Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής ... · Σωκράτης (469–399 π. Χ.)...
31
Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 8 Δεκεμβρίου 2012
Transcript of Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής ... · Σωκράτης (469–399 π. Χ.)...
Σύλλογος
Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας
laquoσὺν Ἀθηνᾷraquo
Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2012
Οι καταβολές του στωικισμού
Διογένης ο Κυνικός
(μέρος πρώτο)
Ζήνων ο Κιτιεύς
(336-264 π Χ)
Ιδρυτής του Στωικισμού
Δίδασκε στην Αθήνα στην
Ποικίλη Στοά
(ζωγραφισμένηπολύχρωμη)
Διόπερ πρῶτος ὁ Ζήνων ἐν τῷ
Περὶ ἀνθρώπου φύσεως τέλος
εἶπε τὸ ὁμολογουμένως
τῇ φύσει ζῆν ὅπερ ἐστὶ
κατ᾽ ἀρετὴν ζῆν ἄγει γὰρ
πρὸς ταύτην ἡμᾶς ἡ φύσις
laquoΠρώτος ο Ζήνων στο lsquoΠερί
ανθρώπου φύσεωςrsquo είπε ότι
απώτερος σκοπός είναι η ζωή
σύμφωνη με την φύση που
σημαίνει μία ζωή σύμφωνη με
την αρετή γιατί μας οδηγεί προς
αυτήν η φύσηraquo
(Διογένης Λαέρτιος 7871-2)
Σωκράτης (469ndash399 π Χ)
Αντισθένης (445ndash365 π Χ)
Διογένης (412ndash323 π Χ)
Κράτης (365ndash285 π Χ)
Ζήνων (334ndash263 π Χ)
Ιδρυτής του Στωικισμού
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Την προηγούμενη φορά μιλήσαμε για τον
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΙΟΣ
μανείην μᾶλλον ἢ ἡσθείην
laquoΚαλύτερα να τρελαθώ παρά να
νιώσω ηδονήraquo (πηγή Διογένης
Λαέρτιος 632)
τήν τ᾽ ἀρετὴν τῶν ἔργων εἶναι laquoη
αρετή αφορά τα έργαraquo
αὐτάρκη τ᾽ εἶναι τὸν σοφόν laquoκαι ο
σοφός είναι αυτάρκηςraquo
καὶ τὸν σοφὸν οὐ κατὰ τοὺς
κειμένους νόμους πολιτεύσεσθαι
ἀλλὰ κατὰ τὸν τῆς ἀρετῆς laquoκαι ο
σοφός δεν θα πολιτευτεί σύμφωνα με
τους υπάρχοντες νόμους αλλά
σύμφωνα με τον νόμο της αρετήςraquo
(πηγή Διογένης Λαέρτιος 6113-8)
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ
Σήμερα θα μας απασχολήσει ο Διογένης ο Κυνικός
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Διογένης ο
Σινωπεύς
(περ 412-323 π Χ)
Θεμελιωτής της
Κυνικής φιλοσοφίας
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Οι καταβολές του στωικισμού
Διογένης ο Κυνικός
(μέρος πρώτο)
Ζήνων ο Κιτιεύς
(336-264 π Χ)
Ιδρυτής του Στωικισμού
Δίδασκε στην Αθήνα στην
Ποικίλη Στοά
(ζωγραφισμένηπολύχρωμη)
Διόπερ πρῶτος ὁ Ζήνων ἐν τῷ
Περὶ ἀνθρώπου φύσεως τέλος
εἶπε τὸ ὁμολογουμένως
τῇ φύσει ζῆν ὅπερ ἐστὶ
κατ᾽ ἀρετὴν ζῆν ἄγει γὰρ
πρὸς ταύτην ἡμᾶς ἡ φύσις
laquoΠρώτος ο Ζήνων στο lsquoΠερί
ανθρώπου φύσεωςrsquo είπε ότι
απώτερος σκοπός είναι η ζωή
