ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ - ΟΔΥΣΣΕΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ 9η ε 311-420

ΣΤΟΧΟΙ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Nα διακρίνουμε τις φάσεις της σύγκρουσης του θεού Ποσειδώνα με τον Οδυσσέα (διακρίνοντας κάθε φορά την επίθεση του θεού και την αντίδραση του ήρωα) σε συνάρτηση με την παρέμβαση της Ινώς.Να γνωρίσουμε την έννοια της κλιμάκωσης και να προσδιορίσουμε την κλιμακούμενη ένταση της σύγκρουσης του θεού με τον ήρωαΝα γνωρίσουμε επίσης τον μονόλογο ως αφηγηματική τεχνική και την ομηρική-διεξοδική παρομοίωση (να μπορούμε να διακρίνουμε τη δομή μιας τέτοιας παρομοίωσης)

Ο ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ

Ο Ποσειδώνας, επιστρέφοντας από τους ……………………………., βλέπει τον Οδυσσέα κοντά στο νησί των ………………………, όπου του είναι γραφτό να ……………………………… και οργισμένος μονολογεί: διαπιστώνει ότι οι θεοί …………………………………………. και αποφασίζει να ………...............................

ΤΡΕΙΣ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ

Α φάση: 321-345 Β φάση: 346-366 Γ φάση: 402-412 Σε κάθε φάση διακρίνουμε την

επίθεση του Ποσειδώνα και την αντίδραση του Οδυσσέα

Α΄ΦΑΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ

Επίθεση Ποσειδώνα:321-326

Αντίδραση Οδυσσέα: 327-345

Α΄ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΟΔΥΣΣΕΑΣΩΣΤΟ Ή ΛΑΘΟΣ;

Ο Οδυσσέας διατηρεί την ψυχραιμία του και αντιδρά με θάρρος.

Θυμάται την πρόβλεψη της Καλυψώς για νέες συμφορές.

Καταλαβαίνει ότι ο Ποσειδώνας του επιτέθηκε. Καλοτυχίζει τους συμπολεμιστές του που έπεσαν

στην Τροία. Εύχεται να είχε πεθάνει κι ο ίδιος στη μάχη, γιατί

θα κέρδιζε αιώνια δόξα. Αγωνία και απελπισία τον κυριεύουν. Η αφηγηματική τεχνική των στίχων 329-345 είναι

πρωτοπρόσωπη αφήγηση-διάλογος.

Β ΦΑΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ

Επίθεση Ποσειδώνα: 346-354 και 361-366

Η τρικυμία επιτείνεται.Αντίδραση Οδυσσέα:

355-360

ΟΜΗΡΙΚΗ ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ ΔΟΜΗ α) Αποτελείται από δύο μέρη: το αναφορικό, το

οποίο εισάγεται κυρίως με τις λέξεις «πως», «όπως» και το δεικτικό, το οποίο εισάγεται με τις λέξεις «έτσι», «παρόμοια». Συνήθως το αναφορικό μέρος της παρομοίωσης προηγείται και είναι μεγαλύτερο σε έκταση από το δεικτικό.

β) Συνήθως η παρομοίωση έχει δύο κύριους όρους, έναν στο αναφορικό μέρος και έναν στο δεικτικό, οι οποίοι έχουν ένα κοινό σημείο και γι' αυτό παραλληλίζονται μεταξύ τους.

Η μελέτη της ομηρικής παρομοίωσης πρέπει να ακολουθεί τα εξής στάδια:α) Τη διάκριση των δύο μερών της, αναφορικού και δεικτικού,β) Τον εντοπισμό των δύο κυρίων όρων, οι οποίοι συγκρίνονται,γ) Την επισήμανση του κοινού σημείου των δύο συγκρινόμενων όρων,δ) Τον προσδιορισμό του χώρου, από τον οποίο αντλείται το υλικό της.

ΟΜΗΡΙΚΗ ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ - Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ

:

α) Χρησιμοποιείται για να ζωντανέψει μια εικόνα ή/ και να τονίσει μια ψυχική κατάσταση,

κυρίως κατά τη διάρκεια κάποιας περιγραφικής αφήγησης.

β) Εισάγει στοιχεία της καθημερινότητας στην επική αφήγηση,

βοηθώντας έτσι τον αναγνώστη να ενημερωθεί γι' αυτά ή να κατανοήσει

καλύτερα μέσω αυτών τα άγνωστα στοιχεία, που θέλει να παρουσιάσει ο ποιητής,

γ) Ανακόπτει μεν τη δράση και εξέλιξη του έπους, αλλά

εντείνει το συναίσθημα.

δ) Ποικίλλει την αφήγηση.

ΟΜΗΡΙΚΗ ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ Πώς ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμπο αγκάθια,

κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα πράμα,έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και την πήγαιναν.

Αναφορικό μέρος: Πώς ο χειμερινός βοριάς σαρώνει στον κάμπο αγκάθια,

κι αυτά σφιχταγκαλιάζονται και γίνονται ένα πράμα Δεικτικό μέρος: έτσι και τη σχεδία οι άνεμοι εδώ και εκεί τη φέρναν και την

πήγαιναν Κύριοι όροι: αγκάθια-σχεδία Κοινό σημείο: Στροβιλίζονται (από το βοριά/από τους ανέμους)

ΠΑΡΕΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΙΝΩ

Η Λευκοθέα σώζει τον Οδυσσέα,

πίνακας του Johann

Heinrich Füssli

ΙΝΩ-ΛΕΥΚΟΘΕΑ Σαν από μηχανής θεός ενθαρρύνει τον

Οδυσσέα. Αποκαλύπτει στον Οδυσσέα ότι ο αίτιος της

συμφοράς του είναι ο…………………………… αλλά και ότι δεν θα μπορέσει …………………….……………………..

Τον συμβουλεύει να ………………………, να …….……… …………………………………………… και να …………… …………………………………………………………………………

Πληροφορεί τον Οδυσσέα ότι η μοίρα του …………………………………………………………………….

Του δίνει ………………………………………. . ζητώντας του να ……………………………………………………………….

Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΕΤΑΙ Μονολογεί για ακόμα μία φορά προσπαθώντας να

βρει την καλύτερη λύση. Επιλέξτε τις σωστές προτάσεις: Α. Χαίρεται με την παρέμβαση της Ινώς την

οποία εμπιστεύεται και ακολουθεί αμέσως τη συμβουλή της.

Β. Τον προβληματίζει η μακρινή απόσταση από τη στεριά.

Γ. Υποψιάζεται ότι πάλι κάποιος δόλος υφαίνεται εις βάρος του.

Δ. Αποφασίζει να μείνει πάνω στη σχεδία και να μην ακολουθήσει τη συμβουλή της Ινώς.

Ε. Αποφασίζει να μείνει πάνω στη σχεδία, όσο αυτή αντέχει, και να πέσει στο νερό, μόλις αυτή διαλυθεί.

Γ ΦΑΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ

Επίθεση Ποσειδώνα:402-406

Η κορύφωση της τρικυμίας.Αντίδραση Οδυσσέα:

407-412

ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ

ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙΚΥΜΙΑΣΕΝΤΑΣΗ ΑΝΟΔΙΚΗ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