Λογοτεχνία β΄ γυμνασίου

Θεματική ενότητα : θέατρο

Αρχαίο θέατρο

Δραματική ποίηση - είδη• Τραγωδία• Κωμωδία• Σατυρικό δράμα

Τραγωδία«Ἐστὶν οὖν τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδῶν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι’ ἀπαγγελίας, δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν»

Αριστοτέλους, «Ποιητική»

Μέρη της τραγωδίαςΑ. λυρικό στοιχείο (χορός)

• πάροδος• στάσιμα• κομμοί, μονωδίες, διωδίες

Β. επικό στοιχείο• πρόλογος• επεισόδια• έξοδος

Διονυσιακή λατρεία• Ο Διόνυσος, θεός της

αμπέλου και του οίνου συνδέθηκε ιδιαίτερα με τη δραματική ποίηση

• Γνώρισμα της λατρείας του ήταν η έκσταση

• Διθύραμβος λεγόταν ο ύμνος προς τιμήν του Βάκχος, Caravaggio

Γένεση τραγωδίας• Αρίων, τεχνικός

διθύραμβος• Θέσπης , 6ος αι.

π.Χ. : είχε την έμπνευση να παρεμβάλλει στα λόγια του χορού στίχους κατάλληλους για απαγγελία, δηλ. απαντούσε στο χορό

Μέρη του αρχαίου θεάτρου• Ορχήστρα• Θυμέλη (βωμός)• Σκηνή• Κυρίως θέατρο ή κοίλον (διαζώματα,

κερκίδες)• Λογείο, θεολογείο• πάροδοι

Μέρη του αρχαίου θεάτρου

Μηχανήματα αρχαίου θεάτρου• Μηχανή ή αιώρημα (είδος γερανού

για τον «από μηχανής θεό»)• Περίακτοι (ξύλινοι πρισματικοί

στύλοι που περιστρέφονταν γύρω από έναν άξονα και παρουσίαζαν πίνακες για την αλλαγή της σκηνογραφίας)

• Εκκύκλημα (τροχοφόρο δάπεδο, στο οποίο παρουσίαζαν τους νεκρούς)

Επίδαυρος

Χρόνος – τόπος παραστάσεωνΣτις γιορτές του Διονύσου

• Μικρά ή κατ’ αγρούς Διονύσια (επαναλήψεις τραγωδιών)

• Λήναια (νέες τραγωδίες)• Μεγάλα ή εν άστει Διονύσια

(δραματικοί αγώνες για 3 ημέρες)

Πρόδρομοι των μεγάλων τραγικών

• Θέσπης• Χοιρίλος (πολλά έργα)• Φρύνιχος : «Μιλήτου άλωσις»,

Φοίνισσαι»• Πρατίνας (τραγωδίες , κυρίως

σατυρικά δράματα)

Μεγάλοι τραγικοί ποιητές

Αισχύλος

Αισχύλος - έργα• Πέρσαι (472 π.Χ.)• Επτά επί Θήβας (467 π.Χ.)• Ικέτιδες (463 ; π.X.) • Προμηθεύς Δεσμώτης• Ορέστεια (458 π.Χ.) (τριλογία :

Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες)

Αισχύλος - καινοτομίες• προσθήκη του δεύτερου υποκριτή

(δευτεραγωνιστή)• μείωση των χορικών• έξαρση του λόγου• σύσταση της τριλογίας ενιαίου

περιεχόμενου

Σοφοκλής

Σοφοκλής - έργα• Αντιγόνη• Ηλέκτρα• Τραχίνιαι• Οιδίπους τύραννος• Αίας• Φιλοκτήτης• Οιδίπους επί Κολονώ

Σοφοκλής- καινοτομίες• Δεν δίδασκε τριλογίες• Αύξηση υποκριτών σε 3• Αύξηση χορευτών από 12 σε 15• Περιόρισε τα άσματα του χορού και

έδωσε μεγαλύτερη έκταση στο διάλογο

Αποφθέγματα Σοφοκλή• Ου συνέχθειν αλλά συμφιλείν

έφυνμτφρ: δεν γεννήθηκα για να μισώ αλλά για να αγαπώ

• Ζευς γαρ μεγάλης γλώσσης κόμπους υπερεχθαίρειμτφρ: ο Ζευς τιμωρεί τους κομπασμούς της μεγάλης γλώσσας

ΕυριπίδηςΜήδεια

Ευριπίδης - έργα• Άλκηστις - 438 π.Χ. • Ανδρομάχη - 420 π.Χ. • Βάκχαι • Εκάβη - 425 π.Χ. • Ελένη - 412 π.Χ. • Ηλέκτρα - 413 π.Χ. • Ηρακλείδαι - 417 π.Χ.• Ηρακλής μαινόμενος -

424 π.Χ.• Ικέτιδες - 420 π.Χ. • Ιππόλυτος - 428 π.Χ.

• Ιφιγένεια εν Αυλίδι• Ιφιγένεια εν Ταύροις • Ίων - 412 π.Χ.• Κύκλωψ - (το

μοναδικό σατυρικό δράμα)

• Mήδεια - 431 π.Χ• Ορέστης - 408 π.Χ• Ρήσος - 453 π.Χ• Τρωάδες - 415 π.Χ. • Φοίνισσαι - 408 π.Χ.

Βιβλιογραφία - Δικτυογραφία• Θ. Σταύρου, εισαγωγή στη

δραματική ποίηση• Βικιπαίδεια (

www.el.wikipedia.org/wiki, στα λήμματα : τραγωδία, Αισχύλος,

Σοφοκλής, Ευριπίδης)• http://www.gnomikologikon.gr/authq

uotes.php?auth=1199• Εικόνες google