ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

34
ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Ο ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΤΟΥ ΒΟΥΡΚΑΡΙΟΥ ΣΤΑ ΜΕΓΑΡΑ

Transcript of ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

Page 1: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

Ο ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΤΟΥ

ΒΟΥΡΚΑΡΙΟΥ ΣΤΑ ΜΕΓΑΡΑ

ΜΥΤΙΛΗΝΗΙΟΥΝΙΟΣ 2004

Page 2: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

ΠΕΡΙΕ X ΟΜΕΝΑ

σελ.

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ ΕΡΓΟΥ 3

2. Η ΕΝΝΟΙΑ ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ 4

3. ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ 5

4. ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ 5

5. ΒΟΥΡΚΑΡΙ ΜΕΓΑΡΩΝ 6

6. Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΤΟΥ ΟΡΜΟΥ-ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΒΟΥΡΚΑΡΙΟΥ ΜΕΓΑΡΩΝ 6

7. Η ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΧΛΩΡΙΔΑ 10

8. Η ΧΕΡΣΑΙΑ ΠΑΝΙΔΑ 11

9. Η ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΟΥ ΟΡΜΟΥ-ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΒΟΥΡΚΑΡΙΟΥ 12

10. ΟΙ ΙΧΘΕΙΣ ΤΟΥ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ 15

11. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 15

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ

2

Page 3: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ ΕΡΓΟΥ

«Ο ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΤΟΥ ΒΟΥΡΚΑΡΙΟΥ ΣΤΑ ΜΕΓΑΡΑ»

Με την μελέτη σκοπός είναι η γενική περιγραφή της σημερινής κατάστασης της περιοχής του Βουρκαρίου. Επιδιώχθηκε η όσο το δυνατόν πληρέστερη συλλογή πληροφοριών για την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής.

Αναλυτικότερα, η μελέτη ασχολήθηκε με:

Α. Την καταγραφή της χερσαίας χλωρίδας.Β. Την καταγραφή της θαλάσσιας χλωρίδας.Γ. Την καταγραφή της χερσαίας πανίδας.Δ. Την καταγραφή της θαλάσσιας πανίδας.

Στοιχεία Εργοδότη Δήμος ΜεγαρέωνΓ. Μαυρουκάκη & Χρ. ΜωραίτουΜέγαρα

Αρμόδιοι για την μελέτη

Φορέας σύνταξης: Τμήμα Περιβάλλοντος Πανεπιστημίου Αιγαίου Λόφος Πανεπιστημίου, Μυτιλήνη 81100

Επιστημονικός υπεύθυνος:Ν.Σ. Μάργαρης: Καθηγητής στον Τομέα Διαχείρισης Οικοσυστημάτων

Τμήμα Περιβάλλοντος Πανεπιστημίου Αιγαίου

Ομάδα μελέτης: Κων/νος Γκαλογιάννης, Περιβαλλοντολόγος Γεώργιος Σφήκας, Ειδικός σε Θέματα Χερσαίας Χλωρίδας Ευγενία Κουτσίδου, Δρ. Περιβαλλοντολόγος - Βιολόγος Γεωργία Παππά , Δρ. Χημικός – Περιβαλλοντολόγος

3

Page 4: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

2. Η ΕΝΝΟΙΑ ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ

Η λέξη υγρότοπος είναι νεολογισμός που δημιουργήθηκε για να αποδώσει την αγγλική λέξη wetland. Συνώνυμη λέξη είναι ο υγροβιότοπος.

Ως επιστημονικός όρος η λέξη υγρότοπος υποδηλώνει συλλογικά κάθε τόπο που καλύπτεται εποχικά ή μόνιμα από ρηχά νερά ή που δεν καλύπτεται ποτέ από νερά, αλλά έχει υπόστρωμα (έδαφος, άμμο, χαλίκια κλπ) υγρό για μεγάλο διάστημα του έτους. Ρηχές λίμνες και ρηχά ποτάμια, έλη, λιμνοθάλασσες, πηγές, τυρφώνες με νερό γλυκό, αλμυρό ή υφάλμυρο, είναι υγρότοποι. Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της Σύμβασης Ραμσάρ οι «Υγρότοποι είναι φυσικές ή τεχνητές περιοχές αποτελούμενες από έλη με ξυλώδη βλάστηση, από μη αποκλειστικώς ομβροδίαιτα έλη με τυρφώδες υπόστρωμα, από τυρφώδεις γαίες ή από νερό. Οι περιοχές αυτές κατακλύζονται μονίμως ή προσωρινώς με νερό, το οποίο είναι στάσιμο ή ρέον, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται και εκείνες που καλύπτονται με θαλασσινό νερό, το βάθος του οποίου κατά τη ρηχία δεν υπερβαίνει τα έξι μέτρα.»

Ο ορισμός Ραμσάρ διατυπώθηκε πριν από 35 έτη από άτομα που το πρωταρχικό τους μέλημα ήταν η προστασία των μεταναστευτικών υδρόβιων πουλιών. Δεν χρειάσθηκε ως τώρα να τροποποιηθεί μολονότι δεν είναι χωρίς αδυναμίες. Για παράδειγμα, ο αριθμός των τύπων υγροτόπων που αναφέρει είναι περιορισμένος. Για να καλυφθεί η αδυναμία αυτή, τα κράτη που επικύρωσαν τη σύμβαση Ραμσάρ, στην τέταρτη σύνοδό τους το 1990 στο Montreux της Ελβετίας ενέκριναν εκτενή κατάλογο τύπων υγροτόπων (Πίνακας 1) στους οποίους αναφέρεται η σύμβαση. Ο κατάλογος αυτός μπορεί να θεωρηθεί ως συμπλήρωση του ορισμού.

Οι τύποι υγροτόπων του Πίνακα 1 ομαδοποιήθηκαν σε οκτώ κατηγορίες: δέλτα, έλη, λίμνες, λιμνοθάλασσες, πηγές, εκβολές, τεχνητές λίμνες και ποταμοί. Αυτή η περιγραφή έγινε για να είναι κατανοητή από μη ειδικούς. Όλοι οι υγρότοποι κυριαρχούνται μόνιμα ή εποχικά από νερό, που ευθύνεται για τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του υποστρώματος (εδάφους ή άλλου υλικού) και της βλάστησής τους.

Πίνακας 1ΘΑΛΑΣΣΙΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΟΙ ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ1. Μόνιμα θαλάσσια ύδατα βάθους μικρότερου των έξι μέτρων κατά τη ρηχία2. Υποπαλιρροϊκές υδρόβιες στρωμνές3. Κοραλλιογενείς ύφαλοι4. Βραχώδεις θαλάσσιες ακτές5. Αμμώδεις, χαλικώδεις και κροκαλώδεις παραλίες6. Εκβολικά ύδατα: τα μόνιμα ύδατα των εκβολών και τα εκβολικά συστήματα των δέλτα7. Διαπαλιρροϊκά ιλυώδη, αμμώδη και αλατούχα πεδία8. Διαπαλιρροϊκά έλη9. Διαπαλιρροϊκοί δασωμένοι υγρότοποι10. Υφάλμυρες ως αλμυρές λιμνοθάλασσες με μία ή περισσότερες, σχετικά στενές διόδους επικοινωνίας με τη θάλασσα11. Αβαθείς λίμνες και έλη γλυκού νερού της παράκτιας ζώνης

4

Page 5: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

3. ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ

Η ελληνική νομοθεσία για την προστασία της φύσης περιλαμβάνει νόμους και νομοθετικά διατάγματα που μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις κατηγορίες και αφορούν την προστασία ειδών, την προστασία ειδών και ενδιαιτημάτων και τη διαχείριση του φυσικού χώρου και των πόρων.

