νέα μέσα και πολιτική ι

25
Νέα Μέσα, Τεχνολογία και Κοινωνία Πολιτική και Νέα Μέσα: 1 Παραδοσιακή Πολιτική και Ηλεκτρονική Διαδκυβέρνηση

description

 

Transcript of νέα μέσα και πολιτική ι

Page 1: νέα μέσα και πολιτική ι

Νέα Μέσα, Τεχνολογία και Κοινωνία

Πολιτική και Νέα Μέσα: 1Παραδοσιακή Πολιτική και

Ηλεκτρονική Διαδκυβέρνηση

Page 2: νέα μέσα και πολιτική ι

Περίληψη

• Δημοκρατία και Μέσα Επικοινωνίας• Οι υποσχέσεις των νέων μέσων• Η πραγματικότητα• Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση• Συμπεράσματα

Page 3: νέα μέσα και πολιτική ι

Δημοκρατία και Μέσα Επικοινωνίας

• Η Θεωρία της Δημόσιας Σφαίρας (Habermas, 1962/1989)– H δημόσια σφαίρα ως ο μηχανισμός της συνεχούς

νομιμοποίησης (legitimation) πολιτικών αποφάσεων και άρα ως μέσο διασφάλισης της δημοκρατίας.

– Στη δημόσια σφαίρα διαμορφώνεται μια ενημερωμένη κοινή γνώμη, που βασίζεται:• Στην ελεύθερη διακίνηση ιδεών, επιχειρημάτων αλλά και

πληροφοριών• Στη δυνατότητα των πολιτών να συμμετάσχουν ως ισότιμα μέλη • Σε έναν ελεύθερο, δημόσιο χώρο όπου οι πολίτες μπορούν να

βρίσκονται και να συζητούν

Page 4: νέα μέσα και πολιτική ι

Δημοκρατία και Μέσα

• Η θεωρία εξελίχθηκε σε μια πιο πολύπλοκη πολιτική θεωρία, αυτή της Διαβουλευτικής Δημοκρατίας (deliberative/discursive democracy, Habermas, 1996; Gutman, 2007; Fishkin, 1996):– Εναλλακτική στα μοντέλα της φιλελεύθερης και

ρεπουμπλικανικής δημοκρατίας– Βασίζεται στο θεσμό μιας θεσμοθετημένης σφαίρας

διαβούλευσης όπου οι πολίτες θα συζητούν μέχρι να προκύψει συναίνεση (βασισμένη στη λογική και στο καλύτερο επιχείρημα)

Page 5: νέα μέσα και πολιτική ι

Αλλά…

• Η δημόσια σφαίρα υπέστη μια σειρά δομικών αλλαγών που οδήγησαν στην επανα-φεουδοποίησή (refeudalisation) της αλλά και στην αποίκισή της από ίδια συμφέροντα

• Αναλυτικότερα:Η άνοδος της διαφήμισης και των δημοσίων σχέσεων +Η εντατικοποίηση της εμπορευματοποίησης της

δημοσιογραφίας και των μέσων => Έμφαση στο θέαμα (φεουδοποίηση) και στην χρηστική

(instrumental) επικοινωνία/προπαγάνδα

Page 6: νέα μέσα και πολιτική ι

Tώρα;

Page 7: νέα μέσα και πολιτική ι

Promises-promises…

• Οι δημοκρατικές υποσχέσεις του διαδικτύου:1. Περισσότερες δυνατότητες για συμμετοχή2. Δυνατότητες για συζήτηση και διαβούλευση (το

διαδίκτυο ως δημόσια σφαίρα, Dahlberg, 2001). 3. Εκδημοκρατισμού της πληροφορίας τόσο στο

επίπεδο της παραγωγής όσο και στο επίπεδο της διανομής.

Page 8: νέα μέσα και πολιτική ι

Όμως…

• Προκύπτουν σοβαρά ερωτήματα που αφορούν:– Ζητήματα πρόσβασης – Ποιότητα της συζήτησης-διαβούλευσης

(Dahlberg, 2001; Papacharissi, 2002)– Κατακερματισμός και συχνά πόλωση (Sunstein,

2001) – Αξιοπιστία των πληροφοριών

Page 9: νέα μέσα και πολιτική ι

Επίσης…

• Οι αλλαγές του Web 2.0 (Chadwick and Howard, 2009)1. To διαδίκτυο ως πολιτική πλατφόρμα2. Η συλλογική νοημοσύνη που προκύπτει από τις πολιτικές

χρήσεις του ιστού3. Η προτεραιότητα της πληροφορίας και των δεδομένων (αντί

για συγκεκριμένες εφαρμογές/προγράμματα)4. Μόνιμη φάση beta (διαρκής και δημόσιος πειραματισμός)5. Δημιουργία μικρών πρότζεκτ πολιτικής συμμετοχής με

βάση/παράδειγμα την κατανάλωση6. Η διάχυση πολιτικών μηνυμάτων σε όλες τις διαδικτυακές

πλατφόρμες7. Πλούσιες εμπειρίες για τους χρήστες σε πολιτικά σάιτς.

