Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της...

15
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής Ιστορία Ε΄ Τάξης – Ενότητα 3 Κεφάλαιο 15: ΄΄ Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

description

Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

Transcript of Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της...

Page 1: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής

Ιστορία Ε΄ Τάξης – Ενότητα 3 – Κεφάλαιο 15:

΄΄ Η Αγία Σοφία,

ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

Page 2: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

eva -edu

15. Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής

Ο Ιουστινιανός είπε στον Ανθέμιο και στον Ισίδωρο να φτιάξουν μια μεγάλη και

ωραία εκκλησία δηλαδή το ναό της

Ο ρυθμός δηλαδή το σχέδιο με το οποίο έφτιαξαν την Αγία Σοφία λέγονταν

βασιλική με τρούλο.

Πάρα πολλοί εργάτες δούλευαν 5 χρόνια για να φτιάξουν το ναό της Αγίας

Σοφίας. Ο ναός εγκαινιάστηκε δηλαδή άνοιξε για να πάει ο κόσμος το

Ο Ιουστινιανός όταν πήγε και είδε το ναό είπε «νενίκησά σε Σολομώντα!»

Ερώτηση για το σχολείο Ποιά εκκλησία έφτιαξαν ο Ανθέμιος και ο Ισίδωρος;

Page 3: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

Γ΄ ΕΝΟΤ. “ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΡΑΤΟΣ, ΜΙΑ ∆ΥΝΑΜΗ ΠΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ” - ΚΕΦ. 15

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε΄ - “ΣΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ”

Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργΗ Αγία Σοφία, ένα αριστούργΗ Αγία Σοφία, ένα αριστούργΗ Αγία Σοφία, ένα αριστούργηµα της αρχιτεκτονικήςηµα της αρχιτεκτονικήςηµα της αρχιτεκτονικήςηµα της αρχιτεκτονικής

Καταστροφή της Αγίας Σοφίας στη “στάση του νίκα”.

Ο Ιουστινιανός αναθέτει το χτίσιµο του ναού σε δύο Έλληνες αρχιτέκτονες

ΑνθέµιοςΑνθέµιοςΑνθέµιοςΑνθέµιος ΙσίδωροςΙσίδωροςΙσίδωροςΙσίδωρος

ΡυθµόςΡυθµόςΡυθµόςΡυθµός

ορθογώνια βασιλική νέος ρυθµός

βασιλική µε τροβασιλική µε τροβασιλική µε τροβασιλική µε τρούύύύλολολολο +

περίκεντρος ναός µε τρούλο

Για να ολοκληρωθεί

το έργο…

Ο Ιουστινιανός ζήτησε απ’ όλους τους κατοίκους της

αυτοκρατορίας να προσφέρουν υλικά & χρήµατα.

Εργάστηκαν 10.000 εργάτες για 5 χρόνια αδιάκοπα.

Εγκαίνια: 537 µ.Χ.Εγκαίνια: 537 µ.Χ.Εγκαίνια: 537 µ.Χ.Εγκαίνια: 537 µ.Χ.

Στο ναό… στέφονταν οι πατριάρχες και οι αυτοκράτορες,

τελούνταν οι δοξολογίες των θριάµβων,

γίνονταν οι προσευχές του λαού για τη σωτηρία της πόλης.

© Γρηγόρης Ζερβός

Page 4: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

15. Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής

Αγία Σοφία

Αρχιτέκτονες Ρυθμός ΕγκαίνιαΑνθέμιοςΙσίδωρος

Βασιλική + Περίκεντρος = Βασιλική με τρούλο

537 μ.Χ.(διάρκεια έργου: 5 χρόνια)

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Κανέλλος-Μάριος Κανελλόπουλος
Page 5: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

Πρώτη φροντίδα

του Ιουστινιανού

η επιδιόρθωση

των καταστροφών

Συνδυάζουν ρυθμό

ορθογώνιας βασιλικής

και περίκεντρου ναού

με τρούλο.

Νέος ρυθμός:

Βασιλική με τρούλο

Εκπληκτικός ο τρούλος

Προσφέρουν υλικά και

χρήματα.

