Φυσική Ε΄. Ενότητα 3. Κεφάλαιο 5: Τροφές και ενέργεια

Τροφές και ενέργεια Μαγική κιμωλία

Από τι εξαρτάται η ζωή σας? Τι μπορεί να σας κάνει υγιή ή άρρωστο; Τι δεν έχουν

αρκετό πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ; Και ακόμα ένα δισεκατομμύριο

έχουν πάρα πολύ; Τι μπορεί να είναι νόστιμο ή όχι τόσο εύγευστο;

Το ξέρεις, έτσι δεν είναι;

Κλικ στην εικόνα.

Τι είναι η τροφή;

Όλοι ξέρουμε τι είναι η τροφή...Για

εμένα το πιγκουίνο η τροφή είναι τα ψάρια! Λατρεύω να τρώω ψάρια! Ποιο είναι

το δικό σας αγαπημένο είδος τροφής; Τα μακαρόνια; Τα παγωτά; Τα

χάμπουργκερ; Ε...πιο πιθανόν να είναι όλα αυτά παρά τα καρότα ή τα ψάρια, έτσι

δεν είναι;

Από τι όμως αποτελείται η τροφή; Τα τρόφιμα αποτελούνται από διάφορα θρεπτικά συστατικά.

Πρωτεϊνες : Τις βρίσκουμε στα ψάρια, στο κρέας,

στα φασόλια κ.α.

http://magikikimwlia.blogspot.gr/

https://docs.google.com/drawings/d/1-96XSc0aSF_yluy6bLwi3Xde2_Ww2rgJ75pQ5ax7K2I/edit

http://tiki.oneworld.net/food/intro2.gif

http://tiki.oneworld.net/food/intro1.gif

http://tiki.oneworld.net/food/bigthree1.gif

Υδατάνθρακες: Τους συναντάμε στα ζυμαρικά, στη

ζάχαρη, στα δημητριακά, στα λαχανικά.

Λίπος: Το συναντάμε στο βούτυρο, το λάδι, στο τυρί, στα

τηγανιτά τρόφιμα.

Σχεδόν όλα τα τρόφιμα που καταναλώνετε περιέχουν τα παραπάνω τρία βασικά

συστατικά σε διαφορετικές αναλογίες. Περιέχουν όμως και και δυο ακόμη βασικά

στοιχεία για τη διατροφή μας. Τις βιταμίνες.....

....και τα μέταλλα. Τέτοια είναι το αλάτι και ο σίδηρος.

Οι τροφές που καταναλώνουμε άλλοτε είναι επεξεργασμένες και άλλοτε όχι. Μη

επεξεργασμένες είναι αυτές που καταναλώνουμε ακριβώς όπως έχουν παραχθεί

από το χωράφι. Αντίθετα επεξεργασμένες είναι αυτές που έχουν υποστεί κάποιο

είδος επεξεργασίας ή μεταποίησης.

Ένα πορτοκάλι λοιπόν δεν είναι επεξεργασμένο, αλλά αν πιείτε ένα χυμό

πορτοκαλιού από συσκευασία είναι ένα είδος τροφής που έχει επεξεργαστεί. Αν

κοιτάξετε από τι είναι φτιαγμένος ο χυμός....γνωρίζετε όλα τα συστατικά του; Για

κάντε το ίδιο με τα μακαρόνια, με τις σοκολάτες, με το γάλα και με ό,τι άλλο έχετε

στα ντουλάπια σας.

Είμαστε ό,τι τρώμε!

Σίγουρα το έχετε ακούσει πολλές φορές! Βέβαια, δεν αληθεύει απόλυτα, αλλά η

αλήθεια είναι πως αν καταναλώνουμε συνεχώς μεγάλες ποσότητες τροφίμων

χωρίς να ασκούμαστε, ο οργανισμός μας αποθηκεύει την περίσσεια ενέργεια με

τη μορφή λίπους. Έτσι παχαίνουμε!



http://tiki.oneworld.net/food/vitamins.gif

Το σώμα μας χρειάζεται μια καλή μίξη από όλα τα είδη των τροφών για να είμαστε

υγιείς.

Υπάρχουν καλές και κακές τροφές;

Υπάρχουν τροφές που πρέπει να καταναλώνουμε με μέτρο για να μην έχουν

αρνητικά αποτελέσματα στην υγεία μας. Τέτοιες είναι οι παρακάτω:

Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα για το σωστό τρόπο διατροφής κάνε

κλικ εδώ και εδώ.

Παρακάτω θα βρεις ένα παιχνίδι. Επέλεξε από τα διάφορα είδη τροφών και σνακ

αυτά που επιθυμείς. Δες πόσες χιλιοθερμίδες (κλικ εδώ για να θυμηθείς τι είναι)

έχει η κάθε σου επιλογή και τι ποσότητα λίπους περιέχει. Επειδή είναι στα

Αγγλικά ίσως χρειαστείς βοήθεια.

Για την πυραμίδα διατροφής έχουμε μιλήσει πολλές φορές!

http://bletsas.gr/energy-foods/

http://bletsas.gr/%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1/

https://docs.google.com/drawings/d/1gMFFtmXYq26MHvXqS91FQBANLwx_mL079_-eBA1QPsE/edit

http://tiki.oneworld.net/food/favorites.gif

http://tiki.oneworld.net/food/bad_foods.gif

http://www.cspinet.org/cgi-bin/smartmouth/choose.pl

ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ο οργανισμός μας, για να λειτουργήσει, χρειάζεται ενέργεια, την οποία βρίσκει στις τροφές. Η ενέργεια

αυτή απελευθερώνεται με τη χώνευση και χρησιμοποιείται για καθετί που κάνουμε. Αυτήν την ενέργεια τη

μετράμε σε θερμίδες.

Ένα παιδί στην ηλικία μας χρειάζεται ένα ορισμένο αριθμό

θερμίδων. Τα αγόρια χρειάζονται ημερησίως 2.400 θερμίδες ενώ τα

κορίτσια 2.200. Αν η ποσότητα της τροφής είναι μεγαλύτερη από

εκείνη που χρειαζόμαστε για τις καθημερινές μας ανάγκες, η ενέργεια

που περισσεύει αποθηκεύεται στο σώμα μας με μορφή λίπους.

Για να διατηρούμε το σωστό βάρος και να είμαστε υγιείς, πρέπει να

καταναλώνουμε υγιεινές τροφές και να κάνουμε ασκήσεις, δηλαδή να

γυμναζόμαστε συχνά.

Το σώμα μας εκτός από ενέργεια χρειάζεται, για να λειτουργεί

σωστά, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπίδια, βιταμίνες και άλατα.

Οι πρωτεΐνες: Υπάρχουν δύο ειδών. Οι ζωικές και οι φυτικές

(κρέας, αυγά, γαλακτοκομικά, μαύρο ψωμί, όσπρια και ψάρια). Οι

ζωικές πρωτεΐνες είναι καλύτερες, γιατί χωνεύονται εύκολα.

Οι υδατάνθρακες: Είναι οι πιο εύπεπτες θρεπτικές ουσίες. Αναπληρώνονται εύκολα με τροφές χαμηλού

κόστους. Ονομάζονται και σάκχαρα. Διαιρούνται σε απλά σάκχαρα ή μονοσακχαρίτες και διασπώμενους

υδατάνθρακες ή πολυσακχαρίτες. Περιέχονται στο ψωμί, στα φρούτα, στα γαλακτοκομικά, στο μέλι, στα

γλυκά, στα ζυμαρικά, στις πατάτες, στη ζάχαρη, στα δημητριακά και στα όσπρια.

Τα λιπίδια: Διακρίνονται σε ζωικά και φυτικά και ανάλογα με τη φυσική τους κατάσταση σε λίπη, που

είναι στερεά, και έλαια, που είναι υγρά. Τα λίπη και τα έλαια είναι ενώσεις της γλυκερίνης και των λιπαρών

οξέων. Τα λιπαρά οξέα χωρίζονται σε κορεσμένα και σε ακόρεστα. Τα ακόρεστα χωρίζονται σε

μονοακόρεστα και σε πολυακόρεστα. Τα φυτικά έλαια είναι πιο υγιεινά απ’ τα ζωικά. Τα λιπίδια

βρίσκονται στο κρέας, στα γαλακτοκομικά, στα ψάρια (γαύρος, σαρδέλα, πέστροφα), στο ηλιέλαιο και στο

ελαιόλαδο.

