Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα...

76
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής Ιστορία Ε΄ Τάξης - Ενότητα - Κεφάλαιο 27: ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄ Σχεδιαγράμματα Θεωρία Παρουσιάσεις http://e-taksh.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

Transcript of Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα...

Page 1: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής

Ιστορία Ε΄ Τάξης - Ενότητα - Κεφάλαιο 27:

΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια

των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Σχεδιαγράμματα

Θεωρία

Παρουσιάσεις

http://e-taksh.blogspot.gr

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

Page 2: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»

Ενότητα Ε΄: Η μεγάλη ακμή του βυζαντινού κράτους – Κεφάλαιο 27ο

Σαμούχος Πέτρος©

κατοικία

οι περισσότεροι Βυζαντινοί κατοικούν στην ύπαιθρο

κωμοπόλεις χωριά οικισμούς αγροικίες

μικροκαλλιεργητές σε ισόγειες μικρές κατοικίες

πλούσιοι (Δυνατοί) σε διώροφα ευρύχωρα σπίτια

Πλούσιοι και φτωχοί φροντίζουν για σιτάρι, κρασί, λάδι

γυναίκες

καθήκοντα και ασχολίες

φροντίδα σπιτιού, παιδιών, τροφίμων, φαγητού

γεωργικές εργασίες σε περίοδο συγκομιδής

ύφανση – κέντημα

εργασία σε καταστήματα ή εργαστήρια

κήποι - περιβόλια

καρποφόρα δέντρα, αμπέλια, ελιές, δημητριακά

μουριές (μεταξοσκώληκας), βοσκοτόπια, δάση

οι Δυνατοί κατέχουν τα περισσότερα κτήματα

επαγγέλματα

γεωργοί – κτηνοτρόφοι

ψαράδες – ναυτικοί

τεχνίτες

μεταφορείς

έμποροι

Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια

των Ισαύρων και των Μακεδόνων

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.2

Page 3: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»

Ενότητα Ε΄: Η μεγάλη ακμή του βυζαντινού κράτους – Κεφάλαιο 27ο

Σαμούχος Πέτρος©

Περίληψη μαθήματος

Ερωτήσεις

Διαβάζοντας τις πληροφορίες του μαθήματος μπορείς να συγκρίνεις

τη ζωή ενός πολίτη του Βυζαντίου με αυτή της οικογένειάς σου;

Υπάρχουν ομοιότητες ή διαφορές και ποιες είναι αυτές;

Γιατί οι Βυζαντινοί επέλεγαν να κτίζουν τα χωριά τους σε πλαγιές

λόφων και κοντά σε πηγές; Υπάρχουν χωριά στην περιοχή μας με

αυτά τα χαρακτηριστικά;

Τι καλλιεργούσαν οι Βυζαντινοί; Υπάρχουν αυτές οι καλλιέργειες και

σήμερα; Αν ναι, τι έχει αλλάξει;

Ποια ήταν η θέση της γυναίκας στη βυζαντινή κοινωνία; Μπορείς να

τη συγκρίνεις με αυτή των γυναικών στην αρχαία Αθήνα και την

αρχαία Σπάρτη;

Τα πανηγύρια των Βυζαντινών μοιάζουν με τα σημερινά; Τι πιστεύεις;

Μεγάλο μέρος του βυζαντινού πληθυσμού ζει στην ύπαιθρο σε

όμορφα χωριά και κωμοπόλεις. Τα σπίτια τους είναι ανάλογα με

την οικονομική τους κατάσταση. Οι πιο πολλοί είναι γεωργοί και

βοσκοί. Αγαπούν τη ζωή και τον τόπο τους και χαίρονται με το

κυνήγι και το ψάρεμα!

Βυζαντινό πανηγύρι σε ξωκλήσι.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.3

Page 4: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»

Ενότητα Ε΄: Η μεγάλη ακμή του βυζαντινού κράτους – Ανακεφαλαίωση

Σαμούχος Πέτρος©

Στα χρόνια των Ισαύρων αυτοκρατόρων

έγιναν τολμηρές μεταρρυθμίσεις στη νομοθεσία και τη διοίκηση

Συγκεκριμένα:

χωρίστηκε η αυτοκρατορία σε θέματα

ψηφίστηκαν νόμοι υπέρ των αγροτών

οι δικαστές εφάρμοζαν τους νόμους

Όμως:

δημιουργήθηκε το πρόβλημα της λατρείας των εικόνων

διχάστηκε ο λαός σε εικονομάχους και εικονολάτρες

καταστράφηκαν ανεκτίμητα έργα τέχνης

η εικονομαχία σκίασε το έργο και τη δόξα των Ισαύρων

Η διαμάχη της εικονομαχίας λύθηκε οριστικά με την

αναστήλωση των εικόνων.

Στα χρόνια των Μακεδόνων αυτοκρατόρων

το κράτος αναδιοργανώθηκε και μεγάλωσε

ψηφίστηκαν δίκαιοι νόμοι

άνθισαν τα γράμματα και οι τέχνες

δημιουργήθηκαν ανώτατες σχολές

διασώθηκαν αρχαία ελληνικά κείμενα

προόδευσε η γεωργία, η βιοτεχνία και το εμπόριο

Ανακεφαλαίωση μαθημάτων 23-27

Λέων Γ΄

Βασίλειος Β΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.4

Page 5: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»

Ενότητα Ε΄: Η μεγάλη ακμή του βυζαντινού κράτους – Ανακεφαλαίωση

Σαμούχος Πέτρος©

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.5

Page 6: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε’

– ΚΕΦ. 27. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ

ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΙΣΑΥΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ

Είχαν την επιμέλεια του σπιτιού, των παιδιών, των τροφίμων και των φαγητών

Υφαίνουν , κεντούν στο σπίτι

Εργάζονται σε εργαστήρια, καταστήματα αρωμάτων,

μεταξιού

Κάθε χωριό είχε κήπους και

περιβόλια με καρποφόρα

δέντρα, κτήματα φυτεμένα

με αμπέλια, ελιές και

χωράφια σπαρμένα με

δημητριακά

Στις γεωργικές

εργασίες συμμετείχαν

μόνο στις περιόδους

συγκομιδής των

καρπών

Οι γυναίκες στο Βυζάντιο

Πλούσιοι και φτωχοί φρόντιζαν

να μη λείπουν από το σπίτι το

σιτάρι, το κρασί και το λάδι της

χρονιάς

Μεγάλο μέρος των Βυζαντινών ζούσε στην ύπαιθρο σε:

Κωμοπόλεις

Χωριά

Οικισμούς

αγροικίες

Τοπικά πανηγύρια στη

γιορτή του τοπικού

Αγίου

Μικροκαλλιεργητές

Ισόγεια, στενά σπίτια, χαμηλές πόρτες, μικρά παράθυρα

Δυνατοί

Μεγάλα διώροφα σπίτια

Η καλλιεργήσιμη γη ανήκε σε

μικροκαλλιεργητές και η πιο πολλή σε

μεγαλοϊδιοκτήτες ή «Δυνατούς»

Οι κάτοικοι της

στεριάς: γεωργοί,

βοσκοί.

Οι κάτοικοι των

νησιών και των

παράλιων περιοχών:

ψάρεμα, ναυτιλία Επαγγέλματα: τεχνίτες γεωργικών μέσων και

εργαλείων, μεταφορείς και μικρέμποροι των

αγροτικών προϊόντων.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.6

Page 7: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

eva -edu

27. Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων

Πολλοί άνθρωποι στο Βυζάντιο ζούσαν στην ύπαιθρο δηλαδή σε χωριά που ήταν κοντά σε λόφους. Στο

κέντρο του χωριού υπήρχε η πλατεία και η εκκλησία.

Τα σπίτια των φτωχών ανθρώπων που δεν είχαν πολλά χρήματα ήταν ισόγεια και μικρά. Οι πλούσιοι που

είχαν χρήματα είχαν διώροφα σπίτια με αποθήκη.

Όλες οι οικογένειες στα σπίτια τους είχαν σιτάρι, κρασί και λάδι.

Οι γυναίκες έκαναν δουλείες στα σπίτια και φρόντιζαν τα παιδιά τους.

Γύρω από τα χωριά υπήρχαν χωράφια, κήποι και περιβόλια με δέντρα, αμπέλια και ελιές.

