Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

36
Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr/ Γλώσσα Ε΄- Ενότητα 2 - Κεφάλαιo 3 : ΄΄ Διαδρομές στην πόλη ΄΄ Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 1

Transcript of Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Page 1: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής

http://e-taksh.blogspot.gr/

Γλώσσα Ε΄- Ενότητα 2 - Κεφάλαιo 3 :

΄΄ Διαδρομές στην πόλη ΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 1

Page 2: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Διαδρομές στην πόλη

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 2

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
Φώτης Τουλιόπουλος
Page 3: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Θηλυκά ουσιαστικά σε -ος Τα θηλυκά ουσιαστικά σε –ος κατεβάζουν τον τόνο στη γενική ενικού και στη γενική και αιτιατική πληθυντικού.,

Ενικός αριθμός

Ονομ. η περίοδος

Γεν. της περιόδου

Αιτ. τη(ν) περίοδο

Κλητ. περίοδε

Πληθυντικός αριθμός

Ονομ. οι περίοδοι

Γεν. των περιόδων

Αιτ. τις περιόδους

Κλητ. περίοδοι

Παρόμοια με το περίοδος

κλίνονται τα ακόλουθα ουσιαστικά:

Άμμος, άνοδος, διάλεκτος, είσοδος, έξοδος, επέτειος,

διαγώνιος, κάθοδος, κιβωτός, λεωφόρος, μέθοδος, νήσος,

παράγραφος, πρόοδος, ψήφος, οδός, κ.ά.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 3

Page 4: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Σύνθεση και παραγωγή Παραγωγή λέγεται η διαδικασία κατά την οποία φτιάχνουμε νέες λέξεις προσθέτοντας καταλήξεις σε υπάρχουσες λέξεις. Από ουσιαστικά φτιάχνονται ρήματα: π.χ. τέλος- τελειώνω, ζέστη-ζεσταίνομαι, κρύο-κρυώνω Από ρήματα φτιάχνονται ουσιαστικά: π.χ. γυμνάζομαι- γυμναστήριο, κολυμπάω- κολύμπι Από ουσιαστικά παράγονται ουσιαστικά: π.χ. γάτα-γατάκι, σκύλος-σκυλάκι Από ουσιαστικά ή ρήματα παράγονται επίθετα: π.χ. ασήμι-ασημένιος, μελετώ-μελετηρός Σύνθεση λέγεται η διαδικασία κατά την οποία παράγω νέες λέξεις ενώνοντας υπάρχουσες λέξεις. π.χ. ανεβαίνω + κατεβαίνω = ανεβοκατεβαίνω, ήλιος + βασίλεμα = ηλιοβασίλεμα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 4

Page 5: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

eva-edu

Διαδρομές στην πόλη

Σε ποιά οδό μένεις;....................................................................................................

..............................................................................................................................

Σε ποιά οδό είναι το γραφείο της Όλγας;.................................................................

..................................................................................................................................

Δώσε οδηγίες για το πώς πηγαίνουμε στο γραφείο της Όλγας ...............................

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

..................................................................................................................................

...................................................................................................................................

Απάντησε στις ερωτήσεις

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 5

Page 6: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

eva-edu

Η λέξη οδός μπορεί να είναι α΄ συνθετικό (πρώτη λέξη) οδοποιία

ή να είναι β΄ συνθετικό (δεύτερη λέξη) αδιέξοδο

Βάλε v στο σωστό κουτάκι. Η λέξη οδός είναι ά ή β΄ συνθετικό;

α΄ συνθετικό ΄β συνθετικό

οδόστρωμα

έξοδος

οδοκαθαριστής

άνοδος

ενικός αριθμός πληθυντικός αριθμός

θηλυκό θηλυκό

η οδός οι οδοί

της οδού των οδών

την οδό τις οδούς

- οδέ - οδοί

Κλίνε το ουσιαστικά η κάθοδος

ενικός αριθμός πληθυντικός αριθμός

θηλυκό θηλυκό

η κάθοδος οι κάθοδοι

Στις σύνθετες λέξεις η πρώτη λέξη είναι το ά συνθετικό

και η δεύτερη λέξη είναι το β΄ συνθετικό

Μάθε πώς κλίνονται τα θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 6

Page 7: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Ιδιόκλητα θηλυκά σε –ος

Παρατηρήσεις

Τα προπαροξύτονα ιδιόκλιτα θηλυκα σε –ος ουσιαστικά στη γενική του ενικού

αριθμού και στη γενική και αιτιατική του πληθυντικού αριθμού κατεβάζουν τον

τόνο τους κατά μία συλλαβή

Π.χ. η παράμετρος-της παραμέτρου

Οι παράμετροι – των παραμέτρων- τις παραμέτρους

Τα οξύτονα και παροξύτονα ιδιόκλιτα θηλυκά ουσιαστικά σε –ος τονίζονται σε

όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών όπως τονίζονται και στην ονομαστική

του ενικού αριθμού

Ενικός αριθμός

Ον. Η οδός

Γεν. Της οδού

Αιτ. Την οδό

Κλ. - οδό

Πληθυντικός αριθμός

Ον. Οι οδοί

Γεν. Των οδών

Αιτ. Τις οδούς

Κλ. - οδοί

Ενικός αριθμός

Ον. Η διάμετρος

Γεν. Της διαμέτρου

Αιτ. Την διάμετρο

Κλ. - διάμετρο

Πληθυντικός αριθμός

Ον. Οι διάμετροι

Γεν. Των διαμέτρων

Αιτ. Τις διαμέτρους

Κλ. - διάμετροι

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 7

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
emathima.files.wordpress.com
Page 8: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Να κλίνετε τα ιδιόκλιτα θηλυκά η είσοδος, η παράμετρος, η λεωφόρος

Ενικός αριθμός

Ον.

Γεν.

Αιτ.

Κλ.

Πληθυντικός αριθμός

Ον.

Γεν.

Αιτ.

Κλ.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 8

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
http://vandhmotiko.blogspot.gr/
Page 9: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Αρχαιόκλιτα Θηλυκά σε -ος

Κάποια θηλυκά ουσιαστικά κλίνονται όπως στην αρχαία ελληνική γλώσσα, γι' αυτό λέγονται αρχαιόκλιτα.

Π.χ. η οδός της οδού, η λεωφόρος της λεωφόρου, η είσοδος της εισόδου κ.λπ.

Ενικός Αριθμός

Ονομ. η οδός η λεωφόρος η διάμετρος

Γεν. της οδού της λεωφόρου της διαμέτρου

Αιτ. τη(ν) οδό τη λεωφόρο τη(ν) διάμετρο

Κλητ. - (οδό) - (λεωφόρο) -

Πληθυντικός Αριθμός

Ονομ. οι οδοί οι λεωφόροι οι διάμετροι διάμετρες

Γεν. των οδών των λεωφόρων των διαμέτρων

Αιτ. τις οδούς τις λεωφόρους τις διαμέτρους διάμετρες

Κλητ. - (οδοί) - (λεωφόροι) - (διάμετροι)

Τα προπαροξύτονα έχουν διπλούς τύπους στην Ονομαστική και την Αιτιατική στον Πληθυντικό Αριθμό.

Κατεβάζουν τον τόνο στην παραλήγουσα, στη Γενική του Ενικού και στις Γενική και Αιτιατική του Πληθυντικού Αριθμού.

Η Κλητική χρησιμοποιείται σπάνια. Πηγή: http://sainia.gr/ Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 9

Page 10: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Θηλυκά ουσιαστικά

Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός

Ονομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική Ονομαστική Γενική Αιτιατική Κλητική

Θηλυκά σε -α

1α καρδι-ά καρδι-άς καρδι-ά καρδι-ά καρδι-ές καρδι-ών καρδι-ές καρδι-ές

1β ώρ-α ώρ-ας ώρ-α ώρ-α ώρ-ες ωρ-ών ώρ-ες ώρ-ες

1γ μητέρ-α μητέρ-ας μητέρ-α μητέρ-α μητέρ-ες μητέρ-ων μητέρ-ες μητέρ-ες

1δ πείν-α πείν-ας πείν-α πείν-α πείν-ες πείν-ες πείν-ες

1ε θάλασσ-α θάλασσ-α θάλασσ-α θάλασσ-α θάλασσ-ες θαλασσ-ών θάλασσ-ες θάλασσ-ες

1στ σάλπιγγ-α σάλπιγγ-ας σάλπιγγ-α σάλπιγγ-α σάλπιγγ-ες σαλπίγγ-ων σάλπιγγ-ες σάλπιγγ-ες

1ζ φυσαρμόνικ-α φυσαρμόνικ-ας φυσαρμόνικ-α φυσαρμόνικ-α φυσαρμόνικ-ες φυσαρμόνικ-ες φυσαρμόνικ-ες