Ν.1650/1986: Προστασία του Περιβάλλοντος. Ν. 2055/1992: κυρώνει τη σύμβαση διεθνούς εμπορίας απειλούμενων ειδών

της άγριας πανίδας και αυτοφυούς χλωρίδας (Σύμβαση CITES). Ν. 1469/1950: τόποι ιστορικοί και ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Ν.Δ. 996/1971: εθνικοί δρυμοί, αισθητικά δάση και διατηρητέα μνημεία της

φύσης. Ν.Δ. 191/1974: κυρώνει τη διεθνή Σύμβαση Ραμσάρ που υπογράφηκε από την

Ελλάδα στις 2.2.1971. Ν. 177/1975: καταφύγια θηραμάτων. Ν. 1335/1986: κυρώνει τη διεθνή Σύμβαση Βέρνης για τη διατήρηση της

άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης. Ν. 2204/1994: κυρώνει τη σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα, που

υπογράφηκε στο Ρίο ντε Τζανέϊρο στις 5.7.1992, και την Απόφαση 93/626/ΕΟΚ του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Ν. 998/1979: προστασία δασών και δασικών εκτάσεων. Ν. 1337/1983: επέκταση πολεοδομικών σχεδίων και πολεοδομικής ανάπτυξης. Ν. 1739/1987: διαχείριση υδατικών πόρων.

Πολύ σημαντική είναι η έκδοση δύο Κοινοτικών Οδηγιών, της 79/409/ΕΟΚ για τη διατήρηση των άγριων πουλιών και της 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών ενδιαιτημάτων και των ειδών άγριας πανίδας και αυτοφυούς χλωρίδας.

Το ανωτέρω νομικό πλαίσιο συμπληρώνεται από διάφορες άλλες κανονιστικές πράξεις που αφορούν την απόθεση αποβλήτων, απαγορεύσεις κυνηγιού κλπ. Κατά καιρούς εκδίδονται Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις και Προεδρικά Διατάγματα για τους υγροτόπους του Καταλόγου Ραμσάρ που καθορίζουν τα όρια των προστατευμένων ζωνών και τα διαχειριστικά μέτρα.

4. ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ

Η λειτουργική ανάλυση ενός υγροτόπου είναι μία διαδικασία με την οποία διαπιστώνουμε ποιες λειτουργίες επιτελούνται σ’ έναν υγρότοπο και ποιος είναι ο μηχανισμός καθεμιάς. Η διαδικασία αυτή είναι αντικειμενική. Αντίθετα, η διαπίστωση των αξιών του υγροτόπου για τον άνθρωπο, οι οποίες προκύπτουν από τις υγροτοπικές λειτουργίες επηρεάζεται από υποκειμενικούς παράγοντες.

Με τον όρο «αξίες» εννοούμε τις υπηρεσίες και τα αγαθά που προσφέρουν οι υγρότοποι στον άνθρωπο. Για παράδειγμα, οι υγρότοποι καθιστούν το κλίμα ηπιότερο προσφέρουν νερό για ύδρευση και άρδευση, αλιεύματα, βοσκήσιμη ύλη για αγροτικά ζώα κλπ. Ορισμένοι συγγραφείς κατατάσσουν τις αξίες των υγροτόπων σε «καταναλωτικές» (π.χ. η αλιευτική) και σε «κοινωνικές» (π.χ. η επιστημονική). Οι αξίες των υγροτόπων δεν είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους. Συνήθως η αναβάθμιση ή η

5

Page 6: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

υποβάθμιση της μιας προκαλεί αντίστοιχα την αναβάθμιση ή την υποβάθμιση μιας ή περισσοτέρων άλλων.

Οι πολλαπλές χρήσεις των υγροτόπων είναι σύνηθες αίτιο πρόκλησης συγκρούσεων μεταξύ των χρηστών, και μάλιστα όχι μόνο μεταξύ αυτών που καρπούνται τις διάφορες καταναλωτικές αξίες (π.χ. μεταξύ επαγγελματιών ψαράδων και γεωργών). Συγκρούσεις εκδηλώνονται επίσης μεταξύ αυτών που επιβιώνουν οικονομικά από τη χρήση των αξιών και εκείνων που φροντίζουν για τη διατήρηση των κοινωνικών αξιών, χωρίς να εξαρτάται το εισόδημά τους από τον υγρότοπο. Συγκρούσεις, φυσικά, μεταξύ των διαφορετικών ομάδων υπήρχαν από παλιά και θα υπάρχουν πάντοτε. Η προσπάθεια περιορισμού αυτών των συγκρούσεων είναι αέναος αγώνας.

5. ΒΟΥΡΚΑΡΙ ΜΕΓΑΡΩΝ

Η περιοχή του Βουρκαρίου που συχνά αναφέρεται και ως Βουρκάδι είναι στο Νοτιοανατολικό άκρο των εκτάσεων που ανήκουν στο Δήμο Μεγάρων στα όρια της Νέας Περάμου. Στη Νότια πλευρά είναι η Χερσόνησος της Αγίας Τριάδας  και προς  τα Δυτικά είναι το αεροδρόμιο της Αεροπορίας Στρατού. Η περιοχή αυτή συνίσταται από το χερσαίο τμήμα και τον αβαθή ομώνυμο όρμο που σχηματίζει μία μεγάλη αβαθή θαλάσσια εγκόλπωση στο στόμιο της οποίας είναι ένα από τα άκρα της νήσου Σαλαμίνας. Η οποία, όπως “περικλείει” την Χερσόνησο της Αγίας Τριάδας και τη νησίδα Μακρόνησο ουσιαστικά παρεμποδίζει την κυκλοφορία των θαλασσινών νερών.

Μελετώντας τον χάρτη της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού διαπιστώνουμε ότι στον όρμο Βουρκάδι (όπως αναφέρεται) το βάθος μέχρι περίπου και την δίοδο από τον Πύργο προς το Πέραμα μόλις ξεπερνά τα 2 μέτρα με τα δύο τρίτα να είναι μέσα στην ισοβαθή του ενός μέτρου. Είναι προφανές ότι η γενικότερη περιοχή συχνά κατακλυζόταν από νερά και πρέπει ο υγρότοπος που υπήρχε εκεί -έλος κατά την εποχή πριν την κατασκευή του αεροδρομίου- να ήταν μεγάλης οικολογικής σημασίας. Άλλωστε, η παρουσία νερού στην εν λόγω ευρύτερη περιοχή φαίνεται και από την παλαιά ονομασία της Δυτικής περιοχής που είναι γνωστή ως Φραγκονέρι. Για λόγους που δεν είναι του παρόντος, στο χάρτη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού είναι χαραγμένα κάποια οικοδομικά τετράγωνα/οικόπεδα. Έχοντας ως κύριο στόχο την μελέτη του αν η περιοχή είναι ή όχι υγροβιότοπος δεν θα ασχοληθούμε επί του παρόντος με πιθανά θέματα ιδιοκτησιών και αυθαιρέτων πέραν των όσων επιδρούν στο υγροτοπικό αυτό οικοσύστημα με τρόπο που ξεπερνά κάθε έννοια νομιμότητας.

6. Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΤΟΥ ΟΡΜΟΥ-ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΒΟΥΡΚΑΡΙΟΥ ΜΕΓΑΡΩΝ

Με έναρξη την περίοδο του Μάιου 2003 πραγματοποιήθηκαν για τη χλωρίδα της χέρσου της περιοχής, επισκέψεις στον όρμο και να εξαχθούν τα πρώτα συμπεράσματα για την κατάστασή της και τις δυνατότητες οικολογικής της ανόρθωσης.

Στη διάρκεια της εξερεύνησης καταγράφηκαν αρκετά φυτά από τα οποία κανένα δεν είναι σπάνιο ή απειλούμενο. Παρακάτω παρατίθενται κατάλογοι φυτών κατά περιοχή.

