άγιος Δονάτος

21
ΑΓΙΟΣ ΔΟΝΑΤΟΣ ΑΓΙΟΣ ΔΟΝΑΤΟΣ Επίσκοπος Λευκάδος Επίσκοπος Λευκάδος 283-303 μ.Χ. 283-303 μ.Χ.

description

Some thoughts about a saint who lived in Lefkas/Greece during 3rd century

Transcript of άγιος Δονάτος

Page 1: άγιος  Δονάτος

ΑΓΙΟΣ ΔΟΝΑΤΟΣΑΓΙΟΣ ΔΟΝΑΤΟΣ

Επίσκοπος ΛευκάδοςΕπίσκοπος Λευκάδος

283-303 μ.Χ.283-303 μ.Χ.

Page 2: άγιος  Δονάτος

Το εκκλησάκι του Αγίου στο Το εκκλησάκι του Αγίου στο οροπέδιο της Εγκλουβήςοροπέδιο της Εγκλουβής

• Χτισμένο σε περιοχή που έχει κατοικηθεί από την αρχαιότητα.

• Παλαιά κατασκευή που ανακαινίσθηκε το 1980.

• Πριν την ανακαίνιση ήταν αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου Δομετίου του Πέρση.

• Πανηγυρίζει στις 7/8

Page 3: άγιος  Δονάτος
Page 4: άγιος  Δονάτος

Τι γνωρίζουμε σήμερα για τον ΆγιοΤι γνωρίζουμε σήμερα για τον Άγιο

• Δεν εμφανίζεται στα εορτολόγια καμιάς Χριστιανικής Εκκλησίας.

• Οι κάτοικοι της περιοχής επιδεικνύουν ένα μέρος στην περιοχή «Βουνί» με ερείπια ενός παλαιού πύργου, όπου κατά την παράδοση θανατώθηκε ο Άγιος, με πτώση στο κενό.

• Ο Δ. Πετριτσόπουλος (1824), αναφέρει ότι τον συνάντησε σε χειρόγραφο της Μονής Σουμελά του Πόντου το οποίο ανακαλύφθηκε το 1550 μ.Χ.

Page 5: άγιος  Δονάτος
Page 6: άγιος  Δονάτος

Περιγραφή του βίου τουΠεριγραφή του βίου του

• Τρίτος στη σειρά επίσκοπος Λευκάδας, που τότε υπαγόταν στην εκκλησία της Ρώμης.

• Ανέλαβε το αξίωμα του το 283 μ.Χ.• Μαρτύρησε το 303 μ.Χ. κατά τους

διωγμούς του Αυτοκράτορα Διοκλητιανού (284-305 μ.Χ.).

• Η μνήμη του τιμάται (μόνο από τους κατοίκους της Εγκλουβής) στις 7/8

Page 7: άγιος  Δονάτος

Γιατί δεν αναφέρεται στα Αγιολόγια;Γιατί δεν αναφέρεται στα Αγιολόγια;

• Ήταν τοπικός άγιος, μιας μικρής επισκοπής που αρχικά ανήκε στη Δυτική Εκκλησία και αργότερα (732 μ.Χ.) υπήχθη στην Ανατολική.

• Στη Δυτική Εκκλησία επικράτησε η λατρεία του Αγίου Δονάτου, επισκόπου Arezzo (εορτάζει 7/8).

• Στην Ανατολική Εκκλησία επικράτησε η λατρεία του Αγίου Δονάτου, επισκόπου Ευροίας (εορτάζει 30/4)

Page 8: άγιος  Δονάτος

Άγιος Δονάτος, επίσκοπος Άγιος Δονάτος, επίσκοπος ArezzoArezzo (=Αρητίου )(=Αρητίου )

• Γεννήθηκε στη Νικομήδεια της Μ.Ασίας.

• Ανεδείχθη δεύτερος στη σειρά επίσκοπος της πόλης Arretium (σημ.Arezzo της Ιταλίας) το 346 μ.Χ.

• Πιθανή ημερομηνία του θανάτου του το 362 μ.Χ.

Page 9: άγιος  Δονάτος

Άγιος Δονάτος, επίσκοπος ΕυροίαςΆγιος Δονάτος, επίσκοπος Ευροίας

• Επίσκοπος Ευροίας, πόλεως της Ηπείρου (επισκοπή τότε της εκκλησίας της Ρώμης) από το 360 μ.Χ.

• Συμμετείχε στη Οικουμενική Σύνοδο επί Μ. Θεοδοσίου το 381 μ.Χ.