σύμφωνη με την φύση που
σημαίνει μία ζωή σύμφωνη με
την αρετή γιατί μας οδηγεί προς
αυτήν η φύσηraquo
(Διογένης Λαέρτιος 7871-2)
Σωκράτης (469ndash399 π Χ)
Αντισθένης (445ndash365 π Χ)
Διογένης (412ndash323 π Χ)
Κράτης (365ndash285 π Χ)
Ζήνων (334ndash263 π Χ)
Ιδρυτής του Στωικισμού
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Την προηγούμενη φορά μιλήσαμε για τον
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΙΟΣ
μανείην μᾶλλον ἢ ἡσθείην
laquoΚαλύτερα να τρελαθώ παρά να
νιώσω ηδονήraquo (πηγή Διογένης
Λαέρτιος 632)
τήν τ᾽ ἀρετὴν τῶν ἔργων εἶναι laquoη
αρετή αφορά τα έργαraquo
αὐτάρκη τ᾽ εἶναι τὸν σοφόν laquoκαι ο
σοφός είναι αυτάρκηςraquo
καὶ τὸν σοφὸν οὐ κατὰ τοὺς
κειμένους νόμους πολιτεύσεσθαι
ἀλλὰ κατὰ τὸν τῆς ἀρετῆς laquoκαι ο
σοφός δεν θα πολιτευτεί σύμφωνα με
τους υπάρχοντες νόμους αλλά
σύμφωνα με τον νόμο της αρετήςraquo
(πηγή Διογένης Λαέρτιος 6113-8)
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ
Σήμερα θα μας απασχολήσει ο Διογένης ο Κυνικός
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Διογένης ο
Σινωπεύς
(περ 412-323 π Χ)
Θεμελιωτής της
Κυνικής φιλοσοφίας
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Ζήνων ο Κιτιεύς
(336-264 π Χ)
Ιδρυτής του Στωικισμού
Δίδασκε στην Αθήνα στην
Ποικίλη Στοά
(ζωγραφισμένηπολύχρωμη)
Διόπερ πρῶτος ὁ Ζήνων ἐν τῷ
Περὶ ἀνθρώπου φύσεως τέλος
εἶπε τὸ ὁμολογουμένως
τῇ φύσει ζῆν ὅπερ ἐστὶ
κατ᾽ ἀρετὴν ζῆν ἄγει γὰρ
πρὸς ταύτην ἡμᾶς ἡ φύσις
laquoΠρώτος ο Ζήνων στο lsquoΠερί
ανθρώπου φύσεωςrsquo είπε ότι
απώτερος σκοπός είναι η ζωή
σύμφωνη με την φύση που
σημαίνει μία ζωή σύμφωνη με
την αρετή γιατί μας οδηγεί προς
αυτήν η φύσηraquo
(Διογένης Λαέρτιος 7871-2)
Σωκράτης (469ndash399 π Χ)
Αντισθένης (445ndash365 π Χ)
Διογένης (412ndash323 π Χ)
Κράτης (365ndash285 π Χ)
Ζήνων (334ndash263 π Χ)
Ιδρυτής του Στωικισμού
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Την προηγούμενη φορά μιλήσαμε για τον
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΙΟΣ
μανείην μᾶλλον ἢ ἡσθείην
laquoΚαλύτερα να τρελαθώ παρά να
νιώσω ηδονήraquo (πηγή Διογένης
Λαέρτιος 632)
τήν τ᾽ ἀρετὴν τῶν ἔργων εἶναι laquoη
αρετή αφορά τα έργαraquo
αὐτάρκη τ᾽ εἶναι τὸν σοφόν laquoκαι ο
σοφός είναι αυτάρκηςraquo
καὶ τὸν σοφὸν οὐ κατὰ τοὺς
κειμένους νόμους πολιτεύσεσθαι
ἀλλὰ κατὰ τὸν τῆς ἀρετῆς laquoκαι ο
σοφός δεν θα πολιτευτεί σύμφωνα με
τους υπάρχοντες νόμους αλλά
σύμφωνα με τον νόμο της αρετήςraquo
(πηγή Διογένης Λαέρτιος 6113-8)