6

Page 7: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

Περιοχή 1

Πρόκειται για τις νότιες ακτές του όρμου Βουρκάρι, όπου υπάρχει ένας χωματόδρομος. Μεταξύ δρόμου και ακτής έχουν κτιστεί πολλά μικρά αυθαίρετα σπιτάκια. Πάνω από το δρόμο υπάρχουν κατά τόπους σπίτια ή πλαγιές με θάμνους και φρύγανα.

Στην περιοχή αυτή υπάρχουν τα εξής φυτά:

Asphodelus microcarpus Ασφόδελος/ΣπερδούκλαAvena sterilis ΑγριόβρωμηBallota acetabulosa ΛουμίνιαCapparis spinosa ssp. rupestris ΚάππαρηCardopatum corymbosum ΧαμολιόςCardus sp. ΓαϊδουράγκαθοChrysanthemum coronarium Κίτρινη μαργαρίτα/ΚουκουβάγιαConvolvulus dorycniumConvolvulus oleifolius ΧωνάκιαCorydothymus capitatus ΘυμάριCrepis sp. ΚρηπίςDitrichia viscosa Ψύλιθρο/ΚονυζόςEcballium elaterium ΠικραγγουριάEchium angustifoliumEryngium maritimum ΓαλανόχορτοFerulago nodosa ΦερουλάγοFoeniculum vulgare ΜάραθοςHypericum crispum ΑγούδουραςPallenis spinosa ΚαρφόχορτοPapaver rhoeas var. stipitatum ΠαπαρούναPhagnalon graecum ΦάγναλοPhlomis fruticosa ΑσφάκαPinus halepensis Κοινό πεύκοPistacia lentiscus ΣχίνοςPistacia terebinthus ΑγριοτσικουδιάPyrus spinosa ΓκορτσιάReseda alba ΡεζεντάSarcopoterium spinosum ΑφάναScolymus hispanicus ΣκολιάμπριSolanum elaeagnifolium ΑγριομελιτζανιάThapsia garganica ΘάψιαVerbascum sinuatum Φλώμος/ΣπλώνοςVerbascum undulatum Φλώμος/Σπλώνος

Περιοχή 2

Πρόκειται για ένα τείχος που κτίστηκε κατά την τουρκοκρατία για να προστατεύσει τους γύρω κατοίκους που είχαν καταφύγει στην περιοχή της χερσονήσου της Αγίας Τριάδας και τη διπλανή στο τείχος ακτή. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του όρμου Βουρκάρι. Εκεί καταγράφηκαν τα εξής είδη:

7

Page 8: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

Arthrocnemum fruticosum ΑρμυρήθραAsparagus aphyllus Σπαράγγι άγριοAsphodelus microcarpus Ασφόδελος/ΣπερδούκλαCarthamus lanatus ΑτραχτύλιCorydothymus capitatus ΘυμάριEchium angustifoliumEryngium amethystinum ΠαπαδίτσαFrankenia hirsuta ΦραγκένιαJuncus heldreichianus ΒούρλοLagurus ovatus ΓατούλεςMarrubium peregrinumPhlomis fruticosa ΑσφάκαSarcocornia fruticosa ΑρμυρήθραSarcopoterium spinosum ΑφάναScolymus hispanicus ΣκολιάμπριSolanum elaeagnifolium ΑγριομελιτζανιάSueda veraThapsia garganica Θάψια

Περιοχή 3

Πρόκειται για την περιοχή έξω από το παλιό τείχος, στο μυχό του όρμου Βουρκάρι και κάτω από την άσφαλτο μέχρι την ακτή. Πάνω από την άσφαλτο έχουν κτιστεί πολλά σπίτια.

Arthrocnemum fruticosum ΑρμυρήθραAsphodelus fistulosus Μικρός ασφόδελοςCardopatum corymbosum ΧαμολιόςEcballium elaterium ΠικραγγουριάEryngium amethystinum ΠαπαδίτσαFrankenia hirsuta ΦραγκένιαPallenis spinosa ΚαρφόχορτοSarcocornia fruticosa ΑρμυρήθραScolymus hispanicus ΣκολιάμπριSolanum elaeagnifolium ΑγριομελιτζανιάThapsia garganica Θάψια

Περιοχή 4

Η περιοχή αυτή είναι ένα επίπεδο αλίπεδο που πολύ σωστά οι χάρτες το σημειώνουν ως Αλμύρα. Δυστυχώς στην περιοχή γίνονται συνεχώς μπαζώματα, που επεκτείνονται, με προφανή στόχο την οικοπεδοποίηση. Όπου ακόμη παραμένει η παλιά φυσική κατάσταση υπάρχουν τα εξής φυτά:

Arthrocnemum fruticosum ΑρμυρήθραAtriplex portulacoidesChrysanthemum segetum Κίτρινη μαργαρίταConvolvulus altheoides ssp. tenuissimus ΠεριπλοκάδιCrepis sp. ΚρηπίςEchium angustifolium

8

Page 9: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

Frankenia hirsuta ΦραγκένιαHordeum murinum ΑγριοκρίθιMercurialis annua Σκαρόχορτο/ΣκαρολάχανοNicotiana glauca ΓιατρόςPsoralea bituminosa Βρωμόχορτο/ΠικροτσούκιReseda lutea ΏχραSarcocornia fruticosa ΑρμυρήθραScolymus hispanicus ΣκολιάμπριScrophularia sp.Solanum elaeagnifolium ΑγριομελιτζανιάVerbascum undulatum Φλώμος/ΣπλώνοςVitex agnus-castus Λυγαριά

Περιοχή 5

Πρόκειται για τη συνέχεια της περιοχής 4, ένα εκτεταμένο αλίπεδο, όπου όμως δεν υπάρχουν μπαζώματα. Αντιθέτως η περιοχή έχει οικοπεδοποιηθεί και χωριστεί με συρματοπλέγματα, ενώ μερικοί ιδιοκτήτες (ακόμη λίγοι) έχουν χτίσει και κάποια (προφανώς αυθαίρετα) εξοχικά. Στο ανατολικό άκρο έχει γίνει ένα είδος βιομηχανικής ζώνης, όπου έχουν εγκατασταθεί διάφορες βιοτεχνίες. Τα μόνο αυτοφυή φυτά που καταγράφηκαν ήταν τα εξής:

Arthrocnemum fruticosum ΑρμυρήθραFrankenia hirsuta ΦραγκένιαPhragmites australis Αγριοκάλαμο

Περιοχή 6

Πρόκειται για τις πλαγιές του υψώματος που καταλήγουν στην ακτή. Σε ορισμένα σημεία δημιουργούνται μικροί υγρότοποι με καλάμια και βούρλα, όλα αυτά υποβαθμισμένα, ενώ κατά τόπους υπάρχουν μπάζα και σκουπίδια. Στις πλαγιές καλλιεργούνται ελιές. Τα φυτά που βρέθηκαν εκεί είναι τα εξής:

Allium sp. ΑγριόσκορδοAnthemis chia Άσπρη μαργαρίταArthrocnemum fruticosum ΑρμυρήθραAsparagus aphyllus Σπαράγγι άγριοAtriplex portulacoidesAvena sterilis ΑγριόβρωμηBallota acetabulosa ΛουμίνιαCalicotome villosa ΑσπάλαθοςCardopatum corymbosum ΧαμολιόςCarthamus lanatus ΑτραχτύλιChrysanthemum coronarium Κίτρινη μαργαρίτα/ΚουκουβάγιαCorydothymus capitatus ΘυμάριFrankenia hirsuta ΦραγκένιαJuncus heldreichianus ΒούρλοMesembrianthemum nodiflorum Καλιά/ΜπουζάκιPapaver rhoeas var. stipitatum ΠαπαρούναPinus halepensis Κοινό πεύκο

9

Page 10: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

Scolymus hispanicus ΣκολιάμπριSolanum elaeagnifolium ΑγριομελιτζανιάSonchus oleraceus ΖωχόςTamarix smyrnensis ΑρμυρίκιVerbascum sinuatum Φλώμος/Σπλώνος

Σύμφωνα με τις επισκέψεις και την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης εξάγονται τα εξής συμπεράσματα:

1. Ο όρμος Βουρκάρι, λόγω του μικρού βάθους του και των γλυκών νερών που φαίνεται να βγαίνουν σε ορισμένα σημεία του, λειτουργεί ως λιμνοθάλασσα που ασφαλώς, σε παλιότερες εποχές, θα τη χρησιμοποιούσαν διάφορα είδη ψαριών για αναπαραγωγή και ορισμένοι ψαράδες ως φυσικό ιχθυοτροφείο. Αυτό αποδεικνύεται άλλωστε και από τις βάρκες με επίπεδη καρίνα που ακόμη σώζονται εγκαταλειμμένες στις όχθες.