• Πέθανε το 388 μ.Χ.

Page 10: άγιος  Δονάτος

Γιατί μόνο ο Δονάτος Ευροίας Γιατί μόνο ο Δονάτος Ευροίας αναφέρεται στα Αγιολόγια της αναφέρεται στα Αγιολόγια της

Ανατολικής Εκκλησίας;Ανατολικής Εκκλησίας;• Αρχικά οι βίοι και των 3 αγίων του 4ου αιώνα

ήταν γραμμένοι στη Λατινική γλώσσα, επίσημη γλώσσα της Δυτικής Εκκλησίας.

• Τα συναξάρια της Ανατολικής Εκκλησίας γράφηκαν αργότερα (περί το 10ο αιώνα) στην Ελληνική γλώσσα, στηριζόμενα αποκλειστικά σε Ελληνικές πηγές.

• Ο βίος του επισκόπου Ευροίας είχε τότε συγγραφεί στα Ελληνικά από Ελληνόφωνους πρόσφυγες της επισκοπής του, που είχαν καταφύγει στη σημερινή πόλη Umbriatico της Καλαβρίας

Page 11: άγιος  Δονάτος

Τα αγιολογικά κείμενα και ο Άγιος Τα αγιολογικά κείμενα και ο Άγιος ΔονάτοςΔονάτος

• Τα αγιολογικά κείμενα δεν διακρίνονται για την ιστορική τους ακρίβεια.

• Στη πραγματικότητα πρόκειται για προφορικές παραδόσεις που κάποια χρονική στιγμή καταγράφηκαν από κάποιο πιστό.

• Τα διαθέσιμα κείμενα για τον Άγιο Δονάτο γράφηκαν πολύ αργότερα από τον θάνατό του και στη πραγματικότητα προέρχονται από σύντηξη βιογραφικών στοιχείων πολλών ομωνύμων αγίων.

Page 12: άγιος  Δονάτος

Παράδειγμα: 0 Άγιος Δονάτος και ο Παράδειγμα: 0 Άγιος Δονάτος και ο ΔράκοςΔράκος

• Στο βίο του Αγίου Δονάτου επισκόπου Ευροίας αναφέρεται ότι φόνευσε ένα δράκο που δηλητηρίαζε το νερό μιας πηγής (βλ..βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου

Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

• Ο Άγιος Δονάτος επίσκοπος Arezzo στην Δυτική εικονογραφία απεικονίζεται πάντοτε ως επίσκοπος νεαρής ή μέσης ηλικίας που φέρει ξίφος και μάχεται τον δράκοντα

Page 13: άγιος  Δονάτος

Ποιος σκότωσε το Δράκο;Ποιος σκότωσε το Δράκο;

• Είναι προφανές ότι αρχικά ο φόνος του Δράκου αποδόθηκε στον ένα εκ των δύο αγίων.

• Η μακροχρόνια συνύπαρξη των δύο συνωνύμων αγίων στις λατρευτικές εκδηλώσεις της Δυτικής Εκκλησίας δημιούργησε προφορικές παραδόσεις στις οποίες έγινε ανάμειξη των βιογραφικών τους προφίλ.

• Οι νεώτεροι συγγραφείς των βίων τους κατέγραψαν ουσιαστικά αυτές τις παραδόσεις και έτσι μεταφέρεται διαχρονικά αυτή η σύγχυση.

Page 14: άγιος  Δονάτος

Μια περιγραφή από το «Μια περιγραφή από το «Passio Passio DonatiDonati», κείμενο του 6», κείμενο του 6ουου αιώνα μ.Χ. αιώνα μ.Χ. • Κατά τη διάρκεια τέλεσης του μυστηρίου της Θείας

Ευχαριστίας εισήλθαν στο ναό ειδωλολάτρες οι οποίοι έριξαν κάτω και έσπασαν το Άγιο Δισκοπότηρο που ήταν γυάλινο. Ο Άγιος Δονάτος συνέλεξε τα κομμάτια του ιερού σκεύους οπότε αυτά ανασυγκολλήθηκαν μεταξύ τους. Στη συνέχεια τοποθέτησε μέσα σ’ αυτό το κρασί και ολοκλήρωσε την τελετουργία. Μετά το τέλος της Θείας Κοινωνίας διαπιστώθηκε ότι από το ποτήρι έλειπε ένα ακόμη κομμάτι το οποίο δεν είχε γίνει αντιληπτό. Εν τούτοις δεν είχε χυθεί ούτε σταγόνα από το περιεχόμενό του. Βλέποντας αυτό το θαύμα, 79 από τους ειδωλολάτρες βαπτίσθηκαν Χριστιανοί. Ύστερα από έναν μήνα, ο Άγιος συνελήφθη και θανατώθηκε.