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ
Σήμερα θα μας απασχολήσει ο Διογένης ο Κυνικός
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Διογένης ο
Σινωπεύς
(περ 412-323 π Χ)
Θεμελιωτής της
Κυνικής φιλοσοφίας
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Διόπερ πρῶτος ὁ Ζήνων ἐν τῷ
Περὶ ἀνθρώπου φύσεως τέλος
εἶπε τὸ ὁμολογουμένως
τῇ φύσει ζῆν ὅπερ ἐστὶ
κατ᾽ ἀρετὴν ζῆν ἄγει γὰρ
πρὸς ταύτην ἡμᾶς ἡ φύσις
laquoΠρώτος ο Ζήνων στο lsquoΠερί
ανθρώπου φύσεωςrsquo είπε ότι
απώτερος σκοπός είναι η ζωή
σύμφωνη με την φύση που
σημαίνει μία ζωή σύμφωνη με
την αρετή γιατί μας οδηγεί προς
αυτήν η φύσηraquo
(Διογένης Λαέρτιος 7871-2)
Σωκράτης (469ndash399 π Χ)
Αντισθένης (445ndash365 π Χ)
Διογένης (412ndash323 π Χ)
Κράτης (365ndash285 π Χ)
Ζήνων (334ndash263 π Χ)
Ιδρυτής του Στωικισμού
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Την προηγούμενη φορά μιλήσαμε για τον
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΙΟΣ
μανείην μᾶλλον ἢ ἡσθείην
laquoΚαλύτερα να τρελαθώ παρά να
νιώσω ηδονήraquo (πηγή Διογένης
Λαέρτιος 632)
τήν τ᾽ ἀρετὴν τῶν ἔργων εἶναι laquoη
αρετή αφορά τα έργαraquo
αὐτάρκη τ᾽ εἶναι τὸν σοφόν laquoκαι ο
σοφός είναι αυτάρκηςraquo
καὶ τὸν σοφὸν οὐ κατὰ τοὺς
κειμένους νόμους πολιτεύσεσθαι
ἀλλὰ κατὰ τὸν τῆς ἀρετῆς laquoκαι ο
σοφός δεν θα πολιτευτεί σύμφωνα με
τους υπάρχοντες νόμους αλλά
σύμφωνα με τον νόμο της αρετήςraquo
(πηγή Διογένης Λαέρτιος 6113-8)
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ
Σήμερα θα μας απασχολήσει ο Διογένης ο Κυνικός
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Διογένης ο
Σινωπεύς
(περ 412-323 π Χ)
Θεμελιωτής της
Κυνικής φιλοσοφίας
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Σωκράτης (469ndash399 π Χ)
Αντισθένης (445ndash365 π Χ)
Διογένης (412ndash323 π Χ)
Κράτης (365ndash285 π Χ)
Ζήνων (334ndash263 π Χ)
Ιδρυτής του Στωικισμού
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Την προηγούμενη φορά μιλήσαμε για τον
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΙΟΣ
μανείην μᾶλλον ἢ ἡσθείην
laquoΚαλύτερα να τρελαθώ παρά να
νιώσω ηδονήraquo (πηγή Διογένης
Λαέρτιος 632)
τήν τ᾽ ἀρετὴν τῶν ἔργων εἶναι laquoη
αρετή αφορά τα έργαraquo
αὐτάρκη τ᾽ εἶναι τὸν σοφόν laquoκαι ο
σοφός είναι αυτάρκηςraquo
καὶ τὸν σοφὸν οὐ κατὰ τοὺς
κειμένους νόμους πολιτεύσεσθαι
ἀλλὰ κατὰ τὸν τῆς ἀρετῆς laquoκαι ο
σοφός δεν θα πολιτευτεί σύμφωνα με
τους υπάρχοντες νόμους αλλά
σύμφωνα με τον νόμο της αρετήςraquo
(πηγή Διογένης Λαέρτιος 6113-8)
