ΖΩΗ ΕΡΓΟ

Γέννηση στην Αθήνα, 16/5/1953

Καταγωγή από τα Κατάπολα Αμοργού

Γράφει τα πρώτα του ποιήματα από το 1964

ΣΠΟΥΔΕΣ

Φοίτηση στο Μαράσλειο Δημοτικό (1959-1965)

Φοίτηση στο Λεόντειο Λύκειο Πατησίων (1965-1971)

Τελειώνει με άριστα το Λύκειο και πετυχαίνει πρώτος στις εισαγωγικές εξετάσεις (Πανελλήνιες) στη Νομική Αθηνών.

Πτυχίο Νομικής με άριστα (1976)

Μεταπτυχιακά στο Παρίσι με υποτροφία του γαλλικού κράτους (Ιστορία Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Paris 2) (1976-1980)

Συγγραφικό έργο

Εκδοτικό έργο

Μεταφραστικό έργο

ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ

Έχει εκδώσει συνολικά εννέα (9) ποιητικές συλλογές:

• Το Μεγάλο Ταξίδι (1971) • Εσωτερικοί χώροι ή Τα είκοσι (1973), • Ποίηση μες στην Ποίηση (1977), • Σκοτεινός Έρωτας (1977), • Ο διάβολος τραγούδησε σωστά (1981), • Το θα και το να του θανάτου (1987), • Η σκέψη ανήκει στο πένθος (1996) • Πολύτιμη Λήθη (Καστανιώτης 2003), • Ο ήχος του σφυγμού (2007),

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ Σκοτεινός Έρωτας

(Dark Eros)

Ο διάβολος τραγούδησε

σωστά (The devil sang in tune)

Η σκέψη ανήκει στο πένθος (La

pensée appartient au

deuil)

Η σκέψη ανήκει στο πένθος (La

reflexion pertenece al luto)

από όλες τις συλλογές του με τίτλο Nostalgia

del presente

συλλεκτική έκδοση με ανέκδοτα

ποιήματά του (Segnali Morse)

Πολύτιμη Λήθη (Precious oblivion)

ΒΡΑΒΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ

ΤΟΥ 1978: Βραβείο Πλωτίνου του περιοδικού Τομές (Σκοτεινός Έρωτας & Ποίηση μες στην ποίηση»)

1993: το πρώτο Διεθνές Βραβείο Καβάφη για το έως τότε έργο του

1998: Βραβείο Βρεττάκου για τη συλλογή «Η σκέψη ανήκει στο πένθος»

2004: Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το Βραβείο ποίησης του περιοδικού «Διαβάζω» για την «Πολύτιμη Λήθη»

2010: Βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών

για το σύνολο του έργου του

ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Ποίησή του περιέχεται στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ΄ Λυκείου

Αναλύσεις και μελέτες για τα ποιητικά του βιβλία έχουν δημοσιευθεί σε πολλά έγκυρα λογοτεχνικά έντυπα.

Λήμματα με βιογραφικά και εργογραφικά του στοιχεία περιέχονται σε Ιστορίες της Λογοτεχνίας, λεξικά και εγκυκλοπαίδειες

ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΕΡΓΟ

Διεύθυνε επί επτά χρόνια την ετήσια έκδοση

Ποίηση (Ποίηση ’75 έως και Ποίηση ’81)

Ιανουάριος 1981:

εκδίδει και διευθύνει το λογοτεχνικό περιοδικό Η

Λέξη (πρώτο Κρατικό Βραβείο Περιοδικού,

2008)

Σύνθεση ανθολογιών με τίτλους:

Σύγχρονη Ερωτική Ποίηση , Έλληνες

ποιητές για τη θάλασσα , Ποίηση για την Ποίηση

ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ

• Ο Α.Φωστιέρης έχει μεταφράσει τα εξής έργα:

οι Συμβουλές σ’ ένα νέο ποιητή του Μαξ Ζακόμπ

τον Καιρό των δολοφόνων του Χένρυ Μίλλερ

και τα Ποιήματα του Μπορίς Βιαν

Η ποίηση του Αντώνη Φωστιέρη μου θυμίζει πάντα τον Ιερώνυμο Μπος και τον Φράνσις Μπέικον. Έτσι, χωρίς σύνορα, εποχές, είδη, στεγανά, η σκέψη συνυπάρχει, άρα υπάρχει. Και ο Αντώνης Φωστιέρης ανήκει πια κι αυτός στο παγκόσμιο πνευματικό τοπίο.

