ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Δια βίου Μάθηση και Πιστοποίηση Προσόντων: Εθνικό και

ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων

Σκοπός

Αποτελεί η εξοικείωση με μια σειρά εννοιών, όρων και θεσμικών

εργαλείων τα οποία σφυρηλατούν τη διασύνδεση της δια βίου μάθησης

με την πιστοποίηση προσόντων.

η ανάδειξη της λογικής δημιουργίας του ευρωπαϊκού πλαισίου

προσόντων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε συνδυασμό με τη

δημιουργία εθνικών πλαισίων προσόντων σε επίπεδο κρατών-μελών

η άμεση επαφή με τα όσα δρομολογούνται σε επίπεδο εκπαιδευτικής

πολιτικής.

Προσδοκώμενα αποτελέσματα

κατανόηση της διασύνδεσης δια βίου μάθησης και απασχόλησης.

εξοικείωση με τον όρο εθνικό και ευρωπαϊκό πλαίσιο προσόντων.

κατανόηση του όρου «μαθησιακά αποτελέσματα».

κατανόηση της ειδοποιού διαφοράς ανάμεσα σε όρους όπως

«γνώσεις», «ικανότητες» «δεξιότητες».

συνολική εικόνα για τον καθοριστικό ρόλο της πιστοποίησης

προσόντων στις σύγχρονες οικονομίες.

κατανόηση της κρισιμότητας της πιστοποίησης προσόντων στην

προοπτική της βελτίωσης των επαγγελματικών υπηρεσιών.

κατανόηση του ρόλου της πιστοποίησης στην ενίσχυση της

επαγγελματικής κινητικότητας.

Η πιστοποίηση προσόντων αποτελεί δομικό και αναπόσπαστο σκέλος

της πολιτικής για τη δια βίου μάθησης αφού υπό τις παρούσες

συνθήκες κρίνεται ιδιαίτερα κρίσιμο να μπορεί να αποδειχτούν με

έγκριτο τρόπο οι γνώσεις, οι ικανότητες και οι δεξιότητες που κατέχει

ένας εργαζόμενος.

Η διασύνδεση αυτή σηματοδοτεί την αναγκαιότητα να αναπτυχθούν

συστήματα πιστοποίησης προσόντων με κύρια στρατηγική την

προώθηση της επαγγελματικής κινητικότητας, την ενίσχυση της

διαφάνειας, της εγκυρότητας, της ποιότητας και της αξιοπιστίας των

επαγγελματικών υπηρεσιών.

Η πιστοποίηση προσόντων στο πλαίσιο της δια βίου μάθησης, εκτός

από αναγκαίο αποτελεί ταυτόχρονα και ένα δύσκολο εγχείρημα.

Για παράδειγμα οι εργαζόμενοι που διαθέτουν επαγγελματική

εμπειρία, που συνεχίζουν να αποκτούν γνώσεις και δεξιότητες στο

πλαίσιο της εργασιακής τους ενασχόλησης, απαιτείται να μπορούν να

το αποδείξουν με τρόπο έγκυρο και έγκριτο στο πλαίσιο της αγοράς

εργασίας.

Για το λόγο αυτό, η πιστοποίηση προσόντων κρίνεται αναγκαία,

προκειμένου οι εργαζόμενοι να ενισχύουν τη θέση και το ρόλο τους

μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον το

οποίο στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης θα γίνεται ολοένα και πιο

ανταγωνιστικό.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού

πλαισίου προσόντων, το οποίο θα κατατάσσει και θα ταξινομεί τα

προσόντα των εργαζομένων μέσα στην ευρωπαϊκή επικράτεια. Για

το λόγο αυτό, σε εθνικό επίπεδο κρατών-μελών, προωθείται η

δημιουργία εθνικών πλαισίων προσόντων ώστε:

να ανταποκρίνονται στις επιμέρους εθνικές ανάγκες και

ιδιομορφίες

να συναρτώνται στενά με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό

Η δημιουργία εθνικών πλαισίων προσόντων αποτελεί μία διαδικασία

μετάφρασης των προσόντων στην ευρωπαϊκή ζώνη η οποία στοχεύει

στη διευκόλυνση της κινητικότητας, της διαφάνειας και της αξιοπιστίας

μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.