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ
Σήμερα θα μας απασχολήσει ο Διογένης ο Κυνικός
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Διογένης ο
Σινωπεύς
(περ 412-323 π Χ)
Θεμελιωτής της
Κυνικής φιλοσοφίας
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Την προηγούμενη φορά μιλήσαμε για τον
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΙΟΣ
μανείην μᾶλλον ἢ ἡσθείην
laquoΚαλύτερα να τρελαθώ παρά να
νιώσω ηδονήraquo (πηγή Διογένης
Λαέρτιος 632)
τήν τ᾽ ἀρετὴν τῶν ἔργων εἶναι laquoη
αρετή αφορά τα έργαraquo
αὐτάρκη τ᾽ εἶναι τὸν σοφόν laquoκαι ο
σοφός είναι αυτάρκηςraquo
καὶ τὸν σοφὸν οὐ κατὰ τοὺς
κειμένους νόμους πολιτεύσεσθαι
ἀλλὰ κατὰ τὸν τῆς ἀρετῆς laquoκαι ο
σοφός δεν θα πολιτευτεί σύμφωνα με
τους υπάρχοντες νόμους αλλά
σύμφωνα με τον νόμο της αρετήςraquo
(πηγή Διογένης Λαέρτιος 6113-8)
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ
Σήμερα θα μας απασχολήσει ο Διογένης ο Κυνικός
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Διογένης ο
Σινωπεύς
(περ 412-323 π Χ)
Θεμελιωτής της
Κυνικής φιλοσοφίας
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Την προηγούμενη φορά μιλήσαμε για τον
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΙΟΣ
μανείην μᾶλλον ἢ ἡσθείην
laquoΚαλύτερα να τρελαθώ παρά να
νιώσω ηδονήraquo (πηγή Διογένης
Λαέρτιος 632)
τήν τ᾽ ἀρετὴν τῶν ἔργων εἶναι laquoη
αρετή αφορά τα έργαraquo
αὐτάρκη τ᾽ εἶναι τὸν σοφόν laquoκαι ο
σοφός είναι αυτάρκηςraquo
καὶ τὸν σοφὸν οὐ κατὰ τοὺς
κειμένους νόμους πολιτεύσεσθαι
ἀλλὰ κατὰ τὸν τῆς ἀρετῆς laquoκαι ο
σοφός δεν θα πολιτευτεί σύμφωνα με
τους υπάρχοντες νόμους αλλά
σύμφωνα με τον νόμο της αρετήςraquo
(πηγή Διογένης Λαέρτιος 6113-8)
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ
Σήμερα θα μας απασχολήσει ο Διογένης ο Κυνικός
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Διογένης ο
Σινωπεύς
(περ 412-323 π Χ)
Θεμελιωτής της
Κυνικής φιλοσοφίας
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΙΟΣ
μανείην μᾶλλον ἢ ἡσθείην
laquoΚαλύτερα να τρελαθώ παρά να
νιώσω ηδονήraquo (πηγή Διογένης
Λαέρτιος 632)
τήν τ᾽ ἀρετὴν τῶν ἔργων εἶναι laquoη
αρετή αφορά τα έργαraquo
αὐτάρκη τ᾽ εἶναι τὸν σοφόν laquoκαι ο
σοφός είναι αυτάρκηςraquo
καὶ τὸν σοφὸν οὐ κατὰ τοὺς
κειμένους νόμους πολιτεύσεσθαι
ἀλλὰ κατὰ τὸν τῆς ἀρετῆς laquoκαι ο
σοφός δεν θα πολιτευτεί σύμφωνα με
τους υπάρχοντες νόμους αλλά
σύμφωνα με τον νόμο της αρετήςraquo
(πηγή Διογένης Λαέρτιος 6113-8)