Μνήμη, Λήθη, Ύπαρξη

Πραγματικός – Ιδεατός κόσμος

Φως - Σκοτάδι

Έρωτας

Έντομα – Ζώα

Λογική – Παράλογο

Γλώσσα - Ύφος

Περιεχόμενα

Ανάλυση των ποιημάτων:

• Αυτό που μένει

• Πρώτα λιώνουν οι λέξεις

• Ποιος εισ’ εσύ

• Η λύση της ανάμνησης

ΣΤΙΧΟΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Τώρα στ’ αλήθεια δε θυμάσαι Τί θα πει πλατεία Τί καφές. Την κλειδαριά με το κλειδί Στις τρεις τη νύχτα. Νύχτα τί θα πει.

Δε θυμάσαι τις στιγμές, τη σημασία των λέξεων και είναι τόσο περίεργο αφού τις

έζησες...

Ποτέ δεν ήτανε γλυκιές Όμως σα ζάχαρη σε μια γουλιά νερό Λιώσαν οι λέξεις.

Οι λέξεις και τα λόγια που υποτίθεται ότι μένουν για πάντα – έστω για πολύ καιρό – στη θύμηση, έλιωσαν σαν τη ζάχαρη

στο νερό ,

Και ούτε τρία δευτερόλεπτα Δε χρειαστηκαν.

εξαφανίστηκαν τόσο εύκολα μέσα σε ελάχιστο χρόνο

Που τρία χρόνια. Πόσο μάλλον σε τρία χρόνια...

ΣΤΙΧΟΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Ποιος είσαι εσύ Που περπατάς πάνω στην κόψη των ποιημάτων μου

Ποιος είσαι εσύ που διαβάζεις τα ποιήματά μου; Απευθύνεται στον

αναγνώστη

Ανοίγοντας τη μουσική στα δυό Για να χωρέσεις

Που προσπαθείς να καταλάβεις το ρυθμό και το νόημα του ποιήματός μου

Για να σηκώσεις μια σημαία δυσανάλογη Πάνω στη σφαίρα μιας ζωής που δε σου ανήκει

Και θέλεις να σηκώσεις το βάρος του ποιήματός μου, το οποίο είναι ξένο για σένα, αφού δεν μπορείς να ξέρεις με

σιγουριά τι ένιωθα όταν το έγραφα. Να νιώσεις όπως ένιωσα εγώ τις στιγμές

εκείνες

Ποιος είσαι εσύ Εσύ

Επανάληψη της ερώτησης Απευθύνεται στον αναγνώστη ή στον

εαυτό του

Που γνώρισες το φύλλο το χλωρό Κάτω από τον ήλιο πριν αιώνες

Η ύπαρξη που έμεινε αναλλοίωτη με το πέρασμα των αιώνων.

Που ανάσανες τόσο σκοτάδι Για το μέλλον σου.

Που πέρασες τόσα πολλά για να φτάσεις εκεί που είσαι (άρα να αναλύεις το

ποίημά μου)

Ποτέ σου δεν μου δόθηκες Και δε θα σου δοθώ Καθώς σε μένα τίποτα δε δόθηκε -Κι ούτε μπορούσε να δοθεί Ακόμη κι αν υπήρξε.

Απευθύνεται στον εαυτό του, αλλά και στον αναγνώστη. Η ύπαρξη είναι

αυθαίρετη και τυχαία.

Τόσα πηγάδια, τόσες μέρες -Πώς δε γέμισαν!- Τόση ομορφιά, τόσες παγίδες -Πώς μου ξέφυγαν!-

Συνειδητοποίηση ποιητή ότι υπάρχουν κενά στην ύπαρξη τη δική του αλλά και όλων. Είναι τόσα πολλά αυτά που δε θα καταφέρει κανείς να γνωρίσει στη ζωή

του.

Πως δεν μπορώ Μέσα στα χρόνια των ωρών μου Να συνταχτώ μ’ ένα ωραίο ψέμα

Ίσως η ζωή να μην είναι τελικά μια ωραία ψευδαίσθηση..

Και κινδυνεύω σ’ έναν κόσμο που δεν ξέρω Σε μια ετοιμόγεννη εποχή, που με παραμονεύει

Κινδυνεύω γιατί ο κόσμος δεν μου είναι απολύτως οικείος. Και ό,τι δεν είναι

γνωστό, χωρίς την απαραίτητη προσοχή μπορεί να αποβεί επικίνδυνο αλλά και

μοιραίο.

ΣΤΙΧΟΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Ο διάβολος δεν έχει παρελθόν Μονάχα μέλλον Να το αλείβει στον ψωμί Της βέβαιης προσδοκίας Να γλυκαίνεται.