2. Για λόγους άγνωστους και πιθανώς λόγω ρύπανσης των νερών, φαίνεται ότι τα ψάρια έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, όπως άλλωστε επιβεβαιώνουν και οι ψαράδες της περιοχής.

3. Ανάλογα δραματική πρέπει να είναι και η μείωση των υδρόβιων πουλιών, όμως ο τόπος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για ξεκούραση και ολιγοήμερη παραμονή από διάφορα είδη.

4. Όσον αφορά τη γύρω ξηρά, αυτή υποβαθμίζεται καθημερινά όλο και περισσότερο, με οικοπεδοποιήσεις, μπάζα, ανέγερση παραθεριστικών κατοικιών, σκουπίδια και εγκατάσταση βιοτεχνιών.

5. Στα είδη της χλωρίδας δεν περιλαμβάνεται κανένα σπάνιο είδος παρά μόνο είδη κοινά και χαρακτηριστικά των υγροτόπων, των θαμνώνων και των φρυγανικών οικοσυστημάτων. Εξαίρεση αποτελεί η Αφάνα (Sarcopoterium spinosum), εφόσον οι φρυγανότοποι με αφάνες αποτελούν προστατευόμενο τύπο οικοτόπων, σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΕ.

6. Η περιοχή, από οικολογική άποψη, βρίσκεται σε οριακό σημείο και μόλις και μετά βίας η κατάσταση που επικρατεί είναι αναστρέψιμη, με τη λήψη πολύ αυστηρών μέτρων και την εκτέλεση έργων αναβάθμισης. Αν όμως γινόταν, κάτι τέτοιο, θα αποτελούσε πρότυπο και για άλλες περιοχές με παρόμοια προβλήματα.

Για παράδειγμα, πρέπει να μπει φραγμός στην άναρχη και παράνομη δόμηση, να ελεγχθεί που οφείλεται η ρύπανση του υγροτόπου και να ελεγχθούν τα λύματα, να απομακρυνθούν τα μπάζα μέσα από τον υγρότοπο και φυσικά να απαγορευθεί το κυνήγι.

7. Η ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΧΛΩΡΙΔΑ

Η γενικότερη κατάσταση στον όρμο είναι τελείως απογοητευτική σε ότι αφορά τη θαλάσσια χλωρίδα. Κύριος λόγος γι' αυτό είναι η εμφάνιση έντονου ευτροφισμού φαινόμενο το οποίο προκαλείται από την υπεραύξηση των μικροσκοπικών, στην πλειοψηφία τους μονοκύτταρων φυκών του πλαγκτού. Το πλαγκτόν συνίσταται από

10

Page 11: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

μικροσκοπικά φύκια-φυτά που αυξάνονται με φωτοσύνθεση (φυτοπλαγκτόν) και των μικροσκοπικών ζωϊκών μορφών του ζωοπλαγκτού το οποίο επιβιώνει τρώγοντας το φυτοπλαγκτόν. Όταν η θάλασσα έχει ανοιχτό γαλάζιο χρώμα αυτό σημαίνει ότι τα μικροσκοπικά πράσινα φύκια του πλαγκτού είναι λίγα. Η Μεσόγειος έχει τέτοιο χρώμα όταν είναι καθαρή και γι' αυτό αναφέρεται και ως ολιγοτροφική. Αυτή η καθαρότητα οφείλεται στο γεγονός ότι τα θρεπτικά στοιχεία που υπάρχουν σ’ αυτή είναι λίγα και δεν ευνοούν την αύξηση των φυκιών. Τούτο επειδή μπορεί μεν  η αύξηση των φυκιών του πλαγκτού να στηρίζεται στη φωτοσύνθεση κατά την οποία με τη βοήθεια του φωτός τα φυτά/φύκια συνθέτουν σάκχαρα από το διοξείδιο του άνθρακα που είναι διαλυμένο στο νερό, μόνο που για να γίνει κάτι τέτοιο είναι απαραίτητη η παρουσία απειροελάχιστων ποσοτήτων θρεπτικών στοιχείων όπως το άζωτο, ο φωσφόρος, το μαγνήσιο. Παρόλο που σε νωπό βάρος ενός κιλού πλαγκτόν δεν ξεπερνούν τα 5 γραμμάρια, η απουσία τους εμποδίζει κάθε αύξηση. Στην περιοχή του Βουρκαδίου φαίνεται ότι έχει σταματήσει προ πολλού η έλλειψη τέτοιων θρεπτικών στοιχείων μια και η απόπλυση των λιπασμάτων από τις καλλιέργειες που έχουν σχέση με τη λεκάνη απορροής που σχετίζεται με το Βουρκάδι δείχνει να είναι μεγάλη. Έτσι, και μέχρι περίπου τα 4/5 της αποστάσεως για τις ακτές της Σαλαμίνας, υπάρχει έντονη υπεραύξηση των φυκιών και ο έντονος ευτροφισμός είναι φανερός. Έτσι η θάλασσα έχει μεταβληθεί σε μια σκούρα πράσινη μάζα.. Οι ψαράδες για παράδειγμα είναι αδύνατον να χρησιμοποιήσουν δίχτυα γιατί δεν είναι δυνατόν να τα βγάλουν από τη θάλασσα. Η παχύρρευστη μάζα που θα κολλούσε πάνω τους θα τα έκανε ασήκωτα. Όπως και να έχει το πράγμα και πέρα από την παχύρρευστη μάζα των πλαγκτονικών οργανισμών βρίσκουμε και κάποια άλλα θαλάσσια φύκια στα όρια των ακτών από τη μία πλευρά στο Πέραμα και από την άλλη στις ακτές του Πύργου και της Σαλαμίνας. Κατά βάση έχουμε να κάνουμε με ένα πληθυσμό Ulva lactuca που είναι γνωστό χλωροφύκος που αντέχει στην ρύπανση καθώς και κάποια μεμονωμένα άτομα  Enteromorpha sp, Cladophora sp., Dictyota dichotoma, Padina pavonica, Sphacelaria sp. καθώς και λίγα άτομα των υδρόβιων φανεροφύτων Ποσειδωνία και Ζοστέρα.

8. Η ΧΕΡΣΑΙΑ ΠΑΝΙΔΑ

Έχοντας υποστεί η περιοχή πολλές ανθρωπογενείς επιδράσεις, κάτι τέτοιο προφανώς έχει δράσει και στην πανίδα, ιδιαίτερα των θηλαστικών. Στα οποία (πίνακας 2) τα σκαντζόχοιρος, ασβός, σκίουρος, κουνάβι, νυφίτσα, αλεπού, λαγοί, νυχτερίδες είναι τα βασικά καθώς και μερικά είδη τρωκτικών όπως οι αρουραίοι των οποίων οι πληθυσμοί πρέπει να είναι ιδιαίτερα υψηλοί. Σ' ότι αφορά τα ερπετά και τα αμφίβια (πίνακας 3) διαπιστώθηκε η παρουσία δύο ειδών χελωνών, τριών βατράχων, ενός φρύνου, δύο σαυρών κλπ. Όλα τα είδη που αναφέρονται, με εξαίρεση εκείνη του ασβού που θεωρείται ως "τρωτό", είναι σχετικώς κοινά. Χωρίς, βέβαια, αυτό να σημαίνει κάτι ιδιαίτερο για το όλο σύστημα της περιοχής το οποίο είναι σε κατάσταση μεγάλης υποβάθμισης.