10.000 εργάτες και τεχνίτες

δουλεύουν για 5 χρόνια

Παύλος Κώτσης

Δάσκαλος

Σημαντικό έργο:

Αγία Σοφία

Επιθυμία: όμοιός της να μην υπάρχει πουθενά

Στόχος: να ζήσει για αιώνες

Αρχιτέκτονες:

Ανθέμιος - Ισίδωρος

Κάτοικοι

της αυτοκρατορίας

βοηθούν στο χτίσιμο

Ο ναός

εγκαινιάζεται

το 537 μ.Χ.:

Ο Ιουστινιανός είναι

εντυπωσιασμένος.

Ψιθυρίζει τη φράση:

«νενίκηκά σε Σολομώντα»

Η Αγία Σοφία γίνεται το

επίκεντρο των εκδηλώσεων

και της ζωής της Πόλης

Εκεί στέφονται αυτοκράτορες και

πατριάρχες.

Εκεί τελούνται δοξολογίες

Εκεί προσεύχεται ο λαός στις

δύσκολες ώρες της αυτοκρατορίας

Page 6: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

Αρχιτέκτονες

Ανθέµιος

Ισίδωρος

Ρυθµός

Βασιλική + Περίκεντρος = Βασιλική µε τρούλο

Εγκαίνια

537 µ.Χ.

∆ιάρκεια έργου:

5 χρόνια

Αγία Σοφία

Ιουστινιανός

«νενίκηκά σε Σολοµώντα»

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Παιδίον Τόπος
Page 7: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

Μάθημα : 15ο

Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ, ΕΝΑ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

να χτίσει ό,τι καταστράφηκε με πρώτη προτεραιότητα την Αγία Σοφία Μετά τη στάση του «νίκα» ο Ιουστινιανός θέλει : να λυτρωθεί έτσι από τις οδυνηρές συνέπειες αυτής της αναταραχής

Ο ρυθμός της είναι, συνδυασμός του ρυθμού της βασιλικής και του περίκεντρου, βασιλική με τρούλο (βυζαντινός)

Οι αρχιτέκτονες πριν αρχίσουν το χτίσιμο, επισκέφτηκαν πολλές περιοχές και είδαν διάφορα κτίσματα, για να

πάρουν ιδέες για το δικό τους έργο

Επιθυμία και εντολή του αυτοκράτορα ήταν να χτιστεί έτσι ώστε να μην υπάρχει στον κόσμο άλλος ναός όμοιός του

Ο ναός κοσμήθηκε με ψηφιδωτά, τοιχογραφίες και χρωματιστά μάρμαρα από περιοχές από όλη την αυτοκρατορία

Δέκα χιλιάδες εργάτες και εξαιρετικοί Φοίνικες κυρίως τεχνίτες εργάστηκαν για πέντε ολόκληρα χρόνια και χωρίς

διακοπή, για να ολοκληρώσουν τον επιβλητικό ναό

Ο Ιουστινιανός τη μέρα των εγκαινίων εντυπωσιασμένος από το αποτέλεσμα είπε : «νενίκηκά σε Σολομώντα!»

537 μ.Χ. Χτίζεται η Αγία Σοφία

(Στην Κωνσταντινούπολη)

Ανθέμιος – Ισίδωρος : οι δύο Έλληνες αρχιτέκτονες που ξεχωρίζουν όχι μόνο για τις γνώσεις τους αλλά και για την πρωτοτυπία των έργων τους αναλαμβάνουν το έργο αυτό

Μερικά από τα σπουδαία ψηφιδωτά του ναού είναι : παράσταση του μεγάλου Κων/νου, που προσφέρει

την πόλη στην Παναγία παράσταση του Ιουστινιανού, που προσφέρει στην

Παναγία την Αγία Σοφία

Από το ζωγραφικό διάκοσμο του ναού ξεχωρίζουν : Ο Παντοκράτορας στον τρούλο Η Πλατυτέρα στην κόγχη του ιερού

Τα περισσότερα καλύφθηκαν, όταν ο ναός έγινε τζαμί

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Χαράλαμπος Δ. Δημόπουλος
Page 8: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

ΚΕΦ. 15 Η Αγία Σοφία,

ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής

1. Μετά τη «στάση του Νίκα» ποια ήταν η πρώτη φροντίδα του Ιουστινιανού;

Η πρώτη φροντίδα του ήταν να χτίσει ό,τι είχε καταστραφεί. Το πιο σημαντικό έργο όμως

ήταν να ξαναφτιάξει το Ναό της Αγίας Σοφίας.