Page 10: νέα μέσα και πολιτική ι

Παραδοσιακή Πολιτική

• Η θεωρία της κανονικοποίησης ( ‘normalization thesis’, Resnick, 1998)– ‘Politics as usual’: το διαδίκτυο κυριαρχείται από τα ίδια

συμφέροντα όπως ο ‘έξω’ κόσμος. – Τα πολιτικά κόμματα και οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν τα νέα

μέσα ως πλατφόρμες για τις δικές τους επικοινωνιακές πρακτικές και δημόσιες σχέσεις.

– Το διαδίκτυο γίνεται ακόμα ένας τόπος για κομματική αντιπαράθεση και προπαγάνδα

– Κυρίως χρησιμοποιείται για την αποδοτικότητ’α του και για την παράκαμψη των ΜΕ παρά για λογοδοσία (accountability), διαφάνεια και διευρυμένη συμμετοχή

Page 11: νέα μέσα και πολιτική ι

Πολιτικά Κόμματα• Οι Gibson & Ward (2003) θεωρούν ότι τα κόμματα

χρησιμοποιούν το Ίντερνετ για:– Διαχείριση: παρέχουν και διαχειρίζονται πληροφορίες για τον εαυτό

τους, τις θέσεις τους, τους πολιτικούς τους στόχους κλπ. – Εσωτερική οργάνωση: για να δουν τις απόψεις των μελών και

ψηφοφόρων τους, για να συσπειρώσουν τους υποστηρικτές τους, για να συζητήσουν πολιτικά ζητήματαI, αλλά και για δωρεές κλπ.

• Η Pippa Norris (2003) βρήκε ότι τα sites πολιτικών κομμάτων:– Λειτουργούν ως αν πλουραλιστικό πολιτικό φόρουμ (pluralistic civic

forum ) διευκολύνοντας την έκφραση αντιπολιτευτικών απόψεων και αυξάνοντας την ορατότητα μικρότερων και πιο περιθωριακών κομμάτων. Έτσι οι ενδιαφερόμενοι πολίτες μπορούν να πάρουν περισσότερες πληροφορίες.

– Λειτουργούν ως κανάλια πολιτικής συμμετοχής (channels for political participation ) διευκολύνοντας την διαδραστική επικοινωνία μεταξύ πολιτών και πολιτικών κομμάτων.

Page 12: νέα μέσα και πολιτική ι

Βέβαια…

• Δεν είναι όλα τα κόμματα το ίδιο…– ΛΑΟΣ– ΠΑΣΟΚ– ΚΚΕ– ΝΔ– ΣΥΡΙΖΑ– GOP– Democrats

Page 13: νέα μέσα και πολιτική ι

Παραδοσιακή Πολιτική και Web 2.0

• Chadwick & Howard (2009): – Αλλαγές στις προεκλογικές εκστρατείες που διεξάγονται σε μια

πληθώρα μέσων με διάφορους τρόπους που συνδέονται σε χαλαρά δίκτυα (Ίντερνετ ως πολιτική πλατφόρμα)

– Αλλαγές στη θεματολογία με βάση trending topics στα social media (συλλογική νοημοσύνη)

– Συλλογή και εκμετάλλευση πληροφοριών που αφορούν τους χρήστες – targeted campaigning/messaging ( προτεραιότητα της πληροφορίας)

– Φάση beta: συνεχείς αλλαγές στα σάιτς– Πλούσιες μιντιακές εμπειρίες μέσω πολυμέσων όπως YouTube

videos

Page 14: νέα μέσα και πολιτική ι

Πολιτικοί και Social Media

• Επίσης σε ατομικό επίπεδο πολιτικοί κάνουν χρήση κυρίως των κοινωνικών μέσων, π.χ. Twitter, Facebook , ή μπλογκς.