Οι βιταμίνες: Είναι ουσίες απαραίτητες για τη ζωή. Ο οργανισμός μας έχει μεγάλη ανάγκη απ’ αυτές, για να

λειτουργεί σωστά και για την αντίστασή του στις διάφορες ασθένειες. Ακόμα, αναζωογονούν τα κύτταρα.

Βρίσκονται σε διάφορα φρούτα και λαχανικά, στα όσπρια, στους ξηρούς καρπούς, στα κρέατα, στα αυγά,

στα δημητριακά και σε διάφορα έλαια.

Τα άλατα: Είναι ενώσεις που περιέχουν ασβέστιο (γαλακτοκομικά), φώσφορο (ψάρια), σίδηρο (συκώτι,

φακές, σπανάκι, μαϊντανός, φακές, κ.ά.), ιώδιο (αλάτι), κάλιο (διάφορα είδη λαχανικών) και νάτριο (αλάτι).

Η λέξη δίαιτα χρησιμοποιείται απ’ τους περισσότερους, όταν θέλουν να χάσουν μερικά κιλά, δηλαδή να

αδυνατίσουν. Αλλά δίαιτα δε σημαίνει αυτό. Όταν λέμε δίαιτα εννοούμε τη διατροφή γενικά. Το ίδιο

σημαίνει και η λέξη διαιτολόγιο. Η διαφορά της δίαιτας με τη δίαιτα αδυνατίσματος είναι ότι τη δίαιτα

αδυνατίσματος την κάνουμε, για να χάσουμε βάρος. Δεν μπορούμε, όμως, μόνοι μας να αποφασίσουμε για

κάποια δίαιτα αδυνατίσματος που θέλουμε να κάνουμε, γιατί μπορεί να μην τρεφόμαστε αρκετά, να

ζαλιζόμαστε και να ‘χουμε κάποιες διαταραχές. Γι’ αυτό πρέπει να συμβουλευόμαστε κάποιο διαιτολόγο,

για να μας δώσει ένα διαιτολόγιο κατάλληλο για να αδυνατίσουμε.

Ηλιάδης Κώστας, Παυλίδης Βασίλης, Χαραλαμπίδης Γιάννης (ΣΤ΄ Τάξη)

Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΣΩΣΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

1. Ξεκινάμε τη μέρα μας πάντα τρώγοντας ένα καλό πρωινό, κατά προτίμηση γάλα

με δημητριακά.

2. Πίνουμε τουλάχιστο δύο ποτήρια γάλα την ημέρα.

3. Τρώμε καθημερινά δύο φρούτα.

4. Τρώμε όσπρια τουλάχιστο μία φορά την εβδομάδα.

5. Τρώμε πολλά λαχανικά και μαγειρεμένα και ωμά.

6. Τρώμε λιγότερο κρέας και περισσότερα ψάρια.

7. Προσπαθούμε να μειώσουμε τη ζάχαρη και το αλάτι. Αντί για αυτό

χρησιμοποιούμε μυρωδικά (ρίγανη, θυμάρι, βασιλικό κ.ά.).

8. Πίνουμε τουλάχιστον έξι ποτήρια νερό την ημέρα.

9.Αποφεύγουμε τα διάφορα σνακ και τα φαστ φουντ.

10. Προτιμούμε να πίνουμε φρέσκους χυμούς ή χυμούς χωρίς ανθρακικό.

Δημοτικό Σχολείο Ριζού

ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 3Η

ΚΕΦΑΛΑΙΟ :ΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Ο άνθρωπος για να ζήσει χρειάζεται ενέργεια, που την παίρνει από τις διάφορες τροφές.

Αυτές περιέχουν χημική ενέργεια που ο άνθρωπος την αποθηκεύει και τη μετατρέπει σε

κινητική(κίνηση σώματος), δυναμική(σύσπαση μυών),

θερμική(διατήρηση θερμοκρασίας ηλεκτρική(επικοινωνία εγκεφάλου με

σώματος ) μέρη σώματος).

Όλες οι τροφές δεν προσφέρουν την ίδια ποσότητα ενέργειας ούτε ο άνθρωπος καταναλώνει την

ίδια ποσότητα ενέργειας σε όλες τις ηλικίες ή τις δραστηριότητές του.

Για να λειτουργεί κανονικά ο οργανισμός του ανθρώπου θα πρέπει να παίρνει από τις τροφές την

ποσότητα ενέργειας που χρειάζεται. Θα πρέπει ανάλογα με την ηλικία και την εργασία του να

ακολουθεί μια σωστή διατροφή.

Ενέργεια χρειάζεται ο άνθρωπος ακόμα και όταν κοιμάται, για να αναπνέει και να

λειτουργούν τα όργανά του.

Η ενέργεια που χρειάζεται ο άνθρωπος γι αυτές τις λειτουργίες ονομάζεται βασικός

μεταβολισμός και εξαρτάται τόσο από το φύλο (άντρας-γυναίκα), όσο και από τη σωματική μάζα

του καθενός. Περισσότερη ενέργεια χρειάζεται ένας άντρας από μια γυναίκα και περισσότερη

ενέργεια ένας παχύς από έναν αδύνατο.

Αν η ενέργεια των τροφών που καταναλώνει ο άνθρωπος είναι μεγαλύτερη από την ενέργεια που

χρειάζεται για την κάλυψη των καθημερινών του αναγκών, τότε το περίσσευμα μετατρέπεται σε

λίπος και αποθηκεύεται στο σώμα μας για να χρησιμοποιηθεί σε περιόδους έλλειψης τροφής.

Όμως η ενέργεια έχει σχέση και με το είδος της δραστηριότητας που ασχολείται ο οργανισμός

(πιο πολύ ενέργεια χρειάζεται ο οικοδόμος από τον υπάλληλο γραφείου κλπ)

Την ποσότητα ενέργειας που λαμβάνει ένας άνθρωπος τη μετράμε σε Κιλοτζάουλ ή αλλιώς kj.

Kάθε kj είναι ίσο με 1.000 Τζάουλ. 1kj=1.000j.

Παλιότερα χρησιμοποιούσαν τη χιλιοθερμίδα(kcal).

Μάλιστα σε μερικές συσκευασίες τροφίμων αναγράφονται και οι δυο μονάδες μέτρησης:

4,2 kj αντιστοιχούν περίπου σε 1 kcal

Ένας άντρας 70kg χρειάζεται ενέργεια περίπου ίση με 8800Kj ή 2100 kcal περίπου

Μία γυναίκα 60Kg χρειάζεται ενέργεια περίπου ίση με 7100Kj ή 1700 kcal περίπου

Από όλα αυτά καταλαβαίνουμε ότι όποιος κινείται λίγο καλό θα είναι να καταναλώνει τροφές που

περιέχουν λίγη ενέργεια, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ψάρια κλπ ενώ αυτός που κινείται πολύ

χρειάζεται τροφές με πολύ ενέργεια (κρέατα,βούτυρα, λάδια, κλπ).

Εύκολα καταλαβαίνουμε ότι αν κάποιος κινείται λίγο και καταναλώνει τροφές που περιέχουν πολύ

ενέργεια, τότε η ενέργεια που δεν καταναλώνεται αποθηκεύεται στο σώμα του με τη μορφή λίπους

και παχαίνει.