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ
Σήμερα θα μας απασχολήσει ο Διογένης ο Κυνικός
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Διογένης ο
Σινωπεύς
(περ 412-323 π Χ)
Θεμελιωτής της
Κυνικής φιλοσοφίας
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
μανείην μᾶλλον ἢ ἡσθείην
laquoΚαλύτερα να τρελαθώ παρά να
νιώσω ηδονήraquo (πηγή Διογένης
Λαέρτιος 632)
τήν τ᾽ ἀρετὴν τῶν ἔργων εἶναι laquoη
αρετή αφορά τα έργαraquo
αὐτάρκη τ᾽ εἶναι τὸν σοφόν laquoκαι ο
σοφός είναι αυτάρκηςraquo
καὶ τὸν σοφὸν οὐ κατὰ τοὺς
κειμένους νόμους πολιτεύσεσθαι
ἀλλὰ κατὰ τὸν τῆς ἀρετῆς laquoκαι ο
σοφός δεν θα πολιτευτεί σύμφωνα με
τους υπάρχοντες νόμους αλλά
σύμφωνα με τον νόμο της αρετήςraquo
(πηγή Διογένης Λαέρτιος 6113-8)
ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ
Σήμερα θα μας απασχολήσει ο Διογένης ο Κυνικός
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Διογένης ο
Σινωπεύς
(περ 412-323 π Χ)
Θεμελιωτής της
Κυνικής φιλοσοφίας
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Σήμερα θα μας απασχολήσει ο Διογένης ο Κυνικός
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΑΝΤΙΣΘΕΝΗΣ ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΚΡΑΤΗΣ ΖΗΝΩΝ
5ο πΧ
5ο-4ο π Χ
5ο-4ο π Χ
4o-3o π Χ
4o-3o π Χ
Διογένης ο
Σινωπεύς
(περ 412-323 π Χ)
Θεμελιωτής της
Κυνικής φιλοσοφίας
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Διογένης ο
Σινωπεύς
(περ 412-323 π Χ)
Θεμελιωτής της
Κυνικής φιλοσοφίας
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Σινώπη
Γεννήθηκε στην Σινώπη ελληνική αποικία στα νότια
παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Σινώπη
Ο πατέρας του Ικεσίας ήταν τραπεζίτης (αντάλλασε
συνάλαγμα ρύθμιζε δάνεια και ήταν νομισματοποιός)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Σύμφωνα με πληροφορία του Διογένη Λαερτίου ο
Διογένης ο Κυνικός εξορίστηκε από την Σινώπη με την
κατηγορία της παραχάραξης (αλλοίωσηςκαταστροφής)
του τοπικού νομίσματος
Διογένης Ἱκεσίου τραπεζίτου Σινωπεύς φησὶ δὲ Διοκλῆς
δημοσίαν αὐτοῦτὴν τράπεζαν ἔχοντος τοῦ πατρὸς καὶ πα
ραχαράξαντος τὸ νόμισμα φυγεῖν
(Διογένης Λαέρτιος 6201)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά
ευρήματα (μεγάλος αριθμός νομισμάτων με
αλλοιωμένη όψη βρέθηκαν που χρονολογούνται κατά
τον 4ο αιώνα ενώ άλλα της ίδιας εποχής φέρουν και την
σφραγίδα του Ικεσία)
Τα αίτια αυτής της πράξης δεν μας είναι γνωστά
ενδέχεται όμως οι λόγοι να ήταν πολιτικοί και όχι
οικονομικοί
