Μάθημα 21- Lectio prima et vicesima · PDF...

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

SCRIPTA MANENT

Δρ. ΕΙΡΗΝΗ Α. ΑΡΤΕΜΗ

www.24grammata.com

ΛΑΤΙΝΙΚΑ – Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΑΡΤΕΜΗ

2

www.24grammata.com




3

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

SCRIPTA MANENT

Δρ. ΕΙΡΗΝΗ Α. ΑΡΤΕΜΗ

ΑΘΗΝΑ 2013

www.24grammata.com




4

Τίτλος: SCRIPTA MANENT

Συγγραφέας Δρ. Ειρήνη Α. Αρτέμη

ISBN: 978-960-93-5615-2

Επίλεκτες Ψηφιακές Εκδόσεις: 24grammata.com

Αθήνα 2013

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση δίχως την έγγραφη άδεια

του δημιουργού.

www.24grammata.com

http://www.24grammata.com/




5

Μάθημα 21- Lectio prima et vicesima

ΠΩΣ ΠΗΡΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΤΟ PISAURUM

Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Romanorum,

everterunt urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam

pecuniam acceperunt. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat

propter Veientanam praedam non aequo iure divisam, absens dictator est

factus; Is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus interemptis aurum omne

recepit. Quod illic appensum civitati nomen dedit: nam Pisaurum dicitur,

quo illic aurum pensatum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde

rogatus reversus est.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Όταν ο Βρέννος ήταν αρχηγός, οι Γαλάτες κατατρόπωσαν τις λεγεώνες των Ρωμαίων

κοντά στον ποταμό Αλλία, κατέστρεψαν εντελώς την πόλη της Ρώμης εκτός από το

Καπιτώλιο, σαν αντάλλαγμα του οποίου πήραν τεράστιο χρηματικό ποσό. Τότε ο

Κάμιλλος, ο οποίος είχε βρεθεί για αρκετό καιρό στην εξορία κοντά στην Αρδέα

εξαιτίας της λείας από τους Βηίους που δεν είχε μοιραστεί ακριβοδίκαια, έγινε

αρχιστράτηγος αν και απουσίαζε· αυτός ακολούθησε τους Γαλάτες ενώ ήδη

αποχωρούσαν: αφού τους εξολόθρευσε πήρε πίσω όλο το χρυσάφι. Επειδή αυτό

ζυγίστηκε εκεί έδωσε το όνομα στην πολιτεία· πράγματι λέγεται Πίσαυρο, γιατί εκεί

ζυγίστηκε το χρυσάφι. Μετά από αυτήν την πράξη γύρισε στην εξορία, από όπου

επέστρεψε όταν τον παρακάλεσαν.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-Brennus – i: ο Βρέννος, (αρσενικό β΄ κλίσης, κύριο όνομα).

-Dux- ducis: ο δούκας, (αρσενικό γ΄ κλίσης).

-Gallus- i: ο Γαλάτης, (αρσενικό β΄ κλίσης, εθνικό ουσιαστικό).

-Flumen- fluminis: ο ποταμός, (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, γ΄ κλίσης).

-Deleo – delevi – deletum – delère (2): καταστρέφω, εξολοθρεύω, σκοτώνω, (ρήμα).

-Legio- legionis: λεγεώνα, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης).

-Everto- everti- eversum- evertěre (3):καταστρέφω εντελώς, (ρήμα).

-Urbs- urbis: η πόλη, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης).

-Camillus –i: Κάμιλλος, (αρσενικό β΄ κλίσης, κύριο όνομα).

www.24grammata.com




6

-Roma – ae: Ρώμη, (κύριο όνομα, α΄ κλίσης).

-praeter + αιτιατική: (πρόθεση), εκτός.

-pro + αφαιρετική: (πρόθεση), ως αντάλλαγμα, ως αντίτιμο.

-immensus –a- um: τεράστιος-α-ο, πολύς μεγάλος(δευτερόκλιτο επίθετο).

-Συγκριτικός: immensior – immensior -immensius

-Υπερθετικός: immensissimus –a –um.

-Pecunia-ae: μόνο πληθυντικό σχηματίζει, χρήματα, (ουσ. γένους θηλ. α΄ κλίση).

-Accipio –accepi- acceptum - accipěre (3): υποδέχομαι, (ρήμα).

-Diu – diutius – diutissime: για πολύ καιρό (επίρρημα χρόνου, έχει παραθετικά).

-Tum: τότε, (επίρρημα χρόνου)

-Ardea – ae:Αρδέα, (κύριο όνομα, α΄ κλίσης).

-exilium –ii (i): η εξορία, (ουσ. ουδέτερου γένους, β΄ κλίσης).

-Praeda –ae: η λεία, (ουσ. θηλυκού γένους, α΄ κλίσης).

-aequus –a –um: ίσος, δίκαιος (δευτερόκλιτο επίθετο, έχει παραθετικά )

-Συγκριτικός: aequior – aequior – aequius

-Υπερθετικός: aequissimus –a- um.

-ius – iuris: το δίκαιο (ουσ. ουδέτερου γένους, γ΄ κλίσης, δεν έχει πληθυντικό).

-sum – fui –esse: είμαι, (βοηθητικό ρήμα).

-prorter + αιτιατική :εξαιτίας (πρόθεση) .

-divido –divisi –divisum -dividěre (3): μοιράζω, (ρήμα).

-Dictator – dictatoris: δικτάτορας, (ουσ. αρσενικού γένους, γ΄ κλίσης).

-Fio – factus sum – fieri: γίνομαι, συμβαίνει (ημιαποθετικό).

-abeo- abii(ivi) –abitum –abire (4): φεύγω.

-Sequor – secutus sum –sequi: (3) ακολουθώ, (αποθετικό).

-interimo – interemi –interemptum - interiměre (3): εξολοθρεύω, (ρήμα)

-aurum – i: χρυσάφι, (ουσιαστ. Β΄ κλίσης, ουδετέρου γένους ~ δεν έχει πληθυντικό

παρά μόνο όταν σημαίνει χρυσά αντικείμενα)

-omnis –omnis –omne: (επίθετο), όλοι

-recipio –recepi –receptum -recipěre (3): παίρνω πίσω, επανακτώ

-Qui –qua – quod: επιθετική αόριστη αντωνυμία/ αναφορική αντωνυμία, αυτός

-Appendo –appendi - appensum –appenděre (3): ζυγίζω, (ρήμα).

-post + αιτιατική

-Hic –haec –hoc: (δεικτική αντωνυμία), αυτός.

-dico –dixi –dictum –dicěre (3): λέγω, (ρήμα).

-civitas –civitatis :πόλη, πολιτεία (ουσιαστ. Θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης)

-nomen – nominis: όνομα, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, γ΄ κλίσης)

-Do –dedi –datum –dàre (1): δίνω, (ρήμα).

-factum –i: πράξη, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης).

-Rogo –rogavi –rogatum –rogàre (1): παρακαλώ (κάποιον), ζητώ + αιτιατική του

προσώπου.

-Revertor –reverti – reverti (3): (ημιαποθετικό ρήμα), επιστρέφω.

-Revertor – reversus sum - reverti (3): (αποθετικό ρήμα).

ΣΥΝΤΑΞΗ -Brenno... Capitolium: κύρια πρόταση.

Everterunt: ρήμα

Galli: υποκείμενο του ρήματος everterunt

Urbem: αντικείμενο του ρήματος everterunt

Romam: παράθεση στή λέξη urbem

Brenno duce: αφαιρετική απόλυτη, χρονική ιδιόμορφη

www.24grammata.com




7

apud Alliam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός τόπου

flumen: παράθεση στή λέξη Alliam

deletis: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή. Δηλώνει πράξη προγενέστερη από αυτή

του ρήματος Everterunt

legionibus: υποκείμενο μετοχής deletis

Romanorum: γενική κτητική στή λέξη legionibus

praeter Capitolium: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός εξαίρεσης.

-pro... acceperunt: αναφορική προσδιοριστική στή λέξη Capitolium

acceperunt: ρήμα

(Galli): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος acceperunt

pecuniam: αντικείμενο του ρήματος acceperunt immensam: επιθετικός προσδιορισμός στή λέξη pecuniam

pro quo: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της ανταλλαγής.

-Tum Camillus absens dictator est factus: Κύρια πρόταση

factus est: ρήμα

Camillus: υποκείμενο στο ρήμα factus est dictator: κατηγορούμενο στο υποκείμενο Camillus μέσω του συνδετικού ρήματος

factus est Tum: επίρρημα χρόνου absens: επιρρηματική εναντιωματική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο Camillus του

ρήματος factus est

-qui diu ... divisam: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση στο

Camillus

fuerat: ρήμα

qui: υποκείμενο στο ρήμα fuerat

in exilio: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατάσταση

apud Ardeam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τόπο

diu: επίρρημα χρόνου

propter praedam non divisam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει

το αναγκαστικό αίτιο

divisam: επιθετική μετοχή ως επιθετκός προσδιορισμός στη λέξη praedam

Veientanam: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη praedam

iure: αφαιρετική του τρόπου

aequo: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη iure

-Is Gallos ... secutus est: Κύρια πρόταση

secutus est: ρήμα

Gallos: αντικείμενο στο ρήμα secutus est

iam: επίρρημα χρόνου

abeuntes: επιρρηματική χρονική μετοχή συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος

secutus est. Δηλώνει πράξη προγενέστερη από αυτή του ρήματος secutus est

Gallos: υποκείμενο της μετοχής abeuntes

-quibus interemptis ... recepit: Κύρια πρόταση

recepit: ρήμα

Camillus: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα recepit

aurum: αντικείμενο στο ρήμα recepit

www.24grammata.com




8

omne: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη aurum

interemptis: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή. Δηλώνει πράξη προγενέστερη από

αυτή του ρήματος recepit

quibus: υποκείμενο της μετοχής interemptis

-Quod illic ... dedit: Κύρια πρόταση

dedit: ρήμα

Quod: υποκείμενο στο ρήμα dedit

nomen: αντικείμενο άμεσο στο ρήμα dedit

civitati: αντικείμενο έμμεσο στο ρήμα dedit

illic: επίρρημα τόπου

appensum: αιτιολογική επιρρηματική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο Quod του

ρήματος dedit. Δηλώνει πράξη προγενέστερη από αυτή του ρήματος dedit

Quod: υποκείμενο στη μετοχή appensum

-nam Pisaurum dicitur: Κύρια πρόταση

dicitur: ρήμα

civitas: υποκείμενο στο ρήμα dicitur

Pisaurum: κατηγορούμενο στο υποκείμενο civitas μέσω του συνδετικού ρήματος

dicitur

nam: αιτιολογικός σύνδεσμος

-quod illic aurum pensatum est: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση

pensatum est: ρήμα

aurum: υποκείμενο στο ρήμα pensatum est

illic: επίρρημα τόπου

quod: αιτιολογικός σύνδεσμος

-Post ... in exilium: Κύρια πρόταση

rediit: ρήμα

hic: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα rediit

in exilium: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο

post factum: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει χρόνο

hoc: επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη factum

-unde tamen rogatus reversus est: επιθετική αναφορική προσδιοριστική πρόταση στη

λέξη exilium

reversus est: ρήμα

hic: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα reversus est

tamen: τροπικό επίρρημα ή αντιθετικός σύνδεσμος

unde: επίρρημα τόπου

www.24grammata.com




9

Μάθημα 22- Lectio altera et vicesima

ΠΡΟΤΡΟΠΕΣ ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ

Imitemur nostros Brutos, Camillos, Decios, Curios, Fabricios, Scipiones,

innumerabiles alios qui hanc rem publicam stabiliverunt; quos equidem in

deorum immortalium coetu ac numero repono. Amemus patriam, pareamus

senatui, consulamus bonis, praesentes fructus neglegamus, posteritatis

gloriae serviamus; id esse optimum putemus, quodest rectissimum;

speremus quae volumus, sed feramus quod acciderit; arbitremur denique

corpus virorum fortium magnorumque hominum esse mortale, animi vero

motus et virtutis gloriam sempiternam esse.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ας μιμούμαστε τους δικούς μας Βρούτους, Καμίλλους, Δεκίους, Κουρίους, Φαβρικίους,

Σκιπίωνες, αμέτρητους άλλους οι οποίοι στερέωσαν αυτήν την πολιτεία. Εγώ βέβαια

τους δίνω μια θέση ανάμεσα στους αθάνατους θεούς. Ας αγαπάμε την πατρίδα, ας

υπακούουμε στη σύγκλητο, ας φροντίζουμε για τους καλούς πολίτες. Ας αδιαφορούμε

για τα εφήμερα κέρδη, ας υπηρετούμε τη δόξα του μέλλοντος. Ας θεωρούμε ότι είναι

άριστο αυτό που είναι το πιο σωστό· ας ελπίζουμε όσα θέλουμε, αλλά ας υπομένουμε

ότι πρόκειται να συμβεί. Ας πιστεύουμε τέλος ότι το σώμα των γενναίων ανδρών και

των σπουδαίων ανθρώπων είναι θνητό, όμως οι δυνάμεις της ψυχής και η δόξα της

ανδρείας είναι αιώνια.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-imitor – imitatus sum –imitari (1): (αποθετικό ρήμα), μιμούμαι

-Brutus –i: Βρούτος, (αρσενικό β΄ κλίσης, κύριο όνομα).

-Camillus –i: Κάμιλλος, (αρσενικό β΄ κλίσης, κύριο όνομα).

-Decius -i: Δέκιος, (αρσενικό β΄ κλίσης, κύριο όνομα).

-Curius -i: Κούριος, (αρσενικό β΄ κλίσης, κύριο όνομα).

-Fabricius –i: Φαβρίκιος, (αρσενικό β΄ κλίσης, κύριο όνομα).

-Scipio –onis: Σκιπίων, (αρσενικό γ΄ κλίσης, κύριο όνομα).

-noster – nostra – nostrum: κτητική αντωνυμία, α΄ προσώπου, για πολλούς κτήτορες.

-innumerabilis –is – e: τριτόκλιτο επίθετο, αμέτρητος – δεν έχει παραθετικά

www.24grammata.com




10

-Alius –alia –aliud: αόριστη επιθετική αντωνυμία, άλλος.

- qui – quae- quod: αναφορική αντωνυμία, αυτός.

-Hic –haec –hoc: δεικτική αντωνυμία, αυτός.

-res publica:(συνεκφορά), η πολιτεία (res- rei:θηλυκό ε΄ κλίσης, publica -ae:θηλ. α΄ κλ.)

-stabilio- stabilivi- stabilitum- stabilire (4): στεριώνω

-equidem: (επίρρημα τρόπου), εγώ βέβαια.

-deus –i: ο Θεός, (ουσιαστ. Γένους αρσενικού, β΄κλίση)

-immortalis –is –e:τριτόκλιτο επίθετο, αθάνατος –δεν έχει παραθετικά

-coetus –us: χορεία, συνάθροιση, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, δ΄ κλίσης)

-Numerus –i: αριθμός, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-repono –reposui –repositum -reponěre (3): τοποθετώ, (ρήμα).

-amo –amavi –amatum –amàre (1): αγαπώ, (ρήμα).

-patria –ae : πατρίδα, (ουσιαστικό, α΄ κλίσης), γένους θηλυκού.

-pareo –parui – paritum -parère (2): υπακούω + δοτική

-senatus –us: Σύγκλητος, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, δ΄ κλίσης).Ανήκει στα

Singularia tantum, δηλαδή δεν έχει πληθυντικό.

-consulo –consului –consultum -consulěre (3): φροντίζω για, προσέχω, +δοτική

χαριστική

-boni –orum: οι καλοί πολίτες (αρσενικό , β΄ κλίσης)

-Praesens–ntis: (μονοκατάληκτη, τριγενής και τριτόκλιτη μετοχή), παρών , τωρινός, της

στιγμής.

-fructus -us: ωφέλεια, κέρδος, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό ,δ΄ κλίσης).

-neglego – neglexi –neglectum -neglegěre (3): αδιαφορώ για, (ρήμα)

-posteritas –tatis: το μέλλον, οι μεταγενέστεροι, (θηλυκού γένους, ουσιαστικό,

γ΄ κλίσης) η γενική πληθυντικού είναι σε – um και σε –ium.

-Gloria –ae: δόξα, (θηλυκού γένους, ουσιαστικό, α΄ κλίσης)

-Servio – servivi – servitum- servire (4): υπηρετώ + δοτική

-Is –ea- id: (δεικτική αντωνυμία, μερικές φορές θεωρείται οριστική ή επαναληπτική)

αυτός

-Volo –volui- velle: θέλω

-optimus –a –um: υπερθετικός βαθμός του δευτερόκλιτου επιθέτου bonus –a –um

=καλός

θετικός: bonus – bona -bonum

συγκριτικός: melior –melior- melius

υπερθετικός: optimus – optima –optimum.

-puto –putavi –putatum –putàre (1):νομίζω, θεωρώ.

-rectus –recta –rectum: (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο), ο σωστός

συγκριτικός: rectior –rectior - rectius

υπερθετικός:rectissimus – a –um.

-spero –speravi –speratum –speràre (1): ελπίζω

-Fero –tuli –latum- ferre:υπομένω

-accido – accidi -acciděre (3): πέφτω κάτω, (συνήθως το συναντάμαι στο γ΄ πρόσωπο

accidit – accidit –acciděre.

-arbitror – arbitratus sum – arbitrari (1):(αποθετικό ρήμα), πιστεύω, νομίζω

-corpus –oris: (ουδέτερου γένους, ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), το σώμα

-Vir- viri: ο άνδρας, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-fortis –is –e:( δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), ο δυνατός.

-magnus –a –um: ο μεγάλος, (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο)

-homo –inis: (αρσενικό και θηλυκό γ΄ κλίσης ουσιαστικό), ο άνθρωπος

-mortalis –is –e: (τρικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), θνητός, δεν έχει παραθετικά.

www.24grammata.com




11

-animus –i: η ψυχή, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-motus –us: κίνηση, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, δ΄ κλίσης).

-virtus –utis :ανδρεία, (θηλυκό γ΄ κλίσης ουσιαστικό)

-sempiternus –a –um: αιώνιος, (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο), δεν έχει

παραθετικά.

ΣΥΝΤΑΞΗ

-Imitemur nostros … alios: Κύρια Πρόταση.

Imitemur: ρήμα.

nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα imitemur

Brutos, Camillos, Decios, Fabricios, Scipiones, alios: αντικείμενα στο ρήμα imitemur

nostros: επιθετικός προσδιορισμός στο Brutos, Camillos, Decios, Fabricios, Scipiones

innumerabiles: επιθετικός προσδιορισμός στο alios

-qui hanc … stabiliverunt: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική προσδιοριστική πρόταση

στα αντικείμενα Brutos, Camillos, Decios, Fabricios, Scipiones, alios του ρήματος

imitemur

stabiliverunt: ρήμα

qui: υποκείμενο στο ρήμα stabiliverunt

rem publicam: αντκείμενο στο ρήμα stabiliverunt

hanc: επιθετικός προσδιορισμός στο rem publicam

-quos ... repono: Κύρια Πρόταση.

repono: ρήμα

ego: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα. repono

quos: αντκείμενο στο ρήμα repono

equidem: επίρρημα τρόπου

in coetu ac numero: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός μεταφορικά του τόπου deorum: γενική υποκειμενική από το coetu immortalium: επιθετικός προσδιορισμός στο deorum

-Amemus patriam: Κύρια Πρόταση.

amemus: ρήμα

nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα amemus

patriam: αντικείμενο στο ρήμα amemus

-pareamus senatui: Κύρια Πρόταση.

pareamus: ρήμα

nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα pareamus

senatui: αντικείμενο στο ρήμα pareamus

-consulamus bonis: Κύρια Πρόταση

consulamus: ρήμα

nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα consulamus

bonis: δοτική προσωπική χαριστική από το ρήμα consulamus

-praesentes ... neglegamus: Κύρια Πρόταση

neglegamus: ρήμα

www.24grammata.com




12

nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα neglegamus

fructus: αντικείμενο στο ρήμα neglegamus

praesentes: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο fructus. Εκφράζει πράξη

σύγχρονη με εκείνη του ρήματος neglegamus

fructus: υποκείμενο στη μετοχή praesentes

-posteritatis gloriae serviamus: Κύρια Πρόταση

serviamus: ρήμα

nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα serviamus

gloriae: αντικείμενο στο ρήμα serviamus

posteritatis: γενική αντικειμενική στο gloriae

-id ... putemus: Κύρια Πρόταση

putemus: ρήμα

nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα putemus

esse: αντικείμενο στο ρήμα στο ρήμα putemus και ειδικό απαρέμφατο

id: υποκείμενο στο απαρέμφατο esse (ετεροπροσωπία)

optimum: κατηγορούμενο στο id μέσω του συνδετικού esse.

-quod ... rectissimum: δευτερεύουσα αναφορική επιθετική πρόταση ως επεξήγηση στο

id

est: ρήμα

quod: υποκείμενο στο ρήμα est

rectissimum: κατηγορούμενο στο quod μέσω του συνδετικού ρήματος est

-speremus: Κύρια Πρόταση

speremus: ρήμα

nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα speremus

-quae volumus: δευτερεύουσα αναφορική ουσιαστική πρόταση ως αντικείμενο στο

speremus

volumus: ρήμα

nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα volumus

-sed feramus: Κύρια Πρόταση

feramus: ρήμα

nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα feramus

-quod acciderit: αναφορική ουσιαστική πρόταση ως αντικείμενο στο feramus

acciderit: ρήμα

quod: υποκείμενο στο ρήμα acciderit

-arbitremur ... sempiternam esse: Κύρια Πρόταση

arbitremur: ρήμα

nos: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα arbitremur

esse (πρώτο): αντικείμενο στο ρήμα arbitremur και ειδικό απαρέμφατο

corpus: υποκείμενο στο ειδικό απαρέμφατο esse (ετεροπροσωπία)

mortale: κατηγορούμενο στο corpus μέσω του συνδετικού απαρεμφάτου esse

virorum, hominum: γενικές κτητικές στο corpus

fortium: επιθετικός προσδιορισμός στο virorum

www.24grammata.com




13

magnorumque: επιθετικός προσδιορισμός στο hominum

denique: επίρρημα χρόνου

esse (δεύτερο): αντικείμενο στο ρήμα arbitremur και ειδικό απαρέμφατο

motus, gloriam: υποκείμενα στο ειδικό απαρέμφατο (ετεροπροσωπία)

sempiternam: κατηγορούμενο στο gloriam μέσω του συνδετικού απαρεμφάτου esse

animi: γενική υποκειμενική από το motus

virtutis: γενική υποκειμενική από το motus και το gloriam

vero: επίρρημα τρόπου

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 21 & 22

1. Να κλιθούν στην δοτική και την αφαιρετική του ενικού και του πληθυντικού τα

παρακάτω ουσιαστικά:

Α. pecuniam, praedam, aurum, exilium, factum, Romam, Gallos, Pisaurum, Ardea.

B. Brutos, Camillos, deorum, numero, patriam, bonis, virorum, gloriam

2. Να κλιθούν τα παρακάτω ουσιαστικά:

Α. exilium, aurum

B. deorum, virorum.

3. Να εντοπίσετε και α) να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις μετοχές του 21ου

κειμένου

και β) να αναγνωρίσετε το είδος των δευτερευουσών προτάσεων του 22ου

κειμένου.

4. Να εντοπίσετε τα κύρια ονόματα και των δύο κειμένων και να γράψετε την

ονομαστική, γενική και κλητική του ενικού αριθμού.

5. Να κλιθούν σε όλες τις εγκλίσεις και τους χρόνους της ενεργητικής φωνής τα

ρήματα : amo, rogo, sum, deleo, spero, pareo

6. Να κλιθεί η υποτακτική όλων των χρόνων στην ενεργητική φωνή του ρήματος puto

7. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις παρακάτω λέξεις α)από το 21ο κείμενο: Brenno

duce, diu, dictator, in exilio, pro quo, civitati, flumen, propter praedam, β) από το

22ο κείμενο: in coetu, corpus, bonis, mortale, virtutis, motus, optimum, deorum,

denique.

8. Να μετατραπούν οι προτάσεις που έχουν πλάγια γράμματα, στην ιδιόμορφη

απόλυτη αφαιρετική:

Α. Rosa regina Latinorum erat. Latini Romam condet.

B. Cicero et Antonius consules erant. Catilina contra patriam coniuravit.

www.24grammata.com




14

Μάθημα 23- Lectio tertia et vicesima

ΕΝΑΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Aegrotabat Caecina Paetus, maritus Arriae, aegrotabat et filius. Filius

mortuus est. Huic Arria funus ita paravit ut ignoraretur a marito; quin immo

cum illa cubiculum mariti intraverat, vivere filium simulabat, ac marito

persaepe interroganti, quid ageret puer respondebat: «Bene quievit, libenter

cibum sumpsit». Deinde, cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent

prorumperentque, egrediebatur; tum se dolori dabat et paulo post siccis

oculis redibat. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat;

fuerat Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur.

Erat ascensurus navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur. Non

impetravit: conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ήταν άρρωστος ο Καικίνας Παίτος, σύζυγος της Αρρίας, ήταν άρρωστος και ο

γιος. Ο γιος πέθανε. Η Αρρία του ετοίμασε κηδεία έτσι ώστε να αγνοείται από το

σύζυγο} και όχι μόνο αυτό, αλλά ακόμη και όταν έμπαινε στην κρεβατοκάμαρα του

συζύγου προσποιόταν ότι ο γιος ζούσε, και στο σύζυγο που συχνά ρωτούσε τι έκανε το

παιδί, απαντούσε: «Καλά κοιμήθηκε, με όρεξη έφαγε». Έπειτα, όταν τα δάκρυά της,

που για πολύ καιρό είχαν συγκρατηθεί, τη νικούσαν και ξεσπούσαν, έβγαινε έξω} τότε

παραδινόταν στη θλίψη και λίγο αργότερα επέστρεφε με τα μάτια στεγνά.

Ο Σκριβωνιανός είχε πάρει τα όπλα εναντίον του Κλαυδίου στην Ιλλυρία, ο

Παίτος είχε πάει με το μέρος του και, αφού σκοτώθηκε ο Σκριβωνιανός, τον οδηγούσαν

σιδεροδέσμιο στη Ρώμη. Επρόκειτο να επιβιβαστεί σε πλοίο. Η Αρρία παρακαλούσε

τους στρατιώτες να επιβιβαστεί μαζί με τον άντρα της. Δεν τα κατάφερε, νοίκιασε

ψαράδικο πλοιάριο και ακολούθησε το μεγάλο πλοίο.

www.24grammata.com




15

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-aegroto – aegrotavi –aegrotatum –aegrotàre (1): είμαι άρρωστος

-Caecina –ae:(ουσιαστικό, αρσενικό α΄ κλίσης) Καικίνας (Πληθυντικό αριθμό δεν έχει.)

-Paetus –i: (ουσιαστικό, αρσενικό β΄ κλίσης) Παίτος (Πληθυντικό αριθμό δεν έχει.)

-maritus i: (ουσιαστικό, αρσενικό β΄ κλίσης) ο σύζυγος

-Arria –ae: (ουσιαστικό, θηλυκό α΄ κλίσης) Αρρία

-filius –ii (i): (ουσιαστικό, αρσενικό β΄ κλίσης), γιος (Κλητική ενικού σχηματίζει fili)

-morior- mortuus sum – mori (3): (αποθετικό ρήμα της 3ης

συζυγίας), πεθαίνω

-Hic –haec –hoc : (δεικτική αντωνυμία), αυτός – αυτή – αυτό

-funus –eris: (ουσιαστικό, ουδέτερο γ΄ κλίσης), κηδεία

-paro –paravi –paratum –paràre (1): ετοιμάζω

-ignoro –ignoravi – ignoratum – ignoràre (1) :αγνοώ

-ille –illa –illud: (δεικτική αντωνυμία), εκείνος – η -ον

-Cubiculum - i: (ουσιαστικό, ουδέτερο β΄ κλίσης), κρεβατοκάμαρα

-intro –intravi –intratum – intràre (1): μπαίνω

-vivo- vixi –victum –vivĕre (3) :ζω

-simulo –simulavi –simulatum – simulàre (1) : προσποιούμαι + απαρέμφατο

-persaepe : επίρρημα χρόνου

-Interrogo – interrogavi- interrogatum – interrogàre (1): ερωτάω

-quis – quis – quid : (ουσιαστική ερωτηματική αντωνυμία), ποιος –ποια –ποιο(τι)

-Ago –egi –actum –agĕre(3): οδηγώ, κάνω

-puer –i : (ουσιαστικό, αρσενικό β΄ κλίσης), παιδί

-respondeo – respondi –responsum – respondère (2): απαντώ, αποκρίνομαι

-bene : (επίρρημα τρόπου από το επίθετο bonus –a -um), καλά - Θετικός

Συγκριτικός: melius

Υπερθετικός: optime

-quiesco –quievi –quietum – quiescĕre (3): ησυχάζω, ηρεμώ, αναπαύομαι

-libenter : (επίρρημα τρόπου από το επίθετο libens- ntis), πρόθυμα

Συγκριτικός: libentius

Υπερθετικός: libentissime

-cibus –i: (ουσιαστικό, αρσενικό β΄ κλίσης), τροφή

-sumo – sumpsi- sumptum - sumĕre (3):παίρνω

-deinde : (επίρρημα χρόνου), τελικά

-lacrima –ae : (ουσιαστικό, θηλυκό α΄κλίσης),δάκρυ

-suus –a –um :(κτητική αντωνυμία, γ΄ προσώπου, ενικού αριθμού),δικός του–δική του–

δικό του.

-diu – diutius – diutissime : για πολύ καιρό (επίρρημα χρόνου, έχει παραθετικά).

-cohibeo –cohibui –cohibitum – cohibère (2): συγκρατώ

-vinco –vici – victum - vincĕre (3): νικώ

-prorumpo – prorupi – proruptum - prorumpĕre (3): ξεσπώ

-egredior – egressus sum –egrĕdi(3): (αποθετικό ), βγαίνω

-Se: (αιτιατική ενικού, γ΄ πρόσωπο της προσωπικής αντωνυμίας), αυτός

-dolor –oris: (ουσιαστικό, αρσενικό γ΄ κλίσης), ο πόνος , η οργή

-do –dedi - datum –dàre (1):δίνω

-siccus –a –um : (τρικατάληκτο δευτερόκλιτο επίθετο ), στεγνός

Συγκριτικός: siccior – siccior – siccius

Υπερθετικός: siccissimus - a –um

-oculus –i : (ουσιαστικό, αρσενικό β΄ κλίσης)

-redeo - redii(ivi) - reditum – redire (4): επιστρέφω

www.24grammata.com




16

-Scribonianus –i : (ουσιαστικό, αρσενικό β΄ κλίσης), Σκριβωνιανός

-arma –orum: (ουσιαστικό, ουδέτερο β΄ κλίσης) έχει μόνο πληθυντικό, ανήκει στα

pluralia tantum., όπλα

-contra + αιτιατική

-moveo –movi –motum –movère (2):κινώ, (armorum =παίρνω τα όπλα, στασιάζω)

-sum –fui - esse : (βοηθητικό ρήμα), είμαι

-partes –ium: πολιτική παράταξη (ουσιαστικό, θηλυκό γ΄ κλίσης) Στον ενικό αριθμό

είναι pars –partis = μέρος

-is –ea –id: (αντωνυμία δεικτική /επαναληπτική), αυτός-η –ο

-occido –occidi –occisum –occidĕre (3): σκοτώνω

-Roma –ae: (ουσιαστικό, θηλυκό α΄ κλίσης), Ρώμη

-traho – traxi –tractum -trahĕre (3):τραβώ

-ascendo – ascendi –ascensum -ascendĕre (3): ανεβαίνω

-navis –is: (ουσιαστικό, θηλυκό γ΄ κλίσης), Ισοσύλλαβο. με αφαιρετική ενικού σε –e

και –i, γενική πληθυντικού σε –ium και αιτιατική πληθυντικού σε –es και –is. Πλοίο

Σαν το navis κλίνεται το collis –is =ο λόφος και το avis –avis =πουλί

-miles – itis : (ουσιαστικό, αρσενικό γ΄ κλίσης), στρατιώτης

-oro –oravi –oratum –oràre (1): παρακαλώ + αντικείμενο ή +βουλητική πρόταση

-simul : (επίρρημα τρόπου), μαζί με

-impono – imposui – impositum - imponĕre (3): επιβιβάζω

-impetro – impetravi - -impetratum – impetràre (1) :κατορθώνω κάτι

-conduco –conduxi –conductum - conducĕre (3): νοικιάζω

-ingens –ntis :(μονοκατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), πελώριος, φοβερός

Συγκριτικός: ingentior – ingentior – ingentius

Υπερθετικός: ingentissimus – a – um.

-piscatorius –a- um :(τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο), ψαράδικος, Δεν έχει


-navicula –ae : (ουσιαστικό, θηλυκό α΄ κλίσης), πλοιάριο.

ΣΥΝΤΑΞΗ

- Aegrotabat...Arriae: Κύρια Πρόταση

Aegrotabat: ρήμα

Caecina Paetus: υποκείμενο στο ρήμα aegratabat

maritus: παράθεση στο Caecina Paetus

Arriae: γενική κτητική στο maritus

- aegratabat et filius: Κύρια Πρόταση

aegrotabat: ρήμα

filius: υποκείμενο στο ρήμα aegratabat

et: συμπλεκτικός σύνδεσμος

-filius mortuus est: Κύρια Πρόταση

mortuus est: ρήμα

filius: υποκείμενο στο ρήμα mortuus est

-Huic …paravit: Κύρια Πρόταση

paravit: ρήμα

Arria: υποκείμενο στο ρήμα paravit

funus: αντικείμενο στο ρήμα paravit

www.24grammata.com




17

huic: δοτική χαριστική

ita: επίρρημα τρόπου

- ut ignoraretur a marito: δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση.

Εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με υποτακτική

παρατατικού ignoraretur. Δηλώνει πράξη σύγχρονη με εκείνη του ρήματος της κύριας

πρότασης paravit.

ignoraretur: ρήμα

funus: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα ignoraretur

a marito: ποιητικό αίτιο από το ρήμα ignoraretur

- quin immo – vivere filium simulabat: κύρια πρόταση

simulabat: ρήμα

illa (=Arria): εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα simulabat

vivere: ειδικό απαρέμφατο και αντικείμενο στο ρήμα simulabat filium: υποκείμενο του vivere (ετεροπροσωπία)

-cum illa cubiculum mariti intraverat: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.

Εισάγεται μέ τόν επαναληπτικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται οριστική υπερσυντελίκου.

Εξαρτάται από ρήμα οριστικής παρατατικού simulabat και δηλώνει αόριστη επανάληψη

στο παρελθόν.

intraverat: ρήμα

illa: υποκείμενο στο ρήμα intraverat

cubiculum: αντικείμενο στο ρήμα intraverat

mariti: γενική κτητική στο cubiculum

-ac marito persaepe interroganti – respondebat: κύρια πρόταση

respondebat: ρήμα

illa (=Arria): εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα respondebat

marito: αντικείμενο στο ρήμα respondebat

interroganti: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο marito

marito: υποκείμενο της επιθετικής μετοχής interroganti

persaepe: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού

-quid ageret puer: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας ως

άμεσο αντικείμενο του ρήματος respondebat. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία

quid και εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού «ageret». Εξαρτάται από ρήμα

ιστορικού χρόνου respondebat και δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της

πρότασης, ενώ εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν.

ageret: ρήμα

puer: υποκείμενο στο ρήμα ageret

quid: αντικείμενο στο ρήμα ageret

-Bene quievit: κύρια πρόταση

quievit: ρήμα

puer: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα quievit

Bene: επιρρηματικός προσδιορισμός τρόπου

-libenter cibum sumpsit: κύρια πρόταση

sumpsit: ρήμα

www.24grammata.com




18

puer: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα sumpsit

cibum: αντικείμενο στο ρήμα sumpsit

libenter: επιρρηματικός προσδιορισμού τρόπου

- Deinde – egrediebatur: κύρια πρόταση

egrediebatur: ρήμα

illa (Arria): εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα egrediebatur

Deinde: επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου

cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική

πρόταση. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum, ο οποίος δηλώνει τη βαθύτερη

σχέση ανάμεσα στη δευτερεύουσα καί την κύρια πρόταση, δημιουργώντας μιά σχέση

αιτίου – αιτιατού ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού, vincerent,

επειδή εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου, egrediebatur, και εκφράζει το σύγχρονο

στο παρελθόν. vincerent: ρήμα

lacrimae: υποκείμενο στο ρήμα vincerent

suae: επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae

cohibitae: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae

lacrimae: υποκείμενο στην επιθετική μετοχή cohibitae

diu:επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

- cum prorumperentque: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με

τον ιστορικό ή διηγηματικό cum, ο οποίος δηλώνει τη βαθύτερη σχέση ανάμεσα στη

δευτερεύουσα καί την κύρια πρόταση, δημιουργώντας μιά σχέση αιτίου – αιτιατού

ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού, prorumperent, επειδή εξαρτάται

από ρήμα ιστορικού χρόνου, egrediebatur, και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν.

Συνδέεται δε παρατακτικά με την προηγούμενη δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική

πρόταση, «cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent».

prorumperent: ρήμα

lacrimae: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα prorumperent

suae: εννοούμενος επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae

- tum se dolori dabat: κύρια πρόταση

dabat: ρήμα

illa (Arria): εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα dabat

se: άμεσο αντικείμενο στο στο ρήμα dabat

dolori: έμμεσο αντικείμενο στο στο ρήμα dabat

tum: επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου

et paulo post siccis oculis redibat: κύρια πρόταση

redibat: ρήμα

illa (Arria): εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα redibat

post: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

paulo: αφαιρεική του μέτρου ή της διαφοράς από το post

occulis: αφαιρετική του τρόπου

siccis: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο oculis

- Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat: κύρια πρόταση

moverat: ρήμα

Scribonianus: υποκείμενο στο ρήμα moverat

www.24grammata.com




19

in Illyrico: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο

contra Claudium: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει εχθρική

διάθεση

- fuerat Paetus in partibus eius: κύρια πρόταση

fuerat: ρήμα

Paetus: υποκείμενο στο ρήμα fuerat

in partibus: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο

eius: γενική κτητική στο patribus

-et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur: κύρια πρόταση

trahebatur: ρήμα

Paetus: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα trahebatur

Romam: απρόθετη αιτιατική που δηλώνει κίνηση σε τόπο

occiso: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή

Scriboniano:υποκείμενο της μετοχής occiso

Erat ascensurus navem: κύρια πρόταση

Erat ascensurus:ρήμα

Paetus: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα Erat ascensurus

navem: αντικείμενο στο ρήμα Erat ascensurus

Arria milites orabat: κύρια πρόταση

orabat: ρήμα

Arria: υποκείμενο στο ρήμα orabat

milites: αντικείμενο στο ρήμα orabat

ut simul imponeretur: δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση ως έμμεσο

αντικείμενο στο orabat

imponeretur: ρήμα

Arria: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα imponeretur

simul: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου

Non impetravit: κύρια πρόταση

impetravit: ρήμα

Arria: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα impetravit

conduxit piscatoriam naviculam: κύρια πρόταση

conduxit: ρήμα

Arria: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα conduxit

naviculam: αντικείμενο στο conduxit

piscatoriam: επιθετικός προσδιορισμός στο naviculam

ingentemque navem secuta est: κύρια πρόταση

secuta est: ρήμα

Arria: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα secuta est

ingentem: επιθετικός προσδιορισμός στο navem

www.24grammata.com




20

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 21 & 22 & 23 1.Να μεταφραστούν τα παρακάτω κείμενα

Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter …reversus est.

Imitemur nostros …repono. arbitremur denique corpus…sempiternam esse.

Filius mortuus est. Huic …redibat.

2. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις που βρίσκονται μέσα στα

παραπάνω κείμενα:

-divisam, quibus interemptis, post factum, abeuntes

-in coetu, in numero, rem publicam, equidem, animi, hominum, virtutis, esse.

-a marito, funus, vivere, filium, dolori, diu, cubiculum.

3.Nα κλιθούν όλα τα πρωτόκλιτα ουσιαστικά ολόκληρων και των τριών κειμένων στη

δοτική του ενικού και στη γενική του πληθυντικού.

4.Να κλιθούν όλα τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά ολόκληρων και των τριών κειμένων

στην αιτιατική και κλητική του ενικού και στην γενική και αιτιατική του πληθυντικού.

5.Να γίνει χρονική αντικατάσταση στο ρήμα orabat στο β΄ενικό και β΄πληθυντικό.

6.Να γίνει χρονική αντικατάσταση στο ρήμα respondebat στην υποτακτική στο πρώτο

πρόσωπο πληθυντικού και στο τρίτο πληθυντικού.

7.Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο ρήμα pareamus στο γ΄ενικό

8.Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο ρήμα dedit στο β΄ ενικό και γ΄ πληθυντικό.

9.Να γραφούν οι αρχικοί χρόνοι όλων των ρημάτων από τα αποσπάσματα των κειμένων

που δόθηκαν για μετάφραση.

10.Να αναγνωριστούν γραμματολογικά οι λέξεις:(Κείμενο 21 –flumen, urbem, dictator,

rogatus, pecunia), (Κείμενο 22- numero, gloriam, pareamus, speremus), (Κείμενο 23-

aegrotabat, maritus, cubiculum, intraverat, bene, lacrimae)

www.24grammata.com




21

Μάθημα 24 – Lectio quarta et vicesima

ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ ΕΝΟΣ ΨΕΥΤΗ

Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset eique ab ostio

quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam

domini iussu id dixisse et illum intus esse. Accipe nunc quid postea Nasica

fecerit. Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset et eum a ianua

quaereret, exclamavit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius

indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur: «Quid?» inquit «Ego

non cognosco vocem tuam?» Visne scire quid Nasica responderit? «Homo

es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non

esse; tu mihi ipsi non credis?»

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Όταν ο Πόπλιος Κορνήλιος πήγε στον Έννιο τον ποιητή και σε αυτόν που ζητούσε τον

Έννιο από την πόρτα η υπηρέτρια είπε ότι δεν ήταν αυτός στο σπίτι, ο Νασικάς

κατάλαβε ότι αυτή είπε αυτό με διαταγή του αφεντικού της και ότι εκείνος ήταν μέσα.