Ο διάβολος (που ίσως είναι ο φόβος) απωθεί τις αναμνήσεις, ώστε σιγά σιγά

να διαγράφονται από τη μνήμη, είτε ακούσια είτε εκούσια. Υπάρχει γι αυτόν μόνο το μέλλον, οι φιλοδοξίες του και η

γλυκιά ελπίδα της επιτυχίας.

Δεν ξέρει τί θα πει φθορά Φθορά του έρωτα και χαραγμένα μέλη Απ’ τους λεπτούς τους δείχτες Των ωρών ˙

Ο χρόνος φθείρει αλλά ο διάβολος το

αγνοεί

Δεν ξέρει τί ΄ναι η έλλειψη Με πόσα στόματα βυζαίνει τον αέρα Δεν ξέρει, ο πανταχού απών, Τον εξευτελισμό τη λύση της ανάμνησης Όταν του χρόνου ξεφυλλίζεις το κρεμμύδι Να βρεις την τρυφερή καρδιά Και τρέχει ο καταρράκτης δάκρυα των αισθήσεων

Ποτέ δε θα καταλάβει τη σημασία της έλλειψης αφού ποτέ ο ίδιος δεν είναι

εκεί. Ή τη δύναμη που έχει η ανάμνηση να συγκινεί...

- Τυφός τυφλός να ψάχνεις τα χαμένα- εσύ που πρώτα γέμιζες το σάκο με τα ευρήματα

Όταν χαθούν οι αναμνήσεις που μάζευες σε όλη σου τη ζωή, τότε είναι που θα τις

αποζητάς όσο ποτέ

Τίποτα τώρα τίποτα: Ο πάτος όλο τρύπες.

Θα είναι όμως αργά πια γιατί η λησμονιά θα έχει πατήσει το κατώφλι

της πόρτας σου. Η ανάμνηση λοιπόν είναι η μόνη λύση

για να αντιταχθείς στο διάβολο.

Συμπέρασμα

• Η μνήμη, οι αναμνήσεις μένουν για πάντα χαραγμένες στο μυαλό, αναλλοίωτες, επιρρεπείς στη λήθη μόνο αν τους επιτραπεί. Ο χρόνος φθείρει αλλά και επουλώνει, γλυκαίνει τις άσχημες αναμνήσεις. Η λήθη, επομένως, είναι εξίσου σημαντική με τη μνήμη.

• Η ύπαρξη είναι τυχαία, αυθαίρετη αλλά και αναλλοίωτη στο πέρασμα των χρόνων. Σε κάθε ύπαρξη υπάρχουν κενά που έρχονται να γεμίσουν οι εμπειρίες της ζωής.

Σαμπάνης Αλέξανδρος

Λίγα λόγια για τα έργα του:

• Ο Φωστιέρης γράφει ποίηση κατά βάση σε ελεύθερο στίχο και με κεφαλαίο το αρχικό γράμμα του καθενός, κατά το αγγλοσαξωνικό πρότυπο.

• Τα κομμάτια του είναι σύντομα: μισή, μία, μιάμιση σελίδα.

• Διόλου τυχαία, ένας από τους κύριους τρόπους που απευθύνεται στους αναγνώστες είναι οι ερωτήσεις (ευθείες ή πλάγιες), οι διερωτήσεις και οι διστακτικές διατυπώσεις: τα στοιχεία αυτά καθιστούν τα ποιήματά του πιο οικεία και παραστατικά.

• Πέραν αυτού, ο εξομολογητικος τόνος, τα δεύτερα πρόσωπα και οι ενσωματωμένοι διάλογοι (ή κομμάτια διαλόγων) εμφανίζονται, υποθάλποντας το κλίμα αυτό της οικειότητας.

• Ο Φωστιέρης δεν μιλάει μόνο για τον θάνατο. Κι ο έρωτας είναι παρών και οι οικογενειακές σχέσεις και οι διασκεδάσεις και ο χρόνος που περνάει και το χιούμορ και η ποίηση (δεν καλαμπουρίζω: εννοώ ποιήματα για την ποίηση) και η φύση και οι διαδηλώσεις ακόμα.

Συμπεράσματα:

• Ο Φωστιέρης δεν παραθέτει αμπελοφιλοσοφίες αλλά καταφέρνει να δημιουργήσει ένα κράμα εσωτερικής αγωνίας και εικόνων από την καθημερινή ζωή. Ένα κράμα σπαραγμού και ειρωνείας, υπαρξιακό και συμβολικό συνάμα.

• Γενικά μιλάει με καθαρότητα απρόσμενη για ποιητική γραφή. Διαβάζοντάς τον, βρισκόμαστε πολύ μακριά από την εύκολη ποίηση του άκρατου σουρεαλισμού, μακριά από τις κάθε είδους βεβαιότητες και σίγουρα πολύ μακριά από την «ιδεολογικοποιημένη» ποίηση.