Οι άνθρωποι που έμεναν στα χωριά ήταν γεωργοί και βοσκοί και όσοι έμεναν στα νησιά ήταν ψαράδες.

Ερωτήσεις για το σχολείο

Πού έμεναν οι Βυζαντινοί; Σε πόλεις ή σε χωριά

Τι είχε κάθε οικογένεια στο σπίτι της;1)………….…………..2)…………..…………….3)…………………..

Οι γυναίκες δούλευαν σε μαγαζιά ή έκαναν δουλειές στο σπίτι;

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.7

Page 8: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Ε΄ ΕΝΟΤ. “Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΚΜΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ” - ΚΕΦ. 27

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε΄ - “ΣΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ”

Η καθηµερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων & των ΜακεδΗ καθηµερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων & των ΜακεδΗ καθηµερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων & των ΜακεδΗ καθηµερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων & των Μακεδόόόόνωννωννωννων

ΚατοικίαΚατοικίαΚατοικίαΚατοικία

Οι περισσότεροι Βυζαντινοί

κατοικούσαν στην ύπαιθρο

� κωµοπόλεις

� χωριά

� οικισµούς

� αγροικίες

Μικροκαλλιεργητές � ισόγεια, στενά σπίτια, χαµηλές πόρτες, µικρά παράθυρα

∆υνατοί (πλούσιοι) � διώροφα σπίτια

Πλούσιοι & φτωχοί φρόντιζαν για σιτάρι, κρασί & λάδι της χρονιάς

ΓυναίκεςΓυναίκεςΓυναίκεςΓυναίκες

Καθήκοντα

& ασχολίες

γυναικών

• επιµέλεια σπιτιού, παιδιών, τροφίµων, φαγητών

• γεωργικές εργασίες µόνο σε περιόδους συγκοµιδής

• ύφανση, κέντηµα

• εργασία σε εργαστήρια, καταστήµατα αρωµάτων, µεταξιού

ΚήποιΚήποιΚήποιΚήποι ---- περιβόλιαπεριβόλιαπεριβόλιαπεριβόλια

Καρποφόρα δέντρα, αµπέλια, ελιές, δηµητριακά,

µουριές (τροφή µεταξοσκωλήκων), βοσκοτόπια, δάση

Το µεγαλύτερο µέρος της καλλιεργήσιµης γης ανήκε στους ∆υνατούς.

ΑσχολίεςΑσχολίεςΑσχολίεςΑσχολίες

Κάτοικοι της στεριάς � γεωργοί, βοσκοί

Κάτοικοι νησιών & παραλίων � ψαράδες, ναυτικοί

(τεχνίτες, µεταφορείς, µικροέµποροι)

© Γρηγόρης Ζερβός

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.8

Page 9: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

27. Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων

Οι περισσότεροι Βυζαντινοί ζουν στην ύπαιθρο ► κωμοπόλεις ► χωριά ► οικισμούς ► αγροικίες

Μικροκαλλιεργητές ► Ισόγεια, στενά σπίτια, χαμηλές πόρτες, μικρά παράθυρα

Δυνατοί ► Διώροφα σπίτια

Πλούσιοι + φτωχοί φρόντιζαν για σιτάρι, κρασί, λάδι της χρονιάς

Γυναίκες

Επιμέλεια σπιτιού, παιδιών, τροφίμων,

φαγητών.

Γεωργικές εργασίες μόνο σε περιόδους συγκομιδής.

Υφαίνουν, κεντούν στο σπίτι.

Εργάζονται σε εργαστήρια, καταστήματα

αρωμάτων, μεταξιού

Κήποι - Περιβόλια▼

Καρποφόρα δέντρα, αμπέλια, ελιές, δημητριακά, μουριές για εκτροφή μεταξοσκωλήκων, βοσκοτόπια, δάση.

Κάτοικοι στεριάς ► γεωργοί, βοσκοί

Κάτοικοι νησιών, παραλίων ► ψάρεμα, ναυτιλία

(Τεχνίτες γεωργικών μέσων – εργαλείων, μεταφορείς, μικροέμποροι.)

Πάμε να

τσιμπήσου

με

κάτι.Χάθηκε σαν

το σκυλίστ' αμπέλι.

Αυτόμοσχοβολάει.

Αυτός είναιξεφτέρι.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.9

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Κανέλλος-Μάριος Κανελλόπουλος
Page 10: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Οι περισσότεροι Βυζαντινοί ζούσαν στην ύπαιθρο σε…

κωµοπόλεις χωριά οικισµούς αγροικίες

Σπίτια

µικροκαλλιεργητές ∆υνατοί

� ισόγεια, στενοί χώροι,

µικρά παράθυρα,

χαµηλές πόρτες

εξαρτιόταν από την οικονοµική κατάσταση των ιδιοκτητών

� διώροφα µε κεραµίδια, εξωτερικά

σκάλα, εξώστες, κατώγι και

περίβολος µε αποθήκες

Γυναίκες

� φροντίδα σπιτιού,

παιδιών, τροφίµων

� γεωργικές εργασίες

κατά τη συγκοµιδή

� ύφανση, κέντηµα

στο σπίτι

� εργασία σε εργαστήρια, καταστήµατα

αρωµάτων και µεταξιού

Κήποι- περιβόλια � καρποφόρα δέντρα, αµπέλια, ελιές, µουριές

για την εκτροφή µεταξοσκωλήκων,

δηµητριακά, βοσκοτόπια, δάση

Κάτοικοι στεριάς

Κάτοικοι νησιών, παραλιών

� γεωργοί, βοσκοί

� ψάρεµα, ναυτιλία

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.10

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Παιδίον Τόπος
Page 11: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

22/02/11

27. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΙΣΑΥΡΩΝ ΚΑΙ

ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ

Πού ήταν χτισμένα τα σπίτια των Βυζαντινών:

μεγάλο μέρος των Βυζαντινών ζούσε στην ύπαιθρο.

κατοικούσαν σε κωμοπόλεις, χωριά, σε οικισμούς και αγροικίες.

τα σπίτια τα έχτιζαν στις πλαγιές των λόφων πλάι σε πηγές.

κάνανε τοπικά πανηγύρια για να τιμήσουν τον προστάτη Άγιο στην

πλατεία του χωριού ή σε ξωκλήσια την άνοιξη-καλοκαίρι.

Πώς ήταν χτισμένα τα σπίτια των Βυζαντινών:

οι μικροκαλλιεργητές έμεναν σε ισόγειες στενόχωρες κατοικίες με

χαμηλές πόρτες και μικρά παράθυρα.

οι «Δυνατοί» έμεναν σε διώροφα σπίτια σκεπασμένα με κεραμίδια, με

εξωτερική σκάλα και εξώστες.

στα «καταγώγια» και στον περίβολο του σπιτιού βρισκόταν τα

κελάρια, τα πατητήρια και οι αποθήκες των τροφίμων.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.11

Page 12: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Σκάρπα Ηλέκτρα

Οι ασχολίες των γυναικών:

οι γυναίκες είχαν την επιμέλεια του σπιτιού, των παιδιών, των

τροφίμων και των φαγητών.

στις γεωργικές εργασίες έπαιρναν μέρος μόνο στις περιόδους

συγκομιδής των καρπών.

πολλές γυναίκες ύφαιναν στο σπίτι ή σε εργαστήρια και εργάζονταν

σε καταστήματα αρωμάτων και μεταξιού.

Τα κτήματα των Βυζαντινών:

υπήρχαν κήποι, περιβόλια, αμπέλια, ελιές, χωράφια με δημητριακά

και μουριές που στα φύλλα τους έτρεφαν μεταξοσκώληκες.

κάθε χωριό είχε μια κοινόχρηστη περιοχή με δάση και βοσκοτόπια

για την προμήθεια ξύλων και τη βοσκή των ζώων.

Οι ασχολίες των ανδρών:

οι κάτοικοι των χωριών της στεριάς ήταν γεωργοί και βοσκοί.

οι κάτοικοι των χωριών των νησιών ασχολούνταν με το ψάρεμα και

την ναυτιλία.