Μάθε τώρα τί έκανε αργότερα ο Νασικάς. Λίγες μέρες αργότερα όταν ο Έννιος πήγε

στον Νασικά και σε αυτόν που τον ζητούσε από την πόρτα, ο Νασικάς φώναξε ότι δεν

ήταν στο σπίτι, αν και ήταν στο σπίτι. Τότε ο Έννιος αγανακτησμένος που ο Νασικάς

έλεγε ψέματα τόσο φανερά είπε: «Τί; Δεν γνωρίζω εγώ τη φωνή σου;» Θέλεις νά μάθεις

τί απάντησε ο Νασικάς; «Είσαι άνθρωπος αναιδής. Εγώ όταν σε ζητούσα, πίστεψα την

υπηρέτριά σου (ότι δεν ήσουν στο σπίτι}εσύ δεν πιστεύεις εμένα τον ίδιο;»

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-Cornelius –ii (i): Κορνήλιος, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού)

-Nasica-ae: Νασικάς, (ουσιαστικό, α΄ κλίσης, γένους αρσενικού)

-Poeta –ae: ποιητής, (ουσιαστικό, α΄ κλίσης, γένους αρσενικού)

-venio –veni – ventum – venire (4): έρχομαι

-is–ea–id: αυτός, (δεικτική αντωνυμία, μερικές φορές θεωρείται οριστική ή

επαναληπτική)

-Ostium- ii (i): πόρτα, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους ουδετέρου)

-quaero –quaesivi – quaesitum – quaerĕre (3): ζητώ

-Ancilla –ae: υπηρέτρια, (ουσιαστικό α΄ κλίσης, γένους θηλυκού)

www.24grammata.com




22

-dico – dixi – dictum – dicĕre (3): μιλάω, λέω

-Domus –us: σπίτι, (ουσιαστικό, δ΄ κλίσης, γένους θηλυκού)

-sum – fui –esse: είμαι, (βοηθητικό ρήμα)

-sentio – sensi – sensum –sentire (4):καταλαβαίνω, πιστεύω, κρίνω

-Iussus –us: έχει μόνο αφαιρετική ενικού iussu

-Dominus –i: κύριος, αφεντικό, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού)

-Domini iussu: με διαταγή του αφεντικού της

-Ille – illa –illud: (δεικτική αντωνυμία), εκείνος – η –ον

-Intus: μέσα (επίρρημα τόπου)

-Accipio – accepi – acceptum – accipĕre (3): μαθαίνω

-Nunc: τ ώρα (επίρρημα χρόνου )

-Postea: αργότερα, (επίρρημα χρόνου)

-facio –feci – factum – facĕre (3):κάνω

-paucus – a- um: λίγος –η –ο, (τριγενές και δευτερόκλιτο επίθετο)

Συγκριτικός: paucior – paucior - paucius

Υπερθετικός: paucissimus –a –um

-post: μετά (πρόθεση)

-dies –ei: μέρα, (αρσενικό ουσιαστικό, ε΄ κλίσης) έχει πληθυντικό

-ad + αιτιατική

-ianua –ae: πόρτα, (ουσιαστικό, α΄ κλίσης, γένους θηλυκού)

-exclamo – exclamavi – exclamatum –exclamàre (1): αναφωνώ

-indignor –indignatus sum – indignàri (1): (αποθετικό), αγανακτώ

-mentior – mentiatus sum – mentiri (4): (αποθετικό), λέω

-aperte: ανοικτά, φανερά (επίρρημα τρόπου)

-quis –quis – quid: ποιος – ποια- ποιο, (ερωτηματική ουσιαστική αντωνυμία)

-tam: τόσο (επίρρημα ποσού)

-inquiam: (ρήμα ελλειπτικό), λέω

-ego: εγώ, (προσωπική αντωνυμία, α΄ προσώπου ενικού)

-cognosco – cognovi – cognitum – cognoscĕre (3): γνωρίζω

-vox –cis: φωνή, (ουσιαστικό, γ΄ κλίσης, γένους θηλυκού)

-tuus –a –um : (κτητική αντωνυμία, β΄ προσώπου ενικού), δικός σου- δική σου-δικό του

-volo – volui – velle: θέλω

-Scio –scivi –scitum –scire(4): γνωρίζω, μαθαίνω


-homo – inis: (αρσενικό και θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), άνθρωπος

-impudens –ntis: (μονακατάληκτο τριτόκλιτο επίθετο), αναιδής

Συγκριτικός: impudentior – impudentior- impudentius

Υπερθετικός: impudentissimus – impudentissima - impudentissimum

-tu: εσύ, (προσωπική αντωνυμία, β΄ προσώπου ενικού)

-ipse – ipsa – ipsum :(δεικτική αντωνυμία), αυτός- η -ο

-Credo – credidi –creditum – credĕre (3): (+ δοτική και απαρέμφατο), πιστεύω

ΣΥΝΤΑΞΗ

-Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset: Δευτερεύουσα επιρρηματική

χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum, που

υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση καί

δημιουργεί σχέση αιτίου καί αιτιατού ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική

www.24grammata.com




23

υπερσυντελίκου venisset, γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου sensit καί

δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

venisset: ρήμα

P. Cornelius Nasica: υποκείμενο στο ρήμα venisset

ad Ennium: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε

πρόσωπο

poetam: παράθεση στο Ennium

-eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse: δευτερεύουσα

επιρρηματική χρονική πρόταση. Συνδέεται παρατακτικά με την προηγούμενη. Εισάγεται

με τον ιστορικό ή διηγηματικό σύνδεσμο cum, που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση

της δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση καί δημιουργεί σχέση αιτίου καί αιτιατού

ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου dixisset, γιατί εξαρτάται από

ρήμα ιστορικού χρόνου sensit καί δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

dixisset: ρήμα

ancilla: υποκείμενο του ρήματος dixisset

non esse: ειδικό απαρέμφατο και άμεσο αντικείμενο στο dixisset

ei: αντικείμενο άμεσο στο dixisset

eum: υποκείμενο του esse (ετεροπροσωπία)

domi: γενική που δηλώνει στάση σε τόπο.

quaerenti: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο ei

ei: υποκείμενο της μετοχής quaerenti

Ennium αντικείμενο στη μετοχή quaerenti

ab ostio: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τόπο.

-Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse: κύρια πρόταση

sensit: ρήμα

Nasica: υποκείμενο στο ρήμα sensit

dixisse: ειδικό απαρέμφατο και αντικείμενο του ρήματος sensit

illam: υποκείμενο στο απαρέμφατο dixisse (ετεροπροσωπία)

esse: ειδικό απαρέμφατο και αντικείμενο του ρήματος sensit

illum: υποκείμενο στο απαρέμφατο esse (ετεροπροσωπία)

-Accipe nunc: κύρια πρόταση

Accipe: ρήμα

tu: υποκείμενο στο ρήμα accipe

-quid postea Nasica fecerit: δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση

μερικής αγνοίας, αντικείμενο στο ρήμα της προηγούμενης πρότασης accipe. Εισάγεται

με την ερωτηματική αντωνυμία quid. Εκφέρεται με υποτακτική, γιατί η εξάρτηση

δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της. Ο χρόνος είναι Παρακείμενος, γιατί η

εξάρτηση είναι από ρήμα αρκτικού χρόνου, υποτακτική Παρακειμένου fecerit.

Εκφράζει το προτερόχρονο στο παρόν.

fecerit: ρήμα

Nasica: υποκείμενο στο ρήμα fecerit

quid: αντικείμενο στο ρήμα fecerit

postea: επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου

-Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset: δευτερεύουσα επιρρηματική

χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum, ο οποίος

www.24grammata.com




24

υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια και δηλώνει τη

σχέση αιτίου – αιτιατού ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική Υπερσυντελίκου

venisset, γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Παρακειμένου exclamavit και δηλώνει το

προτερόχρονο στο παρελθόν.

venisset: ρήμα

Ennius: υποκείμενο στο ρήμα venisset

ad Nasicam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε

πρόσωπο.

post: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

-et eum a ianua quaereret: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Συνδέεται με

την προηγούμενη πρόταση με το σύνδεσμο et. Εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού

quaereret, γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Παρακειμένου exclamavit και δηλώνει το

σύγχρονο στο παρελθόν.

quaereret: ρήμα

Ennius: υποκείμενο στο ρήμα quaereret

eum: αντικείμενο στο ρήμα quaereret

a ianua: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου.

-exclamavit Nasica se domi non esse: κύρια πρόταση

exclamavit: ρήμα

Nasica: υποκείμενο στο ρήμα exclamavit

non esse: ειδικό απαρέμφατο και αντικείμενο στο ρήμα exclamavit

se: υποκείμενο στο απαρέμφατο non esse (ταυτοπροσωπία)

domi: γενική που δηλώνει στάση σε τόπο.

-etsi domi erat: δευτερεύουσα επιρρηματική εναντιωματική πρόταση. Εισάγεται με τον

εναντιωματικό σύνδεσμο etsi, εκφέρεται με οριστική Παρατατικού erat. Εκφράζει μία

πραγματική κατάσταση παρά τήν οποία ισχύει το περιεχόμενο της κύριας.

erat: ρήμα

Ennius: υποκείμενο στο ρήμα erat

domi: γενική που δηλώνει στάση σε τόπο

-Tum Ennius indignatus inquit: κύρια πρόταση

inquit: ρήμα

Ennius: υποκείμενο στο ρήμα inquit

indignatus: επιρρηματική αιτολογική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο Ennius

του ρήματος.

Tum: επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου

-quod Nasica tam aperte mentiebatur: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική

πρόταση εξαρτώμενη από τη μετοχή indignatus. Εισάγεται με τον αιτιολογικό

σύνδεσμο quod και εκφέρεται με οριστική Παρατατικού mentiebatur, γιατί η

αιτιολογία είναι αντικειμενική.

mentiebatur: ρήμα

Nasica: υποκείμενο του ρήματος mentiebatur

aperte:επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου.

tam: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού.

-Quid?: ευθεία ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας

www.24grammata.com




25

est: εννοούμενο ρήμα

Quid: υποκείμενο στο εννοούμενο ρήμα est

-Ego non cognosco vocem tuam?: ευθεία ερωτηματική πρόταση ολικής άγνοιας

non cognosco: ρήμα

Ego: υποκείμενο στο ρήμα non cognosco

vocem: αντικείμενο στο ρήμα non cognosco

tuam: επιθετικός προσδιορισμός στο vocem

-Visne scire: ευθεία ερωτηματική πρόταση ολικής άγνοιας

Vis: ρήμα

tu: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα Vis

scire: τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα Vis

tu: εννοούμενο υποκείμενο στο απαρέμφατο scire

-quid Nasica responderit: δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερωτηματική πρόταση ως

αντικείμενο στο scire. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid καί εκφέρεται

με υποτακτική Παρατατικού, εξαρτάται από απαρέμφατο ενεστώτα scire, εκφράζει το

προτερόχρονο στο παρόν. Η υποτακτική έγκλιση δίνει υποκειμενική χροιά στην

πρόταση..

responderit: ρήμα

Nasica: υποκείμενο στο ρήμα responderit

Quid: αντικείμενο στο ρήμα responderit

-Homo es impudens: κύρια πρόταση

es: ρήμα

tu: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα es

Homo: κατηγορούμενο στο εννούμενο tu μέσω του συνδετικού ρήματος es

impudens: επιθετικός προσδιορισμός στο Homo

-Ego, ancillae tuae credidi te domi non esse: κύρια πρόταση

Credidi:ρήμα

Ego: υποκείμενο στο ρήμα Credidi

non esse: ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα Credidi

te: υποκείμενο στο ειδικό απαρέμφατο non esse (ετεροπροσωπία)

-cum te quaererem:

-tu mihi ipsi non credis:

www.24grammata.com




26

Μάθημα 25 – Lectio quinta et vicesima

ΠΩΣ ΕΝΑ ΣΥΚΟ ΣΤΑΘΗΚΕ ΑΦΟΡΜΗ

ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙ Η ΚΑΡΧΗΔΟΝΑ

Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine

ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum

decerptam esse putetis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent,

«Atqui ante tertium diem» inquit «scitote decerptam esse Carthagine. Tam

prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini

patriam. Opibus urbis nolite confidere. Fiduciam, quae nimia vobis est,

deponite. Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae

consulueritis. Mementote rem publicam in extremo discrimine quondam

fuisse!» Statimque sumptum est Punicum bellum tertium, quo Carthago

deleta est.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ο Κάτωνας έφερε κάποια μέρα στο κοινοβούλιο ένα ώριμο σύκο από την Καρχηδόνα

και ενώ το έδειχνε στους συγκλητικούς είπε « Σας ρωτώ πότε νομίζετε ότι κόπηκε αυτό

το σύκο από το δέντρο». Όταν όλοι είπαν ότι ήταν φρέσκο, είπε « Μάθετε ότι κόπηκε

πριν από τρεις μέρες στην Καρχηδόνα. Τόσο κοντά στα τείχη της πόλης έχουμε τον

εχθρό! Επομένως προσέξτε τον κίνδυνο, προστατέψτε την πατρίδα. Μην έχετε

εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της πόλης. Να αποβάλετε την αυτοπεποίθηση που είναι

υπερβολική σε σας. Μην πιστέψετε ότι κανένας θα φροντίσει για την πατρίδα, αν εσείς

οι ίδιοι δεν φροντίσετε για την πατρίδα. Θυμηθείτε ότι η πόλη βρέθηκε κάποτε στον

έσχατο κίνδυνο!» Και αμέσως άρχισε ο τρίτος Καρχηδονιακός πόλεμος στη διάρκεια

του οποίου καταστράφηκε η Καρχηδόνα.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-Cato –onis: Κάτωνας, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-affero –attuli – allatum – affere (3): φέρνω κάπου

www.24grammata.com




27

-quidam – quaedam – quoddam: (επιθετική αόριστη αντωνυμία), κάποιος –α -ο

-dies –ei: μέρα, (αρσενικό ουσιαστικό, ε΄ κλίσης) έχει πληθυντικό

-curia –ae: (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), το κτίριο της Συγκλήτου, το Βουλευτήριο

-ficus – i & ficus –us: (θηλυκό ουσιαστικό, β΄ κλίσης έχει μερικές πτώσεις και κατά τη

δ΄ κλίση), σύκο

-praecox –ocis: (μονοκατάληκτο και τριτόκλιτο επίθετο), πρώιμος. Δεν έχει παραθετικά

-Carthago – inis :Καρχηδόνα, (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-ostendo – ostendi – ostentum (ostensum) – ostendĕre (3): δείχνω +αιτιατική + δοτική

-pater –tris: πατέρας, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-patres – um: οι πατέρες, οι Συγκλητικοί, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης –

πληθυντικός του pater –tris)

-interrogo – interrogavi – interrogatum –interrogàre (1): ρωτάω

-inquiam: (ρήμα ελλειπτικό), λέω

-quando:( επίρρημα χρόνου), πότε

-Hic – haec –hoc: ( δεικτική αντωνυμία), αυτός.

-decerpo –decerpsi – decerptum – decerpĕre (3):κόβω

-puto –putavi –putatum –putàre(1): νομίζω, θεωρώ

-ex + αφαιρετική

-arbor –oris: δέντρο, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης)

-dico – dixi – dictum – dicĕre (3): λέω

-tam: τόσο (επίρρημα ποσού)

-prope: (επίρρημα τόπου), κοντά (συγκριτικός: propius, υπερθετικός:proxime)

-ante + αιτιατική

-tertius –a –um: τρίτος (τακτικό αριθμητικό δευτερόκλιτο επίθετο)

-omnis –omnis –omne: όλος, (δικατάληκτο και τριτόκλιτο επίθετο)

-scio – scivi - scitum –scire (4): γνωρίζω, μαθαίνω

-murus –i: τοίχος, τείχος (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, β΄ κλίσης)

-muri –orum: τείχη, (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, β΄ κλίσης)

-habeo – habui – habitum – habère (2): έχω

-hostis –is: εχθρός, (ουσιαστικό, αρσενικού & θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης)

-recens – ntis: πρόσφατος, φρέσκος, (μονοκατάληκτο και τρτόκλιτο επίθετο)

-caveo – cavi – cautum – cavère (2): προσέχω , φυλάγομαι

-periculum –i: ο κίνδυνος, (ουσιαστικό, ουδέτερου γένους, β΄ κλίσης)

-tutor – tutatus sum – tutari (1) : προστατεύω (αποθετικό)

-patria –ae: πατρίδα, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, α΄ κλίσης)

-opes –um : (pluralia tantum), (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης), δυνάμεις

-nolo – nolui – nolle: Δε θέλω, αρνούμαι

-confido–confisus sum - confidĕre (3): + αφ., εμπιστεύομαι, στηρίζομαι, (ημιαποθετικό)

-urbs –is: πόλη, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης)

-fiducia–ae: εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση, πίστη(ουσιαστικό, θηλ. γένους, α΄ κλίσης)

-qui – qua –quod: ο οποίος, η οποία , το οποίο (αναφορική επιθετική αντωνυμία)

-nimius –a –um: υπερβολικός, (συγκ. Magis/ plus nimius, υπερθ. Maxime nimius)

-depono – deposui – depositum – deponĕre (3): αποβάλλω

-nemo: αόριστη αντωνυμία

-memini, meminisse: (ελλειπτικό ρήμα), θυμάμαι

-consulo – consului – consultum – consulĕre(3): φροντίζω + δοτική χαριστική

-res publica: πολιτεία (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, ε΄+ α΄ κλίσης)

-extremus –a –um: έσχατος (θετικός: exter & exterus-a-um, συγκριτ.exterior –exterior –

exterimus) , αυτός είναι ο υπερθετικός.

-discrimen –inis: κίνδυνος, (ουσιαστικό, ουδέτερου γένους, γ΄ κλίσης)

www.24grammata.com




28

-statim: αμέσως, (επίρρημα χρόνου)

-quondam: κάποτε, (επίρρημα χρόνου)

-Punicus –a –um: Καρχηδόνιος –α - ο

-bellum –i: πόλεμος, (ουσιαστικό ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης)

-Deleo – delevi – deletum – delère (2):σκοτώνω

Επαναληπτικές ασκήσεις κειμένων 21, 22, 23, 24 &25 1.Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα των κειμένων: «Brenno duce Galli

…acceperunt. Quod illic … reversus est.» ( Kείμενο 21), «Amemus patriam, pareamus

… quod est rectissimum»(Kείμενο 22), «Deinde, cum lacrimae… ut simul imponeretur»

(Κείμενο 23), «Cum P. Cornelius …domi erat.» (Κείμενο 24), «Cum omnes

…consulueritis.»(Κείμενο 25).

2.Να αναγνωριστούν συντακτικά οι παρακάτω προτάσεις και οι όροι αυτών: “ Tum

Camillus, qui …secutus est” (κείμενο 21), “arbitremur …sempiternam esse” (κείμενο

22), “Deinde, cum lacrimae…redibat” (κείμενο 23), “Paucis post diebus …domi erat.”

(κείμενο 24), “Cum omnes …deponite” (κείμενο 25)

3. Να κλιθούν τα ουσιαστικά στον ενικό και τον πληθυντικό σε όλες τις πτώσεις:

urbs, dictator, coetus, dies, pater, oculum, navis, lacrima, dominus, vox, domus, ficus.

4.Να γραφτούν όλα τα ουσιαστικά του κειμένου 25 στη δοτική του ενικού και στη

δοτική του πληθυντικού.

5. Να γραφτούν όλα τα ουσιαστικά του κειμένου 24 στην αιτιατική του ενικού και του

πληθυντικού.

6. Να γραφτούν όλα τα ουσιαστικά του κειμένου 23 στην αφαιρετική του ενικού και

του πληθυντικού.

7. Να γραφτούν όλα τα ουσιαστικά του κειμένου 22 στη γενική του ενικού και του

πληθυντικού.

8.Να γίνει χρονική αντικατάσταση στο aegrotabat (Κείμενο 23), moverat (Κείμενο 23),

dixissent (Κείμενο 25), confidere (Κείμενο 25).

9.Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο γ΄ ενικό και γ΄ πληθυντικό πρόσωπο στα

ρήματα: Credis (Κείμενο 24), habemus (Κείμενο 25), intraverat (Κείμενο 23),

conduxit(Κείμενο 23), speremus(Κείμενο 22), serviamus (Κείμενο 22).

10. Να γραφτούν τα απαρέμφατα και οι μετοχές όλων των χρόνων των ρημάτων: Dedit

(Κείμενο 21), acceperunt(Κείμενο 21), stabiliverunt(Κείμενο 22), sumpsit(Κείμενο 23),

venisse(Κείμενο 24), fuisse(Κείμενο 25).

www.24grammata.com




29

Μάθημα 26 - Lectio sexta et vicesima

Ο ΠΛΙΝΙΟΣ ΑΝΑΓΓΕΛΛΕΙ ΕΝΑ ΘΛΙΒΕΡΟ ΓΕΓΟΝΟΣ

C. Plinius Marcellino suo salutem.

Tristissimus haec tibi scribo: Fundani nostri filia minor mortua est. Ea

puella nihil umquam festivius, nihil amabilius nec longiore vita dignius

vidi. Nondum annos XIII impleverat, et iam illi anilis prudentia, matronalis

gravitas erat et tamen suavitas puellaris. Ut illa patris cervicibus inhaerebat!

ut nos amicos paternos et amanter et modeste complectebatur! ut nutrices,

ut paedagogos, ut praeceptores diligebat! quam studiose, quam intellegenter

lectitabat! ut parce ludebat! Qua illa patientia, qua etiam constantia

novissimam valetudinem tulit!

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ο Γάιος Πλίνιος στέλνει χαιρετισμό στο φίλο του Μαρκελλίνο. Πάρα πολύ λυπημένος

σου γράφω αυτά: Πέθανε η μικρότερη κόρη του φίλου μας Φουνδανού. Από αυτήν την

κοπέλα τίποτα ποτέ δεν είδα πιο πρόσχαρο, τίποτα πιο αξιαγάπητο, ούτε πιο άξιο για

πιο μακρόχρονη ζωή. Δεν είχε συμπληρώσει ακόμη τα δεκατρία χρόνια και ήδη είχε

εκείνη γεροντική φρόνηση, σοβαρότητα που ταιριάζει σε δέσποινα και όμως

κοριτσίστικη γλυκύτητα. Πώς κρεμιόταν από το λαιμό του πατέρα! Πώς αγκάλιαζε

εμάς τους πατρικούς φίλους με αγάπη και με σεμνότητα! Πώς αγαπούσε τις τροφούς,

τους παιδαγωγούς, τους δασκάλους! Με πόση επιμέλεια, με πόση εξυπνάδα και

προθυμία διάβαζε! Πόσο συγκρατημένα έπαιζε! Με πόση υπομονή, με πόση

εγκαρτέρηση ακόμη εκείνη υπέμεινε την πρόσφατη αρρώστια.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-Plinius –i: (ουσιαστ., γένους αρσ., β΄κλίση) Πλίνιος (κλητική ενικού Plini ) Μόνο

ενικό ανήκει στα Singularia tantum.

-Marcellinus -i: (ουσιαστ, γένους αρσ., β΄κλίση) Μαρκελλίνος. Μόνο ενικό ανήκει στα

Singularia tantum.

-suus –a –um: (κτητική αντων, έναν κτήτορα, γ΄ πρόσωπο), δικός του-δική του-δικό του

-salus –utis: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ΄ κλίση), σωτηρία, υγεία, ευημερία.

www.24grammata.com




30

-tristissimus –a –um: (επίθετο, υπερθετικού βαθμού), πάρα πολύ λυπημένος

ΘΕΤΙΚΟΣ: tristis –is –e

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ: tristior –or -ius

-Hic – haec – hoc: (δεικτική αντωνυμία), αυτός – ή - ο.

-tu: (προσωπική αντωνυμία, β΄ ενικού προσώπου), εσύ

-scribo – scripsi – scriptum – scribĕre (3): γράφω

-Fundanus-i: (ουσιαστ, γένους αρσ, β΄κλίση) Φουνδανός. Μόνο ενικό ανήκει στα

Singularia tantum.

-noster – nostra – nostrum: (κτητική αντ. , για πολλούς κτήτορες, α΄προσ) δικοί μας

-filia –ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), κόρη (προσοχή στη δοτική και στην

αφαιρετική πληθυντικού : filiis & filiabus - filiis & filiabus

-nihil: (αόριστη αντωνυμία, γένους ουδετέρου), τίποτα (Δεν έχει πληθυντικό)

-morior – mortuus sum – mori (3): (αποθετικό), πεθαίνω

-is – ea – id: (δεικτική αντ., μερικές φορές θεωρείται οριστική ή επαναληπτική), αυτός

-puella –ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), κορίτσι, κοπέλα.

-minor –or –us: (επίθετο, συγκριτικός βαθμός), μικρότερος

ΘΕΤΙΚΟΣ: parvus –a -um

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: minimus –a -um

-umquam: (επίρρημα χρόνου), ποτέ

-festivior -ior - ius: (επίθετο, συγκριτικός βαθμός), πιο πρόσχαρος

ΘΕΤΙΚΟΣ: festivus –a -um

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: festivissimus –a -um

-amabilior –ior –ius: (επίθετο, συγκριτικός βαθμός), πιο αξιαγάπητος

ΘΕΤΙΚΟΣ: amabilis –is -e

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: amabilissimus –a -um

-longior –or –ius : (επίθετο, συγκριτικός βαθμός), πιο μακρύς, πιο μακρόχρονος

ΘΕΤΙΚΟΣ: longus –a -um

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: longissimus –a- um

-vita –ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), ζωή

-dignior –or –ius : (επίθετο, συγκριτικός βαθμός), αξιότερος + αφαιρετική

ΘΕΤΙΚΟΣ: dignus –a-um

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: dignissimus –a -um

-video – vidi – visum – vidère (2): βλέπω

-nondum: (επίρρημα χρόνου), όχι ακόμη

-annus –i: (ουσιαστ, γένους αρσ, β΄κλίση), έτος

-impleo – implevi – impletum – implère (2): συμπληρώνω

-iam: (επίρρημα χρόνου), όμως

-anilis –is –e : (τριτόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), γεροντικός. Χωρίς παραθετικά

-prudentia –ae : (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση),φρόνηση. Μόνο ενικό

-matronalis –is –e:(τριτόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), ταιριάζει σε δέσποινα. Χωρίς

παραθετικά

-gravitas –atis : (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ΄ κλίση),σεμνότητα, σοβαρότητα. Μόνο

ενικό

-tamen: (επίρρημα τρόπου), όμως

-suavitas –atis: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ΄ κλίση),γλυκύτητα. Μόνο ενικό

-pater –patris:(ουσιαστ., γένους αρσενικού, γ΄ κλίση), πατέρας.(Patres –um:

Συγκλητικοί)

-cervix –icis: (σπάνια στον ενικό), (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ΄ κλίση)

-cervices –um: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ΄ κλίση), τράχηλος, λαιμός

www.24grammata.com




31

-inhaereo –inhaesi – inhaesum – inhaerère (2):προσκολλιέμαι, κρεμιέμαι από + δοτική

-Amicus –i: (ουσιαστ., γένους αρσενικού, β΄ κλίση), φίλος

-Paternus –a –um: (δευτερόκλιτο τρικατάληκτο επίθετο), πατρικός, Χωρίς παραθετικά

-amanter: (επίρρημα τρόπου), με αγάπη. ΘΕΤΙΚΟΣ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ: amantius

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: amantissime

-modeste: (επίρρημα τρόπου), με σεμνότητα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ : modestius

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: modestissime

-complector – complexus sum – complecti (3) (αποθετικό), αγκαλιάζω

-nutrix –icis : (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ΄ κλίση), τροφός

-paedagogus –i: (ουσιαστ., γένους αρσενικού, β΄ κλίση), παιδαγωγός

-praeceptor –oris: (ουσιαστ., γένους αρσενικού, γ΄ κλίση), δάσκαλος

-diligo – dilexi – dilectum – diligĕre (3): αγαπώ

-quam: (επίρρημα ποσού), πόσο

-studiose: (επίρρημα τρόπου ), με επιμέλεια. ΘΕΤΙΚΟΣ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ : studiosius

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: studiosissime

-intellegenter : (επίρρημα τρόπου ), με εξυπνάδα. ΧΩΡΙΣ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ

-lectito – lectitavi – lectitatum – lectitàre(1) :διαβάζω συχνά, με προθυμία, με προσοχή

-parce: (επίρρημα τρόπου), συγκρατημένα ΘΕΤΙΚΟΣ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ: parcius

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ: parcissime

-ludo – lusi – lusum – ludĕre (3): παίζω

-patientia –ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση),υπομονή. Μόνο ενικό

-etiam: (επίρρημα χρόνου),ακόμα

-constantia –ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση),εγκαρτέρηση. Μόνο ενικό

-novissimus –a –um: (επίθετο, υπερθετικού βαθμού), πρόσφατος, τελευταίος

ΘΕΤΙΚΟΣ : novus –a -um

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ: recentior –recentior -recentius

-valetudo –inis: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ΄ κλίση),υγεία, αρρώστια.

-fero – tuli – latum – ferre: υπομένω

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 25 & 26:

1. Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις των κυρίων ονομάτων των κειμένων.

2. Να μεταφέρετε τα δευτερόκλιτα προσηγορικά ονόματα των κειμένων στην

αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού.

3. Να εντοπίσετε τα θηλυκά προσηγορικά ουσιαστικά της α΄ και γ΄ κλίσης και να τα

μεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού

4. Ποια από τα ουσιαστικά των κειμένων δεν έχουν πληθυντικό;

5. Να μεταφερθούν τα ρήματα της ενεργητικής φωνής των κειμένων στο αντίστοιχο

πρόσωπο του άλλου αριθμού στο χρόνο, στην έγκλιση που βρίσκονται.

6. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων της 2ης

συζυγίας ενεργητικής φωνής

των κειμένων.

7. Να συμπληρωθούν τα κενά:

www.24grammata.com




32

Ενεστώτας

Υποτακτική

Μέλλοντας

Προσ/κή β΄

Παρατ/κος

Οριστική

Παρακ/νος

Οριστική

Υπερ/κος


Interrogo

Puto

Caveo

Deleo

Dico

Ostendo

Confido

Scribo

Impleo

Inhaereo

Diligo

Lectito

sum

www.24grammata.com




33

Μάθημα 27- Lectio septima et vicesima

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΩΡΙΜΑΖΕΙ ΟΠΩΣ ΟΙ ΚΑΡΠΟΙ

Cum Accius ex urbe Roma Tarentum venisset, ubi tamus grandi iam

aetate recesserat, devertit ad eum. Accius, qui multo minor natu erat,

tragoediam suam, cui «Atreus» nomen est, ei desideranti legit. Tum

Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset, sed videri

tamen ea sibi duriora et acerbiora. «Ita est» inquit Accius «ut dicis;

neque id me sane paenitet; meliora enim fore spero, quae deinceps

scribam. Nam quod in pomis est, idem esse aiunt in ingeniis: quae dura et

acerba nascuntur, post fiunt mitia et iucunda; sed quae gignuntur

statim vieta et mollia, non matura mox fiunt sed putria».

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Όταν ο Άκκιος ήρθε από την πόλη της Ρώμης στον Τάραντα, όπου ο Πακούβιος σε

μεγάλη πια ηλικία είχε αποσυρθεί, κατάλυσε σε αυτόν. Ο Άκκιος, ο οποίος ήταν πολύ

μικρότερος στην ηλικία, διάβασε σε αυτόν που το επιθυμούσε την τραγωδία του, της

οποίας το όνομα είναι «Ατρέας». Τότε ο Πακούβιος είπε ότι ήταν βέβαια ηχηρά και

μεγάλα όσα είχε γράψει αλλά του φαίνονταν ότι ήταν αυτά που είχε γράψει κάπως

τραχειά και κάπως άγουρα. «Έτσι είναι»είπε ο Άκκιος «όπως λες· και ούτε μετανοιώνω

βέβαια γι’ αυτό· γιατί ελπίζω ότι θα είναι καλύτερα όσα θα γράψω στη συνέχεια. Γιατί

λένε πως το ίδιο συμβαίνει στο πνεύμα που συμβαίνει στους καρπούς: όσοι γεννιούνται

τραχείς και άγουροι, έπειτα γίνονται γλυκοί και ευχάριστοι αλλά όσοι γεννιούνται

αμέσως μαραμένοι και μαλακοί, δε γίνονται αργότερα ώριμοι αλλά σάπιοι.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-Accius –ii(i): Άκκιος (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού)


-urbs –is: η πόλη, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης).

-Roma –ae: Ρώμη, (κύριο όνομα, γένους θηλυκού, α΄ κλίσης).

-Tarentum –i: Τάραντας, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους ουδετέρου)

-venio – veni – ventum – venire(4): έρχομαι

-Pacuvius –ii (i): Πακούβιος, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού)

www.24grammata.com




34

-grandis –is -e: (τριτόκλιτο τρικατάληκτο επίθετο), μεγάλος – η -ο

Συγκριτικός: grandior –grandior - grandius

Υπερθετικός:grandissimus – a - um:

-aetas -aetatis: ηλικία, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης).

-recedo – recessi – recessum – recedĕre (3) :αποσύρομαι

-deverto – deverti – deversum – devertĕre (3): καταλύω, μένω (ενεργητική φωνή)

-devertor – deverti – deverti (3, ημιαποθετικό), καταλύω, μένω

-is –ea -id: (δεικτική αντ., μερικές φορές θεωρείται οριστική ή επαναληπτική), αυτός

-ad + αιτιατική

-qui –qua – quod :επιθετική αόριστη αντωνυμία, αυτός –ή ό.

-Multus –a -um: πολύς

Συγκριτικός: plus

Υπερθετικός: plurimus –a -um

-minor: (υπερθετικός του parvus –a –um), μικρότερος

Θετικός: parvus –a –um

Υπερθετικός: minimus –a -um

-natus -i: (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού), γιος

-natus –a -um: ( δευτερόκλιτη μετοχή του nascor – natus sum - nasci): γεννημένος –η -ο

-sum – fui - esse: είμαι

-tragoedia -ae: τραγωδία, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, α΄ κλίσης).

-suus –a – um: (κτητική αντωνυμία, γ΄ προσώπου, ενικού αριθμού),δικός του–δική του–

δικό του.

-Atreus -i: Ατρέας, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού)

-nomen -inis: όνομα, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους ουδετέρου)

-desidero –avi –atum – àre (1): επιθυμώ, μου λείπει κάτι

-lego – legi – lectum - legĕre (3): (+ αιτιατική + δοτική), διαβάζω

-dico – dixi –dictum -dicĕre (3): λέγω

-sonorus – a - um: ηχηρός, (δευτερόκλιτο τρικατάληκτο επίθετο) Δεν έχει παραθετικά

-quidem: (επίρρημα), βέβαια

-scribo – scripsi – scriptum - scribĕre (3): γράφω


-durus – a - um: (δευτερόκλιτο τρικατάληκτο επίθετο),σκληρός, τραχύς

Συγκριτικός: durior – durior - durius

Υπερθετικός: durissimus –a -um

-acerbus – a - um: (δευτερόκλιτο τρικατάληκτο επίθετο), δυσάρεστος στη γεύση,

πικρός, άγουρος

Συγκριτικός: acerbior – acerbior - acerbius

Υπερθετικός: acerbissimus –a -um

-inquiam: (ελλειπτικό ρήμα), λέω

-paenitet – paenituit – paenitère (2): + αιτιατική του προσώπου, μετανοιώνω

-melior – ior - ius: (συγκριτικός αριθμός) του bonus –a –um: καλός –ή - ό

Θετικός: bonus –a –um

Υπερθετικός: optimus –a um

-Spero - avi – atum – àre (1): ελπίζω

-pomum -i: (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους ουδετέρου), καρπός, οπώρα

-idem–eadem–idem: (δεικτική αντ., μερικές φορές θεωρείται οριστική ή επαναληπτική),

αυτός εδώ

-deinceps: (επίρρημα), στη συνέχεια

-sane: (επίρρημα), βέβαια

-aio: (ελλειπτικό ρήμα), βλέπω

www.24grammata.com




35

-ingenium –ii(i): (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους ουδετέρου), πνεύμα

-fio – factus sum - fieri: γίνομαι

-mitis–is -e: γινωμένος, γλυκύς.(τριτόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο) Δεν έχει παραθετικά

-iucundus – a –um: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), ευχάριστος

Συγκριτικός: iucundior – iucundior - iucundius

Υπερθετικός: iucundissimus –a -um

-gigno – genui – genitum – gignĕre (3): γεννώ

-statim:(επίρρημα) από την αρχή

-vietus –a –um: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), μαραμένος. Δεν έχει παραθετικά

-mollis –is -e: .(τριτόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), μαλακός

Συγκριτικός: mollior –ior -ius

Υπερθετικός: mollissimus –a -um

-maturus –a -um: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), ώριμος

Συγκριτικός: maturior –ior -ius

Υπερθετικός: maturissimus –a –um & maturrimus –a- um

-mox: (επίρρημα),έπειτα, αργότερα

-puter (putris) –is -e: (τριτόκλιτο), σάπιος. Δεν έχει παραθετικά

www.24grammata.com




36

Μάθημα 28- Lectio duodetricesima

ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΕΝΟΣ ΔΡΑΠΕΤΗ ΔΟΥΛΟΥ

Aesopi nostri Licinus servus tibi notus Roma Athenas fugit. Is Athenis

apud Patronem Epicureum paucos menses pro libero fuit, inde in Asiam

abiit. Postea Plato quidam Sardianus, cum eum fugitivum esse ex Aesopi

litteris cognovisset, hominem comprehendit et in custodiam Ephesi tradidit.

Tu hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel

Epheso rediens tecum deduc. Noli spectare quanti homo sit. Parvi enim

preti est, qui tam nihili est. Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto

dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio

fugitivi.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ο Λίκινος ο δούλος του δικού μας φίλου Αισώπου που σου είναι γνωστός δραπέτευσε

από τη Ρώμη στην Αθήνα. Αυτός έμεινε στην Αθήνα κοντά στον Πάτρωνα τον

Επικούρειο, για λίγους μήνες έζησε ως ελεύθερος, από εκεί έφυγε στην Ασία. Αργότερα

κάποιος Πλάτωνας από τις Σάρδεις, όταν έμαθε από το γράμμα του Αισώπου ότι αυτός

ήταν δραπέτης, συνέλαβε τον άνθρωπο και τον παρέδωσε στη φυλακή στην Έφεσο.

Εσύ να αναζητήσεις τα ίχνη του ανθρώπου, παρακαλώ, και με πάρα πολύ μεγάλη

φροντίδα ή να τον στείλεις στη Ρώμη ή ενώ επιστρέφεις από την Έφεσο να τον

οδηγήσεις μαζί σου. Να μη σε απασχολεί πόση αξία έχει ο άνθρωπος. Γιατί μικρή αξία

έχει όποιος είναι τέτοιος μασκαράς. Αλλά εξαιτίας της ελεεινής πράξης και του

θράσους του δούλου οργίστηκε τόσο ο Αίσωπος, ώστε τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο

ευχάριστο γι’ αυτόν παρά η επανάκτηση του δραπέτη.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-Aesopus –i: (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού), Αίσωπος

-noster – nostra –nostrum: κτητική αντωνυμία, α΄ προσώπου, για πολλούς κτήτορες.

-Licinus –i: (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού)

-servus –i: (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού), ο δούλος.

-tu: (προσωπική αντωνυμία, β΄ ενικού προσώπου), εσύ

-notus –a –um: (μετοχή δευτερόκλιτη), του nosco – novi – notum –noscĕre (3),γνωστός

-Roma –ae: Ρώμη, (κύριο όνομα, γένους θηλυκού, α΄ κλίσης).

-Athenae –arum: Αθήνα, (κύριο όνομα, γένους θηλυκού, α΄ κλίσης).Μόνο Πληθυντικό

www.24grammata.com




37

-fugio – fugi – fugitum –fugĕre (3): φεύγω, δραπετεύω


-apud + αιτιατική

-Patro –onis: (ουσιαστ, κύριο όνομα, γένους αρσενικού, α΄ κλίση), Πάτρωνας

-Epicureus -i: (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού), Επίκουρος

-paucus –a -um: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), λίγος

Συγκριτικός: paucior –ior -ius

Υπερθετικός:paucissimus –a -um

-mensis –is: (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), μήνας (γενική σε –ium & σε-um)

-liber –libera –liberum: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), ελεύθερος

Συγκριτικός: liberior –ior -ius

Υπερθετικός:liberrimus –a-um

-sum –fui –esse: είμαι

-inde: (επίρρημα), από εκεί

-Asia -ae: (ουσιαστ, κύριο όνομα, γένους θηλυκού, α΄ κλίση), Ασία

-abeo –ii(ivi) –itum –ire(4): φεύγω

-Plato –onis: Πλάτωνας, (ουσιαστικό, γ΄ κλίσης, αρσενικού)

-quidam – quaedam – quoddam: (επιθετική αοριστοαναφορική αντωνυμία), αυτός εδώ

-Sardianus –a –um: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), Σαρδιανός –ή –ό, από τις

Σάρδεις

-fugitivus –i: (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, αρσενικού), φυγάς


-littera -ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), επιστολή

-litterae -arum: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), γράμμα του αλφαβήτου

-cognosco – cognovi – cognitum – cognoscĕre (3): γνωρίζω

-homo –inis: (αρσενικό και θηλυκό, γ΄ κλίσης), άνθρωπος

-comprehendo –hendi – hensum - hendĕre (3):συλλαμβάνω

-in + αιτιατική

-custodia -ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση),

-Ephesus –i: η Έφεσος

-trado –didi – ditum - dĕre (3): παραδίδω, αναφέρω

-investigo – avi –atun –àre(1): αναζητώ τα ίχνη

-quaeso: παρακαλώ

-summus –a –um: (δευτερόκλιτο τρικατάληκτο επίθετο) Υπερθετικός, ανώτατος, πάρα

πολύ μεγάλος - & supremus –a -um

Θετικός: superus –a -um

Συγκριτικός: superior –ior -ius

-diligentia -ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), φροντίδα, επιμέλεια

-vel: είτε

-Roma -ae: Ρώμη, (κύριο όνομα, γένους θηλυκού, α΄ κλίσης).

-mitto – misi – missum - mittĕre (3): στέλνω, ρίχνω

-redeo –ii –itum –ire (4): επιστρέφω

-deduco – deduxi – deductum - deducĕre (3): οδηγώ, φέρνω

-nolo – nolui – nolle: Δε θέλω, αρνούμαι

-specto –avi –atun – àre(1): κοιτάζω, προσέχω

-quantus –a –um: (αναφορική αντωνυμία) , τόσος

-parvus –a -um: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο),μικρός

Συγκριτικός: minor –or -us

Υπερθετικός:minimus –a -um

-pretium –ii(i): (ουδέτερο ουσιαστικό β΄ κλίσης), αξία

www.24grammata.com




38

-nihilum –i: τίποτα, (ουδέτερο ουσιαστικό β΄ κλίσης)

-propter + αιτιατική

-servus –i: (αρσενικό ουσιαστικό β΄ κλίσης), υπηρέτης, δούλος

-scelus –eris: (ουδέτερο ουσιαστικό γ΄ κλίσης), έγκλημα, ελεεινή πράξη

-audacia -ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), θράσος Δεν έχει πληθυντικό

-tantus –a -um: (αναφορική αντωνυμία) ,τόσος

-dolor –oris: (ουσιαστ., γένους αρσενικού, γ΄ κλίση), πόνος

-adficio –adfeci –adfectum - adficĕre (3): περιβάλλω

-nihil: (αόριστη αντωνυμία γένους ουδετέρου), τίποτα

-gratus –a -um: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο),ευχάριστος

Συγκριτικός: gratior –ior -ius

Υπερθετικός:gratissimus –a -um

-possum – potui –posse: μπορώ

-recuperatio -onis: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ΄ κλίση), επανάκτηση, Δεν έχει

πληθυντικό.

www.24grammata.com




39

Μάθημα 29- Lectio undetricesima

Ο ΟΚΤΑΒΙΑΝΟΣ, Ο ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΡΑΚΙ

Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret, homo

quidam ei occurrit corvum tenens; eum instituerat haec dicere: «Ave, Caesar,

victor imperator». Caesaris multum interfuit corvum emere; itaque viginti

milibus sestertium eum emit. Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut

corvum doceret parem salutationem. Diu operam frustra impendebat;

quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat «Oleum et

operam perdidi». Tandem corvus salutationem didicit ei sutor, cupidus

pecuniae, eum Caesari attulit. Audita salutatione Caesar dixit: «Domi satis

salutationum talium audio». Tum venit corvo in mentem verborum domini

sui: «Oleum et operam perdidi». Ad haec verba Augustus risit emitque avem

tanti, quanti nullam adhuc emerat.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Όταν ο Οκταβιανός μετά τη νίκη στο Άκτιο, επέστρεφε στη Ρώμη, πήγε να τον

συναντήσει κάποιος άνθρωπος που κρατούσε ένα κοράκι· το είχε μάθει να λέει αυτά:

«Χαίρε Καίσαρα, νικητή αυτοκράτορα». Ο Καίσαρας ενδιαφέρθηκε πολύ να αγοράσει

το κοράκι· το αγόρασε λοιπόν είκοσι χιλιάδες σηστέρτιους. Το παράδειγμα αυτό

παρακίνησε κάποιον παπουτσή να μάθει σε ένα κοράκι τον ίδιο χαιρετισμό. Για πολύ

καιρό μάταια ξόδευε κόπο· κάθε φορά που το πουλί δεν απαντούσε, ο παπουτσής

συνήθιζε να λέει «πάει χαμένο το λάδι και ο κόπος (μου)». Επιτέλους το κοράκι έμαθε

το χαιρετισμό και ο παπουτσής επιθυμώντας χρήματα, το έφερε στον Καίσαρα. Ο

Καίσαρας αφού άκουσε το χαιρετισμό είπε: « Στο σπίτι μου ακούω αρκετούς τέτοιους

χαιρετισμούς». Τότε στο μυαλό του κορακιού ήρθαν τα λόγια του αφεντικού του: «Πάει

χαμένο το λάδι και ο κόπος (μου)». Ακούγοντας τα λόγια αυτά ο Αύγουστος γέλασε

και αγόρασε το πουλί τόσο όσο δεν είχε αγοράσει κανένα μέχρι τότε.

www.24grammata.com




40

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-Octavianus –i: (κύριο όνομα, γένους αρσενικού, β΄ κλίσης), Οκταβιανός

-post + αιτιατική

-Actiacus –a –um: (δευτερόκλιτο τρικατάληκτο επίθετο), Ακτιακός

-Roma -ae: Ρώμη, (κύριο όνομα, γένους θηλυκού, α΄ κλίσης).

-redeo –ii –itum –ire(4): επιστρέφω

-homo –inis: (αρσενικό και θηλυκό, γ΄ κλίσης), άνθρωπος

-quidam – quaedam – quoddam: (επιθετική αοριστοαναφορική αντωνυμία), αυτός εδώ


-occurro–occurri (occucurri)–occursum– occurrĕre(3): +δοτική, πηγαίνω, να συναντήσω

-corvus –i: (ουσιαστικό, γένους αρσενικού, β΄ κλίσης), κοράκι

-teneo – tenui –tentum –tenère(2): κρατώ

-instituo - stitui –stitutum -stituĕre(3): + αιτιατική & απαρέμφατο, διδάσκω κάποιον

κάτι

-hic –haec –hoc : (δεικτική αντωνυμία), αυτός.