Πίνακας 2: Θηλαστικά που καταγράφηκαν στην περιοχή του ΒουρκαρίουΘΗΛΑΣΤΙΚΑ Κατάσταση

Erinaceus europaeus ΣκαντζόχοιροςMelεs melεs Ασβός V (Τρωτό)Sciurus vulgaris ΣκίουροςPipistrellus pipistrellus ΝανονυχτερίδαVulpes vulpes Αλεπού

11

Page 12: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

Martes foina ΚουνάβιMustela nivalis ΝυφίτσαLepus europaeus ΛαγόςMicrotus sp. ΑρουραίοςApodemys sp. Ποντικός

Πίνακας 3: Αμφίβια και ερπετά που καταγράφηκαν στην περιοχήAgama stellio ΚροκοδειλάκιAyla arborea ΔενδροβάτραχοςBufo viridis ΦρύνοςColuber najadum Σαΐτα Hemidactylus turcicus ΣαμιαμίδιLacerta trilineata ΤρανόσαυραLacerta viridis ΠρασινόσαυραRana graeca ΒάτραχοςRana ridibunda ΛιμνοβάτραχοςTestudo marginata ΧελώναTestudo hermanni Χελώνα

9. Η ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΟΥ ΟΡΜΟΥ-ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΒΟΥΡΚΑΡΙΟΥ

Στο σημείο στο οποίο, όμως, πρέπει να δοθεί μεγάλη σημασία είναι η ανεπανάληπτη ορνιθοπανίδα του βιοτόπου. Ο ευτροφισμός που υπάρχει σε συνδυασμό με τα αβαθή νερά του όρμου και τη γειτνίαση με τις καλλιέργειες και ειδικά τους ελαιώνες κάνουν την ορνιθοπανίδα ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα του όλου υγροτοπικού συστήματος. Η παρουσία 104 ειδών πουλιών (πίνακας 4) εκεί, έχει ιδιαίτερη σημασία. Από αυτά τα 8 είδη χαρακτηρίζονται ως τρωτά και είναι τα Ardea putpurea, Burhinus oedicnemus, Chlidonias hybrida, Chlidonias niger, Glareola pratincola, Himantopus himantopus, Larus melanocephalus, Tadorna tadorna. Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι από αυτά, τα επτά είναι καλοκαιρινά μεταναστευτικά και μόνο ένα χειμερινό μεταναστευτικό.

Πίνακας 4: Τα είδη πουλιών που καταγράφηκαν στην περιοχή1 Acrochephalus schoenobaenaus Βουρλοποταμίδα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό2 Actitis hypoleucus Ποταμότρυγγας Μόνιμος επισκέπτης3 Alauda avensis Σταρήθρα Χειμερινός επισκέπτης4 Alcedo atthis Αλκυόνα Μόνιμος επισκέπτης

5 Anas querquedula ΣαρσέλαΚαλοκαιρινό μεταναστευτικό – Κ

(Ανεπαρκώς Γνωστό)6 Anser albifrons Ασπρομετωπόχηνα Χειμερινό μεταναστευτικό7 Anthus campestris Χαμοκελάδα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό8 Anthus cervinus Αρκτικοκελάδα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό9 Anthus pratensis Λιβαδοκελάδα Χειμερινός επισκέπτης10 Apus apus Μαυροστάχταρα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό11 Apus melba Βουνοστάχταρα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό12 Ardea cineria Σταχτοτσικνιάς Χειμερινός επισκέπτης

13 Ardea putpurea ΠορφυροτσικνιάςΚαλοκαιρινό μεταναστευτικό – V

(Τρωτό)14 Ardeolla ralloides Κρυπτοτσικνιάς Καλοκαιρινό μεταναστευτικό15 Arenaria interpres Χαλικοκυλιστής Καλοκαιρινό μεταναστευτικό

12

Page 13: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

16 Aythya ferina ΚυνηγόπαπιαΧειμερινό μεταναστευτικό - Κ

(Ανεπαρκώς Γνωστό)

17 Burhinus oedicnemus ΠετροτριλίδαΚαλοκαιρινό μεταναστευτικό - V

(Τρωτό)18 Buteo buteo Ποντικοβαρβακίνα Χειμερινός επισκέπτης19 Calandrella brachydactyla Μικρογαλιάντρα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό20 Calidris alba Λευκοσκαλίδρα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό21 Calidris alpina Λασποσκαλίδρα Χειμερινό μεταναστευτικό22 Calidris ferruginea Δρεπανοσκαλίδρα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό23 Calidris minuta Νανοσκαλίδρα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό24 Calidris teminckii Σταχτοσκαλίδρα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό25 Carduelis canabina Κοκκινόσπιζα Χειμερινός επισκέπτης26 Carduelis carduelis Καρδερίνα Χειμερινό μεταναστευτικό27 Carduelis chloris Φλώρος Χειμερινό μεταναστευτικό28 Charadrius dubius Ποταμοσφυριχτής Καλοκαιρινό μεταναστευτικό29 Charadrius hiaticula Αμμοσφυριχτής Καλοκαιρινό μεταναστευτικό

30 Chlidonias hybrida ΜουστακογλάρονοΚαλοκαιρινό μεταναστευτικό - V

(Τρωτό)31 Chlidonias leucopterus Αργυρογλάρονο Καλοκαιρινό μεταναστευτικό

32 Chlidonias niger ΜαυρογλάρονοΚαλοκαιρινό μεταναστευτικό - V

(Τρωτό)33 Corvus corone cornix Σταχτοκουρούνα Χειμερινό μεταναστευτικό

34 Coturnix coturnix ΟρτύκιΚαλοκαιρινό μεταναστευτικό - Κ

(Ανεπαρκώς Γνωστό)35 Delichon urbica Λευκοχελίδονο Καλοκαιρινό μεταναστευτικό36 Egretta garzetta Λευκοτσικνιάς Καλοκαιρινό μεταναστευτικό37 Emberiza calandra Καμποτσίχλονο Χειμερινό μεταναστευτικό38 Emberiza cia Βουνοτσίχλονο Χειμερινό μεταναστευτικό39 Emberiza cirlus Σιρλοτσίχλονο Καλοκαιρινό μεταναστευτικό40 Emberiza citrinela Χρισοτσίχλονο Χειμερινό μεταναστευτικό41 Emberiza hortulana Βλάχος Καλοκαιρινό μεταναστευτικό42 Emberiza melanocephala Κρασοπούλι Χειμερινός επισκέπτης43 Erithacus rubecula Κοκκινολαίμης Χειμερινός επισκέπτης44 Falco tinnunculus Βραζοκιρκίνεζο Μόνιμος επισκέπτης45 Fringilla coelebs Σπίνος Χειμερινός επισκέπτης46 Galerida cristata Κατσουλιέρης Μόνιμος επισκέπτης47 Gallinago gallinago Μπεκατσίνι Χειμερινό μεταναστευτικό48 Gallinula chloropus Νεροπουλάδα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό

49 Glareola pratincola ΝεροχελίδονοΚαλοκαιρινό μεταναστευτικό - V

(Τρωτό)

50 Haematopus ostralegus ΣτρειδοφάγοςΧειμερινό μεταναστευτικό - Κ

(Ανεπαρκώς Γνωστό)