αρκετοί Βυζαντινοί ήταν τεχνίτες γεωργικών εργαλείων, μεταφορείς,

μικροέμποροι των αγροτικών προϊόντων.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.12

Page 13: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (κεφ. 27)

1. Πού κατοικούσε μεγάλο μέρος των Βυζαντινών;

Κατοικούσαν στην ύπαιθρο σε κωμοπόλεις και χωριά, αλλά και σε οικισμούς και σε

αγροικίες χτισμένες γύρω απ’ αυτά.

2. Πώς ήταν χτισμένα τα χωριά των Βυζαντινών;

Ήταν χτισμένα στις πλαγιές λόφων πλάι σε πηγές. Στο κέντρο του χωριού ήταν η

πλατεία και η μεγάλη εκκλησία, όπου γινόταν πανηγύρι την ημέρα της γιορτής του

τοπικού Αγίου. Παρόμοιες γιορτές γίνονταν και στα ξωκλήσια.

3. Πώς ήταν τα σπίτια των μικροκαλλιεργητών;

Οι μικροκαλλιεργητές έμεναν σε μικρές στενάχωρες κατοικίες με χαμηλές πόρτες και

μικρά παράθυρα.

4. Πώς ζούσαν οι δυνατοί;

Ζούσαν σε σπίτια διώροφα σκεπασμένα με κεραμίδια, με εξωτερική σκάλα και

εξώστες, για θέα και αναψυχή.

5. Τι υπήρχε στα κατώγια και τον περίβολο των σπιτιών;

Υπήρχαν κελάρια, πατητήρια και αποθήκες για τους καρπούς και τα τρόφιμα.

6. Ποια ήταν η φροντίδα όλων των κατοίκων πλούσιων και φτωχών;

Φρόντιζαν να μη λείπουν από το σπίτι τα απαραίτητα για τη διατροφή της

οικογένειάς τους. Δηλαδή, το σιτάρι, το κρασί και το λάδι.

7. Ποιος ήταν ο ρόλος των γυναικών;

Είχαν την επιμέλεια του σπιτιού, των παιδιών, των τροφίμων και των φαγητών. Στις

γεωργικές εργασίες έπαιρναν μέρος μόνο στις περιόδους συγκομιδής καρπών. Πολλές

εργάζονταν στο σπίτι υφαίνοντας και κεντώντας και άλλες σε εργαστήρια και

καταστήματα αρωμάτων και μεταξιού.

8. Τι υπήρχε γύρω από τους οικισμούς;

Γύρω από τους οικισμούς υπήρχαν κήποι και περιβόλια με καρποφόρα δέντρα,

κτήματα φυτεμένα με αμπέλια και ελιές και χωράφια σπαρμένα με δημητριακά,

καθώς και μουριές για την εκτροφή του μεταξοσκώληκα.

9. Τι υπήρχε σε κάθε χωριό;

Υπήρχε κοινόχρηστη περιοχή με δάση και βοσκοτόπια για την προμήθεια των ξύλων

και για τη βοσκή των ζώων.

10. Ποιες ήταν οι κύριες ασχολίες των κατοίκων;

Οι κάτοικοι των στεριανών χωριών ήταν συνήθως γεωργοί και βοσκοί. Στα νησιά και

τα παράλια ασχολούνταν με το ψάρεμα και τη ναυτιλία. Αρκετοί από αυτούς ήταν

τεχνίτες γεωργικών μέσων και εργαλείων, μεταφορείς και μικροέμποροι των

αγροτικών προϊόντων.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.13

Page 14: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Στα βυζαντινά χρόνια ‐ Ε΄ ενότητα ‐ Κεφ.27 

1. Οι περισσότεροι Βυζαντινοί ζούσαν στην ύπαιθρο, σε κωμοπόλεις και χωριά που βρίσκονταν στις πλαγιές των λόφων και κοντά σε πηγές. 2. Σε κάθε χωριό υπήρχε πλατεία και εκκλησία. Στις μέρες που γιόρταζαν τοπικοί άγιοι οργανώνονταν γιορτές και πανηγύρια. 3. Τα σπίτια των μικροκαλλιεργητών ήταν ισόγεια και στενόχωρα, των «δυνατών» διώροφα και άνετα. 4. Όλοι φρόντιζαν να μη λείπουν από το σπίτι τα βασικά αγαθά, το σιτάρι, το κρασί και το λάδι της χρονιάς, που αποθηκεύονταν στα κελάρια των σπιτιών. 5. Γύρω από τους οικισμούς υπήρχαν κήποι, περιβόλια, χωράφια σπαρμένα με δημητριακά και αμπέλια, ελιές και μουριές. Πιο μακριά υπήρχαν δάση και βοσκοτόπια. 6. Οι γυναίκες φρόντιζαν το σπίτι και τα παιδιά, ύφαιναν, κεντούσαν και βοηθούσαν στις περιόδους συγκομιδής. 7. Οι άνδρες ήταν γεωργοί, κτηνοτρόφοι, ψαράδες, ναύτες, τεχνίτες, μεταφορείς και μικρέμποροι. 8. Διασκέδαζαν με το κυνήγι και το ψάρεμα. Ερωτήσεις Πώς είχαν οργανώσει τη ζωή τους οι Βυζαντινοί της υπαίθρου; Πώς ήταν χτισμένα τα σπίτια της υπαίθρου; Ποιες ήταν οι ασχολίες των γυναικών της υπαίθρου; Ποιες ήταν οι βασικές καλλιέργειες; Σε ποιους ανήκε η καλλιεργήσιμη γη; Ποιες ήταν οι ασχολίες των κατοίκων;

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.14

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
tzormbas
Page 15: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.15

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Τουλιόπουλος Φώτης
Page 16: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.16

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Τουλιόπουλος Φώτης
Page 17: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των

Μακεδόνων

13dimpoleclass.pbworks.com

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.17

Page 18: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Πολλοί Βυζαντινοί κατοικούσαν στην ύπαιθρο Σε χωριά Σε κωμοπόλεις Σε οικισμούς Σε αγροικίες ( αγροτικές κατοικίες)

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.18

Page 19: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Βυζαντινός οικισμός ερείπια

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.19

Page 20: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Τα σπίτια ήταν χτισμένα σε πλαγιές λόφων κοντά σε πηγές. Στο κέντρο του οικισμού υπήρχε η μεγάλη εκκλησία. Τη μέρα του προστάτη Αγίου γινόταν τοπικό πανηγύρι Τέτοιες γιορτές γινόταν και σε ξωκκλήσια

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.20

Page 21: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Πλούσιοι και φτωχοί φρόντιζαν να μη λείψει τίποτα από την οικογένειά τους. Τα βασικά είδη διατροφής ήταν το κρασί , το λάδι και το σιτάρι.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.21

Page 22: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

κηροπήγιο

σκεύος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.22

Page 23: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Βυζαντινοί πίνουν κρασί

Γέμισμα πιθαριών με προϊόντα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.23

Page 24: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Οι γυναίκες είχαν τη φροντίδα του σπιτιού. ,των παιδιών και των τροφίμων. Βοηθούσαν στα χωράφια μόνο την περίοδο που θα μάζευαν τους καρπούς. Πολλές ύφαιναν σε αργαλειούς στο σπίτι υφάσματα ή κεντούσαν . Κάποιες μπορεί να δούλευαν σε εργαστήρια ή καταστήματα κοσμημάτων και μεταξιού.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.24

Page 25: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Τα σπίτια της υπαίθρου Τα σπίτια των μικρών καλλιεργητών ήταν φτιαγμένα ανάλογα με την οικονομική κατάσταση των ιδιοκτητών. ΄Ηταν ισόγεια με χαμηλές πόρτες μικρά παράθυρα.