Η πολιτική ουσία της αρχιτεκτονικής αυτής, εδράζεται στη δημιουργία

ενός κοινού εργαλείου αναγνώρισης αυτών που ξέρει και μπορεί καλά

να κάνει κάποιος, ανεξάρτητα όμως από τον τρόπο με τον οποίο

απέκτησε τη γνώση αυτή

Συνεπώς η πιστοποίηση προσόντων θα πρέπει να οδηγεί στην

αναγνώριση σαφών και συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων

τα οποία με τη σειρά τους να οδεύουν προς ένα «εφαρμόσιμο»

επαγγελματικό προσανατολισμό

ΑΝ η πιστοποίηση προσόντων περιοριστεί σε μια ακαδημαϊκού τύπουαναγνώριση, χωρίς τη χρηστική και πρακτική αξία που μπορεί να δώσειαυτή στη σφαίρα της απασχόλησης, θα αποδειχθεί ένα ακόμααναποτελεσματικό και γραφειοκρατικού τύπου εργαλείο.

Πρέπει να αναδειχθεί ο ουσιαστικός χαρακτήρας των εθνικών πλαισίωνπροσόντων στον ευρωπαϊκό χώρο προκειμένου να αντιμετωπιστείαποτελεσματικά το φαινόμενο της ανεργίας, της φτώχειας, της ανέχειας, καθώς και του συνακόλουθου κοινωνικού αποκλεισμού.

Άρα, όταν μιλάμε για αναγνώριση προσόντων, οφείλουμε να μηνπεριοριζόμαστε μόνο σε μια γραμμικού τύπου κατάταξη προσόντωναλλά σε μία περιεκτική αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων ταοποία να δίνουν εναλλακτικές διεξόδους σε όλους τους εργαζόμενους, και κατά κανόνα σ΄ αυτούς που είναι αναγκασμένοι, λόγω των σκληρώνμέτρων που επιβάλλουν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, να αλλάξουνεπάγγελμα.

ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ (National Qualification Framework)Ως Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων (Ν.Q.F) νοείται το «εργαλείο» για την

κατηγοριοποίηση των προσόντων σύµφωνα µε ένα σύνολο κριτηρίων επίτευξης

καθορισµένων επιπέδων µάθησης. Το εν λόγω µέσο στοχεύει στη συνένωση σε ενιαίο

σύνολο και στο συντονισµό των εθνικών υποσυστηµάτων επαγγελµατικών

προσόντων, καθώς και στη βελτίωση της διαφάνειας, της πρόσβασης ,της εξέλιξης και

της ποιότητας των επαγγελµατικών προσόντων σε σχέση µε την αγορά εργασίας και

την κοινωνία των πολιτών.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ (European QualificationFramework)Ως Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (E.Q.F) θεωρείται ένα κοινό ευρωπαϊκό

πλαίσιο αναφοράς το οποίο συνδέει τα συστήµατα των επαγγελµατικών προσόντων

των χωρών λειτουργώντας ως µηχανισµός µετατροπής –µετάφρασης για την

ευκολότερη ανάγνωση και κατανόηση των επαγγελµατικών προσόντων σε

διαφορετικές χώρες και συστήµατα στην Ευρώπη. Έχει δύο βασικούς στόχους: την

προώθηση της κινητικότητας των πολιτών από χώρα σε χώρα και τη διευκόλυνση της

δια βίου µάθησής τους.