-dico – dixi –dictum -dicĕre (3): λέγω

-ave: χαίρε

-Caesar –aris: (ουσιαστικό γ΄ κλίσης, κύριο όνομα), Καίσαρας

-victor –oris: (ουσιαστικό, γένους αρσενικού, γ΄ κλίσης),νικητής

-imperator- oris: (ουσιαστικό, γένους αρσενικού, γ΄ κλίσης), στρατηγός, αυτοκράτορας

-multus –a -um: πολύς


Υπερθετικός: plurimus –a -um

-interest – interfuit –interesse: + γενική του προσώπου & απαρέμφατο, με ενδιαφέρει νά

κάνω κάτι


-emo – emi – emptum – emĕre (3):αγοράζω

-miles –itis: (ουσιαστικό, γένους αρσενικού, γ΄ κλίσης), στρατιώτης

-exemplum –i: (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, β΄ κλίσης), παράδειγμα

-sutor –oris: (ουσιαστικό, γένους αρσενικού, γ΄ κλίσης), παπουτσής

-incito –avi –atum –àre(1) +αιτιατική του προσώπου & βουλητική πρόταση, παρακινώ

κάποιον να

-doceo –docui – doctum – docère(2) +2 αιτιατικές, μαθαίνω, διδάσκω

-par –is:(μονοκατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), όμοιος, ίδιος. Δεν έχει παραθετικά

-salutatio –onis: (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης), χαιρετισμός

-diu : (επίρρημα)

Συγκριτικός: diutius

Υπερθετικός: diutissime

-opera –ae:(ουσιαστικό, γένους θηλυκού, α΄ κλίσης), κόπος

-frustra: (επίρρημα), μάταια

-avis –is: (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης), πουλί (αφαιρετική ενικού –e & -i)

-oleum –i: (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, β΄ κλίσης), λάδι

-soleo –solitus sum – solère(2 ημιαποθετικό): συνηθίζω

-perdo –didi –ditum -dĕre (3): χάνω

-tandem: (επίρρημα) επιτέλους

-disco – didici - discĕre (3)μαθαίνω

-cupidus –a –um +γενική: αυτός που επιθυμεί

Συγκριτικός: cupidior –ior -ius

Yπερθετικός: cupidissimus –a -um

www.24grammata.com




41

-pecunia –ae: (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, α΄ κλίσης), χρήματα Πληθυντικό δεν έχει

-salutatio -onis: (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης), χαιρετισμός

-affero - attuli – allatum–afferre (3): φέρνω, προσφέρω

-Audio – ivi –itum – ire (4): ακούω

-domus -us: (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, δ΄ κλίσης), σπίτι

-satis: (επίρρημα), αρκετά

-talis –is –e: (δεικτική αντωνυμία)τέτοιου είδους, τέτοιος

-mens –ntis: : (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης), νους

-verbum – i: (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, β΄ κλίσης), λόγος

-dominus –i: (ουσιαστικό, γένους αρσενικού, β΄ κλίσης), κύριος, αφεντικό

-Augustus –i: (κύριο όνομα, γένους αρσενικού, β΄ κλίσης), Αύγουστος

-rideo – risi – ritum –ridère(2): γελάω

-Nullus –a –um: (αντωνυμικό επίθετο), κανείς

www.24grammata.com




42

Μάθημα 30 - Lectio tricesima

Ο ΛΙΚΙΝΙΟΣ ΜΟΥΡΗΝΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΗΘΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Hic vero, iudices, et fuit in Asia et viro fortissimo. patri suo, magno

adiumento in periculis, solacio in laboribus, gratulationi in victoria fuit. Et si

habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus,

quod Asiam vidit sed in Asia continenter vixit. Quam ob rem accusatores non

Asiae nomen Murenae obiecerunt, ex qua laus familiae, memoria generi.

honos et gloria nomini constituta est, sed aliquod flagitium ac dedecus aut in

Asia susceptum aut ex Asia deportatum. Meruisse vero stipendia in eo bello

virtutis fuit; patre imperatore libentissime meruisse pietatis fuit; finem

stipendiorum patris victoriam ac triumphum fuisse felicitatis fuit.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Αυτός όμως, κύριοι δικαστές, και στην Ασία βρέθηκε και άντρα γενναιότατο δηλαδή

τον πατέρα του, βοήθησε πολύ στους κινδύνους, παρηγόρησε στους μόχθους,

συνεχάρηκε στη νίκη. Και αν η Ασία έχει κάποια υποψία τρυφής, οφείλουμε να

επαινέσουμε το Μουρήνα. Επειδή είδε την Ασία, αλλά έζησε με εγκράτεια στην Ασία.

Γι’ αυτό το λόγο οι κατήγοροι δεν κατηγόρησαν το Μουρήνα για το όνομα Ασία, από

την οποία δημιουργήθηκε έπαινος για την οικογένεια, υστεροφημία για το γένους, τιμή

και δόξα για το όνομα, αλλά (τον κατηγόρησαν) για κάποιο όνειδος και για κάποια

ντροπή που είτε έγινε στην Ασία είτε μεταφέρθηκε από την Ασία. Το ότι υπηρέτησε

όμως στο στρατό σε αυτόν τον πόλεμο υπήρξε δείγμα ανδρείας· το ότι υπηρέτησε

προθυμότατα στο στρατό όταν ο πατέρας του υπήρξε στρατηγός, υπήρξε δείγμα

σεβασμού· το ότι το τέλος της θητείας του συνέπεσε με τη νίκη και το θρίαμβο του

πατέρα του υπήρξε ένδειξη καλής τύχης.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Hic – Haec - Hoc: (δεικτική αντωνυμία), αυτός.

-Vero: (επίρρημα τρόπου), όμως

-Iudex –icis: δικαστής, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, γ΄ κλίσης).

-Sum – fui –esse: είμαι, (βοηθητικό ρήμα).

-In + αιτιατική

-Asia -ae: (ουσιαστ, κύριο όνομα, γένους θηλυκού, α΄ κλίση), Ασία

-Vir - viri : ο άνδρας, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό , β΄ κλίσης).

www.24grammata.com




43

-fortis–is –e:( δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), ο δυνατός. Θετικός

-Συγκριτικός: fortior – fortior -fortius

-Υπερθετικός: fortissimus –a –um.


-patres –um: οι πατέρες, οι Συγκλητικοί, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης –



δικό του.

-magnus –a –um: ο μεγάλος, (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο). Θετικός

-Συγκριτικός: maior – maior -maius

-Υπερθετικός: maximus –a –um.

-adiumentum -i: βοήθεια, (ουσιαστικό, ουδέτερου γένους, β΄ κλίσης)

-periculum –i: ο κίνδυνος,(ουσιαστικό, ουδέτερου γένους, β΄ κλίσης)

-solacium –ii (i): παρηγοριά, (ουσιαστικό, ουδέτερου γένους, β΄ κλίσης)

-labor –oris: μόχθος, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-gratulatio –onis: έκφραση συγχαρητηρίων, (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-victoria –ae: νίκη, (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης)

-habeo – habui – habitum – habère (2): έχω

-suspicio –onis: υποψία, (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-quidam – quaedam – quoddam: (επιθετική αόριστη αντωνυμία), κάποιος –α –ο

-luxuria –ae & luxuries –ei: (singularia tantum), (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, α΄& ε΄

κλίσης), τρυφή

-Murena –ae: Μουρήνας, (αρσενικό ουσιαστικό, α΄ κλίσης)

-laudo –avi – atum –àre (1): επαινώ

-debeo – debui- debitum –debère (2): μπορώ + τελικό απαρέμφατο


-continenter : (επίρρημα τρόπου), με εγκράτεια

Συγκριτικός: continentius

Υπερθετικός: δεν έχει

-vivo- vixi –victum –vivĕre (3): ζω

-qui –qua – quod :επιθετική αόριστη αντωνυμία

-ob + αιτιατική: εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο

Οι προθέσεις ob, per, & propter +αιτιατική εκφράζουν το εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο.

Πρόκειται για το αίτιο που εντοπίζεται σε εξωτερικές καταστάσεις, όχι σε ψυχικές

συγκινήσεις και συναισθήματα.

-res –ei: πράγμα (θηλυκό ουσιαστικό ε΄ κλίσης – σχηματίζει τον πληθυντικό σε όλες τις

πτώσεις)

-accusator –oris: κατήγορος, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-Nomen – nominis: όνομα, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, γ΄ κλίσης)

-Obicio –ieci – iectum – icere (3): προσάπτω μομφή σε κάποιον, μέμφομαι για +

αιτιατική και δοτική

-laus –laudis: (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), έπαινος. Εξαιρείται μαζί με το salus –utis

και το virtus –utis είναι θηλυκά και όχι ουδέτερα όπως σύμφωνα τον κανόνα ορίζεται.

-familia –ae: (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), οικογένεια. Στη γενική του ενικού έχει

κατάληξη κανονικά –ae και –as (αρχαϊκή κατάληξη όμοια με την ελληνική γλώσσα)

στις φράσεις pater familias (οικοδεσπότης), mater familias (οικοδέσποινα) κ.ά.

-memoria –ae: (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), μνήμη, υστεροφημία.

-genus –eris: γένους, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, γ΄ κλίσης)

-honos (honor) –oris : (ουσιαστ. αρσενικού γένους, γ΄ κλίσης), τιμή

-gloria –ae:δόξα, (θηλυκού γένους, ουσιαστικό, α΄ κλίσης)

www.24grammata.com




44

-constituo –tui –tutum –tuere(3): δημιουργώ

-aliquis –a –od: κάποιος –α –ο (αόριστη, επιθετική αντωνυμία)

-aliquis –is- id: κάποιος –α –ο (αόριστη, ουσιαστική αντωνυμία)

-flagitium –ii (i): όνειδος, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης)

-dedecus –oris: ντροπή, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, γ΄ κλίσης)

-suscipio –cepi –ceptum –cipere (3): παραλαμβάνω, “φορτώνομαι”


-deporto –avi –atum –àre (1): φέρνω από, μεταφέρω

-mereo –ui –itum –merère (2): αξίζω

-stipendium –ii (i):μισθός (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης) στον ενικό

-stipendia –orum: θητεία (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης) στον πληθυντικό

-is–ea- id : δεικτική αντωνυμία, μερικές φορές θεωρείται οριστική ή επαναληπτική



-imperator - oris: (ουσιαστικό, γένους αρσενικού, γ΄ κλίσης), στρατηγός, αυτοκράτορας

-libenter : (επίρρημα τρόπου από το επίθετο libens- ntis), πρόθυμα



-pietas –atis: ευσέβεια, σεβασμός (singularia tantum), (ουσιαστ. Θηλ. γένους, γ΄ κλίσης)

-finis-is: τέλος, (ουσιαστ. αρσενικού γένους, γ΄ κλίσης), αφαιρετική ενικού fine

-triumphus –i: θριάμβος, (ουσιαστ. αρσενικού γένους, β΄ κλίσης)

-felicitas –atis: ευτυχία, καλή τύχη(ουσιαστ. Θηλ. γένους, γ΄ κλίσης, (singularia tantum)

www.24grammata.com




45

Μάθημα 31 – Lectio prima et tricesima

Η ΓΕΝΝΑΙΟΤΗΤΑ ΔΕ ΒΓΑΙΝΕΙ ΠΑΝΤΑ ΣΕ ΚΑΛΟ

Bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus exercitui Romanorum

praefuit. Is cum aliquando castris abiret, edixit ut omnes pugna abstinerent.

Sed paulo post filius eius castra hostium praeterequitavit et a duce hostium

his verbis proelio lacessltus est: «Congrediamur, ut singularis proelii eventu

cernatur, quanto miles Latmus Romano virtute antecellat». Tum adulescens,

viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in

certamen ruit; et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit. Statim

hostes fuga salutem petiverunt. Sed consul, cum in castra revertisset,

adulescentem, cuius opera hostes fugati erant, morte multavit.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Στο λατινικό πόλεμο, ο Τίτος Μάνλιος ύπατος καταγόμενος από αριστοκρατική γενιά

είχε την αρχηγία του στρατού των Ρωμαίων. Αυτός όταν κάποτε έφευγε από το

στρατόπεδο διέταξε να απέχουν όλοι από τη μάχη. Αλλά λίγο αργότερα ο γιος του

πέρασε έφιππος μπροστά από το στρατόπεδο των εχθρών και προκλήθηκε από τον

αρχηγό των εχθρών σε μάχη με αυτά τα λόγια: «Ας μονομαχήσουμε για να φανεί από

την έκβαση της μονομαχίας πόσο ο Λατίνος στρατιώτης ξεπερνά το Ρωμαίο στην

ανδρεία». Τότε ο νεαρός έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του και παρακινημένος

από την επιθυμία για μάχη, αντίθετα με τη διαταγή του υπάτου όρμησε στον αγώνα και

δυνατότερος από τον εχθρό, τον διαπέρασε με το δόρυ και (τον) απογύμνωσε από τα

όπλα. Αμέσως οι εχθροί ζήτησαν τη σωτηρία σε φυγή. Αλλά ο ύπατος όταν επέστρεψε

στο στρατόπεδο, το νεαρό με την ενέργεια του οποίου είχαν τραπεί οι εχθροί σε φυγή,

τιμώρησε με θάνατο.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ


-Latinus –a-um: λατινικός – ή – ό, (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο)

-Manlius –ii (i): Μάνλιος, (ουσιαστικό αρσενικού γένους, β΄ κλίσης). Κλητική Manli

-consul –ulis: ύπατος, (ουσιαστικό αρσενικού γένους, γ΄ κλίσης).

-nobilis –is –e: (δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), ευγενικός

www.24grammata.com




46

Συγκριτικός: nobilior – nobilior -nobilius

Υπερθετικός: nobillissimus –a -um

-genus –eris: γένους, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, γ΄ κλίσης)

-natus -i: (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού), γιος

-natus –a -um:( δευτερόκλιτη μετοχή του nascor – natus sum - nasci), γεννημένος –η –o

-exercitus –ui: (ουσιαστικό, δ΄ κλίσης, γένους αρσενικού), στρατός

-Romanus –a –um: ρωμαϊκός –ή –ό (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο)

-Romani –orum: Ρωμαίοι, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού)

-Praesum –praefui –praeesse: προϊσταμαι έχω την αρχηγία + δοτική

-Is –ea –id: (αντωνυμία δεικτική /επαναληπτική), αυτός-η –ο

-aliquando: κάποτε (επίρρημα χρόνου)

-castrum –i: κάστρο, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης)

-castra –orum: στρατόπεδο, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης)

-abeo- abii(ivi) –abitum –abire (4): φεύγω.

-edico –edixi –edictum- edicere (3): διατάζω να + βουλητική πρόταση

-omnis –omnis –omne: (επίθετο), όλοι

-pugna –ae: μάχη, (ουσιαστ. θηλυκού γένους, α΄ κλίσης)

-abstineo –tinui- tentum – tinère (2): απέχω, κρατιέμαι μακριά + αφαιρετική

-paulum : επίρρημα ποσού

Συγκριτικός: minius

Υπερθετικός: minime

-filius –ii (i): (ουσιαστικό, αρσενικό β΄ κλίσης), γιος (Κλητική ενικού σχηματίζει fili)


-praeterequito –avi –atum –àre (1)

-Dux- ducis: ο δούκας, ο αρχηγός, (αρσενικό γ΄ κλίσης).

-Hic – Haec - Hoc: (δεικτική αντωνυμία), αυτός.

-verbum – i: (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, β΄ κλίσης), λόγος

-proelium –ii (i): μάχη, (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, β΄ κλίσης)

-eventus-us: (ουσιαστικό, αρσενικό δ΄ κλίσης), έκβαση

-lacesso –lacessivi –lacessitum –lacessere (3): προκαλώ κάποιον σε

-congredior –congressus sum –congredi (3): (αποθετικό), συγκρούομαι, μονομαχώ

-singularis- is –e: μόνος, μοναδικός, (δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), δεν έχει


-cerno –crevi –cretum –cernere (3): κρίνω, αποφασίζω + βουλητική πρόταση

-cernor –conspectus sum – cerni (3)

-quantus –a-um: (επίθετο αντωνυμικό) πόσος

-miles – itis : (ουσιαστικό, αρσενικό γ΄ κλίσης), στρατιώτης


-antecello –antecellere (3): ξεπερνώ κάποιον σε κάτι, + δοτική και αφαιρετική

-adulescens –ntis: νεαρός- ή, (αρσενικό και θηλυκό ουσιαστικό, γ΄κλίσης), αφ. σε -e

-vir- viri : ο άνδρας, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό , β΄ κλίσης).


δικό του.

-confido–confisus sum - confidĕre (3): + αφ., εμπιστεύομαι, στηρίζομαι, (ημιαποθετικό)

-cupiditas –atis: επιθυμία, (ουσιαστικό θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης).

-pugno –avi –atum –àre (1): μάχομαι

-permoveo – permovi – permotum –permovère(2): παρακινώ, παρασύρω

-iniussu: αντίθετα με τη διαταγή + γενική

-certamen –inis: αγώνας, μάχη (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, γ΄ κλίσης)

-ruo –rui –rutum –ruere (3): ορμώ. Μετοχή Μέλλοντα : ruiturus

www.24grammata.com




47

-fortis –is –e:( δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), ο δυνατός.


-hasta –ae: δόρυ, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, α΄ κλίσης)

-transfigo –transfixi – transfixum –transfigere (3): καρφώνω, διαπερνώ.

-arma –orum: όπλα (pluralia tantum), (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, b΄ κλίσης)

-spolio –avi –atum –àre (1): απογυμνώνω, σκυλεύω + αιτιατική του προσώπου και

αφαιρετική

-salus –utis: σωτηρία, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης)

-peto - petivi (petii) –petitum –petere (3): ορμώ, ζητώ

-fuga –ae: φυγή, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, α΄ κλίσης)

-revertor –reverti – reverti (3) : (ημιαποθετικό ρήμα), επιστρέφω.

- revertor – reversus sum - reverti (3) : (αποθετικό ρήμα).

-adulescens –ntis: νεαρός- ή, (αρσενικό και θηλυκό ουσιαστικό, γ΄κλίσης), αφ. σε -e

-opera –ae: κόπος (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, α΄ κλίσης)

-operae –arum: εργάτες

-fugo –avi –atum –àre (1): τρέπω σε φυγή

-multo –avi –atum –àre (1): τιμωρώ +αφαιρετική της ποινής

-mors –mortis: θάνατος,(θηλυκό γ΄ κλίσης ουσιαστικό)

www.24grammata.com




48

Μάθημα 32 – Lectio altera et tricesima

ΕΝΑΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Pleni omnes sunt libri, plenae sapientium voces, plena exemplorum

vetustas; quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet.

Quam multas imagines fortissimorum virorum-non solum ad intuendum,

verum etiam ad imitandum— scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt!

Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper

mihi proponebam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et

mentem meam conformabam. Sic enim -laudem et honestatem solum

expetendo, omnes cruciatus corporis et omnia pericula mortis parvi esse

ducendo- me pro salute vestra in tot ac tantas dimicationes obicere potui.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Γεμάτα είναι όλα τα βιβλία, γεμάτοι οι λόγοι των σοφών, γεμάτη η αρχαιότητα από

παραδείγματα · όλα αυτά θα έμεναν στο σκοτάδι, αν δε τα συνόδευε το φως της

λογοτεχνίας. Πόσες πολλές εικόνες πάρα πολύ γενναίων ανδρών – όχι μόνο για να τις

κοιτάζουμε αλλά ακόμη και να τις μιμούμαστε- μας κληροδότησαν και οι Έλληνες και

οι Λατίνοι συγγραφείς! Αυτές εγώ, πάντοτε έβαζα ως παράδειγμα μπροστά μου

θέλοντας να διοικώ καλά και να διαχειρίζομαι την πολιτεία. Με το να λατρεύω και με

το να σκέπτομαι έξοχους άντρες μπόρεσα να διαμορφώσω την ψυχή και το μυαλό μου.

Γιατί έτσι δηλαδή με το να επιδιώκω μόνο – τον έπαινο και τη δόξα, και με το να

θεωρώ ότι όλα τα βάσανα του σώματος και όλοι οι κίνδυνοι του θανάτου ότι έχουν

μικρή αξία- μπόρεσα να ριχτώ σε τόσο πολλούς και τόσο μεγάλους κινδύνους για τη

σωτηρία σας.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-plenus –a –um: γεμάτος + γενική ως συμπλήρωμα επιθέτου


-sum– fui –esse: είμαι, (βοηθητικό ρήμα).

-liber –libri: βιβλίο, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού)

-sapiens –ntis: σοφός, (ουσιαστικό, γ΄ κλίσης, γένους αρσενικού), αφαιρετική ενικού -e


www.24grammata.com




49

-exemplum –i: (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, β΄ κλίσης), παράδειγμα

-vetustas –atis: αρχαιότητα, (ουσιαστικό, γ΄ κλίσης, γένους θηλυκού)

-qui –qua – quod: επιθετική αόριστη αντωνυμία

-iaceo –iacui- iacitum- iacère (2): κείμαι, βρίσκομαι

-tenebrae –arum: σκοτάδι, αφάνεια, (ουσιαστικό, α΄ κλίσης, γένους θηλυκού), pluralia

tantum

-littera –ae: επιστολή, (ουσιαστικό, α΄ κλίσης, γένους θηλυκού)

-litterae –arum: τα γράμματα, η λογοτεχνία, (ουσιαστικό, α΄ κλίσης, γένους θηλυκού)

-lumen –inis: φως, (ουσιαστικό, γ΄ κλίσης, γένους ουδετέρου)

-accedo –accessi –accessum –accedere (3): πλησιάζω, προστίθεμαι, συνοδεύω

-multi –ae- a: πολλοί –ές –ά

Συγκριτικός: plures –plures - plura

Υπερθετικός: plurimi –ae -a

-imago –inis: εικόνα, (ουσιαστικό, γ΄ κλίσης, γένους θηλυκού)

-fortis –is –e: ( δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), ο δυνατός.

Συγκριτικός: fortior –fortior - fortius

Υπερθετικός: fortissimus –a -um

-vir- viri: ο άνδρας, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-solum: μόνον (επίρρημα τρόπου)

-intuetor –intuitus sum –intuèri (2): (αποθετικό), ατενίζω, κοιτάζω

-etiam: επιπλέον, ακόμη, ακόμη και (επίρρημα τρόπου)

-imitor –imtatus sum –imitari (1): (αποθετικό), μιμούμαι

-scriptor –oris: συγγραφέας, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, γ΄ κλίσης).

-Graeci –orum: οι Έλληνες, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-Latini –orum: οι Λατίνοι, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-ego: εγώ, (προσωπική αντωνυμία, α΄ πρόσωπο ενικού)

-nos : εμείς, (προσωπική αντωνυμία, α΄ πρόσωπο πληθυντικού)

-relinquo –reliqui –relictum –relinquere (3): αφήνω κληροδοτώ

-cupidus –a -um + γενική: αυτός που επιθυμεί

Συγκριτικός: cupidior –ior -ius

Yπερθετικός: cupidissimus –a –um

-bene : (επίρρημα τρόπου από το επίθετο bonus –a -um), καλά - Θετικός

Συγκριτικός: melius

Υπερθετικός: optime

-gero –gessi -gestum – gerere (3): διοικώ, διεξάγω

-administro –avi –atum –àre (1): διαχειρίζομαι

-semper: πάντοτε (επίρρημα χρόνου)

-res publica:(συνεκφορά), η πολιτεία (res- rei: θηλ. ε΄ κλίσης, publica -ae:θηλ. α΄ κλ.)

-propono –proposui – propositum –proponere (3): βάζω μπροστά μου ως παράδειγμα +

αιτιατική & δοτική

-colo –colui- cultum- colere(3): καλλιεργώ, λατρεύω

-cogito –avi –atum –àre (1): σκέφτομαι, αναλογίζομαι

-homo –inis : (αρσενικό και θηλυκό γ΄ κλίσης ουσιαστικό), ο άνθρωπος

-excellens –ntis: μτχ. του excello, διακεκριμένος, έξοχος (αφαιρετική σε –i)

-conformo –avi –atum –àre (1): διαμορφώνω, διαπλάθω

-animus –i: η ψυχή , (αρσενικού γένους, ουσιαστικό , β΄ κλίσης).

-mens –ntis: ο νους, (ουσιαστικό, γ΄ κλίσης, γένους θηλυκού)

-meus –a –um: δικός μου, δική μου, δικό μου (κτητική αντωνυμία α΄ προσώπου για

έναν κτήτορα

www.24grammata.com




50

-laus –laudis: (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), έπαινος. Εξαιρείται μαζί με το salus –utis

και το virtus –utis είναι θηλυκά και όχι ουδέτερα όπως σύμφωνα τον κανόνα ορίζεται.

-honestas –atis: τιμή, δόξα, (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-cruciatus –us: βάσανο, ταλαιπωρία, (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, δ΄ κλίσης)

-corpus –oris: σώμα, (ουσιαστικό, ουδετέρου γένους, γ΄ κλίσης)

-periculum –i: ο κίνδυνος, (ουσιαστικό, ουδέτερου γένους, β΄ κλίσης)

-mors –mortis: θάνατος, (θηλυκό γ΄ κλίσης ουσιαστικό)

-parvus –a –um: μικρός, (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο)

Συγκριτικός: minor –minor- minus

Υπερθετικός: minimus –a-um

-duco –duxi –ductum –ducere (3): θεωρώ (Το β΄ ενικό της προστακτικής του duco, fero,

dico και τα σύνθετα αυτών ρήματα είναι duc, fer, dic),

-salus –utis: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ΄ κλίση), σωτηρία, υγεία, ευημερία.

-pro + αφαιρετική: για χάρη

-vester –vestra – vestrum: (κτητική αντωνυμία, β΄ πληθυντικού, για πολλούς κτήτορες),

δικοί σας, δικές σας, δικά σας

-tot: τόσοι πολλοί, (άκλιτη δεικτική αντωνυμία)

-tantus –a –um: τόσος-η –ο (αντωνυμικό επίθετο)

-dimicatio –onis: αγώνας, (θηλυκό γ΄ κλίσης ουσιαστικό)

-obicio –obieci –obiectum –obicere (3): ρίχνω

www.24grammata.com




51

Μάθημα 33 – Lectio tertia et tricesima

ΚΑΙΡΟΣ ΓΙΑ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ

Omnia sunt excitanda tibi uni, C. Caesar, quae iacere sentis perculsa atque

prostrata impetu belli ipsius, quod necesse fuit: constituenda iudicia,

revocanda fides, comprimendae libidines, propaganda suboles; omnia quae

dilapsa iam diffluxerunt, severis legibus vincienda sunt. In tanto civlli bello,

in tanto ardore animorum et armorum, quassata res publica multa perdidit

et ornamenta dignitatis et praesidia stabilitatis suae; multaque uterque dux

fecit armatus, quae idem togatus fieri prohibuisset, Quare subveniendum

reipublicae est et omnia nunc belli vulnera tibi sananda sunt, quibus praeter

te mederi nemo potest.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Όλα πρέπει να ανασυγκροτηθούν από σένα μόνο, Γάιε Καίσαρα, όλα όσα ξέρεις ότι

βρίσκονται ανατρεμμένα και καταλυμένα από τη λαίλαπα αυτού του ίδιου του πολέμου,

ο οποίος υπήρξε αναπόφευκτο· πρέπει να αναδιοργανωθούν τα δικαστήρια, πρέπει να

αποκατασταθεί η εμπορική πίστη, πρέπει να χαλιναγωγηθούν τα πάθη, πρέπει να

επιδιωχθεί η αύξηση του πληθυσμού· και όλα αφού κατέρρευσαν ήδη καταλύθηκαν,

πρέπει να στερεωθούν με αυστηρούς νόμους. Μέσα στον τόσο εμφύλιο πόλεμο, μέσα

στο τόσο πάθος ψυχών και όπλων, η ρημαγμένη πολιτεία έχασε πολλά και διακριτικά

του κύρους (της) και στηρίγματα της σταθερότητάς της· και πολλά έκανε και ο ένας και

ο άλλος στρατηγός στον πόλεμο, τα οποία ο ίδιος θα εμπόδιζε να γίνουν στην ειρήνη.

Επομένως πρέπει να βοηθήσεις την πολιτεία και όλα τα τραύματα του πολέμου πρέπει

τώρα να θεραπευθούν από σένα, τα οποία κανείς δεν μπορεί να θεραπεύσει εκτός από

σένα.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ



-excito –avi –atum –àre (1): αποκαθιστώ, ανασυγκροτώ

-tu: εσύ, (προσωπική αντωνυμία, β΄ προσώπου ενικού)

www.24grammata.com




52

-unus –a –um: μόνος (απόλυτο αριθμητικό επίθετο)

-Caesar -aris: (ουσιαστικό γ΄ κλίσης, κύριο όνομα), Καίσαρας

-qui –qua – quod : (επιθετική αναφορική αντωνυμία), ο οποίος

-iaceo –iacui- iacitum- iacère (2): κείμαι, βρίσκομαι

-sentio –sensi – sensum –sentire (4):καταλαβαίνω, πιστεύω, κρίνω

-percello –perculi –perculsum – percellere (3): ανατρέπω

-prosterno –stravi – stratum –prosternere (3): ρίχνω κάτω, καταλύω

-imperitus –us: (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, δ΄ κλίσης), ορμή

-bellum -i: πόλεμος, (ουσιαστικό ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης)

-ipse – ipsa – ipsum :(δεικτική αντωνυμία), αυτός- η –ο

-necesse: (άκλιτο), αναγκαίο, αναπόφευκτο

-constituo –tui –tutum –tuere(3): δημιουργώ, αναδιοργανώνω

-iudicium –ii (i): δικαστήριο, δικαιοσύνη

-revoco –avi –atum –àre(1)

-fides –ei: η εμπορική πίστη (ουσιαστικό θηλυκού γένους, ε΄ κλίσης), singularia tantum

-comprimo –pressi –pressum - primere (3): περιορίζω, χαλιναγωγώ

-libido –inis: πάθος, πίστη (ουσιαστικό θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης)

-propago –avi –atum –àre (1): αφήνω απογόνους, διαιωνίζω το είδος

-suboles –is: οι απόγονοι, singularia tantum

-dilabor – dilapsus sum – dilabi (3): (αποθετικό), καταρρέω

-diffluo –fluxi –fluctum – fluere(3): διαρρέω , καταλύομαι

-severus –a –um: αυστηρός (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο)

Συγκριτικός: severior –severior - severius

Υπερθετικός: severissimus –a -um

-lex –legis: νόμος, (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄κλίσης)

-vincio –vinxi- vinctum –vincire (4): δένω, στερεώνω

-tantus –a -um: (αναφορική αντωνυμία), τόσος

-civilis –is –e: (τριτόκλιτο, δικατάληκτο επίθετο), εμφύλιος. Δεν έχει παραθετικά

-ardor –oris: πάθος (αρσενικό ουσιαστικό γ΄ κλίσης)

-animus –i : η ψυχή, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-arma -orum: (ουσιαστικό, ουδέτερο β΄ κλίσης) έχει μόνο πληθυντικό, ανήκει στα

pluralia tantum., όπλα

-quasso –avi –atum -àre(1): συντρίβω

-res publica:(συνεκφορά), η πολιτεία (res- rei:θηλυκό ε΄ κλίσης, publica -ae:θηλ. α΄ κλ.)



Υπερθετικός: plurimus –a –um

-perdo –didi –ditum -dĕre (3): χάνω

-ornamentum –i: στολίδι, διακριτικό, (ουσιαστικό, ουδέτερο β΄ κλίσης)

-dignitas –atis: κύρος, (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄κλίσης), γενική πληθυντικού σε –ium & -

um

-praesidium –ii (i): στήριγμα, (ουσιαστικό, ουδέτερο β΄ κλίσης)

-stabilitas –atis: σταθερότητα, (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄κλίσης)

- suus –a –um :(κτητική αντωνυμία, γ΄ προσώπου, ενικού αριθμού),δικός του–δική του–

δικό του.

-uterque – utraque –utrumque: (αντωνυμικό επίθετο), εκάτερος, και ο ένας και ο άλλος

- Dux- ducis: ο δούκας, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης).

-facio –feci – factum – facĕre (3): κάνω

-armatus: οπλισμένος στον πόλεμο (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο)

Συγκριτικός: armatior

www.24grammata.com




53

Υπερθετικός: armatissimus


αυτός εδώ

-togatus: τηβενοφόρος, (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο). Δεν έχει παραθετικά

-fio – factus sum – fieri : γίνομαι, συμβαίνει (ημιαποθετικό).

-prohibeo –prohibui –prohibitum –prohibère (2): εμποδίζω

-quare: επομένως (συμπερασματικός σύνδεσμος)

-subvenio –subveni –subventum –subvenire (4): βοηθώ + δοτική

-vulnus –eris: τραύμα, (ουδέτερο ουσιαστικό, γ΄κλίσης)

-sano –avi –atum –àre (1): θεραπεύω

-medeor –medèri (2): γιατρεύω + δοτική

-nemo: (αόριστη αντωνυμία), κανείς


www.24grammata.com




54

Μάθημα 34 – Lectio quarta et tricesima

Ο ΣΚΙΠΙΩΝΑΣ Ο ΑΦΡΙΚΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΗΣΤΑΡΧΟΙ

Cum Africanus in Literno esset, complures praedonum duces forte

salutatum ad eum venerunt. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos

existimasset. praesidium domesticorum in tecto conlocavit. Quod ut

praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara

voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum*

se venisse. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari

eosque intromitti iussit. Praedones postes ianuae tamquam sanctum templum

venerati sunt et cupide Scipionis dextram osculati sunt. Cum ante vestibulum

dona posuissent, quae homines deis immortalibus consecrare solent, domum

reverterunt.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Όταν ο Αφρικανός ήταν στο Λίτερνο, πολλοί αρχηγοί ληστών ήρθαν κατά τύχη σε

αυτόν για να τον χαιρετήσουν επίσημα. Τότε ο Σκιπίωνας, επειδή νόμισε ότι αυτοί

είχαν έρθει για να συλλάβουν αυτόν τον ίδιο, εγκατέστησε στο σπίτι φρουρά από τους

δούλους του σπιτιού. Όταν οι ληστές παρατήρησαν αυτό, αφού κατέθεσαν τα όπλα,

πλησίασαν την πόρτα και με δυνατή φωνή ανήγγειλαν στο Σκιπίωνα (απίστευτο στο

άκουσμα) ότι είχαν έρθει για να θαυμάσουν την ανδρεία του. Όταν οι δούλοι του

σπιτιού ανήγγειλαν αυτά στο Σκιπίωνα, αυτός διέταξε να ανοιχτούν οι πόρτες και αυτοί

να εισαχθούν μέσα. Οι ληστές προσκύνησαν τις παραστάδες της πόρτας σαν ιερό ναό

και φίλησαν με πάθος το δεξί χέρι του Σκιπίωνα. Αφού τοποθέτησαν μπροστά στη

είσοδο δώρα, τα οποία οι άνθρωποι συνηθίζουν να προσφέρουν στους αθάνατους

θεούς, επέστρεψαν στην πατρίδα τους.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-Africanus –i: Αφρικανός (κύριο όνομα, β΄ κλίσης αρσενικό).

-Liternum –i: Λίτερνο της Καμπανίας (κύριο όνομα, β΄ κλίσης ουδετέρου).


-complures –es –(i)a: πολλοί

-praedo –onis: ληστής, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄κλίσης)

www.24grammata.com




55

-Dux- ducis: ο δούκας, ο αρχηγός, (αρσενικό γ΄ κλίσης).

-forte: (επίρρημα τρόπου ), κατά τύχη.

-saluto –avi –atum –àre(1): χαιρετάω επίσημα


-venio –veni – ventum – venire (4): έρχομαι


-Scipio –onis: Σκιπίωνας, (κύριο όνομα, γ΄ κλίσης αρσενικό).

-ipse – ipsa – ipsum :(δεικτική αντωνυμία), αυτός- η –ο

-capio –cepi –captum –capere(3): πιάνω, συλλαμβάνω

-existimo –avi –atum –àre (1): νομίζω

-praedo –onis: ληστής, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄κλίσης)

-domestici –orum: οι δούλοι του σπιτιού, (αρσενικό ουσιαστικό, β΄ κλίσης), pluralia

tantum

-tectum –i: σπίτι, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης ουδετέρου).

-conloco (colloco) –avi –atum –àre(1): εγκαθιστώ

-qui –qua – quod : (αναφορική αντωνυμία), ο οποίος –α –ο

-animadverto - verti – versum – vertere (3): παρατηρώ

-abicio –ieci –iectum –icere (3): πετώ μακριά, καταθέτω

-ianua –ae: πόρτα, (ουσιαστικό θηλυκού γένους α΄ κλίσης)

-appropinquo –avi –atum –àre(1): πλησιάζω

-clarus –a –um: καθαρός, δυνατός.

Συγκριτικός: clarior –clarior -clarius

Υπερθετικός: clarissimus –a -um


-nuntio –avi –atum –àre (1): αναγγέλλω

-incredibilis–is –e: απίστευτος, (τριτόκλιτο, δικατάληκτο επίθετο), δεν έχει παραθετικά.

-audio – ivi –itum - ire(4): ακούω


-admiror –admiratus sum –admirari (1): θαυμάζω

-hic–haec –hoc : (δεικτική αντωνυμία), αυτός.

-refero –retuli –relatum –referre (3): παραδίδω, αναφέρω, ανταποδίδω.

-foris –is: (ουσιαστικό α΄ κλίσης, θηλυκού), πόρτα

-fores –ium : (είναι συνηθέστερος ο πληθυντικός)

-resero –avi –atum –àre (1): ανοίγω

-intromitto – intromisi – intromissum –intromittere (3): βάζω μέσα

-postis –is : (ουσιαστικό αρσενικού γένους, γ΄κλίσης ) παραστάδα

-sanctus –a –um: ιερός

Συγκριτικός: sanctior – sanctior - sanctius

Υπερθετικός: sanctissimus –a -um

-tamquam: όπως, ως, σαν (παραβολικό επίρρημα)

-iubeo – iubui- iubitum –iubère (2): διατάζω

-templum –i: ναός, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης ουδετέρου)

-veneror –veneratus sum – venerari (1): (αποθετικό), προσκυνώ

-cupide : (επίρρημα τροπικό), με πάθος

Συγκριτικός: cupidius

Υπερθετικός: cupidissime

-dexter –dextra – dextrum: δεξιός –α- ό

Συγκριτικός: dexterior –dexterior -dexterius

Υπερθετικός: dextremus –a –um & dextimus –a -um

www.24grammata.com




56

-osculor – osculatus sum – osculari (1): (αποθετικό) φιλώ

-vestibulum - i: πρόδρομος, είσοδος, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης ουδετέρου)

-donum –i: δώρο, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης ουδετέρου)


-homo –inis : (αρσενικό και θηλυκό γ΄ κλίσης ουσιαστικό), ο άνθρωπος

-deus –i : ο Θεός, (ουσιαστ. Γένους αρσενικού, β΄κλίση)

-immortalis –is –e:τριτόκλιτο επίθετο, αθάνατος –δεν έχει παραθετικά

-consecro –avi –atum –àre (1): αφιερώνω, προσφέρω

-soleo –solitus sum –solère (2): συνηθίζω

-domus –us: σπίτι, (ουσιαστικό, δ΄ κλίσης, γένους θηλυκού)

-revertor –reverti – reverti (3) : (ημιαποθετικό ρήμα), επιστρέφω.

- revertor – reversus sum - reverti (3) : (αποθετικό ρήμα).

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 27 –34 1. Να γραφτεί των κυρίων ονομάτων των κειμένων 27-34 η ονομαστική, γενική και

αφαιρετική πτώση του ενικού.

2. Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις των δευτερόκλιτων ουσιαστικών προσηγορικών

ονομάτων του 27ου

κειμένου στον άλλο αριθμό.

3. Grandi aetate (κείμενο 27). Να κλιθεί μαζί η συνεκφορά και στους δύο αριθμούς.

4. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων του 27ου

κειμένου.

5. Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική, όπου είναι δυνατόν:

Α) Tu tragoediam quandam Pacuvio desideranti legisti

B) Quae scripsisti sonora et grandia mihi esse videntur.

Γ)Meliora erunt quae deinceps scribam

6. Να δικαιολογήσετε, με βάση τον κανόνα της ακολουθίας των χρόνων, τις

δευτερεύουσες προτάσεις του 27ου

κειμένου β) Να αναγνωριστούν συντακτικά οι

λέξεις: vieta, aetate, desideranti, idem, in ingeniis, multo.

7. Να μεταφραστούν στα λατινικά: α) Όταν ο Άκκιος διάβασε στον Πακούβιο κάποια

τραγωδία του, ο Πακούβιος είπε ότι όσα είχε γράψει εκείνος ήταν ηχηρά και

μεγαλόπρεπα. β) Δεν μετανοιώνω γι’ αυτό είπε ο Άκκιος. Ελπίζω ότι αργότερα θα

γράψω καλύτερα.

8. Να γράψετε τη γενική και δοτική πτώση του ενικού και πληθυντικού αριθμού των

αρσενικών προσηγορικών ουσιαστικών της γ΄κλίσης του 28ου

κειμένου.

9. Να αναγνωρίσετε γραμματικώς τις αντωνυμίες του 28ου

κειμένου.

10. Να κλιθεί το ρήμα nolo σε όλους τους χρόνους και σε όλα τα πρόσωπα.

www.24grammata.com




57

11. Cognovisset: Να γράψετε το ίδιο πρόσωπο σε όλους τους χρόνους της οριστικής και

της υποτακτικής, στην παθητική φωνή.

12. Να δηλώσετε την απαγόρευση με τους τρόπους που γνωρίζετε: α) Tu hominem

investiga, b)summa diligentia Romam mitte, c) Epheso rediens tecum deduc.

13. Να αναγνωριστούν όλοι οι προσδιορισμοί του 28ου

κειμένου.

14. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι γενικές του 28ου

κειμένου.

15. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι δευτερεύουσες προτάσεις του 28ου

κειμένου.

16. Να εντάξετε τις παρακάτω λέξεις στον πίνακα που ακολουθεί: nostri, gratius, nihil,

scelus, preti, tam, vel, postea, sed, parvi, ut, tu, tibi, summa.

Ουσιαστικό επίθετο Αντωνυμία επίρρημα σύνδεσμος

17. Να μεταφέρετε τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά του κειμένου 29 στην αντίστοιχη

πτώση του άλλου αριθμού όπου είναι δυνατόν

18.Να μεταφέρετε τα τριτόκλιτα ουσιαστικά του κειμένου 29 στην αντίστοιχη πτώση

του άλλου αριθμού όπου είναι δυνατόν, και να δηλώσετε το γένους τους.

19. Να κλιθεί η συνεκφορά: homo quidam (κείμενο 29)

20. Να κλίνετε την προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα των ρημάτων «dixit» &

«attulit». (κείμενο29)

21.Να προσδιορίσετε το είδος των μετοχών του κειμένου 29 και να δικαιολογήσετε την

πτώση τους.

22. Να δικαιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς των χρονικών προτάσεων του

κειμένου 29, β)Να αναγνωριστούν συντακτικά οι λέξεις: tenens, sestertium, parem,

diu, dicere, pecuniae, post victoriam, imperator.

23. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων του κειμένου 29: audio, perdidi,

occurit, rediret, didicit, solebat, doceret.

24. Να γραφτεί η σημασία των παρακάτω λατινικών λέξεων του κειμένου 29 στα

ελληνικά: occuro, instituo, emo, incito, avis, fero, impendo, disco, talis.

25. α)Να γράψετε τη γενική και δοτική πτώση ενικού και πληθυντικού των αρσενικών

προσηγορικών ουσιαστικών του κειμένου 30, β) Να αναγνωριστούν συντακτικά οι

www.24grammata.com




58

λέξεις: in periculis, luxuriae, meruisse (το πρώτο), ob rem, laudare, susceptum,

imperatore, pietatis, triumphum, felicitatis.

26.Postero: να γραφτεί η αφαιρετική του ενικού του συγκριτικού βαθμού στο θηλυκό

γένους και η αιτιατική πληθυντικού (και στους δύο τύπους) του υπερθετικού βαθμού

στο ουδέτερο γένους. (κείμενο 30)

27.Magna: να γραφτεί η αιτιατική του συγκριτικού βαθμού στο αρσενικό γένους και το

επίρρημα και στο συγκριτικό και υπερθετικό βαθμό. (κείμενο 30)

28.Obiecerunt, vidit, constituta est: Να γράψετε τους παραπάνω τύπους στην

υποτακτική του ενεστώτα και του παρατατικού, στο πρόσωπο, στον αριθμό και στη

φωνή που βρίσκονται. (κείμενο 30)

29. Να κλιθούν τα γερούνδια όλων των ρημάτων του κεμένου 30.

30.Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση όλων των ρημάτων του κειμένου στο β΄ ενικό και

α΄ πληθυντικό πρόσωπο. (κείμενο 30)

31. Τι ξέρετε για τη δοτική του σκοπού . (κείμενο 30)

32. Να χαρακτηριστούν συντακτικά όλες οι δοτικές και οι γενικές του κειμένου 30.