Γενικός σχολιασμός ποιήματος:

• Ο ποιητής στο συγκεκριμένο ποίημα προσπαθεί να δώσει στους αναγνώστες να καταλάβουν την ηδονή που νοιώθει κανείς προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα ποίημα και ότι αυτό ουσιαστικά ανήκει σε έναν κόσμο πέρα από τα όρια της φαντασίας, τα οποία όρια πρέπει να ξεπεραστούν αν θέλει κάποιος να απολαύσει πραγματικά την ποιητική δημιουργία.

Αντώνης

Φωστιέρης

ΦΩΣ - ΣΚΟΤΑΔΙ

Μαρία Ιγγλέζου Β Λυκείου

• Ανήκει στον μοντερνισμό

αλλά έχει ρυθμό και

εσωτερική ομοιοκαταληξία –

επηρεασμένος από τη γενιά

του ’30

• Δίνει μεγάλη έμφαση στους

πρώτους και τελευταίους

στίχους – χρησιμοποιεί τα

σημεία στίξης και τονισμού

Φως-σκοτάδι

• O Φωστιέρης θητεύει στη μονοκρατορία του μαύρου και σ' όλο το φάσμα των αποχρώσεων του.

• Το μαύρο, προέρχεται από τη μίξη όλων των άλλων. Τα εμπεριέχει και τα ανασυνθέτει. Υποδηλωτικός και ο τίτλος της τετραλογίας του (Σκοτεινός Έρωτας, Ό διάβολος τραγούδησε σωστά – Ο άρχοντας του σκότους- ,Το θα και το να του θανάτου, Το πένθος ανήκει στη σκέψη.)

• Η πεσιμιστική αισιοδοξία, ή μήπως η αγωνιστική απαισιοδοξία, διακρίνει τα ποιήματά του Προπαντός τολμά να τραμπαλίζεται στον Ίλιγγο των αντιθέσεων, να βλέπει το σκοτάδι του Άδη, το βάθος, τον κρημνό των λέξεων. Άλλωστε όπως λέγεται: « Όλοι μόνον διά της λύπης» είμαστε ποιητές.

• Στην ποίηση του Φωστιέρη εντοπίζεται μια έξαρση στη

χρήση του σκοτεινού χρώματος, πού αντιπροσωπεύεται

κυρίως με το μαύρο «Ό διάβολος δέν ξέρει τίποτ' άπ'

τή/σκοτεινή ομορφιά του» / «Περπάτησα ως εκεί που το

σκοτάδι/Πυκνό απ’τα φώτα του ανοίγει στο σκοτάδι»

• Αρμονικότερη διασπορά παρουσιάζει τό άσπρο, του οποίου

η παρουσία, έστω και με μια μοναδική εμφάνιση,

ανεξάρτητα από λεκτική ενδυμασία, εντοπίζεται σε όλες τις

συλλογές. Έτσι, συμπληρώνει αντιστικτικά το μαύρο.

«Λάμπες φθορίου μου φωτίζουνε τον ύπνο»

• Οι δύσκολες καταστάσεις ζωής παραλληλίζονται με τη γραφή του ποιήματος και αναλαμβάνουν τα χρώματα να καταγράψουν τις όψεις αυτές: «(Πέτρινοι κύλινδροι αλέθουν συλλαβές / Να μη μας λείψει το επιούσιο ποίημα). Μαύρο ψωμί/Με μαύρο αλεύρι αναρωτήθηκε άραγε κανείς / Γιατί στο τύπωμα βγαίνουν οι λέξεις / Μαύρες;» Ο λειτουργικός ρόλος του χρώματος ποικίλλει και σε καμιά περίπτωση ή χρωματική λέξη δεν χρησιμοποιείται ως απλό συμπλήρωμα του στίχου στον Φωστιέρη.

• Το μαύρο παρουσιάζεται σε 50 ποιήματα και σε 7 συλλογές και το άσπρο σε 18 ποιήματα και 7 συλλογές.

• Τα πάντα είναι διφορούμενα στη ποίηση του Φωστιέρη.. το καλό και το κακό, ο διάβολος και το φώς, ο έρωτας και ο θάνατος. Το σκοτάδι μεταποιείται σε παρήγορο φώς.

• Γνωρίζει καλά μέχρι πού μπορούν να φτάσουν τα όρια της

όποιας ποιητικής πραγματικότητας (φωτός) και ξέρει ακόμα

ότι ή ζωή είναι τελικά μια προεμπειρία θανάτου, πού

βιώνεται δραματικά μέσα στον αμείλικτο χρόνο (μαύρο).