Κρίσιμο ζήτημα είναι η αναγνώριση προσόντων στο χώρο της μη τυπικήςεκπαίδευσης και άτυπης μάθησης, εκεί που χιλιάδες εργαζόμενοι κατέχουνεπαγγελματική εμπειρία και δεν έχουν τη δυνατότητα να την αναγνωρίσουνκαι να την πιστοποιήσουν σε ένα έγκριτο και αξιόπιστο εθνικό πλαίσιοπροσόντων.

Πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, (Cedefop 2009) δείχνουν ότι την επόμενηδεκαετία παρουσιάζεται μια εμφανώς ανοδική τάση για αύξηση των μεσαίωνκαι υψηλών προσόντων στην αγορά εργασίας, γεγονός που σημαίνει ότι θαείναι περισσότερο πιεστική η ανάγκη για διεθνή διαφάνεια, αξιοπιστία καιεγκυρότητα στο πεδίο της πιστοποίησης προσόντων.

Ουσιαστικά το Ε.Q.F επιχειρεί να ενισχύσει την κινητικότητα τωνεργαζομένων στην ευρωπαϊκή περιοχή και να προωθήσει την προοπτική μιαςενιαίας αγοράς εργατικού δυναμικού με συγκεκριμένες προδιαγραφές καιεπαγγελματικά εχέγγυα. Έρχεται ως εργαλείο το οποίο θα «μεταφράζει» απότο ένα εθνικό σύστημα στο άλλο, το τι ξέρει και το τι μπορεί να κάνει έναςεργαζόμενος προκειμένου να μεταβαίνει τα εργασιακά σύνορα ευκολότερα.

Η δημιουργία εθνικών πλαισίων προσόντων τα οποία να συναρτώνται με τοαντίστοιχο ευρωπαϊκό πλαίσιο προσόντων, αποτελεί ένα δύσκολο καιφιλόδοξο εγχείρημα. Κι αυτό γιατί, οι εκπαιδευτικές διαφοροποιήσεις σεεπίπεδο εκπαιδευτικής κλίμακας είναι μεγάλες με συνέπεια να είναι ιδιαίτεραδύσκολη η εναρμόνιση όλων των εθνικών εκπαιδευτικών πολιτικών.

Ωστόσο, η ανάγκη ομογενοποίησης της ευρωπαϊκής περιοχής παραμένει τομεγάλο ζητούμενο αφού η ευρωπαϊκή σύγκλιση για να καταστείπραγματικότητα θα πρέπει να περνάει μέσα από τη σύγκλιση των μισθών καιαμοιβών των επαγγελμάτων χωρίς διακρίσεις και φραγμούς ανάμεσα σεβορρά και νότο.

Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης όμως, η προοπτική υλοποίηση μιας τέτοιαςπραγματικότητας διαγράφεται ιδιαίτερα δύσκολη ακόμα κι αν σε επίπεδοπολιτικών διακηρύξεων η πρωτοβουλία αυτή ηχεί ελκυστική. Είναι σαφές ότι ηομαλή σύγκλιση των εκπαιδευτικών συστημάτων και κατ΄ επέκταση τωνεθνικών αγορών εργασίας απαιτεί τη σφυρηλάτηση του κοινωνικούπροσώπου της Ευρώπης καθώς και τη διαμόρφωση ενός ισχυρού πλαισίουκοινωνικής προστασίας των εργαζομένων.

Σημαντικό ζήτημα αποτελεί το ποιος θα παρέχει την πιστοποίησηπροσόντων. Με άλλα λόγια η διαφάνεια και η αξιοπιστία αποτελούνκρίσιμα ζητήματα τα οποία απαιτείται να γίνουν αντικείμενοιδιαίτερης προσοχής και προστασίας

Αν η πιστοποίηση των προσόντων εκχωρηθεί σε αμιγώς ιδιωτικάσυμφέροντα και δεν λάβει χώρα σε ένα ισχυρό θεσμικό και διαφανέςθεσμικό πλαίσιο, η ποιότητα των επαγγελματικών υπηρεσιών θαυποβαθμισθεί και η αξία των πιστοποιήσεων θα εκφυλισθεί σε έναπεριτύλιγμα χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο.