33. Να μεταφραστούν στα λατινικά οι προτάσεις:

α) Ο φίλος μου με βοήθησε.

β) Τα βιβλία μάς είναι πολύ χρήσιμα.

γ) Παρά τη διαταγή του πατέρα του ο νέος πολέμησε με το Λατίνο στρατιώτη

δ)Ο νέος τιμωρήθηκε από τον πατέρα του με θάνατο.

34. Να σχηματίσετε τα αντίστοιχα επιρρήματα των επιθέτων του κειμένου 31 και στους

τρεις βαθμούς, εφόσον είναι δυνατόν.

35. Να γραφτεί η σύνταξη των παρακάτω λέξεων: Praesum, edico, abstineo, lacesso,

iniussu, antecello, spolio, propono, obicio, interest, doceo, occurro, instituo, cupidus.

36. Να κλιθούν οι συνεκφορές και στους δύο αριθμούς: Bello latino, nobili genere,

viribus suis, singularis proelii. (κείμενο 31)

37. Να γραφτούν οι αρχικοί χρόνοι όλων των ρημάτων του κειμένου 31 και στις δύο

φωνές όπου είναι δυνατόν.

38.Να γραφτούν όλα τα επίθετα του κειμένου 31 στο γένους που βρίσκονται, στην

αιτιατική πτώση του ενικού και στη γενική και αφαιρετική του πληθυντικού και σε

όλους τους βαθμούς.

39. Να συμπληρώσετε τα κενά:

Γενική ενικ. Αφ. Ενικού Γενική Πλ. Αιτ. Πλ.. Αφ. πλ.

Bello

Consul

www.24grammata.com




59

Natus

exercitui

Castris

Pugna

Filius

Verbis

Cupiditate

Morte

Hasta

Viribus

Virtute

Duce

Armis

Hoste

eum

40. Να συμπληρώσετε τύπους των ρημάτων στη φωνή και στο πρόσωπο που

βρίσκονται:

Υποτ.

Ενεστ.

Ορ. Υπερσ. Προστ. Μελ. Υποτ. Παρ/νου Ορ. Μ. Συν.

Praefuit

Abiret

Edixit

abstinerent

Congrediamur

Cernatur

Antecellat

Ruit

Spoliavit

Petiverunt

Multavit

www.24grammata.com




60

Revertisset

Transfixit

Lacessitus est

Praesum

Praeterequito

permovemus

41.α)Να αναγνωριστούν οι αφαιρετικές του κειμένου31, β) Να αναγνωριστούν

συντακτικά οι λέξεις: aliquando, hostium (το πρώτο), eventu, morte, permotus,

pugnandi.

42.Των αποθετικών ρημάτων του κειμένου 31 να γραφούν όλοι οι ενεργητικοί τύποι.

43. Ποια τα παρεπόμενα ενός ρήματος, ενός ουσιαστικού και ενός επιθέτου.

44.Να χαρακτηρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου 31 και να

δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο του ρήματος με τον οποίο εκφέρονται.

45. Να εντοπίσετε τα προσηγορικά ουσιαστικά της α΄ κλίσης του κειμένου 32 που

απαντούν μόνο στον πληθυντικό αριθμό.

46. Να αναγνωριστούν γραμματικά οι λέξεις του κειμένου 32: virorum, mortis,

dimicationes, corporis, mentem, ad, imitandum, litterarum, in, tenebris.

47. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι λέξεις του κειμένου 32: virorum, mortis, in

dimicationes, corporis, mentem, ad imitandum, litterarum, in tenebris.

48. Πως σχηματίζεται η ενεργητική και πώς η παθητική περιφραστική συζυγία;

49. Πότε η σύνταξη στην περίπτωση της παθητικής περιφραστικής συζυγίας είναι

προσωπική και πότε απρόσωπη;

50. Να κλιθούν και στους δύο αριθμούς οι λέξεις (κείμενο 33) σε όλες τις πτώσεις:

omnia, perculsa, suboles, stabilitatis, nemo, nihil, dux, ardore, legibus, animorum,

iudicia.

51. Να αντικατασταθεί το debeo + απαρέμφατο (οφείλω να, πρέπει να) από τον

αντίστοιχο τύπο της παθητικής περιφραστικής συζυγίας. Να δηλωθεί και το ποιητικό

αίτιο:

α) vulnera sanare debemus

β) Fortes viros, imitari debemus

γ)Rem publicam bene gerere debent illi

δ) Animum conformare debeo

ε)Homines excellentes colere debetis

στ) Honestatem expetere debet ille

ζ) Vulneribus mederi debes

www.24grammata.com




61

52. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων του κειμένου 33 σε όποια έγκλιση

βρίσκονται.

53. Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση των ρημάτων του κειμένου 33 στο χρόνο που

βρίσκονται.

54. (a) Να χαρακτηριστούν συντακτικά όλες οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου

33 (b) ) Να χαρακτηριστούν συντακτικά όλες οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου

34.

55. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω λέξεις του κειμένου 34: forte,

salutatum, praesidium, in tecto, domesticorum, clara, voce, virtutem, auditu, deis,

intromitti, ante vestibulum.

56. Να κλιθούν τα παρακάτω και στους δύο αριθμούς: immortalis deus, praedo, is,

tectum, ipse, virtus, sanctum templum, foris, domestici. (Κείμενο 34)

57. Να κλιθεί το possum σε όλους τους χρόνους και της εγκλίσεις και σε όλους τους

τύπους. (Κείμενο 34)

58. Να γράψετε τους ονοματικούς τύπους των παρακάτω ρημάτων στη φωνή που σας

δίνονται: conlocavit, solent, rettulerunt, venerunt. (Κείμενο 34)

59. Να κλιθούν τα παρακάτω ρήματα στην υποτακτική του Υπερσυντελίκου Παθητικής

Φωνής: venerunt, existimasset, conlocavit, iussit. (Κείμενο 34)

60. Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του ρήματος:

Υποτ. Παρατ.

Γ΄ ενικού

Οριστ. Ενεστ.

Β΄ πληθ.

Προστ . Μελλ.

Γ΄ πληθ.

Υποτ. Υπερ.

Α΄ πληθ.

Esset

Venerunt

Conlocavit

animadverterunt

Iussit

Consecrare

Osculor

Intromitto

Medeor

Gigno

Nascor

Deduco

Specto

www.24grammata.com




62

Trado

Sum

Nolo

Volo

Malo

Emo

Rideo

Video

Permoveo

Transfigo

Congredior

Lacesso

www.24grammata.com




63

Μάθημα 35 – Lectio quinta et tricesima

Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΑ ΔΕΙΝΑ ΤΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ.

Unum fuisse Homero servum, tres Platoni, nullum Zenoni tradunt.

Nemo vero eos miseretur, quod infeliciter vixerint. Menenius

Agrippa, qui inter patres ac plebem publicae gratiae sequester fuit, aere

collato funeratus est. Atilius Regulus, cum Poenos in Africa funderet,

ad senatum scripsit mercenarium suum discessisse et ab eo desertum esse

rus; id senatui publice curari placuit, quoniam Regulus aberat. Scipionis

filiae ex aerario dotem acceperunt, quia nihil illis reliquerat pater.

Aequum mehercule erat populum Romanum tributum Scipioni conferre,

cum a Carthagine semper tributum ipse exigeret. O fellces viros

puellarum, quibus populus Romanus loco soceri fuit!

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Αναφέρουν ότι ο Όμηρος είχε ένα δούλο, τρεις ο Πλάτωνας, κανένα ο Ζήνωνας. Κανείς

όμως ας μη τους λυπηθεί, γιατί έζησαν στη δυστυχία. Ο Μενήνιος Αγρίππας, ο οποίος

υπήρξε μεσολαβητής για την κοινή συμφιλίωση ανάμεσα στους πατρικίους και τους

πληβείους, κηδεύτηκε με έρανο. Ο Ατήλιος Ρήγουλος όταν έτρεπε τους Καρχηδόνιους

σε φυγή στην Αφρική, έγραψε στη Σύγκλητο ότι έφυγε ο μισθωτός εργάτης του και ότι

ο αγρός του είχε εγκαταλειφθεί από αυτόν· η σύγκλητος αποφάσισε να αναλάβει το

κράτος τη φροντίδα του αγρού (να καλλιεργηθεί ο αγρός με τη φροντίδα του κράτους)

γιατί ο Ρήγουλος απουσίαζε. Οι κόρες του Σκιπίωνα πήραν προίκα από το δημόσιο

ταμείο, γιατί ο πατέρας δεν είχε αφήσει τίποτα σε εκείνες. Ήταν δίκαιο, μα τον Ηρακλή,

ο ρωμαϊκός λαός να πληρώσει εισφορά στο Σκιπίωνα, αφού ο ίδιος πάντοτε εισέπραττε

φόρο από την Καρχηδόνα. Ω! τους ευτυχισμένους γαμπρούς των κοριτσιών στους

οποίους ο ρωμαϊκός λαός πήρε τη θέση του πεθερού.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-unus –a –um: μόνος (απόλυτο αριθμητικό επίθετο)


www.24grammata.com




64

-Homerus –i: ο Όμηρος (κύριο όνομα, γένους αρσενικού, β΄ κλίσης.)

-servus –i: (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού), ο δούλος.

-tres, tria: (αριθμητικό επίθετο, τριτόκλιτο), τρεις, τρία.

-Plato –onis: ο Πλάτωνας, (κύριο όνομα, γένους αρσενικού, γ΄ κλίσης.)

-nemo eos miseretur: κανείς ας μη τους λυπηθεί.

-nullus –a –um: (αντωνυμικό επίθετο), κανείς

-Zeno –onis: Ζήνωνας, (κύριο όνομα, γένους αρσενικού, γ΄ κλίσης.)

-trado –didi – ditum - dĕre (3): παραδίδω, αναφέρω

-nemo: αόριστη αντωνυμία


-Vero: (επίρρημα τρόπου), όμως


-Miseror –miseratus sum – miserari (1): (αποθετικό), κλαίω, οικτίρω, θρηνώ, λυπάμαι.

-infeliciter : (επίρρημα τρόπου), στη δυστυχία. Θετικός

Συγκριτικός: infelicius

Υπερθετικός: infelicissime


-Menenius –ii (i): (κύριο όνομα, γένους αρσενικού, β΄ κλίσης), κλητική ενικού: Meneni,

Μενήνιος

-Agrippa –ae: (κύριο όνομα, γένους αρσενικού, α΄ κλίσης), Αγρίππας.

-qui –qua – quod : επιθετική αόριστη αντωνυμία/ αναφορική αντωνυμία, ο οποίος.

-inter + αιτιατική : εμπρόθετος επιρρηματικό προσδιορισμός


-patres–um: οι πατέρες, οι Συγκλητικοί, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης – πληθυντικός

του pater –tris)

-Plebs –plebis: οι πληβείοι, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), Singularia tantum &

Plebes –ei: οι πληβείοι, (αρσενικό ουσιαστικό, ε΄ κλίσης), Singularia tantum

-Publica: η πολιτεία (publica -ae:θηλ. α΄ κλ.)

-Gratia –ae: χάρη, συμφιλίωση, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, α΄ κλίσης)

-Sequester –sequestris: μεσολαβητής, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-aes –aeris: χαλκός, (ουδέτερο ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), Singularia tantum, έχει

πληθυντικό μόνο όταν έχει τη σημασία χάλκινα αντικείμενα (aeria –aerium)

-Confero – contuli –conlatum –conferre (3): συγκεντρώνω

-funero –avi –atum –àre (1): κηδεύω

-Senatus –us: Σύγκλητος, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, δ΄ κλίσης).Ανήκει στα


-Atilius –ii (i): Ατήλιος, (κύριο όνομα, γένους αρσενικού, β΄ κλίσης), κλητική ενικού:

Atili.

-Regulus –i: Ρήγουλος, (κύριο όνομα, γένους αρσενικού, β΄ κλίσης).

-Poeni –orum: οι Καρχηδόνιοι (κύριο όνομα, γένους αρσενικού, β΄ κλίσης)

-Africa -ae: Αφρική, (κύριο όνομα, α΄ κλίσης αρσενικό).

-Fundo –fudi –fusum – fundere (3): χύνω, τρέπω σε φυγή.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Υπάρχει και fundo (1): θεμελιώνω.

-Scribo – scripsi – scriptum – scribĕre (3): γράφω

-Mercenarius –ii (i): μισθωτός εργάτης (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης)

-Suus –a –um: (κτητική αντωνυμία, γ΄ προσώπου, ενικού αριθμού),δικός του–δική του–

δικό του.

-discedo –cessi –cessum –cedere (3): αποχωρώ, σκορπίζομαι, φεύγω.

-desero –deserui -desertum – deserere (3): εγκαταλείπω.

-Rus –ruris: αγρός, (ουδέτερο ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

www.24grammata.com




65

-Publice: (επίρρημα τρόπου), με τη φροντίδα του κράτους. Δεν έχει παραθετικά.

-curor –curatus sum –curari (1): φροντίζομαι

-curo –avi –atum –àre (1): φροντίζω

-placeo –placui –placitum –placère (2): αρέσω

-placet –placuit –placitum –placère (2): (απρόσωπο), αποφασίζω, κρίνω + δοτική

προσωπική & απαρέμφατο.

-Abeo – abii (ivi) –abitum –abire (4): φεύγω.


-Filia –ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), κόρη (προσοχή στη δοτική και στην

αφαιρετική πληθυντικού: filiis & filiabus - filiis & filiabus)

-Aerarium –ii (i): δημόσιο ταμείο, (ουδέτερο ουσιαστικό, β΄ κλίσης)

-Ille –illa –illud: (δεικτική αντωνυμία), εκείνος – η –ον

-Dos –dotis: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ΄ κλίση), η προίκα ( γενική πληθυντικού –

dotium)

-Accipio –accepi- acceptum - accipěre (3): υποδέχομαι, (ρήμα).

-Relinquo –reliqui –relictum –relinquere (3): αφήνω, κληροδοτώ

-Aequum est: (απρόσωπη έκφραση), είναι δίκαιο + απαρέμφατο

-Populus –i: λαός, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης)

-Romanus –a –um: ρωμαϊκός –ή –ό (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο)

-Romani –orum: Ρωμαίοι, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού)

-Tributum –i: φόρος, εισφορά (ουδέτερο ουσιαστικό, β΄ κλίσης)

-Carthago – inis: Καρχηδόνα, (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-Semper: πάντοτε (επίρρημα χρόνου)

-Ipse – ipsa – ipsum: (δεικτική αντωνυμία), αυτός- η –o

-Exigo –egi –actum – igere (3): εισπράττω

-Felix –icis: (τριτόκλιτο, μονοκατάληκτο επίθετο), ευτυχισμένος

Συγκριτικός: felicior – felicior -felicius

Υπερθετικός: felicissimus – felicissima – felicissimum


-Puella –ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), κορίτσι, κοπέλα.

-Locus -i: τόπος, σημείο (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

Προσοχή: το Locus –i ανήκει στα ετερογενή σχηματίζει τον πληθυντικό και κατά τα

αρσενικά loci –orum (χωρία βιβλίου) και κατά τα ουδέτερα loca –orum (τόποι)

-Socer –i: πεθερός, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης κλίνεται κατά το puer)

www.24grammata.com




66

Μάθημα 36 – Lectio sexta et tricesima

ΜΙΑ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΔΩΡΟΔΟΚΙΑΣ

Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, quo facilius divitias

contemnere posset. Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt. Ille se

in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis

spectandum praebuit. Samnitium divitias contempsit et Samnltes

paupertatem eius mirati sunt. Nam cum ad eum magnum pondus auri

publice missum attulissent, ut eo uteretur, vultum risu solvit et protinus

dixit: «Supervacaneae, ne dicam ineptae, legationis ministri, narrate

Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare quam ipsum fieri

locupletem; et mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse».

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ο Μάνιος Κούριος Δεντάτος ήταν πάρα πολύ ολιγαρκής για να μπορεί ευκολότερα να

περιφρονεί τα πλούτη. Κάποια μέρα ήρθαν σε αυτόν απεσταλμένοι των Σαμνιτών.

Εκείνος παρουσιάστηκε σε αυτούς για να τον δουν να κάθεται σε σκαμνί δίπλα στη

φωτιά και να γευματίζει από ξύλινο πιάτο. Περιφρόνησε τα πλούτη των Σαμνιτών και

οι Σαμνίτες θαύμασαν τη φτώχεια του. Ενώ λοιπόν του προσέφεραν πολύ χρυσάφι

σταλμένο από το δημόσιο ταμείο για να το χρησιμοποιήσει, χαλάρωσε το αυστηρό

πρόσωπο (του) με το γέλιο και αμέσως είπε: «Της περιττής, για να μην πω ανόητης,

πρεσβείας απεσταλμένοι, πείτε στους Σαμνίτες ότι ο Μάνιος Κούριος προτιμά να

κυβερνά τους πλούσιους παρά να γίνει ο ίδιος πλούσιος·και θυμηθείτε ότι εγώ ούτε στη

μάχη μπορώ να νικηθώ ούτε με χρήματα να διαφθαρώ.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

-Manius –ii (i): Μάνιος, (κύριο όνομα, γένους αρσενικού, β΄ κλίσης), κλητική ενικού:

Mani

-Curius -i: Κούριος, (αρσενικό β΄ κλίσης, κύριο όνομα).

-Dentatus –i: Δεντάτος, (αρσενικό β΄ κλίσης, κύριο όνομα).

-Magnus –a –um: ο μεγάλος, (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο). Θετικός

-Συγκριτικός: Maior – maior -maius

-Υπερθετικός: Maximus –a –um.

www.24grammata.com




67

-Frugalitas –tatis: ολιγάρκεια, (θηλυκού γένους, ουσιαστικό, γ΄ κλίσης). Ανήκει στα


-Utor –usus sum –uti (3): (αποθετικό), χρησιμοποιώ + αφαιρετική.

-Frugalitate utor: είμαι ολιγαρκής

-facilis –is –e: (τριτόκλιτο, δικατάληκτο επίθετο), εύκολος Θετικός.

-Συγκριτικός: facilior –facilior -facilius

-Υπερθετικός: Facillimus –a –um

Επίρρημα: Facile. Θετικός

Συγκριτικός: facilius

Υπερθετικός: facillime

-Divitiae –arum: πλούτη, (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), pluralia tantum

-Contemno –tempsi –temptum –temnere (3): περιφρονώ


-Dies –ei: μέρα, (αρσενικό ουσιαστικό, ε΄ κλίσης) έχει πληθυντικό

-Quidam – quaedam – quoddam: (επιθετική αόριστη αντωνυμία), κάποιος –α –ο

-Samnites –ium: οι Σαμνίτες

-Legatus –i: απεσταλμένος (αρσενικό ουσιαστικό, β΄ κλίσης)

-Is –ea- id: δεικτική αντωνυμία, μερικές φορές θεωρείται οριστική ή επαναληπτική,

αυτός –ή – ό

-Venio –veni – ventum – venire (4): έρχομαι


-Se: γ΄ πρόσωπο προσωπικής αντωνυμίας (αιτιατική πτώση)

-Scamnum –i: σκαμνί, (ουδετέρου γένους ουσιαστικό, β΄ κλίσης)

-assideo –assedi – assessum –assidère (2): κάθομαι δίπλα

-apud + αιτιατική

-focus –i: εστία, φωτιά (αρσενικού γένους, β΄ κλίσης)

-ligneus –a –um: ξύλινος, Δεν έχει παραθετικά

-catillus –i: πιάτο, (αρσενικού γένους, β΄ κλίσης)

-ceno –avi –atum –àre (1): δειπνώ, γευματίζω

-Specto –avi –atun – àre (1): κοιτάζω, προσέχω

-Praebeo –ui –itum –ère (2): παρέχω, προσφέρω.

-paupertas –tatis: φτώχεια, (θηλυκού γένους ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-Miror –miratus sum –mirari (1): (αποθετικό), θαυμάζω

-magnus –a –um: ο μεγάλος, (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο). Θετικός



-Pondus –eris: βάρος, (ουδετέρου γένους ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-aurum –i: χρυσάφι, (ουδετέρου γένους ουσιαστικό, β΄ κλίσης), Δεν έχει πληθυντικό

εκτός αν σημαίνει τα χρυσά αντικείμενα.

-Publice: (επίρρημα τρόπου), με τη φροντίδα του κράτους, δημόσια. Δεν έχει


-Mitto – misi – missum - mittĕre (3): στέλνω, ρίχνω

-affero –attuli – allatum – affere (3): φέρνω κάπου


-Vultus –us: πρόσωπο, (αρσενικό ουσιαστικό, δ΄ κλίσης)

-Risus –us: γέλιο, (αρσενικό ουσιαστικό, δ΄ κλίσης)

-solvo –solvi –solvitum –solvere (3): λύνω, χαλαρώνω.

-Protinus: (επίρρημα χρόνου), αμέσως

-Dico –dixi –dictum –dicěre (3): λέγω, (ρήμα).

-supervacaneus –ae-um: περιττός, ανώφελος Δεν έχει παραθετικά.

www.24grammata.com




68

-ineptus –a- um: άκαιρος, ανόητος. Θετικός

Συγκριτικός : ineptior – ineptior -ineptius

Υπερθετικός: ineptissimus –a –um

-Legatio –onis: πρεσβεία, (θηλυκού γένους ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-Minister –ministri: θεράποντας, υπηρέτης, (αρσενικού γένους, β΄ κλίσης)

-narro –avi –atum –àre(1): αφηγούμαι

-malo –malui –malle: προτιμώ

-locuples –etis : πλούσιος, (αρσενικού γένους, γ΄ κλίσης), αφαιρετική ενικού σε –e και

γενική πληθυντικού σε –um

-Impero –avi –atum –àre (1): διατάζω


-Memini, meminisse: (ελλειπτικό ρήμα), θυμάμαι

-Acies –ei: παραταγμένος στρατός, μάχη, (θηλυκού γένους ουσιαστικό, ε΄ κλίσης)

-vinco –vici – victum - vincĕre (3): νικώ

-pecunia-ae : μόνο πληθυντικό σχηματίζει, χρήματα, (ουσ. γένους θηλ. α΄ κλίση).

-corrumpo –rupi –ruptum –rumpere (3): διαφθείρω


Επαναληπτικές ασκήσεις για τα κείμενα 35 & 36

1. Να μεταφέρετε τα τριτόκλιτα ουσιαστικά των κειμένων στην αντίστοιχη πτώση του

άλλου αριθμού (εφόσον είναι δυνατόν) και να δηλώσετε το γένους τους.

2. Τα προσηγορικά ονόματα των κειμένων που βρίσκονται σε αφαιρετική πτώση, να

γραφούν οι πλάγιες πτώσεις και των δύο αριθμών, εφόσον είναι δυνατόν.

3. Plebem (κείμενο 35): Να κλιθεί το όνομα και με τους δύο τρόπους

4. Να μεταφέρετε τις αντωνυμίες των κειμένων στην αντίστοιχη πτώση του άλλου

αριθμού και στα τρία γένη.

5. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ονοματικών τύπων των ρημάτων των

κειμένων, εφόσον είναι δυνατόν.

6. Να δικαιολογήσετε τον τρόπο εκφοράς των δευτερευουσών προτάσεων των

κειμένων.

7. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι λέξεις: gratiae, loco, Scipionis, ab eo, inter

plebem, mercenarium (Κείμενο 35) – frugalitate, spectandum, acie, assidentem, die,

(Κείμενο 36)

8. Να κλιθούν τα παραθετικά των επιθέτων των κειμένων στο γένους που βρίσκονται

και στους τρεις βαθμούς. (Όσα επίθετα δεν σχηματίζουν παραθετικά, να μην

κλιθούν.)

9. Να γραφτεί το γ΄ πρόσωπο σε όλες τις εγκλίσεις και σε όλους τους χρόνους του

ρήματος, malo & possum

10. Να μεταφράσετε στα Λατινικά τις προτάσεις: α) Ο Μ. Κούριος Δεντάτος ήταν πάρα

πολύ ολιγαρκής. Β) Οι Σαμνίτες ήλθαν, για να θαυμάσουν την ολιγάρκεια του Μ.

Κουρίου Δεντάτου. Γ) Ήταν φτωχός για να μπορεί να περιφρονεί τα πλούτη.

11. Να τοποθετήσετε τους παρακάτω τύπους στον πίνακα και να συμπληρώσετε τον

αντίστοιχο τύπο στους άλλους χρόνους της ίδιας φωνής: contemnere, cenatem,

mirati sunt, attulissent, uteretur.

www.24grammata.com




69

Praesens

Imperfectum

Futurum

Perfectum

Plus/ctum

Fut. Exactum

www.24grammata.com




70

Μάθημα 37 – Lectio septima et tricesima

Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΩΝ ΕΜΦΥΛΙΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ

In eum locum res deducta est, ut, nisi qui deus vel casus aliqui

subvenerit, salvi esse nequeamus. Equidem, ut veni ad urbem, non

destiti omnia et sentire et dicere et facere, quae ad concordiam

pertinerent; sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent, etsi

ego clamabam nihil esse bello civili miserius. Omnia sunt misera in

bellis civilibus, sed nihil miserius quam ipsa victoria: ea victores

ferociores impotentioresque reddit, ut, etiamsi natura tales non sint,

necessitate esse cogantur. Bellorum enim civilium exitus tales sunt

semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut victor

obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Σε τέτοιο σημείο έχουν οδηγηθεί τα πράγματα, ώστε να μην μπορούμε να είμαστε σώοι,

αν δε βοηθήσει κάποιος θεός ή κάποιο τυχαίο περιστατικό. Εγώ βέβαια, όταν ήρθα

στην πόλη δεν σταμάτησα και να φρονώ και νά λέω και νά κάνω όλα όσα αφορούσαν

την ομόνοια·αλλά τόση μανία τους είχε καταβάλει όλους, ώστε να θέλουν να πολεμούν,

αν και εγώ φώναζα ότι τίποτα δεν είναι πιο αξιοθρήνητο από τον εμφύλιο πόλεμο. Όλα

είναι αξιοθρήνητα στους εμφύλιους πολέμους, αλλά τίποτα πιο αξιοθρήνητο από την

ίδια τη νίκη: αυτή κάνει τους νικητές αγριότερους και πιο αχαλίνωτους ώστε και άν δεν

είναι από τη φύση τους έτσι εξαναγκάζονται να γίνουν από ανάγκη. Γιατί η έκβαση των

εμφυλίων πολέμων είναι πάντοτε τέτοια ώστε να γίνονται όχι μόνο αυτά τα οποία θέλει

ο νικητής, αλλά ακόμη ώστε ο νικητής νά κάνει το χατίρι αυτών με τη βοήθεια των

οποίων κερδίθηκε η νίκη.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -is –ea –id: (αντωνυμία δεικτική /επαναληπτική), αυτός-η –ο




www.24grammata.com




71

-Res –ei: πράγμα (θηλυκό ουσιαστικό ε΄ κλίσης – σχηματίζει τον πληθυντικό σε όλες

τις πτώσεις)

-Deduco – deduxi – deductum - deducĕre (3): οδηγώ, φέρνω


-qui –qua – quod :επιθετική αόριστη αντωνυμία, αυτός –ή -ό.

-deus –i : ο Θεός, (ουσιαστ. Γένους αρσενικού, β΄κλίση)

-casus –us: τύχη, τυχαίο περιστατικό, (ουσιαστικό, γένους αρσενικού, δ΄ κλίση)

-aliquis –a –od: κάποιος –α –ο (αόριστη, επιθετική αντωνυμία)

-subvenio –subveni –subventum –subvenire (4): βοηθώ + δοτική

-salvus –a- um: σώος, ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ

-nequeo – quivi(ii) – quire (4): δεν μπορώ

-equidem: (επίρρημα τρόπου), εγώ βέβαια



-desisto – destiti - desistere(3) :

-omnis –omnis –omne: (επίθετο), όλος

-sentio – sensi – sensum –sentire (4):καταλαβαίνω, πιστεύω, κρίνω


-Facio –feci – factum – facĕre (3):κάνω

-Qui – quae- quod: αναφορική αντωνυμία, αυτός.

-Concordia –ae: η ομόνοια, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, α΄ κλίση)

-Pertineo – pertinui - pertentum- pertinère (2): αφορώ, στοχεύω + αιτιατική

-tantus –a -um: (αναφορική αντωνυμία) ,τόσος

-furor –oris: μανία (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄κλίσης)

-Invado –invasi –invasum –invadere (3): εισχωρώ, καταλαμβάνω, πιάνω

-Pugno – avi - atum – àre (1): μάχομαι

-cupio – cupivi (cupii) - cupitum- cupere (3): επιθυμώ

-ego: εγώ, (προσωπική αντωνυμία, α΄ προσώπου ενικού)

-Clamo – clamavi – clamatum –clamàre (1): φωνάζω



-civilis –is –e: (τριτόκλιτο, δικατάληκτο επίθετο), εμφύλιος. Δεν έχει παραθετικά

-Miser –era –erum: άθλιος, δυστυχής, αξιοθρήνητος

Συγκριτικός: miserior – miserior- miserius

Υπερθετικός: Miserrimus – miserrima - miserrimum

-Ipse – ipsa – ipsum: (δεικτική αντωνυμία), αυτός- η –ο

-victoria –ae: νίκη, (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης)

-ferox: άγριος –α –ο

Συγκριτικός: ferocior – ferocior - ferocius

Υπερθετικός: ferocissimus – ferocissima - ferocissimum

-Impotens –ntis: (τριτόκλιτο, μονοκατάληκτο επίθετο), ανίκανος, να κυριαρχηθεί,

αχαλίνωτος.

Συγκριτικός: Impotentior – impotentior - impotentius

Υπερθετικός: Impotentissimus – Impotentissima - Impotentissimum

-reddo – redidi – reditum –redere(3): καθιστώ, κάνω + 2 αιτιατική

-Natura –ae: φύση, (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης)

-Talis –is –e: (δεικτική αντωνυμία), τέτοιος, τέτοιου είδους

-Necessitas –atis: αναγκαιότητα, (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης)

-cogo – coegi – coactum – cogere (3): συγκαλώ + απαρέμφατο

-Exitus –us: (αρσενικό, ουσιαστικό, δ΄ κλίσης), έκβαση

www.24grammata.com




72


-Solum: μόνον (επίρρημα τρόπου)

-Fio – factus sum – fieri : γίνομαι, συμβαίνει (ημιαποθετικό).


-Victor –oris: (ουσιαστικό, γένους αρσενικού, γ΄ κλίσης),νικητής

-Etiam: (επίρρημα χρόνου),ακόμα

-Obsequor –obsecutus sum – obsequi (3): + δοτική, κάνω το χατίρι κάποιου

-Auxilium –ii (i): βοήθεια (ουδέτερο ουσιαστικό, β΄ κλίσης)

-Auxilia –orum: επικουρικό στράτευμα

-Pario –peperi – partum – parere (3): (Μετοχή Μέλλοντα: pariturus), Κερδίζω

www.24grammata.com




73

Μάθημα 38 – Lectio duodequadragesima

Η ΜΟΙΡΑ ΤΗΣ ΚΑΙΚΙΛΙΑΣ

Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis,

ipsa fecit omen. Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat

expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem

puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco

cederet. Tum Caecilia puellae dixit: «ego libenter tibi mea sede cedo». Hoc

dictum paulo post res ipsa confirmavit. Nam mortua est Caecilia, quam

Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in matrimonium

duxit.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Η Καικιλία, σύζυγος του Μετέλλου, ενώ σύμφωνα με τα αρχαία ήθη επιδίωκε την

εμφάνιση γαμήλιου οιωνού για την κόρη της αδερφής της, η ίδια δημιούργησε οιωνό.

Τη νύκτα δηλαδή σε κάποιο μικρό ιερό, με την κόρη της αδερφής της καθόταν για

πολλή ώρα και περίμενε μέχρι να ακουστεί κάποια φωνή που ν’ ανταποκρινόταν στο

σκοπό (για τον οποίο ήταν εκεί). Στο τέλος η κοπέλα κουρασμένη από την πολλή

ορθοστασία ζήτησε από τη θεία , να της παραχωρήσει για λίγο τη θέση της. Τότε η

Καικιλία είπε στην κοπέλα: «Εγώ πρόθυμα σου παραχωρώ τη θέση μου». Το λόγο αυτό

επιβεβαίωσε λίγο αργότερα η ίδια η πραγματικότητα. Γιατί πέθανε η Καικιλία, την

οποία όσο έζησε, ο Μετέλλος αγάπησε πολύ· μετά από αυτά αυτός πήρε την κοπέλα

γυναίκα του.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Ρήματα ή επίθετα που σημαίνουν σωματική ή ψυχική ταλαιπωρία,

αρρώστια και κόπωση συντάσσονται με αφαιρετική της αιτίας, απλή ή

εμπρόθετη (ex, ab, de + αφαιρετική.) -Caecilia –ae: Καικιλία, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, α΄ κλίση)

-Uxor –uxoris: σύζυγος, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ΄ κλίση)

-Metellus –i: Μέτελλος, (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, β΄ κλίση)

-Dum: (χρονικός σύνδεσμος), ενώ

-Mos –moris: έθιμο, (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, γ΄ κλίση)

-Piscus –a-um: αρχαίος (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο). Δεν έχει παραθετικά

-Omen –inis: οιωνός, (ουσιαστικό, ουδετέρου γένους, γ΄ κλίση)

-Nuptialis – is –e: (τριτόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), γαμήλιος. Δεν έχει παραθετικά

www.24grammata.com




74

-Peto - petivi (petii) –petitum –petere (3): ορμώ, ζητώ

-Filia –ae: (ουσιαστ, γένους θηλυκού, α΄ κλίση), κόρη (προσοχή στη δοτική και στην

αφαιρετική πληθυντικού: filiis & filiabus - filiis & filiabus

-Soror –oris: (ουσιαστικό θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης), αδελφή



-Sacellum –i: μικρό ιερό, τέμενος (ουσιαστικό, ουδετέρου γένους, β΄ κλίση)

-Persedeo –sedi –sessum –sedère (2): κάθομαι για πολλή ώρα

-Expecto –avi –atum –àre (1): περιμένω


-Nox –noctis: (ουσιαστικό θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης), νύχτα

-Aliquis –a –od: κάποιος –α –ο (αόριστη, επιθετική αντωνυμία)


-Congruens –ntis: (μτχ. του Congruo): σύμφωνος

-Congruo – congrui –congruere (3): συμφωνώ + αφαιρετική

-Propositum –i: σκοπός, (ουσιαστικό, ουδετέρου γένους, β΄ κλίση)


-tandem: (επίρρημα χρόνου) επιτέλους, στο τέλος, κάποτε

-puella –ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), κορίτσι, κοπέλα.

- longus –a –um: (επίθετο, ΘΕΤΙΚΟΣ), μακρύς, μακρόχρονος

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ: longior –or –ius


-Mora –ae: (ουσιαστικό, α΄ κλίσης, γένους θηλυκού), χρονοτριβή, singularia tantum

-Sto –steti –statum –stàre (1): στέκομαι, υπάρχω

-Fessus –a –um: κουρασμένος, (μτχ. του fatiscor)

-Fatiscor –fessus sum –fatisci (3): (αποθετικό), κουράζομαι

-Rogo –rogavi –rogatum –rogàre (1): παρακαλώ (κάποιον), ζητώ + αιτιατική του

προσώπου, +βουλητική πρόταση.

-Se : (αιτιατική ενικού, γ΄ πρόσωπο της προσωπικής αντωνυμίας), αυτός

-Matertera –ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), θεία

-Paulisper: (ποσοτικό επίρρημα), για λίγο. Δεν έχει παραθετικά.




-Sedes –is: (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ΄ κλίση), κάθισμα Γενική πληθ. sedum

-Cedo –cessi –cessum –cedere (3): παραχωρώ + αφαιρετική



-Ego: εγώ, (προσωπική αντωνυμία, α΄ προσώπου ενικού)

-Libenter: (επίρρημα τρόπου από το επίθετο libens- ntis), πρόθυμα



-Tu: εσύ, (προσωπική αντωνυμία, β΄ προσώπου ενικού)

-Meus –a –um: δικός μου, δική μου, δικό μου (κτητική αντωνυμία α΄ προσώπου για



-Dictum –i: (ουσιαστικό, ουδετέρου γένους, β΄ κλίση), λόγος

-Paulus –a –um: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), Δεν έχει παραθετικά.



www.24grammata.com




75


-Confirmo –avi –atum –àre (1): επιβεβαιώνω

-morior- mortuus sum – mori (3): (αποθετικό ρήμα της 3ης

συζυγίας), πεθαίνω





-Amo –amavi –amatum –amàre (1): αγαπώ, (ρήμα).

-Postea: αργότερα, (επίρρημα χρόνου)

-Is–ea-id: δεικτική αντωνυμία, μερικές φορές θεωρείται οριστική ή επαναληπτική,

αυτός

-Duco –duxi –ductum –ducere (3): θεωρώ (Το β΄ ενικό της προστακτικής του duco,

fero, dico και τα σύνθετα αυτών ρήματα είναι duc, fer, dic).

Επαναληπτικές ασκήσεις για τα κείμενα 37 & 38

1. Να μεταφέρετε τα δευτερόκλιτα προσηγορικά ονόματα του κειμένου 37 στην

αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού, εφόσον αυτό είναι δυνατό.

2. Να γράψετε τη γενική και δοτική πτώση ενικού και πληθυντικού αριθμού των

θηλυκών προσηγορικών ονομάτων της γ΄ κλίσης του κειμένου 38.

3. Των επιθέτων του κειμένου 37 να γραφεί η ίδια πτώση και στα τρία γένη και στους

δύο αριθμούς στο βαθμό που βρίσκονται.

4. Να αναγνωριστούν γραμματικά οι αντωνυμίες των κειμένων.

5. Longa: Να σχηματίσετε και στους τρεις βαθμούς του αντίστοιχου επιρρήματος του

επιθέτου που δίνεται.

6. Να εντοπιστούν τα αποθετικά ρήματα των κειμένων και να γράψετε όλους τους

τύπους της ενεργητικής φωνής.

7. Ποιοι τύποι του «nequeo» είναι εύχρηστοι;

www.24grammata.com




76

Μάθημα 39– Lectio undequadragesima

ΕΝΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΙΔΑΝΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Sapientem nec paupertas nec dolor prohibet, nec eae res, quae imperitos

avertunt et praecipites agunt. Tu illum premi putas malis? Utitur! Non ex

ebore tantum Phidias sciebat facere simulacra; ex aere quoque faciebat. Si

marmor illi obtulisses, si viliorem materiam, fecisset tale, quale ex illa fieri

optimum posset. Eodem modo sapiens virtutem, si licebit, in divitiis

explicabit, si minus, in paupertate; si poterit, in patria, si minus, in exilio; si

poterit, imperator, si minus, miles; si poterit, integer, si minus, debilis.

Quamcumque fortunam acceperit, aliquid ex illa memorabile efficiet.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Το σοφό ούτε η φτώχεια, ούτε ο πόνος εμποδίζουν, ούτε αυτά τα πράγματα, τα οποία

βγάζουν από το δρόμο και γκρεμοτσακίζουν όσους δεν έχουν πείρα. Εσύ πιστεύεις ότι

οι συμφορές καταβάλουν εκείνον; (Αντίθετα ) τις χρησιμοποιεί. Ο Φειδίας δεν ήξερε να

κάνει αγάλματα μόνο από ελεφαντόδοντο, έκανε επίσης καί από μπρούτζο. Αν έφερνες

σε εκείνον μάρμαρο, άν (έφερνες) κάποιο υλικό πιο ταπεινό θα το έκανε τέτοιο, όσο

μπορούσε να γίνει καλύτερο( από εκείνο)· Με αυτό τον τρόπο ο σοφός θα εκφράσει την

αρετή του αν μπορέσει στα πλούτη, άν όχι στη φτώχεια , αν μπορέσει στην πατρίδα, αν

όχι στην εξορία, αν μπορέσει ως στρατηγός αν όχι ως στρατιώτης, αν μπορέσει υγιής,

αν όχι ανάπηρος. Όποια τύχη και αν του λάχει θα δημιουργήσει από εκείνο κάτι

αξιομνημόνευτο.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Sapiens –ntis: σοφός, (ουσιαστικό, γ΄ κλίσης, γένους αρσενικού), αφαιρετική ενικού –e

και γενική πληθυντικού σε –um &-ium. Αιτιατική πληθυντικού σε –es.

-Paupertas –tatis: φτώχεια, (θηλυκού γένους ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-Dolor –oris: (ουσιαστικό, αρσενικό γ΄ κλίσης), ο πόνος , η οργή

-Prohibeo –prohibui –prohibitum –prohibère (2): εμποδίζω


αυτός




-Imperitus –a –um: άπειρος, (δευτερόκλιτο τρικατάληκτο επίθετο) Θετικός

www.24grammata.com




77

Συγκριτικός: imperitior –imperitior – imperitius

Υπερθετικός: imperitissimus –a -um

-Averto – averti – aversum –avertere (3): βγάζω κάποιον από το δρόμο του.

-Praeceps –cipitis: (μετοχή του ρ. Praecipio), αυτός που πέφτει με το κεφάλι,

αφαιρετική σε –i και ουδέτερο πληθυντικού σε –ia. Η γενική πληθυντικού δεν

χρησιμοποιείται.

-ago –egi –actum –agĕre(3): οδηγώ, κάνω



-premo –pressi –pressum –premere (3): καταβάλλω

-Puto –putavi –putatum –putàre (1):νομίζω, θεωρώ.

-Mala –orum: (ουδέτερο, ουσιαστικό, β΄κλίση), οι συμφορές Μόνο πληθυντικός


-ebur –oris: (ουδέτερο ουσιαστικό, γ΄κλίσης), ελεφαντόδοντο Έχει πληθυντικό.

-quoque: (επίρρημα τρόπου), επίσης

-tantum: (επίρρημα ποσού), μόνο

-Phidias –ae: (κύριο όνομα, αρσενικό, α΄ κλίσης), Φειδίας.

-scio –scivi –scitum –scire(4): γνωρίζω, μαθαίνω

-facio –feci – factum – facĕre (3):κάνω

-Simulacrum –i: (ουδέτερο, ουσιαστικό β΄ κλίσης), ομοίωμα, εικόνα, άγαλμα.

-aes –aeris: χαλκός, (ουδέτερο ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), Singularia tantum, έχει

πληθυντικό μόνο όταν έχει τη σημασία χάλκινα αντικείμενα (aeria –aerium)

-obfero (offero) –obtuli – oblatum – obferre (3)φέρνω κάτι σε κάποιον + δοτική

-vilis –vilis –vile: ευτελής, φθηνός.(δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο) Θετικός

Συγκριτικός: vilior –vilior -vilius

Υπερθετικός: vilissimus –a –um

-materia –ae: (ουσιαστικό, θηλυκού γένους , α΄ κλίσης και ε΄ κλίση, materies –ei),

υλικό, Singularia tantum.

-talis –is –e: (δεικτική αντωνυμία), τέτοιος

-qualis –is –e: (αναφορική αντωνυμία), όποιος

-fio – factus sum – fieri : γίνομαι, συμβαίνει (ημιαποθετικό).

-optimus –a –um: υπερθετικός βαθμός του δευτερόκλιτου επιθέτου bonus –a –um

=καλός






αυτός εδώ

-modus –i: (αρσενικό, ουσιαστικό, β΄ κλίση), τρόπος


-licet –licuit –licère(2): (απρόσωπο), επιτρέπεται, είναι δυνατό.

-Divitiae –arum: πλούτη, (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), pluralia tantum

-explico –avi -atum –àre(1): αναπτύσσω, εκφράζω, δείχνω.

-Patria –ae : πατρίδα, (ουσιαστικό, α΄ κλίσης), γένους θηλυκού.

-Exilium –ii (i): η εξορία, (ουσ. ουδέτερου γένους, β΄ κλίσης).

-Imperator -oris: (ουσιαστικό, γένους αρσενικού, γ΄ κλίσης), στρατηγός, αυτοκράτορας

-Miles – itis: (ουσιαστικό, αρσενικό γ΄ κλίσης), στρατιώτης

-integer –gra –grum: υγιής, αρτιμελής ( δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο) Θετικός

Συγκριτικός: integrior –integrior –integrius

www.24grammata.com




78

Υπερθετικός: integerrimus –a –um

-debilis –is –e: (δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), αδύναμος, ανάπηρος. Δεν έχει


-quicumque –quaecumque –quodcumque: (αντωνυμία αναφορική αοριστολογική),

οποιοσδήποτε

-fortuna –ae: τύχη, (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης)

-Accipio –accepi - acceptum - accipěre (3): υποδέχομαι, (ρήμα).

-aliquis –is- id: κάποιος –α –ο (αόριστη, ουσιαστική αντωνυμία)

-Memorabilis –is –e: (δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), αξιομνημόνευτος. Δεν έχει


-efficio –effeci –effectum – efficere (3): κατορθώνω, δημιουργώ.

-paulum ή non multum θετικός

Συγκριτικός: minus

Υπερθετικός: minime

www.24grammata.com




79

Μάθημα 40– Lectio quadragesima

ΑΚΛΟΝΗΤΗ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΙΣ ΑΠΕΙΛΕΣ

ΤΟΥ ΔΙΚΤΑΤΟΡΑ.