2. Ποιοι ανέλαβαν το χτίσιμο της Αγίας Σοφίας;

Ο Ιουστινιανός ανέθεσε το χτίσιμο σε δύο ονομαστούς Έλληνες αρχιτέκτονες, τον Ανθέμιο

και τον Ισίδωρο, με την εντολή να ζήσει ο ναός αυτός στους αιώνες και όμοιός του να μην

υπάρξει πουθενά.

3. Πώς δημιουργήθηκε ο νέος ρυθμός της Βασιλικής με τρούλο;

Οι δύο αρχιτέκτονες συνδύασαν 2 είδη ρυθμών:

την ορθογώνια βασιλική

τον περίκεντρο ναό με τρούλο Έτσι γεννήθηκε το σχέδιο της Αγίας Σοφίας και ένας νέος ρυθμός η Βασιλική με τρούλο.

Ακόμη και στις μέρες μας πολλοί ναοί χτίζονται με τέτοιο ρυθμό.

4. Πως ο Ιουστινιανός πέτυχε ώστε όλοι οι κάτοικοι της αυτοκρατορίας να τον θεωρούν

δικό τους ναό;

Ο Ιουστινιανός ζήτησε από όσους επιθυμούσαν να προσφέρουν υλικά και χρήματα για το

χτίσιμό του. Έτσι, πολύτιμα μάρμαρα και δυσεύρετα υλικά από κάθε περιοχή της

αυτοκρατορίας μεταφέρθηκαν στην Πόλη. Ακόμη, δέκα χιλιάδες (10.000) εργάτες και

διαλεχτοί τεχνίτες εργάστηκαν πέντε (5) χρόνια, χωρίς διακοπή, για την ολοκλήρωση του

έργου.

5. Πότε εγκαινιάστηκε η Αγία Σοφία;

Εγκαινιάστηκε το 537 μ.Χ. και ήταν πράγματι ο καλύτερος ναός στον κόσμο. Μάλιστα ο

Ιουστινιανός, την ημέρα των εγκαινίων, σήκωσε τα μάτια στον ουρανό και ψιθύρισε

«νενίκηκά σε Σολομώντα».

6. Γιατί ο ναός αυτός αποτέλεσε το κέντρο της Ορθοδοξίας;

Γιατί ο ναός αυτός στέγασε όλες τις δόξες αλλά και τις δοκιμασίες του Βυζαντίου. Εκεί

στέφονταν οι Αυτοκράτορες και οι Πατριάρχες, εκεί γίνονταν οι δοξολογίες των θριάμβων,

εκεί γίνονταν και οι παρακλήσεις του λαού για την σωτηρία της Πόλης όταν κινδύνευε από

τους εχθρούς.

Γράψε Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) για κάθε πρόταση. 1. Ο Ιουστινιανός έχτισε το ναό της Αγίας Σοφίας, μόλις έγινε αυτοκράτορας, για να

ζητήσει την ευλογία του Θεού -----------

2. Ο ναός αγαπήθηκε από όλους τους πολίτες της αυτοκρατορίας -----------

3. Ο ναός χτίστηκε σε 15 μόλις χρόνια -----------

4. Ο ρυθμός του ναού είναι Βασιλική με τρούλο -----------

5. Η φράση «νενίκηκά σε Σολομώντα» θα πει «με νίκησες Σολομώντα» -----------

6. Το πιο εντυπωσιακό σημείο του ναού είναι ο τρούλος που φαίνεται να μη στηρίζεται

πουθενά, σαν να είναι κρεμαστός -----------

7. Ο ρυθμός της Βασιλικής με τρούλο προήλθε από το συνδυασμό της ορθογώνιας

Βασιλικής με τον περίκεντρο με τρούλο ------------

8. Ο λαός ποτέ δεν έπαψε να μιλά για την αγαπημένη του εκκλησία, όσα χρόνια και αν

πέρασαν -----------

Δημήτρης Βογιατζάκης

Page 9: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

14/12/10

15. Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ, ΕΝΑ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

Αγία Σοφία: το μεγαλύτερο έργο του Ιουστινιανού μετά τη «στάση του νίκα».

Ποιοι ανέλαβαν το έργο:

Το χτίσιμό της ανατέθηκε σε δύο ονομαστούς αρχιτέκτονες τον Άνθιμο και

τον Ισίδωρο.

Επιθυμία και εντολή του Ιουστινιανού ήταν ο ναός της Σοφίας του Θεού να

χτιστεί έτσι ώστε να αντέξει στους αιώνες και όμοιός του να μην υπάρχει

πουθενά.