• Η κύρια χρήση τους από τους πολιτικούς είναι για λόγους μάρκετινγκ και προσωπικής προβολής

• Από την άλλη αποτελούν έναν τρόπο άμεσης επικοινωνίας με τους πολίτες

• Γενικά πάντως, σπάνια προάγουν συζήτηση ή διαβούλευση…

• Χρήστος Παπουτσής - @Ch_Papoutsis• Άννα Διαμαντοπούλου - @adiamantopoulou

Page 15: νέα μέσα και πολιτική ι

Αξιολόγηση• Η πολιτική επικοινωνία έχει γίνει πιο άμεση ή αδιαμεσολάβητη

(disintermediated, Hall, 2001). • Η πολιτική ατζέντα έχει διευρυνθεί καθώς δεν ελέγχεται πια

αποκλειστικά από τα ΜΜΕ και τους πολιτικούς.• Πιο εύκολη πρόσβαση σε δεδομένα και πολιτικές θέσεις.• Αλλά οι επικοινωνιακές αρχές της πειθούς, αυτό-προβολής,

πολιτικού μάρκετινγκ και PR εξακολουθούν να κυριαρχούν.• Αρχές όπως διαβούλευση, αντανακλαστική σκέψη, κατανόηση

ακόμα μακριά…• Από την άλλη, τα νέα μέσα έχουν εισάγει ένα νέο μοντέλο

διεξαγωγής πολιτικής που ενδέχεται να εκδημοκρατίσει τη δημόσια διοίκηση – την ηλεκτρονική διακυβέρνηση

Page 16: νέα μέσα και πολιτική ι

Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Page 17: νέα μέσα και πολιτική ι

Τι εννοούμεΗλεκτρονική Δημοκρατία(e-democracy)

Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση(e-governance)

Ηλεκτρονική Κυβέρνηση(e-government)

Χρήση ICTs για τη διεύρυνση της συμμετοχής των πολιτών, τη στήριξη των δημοκρατικών διεργασιών και την ενίσχυση της αντιπροσωπευόμενης δημοκρατίας (McIntosh, 2006)

Χρήση ICTs για τη βελτίωση της παροχής υπηρεσιών στους πολίτες

Χρήση ICTs για τη βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ των πολιτών και της κυβέρνησης

Έμφαση στη συμμετοχή και στην άμεση επικοινωνία των δημοκρατικών φορέων (κυβέρνησης, εκλεγμένων πολιτικών, μέσα επικοινωνίας, πολιτικές οργανώσεις και πολίτες) (Clift, 2004)

Έμφαση στην αποτελεσματικότητα, διαφάνεια, λογοδοσία

Έμφαση στην αποτελεσματικότητα, διαφάνεια, λογοδοσία

Εφαρμογή και στη δημόσια διοίκηση αλλά και στις επικοινωνίες – η ευρύτερη ηλ. δημόσια σφαίρα μέρος αλλά και όργανο της ηλ. δημοκρατίας.

Εφαρμογή σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης

Εφαρμογή στις επικοινωνίες μεταξύ κυβερνητικών σχημάτων και πολιτικών με τους πολίτες

Παράδειγμα, πολιτικά μπλογκς και fora

Παράδειγμα, to open.gov Παράδειγμα, τα sites των υπουργείων

Page 18: νέα μέσα και πολιτική ι

E-democracy

E-governance

E-government

Σχέση μεταξύ των εννοιών – nested concepts

Page 19: νέα μέσα και πολιτική ι

Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση(e-governance)

• E-governance is the use of ICT by different actors of the society with the aim to improve their access to information and to build their capacities. (Unesco definition).

• Όταν χρησιμοποιείται από κυβερνήσεις (e-government) η ηλεκτρονική διακυβέρνηση στοχεύει στην συμμετοχή και ενασχόληση των πολιτών με πολιτικές αποφάσεις.

• Στόχος; Μεγαλύτερη διαφάνεια και λογοδοσία (accountability)

• Παράδειγμα:– Ανοιχτή διακυβέρνηση

Page 20: νέα μέσα και πολιτική ι

Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση(e-governance)

• Μικτά αποτελέσματα:– Π.χ. η διαβούλευση για το νόμο της εθνικότητας– Δημητρακοπούλου (2010) ανάλυση σχολίων:

Βομβαρδισμός από εθνικιστικά υβριστικά σχόλια Όταν κάποια απομακρύνθηκαν, εθνικιστικά μπλογκς έκαναν λόγο για

λογοκρισία και ‘φασιστικές πρακτικές’ Η πρόσβαση οργανωμένων εξτρεμιστικών στοιχείων δίνει μια λανθασμένη

εικόνα για την κοινή λογική και κοινή γνώμη Στα σχόλια και παρεμβολές γενικά υπήρχε έλλειψη πληροφοριών σχετικά