2 γιαγι-ά γιαγι-άς γιαγι-ά γιαγι-ά γιαγι-άδες γιαγι-άδων γιαγι-άδες γιαγι-άδες

Θηλυκά σε -η

3α φων-ή φων-ής φων-ή φων-ή φων-ές φων-ών φων-ές φων-ές

3β βο-ή βο-ής βο-ή βο-ή βο-ές βο-ές βο-ές

3γ τέχν-η τέχν-ης τέχν-η τέχν-η τέχν-ες τεχν-ών τέχν-ες τέχν-ες

3δ αγάπ-η αγάπ-ης αγάπ-η αγάπ-η αγάπ-ες αγάπ-ες αγάπ-ες

3ε ζάχαρ-η ζάχαρ-ης ζάχαρ-η ζάχαρ-η ζάχαρ-ες ζάχαρ-ες ζάχαρ-ες

4α πόλ-η πόλ-ης/-εως πόλ-η πόλ-η πόλ-εις πόλ-εων πόλ-εις πόλ-εις

4β κυβέρνησ-η κυβέρνησ-ης/

κυβερνήσ-εως κυβέρνησ-η κυβέρνησ-η κυβερνήσ-εις κυβερνήσ-εων κυβερνήσ-εις κυβερνήσ-εις

4γ κούρασ-η κούρασ-ης κούρασ-η κούρασ-η

Θηλυκά σε -ος

5α οδ-ός οδ-ού οδ-ό οδ-έ/-ό οδ-οί οδ-ών οδ-ούς οδ-οί

5β ψήφ-ος ψήφ-ου ψήφ-ο ψήφ-ε/-ο ψήφ-οι ψήφ-ων ψήφ-ους ψήφ-οι

5γ μέθοδ-ος μεθόδ-ου μέθοδ-ο μέθοδ-ε/-ο μέθοδ-οι μεθόδ-ων μεθόδ-ους μέθοδ-οι

Θηλυκά σε -ού

6 αλεπ-ού αλεπ-ούς αλεπ-ού αλεπ-ού αλεπ-ούδες αλεπ-ούδων αλεπ-ούδες αλεπ-ούδες

Θηλυκά σε -ω

7α Αργυρ-ώ Αργυρ-ώς Αργυρ-ώ Αργυρ-ώ

7β Μάρ-ω Μάρ-ως Μάρ-ω Μάρ-ω

7γ πειθ-ώ πειθ-ούς/-ώς πειθ-ώ πειθ-ώ

7δ μουρλέγκ-ω μουρλέγκ-ως μουρλέγκ-ω μουρλέγκ-ω

ΠΑΤΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΗΛΥΚΑ

1α Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «καρδιά» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F24

1β Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «ώρα» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F25

1γ Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «μητέρα» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F26

1δ Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «πείνα» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F25%CE%B1

1ε Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «θάλασσα» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F27

1στ Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «σάλπιγγα» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F28

1ζ Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «φυσαρμόνικα» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F27%CE%B1

2 Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «γιαγιά» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F23

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 10

Page 11: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

3α Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «φωνή» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F29

3β Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «βοή» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F29%CE%B1

3γ Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «τέχνη» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F30

3δ Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «αγάπη» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F30%CE%B1

3ε Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «ζάχαρη» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F32

4α Όμοια κλίνονται τα: γύρη, κύστη, παλισάνδρη, πίστη, τίγρη και όσα παροξύτονα τελειώνουν σε: -ση, -ξη, -ψη.

4β Όμοια κλίνεται το «δύναμη» και όσα προπαροξύτονα τελειώνουν σε: -ση, -ξη, -ψη.

4γ Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «κούραση» είναι τα: εγκαρδίωση, λαιμόκοψη, λύπηση,ξεφάντωση,

φούντωση.

5α Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «οδός» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F34

5β Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «ψήφος» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F35

5γ Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «μέθοδος» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F36

6 Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «αλεπού» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F37

7α Όμοια κλίνονται τα οξύτονα θηλυκά κύρια ονόματα σε –ώ, π.χ., η Λητώ, η Βαγγελιώ κλπ.

7β Όμοια κλίνονται τα παροξύτονα θηλυκά κύρια ονόματα σε –ω, π.χ., η Φρόσω, η Βάσω κλπ.

7γ Όμοια κλίνεται το «ηχώ»

7δ Άλλα θηλυκά που κλίνονται όπως το «μουρλέγκω» θα βρείτε εδώ:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?dl=%CE%9F37%CE%B1

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 11

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
eduoff-melbourne.world.sch.gr
Page 12: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 6666666 :::: MMMMÈÈÈÏÏÏÏÏÒÒÒÒ ÁÁÁÁÁÁÁÈÈÈÈ····· ··ÓÓıııÓıÓıÚÚÚÚÒÒÒÔÔ˘˜, ˙Ò·, Ú¿ÁÌ·Ù·, ÂÓ¤ÚÁÂȘ...

79

µ.3 §fiÁÈ· ÎÏ›ÛË ıËÏ˘ÎÒÓ Û -Ô˜

– ªÂ Û˘Á¯ˆÚ›ÙÂ, „¿¯Óˆ ÙËÓ Ô‰fi ∫·Ú·˚ÛοÎË.

•¤ÚÂÙ ԇ ›ӷÈ;

– ª¿ÏÈÛÙ·. ¶ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÙ ›ÛÈ· ̤¯ÚÈ ÙË ÁˆÓ›· ÌÂ

ÙË ÏˆÊfiÚÔ ∫·Ó¿ÚË. ™ÙÚ›„Ù ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ηÈ

ËÁ·›ÓÂÙ ¢ı›·. ∏ Ô‰fi˜ Ô˘ „¿¯ÓÂÙÂ Â›Ó·È ÌÈ·

¿ÚÔ‰Ô˜ Î¿Ô˘ ÂΛ.

– •¤ÚÂÙ ̋ˆ˜ ·Ó Â›Ó·È ¿ÓÔ‰Ô˜ ‹ οıÔ‰Ô˜;

– Ÿ¯È. 濯ÓÂÙ οÙÈ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ;

– ¡·È, ÙÔ ‚È‚ÏÈÔˆÏÂ›Ô «¢È¿ÌÂÙÚÔ˜». £¤Ïˆ Ó· ·ÁÔÚ¿Ûˆ ÌÂÚÈο ‚È‚Ï›· Ì·ıËÌ·ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÙÔÓ

ÁÈÔ ÌÔ˘. ∞Ú¯›˙ÂÈ Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ÂÍÂÙ¿ÛˆÓ, ‚ϤÂÙÂ.

∏ ‰È¿ÌÂÙÚÔ˜ ÙÔ˘ ·ÎÏÔ˘ Â›Ó·È ›ÛË Ì ÙÔ ‰ÈÏ¿ÛÈÔ

Ù˘ ·ÎÙ›Ó·˜.

∆Ô Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ ‰È·Ì¤ÙÚÔ˘ ˘ÔÏÔÁ›ÛÙËΠÁÈ· ÚÒÙË

ÊÔÚ¿ ηٿ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·.

ªÂÙÚ‹Û·Ì ÙË ‰È¿ÌÂÙÚÔ ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜.

√È ‰È¿ÌÂÙÚÔÈ ÂÓfi˜ ·ÎÏÔ˘ Â›Ó·È ¿ÓÙ· ›Û˜.

∆· Ì‹ÎË ÙˆÓ ‰È·Ì¤ÙÚˆÓ ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ Î‡ÎÏˆÓ Ô˘

ÌÂÙÚ‹Û·Ù ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ›Û·.

ªÂÙÚ‹ÛÙ ÙȘ ‰È·Ì¤ÙÚÔ˘˜ ÚÔÛÂÎÙÈο!

∆· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·˘Ù¿ ¤¯Ô˘Ó ÙȘ ›‰È˜ ηٷϋÍÂȘ Ì ٷ

·ÚÛÂÓÈο Û -Ô˜.

√Ó. Ë ‰È¿ÌÂÙÚÔ˜ ÔÈ ‰È¿ÌÂÙÚÔÈ

°ÂÓ. Ù˘ ‰È·Ì¤ÙÚÔ˘ ÙˆÓ ‰È·Ì¤ÙÚˆÓ

∞ÈÙ. ÙË ‰È¿ÌÂÙÚÔ ÙȘ ‰È·Ì¤ÙÚÔ˘˜

∫Ï. – (‰È¿ÌÂÙÚÂ) – (‰È¿ÌÂÙÚÔÈ)

∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ Ë ¿ÌÌÔ˜, Ë ¿ÓÔ‰Ô˜, Ë µ›‚ÏÔ˜,

Ë ‰È¿ÏÂÎÙÔ˜, Ë ÂÁ·ÎÏÈÔ˜,

Ë Â›ÛÔ‰Ô˜, Ë ¤ÍÔ‰Ô˜,

Ë Â¤ÙÂÈÔ˜, Ë ‰È·ÁÒÓÈÔ˜,

Ë ı·Ï·ÌËÁfi˜, Ë Î¿ıÔ‰Ô˜,

Ë ÎÈ‚ˆÙfi˜, Ë ÏˆÊfiÚÔ˜,

Ë Ì¤ıÔ‰Ô˜, Ë Ó‹ÛÔ˜,

Ë ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ˜, Ë ÚfiÔ‰Ô˜,

Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜, Ë ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ˜,

Ë „‹ÊÔ˜ Î.¿.ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·:

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 12

Page 13: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

™™™¯ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙ˆ

ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ

80

¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 17 ∞ÓÙÈÁڿʈ ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙÔ ÙÂÙÚ¿‰Èfi ÌÔ˘ Î·È Û˘ÌÏËÚÒÓˆ Ù·

ÎÂÓ¿ ÌÂ ÙÔÓ ÛˆÛÙfi Ù‡Ô ÙÔ˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡ ÛÙËÓ ·Ú¤ÓıÂÛË:

– ¶ËÁ·›Óˆ ÛÙËÓ ................(Ô‰fi˜) ™fiψÓÔ˜, ·Ú·Î·ÏÒ.