Ο ρυθμός του ναού:

ορθογώνια βασιλική (πρώτοι χριστιανικοί ναοί)

βασιλική με τρούλο

περίκεντρος ναός με τρούλο

Πώς χτίστηκε η Αγία Σοφία:

Ο Ιουστινιανός ζήτησε από όσους επιθυμούσαν να προσφέρουν υλικά και

χρήματα.

Πολύτιμα μάρμαρα και σπάνια υλικά μεταφέρθηκαν από κάθε γωνιά της

αυτοκρατορίας.

10.000 εργάτες και τεχνίτες εργάστηκαν για 5 χρόνια.

Στην Αγία Σοφία:

γινόταν στέψεις αυτοκρατόρων και πατριαρχών.

γινόταν παρακλήσεις του λαού προς την Παναγία σε ώρα κινδύνου.

Σκάρπα Ηλέκτρα

Page 10: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

2ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ - ΠΑΤΡΑ 28-30/4/2011 1271

«Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονική ς».

Διδακτικό σενάριο με την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε.

Γ. Φιλιππούσης

Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, [email protected]

ΠερίληψηΤο παρόν σενάριο εντάσσεται στο γνωστικό αντικείμενο της Ιστορίας σύμφωνα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών. Πρόκειται για μία ευέλικτη πρόταση όπου υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης του περιεχομένου του κειμένου με το αντίστοιχο περιεχόμενο άλλων γνωστικών αντικείμενων και στην περίπτωσή μας με τη Γλώσσα, Γεωγραφία, Αισθητική Αγωγή, Μουσική, Πληροφορική, μέσω των οποίων επιτυγχάνονται αποτελεσματικότερα οι στόχοι της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Γενικός σκοπός του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού σεναρίου είναι η απόκτηση γνώσεων, δεξιοτήτων οι οποίες οδηγούν στην καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης, στην τεκμηρίωση και επιχειρηματολογία των αιτιών και αποτελεσμάτων που διαμορφώνει μία κατάσταση, στην ερμηνεία των στάσεων και συμπεριφορών των ανθρώπων σε συγκεκριμένες καταστάσεις αξιοποιώντας τις Τεχνολογίες Επικοινωνίας και Πληροφορίας.

Λέξεις κλειδιά: εκπαιδευτικά σενάρια, διαδραστικός πίνακας, ιστορία

1. ΕισαγωγήΗ εισαγωγή των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην εκπαιδευτική διαδικασία έδωσε μια νέα προοπτική, μία άλλη διάσταση. Οι ΤΠΕ είναι ένας παράγοντας ποιοτικής αναβάθμισης, ενίσχυσης και βελτίωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Υποστηρίζουν, ενισχύουν και εμπλουτίζουν τη διδασκαλία (Lionarakis, 1998; Αναστασιάδης, 2008). Όμως, σημαντική προϋπόθεση επίτευξης των παραπάνω αποτελεί η μελέτη και επεξεργασία διδακτικών και παιδαγωγικών προσεγγίσεων κατάλληλων για το νέο εκπαιδευτικό περιβάλλον (Φλουρής, 1989). Υπό αυτό το πρίσμα οι τεχνολογίες και κατ’ επέκταση ο διαδραστικός πίνακας με τη συνεισφορά κατάλληλων εκπαιδευτικών σεναρίων μπορεί να επιφέρει μία αξιόλογη καινοτομία στην εκπαιδευτική πρακτική.Στο παρόν σενάριο γίνεται προσπάθεια επίτευξης των παραπάνω προσεγγίσεων όπου οι μαθητές/τριες, ευέλικτα, αυτόνομα και συνεργατικά εργάζονται σε ομάδες, επιλέγοντας να έχουν ως υποστηρικτικά εργαλεία τον υπολογιστή και το διαδραστικό πίνακα χωρίς αυτό να είναι πάντα απαραίτητο.