με τη προτεινόμενη νομοθεσία και αναπαραγωγή φοβικών σχημάτων για τις ‘συνέπειες’ της

• Γενικότερο συμπέρασμα: (τουλάχιστον) σε αμφιλεγόμενα και επίμαχα ζητήματα μπαίνουν συμφέροντα και ιδεολογίες – δεν είναι απλώς ότι ‘τα καλύτερα επιχειρήματα νικούν’ ούτε ότι προβαίνουν σε συμβιβασμούς

• Αλλά πρόβλημα της διαβούλευσης ή των μέσων;

Page 21: νέα μέσα και πολιτική ι

Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

• Προβλήματα με την e-διακυβέρνηση (Margetts, 2009):– Ενισχύει και δεν αλλάζει τις ισχύουσες δομές εξουσίας– Η χρήση/εφαρμογή νέων τεχνολογιών δεν μπορεί να γίνει

εργαλείο για διοικητικές μεταρρυθμίσεις (κάτι τέτοιο θα ήταν τεχνολογικός ντετερμινισμός).

• Στην ελληνική πραγματικότητα λίγα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα της ηλεκτρονικής διαβούλευσης

• Από την άλλη, οι νέες τεχνολογίες δημιουργούν ένα πλαίσιο αυξημένων προσδοκιών για διαφάνεια και συμμετοχή πιέζοντας έμμεσα για μεταρρυθμίσεις.

Page 22: νέα μέσα και πολιτική ι

Αξιολόγηση

• Σε ποιο βαθμό η ηλεκτρονική διακυβέρνηση πραγματώνει τη δημοκρατική υπόσχεση των νέων μέσων; – Η σύντομη απάντηση: όχι• Γιατί; Πολύ γραφειοκρατικές εφαρμογές, έλλειψη

αντιπροσωπευτικής συμμετοχής των πολιτών, αποσπασματική εφαρμογή, too much information, ελιτίστικη προσέγγιση, top down design/implementation κ.α.

Page 23: νέα μέσα και πολιτική ι

Καλές πρακτικές

• Ο Steven Clift προτείνει δέκα βήματα για πιο δημοκρατική ηλ. διακυβέρνηση:

1. Επίκαιρη, εξατομικευμένη πρόσβαση σε σημαντικές πληροφορίες

2. Διαμόρφωση πρακτικών για την αποτελεσματική διαχείριση των email και σχολίων των πολιτών

3. Αφιέρωση τουλάχιστον του 10% όλων των πολιτικών e-government στη δημοκρατική διαχείριση.

4. Δημόσιες ανακοινώσεις κυβερνητικών συναντήσεων με τον ίδιο τρόπο κάθε φορά, έτσι ώστε να μπορούν να συμμετάσχουν/παρεμβαίνουν οι πολίτες.

5. Δημοσίευση ενός διαδραστικού καταλόγου με τα ονόματα, χαρτοφυλάκια και ιδιότητες όλων των εκλεγμένων και διορισμένων στελεχών της κυβέρνησης.

Page 24: νέα μέσα και πολιτική ι

Καλές Πρακτικές6. Συχνές ηλεκτρονικές διαβουλεύσεις με προοπτική στα επόμενα

χρόνια να γίνονται διαβουλεύσεις για όλα τα θέματα.7. Δημιουργία ενός νομικού πλαισίου που να θεσμοθετεί

πρακτικές ηλεκτρονικής διακυβέρνησης έτσι ώστε να προσφέρονται σε όλους τους τομείς.

8. Προαγωγή της διάδοσης των δεδομένων μέσω πρόσβασης στα αρχεία των κυβερνητικών οργάνων.

9. Υποστήριξη τακτικών open source σε όλες τις πρακτικές της ηλ. διακυβέρνησης.

10. Έμφαση στο τοπικό – στρατηγικές για την ανάπτυξη ηλεκτρονικής δημοκρατίας στο τοπικό επίπεδο – ξεκινώντας από τοπικές κοινότητες διευρύνονται οι καλές πρακτικές και ενισχύεται η συμμετοχή.

Page 25: νέα μέσα και πολιτική ι

Συμπεράσματα

• Μεγάλη απόσταση μεταξύ του ιδεώδους της δημόσιας σφαίρας και των πρακτικών της παραδοσιακής πολιτικής αλλά και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

• Μήπως θα πρέπει να ξανασκεφτούμε το δημοκρατικό μοντέλο από την αρχή; – Δηλ αντί για ενίσχυση της αντιπροσωπευόμενης

δημοκρατίας προς μια εφαρμογή του μοντέλου της διαβουλευτικής δημοκρατίας;