– ∏ ................. (ψÊfiÚÔ˜) ∞ÏÂÍ¿Ó‰Ú·˜ Â›Ó·È ·ÓÔÈ¯Ù‹Ø Ó· ¿Ì ·fi ÂΛ;

– ¡·È, Î·È ¤ÂÈÙ· ̤ۈ Ù˘ ............ (Ô‰fi˜) πÔÎÚ¿ÙÔ˘˜.

– ∂ÓÙ¿ÍÂÈ. £· ‚Úˆ ÙÔÓ Û˘ÓÙÔÌfiÙÂÚÔ ‰ÚfiÌÔ. Œ¯ˆ ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÌÔ˘ ............... (̤ıÔ‰Ô˜)

ÙfiÛ· ¯ÚfiÓÈ· ÛÙÔ ÙÈÌfiÓÈ.

– ∞, „¿¯Óˆ Î·È ÁÈ· ¤Ó· ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈÔ Ì ........…… (›ÛÔ‰Ô) › Ù˘ ........... (Ô‰fi˜)

∞η‰ËÌ›·˜. ªÂ ÂÚÈ̤ÓÔ˘Ó ÂΛ ÌÂÚÈÎÔ› Ê›ÏÔÈ ·ÚÁfiÙÂÚ·.

¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 18 ™¯ËÌ·Ù›˙ˆ ÛÙÔ ÙÂÙÚ¿‰Èfi ÌÔ˘ ÊÚ¿ÛÂȘ Ì ÙËÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋

ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ Ù˘ ÚÒÙ˘ Ϥ͢ Î·È ÙË ÁÂÓÈ΋ ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ Ù˘ ‰Â‡-

ÙÂÚ˘ fiˆ˜ ÛÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·:

Ë ÎÔÚ˘Ê‹ – Ë Î·ÓÔ‰fi¯Ô˜ Õ ÔÈ ÎÔÚ˘Ê¤˜ ÙˆÓ Î·ÓÔ‰fi¯ˆÓ

Ë ¿ÓÔ‰Ô˜ – Ë ÏˆÊfiÚÔ˜ Ë Ì¤ıÔ‰Ô˜ – Ô ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ·˜

Ë „‹ÊÔ˜ – Ô ÂÙÂÚÔ‰ËÌfiÙ˘ Ë ÂÁ·ÎÏÈÔ˜ – Ë ÓÔÌ·Ú¯›·

Ë Â¤ÙÂÈÔ˜ – Ô Á¿ÌÔ˜ Ë Â›ÛÔ‰Ô˜ – Ë ÔÏ˘Î·ÙÔÈΛ·

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 13

Page 14: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

162

¢›Óˆ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ÁÈ· ÌÈ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·‹ ηٿÛÙ·ÛË

EENNOOTTHHTTAA 1122

∆∆ÔÔ Â››ÚÚÚÚËËÌÌ··

ªÂ ÔÏÏÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜:1. ªÂ ‰Â˘ÙÂÚ‡ԢÛ˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ (ÂÓfiÙËÙ· 16.4)2. M ÚÔıÂÙÈΤ˜ ÊÚ¿ÛÂȘ – ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ (ÂÓfiÙËÙ· 16.2 °)3. ªÂ Ù· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· (¿ÎÏÈÙ˜ ϤÍÂȘ). °È· ‰Â˜:

∏ ∞ÁÁÂϛӷ ¤Ê˘Á ÁÈ· ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ¯Ù˜.√ Î. µÚ·Û›‰·˜ ͤ¯·Û ٷ Á˘·ÏÈ¿ ÙÔ˘ Î¿Ô˘.√È Ê›ÏÔÈ ÙÔ˘ √Ú¤ÛÙË ¤Ú·Û·Ó ÙÔ ÔÙ¿ÌÈ Â‡ÎÔÏ·.

√ Ê›ÏÔÈ ÙÔ˘ √Ú¤ÛÙË ¤Ú·Û·ÓÙÔ ÔÙ¿ÌÈ.

√ Î. µÚ·Û›‰·˜ ͤ¯·Û ٷÁ˘·ÏÈ¿ ÙÔ˘.

∏ ∞ÁÁÂϛӷ ¤Ê˘Á ÁÈ· ÙË£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË.

∞˘Ù¤˜ ÔÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÚÎÂÙ¤˜! ∂ÁÒ ı¤Ïˆ Ó· ͤڈ ÎÈ¿ÏϘ ÏËÚÔÊÔڛ˜. £¤Ïˆ Ó· ͤڈ fiÙ ¤Ê˘ÁÂ Ë ∞ÁÁÂϛӷ, ԇͤ¯·Û ٷ Á˘·ÏÈ¿ ÙÔ˘ Ô ı›Ԙ µÚ·Û›‰·˜ Î·È Ò˜ ηٿÊÂÚ·Ó ÔÈÊ›ÏÔÈ ÌÔ˘ Ó· ÂÚ¿ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ·¤Ó·ÓÙÈ fi¯ıË ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡. ¶Ò˜ÌÔÚÒ Ó· ÙÔ Î¿Óˆ ·˘Ùfi;

∂¶πƒƒ∏ª∞∆∞ ∂›Ó·È ¿ÎÏÈÙ˜ ϤÍÂȘ Ô˘ Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó Ù· Ú‹Ì·Ù· Î·È Ù·ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ‰›ÓÔÓÙ¿˜ Ì·˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÙfiÔ, ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ, ÙÔÓ ÙÚfiÔ, ÙËÓÔÛfiÙËÙ·. ∆· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·, ›Û˘, Û˘Ó‰¤Ô˘Ó ÚÔÙ¿ÛÂȘ (¯ˆÚ›˜ Ó· Â›Ó·È Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ).

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 14

Page 15: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

163

™¯ËÌ·Ù›˙ˆ ϤÍÂȘ

∆· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Ô˘ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ÌÈ· ÚfiÙ·ÛË Ï¤ÁÔÓÙ·È ÚÔÙ·Ûȷο ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·.∆¤ÙÔÈ· Â›Ó·È Ù·: ·ÏÒ˜, ‚¤‚·È·, ›Ûˆ˜, Ú·ÁÌ·ÙÈο, Û›ÁÔ˘Ú·, ÙÂÏÈο, Ê˘ÛÈο Î.¿.

ªÂ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÌÔÚԇ̠ӷ ÂÚÈÁÚ¿„Ô˘Ì ÔÏϤ˜ ‰È·ÊÔ-ÚÂÙÈΤ˜ ȉÈfiÙËÙ˜ Ù˘ Ú¿Í˘ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ Ú‹Ì·. ŒÙÛÈ,¤¯Ô˘Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÔÌ¿‰Â˜ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ.

∞ÚÎÂÙ¤˜ ÊÔÚ¤˜, Ù· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÌÔÚ› Ó· Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó Â›ıÂÙ·:√ Î. µÚ·Û›‰·˜ Â›Ó·È ¿Ú· Ôχ ¤Í˘ÓÔ˜.™¯Â‰fiÓ fiÏÔÈ ‹Úı·Ó ÛÙÔ ¿ÚÙÈ ÙÔ˘ √Ú¤ÛÙË.

ÕÏϘ ÊÔÚ¤˜, Ù· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó fi¯È ÙÔ Ú‹Ì· ·ÏÏ¿ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÚfiÙ·ÛË:

∂˘Ù˘¯Ò˜, ÚÔÏ¿‚·Ì ÙÔ ÏÔ›Ô.∂ÈÏÈÎÚÈÓ¿, ‰ÂÓ Í¤Úˆ Ò˜ Ó· Û·˜ ¢¯·ÚÈÛÙ‹Ûˆ.

fiÛÔ, fiÛÔ, ÙfiÛÔ, ÔÛÔ‰‹ÔÙÂ, οÌÔÛÔ, οˆ˜,ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, Ôχ, ÂÏ¿¯ÈÛÙ·, Ï›ÁÔ, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ,ÂÍ›ÛÔ˘, ۯ‰fiÓ, ÏÈÁfiÙÂÚÔ, ¿Óˆ οو, ηıfiÏÔ˘ Î.¿.