2. Οργάνωση διδασκαλίαςΤο συγκεκριμένο σενάριο μπορεί να υλοποιηθεί στην τάξη μέσα στην οποία είναι δυνατόν υπάρχουν ένας ή δύο υπολογιστές και διαδραστικός πίνακας, μέσα στο

ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Page 11: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 1272

εργαστήρι πληροφορικής με περισσότερους υπολογιστές και αν υπάρχει η δυνατότητα διαδραστικού πίνακα. Και στις δύο περιπτώσεις απαιτείται σύνδεση στο διαδίκτυο. Οι μαθητές/τριες έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τον υπολογιστή τους για να ασχοληθούν με λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης, το οποίο μπορεί να είναι εγκατεστημένο στους υπολογιστές ή να βρίσκεται στο διαδίκτυο, για να επεξεργαστούν κείμενα, να ζωγραφίσουν, να αναζητήσουν πληροφορίες μέσω διαδικτύου, να πλοηγηθούν σε γεωγραφικούς τόπους, να αναπαράγουν video. Ακόμη, μπορούν να χρησιμοποιήσουν, χαρτί, τετράδιο, στυλό, μπογιές.

3. Σκοπός και στόχοιΤο παρόν εκπαιδευτικό σενάριο είναι συμβατό με το ΑΠΣ και ΔΕΙ IIΙΣ της Ιστορίας σύμφωνα με το οποίο οι μαθητές/τριες πρόκειται να αποκτήσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες εκείνες οι οποίες θα τους οδηγήσουν «στην ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης, στην εξέταση αιτιών και αποτελεσμάτων, στην κατανόηση της συμπεριφοράς των ανθρώπων σε συγκεκριμένες καταστάσεις». Επιπλέον, αξίζει να αναφερθεί ότι η πρόταση μπορεί να επεκταθεί και να ενταχθεί στο πλαίσιο της Ευέλικτης Ζώνης, της Γεωγραφίας και της Αισθητικής αγωγής.

Οι στόχοι είναι:Ως προς το γνωστικό αντικείμενο:

- Να μπορούν να περιηγηθούν εικονικά στο Ναό της Αγίας Σοφίας.- Να περιγράφουν το ιστορικό πλαίσιο της δημιουργίας του Ναού.- Να εξηγούν τους λόγους δημιουργίας του Ναού.- Να κατασκευάζουν εννοιολογικούς χάρτες με βάση τα πρότερα στοιχεία και τις πρότερες γνώσεις.- Να παρατηρούν συγκεκριμένα σημεία του Ναού και να μπορούν να τα συνδέουν με κείμενα, φράσεις, γεγονότα.- Να μπορούν να κάνουν μια γενικότερη περιγραφή της αρχιτεκτονικής του ναού (ρυθμός, υλικά, σχέση με το περιβάλλον, νέα στοιχεία κτλ.)

Ως προς τη διαδικασία μάθησης οι μαθητές/τριες να είναι ικανοί:

- Να συνεργάζονται σε ομάδες, ώστε να εκτελούν τις δραστηριότητες.- Να τεκμηριώνουν, να επιχειρηματολογούν.- Να ερευνούν, να συλλέγουν, να συζητούν.- Να καταφέρουν να εξοικειωθούν με τις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας.

ΜΕΡΟΣ Γ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

Page 12: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

2ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ - ΠΑΤΡΑ 28-30/4/2011 1273

4. Εκτιμώμενη διάρκειαΤο σενάριο αυτό έχει σχεδιαστεί για 3 διδακτικές ώρες. Όμως, ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες και το ρυθμό μάθησης των μαθητών, υπάρχει η δυνατότητα επιμήκυνσης αλλά και επιλογής δραστηριοτήτων. Οι τρεις εκτιμώμενες ώρες μοιράζονται ως εξής: μία ώρα στην τάξη για προετοιμασία της όλης προσπάθειας, δύο επιπλέον ώρες για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων και παρουσίαση των αποτελεσμάτων.

5. Διδακτική προσέγγισηΤο παρόν εκπαιδευτικό σενάριο στηρίζεται σε εποικοδομιστικές δραστηριότητες, οι οποίες δίνουν έμφαση στη διαθεματική προσέγγιση, στην ενθάρρυνση του μαθητή, στην προώθηση της συνεργασίας των μαθητών, στην οικοδόμηση και στην εξερεύνηση των δικών τους αναπαραστάσεων, στην παρατήρηση, στην παροχή ευκαιριών για πρωτοβουλία (Ματσαγγούρας, 2000, 2005; Ράπτης & Ράπτη, 2007). Οι μαθητές/τριες έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν τον τρόπο επίλυσης των δραστηριοτήτων χρησιμοποιώντας ή όχι την τεχνολογία, να αντλήσουν και να συλλέξουν ποικίλες πληροφορίες, να αποκτήσουν αναπαραστάσεις θέτοντας τον εαυτό τους εικονικά στο χώρο και στο χρόνο, αναλύοντας, ερμηνεύοντας και αιτιολογώντας καταστάσεις και συμπεριφορές των ανθρώπων κατά το πέρασμα των χρόνων. Στο διδακτικό σενάριο που ακολουθεί γίνεται προσπάθεια να εφαρμοστούν οι παραπάνω θεωρητικές αρχές.