51 Himantopus himantopus ΚαλαμοκανάςΚαλοκαιρινό μεταναστευτικό - V

(Τρωτό)52 Hirundo daurica Μιλτοχελίδονο Καλοκαιρινό μεταναστευτικό53 Hirundo rustica Σταυλοχελίδονο Καλοκαιρινό μεταναστευτικό54 Jynxs torquilla Στραβολαίμης Καλοκαιρινό μεταναστευτικό55 Lanius senator Κοκκινοκεφαλάς Καλοκαιρινό μεταναστευτικό56 Lanius collurio Αετομάχος Καλοκαιρινό μεταναστευτικό57 Larus argentatus Ασημόγλαρος Μόνιμος επισκέπτης58 Larus fufcus Μελανόγλαρος Χειμερινό μεταναστευτικό

59 Larus melanocephalus ΜαυροκεφαλόγλαροςΚαλοκαιρινό μεταναστευτικό - V

(Τρωτό)

13

Page 14: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

60 Larus minutus Νανόγλαρος Χειμερινός επισκέπτης61 Larus ridibundus Καστανοκεφαλόγλαρος Χειμερινός επισκέπτης62 Luscinia megarhynchos Αηδόνι Καλοκαιρινό μεταναστευτικό63 Mergus serrator Λοφοπρίστης Χειμερινό μεταναστευτικό64 Motacilla alba Λευκοσουσουράδα Μόνιμος επισκέπτη65 Motacilla cinerea Σταχτοσουσουράδα Χειμερινός επισκέπτης66 Motacilla flava Κιτρινισουσουράδα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό67 Muscicapa striata Θαμνοφυλλοσκόπος Καλοκαιρινό μεταναστευτικό68 Muscicapa striata Σταχομυγοχάφτης Καλοκαιρινό μεταναστευτικό69 Numerius arquata Τουρλίδα Χειμερινό μεταναστευτικό70 Oenanthe hispanica Ασπροκωλίνα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό71 Oenanthe oenanthe Σταχτοπετρόκλης Καλοκαιρινό μεταναστευτικό72 Passer domesticus Σπιτοσπουργίτης Μόνιμος επισκέπτη73 Passer hispaniolensis Δεντροσπουργίτης Χειμερινό μεταναστευτικό74 Phalacrocorax aristotelis Θαλασσοκόρακας Ξεχειμωνιάζει75 Phalacrocorax carbo Κορμοράνος Ξεχειμωνιάζει76 Phoenicopterus ruber Φοινικόπτερα77 Phoenicurus ochurus Καρβουνιάρης Χειμερινός επισκέπτης78 Phoenicurus phoenicurus Κοκκινούρης Καλοκαιρινό μεταναστευτικό79 Phylloscopus collybita Δεντροφυλλοσκόπος Χειμερινός επισκέπτης80 Pica pica Καρακάξα Χειμερινός επισκέπτης81 Plegadis falcinelus Χαλκόκοτα Καλοκαιρινό μεταναστευτικό82 Podiceps cristatus Σκουφοβουτηχτάρα Ξεχειμωνιάζει83 Podiceps nigrigollis Μαυροβουτηχτάρα Ξεχειμωνιάζει84 Saxicola ruberta Καστανολαίμης Καλοκαιρινό μεταναστευτικό85 Saxicola torquata Μαυρολαίμης Καλοκαιρινό μεταναστευτικό86 Scolopax rusticola Μπεκάτσα Χειμερινό μεταναστευτικό87 Serinus serinus Σκαρθάκι Χειμερινός επισκέπτης88 Sterna albifrons Νανογλάρονο Χειμερινός επισκέπτης89 Sterna hirundo Ποταμογλάρονο Καλοκαιρινό μεταναστευτικό90 Streptopelia decaocto Δεκοχτούρα Μόνιμος επισκέπτης91 Streptopelia turtur Τρυγόνι Καλοκαιρινό μεταναστευτικό92 Sturnus vulgaris Ψαρόνι Χειμερινός επισκέπτης93 Sylvia cantillans Κοκκινοτσιροβάκος Καλοκαιρινό μεταναστευτικό94 Sylvia communis Θαμνοτσιροβάκος Καλοκαιρινό μεταναστευτικό95 Sylvia melanocephala Μαυροτσιροβάκος Μόνιμος επισκέπτης

96 Tadorna tadorna ΒαρβάραΧειμερινό μεταναστευτικό - V

(Τρωτό)97 Tringa glareloa Λασπότρυγγας Καλοκαιρινό μεταναστευτικό98 Tringa nebularia Πρασινοσκέλης Καλοκαιρινό μεταναστευτικό99 Tringa ochropus Δασότρυγγας Καλοκαιρινό μεταναστευτικό100 Tringa totanus Κοκκινοσκέλης Καλοκαιρινό μεταναστευτικό101 Troglodytes troglodytes Τρυποφράχτης Χειμερινός επισκέπτης102 Turdus iliacus Κοκκινότσιχλα Μόνιμος επισκέπτης103 Turdus merula Κότσυφας Μόνιμος επισκέπτης104 Upupa epops Τσαλαπετεινός Καλοκαιρινό μεταναστευτικό

14

Page 15: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

10. ΟΙ ΙΧΘΕΙΣ ΤΟΥ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ

Από τις σχετικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή του όρμου Βουρκαρίου καταγράφηκαν τα εξής είδη ιχθύων:

ΨΑΡΙΑApogon imberbis Cardinal fishAtherina boyeri Αθερίνα

Boops salpa ΣάλπαCrenilabrus tinca Wrasse paintedChromis chromis Damsel fish

Crenilabrus rostratusLong-snouted

wrasseDiplodus sargus Σαργός

Diplodus vulgaris ΚαμπανάςMuraena helena ΣμέρναMugil cephalus ΚεφαλόπουλοMullus barbatus ΚουτσομούραOctopus vulgaris ΧταπόδιOplada melanura ΜελανούριScorpaena porcus ΣκορπίναSerranus cabrilla ΧάνοςSparus auratus Τσιπούρα

Mytilus sp. Μύδια

11. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Μολονότι ο υγρότοπος του Βουρκαρίου δεν αναφέρεται διόλου στην απογραφή των υγροτόπων της χώρας που έγινε το 1994 από το Εθνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) είναι ένα μοναδικό υγροτοπικό σύστημα που κινδυνεύει άμεσα. H γενικότερη κατάσταση στον υγρότοπο του Βουρκαρίου χαρακτηρίζεται από δύο αντιθετικές καταστάσεις. Από τη μία πλευρά την γενικότερη υποβάθμιση με την παρουσία του ανθρώπου με ενέργειες που τις περισσότερες φορές δεν χαρακτηρίζονται μόνο από εγκληματική αμέλεια αλλά φθάνουν μέχρι την παρανομία. Από την άλλη μολονότι η υποβάθμιση είναι σε ένταση ο βιότοπος δείχνει σημεία αντίστασης με μία εκπληκτική ορνιθοπανίδα. Η οποία, όπως είναι φυσικό περιορίζεται στα σημεία όπου ακόμη δεν έφθασε η δράση του ανθρώπου, δηλαδή στα αβαθή του όρμου παρόλο που με την ορμή από την οποία χαρακτηρίζονται οι παραβιάσεις των περιβαλλοντικών παραμέτρων δεν αποκλείεται να φθάσουν και μέχρι το μπάζωμα της ακτής και της θάλασσας μια και ουδείς από τους αρμόδιους δείχνει να συγκινείται από τις σημερινές παρεμβάσεις. Για παράδειγμα, με ποιά λογική και με τη βάση ποιάς άδειας μπαζώνει την περιοχή και τον υγρότοπο ο ιδιοκτήτης της μεταφορικής (;) εταιρίας όπως σαφέστατα δείχνει η φωτογραφία; Όταν για κάθε μικρή ή μεγαλύτερη παρέμβαση είναι απαραίτητη η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων πως δεν εμποδίζεται και ποιοί είναι εκείνοι που ανέχονται τέτοιες δράσεις; Συγχρόνως με ποιά άδεια και με ποιά μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων προχωρεί το μπάζωμα από την πλευρά των αρμοδίων του αεροδρομίου. Από την άλλη η απουσία κάθε είδους προστασία και η πλήρης ασυδοσία προφανώς κάπου πρέπει να στηρίζεται και στην καλύτερη των περιπτώσεων πρόκειται για εγκληματική ενέργεια όχι μόνον από εκείνους που έχουν

15

Page 16: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

την αρμοδιότητα αλλά και από τους πολίτες που έχουν πρόσβαση στην περιοχή. Η γενική διαπίστωση είναι απλή.