Sulla, occupata urbe, senatum armatus coegerat ut C. Marius quam

celerrime hostis iudicaretur. Cuius voluntati nemo obviam ire audebat; solus

Quintus Mucius Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere

noluit. Quin etiam cum Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae: «Licet mihi

ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem

miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium. Etsi senex et

corpore infirmo sum, semper tamen meminero urbem Romam et Italiam

a Mario conservatam esse.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ο Σύλλας, αφού κατέλαβε την πόλη, είχε συγκαλέσει ένοπλος τη σύγκλητο για να

κηρυχθεί όσο γινόταν γρηγορότερα ο Γάιος Μάριος εχθρός· Στη θέληση του κανείς δεν

τολμούσε να πάει ενάντια· μόνο ο Κόιντος Μούκιος Σκαϊόλας, ο οιωνοσκόπος, όταν

του ζητήθηκε η γνώμη του γι’ αυτό αρνήθηκε να ψηφίσει. Και επιπλέον όταν ο Σύλλας

τον πίεζε απειλητικά, αυτός είπε στο Σύλλα: «Ακόμα και αν μου δείξεις τα

στρατεύματα με τα οποία περικύκλωσες το βουλευτήριο· ακόμα και αν με απειλήσεις

με θάνατο, εγώ ποτέ δε θα κηρύξω το Μάριο εχθρό. Αν και είμαι γέρος και αδύναμος

στο σώμα εντούτοις πάντοτε θα θυμάμαι ότι η πόλη Ρώμη και η Ιταλία σώθηκαν από το

Μάριο».

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Sulla –ae: (κύριο όνομα, αρσενικό, α΄ κλίσης), Σύλλας

-occupo –avi –atum –àre (1): καταλαμβάνω


-Senatus –us: Σύγκλητος, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, δ΄ κλίσης). Ανήκει στα


-armatus –a-um: οπλισμένος, στον πόλεμο Θετικός

Συγκριτικός: -

Υπερθετικός: armatissimus –a –um

-cogo –coegi –coactum –cogere (3): συγκαλώ

-Marius –ii (i): Μάριος, (αρσενικό ουσιαστικό, β΄ κλίσης). Κλητική ενικού Mari

www.24grammata.com




80

-celer –celeris –celere: (τρικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), γρήγορος Θετικός

Συγκριτικός: celerior –celerior -celerius

Υπερθετικός: celerrimus –a –um


-iudico –avi –atum –àre (1): κρίνω, κηρύσσω.

-qui – quae- quod: αναφορική αντωνυμία, αυτός.

-voluntas –atis: (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ΄ κλίση),βούληση, θέληση.

-obviam: (επίρρημα τρόπου), αντίθετα + δοτική

-Eo –ii (ivi) –itum –ire(4): πηγαίνω

-audeo –ausus sum –audère (2) : (ημιαποθετικό), τολμώ + απαρέμφατο

-solus –a –um: (αντωνυμικό επίθετο), μόνος

-Nemo: (αόριστη αντωνυμία), κανείς

-augur –uris: (ουσιαστικό αρσενικού γένους, γ΄κλίσης), οιωνοσκόπος




-Interrogo –avi –atum –àre (1): ζητώ τη γνώμη κάποιου (στη Σύγκλητο)

-sententia –ae: (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίση), άποψη, απόφαση.


-Nolo – nolui – nolle: Δε θέλω, αρνούμαι

-Minitor –minitatus sum –minitari (1) : (αποθετικό), απειλώ

-insto –institi –instàre (1): ασκώ πίεση σε κάποιον +δοτική


-Ostendo – ostendi – ostentum (ostensum) – ostendĕre (3): δείχνω +αιτιατική + δοτική

-Agmen –inis: (ουδέτερο ουσιαστικό, γ΄κλίσης), άγημα, στρατός.



-Curia –ae: (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), το κτίριο της Συγκλήτου, το Βουλευτήριο

-Circumsedeo –sedi –sessum –sedère (2): περικυκλώνω

-Mors –mortis: θάνατος, (θηλυκό γ΄ κλίσης ουσιαστικό)

-Iudico –avi –atum –àre (1): κρίνω, κηρύσσω.

-Senex –inis: (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίση), γέρος. Γενική πληθυντικού senum.

-Corpus –oris: (ουδέτερου γένους, ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), το σώμα

-Infirmus –a –um: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), αδύναμος, Θετικός

Συγκριτικός: infirmior –infirmior -infirmius

Υπερθετικός: infirmissimus –a –um


δικό του.


-Memini, meminisse: (ελλειπτικό ρήμα), θυμάμαι



-Italia –ae: Ιταλία, (κύριο όνομα, α΄ κλίσης).

-Conservo –avi –atum –àre (1): σώζω.

www.24grammata.com




81

Μάθημα 41– Lectio prima et quadragesima

ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΕ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΝ ΟΧΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΙΛΑΣ

Curius et Fabricius, antiquissimi viri, et his antiquiores Horatii plane

ac dilucide cum suis locuti sunt: non Sicanorum aut Pelasgorum, qui primi

coluisse Italiam dicuntur, sed aetatis suae verbis utebantur. Tu autem,

proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis

iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas.

Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis? Sed antiquitatem tibi

placere dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri

antlqui, sed sic loquere, ut viri aetatis nostrae; atque id quod a C. Caesare

scriptum est, habe semper in memoria et in pectore: «tamquam scopulum, sic

fugias verbum insolens atque inauditum».

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ο Κούριος και ο Φαβρίκιος, άνδρες αρχαιότατοι, και οι αρχαιότεροι από αυτούς

Οράτιοι μίλησαν καθαρά και με διαύγεια με τους σύγχρόνους τους· δεν

χρησιμοποίησαν ούτε τα λόγια των Σικανών ή των Πελασγών, οι οποίοι λέγεται ότι

κατοίκησαν πρώτοι στην Ιταλία, αλλά της εποχής τους. Εσύ όμως χρησιμοποιείς λόγο

που δε χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια σαν να μιλούσες τώρα με τη μητέρα του

Ευνάρδου, γιατί δε θες κανένας να ξέρει και να καταλαβαίνει τι λες. Γιατί, ανόητε

άνθρωπε, δεν σωπαίνεις, για να πετύχεις, ό,τι θέλεις; Αλλά λες, πως σου αρέσει η

αρχαιότητα, γιατί είναι τιμημένη και καλή και σεμνή. Έτσι επομένως να ζεις, όπως οι

αρχαίοι άνδρες αλλά να μιλάς όπως οι άνθρωποι της ηλικίας μας (οι σύγχρονοί μας)·

και να έχεις πάντα στο μυαλό και στην καρδιά σου αυτό που γράφτηκε από τον

Καίσαρα: « Όπως (αποφεύγεις) το σκόπελο, έτσι να αποφεύγεις τον ασυνήθιστο και

πρωτάκουστο λόγο.»

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Curius -i: Κούριος, (αρσενικό β΄ κλίσης, κύριο όνομα).

-Fabricius –i: Φαβρίκιος, (αρσενικό β΄ κλίσης, κύριο όνομα).

-antiquus –a –um: αρχαίος, (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο) Θετικός

Συγκριτικός: antiquior –antiquior -antiquius

Υπερθετικός: antiquissimus –a –um

www.24grammata.com




82



-Horatius: (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-Plane: (επίρρημα τρόπου), καθαρά. Θετικός.

Συγκριτικός: planius

Υπερθετικός: planissime

-Dilucide: (επίρρημα τρόπου), με διαύγεια

Συγκριτικός: dilucidius

Υπερθετικός: dilucidissime

-Loquor –locutus sum – loqui (3): (αποθετικό), μιλώ, συνομιλώ.

-Sicani –orum: (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, β΄ κλίσης), Σικανοί.

-Pelasgi –orum: (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, β΄ κλίσης), Πελασγοί


-Primus –a-um: πρώτος Υπερθετικός

-(Prae): Το επίθετο σχηματίζεται από την πρόθεση

-Prior: Συγκριτικός

-Colo –colui- cultum- colere (3): καλλιεργώ, λατρεύω, κατοικώ

-Italia –ae: Ιταλία, (κύριο όνομα, θηλυκό, α΄ κλίσης).


-Aetas -aetatis: ηλικία, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης). Γενική πληθυντικού

aetatum & aetatium


δικό του.

-Verbum – i: (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, β΄ κλίσης), λόγος



-Autem: (επίρρημα τρόπου), όμως

-proinde quasi: (παραβολικός σύνδεσμος), σαν να

-mater –matris: (ουσιαστικό θηλυκό, γ΄ κλίσης), μητέρα (γενική πληθυντικού matrum)

-Sermo –onis: (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄κλίσης), λόγος, λόγια

-Nunc: τώρα (επίρρημα χρόνου)

-Abhinc: (επίρρημα τόπου), εδώ

-Multus –a -um: πολύς



-Annus –i: (ουσιαστ, γένους αρσ, β΄κλίση), έτος

-Iam: (επίρρημα χρόνου), όμως

-Obsoletus –a – um: απαρχαιωμένος, ξεπερασμένος, σε αχρηστία (μετοχή του ρήματος

obsolesco –obsolevi –obsoletum –obsolescere (3))

-Nemo: αόριστη αντωνυμία

-Scio –scivi –scitum –scire(4): γνωρίζω, μαθαίνω

-Intellego –lexi –lectum –legere (3): καταλαβαίνω


-Antiquitas –atis: (ουσιαστικό θηλυκό, γ΄ κλίσης), αρχαιότητα. Singularia tantum

-Homo –inis: (αρσενικό και θηλυκό γ΄ κλίσης ουσιαστικό), ο άνθρωπος

-Ineptus –a -um: άκαιρος, ανόητος. Θετικός

Συγκριτικός: ineptior –ineptior -ineptius

Υπερθετικός: ineptissimus –a –um

-Taceo –ui –itum –cère (2): σωπαίνω

-consequor –consecutus sum – consequi (3): (αποθετικό), πετυχαίνω

www.24grammata.com




83

-Placeo –placui –placitum –placère (2): αρέσω

-Placet –placuit –placitum –placère (2): (απρόσωπο), αποφασίζω, κρίνω + δοτική

προσωπική & απαρέμφατο.


-Honestus -a -um: (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο), τιμημένος, ευπρεπής,

αξιοπρεπής.

-Modestus –a -um: (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο), σεμνός, κόσμιος. Έχει


-Bonus –a –um =καλός

Θετικός: bonus – bona -bonum

Συγκριτικός: melior –melior- melius

Υπερθετικός: optimus – optima –optimum.

-Ergo: (συμπερασματικός σύνδεσμος), επομένως

-Vivo -vixi –victum –vivĕre (3): ζω

-Vir -viri: ο άνδρας, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-Antiquus –a –um: αρχαίος, (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο) Θετικός

Συγκριτικός: antiquior –antiquior -antiquius

Υπερθετικός: antiquissimus –a –um

-Aetas -aetatis: ηλικία, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης). Γενική πληθυντικού

aetatum & aetatium

-Noster – nostra – nostrum: κτητική αντωνυμία, α΄ προσώπου, για πολλούς κτήτορες.


αυτός


-Habeo – habui – habitum – habère (2): έχω


-Memoria –ae: (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), μνήμη, υστεροφημία.

-Pectus –oris: (ουδέτερο ουσιαστικό, γ΄κλίσης), στήθος

-Scopulus - i: (ουσιαστ, γένους αρσ, β΄ κλίση), σκόπελος, βράχος

-Fugio – fugi – fugitum –fugĕre (3): φεύγω, αποφεύγω, δραπετεύω

-Verbum – i: (ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, β΄ κλίσης), λόγος

-Insolens –ntis: ασυνήθιστος (μονοκατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο). Χωρίς παραθετικά

-Inauditus –a –um: ανήκουστος, πρωτάκουστος (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο)

Χωρίς παραθετικά

Επαναληπτικές ασκήσεις για τα κείμενα 39, 40 & 41

1. Τι γνωρίζετε για τους υποθετικούς λόγους;

2. Τι γνωρίζετε για τις εναντιωματικές και παραχωρητικές προτάσεις;

3. Τι γνωρίζετε για τις παραβολικές (συγκριτικές προτάσεις);

4. Να κλιθούν οι συνεκφορές: Eae res, occupata urbe, solus augur, infirmo corpore,

antiqui viri, insolens verbum, suae aetate. Και στους δύο αριθμούς.

5. Να γίνει χρονική αντικατάσταση στα ρήματα: obtulisses, efficiet, iudicaretur,

miniteris, iudicabo, audebat, dicuntur, vive, vis.

6. Να μεταφραστούν στα λατινικά οι παρακάτω προτάσεις:

Α. Ο Σκαιόλας μίλησε σαν να ήταν νέος.

Β. Οι Συγκλητικοί μιλούσαν έτσι όπως ήθελε ο Σύλλας

www.24grammata.com




84

Γ. Ακόμη και αν είναι οπλισμένος, δε με φοβίζει (κάτι το υποθετικό)

Δ. Αν είπε αυτό το πράγμα έκανε λάθος (ανοικτή υπόθεση)

www.24grammata.com




85

Μάθημα 42– Lectio altera et quadragesima

Ο ΚΙΚΕΡΩΝΑΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΙΛΙΝΑ

Nonnulli sunt in hoc ordine, qui aut ea, quae imminent, non videant, aut ea,

quae vident, dissimulent: qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt

coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt; quorum

auctoritatem secuti multi, non solum improbi verum etiam imperiti, si in hunc

animadvertissem, crudeliter et regie id factum esse dicerent. Nunc intellego, si

iste in Manliana castra pervenerit, quo intendit, neminem tam stultum fore, qui

non videat coniurationem esse factam, neminem tam improbum, qui non

fateatur.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Στην τάξη αυτή υπάρχουν μερικοί οι οποίοι ή δε βλέπουν όσα τους πλησιάζουν ή

προσποιούνται (ότι δε βλέπουν) αυτά που βλέπουν: αυτοί εξέθρεψαν την ελπίδα του

Κατιλίνα με τις επιεικείς αποφάσεις τους και ενίσχυσαν τη συνωμοσία που γεννιόταν με

το να μην πιστεύουν (ότι αυτή ήταν στα σπάργανά της)· ενεργώντας κάτω από την

επιρροή αυτών, πολλοί όχι μόνο φαύλοι αλλά και άπειροι ακόμη, αν είχα τιμωρήσει

αυτόν, θα έλεγαν ότι αυτό έγινε σκληρά και τυραννικά. Τώρα καταλαβαίνω, πώς αν

αυτός φτάσει στο στρατόπεδο του Μανλίου, όπου κατευθύνεται κανείς δε θα είναι τόσο

ανόητος, που να μη βλέπει πως έχει γίνει συνωμοσία, κανένας τόσο αχρείος, που να μη

το ομολογήσει.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Nonnulli –ae-a:(αόριστη επιθετική αντωνυμία), μερικοί (κυρίως απαντάται στον πληθ.)


-in + ablativus: στάση σε τόπο


-ordo –inis: (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄κλίσης), τάξη

-Qui –qua – quod: επιθετική αόριστη αντωνυμία/ αναφορική αντωνυμία


αυτός

-Immineo –ère (2): πλησιάζω απειλητικά

-Video – vidi – visum – vidère (2): βλέπω

-Dissimulo –avi –atum –àre (1): προσποιούμαι ότι δεν

-Spes –ei: (θηλυκό ε΄ κλίσης – στον πληθυντικό έχει μόνο Ονομ. Αιτιατ. Κλητική),

ελπίδα

www.24grammata.com




86

-Catilina –ae: (Κύριο όνομα α΄ κλίσης, αρσενικό) Κατιλίνας

-Mollis –is –e: (δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), επιεικής

Συγκριτικός: mollior –mollior -mollius

Υπερθετικός: mollissimus –a -um


-Alo –alui –alitum (altum) –alere (3): (εκ)τρέφω

-Coniuratio –onis: (ουσιαστικό γ΄κλίσης, θηλυκό), συνωμοσία

-Nascor – natus sum – nasci: (3) αποθετικό, γεννιέμαι


-Confirmo –avi –atum –àre (1): επιβεβαιώνω

-Auctaritas –atis: (ουσιαστικό γ΄κλίσης, θηλυκό), κύρος, επιρροή, Χωρίς πληθυντικό

-Sequor – secutus sum –sequi: (3) ακολουθώ, (αποθετικό).

-multi –ae- a: πολλοί –ές –ά

Συγκριτικός: plures –plures - plura

Υπερθετικός: plurimi –ae -a

-Solum: μόνον (επίρρημα τρόπου)

-improbus –a –um: (τρικατάληκτο, δευτερόκλιτο επίθετο), αχρείος

Συγκριτικός: improbior –improbior -improbius

Υπερθετικός:improbissimus –a-um

-Verum: (επίρρημα τρόπου), αληθινά

-Imperitus –us: (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, δ΄ κλίσης), ορμή

-Animadverto - verti – versum – vertere (3): παρατηρώ

-Crudeliter: (επίρρημα τρόπου), με σκληρότητα. Χωρίς παραθετικά

-regie: (επίρρημα τρόπου), τυραννικά. Χωρίς παραθετικά



-Nunc:τώρα (επίρρημα χρόνου)


-Manliana –ae

-castrum –i: κάστρο, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης)

-castra –orum: στρατόπεδο, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης)

-Pervenio –veni – ventum – venire (4): φθάνω

-Intendo –intendi –intentum (-tensum) –tendere (3): κατευθύνομαι

-Nemo: αόριστη αντωνυμία

-Stultus -a –um: ανόητος, (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο)

Συγκριτικός: stultior –stultior -stultius

Υπερθετικός: stultissimus –a -um


-fateor –fassus sum –fatèri (2): (αποθετικό), ομολογώ

www.24grammata.com




87

Μάθημα 43– Lectio tertia et quadragesima

Η ΟΡΓΗ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ

Num ad hostem veni et captiva in castris tuis sum? In hoc me longa vita

et infelix senecta traxit, ut primum exsulem deinde hostem te viderem? Qui

potuisti populari hanc terram, quae te genuit atque aluit? Non tibi ingredienti

fines patriae ira cecidit? Quamvis infesto et minaci animo perveneras, cur,

cum in conspectu Roma fuit, tibi non succurrit: «intra illa moenia domus

ac penates mei sunt, mater coniunx liberique»? Ergo ego nisi peperissem,

Roma non oppugnaretur; nisi filium haberem, libera in libera patria mortua

essem. Ego nihil iam pati possum nec diu miserrima futura sum: at contra

hos, si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Μήπως έχω έλθει σε εχθρό και είμαι αιχμάλωτη στο στρατόπεδο σου; Σε τέτοιο σημείο

με οδήγησε η μακρόχρονη ζωή και τα δυστυχισμένα γηρατειά, ώστε να σε δω πρώτα

εξόριστο και έπειτα εχθρό; Πώς μπόρεσες να λεηλατήσεις αυτήν τη γη, η οποία σε

γέννησε και σε ανάθρεψε; Δε σου πέρασε η οργή την ώρα που εισέβαλες στα σύνορα

της πατρίδας; Παρόλο που είχες έρθει με εχθρική και απειλητική διάθεση γιατί, όταν

είδες τη Ρώμη δε σου πέρασε από το μυαλό: «μέσα σε αυτά τα τείχη βρίσκονται το

σπίτι και οι θεοί μου, η μάνα, η σύζυγος και τα παιδιά μου;» Εγώ βέβαια αν δε σε είχα

γεννήσει, η Ρώμη δε θα ήταν πολιορκημένη· αν δεν είχα γιο, θα πέθανα ελεύθερη σε

ελεύθερη πατρίδα. Εγώ πια δεν μπορώ να πάθω τίποτα και ούτε πρόκειται για πολύ

χρόνο να είμαι τόσο δυστυχισμένη ακόμα: αντίθετα όμως αυτούς αν συνεχίσεις τους

περιμένει ή ο πρόωρος θάνατος ή η μακρόχρονη σκλαβιά.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Hostis –is: εχθρός, (ουσιαστικό, αρσενικού & θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης)


-Captivus –a-um: αιχμάλωτος

-Castrum –i: κάστρο, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης)

-Castra –orum: στρατόπεδο, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης)

-Tuus –a –um: (κτητική αντωνυμία, β΄ προσώπου ενικού), δικός σου- δική σου-δικό του



www.24grammata.com




88


-Longus –a -um: (επίθετο, ΘΕΤΙΚΟΣ), μακρύς, μακρόχρονος

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ: longior –or –ius


-Vita –ae: (ουσιαστ, γένους θηλυκού, α΄ κλίση), ζωή

-Infelix –icis: (τριτόκλιτο, μονοκατάληκτο επίθετο), δυστυχισμένος

Συγκριτικός: infelicior – infelicior -infelicius

Υπερθετικός: infelicissimus – infelicissima –infelicissimum

-Senecta –ae: (θηλυκό, ουσιαστικό α΄ κλίσης), γηρατειά, Χωρίς πληθυντικό

-Traho – traxi –tractum -trahĕre (3):τραβώ

-primum: (επίρρημα τρόπου), πρώτα

-Exsul (exul) –is: εξόριστος

-Deinde: (επίρρημα χρόνου), τελικά



-Possum – potui –posse: μπορώ

-Populor –populatus sum –populari (1): λεηλατώ


-Terra –ae: (ουσιαστικό α΄ κλίσης, θηλυκό), γη

-Qui – qua –quod: ο οποίος, η οποία , το οποίο (αναφορική επιθετική αντωνυμία)

-Gigno – genui – genitum – gignĕre (3): γεννώ

-Alo –alui –alitum (altum) –alere (3): (εκ)τρέφω

-ingredior –ingressus sum –ingredi (3): (αποθετικό), εισβάλλω, εισέρχομαι

-Finis -is: τέλος, (ουσιαστ. αρσενικού γένους, γ΄ κλίσης), αφαιρετική ενικού fine

-Patria –ae: πατρίδα, (ουσιαστικό, α΄ κλίσης), γένους θηλυκού.

-Ira –ae: (θηλυκό, ουσιαστικό α΄ κλίσης), οργή

-Cado –cecidi –casum –cadere (3): πέφτω

-Quamvis: (σύνδεσμος), αν και, παρόλο που

-Infestus –a-um: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), εχθρικός

Συγκριτικός: infestior –infestior -infestius

Υπερθετικός: infestissimus –a -um

-Minax –acis: απειλητικός

-Animus –i: η ψυχή, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-Pervenio –veni – ventum – venire (4): φθάνω

-Cur: (ερωτηματικό επίρρημα), τί

-Conspectus –us: (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, δ΄ κλίση), θέα, όψη


-Succurrit –succurrit –sucursum –succurrere (3): (+ δοτική προσωπική) μου έρχεται

κάτι στο μυαλό

-Intra + αιτιατική


-Moenia –um: (γ΄ κλίση, ουσιαστικό ουδέτερο), τείχη Μόνο πληθυντικός αριθμός

-Domus –us: σπίτι, (ουσιαστικό, δ΄ κλίσης, γένους θηλυκού)

-Penates –ium: (ουσιαστικό, αρσενικού γένους, γ΄ κλίση), οι θεοί του σπιτιού, το σπίτι,

Μόνο πληθυντικός αριθμός

-Meus –a –um: δικός μου, δική μου, δικό μου(κτητική αντωνυμία α΄ προσώπου για

έναν κτήτορα)


-Mater –matris: (ουσιαστικό θηλυκό, γ΄ κλίσης), μητέρα (γενική πληθυντικού matrum)

-Coniunx –ngis: (αρσενικό & θηλυκό ουσιαστικό γ΄κλίσης), ο/ η σύζυγος

www.24grammata.com




89

-liberi –orum: (ουσιαστικό β΄ κλίσης, αρσενικό), τα παιδιά, Μόνο πληθυντικός αριθμός

-Pario –peperi – partum – parere (3): (Μετοχή Μέλλοντα: pariturus), Κερδίζω


-Oppugno –avi –atum –àre (1): πολιορκώ

-Filius –ii (i): (ουσιαστικό, αρσενικό β΄ κλίσης), γιος (Κλητική ενικού σχηματίζει fili)


-patior –passus sum –pati (3): (αποθετικό), υπομένω, υφίσταμαι, παθαίνω

-Diu – diutius – diutissime: για πολύ καιρό (επίρρημα χρόνου, έχει παραθετικά).

-Miser –era –erum: άθλιος, δυστυχής, αξιοθρήνητος

Συγκριτικός: miserior – miserior- miserius

Υπερθετικός: Miserrimus – miserrima – miserrimum

-Liber –libera –liberum: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), ελεύθερος

Συγκριτικός: liberior –ior -ius

Υπερθετικός:liberrimus –a-um

-morior –mortuus sum –mori (3): πεθαίνω (αποθετικό



-Contra: (επίρρημα τρόπου), εναντίον


-Pergo –perrexi –perrectum –pergere (3): κατευθύνομαι προς

-Immaturus –a-um: πρόωρος (δευτερ/το, τρικατάληκτο επίθετο), Δεν έχει παραθετικά

-Mors –mortis: θάνατος, (θηλυκό γ΄ κλίσης ουσιαστικό)

-Servitus –utis: (ουσιαστικό, γ΄κλίσης, θηλυκό), σκλαβιά

-Maneo –mansi –mansum –manère (2): περιμένω

www.24grammata.com




90

Μάθημα 44– Lectio quarta et quadragesima

Η ΖΩΗ ΤΩΝ ΤΥΡΑΝΝΩΝ

Haec est tyrannorum vita, in qua nulla fides, nulla caritas, nulla fiducia

benevolentiae stabilis esse potest: tyrannis omnia semper suspecta atque

sollicita sunt; nullus locus amicitiae eis est. Nescio enim quis possit diligere

eum, quem metuat, aut eum, a quo se metui putet. Coluntur tamen

simulatione dumtaxat ad tempus. Quodsi forte, ut fit plerumque, ceciderunt,

tum intellegitur, quam fuerint inopes amicorum. Hoc est quod Tarquinium

dixisse ferunt exulantem: «Tum intellexi, quos fidos amicos habuissem,

quos infidos, cum iam neutris gratiam referre poteram».

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Αυτή είναι η ζωή των τυράννων, στην οποία δεν μπορεί να υπάρχει καμία εμπιστοσύνη,

καμία αγάπη, καμία πίστη σταθερής φιλίας: στους τυράννους όλα πάντα είναι ύποπτα

καί ανήσυχα· σ’ αυτούς η φιλία δεν έχει καμία θέση. Γιατί δεν ξέρω ποιος μπορεί να

αγαπάει αυτόν που φοβάται, ή αυτόν που νομίζει πως φοβάται. Τους δείχνουν σεβασμό

όμως υποκριτικά τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα. Αν ίσως τυχαία όπως

συμβαίνει συνήθως πέσουν, τότε γίνεται αντιληπτό πόσο φτωχοί υπήρξαν σε φίλους.

Αυτό είναι εκείνο που λένε ότι είπε ο Ταρκύνιος όταν ήταν εξόριστος: «Τότε κατάλαβα

ποιους πιστούς φίλους είχα, ποιους ψεύτικους, όταν δεν μπορούσα να ανταποδώσω τη

χάρη ούτε σε εκείνους ούτε στους άλλους.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Hic –haec –hoc: (δεικτική αντωνυμία), αυτός.


-Tyrannus –i: (ουσιαστ. γένους αρσενικού, β΄ κλίση),

-Vita –ae: (ουσιαστ. γένους θηλυκού, α΄ κλίση), ζωή

-Qui –qua – quod: επιθετική αόριστη αντωνυμία/ αναφορική αντωνυμία

-Nullus –a –um: (αντωνυμικό επίθετο), κανείς

-Fides –ei: η εμπορική πίστη, εμπιστοσύνη (ουσιαστικό θηλυκού γένους, ε΄ κλίσης),

singularia tantum

-Caritas –atis: αγάπη, στοργή (ουσ, θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης), singularia tantum

-Fiducia–ae: εμπιστοσύνη, αυτοπεποίθηση, πίστη(ουσιαστικό, θηλ. γένους, α΄ κλίσης)

-Benevolentia-ae: (ουσιαστικό, θηλ. γένους, α΄ κλίσης,) ευμένεια, καλή θέληση, εύνοια

-Stabilis –is –e: σταθερός (δικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο) Θετικός

Συγκριτικός: stabilior –stabilior -stabilius

Υπερθετικός: Stabilissimus –a – um

www.24grammata.com




91


-Omnis –omnis –omne: (επίθετο), όλοι


-Suspectus –a-um: μτχ. του suspicio –exi –ectum –ere (3). Ύποπτος

-Sollicitus –a-um: ταραγμένος, ανησυχητικός Θετικός

Συγκριτικός: sollicitior – sollicitior - sollicitius

Υπερθετικός: Sollicitissimus –a – um




-Amicitia –ae: (ουσιαστικό, θηλ. γένους, α΄ κλίσης), φιλία

-nescio –nescivi –nescitum –nescire (4): αγνοώ, δεν ξέρω

-Quis – quis – quid: (ουσιαστική ερωτηματική αντωνυμία), ποιος –ποια –ποιο(τι)

-Diligo – dilexi – dilectum – diligĕre (3): αγαπώ


αυτός

-metuo –metui –metutum –metuere(3): φοβάμαι

-Colo –colui- cultum- colere (3): καλλιεργώ, λατρεύω, σέβομαι

-Tamen: (επίρρημα τρόπου), όμως

-Simulatio –onis: προσποίηση, υποκρισία, (ουσιαστικό, θηλ. γένους, γ΄ κλίσης)

-Dumtaxat: (επίρρημα τρόπου), μόνο τουλάχιστον

-Tempus –oris: (ουσιαστ. Ουδετέρου γένους, γ΄ κλίση), χρόνος

-Quodsi: (σύνδεσμος υποθετικός), άν όμως

-Forte: (επίρρημα τρόπου ), κατά τύχη., ίσως

-Fio – factus sum – fieri : γίνομαι, συμβαίνει (ημιαποθετικό).



-Inops –opis: (+ γενική), αυτός που έχει έλλειψη από κάτι, (αφαιρετική ενικού σε –i &

γενική πληθυντικού σε –um)

-Amicus –i: (ουσιαστ. γένους αρσενικού, β΄ κλίση), φίλος

-Tarquinius –ii (i): Ταρκύνιος (ουσιαστ. γένους αρσενικού, β΄ κλίση), κλητική: Tarquini

-Fidus –a –um: πιστός (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο) Θετικός

Συγκριτικός: Fidior –fidior –fidius

Υπερθετικός: Fidissimus –a-um


-Exulo –avi –atum –are (1): φυλακίζω


-Infidus –a –um: άπιστος Δεν έχει παραθετικά

-Neuter –neutra –um: (αντωνυμικό επίθετο), ούτε ο ένας, ούτε ο άλλος

-Gratia –ae: χάρη, συμφιλίωση, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, α΄ κλίσης)

-Refero –retuli –relatum –referre (3): παραδίδω, αναφέρω, ανταποδίδω.

www.24grammata.com




92

Μάθημα 45– Lectio quinta et quadragesima

ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΝΑΠΤΕΡΩΝΕΙ ΤΟ ΗΘΙΚΟ ΤΩΝ

ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΩΝ

Caesar ex captlvis cognoscit quae apud Ciceronem gerantur quantoque in

periculo res sit. Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem

epistulam rat. Curat et providet ne, intercepta epistula. nostra consilia ab

hostibus cognoscantur. Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris

mittit. Legatum ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget

et intra castra abiciat. In litteris scribit cum legionibus celeriter adfore. Gallus,

periculum constituit ut tragulam mitteret. Haec casu ad adhaesit et tertio post

die a quodam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur. Ille epistulam

perlegit militesque adhortatur ut salutem sperent.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ο Καίσαρας μαθαίνει από τους αιχμαλώτους τί συμβαίνει στο στρατόπεδο του

Κικέρωνα και σε πόσο μεγάλο κίνδυνο είναι η κατάσταση. Τότε πείθει κάποιον από

τους Γαλάτες ιππείς να μεταφέρει μια επιστολή στον Κικέρωνα. Φροντίζει και προνοεί

να μη μαθευτούν από τους εχθρούς τα σχέδιά μας, αν κάποιος στο δρόμο αρπάξει την

επιστολή. Γι’ αυτό στέλνει την επιστολή γραμμένη στα ελληνικά. Συμβουλεύει τον

απεσταλμένο, αν δεν μπορέσει να πλησιάσει (στο στρατόπεδο) να δέσει το γράμμα στο

λουρί του ακοντίου και να το ρίξει μέσα στο στρατόπεδο. Στην επιστολή γράφει ότι θα

έρθει γρήγορα κοντά του με τις λεγεώνες του. Ο Γαλάτης, επειδή φοβήθηκε τον

κίνδυνο, αποφάσισε να ρίξει το ακόντιο. Αυτό τυχαία καρφώθηκε σε ένα πύργο και

μετά τρεις μέρες το βλέπει ένας στρατιώτης και το μεταφέρει στον Κικέρωνα. Εκείνος

διαβάζει μέχρι το τέλος την επιστολή και προτρέπει τους στρατιώτες να ελπίζουν στη

σωτηρία.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Caesar –aris: (ουσιαστικό γ΄ κλίσης, κύριο όνομα), Καίσαρας

-Captivus –a-um: αιχμάλωτος

-Cognosco – cognovi – cognitum – cognoscĕre (3): γνωρίζω


-Cicero –onis: Κικέρωνας

www.24grammata.com




93

-Gero –gessi -gestum – gerere (3): διοικώ, διεξάγω

-Quantus –a –um: (αναφορική αντωνυμία), τόσος

-Periculum –i: ο κίνδυνος, (ουσιαστικό, ουδέτερου γένους, β΄ κλίσης)

-Res –ei: πράγμα (θηλ. ουσιαστ. ε΄ κλίσης, σχηματίζει τον πληθ. σε όλες τις πτώσεις)



-Eques –itis: (αρσεν. Ουσιαστ. γ ΄κλίσης), ιππέας

-Persuadeo –persuasi –persuasum –persuadère(2): πείθω κάποιον να κάνει κάτι + δοτική

+ βουλητική πρόταση.

-Epistula –ae: επιστολή, (ουσιαστ, θηλ. γένους, α΄ κλίσης)

-Defero –tuli –latum –ferre (3): μεταφέρω

-Curo –avi –atum –àre (1): φροντίζω

-Provideo –vidi –visum –vidère (2): προνοώ, μεριμνώ +βουλητική πρόταση

-Intercipio –cepi –ceptum –cipere (3): αρπάζω κάτι πριν φτάσει στον προορισμό του

-Epistula –ae: επιστολή, (ουσιαστ, θηλ. γένους, α΄ κλίσης)


-Consilium –ii (i): σχέδιο (ουδέτερο ουσιαστικό β΄ κλίσης)

-Hostis –is: εχθρός, (ουσιαστικό, αρσενικού & θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης)





-Conscribo – scripsi – scriptum – scribĕre (3): γράφω

-Graeci –orum: οι Έλληνες, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-Littera -ae: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), επιστολή

-Litterae -arum: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, α΄ κλίση), γράμμα του αλφαβήτου


-Legatus –i: απεσταλμένος (αρσενικό ουσιαστικό, β΄ κλίσης)

-Moneo –ui –itum –ère(2): συμβουλεύω, καθοδηγώ + βουλητική πρόταση

-adeo –ii –itum –ire(4): πλησιάζω


-Amentum –i: ιμάντας, λουρί (ουδέτερο ουσιαστικό, β΄ κλίσης)

-tragula –ae: είδος ακοντίου (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης)

-Celeriter –celerius –celerrime

-Adligo (1): δένω σε κάτι

-Castrum –i: κάστρο, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης)

-Castra –orum: στρατόπεδο, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης)

-Abicio –ieci –iectum –icere (3): πετώ μακριά, καταθέτω

-Adsum –fui –esse: είμαι παρών, έρχομαι


-Se: (αιτιατική ενικού, γ΄ πρόσωπο της προσωπικής αντωνυμίας), αυτός

-Legio- legionis: λεγεώνα, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης).

-Periculum –i: ο κίνδυνος, (ουσιαστικό, ουδέτερου γένους, β΄ κλίσης)

-Vereor –veritus sum –vereri (αποθετικό 2), φοβάμαι

-constituo –ui –tutum –tuere (3): αποφασίζω +βουλητική πρόταση

-Casus –us: τύχη, τυχαίο περιστατικό, (ουσιαστικό, γένους αρσενικού, δ΄ κλίση)

-Turris –is: (ουσιαστικό θηλυκό γ΄κλίσης), πύργος Αφαιρετική σε –i & αιτιατική σε –e

-Adhaeresco –haesi –haesum –haerescere (3): προσκολλιέμαι, καρφώνομαι



www.24grammata.com




94


-Conspicio –spexi –spectum –spicere (3): βλέπω, πέφτει το βλέμμα μου

-Defero –tuli –latum –ferre (3): μεταφέρω

-Perlego –legi –lectum –legere (3): διαβάζω

-adhortor –adhortatus sum –adhortari(1): προτρέπω +βουλητική πρόταση

-Salus –utis: (θηλυκό ουσιαστικό γ΄ κλίσης), σωτηρία

-Spero (1): ελπίζω

www.24grammata.com




95

Μάθημα 46– Lectio sexta et quadragesima

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΜΠΑΙΝΕΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΙΚΟ

Philosophi mundum censent regi numine deorum; eum esse putant quasi

communem urbem et civitatem hominum et deorum, et unum quemque

nostrum eius mundi esse partem; ex quo illud natura consequitur, ut

communem utilitatem nostrae anteponamus. Ut enim leges omnium

salutem singulorum saluti anteponunt, sic vir bonus et sapiens et legibus

parens consulit utilitati omnium plus quam unius alicuius aut suae. Nec

magis vituperandus est proditor patriae quam proditor communis utilitatis,

aut communis salutis desertor propter suam utilitatem et salutem. Ex quo

fit, ut laudandus is sit, qui pro re publica cadat, quod decet cariorem nobis

esse patriam quam nosmet ipsos.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Οι φιλόσοφοι νομίζουν ότι ο κόσμος κυβερνάται από τη βούληση των Θεών· πιστεύουν

ότι αυτός είναι σαν κοινή πόλη και πολιτεία ανθρώπων και Θεών και ότι ο καθένας μας

ξεχωριστά είναι μέρος αυτού του κόσμου· από αυτό προκύπτει από τη φύση το εξής

δηλαδή νά βάζουμε το γενικό καλό πάνω από το ατομικό. Γιατί όπως οι νόμοι θέτουν

σε ανώτερη μοίρα τη γενική ευημερία αντί της ατομικής ευημερίας, έτσι ο σωστός

άνθρωπος και ο σοφός και ο νομοταγής φροντίζει περισσότερο για την ευημερία του

συνόλου παρά οποιουδήποτε άλλου ή τη δική του. Και δεν πρέπει να επικρίνεται πιο

πολύ ο προδότης του κοινού συμφέροντος ή όποιος λιποτακτεί από τη γενική ευημερία

για χάρη της ατομικής του ωφέλειας και ευημερίας. Από αυτό συμβαίνει ώστε να είναι

επαινετός αυτός που πέφτει για την πολιτεία, επειδή αρμόζει να είναι προσφιλέστερη σε

μας η πατρίδα από εμάς τους ίδιους.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -philosophus –i: (ουσιαστικό αρσενικού, β΄ κλίση), φιλόσοφος

-mundus –i: (ουσιαστικό αρσενικού, β΄ κλίση), κόσμος

-censeo –censui –censum –censère (2): πιστεύω, νομίζω, + απαρέμφατο

-rego –regi –rectum –regere(3): κυβερνώ

-numen –inis: (ουδέτερο ουσιαστικό γ΄ κλίσης), η βούληση της θεότητας

-Deus –i: ο Θεός, (ουσιαστ. Γένους αρσενικού, β΄κλίση)

www.24grammata.com




96


αυτός


-Puto –putavi –putatum –putàre (1):νομίζω, θεωρώ.

-Communis –is –e: (τρικατάληκτο, τριτόκλιτο επίθετο), κοινός Θετικός

Συγκριτικός: communior –communior –communius

Υπερθετικός: communissimus –a –um


-Civitas –civitatis: πόλη, πολιτεία (ουσιαστ. Θηλυκού γένους, γ΄ κλίσης)

-Nomen – nominis: όνομα, (ουσιαστ. ουδετέρου γένους, γ΄ κλίσης)

-Unus –a –um: μόνος (απόλυτο αριθμητικό επίθετο)


-Partes –ium: πολιτική παράταξη (ουσιαστικό, θηλυκό γ΄ κλίσης) Στον ενικό αριθμό

είναι pars –partis = μέρος



-Natura –ae: φύση, (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης)

-consequor –consecutus sum – consequi (3): (αποθετικό), πετυχαίνω

-Utilitas –tatis: (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), ωφέλεια, ευημερία, το καλό

-Antepono –posui –positum –ponere (3): προκρίνω, βάζω κάτι πάνω από κάτι άλλο, +

αιτιατική & δοτική

-Lex –legis: νόμος, (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄κλίσης)


-Salus –utis: (ουσιαστ., γένους θηλυκού, γ΄ κλίση), σωτηρία, υγεία, ευημερία.

-Singuli –ae –a: το κάθε άτομο ξεχωριστά


-Bonus –a –um =καλός




-Sapiens –ntis: σοφός, (ουσιαστικό, γ΄ κλίσης, γένους αρσενικού), αφαιρετική ενικού –

e-

-Pareo –parui – paritum -parère (2): υπακούω + δοτική

-Consulo –consului –consultum -consulěre (3): φροντίζω για, προσέχω, +δοτική

χαριστική

-Aliquis –a –od: κάποιος –α –ο (αόριστη, επιθετική αντωνυμία)

-Aliquis –is- id: κάποιος –α –ο (αόριστη, ουσιαστική αντωνυμία)


δικό του.

-Multum –plus –plurilum

-Vitupero –avi –atum –are (1): επικρίνω

-proditor –oris: (αρσενικό ουσιαστικό γ΄κλίσης), προδότης

-Patria –ae: πατρίδα, (ουσιαστικό, α΄ κλίσης), γένους θηλυκού.

-Desertor –oris: λιποτάκτης, (αρσενικό ουσιαστικό γ΄κλίσης)


-Laudo –avi – atum –àre (1): επαινώ

-Res publica: (συνεκφορά), η πολιτεία (res- rei:θηλυκό ε΄ κλίσης, publica -ae:θηλ. α΄

κλ.)


www.24grammata.com




97

-Decet – decuit – decère (2):απρόσωπο + απαρέμφατο, αρμόζει

-Carus –a – um: αγαπητός

Συγκριτικός carior - carior - carius

Υπερθετικός carissimus –a –um


www.24grammata.com




98

Μάθημα 47– Lectio septima et quadragesima

Ο ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΑΙ Η ΦΙΛΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ ΤΟΥ

ΙΟΥΛΙΑΣ lulia, Augusti filia, mature habere coeperat canos, quos legere secrete solebat.

Hac re audita Augustus voluit filiam deterrere quominus id faceret. Eo

consilio aliquando repente intervenit oppressitque ornatrices. Etsi super

vestem earum deprehendit canos, tamen Augustus dissimulavit eos vidisse et

aliis sermonibus tempus extraxit, donec induxit mentionem aetatis. Tum

interrogavit filiam, utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva. Cum illa

respondisset «ego, pater, cana esse malo», mendacium illi pater obiecit: «Non

dubito quin calva esse nolis. Quid ergo non times ne istae te calvam faciant?»

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Η Ιουλία, κόρη του Αυγούστου, είχε αρχίσει πρόωρα να έχει άσπρες τρίχες, τις οποίες

συνήθιζε να κόβει κρυφά. ΄Όταν άκουσε αυτό ο Αύγουστος θέλησε να αποθαρρύνει την

κόρη για να μην κάνει αυτό. Με αυτό το σχέδιο εμφανίστηκε κάποτε ξαφνικά και

έπιασε έπ’ αυτοφώρω τις κομμώτριες. Αν και ανακάλυψε τις άσπρες τρίχες επάνω στο

φόρεμά τους, όμως ο Αύγουστος προσποιήθηκε ότι δεν είχε δει αυτές και παρέτεινε το

χρόνο με άλλες κουβέντες, ωσότου έφερε τη συζήτηση στην ηλικία (της Ιουλίας). Τότε

ρώτησε την κόρη αν μετά από λίγα χρόνια προτιμά να είναι ασπρομάλλα ή φαλακρή.

Όταν αυτή απάντησε: «Εγώ, πατέρα, προτιμώ να είμαι ασπρομάλλα», ο πατέρας

προέβαλε σε αυτήν ψεύτικο επιχείρημα: «Δεν αμφιβάλλω ότι δες θες να είσαι φαλακρή.

Γιατί λοιπόν δε φοβάσαι μήπως εκείνες σε κάνουν φαλακρή.»