Ο πίνακας του βιβλίου της σελίδας 52 μας ενημερώνει για την ενέργεια των τροφίμων ανά

100γραμμάρια (ενεργειακό περιεχόμενο)

Με βάση τον πίνακα αυτό κατέγραψε τις τροφές που στα 100γραμμάρια έχουν ενεργειακό

περιεχόμενο πάνω από 1.000 Kj. Ποια τροφή του πίνακα έχει το λιγότερο ενεργειακό

περιεχόμενο;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ΠΩΣ ΒΡΙΣΚΩ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΟΥ ΠΑΙΡΝΩ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΤΡΟΦΙΜΟ

Καταρχήν συμβουλεύομαι έναν πίνακα ενεργειακού περιεχόμενου των τροφίμων

Ύστερα για να βρω την ενέργεια που πήρα από το τρόφιμο που έχω καταναλώσει θα πρέπει

να πολλαπλασιάσω

το ενεργειακό περιεχόμενο του τροφίμου με τα γραμμάρια που έχω καταναλώσει κι ύστερα

να διαιρέσω

αυτό που θα βρω δια του 100

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

200 gr(γραμμάρια) ψωμί = (1050 Kj Χ200 gr) : 100 gr = 210000 : 100 =2100 Kj

50 gr(γραμμάρια) ψωμί = (1050 Kj Χ50 gr) : 100 gr =52500 : 100 = 525 Kj

Πλατής Κωνσταντίνος

Επιµόρφωση στις ΤΠΕ Β΄ Επιπέδου «««ΤΤΤρρροοοφφφέέέςςς κκκαααιιι ΕΕΕνννέέέρρργγγεεειιιααα»»» Α΄ Περίοδος, 2007-2008 Λογισµικό στις Φυσικές Επιστήµες

(εργαλείο κατασκευής το Front Page)

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

ΕΝΤΥΠΟ Α ……………………………………………………………………………………………………………………………………..2

∆ΟΜΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ …………………………………………………………………….3

ΕΝΤΥΠΑ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΘΗΤΗ/ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ…..………………………………………………….4

ΕΝΤΥΠΟ Β ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 10

Ο∆ΗΓΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ …………………………………………………………………… 10

ΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ …………………………………………………………………………………………………………….. 11

1. Συνοπτική Παρουσίαση Σεναρίου ………………………………………………….…………………………………… 11

1.1 Τίτλος διδακτικού σεναρίου ……………………………………………………………………………………….11

1.2 Εµπλεκόµενες γνωστικές περιοχές ………………………………………………………………………….11

1.3 Τάξεις στις οποίες µπορεί να απευθύνεται ……………………………………………………………11

1.4 Συµβατότητα µε το αναλυτικό πρόγραµµα ………………………………………………………………11

1.5 Οργάνωση της διδασκαλίας & απαιτούµενη υλικοτεχνική υποδοµή ……………………12

1.6 ∆ιδακτικοί στόχοι ……………………………………………………………………………………………………….12

1.7 Εκτιµώµενη διάρκεια ………………………………………………………………………………………………….13

2. ∆ιδακτικές Προσεγγίσεις ……………………………………………………………………………………………………… 13

2.1. ∆ιδακτική προσέγγιση µε ΤΠΕ …………………………………………………………………………….14

2.2. Πορεία διδασκαλίας ……. …………………………………………………………………………………………14

2.3. Συνοδευτικά φύλλα εργασίας ……………………………………………………………………………….…21

3. Βιβλιογραφία …………………………………………………………………………………………………………………………….21




2

ΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΕΝΤΥΠΟ Α

∆οµή του Εκπαιδευτικού Λογισµικού

Έντυπα Φύλλα Εργασίας µαθητή/µαθήτριας

Μπελαφέµινε Φρατζέσκα

Οικονόµου Χριστίνα




3

∆οµή του Εκπαιδευτικού Λογισµικού:




4

Ονοµατεπώνυµο:

Υποθέσεις

Μπορείς να γράψεις και εσύ τις υποθέσεις σου

απαντώντας στις παρακάτω ερωτήσεις:

1. Από πού παίρνει ο αθλητής την ενέργεια που χρειάζεται για να τρέξει ;

2. Ποιος χρειάζεται περισσότερη ενέργεια, η γραµµατέας ή ο κολυµβητής;

3. Ίδια ενέργεια έχουν 1 κιλό µήλα και 1 κιλό κρέας;

Γράψε εδώ τις υποθέσεις σου:




5

Πειραµατισµός-1η ∆ραστηριότητα





6



1. Παρατήρησε τον παρακάτω πίνακα µε το ενεργειακό περιεχόµενο διαφόρων

τροφίµων.

Ποια τρόφιµα περιέχουν περισσότερη και ποια λιγότερη ενέργεια;

Τρόφιµα

Ενέργεια σε που περιέχουν σε 100 γρ.

ψωµί 1050 kj

ρύζι 1465 kj

πατάτες 335 kj

σοκολάτα 2260 kj

βούτυρο 3010 kj

µακαρόνια 1487 kj

λάδι 3870 kj

δηµητριακά 1587 kj

κίτρινο τυρί 1677 kj

γάλα πλήρες 3,5% 29 kj

γιαούρτι 10% 521 kj

αβγό 630 kj

σαλάµι 1800 kj

µοσχάρι 835 kj

χοιρινό 1050 kj

βακαλάος 290 kj

φασόλια 420 kj

µήλα 210 kj

πορτοκάλια 190 kj

πράσινη σαλάτα 80 kj

2. Μπορείς να γράψεις ποια τρόφιµα περιέχουν λιγότερη και ποια περισσότερη ενέργεια:




7


Πειραµατισµός - 4η ∆ραστηριότητα

Το ηµερήσιο Πρόγραµµα της ∆ιατροφής µου

Μπορείς να γράψεις την ποσότητα της τροφής σε γρ. και το είδος τροφής που

καταναλώνεις κατά τη διάρκεια µιας ηµέρας

(π.χ. δίπλα στο Πρωινό γράφω: 20 γρ. ψωµί

125 γρ. χυµό πορτοκάλι)

∆ιάρκεια

ηµέρας

Ποσότητα και είδος τροφής

Πρωινό

Μεσηµεριανό

Βραδινό

Ενδιάµεσα




8



2. Η ενέργεια που παίρνουµε από τις τροφές, τι σχέση πρέπει να έχει µε

την ενέργεια που είναι απαραίτητη για τις δραστηριότητές µας;

Τι πρέπει να κάνουµε αν η ενέργεια που παίρνουµε από τις τροφές είναι

περισσότερη από αυτή που χρειαζόµαστε;

Γράψε τη γνώµη σου:




9

Συµπεράσµατα

ΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

1. Μπορείς να συµπληρώσεις τη στήλη µε τα συµπεράσµατα, απαντώντας στις

ερωτήσεις:

2. Μπορείς τώρα εδώ να αντιγράψεις τα παραπάνω συµπεράσµατα. Στη συνέχεια,

προσπάθησε να αλλάξεις κάποιες λέξεις ή να προσθέσεις δικές σου, ώστε να

δηµιουργηθεί ένα ενιαίο κείµενο χωρίς επαναλήψεις:


ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1. Από πού παίρνει ο άνθρωπος την

ενέργεια που χρειάζεται;

2. Ο άνθρωπος καταναλώνει την ίδια

ενέργεια για κάθε δραστηριότητά

του;

3. Όλες οι τροφές περιέχουν την ίδια

ενέργεια;

4. Πώς συσχετίζεται η ενέργεια που

χρειάζεται ο άνθρωπος

καθηµερινά,

µε την ενέργεια που παίρνει από

τις τροφές;

5. Ο άνθρωπος που κινείται λίγο,

πόσο πρέπει να τρώει και γιατί;

Ποιες τροφές πρέπει να προτιµά;




10


ΕΝΤΥΠΟ Β

Ο∆ΗΓΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ

Μπελαφέµινε Φρατζέσκα

Οικονόµου Χριστίνα




11


1. Συνοπτική Παρουσίαση Σεναρίου

Το συγκεκριµένο σενάριο δηµιουργήθηκε, γιατί οι µαθητές/µαθήτριες εξέφρασαν

προβληµατισµούς σχετικά µε το γιατί µερικοί άνθρωποι όταν τρώνε παχαίνουνε και

γιατί άλλοι µε την ίδια ποσότητα φαγητού δεν παχαίνουν.