Αντίθετα, αν η πιστοποίηση προσόντων υλοποιείται σε ένα αξιόπιστοθεσμικό πλαίσιο το οποίο θα εγγυάται το δημόσιο και κοινωνικόσυμφέρον τότε θα μπορεί να συμβάλει με στέρεα βήματα στηνοικονομική ανάπτυξη, την επαγγελματική κινητικότητα υπέρ τωνεργαζομένων, στην προώθηση της απασχόλησης και της κοινωνικήςσυνοχής.

Η διεθνής εικόνα των προσόντων

Αναμφίβολα, το πλαίσιο προσόντων δεν αποτελεί μόνο «εσωτερική»

υπόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης.

Κι αυτό γιατί η κινητικότητα της εργασίας ξεπερνάει τα ευρωπαϊκά

σύνορα και αποτελεί εξ ολοκλήρου παγκόσμια υπόθεση. Αυτό

άλλωστε διαφαίνεται από τη δημιουργία πλαισίων προσόντων σε όλες

τις ηπείρους προκειμένου:

να ενισχυθεί η συγκρισιμότητα των προσόντων,

να προωθηθεί η επαγγελματική κινητικότητα

να δημιουργηθεί μια ενιαία δεξαμενή εργατικής δύναμης

Ο ∆ιεθνής Χάρτης του ΝQF (Εθνικού Πλαισίου Προσόντων)

Μπλε: υπάρχει σε πλήρη λειτουργία NQF

Πράσινο σε διαδικασία ανάπτυξης του NQF

Λευκό ∆εν έχουν γίνει πρακτικά βήµατα προς την κατεύθυνση

του ΝQF

Στην Ελλάδα πολύ πρόσφατα συστήθηκε και άρχισε να

λειτουργεί εκ νέου η Επιτροπή για το ΝQF και ΕQF.

Είναι σαφές ότι στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, βασική μέριμνα τουδιεθνούς κεφαλαίου αποτελεί η “ομογενοποίηση” των διαδικασιώνκινητικότητας, αναγνώρισης και πιστοποίησης των προσόντων.

Η ανάπτυξη των πλαισίων προσόντων διαφέρει αισθητά από περιοχή σεπεριοχή και από χώρα σε χώρα, και αυτό εξηγείται λόγω τωνδιαφορετικών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτισμικών συνθηκώνανάπτυξης και διαμόρφωσης του παγκόσμιου καπιταλισμού.

Αυτό που διαφαίνεται πάντως, είναι η διεθνής τάση για ανάπτυξησυστημάτων αναγνώρισης προσόντων με σκοπό τη δημιουργία μιας«κοινής γλώσσας» αναγνώρισης των γνώσεων, των δεξιοτήτων και τωνικανοτήτων των εργαζομένων. Αυτό βέβαια όσο και αν ηχεί ως έναφιλόδοξο σχέδιο, άλλο τόσο δεν διασφαλίζει ότι οι δυνάμεις της εργασίαςθα ωφεληθούν στον επιθυμητό βαθμό.

Είναι πασιφανές ότι η συνεκτική και αναπτυξιακή δημιουργίαυπερεθνικών πλαισίων προσόντων, προϋποθέτει την τήρηση διεθνώνκανόνων οι οποίοι απαιτούν την προστασία των δικαιωμάτων τωνεργαζομένων, την κοινωνική προστασία, την παροχή ίσων ευκαιριών, τηνενίσχυση των κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστερων.

Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων της Ιρλανδίας: μία μελέτη περίπτωσηςεν συντομία.

Ένα παράδειγμα που κατά κοινή ομολογία αποτελεί «καλή πρακτική»στο χώρο της πιστοποίησης προσόντων, είναι η περίπτωση της Ιρλανδίας.