Τα σπίτια των πλουσίων Δυνατών Τα σπίτια των πλουσίων ήταν διώροφα σκεπασμένα με κεραμίδια , εξωτερική σκάλα και εξώστες. Στον πρώτο όροφο στο ισόγεια υπήρχαν αποθήκες και κελάρια για την αποθήκευση των τροφίμων

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.25

Page 26: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Διώροφο βυζαντινό σπίτι

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.26

Page 27: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Κάθε χωριό είχε τη δική του γη. Υπήρχαν κήποι και περιβόλια με καρποφόρα δέντρα, κτήματα με αμπέλια, ελιές και χωράφια σπαρμένα με δημητριακά για τις ανάγκες της οικογένειας Σε αρκετές περιοχές είχαν φυτέψει μουριές .Χρησιμοποιούσαν τα φύλλα τους για την εκτροφή του μεταξοσκώληκα . Είπαμε ότι είχαν πάρει το μυστικό της εκτροφής από τους Κινέζους.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.27

Page 28: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Επίσης υπήρχαν δάση για να παίρνουν την πολύτιμη ξυλεία και βοσκοτόπια για να βόσκουν τα ζώα τους.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.28

Page 29: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Σκεύος που δείχνει το κυνήγι ζώου

Γεωργικό εργαλείο

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.29

Page 30: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Στα νησιά ασχολούνταν με το ψάρεμα και τη ναυτιλία.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.30

Page 31: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Στα χρόνια αυτά αναπτύσσεται το εμπόριο Στην εικόνα έμποροι φορτώνουν εμπορεύματα σε πλοίο

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.31

Page 32: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Εγκύκλιος Παιδεία

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΙΣΑΥΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ Πολλοί Βυζαντινοί ζούσαν στην ύπαιθρο, σε κωμοπόλεις και χωριά που βρίσκονταν στις πλαγιές των λόφων και κοντά σε πηγές

Σε κάθε χωριό υπήρχε πλατεία και εκκλησία. Στις μέρες που γιόρταζαν τοπικοί άγιοι οργανώνονταν γιορτές και πανηγύρια.

Τα σπίτια των μικροκαλλιεργητών ήταν χωρίς ανέσεις, σε

αντίθεση με αυτά των "δυνατών".

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.32

Page 33: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Όλοι φρόντιζαν να μη λείπουν από το σπίτι τα βασικά αγαθά, το σιτάρι, το κρασί και το λάδι της χρονιάς, που αποθηκεύονταν στα κελάρια των σπιτιών.

Γύρω από τους οικισμούς υπήρχαν κήποι, περιβόλια, χωράφια σπαρμένα με δημητριακά και αμπέλια, ελιές και μουριές. Πιο μακριά υπήρχαν δάση και βοσκοτόπια.

Οι γυναίκες φρόντιζαν το σπίτι και τα παιδιά, ύφαιναν, κεντούσαν και βοηθούσαν στις περιόδους συγκομιδής.

Οι άνδρες ήταν γεωργοί,κτηνοτρόφοι, ψαράδες, ναύτες, τεχνίτες, μεταφορείς και μικρέμποροι. Διασκέδαζαν με το κυνήγι και το ψάρεμα.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.33

Page 34: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Αναρτήθηκε από ΝΙΚΟΣ στις Πέμπτη, Φεβρουαρίου 19, 2009

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.34

Page 35: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων

Τι θα μάθουμε:

Τον τρόπο ζωής, την οικονομία, τα επαγγέλματα, τις κοινωνικές εκδηλώσεις των βυζαντινών της υπαίθρου.

Τις εργασίες και τα καθήκοντα των γυναικών.

Οι περισσότεροι Βυζαντινοί κατοικούσαν στην ύπαιθρο σε:

κωμοπόλεις

χωριά

οικισμούς

αγροικίες*

*αγροικίες = αγροτικά σπίτια χτισμένα σε κτήματα, που ανήκαν συνήθως στους "δυνατούς¨. Εκεί έμεναν μόνιμα οι δουλοπάροικοι καλλιεργητές, που είχαν χάσει τα

κτήματά τους από χρέη.

Οι Βυζαντινοί έχτιζαν συνήθως χωριά τους στις πλαγιές λόφων κοντά σε λόφους. Στο κέντρο των χωριών υπήρχε η πλατεία και η εκκλησία, όπου τη μέρα γιορτής του προστάτη Αγίου γινόταν πανηγύρι.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.35

Page 36: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Βυζαντινό πανηγύρι.

Το είδος των σπιτιών των ανθρώπων εξαρτιόταν από την οικονομική

κατάσταση των ιδιοκτητών. Οι κατοικίες των μικροκαλλιεργητών ήταν ισόγειες και στενόχωρες. Είχαν χαμηλές πόρτες και μικρά παράθυρα. Αντίθετα, οι Δυνατοί* είχαν μεγάλα διώροφα σπίτια σκεπασμένα με κεραμίδια. Τα σπίτια τους είχαν εξωτερικά σκάλα και εξώστες*.

*Δυνατοί = πλούσιοι μεγαλοϊδιοκτήτες. *εξώστης = μπαλκόνι, ταράτσα

Στα «κατώγια»* των σπιτιών τους και στον περίβολό τους υπήρχαν κελάρια, πατητήρια και αποθήκες όπου αποθηκεύονταν τα τρόφιμα.

*κατώγι = αυτό που είναι κάτω από την επιφάνεια της γης, υπόγειο.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.36

Page 37: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Μάζεμα ελιάς.

Όλοι, φτωχοί και πλούσιοι φρόντιζαν να μη λείπουν από το σπίτι τα απαραίτητα για τη διατροφή (σιτάρι, κρασί, λάδι).

Τα καθήκοντα των γυναικών ήταν να φροντίζουν το σπίτι, τα παιδιά, τα τρόφιμα και τα φαγητά. Την εποχή της συγκομιδής βοηθούσαν

στις γεωργικές εργασίες. Υπήρχαν γυναίκες που δούλευαν είτε στο σπίτι υφαίνοντας και κεντώντας είτε σε καταστήματα και εργαστήρια

αρωμάτων και μεταξιού.

Σκηνές από τη γεωργική, την ποιμενική και τη θαλασσινή ζωή στα βυζαντινά χρόνια

(μικρογραφίες σε μηνολόγια του Αγίου Όρους, 11ος αιώνας).

Κάθε χωριό είχε τη δική του περιφέρεια γης, που ανήκε στους κατοίκους της. Κήποι και περιβόλια (καρποφόρα δέντρα, αμπέλια, ελιές, δημητριακά, μουριές με τα φύλλα των οποίων τρέφονταν

μεταξοσκώληκες) βρίσκονταν γύρω από τους οικισμούς.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.37

Page 38: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Βυζαντινοί γεωργοί εισπράττουν τα ημερομίσθιά τους για την

καλλιέργεια αμπελώνα (Μικρογραφία από Ευαγγέλιο, Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη).

Κάθε χωριό είχε μια κοινόχρηστη περιοχή με δάση και βοσκοτόπια

για την εξασφάλιση ξυλείας και τη βοσκή ζώων. Το μεγαλύτερο μέρος της καλλιεργήσιμη γης ανήκε στους Δυνατούς.

Βυζαντινοί κτηνοτρόφοι

Στα χωριά της ηπειρωτικής χώρας οι άνθρωποι ήταν συνήθως γεωργοί και βοσκοί. Στα νησιωτικά και παράλια χωριά ασχολούνταν

με το ψάρεμα και τη ναυτιλία.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.38

Page 39: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Το ψάρεμα

Οι Βυζαντινοί ασχολούνταν με το ψάρεμα, που τους πρόσφερε κέρδος, αλλά κι ευχαρίστηση. Ψάρευαν τη νύχτα ή τη μέρα με δίχτυα ή με καλάμι στην όχθη μιας λίμνης ή ενός ποταμού. Επειδή τα ποτάμια ήταν ορμητικά και οι θάλασσες επικίνδυνες, οι

Βυζαντινοί έκαναν τάματα στους προστάτες των ναυτικών, τους Αγίους Γεώργιο καιΦωκά.

Φράσεις με ρίζες βυζαντινές

«Πάμε να τσιμπήσουμε κάτι»

Οι Βυζαντινοί, όπως και οι αρχαίοι, έτρωγαν τις στερεές τροφές με τα χέρια. Όταν έτρωγαν κρέας έπιαναν και τσιμπούσαν τη μερίδα τους

με τα δάχτυλα. Από τη συνήθεια αυτή των Βυζαντινών έχει μείνει η

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.39

Page 40: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

φράση, που λέμε ως σήμερα στους καλεσμένους μας: Πάμε να

τσιμπήσουμε κάτι (δηλαδή να φάμε).

«Αυτό μοσχοβολάει»

Οι κάτοικοι της υπαίθρου και ιδιαίτερα οι γυναίκες μάζευαν και

χρησιμοποιούσαν αρωματικά φυτά, βότανα και λουλούδια για τον

καλλωπισμό τους, τη μαγειρική και την παρασκευή αρωμάτων. Πολλά απ’ αυτά τα πουλούσαν, και μάλιστα σε καλές τιμές. Πιο

περιζήτητο από όλα αυτά για το άρωμά του ήταν ο μόσχος. Γι’ αυτό εξακολουθούμε να λέμε ακόμη: Αυτό μοσχοβολάει ή αυτό το μοσχοπούλησε.