¶ÔÛÔÙÈο ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·:

Ò˜, fiˆ˜, ¤ÙÛÈ, ·ÏÏÈÒ˜, οˆ˜, ηıfiÏÔ˘,ÔˆÛ‰‹ÔÙÂ, ÌfiÓÔ, Ì·˙› Î.¿.

∆ÚÔÈο ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·:

fiÙÂ, ÙÒÚ·, ÙfiÙÂ, ÚÈÓ, ÌÂÙ¿, Û‹ÌÂÚ·, ·‡ÚÈÔ, ¯Ù˜,ÌÂı·‡ÚÈÔ, ¤Ú[˘]ÛÈ, ʤÙÔ˜, ·fi„Â, ·ÚÁ¿, ÓˆÚ›˜,ÔÔÙ‰‹ÔÙÂ, fiÔÙÂ, ¿ÏÏÔÙÂ, οÔÙÂ, ‡ÛÙÂÚ·, ¤ÂÈÙ·,ÂÈÙ¤ÏÔ˘˜, ÎÈfiÏ·˜, ·Ì¤Ûˆ˜, Û¿ÓÈ·, Û˘¯Ó¿, Ù·ÎÙÈο,fiÙ fiÙ Î.¿.

ÃÚÔÓÈο ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·:

Ô‡, ‰Ò, ÂΛ, ¤Ú·, Ì·ÎÚÈ¿, ÎÔÓÙ¿, ÛÈÌ¿, ‰›Ï·,̤۷, ¿Óˆ, οو, ·¤Ó·ÓÙÈ, ·ÓÙÔ‡, Î¿Ô˘, Ô˘ıÂÓ¿,„ËÏ¿, ¯·ÌËÏ¿, ‰ÂÍÈ¿, ·ÚÈÛÙÂÚ¿, Ï¿È, Á‡Úˆ, ¤Íˆ,ÌÂٷ͇, ·Ó·ÌÂٷ͇, ÌÚÔÛÙ¿, ÌÚÔ˜, ›Ûˆ, ‚fiÚÂÈ·,ÓfiÙÈ·, ·Ó·ÙÔÏÈο, ‰˘ÙÈο, ¯¿Ìˆ Î.¿.

∆ÔÈο ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·:

¶¶ÔÔ‡‡ ;;

¶¶fifiÙÙÂÂ;;

¶¶ÒÒ˜;;

¶¶fifiÛÛÔÔ;;

1122..11 ∂∂››‰‰ËË ÂÂÈÈÚÚÚÚËËÌÌ¿¿ÙÙˆÓÓ

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 15

Page 16: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

™™™¯ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙ˆ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ

164

¶ÔÏÏ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Û -· Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ÏËı˘ÓÙÈÎfi ÙÔ˘ Ô˘‰ÂÙ¤ÚÔ˘ ÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ.Ù· ˆÚ·›· ·È‰È¿ ¶ÂÚ¿Û·Ì ˆÚ·›·.Ù· ·Ú¿ÍÂÓ· ·ÓÙÈΛÌÂÓ· ™˘ÌÂÚÈÊÂÚfiÙ·Ó ·Ú¿ÍÂÓ·.

ªÂÚÈο ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È Î·È Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍË -ˆ˜:∆· ¯ÂψӿÎÈ· Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙÚÔÌ¿˙Ô˘Ó.∂˘Ù˘¯Ò˜, Û˘Ó‹ıÈÛÂ.

ÃÙ˜ ›¯Â ÁÂÓ¤ıÏÈ· Ô ·‰ÂÏÊfi˜ÌÔ˘. ¶ÂÚ¿Û·Ì Ôχ ˆÚÚ··››·· ÛÙÔ¿ÚÙÈ ÙÔ˘. ªfiÓÔ ÙÔ ¯ÂψӿÎÈ Ì·˜‹Ù·Ó ·Ó‹Û˘¯Ô Î·È Û˘ÌÂÚÈÊÂÚfiÙ·Ó

··ÚÚ¿¿ÍÍÂÂÓÓ··.

∂∂˘ÙÙ˘¯ÒÒ˜, ÌÂÙ¿ ·fi

Ï›ÁÔ Û˘Ó‹ıÈÛÂ.

ªËÓÙÔ ·‰ÈΛ˜. ™™˘ÓÓ‹‹ııˆ˜,

Ù· ¯ÂψӿÎÈ· ÙÚÔÌ¿˙Ô˘ÓÌ ÙÔÓ Ôχ ÎfiÛÌÔ.

∞ÚÎÂÙ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ¤¯Ô˘Ó Ù‡Ô˘˜ Î·È Û -ˆ˜ Î·È Û -· ¯ˆÚ›˜‰È·ÊÔÚ¿ ÛÙË ÛËÌ·Û›·.

¶ÚÔÛÔ¯‹ fï˜! ∞ÚÎÂÙ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ¤¯Ô˘Ó Ù‡Ô˘˜ Î·È ÛÂ-ˆ˜ Î·È Û -· Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÛËÌ·Û›·!

√È Ù‡ÔÈ Û -ˆ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Û ›ÛËÌÔ ‡ÊÔ˜.

¶·Ú·ÔÓÈ¤Ù·È ·‰›Îˆ˜ / ¿‰Èη.™·Ó›ˆ˜ / Û¿ÓÈ· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È.

1122..22 ∂∂ÈÈÚÚÚÚ‹‹ÌÌ··ÙÙ·· ÛÛ --·· Îη·ÈÈ --ˆ˜

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 16

Page 17: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

∂∂∂∂¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞∞ 1111112222222 :::: ¢¢¢¢››››¢›¢›¢›¢›ÓÓÓˆ ÂÂÂÚÚÚÚÚÚÈÈÈÈÛÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÙÂÙÂÚÚÚÚ˜ ÏÏÏËËËËÚÚÚÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÌÈ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ‹ ηٿÛÙ·ÛË

165

1122..33 ¶¶··ÚÚ··ııÂÂÙÙÈÈÎο¿ ÂÂÈÈÚÚÚÚËËÌÌ¿¿ÙÙˆÓÓ

√ Û˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È:

ñ ›Ù ÌÔÓÔÏÂÎÙÈο, Ì ÙȘ ηٷϋÍÂȘ -fiÙÂÚ· Î·È -‡ÙÂÚ·:

ˆÚ·›· – ˆÚ·ÈfiÙÂÚ·‚·ıÈ¿ – ‚·ı‡ÙÂÚ·

ñ ›Ù ÂÚÈÊÚ·ÛÙÈο, Ì ÙË Ï¤ÍË ÈÔ:

ˆÚ·›· – ÈÔ ˆÚ·›·‚·ıÈ¿ – ÈÔ ‚·ıÈ¿

ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜, fï˜, ı¤Ïˆ Ó· ÂÎÊÚ¿Ûˆ Û‡ÁÎÚÈÛË Î·È ÛÙ· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·:

– √Ú¤ÛÙË, ʤÚ ÌÔ˘ Û ·Ú·Î·ÏÒ ÙÔ ‚·˙¿ÎÈ Ì ÙÔ ÁÏ˘Îfi.– ¶Ô‡ ›ӷÈ;– ÷ÌËÏ¿, ÛÙÔ Ú¿ÊÈ Ù˘ ÎÔ˘˙›Ó·˜.– ¢ÂÓ ÙÔ ‚Ú›ÛΈ. ∂›Ó·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ÌÔÏ Ì ٷ ÊÚÔ‡Ù·;– Ÿ¯È, ¯·ÌËÏfiÙÂÚ·.– ∂Λ Ô˘ ¤¯ÂȘ ¤Ó· ‚·˙¿ÎÈ Ô˘ ϤÂÈ «˙¿¯·ÚË»;– Ÿ¯È, fi¯È, ·ÎfiÌ· ÈÔ ¯·ÌËÏ¿.– ∞, ÙÔ ‚ڋη. ∂, Ì· ‹Ù·Ó ¿Ú· Ôχ ¯·ÌËÏ¿, ÁÈ’ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ÙÔ ‚ڋη‡ÎÔÏ·.

.¯. ∏ ˘ÚÔÛ‚ÂÛÙÈ΋ ¤ÊÙ·Û ·Ì¤Ûˆ˜ (=Ôχ ÁÚ‹ÁÔÚ·) ÛÙÔÓ ÙfiÔ Ù˘ ˘ÚηÁÈ¿˜.∂Ó fi„ÂÈ ÙˆÓ ÂÎÏÔÁÒÓ, Ô ˘Ô„‹ÊÈÔ˜ ‰‹Ì·Ú¯Ô˜ η٤‚ËΠÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ Ï·¯·Ó·ÁÔÚ¿ ÁÈ· Ó· ÂÈÎÔÈÓˆÓ‹ÛÂÈ ¿ÌÂÛ· (=¯ˆÚ›˜ ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛË ¿ÏψÓ) Ì ÙÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜Î·Ù·Ó·ÏˆÙ¤˜.

¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 30 ºÙÈ¿¯Óˆ ÛÙÔ ÙÂÙÚ¿‰Èfi ÌÔ˘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÙË ‰È·ÊÔÚÂ-ÙÈ΋ ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ:

·ÏÒ˜ – ·Ï¿, ÂÎÙ¿ÎÙˆ˜ – ¤ÎÙ·ÎÙ·, ¢¯·Ú›ÛÙˆ˜ – ¢¯¿ÚÈÛÙ·, ÙÂÏ›ˆ˜ – Ù¤ÏÂÈ·

∆· ·Ú·ıÂÙÈο ÙˆÓ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó Ì ÂΛӷ ÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 17

Page 18: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

™¯ËÌ·Ù›˙ˆ ϤÍÂȘ

166

∆· ·Ú·ıÂÙÈο ÙˆÓ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ‰ÂÓ ÚÔ¤Ú¯Ô-ÓÙ·È ·fi ›ıÂÙ· Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ÌfiÓÔ ÂÚÈÊÚ·ÛÙÈο,‰ËÏ.οو – ÈÔ Î¿Ùˆ, ÌÚÔÛÙ¿ – ÈÔ ÌÚÔÛÙ¿.

√ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È:

ñ ›Ù ÌÔÓÔÏÂÎÙÈο, Ì ÙȘ ηٷϋÍÂȘ -fiٷٷ, -‡Ù·Ù·:

ˆÚ·›· – ˆÚ·Èfiٷٷ‚·ıÈ¿ – ‚·ı‡Ù·Ù·

ñ ›Ù ÂÚÈÊÚ·ÛÙÈο, Ì ٷ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Ôχ, ¿Ú· Ôχ :

ˆÚ·›· – Ôχ ˆÚ·›·‚·ıÈ¿ – ¿Ú· Ôχ ‚·ıÈ¿

∆∆ÈÈ ıı·· ıı˘ÌÌ¿¿ÌÌ··ÈÈ ÁÁÈÈ··...... ÙÙ·· ÂÂÈÈÚÚÚÚ‹‹ÌÌ··ÙÙ··

1. ∆· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ÙÔÈο, ¯ÚÔÓÈο, ÙÚÔÈο,ÔÛÔÙÈο.

2. ªÂÚÈο ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ·fi ›ıÂÙ· Ì ÙËÓ Î·-Ù¿ÏËÍË -· ‹ -ˆ˜.

3. ∫¿ÔÈ· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ·Ú·ıÂÙÈο.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 18

Page 19: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

167

¢ËÏÒÓˆ Û¯¤ÛÂȘ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ÊÚ¿ÛÂȘ

EENNOOTTHHTTAA 1133

1133..11 AAÏϤ¤˜ Îη·ÈÈ ÛÛ‡‡ÓÓııÂÂÙÙ˜ ÚÚÔÔıı¤¤ÛÛÂÂÈȘ

¶ƒ√£∂™∂π™ ∂›Ó·È ÌÈÎÚ¤˜ ¿ÎÏÈÙ˜ ϤÍÂȘ Ô˘ Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó ÌÈ· ÔÓÔÌ·ÙÈ΋ (‹ ÚÔıÂÙÈ΋) ÊÚ¿ÛË (‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 16.2) Î·È Ì·˙› Ì ·˘Ù‹ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ‰È¿ÊÔÚ˜ ȉÈfiÙËÙ˜(ÙfiÔ, ¯ÚfiÓÔ, ÙÚfiÔ, ÚԤϢÛË Î.¿.). ªÂÚÈΤ˜ ÚÔı¤ÛÂȘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î·È ÛÙËÓ·Ú·ÁˆÁ‹/Û‡ÓıÂÛË Ï¤ÍÂˆÓ (‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 17.2).

∏∏ ÚÚfifiııÂÂÛÛËË

∞Ó·‚ÔÏ‹ ¶ÚÔ‚ÔÏ‹˜ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊÈ΋˜Ù·ÈÓ›·˜: ÚÈÓ ÌÂÙ¿·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ·Ù˘ Á˘ÌÓ·ÛÙÈ΋˜ÛÙËÓ ·›ıÔ˘Û·

ÚÔ‚ÔÏÒÓ

¶ÚÔ‚ÔÏ‹ ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊÈ΋˜Ù·ÈÓ›·˜: ÚÈÓ mm·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ·Ù˘ Á˘ÌÓ·ÛÙÈ΋˜ÛÙËÓ ·›ıÔ˘Û·

ÚÔ‚ÔÏÒÓ

¶ÚÔÛ¤¯ˆ ÙË ‰È·ÊÔÚ¿:ÚÈÓ ÌÂÙ¿

·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ·

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 19

Page 20: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

™¯ËÌ·Ù›˙ˆ ϤÍÂȘ

168

√È ÚÔı¤ÛÂȘ Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ Ì·˜ Â›Ó·È ÔÈ:·ÓÙ›, ·fi, ÁÈ·, ‰›¯ˆ˜, ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ, ÂÍ·ÈÙ›·˜, ¤ˆ˜, ›Û·ÌÂ, ηٿ, ÏfiÁˆ,ÌÂ, ÌÂÙ¿, ÌÂٷ͇, ̤¯ÚÈ, ·Ú¿, ÚÈÓ, ÚÔ˜, Û·Ó, ÛÂ, ¯ˆÚ›˜, ˆ˜

¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 31 ºÙÈ¿¯Óˆ ÛÙÔ ÙÂÙÚ¿‰Èfi ÌÔ˘ ÊÚ¿ÛÂȘ Ì ÙȘ ·Ú·¿Óˆ ÚÔı¤ÛÂȘ.

¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈԇ̠ÛÙÔÓ ÏfiÁÔ Ì·˜ ÚÔı¤ÛÂȘ Î·È ÚÔıÂÙÈΤ˜ ÊÚ¿ÛÂȘ Ô˘ ÚÔ-¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ·ÏÈfiÙÂÚ˜ ÌÔÚʤ˜ Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ Ì·˜. ∞˘Ù¤˜ Â›Ó·È ÔÈ ÚÔı¤ÛÂȘ:

‰È·, ÂÎ, ›, ÂÓ, ÂÚ›, ÚÔ, ˘¤Ú, ˘fi, ·Ó¿

∞˘Ù¤˜ ÙȘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ Û˘Ó‹ıˆ˜ Û ۇÓıÂÙ˜ ϤÍÂȘ ‹ Û ÛÙÂÚÂfiÙ˘Â˜ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ:ÚÔ ÃÚÈÛÙÔ‡, ÚÔ-‚¿‰ÈÛÌ·, ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜, ÂÎ-ϤÁˆ

Ì̤¤ÛÛ·· ··fifi ÙÙÔÔ ÛÛ››ÙÙÈÈ

··ÓÓÙÙ›› ÁÁÈÈ·· ÙÙÔÔ˘˜ ÁÁÔÔÓÓ››˜ ÙÙÔÔ˘

1133..22 §§fifiÁÁÈȘ ÚÚÔÔıı¤¤ÛÛÂÂÈȘ

ŸÙ·Ó Û˘Ó‰˘¿˙Ô˘Ì ¤Ó· ›ÚÚËÌ· ‹ ÌÈ· ÚfiıÂÛË Ì ÌÈ· ¿ÏÏË ÚfiıÂÛË, ÊÙÈ¿¯ÓÔ˘Ì ÌÈ· Û‡ÓıÂÙË ÚfiıÂÛË. ¢ËÏ·‰‹:

̤۷ + ·fi + ÙÔ Û›ÙÈ›ÚÚËÌ· ÚfiıÂÛË

Û‡ÓıÂÙË ÚfiıÂÛË

·ÓÙ› + ÁÈ· + ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ ÙÔ˘ÚfiıÂÛË ÚfiıÂÛË

Û‡ÓıÂÙË ÚfiıÂÛË

¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 32 µÚ›ÛΈ ÙÈ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÔÈ ·Ú·Î¿Ùˆ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ:

1. ∂Î ÂÚÈÙÚÔ‹˜.....................................................................................................................2. ÕÓ¢ ·Ô‰Ô¯ÒÓ...................................................................................................................3. ∂› ›ÛÔȘ fiÚÔȘ ....................................................................................................................4. Àfi ÂͤٷÛË .......................................................................................................................5. ¢È· Ù˘ ‚›·˜ ........................................................................................................................

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 20

Page 21: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

169

¶Ò˜ ÂÓÒÓˆ ϤÍÂȘ, ÊÚ¿ÛÂÈ˜Î·È ÚÔÙ¿ÛÂȘ;

EENNOOTTHHTTAA 1144

1144..11 ™™‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛÌÌÔÔÈÈ

™À¡¢∂™ª√π ∂›Ó·È ¿ÎÏÈÙ˜ ϤÍÂȘ Ì ÙȘ Ôԛ˜ ÌÔÚÒ Ó· Û˘Ó‰¤Ûˆ: ·) ϤÍÂȘ (·Ô‡ÙÛÈ· Î·È Î·¤ÏÔ) ‚) ÊÚ¿ÛÂȘ (Ù· ¤ÈÏ· Î·È Ù· ÓÙÔ˘Ï¿È· Î·È Ù· ÊÒÙ·)Á) ÚÔÙ¿ÛÂȘ (∂›·Ó Ó· ÎÔÈÌËıÔ‡Ó Ì·˙› ÌÔ˘, ÁÈ·Ù› ÊÔ‚fiÓÙÔ˘Û·Ó Ó· ÎÔÈÌËıÔ‡ÓÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜.)

