αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

33
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Αντώνιος Γ. Περδικάρης Σχολικός Σύμβουλος (ΠΕ04) Ιονίων Νήσων

description

Εκπαιδευτικό υλικό και αξιολόγηση αυτού

Transcript of αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

Page 1: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Αντώνιος Γ. Περδικάρης

Σχολικός Σύμβουλος (ΠΕ04)

Ιονίων Νήσων

Page 2: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

Τ’ αστρί πληθαίνει μέσα μου, σαν το σπειρί στο ρόδι,

Ως αναπεύω το κορμί στους άμμους του Ιονίου.

Άγγελος Σικελιανός (1884-1951)

Page 3: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

Βασικές Έννοιες

Η εκπαιδευτική αξιολόγηση είναι μια διαδικασία κατά την οποία κρίνουμε την πρόοδο του μαθητή, την απόδοση μιας ομάδας μαθητών, την επιτυχία μιας σχολικής μονάδας, την επιτυχία του συστήματος.

Η αξιολόγηση είναι η απόδοση μιας ορισμένης αξίας σε κάποιο πρόσωπο ή πράγμα με βάση συγκεκριμένα, σαφή και προκαθορισμένα κριτήρια και μέθοδο εκτιμήσεως.

Page 4: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

Εκπαιδευτική αξιολόγηση

Περιλαμβάνει: Έλεγχο προόδου μαθητών Έλεγχο της λειτουργικότητας του συστήματος: τρόπος

οργάνωσης, εκπαιδευτικά προγράμματα, παιδαγωγικές μέθοδοι, διδακτικό και διοικητικό προσωπικό κ.λπ.

«Αν μια χρονιά δεν διεξέλθω όλο το πρόγραμμα διδασκαλίας κανείς δεν θα παραπονεθεί, αλλά αν αποφασίσω να μην κάνω εξετάσεις ή να περάσω όλο

τον κόσμο, αυτό θα προκαλέσει κατακραυγή». Bernard Diu

Page 5: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Εκπαιδευτικό Υλικό είναι οποιοδήποτε μέσο διευκολύνει τη μάθηση και βοηθά τον εκπαιδευτικό να διαμορφώσει ένα δημιουργικό μαθησιακό περιβάλλον.

Ως Εκπαιδευτικά Υλικά λοιπόν νοούνται τα διδακτικά & μαθησιακά μέσα ποικίλων μορφών και ειδών: Έντυπα & Ψηφιακά, Ηχητικά & Οπτικά

Page 6: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Ο Εκπαιδευτικός σήμερα χρησιμοποιεί ή πρέπει να χρησιμοποιεί στην τάξη, αλλά και έξω από αυτή Εκπαιδευτικά Υλικά πολλών Ειδών & Μορφών:

1. ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ

2. ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΤΗ

Page 7: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

1. ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ: Βιβλίο του εκπαιδευτικού Οδηγίες για τη διδασκαλία Θεωρητικό πλαίσιο & οδηγίες για την εφαρμογή

καινοτόμων δραστηριοτήτων Οδηγίες για την εφαρμογή των νέων Αναλυτικών

Προγραμμάτων ή Οδηγίες για την εφαρμογή των σχολικών

εγχειριδίων.

Page 8: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

2. ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΤΗ:Α) Σχολικό εγχειρίδιο: κάθε βιβλίο που έχει την

έγκριση του Υπ.Δ.Β.Μ.Θ. και χρησιμοποιείται στα σχολεία. Μεταφράζει σε εκπαιδευτική πράξη το Αν. Πρόγραμμα.

Κατέχει κυρίαρχη θέση ανάμεσα στα εκπ/κά υλικά στο ελληνικό σχολείο

Συνοδεύεται από το Τετράδιο Εργασιών για τους μαθητές…

Page 9: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Β) Έντυπο διδακτικό υλικό (ντοσιέ) – με ` φύλλα εργασίας για μαθητές ή ομάδες μαθητών.