Οι Βυζαντινοί έπιαναν τα πουλιά με παγίδες που έστηναν πάνω στα δέντρα. Τα ξεγελούσαν με

άλλα πουλιά, ¨κράκτες¨*, που κρατούσαν σε κλουβιά.

«Αυτός είναι ξεφτέρι»

Πολλοί Βυζαντινοί στα κυνήγια τους, αντί για σκύλους,

χρησιμοποιούσαν εκπαιδευμένα απ’ αυτούς γεράκια, τα ξεφτέρια όπως τα έλεγαν, για τη σύλληψη των θηραμάτων. Τα γυμνασμένα αυτά αρπακτικά ήταν περιζήτητα, επειδή δε λάθευαν στο κυνήγι τους. Γι’ αυτό και σήμερα λέμε ξεφτέρια αυτούς που αναζητούν και πετυχαίνουν το στόχο τους.

«Χάθηκε σαν το σκυλί στ’ αμπέλι»

Την εποχή που ωρίμαζαν τα σταφύλια, τακτικοί επισκέπτες των αμπελιών ήταν διάφορα ζώα όπως σκύλοι και αλεπούδες. Σ’ αυτά τα ζώα άρεσαν πολύ τα σταφύλια. Για ν’ αποφύγουν τις ζημιές οι αμπελουργοί έστηναν παγίδες, ώστε να τα πιάσουν, και κάποια έχαναν τη ζωή τους. Ο «Γεωργικός Νόμος» μάλιστα όριζε ότι: «εάν κάποιος στήσει παγίδα στην περίοδο καρποφορίας των αμπελιών και

πέσει σ’ αυτή σκύλος και πεθάνει, ο ιδιοκτήτης του αμπελιού δεν έχει καμιά ευθύνη και ο ιδιοκτήτης του σκύλου δεν πληρώνεται για τη ζημιά του ζώου του».

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.40

Page 41: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

*τα ελεύθερα πουλιά πήγαιναν κοντά σε αυτά που ήταν μέσα στο κλουβί, που έκραζαν

(καλούσαν), κι έπεφταν στις παγίδες των κυνηγών

Φ. Κουκουλέ, Βυζαντινών βίος και πολιτισμός

Αναρτήθηκε από Αδάμ Δημήτριος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.41

Page 42: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων

και των Μακεδόνων (05/03)

Πού ζούσαν οι Βυζαντινοί ;

Οι περισσότεροι Βυζαντινοί ζούσαν στην ύπαιθρο :

Σε κωμοπόλεις Σε χωριά Σε οικισμούς Σε αγροικίες

Συνήθως έχτιζαν τα σπίτια τους σε πλαγιές λόφων κοντά σε ποτάμια, ώστε να

διασφαλίζουν το απαραίτητο νερό.

Στο κέντρο του χωριού ή της κωμόπολης υπήρχε η πλατεία και μια μεγάλη εκκλησία. Εκεί γιόρταζαν τις μεγάλες γιορτές ή τη μνήμη του πολιούχου αγίου κάνονταςπανηγύρια.

Πώς ήταν τα σπίτια τους ;

Οι μικροκαλλιεργητές ζούσαν σε ισόγεια, στενά σπίτια με χαμηλές πόρτες και μικρά

παράθυρα.

Οι πλούσοι ζούσαν σε διώροφα σπίτια.

Στα υπόγεια (κατώγια) των σπιτιών υπήρχαν κελάρια, πατητήρια και αποθήκες για

τους καρπούς και τα τρόφιμα.

Πλούσιοι και φτωχοί φρόντιζαν για την έγκαιρη προμήθεια του σιταριού, του λαδιού και

του κρασιού της χρονιάς.

Ποιες ήταν οι ασχολίες των γυναικών ;

Οι γυναίκες είχαν την επιμέλεια του σπιτιού, των παιδιών, των τροφίμων και των

φαγητών.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.42

Page 43: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Στις γεωργικές εργασίες έπαιρναν συνήθως μέρος μόνο στις περιόδους συγκομιδής

των καρπών.

Πολλές εργάζονταν στο σπίτι υφαίνοντας και κεντώντας και άλλες σε εργαστήρια

και καταστήματα αρωμάτων και μεταξιού.

Πώς εκμεταλλεύονταν οι Βυζαντινοί τη γη γύρω από τα χωριά ;

Κάθε χωριό είχε τη δική του περιφέρεια γης, που ανήκε στους κατοίκους του. Γύρω από τους

οικισμούς υπήρχαν κήποι και περιβόλια με καρποφόρα δέντρα καιπιο μακριά κτήματα

φυτεμένα με αμπέλια, ελιές και χωράφια σπαρμένα με δημητριακά.

Πολλές περιοχές της υπαίθρου ήταν φυτεμένες με μουριές, που με τα φύλλα τους έτρεφαν

μεταξοσκώληκες.

Σε κάθε χωριό ακόμη υπήρχε κοινόχρηστη περιοχή με δάση και βοσκοτόπια για την προμήθεια

ξύλων και για τη βοσκή των ζώων.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.43

Page 44: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η καλλιεργήσιμη γη ανήκε σε μικροκαλλιεργητές και η περισσότερη σε μεγαλοϊδιοκτήτες ή

«Δυνατούς», όπως τους έλεγαν.

Με τι ασχολούνταν οι κάτοικοι ;

Οι στεριανοί κάτοικοι ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, Το μεγαλύτερο

μέρος της ημέρας το περνούσαν καλλιεργώντας τα κτήματά τους ή βόσκοντας τα ζώα

τους.

Στα νησιά και στα παράλια μέρη ασχολούνταν με το ψάρεμα και τη ναυτιλία.

Άλλα επαγγέλματα που συναντιόνταν συχνά ήταν οι τεχνίτες γεωργικών μέσων και

εργαλείων, οι μεταφορείς και οι μικροέμποροι.

Ιδιαίτερα ευχαριστιούνταν με το ψάρεμα και το κυνήγι.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.44

Page 45: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.45

Page 46: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων

Τελευταία Ενημέρωση (Πέμπτη, 23 Ιανουάριος 2014 Mεγάλο μέρος των Βυζαντινών ζούσε στην ύπαιθρο. Κατοικούσαν σε κωμοπόλεις και

χωριά, αλλά και σε οικισμούς και σε αγροικίεςχτισμένες γύρω από αυτά.

Τα πιο πολλά χωριά ήταν χτισμένα στις πλαγιές λόφων πλάι σε πηγές, που ήταν και πηγή

ζωής για τους κατοίκους τους.

Στο κέντρο του χωριού ήταν η πλατεία και η μεγάλη εκκλησία. Εκεί τη μέρα της γιορτής

του προστάτη Αγίου γινόταν τοπικό πανηγύρι.

Παρόμοιες γιορτές και πανηγύρια γίνονταν και στα ξωκλήσια των χωριών και ιδιαίτερα σ’

αυτά που γιόρταζαν την άνοιξη ή το καλοκαίρι.

Τα σπίτια της υπαίθρου ήταν ανάλογα με την οικονομική κατάσταση των ιδιοκτητών. Οι

μικροκαλλιεργητές έμεναν σε ισόγειες στενόχωρες κατοικίες με χαμηλές πόρτες και μικρά

παράθυρα.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.46

Page 47: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Οι Δυνατοί ζούσαν σε διώροφα σπίτια σκεπασμένα με κεραμίδια, με εξωτερική σκάλα και

εξώστες, για θέα και αναψυχή.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.47

Page 48: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Στα «κατώγια» των σπιτιών και στον ασφαλισμένο περίβολό τους υπήρχαν κελάρια,

πατητήρια και αποθήκες για τους καρπούς και τα τρόφιμα. Πλούσιοι και φτωχοί φρόντιζαν

να μη λείπουν από το σπίτι τα απαραίτητα για τη διατροφή της οικογένειάς τους είδη.

Το σιτάρι, το κρασί και το λάδι της χρονιάς ήταν στην πρώτη φροντίδα τους.