Το θέμα της εξορίας του Διογένη από την Σινώπη
επιβεβαιώνει ένα από τα ανέκδοτα σχετικά με τον βίο
και τις ρήσεις του φιλοσόφου
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
εἰπόντος τινός Σινωπεῖς σου
φυγὴν κατέγνωσαν
ἐγὼ δέ γε εἶπεν ἐκείνων
μονήν
Όταν κάποιος του είπε laquoοι
Σινωπείς σε καταδίκασαν σε
εξορίαraquo αυτός απάντησε laquoκι
εγώ τους καταδίκασα σε
παραμονήraquo
(Διογένης Λαέρτ 6493-4)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Μετά την εξορία του κατέφυγε στην Αθήνα και
σκοπό της ζωής του έθεσε την αμφισβήτηση των
κοινωνικών συμβάσεων και αξιών
Στο θέμα φύσις και νόμος (σύμβαση) που ήταν από
τα προσφιλή θέματα του αρχαιοελληνικού
στοχασμού ο Διογένης ήταν υπέρ της φύσεως
Ως γνήσιο συνεχιστή της φιλοσοφίας του Σωκράτη
δεν θεωρούσε τον Πλάτων αλλά τον Αντισθένη
στον οποίο και μαθήτευσε
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Διακωμωδούσε τον ιδεαλισμό του Πλάτωνα (για τις
αφηρημένες ιδέες)
Πλάτωνος περὶ ἰδεῶν διαλεγομένου καὶ ὀνομάζοντος
τραπεζότητα καὶκυαθότητα ἐγώ εἶπεν ὦ Πλάτων
τράπεζαν μὲν καὶ κύαθον ὁρῶ τραπεζότητα δὲ καὶ
κυαθότητα οὐδαμῶς (Διογένης Λαέρτ 6536-8)
laquoΌταν ο Πλάτωνας συζητούσε για τις ιδέες και έκανε λόγο
για τραπεζότητα και ποτηρότητα είπε ο Διογένης
lsquoΠλάτωνα εγώ τραπέζι και ποτήρι βλέπω τραπεζότητα
και ποτηρότητα όχιrsquoraquo
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Και ο Πλάτωνας του απάντησε
οἷς μὲν γὰρ κύαθος καὶ τράπεζα θεωρεῖται ὀφθαλμοὺς
ἔχεις ᾧ δὲ τραπεζότης καὶ κυαθότης βλέπεται νοῦν οὐκ
ἔχεις
laquoγια αυτά με τα οποία βλέπει κανείς το κουτάλι και το
τραπέζι έχεις μάτια Για αυτό με το οποίο βλέπει κανείς την
τραπεζότητα και την κουταλότητα δεν έχεις νουraquo (Διογένης
Λαέρτ 6539-11)
Σύμφωνα με μία πηγή όταν ρωτήσαν τον Πλάτωνα πως
θα χαρακτήριζε τον Διογένη είπε laquoείναι ο Σωκράτης που
τρελάθηκεraquo
Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος ποῖός τίς σοι Διογένης δοκεῖ
Σωκράτης εἶπε μαινόμενος (Διογένης Λαέρτ 6541-2)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Στην Αθήνα έφτασε μαζί με τον δούλο του Μάνη
οποίος όμως σύντομα διέφυγε Όταν τον συμβούλευσαν
να τον αναζητήσει είπε
laquoείναι γελοίο αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον
Διογένη να μην μπορεί να ζήσει ο Διογένης χωρίς τον
Μάνηraquo
πρὸς τοὺς συμβουλεύοντας τὸν ἀποδράντα αὐτοῦ δοῦλον
ζητεῖν γελοῖον ἔφη εἰ Μάνης μὲν χωρὶς Διογένους ζῇ
Διογένης δὲ χωρὶς Μάνου οὐ δυνήσεται (Διογένης Λαέρτ 6552-4)