Αποφασίσαµε λοιπόν να συνδέσουµε την τροφή και τις δραστηριότητες µε την ενέργεια

και να δηµιουργήσουµε ένα εκπαιδευτικό λογισµικό µέσα από το οποίο ο/η µαθητής/

µαθήτρια, αφού καταγράψει, µετρήσει, υπολογίσει και συγκρίνει, θα καταλήξει σε

συµπεράσµατα για τα παραπάνω προβλήµατα που τον/την απασχολούν.

Για τη δοµή του εκπαιδευτικού λογισµικού ακολουθήσαµε το πρότυπο του ερευνητικά

εξελισσόµενου µοντέλου διδασκαλίας µε τα πέντε στάδια: το έναυσµα ενδιαφέροντος, τη

διατύπωση υποθέσεων, τον πειραµατισµό, τη διατύπωση συµπερασµάτων και τη

γενίκευση-εµπέδωση.

Τα φύλλα εργασίας είναι ατοµικά για κάθε µαθητή/µαθήτρια, ώστε να µπορεί να ελέγχει

τη διαδικασία µάθησης (αυτορύθµιση).

1.1 Τίτλος διδακτικού σεναρίου

Τροφή και Ενέργεια.

1.2 Εµπλεκόµενες γνωστικές περιοχές

Φυσικές Επιστήµες, Μαθηµατικά και Γλώσσα.

1.3 Τάξεις στις οποίες µπορεί να απευθύνεται

Το εκπαιδευτικό σενάριο απευθύνεται στους/στις µαθητές/µαθήτριες της Ε΄ τάξης του

∆ηµοτικού.

1.4 Συµβατότητα µε το αναλυτικό πρόγραµµα

Το εκπαιδευτικό σενάριο είναι απολύτως συµβατό µε το Αναλυτικό Πρόγραµµα

Σπουδών, αφού ο κεντρικός του άξονας αφορά στην εξοικείωση του/της

µαθητή/µαθήτριας µε τον επιστηµονικό τρόπο σκέψης (παρατήρηση – αξιοποίηση και

συγκέντρωση πληροφοριών, διατύπωση υποθέσεων, πειραµατικό έλεγχό τους, ανάλυση

και ερµηνεία δεδοµένων, εξαγωγή συµπερασµάτων, ικανότητα γενίκευσης και κατασκευής

προτύπων) και µε τη χρήση της τεχνολογίας της πληροφορικής, ώστε ως




12

µελλοντικός/µελλοντική επιστήµονας να είναι ικανός/ικανή για έρευνα και τεχνολογικό

σχεδιασµό.

1.5 Οργάνωση της διδασκαλίας & απαιτούµενη υλικοτεχνική υποδοµή

Το µάθηµα είναι καλό να γίνει στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου. Είναι καλό οι

µαθητές/µαθήτριες, για να δουλέψουν το λογισµικό, να χωριστούν σε οµάδες των 2-3

ατόµων µε την απαίτηση του ανάλογου αριθµού Η/Υ, που θα έχουν τη δυνατότητα:

εγκατάστασης του λογισµικού «Τροφές και Ενέργεια»

σύνδεσης µε Επεξεργαστή Κειµένου και Λογιστικό Φύλλο

σύνδεσης µε κάποιο Φυλλοµετρητή (internet explorer, mozilla fire Fox,…)

εκτύπωσης

σύνδεσης µε το ∆ιαδίκτυο

σύνδεση µε πρόγραµµα ζωγραφικής (Paint) ή το Revelation Natural Art ή

λογισµικό εννοιολογικής χαρτογράφησης (Inspiration) ( για την επέκταση του

σεναρίου)

Η συζήτηση των διαφόρων θεµάτων, όπως απαιτείται από το εκπαιδευτικό λογισµικό,

καλό θα ήταν να γίνεται από όλους τους/τις µαθητές/µαθήτριες σε κύκλο, και µε

χρονικά περιορισµένη παρέµβαση από το/τη δάσκαλο/δασκάλα. Ο ρόλος του/της

δασκάλου/δασκάλας είναι συντονιστικός, η συζήτηση εξελίσσεται κυρίως µεταξύ των

µαθητών/µαθητριών.

Στην επιφάνεια εργασίας των ηλεκτρονικών υπολογιστών του εργαστηρίου, καλό θα

ήταν ο/η δάσκαλος/δασκάλα να δηµιουργήσουν ένα φάκελο, που θα τον ονοµάσουν

«Τροφές και Ενέργεια» και στον οποίο οι µαθητές/µαθήτριες θα αποθηκεύουν όλα τα

αρχεία που χρειάζεται.

1.6 ∆ιδακτικοί στόχοι

Γνωστικοί

o Να αναφέρουν οι µαθητές/µαθήτριες ότι ο άνθρωπος παίρνει την ενέργεια

που του είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του οργανισµού και για τις

δραστηριότητες του από την τροφή.

o Να αναφέρουν οι µαθητές/µαθήτριες ότι η ενέργεια που χρειάζεται ένας

άνθρωπος εξαρτάται από τη σωµατική του δραστηριότητα.




13

o Να αναγνωρίσουν οι µαθητές/µαθήτριες ότι διαφορετικές τροφές έχουν

διαφορετικό ενεργειακό περιεχόµενο.

o Να διαπιστώσουν οι µαθητές/µαθήτριες ότι το ενεργειακό περιεχόµενο

των τροφών που καταναλώνει ένας άνθρωπος πρέπει να είναι αντίστοιχο

της ενέργειας που απαιτείται για τις δραστηριότητές του.

o Να καταγράψουν οι µαθητές/µαθήτριες τα συµπεράσµατά τους σε κείµενο.

o Να εξοικειωθούν στην ανάγνωση και κατανόηση επιστηµονικού λόγου.

o Να εξηγούν οι µαθητές/µαθήτριες εννοιολογικά διαγράµµατα για τη

µεταβολή ενέργειας των τροφών.

Μαθησιακοί

o Να συνεργαστούν οι µαθητές/µαθήτριες οµαδικά αλλά και σε κύκλο όλη η

τάξη.

o Να είναι ικανοί οι µαθητές/µαθήτριες να συνδέσουν τις γνώσεις µε τη ζωή

και να εφαρµόσουν ένα σωστό πρόγραµµα διατροφής ανάλογο µε τις

δραστηριότητές τους.

o Να είναι σε θέση οι µαθητές/µαθήτριες να παίρνουν αποφάσεις µετά από

αποδείξεις.

o Να ελέγχουν τη διαδικασία µάθησης, να αναπτύξουν την κριτική σκέψη και

να µάθουν πώς να µαθαίνουν.

Χρήση ΤΠΕ

o Να ασκηθούν οι µαθητές/µαθήτριες στην πλοήγηση µέσα στο εκπαιδευτικό

λογισµικό.

o Να είναι ικανοί οι µαθητές/µαθήτριες τόσο στην εισαγωγή δεδοµένων όσο

και στην εξαγωγή συµπερασµάτων στο Λογιστικό Φύλλο.

o Να ασκηθούν οι µαθητές/µαθήτριες στη χρήση του Επεξεργαστή Κειµένου.

o Να πλοηγηθούν οι µαθητές/µαθήτριες σε συγκεκριµένες ιστοσελίδες και

να είναι ικανοί/ικανές στην αξιολόγηση της πληροφορίας.

1.7 Εκτιµώµενη διάρκεια

Τέσσερις (4) διδακτικές ώρες.

2. ∆ιδακτικές Προσεγγίσεις

Εφαρµόζουµε την εκπαιδευτική προσέγγιση της επιστηµονικής µεθόδου, σύµφωνα µε το

ερευνητικά εξελισσόµενο µοντέλο διδασκαλίας (όπως προαναφέραµε). Είναι µια ανακαλυπτικού




14

τύπου προσέγγιση, όπου ο/η δάσκαλος/δασκάλα δίνει το έναυσµα για συζήτηση, η οποία

εξελίσσεται µε τη µέγιστη δυνατή αλληλεπίδραση µεταξύ των µαθητών.