Η περιοχή του Βουρκαρίου είναι ένας υγρότοπος μοναδικής σημασίας ειδικά επειδή υπάρχει στην Αττική και είναι απαραίτητα άμεσα μέτρα προστασίας του. Σήμερα η ανθρώπινη παρουσία τον υποβαθμίζει καθημερινά με μπαζώματα, απόρριψη σκουπιδιών και καταπατήσεις.

16

Page 17: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

17

Page 18: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

ΠΙΝΑΚΑΣ: ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΑ ΕΙΔΗ ΧΛΩΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ

1. ΥΔΡΟΦΥΤΙΚΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ (ΥΦΥΔΑΤ1ΚΗ-ΕΦΥΔΑΤΙΚΗ)

Azolla filiculoidesCallitriche obtusangula Ceratophyllum demersum Ceratophyllum submersum Groelandia densa Hydrocharis morsus-ranae Lemna gibba ΦακήLemna minor ΦακήLemna trisulcaMyriophyllum spicatum Myriophyllum verticillatum Najas graccilimaNajas marinaNajas minorNymphaea alba Νούφαρο Nuphar lutea Νούφαρο Nymphoides peltata Polygonum amphibium Posidonia oceanica Potamogeton crispus Potamogeton filiformis Potamogeton gramineus Potamogeton lucens Potamogeton natans Potamogeton nodosus Potamogeton pectinatus Potamogeton perfoliatus Potamogeton pussilus Potamogeton trichoides Ranunculus aquatilis Βατράχι Ranunculus fluitans ΒατράχιRanunculus trichophyllus ΒατράχιRiccia fluitans ΒρύοRicciocarpos natans ΒρύοRuppia maritimaSalvinia natans ΦτέρηSpirodella polyrhizaTrapa natans Νεροκάστανο Urticularia minorUrticularia vulgarisVallisneria spiralisWolffia arrhizaZannichelia palustrisZostera nana

2. ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΚΑΛΑΜΩΝΩΝ

Alisma gramineum Λάππα Alisma plantago-aquatica ΛάππαApium graveolens Σέλινο Arundo donax ΚαλάμιBotomus umbellatus ΨαθίCalamagrostis epigeios ΚαλάμιCircium creticumCyperus fuscusCyperus longusCyperus rotundus Equisetum arvense Equisetum maximum Glyceria plicataEleocharis palustris Holoschoenus vulgaris Lycopus europaeus ΜαορολάχανοLythrum salicariaLythrum virgatum Montia verna Nasturtium otficinale Oenanthe aquatica Oenanthe fistulosa Phragmites australis Αγριοκάλαμο Rumex hydrolapathum Rumex crispus Rumex conglomeratum Scirpus lacustris Σύφα Scirpus litoralis Σύφα Scirpus maritimus Σύφα Scirpus tabernaemontani ΣύφαSparganium erectum Typha angustifolia Ψαθί Typha latifolia ΨαθίTypha domingensis ΨαθίVeronica anagalloides Veronica anagalis-aquatica

3. ΑΛΟΦΥΤΙΚΗ-ΗΜΙΑΛΟΦΥΤΙΚΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ

Aeluropus litoralis Arthrocnemum fruticosum Αρμύρα Arthtrocnemum glaucum Αρμύρα Aster tripolium

18

Page 19: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

Atriplex hastata Άγριο σπανάκι Atriplex rosea Βρωμόχορτο Bassia hirsuta Bupleurum tenuissium Bupleurum tricopodumCarex divisaCrypsis aculeata Halimione portulacoides Halocnemum strobilaceum Hordeum maritimum Κριθάρι Juncus heldreichianus Βούρλο Juncus maritimus Βούρλο Juncus gerardii Βούρλο Juncus bufonius Βούρλο Juncus subulatus Βούρλο Limonium bellidiflorum Limonium gmelinii Limonium vulgare Puccinellia distans Puccinellia festuciformis Psylurus aristatus Polygonon maritimum Polygonon monspeliensis Μπούμπουλο Salicornia europaea Αρμυρίθρα Salicornia radicans Αρμυρίθρα Salicornia fruticosa Αρμυρίθρα Salicornia herbacea Αρμυρίθρα Spergularia marina Αμμόχορτο Spergularia media Αμμόχορτο Spergularia salina ΑμμόχορτοStatice angustifolia Suaeda maritima Αρμυρίκι Suaeda splendens ΑρμυρίκιSalsola soda Τριβόλι4. ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΑΜΜΟΘΙΝΩΝ ΚΑΙ ΑΜΜΩΔΩΝ ΑΚΤΩΝ

Agropyrum junceum Agrostis alba Σουσαμόχορτο Amaranthus albus Αγριόβλητο Amaranthus tetroflexus ΒλήτοAmmophila arenaria Ψάθα Ammophila arundinacea Ψάθα Anthemis peregrina Anthemis tomentosa Artemisia campestris Artemisia maritima Atriplex tatarica Αλημιά Bromus secalinus

Cacile maritima Αγριοκαρδαμούδα Calystegia soldanella Περδουκλάρι Centaurea diffusa Centaurea spinosa Αλιφός Chondrilla juncea Cichorium intybus Πικραλίδα Convolvulus soldanella Cuscuta australis Cynanchum acutum Diotis maritima Elymus arenarius Elymus giganteus Eryngium campestre Αγκάθι Eryngium maritimum Αγκάθι Euphorbia paralias Γαλατσίδα Galilea mucronata Glycyrrhiza echinata Heliotropium dolosum Hypochoeris radicata Inula viscosaLactuca salignaLagedium tataricumLagurus oratusMalcolmia flexuosa ΒιολέταMatthiola tricuspidataMedicago marina ΜηδικήMelilotus albus ΝυχάκιPancratium maritimum Κρίνος της θάλασσαςPolygonum arenarium ΜαλαθόχορτοPolygonum maritimum ΑσημόχορτοRaphanus raphanistrumSalsola kaliSeseli tortuosumSporolobus arenariusSporolobus pungensStatice sinuataSuaeda maritimaTragus racemosusTribulus terrestrisVerbascum pinnatifidumVulpia fasciculataVulpia myurusXanthium spinosum Ασπράγκαθο

5. ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΛΕΙΜΩΝΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΛΙΒΑΔΙΩΝ

Carex distans Carex vulpina Epilobium hirsutum Geranium dissectum Holcus lanatus Juncus acutus Βούρλο

19

Page 20: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

Juncus articulatus ΒούρλοMentha pulegium Δοόσμος Narcissus tazetta Picreus badius Picreus longus Plantago major Ranunculus muricatus Ranunculus sardous Ranunculus velutinus Rumex conglomeratus Trifolium fragiferum Τριφύλι

6. ΒΛAΣΤΗΣΗ ΘAΜΝΩΝΩΝ

Aristolochia clematis Αμπελοκλάδι Nerium oleander Πικροδάφνη Periploca graeca Περικοκλάδα Tamarix hampeana Αρμυρίκι

Tamarix parviflora Αρμυρίκι Tamarix smyrnensis Αρμυρίκι Vitex agnus-castus Λυγαριά