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Iulia –ae: (κύριο όνομα, θηλυκό α΄ κλίσης), Ιουλία

-Augustus –i: (κύριο όνομα, αρσενικό β΄ κλίσης), Αύγουστος

-Filia –ae: (ουσιαστ. γένους θηλυκού, α΄ κλίση), κόρη (προσοχή στη δοτική και στην

αφαιρετική πληθυντικού: filiis & filiabus - filiis & filiabus)

-Maturus –a -um: (δευτερόκλιτο, τρικατάληκτο επίθετο), ώριμος

Συγκριτικός: maturior –ior -ius

Υπερθετικός: maturissimus –a –um & maturrimus –a- um


-Coepi –coepisse: άρχισα (ελλειπτικό ρήμα)

-Canus –a –um: άσπρος, ασπρομάλλης

-Cani –orum: άσπρες τρίχες (pluralia tantum)


-Secrete: (επίρρημα) κρυφά

www.24grammata.com




99

-Soleo –solitus sum – solère (2 ημιαποθετικό): συνηθίζω






-Deterreo –deterrui –deterritum –deterrère (2)


αυτός



-Aliquando (επίρρημα χρόνου), κάποτε

-Repente: ξαφνικά, Χωρίς παραθετικά

-Intervene –interveni – interventum – intervenire (4): παρεμβαίνω, εμφανίζομαι

απρόοπτα

-Opprimo –pressi –pressum –primere (3): πιάνω επ’ αυτοφώρω

-Ornatrix –tricis: (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης) κομμώτρια

-Super + αιτιατική Θετικός (super & superus –a –um)

Συγκριτικός superior –superior –superius

Υπερθετικός supremus –a –um & summus –a -um

-Vestis –is: (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης),φόρεμα

-Deprehendo –ndi –nsum –ndere (3): πιάνω, ανακαλύπτω

-Tamen: (επίρρημα τρόπου), όμως

-Dissimulo –avi –atum –are (1): προσποιούμαι, ανακαλύπτω



-Sermo -onis: (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄κλίσης), λόγος, λόγια

-Tempus –oris: (ουσιαστ. Ουδετέρου γένους, γ΄ κλίση), χρόνος

-Extraho –extraxi –extractum –extrahere (3): βγάζω (τραβώντας), τραβάω έξω,

παρατείνω

-Induco - induxi –inductum –inducere (3): εισάγω, φέρνω για συζήτηση

-Mentio –onis: (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης), μνεία

-Aetas -aetatis: ηλικία, (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης).



-Uter – utrae –utrum: (αντωνυμικό επίθετο), ποιος από τους δύο

-Post + αιτιατική

-Annus –i: (ουσιαστ, γένους αρσ, β΄κλίση), έτος


-Malo –malui –malle: προτιμώ

-Calvus –a –um: φαλακρός

-Ille –illa –illud: (δεικτική αντωνυμία), εκείνος – η -ον

-Respondeo – respondi –responsum – respondère (2): απαντώ, αποκρίνομαι


-Pater –tris: πατέρας, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-Patres – um: οι πατέρες, οι Συγκλητικοί, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης –


-Mendacium –ii (i): (ουσιαστικό, ουδέτερο γένους, β΄ κλίσης) ψέμα

-Obicio –ieci – iectum – icere (3): προσάπτω μομφή σε κάποιον, μέμφομαι για +

αιτιατική και δοτική

www.24grammata.com




100

-Dubito –avi –atum –are (1): αμφιβάλλω

-Nolo – nolui – nolle: δε θέλω, αρνούμαι


-Timeo –ui –itum –ere (2): φοβάμαι

-Iste –ista –istud: (αντωνυμία), αυτός

www.24grammata.com




101

Μάθημα 48– Lectio duodequinguagesima

ΤΟ ΕΛΑΦΙ ΤΟΥ ΣΕΡΤΩΡΙΟΥ

Cerva alba eximiae pulchritudinis Sertorio a Lusitano quodam dono

data erat. Sertorius omnibus persuasit cervam, instinctam numine Dianae,

conloqui secum et docere, quae utilia factu essent. Si quid durius ei

videbatur, quod imperandum militibus esset, a cerva sese monitum esse

praedicabat. Ea cerva quodam die fugit et perisse credita est. Cum aliquis

Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse, Sertorius eum iussit tacere;

praeterea praecepit ut eam postero die repente in eum locum emitteret, in

quo ipse cum amicis futurus esset. Postridie eius diei Sertorius, admissis

amicis in cubiculum suum, dixit eis visum in somno sibi esse cervam,

quae perisset, ad se reverti. Cum cerva, emissa a servo, in cubiculum

Sertorii introrupisset, admiratio magna orta est.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Από κάποιον Λουζιτιανό είχε δοθεί ως δώρο στο Σερτώριο ένα άσπρο ελάφι

εξαιρετικής ομορφιάς. Ο Σερτώριος έπεισε όλους ότι το ελάφι κατευθυνόμενο από τη

βούληση της Άρτεμης συζητεί μαζί του και υποδεικνύει ποια ήταν χρήσιμα στο να τα

πράττει. Αν φαινόταν κάτι σε αυτόν κάπως σκληρό, κάτι που έπρεπε να διαταχθεί στους

στρατιώτες διακήρυττε ότι είχε καθοδηγηθεί από το ελάφι. Το ελάφι αυτό κάποια μέρα

έφυγε και πιστεύτηκε ότι είχε χαθεί. Όταν κάποιος είχε αναγγείλει στο Σερτώριο ότι το

ελάφι βρέθηκε, ο Σερτώριος τον διέταξε να σωπάσει. Επιπλέον τον καθοδήγησε να το

αφήσει ελεύθερο την επόμενη μέρα ξαφνικά σε αυτόν τον τόπο, στον οποίο επρόκειτο

να είναι ο ίδιος με τους φίλους του. Την επόμενη μέρα ο Σερτώριος δέχτηκε τους

φίλους του στο υπνοδωμάτιό του, είπε σε αυτούς ότι του φάνηκε (πως είχε δει) στον

ύπνο ότι ξαναγύρισε σε αυτόν το ελάφι, που είχε χαθεί. Όταν το ελάφι αφέθηκε

ελεύθερο από το δούλο, εισέβαλε στο υπνοδωμάτιο του Σερτωρίου, προκλήθηκε

μεγάλος θαυμασμός.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ -Sum – fui –esse: είμαι, (βοηθητικό ρήμα).

www.24grammata.com




102

-Cerva -ae: (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, α΄ κλίση) ελάφι

-Albus –a –um: άσπρος

-Eximius –a –um: εξαιρετικός

-pulchritudo –inis: (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ΄ κλίση), ομορφιά

-Sertorius –ii (i): (κύριο όνομα, β΄ κλίσης) Σερτώριος. Κλητική ενικού Sertori

-Lusitanus –i: ο Λουζιτανός

-Quidam – quaedam – quoddam: (επιθετική αόριστη αντωνυμία), κάποιος –α -ο

-Donum –i: δώρο, (ουσιαστικό, β΄ κλίσης ουδετέρου)



-Persuadeo –persuasi –persuasum –persuadère (2): πείθω κάποιον να κάνει κάτι +

δοτική + βουλητική πρόταση.

-Instinguo –stinxi –stinctum –stinguere (3): παρορμώ, κατευθύνω

-numen –inis: (ουδέτερο ουσιαστικό γ΄ κλίσης), η βούληση της θεότητας

-Diana –ae: (κύριο όνομα, α΄ κλίσης), Άρτεμις

-Conloquor -–locutus sum – loqui (3): συζητώ, συνομιλώ

-Doceo –docui – doctum – docère (2) +2 αιτιατικές, μαθαίνω, διδάσκω


-Utilis –is -e:



-Durus – a - um: (δευτερόκλιτο τρικατάληκτο επίθετο), σκληρός, τραχύς

Συγκριτικός: durior – durior - durius

Υπερθετικός: durissimus –a -um


αυτός


-Impero –avi –atum –àre (1): διατάζω


-Moneo –ui –itum –ère (2): συμβουλεύω, καθοδηγώ + βουλητική πρόταση

-Praedico (1): διακηρύσσω

-Quidam – quaedam – quoddam: (επιθετική αόριστη αντωνυμία), κάποιος –α -ο


-Fugio – fugi – fugitum –fugĕre (3): φεύγω, αποφεύγω, δραπετεύω

-Pereo –ii –itum –ire (4): χάνομαι, πεθαίνω


-Aliquis –is- id: κάποιος –α –ο (αόριστη, ουσιαστική αντωνυμία)

-Nuntio –avi –atum –àre (1): αναγγέλλω

-Invenio –veni – ventum – venire (4): βρίσκω

-Iubeo – iubui- iubitum –iubère (2): διατάζω

-Taceo –ui –itum –cère (2): σωπαίνω

-Praeterea: (ποσοτικό επίρρημα), επιπλέον

-Praecipio - cepi- ceptum - cipěre (3): καθοδηγώ

-Posterus –a –um & poster Θετικός

Συγκριτικός posterior –posterior -posterius

Υπερθετικός postremus –a – um & postumus –a -um

-Repente: ξαφνικά, Χωρίς παραθετικά




www.24grammata.com




103

-Emitto – misi – missum - mittĕre (3): αφήνω ελεύθερο

-Ipse – ipsa – ipsum: (δεικτική αντωνυμία), αυτός- η -ο

-Amicus –i: (ουσιαστ. γένους αρσενικού, β΄ κλίση), φίλος

-Admitto – misi – missum - mittĕre (3): αφήνω κάποιον να περάσει, δέχομαι



δικό του.



αυτός


-Somnus –i: (αρσενικό ουσιαστικό β΄ κλίσης), ύπνος

-Pereo –ii –itum –ire (4): χάνομαι, πεθαίνω

-Revertor –reverti – reverti (3): (ημιαποθετικό ρήμα), επιστρέφω.

-Revertor – reversus sum - reverti (3): (αποθετικό ρήμα).

-Servus –i: (ουσιαστικό, β΄ κλίσης, γένους αρσενικού), ο δούλος.

-Introrumpo –rupi –ruptum –rupere (3): εισβάλλω

-admiratio –onis: (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης) έκπληξη, θαυμασμός

-Orior –ortus sum –oriri (4): ανατέλλω, γεννιέμαι




www.24grammata.com




104

Μάθημα 49– Lectio undequinguagesima

Η ΠΟΡΚΙΑ ΚΑΙ Ο ΒΡΟΥΤΟΣ

Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium de interfiendo Caesare

cognovisset, cultellum tonsorium quasi unguium resecandorum causa

poposcit eoque velut forte elapso se vulneravit. Clamore deinde ancillarum

in cubiculum vocatus Brutus ad eam obiurgandam venit quod tonsoris

praeripuisset officium. Cui secreto «non est hoc» inquit «temerarium factum

meum, sed certissimum indicium amoris mei erga te tale cor molientem:

experiri enim volui, quam aequo animo me ferro essem interemptura, si tibi

consilium non ex tentia cessisset».

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Η Πορκία, σύζυγος του Βρούτου, όταν είχε μάθει το σχέδιο του άντρα της να σκοτώσει

τον Καίσαρα ζήτησε ένα μαχαιράκι μανικιουρίστα τάχα για να κόψει για να κόψει τα

νύχια της και με αυτό δήθεν τυχαία επειδή γλίστρησε πληγώθηκε. Έπειτα από την

κραυγή των υπηρετριών αφού κλήθηκε στην κρεβατοκάμαρά της ο Βρούτος, ήλθε για

να την μαλώσει επειδή είχε κλέψει την τέχνη του μανικιουρίστα. Σε αυτόν η Πορκία

είπε κρυφά: «Δεν είναι τούτο ασυλλόγιστη πράξη μου, αλλά βεβαιότατη απόδειξη της

αγάπης μου, προς εσένα που μηχανεύεσαι τέτοιο σχέδιο· γιατί θέλησα να δοκιμάσω με

πόση αταραξία θα εξολόθρευα με όπλο τον εαυτό μου, αν το σχέδιο δεν σου πήγαινε

κατ’ ευχή.


-Porcia –ae: (κύριο όνομα, α΄ κλίσης), Πόρκια

-Brutus –i: (κύριο όνομα, β΄ κλίσης), Βρούτος

-Uxor –uxoris: σύζυγος, (ουσιαστικό, θηλυκού γένους, γ΄ κλίση)

-Vir -viri: ο άνδρας, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).


δικό του.


-Interficio –feci –fectum –ficere (3): σκοτώνω, δολοφονώ

-Caesar –aris: (ουσιαστικό γ΄ κλίσης, κύριο όνομα), Καίσαρας


-Cultellus –i: μαχαιράκι, ξυράφι (αρσενικό ουσιαστικό β΄ κλίσης)

-Tonsor –oris: (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), κουρέας, μανικιουρίστας

www.24grammata.com




105

-Tonsorius –a –um: του μανικιουρίστα

-Unguis –is: (αρσενικό & θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης) το νύχι (αφαιρετική ενικού σε

–i & -e)

-Reseco –secui –sectum –secàre (1): κόβω

-Posco –poposci – poscere (3): ζητώ

-Elabor –elapsus sum –elabi (3 αποθετικό): γλυστρώ

-Vulnero –avi –atum –are (1): πληγώνω

-Clamor –oris: (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), κραυγή

-Deinde: (επίρρημα χρόνου), τελικά

-Ancilla –ae: υπηρέτρια, (ουσιαστικό α΄ κλίσης, γένους θηλυκού)


-Voco: (1) καλώ

-Is –ea -id: δεικτική αντωνυμία, μερικές φορές θεωρείται οριστική ή επαναληπτική,

αυτός

-Obiurgo –avi –atum -are (1): μαλώνω


-Praeripio –ripui –reptum –ripere (3): αρπάζω, κλέβω

-Officium –ii (i): (ουδέτερο ουσιαστικό, β΄ κλίσης), καθήκον, δουλειά, τέχνη

-Secreto: (επίρρημα) κρυφά


-Temerarius –a –um: ασυλλόγιστος

-Factum –i: (ουδέτερο ουσιαστικό, β΄ κλίση), πράξη

-Meus –a –um: δικός μου, δική μου, δικό μου (κτητική αντωνυμία α΄ προσώπου για


-Certus –a –um: βέβαιος Θετικός

Συγκριτικός certior –certior -certius

Υπερθετικός certissimus –a -um

-Indicium –ii (i): (ουδέτερο ουσιαστικό, β΄ κλίση), απόδειξη, τεκμήριο

-Amor –oris: (αρσενικό ουσιαστικό γ΄ κλίσης), αγάπη

-Talis –is –e: (δεικτική αντωνυμία)τέτοιου είδους, τέτοιος

-Molior –molitus sum –moliri (4): μηχανεύομαι, σχεδιάζω

-Experior –pertus sum –periri: (αποθετικό 4), δοκιμάζω

-Erga + αιτιατική


-Aequus –a –um: ίσος, δίκαιος (δευτερόκλιτο επίθετο, έχει παραθετικά)

-Συγκριτικός: Aequior – aequior – aequius

-Υπερθετικός: Aequissimus –a- um.

-Animus –i: η ψυχή, (αρσενικού γένους, ουσιαστικό, β΄ κλίσης).

-Fero –tuli –latum- ferre: υπομένω

-Interimo – interemi –interemptum - interiměre (3): εξολοθρεύω, (ρήμα)


-Cedo –cessi –cessum –cedere (3): παραχωρώ + αφαιρετική

www.24grammata.com




106

Μάθημα 50– Lectio Quinguagesima

Η ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ Η ΑΠΛΗΣΤΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟΙ

ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Cum Servius Sulpicius Galba et Aurelius Cotta consules in senatu

contenderent uter adversus Viriathum in |Hispaniam mitteretur, magna

inter patres conscriptos dissensio erat, aliis pro Galba et aliis pro Cotta

dicentibus; solus P. Scipio Aemilianus cum toto senatu dissensit: «Neutrum»

inquit «mihi mitti placet, quia alter nihil habet, alteri nihil est satis». Nam

Scipio Aemilianus aeque malam imperii magistram iudicabat inopiam atque

avaritiam. Qua sententia graviter et sine ulla malevolentia dicta Scipio

obtinuit, ut neuter in provinciam mitteretur.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Όταν ο Σέρβος Σουλπίκιος Γάλβας και ο Αυρήλιος Κόττας ύπατοι φιλονικούσαν στη

σύγκλητο ποιος από τους δύο να σταλεί στην Ισπανία εναντίον του Βιριάθου μεγάλη

διαφωνία υπήρχε ανάμεσα στους συγκλητικούς επειδή άλλοι μιλούσα υπέρ του Γάλβα

και άλλοι υπέρ του Κόττα· μόνος ο Πόπλιος Σκιπίων Αιμιλιανός διαφώνησε με όλη τη

σύγκλητο: « Ούτε ο ένας» είπε «ούτε ο άλλος μου αρέσει να σταλεί, γιατί ο ένας δεν

είχε τίποτα, στον άλλο τίποτα δεν είναι αρκετό. Γιατί ο Σκιπίων Αιμιλιανός θεωρούσε

εξίσου κακή σύμβουλο της εξουσίας τη φτώχεια και την απληστία. Με αυτή τη γνώμη

που ειπώθηκε με κύρος και χωρίς καμία κακοβουλία ο Σκιπίων πέτυχε ώστε ούτε ο ένας

ούτε ο άλλος να σταλεί στην επαρχία.


-Servius –ii (i): (αρσενικό ουσιαστικό, β΄ κλίσης), Σέρβιος, (κλητική Servi)

-Sulpicius –ii (i): (αρσενικό ουσιαστικό, β΄ κλίσης), Σουλπίκιος, (κλητική Sulpici)

-Galba –ae: (αρσενικό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), Γάλβας

-Aurelius –ii (i): (αρσενικό ουσιαστικό, β΄ κλίσης), Αυρήλιος (κλητική Aureli)

-Cotta –ae: (αρσενικό ουσιαστικό, α΄ κλίσης) Κόττας

-Consul –ulis: ύπατος, (ουσιαστικό αρσενικού γένους, γ΄ κλίσης).



-Contendo – tendi – tentum– tendĕre (3): φιλονικώ, αντιδικώ

-Uter – utrae –utrum: (αντωνυμικό επίθετο), ποιος από τους δύο

-Adversus –a –um: αντίξοος –η –ο Θετικός

www.24grammata.com




107

Συγκριτικός Adversior –adversior -adversius

Υπερθετικός Advertissimus –a –um

-Viriathus –i: Βιρίαθος (αρσενικό ουσιαστικό, β΄ κλίσης)

-Hispania –ae: Ισπανία, (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης)





-Pater –tris: πατέρας, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης)

-Patres –um: οι πατέρες, οι Συγκλητικοί, (αρσενικό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης –


-Conscribo – scripsi – scriptum – scribĕre (3): γράφω

-Dissensio –onis: (θηλυκό ουσιαστικό, γ΄ κλίσης), διαφωνία


-Dissentio –sensi –sensum –sentire (4): διαφωνώ

-Solus –a –um: (αντωνυμικό επίθετο), μόνος]

-Totus –a –um: (αντωνυμικό επίθετο), όλος




-Placeo –placui –placitum –placère (2): αρέσω

-Alter –altera –alterum: (αντωνυμικό επίθετο), ο ένας από τα δύο πρόσωπα


-Nihil: (αόριστη αντωνυμία, γένους ουδετέρου), τίποτα (Δεν έχει πληθυντικό)

-Satis: (επίρρημα), αρκετά


-Malo –malui –malle: προτιμώ

-Imperium –ii (i): εξουσία

-malus –a –um: κακός Θετικός

Συγκριτικός peior - peior - peius

Υπερθετικός pessimus –a -um

-iudico –avi –atum –àre(1): κρίνω

-Inopia –ae: (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), φτώχεια, ένδεια (singularia tantum)

-Avaritia –ae: (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), πλεονεξία, απληστία


-Graviter: (επίρρημα τρόπου) με σοβαρότητα, με κύρος –gravius -gravissime

-Ullus –a –um: (αντωνυμικό επίθετο), κανένας

-malevolentia –ae: (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), κακοβουλία


-Obtineo –tinui –tentum –tinère (2): πετυχαίνω + ουσιαστική συμπερασματική


-provincia –ae: (θηλυκό ουσιαστικό, α΄ κλίσης), επαρχία

www.24grammata.com




108

Δ Ι Α Γ Ω Ν Ι Σ Μ Α 1 °

Α. Να μεταφραστεί το παρακάτω κείμενο:

Bello Latino T. Manlius consul nobili genere exercitui Romanorum praefuit. Is cum

aliquando castris abiret, edixit ut omnes pugna abstinerent. Sed paulo post filius eius

castra hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est:

“Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano

virtute anteccellat.” Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi

permotus, iniussu consulis in certamen ruit et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis

spoliavit. Statim hostes fuga salutem petiverunt. Sed consul, cum in castra revertisset,

adulescentem, cuis opera hostes fugati erant morte multavit. (Μόρια 30)

Β. 1. Abiret, edixit, abstinerent, cernatur, Congrediamur, ruit, revertisset: Χρονική

αντικατάσταση των τύπων. (Μόρια 10)

2. Γραμματική ανάλυση των τύπων: Abiret, edixit, abstinerent, cernatur, Congrediamur,

ruit, revertisset (Μόρια 10)

3. Συντακτική αναγνώριση των τύπων: pugna, paulo, eventu, viribus, iniussu, hoste,

hasta, opera, morte. (Μόρια 10)

4. Να χαρακτηρισθούν οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου και να δικαιολογηθεί

η εκφορά τους. (Μόρια 10)

5. Να κλιθούν οι συνεκφορές και στους δύο αριθμούς: Bello latino, nobili genere,

viribus suis, singularis proelii. (Μόρια 10)

6. Να γραφτούν οι αρχικοί χρόνοι όλων των ρημάτων του κειμένου και στις δύο φωνές

όπου είναι δυνατόν. (Μόρια 10)

7.Να γραφτούν όλα τα επίθετα στο γένους που βρίσκονται, στην αιτιατική πτώση του

ενικού και στη γενική και αφαιρετική του πληθυντικού και σε όλους τους βαθμούς.

(Μόρια 10)

www.24grammata.com




109



Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Romanorum, everterunt

urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam pecuniam acceperunt. Tum

Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo

iure divisam, absens dictator est factus; is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus

interemptis aurum omne recepit. Quod illic appensum civitati nomen dedit: nam

Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde

tamen rogatus reversus est. (Μόρια 30)

Β.1. Να γίνει γραμματική ανάλυση των τύπων: flumen, legionibus, Brenno, duce,

divisam, abeuntes, interemptis, reversus est. (Μόρια 10)

2.Να γίνει χρονική αντικατάσταση των παρακάτω τύπων: est factus, dedit, secutus est,

reversus est. (Μόρια 10)

3. Να γραφούν οι δάνειοι τύποι από την Ενεργητική φωνή των δοσμένων ρημάτων:

secutus est, reversus est. (Μόρια 10)

4. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι λέξεις: Brenno duce, deletis, divisam, absens,

abeuntes, interemptis, appensum, rogatus. (Μόρια 10)

5. Να κλιθούν στην δοτική και την αφαιρετική του ενικού και του πληθυντικού τα

παρακάτω ουσιαστικά: pecuniam, praedam, aurum, exilium, factum, Romam, Gallos,

Pisaurum. (Μόρια 10)

6. Να μετατραπούν οι προτάσεις που έχουν πλάγια γράμματα, στην ιδιόμορφη απόλυτη

αφαιρετική:

Α. Rosa regina Latinorum erat. Latini Romam condet.

B. Cicero et Antonius consules erant. Catilina contra patriam coniuravit.

(Μόρια 10)

7. Να μεταφραστούν στα λατινικά οι προτάσεις:

- Αφού έσυρε τα βόδια στη σπηλιά (αφαιρετική απόλυτη), ο Κάκος κρύφτηκε.

- Αφού νίκησε τους Γαλάτες, ο Κάμιλλος ξαναγύρισε στην εξορία.

(Μόρια 10)

www.24grammata.com




110



Huic Arria funus ita paravit, ut ignoraretur a marito; quin immo cum illa cubiculum

mariti intraverat, vivere filium simulabat, ac marito paersaepe interroganti, quid ageret

puer respondebat: «Bene quievit, libenter cibum sumpsit.» Deinde, cum lacrimae suae,

diu cohibitae, vincerent prorumperentque, egrediebatur; tum se dolori dabat et paulo

post siccis oculis redibat. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat

Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur. Erat anscensurus

navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur. Non impetravit: conduxit

piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est. (Μόρια 30)

Β. 1 Να κλιθούν οι τύποι και στους δύο αριθμούς (η αντωνυμία να κλιθεί στο γένους

που βρίσκεται.): funus, quid, puer, navem (Μόρια 10)

2. Να γραφούν οι τύποι στο συγκριτικό και υπερθετικό βαθμό: Bene, libenter,

ingentem. (Μόρια 5)

3. ingentem: Να κλιθεί το θηλυκό γένους στο θετικό βαθμό και το ουδέτερο γένους στο

συγκριτικό βαθμό και στους δύο αριθμούς. (Μόρια 5)

4. Να αντικατασταθούν χρονικά τα ρήματα στην έγκλιση και στη φωνή που βρίσκονται:

quievit, vincerent. (Μόρια 10)

5. Να κλιθεί η Προστακτική του Ενεστώτα και του Μέλλοντα της φωνής στην οποία

βρίσκεται ο κάθε τύπος: prorumperent, cohibitae. (Μόρια 10)

6. egrediebatur: Να γραφούν οι μετοχές όλων των χρόνων (στην ονομαστική του ενικού

και των τριών γενών) και να κλιθεί η Υποτακτική Παρατατικού και η Προστακτική

Μέλλοντα. (Μόρια 15)

7. redibat: Να γραφούν το σουπίνο και το γερούνδιο στις πτώσεις τους και να κλιθεί η

μετοχή Ενεστώτα στον ενικό και στον πληθυντικό αριθμό. (Μόρια 5)

8.Να αναγνωριστούν οι προτάσεις στις οποίες περιέχονται τα παρακάτω ρήματα και να

αιτιολογηθεί ο τρόπος εισαγωγής και εκφοράς τους (όπου απαιτείται να αιτιολογηθεί

και η ακολουθία των χρόνων: ignoraretur, intraverat, ageret, imponeretur. (Μόρια 5)

9. Να μετατραπεί η πρόταση, “puer libenter cibum sumpsit” σε πλάγιο με εξάρτηση από

την πρόταση: Arria marito respondebat… (Μόρια 5)

www.24grammata.com




111



Equidem, ut veni ad urbem, non destiti omnia et sentire et dicere et facere, quae ad

concordiam pertinerent; sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent, etsi ego

clamabam nihil esse bello civili miserius. Omnia sunt misera in bellis civilibus, sed nihil

miserius quam ipsa victoria: ea victores ferociores impotentioresque reddit, ut, etiamsi

natura tales on sint, necessitate esse cogantur. Bellorum enim civilium exitus tales sunt

semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut victor obsequatur iis,

quorum auxilio victoria parta sit. (Μόρια 40)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1. urbem, omnes, ego, bello, civili, ipsa, victoria exitus, iis, quorum: Να γραφούν η

γενική, η δοτική και η αφαιρετική πτώση αυτών των λέξεων στον άλλο αριθμό από

αυτόν στον οποίο βρίσκονται (στο γένους που βρίσκονται) (Μόρια 15)

2. misera, ferociores, impotentiores: Να γραφούν οι τρεις βαθμοί των επιθέτων αυτών

στην ονομαστική του ενικού και των τριών γενών και να σχηματιστούν τα

επιρρήματά τους και στους τρεις βαθμούς. (Μόρια 10)

3. Pertinerent, reddit, cogantur, fiant, parta sit: Να γίνει χρονική αντικατάσταση στη

φωνή και στην έγκλιση που βρίσκονται (για τους περιφραστικούς τύπους να λάβετε

υπόψη το υποκείμενο) (Μόρια 10)

4. sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent: Να χαρακτηριστεί η

δευτερεύουσα πρόταση και να δικαιολογηθεί η έγκλιση και ο χρόνος του ρήματος.

(Μόρια 10)

5. etsi ego clamabam nihil esse bello civili miserius.: Να χαρακτηριστεί η πρόταση, να

δικαιολογηθεί η έγκλισή της και να γίνει λεπτομερής σύνταξη (Μόρια 15)

www.24grammata.com




112



Cum Accius ex urbe Tarentum venisset, ubi Pacuvius grandi iam aetate recesserat,

devertit ad eum. Accius, qui multo minor natu erat, tragoediam suam, cui « Atreus»

nomen est, ei desideranti legit. Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae

scripsisset, sed videri tamen ea sibi duriora et acerbiora. «Ita est» inquit Accius «ut

dicis; neque id me sane paenitet; meliora enim fore spero, quae deinceps scribam. Nam

quod in pomis est, idem esse aiunt in ingeniis: quae dura et acerba nascuntur, post fiunt

mitia et iucunda. (Μόρια 40)


1.α) venisset, recesserat, nascuntur: Να γίνει χρονική αντικατάσταση.

β) videri, dixit: Να γραφούν τα απαρέμφατα και οι μετοχές όλων των χρόνων της

ενεργητικής φωνής. (Μόρια 18)

2.α) Να μεταφερθούν όλα τα προσηγορικά ουσιαστικά του κειμένου στην αντίστοιχη

πτώση του άλλου αριθμού (εφόσον υπάρχει ο αντίστοιχος τύπος) επίσης να γραφεί η

ονομαστική ενικού των ουσιαστικών αυτών.

β) grandi, minor, acerbiora, meliora, mitia : Να γραφεί ο ίδιος τύπος των επιθέτων

στους άλλους βαθμούς. (Μόρια 18)

3.qui & idem : Να γραφούν η αιτιατική και αφαιρετική ενικού και πληθυντικού και

των τριών γενών. (Μόρια 4)

4 α) Tarentum, aetate, multo, natu, cui, videri, sibi, idem & acerba: Να χαρακτηρισθούν

συντακτικά.

β) Cum Accius ex urbe Tarentum venisset: Nα χαρακτηριστεί η πρόταση και να

δικαιολογηθούν ο χρόνος και η έγκλισή της.

(Μόρια 20)

www.24grammata.com




113



Cum P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venisset eique ab ostio quaerenti Ennium

ancilla eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu id dixisse ei illum intus

esse (…) Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset et eum a ianua quaereret,

exclamanit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignatus (…)

«Quid?» inquit « Ego non cognosco vocem tuam?» Visne scire quid Nasica

responderit? « Homo es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi

non esse; tu mihi ipsi non credis?» (Μόρια 40)


1.α) quaereret, cognosco, responderit : Να γίνει χρονική αντικατάσταση στη φωνή που

βρίσκονται τα ρήματα.

β) Visne: Να αναγνωριστεί ο τύπος και να κλιθεί το ρήμα στην έγκλιση του χρόνου που

βρίσκεται. (Μόρια 15)

2.α ) illum, ipsi: Να κλιθούν στον ενικό και στα τρία γένη.

β) se, te : Να γίνει γραμματική αναγνώριση.

(Μόρια 5)

3.α) Paucis diebus, homo impudens : Να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

β) impudens : Να σχηματισθεί το παράγωγο επίρρημα και να γραφούν τα παραθετικά

του επιρρήματος. (Μόρια 15)

4.α) eique, domi, a ianua, ancillae tuae: Να γίνει συντακτική αναγνώριση.

β) quid Nasica responderit: Να αναγνωριστεί το είδος της πρότασης, να δηλωθεί η

εξάρτησή της και να δικαιολογηθεί ο χρόνος και η έγκλιση του ρήματος.

(Μόρια 25)

www.24grammata.com




114



Cerva alba (…) Sertorio a Lusitano quodam dono data erat. Sertorius omnibus persuasit

cervam (…)conloqui secum et docere, quae utilia factu essent. Si quid durius ei

videbatur, quod imperandum militibus esset, a cerva sese monitum esse praedicabat. Ea

cerva quodam die fugit et perisse credita est. Cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam

inventam esse, Sertorius eum iussit tacere; praeterea praecepit ut eam postero die

repente in eum locum emitteret, in quo ipse cum amicis in cubiculum suum, dixit eis

visum in somno sibi esse cervam (…)ad se reverti. (Μόρια 40)


1.α)utilia : Να κλιθεί ο θετικός και ο συγκριτικός βαθμός του επιθέτου στον ενικό

αριθμό, στο γένους που βρίσκεται το επίθετο. β)durius : Να γραφούν τα παραθετικά του

επιθέτου στο ίδιο γένους και αριθμό και στην ίδια πτώση. Να σχηματιστούν οι τρεις

βαθμοί του παράγωγου επιρρήματος. (Μόρια 10)

2. militibus: Να αναγνωρισθεί και να κλιθεί στον ενικό αριθμό.

Somno: Να αναγνωρισθεί και να κλιθεί στον πληθυντικό αριθμό.

Eius: Να κλιθεί στον πληθυντικό αριθμό στο γένους που βρίσκεται.

Sibi: Nα κλιθεί στον πληθυντικό αριθμό στο πρόσωπο που βρίσκεται. (Μόρια 15)

3.praecepit, inventam esse: του πρώτου ρήματος να κλιθεί η προστακτική του ενεστώτα

και η υποτακτική του παρατατικού της ενεργητικής φωνής. Του δευτέρου ρήματος να

γραφεί το τρίτο ενικό πρόσωπο της υποτακτικής όλων των χρόνων της ενεργητικής

φωνής.

Conloqui: Να γραφούν όλοι οι τύποι της ενεργητικής φωνής του ρήματος. Από αυτούς

τους τύπους να κλιθούν μόνο το γερούνδιο και η υποτακτική. (Μόρια 12)

4. dono, docere, ei, a cerva, quodam die: Να αναγνωρισθούν συντακτικά.

Ea cerva quodam die fugit: Να μετατραπεί ο ευθύς λόγος σε πλάγιο με εξάρτηση από τη

φράση: Aliquis nuntiavit…

(Μόρια 33)

www.24grammata.com




115



Quam multas imagines fortissimorum virorum – non solum ad intuendum, verum etiam

ad imitandum – scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt! Quas ego, cupidus bene

gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam. Colendo et cogitando

homines excellentes animum et mentem meam conformabam.

Caesar ex captivis cognoscit quae Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit.

Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat. Curat et

providet ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur. Quam ob rem

epistulam conscriptam Graecis litteris mittit. (Μόρια 40)


1. fortissimorum virorum, homines excellentes, mentem meam, equitibus Gallis: Να

γραφεί κατά ζεύγη η γενική και η αφαιρετική του ενικού και του πληθυντικού

αριθμού. (Μόρια 12)

2. α) multas, fortissimorum, bene: Να γραφούν οι αντίστοιχοι τύποι στους άλλους

αριθμούς β) Να κλιθεί στον πληθυντικό αριθμό το ουδέτερο του βαθμού των

επιθέτων multi – ae – a και fortis –is –e. (Μόρια 8)

3. Intuendum: Να γραφούν οι μετοχές και τα απαρέμφατα όλων των χρόνων.

Providet: Να γίνει χρονική αντικατάσταση στην υποτακτική ίδιας φωνής.

intercepta: Να κλιθεί η προστακτική του ενεργητικού ενεστώτα και η υποτακτική του

μέσου παρατατικού. (Μόρια 12)

4.α) cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam: Να γίνει η γερουνδιακή έλξη.

β)… ut ad Ciceronem epistulam deferat: Να μετατραπεί η δευτερεύουσα πρόταση σε

κύρια πρόταση.(μετατροπή του πλάγιου λόγου σε ευθύ.)

(Μόρια 18)

www.24grammata.com




116



Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem. Diu

opera frustra impendebat; quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat

“Oleum et operam perdidi”. Tandem corvus salutationem didicit et sutor, cupidus

pecuniae, eum Caesari attulit. Audita salutationem Caesar dixit: “Domi satis,

salutationem talium audio”.

Hic vero, iudices, et fuit in Asia et viro fortissimo, patri suo, magno adiumento in

periculis, solacio in laboribus, gratulationi in victoria fuit. Et si habet Asia suspicionem

quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod Asiam vidit sed in Asia

continenter vixit. (Μόρια 40)


1. avis, iudices, viro, periculis, quandam: να γραφούν γενική αιτιατική και αφαιρετική

πτώση ενικού και πληθυντικού των παραπάνω τύπων (Η αντωνυμία να γραφεί στο

γένους που βρίσκεται. (Μόρια 10)

2. Α) parem: Να κλιθεί στο γένους που βρίσκεται στον ενικό και στον πληθυντικό

αριθμό.

Magno: να κλιθεί το ουδέτερο γένους του συγκριτικού βαθμού στον ενικό και τον

πληθυντικό αριθμό. (Μόρια 5)

3. solebat: να γραφεί το α΄ και β΄ πληθυντικό πρόσωπο σε όλους τους χρόνους της

υποτακτικής.

Attulit:να κλιθεί η προστακτική όλων των χρόνων και στις δύο φωνές.

Respondebat: να γραφούν το σουπίνο, το γερουνδιακό και να κλιθεί το γερούνδιο.

Vixit: να γίνει χρονική αντικατάσταση στη φωνή που βρίσκεται ο τύπος.

Vidit: να γραφούν τα απαρέμφατα της παθητικής φωνής σε όλους τους χρόνους.

(Μόρια 15)

4 α) Να αντικατασταθούν οι υπογραμμισμένες προτάσεις (φράσεις με ισοδύναμες

χρονικές προτάσεις εισαγόμενες με τον ιστορικό σύνδεσμο cum

corvus salutationem didicit et sutor eum Caesari attulit.

Audita salutationem Caesar dixit…

β) si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus: να

αναγνωριστεί ο υποθετικός λόγος, να χαρακτηριστεί και να μετασχηματιστεί έτσι, ώστε

να εκφράζει υπόθεση δυνατή ή πιθανή.

Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της λέξης που βρίσκεται στην

παρένθεση:

corvus …………………….salutationem didicit (sutor)

sutor ………………………salutationem docuit. (avis)

(Μόρια 30)

www.24grammata.com




117

Δ Ι Α Γ Ω Ν Ι Σ Μ Α 1 0 °


Nullus locus amicitiae eis est. Nescio enim quis possit diligere eum, quem metuat, aut

eum, aquo se metui putet. Coluntur tamen simulatione dumtaxat ad tempus. Quodsi

Forte, ut fit plerumque, ceciderunt, tum intellegitur, quam fuerint inopes amicorum. Hoc

est quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem: “ Tum intellexi, quos fidos amicos

habuissem, quos infidos, cum iam neutris gratiam referre poteram.”

Postridie eius dei Sertorius, admissis amicis in cubiculum suum, dixit, eis visum in

somno sibi esse cervam, quae perisset, ad se reverti. Cum cerva, emissa a servo, in

cubiculum Sertorii introrupisset admiratio magna orta est. (Μόρια 40)


1.Ceciderunt: να γραφεί το τρίτο πρόσωπο πληθυντικού αριθμού σε όλους τους χρόνους

της οριστικής και της υποτακτικής στη φωνή που βρίσκεται ο τύπος.

Ferunt: να κλιθούν ο παρατατικός υποτακτικής και ο μέλλοντας προστακτικής στην

παθητική φωνή.

Perisset: να κλιθεί η προστακτική ενεστώτα και του μέλλοντα στη φωνή που βρίσκεται

ο τύπος.

Orta est: να γραφούν τα απαρέμφατα και οι μετοχές του ρήματος. (Μόρια 15)

2.locus, simulatione, tempus: να γραφούν η γενική, αιτιατική και αφαιρετική ενικού και

πληθυντικού αριθμού.

Inopes, exulantem: να γραφούν η γενική, αιτιατική και αφαιρετική ενικού και

πληθυντικού αριθμού, στο γένους που βρίσκονται οι τύποι.

Quis: να κλιθεί στο ουδέτερο γένους και στους δύο αριθμούς. (Μόρια 10)

3.Nescio: να γραφεί το β΄ πρόσωπο πληθυντικού σε όλους τους χρόνους της οριστικής

και της προστακτικής στη φωνή που βρίσκεται ο τύπος.

Coluntur: να γραφούν τα απαρέμφατα και οι μετοχές όλων των χρόνων στην ενεργητική

και παθητική φωνή.

Fit: να γραφεί το γ΄ πρόσωπο ενικού και πληθυντικού αριθμού σε όλους τους χρόνους

της οριστικής στην ενεργητική φωνή

Intellexi: να γραφεί το β΄ πρόσωπο ενικού αριθμού σε όλους τους χρόνους της

οριστικής και της υποτακτικής στην ίδια φωνή που βρίσκεται ο τύπος. (Μόρια 20)

4.Quodsi Forte, ut fit plerumque, ceciderunt, tum intellegitur, quam fuerint inopes

amicorum. Hoc est quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem: «Tum intellexi, quos

fidos amicos habuissem, quos infidos, cum iam neutris gratiam referre poteram.»: να

αναγνωριστούν οι δευτερεύουσες προτάσεις του αποσπάσματος (εξάρτηση, εισαγωγή,

εκφορά, ακολουθία των χρόνων και χρήση).

dixit eis visum in somno sibi esse cervam ad se reverti: να γίνει συντακτική ανάλυση.

(Μόρια 15)

www.24grammata.com




118



Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt. Ille se in scamno assidenteni apud

Focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit. Samnitium divitias

contempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt. Nam cum ad eum magnum pondus

auri publica missum attulissent, ut eo uteretur, vultum risu solvit et protinus dixit:

“Supervacaneae, ne dicam ineptae, legationis ministri, narrate Samnitibus Manium

Curium malle locupletibus imperare quam ipsum fieri locupletem; et mementote me ac

acie vinci nec pecunia corrumpi posse.” (Μόρια 40)

B. Παρατηρήσεις.

1 α) Ille, se, eo, ipsum: Να γίνει λεπτομερειακή γραμματική αναγνώριση και να γραφεί

η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό

β) ipsum: Να κλιθούν τα τρία γένη και στους δύο αριθμούς. (Μόρια 10)

2.α) Die quodam, magnum pondus : Να κλιθούν και στους δύο αριθμούς

β) magnum: Να γραφεί η αφαιρετική του ενικού αριθμού, του συγκριτικού και

υπερθετικού βαθμού και στα τρία γένη (Μόρια 10)

3.praebuit, uteretur: Κάθε ρήμα να αντικατασταθεί χρονικά στην οριστική και στην

υποτακτική (Μόρια 20)

4.Die, spectandum, eo, pecunia: Να χαρακτηριστούν συντακτικά

(Μόρια 20)

www.24grammata.com




119



Unum fuisse Homero servum, tres Platoni, nullum Zenoni tradunt. Nemo vero eos

miseretur, quod infeliciter vixerint. Menenius Agrippa, qui inter patres ac plebem

publicae gratiae sequester fuit, aere collato funeratus est. Atilius Regulus, cum Poenos

in Africa funderet, ad senatum scripsit mercenarium suum discessise et ab eo desertum

esse rus, id senatui publice curari placuit, quoniam Regulus aberat.

Cuius voluntati nemo obviam ire audebat; solus Quintus Mucius Scaevola augur de hac

re interrogatus sententiam dicere noluit. Quin etiam, cum Sulla minitans ei instaret, dixit

is Sullae “Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet

mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium. Etsi senex et corpore

infirmo sum, semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam

esse. (Μόρια 30)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. servum, Nemo, patres, plebem, rus, augur, ego, hostem: Να κλιθούν οι πλάγιες

πτώσεις και στους δύο αριθμούς των παραπάνω ονομάτων (Μόρια 10)

2. tradunt, vixerint, discessiset, audebat, instaret, dixit, noluit: Να γίνει χρονική

αντικατάσταση στα παραπάνω ρήματα στο β ΄ και γ΄ πληθυντικό και β΄ και γ΄ ενικό.

3. Funderet, iudicabo, audebat, instaret: Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο α΄

πληθυντικό και γ΄ πληθυντικό στη φωνή που είναι και στο χρόνο. (Μόρια 10)

4. Menenius Agrippa, qui inter patres ac plebem publicae gratiae sequester fuit, aere

collato funeratus est. Να συνταχθεί η πρόταση (Μόρια 15)

5. Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem

miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium. Etsi senex et corpore

infirmo sum, semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario

conservatam esse. Να συνταχθεί η πρόταση (Μόρια 25)

6. Τι γνωρίζετε για τις εναντιωματικές και παραχωρητικές προτάσεις. (Μόρια 5)

7. Πώς εκφέρονται οι αιτιολογικές προτάσεις και γιατί; (Μόρια 5)

www.24grammata.com




120



Caecilia, uxor Meteli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit

omen. Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expetabatque dum

aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa,

rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: « ego

libenter tibi mea sede cedo». Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit. Nam mortua

est Caecilia, quam Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in

matrimonium duxit. (Μόρια 30)


1. Να κλιθούν στη γενική, δοτική καί αφαιρετική και στους δύο αριθμούς: more

prisco, omen nuptiale, filiae, longa mora, aliqua vox, mea sede, nocte.

(Μόρια 20)

2. Να κλιθούν οι αντωνυμίες στο γένους ή στο πρόσωπο που είναι : tibi, is, quodam,

sibi, hoc. (Μόρια 5)

3. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των παρακάτω ρημάτων στο β΄ ενικό και στο α΄

και γ΄ πληθυντικό πρόσωπο: petit, persedebat, cederet, audiretur, confirmavit.