5.1 Διδακτική προσέγγιση με ΤΠΕ

Ο υπολογιστής και ο διαδραστικός πίνακας χρησιμοποιούνται ως υποστηρικτικά μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία για την υλοποίηση του σεναρίου. Χρησιμοποιούνται πλήθος λογισμικών και ιδιαίτερα λογισμικά εννοιολογικής χαρτογράφησης (bubl.us, cmap tools), λογισμικό επεξεργασίας κειμένου, λογισμικό για τη δημιουργία διαδραστικών δραστηριοτήτων, λογισμικό παρουσιάσεων, λογισμικό ζωγραφικής (tux paint, revelation natural art), δημιουργίας puzzles, λογισμικά εντοπισμού γεωγραφικών τοποθεσιών (Google Earth).

6. Εφαρμογή - Ενδεικτικές ΔραστηριότητεςΓια την υλοποίηση και ολοκλήρωση του συγκεκριμένου σεναρίου οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε ομάδες. Συνεργάζονται για να πραγματοποιήσουν τις δραστηριότητες έχοντας ως υποστηρικτικά μέσα τον υπολογιστή και το διαδραστικό πίνακα, αλλά έχουν επιπλέον τη δυνατότητα χρησιμοποίησης συμβατικών εργαλείων συνεργαζόμενοι στο θρανίο τους.Επίσης, οι δραστηριότητες έχουν δομηθεί ώστε να κατακτούν σταδιακά τα Επίπεδα μάθησης (Ματσαγγούρας, 2005). Είναι χρήσιμο να αναφερθεί ότι όλες οι δραστηριότητες έχουν δομηθεί και οργανωθεί με λογισμικό του διαδραστικού πίνακα και έχουν διανεμηθεί στους μαθητές/τριες.

ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Page 13: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 1274