Χλεύαζε γενικώς την εξάρτηση των Αθηναίων από τους
δούλους
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Και ήταν υπέρ της απλής ζωής (στο πυθάρι)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Ήταν ο πρώτος που χαρακτήρισε τον εαυτό του επί
λέξει lsquoκοσμοπολίτηrsquo
ἐρωτηθεὶς πόθεν εἴη κοσμοπολίτηςἔφη
laquoόταν τον ρώτησαν από που είναι είπε ότι είναι
κοσμοπολίτηςraquo (Διογένης Λαέρτ 6633)
ἄπολις ἄοικος πατρίδος ἐστερημένος πτωχός πλανήτης
βίον ἔχων τοὐφ᾽ἡμέραν
laquoΧωρίς πόλη σπίτι και πατρίδα
Φτωχός ζητιάνος έχοντας να φάω για κάθε μέραraquo
(Διογένης Λαέρτ 6385-6)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Θεασάμενός ποτε παιδίον ταῖς χερσὶ πῖνον ἐξέρριψε τῆς
πήρας τὴν κοτύλην εἰπών
παιδίον με νενίκηκεν εὐτελείᾳ
Όταν είδε κάποτε ένα παιδί να πίνει (νερό) με τα χέρια του
πέταξε το ποτήρι που είχε στον σάκο του λέγοντας laquoΈνα
παιδί με νίκησε στην απλότηταraquo
ἐξέβαλε δὲ καὶ τὸ τρυβλίονὁμοίως παιδίον θεασάμενος
ἐπειδὴ κατέαξε τὸ σκεῦος τῷ κοίλῳ τοῦ ψωμίου τὴν
φακῆν ὑποδεχόμενον
Πέταξε και το πιάτο επίσης όταν είδε ένα παιδί που
επειδή είχε σπάσει το πιάτο του έβαλε την φακή στο κοίλο
μέρος του ψωμιού
(Διογένης Λαέρτ 637)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Οι απόψεις του Διογένη όπως και γενικότερα των
κυνικών δεν μας σώζονται σε γραπτά τους κείμενα
μολονότι έχουμε πληροφορίες ότι συνέγραψαν
Η φιλοσοφία τους ταυτίζεται με τον τρόπο ζωής τους
Ο Διογένης υποστήριζε ότι τα τεχνητά κοινωνικά
μορφώματα (οι οργανωμένες κοινωνίες) δεν μπορούν
να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην ευτυχία
Η ηθική φιλοσοφία του σημαίνει επιστροφή στην
απλότητα της φύσης
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
Η σοφία και η ευτυχία κατά τον Διογένη συνοδεύουν
αυτόν που είναι ανεξάρτητος από τις κοινωνικές και
πολιτισμικές συμβάσεις
Ασκούσε κριτική στην οικογενειακή κοινωνική και
πολιτική οργάνωση στο δικαίωμα ιδιοκτησίας και στην
μέριμνα για καλή φήμη
Περιφρονούσε ακόμη και βασικούς κανόνες τις
ανθρώπινης ευπρέπειας
Μίμηση της ελευθερίας και της αυτάρκειας των ζώων
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
ΑΛΛΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ
ἐρωτηθεὶς διὰ τί προσαίταις μὲν ἐπιδιδόασι φιλοσόφοις
δὲ οὔἔφη ὅτι χωλοὶ μὲν καὶ τυφλοὶ γενέσθαι ἐλπίζουσι
φιλοσοφῆσαι δ᾽ οὐδέποτε
laquoόταν τον ρώτησαν γιατί ο κόσμος δίνει στους ζητιάνους
όχι όμως και στους φιλοσόφους είπε διότι τυφλοί και
κουτσοί φοβούνται μήπως γίνουν μήπως φιλοσοφήσουν