Οι γυναίκες είχαν την επιμέλεια του σπιτιού, των παιδιών, των τροφίμων και των

φαγητών. Στις γεωργικές εργασίες έπαιρναν συνήθως μέρος μόνο στις περιόδους

συγκομιδής των καρπών.

Πολλές όμως εργάζονταν στο σπίτι υφαίνοντας και κεντώντας και άλλες σε εργαστήρια και

καταστήματα αρωμάτων και μεταξιού.

Κάθε χωριό είχε τη δική του περιφέρεια γης, που ανήκε στους κατοίκους του. Γύρω από

τους οικισμούς υπήρχαν κήποι καιπεριβόλια με καρποφόρα δέντρα και πιο μακριά

κτήματα φυτεμένα με αμπέλια, ελιές και χωράφια σπαρμένα με δημητριακά.

Πολλές περιοχές της υπαίθρου ήταν φυτεμένες με μουριές, που με τα φύλλα τους έτρεφαν

μεταξοσκώληκες. Σε κάθε χωριό ακόμη υπήρχε κοινόχρηστη περιοχή με δάση και

βοσκοτόπια για την προμήθεια ξύλων και για τη βοσκή των ζώων. Η καλλιεργήσιμη γη

ανήκε σε μικροκαλλιεργητές και η πιο πολλή σε μεγαλοϊδιοκτήτες ή «Δυνατούς», καθώς

τους έλεγαν.

Οι κάτοικοι των στεριανών χωριών ήταν συνήθως γεωργοί και βοσκοί.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.48

Page 49: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Στα νησιά και στα παράλια ασχολούνταν με το ψάρεμα και τη ναυτιλία.

Το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας το περνούσαν καλλιεργώντας τα κτήματά τους ή

βόσκοντας τα ζώα τους. Το ψάρεμα και το κυνήγι όμως τους ευχαριστούσε ιδιαίτερα.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.49

Page 50: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Αρκετοί από αυτούς ακόμη ήταν τεχνίτες γεωργικών μέσων και εργαλείων, μεταφορείς και

μικρέμποροι των αγροτικών προϊόντων.

Αφού ξαναδιαβάσεις το κεφάλαιο κάνε τις παρακάτω ασκήσεις:

Σταυρόλεξο. Κρυπτόλεξο.

Κρυπτόλεξο με ερωτήσεις.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.50

Page 51: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

ο μαυροπίνακας

Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων

Μεγάλο μέρος των Βυζαντινών ζούσε στην ύπαιθρο. Κατοικούσαν σε κωμοπόλεις και χωριά αλλά και σε οικισμούς και σε αγροικίες χτισμένες γύρω από αυτά. Τα πιο πολλά χωριά ήταν χτισμένα στις πλαγιές λόφων πλάι σε πηγές, που ήταν και πηγή ζωής για τους κατοίκους τους. Στο κέντρο του χωριού ήταν η πλατεία και η μεγάλη εκκλησία. Εκεί τη μέρα της γιορτής του προστάτη Αγίου γινόταν τοπικό πανηγύρι. Παρόμοιες γιορτές και πανηγύρια γίνονταν και στα ξωκλήσια των χωριών και ιδιαίτερα σ’ αυτά που γιόρταζαν την άνοιξη ή το καλοκαίρι.

Βυζαντινό πανηγύρι σε ξωκλήσι

Τα σπίτια της υπαίθρου ήταν ανάλογα με την οικονομική κατάσταση των ιδιοκτητών. Οι μικροκαλλιεργητές έμεναν σε ισόγειες στενόχωρες κατοικίες με χαμηλές πόρτες και μικρά παράθυρα. Οι Δυνατοί ζούσαν σε διώροφα σπίτια σκεπασμένα με κεραμίδια, με εξωτερική σκάλα και εξώστες, για θέα και αναψυχή. Στα «κατώγια» των σπιτιών και στον ασφαλισμένο περίβολό τους υπήρχαν κελάρια, πατητήρια και αποθήκες για τους καρπούς και τα τρόφιμα. Πλούσιοι και φτωχοί φρόντιζαν να μη λείπουν από το σπίτι τα απαραίτητα για τη διατροφή της οικογένειάς τους είδη. Το σιτάρι, το κρασί και το λάδι της χρονιάς ήταν στην πρώτη φροντίδα τους.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.51

Page 52: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Χώρο ανάπαυσης και προσωπικό καταφύγιο των Βυζαντινών

αποτελούσε η οικία, η ιδιωτική δηλαδή κατοικία τους. Η

ενσωμάτωσή της σε ένα αστικό ή αγροτικό οικιστικό σύνολο προσδιόριζε τον τύπο της, ενώ επιπλέον αντανακλούσε την κοινωνική θέση και δράση των Βυζαντινών. Ανασκαφές που έφεραν στο φως αστικές βυζαντινές κατοικίες, οι οποίες χρονολογούνται από τις αρχές του 11ου αιώνα και εξής, αλλά και γραπτές πηγές της περιόδου παρουσιάζουν διάφορους τύπους σπιτιών. Όπως και στην προηγούμενη περίοδο της Μέσης Βυζαντινής εποχής (610-867), το ισόγειο των σπιτιών χρησίμευε συνήθως ως αποθηκευτικός χώρος ή για να στεγάσει διάφορα εργαστήρια, ενώ στον πάνω όροφο βρισκόταν η κυρίως κατοικία. Πολλές φορές, οι αστικές κατοικίες ήταν κατασκευασμένες έτσι ώστε να μπορούν να στεγάζουν συγγενικές οικογένειες, χωρίς να τις υποχρεώνουν να μοιράζονται τον ίδιο χώρο, με την ενσωμάτωση πολλών σπιτιών σε μια κοινή αυλή, προς την οποία έβλεπε το καθένα έχοντας τη δική του είσοδο. Επρόκειτο, σε γενικές γραμμές, για φτηνές κατασκευές χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο. Άνθρωποι με μέτριες οικονομικές δυνατότητες συχνά νοίκιαζαν την κατοικία τους. Αντίθετα, οι αριστοκράτες, ανάλογα με την οικογενειακή περιουσία τους, διέθεταν σπίτια με εσωτερικές

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.52

Page 53: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

αυλές, διαδρόμους, μεγάλα σαλόνια, μικρότερα δωμάτια και λουτρά. Παρόμοιας πολυτέλειας ήταν τα αρχοντικά των πλούσιων γαιοκτημόνων της βυζαντινής υπαίθρου, που περιβάλλονταν από κήπους και πολλές φορές από αμυντικά τείχη. Από την άλλη πλευρά, τα απλά σπίτια των βυζαντινών χωριών ήταν φτωχικά, κατασκευασμένα από ξύλο, άψητα τούβλα ή ακόμη από καλάμια. Συνήθως ήταν ορθογώνια, με μικρά δωμάτια, χωματένιο δάπεδο και ξύλινη στέγη.

http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/k/867/main/k8d.html

Αναπαράσταση βυζαντινού σπιτιού, 13ος αι., Πέργαμος

Οι γυναίκες είχαν την επιμέλεια του σπιτιού, των παιδιών, των τροφίμων και των φαγητών. Στις γεωργικές εργασίες έπαιρναν συνήθως μέρος μόνο στις περιόδους συγκομιδής των καρπών.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.53

Page 54: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Πολλές όμως εργάζονταν στο σπίτι υφαίνοντας και κεντώντας και άλλες σε εργαστήρια και καταστήματα αρωμάτων και μεταξιού. Κάθε χωριό είχε τη δική του περιφέρεια γης, που ανήκει στους κατοίκους του. Γύρω από τους οικισμούς υπήρχαν κήποι και περιβόλια με καρποφόρα δέντρα και πιο μακριά κτήματα φυτεμένα με αμπέλια, ελιές και χωράφια σπαρμένα με δημητριακά. Πολλές περιοχές της υπαίθρου ήταν φυτεμένες με μουριές, που με τα φύλλα τους έτρεφαν μεταξοσκώληκες. Σε κάθε χωριό ακόμη υπήρχε κοινόχρηστη περιοχή με δάση και βοσκοτόπια για την προμήθεια ξύλων και για τη βοσκή των ζώων. Η καλλιεργήσιμη γη ανήκε σε μικροκαλλιεργητές και η πιο πολλή σε μεγαλοϊδιοκτήτες ή «Δυνατούς», καθώς τους έλεγαν.