™™‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛÌÌÔÔÈÈ Îη·ÈÈ ÌÌfifiÚÚÈÈ··

√ √Ú¤ÛÙ˘ ÛÙÂÎfiÙ·Ó ÔÏÏ‹ ÒÚ· Î·È ¯¿˙¢ ÙȘ ‚ÈÙÚ›Ó˜. ¶‹ÁÂ Î·È ÛÙÔ ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ ÂÌÔÚÈÎfi ΤÓÙÚÔ, ·ÏÏ¿ Ô˘ıÂÓ¿ ‰Â ‚ڋΠ·˘Ùfi Ô˘ ¤„·¯ÓÂ.ÕÚ¯ÈÛ ÙfiÙ ӷ ·Ó·ÚˆÙÈ¤Ù·È ·Ó ı· ¤Ú ӷ ʇÁÂÈ ‹ Ó· Û˘Ó¯›ÛÂÈ ÙÔ „¿ÍÈÌÔ.

¢ÂÓ ¤ÓȈı· ηϿ, ·ÏÏ¿ ›·ÓfiÏÔÈ ˆ˜ Â›Ó·È ·ÚÁ¿ Î·È Ú¤ÂÈÓ· Ì ·Ê‹ÛÔ˘Ó Ó· ÎÔÈÌËıÒ Î·Èˆ˜ ·‡ÚÈÔ ı· Â›Ì·È ÂÚ‰›ÎÈ.∞ÓÙ› Ó· ÎÔÈÌËıÒ, ¿Ú¯ÈÛ· ÎÈÂÁÒ Ó· ÂÙ¿ˆ ·fi ÙÔ ¤Ó·‰ˆÌ¿ÙÈÔ ÛÙÔ ¿ÏÏÔ ÎÈ ¤‚Ï··fi „ËÏ¿ Ù· ¤ÈÏ· Î·È Ù·ÓÙÔ˘Ï¿È· Î·È Ù· ÊÒÙ·. ¢ÂÓ‹Ú·, fï˜, ηϿ ÙË ÛÙÚÔÊ‹ÛÙËÓ ÎÔ˘˙›Ó·, ¯Ù‡ËÛ· ÛÙÔÌÂÁ¿ÏÔ ÓÙÔ˘Ï¿È ÎÈ ¤ÂÛ· ·fi„ËÏ¿ ÎÈ ¤‚·Ï· ÙȘ ʈӤ˜. ªÔ˘¤‚·Ï·Ó ıÂÚÌfiÌÂÙÚÔ Î·È Â›·Ó

ˆ˜ „‹ÓÔÌ·È ÛÙÔÓ ˘ÚÂÙfi ηÈÌÔ˘ ¤‚·Ï·Ó ÂÙÛ¤Ù˜ Ì ÎÚ‡ÔÓÂÚfi ÛÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ Î·È Â›·Ó Ó·ÎÔÈÌËıÔ‡Ó Ì·˙› ÌÔ˘, ÁÈ·Ù› ÊÔ‚fi-ÓÙÔ˘Û·Ó Ó· ÎÔÈÌËıÔ‡Ó ÌfiÓÔÈÙÔ˘˜, Î·È ÙÔ Úˆ› Ô˘ ͇ÓËÛ·,ÛÙÔ ÎÚ‚¿ÙÈ ÌÔ˘ ÎÔÈÌfiÙ·Ó ËÌ·Ì¿ ηıÈÛÙ‹, Ô Ì·Ì¿˜ Ì·ԇÙÛÈ· Î·È Î·¤ÏÔ, Ë ı›·°·˙›· Ì ÙÔ Î¤ÓÙËÌ· ·ÁηÏÈ¿ ÎÈË ¢ˆÚÔı¤· Ì ÙÔ ÍÂÛÎÔÓfi·ÓÔ.

∫˘Ú. ¡ÙÂÏfiÔ˘ÏÔ˜, √ Õ΢ Î·È ÔÈ ¿ÏÏÔÈ (‰È·Û΢‹)

ªÂÚÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ Û˘Ó‰¤Ô˘ÓfifiÌÌÔÔÈȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ, ‰ËÏ·‰‹ ·ÚȘ

Ì ·ÚȘ ‹ ÂÍ·ÚÙË̤Ó˜ Ì ÂÍ·ÚÙË̤Ó˜(··ÚÚ··ÙÙ··ÎÎÙÙÈÈÎ΋‹ ÛÛ‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛËË).

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 21

Page 22: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

™™™¯ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙ˆ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ

170

ÕÏÏÔÈ Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈÛ˘Ó‰¤Ô˘Ó ÙȘ ÂÍ·ÚÙË̤Ó˜ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ì ÙȘ ·ÚȘÚÔÙ¿ÛÂȘ (˘ÔÔÙÙ··ÎÎÙÙÈÈÎ΋‹

ÛÛ‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛËË).

°È· ÙȘ ÊÚ¿ÛÂȘ Î·È ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 16

√ ‰¿ÛηÏÔ˜ › fiÙÈ ı· ÍÂÎÈÓ‹ÛÔ˘Ó ÔÈÛ¯ÔÏÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜ ÛÙ›‚Ô˘.ŸÏÔÈ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ‹ıÂÏ·Ó Ó· ¿ÚÔ˘Ó̤ÚÔ˜, ÁÈ·Ù› ·Á·Ô‡Û·Ó ÙÔÓ ·ıÏËÙÈÛÌfi.√ ‰¿ÛηÏÔ˜, fï˜, ÊÔ‚fiÙ·Ó Ì‹ˆ˜ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ÁÔÓ›˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘ÓÚfi‚ÏËÌ·. ∞Ó ‰ÂÓ ¤‰ÈÓ·Ó ÙËÓ ¤ÁÎÚÈÛ‹ ÙÔ˘˜ fiÏÔÈ ÔÈÁÔÓ›˜, ÔÈ ·ÁÒÓ˜ ı· ·Ó·‚¿ÏÏÔÓÙ·Ó.ŸÙ·Ó fiÏÔÈ Û˘ÌÊÒÓËÛ·Ó, ÔÈ ·ÁÒÓ˜¿Ú¯ÈÛ·Ó.∆· ·È‰È¿ ·ÁˆÓ›ÛÙËÎ·Ó Ì ÙfiÛÔ ˙‹ÏÔ,ÒÛÙ ÛËÌÂÈÒıËÎ·Ó ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ˘„ËϤ˜ÂȉfiÛÂȘ.

∞∞.. ¶¶··ÚÚ··ÙÙ··ÎÎÙÙÈÈÎÎÔÔ›› ÛÛ‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛÌÌÔÔÈÈ

√È ·Ú·Ù·ÎÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Ó· Û˘Ó‰¤ÛÔ˘ÓϤÍÂȘ, ÊÚ¿ÛÂȘ ‹ ÚÔÙ¿ÛÂȘ. °ÂÓÈο, ÂÓÒÓÔ˘Ó Î‡ÚȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÌÂÙ·-͇ ÙÔ˘˜ ‹ ÂÍ·ÚÙË̤Ó˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ (·Ú·Ù·ÎÙÈ΋ Û‡Ó‰Â-ÛË). √È ·Ú·Ù·ÎÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜:

ñ Î·È (ÎÈ)ñ ‹ñ ›Ù ñ Ô‡Ù ñ ·ÏÏ¿, Ì·ñ fï˜

√ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Ôχ Û˘¯Ó¿ Ì ÙË ÛËÌ·Û›·«Â›Û˘» (ÚÈÓ ·fi ÔÓÔÌ·ÙÈ΋ ÊÚ¿ÛË, ›ıÂÙÔ, ›ÚÚËÌ· ‹ÚÔıÂÙÈ΋ ÊÚ¿ÛË):

¶.¯. ◊Úı·Ó Î·È Ù· ·È‰È¿. (ÔÓÔÌ·ÙÈ΋ ÊÚ¿ÛË)

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 22

Page 23: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∏∏∏∏∆∆∆∞∞∞∞∞ 1111444 ::: ¶¶¶¶¶¶ÒÒÒÒ˜ ÂÂÓÓÒÒÒÓÓˆ ϤÍÂȘ, ÊÚ¿ÛÂȘ Î·È ÚÔÙ¿ÛÂȘ;

171

µµ.. ™™‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛÌÌÔÔÈÈ ÔÔ˘ ÂÂÈÈÛÛ¿¿ÁÁÔÔ˘ÓÓ ÂÂÍÍ··ÚÚÙÙËËÌ̤¤ÓÓ˜ // ‰‰Â¢ÙÙÂÂÚÚ‡‡ÔÔ˘ÛÛ˜ ÚÚÔÔÙÙ¿¿ÛÛÂÂÈȘ