Μπορεί να περιλαμβάνει προτάσεις για δραστηριότητες, με παιδαγωγικές υποδείξεις και συνοδευτικό υλικό (σχεδιαγράμματα, φωτογραφίες, σκίτσα, χάρτες…).

Page 10: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Γ) Φυλλάδιο δραστηριοτήτων:

Εισάγει τους μαθητές σε ένα θέμα της επικαιρότητας (π.χ. καταστροφή του περιβάλλοντος – φωτιές, έλλειψη νερού – η βία στην κοινωνία & το σχολείο, η φτώχεια, η ιστορία και τα αγωνίσματα των Ολυμπιακών Αγώνων, η γνωριμία με το ευρώ…)

Page 11: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Δ) Κασέτες ήχου, βίντεο, ταινίες, σλάιντς, CD-ROM κ.ά.

Ε) Ιστοσελίδα στο διαδίκτυο – δικτυακό τόπο…που συνοδεύονται από εκπαιδευτικές δραστηριότητες

►www.e-yliko (εκπαιδευτική πύλη του Υπ.Ε.Π.Θ.)►www.e.paideia.net (σχέδια εργασίας, σχέδια

μαθημάτων …)►www.sch.gr (πρόσθετο εκπ/κό υλικό για

διδασκαλία).

Page 12: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

► Οι εξελίξεις & οι αλλαγές στην κοινωνία δημιουργούν πρόσθετες ανάγκες και «υποχρεώσεις» στο σχολείο.

► Η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η αγωγή υγείας, η διαπολιτισμική αγωγή – διγλωσσία & γλωσσική εκπαίδευση - η εξοικείωση των μαθητών με την τεχνολογία και τους Η/Υ, οι σύγχρονες διδακτικές θεωρίες ► οδηγούν συνεχώς στην παραγωγή και χρήση εκπαιδευτικών υλικών…

Page 13: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Το σχολικό εγχειρίδιο όμως (Ελλάδα – διεθνώς), κατέχει βασική θέση, είναι το σημαντικότερο διδακτικό μέσο ανάμεσα στα εκπαιδευτικά υλικά.

► ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ: κοινό & ομογενοποιημένο για όλους τους μαθητές, «κλειστό», έχει συνήθως γραμμική μορφή, δίνει πληροφορίες, παρέχει γνώσεις, εξασκεί το μαθητή και ελέγχει τι αυτός έμαθε.

Page 14: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

► ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ: Υποδεικνύει τη διδακτική μεθοδολογία, προβλέπει ασκήσεις/εργασίες αξιολόγησης του μαθητή και τους στόχους κάθε Ενότητας & κάθε Κεφαλαίου (νέα Βιβλία)

► ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ: περιέχει γενικές οδηγίες, διδακτικές προτάσεις, μεθοδολογικές διευκρινίσεις για τη χρήση του σχολικού εγχειριδίου…

Page 15: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Η μέχρι σήμερα αξιολόγηση και των σχολικών εγχειριδίων περιοριζόταν σε κριτική του περιεχομένου και των ιδεολογικών μηνυμάτων.

Είναι όμως αναγκαίο (σύμφωνα με την ελληνική & διεθνή βιβλιογραφία) τα σχολικά εγχειρίδια να αξιολογούνται σε ζητήματα Περιεχομένου, Παιδαγωγικής & Διδακτικής καταλληλότητας, Δομής & Οργάνωσης

Page 16: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Η αξιολόγηση του εγχειριδίου, πρέπει να γίνεται σε συνεχή βάση όχι μόνο από ερευνητικά κέντρα, αλλά κυρίως από τα θεσμικά όργανα της Πολιτείας (Παιδ. Ινστιτούτο) με στόχο τη συνεχή ανανέωση, επικαιροποίηση.