7. ΠΑΡΥΔΑΤΙΑ ΔΕΝΔΡΩΔΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗ

Alnus glutinosa Σκλήθρο Clematis vitalba Αμπελίνα Eucalyptus sp. Ευκάλυπτοι Fraxinus angustifolia Φράξος Phoenix theophrastii Φοίνικας Platanus orientalis Πλάτανος Populus alba Λεύκα Popuhis nigra Λεύκα Salix alba ΙτιάSalix fragilis Ιτιά Salix triandra Ιτιά Ultmis minor Φτελιά

20

Page 21: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β

21

Page 22: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

ΟΙ ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΣΕ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΝΟΤΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑΔ. ΣπερχειούΕΚ. ΑλμυροπόταμουΕΚ. ΒούδωρουΕΚ. ΛήλανταΕΚ. ΜόρνουΕΛ. ΑλιβερίουΕΛ. Γούβες-Σκεπετάρι ή ΣκεπετάραΕΛ. ΚαλάμιΕΛ. ΠροκοπίουΕΛ. ΣκάρφιαςΕΛ. Ψαχνών ή Λιβάδι ή ΚολοβρέχτηςΛ. Αλυκή ΞηρονομήςΛ. Δύστου ή ΔύστοςΛ. ΠαραλίμνηΛ. ΥλίκηΛΘ. Αταλάντης ή Ποτόκι ή ΒουρλιάςΛΘ. Βρωμολίμνης ή Ασπρονέρι Καμμένων ΒούρλωνΛΘ. Λιβαρίου ή Μικρό και Μεγάλο ΛιβάριΛΘ. Σουβάλας ή ΣβάλαΠ. ΑγραφιώτηςΠ. ΑσωπόςΠ. ΚηρέαςΠ. ΚηφισόςΠ. ΛήλαςΠ. ΜέλαςΠ. ΜόρνοςΠ. ΝηλέαςΠ. ΞεριάςΠ. ΣπερχειόςΠ. Ταυρωπός ή ΜέγδοβαςΠΓ. Αγ. ΠαρασκευήςΠΓ. Κρύας ΛιβαδειάςΠ Γ. ΜαυρονερίουΠ Γ. ΧαρίτωνΤΛ. ΓεροπόταμουΤΛ. ΚαρύστουΤΛ. ΚρεμαστώνΤΛ. MόρνουΤΛ. Ορυχείων Αλιβερίου

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣΔ. ΕυρώταΛ. ΑστεριούΛΘ. Βιβάρι ή Κουτσαμπός - Λινοβραχιά ΕΚ. Ασωπού ΕΚ. Νέδωνα ΕΚ. Πάμισου ΕΛ. Γεωργόπουλου

ΕΛ. Γκιτζίρωνα ΕΛ. Κοιλάδας ΕΛ. Λέχαιου ΕΛ. Ρουμάνι Έλη Πηγαδιών και Πλέπι Έλη τέως Λ. Τάκα Λ. Κονδύλη Λ. Λάκκα Αγνούντος Λ. Σαχτούρη Λ. Στυμφαλία ΛΘ. Ανατολικά Δρέπανου ΛΘ. Γιάλοβας ή ΔιβάριΛΘ. Θερμησίας ΛΘ. Μούστος ή ΜούστουΛΘ. Όρμου Κάπαρι ΛΘ. Στρογγύλη Π. Ασωπός Π. Ευρώτας Π. Ίναχος Π. Λάδωνας Π. ΝέδωναςΠ. Πάμισος Π. Τάνος ΠΓ. Λάκκου ΤΛ. Λάδωνα

ΑΤΤΙΚΗΕΛ. Λαυρίου ΕΛ. Σχινιά Λ. Αγ. Τριάδας (είναι σε άλλη περιοχή καθώς είναι λίμνη του γλυκού νερού) Λ. Βουλιαγμένης Λ. Κουμουνδούρου Λθ. Βαλαριό ΤΛ. Μαραθώνα

ΝΗΣΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥΕΚ. ΒούβαρηΕΚ. ποταμού ΚώμηςΕΛ. ΑλυκούδιΕΛ. ΑχλαδερήςΕΛ. ΓλυφάδαςΕΛ. ΕυρειακήςΕΛ. ΚαλαμωτήςΕΛ. ΚεραμίουΕΛ. ΚοντάριΕΛ. ΛαγκάδαςΈλη Λήμνου και ΠαρπάνταςΕΛ. ΜεσόκαμπουΕΛ. Ντίπι ΛάρσοςΕΛ. Χορταρολίμνη ή Χορτάτου

22

Page 23: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

ΛΘ. Αλυκής ΚαλλονήςΛΘ. Αλυκής ΛήμνουΛΘ. Αλυκής ΠολυχνίτουΛΘ. Αλυκής Ψιλής ΆμμουΛΘ. ΜέσωνΛΘ. ΠαράκοιλωνΠ. ΝάγοςΤΛ. Κοντιά

ΝΗΣΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥΕΛ. Αγ. Κιούρας ή ΠαρθενίουΕΛ. Αγ. ΦωκάΕΛ. ΓούρναςΕΛ. ΓυάρουΕΛ. Κολυμπήθρα ΤήνουΕΛ. Κολυμπήθρες ΠάρουΕΛ. Όρμου ΑχλάΕΛ. Όρμου ΒιταλίουΕΛ. Πανόρμου ΤήνουΕΛ. Πόρτο Τήνου ή Αγ. Σώστη ή Λ. Αγ. ΙωάννηΕΛ. ΨαλιδίουΛ. ΑτένηΛ. ΝάνωνΛ. ΠυλίουΛΘ. Αλυκής ΑγκαιριάςΛΘ. Αλυκής ΝάξουΛΘ. Αλυκής ΤιγκακίουΛΘ. Παλιάς Αλυκής ΑντιπάρουΛΘ. Πανόρμου ΜυκόνουΛΘ. Σάντα ΜαρίαΛΘ. Χιβαδολίμνη ΜήλουΠ. ΑργυρόςΠ. ΓάδουραςΠ. ΚάμαρεΠ. ΚρεμαστινόςΠ. ΛουτάνηςΠ. ΦονιάςΤΛ. ΑπολακκιάςΤΛ. Μαραθιού

ΚΡΗΤΗΕΚ. ΑναποδάρηΕΚ. ΑποσελέμηΕΚ. ΑφρατιάςΕΚ. ΓεροπόταμουΕΚ. ΓιόφυρουΕΚ. ΚαρτερούΕΚ. ΚιλιάρηΕΚ. Λίμνης ΠρεβέληςΕΚ. ΜυλοπόταμουΕΚ. ΠέραΕΚ. Πλατανιά ή ΚερίτηΕΚ. Στομίου ΙεράπετραςΕΚ. Στομίου Σητείας

ΕΚ. ΤαυρωνίτηΕΛ. Βάι ή Φοινικοδάσους ΒάιΕΛ. ΓεωργιούποληςΕΛ. ΔελφίνουΕΛ. Παλιάς ΜάλιαςΕΛ. ΣισώνΕΛ. ΦραγκοκάστελουΛ. ΚουρνάΛΘ. Αλυκής ΕλούνταςΛΘ. ΜπαλούΛΘ. Ξηρόκαμπου ΖηρούΠ. ΑλμυρόςΠ. ΑναποδάρηςΠ. ΑποσελέμηςΠ. ΓάζανοςΠ. ΓεροπόταμοςΠ. ΚαρτερόςΠ. ΚουρταλιώτηςΠ. ΠλατύςΠ. ΤυφλόςΠ Γ. Αλμυρού ή ΕΛ. ΒουρκιάςΤΛ. ΑγιάςΤΛ. ΑλμυρούΤΛ. Μπραμιανού

23

Page 24: ΜΕΛΕΤΗ ΒΟΥΡΚΑΡΙ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

24