Page 15: άγιος  Δονάτος

Παρατηρήσεις-ΕρώτημαΠαρατηρήσεις-Ερώτημα

• Η παράδοση της Δυτικής Εκκλησίας αποδίδει το θαύμα αυτό στον Άγιο Δονάτο, επίσκοπο του Arezzo.

• Εν τούτοις η επικρατούσα άποψη είναι ότι αυτός δεν μαρτύρησε αλλά πέθανε εν ειρήνη στο Arezzo. Κατά την άποψη των ειδικών οι αναφορές σε μαρτυρικό θάνατο, προέρχονται από σύγχυση με άλλο Δονάτο, μάρτυρα.

• Ποιος είναι ο μάρτυρας Δονάτος της Δυτικής Εκκλησίας; Μήπως πρόκειται για τον επίσκοπο Λευκάδος ;

Page 16: άγιος  Δονάτος

Το λείψανο του Αγίου ΔονάτουΤο λείψανο του Αγίου Δονάτου• Στην εκκλησία της Santa Maria της επισκοπής του

Torcello στη Βενετία φυλάσσεται σήμερα το λείψανο ενός Αγίου Δονάτου.

• Μεταφέρθηκε εκεί το 1126 μ.Χ. από τον Δόγη Domenico Micheli, προερχόμενο από τη Κεφαλονιά.

• Με βάση την έκθεση του Δόγη Micheli προς την Ενετική Σύγκλητο το λείψανο βρισκόταν αρχικά στη Λευκάδα και ο Δόγης το μετακίνησε επειδή κινδύνευε από τις συχνές επιδρομές των βαρβάρων.

Page 17: άγιος  Δονάτος

Πρόκειται για τον Ευροίας;Πρόκειται για τον Ευροίας;

• Αυτή η άποψη επικρατεί σήμερα στην Ανατολική Εκκλησία.

• Από επιστολή του Πάπα Γρηγορίου του Μεγάλου (590-604μΧ) προς τον επίσκοπο Αλκίσωνα της Κέρκυρας, προκύπτει ότι το λείψανο του επισκόπου Ευροίας είχε μεταφερθεί στη Κασσιόπη από πρόσφυγες της περιοχής.

• Πιθανά το λείψανο αργότερα μεταφέρθηκε στη Λευκάδα και στη συνέχεια με τη γνωστή διαδικασία στη Βενετία.

Page 18: άγιος  Δονάτος

Ωστόσο υπάρχουν προβλήματα:Ωστόσο υπάρχουν προβλήματα:

• Οι πρόσφυγες της Ευροίας δεν μπορεί να έμειναν μεγάλο χρονικό διάστημα στη Κέρκυρα αφού όπως προκύπτει και από την επιστολή του Πάπα, εκεί ήταν ανεπιθύμητοι.

• Τελικά όπως αναφέρθηκε κατέφυγαν στην πόλη Umbriatico της Κ. Ιταλίας και πρέπει να βρίσκονταν εκεί τον 10ο αιώνα όταν γράφηκε το «συναξάριο Κων/πολεως», δηλαδή πολύ πριν την 2η σταυροφορία και την κατάληψη της Λευκάδας από τον Δόγη Domenico Micheli

Page 19: άγιος  Δονάτος

Πρόκειται για τον επίσκοπο Πρόκειται για τον επίσκοπο Λευκάδας;Λευκάδας;

• Ο Δ. Πετριτσόπουλος στο βιβλίο του (D.Petrizzopoulo : “Saggio Storico sull’ eta di Leucadia sotto il dominio de Romiani e successi vi conguistotori,” Venezzia,1824)

υποστηρίζει αυτή την άποψη.• Η εκδοχή αυτή ταιριάζει

περισσότερο με τις ιστορικές πηγές και με τη θρησκευτική παράδοση στη Λευκάδα.

Page 20: άγιος  Δονάτος

«Τα οστά του Δράκου» που σκότωσε κατά τη παράδοση ο Άγιος Δονάτος όπως παρουσιάζονται στον Βενετσιάνικο ναό.

Page 21: άγιος  Δονάτος

ΤΕΛΟΣΤΕΛΟΣ

• ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