Ο Εκπαιδευτικός αξιολογεί, διαμορφώνει και προσαρμόζει το σχολικό εγχειρίδιο με βάση τις κοινωνικές, πολιτισμικές και εκπαιδευτικό-διδακτικές ανάγκες της τάξης του.

Page 17: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Η διαδικασία αξιολόγησης των εγχειριδίων & του εκπαιδευτικού υλικού που τα συνοδεύει, μπορεί και πρέπει να γίνεται από ομάδες εκπαιδευτικών και Σχολικών Συμβούλων, οι οποίοι σε καθημερινή βάση τα διδάσκουν και γνωρίζουν τα πιθανά προβλήματα, τις δυσκολίες και τις δυνατότητες των μαθητών (που διαφοροποιούνται σε μεγάλο βαθμό).

Page 18: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

► Προτάσεις κατηγοριοποίησης των κριτηρίων αξιολόγησης του Εκπ/κού Υλικού έχουν διαμορφωθεί από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και αφορούν:

Α) Προδιαγραφές εκπαιδευτικών βοηθητικών μέσων

Β) Πλαίσιο αξιολόγησης διδακτικών εγχειριδίων

Γ) Γενικές προδιαγραφές, κριτήρια αξιολόγησης και «δείγματα γραφής» εκπαιδευτικού υλικού.

Page 19: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΟΜΑΔΕΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΩΝ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Page 20: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

1. Κοινωνικοποιητική και Ιδεολογική λειτουργία του σχολικού εγχειριδίου (ανταπόκριση στον πλουραλισμό και πολυπολιτισμικότητα των σύγχρονων κοινωνιών)

2. Συμβατότητα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα (να υλοποιεί τη φιλοσοφία, σκοπούς-στόχους & επιστημολογικό μοντέλο του Α.Π.)

3. Γνωσιακή, Διδακτική και μαθησιακή λειτουργία.

Page 21: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Γνωσιακή, Διδακτική και μαθησιακή λειτουργία.

Page 22: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ(περιεχόμενο σχολικής γνώσης)

Μετασχηματισμός επιστημονικής γνώσης σε σχολική.

Επιλογή της ουσιαστικής γνώσης. «Αρχή παραδειγματικού», δηλ. επιλογή

συγκεκριμένων παραδειγμάτων αντιπροσωπευτικών μιας γνωστικής περιοχής (καλλιέργεια ικανοτήτων, δεξιοτήτων και στάσεων, που απαιτούνται για την αντιμετώπιση ομοειδών θεμάτων).

Page 23: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ(περιεχόμενο σχολικής γνώσης)

Οικοδόμηση πάνω στην εννοιολογική γνώση των επιστημονικών κλάδων (εννοιολογική προσέγγιση της γνώσης. Ενδεικτικά κριτήρια:

1. Εννοιοκεντρική προσέγγιση θεμάτων

2. Προβολή βασικών εννοιών

3. Δραστηριότητες κατανόησης βασικών εννοιών

4. Δραστηριότητες εφαρμογής εννοιών – ανάλυσης καταστάσεων

5. Λογική αλληλουχία εννοιών-ανάδειξη σχέσεών τους

Page 24: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ(αρχές διδακτικής)

Σκοπός των αρχών της διδακτικής είναι:1. Ενεργοποίηση προσοχής – κινητοποίηση

ενδιαφέροντος των μαθητών.2. Παρουσίαση των κειμένων με τρόπο ελκυστικό

& κατανοητό στους μαθητές.3. Ενεργή συμμετοχή των μαθητών στη διαδικασία

οικοδόμησης της γνώσης.4. Γενίκευση – αφομοίωση της νέας γνώσης και

χρησιμοποίησής της σε πραγματικές καταστάσεις της ζωής.

Page 25: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ(μαθησιακές διαδικασίες)

Το σχολικό εγχειρίδιο πρέπει να οργανώνει δραστηριότητες αξιοποίησης των προηγούμενων μαθητικών εμπειριών και ενεργοποίησης μεταγνωστικών, κοινωνικών και δημιουργικών δεξιοτήτων.