• Το φως και το μαύρο μεταγγίζουν ένα συλλογικό αίσθημα

ευθύνης για όσα συμβαίνουν και μας απειλούν, για όσα μας

χαροποιούν και τελικά, συμπάσχοντες με τον ποιητή μέσα

από την αντίθεση φωτός και σκότους οδηγούμαστε στην

κάθαρση – λύτρωση. «Με περνάει ένα υπέρκοσμο φώς/΄Ένα

υπέρλαμπρο/Ένα φως σκοτωμένο/Ένα μαύρο»

• Το φως και το σκοτάδι είναι μορφές του κόσμου μας

Στίχος Ερμηνεία

Πού'ναι το ακραίο φυλάκιο της εικόνας σου άραγε, και πού ν'αρχίζουν τα βουνά της ενδοχώρας;

Το είναι και το φαίνεσθαι. Που αρχίζει και που σταματά η πραγματικότητα; Το όριο της αλήθειας και του ψέματος. Το μυστήριο που κρύβει η ψυχή.

Μα το αγκάλιασμα είναι πιο δόλια μέθοδος να με συλλάβεις

Ο έρωτας είναι αγνός χωρίς κέρδος χωρίς αντιπαροχή μ'αγκαλιά που φέρνει εξάρτηση και σε κρατά κοινωνικά σκλαβωμένο

Απ’τα μαλλιά σε σέρνω τώρα στη σπηλιά και μόλις πνίγομαι στον ύπνο με κουρεύεις

Ποιός είναι ο θύτης και ποιός το θύμα; Το τέλος της αθωότητας. Σαν παίρνει τη δύναμη ο έρωτας και γίνεται η δύναμη που εξουσιάζει και κατευθύνει.

Στίχος Ερμηνεία

Μαρτύρια της αγάπης Μαρτύρια του μαρτυρίου. Η αγάπη είναι από μόνη της μαρτύριο.

Είσαι το πρόβατο που αθώα θα με φάει -και είμαι ο λύκος

Ο λύκος μεταμφιεσμένος σε έρωτα. Ο ίδιος ο έρωτας χαμογελά μα βγάζει δόντια και κατασπαράζει την ύπαρξη.

Είσαι ο παλιός μου δαίμονας-κι εγώ το αιώνιο θύμα σου: ο δήμιος που μισείς

Το τραύμα που δεν επουλώθηκε για να ξύνει διαρκώς την πληγή , κυριεύοντας την ψυχή του και το σώμα. Ο έρωτας ο ίδιος είναι δαίμονας.

Το σώμα είναι ένα ποίημα που παρουσιάζει σε όλη την έκταση του αναφορές στον έρωτα. Πιο συγκεκριμένα:

Το σώμα και οι αισθήσεις χωρίς πυξίδα ακυβέρνητα στην αναγκαιότητα της επαφής. Ψάχνοντας στα τυφλά. Πάντα ψάχνουν τον έρωτα. Η κυτταρική μνήμη τρέφεται με τη νοσταλγία , έστω και αν σίγουρα ξαναγυρίσει στη μοναξιά. Παρηγορείται συντηρείται και εξασκείται ν'αντέχει την απουσία. Φυτοζωεί ψάχνοντας για ψίχουλα ευτυχίας.

Στίχος Ερμηνεία

Ένα παιχνίδι απατηλό Το τίποτα που έγινε τα πάντα. Η ταπεινότητα παιχνιδάκι για την έπαρση. Διαβολικοί συνδυασμοί. Ο έρωτας μεταμφιέζεται με άλλη στολή κάθε φορά.

Το γέλιο μοιάζει μουγκρητό καθώς φοράει πορφυρά από κραυγές

Χαρμολύπη ο έρωτας. Γέλιο και κλάμα. Εναλλαγή συναισθημάτων.

Στο τέλος γίνεται Εγώ πετάει μικρά φτερά κουρνιάζει κάπου χαμηλά και κλαίει

Πάντα Εγώ ήταν. Το "εμείς" δεν υπάρχει στον έρωτα. Ξεγελάει μοιράζοντας δωράκια ευτυχίας. Πετάς ολομόναχος και βυθίζεσαι στη θλίψη και τη μοναχικότητα.

Στίχος Ερμηνεία

Πόσο χαμένο αίμα πόσα τραύματα, πόσο σπαταλημένο αίμα πόσα αισθήματα

Τελευταία φορά. Κάθε φορά τη νομίζεις τελευταία. Μετράς τις πληγές για να θυμάσαι. Έρχεται η επόμενη πληγή και λες ποτέ ξανά. Και ξανακυλάς και αφήνεσαι στη δίνη των συναισθημάτων της.