2.1. ∆Ι∆ΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕ ΤΠΕ

Ο Επεξεργαστής Κειµένου χρησιµοποιείται από το εκπαιδευτικό λογισµικό ως µέσο

υποστήριξης στη διαδικασία ανασχεδιασµού των ιδεών των µαθητών/µαθητριών και την

προαγωγή της συνεργατικής γραφής. Το γραπτό τους όχι µόνο αποκτά καλύτερη

αισθητική παρουσίαση και γίνεται πιο ευανάγνωστο, αλλά µπορούν και να το

βελτιώσουν και να το αναπαράγουν ανταλλάσοντας απόψεις και σκέψης µε τους/τις

συµµαθητές/συµµαθήτριές τους.

Το Λογιστικό Φύλλο χρησιµοποιείται από το εκπαιδευτικό λογισµικό στην ταξινόµηση,

στην οργάνωση, την επεξεργασία και τη διερεύνηση των δεδοµένων. Οι

µαθητές/µαθήτριες εισάγουν δεδοµένα και παίρνουν πληροφορίες που έχουν

προσωπικό νόηµα για αυτούς/αυτές. Η µάθηση λοιπόν έχει καλύτερα αποτελέσµατα.

Οι µαθητές/µαθήτριες έρχονται σε επαφή µε το ∆ιαδίκτυο µέσα από το εκπαιδευτικό

λογισµικό και µπορούν να πάρουν περισσότερες πληροφορίες για θέµατα: Τροφής και

Ενέργειας.

2.2. ΠΟΡΕΙΑ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ

Προϋπάρχουσες γνώσεις

Οι µαθητές/µαθήτριες στα πλαίσιο του κεφαλαίου «ΕΝΕΡΓΕΙΑ», έχουν ήδη διδαχθεί τις

διάφορες µορφές της: τη θερµότητα, την ηλεκτρική ενέργεια, την κινητική και τη

δυναµική ενέργεια, την πυρηνική ενέργεια, τη χηµική ενέργεια, τη φωτεινή ενέργεια.

Είναι ικανοί/ικανές να εξηγήσουν ότι η ενέργεια που χρησιµοποιούµε στην καθηµερινή

µας ζωή µπορεί να αποθηκεύεται µε διάφορους τρόπους. Επιπλέον, γνωρίζουν πώς η

ενέργεια µετατρέπεται από µια µορφή σε µια άλλη και ότι σε όλες τις ενεργειακές

µετατροπές ένα µέρος της ενέργειας µετατρέπεται σε θερµότητα, την οποία δεν

µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε και έτσι η ενέργεια υποβαθµίζεται.

Επίσης οι µαθητές/µαθήτριες γνωρίζουν πώς να αποθηκεύουν και να εκτυπώνουν

αρχεία.

Το εκπαιδευτικό σενάριο περιλαµβάνει έξι (6) Φάσεις µε το χρόνο που αντιστοιχεί:

Α΄ Φάση, «Έναυσµα» (30λεπτά ),

Β΄ Φάση, «∆ιατύπωση υποθέσεων» (15 λεπτά),

Γ΄ Φάση, «Πειραµατισµός» (70 λεπτά),

∆΄ Φάση, «Συµπεράσµατα» (20 λεπτά),

Ε΄ Φάση, «Γενίκευση» (20 λεπτά),

ΣΤ΄ Φάση, «∆ιαδίκτυο» (25 λεπτά)




15

Α΄ Φάση, «Έναυσµα» (30 λεπτά )

Όπως αναφέραµε οι µαθητές/µαθήτριες εξέφρασαν

προβληµατισµούς και ενδιαφέρον να µάθουν,

σχετικά µε το γιατί µερικοί άνθρωποι όταν τρώνε

παχαίνουνε και γιατί άλλοι µε την ίδια ποσότητα

φαγητού δεν παχαίνουν. Συζητάµε και τους/τις

πληροφορούµε ότι σε αυτό το εκπαιδευτικό

λογισµικό θα δούµε τι σχέση έχει η τροφή µε την

ενέργεια και ότι αυτή η σχέση θα δώσει απάντηση

στις απορίες που έχουν. Επίσης τους/τις λέµε για

την πορεία (δοµή) του εκπαιδευτικού λογισµικού και

για το τι θα κάνουµε και τους/τις αφήνουµε να πλοηγηθούν για λίγα λεπτά µέσα στο

περιβάλλον του εκπαιδευτικού λογισµικού. Συµφωνούµε να αποθηκεύουµε τα αρχεία που

θέλουµε στο φάκελο «Τροφές και Ενέργεια» που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του

ηλεκτρονικού υπολογιστή. Μετά συµφωνούµε ότι τα συµπεράσµατά τους θα τα δηµοσιεύσουν

στην εφηµερίδα ή στην ιστοσελίδα του σχολείου.

Κατόπιν παρατηρούµε τις εικόνες που έχει το εκπαιδευτικό λογισµικό στο «Έναυσµα» και

συζητάµε στην τάξη.

Β΄ Φάση, «∆ιατύπωση υποθέσεων» (15 λεπτά)

Στη συνέχεια ακολουθώντας το εκπαιδευτικό

λογισµικό, πάµε στο «∆ιατύπωση υποθέσεων» ή

«Υποθέσεις». Οι µαθητές/µαθήτριες συζητούν,

προβληµατίζονται και διατυπώνουν υποθέσεις πάνω

σε ερωτήµατα που προέκυψαν στο «Έναυσµα». Μετά

πατώντας το ανάλογο link ανοίγει ένα αρχείο στον

επεξεργαστή κειµένου που γράφουν τις υποθέσεις

τους. Το αρχείο αυτό µπορούν να το αποθηκεύσουν

στο φάκελο «Τροφές και Ενέργεια» στην επιφάνεια

εργασίας του ηλεκτρονικού υπολογιστή, όπως έχουµε συµφωνήσει.

Εναλλακτικά ο/η δάσκαλος/δασκάλα µοιράζει το 1ο έντυπο Φύλλο εργασίας για τους/τις

µαθητές/µαθήτριες που προτιµούν να γράψουν στο χαρτί.

Γ΄ Φάση, «Πειραµατισµός» (70 λεπτά)

Ο «Πειραµατισµός» αποτελείται από έξι(6) ∆ραστηριότητες. Οι δραστηριότητες αυτές

αποτελούν κεντρικό ρόλο στη διαδικασία µάθησης. Οι µαθητές/µαθήτριες καλούνται να

µετρήσουν, να υπολογίσουν, να καταγράψουν και να συγκρίνουν. Μέσα από αυτές τις

δραστηριότητες δηµιουργείται στους/στις µαθητές/µαθήτριες γνωστική σύγκρουση ή ενίσχυση




16

των υποθέσεων που είχαν διατυπώσει και οδηγούνται µε αυτόν τον τρόπο στην παραγωγή της

νέας γνώσης:

1η ∆ραστηριότητα:

Άσκηση αντιστοίχησης όπου ο/η

µαθητής/µαθήτρια ταιριάζει µια εικόνα που

δείχνει µια δραστηριότητα µε την ενέργεια που

χρειάζεται για αυτήν την δραστηριότητα. Οι

δραστηριότητες αυτές είναι οικείες στους/στις

µαθητές/µαθήτριες, είναι παρµένες µέσα από την

καθηµερινή τους ζωή. Μέσα από διαρκή

πειραµατισµό και επανασχεδιασµό θα οδηγηθούν

στη σωστή λύση και θα κατανοήσουν ότι για τις

δραστηριότητες που χρειάζεται περισσότερο

σωµατική δραστηριότητα απαιτείται και περισσότερη ενέργεια. Εδώ θα φροντίσει ο/η

δάσκαλος/δασκάλα να µην δίνουν οι µαθητές/µαθήτριες σηµασία στη βαθµολογία και στο

ποσοστό επιτυχίας που παρουσιάζεται όταν πατάνε το κουµπί «Έλεγξε», αλλά να τους/τις

ενδιαφέρει να πειραµατιστούν και να δουν τη σχέση που υπάρχει ανάµεσα στη σωµατική

κόπωση που χρειάζεται για µια δραστηριότητα και την ενέργεια που απαιτείται για αυτήν

καθώς και για το ότι ο οργανισµός µας χρειάζεται ενέργεια ακόµη και κατά τη διάρκεια του

ύπνου.