-1η δραστηριότητα (1ο Επίπεδο μάθησης-Πληροφοριακή μάθηση): Οι μαθητές/τριες χωρισμένοι σε ομάδες διαβάζουν το κείμενο, επιλεκτικά, από το βιβλίο τους, από τον υπολογιστή τους και το διαδραστικό πίνακα (ψηφιακή μορφή). Υπογραμμίζουν τις λέξεις ή τις φράσεις τις οποίες θεωρούν σημαντικές, δημιουργούν πλαγιότιτλους για κάθε παράγραφο και ανακαλούν, συνδέουν γεγονότα τα οποία έχουν σχέση με το συγκεκριμένο μάθημα. Στη συνέχεια γίνεται συζήτηση.- 2η δραστηριότητα (1ο Επίπεδο μάθησης-Πληροφοριακή μάθηση): Με τη βοήθεια λογισμικού του διαδραστικού πίνακα δημιουργείται μία χρονογραμμή που έχει ως στόχο τη σύνδεση και ανάκληση γεγονότων τα οποία έχουν προηγηθεί. Πάνω σε αυτήν τοποθετούνται ημερομηνίες με σημαντικά σχετικά γεγονότα, τα οποία οι μαθητές/τριες καλούνται να βρουν και να επιβεβαιώσουν.- 3η δραστηριότητα (2ο Επίπεδο μάθησης-Οργανωτική μάθηση): Η 3η δραστηριότητα έχει ως στόχο την οργάνωση των δεδομένων. Σχεδιάζουν εννοιολογικούς χάρτες με τρεις διαφορετικούς τρόπους. Σχεδιάζουν πάνω στο διαδραστικό πίνακα, στο χαρτί και με τη βοήθεια λογισμικού εννοιολογικής χαρτογράφησης, το οποίο έχει εγκατασταθεί στον υπολογιστή (π.χ. cmap tools) ή βρίσκεται στο διαδίκτυο (Online), π.χ. Bubbl.us. Συνεργάζονται και συσχετίζουν τις έννοιες που έχουν βρει, τις κατηγοριοποιούν, ανταλλάσσουν απόψεις για τα δεδομένα τους.- 4η δραστηριότητα (3ο Επίπεδο μάθησης-Αναλυτική μάθηση): Με αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές/τριες με τη βοήθεια του λογισμικού Google Earth περιηγούνται και εντοπίζουν γεωγραφικά το ναό της Αγίας Σοφίας. Εκτιμούν τους λόγους κατασκευής, εξηγούν και συσχετίζουν την ανέγερση του Ναού στο συγκεκριμένο σημείο και κατ’ επέκταση τους λόγους διεκδίκησης της Κωνσταντινούπολης από πολλούς και διαφορετικούς λαούς στο πέρασμα των χρόνων.- 5η δραστηριότητα (3ο Επίπεδο μάθησης - Αναλυτική μάθηση): Επιλέγοντας συγκεκριμένο ιστότοπο (http://www.360tr.com/34_istanbul/ayasofya/english/) περιηγούνται εικονικά στο εσωτερικό της Αγίας Σοφίας. Στόχος είναι η διερεύνηση, ανακάλυψη χαρακτηριστικών του Ναού που τους εντυπωσιάζουν, η ανάλυσή τους και η σύγκριση με διαφορετικούς ναούς. Η πλοήγηση γίνεται μέσω υπολογιστή ή μέσω διαδραστικού πίνακα συμμετέχοντας οι ομάδες κυκλικά. Η καταγραφή και οργάνωση των δεδομένων τους γίνεται με τη βοήθεια νοητικών χαρτών.- 6η δραστηριότητα (4ο Επίπεδο μάθησης-Παραγωγική μάθηση): Συνεχίζοντας την περιήγηση μέσω της εικονικής ιστοσελίδας «σταματούν» στον τρούλο του Ναού. Περιγράφοντάς τον, προσπαθούν να επιχειρηματολογήσουν, να αιτιολογήσουν και να πιστοποιήσουν τα συμπεράσματά τους σε σχέση με τη μαρτυρία-πηγή που δίνεται από το σχολικό εγχειρίδιο : «Προκόπιος, Περί κτισμάτων».- 7η δραστηριότητα (4ο Επίπεδο μάθησης-Παραγωγική μάθηση): Οι μαθητές/τριες έχοντας όλα αυτά τα δεδομένα προσπαθούν να αιτιολογήσουν, να αναλύσουν, να ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με τη φράση που είπε ο Ιουστινιανός όταν ολοκλήρωσε το έργο της Αγίας Σοφίας: «Νενίκηκά σε Σολομώντα».- 8η δραστηριότητα (1ο Επίπεδο μάθησης και 4ο Επίπεδο μάθησης): Η συγκεκριμένη δραστηριότητα αναδεικνύει τη Βυζαντινή μουσική η οποία

ΜΕΡΟΣ Γ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

Page 14: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

2ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ - ΠΑΤΡΑ 28-30/4/2011 1275

παρουσιάζεται με τη βοήθεια ενός video. Οι μαθητές/ριες καλούνται να έρθουν σε επαφή με τη βυζαντινή μουσική, να την ανακαλύψουν, να τη γνωρίσουν και να συνδέσουν τη μουσική αυτή με τα γεγονότα τα οποία διαδραματίζονταν κατά καιρούς στην Κωνσταντινούπολη και ιδιαίτερα μέσα στο ναό της Αγίας Σοφίας.- 9η δραστηριότητα (4ο Επίπεδο μάθησης -Παραγωγική μάθηση): Οι μαθητές/τριες αποτυπώνουν το Ναό με τη δική τους ματιά. Ζωγραφίζουν το Ναό είτε στο χαρτί είτε με τη βοήθεια λογισμικού (Tux paint, Revelation Art) στον υπολογιστή τους είτε μέσω του ιστότοπου (www.art.com) στο διαδραστικό πίνακα. Αναπτύσσεται η δημιουργικότητά τους, συμμετέχουν στις εικαστικές τέχνες και παράγουν καλλιτεχνικό έργο.- 10η Δραστηριότητα (4ο Επίπεδο μάθησης -Παραγωγική μάθηση): Στόχος της δραστηριότητας είναι η δημιουργία και ολοκλήρωση ψηφιδωτών (puzzles) με φωτογραφίες της Αγίας Σοφίας. Μία ομάδα χρησιμοποιεί φωτογραφίες τις οποίες κόβει με κατάλληλο τρόπο και τις ανταλλάσσει με άλλη ομάδα για να τις συνθέσει. Άλλη ομάδα δημιουργεί ψηφιδωτά με τη βοήθεια διαδικτυακού τόπου http://www.jigsawplanet.com/ και καλεί άλλες ομάδες με τη βοήθεια του διαδραστικού να συνθέσει αυτά τα ψηφιδωτά.