√È Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ ·˘ÙÔ› ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Ó· Û˘Ó‰¤ÛÔ˘Ó ÌÈ· ÂÍ·ÚÙË̤ÓË ÚfiÙ·ÛË Ì ÌÈ· ·ÚÈ·(˘ÔÙ·ÎÙÈ΋ Û‡Ó‰ÂÛË). √È ÈÔ Û˘ÓËıÈṲ̂ÓÔÈ Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜:

ñ ÂȉÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: fiÙÈ, ˆ˜, Ô˘

ñ ÂÚˆÙËÌ·ÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: ·Ó, Ì‹ˆ˜

ñ ÂÓ‰ÔÈ·ÛÙÈÎÔ›/‰ÈÛÙ·ÎÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: Ì‹ˆ˜, ÌË(Ó)

ñ ˘ÔıÂÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: ·Ó, ¿Ó, ¿Ì·, ÂÊfiÛÔÓ, ›ÙÂ… ›ÙÂ, ÂÎÙfi˜ (ÎÈ) ·Ó

ñ ¯ÚÔÓÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: fiÙ·Ó, fiÔÙÂ, ÌfiÏȘ, ÚÈÓ, ·ÊÔ‡, ÌÂÙ¿ Ô˘, ÒÛÔ˘, ̤¯ÚÈ Ô˘/Ó·,ÂÓÒ, ηıÒ˜, fiÛÔ

ñ ·ÈÙÈÔÏÔÁÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: ÁÈ·Ù›, ‰ÈfiÙÈ, ÂÂȉ‹, ·ÊÔ‡, ÌÈ· ηÈ/Ô˘

ñ ÂÓ·ÓÙȈ̷ÙÈÎÔ› – ·Ú·¯ˆÚËÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: ·Ó ηÈ, ÂÓÒ, ÌÔÏÔÓfiÙÈ, ÎÈ ·˜, Î·È Ó·, Î·È ·Ó

ñ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: Ô˘, ÒÛÙÂ

1144..22 ªªfifiÚÚÈÈ··

∏ ÁÏÒÛÛ· Ì·˜ ‰È·ı¤ÙÂÈ Î·È ÌÂÚÈΤ˜ÌÈÎÚ¤˜ ¿ÎÏÈÙ˜ ϤÍÂȘ Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·ÈÌfiÚÈ·.

∆· ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈο ÌfiÚÈ· ›ӷÈ:ñ ÙÔ ÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙ· ı· (.¯. ı·

Áڿʈ, ı· ÁÚ¿„ˆ)ñ Ù· ÌfiÚÈ· Ù˘ ˘ÔÙ·ÎÙÈ΋˜ Ó· Î·È ·˜

(.¯. Ó· ¤ÚıÔ˘Ó, ·˜ ¤ÚıÔ˘Ó)ñ Ù· ·ÚÓËÙÈο ÌfiÚÈ· ‰Â(Ó) Î·È ÌË(Ó)

(.¯. ‰ÂÓ ‹Úı·Ó, Ó· ÌËÓ ¤ÚıÔ˘Ó)ñ Ù· ÌfiÚÈ· Ó·È Î·È fi¯È (.¯. ¡·È, ı·

·›Íˆ Ì¿Ï·. Ÿ¯È, ‰Â ı· ·›ÍˆÌ¿Ï·.)

ñ ÙÔ ‰ÂÈÎÙÈÎfi ÌfiÚÈÔ Ó· (.¯. ¡· ¤Ó·Ô‰‹Ï·ÙÔ!)

ñ ÙÔ ·Ú·ÎÂÏ¢ÛÙÈÎfi/ÚÔÙÚÂÙÈÎfiÌfiÚÈÔ ÁÈ· (.¯. °È· οÙÛ ӷ ÛÔ˘ ˆ!)

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 23

Page 24: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Ενότητα 2η – Διαδρομές στην πόλη

14 Οκτ.

Όνομα : _____________________________________

Το γραμματικό φαινόμενο

( Θηλυκά ιδιόκλιτα ουσιαστικά σε – ος ) «παράδειγμα κλίσης»

Ενικός Αριθμός Πληθυντικός Αριθμός

Ον. Η οδός Ον. Οι οδοί

Γεν. της οδού Γεν. των οδών

Αιτ. την οδό Αιτ. τις οδούς

Κλητ. ----------- Κλητ. ----------

Παρατηρήσεις

Τα οξύτονα και τα παροξύτονα τονίζονται σε όλες τις πτώσεις

όπως και στην ονομαστική ( η θαλαμηγός – της θαλαμηγού) .

Τα πρόπαροξύτονα στην γενική ενικού και πληθυντικού και

στην αιτιατική πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο στην

παραλήγουσα. ( η είσοδος – της εισόδου – των εισόδων – τις

εισόδους ).

Ασκήσεις :

1. Σχημάτισε φράσεις μεταφέροντας το δεύτερο ουσιαστικό στην

γενική ενικού όπως στο παράδειγμα.:

Το συνέδριο – η δήμαρχος = το συνέδριο της δημάρχου

Το θέατρο – η Επίδαυρος = ………………………………………..

Ο εορτασμός – η επέτειος = ……………………………………………..

Ο πολιτισμός – η Αίγυπτος = …………………………………………….

Η πανίδα – η Ήπειρος = ……………………………………………..

Το μήκος – η διάμετρος = ……………………………………………….

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 24

Page 25: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Ενότητα 2η – Διαδρομές στην πόλη

14 Οκτ.

2. Συμπλήρωσε τις παρακάτω φράσεις με το κατάλληλο θηλυκό

ουσιαστικό της παρένθεσης στην πτώση και τον αριθμό που

πρέπει.

( Αιδηψός , έξοδος , περίμετρος , κάθοδος , ψήφος , εγκύκλιος ,

λεωφόρος )

Πρέπει όλοι να μελετούν τις ……………………………… του

Υπουργείου.

Τράκαρα στα φανάρια της κεντρικής ………………………………… .

Φοβήθηκα πάρα πολύ με την απότομη ……………………………. του

αεροσκάφους .

Δε νομίζω ότι η λευκή ………………………… φανερώνει τη

διαμαρτυρία σου.

Θα πρέπει να μάθετε όλοι τον τύπο υπολογισμού της

……………………….. του σχήματος.

Το συνεδριακό κέντρο έχει πολλές …………………………… .

Τα ιαματικά λουτρά της …………………………… φημίζονται στην

Ελλάδα.

3. Προσπάθησε να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα.

Ενικός Αριθμός Πληθυντικός Αριθμός

Ονομαστική Γενική Ονομαστική Γενική

Η είσοδος Της εισόδου Οι είσοδοι Των εισόδων

Η άτρακτος

Η έφοδος

Η χερσόνησος

Η αεροσυνοδός

Η σύντροφος

Η πρόοδος

Παγκαλάκης Γεώργιος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 25

Page 26: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤ’ ΤΑΞΗΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

Όνομα / Επώνυμο:____________________________________________Ημερομηνία:___________

Ονομαστική η οδός η λεωφόρος η είσοδος

Γενική της οδού της λεωφόρου της εισόδου

Αιτιατική την οδό τη λεωφόρο την είσοδο

Κλητική --- (οδό) --- (λεωφόρο) ---- (είσοδο)

Ονομαστική οι οδοί οι λεωφόροι οι είσοδοι

Γενική των οδών των λεωφόρων των εισόδων

Αιτιατική τις οδούς τις λεωφόρους τις εισόδους

Κλητική --- (οδοί) ---- (λεωφόροι) ---- (είσοδοι)

1. Τα οξύτονα και παροξύτονα θηλυκά ουσιαστικά σε –ος τονίζονται σε όλες τις πτώσεις όπου και

στην Ονομαστική του ενικού. Π.χ. η κιβωτός – της κιβωτού – οι κιβωτοί – των κιβωτών

2. Τα προπαροξύτονα στη γενική ενικού και πληθυντικού και στην αιτιατική πληθυντικού

κατεβάζουν τόνο στην παραλήγουσα. Π.χ. η διάμετρος – της διαμέτρου – των διαμέτρων τις

διαμέτρους

Ασκήσεις

1. Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με το ουσιαστικό «οδός»

στη σωστή πτώση:

Την ευθύνη για τον καθαρισμό των ___________ την έχει ο δήμος.

Συγνώμη, πού είναι η _________ Αριστοτέλους;

Πρέπει να προσέχουμε πολύ όταν διασχίζουμε μεγάλες _________.

Τα σπίτια της _________ Ηπείρου είναι πολύ αρχοντικά.

