Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία, Γρηγόρης, Αθήνα, 1995

1ο ΕΠΑΛ Επανομής: Εκπαίδευση σε ομάδες Πολέμη-Τοδούλου Μίνα, Μεθοδολογία Εκπαίδευση Ενηλίκων, τ. Γ. Η

αξιοποίηση της Ομάδας στην Εκπαίδευση Ενηλίκων, ΕΑΠ, Πάτρα 2005 Χαραλάμπους Νεόφυτος, Η διαφορική επίδραση της συνεργατικής και

ατομικής μάθησης στη σχολική επίδοση, Διδακτορική διατριβή, Λευκωσία, 1996

Γιακουμάτου Τερέζα, Συνεργατική Μάθηση Baudrit Alain, Η ομαδοσυνεργατική μάθηση, Οι αρχές και η

λειτουργική εφαρμογή στη σχολική τάξη, Αθήνα, Κέδρος, 2007 Αποστολίδης Γιώργος, Σεμινάριο για την Ομαδοσυνεργατική μέθοδο Άλλες πηγές

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΜΟΝΗ ΚΑΙ ΤΟ

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

…

και ας μην ξεχνάμε ότι

εμείς δίνουμε το νόημα και την αξία στα πράγματα.