(Μόρια 10)

4. Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση των ρημάτων στο πρόσωπο και στη φωνή που

βρίσκονται: duxit, audiretur, fecit, cederet, cedo. (Μόρια 10)

5. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι λέξεις: sororis (1), nocte, congruens, standi, fessa,

libenter, paulo (Μόρια 5)

6. Να αναγνωριστούν συντακτικά όλες οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου.

(είδος, εισαγωγή, εκφορά )

(Μόρια 20)

www.24grammata.com




121



Quin etiam cum Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae: « Licet mihi ostendas

agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem miniteris, numquam tamen

ego hostem iudicabo Marium. Etsi senex et corpore infirmo sum, semper tamen

meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse.

Curat et providet ne intercepta epistula nostra consilia ab hostibus cognoscantur.

Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris mittit. Legatum monet ut, si adire

non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat. In litteris

scribit se cum legionibus celeriter adfore.

Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset,

cultellum tonsorium quasi unguium resecandorum causa poposcit eoque velut forte

elapso se vulneravit. Clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam

obiurgandam venit, quod tonsoris praeripuisset officium. (Μόρια 30)


1. Instaret, cognoscantur: Να γίνει χρονική αντικατάσταση των τύπων στη φωνή που

βρίσκονται και νά γραφούν τα απαρέμφατα της ίδιας φωνής. (Στη χρονική

αντικατάσταση να ληφθεί υπόψη και το υποκείμενό τους. (Μόρια 10)

2. Ιnterficiendo, resecandorum: Να γραφούν οι αρχικοί χρόνοι. (Μόρια 5)

3. Circumsedisti: Να κλιθεί η προστακτική Ενεστώτα και Μέλλοντα της ίδιας φωνής.

(Μόρια 5)

4. Abiciat: Να κλιθούν στην Παθητική φωνή η Οριστική καί Προστακτική Ενεστώτα

και η Προστακτική του Μέλλοντα. (Μόρια 5)

5. Is, agmina, hostem, senex, corpore, urbem, quam rem, Graecis litteris, unguium : Να

γραφούν η αιτιατική και αφαιρετική ενικού αριθμού καί γενική και αιτιατική του

πληθυντικού (στο ίδιο γένους όπου χρειάζεται) (Μόρια 10)

6. Eo, se(3): Να κλιθούν και στους δύο αριθμούς. (Στο πρόσωπο που βρίσκονται)

(Μόρια 5)

7. Infirmo: Να γραφεί η ονομαστική ενικού του ίδιου γένους και στους τρεις βαθμούς

του επιθέτου και να κλιθεί το αρσενικό γένους στο συγκριτικό βαθμό και στους δύο

αριθμούς. Να γραφούν οι τρεις βαθμοί του αντίστοιχου επιρρήματος. (Μόρια 5)

8. Celeriter: Να γραφούν οι τρεις βαθμοί του επιρρήματος και να κλιθούν το αρσενικό

γένους του αντίστοιχου επιθέτου στο θετικό βαθμό και το ουδέτερο γένους στο

συγκριτικό βαθμό και στους δύο αριθμούς. (Μόρια 5

9. Να αναγνωριστούν οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου καί να

δικαιολογηθούν ο χρόνος και η έγκλιση εκφοράς τους. (Μόρια 10)

10. Unguium resecandorum causa: Να μεταφερθεί στην ενεργητική φωνή

(Μόρια 7).

11. Minitans, mihi, corpore, Italiam, a Mario, intercepta, ob rem, litteris, adfore,

Clamore, in cubiculum, vocatus: Να αναγνωριστούν συντακτικά οι λέξεις.

(Μόρια 13)

www.24grammata.com




122



Curius et Fabricius, antiquissimi viri, et his antiquiores Horatii plane ac dilucide cum

suis locuti sunt; non Sicanorum aut Pelasgorum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed

aetatis suae verbis utebantur. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris,

sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere

vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis? Sed antiquitatem

tibi placere dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antiqui, sed

sic loquere, ut viri aetatis nostrae; atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper

in memoria et in pectore: «tamquam scopulum, sic fugias verbum insolens atque

inauditum.» (Μόρια 40)


1. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των παρακάτω τύπων: locuti sunt; utebantur, vis,

consequaris, loquaris. (Μόρια 20)

2. Να γραφτούν τα παραθετικά των παρακάτω τύπων: plane, dilucide, obsoleto, inepte,

honesta, bona, modesta, insolens, prae, antiqui. (Μόρια 15)

3. Να κλιθεί η αντωνυμία: nemo & nihil (Μόρια 5)

4. Να αναγνωριστούν οι δευτερεύουσες αιτιολογικές και τελικές προτάσεις του

κειμένου καί να δικαιολογηθούν ο χρόνος και η έγκλιση εκφοράς τους.

(Μόρια 20)

www.24grammata.com




123

Δ Ι Α Γ Ω Ν Ι Σ Μ Α 1 6 ° (Ιούνιος 2003)


Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam

non aequo iure divisam, absens dictator est factus; is Gallos iam abeuntes secutus est:

quibus interemptis aurum omne recepit. Quod illic appensum civitati nomen dedit: nam

Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde

tamen rogatus reversus est.

Tu hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel

Epheso rediens tecum deduc. Noli spectare quanti homo sit. Parvi enim preti est, qui tam

nihili est. Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei

gratius possit esse quam recuperatio fugitivi. (Μόρια 40)


1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθάνα από τα παρακάτω ουσιαστικά:

iure: τη δοτική και την αιτιατική ενικού αριθμού

civitati: τη γενική ενικού και την αφαιρετική πληθυντικού αριθμού

hominem: την αφαιρετική ενικού και τη γενική πληθυντικού αριθμού

scelus: τη δοτική ενικού και την ονομαστική πληθυντικού αριθμού

recuperatio: την αιτιατική και την αφαιρετική ενικού αριθμού

(Μόρια 5)

β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω αντωνυμίες:

is: τη γενική ενικού και την αιτιατική πληθυντικού αριθμού στο γένος που βρίσκεται

quibus: τη δοτική ενικού και την ονομαστική πληθυντικού αριθμού στο θηλυκό γένος

hoc: τη γενική ενικού και την αιτιατική πληθυντικού αριθμού στο γένος που βρίσκεται

(Μόρια 6)

γ. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα και να συμπληρώσετε στα

κενά του τους τύπους που ζητούνται (να διατηρηθεί το γένος, ο αριθμός και η πτώση)

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

parvi

gratius

(Μόρια 4)

2.α. secutus est: Να γράψετε την υποτακτική στο ίδιο πρόσωπο και αριθμό σε όλους

τους χρόνους (για τους περιφραστικούς τύπους να ληφθεί υπ’ όψιν το υποκείμενο)

(Μόρια 5)

β.Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα:

Recepit: το β ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρατατικού στη φωνή που

βρίσκεται

Dedit: το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

Dicitur: το ίδιο πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στη φωνή που βρίσκεται

Rediit: το α ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού στην ίδια φωνή

Investiga: την αφαιρετική πτώση του σουπίνου

Mitte: τα απαρέμφατα ενεστώτα και μέλλοντα στην παθητική φωνή.

Deduc: το β πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στη φωνή που βρίσκεται

Noli: το β ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου

www.24grammata.com




124

Possit: το γ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής υπερσυντελίκου (Μόρια 10)

3.α. dictator, is, civitati, Romam, Epheso, preti: Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις

παραπάνω λέξεις των κειμένων που σας δόθηκαν

(Μόρια 6)

β. ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi: Να αναγνωρίσετε την

παραπάνω δευτερεύουσα πρόταση και να αιτιολογήσετε τόν τρόπο εισαγωγής και

εκφοράς της.

(Μόρια 5)

γ. Noli spectare: Να εκφράσετε την απαγόρευση με άλλο τρόπο

(Μόρια 4)

4α. Noli spectare quanti homo sit: Για τη δευτερεύουσα πρόταση αυτής της περιόδου να

δηλώσετε το είδος της, να δικαιολογήσετε τον τρόπο εκφοράς της και να τη μεταφέρετε

στον ευθύ λόγο.

(Μόρια9)

β. Tu hominem investiga: Να μετατρέψετε την πρόταση αυτή σε βουλητική

εξαρτώμενη από τη φράση Cicero illum monebat (= ο Κικέρων συμβούλευε εκείνον).

(Μόρια 6)

www.24grammata.com




125


(Ιούνιος 2004)


Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae obiecerunt, ex qua laus familiae,

memoria generi. honos et gloria nomini constituta est, sed aliquod flagitium ac dedecus

aut in Asia susceptum aut ex Asia deportatum. Meruisse vero stipendia in eo bello

virtutis fuit; patre imperatore libentissime meruisse pietatis fuit;

Cerva alba eximiae pulchritudinis Sertorio a Lusitano quodam dono data erat. Sertorius

omnibus persuasit cervam, instinctam numine Dianae, conloqui secum et docere, quae

utilia factu essent. Si quid durius ei videbatur, quod imperandum militibus esset, a cerva

sese monitum esse praedicabat. Ea cerva quodam die fugit et perisse credita est.

(Μον. 40)

B. Παρατηρήσεις

1α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω συνεκφορές:

Quam rem: ονομαστική πληθυντικού αριθμού

aliquod dedecus: δοτική ενικού αριθμού

eo bello: αιτιατική πληθυντικού αριθμού

patre imperatore: γενική πληθυντικού αριθμού

eximiae pulchritudinis: αφαιρετική ενικού αριθμού

quodam die: αιτιατική ενικού αριθμού (Μον. 12)

β. libentissime, utilia, durius: να γράψετε τους αντίστοιχους τύπους των άλλων

βαθμών (Μον. 3)

2α. perisse: να γράψετε

-τα τρία πρόσωπα του πληθυντικού αριθμού της οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα

- την ονομαστική και γενική ενικού και πληθυντικού αριθμού της μετοχής ενεστώτα του

ουδετέρου γένους. (Μον. 5)

Β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω τύπους:

Obiecerunt: β ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα της παθητικής φωνής

constituta est: γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα της ίδιας φωνής

Meruisse: τον ίδιο τύπο του ενστώτα της ίδιας φωνής

data erat: α πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής ενεστώτα της ίδιας φωνής

persuasit: το ίδιο πρόσωπο υποτακτικής παρατατικού της ίδιας φωνής

conloqui: τον ίδιο τύπο του μέλλοντα (να ληφθεί υπ’ όψιν το υποκείμενο)

docere: γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής συντελεσμένου μέλλοντα της ίδιας φωνής

factu: β πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα της παθητικής φωνής

fugit: β ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα

credita est: απαρέμφατο μέλλοντα της ίδιας φωνής (Μον. 10)

3.α. Να συμπληρώσετε τα κενά, ώστε να φαίνεται ο συντακτικός ρόλος της κάθε

λέξης

Asiae: είναι ……………………… στο…………………………..

Murenae: είναι ………………….. στο…………………………..

Generi: είναι ……………………. στο…………………………..

Dono: είναι ……………………... στο………………….………..

Factu: είναι ……………………... στο………………….………..

Sese: είναι ………………………. στο………………….………..

www.24grammata.com




126

(Μον. 6)

Β. quae utilia factu essent:

-Να αναγνωρίσετε το είδος και το συντακτικό ρόλο της παραπάνω δευτερεύουσας

πρότασης (Μον. 3)

-να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς της σύμφωνα με την ακολουθία

των χρόνων (Μον. 4)

- να τη μετατρέψετε στον ευθύ λόγο (Μον. 2)

4.α. Si quid durius ei videbatur, a cerva sese monitum esse praedicabat

Να αναγνωριστεί το είδος του υποθετικού λόγου και να γραφεί έτσι, ώστε να

εκφράζει υπόθεση αντίθετη του πραγματικού για το παρόν καθώς και υπόθεση δυνατή

ή πιθανή (Μον. 9)

b. quod imperandum militibus esset: Να αντικαταστήσετε τον τύπο της παθητικής

περιφραστικής συζυγίας με τον αντίστοιχο τύπο του debeo + απαρέμφατο

(μετατροπή παθητικής σύνταξης σε ενεργητική) (Μον. 6)

www.24grammata.com




127

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 18ο


A. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:

Τyrannis omnia semper suspecta atque sollicita sunt; nullus locus amicitiae eis est.

Nescio enim quis possit diligere eum, quem metuat, aut eum, a quo se metui putet.

Coluntur tamen simulatione dumtaxat ad tempus. Quodsi forte, ut fit plerumque,

ceciderunt, tum intellegitur, quam fuerint inopes amicorum. Hoc est quod Tarquinium

dixisse ferunt exulantem: «Tum intellexi, quos fidos amicos habuissem, quos infidos,

cum iam neutris gratiam referre poteram».

Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium de interfiendo Caesare cognovisset, cultellum

tonsorium quasi unguium resecandorum causa poposcit eoque velut forte elapso se

vulneravit. Clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam obiurgandam

venit quod tonsoris praeripuisset officium. (Μονάδες 40)

B. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ουσιαστικά

και επίθετα

Τyrannis:

Omnia:

Tempus:

Simulatione:

Inopes:

Uxor:

Viri:

Ancillarum:

Officium: (Μονάδες 9)

β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω αντωνυμίες:

Quis:

Hoc:

Neutris:

Sui:

Eam: (Μονάδες 6)

2α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τα παρακάτω ρηματικούς

τύπους:

Possit: γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα

Coluntur: β ενικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου της ενεργητικής φωνής

Fit: γ ενικό πρόσωπο υποτακτικής παρατατικού

Ceciderunt: α πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής ενεστώτα της ίδιας φωνής

Intellegitur: απαρέμφατο μέλλοντα της ίδιας φωνής

Dixisse: τον ίδιο τύπο της παθητικής φωνής (να ληφθεί υπ’ όψιν το γένος και ο αριθμός

του υποκειμένου)

Habuissem: β πληθυντικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα της ίδας φωνής

Interfiendo: β ενικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα της ενεργητικής φωνής

Cognovisset: αφαιρετική του σουπίνου

Vulneravit: γενική γερουνδίου

www.24grammata.com




128

Venit: μετοχή ενεστώτα στην αιτιατική ενικού αριθμού του αρσενικού γένους (Μονάδες 11)

β. ferunt: Να γράψετε το β ενικό και β πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής και

προστακτικής ενεστώτας της ίδας φωνής

3α. Να συμπληρώσετε τα κενά, ώστε να φαίνεται ο συντακτικός ρόλος της κάθε λέξης

Sollicita: είναι …………………… στο………………………….…....

a quo: είναι ………………………. στο…………………………...…..

Tarquinium: είναι ……………….. στο…………………………….....

Referre: είναι ……………………... στο………………….………..

uxor: είναι ……………………....... στο………………….………….

ancillarum: είναι ………………… στο………………….………….

in cubiculum: είναι ………………… στο………………….……….

(Μον. 7)

b. Porcia, cultellum tonsorium quasi unguium resecandorum causa poposcit:

Να δηλώσετε τον προσδιορισμό του σκοπού με τελική πρόταση (μονάδες 3),

σουπίνο (μονάδες 2) και ad + αιτιατική γερουνδιακού (μονάδες 3) (Μον. 8)

4α. quam fuerint inopes amicorum:

Quod tonsoris praeri puisset officium: Να αναγνωρίσετε το είδος των παραπάνω

προτάσεων (Μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο του

ρήματος της καθεμιάς (Μονάδες 4) (Μον. 6)

β. Quodsi forte ceciderunt, tum intellegitur: Να αναγνωρίσετε το είδος του

υποθετικού λόγου και να τον διατυπώσετε έτσι, ώστε να εκφράζει υπόθεση

αντίθετη του πραγματικού για το παρόν (Μον. 6)

γ. Nullus locus amicitiae eis est: Να ξαναγράψετε την πρόταση, αφού την

εξαρτήσετε από τη φράση Cicero dicit (Μον. 3)

www.24grammata.com




129



A. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα

Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod

Asiam vidit sed in Asia continenter vixit. Quam ob rem accusatores non Asiae nomen

Murenae obiecerunt, ex qua laus familiae, memoria generi. honos et gloria nomini

constituta est, sed aliquod flagitium ac dedecus aut in Asia susceptum aut ex Asia

deportatum.

Cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse, Sertorius eum iussit tacere;

praeterea praecepit ut eam postero die repente in eum locum emitteret, in quo ipse cum

amicis futurus esset. Postridie eius diei Sertorius, admissis amicis in cubiculum

suum, dixit eis visum in somno sibi esse cervam, quae perisset, ad se reverti. Cum

cerva, emissa a servo, in cubiculum Sertorii introrupisset, admiratio magna orta est.

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

Postero:την αφαιρετική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο θηλυκό γένος και την

αιτιατική πληθυντικού (και τους δύο τύπους) του υπερθετικού βαθμού στο ουδέτερο

γένος

Magna:την αιτιατική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο αρσενικό γένος και το

επίρρημα στο συγκριτικό και στον υπερθετικό βαθμό. (Μον. 6)

1.β. aliquod: Να γράψετε την αιτιατική ενικού στα τρία γένη και την ονομαστική

πληθυντικού στο αρσενικό και στο θηλυκό γένος.

Emissa: Να κλίνετε το γερούνδιο (Μον. 9)

2.α. obiecerunt, vidit. Constitua est:

Να γράψετε τους παραπάνω τύπους στην υποτακτική του ενεστώτα και του

παρατατικού (στο πρόσωπο, στον αριθμό και στη φωνή που βρίσκονται) (Μον. 6)

2.β. dixit: Να κλίνετε την προστακτική του ενεστώτα και στις δύο φωνές.

Perisset: Να κλίνετε την οριστική του ενεστώτα στον ενικό αριθμό και την οριστική του

παρατατικού στον πληθυντικό αριθμό.

Introrupisset: Να γράψετε την αιτιατική και την αφαιρετική του σουπίνου

Inventam esse: Να κλίνετε την υποτακτική του μέλλοντα της ενεργητικής φωνής (να

ληφθεί υπ’όψιν το υποκείμενο) (Μον. 9)

3.α. Murenam laudare debemus: Να αντικαταστήσετε το debeo + απαρέμφατο με τον

αντίστοιχο τύπο της παθητικής περιφραστικής συζυγίας. Να δηλώσετε το ποιητικόα ίτιο

(Μον. 6)

3.β. ut eam postero die repente in eum locum emitteret: Να αναγνωρίσετε την

παραπάνω πρόταση (είδος, εξάρτηση, χρόνος και έγκλιση εκφοράς) (Μον. 4)

3.γ. cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse: Να χαρακτηρίσετε

συντακτικώς τους όρους της παραπάνω πρότασης. (Μον. 5)

4.α. admissis amicis: Να μετατρέψετε τη μετοχή στήν αντίστοιχή της δευτερεύουσα

πρόταση (cum ιστορικός ή διηγηματικός + ρήμα) (Μον. 7)

www.24grammata.com




130

4.β. Si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus: Να

μετατρέψετε τον υποθετικό λόγο έτσι, ώστε να εκφράζει υπόθεση δυνατή ή πιθανή.

(Μον. 8)

www.24grammata.com




131


ΘΕΜΑ Α

Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα:

In sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox

congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit

materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: «ego libenter tibi

mea sede cedo».

«Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem

miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium. Etsi senex et corpore infirmo

sum, semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse.

Ergo ego nisi peperissem, Roma non oppugnaretur; nisi filium haberem, libera in libera

patria mortua essem. Ego nihil iam pati possum nec diu miserrima futura sum: at contra

hos, si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet. (Μον. 40)

ΘΕΜΑ Β

α. sacello quodam, mea sede, libera patria, immatura mors, aliqua vox: Να γράψετε την

αιτιατική ενικού και τη γενική πληθυντικού των παραπάνω συνεκφορών. (Μον. 10)

β. Να γράψετε την πτώση που ζητείται σε καθένα από τα παρακάτω ουσιαστικά:

nocte: αιτιατική πληθυντικού

filia: δοτική πληθυντικού

agmina: ονομαστική ενικού

senex: γενική πληθυντικού

servitus: γενική ενικού (Μον. 5)

ΘΕΜΑ Γ

α. Να γράψετε τα παραθετικά των παρακάτω λέξεων: libera, diu, longa. (εκεί ακριβώς που

βρίσκονται) (Μον. 5)

β. Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

Standi: γ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του ενεστώτα και του παρακειμένου στην

ενεργητική φωνή

Miniteris: το απαρέμφατο μέλλοντα και τη μετοχή ενεστώτα (να ληφθεί υπ’ όψιν το

υποκείμενο)

Peperissem: β ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα και υποτακτικής παρατατικού στην

παθητική φωνή

Possum: β πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα και υπερσυντελίκου

futura sum: να αναγνωριστεί γραμματικά ο τύπος και να γραφεί το γ πληθυντικό

οριστικής μέλλοντα και συντελεσμένου μέλλοντα (αφού λάβετε υπ’ όψιν το υποκείμενο

αυτού του τύπου μέσα στο κείμενο) (Μον. 10)

ΘΕΜΑ Δ

α. standi, fessa, sibi, loco, corpore, hostem, pati: να χαρακτηριστούν συντακτικά οι

όροι. (Μον. 10)

β. Licet mihi ostendas agmina militum: Να αναγνωρισθεί το είδος της δευτερεύουσας

πρότασης και να αιτιολογηθεί ο τρόπος εκφοράς της (έγκλιση και χρόνο) (Μον. 5)

ΘΕΜΑ Ε

α. Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου που υπάρχει στην τελευταία

περίοδο και να τον μετατρέψετε, ώστε να δηλώνει το απραγματοποίητο στο παρελθόν.

(Μον. 6)

www.24grammata.com




132

β. semper tamen meminero …conservatam esse: να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη

σε ενεργητική (Μον. 3)

γ. Ego libenter tibi mea sede cedo: Να μετατραπεί σε πλάγιο λόγο με ρήμα εξέρτησης

Caecilia respondit (Μον. 3)

δ. congruens: να αναλυθεί η μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.

(Μον. 3)

www.24grammata.com




133



Α. Να μεταφράσετε το παρακάτω κείμενο:

Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod

Asiam vidit sed in Asia continenter vixit. Quam ob rem accusatores non Asiae nomen

Murenae obiecerunt, ex qua laus familiae, memoria generi. honos et gloria nomini

constituta est, sed aliquod flagitium ac dedecus aut in Asia susceptum aut ex Asia

deportatum. Meruisse vero stipendia in eo bello virtutis fuit;

Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis? Sed antiquitatem tibi placere dicis,

quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antlqui, sed sic loquere, ut viri

aetatis nostrae; atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoria et in

pectore (Μον. 40)


1.α. Να γράψετε τις πτώσεις που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω συνεκφορές:

Homo inepte: τη γενική και την αφαιρετική του ενικού αριθμού

Viri antiqui: τη δοτική και την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού. (Μον. 8)

β. Να γράψετε τον τύπο που ζητείται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

rem: τη γενική του ενικού αριθμού

memoria: τη δοτική του ενικού αριθμού

nomini: την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού

flagitium: την αφαιρετική του ενικού αριθμού

eo: την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος

tibi: τη γενική του ενικού αριθμού στο ίδιο πρόσωπο

aetatis: την αιτιατική του ενικού αριθμού (Μον. 7)

2.α. Να γράψετε τον τύπο που ζητείται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα:

Habet: το β ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή

Laudare: το γ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή

Vixit: το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή

Taces: το β πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρατατικού στην ίδια φωνή

Dicis: το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στην παθητική φωνή

(Μον. 10)

Β. vidit: να γράψετε όλες τις πτώσεις του γερουνδίου και την αιτιατική του σουπίνου

(Μον. 5)

3.α. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τους παρακάτω όρους:

Murena, gloria, ex Asia, placere, a C. Caesare (Μον. 10)

Β. quod a C. Caesare scriptum est:

Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική (Μον. 5)

4.α. Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod

Asiam vidit sed in Asia continenter vixit.

www.24grammata.com




134

Να αναγνωρίσετε όλες τις παραπάνω προτάσεις του αποσπάσματος (μον. 2), να

αιτιολογήσετε την έγκλιση των δευτερευουσών προτάσεων (μον. 3) και να

χαρακτηρίσετε τον υποθετικό λόγο (μον. 2) (Μον. 7)

Β. Να χαρακτηρίσετε πλήρως συντακτικά τις λέξεις:

Suspicionem:

Luxuriae:

Antiquitatem:

Nostrae: (Μον. 8)

www.24grammata.com




135


(Μάιος 2008)

Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi

proponebam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem meam

conformabam. Sic enim -laudem et honestatem solum expetendo, omnes cruciatus

corporis et omnia pericula mortis parvi esse ducendo- me pro salute vestra in tot ac

tantas dimicationes obicere potui.

solus Quintus Mucius Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit.

Quin etiam cum Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae: «Licet mihi ostendas agmina

militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem

iudicabo Marium. (Μον. 40)


1.α. Να γράψετε τον ίδιο τύπο των παρακάτω λέξεων στον άλλο αριθμό: mihi, corporis,

pericula, augur, hac, agmina, militum (Μον. 7)

β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

bene: τη γενική ενικού του επιθέτου στο αρσενικό γένος στο συγκριτικό και στον

υπερθετικό βαθμό.

excellentes: τον ίδιο τύπο στους άλλους βαθμούς

omnes cruciatus: την αφαιρετική ενικού

tantas dimicationes: την αφαιρετική πληθυντικού (Μον. 8)

2.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς

τύπους:

proponebam: την αφαιρετική του σουπίνου

colendo: το γ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή

conformabam: το γ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής μέλλοντα στην παθητική

φωνή

obicere: το απαρέμφατο μέλλοντα στην παθητική φωνή

potui: το β πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού

noluit: το β πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα

instaret: τον ίδιο τύπο στην υποτακτική παρακειμένου στην ίδια φωνή.

circumsedisti: το β πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην παθητική

φωνή. (Μον. 8)

β. gerendi: να γράψετε τις μετοχές όλων των χρόνων στην ονομαστική ενικού του

αρσενικού γένους στην ίδια φωνή.

miniteris: να γράψετε το γ πληθυντικό πρόσωπο στην υποτακτική όλων των χρόνων

(Μον. 7)

3.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:

colendo, excellentes, mortis, parvi, obicere, solus, augur, Sullae, quibus, hostem.

(Μον. 10)

β. licet mortem miniteris: Να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης, το συντακτικό ρόλο,

τον τρόπο εισαγωγής και να αιτιολογήσετε την έγλιση και το χρόνο εκφοράς

(Μον. 5)

4.α. administrandi rem publicam:

Να γίνει η γερουνδιακή έλξη και να διευκρινίσετε αν η έλξη είναι υποχρεωτική ή όχι

(Μον. 6)

www.24grammata.com




136

β. Solus Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit:

Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, αφού τον εξαρτήσετε από το Cicero dixit....

(Μον. 6)

γ. quas ego mihi proponebam: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

(Μον. 3)

www.24grammata.com




137


A. Να μετφραστούν τα κείμενα:

Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset et eum a ianua quaereret,

exclamanit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignatus (…)

«Quid?» inquit « Ego non cognosco vocem tuam?» Visne scire quid Nasica

responderit?

Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis

iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo

inepte, taces, ut consequaris, quod vis? Sic ergo vive, ut viri antlqui, sed sic loquere, ut

viri aetatis nostrae;

Quamvis infesto et minaci animo perveneras, cur, cum in conspectu Roma fuit, tibi non

succurrit: «intra illa moenia domus ac penates mei sunt, mater coniunx liberique»?

Ergo ego nisi peperissem, Roma non oppugnaretur.

Cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse, Sertorius eum iussit tacere;


amicis futurus esset. Postridie eius diei Sertorius, admissis amicis in cubiculum suum,

dixit eis visum in somno sibi esse cervam, quae perisset, ad se reverti.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1.α. Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

paucis diebus: γενική πληθυντικού αριθμού

sermone obsoleto: γενική ενικού αριθμού

aetatis nostrae: γενική πληθυντικού αριθμού

minaci animo: κλητική ενικού αριθμού

illa moenia: δοτική πληθυντικού αριθμού

penates mei: γενική πληθυντικού αριθμού

coniunx: αιτιατική ενικού αριθμού

eum locum: ονομαστική πληθυντικού αριθμού

β. vocem tuam: Να κλίνετε τη συνεκφορά στον αριθμό που βρίσκεται, αφού πρώτα

τρέψετε την αντιστοιχία του πρώτου προσώπου.

multis annis: Να κλίνετε τη συνεκφορά στον αριθμό που βρίσκεται, αφού πρώτα

τρέψετε το επίθετο στο συγκριτικό βαθμό.

2α. Να μεταφέρετε τις παρακάτω λέξεις στους άλλους βαθμούς: paucis, aperte, inepte,

infesto, postero.

b. Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω

ρηματικούς τύπους:

quaereret: ο ίδιος τύπος στο μέλλοντα (Να ληφθεί υπ' όψιν το υποκείμενο)

mentiebatur: β ενικό προστακτικής ενεστώτα

vis(ne): β πληθυντικό Οριστικής Ενεστώτα

responderit: ο ίδιος τύπος στον Παρατατικό

peperissem: μετοχή Μέλλοντα

oppugnaretur: γ ενικό Υποτακτικής Παρατατικού της παθητικής περιφραστικής

συζυγίας (Να ληφθεί υπ' όψιν το υποκείμενο).

Praecepit: β ενικό προστακτικής ενεστώτα και γ πληθυντικού προστακτικής Μέλλοντα

στη φωνή που βρίσκεται

Futurus esset: ο ίδιος τύπος στον Ενεστώτα

Perisset: γενική ενικού ουδετέρου γένους της μετοχής ενεστώτα και αφαιρετική

γερουνδίου

www.24grammata.com




138

Reverti: απαρέμφατο παρακειμένου (Να ληφθεί υπ' όψιν το υποκείμενο)

γ. loquaris: Να γράψετε τους ενεργητικούς τύπους (Να ληφθεί υπ' όψιν το υποκείμενο)

inventam esse: Να γράψετε τους ονοματικούς τύπους στην ίδια φωνή (Να ληφθεί υπ'

όψιν το υποκείμενο)

3.α. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις λέξεις: diebus, se, cum matre, sermone

b. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις παρακάτω προτάσεις των κειμένων

-quod Nasica tam aperte mentiebatur

-Ego non cognosco vocem tuam?

- Visne scire?

-proinde quasi cum matre Evandri nunc perveneras

4a. Να εξαρτήσετε τις παρακάτω προτάσεις από τις φράσεις που βρίσκονται στην

παρένθεση:

-Visne scire quid Nasica responderit? (Rogabat)

-Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis

iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. (Is dixit)

b. Στις παρακάτω φράσεις να τρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ:

- …exclamanit Nasica se domi non esse

- Cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse, Sertorius eum iussit tacere;


amicis futurus esset.

γ. Ergo ego nisi peperissem, Roma non oppugnaretur. Να αναγνωρίσετε το είδος του

υποθετικού λόγου και στη συνέχεια να τον τρέψετε σε υπόθεση δυνατή ή πιθανή.

δ. admissis amicis in cubiculum suum: Να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα

πρόταση εισαγόμενη με τον cum (ιστορικό – διηγηματικό).

www.24grammata.com




139

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ Α. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να τη βάλετε σε κύκλο

1. Everto σημαίνει:

α. ακολουθώ

β. καταστρέφω

γ. μοιράζω

2. Dico σημαίνει:

α. μιλάω

β. διηγούμαι

γ. λέω

3.Rogo συντάσσεται:

α. με δύο δοτικές

β. με αιτιατική

γ. με αιτιατική και δοτική

4.Το recipio ανήκει:

α. στη β΄ συζυγία

β. στη γ΄ συζυγία

γ. στη δ΄ συζυγία

5.Το Brenno στο κείμενο 21 είναι:

α. δοτική

β. αφαιρετική

γ. κλητική

6.το iure στο κείμενο 21 είναι:

α. αφαιρετική του μέσου

β. αφαιρετική του τρόπου

γ. αφαιρετική του οργάνου

7.Το abeuntes είναι μετοχή:

α. αιτιατικής πληθυντικού

β. ονομαστικής πληθυντικού

γ. γενικής ενικού

8. In exilio δηλώνει:

α .εμπρόθετο επιρρηματικό προσδιορισμό τόπου

β. εμπρόθετο επιρρηματικό προσδιορισμό κατάστασης

γ. εμπρόθετο επιρρηματικό χρόνου

9. Το coetus σημαίνει:

α. χορεία

β. μέρος

γ. θέση

10. Το consulo συντάσσεται:

α. δοτική αντικειμενική

www.24grammata.com




140

β. δοτική χαριστική

γ. δοτική του κρίνοντος

11. Ποια ομάδα ανήκει στην δ΄ κλίση:

α. alius, coetus, numerus

β. coetus, corpus, virtus

γ. coetus, motus, fructus

12. Ποιο από τα παρακάτω συντάσσεται με δοτική:

α.pareo

β. spero

γ. repono

13. Ποιο από τα παρακάτω επίθετα έχει παραθετικά:

α. immortalis

β. fortis

γ. sempiternus

14. Στο κείμενο 22 το deorum συντακτικά είναι:

α. γενική υποκειμενική από το coetu

β. γενική διαιρετική στο coetu

γ. γενική αντικειμενική από το coetu

15 To gloriae στο κείμενο 22 συντακτικά είναι:

α. δοτικής πτώσης αντικείμενο στο serviamus

β. αφαιρετικής πτώσης αντικείμενο στο serviamus

γ. γενική αντικειμενική από το posteritas

16. To sumo σημαίνει:

α. παίρνω

β. δίνω

γ. συγκρατώ

17. Το persaepe είναι επίρρημα:

α. χρόνου

β. ποσού

γ. τρόπου

18. To funus είναι ουσιαστικό:

α. γένους αρσενικού

β. γένους θηλυκού

γ. γένους ουδετέρου

19.Το paulo στο κείμενο 23 συντακτικά είναι:

α. αφαιρετική του χρόνου

β. αφαιρετική του μέτρου

γ. αφαιρετική της συχνότητας

20.Η μετοχή cohibitae στο κείμενο 23 συντακτικά είναι:

α. αιτιολογική

www.24grammata.com




141

β. επιθετική

γ. χρονική

Β. Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της λέξης στην παρένθεση:

1. Hercules-----------rogabat (Ego)

2. Illi Graecos iam -----------------secutus erat (abeo)

3. Brutus -----------------neglegit (puer)

4. Zeno interrogaverat quid Plato -------------------(ago)

5. ---------------------Paeto, Arria conduxit ingentem naviculam (aegroto)

Γ. Συστοιχίστε τις λέξεις της ομάδας Α με εκείνες της ομάδας Β.

Α Β

1. Interimo a. fero

2 abeo b.Νομίζω

3posteritas c. ελπίζω

4. υπομένω d.μεταγενέστεροι

5. νοικιάζω e. ανεβαίνω

6. ascendo f. ζω

7. puto g. φεύγω

8.spero h.παίρνω

9.vivo i. conduco

10. sumo j. εξολοθρεύω

Δ. Πόσα και ποια είδη υποτακτικής έχουμε;

Ποια η διαφορά μεταξύ υποτακτικής και οριστικής;

Τι ονομάζουμε απόλυτη αφαιρετική;

Ε. Να μεταφραστούν οι προτάσεις στα λατινικά:

1. Μετά την πράξη αυτή επέστρεψε στην εξορία

2. Να ελπίζετε όσα θέλετε!

3. Η Αρρία ήταν άρρωστη και πέθανε

ΣΤ. Ασκήσεις πολλαπλής επιλογής. Να βάλετε σε κύκλο τη σωστή απάντηση.

1. To credo συντάσσεται:

α. γενική + απαρέμφατο

β. αφαιρετική + απαρέμφατο

γ. δοτική + απαρέμφατο

2. To mentior σημαίνει:

α. μεταχειρίζομαι

β. αναφωνώ

γ. λέω

3. In curiam (Κείμενο 25) σημαίνει:

α. εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός από τόπου

β. εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός κίνηση σε τόπο

γ. εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός τόπου

4.O πληθυντικός muri σημαίνει:

www.24grammata.com




142

α. τοίχοι

β. τείχοι

γ. τοίχοι & τείχοι

5.Το impleo σημαίνει:

α. συμπληρώνω

β. γεμίζω

γ. πληρώνω

6. Το cervicibus είναι αφαιρετική γένους:

α. αρσενικού

β. θηλυκού

γ. ουδέτερου

Ζ. Να γραφεί η σύνταξη των λέξεων

1. ostendo

2. confido

3. inhaereo

4. dignus

5. scribo

6. impleo

7. depono

8. interrogo

9. credo

H. Τι είναι συντακτικά οι όροι:

1. domi (K. 24)

2. poetam (K. 24)

3. ostendensque (K.25)

4. ex arbore (K.25)

5. constantia (K. 26)

Θ. Να μεταφράσετε στα λατινικά τις παρακάτω προτάσεις

1. Ο Κάτωνας φέρνει στο κάστρο ένα βιβλίο

2. Πάρα πολύ λυπημένη έγραψα αυτά

3. Μην έχεις εμπιστοσύνη στα τείχη της πόλης

Ι. Πως εκφράζεται η απαγόρευση στα λατινικά;

ΙΑ. Πολλαπλής επιλογής.

1. Ποιο από τα παρακάτω επίθετα δεν έχει παραθετικά:

α. Vietus

β. maturus

γ. puter

2. Το videor συντάσσεται:

α. με δοτική

β. με αφαιρετική

www.24grammata.com




143

γ. με γενική

3. Στο Κ. 28 το propter scelus είναι:

α. εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας

β. εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του εσωτερικού αναγκαστικού αιτίου

γ. εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου

4..To doceo συντάσσεται:

α. με αιτιατική + αιτιατική

β. με αιτιατική + γενική

γ. με αιτιατική + δοτική

5. Το curro συντάσσεται:

α. με δοτική

β. με αφαιρετική

γ. με γενική

ΙΒ. Να γραφτεί η γενική των ουσιαστικών

Urbe

Aetate

Tragoediam

Servus

Scelus

Litteris

Hominem

Corpus

Dies

Laus

ΙΓ. Εκφορά αιτιολογικών προτάσεων

ΙΔ. Να γίνει χρονική αντικατάσταση στο ρήμα orabat στο β΄ ενικό και β΄ πληθυντικό.

IE. Να γραφτεί η σύνταξη των παρακάτω λέξεων

1.edico

2.lacesso

3.spolio

4.opera

5.multo

6.propono

7.pro

8.subvenio

9.medeor

ΙΣΤ. Ποιοι είναι οι ονοματικοί τύποι ενός ρήματος;

ΙΖ. Ποια είναι τα παρεπόμενα ενός ρήματος;

ΙΗ. Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του ρήματος

1.Illa edixit ut omnes pugna -------------(abstineo)

www.24grammata.com




144

2.-----------et--------------- homines excellentes animum et mentem meam conformabam

(colo, cogito)

3.Quibus nemo potest -------------(medeor)

4.Iudicia ------------- sunt (constitua)

ΙΘ. Να κλιθούν τα ουσιαστικά στον ενικό και τον πληθυντικό σε όλες τις πτώσεις:

urbs, dictator, coetus, dies, pater, oculum, navis, lacrima, dominus, vox, domus, ficus.

1. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ-Ι.

Α. Να μετατρέψετε στις παρακάτω προτάσεις την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

1) Itaque cavete periculum (25)

2) Fiduciam deponite. (25)

3) Tu hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso

rediens tecum deduc. (28)

4) atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoria et in pectore:

«tamquam scopulum, sic fugias verbum insolens atque inauditum» (41)

5) Postea Plato quidam Sardianus hominem comprehendit et in custodiam (28)

6) Murenam laudare debemus, quod Asiam vidit (30)

7) et adulescens fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit (31)

8) Quam multas imagines fortissimorum virorum-non solum ad intuendum, verum

etiam ad imitandum— scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt! (32)

9) Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi

proponebam. (32)

10) Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem meam conformabam

(32)

11) Sic enim -laudem et honestatem solum expetendo, - me pro salute vestra in tot ac

tantas dimicationes obicere potui. (32)

12) tum Arria dolori dabat (23)

13) Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis

spectandum praebuit. (36)

14) Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uteretur,

vultum risu solvit et protinus dixit: (36)

15) «Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem

miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium». (40)

16) non Sicanorum aut Pelasgorum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed aetatis

suae verbis utebantur. (41)

17) Hac re audita Augustus voluit filiam deterrere quominus id faceret. (47)

18) Quid ergo non times ne istae te calvam faciant? (47)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ - ΙΙ. Α. Να μετατρέψετε στις παρακάτω προτάσεις την παθητική σύνταξη σε ενεργητική:

1) Tum Camillus absens dictator est factus (a Romanis) (21)

2) Nunc intellego, qui non videat coniurationem esse factam (a Catilina) (42)

3) Interrogo vos quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore (ab aliquo) (25)

4) is fores reserari eosque intromitti iussit (a domesticis) (34)

5) et mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse (36)

www.24grammata.com




145

6) Sulla senatum armatus coegerat ut C. Marius quam celerrime hostis iudicaretur. (40) 7) semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse (40)

8) Nescio enim quis possit diligere eum a quo se metui putet (44)

9) Haec tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur. (45)

10) Cerva alba eximiae pulchritudinis Sertorio a Lusitano quodam dono data erat. (48)

11) Si quid durius ei videbatur, quod imperandum militibus esset, a cerva sese monitum

esse praedicabat. (48)

12) Cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse, Sertorius eum iussit tacere;

(48)

13) Postridie eius diei Sertorius dixit eis visum in somno sibi esse cervam ad se

reverti.(48)

14) Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium de interfiendo Caesare cognovisset,

cultellum tonsorium quasi unguium resecandorum causa poposcit (49)

15) Clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam obiurgandam venit

(49)

Β. Στις παρακάτω προτάσεις να εκφράσετε την απαγόρευση με άλλον τρόπο:

1)Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis.

(25)

2) Noli spectare quanti homo sit (28)

Γ. Να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές έτσι ώστε η δευτερεύουσα πρόταση να δηλώνει:

α) το προτερόχρονο στο παρελθόν, β) το υστερόχρονο στο παρόν

Visne scire quid Nasica responderit? (24)

Δ. Στις παρακάτω προτάσεις να αναλύσετε τις υπογραμμισμένες μετοχές σε

δευτερεύουσες προτάσεις:

-quibus interemptis aurum omne recepit (21)

- Deinde, cum lacrimae suae, diu cohibitae vincerent prorumperentque, egrediebatur

(23)

- Tum Ennius indignatus, quod Nasica tam aperte mentiebatur, inquit (24)

E. Να μεταφερθεί ο ππαρακάτω υποθετικός λόγος στα υπόλοιπα είδη:

-Αt contra hos, si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet. (1ος

υποθ. λόγος – Υπόθεση ανοιχτή στο παρόν) (43)

www.24grammata.com




146

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ & ΤΩΝ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 21 & 22 1. Singularis

Dativus: A. pecuniae, praedae, auro, exilio, facto, Romae, Gallo, Pisauro, Ardae

B: Bruto, Camillo, deo, numero, patriae, bono, viro, gloriae

Ablativus: Α. pecunia, praeda, auro, exilio, facto, Roma, Gallo, Pisauro, Arda

B: Bruto, Camillo, deo, numero, patria, bono, viro, gloria

Pluralis

Dativus: A. pecuniis, praedis, auris, exiliis, factis, Roma δεν έχει πληθυντικό, Gallis,

Pisaurum δεν έχει πληθυντικό, Arda δεν έχει πληθυντικό.

B: Brutis, Camillis, (deis) (diis) dis, numeris, patriis, bonis, viris, gloriis

Ablativus: Α pecuniis, praedis, auris, exiliis, factis, Roma δεν έχει πληθυντικό, Gallis,

Pisaurum δεν έχει πληθυντικό, Arda δεν έχει πληθυντικό.

B: Brutis, Camillis, (deis) (diis) dis, numeris, patriis, bonis, viris, gloriis

Σημείωση: Τα κύρια ονόματα δεν έχουν πληθυντικό γενικά. Γράφουμε τον πληθυντικό

μόνο αν μας δίδονται σε πληθυντικό αριθμό στο κείμενο, εννοώντας τα ως έκφραση για

οικογένεια (σόϊ)

2. Singularis

Nominativus: exilium aurum deus vir

Genetivus: exilii (i) auri dei viri

Dativus: exilio auro deo viro

Accusativus: exilium aurum deum virum

Vocativus: exilium aurum divus, dive, deus, (dee) vir

Ablativus: exilio auro deo viro

Pluralis

Nominativus: exilia aura (dei), (dii), di viri

Genetivus: exiliorum aurorum deorum, deum virorum & virum

Dativus: exiliis auris (deis), (diis), dis viris

Accusativus: exilia aura deos viros

Vocativus: exilia aura (dei), (dii), di viri

Ablativus: exiliis auris (deis), (diis), dis viris

Σημείωση: To aurum-i δεν έχει πληθυντικό παρά μόνο όταν σημαίνει χρυσά

αντικείμενα.