Στην __________ Πανεπιστημίου είναι η Εθνική Βιβλιοθήκη

2. Μεταφέρω τις φράσεις από τον ενικό στον πληθυντικό

ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

Το μήκος της λεωφόρου

Η περίμετρος του τετραγώνου

Η είσοδος του κτιρίου

Η διάσημη οδός

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 26

Page 27: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

3. Συμπληρώνω τον πίνακα

η σκέψη της σκέψης των σκέψεων τις σκέψεις

η αίσθηση

η κιβωτός

η υπόθεση

η ψήφος

4. Γράφω τα παρακάτω ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού

Την κυβέρνηση τις κυβερνήσεις η έξοδος ______________________

Της βάσης _______________ τις χερσονήσους ______________________

Οι απόψεις _______________ της διαμέτρου ______________________

Των πράξεων _______________ τις διώξεις ______________________

Τη διάλεκτο _______________ η εντύπωση ______________________

5. Συμπληρώνω τις προτάσεις με το θηλυκό της παρένθεσης στην κατάλληλη πτώση :

* Είναι άνθρωπος των λόγων κι όχι _____________________ (απόφαση)

* Βρίσκω στο λεξικό τη σημασία αυτής _____________________ (φράση)

* Όταν ψωνίζουμε, πρέπει να ζητάμε όλες __________________ (απόδειξη)

* Πάσχει από τύψεις ______________________ (συνείδηση)

Το πλάτος __________________ που φοράει είναι σε όλες το ίδιο.(ζώνη)

Του στέρησαν το δικαίωμα ______________(έξοδος) από τη χώρα

Στις εθνικές ________________(επέτειος) τα σχολεία κλείνουν

Ποιες είναι οι ____________(έρημος) της Αφρικής;

Τα κουστούμια των ______________(ηθοποιός) ήταν προσφορά του Εθνικού θεάτρου

Να κάνεις ένα τίτλο για κάθε _______________-_(παράγραφος)

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν διάφορες ______________(μέθοδος) για την έρευνά

τους.

Να κλίνετε στο τετράδιο σας «η διεθνής οδός» «η μεγάλη έξοδος» «η πολύτιμη ψήφος» «η καλή

ηθοποιός»

ΠΑΓΩΝΗ ΗΛΕΚΤΡΑ

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 27

Page 28: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

οδός

είσοδος πάροδος περίοδος

έξοδος πρόοδο περιοδεύω

άνοδος δίοδος περιοδεία

κάθοδος διόδια συνοδεύω

έφοδος μέθοδος συνοδεία

οδόστρωμα οδοποιία συνοδός

οδοστρωτήρας

οδοκαθαριστής

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 28

Page 29: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

1. ΘΕΜΑ Ουσιαστικά σε -ος/-οι: αρσενικά, θηλυκά και κοινού γένους 2. ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ο ουρανός, ο χώρος, ο άνθρωπος η οδός, η λεωφόρος, η είσοδος ο/η ηθοποιός, ο/η σηµαιοφόρος, ο/η πρόεδρος 3. ΕΠΙΠΕ∆Ο-ΒΑΘΜΟΣ ∆ΥΣΚΟΛΙΑΣ Επίπεδο αρχαρίων, και πιο συγκεκριµένα Α´ ΚΕΓ και 1-2 ΕΚΠΑ 4. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΓΝΩΣΗ Γενικά Κλίση ουσιαστικών Ειδικότερα Μορφολογικές τάξεις ουσιαστικών Κοινή κλίση αρσενικών και θηλυκών Μορφολογική διάκριση του γένους 5. ΠΙΘΑΝΑ ΛΑΘΗ (α) ο µαθητής µπορεί να εκλάβει ένα ουσιαστικό σε -ος ως αρσενικό, εξαιτίας της υψηλής συχνότητας της κατάληξης στα αρσενικά: λ.χ., *ο µέθοδος. (β) υπεργενικεύοντας τις καταλήξεις του πληθυντικού των θηλυκών, µπορεί να παραγάγει τύπους όπως οι µέθοδες, οι έξοδες. (γ) εξαιτίας της αδυναµίας ένταξης σε κλιτικό παράδειγµα, παραγωγή ανύπαρκτων τύπων: την οδός, στην λεωφόρος. 6. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Τα ουσιαστικά σε -ος, πληθ. -οι µπορεί να είναι είτε αρσενικά, είτε θηλυκά είτε κοινού γένους. Και στις τρεις περιπτώσεις ακολουθούν την ίδια κλίση στον ενικό και πληθυντικό. Αρσενικά ουσιαστικά σε -ος: Τα ουσιαστικά αυτής της πολυπληθούς κατηγορίας µπορεί

να είναι είτε οξύτονα (ουρανός), είτε παροξύτονα (χώρος), είτε προπαροξύτονα (άνθρωπος).

Θηλυκά ουσιαστικά σε -ος: Τα ουσιαστικά αυτά έχουν κατά κύριο λόγο λόγια προέλευση. Η κλητική τους σπανίζει. Μπορεί να είναι είτε οξύτονα (οδός), είτε παροξύτονα (λεωφόρος), είτε προπαροξύτονα (ήπειρος).

Ουσιαστικά σε -ος κοινού γένους: Τα ουσιαστικά αυτά είναι κατά βάση δηλωτικά επαγγέλµατος. Μπορεί να είναι είτε αρσενικά είτε θηλυκά ανάλογα µε το φύλλο του προσώπου στο οποίο αναφέρονται: ο ηθοποιός (άνδρας) η ηθοποιός (γυναίκα).

Το γένος στα ουσιαστικά αυτά διακρίνεται µόνο από το άρθρο ή από την κλίση των άλλων στοιχείων που τα προσδιορίζουν: ο καλός άνθρωπος η καλή µέθοδος ο µεγάλος ηθοποιός η µεγάλη ηθοποιός Και οι τρεις περιπτώσεις κλίνονται σύµφωνα µε το παρακάτω παράδειγµα:

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 29

Page 30: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Ενικός Πληθυντικός Ονοµαστική -ος -οι Γενική -ου -ων Αιτιατική -ο -ους Κλητική -ε -οι 7. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Απαιτείται εξάσκηση των θηλυκών και των ουσιαστικών κοινού γένους µε άρθρα και επίθετα που συµφωνούν ώστε να εµπεδωθεί το γένος τους: η µεγάλη είσοδος, στην εθνική οδό, της καλής ηθοποιού 8. ΣΥΝ∆ΕΣΗ ΜΕ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ ΜΠ4: Το γένος ΑΤ58: Συµφωνία στοιχείων µέσα στην ονοµατική φράση 9. ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΣΕ ΥΛΙΚΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Γλωσσικές Ασκήσεις: 44, 72-73, 76, 86-89.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 30

Xristos
Πλαίσιο κειμένου
http://www2.media.uoa.gr/
Page 31: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Γιάννης Φερεντίνος Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 31

Page 32: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Ενικός αριθμός Ονομαστική η πόλη η οδός η είσοδος

Γενική της πόλης (πόλεως)

της οδού της εισόδου

Αιτιατική την πόλη την οδό την είσοδο Κλητική - πόλη - (οδέ) - (είσοδε)

Πληθυντικός αριθμός Ονομαστική οι πόλεις οι οδοί οι είσοδοι

Γενική των πόλεων των οδών των εισόδων Αιτιατική τις πόλεις τις οδοί τις εισόδους Κλητική - πόλεις - (οδοί) - (είσοδοι)

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 32

Page 33: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

η γνώση, η χρήση, η σύσταση, η διένεξη, η απόδειξη, η ενοικίαση, η απόδειξη, η ανάγνωση, η κατάληψη, η δύναμη, η ένωση, η σύγκρουση, η βελτίωση, κ.ά.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 33

Page 34: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Τα αρχαιόκλιτα θηλυκά σε –η έχουν δύο τύπους στη γενική του ενικού.

π.χ. της πόλης – της πόλεως Στα προπαροξύτονα θηλυκά σε –η, ο τόνος

στον πληθυντικό κατεβαίνει μια συλλαβή σε όλες τις πτώσεις.

π.χ. οι δυνάμεις, των δυνάμεων, τις δυνάμεις, (- δυνάμεις)

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 34

Page 35: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

η άμμος, η άνοδος, η διάλεκτος, η εγκύκλιος, η Βίβλος, η είσοδος, η έξοδος, η κάθοδος, η πρόοδος, η περίοδος, η επέτειος, η διαγώνιος, η θαλαμηγός, η κιβωτός, η λεωφόρος, η μέθοδος, η νήσος, η παράγραφος, η χερσόνησος, η ψήφος κ.ά.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 35

Page 36: Γλώσσα Ε΄. 2.3. ΄΄Διαδρομές στην πόλη΄΄

Τα λόγια αυτά θηλυκά ουσιαστικά έχουν τις ίδιες καταλήξεις με τα αρσενικά σε –ος

Τα αρχαιόκλιτα προπαροξύτονα θηλυκά σε –ος κατεβάζουν τον τόνο στην παραλήγουσα:

I. στη γενική ενικού (της διαμέτρου) II. Στη γενική πληθυντικού (των διαμέτρων) III.Στην αιτιατική πληθυντικού

(τις διαμέτρους)

Γιάννης Φερεντίνος Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 36