Ενδεικτικά κριτήρια αξιολόγησης σχολικού εγχειριδίου – εκπαιδευτικού υλικού

Page 26: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

Ενδεικτικά κριτήρια αξιολόγησης σχολικού εγχειριδίου – εκπαιδευτικού υλικού

Δημιουργική εργασία και όχι μηχανιστικές εφαρμογές.

Διερευνητική μάθηση – Αυτενέργεια – κριτική σκέψη – αποφασιστικότητα.

Εφαρμογή των γνώσεων – επίλυση προβλημάτων. Ενθάρρυνση Ομαδοκεντρικής εργασίας. Προσέγγιση των ενδιαφερόντων των μαθητών &

αξιοποίηση προηγούμενων εμπειριών & γνώσεων.

Page 27: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

Ενδεικτικά κριτήρια αξιολόγησης σχολικού εγχειριδίου – εκπαιδευτικού υλικού

Σταδιακή καθοδήγηση προς την αυτόνομη μάθηση – διάλογος με μαθητή – ανατροφοδότηση μέσω δραστηριοτήτων.

Ιεράρχηση και διαφοροποίηση των ασκήσεων αξιολόγησης με βάση τις διαφορετικές ανάγκες και προτιμήσεις των μαθητών

Page 28: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Τα κριτήρια αυτά αξιολόγησης αφορούν/επηρεάζουν και τις τρεις (3) προηγούμενες λειτουργίες του Εκπαιδευτικού Υλικού και είναι: (Δόμηση υλικού, δομή & γλώσσα του κειμένου, εικονογράφηση & τυποεκδοτικά στοιχεία)

Page 29: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

1. ΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Αναλυτικός – κατατοπιστικός πίνακας περιεχομένων με σαφή δομή.

Τίτλοι & υπότιτλοι, που να αναδεικνύουν τη δομή των Ενοτήτων

Τα επιμέρους μέρη & Κεφάλαια, ακολουθούν τη δομή των ενοτήτων.

Καλή αναλογία κειμένων – εικονογράφησης χωρίς ανισομέρειες.

Page 30: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

2. ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Γλώσσα, ανάλογη με την ηλικία των μαθητών. Σαφής, φυσική γλώσσα με επεξήγηση ειδικών όρων. Χρησιμοποίηση παραδειγμάτων. Γλωσσική συνοχή και νοηματική συνεκτικότητα. Ανακεφαλαίωση. Μέσα & δραστηριότητες, που βοηθούν το μαθητή να

αλληλεπιδρά με το διδακτικό περιεχόμενο-συμμετοχή του στην οικοδόμηση της γνώσης

Page 31: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

3. ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ – ΤΥΠΟΕΚΔΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ευανάγνωστες & ελκυστικές γραμματοσειρές. Όχι πυκνογραμμένο κείμενο, αλλά με διαστήματα

ανάμεσα στις σειρές. Πλαγιότιτλοι, υπογραμμίσεις, έντονα γράμματα,

χρώματα (για τον εντοπισμό κυρίων – δευτερευόντων σημείων).

Πίνακες, διαγράμματα, επιστημονικά σύμβολα & τύποι, που εξυπηρετούν την παρουσίαση της ύλης.

Σελιδοποίηση για κατανόηση κειμένου.

Page 32: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

3. ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ – ΤΥΠΟΕΚΔΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Εικονογράφηση κατάλληλη για την ηλικία των μαθητών.

Απεικόνιση επεξηγηματική/συμπληρωματική με το κείμενο.

Εικονογράφηση κατάλληλη για αποκωδικοποίηση & κατανόηση.

Χρήση των απεικονίσεων για την καλύτερη παρουσίαση του περιεχομένου.

Σαφείς λεζάντες του εικονογραφικού υλικού.

Page 33: αξιολογηση εκπαιδευτικου υλικου

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