Τα αισθήματα είναι το καλώδιο, είναι ο τηλέγραφος για να μιλάμε και στους πεθαμένους

Πομπός και δέκτης. Ανεπίδοτα γράμματα. Μισοτελειωμένες ζωγραφιές. Ταξίδια που δεν έγιναν, υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν. Συμβόλαιο με τη ζωή και τον θάνατο. Αισθήματα: αναγκαίο κακό, τροφή της ύπαρξης

Στίχος Ερμηνεία

Ο δρόμος τους ο αθέατος, απτό νου ως τη καρδιά

Τα λόγια και η σκέψη φτιαγμένα από πίκρα και φωνές και σιωπή, πιο ηχηρή από φωνές μεγαφώνων, πιο διαπεραστική και από τον ήχο της καταιγίδας, τρυπάει κατευθείαν τη καρδιά και το νου.

Και οι ομιλίες και οι ψίθυροι και οι στίχοι, και οι μουσικές π'ακουμ' εντός να ηχούν, τις άπειρες αθροίζοντας φωνές στην εξωτερική ανέκφραστη σιωπή μας

Πόσες φωνές χρειάζονται να φτιάξουν μια σιωπή; Το είπε εκπληκτικά ο Γ.Ρίτσος : ‘‘κι όμως ακούμε εκτός των λυγμών την τρικυμία’’ Η σιωπή μας στην ουσία είναι μια κραυγή.

Ο Α. Φωστιέρης δεν ασχολείται αποκλειστικά με τον έρωτα. Βρίσκει τρόπους να τον συνδέσει με τις μάχες του ανθρώπου, τα βάσανα και την εξιλέωσή του.

Ο ποιητής επικεντρώνεται στο πάθος ως πτυχή του έρωτα ενώ αντίθετα φαίνεται να θεωρεί περιττό και συμβατικό τον γνήσιο ρομαντισμό.

Οδηγείται σε μια ηθική επιλογή που αποβλέπει στη συνένωση πνεύματος και σάρκας, επιθυμίας και πραγμάτωσης και στην συνάντηση του ανθρώπου με τον άνθρωπο.

Γιάννης Κωσταράς

Ο Φωστιέρης γράφει ποίηση κατά βάση σε ελεύθερο στίχο και με κεφαλαίο το αρχικό γράμμα του καθενός, κατά το αγγλοσαξωνικό πρότυπο.

Τα κομμάτια του είναι σύντομα: μισή, μία, μιάμιση σελίδα. Δεν επιδεικνύει τις γνώσεις, τις επιρροές και τα διαβάσματά του, κάνοντας συνεχώς διακειμενικό.

Εξομολογητικος τόνος, δεύτερα πρόσωπα και ενσωματωμένοι διάλογοι υποθάλπουν περαιτέρω το κλίμα της οικειότητας.

Πολλοί στίχοι του σε ωθούν να σκεφτείς λίγο παραπάνω μερικά πράγματα.

Τα ποιήματα του περιέχουν διάφορες θεματικές ενότητες όπως : θάνατο, έρωτα, φύση κ.α

ΠΕΝΙΧΡΗ ΩΔΗ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΑ (σελ:215)

Καταλαβάινουμε οτι προσπαθεί ναταυτιστεί/παρομοιαστεί με τα ζώα και αυτό φαίνεται μέσα απο τους στίχους αυτού του ποιήματος.

- Που κλότσησα με λύσσα τη ζωή μου πάνω σας = Αγριότητα

-Ζωα που μπήκα μέσα σας και ρούφηξα την τελευταία στάλα δίψας και τροφής = ισχυρός, ενστικτώδης, άγριοτητα

Ο Φωστιέρης καταφέρνει να δημιουργήσει κλίμα εσωτερικής αγωνίας εικόνων από την καθημερινή ζωή και την φύση ένα κλίμα συνήθως πετυχημένο.

Βρισκόμαστε σε ένα σύμπαν, όπου η ζωή αναβρύζει, ακόμα κι αν επίκειται ο θάνατος. Το σύμπαν αυτό διαβρέχεται από μία ποικιλία υγρών, φυσικών και βιολογικών ( νερά , βροχή , δάκρυα, έντομα, αίμα κλπ.)

Η σκέψη στον Φωστιέρη είναι ο φωτεινός πίνακας του σύμπαντος, όπου ο

διαλογισμός που πραγματοποιείται, με τον ποιητή ενώπιον-ενωπίω, φτάνει στο άκρον του στοχασμού. Κρίσεις και ιδέες, διανοήματα και ανησυχίες φιλτράρονται, γίνονται η περιπέτεια του νου.