όμως δεν ανησυχούνraquo (Διογένης Λαέρτ 6562-4)
φιλάργυρον ᾔτει τοῦ δὲ βραδύνοντος ἄνθρωπε
εἶπεν εἰς τροφήν σε αἰτῶ οὐκ εἰς ταφήν
laquoζητούσε χρήματα από έναν φιλάργυρο και επειδή αυτός
ήταν απρόθυμος του είπε άνθρωπέ μου για τροφή σε
παρακαλώ όχι για ταφήraquo
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
ὀνειδιζόμενός ποτε ἐπὶ τῷ παραχαράξαι τὸ νόμισμα ἔφη
ἦν ποτε χρόνος ἐκεῖνος ὅτ᾽ ἤμην ἐγὼ τοιοῦτος ὁποῖος σὺ
νῦν ὁποῖος δ᾽ ἐγὼ νῦν σὺ οὐδέποτε
laquoΌταν κάποιος τον κορόιδεψε για την παραχάραξη των
νομισμάτων είπε lsquoκάποτε ήμουν κι εγώ έτσι όπως είσαι
εσύ τώρα Εσύ όμως δεν ήσουν ποτέ όπως είμαι τώρα
εγώrsquoraquo (Διογένης Λαέρτ 6564-8)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
J H W Tischbein 1780
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
ἐρωτηθεὶς τί ποιῶν κύων
καλεῖται ἔφη τοὺς μὲν
διδόντας σαίνων τοὺς δὲ
μὴ διδόντας ὑλακτῶν
τοὺς δὲ πονηροὺς δάκνων
laquoΌταν ερωτήθηκε τί κάνει και
τον αποκαλούν σκύλο είπε
Κουνάω την ουρά μου
σrsquoαυτούς που μου δίνουν
γαβγίζω σrsquoαυτούς που δεν
μου δίνουν και δαγκώνω τους
κακοπροαίρετουςraquo
(Διογένης Λαέρτ 6607-11)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
W Matthews (1914)
πολλῶν δὲ καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν
καὶ φιλοσόφων ἀπηντηκότων
αὐτῷ καὶ συνηδομένων ἤλπιζε καὶ
Διογένην τὸν Σινωπέα ταὐτὸ
ποιήσειν διατρίβοντα περὶ
Κόρινθονὡς δὲ ἐκεῖνος ἐλάχιστον
Ἀλεξάνδρου λόγον ἔχων ἐν τῷ
Κρανείῳ σχολὴν ἦγεν αὐτὸς
ἐπορεύετο πρὸς αὐτόν ἔτυχε δὲ
κατακείμενος ἐν ἡλίῳ καὶ μικρὸν
μὲν ἀνεκάθισεν ἀνθρώπων
τοσούτων ἐπερχομένων καὶ
διέβλεψεν εἰς τὸνἈλέξανδρον ὡς δὲ
ἐκεῖνος ἀσπασάμενος καὶ
προσειπὼν αὐτόν ἠρώτησεν εἴ
τινος τυγχάνει δεόμενος
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
lsquoμικρὸνrsquo εἶπεν lsquoἀπὸ τοῦ ἡλίου μετάστηθιrsquo
laquoΣτάσου λίγο πιο πέρα απrsquo τον ήλιο
(μην μου κρύβεις τον ήλιο)raquo
[Υπήρχε η παρομοίωση του Αλέξανδρου με τον ήλιο Ενδεχομένως ο
Διογένης υπονοεί εδώ την ανωτερότητα του πραγματικού ήλιου]
πρὸς τοῦτο λέγεται τὸν Ἀλέξανδρον οὕτω διατεθῆναι καὶ
θαυμάσαι καταφρονηθέντα τὴν ὑπεροψίανκαὶ τὸ μέγεθος
τοῦ ἀνδρός ὥστε τῶν περὶ αὐτὸν ὡς ἀπῄεσαν
διαγελώντων καὶ σκωπτόντων lsquoἀλλὰ μὴν ἐγὼrsquo εἶπεν
lsquoεἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην Διογένης ἂν ἤμηνrsquo
laquoαν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος θα ήθελα να είμαι ο Διογένηςraquo
(Πλούταρχος Βίος Αλεξάνδρου 1421-55)