Στους Βυζαντινούς άρεσε ιδιαίτερα το ψάρεμα

Αυτές οι φράσεις έχουν ρίζες βυζαντινές

«Πάμε να τσιμπήσουμε κάτι» Οι Βυζαντινοί, όπως και οι αρχαίοι, έτρωγαν τις στερεές τροφές με τα χέρια. Όταν έτρωγαν κρέας έπιαναν και τσιμπούσαν τη μερίδα τους με τα δάχτυλα. Από τη συνή-θεια αυτή των Βυζαντινών έχει μείνει η φράση, που λέμε ως σήμερα στους καλεσμένους μας: Πάμε να τσιμπήσουμε κάτι (δηλαδή να φάμε). «Αυτό μοσχοβολάει» Οι κάτοικοι της υπαίθρου και ιδιαίτερα οι γυναίκες μάζευαν και χρησιμοποιούσαν αρωματικά φυτά, βότανα και λουλούδια για τον καλλωπισμό τους, τη μαγειρική και την παρασκευή αρωμάτων. Πολλά απ’ αυτά τα πουλούσαν, και μάλιστα σε καλές τιμές. Πιο περιζήτητο από όλα αυτά για το άρωμά του ήταν ο μόσχος. Γι’ αυτό εξακολουθούμε να λέμε ακόμη: Αυτό μοσχοβολάει ή αυτό το

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.54

Page 55: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

μοσχοπούλησε. «Αυτός είναι ξεφτέρι» Πολλοί Βυζαντινοί στα κυνήγια τους, αντί για σκύλους, χρησιμοποιούσαν εκπαιδευμένα απ’ αυτούς γεράκια, τα ξεφτέρια όπως τα έλεγαν, για τη σύλληψη των θηραμάτων. Τα γυμνασμένα αυτά αρπακτικά ήταν περιζήτητα, επειδή δε λάθευαν στο κυνήγι τους. Γι’ αυτό και σήμερα λέμε ξεφτέρια αυτούς που αναζητούν και πετυχαίνουν το στόχο τους.

«Χάθηκε σαν το σκυλί στ’ αμπέλι» Την εποχή που ωρίμαζαν τα σταφύλια, τακτικοί επισκέπτες των αμπελιών ήταν διάφορα ζώα όπως σκύλοι και αλεπούδες. Σ’ αυτά τα ζώα άρεσαν πολύ τα σταφύλια. Για ν’ αποφύγουν τις ζημιές οι αμπελουργοί έστηναν παγίδες, ώστε να τα πιάσουν, και κάποια έχαναν τη ζωή τους. Ο «Γεωργικός Νόμος» μάλιστα όριζε ότι: «εάν κάποιος στήσει παγίδα στην περίοδο καρποφορίας των αμπελιών και πέσει σ’ αυτή σκύλος και πεθάνει, ο ιδιοκτήτης του αμπελιού δεν έχει καμιά ευθύνη και ο ιδιοκτήτης του σκύλου δεν πληρώνεται για τη ζημιά του ζώου του».

Φ. Κουκουλέ, Βυζαντινών βίος και πολιτισμός

Βυζαντινοί γεωργοί εισπράττουν τα ημερομίσθιά τους για την καλλιέργεια αμπελώνα.

(Μικρογραφία από Ευαγγέλιο, Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη)

ερωτήσεις για την κατανόηση του μαθήματος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.55

Page 56: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Πώς ήταν τα σπίτια των κατοίκων της υπαίθρου;

Ποιες ήταν οι ασχολίες των γυναικών της υπαίθρου και ποιες των αντρών;

Αναρτήθηκε από Μανόλης Καβαδάκης

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.56

Page 57: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.57

Page 58: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η οικογενειακή ζωή Ο Γάμος

Ο νόμος δεν επέτρεπε να παντρεύονται τα κορίτσια κάτω από δώδεκα χρονών και τα αγόρια κάτω από δεκατέσσερα.

Πριν από το γάμο τελούνταν οι αρραβώνες και υπογραφόταν συμβόλαιο που καθόριζε την προίκα της νύφης και τα δώρα του γαμπρού.

Το κράτος, παρά την αντίθετη θέση της Εκκλησίας, επέτρεπε το διαζύγιο εφόσον συναινούσαν και τα δύο μέρη.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.58

Page 59: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Οι γυναίκες Οι γυναίκες δεν είχαν τα ίδια

δικαιώματα με τους άνδρες και η συμμετοχή τους στην κοινωνική ζωή ήταν περιορισμένη.

Όφειλαν να σκεπάζουν το πρόσωπο τους, όταν έβγαιναν έξω, και δεν είχαν το δικαίωμα να μετέχουν σε δημόσιες τελετές.

Οι πλούσιες γυναίκες συνοδεύονταν από ένα δούλο κατά τις εξόδους τους.

Μετά τον 11ο αιώνα μπορούσαν να λάβουν μέρος στα κοινά και είχαν πρόσβαση στην παιδεία.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.59

Page 60: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Το παιδί Για να ξεχωρίζουν το

παιδί μιας οικογένειας από τα

άλλα παιδιά πρόσθεταν το όνομα του πατέρα του σε

πτώση γενική.

Αργότερα καθιερώθηκε και το επώνυμο, αρχικά

στις αριστοκρατικές οικογένειες.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.60

Page 61: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Το σχολείο Κοσμικά και εκκλησιαστικά σχολεία

Οι μαθητές κατέβαλαν δίδακτρα. Δωρεάν φοίτηση για τα ορφανά.

Δύο κύκλοι σπουδών Του γραμματιστή (7-12 ετών) Του γραμματικού (από 12 ετών)

Μαθήματα Ανάγνωση, γραφή, γραμματική,

ρητορική και φιλοσοφία, αριθμητική, γεωμετρία,

αστρονομία και μουσική, Όμηρο, κλασικούς και μεταγενέστερους

συγγραφείς. Μετά τις βασικές σπουδές όσοι

είχαν την έφεση και τις οικονομικές δυνατότητες μπορούσαν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο πανεπιστήμιο.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.61

Page 62: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η ασθένεια, η ιατρική και κοινωνική περίθαλψη, ο θάνατος Ο κανονισμός λειτουργίας ενός νοσοκομείου

Η Αυτοκρατορική Μεγαλειότητά μου αποφάσισε την ίδρυση και ενός νοσοκομείου για πενήντα ασθενείς. Ορίζω τα εξής: Να υπάρχουν πενήντα άνετα κρεβάτια για τους εισαγόμενους [...]. Τα πενήντα κρεβάτια μοιράζονται σε πέντε πτέρυγες. Σε κάθε πτέρυγα να υπάρχει ένα επικουρικό κρεβάτι, που να προορίζεται για επείγουσες περιπτώσεις [...]. Σε κάθε πτέρυγα να έχουν υπηρεσία δύο γιατροί, τρεις αρχινοσοκόμοι, δύο βοηθητικοί νοσοκόμοι και δύο υπηρέτες. Από το προσωπικό του νοσοκομείου, τέσσερις νοσοκόμοι και μια νοσοκόμα, δηλαδή ένα άτομο σε κάθε πτέρυγα, πρέπει να διανυκτερεύουν κοντά στους αρρώστους [...]. Οι γιατροί πρέπει να επισκέπτονται το νοσοκομείο κάθε μέρα. Από την αρχή του Μαΐου ως τη γιορτή του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου) πρέπει να το επισκέπτονται και τα βράδια. Μετά την προσήκουσα προσευχή πρέπει να εξετάζουν τους ασθενείς με προσοχή και με ευσυνειδησία, να κάνουν πλήρη και ακριβή διάγνωση της πάθησης του καθενός, να ορίζουν στον καθένα τα κατάλληλα φάρμακα και να δίνουν σωστές οδηγίες.

Από το Τυπικόν του αυτοκράτορα Ιωάννη Β' Κομνηνού για το νοσοκομείο της Μονής Παντοκράτορος στην Κωνσταντινούπολη.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.62

Page 63: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η ασθένεια, η ιατρική και κοινωνική περίθαλψη,ο θάνατος Για την αντιμετώπιση των ασθενειών οι

Βυζαντινοί είχαν οργανώσει ιατρικές υπηρεσίες. Κάθε πόλη διέθετε το

νοσοκομείο της με αριθμό γιατρών ανάλογα με τον πληθυσμό της.