Ο Φωστιέρης ασκείται με τις λέξεις – αλλά η άσκηση αυτή ματώνει το σώμα,

αιφνιδιάζει το μυαλό, γιατί κάτω από τις λέξεις κυλάει αθόρυβο το ποτάμι της φθοράς, θολό και μαυρισμένο.

Γιατί να δεις

Να ξαναδείς, σα να μην έχεις ξαναδεί,

Το ιδωμένο;

Προσποιούμενος συχνά συγκινήσεις

Κατάντησα ευαίσθητος.

Ο Φωστιέρης ζει με πάθος την εσωστρέφεια:

«κάτω από το κέλυφος θάλασσα ταραγμένη η φόρτιση»

Η αίσθηση του μάταιου, ο σαρκασμός του απραγματοποίητου κεντρίζουν

«Το απρόσιτο μένει συχνά στο ράφι.

Κι ας το ορέγονται.»

Ο ποιητής, εραστής της καθαρότητας, συχνά συνομιλεί με τον αναγνώστη και σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν ξεχνά να συμβουλεύει καλοπροαίρετα :

«Ξέρετε

Η σκολιά οδός προς την προφάνεια

Με τι γυαλάκια λογικής είναι σπαρμένη. Ξέρετε

Χωρίς παιδεία

Τι παθαίνει

Ο ανυπόδητος.»

Ο Φωστιέρης, φίλος των καθαρών λύσεων, ξεκαθαρίζει τα αυτονόητα :

«Ούτε θα ήτανε πρωτότυπο

Να υπονομεύω την πρωτοτυπία πιστεύοντας

Ότι πρωτοτυπώ.»

Ο ποιητής πιστεύει στο έργο του. Αυτό μένει, ανίκητο απ’ το χρόνο, το

φθόνο, την υστεροβουλία :

«Όμως σοφό, σοφό το κτίσμα πιο πολύ

Απ’ το μάστορη

Γιατί με απόγνωση κερδίζεται η γνώση.»

Ο ποιητής παραμένει ψύχραιμος εκτιμητής μέσα από το γυάλινο πύργο των οραμάτων του. Ζυγίζοντας, καταχωρεί, στο αόρατο τετράδιο του μυαλού, τις συγκρίσεις του :

«Η προσδοκία ταιριάζει στην ανάμνηση

Κι οι δυο παραχαράζουν όσο δύνανται

Την ατυχή πραγματικότητα. Το βλέπεις.»

BOÎTE À MUSIQUE

Διακρίνονται εδώ στοιχεία χιούμορ και ειρωνείας, καθώς συνταιριάζεται ο σαρκασμός αλλά και η ροπή προς τη μελαγχολία.

‘Ανοίγοντάς μου το κεφάλι Βγαίνει από μέσα μουσική καί μιά χορεύτρια Γυρνάει περί τόν άξονα της σκέψης μου

Φιλοσοφεί ποιητικά Σημασία για τον ποιητή έχει η αίσθηση, συγκίνηση των εικόνων,των χρωμάτων, της μουσικής,ο στοχασμός τους και η εμβάθυνση.

Πιό λυγερή πιό εύστροφη απ’ τη σκέψη μου Γύρω καθρέφτες πολλαπλασιάζοντάς την Λουλούδια εξωτικά ή νάυλον·

Αναζητάει το «γιατί» της ζωής Φαίνεται η προσπάθεια που κάνει, ανοίγοντας δρόμους προς την ανακάλυψη της προσωπικής του αλήθειας.

ΑΠΟΨΕ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ

Aυτούς που βασανίζονται κλεισμένοι, στο καβούκι τους —Ν’ ακούνε μουσική και να καπνίζουν— Αυτούς που αποπειράθηκαν ν’ αυτοκτονήσουν με ομορφιά —Ρούφηξαν το βιτριόλι της και κάηκαν— Αυτούς που ο φόβος τούς φυτεύει στις ερμιές Αυτούς που άυπνοι αιωρούνται στον αέρα Αυτούς που κάναν έρωτα και μείνανε πιο μόνοι Αυτούς που ανέκφραστοι ακολουθούν μια νεκροφόρα μνήμη Αυτούς που λιώνουν βουτηγμένοι στα χαρτιά Αυτούς που βλέπουν τ’ όνομά τους στο κουδούνι Και το χτυπούν δαιμονισμένα να ξυπνήσει ο ένοικος.