Πρόκειται για τη μεταρρύθμιση που έγινε στο πλαίσιο τηςαναμόρφωσης των ήδη υπαρχόντων οργανισμών πιστοποίησηςπροσόντων της Ιρλανδίας, γεγονός που οδήγησε στη συνένωση τωνδιάσπαρτων φορέων και οργανισμών πιστοποίησης και εν συνεχεία στηδημιουργία του ιρλανδικού πλαισίου προσόντων το οποίο συσχετίζεταιάμεσα με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Παρόλο που το Ε.Q.F περιλαμβάνει 8 επίπεδα αναφοράς (Δημοτικό -Γυμνάσιο - Λύκειο - τυπική και άτυπη μετα-λυκειακή εκπαίδευση -πανεπιστήμια - μεταπτυχιακά - διδακτορικό) το ιρλανδικό μοντέλοδομείται πάνω σε 10 επίπεδα τα οποία αντιστοιχούν στην ευρύτερηλογική των 8 επιπέδων.

Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων της Ιρλανδίας

FETAC – Συμβούλιο Χορήγησης Πτυχίων Περαιτέρω Εκπαίδευσης και

Κατάρτισης

Junior Certificate – Απολυτήριο Γυμνασίου

SEC – Κρατική Εξεταστική Επιτροπή (Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών)

Leaving Certificate – Απολυτήριο Λυκείου

HETAC – Συμβούλιο Χορήγησης Πτυχίων Ανώτερης Εκπαίδευσης και

ΚατάρτισηςHigher Certificate – Ανώτερο Πιστοποιητικό

DIT – Τεχνολογικό Ινστιτούτο του Δουβλίνου

Ordinary Bachelor Degree – Προπτυχιακός Τίτλος Σπουδών (Τριετούς Διάρκειας)

Πανεπιστήμια

Honours Bachelor Degree– Προπτυχιακός Τίτλος Σπουδών με ειδίκευση

(Τετραετούς Διάρκειας)

Masters Degree – Μεταπτυχιακός Τίτλος Σπουδών Post-graduate Diploma –

Μεταπτυχιακό Δίπλωμα

Doctoral Degree – Διδακτορικός Τίτλος Σπουδών

Τι είναι το Εuropass

Το Europass Βιογραφικό Σημείωμα (CV) αποτελεί ένα προσωπικό έγγραφο Europass, με το οποίο μπορεί κάποιος να παρουσιάσει τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τα προσόντατου καθώς και άλλα προσωπικά στοιχεία. Το έγγραφο αυτό σχεδιάστηκε από τοΣυμβούλιο της Ευρώπης και έχει κοινή μορφή για όλους τους πολίτες της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης.

Πώς μπορεί να το αποκτήσει κάθε ενδιαφερόμενος

Το έγγραφο αυτό είναι προσωπικό και το συμπληρώνει ο κάθε ενδιαφερόμενοςμόνος του. Υπάρχουν οι εξής επιλογές για να αποκτήσει κάποιος το δικό του Europass CV:

Μπορεί επίσης να το συμπληρώσει on-line στην πύλη του CEDEFOP στα ελληνικάκαι/ή σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα της ευρωπαϊκής ένωσης, ακολουθώντας τιςσχετικές οδηγίες στη διεύθυνση http://europass.cedefop.europa.eu. Στη συνέχεια θαλάβει το συμπληρωμένο βιογραφικό του με μεταφόρτωση ή μέσω ηλεκτρονικούταχυδρομείου. μπορεί να μεταφορτώσει το ηλεκτρονικό υπόδειγμα στη γλώσσα τηςεπιλογής του από τον ίδιο ιστοχώρο, να το αποθηκεύσει στο σκληρό δίσκο τουυπολογιστή του και εκεί να το συμπληρώσει εκτός σύνδεσης και να το διαχειριστείαναλόγως.

αν ο ενδιαφερόμενος δεν έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο, μπορεί να απευθυνθεί στοΕθνικό Κέντρο Europass.