Ανοίγουν ένα αρχείο Λογιστικού Φύλλου και σε

έναν ηµιδοµηµένο πίνακα µε τίτλο «Το

πρόγραµµα µε τις δραστηριότητές µου µιας

ηµέρας» εισάγουν πόσες ώρες κάνουν µια

δραστηριότητα από αυτές που υπάρχουν στον

πίνακα(είναι ίδιες µε αυτές στης 1ης

∆ραστηριότητας) και παίρνουν το αποτέλεσµα

για τη συνολική ενέργεια που καταναλώνουν σε

µια ηµέρα. Μπορούν να προσθέσουν και κάποια

άλλη δραστηριότητα, αρκεί να ξέρουν την ενέργεια που καταναλώνει γι΄αυτήν την ώρα. Τα

αποτελέσµατα εκτυπώνονται. Όλοι/όλες οι µαθητές/µαθήτριες εργάζονται στον

υπολογιστή, δεν υπάρχει εναλλακτικό έντυπο φύλλο εργασίας, γιατί στο Λογιστικό Φύλλο

έχουν οριστεί συναρτήσεις.




17


1. Οι µαθητές/µαθήτριες παρατηρούν πίνακα µε το

ενεργειακό περιεχόµενο διαφόρων τροφίµων. Όλες οι

τροφές δεν έχουν την ίδια ενέργεια. Συζητάνε και

κάνουν συγκρίσεις.

2.. Ανοίγουν ένα αρχείο Επεξεργαστή Κειµένου, όπου

γράφουν ποια τρόφιµα περιέχουν περισσότερη και

ποια λιγότερη ενέργεια. Εκτυπώνουν το κείµενό τους.

Εναλλακτικά ο/η δάσκαλος/δασκάλα µοιράζει το 3ο

έντυπο Φύλλο εργασίας για τους/τις µαθητές/µαθήτριες

που προτιµούν να γράψουν στο χαρτί.

3. Επίσης στην ίδια δραστηριότητα µε µια εικόνα παίρνουν πληροφόρηση για τη σχέση: 1

kcal =4,2 kj.


Οι µαθητές/µαθήτριες καταγράφουν το ηµερήσιο

πρόγραµµα διατροφής τους σε έναν ηµιδοµηµένο

πίνακα µε τίτλο: «Το ηµερήσιο Πρόγραµµα της

∆ιατροφής µου», ανοίγοντας ένα αρχείο Επεξεργαστή

κειµένου. Καταγράφουν τις διατροφικές τους

συνήθειες. Εκτυπώνουν το κείµενό τους.

Εναλλακτικά ο/η δάσκαλος/δασκάλα µοιράζει το 4ο

έντυπο Φύλλο εργασίας για τους/τις

µαθητές/µαθήτριες που προτιµούν να γράψουν στο

χαρτί.


Σύµφωνα µε τις καταγραφές τις 4ης ∆ραστηριότητας, οι µαθητές/µαθήτριες µετρούν πόση

ενέργεια παίρνουν για µια ηµέρα από τις τροφές που τρώνε, συµπληρώνοντας την

ποσότητα σε γρ. από την τροφή που τρώνε σε έναν ηµιδοµηµένο πίνακα µε τίτλο: «Ενέργεια

που παίρνω σε µια ηµέρα», ανοίγοντας ένα αρχείο επεξεργαστή κειµένου. Εκτυπώνουν τα

αποτελέσµατα. Όλοι/όλες οι µαθητές/µαθήτριες εργάζονται στον υπολογιστή, δεν υπάρχει

εναλλακτικό έντυπο φύλλο εργασίας, γιατί στο Λογιστικό Φύλλο έχουν οριστεί συναρτήσεις.


1. Οι µαθητές/µαθήτριες συγκρίνουν και ανακαλύπτουν σχέση µεταξύ των αποτελεσµάτων,

που έχουν εκτυπώσει, από την 2η και 5η ∆ραστηριότητα.

2. Ανοίγουν αρχείο Επεξεργαστή κειµένου και γράφουν τη γνώµη τους για τα παρακάτω

ερωτήµατα: Η ενέργεια που παίρνουµε από τις τροφές, τι σχέση πρέπει να έχει µε την

ενέργεια που είναι απαραίτητη για τις δραστηριότητές µας; Τι πρέπει να κάνουµε αν η

ενέργεια που παίρνουµε από τις τροφές είναι περισσότερη από αυτή που χρειαζόµαστε;






18

∆΄ Φάση, «Συµπεράσµατα» (20 λεπτά)

Οι µαθητές/µαθήτριες συζητούν στην τάξη τα ερωτήµατα:

1. Από πού παίρνει ο άνθρωπος την ενέργεια που χρειάζεται;

2. Ο άνθρωπος καταναλώνει την ίδια ενέργεια για κάθε δραστηριότητά του;

3. Όλες οι τροφές περιέχουν την ίδια ενέργεια;

4. Πώς συσχετίζεται η ενέργεια που χρειάζεται ο άνθρωπος καθηµερινά, µε την ενέργεια που

παίρνει από τις τροφές;

5. Ο άνθρωπος που κινείται λίγο, πόσο πρέπει να τρώει και γιατί; Ποιες τροφές πρέπει να

προτιµά;

Στη συνέχεια ανοίγουν αρχείο Επεξεργαστή κειµένου:

(Ι) Συµπληρώνουν τα συµπεράσµατα σε έναν ηµιδοµηµένο πίνακα, απαντώντας στα παραπάνω

ερωτήµατα.

(ΙΙ) Αντιγράφουν τα παραπάνω συµπεράσµατα, προσπαθώντας να αλλάξουν κάποιες λέξεις ή

να προσθέσουν δικές τους, ώστε να δηµιουργηθεί ένα ενιαίο κείµενο χωρίς επαναλήψεις.

Εκτυπώνουν την εργασία τους. Εναλλακτικά ο/η δάσκαλος/δασκάλα µοιράζει το 6ο έντυπο

Φύλλο εργασίας για τους/τις µαθητές/µαθήτριες που προτιµούν να γράψουν στο χαρτί.

Οι µαθητές/µαθήτριες ανακοινώνουν στην οµάδα τους και στην τάξη τις εργασίες τους µε τα

συµπεράσµατα, τις τροποποιούν, τις συµπληρώνουν και αποφασίζουν να ασχοληθούν µερικά

λεπτά στο τέλος για να δηµιουργήσουν την «εργασία της τάξης», την οποία θα στείλουν για

δηµοσίευση στην εφηµερίδα ή στην ιστοσελίδα του σχολείου.

Στη συνέχεια µπορούν να παρατηρήσουν έναν εννοιολογικό

χάρτη για τη µετατροπή της ενέργειας των τροφών. Εδώ

γίνεται εξοικείωση των µαθητών/µαθητριών στην

ανάγνωση και κατανόηση επιστηµονικού λόγου καθώς και

στην σύνδεση των νέων µε τις προϋπάρχουσες γνώσεις.

Επίσης οι µαθητές/µαθήτριες µπορούν σε αυτόν τον

εννοιολογικό χάρτη να προσθέσουν δικά τους στοιχεία ή

και να πάρουν έναυσµα για να δηµιουργήσουν το δικό τους

εννοιολογικό χάρτη (επέκταση σεναρίου).




19

Ε΄ Φάση, «Γενίκευση» (20 λεπτά)

Η Γενίκευση εδώ ταυτίζεται µε την Εµπέδωση.

Περιλαµβάνει τέσσερις (4) ασκήσεις, ευχάριστες και

διαβαθµισµένης δυσκολίας.