Στο συγκεκριμένο ποίημα ο Φωστιέρης πραγματεύεται περίτεχνα το νόημα της ύπαρξης ενός ανθρώπου. Μέσα σε λίγους στίχους μας δίνει εικόνες αλλά και μας παραθέτει συναισθήματα τα οποία σηματοδοτούνται με λέξεις όπως φόβος, θάνατος, έρωτας, ζωή. Απ’ότι φαίνεται ο άνθρωπος αυτός ασφυκτιά στα καθιερωμένα της ζωής όπως η μουσική και ο έρωτας. Στην συνέχεια πραγματοποιεί τη ρήξη, αισθητικά και ουσιαστικά (αυτοκτονία, μοναξιά, απουσία ελπίδας). Ο Φωστιέρης σκάβει στα έγκατα της ψυχής του αναγνώστη χωρίς να δίνει όμως λύτρωση. Κασταλήγει με μία επιθυμία ίσως για υπαρξιακή περισυλλογή.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΑΣ Πίσω απ' τα μάτια μας

Κουλουριασμένοι κι άφωνοι κοιτάζουμε Τον κόσμο έξω Σαν από φεγγίτες φυλακής. Πίσω απ' τα μάτια μας Στρώνουμε σχέδια μυστικά Με τ' όπλο σημαδεύουμε και πυροβολούμε Σαν από πολεμίστρες Κι όταν βραδιάζει Καθώς σε παραθύρια Τραβάμε τις κουρτίνες βιαστικά Κι ανάβουμε στο εσωτερικό τα φώτα.

Μέσα από αυτό το ποίημα μας γεννιούνται ποικίλα συναισθήματα όπως φόβος, οργή , μοναξιά , απαισιοδοξία . Κάνει λόγο για τους ανθρώπους που έχουν κλειστεί στον εαυτό τους και διστάζουν να κοιτάξουν τον κόσμο κατάματα και να δουν το σκληρό πρόσωπο της πραγματικότητας . Βέβαια διαφαίνεται μία σπιθαμή ελπίδας για το αύριο, αφού καταστρώνονται σχέδια μυστικά θέλοντας ενδόμυχα να επιτύχουν την αλλαγή. Όμως έπειτα από αυτά τα όνειρα το σκοτάδι της ψυχής που συμβολίζεται με τη νύχτα τους ξανασκεπάζει και πάλι οι άνθρωποι κλείνουν τις κουρτίνες και κρύβονται από το φώς της αλήθειας. Και έτσι ως λύση ανάβουν τα φώτα τα ψεύτικα για να φωτίσουν τις απελπισμένες ψυχές τους.

H ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΟ ΥΦΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΦΩΣΤΙΕΡΗ

ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ – ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ (B’1)

ΤΡΟΠΟΣ ΓΡΑΦΗΣ

Ποιητικός λόγος ατομοκεντρικός

Χρήση αφηρημένων ιδεών

Η γραφή του ανορθώνεται στις οριακές γραμμές μεταφυσικών ερωτημάτων

Εκρηκτική δύναμη των λέξεων. Mε την κρυμμένη τους ενέργεια φανερώνουν την εσωτερική δύναμη του λόγου και τον επικοινωνιακό του προορισμό με αποδέκτη :

‘τον ουρανό της μοναξιάς των συνανθρώπων’

Συζεύξεις που αισθητοποιούν τη συνομιλία των λέξεων και των πτώσεων, των ουσιαστικών μεταξύ τους ή με το ρήμα και σπανιότερα με το επίθετο, θεμελιώνουν τον εσωτερικό διάλογο της γλώσσας ‘Την ώρα που αρχίζω αυτό το ποίημα \ Στην ακοή μου σχηματίζουνε καμπάνες \ Μέσα από τη λέξη τους το

στερεό κωδωνοστάσιό τους’

Το κωδωνοστάσιο και οι καμπάνες κυματίζουν όταν αρχίζει τη ζωή του ένα ποίημα είναι κάποιες από το πλήθος των συζεύξεων που συνθέτουν το γλωσσικό περιβάλλον της ποίησης αποδεικνύοντας τη δύναμη κάθε λέξης χωριστά.

Μια άλλη τεχνική του Α. Φωστιέρη είναι η έμμεση ή άλλοτε άμεση υπόδειξη σημείων που πρέπει να προσέξει ο αναγνώστης :

‘Να τρέμει σύγκορμη απ’την ρώμη των ρημάτων/Ή να σφυρίζει έστω/Μια γελοία παρήχηση (σαν την πιο

πάνω)/...’

ΥΦΟΣ

Υπάρχει συχνά σύζευξη των αντιθέτων

Χρησιμοποιεί αμφίδρομη γραφή

Κάνει πολλές παρηχητικές αντιστίξεις

Η υποδόρια ειρωνεία και ο δηκτικός σαρκασμός είναι μερικά από τα στοιχεία που σφραγίζουν το ύφος και την αναγνωρίσιμη ποίηση του Αντώνη Φωστιέρη.