7. ΑξιολόγησηΣημαντικό στοιχείο στο προτεινόμενο σενάριο είναι η μεθοδολογία προσέγγισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας, δίνοντας έμφαση στην ομαδοσυνεργατική προσέγγιση, χρησιμοποιώντας όλα τα εργαλεία και αξιοποιώντας με ευέλικτο τρόπο τη τεχνολογία (διαδραστικός πίνακας, υπολογιστής). Επιπλέον, το σενάριο μπορεί να τροποποιηθεί, να διαμορφωθεί ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες, τους μαθησιακούς και διδακτικούς στόχους.

ΒιβλιογραφίαΑναστασιάδης, Π., Μικρόπουλος, Α., Μπέλλου, I., Παπαχρήστος, N.,

Παπαναστασίου, Γ., Σιμωτάς, Κ., Σοφός, Λ., Τριανταφυλλίδης,Α., Φιλιππούσης, Γ., Φραγκάκη, Μ. (2010). Ο Διαδραστικός Πίνακας στη Σχολική Τάξη- Παιδαγωγικές προσεγγίσεις- διδακτικές εφαρμογές- Θεωρητικό πλαίσιο. Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών για την Αξιοποίηση και Εφαρμογή των ΤΠΕ στη Διδακτική Πράξη» του Ε.Π. «Εκπαίδευση και δια βίου μάθηση»

Αναστασιάδης Παναγιώτης (2008). Ζητήματα παιδαγωγικού σχεδιασμού για τη Διδακτική Αξιοποίηση της Διαδραστικής Τηλεδιάσκεψης σε Περιβάλλον Μικτής Πολυμορφικής Μάθησης. Στο Αναστασιάδης Παναγιώτης (Επιμ.), ΗΤηλεδιάσκεψη στην υπηρεσία της Δια Βίου Μάθησης και της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Αθήνα: Gutenberg.

ΔΕΠΠΣ - ΑΠΣ Ιστορίας, 2004. Πρόσβαση 20/7/2010 από http://www.pi- schools.gr/programs/depps/

ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Page 15: Ιστορία Ε΄ 3.15. ΄΄Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής΄΄

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 1276

ΔΕΙ IIΙΣ - ΔΕΠΠΣ - ΑΠΣ Μουσικής, 2004. Πρόσβαση 20/7/2010 από http://www.pi-schools.gr/programs/depps/

Ματσαγγούρας, Η. (2005). Στρατηγικές Διδασκαλίας. Η Κριτική Σκέψη στη Διδακτική Πράξη. Πέμπτη Έκδοση. Αθήνα: Gutenberg

Ματσαγγούρας, Η. Γ. (2000). Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση: Θεωρία και πράξη της διδασκαλίας. Αθήνα: Γρηγόρης

Ματσαγγούρας, Η.Γ. (2004). Στρατηγικές διδασκαλίας. Η κριτική σκέψη στη διδακτική πράξη. Αθήνα: Gutenberg

Ράπτης, Α., & Ράπτη, Α., (2007). Μάθηση και Διδασκαλία στην Εποχή της.

Πληροφορίας: Ολική Προσέγγιση. Τόμος Α. Αθήνα: Αριστοτέλης Ράπτης.

Φλουρής, Γ. (1989). Η χρήση ενός διδακτικού μοντέλο. Αθήνα: Παιδαγωγική Εταιρία Ελλάδας, Τεχνολογία και εκπαίδευση

Lionarakis, A. (1998). Polymorphic Education: A pedagogical framework for open and distance learning. In A. Szucs & A. Wagner. (Eds). Universities in a Digital Era: Transformation, Innovation and Tradition Roles and Perspectives o f Open and Distance Learning, Proceedings of the 7th European Distance learning Network (EDEN), Conference, University of Bologna, Italy Εικονική περιήγηση http://www.360tr.com/34_istanbul/ayasofya/english/

Ιστότοπος για τη δημιουργία puzzles :http://www.jigsawplanet.com

Ιστότοπος για δραστηριότητες σε σχέση με τη ζωγραφική: www.art.com

Ιστότοπος για τη δημιουργία εννοιολογικών χαρτών: Bubbl.us

ΜΕΡΟΣ Γ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