Στις πρώτες τρεις ασκήσεις (1η, 2η και 3η Άσκηση) οι

µαθητές/µαθήτριες καλούνται να βάλουν τις λέξεις στη

σωστή σειρά, ώστε να δηµιουργηθούν οι απαντήσεις σε

ερωτήµατα που τους θέτουµε, όπως εξηγεί και το

εκπαιδευτικό λογισµικό. Στην 4η Άσκηση οι

µαθητές/µαθήτριες καλούνται να λύσουν το σταυρόλεξο:

«Ενέργεια και Τροφές». Σε όλες τις Ασκήσεις υπάρχει πολλή βοήθεια και το µεγαλύτερο

µέρος των µαθητών/µαθητριών θα τα καταφέρει. Οι πιο καλοί µαθητές/µαθήτριες βοηθούν

τους/τις υπόλοιπους/υπόλοιπες. Ο/Η δάσκαλος/δασκάλα προτρέπει τους/τις

µαθητές/µαθήτριες να πάνε στην κατάλληλη σελίδα του λογισµικού, ώστε να ξαναδιαβάσουν ή

να ξαναδούν αυτό που θα τους βοηθήσει και τους αποθαρρύνει στο να δίνουν σηµασία στο

ποσοστό της βαθµολογίας που παρουσιάζεται όταν πατάνε το κουµπί «Έλεγξε».

ΣΤ΄ Φάση, «∆ιαδίκτυο» (25 λεπτά)

Το «∆ιαδίκτυο» περιλαµβάνει έξι (6) ιστοσελίδες. Ο/Η

δάσκαλος/δασκάλα εξηγεί σε τι θέµα αναφέρεται η κάθε

µια. Οι µαθητές/µαθήτριες χωρίζονται σε έξι (6) οµάδες

και η κάθε οµάδα επισκέπτεται µια ιστοσελίδα

αντίστοιχα, ανάλογα µε το ενδιαφέρον που υπάρχει.

∆ιαβάζουν το περιεχόµενο των ιστοσελίδων, κρατάνε

σηµειώσεις και ανακοινώνουν στην τάξη τι ενδιαφέρον

διάβασαν σ΄αυτές.

Η ΣΤ΄Φάση αποτελεί από µόνη της ένα έναυσµα για τη

δηµιουργία άλλων σεναρίων και σχεδίων εργασίας σχετικών µε την τροφή και την ενέργεια,

εµείς όµως στο συγκεκριµένο σενάριο χρησιµοποιήσαµε το «∆ιαδίκτυο» µόνο για να φέρουµε

σε επαφή τους/τις µαθητές/µαθήτριες µε την πληροφορία και την αξιοποίησή της µέσω

διαδικτύου.

Οι µαθητές/µαθήτριες συζητούν για αυτά που πληροφορήθηκαν, συµπληρώνουν αν κρίνουν

απαραίτητο τις εργασίες τους µε τα συµπεράσµατα και δηµιουργούν την «εργασία της τάξης»,

που θα στείλουν για δηµοσίευση στην εφηµερίδα ή στην ιστοσελίδα του σχολείου. Αν

συµφωνήσουν, µπορεί να αναλάβει µια οµάδα µαθητών/µαθητριών, να ασχοληθούν

περισσότερο στον ελεύθερό τους χρόνο και να αναδιατυπώσουν την εργασία τους

προσθέτοντας εικόνες και κάνοντας µορφοποίηση στον επεξεργαστή κειµένου, ώστε να

στείλουν µια πιο ολοκληρωµένη και µε καλύτερη αισθητική παρουσίαση εργασία για δηµοσίευση

στην εφηµερίδα ή στην ιστοσελίδα του σχολείου.




20

Επέκταση

Όπως προαναφέραµε η ενότητα «∆ιαδίκτυο» του εκπαιδευτικού λογισµικού «Τροφές και

Ενέργεια» µπορεί να αποτελέσει από µόνη της ένα έναυσµα για τη δηµιουργία άλλων σεναρίων

και σχεδίων εργασίας σχετικών µε την τροφή και την ενέργεια καθώς περιλαµβάνει θέµατα

όπως: Παιδική παχυσαρκία, Νευρική ανορεξία, Πρέπει να τρώµε απ΄ όλα, …

Οι µαθητές/µαθήτριες µπορούν να δηµιουργήσουν εννοιολογικούς χάρτες (µε το Inspiration)

για τα θέµατα αυτά ή να φτιάξουν σχετικές αφίσες µε πρόγραµµα ζωγραφικής (Paint) ή µε το

Revelation Natural Art.

Γι΄ αυτό την ενότητα «∆ιαδίκτυο» του εκπαιδευτικού λογισµικού την βάλαµε και σε ξεχωριστή

ενότητα, ενώ θα µπορούσαµε να την συµπεριλάβουµε στην ενότητα «Γενίκευση».

Αξιολόγηση

o Το εκπαιδευτικό λογισµικό «Τροφές και Ενέργεια» το φτιάξαµε µε την

προϋπόθεση να µπορεί ο/η δάσκαλος/δασκάλα να κάνει την συγκεκριµένη

ενότητα των Φυσικών Επιστηµών στο εργαστήριο των ηλεκτρονικών

υπολογιστών του σχολείου. Για την κατασκευή του χρησιµοποιήσαµε το λογισµικό

κατασκευή ιστοσελίδων (Front Page). Ακολουθήσαµε την πορεία του βιβλίου

«Ερευνώ και Ανακαλύπτω» της Ε’ τάξης του ∆ηµοτικού, προσθέτοντας µερικές

εφαρµογές στον ηλεκτρονικό υπολογιστή.

o Το εκπαιδευτικό λογισµικό «Τροφές και Ενέργεια» µπορεί να θεωρηθεί ως

λογισµικό που προάγει την ανακαλυπτική και διερευνητική µάθηση, γιατί είναι

δοµηµένο σύµφωνα µε το επιστηµονικό µοντέλο και περιέχει εφαρµογές από

περιβάλλοντα µάθησης που ενισχύουν την ανακαλυπτική, διερευνητική και

εποικοδοµιτική µάθηση, όπως είναι τα περιβάλλοντα του Επεξεργαστή Κειµένου

και του Λογιστικού Φύλλου. Όµως περιέχει µερικές εφαρµογές κλειστού τύπου,

κατασκευασµένες µε το Hot potatoes. Θα ήταν ευχής έργο να γνωρίζαµε

κάποιο άλλο εργαλείο για να κάναµε την ηλεκτρονική αξιολόγηση ή να

µπορούσαµε να τροποποιούσαµε το Hot potatoes σε τέτοιο βαθµό, ώστε να µην

είναι τόσο συµπεριφοριστικά τα µηνύµατα του. Ελπίζουµε ότι ο/η

δάσκαλος/δασκάλα που θα το χρησιµοποιήσει να µην δίνει έµφαση σε αυτά τα

µηνύµατα και να διοργανώσει τη διδασκαλία του µε τον τρόπο που περιγράφουµε

ώστε να δηµιουργήσει στην τάξη κλίµα συνεργασίας και ευγενούς άµιλλας.

Ευχόµαστε στο µέλλον να έχουµε την ευκαιρία να το τροποποιήσουµε και να

το βελτιώσουµε.

o Ο χρόνος που απαιτείται και τα φύλλα εργασίας είναι ενδεικτικά και µπορεί να τα

προσαρµόζει ο/η δάσκαλος/δασκάλα ανάλογα µε τις ανάγκες της τάξης.




21

2.3. ΣΥΝΟ∆ΕΥΤΙΚΑ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Όλα τα φύλλα εργασίας του/της µαθητή/µαθήτριας βρίσκονται στην ενότητα του

εκπαιδευτικού λογισµικού: «Για τον/την Εκπαιδευτικό». Είναι έξι (6) σε ηλεκτρονική και σε

έντυπη µορφή και δύο (2) σε ηλεκτρονική µορφή.