Υπήρχαν, βέβαια, και γιατροί που δέχονταν τους ασθενείς στα ιατρεία τους ή επισκέπτονταν τους ασθενείς

στα σπίτια τους. Ωστόσο, οι δεισιδαιμονίες οδηγούσαν

συχνά το λαό και στη μαγεία, προκειμένου να αντιμετωπίσει

προβλήματα υγείας. Μάλιστα υπήρχε και ανταγωνισμός μεταξύ μαγείας και

ιατρικής. Σε κάθε πόλη υπήρχαν, επίσης,

πτωχοκομεία και ορφανοτροφεία τα οποία ιδρύονταν και συντηρούνταν

από την Εκκλησία.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.63

Page 64: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η κατοικία Τα σπίτια στις πόλεις οικοδομούνταν

γύρω από μια κεντρική αίθουσα που την χρησιμοποιούσαν για υποδοχή. Στο ισόγειο, τα σπίτια διέθεταν δωμάτιο με τζάκι, κουζίνα, πλυσταριό, λουτρό και ένα εικονοστάσιο ή παρεκκλήσι. Κολώνες πέτρινες ή ξύλινες στήριζαν τον επόμενο όροφο, όπου βρίσκονταν τα υπόλοιπα δωμάτια.

Αντίθετα, οι φτωχοί της Κωνσταντινούπολης και των άλλων πόλεων ζούσαν σε άθλιες κατοικίες με ελάχιστες έως ανύπαρκτες ανέσεις. Σε παρόμοιες τραγικές συνθήκες ζούσαν και οι χωρικοί. Τα σπίτια τους ήταν μικρά και αποτελούνταν από ένα μοναδικό στεγασμένο χώρο, που μερικές φορές ήταν διαιρεμένος σε δύο δωμάτια.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.64

Page 65: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η κατοικία Οι πιο ευκατάστατοι ζούσαν σε διώροφα σπίτια. Το ισόγειο χρησίμευε για κοτέτσι, στάβλος και αποθήκες, ενώ στον πάνω όροφο βρίσκονταν τα δωμάτια της οικογένειας.

Οι μεγαλοκτηματίες που ζούσαν στην επαρχία έμεναν μακριά από τα χωριά σε πολυτελείς επαύλεις με εσωτερικούς κήπους και στοές.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.65

Page 66: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η ενδυμασία και η μόδα Οι Βυζαντινοί παρακολουθούν με

ενδιαφέρον τη μόδα και αγαπούν τα κοσμήματα

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.66

Page 67: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η ενδυμασία των πλουσίων Οι αστοί φορούν μακρύ χιτώνα με πολλές πτυχώσεις, μπότες δερμάτινες το χειμώνα και ανατολίτικα παπούτσια το καλοκαίρι.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.67

Page 68: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Ο αυτοκράτορας ξεχωρίζει από τα κόκκινα υποδήματά του.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.68

Page 69: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η ενδυμασία των φτωχών

Τα στιχάρια (χιτώνες) των χωρικών είναι χωρίς μανίκια μερικές φορές, αλλά πάντα ζωσμένα στη μέση. Οι βράκες είναι μακριές ως τον αστράγαλο και κυκλοφορούν ξυπόλυτοι ή με παπούτσια ανοιχτά στη φτέρνα.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.69

Page 70: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η ενδυμασία των γυναικών Οι γυναίκες φορούν πάνω από το στιχάριο ιμάτιο (μανδύα) με μακριά

μανίκια που καλύπτει και το κεφάλι. Φροντίζουν τα μαλλιά τους με επιμέλεια και μακιγιάρονται. Οι πλούσιες φορούν πολυτελή ενδύματα, μεταξωτά και λινά.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.70

Page 71: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η διατροφή Οι Βυζαντινοί, με εξαίρεση τις περιόδους νηστείας, έχουν ιδιαίτερη αδυναμία

στο φαγητό. Σ' ένα ευκατάστατο σπίτι, το γεύμα και το δείπνο περιλαμβάνει ποικίλα φαγητά, όπως ορεκτικά, κρέατα, ψάρια, γλυκά και κρασί. Βέβαια, ο μέσος βυζαντινός δεν έχει στη διάθεση του πολλές διατροφικές επιλογές αφού πρέπει να αντιμετωπίσει εχθρικές επιδρομές, αυθαιρεσίες των δυνατών και των αξιωματούχων καθώς και επιδημίες και θεομηνίες.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.71

Page 72: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η ψυχαγωγία

Ιεροτελεστίες, θρησκευτικές, κοινωνικές και λαϊκές γιορτές αποτελούσαν τους βασικούς τρόπους ψυχαγωγίας των Βυζαντινών. Οι κάτοικοι της πρωτεύουσας διασκέδαζαν στον Ιππόδρομο, όπου εκτός από τις αρματοδρομίες γίνονταν και άλλες εκδηλώσεις, όπως θρησκευτικές πομπές, δημόσιες τελετές, θεατρικές παραστάσεις και διάφορα άλλα λαϊκά προγράμματα.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.72

Page 73: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Η ψυχαγωγία Τις απόκριες μεταμφιέζονταν και έκαναν παρέλαση στους δρόμους,

ενώ με αφορμή τη νέα σελήνη, άναβαν φωτιές στους δρόμους κι οι

νέοι πηδούσαν πάνω από αυτές. Δεν έλειπαν, βέβαια, και οι

ταβέρνες που πρόσφεραν φαγητό και άφθονο κρασί.

Στην επαρχία, περίμεναν με

ανυπομονησία τα ετήσια πανηγύρια που εξελίσσονταν σε

λαϊκές γιορτές. Εκεί συγκεντρώνονταν μάγοι,

αστρολόγοι, θεραπευτές, θαυματοποιοί που τραβούσαν

την προσοχή του κόσμου, παρά τις απαγορεύσεις της Εκκλησίας.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.73

Page 74: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Ο μοναχισμός Ο μοναχισμός είχε αρχικά τη

μορφή της αναχώρησης σε κάποια έρημο ή κάποιο ακατοίκητο μέρος μακριά από τους άλλους ανθρώπους και τα εγκόσμια.

Γι' αυτό οι άνθρωποι αυτοί ονομάστηκαν μοναχοί, αναχωρητές, ερημίτες ή ασκητές, αφού υπέβαλλαν το σώμα τους σε δοκιμασίες, όπως νηστεία, συνεχή προσευχή, αϋπνία.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.74

Page 75: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Ο μοναχισμός Το μοναχικό κίνημα ξεκίνησε από την Αίγυπτο (4ος αι.) και διαδόθηκε σε

όλη τη χριστιανική οικουμένη. Διακρίνεται στο μοναχικό και στο κοινοβιακό. Ο κοινοβιακός μοναχισμός οργανώθηκε καλύτερα με την ίδρυση μοναστηριών. Ο επικεφαλής του μοναστηριού ηγούμενος είναι υπεύθυνος για την τήρηση των κανόνων, τους οποίους οι μοναχοί πρέπει να τηρούν με μεγάλη ευλάβεια.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.75

Page 76: Ιστορία Ε΄ 5.27. ΄΄ Η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων ΄΄

Ο μοναχισμός Μεγάλη ακμή γνώρισε ο μοναχισμός

μετά την αναστήλωση των εικόνων, οπότε αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των μοναστηριών. Περιοχές ολόκληρες στον Όλυμπο της Βιθυνίας, στην Καππαδοκία και αλλού καλύφθηκαν με μοναστήρια Το σημαντικότερo όμως μοναστικό κέντρο είναι το Άγιο Όρος στη χερσόνησο του Άθω.

Ήδη από τον 9ο αιώνα υπήρχε σημαντική μοναχική κοινότητα, η οποία στη συνέχεια εξελίχθηκε σε μοναστική πολιτεία με τη συνεχή ίδρυση νέων μοναστηριών και χάρη στα προνόμια που παραχώρησαν ο Βασίλειος Α', ο Νικηφόρος Φωκάς, ο Ιωάννης Τζιμισκής και άλλοι βυζαντινοί αυτοκράτορες.

Χιωτέρη Κατερίνα- 1ο Γυμνάσιο Κοζάνης (Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.76