Τα έξι (6) φύλλα εργασίας σε ηλεκτρονική και σε έντυπη µορφή είναι :

1ο Φύλλο εργασίας, στην ενότητα «Υποθέσεις»

2ο Φύλλο εργασίας, στην ενότητα «Πειραµατισµός», 1η ∆ραστηριότητα




6ο Φύλλο εργασίας, στην ενότητα «Συµπεράσµατα»

Οι µαθητές/µαθήτριες µπορούν να τα ανοίγουν και να τα συµπληρώνουν, όπως τους οδηγεί το

εκπαιδευτικό λογισµικό. Ο/Η δάσκαλος/δασκάλα µπορεί να τα έχει ήδη εκτυπωµένα ή να τα

εκτυπώσει εκείνη τη στιγµή για όσους µαθητές/µαθήτριες προτιµούν να τα συµπληρώσουν στο

χέρι µε το µολύβι τους.

Τα δύο (2) φύλλα εργασίας µόνο σε ηλεκτρονική µορφή είναι:

Στην ενότητα «Πειραµατισµός», 2η ∆ραστηριότητα

Στην ενότητα «Πειραµατισµός», 5η ∆ραστηριότητα

Σε αυτά τα φύλλα εργασίας έχουν οριστεί συναρτήσεις και γίνονται από τους/τις µαθητές/

µαθήτριες στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, όπως τους/τις οδηγεί το λογισµικό.

Τα φύλλα εργασίας είναι ατοµικά, συµπληρώνονται από τους/τις µαθητές/µαθήτριες,

ανακοινώνουν τα αποτελέσµατα στην οµάδα τους και στην τάξη, συζητούν και

επαναπροσδιορίζουν ή ενισχύουν τις απαντήσεις τους.

Στην ίδια ενότητα του εκπαιδευτικού λογισµικού «Για τον/την Εκπαιδευτικό», βρίσκονται και

ενδεικτικές απαντήσεις για τα Φύλλα εργασίας καθώς και τρόποι επικοινωνίας µε τις

παραγωγούς του λογισµικού για περαιτέρω διευκρινήσεις ή τυχόν απορίες.

3. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ερευνώ και Ανακαλύπτω, Βιβλίο ∆ασκάλου Ε΄ ∆ηµοτικού, Οργανισµός Έκδοσης

∆ιδακτικών Βιβλίων, Αθήνα, ΥΠΕΠΘ

Μάθηση και ∆ιδασκαλία στην Εποχή της Πληροφορίας, Τόµος Β’ , Α. Ράπτης – Α. Ράπτη

Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρµογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των

Επικοινωνιών, Β. Κόµης

Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο, Τ. Μικρόπουλος

Νέες τάσεις στην εκπαιδευτική τεχνολογία, Χ. Σολοµωνίδου.

Ονοματεπώνυμο:

Υποθέσεις

Μπορείς να γράψεις και εσύ τις υποθέσεις σου

απαντώντας στις παρακάτω ερωτήσεις:

1. Από πού παίρνει ο αθλητής την ενέργεια που χρειάζεται για να τρέξει ;

2. Ποιος χρειάζεται περισσότερη ενέργεια, η γραμματέας ή ο κολυμβητής;

3. Ίδια ενέργεια έχουν 1 κιλό μήλα και 1 κιλό κρέας;

Γράψε εδώ τις υποθέσεις σου:


Πειραματισμός-1η Δραστηριότητα



1. Παρατήρησε τον παρακάτω πίνακα με το ενεργειακό περιεχόμενο

διαφόρων τροφίμων.

Ποια τρόφιμα περιέχουν περισσότερη και ποια λιγότερη ενέργεια;

Τρόφιμα

Ενέργεια σε που περιέχουν σε 100 γρ.

ψωμί 1050 kj

ρύζι 1465 kj

πατάτες 335 kj

σοκολάτα 2260 kj

βούτυρο 3010 kj

μακαρόνια 1487 kj

λάδι 3870 kj

δημητριακά 1587 kj

κίτρινο τυρί 1677 kj

γάλα πλήρες 3,5% 29 kj

γιαούρτι 10% 521 kj

αβγό 630 kj

σαλάμι 1800 kj

μοσχάρι 835 kj

χοιρινό 1050 kj

βακαλάος 290 kj

φασόλια 420 kj

μήλα 210 kj

πορτοκάλια 190 kj

πράσινη σαλάτα 80 kj

2. Μπορείς να γράψεις ποια τρόφιμα περιέχουν λιγότερη και ποια περισσότερη

ενέργεια:


Πειραματισμός - 4η Δραστηριότητα

Το ημερήσιο Πρόγραμμα της Διατροφής μου

Μπορείς να γράψεις την ποσότητα της τροφής σε γρ. και το είδος

τροφής που καταναλώνεις κατά τη διάρκεια μιας ημέρας

(π.χ. δίπλα στο Πρωινό γράφω: 20 γρ. ψωμί

125 γρ. χυμό πορτοκάλι)

Διάρκεια

ημέρας

Ποσότητα και είδος τροφής

Πρωινό

Μεσημεριανό

Βραδινό

Ενδιάμεσα



2. Η ενέργεια που παίρνουμε από τις τροφές, τι σχέση πρέπει

να έχει με την ενέργεια που είναι απαραίτητη για τις

δραστηριότητές μας;

Τι πρέπει να κάνουμε αν η ενέργεια που παίρνουμε από τις

τροφές είναι περισσότερη από αυτή που χρειαζόμαστε;

Γράψε τη γνώμη σου:


Συμπεράσματα

ΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

1. Μπορείς να συμπληρώσεις τη στήλη με τα συμπεράσματα,

απαντώντας στις ερωτήσεις:

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1. Από πού παίρνει ο άνθρωπος την

ενέργεια που χρειάζεται;

2. Ο άνθρωπος καταναλώνει την ίδια

ενέργεια για κάθε δραστηριότητά

του;

3. Όλες οι τροφές περιέχουν την ίδια

ενέργεια;

4. Πώς συσχετίζεται η ενέργεια που

χρειάζεται ο άνθρωπος

καθημερινά,

με την ενέργεια που παίρνει από τις

τροφές;

5. Ο άνθρωπος που κινείται λίγο,

πόσο πρέπει να τρώει και γιατί;

Ποιες τροφές πρέπει να προτιμά;

2. Μπορείς τώρα εδώ να αντιγράψεις τα παραπάνω συμπεράσματα.

Στη συνέχεια, προσπάθησε να αλλάξεις κάποιες λέξεις ή να

προσθέσεις δικές σου, ώστε να δημιουργηθεί ένα ενιαίο κείμενο

χωρίς επαναλήψεις:

Ενέργεια που παίρνω σε μια ημέρα - Ονοματεπώνυμο: Τρόφιμα Ενέργεια σε kj που περιέχουν σε 100 γρ. Ποσότητα που τρως σε γρ.ψωμί 1050ρύζι 1465πατάτες 335σοκολάτα 2260βούτυρο 3010μακαρόνια 1487λάδι 3870δημητριακά 1587κίτρινο τυρί 1677γάλα πλήρες 3,5% 29γιαούρτι 10% 521αβγό 630σαλάμι 1800μοσχάρι 835χοιρινό 1050βακαλάος 290φασόλια 420μήλα 210πορτοκάλια 190πράσινη σαλάτα 80

Ενέργεια σε kj που παίρνω μια ημέρα

Ενέργεια σε kjπου παίρνεις 00000000000000000000

Το πρόγραμμα με τις δραστηριότητές μου για μια ημέρα - Ονοματεπώνυμο: Δραστηριότητες Ώρες Ενέργεια σε kj που καταναλώνω την ώρα Ενέργεια σε kj που καταναλώνω

Είμαι σχολείο 220 0Μελετάω 150 0Βλέπω τηλεόραση 140 0Περπατάω 300 0Κάνω αθλήματα 1050 0Κοιμάμαι 130 0Άλλη δραστηριότητα 0

Ενέργεια σε kj που καταναλώνω την ημέρα 0

Φυσική Ε΄. Ενότητα 3. Κεφάλαιο 5: Τροφές και ενέργεια

Education

Transcript of Φυσική Ε΄. Ενότητα 3. Κεφάλαιο 5: Τροφές και ενέργεια