3.a)Κείμενο 21: deletis: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή, με υποκείμενο το

legionibus, εκφράζει πράξη προγενέστερη από εκείνη του ρήματος everterunt

-Divisam: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο praedam, εκφράζει πράξη

προγενέστερη από εκείνη του ρήματος fuerat

www.24grammata.com




147

-Absens: εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο Camillus του ρήματος

factus est, εκφράζει πράξη σύγχρονη από εκείνη του ρήματος.

-Abeuntes: χρονική μετοχή συνημμένη στο αντικείμενο Gallos του ρήματος secutus est,

εκφράζει πράξη σύγχρονη από εκείνη του ρήματος

-Interemptis: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή, με υποκείμενο το quibus, εκφράζει

πράξη προγενέστερη από εκείνη του ρήματος, recepit.

-Appensum: αιτιολογική μετοχή συνημμένη στό υποκείμενο quod του ρήματος dedit,

εκφράζει πράξη προγενέστερη από εκείνη του ρήματος.

-Rogatus: χρονική μετοχή συνημμένη στο εννοούμενο υποκείμενο hic του ρήματος

reversus est, εκφράζει πράξη προγενέστερη από εκείνη του ρήματος.

Β)Κείμενο 22: qui hanc … stabiliverunt. Πρόταση δευτερεύουσα αναφορική, εισάγεται

με την αναφορική αντωνυμία qui και εκφέρεται με οριστική Παρακειμένου

stabiliverunt.

-quod … rectissimum: Πρόταση δευτερεύουσα αναφορική ως επεξήγηση στο id,

εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod και εκφέρεται με οριστική Ενεστώτα, est.

-quae volumus: Πρόταση δευτερεύουσα αναφορική ως αντικείμενο στο speremus,

εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae και εκφέρεται με οριστική Ενεστώτα,

volumus.

-quod acciderit: Πρόταση δευτερεύουσα αναφορική ως αντικείμενο στο feramus,

εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod και εκφέρεται με οριστική Mέλλοντα,

acciderit.

4. Singularis

N. Brennus Gallus Allia Romanus Roma Capitollium Ardea Pisaurum

G. Brenni Galli Alliae Romani Romae Capitollii/-i Ardeae Pisauri

V. Brenne Galle Allia Romane Roma Capitollium Ardea Pisaurum

Singularis

N. Brutus Camillus Decius Curius Fabricius Scipio

G. Bruti Camilli Decii/-i Curii/-i Fabricii/-i Scipionis

V. Brute Camille Deci Curi Fabrici Scipio

4 Α΄ ΣΥΖΥΓΙΑ – ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ: AMO –AMAVI –AMATUM -AMARE

P

R

A

E

SE

N

S

Indicativus Coniunctivus Imperativus Infinitivus Participium

Amo Amem _

Amàre

Amans -ntis

Amas Ames Ama

Amat Amet _

Amamus Amemus _

Amatis Ametis Amate

Amant Ament _

IM

PE

RF

EC

TU

M

Amabam Amarem

Amabas Amares

Amabat Amaret

Amabamus Amaremus

Amabatis Amaretis

Amabant Amarent

F Amabo Amaturus-a-um sim _

www.24grammata.com




148

U

TU

R

U

M

Amabis Amaturus-a-um sis Amato Amaturum–am–um

Esse

Amaturos-as-a Esse

Amaturus

Amatura

Amaturum

Amabit Amaturus-a-um sit Amato

Amabimus Amaturi –ae -a simus _

Amabitis Amaturi –ae -a sitis Amatote

Amabunt Amaturi -ae -a sint Amanto

P

ER

FE

C

TU

M

Amavi Amaverim

Amavisti Amaveris

Amavit Amaverit Amavisse

Amavimus Amaverimus

Amavistis Amaveritis

Amaverunt ,amavère Amaverint

PLUS

QUA

MPER

FECT

UM

Amaveram Amavissem

Amaveras Amavisses

Amaverat Amavisset

Amaveramus Amavissemus

Amaveratis Amavissetis

Amaverant Amavissent

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

Amavero

Amaveris

Amaverit

Amaverimus

Amaveritis

Amaverint

Gerundium Supinum Genetivus: amandi Accusativus : amatum

Dativus: amando Ablativus: amatu

Accusativus: amandum

Ablativus: amando

Α΄ ΣΥΖΥΓΙΑ – ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ: ROGO –ROGAVI –ROGATUM -ROGARE

P

R

A

E

SE

N

S


Rogo Rogem _

rogàre

Rogans -ntis

Rogas Roges Roga

Rogat Roget _

Rogamus Rogemus _

Rogatis Rogetis Rogate

Rogant Rogent _

IM

PE

RF

EC

TU

M

Rogabam Rogarem

Rogabas Rogares

Rogabat Rogaret

Rogabamus Rogaremus

Rogabatis Rogaretis

Rogabant Rogarent

F

U

TU

Rogabo Rogaturus-a-um sim _

Rogaturum–am–um

Esse

Rogaturus Rogabis Rogaturus-a-um sis Rogato

Rogabit Rogaturus-a-um sit Rogato

www.24grammata.com




149

RU

M

Rogabimus Rogaturi –ae -a simus _

Rogaturos-as-a

Esse

Rogatura

Rogaturum Rogabitis Rogaturi –ae -a sitis Rogatote

Rogabunt Rogaturi -ae -a sint Roganto

P

ER

FE

C

TU

M

Rogavi Rogaverim

Rogavisti Rogaveris

Rogavit Rogaverit Rogavisse

Rogavimus Rogaverimus

Rogavistis Rogaveritis

Rogaverunt

Rogavère

Rogaverint

PLUS

QUA

MPER

FECT

UM

Rogaveram Rogavissem

Rogaveras Rogavisses

Rogaverat Rogavisset

Rogaveramus Rogavissemus

Rogaveratis Rogavissetis

Rogaverant Rogavissent

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

Rogavero

Rogaveris

Rogaverit

Rogaverimus

Rogaveritis

Rogaverint

Gerundium Supinum Genetivus: Rogandi Accusativus: Rogatum

Dativus: Rogando Ablativus: Rogatu

Accusativus: Rogandum

Ablativus: Rogando

ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ –SUM

P

R

A

E

SE

N

S


Sum Sim _

Esse

(sens)

Es Sis Es

Est Sit _

Sumus Simus _

Estis Sitis Este

Sunt Sint _

IM

PE

R

FE

C

TU

M

Eram Essem

Eras Esses

Erat Esset

Eramus Essemus

Eratis Essetis

erant Essent

F

U Indicativus Coniunctivus Imperativus Infinitivus Participium

Ero Futurus-a-um sim _

www.24grammata.com




150

T

U

R

U

M

Eris Futurus-a-um sis Esto Futurum –am –um

Esse

Futuros –as –a esse

Futurus

Futura

Futurum

Erit Futurus-a-um sit Esto

Erimus Futuri-ae-a simus _

Eritis Futuri –ae-a sitis Estote

erunt Futuri –ae-a sint Sunto

P Fui Fuerim

ER Fuisti Fueris

FE Fuit Fuerit Fuisse

C Fuimus Fuerimus

TU Fuistis Fueritis

M Fuerunt ή fuère Fuerint

PLUS

QUA

MPER

FECT

UM

Fueram Fuissem

Fueras Fuisses

Fuerat Fuisset

Fueramus Fuissemus

Fueratis Fuissetis

Fuerant Fuissent

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

Fuero

Fueris

Fuerit

Fuerimus

Fueritis

Fuerint

B΄ ΣΥΖΥΓΙΑ – ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

DELEO –DELEVI- DELETUM -DELERE P

R

A

E

SE

N

S


Deleo Deleam _

Delère

Delens -ntis

Deles Deleas Dele

Delet Deleat _

Delemus Deleamus _

Deletis Deleatis Delete

Docent Deleant _

IM

PE

RF

EC

TU

M

Delebam Delerem

Delebas Deleres

Delebat Deleret

Delebamus Deleremus

Delebatis Deleretis

Delebant Delerent

F

U

TU

R

U

M

Delebo Deleturus-a-um sim _

deleturum–am–um

Esse

deleturos-as-a Esse

Deleturus

Deletura

Deleturum

Delebis Deleturus -a-um sis Deleto

Delebit Deleturus -a-um sit Deleto

Delebimus Deleturi –ae -a simus _

Delebitis Deleturi –ae -a sitis Deletote

Delebunt Deleturi -ae -a sint Delento

P delevi Deleverim

www.24grammata.com




151

ER

FE

C

TU

M

delevisti Deleveris

delevit Deleverit delevisse

delevimus Deleverimus

delevistis Deleveritis

deleverunt, delevère Deleverint

PLUS

QUA

MPER

FECT

UM

deleveram Delevissem

deleveras Delevisses

deleverat Delevisset

deleveramus Delevissemus

deleveratis Delevissetis

deleverant Delevissent

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

delevero

deleveris

deleverit

deleverimus

deleveritis

deleverint

Gerundium Supinum Genetivus: delendi Accusativus: deletum

Dativus: delendo Ablativus: deletu

Accusativus: delendum

Ablativus: delendo

Α΄ ΣΥΖΥΓΙΑ – ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ: SPERO –SPERAVI –SPERATUM -SPERARE

P

R

A

E

SE

N

S


Spero Sperem _

Speràre

Sperans -ntis

Speras Speres Spera

Sperat Speret _

Speramus Speremus _

Speratis Speretis Sperate

Sperant Sperent _

IM

PE

RF

EC

TU

M

Sperabam Sperarem

Sperabas Sperares

Sperabat Speraret

Speraberus Speraremus

Sperabatis Speraretis

Sperabant Sperarent

F

U

TU

R

U

M

Sperabo Speraturus-a-um sim _

Speraturum–

Speraturam

Speraturum

Esse

Speraturos-as-a

Esse

Speraturus

Speratura

Speraturum

Sperabis Speraturus-a-um sis Sperato

Sperabit Speraturus-a-um sit Sperato

Sperabimus Speraturi –ae -a simus _

Sperabitis Speraturi –ae -a sitis Speratote

Sperabunt Speraturi -ae -a sint Speranto

P Speravi Speraverim

www.24grammata.com




152

ER

FE

C

TU

M

Speravisti Speraveris

Speravit Speraverit Speravisse

Speravimus Speraverimus

Speravistis Speraveritis

Speraverunt,

Speravère

Speraverint

PLUS

QUA

M

PER

FECT

UM

Speraveram Speravissem

Speraveras Speravisses

Speraverat Speravisset

Speraveramus Speravissemus

Speraveratis Speravissetis

Speraverant Speravissent

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

Speravero

Speraveris

Speraverit

Speraverimus

Speraveritis

Speraverint

Gerundium Supinum Genetivus: Sperandi Accusativus : Speratum

Dativus: Sperando Ablativus: Speratu

Accusativus: Sperandum

Ablativus: Sperando

B΄ ΣΥΖΥΓΙΑ – ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ: PAREO –PARUI- PARITUM -PARERE P

R

A

E

SE

N

S


Pareo Paream _

Parère

Parens -ntis

Pares Pareas Pare

Paret Pareat _

Paremus Pareamus _

Paretis Pareatis Parete

Parent Pareant _

IM

PE

RF

EC

TU

M

Parebam Parerem

Parebas Pareres

Parebat Pareret

Parebamus Pareremus

Parebatis Pareretis

Parebant Parerent

F

U

TU

R

U

M

Parebo Pariturus-a-um sim _

pariturum–am–um

Esse

parituros-as-a Esse

Pariturus

Paritura

Pariturum

Parebis Pariturus-a-um sis Pareto

Parebit Pariturus-a-um sit Pareto

Parebimus Parituri –ae -a simus _

Parebitis Parituri –ae -a sitis Paretote

Parebunt Parituri -ae -a sint Parento

P

ER

FE

C

Parui Paruerim

Paruisti Parueris

Paruit Paruerit paruisse

Paruimus Paruerimus

www.24grammata.com




153

TU

M

Paruistis Parueritis

Paruerunt, Paruère Paruerint

PLUS

QUA

MPER

FECT

UM

Parueram Paruissem

Parueras Paruisses

Paruerat Paruisset

Parueramus Paruissemus

Parueratis Paruissetis

Paruerant Paruissent

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

Paruero

Parueris

Paruerit

Paruerimus

Parueritis

Paruerint

Gerundium Supinum Genetivus: parendi Accusativus: paritum

Dativus: parendo Ablativus: paritu

Accusativus: parendum

Ablativus: parendo

6. P

R

A

E

SE

N

S

Coniunctivus

Putem

Putes

Putet

Putemus

Putetis

Putent

IM

PER

FE

CTU

M

Putarem

Putares

Putaret

Putaremus

Putaretis

Putarent

F

U

TU

RU

M

Putaturus-a-um sim

Putaturus-a-um sis

Putaturus-a-um sit

Putaturi –ae -a simus

Putaturi –ae -a sitis

Putaturi -ae -a sint

P

ER

FE

C

TU

M

Putaverim

Putaveris

Putaverit

Putaverimus

Putaveritis

Putaverint

PLU

SQU

AM

PER

putavissem

putavisses

putavisset

putavissemus

www.24grammata.com




154

FEC

TU

M

putavissetis

putavissent

4. Α) Κείμενο 21: Brenno: αφαιρετική απόλυτη ιδιόμορφη

-Duce: επιθετικός προσδιορισμός στο Brenno

-Diu: επίρρημα χρόνου

-Dictator: κατηγορούμενο στο Camillus μέσω του συνδετικού ρήματος factus est.

-In exilio: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατάσταση

-pro quo: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει ανταλλαγή

-civitati: αντικείμενο έμμεσο στο ρήμα dedit

-Flumen: παράθεση στη λέξη Alliam

-propter praedam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του αναγκαστικού αιτίου

Β) Κείμενο 22:

- In coetu: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που μεταφορικά δηλώνει τον τόπο

-Corpus: Υποκείμενο στο απαρέμφατο esse (ετεροπροσωπία)

-Bonis: Δοτική Χαριστική από το consulamus

-Mortale: Κατηγορούμενο στο Corpus μέσω του απαρεμφάτου esse

-Virtutis: γενική υποκειμενική από το motus & gloriam

-Motus: Υποκείμενο στο απαρέμφατο esse (ετεροπροσωπία)

-Optimum: Κατηγορούμενο στο id μέσω του απαρεμφάτου esse

-Deorum: γενική υποκειμενική από το coetu

-Denique: επίρρημα χρόνου

8.Α)Rosa regina, Latini Romam condet.

B) Cicerone et Antonio consulibus, Catilina contra patriam coniuravit.

www.24grammata.com




155

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 21

& 22 & 23 1.Tum … reversus est: Τότε ο Κάμιλλος, ο οποίος είχε βρεθεί για αρκετό καιρό στην

εξορία κοντά στην Αρδέα εξαιτίας της λείας από τους Βηίους που δεν είχε μοιραστεί

ακριβοδίκαια, έγινε αρχιστράτηγος αν και απουσίαζε} αυτός ακολούθησε τους Γαλάτες

ενώ ήδη αποχωρούσαν: αφού τους εξολόθρευσε πήρε πίσω όλο το χρυσάφι. Επειδή

αυτό ζυγίστηκε εκεί έδωσε το όνομα στην πολιτεία} πράγματι λέγεται Πίσαυρο, γιατί

εκεί ζυγίστηκε το χρυσάφι. Μετά από αυτήν την πράξη γύρισε στην εξορία, από όπου

επέστρεψε όταν παρακλήθηκε.

-Imitemur nostros …repono. Arbitremur … sempiternam esse: Ας μιμούμαστε τους

δικούς μας Βρούτους, Καμίλλους, Δεκίους, Κουρίους, Φαβρικίους, Σκιπίωνες,

αμέτρητους άλλους οι οποίοι στερέωσαν αυτήν την πολιτεία. Εγώ βέβαια τους δίνω μια

θέση ανάμεσα στους αθάνατους θεούς. Ας πιστεύουμε τέλος ότι το σώμα των γενναίων

ανδρών και των σπουδαίων ανθρώπων είναι θνητό, όμως οι δυνάμεις της ψυχής και η

δόξα της ανδρείας είναι αιώνια.

-Filius mortuus est. Huic …redibat: Ο γιος πέθανε. Η Αρρία του ετοίμασε κηδεία έτσι

ώστε να αγνοείται από το σύζυγο} και όχι μόνο αυτό, αλλά ακόμη και όταν έμπαινε

στην κρεβατοκάμαρα του συζύγου προσποιόταν ότι ο γιος ζούσε, και στο σύζυγο που

συχνά ρωτούσε τι έκανε το παιδί, απαντούσε: «Καλά κοιμήθηκε, με όρεξη έφαγε».

Έπειτα , όταν τα δάκρυά της, που για πολύ καιρό είχαν συγκρατηθεί, τη νικούσαν και

ξεσπούσαν, έβγαινε έξω} τότε παραδινόταν στη θλίψη και λίγο αργότερα επέστρεφε με

τα μάτια στεγνά.

2. – Divisam: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο praedam, εκφράζει

πράξη προγενέστερη από εκείνη του ρήματος fuerat

-quibus interemptis: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή, υποκείμενο μετοχής το

quibus εκφράζει πράξη προγενέστερη από εκείνη του ρήματος, recepit.


εκφράζει πράξη σύγχρονη από εκείνη του ρήματος.

-In coetu: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που μεταφορικά δηλώνει τον τόπο

-In numero: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που μεταφορικά δηλώνει τον

τόπο

-Rem publicam: αντικείμενο στο stabiliverunt

-Equidem: επίρρημα τρόπου

-Animi: γενική υποκειμενική από το motus

-Hominum: γενική κτητική στο mortale

-virtutis: γενική υποκειμενική από το motus & το gloriam

-Esse: Αντικείμενο στο arbitremur

-a marito: ποιητικό αίτιο

-Funus: αντικείμενο έμμεσο στο paravit

-Vivere: ειδικό απαρέμφατο & αντικείμενο στο simulabat. (υποκείμενο απαρεμφάτου

το filium –ετεροπροσωπία)

-filium: υποκείμενο απαρεμφάτου, vivere –ετεροπροσωπία

-Dolori: αντικείμενο έμμεσο στο dabat.

-Diu: επίρρημα χρόνου

-Cubiculum: αντικείμενο του ρήματος intraverat

www.24grammata.com




156

3.Singularis – Dativus

Alliae, Romae, pecuniae, Ardeae, praedae, publicae, patriae, gloriae, Arriae, lacrimae,

naviculae

Pluralis –Genetivus

_____, ___, ______, ________, praedarum, publicarum, patriarum, gloriarum, _____,

lacrimarum, navicularum.

5. Singularis

Accusativus: Brennum, Gallum, Romanum, Capitollium, Camillum, exilium

Vocativus: Brenne, Galle, Romane, Capitollium, Camille, exilium,

Accusativus: aurum, factum, numerum, virum, animum, maritum, filium, cubiculum.

Vocativus: aurum, factum, numere, vir, anime, marite, fili, cubiculum.

Accusativus: puerum, cibum, oculum, το arma δεν έχει ενικό, Illyricum, Cladium,

Paetum, Scribonianum

Vocativus: puer, cibe, ocule, Illyrice, Cladi, Paete, Scriboniane

Pluralis

Genetivus: Brennorum, Gallorum, Romanorum, το Capitollium δεν έχει πληθυντικό,

Camillorum, exiliorum, aurorum (χρυσά αντικείμενα), factorum, numerorum, virorum,

animorum, maritorum, filiorum, cubiculorum, puerorum, ciborum, oculorum, armorum,

τα υπόλοιπα ουσιαστικά δεν έχουν πληθυντικό.

Accusativus: Brennos, Gallos, Romanos, Camillos, exilia, aura (χρυσά αντικείμενα),

facta, numeros, viros, animos, maritos, filios, cubicula, pueros, cibos, oculos, armos

6. Praesens-Indicativus

Oras

Oratis

Imperfectum –Indicativus

Orabas

Orabatis

Futurum-Indicativus

Orabis

Orabitis

Perfectum-Indicativus

Oravisti

Oravistis

Plusquamperfectum- Indicativus

Oraveras

Oraveratis

Futurum Exactum- Indicativus

Oraveris

Oraveritis

7. Praesens-Coniunctivus

Respondeamus

Respondeant

Imperfectum – Coniunctivus

Responderemus

www.24grammata.com




157

Responderent

Futurum- Coniunctivus

Responsuri –ae –a simus

Responsuri –ae –a sint

Perfectum- Coniunctivus

Respoderimus

Responderint

Plusquamperfectum- Coniunctivus

Respodissemus

Respondissent

8. Praesens

Indicativus: paret

Coniunctivus: pareat

Imperativus: ____

9. Perfectum

Indicativus: dedisti, dedistis

Coniunctivus: dederis, dederitis

Imperativus: ____

10. sum – fui –esse

-Divido –divisi –divisum -dividěre (3)

-Fio – factus sum – fieri

-Abeo- abii (ivi) –abitum –abire (4)

-Sequor – secutus sum –sequi (3)

-Interimo – interemi –interemptum - interiměre (3)

-Recipio –recepi –receptum -recipěre (3)

-Appendo –appendi - appensum –appenděre (3)

-Dico –dixi –dictum –dicěre (3)


-Rogo –rogavi –rogatum –rogàre (1)

-Revertor –reverti – reverti (3)

-Revertor – reversus sum - reverti (3)

-imitor – imitatus sum –imitari (1)

-Stabilio- stabilivi- stabilitum- stabilire (4)

-Repono –reposui –repositum -reponěre (3)

-Arbitror – arbitratus sum – arbitrari (1)

-Aegroto – aegrotavi –aegrotatum –aegrotàre (1)

-Morior- mortuus sum – mori (3)

-Paro –paravi –paratum –paràre (1)

-Ignoro –ignoravi – ignoratum – ignoràre (1)

-Intro –intravi –intratum – intràre (1)

-Vivo- vixi –victum –vivĕre (3)

-Simulo –simulavi –simulatum – simulàre (1)


-Ago –egi –actum –agĕre (3)

-Respondeo – respondi –responsum – respondère (2)

-Quiesco –quievi –quietum – quiescĕre (3)

www.24grammata.com




158

-Sumo – sumpsi- sumptum - sumĕre (3)

-Cohibeo –cohibui –cohibitum – cohibère (2)

-Vinco –vici – victum - vincĕre (3)

-Prorumpo – prorupi – proruptum - prorumpĕre (3)

-Egredior – egressus sum –egrĕdi (3)

-Do –dedi - datum –dàre (1):δίνω

-Redeo - redii (ivi) - reditum – redire (4)

11. Κείμενο 21

–Flumen: ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, γ΄ κλίσης, αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής.

-Urbem: ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης, αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής.

-Dictator: ουσιαστικό αρσενικού γένους, γ΄ κλίσης, αριθμού ενικού, πτώσης

ονομαστικής.

-rogatus: μετοχή, γένους αρσενικού, αριθμού ενικού, πτώσης ονομαστικής, χρόνου

Παρακειμένου, φωνής Παθητικής, συζυγίας α΄.

Κείμενο 22.

-Numero: ουσιαστικό, αρσενικού γένους, β΄ κλίσης, αριθμού ενικού, πτώσης

αφαιρετικής.

-Gloriam: ουσιαστικό, θηλυκού γένους, α΄ κλίσης, αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής.

-pareamus: ρήμα, συζυγίας β΄, προσώπου α΄, αριθμού πληθυντικού, έγκλισης

υποτακτικής, χρόνου Ενεστώτα, του ρήματος pareo –ui –itum –ere.(2)

-Speremus: ρήμα, συζυγίας α΄, προσώπου α΄, αριθμού πληθυντικού, έγκλισης

υποτακτικής, χρόνου Ενεστώτα, του ρήματος spero –avi –atum –are (1).

Κείμενο 23

-aegrotabat: ρήμα, συζυγίας α΄, προσώπου γ΄, αριθμού ενικού, έγκλισης οριστικής,

χρόνου Παρατατικού, του ρήματος aegroto –avi –atum –are (1).

-Maritus: ουσιαστικό, αρσενικού γένους, β΄ κλίσης, αριθμού ενικού, πτώσης


-Cubiculum: ουσιαστικό, ουδετέρου γένους, β΄ κλίσης, αριθμού ενικού, πτώσης

αιτιατικής.

-Intraverat: ρήμα, συζυγίας α΄, προσώπου γ΄, αριθμού ενικού, έγκλισης οριστικής,

χρόνου Υπερσυντελίκου, του ρήματος intro –avi –atum –are (1).

-bene: επίρρημα τρόπου/ επιρρηματικός προσδιορισμός τρόπου, βαθμού θετικού.

-lacrimae: ουσιαστικό, θηλυκού γένους, α΄ κλίσης, αριθμού πληθυντικού, πτώσης


www.24grammata.com




159

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

21, 22, 23, 24 & 25.

1.) Κείμενο 21

Όταν ο Βρέννος ήταν αρχηγός, οι Γαλάτες κατατρόπωσαν τις λεγεώνες των Ρωμαίων

κοντά στον ποταμό Αλλία, κατέστρεψαν εντελώς την πόλη της Ρώμης εκτός από το

Καπιτώλιο, σαν αντάλλαγμα του οποίου πήραν τεράστιο χρηματικό ποσό. Επειδή αυτό

ζυγίστηκε εκεί έδωσε το όνομα στην πολιτεία} πράγματι λέγεται Πίσαυρο, γιατί εκεί


επέστρεψε όταν παρακλήθηκε.

Κείμενο 22

Ας αγαπάμε την πατρίδα, ας υπακούουμε στη σύγκλητο, ας φροντίζουμε για τους

καλούς πολίτες. Ας αδιαφορούμε για τα εφήμερα κέρδη, ας υπηρετούμε τη δόξα του

μέλλοντος. Ας θεωρούμε ότι είναι άριστο αυτό που είναι το πιο σωστό}

Κείμενο 23

Έπειτα, όταν τα δάκρυά της, που για πολύ καιρό είχαν συγκρατηθεί, τη

νικούσαν και ξεσπούσαν, έβγαινε έξω} τότε παραδινόταν στη θλίψη και λίγο αργότερα

επέστρεφε με τα μάτια στεγνά.

Ο Σκριβωνιανός είχε πάρει τα όπλα εναντίον του Κλαυδίου στην Ιλλυρία} ο


σιδεροδέσμιο στη Ρώμη. Επρόκειτο να επιβιβαστεί σε πλοίο} Η Αρρία παρακαλούσε

τους στρατιώτες να επιβιβαστεί μαζί με τον άντρα της.

Κείμενο 24



κατάλαβε ότι αυτή είπε αυτό με διαταγή του αφεντικού της και ότι εκείνος ήταν μέσα.

Μάθε τώρα τί έκανε αργότερα ο Νασικάς. Λίγες μέρες αργότερα όταν ο Έννιος πήγε

στον Νασικά και σε αυτόν που τον ζητούσε από την πόρτα, ο Νασικάς φώναξε ότι δεν

ήταν στο σπίτι, αν και ήταν στο σπίτι.

Κείμενο 25

Όταν όλοι είπαν ότι ήταν φρέσκο, είπε « Μάθετε ότι κόπηκε πριν από τρεις μέρες στην

Καρχηδόνα. Τόσο κοντά στα τείχη της πόλης έχουμε τον εχθρό! Επομένως προσέξτε

τον κίνδυνο, προστατέψτε την πατρίδα. Μην έχετε εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της

πόλης. Να αποβάλετε την αυτοπεποίθηση που είναι υπερβολική σε σας. Μην πιστέψετε

ότι κανένας θα φροντίσει για την πατρίδα, αν εσείς οι ίδιοι δεν φροντίσετε για την

πατρίδα.

2.) Κείμενο 21

α) Tum Camillus absens dictator est factus: κύρια πρόταση κρίσεως.

β) qui diu … divisam: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση ως επιθετικός προσδιορισμός

στο Camillus, εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui και εκφέρεται με οριστική

Υπερσυντελίκου, fuerat.

γ) is Gallos … secutus est: κύρια πρόταση κρίσεως.

www.24grammata.com




160

Κείμενο 22

α) Arbitremur … esse: κύρια πρόταση επιθυμίας.

Κείμενο 23

α) Deinde egrediebatur: κύρια πρόταση κρίσεως.

β) cum … vincerent: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον

ιστορικό ή αφηγηματικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού,

vincerent, γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Παρατατικού, egrediebatur, και δηλώνει το


γ) (cum) prorumperentque: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με

τον ιστορικό ή αφηγηματικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού,

prorumperent, γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Παρατατικού, egrediebatur, και

δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

δ) Tum … dabat: κύρια πρόταση κρίσεως

ε) et paulo … redibat: κύρια πρόταση κρίσεως

Κείμενο 24

α) Paucis … venisset: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον

ιστορικό ή αφηγηματικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με υποτακτική Υπερσυντελίκου,

venisset, γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Παρακειμένου, exclamavit, και δηλώνει το


β) eum … quaereret: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον

ιστορικό ή αφηγηματικό σύνδεσμο cum (εννοείται ο cum) και εκφέρεται με υποτακτική

Παρατατικού, quaereret, γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Παρακειμένου, exclamavit,

και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

γ) exclamavit … esse: κύρια πρόταση κρίσεως

δ) etsi domi erat: δευτερεύουσα επιρρηματική εναντιωματική πρόταση. Εισάγεται με

τον εναντιωματικό σύνδεσμο etsi και εκφέρεται με οριστική Παρατατικού, erat.

Εκφράζει μία πραγματική κατάσταση παρά την οποία ισχύει το περιεχόμενο της κύριας

πρότασης.

Κείμενο 25

α) Cum omnes … dixissent: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται

με τον ιστορικό ή αφηγηματικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με υποτακτική

Υπερσυντελίκου, dixissent, γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Παρακειμένου, inquit, και


β) Atqui … diem scitote … Carthagine: κύρια πρόταση επιθυμίας

γ) inquit: παρενθετική κύρια πρόταση

δ) Tam … hostem: κύρια πρόταση κρίσεως

ε) Itaque … periculum: κύρια πρόταση επιθυμίας

στ) tutamini patriam: κύρια πρόταση επιθυμίας

ζ) Opibus … confidere: κύρια πρόταση επιθυμίας

η) Fiduciam deponite: κύρια πρόταση επιθυμίας

θ) quae nimia vobis est: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση ως επιθετικός

προσδιορισμός στο Fiduciam, εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae και

εκφέρεται με οριστική Ενεστώτα, est

Συντακτική αναγνώριση των όρων των παραπάνω προτάσεων:

Κείμενο 21

α) –est factus: ρήμα

www.24grammata.com




161

-Camillus: υποκείμενο ρήματος

-dictator: κατηγορούμενο στο υποκείμενο Camillus μέσω του συνδετικού ρήματος est

factus

-Absens: εναντιωματική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο, Camillus, του ρήματος est

factus

-Camillus: υποκείμενο μετοχής

-Tum: επίρρημα χρόνου ή επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου

β) fuerat: ρήμα

-Qui: υποκείμενο ρήματος

-Diu: επίρρημα χρόνου ή επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου

-apud Ardeam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός τόπου

-In exilio: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός κατάστασης

-propter praedam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός εξωτερικού αναγκαστικού

αιτίου

-Veientanam: Επιθετικός προσδιορισμός στο praedam

-Divisam: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο praedam

-Aequo: επιθετικός προσδιορισμός στο iure

-Iure: αφαιρετική του τρόπου.

γ) secutus est: ρήμα

-Is: Υποκείμενο ρήματος

-iam: επίρρημα χρόνου

-Abeuntes: χρονική επιρρηματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο is του ρήματος

secutus est.

-Is:υποκείμενο μετοχής

Κείμενο 22

α) arbitremur: ρήμα

- vos: εννοούμενο υποκείμενο ρήματος

- esse (το πρώτο): ειδικό απαρέμφατο & αντικείμενο του ρήματος

- Corpus: υποκείμενο του απαρεμφάτου, ετεροπροσωπία

- Virorum: γενική κτητική στο corpus

- Fortium: Επιθετικός προσδιορισμός στο Virorum

- Mortale: κατηγορούμενο στο Corpus μέσω του συνδετικού ρήματος esse

- Hominum: γενική κτητική στο corpus

- Magnorumque: Επιθετικός προσδιορισμός στο Hominum

- Esse (το δεύτερο) : ειδικό απαρέμφατο & αντικείμενο του ρήματος

- Motus: υποκείμενο του απαρεμφάτου, ετεροπροσωπία

- Gloriam: υποκείμενο του απαρεμφάτου, ετεροπροσωπία

- sempiternam: κατηγορούμενο στο Gloriam μέσω του συνδετικού ρήματος esse

- Animi: Γενική Υποκειμενική από το motus

- Vero: επίρρημα τρόπου ή επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου

- Et: συμπλεκτικός σύνδεσμος

- Virtutis: Γενική Υποκειμενική από το gloriam

Κείμενο 23

- Deinde: επίρρημα χρόνου ή επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

- Egrediebatur: ρήμα

- Illa: (εννοούμενο) υποκείμενο

- Cum: χρονικός σύνδεσμος

- Vincerent: ρήμα

www.24grammata.com




162

- Lacrimae: υποκείμενο

- Suae: επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae

- Diu: επίρρημα χρόνου ή επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

- Cohibitae: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο lacrimae

- Prorumperentque: ρήμα

- Lacrimae: υποκείμενο

- Tum: επίρρημα χρόνου ή επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

- Dabat: ρήμα


- Se: αντικείμενο άμεσο στο ρήμα dabat

- Dolori: αντικείμενο έμμεσο στο ρήμα dabat

- Et: συμπλεκτικός σύνδεσμος

- Redibat: ρήμα


- Paulo: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς

- Post: επίρρημα χρόνου ή επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

- Oculis: αφαιρετική του τρόπου

- Siccis: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο Oculis

Κείμενο24

-venisset: ρήμα

-Ennius: υποκείμενο του ρήματος venisset

-Cum: σύνδεσμος χρονικός

-Ad Nasicam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός κατεύθυνσης σε πρόσωπο

-Post diebus: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου

-Paucis: επιθετικός προσδιορισμός στο diebus

-Et: συμπλεκτικός σύνδεσμος

-Quaereret: ρήμα

-Ennius: υποκείμενο του ρήματος Quaereret

-Eum: αντικείμενο του ρήματος Quaereret

-A ianua: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός τόπου

-Exclamavit: ρήμα

-Nasica: υποκείμενο στο ρήμα exclamavit

-Non esse: αντικείμενο στο ρήμα exclamavit & ειδικό απαρέμφατο

-Se: υποκείμενο απαρεμφάτου (ταυτοπροσωπία)

-Domi: επίρρημα τόπου

-Etsi: εναντιωματικός σύνδεσμος

-Erat: ρήμα

-Nasica: υποκείμενο στο ρήμα Erat

-Domi: επίρρημα τόπου

Κείμενο 25

-Dixissent: ρήμα

www.24grammata.com




163

-Omnes: υποκείμενο του ρήματος dixissent

-Cum: χρονικός σύνδεσμος

-Esse: αντικείμενο & ειδικό απαρέμφατο

-Ficum: (εννοούμενο) υποκείμενο του απαρεμφάτου (ετεροπροσωπία)

-Recentem: κατηγορούμενο στο εννοούμενο ficum μέσω του συνδετικού esse

-Inquit: ρήμα

-Hic: υποκείμενο

-Scitote: ρήμα

-Vos: (εννοούμενο) υποκείμενο

-Decerptam esse: αντικείμενο & ειδικό απαρέμφατο

-Ficum: (εννοούμενο) υποκείμενο του απαρεμφάτου (ετεροπροσωπία)

-Atqui: συμπληρωματικός σύνδεσμος

-Ante diem: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

-Tertium: επιθετικός προσδιορισμός στο diem

-Carthagine: αφαιρετική που δηλώνει στάση σε τόπο

-Habemus: ρήμα

-Nos: (εννοούμενο) υποκείμενο

-Hostem: αντικείμενο

-Tam: επίρρημα ποσού ή επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού

-Prope: επίρρημα τόπου ή επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου

-A muris: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου

-Itaque: Συμπερασματικός σύνδεσμος

-Cavete: ρήμα


-Periculum: αντικείμενο

-Tutamini: ρήμα


-Patriam: αντικείμενο

-Νolite: ρήμα


-Confidere: αντικείμενο & τελικό απαρέμφατο

-Vos: (εννοούμενο) υποκείμενο (ταυτοπροσωπία)

-Opibus: αφαιρετική του μέσου

-Urbis: γενική κτητική στο urbis

-Deponite: ρήμα


-Fiduciam: αντικείμενο

-Est: ρήμα

-Quae: υποκείμενο

-Nimia: κατηγορούμενο στο quae μέσω του συνδετικού est

-Vobis: Δοτική προσωπική κτητική

3.)

www.24grammata.com




164

Singularis

Nom. Urbs dictator coetus dies pater Oculus navis

Gen. Urbis dictatororis coetus diei patris Oculi navis

Dat. Urbi dictatori coetui /-u diei patri Oculo navi

Acc. Urbem dictatorem coetum diem patrem Oculum navem

Voc. Urbs dictator coetus dies pater Ocule navis

Abl. Urbe dictatore coetu die patre Oculo nave/-i

Pluralis

Nom. Urbes dictatores coetus dies patres Oculi naves

Gen. Urbium dictatorum coetuum dierum patrum Oculorum navium

Dat. Urbibus dictatoribus coetibus diebus patribus Oculis navibus

Acc. Urbes &

Urbis

dictatores coetus dies patres Oculos naves &

navis

Voc. Urbes dictatores coetus dies patres Oculi naves

Abl. Urbibus dictatoribus coetibus diebus patribus Oculis navibus

Singularis

Nom. lacrima dominus vox domus ficus

Gen. lacrimae domini vocis domus &domi fici & ficus

Dat. lacrimae domino voci domui fico

Acc. lacrimam dominum vocem domum ficum

Voc. lacrima domine vox domus fice

Abl. lacrima domino voce domo fico & ficu

Pluralis

Nom. lacrimae domini voces domus fici & ficus

Gen. lacrimarum dominorum vocum domuum &

domorum

Ficorum & ficuum

Dat. lacrimis dominis vocibus domibus ficis

Acc. lacrimas dominos voces domos ficos & ficus

Voc. lacrimae domini voces domus fici

Abl. lacrimis dominis vocibus domibus ficis & ficubus

4.)

Singularis

Dativus: Catoni, diei, curiae, fico, Carthagini, patri, arbori, muro (=τοίχος, τείχος),

hosti, periculo, patriae, opi (= βοήθεια, δεν χρησιμοποιείται πολύ το ουσιαστικό στον

ενικό), urbi, fiduciae, rei publicae, discrimini, bello.

Pluralis

Dativus: ο Cato δεν έχει πληθυντικό, diebus, curiis, ficis, Carthago δεν έχει πληθυντικό,

patribus (στον πληθυντικό σημαίνει πατέρες και συγκλητικοί), arboribus, muris

(=τείχη), hostibus, periculis, patriis, opibus (= δυνάμεις), urbibus, fiduciis, rebus

publicis, discriminibus, bellis.

5.)

Singularis

www.24grammata.com




165

Accusativus: Cornelium, Nasicam, Ennium, poetam, ostium, ancillam, domum,

dominum, diem, ianuam, vocem, hominem.

Pluralis

Accusativus: Τα κύρια ονόματα όπως το Cornelius, Nasica, Ennius δεν έχουν

πληθυντικό, poetas, ostia, ancillas, domos, dominos, dies, ianuas, voces, homines.

6.)

Singularis

Ablativus: Caecina, Paeto, marito, Arria, filio, funere, cubiculo, puero, cibo, lacrima,

dolore, oculo, Scriboniano, το arma έχει μόνο πληθυντικό, Illyrico, Claudio, Roma, navi

& nave, milite, navicula.

Pluralis

Ablativus: Τα κύρια ονόματα όπως το Caecina, Paetus, Arria, Illyricum, Claudius,

Roma & Scribonianus δεν έχουν πληθυντικό. maritis, filiis, funeribus, cubiculis, pueris,

cibis, lacrimis, doloribus, oculis, armis, navibus, militibus, naviculis.

7.)

Singularis

Genetivus: Bruti, Camilli, Decii-i, Curii-i, Fabricii-i, Scipionis, rei publicae, dei, coetus,

numeri, patriae, senatus, fructus, posteritatis, gloriae, corporis, viri, hominis, animi,

motus, virtutis.

Pluralis

Genetivus: Τα κύρια ονόματα δεν έχουν πληθυντικό, rerum publicarum, deorum &

deum, coetuum, numerorum, patriarum, το senatus δεν έχει πληθυντικό, fructuum,

posteritatium & posteritatum, gloriarum, corporum, virorum, hominum, animorum,

motuum, virtutum.

8.) Indicativus

Praesens: aegrotat movet

Imperfectum: aegrotabat movebat

Futurum: aegrotabit movebit

Perfectum: aegrotavit movit

Plusquamperfectum: aegrotaverat moverat

Futurum exactum: aegrotaverit moverit

Coniunctivus

Praesens: dicant

Imperfectum: dicerent

Futurum: dicturi sint

Perfectum: dixerint

Plusquamperfectum: dixissent

Futurum exactum: ----------

Infinitivus

Praesens: confidere

Imperfectum: --------

Futurum: confisuros esse

Perfectum: confisos esse

www.24grammata.com




166

Plusquamperfectum: ---------

Futurum exactum:

9.)

Praesens Indicativus credit

credunt

Praesens

Indicativus habet

habent

Plusquamperfectum

Indicativus intraverat

intraverant

Coniunctivus credat

credant

Coniunctivus habeat

habeant

Coniunctivus intravisset

intravissent

Imperativus ------------- Imperativus ------------- Imperativus -------------

Perfectum Indicativus conduxit

Conduxerunt & conduxere

Praesens

Indicativus sperat

sperant

Praesens

Indicativus servit

serviunt

Coniunctivus conduxerit

conduxerint

Coniunctivus speret

sperent

Coniunctivus serviat

serviant

Imperativus ------------- Imperativus ------------- Imperativus -------------

10.)

INFINITIVUS

PRAESENS: dare, accipere, stabilire, sumere, venire, esse

FUTURUM: daturum esse, accepturos esse, stabilituros esse, sumpturum esse,

venturum esse, futura esse

PERFECTUM: dedisse, accepisse, stalivisse, sumpsisse, venisse, fuisse.

PARTICIPIUM

PRAESENS: dans, accipiens, stabiens, sumens, veniens, sens

FUTURUM: daturus, accepturi, stabilituri, sumpturi, venturus, futura.

www.24grammata.com




167

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 25 & 26

1.) SINGULARIS

Genetivus: Catonis Carthaginis Plinii –i Marcellini Fundani

Dativus: Catoni Carthagini Plinio Marcellino Fundano

Accusativus: Catonem Carthaginem Plinium Marcellinum Fundanum

Ablativus: Catone Carthagine Plinio Marcellino Fundano

Τα κύρια ονόματα δεν έχουν πληθυντικό.

2.)Προσηγορικά ονομάζονται τα συγκεκριμένα κοινά ουσιαστικά

Κείμενο 25

-Pluralis

Accusativus: Ficos –Ficus

-Singularis

Ablativus: muro (στον ενικό σημαίνει τοίχος, τείχος)

-Pluralis

Accusativus: pericula

-Pluralis

Nominativus: bella

Κείμενο 26

-Singularis

Accusativus: amicum, paedagogum

3.)

Κείμενο 25

-Pluralis

Accusativus: curias, hostes & hostis, patrias, publicas

-Pluralis

Ablativus: arboribus

-Pluralis

Genetivus: urbium

-Pluralis

Dativus: patriis

Κείμενο 26

-Pluralis

Accusativus: salutes, valetudines

-Singularis

Nominativus: filiae

-Pluralis

Ablativus: puellis

-Singularis

Accusativus: nutricem, cervicem

4.) Είναι Singularis tantum, δηλαδή δεν σχηματίζουν πληθυντικό τα ουσιαστικά που

δηλώνουν αφηρημένες έννοιες και τα κύρια ονόματα. Τα κύρια ονόματα σχηματίζουν

πληθυντικό όταν δηλώνουν οικογένειες ανθρώπων ή όνομα που φέρουν πολλοί

άνθρωποι π.χ. Plinii: Πλίνιοι κατά τό Γιώργηδες

Carthago, Fiducia, Plinius, Marcellinus, Fundanus, prudentia, gravitas, suavitas,

patientia, constantia.

www.24grammata.com




168

5.)Perfectum – Indicativus: attulerunt & attulere

Praesens – Indicativus: Interrogamus, inquiunt, habes, sunt,

Praesens – Coniunctivus: putes

Plusquamperfectum - Coniunctivus: dixisset

Praesens – Imperativus: scito, cave, noli, depone

Perfectum – Coniunctivus: credideris, consulueris

Perfectum – Imperativus: memento

Κείμενο 26

Praesens – Indicativus: (dicunt), scribimus.

Perfectum – Indicativus: vidimus, tulerunt & tulere

Plusquamperfectum - Indicativus: impleverant

Imperfectum – Indicativus: erant, inhaerebant, diligebant, lectitabant, ludebant.

6.) Indicativus

Praesens: Habemus

Imperfectum: habebemus

Futurum: habebimus

Perfectum: habuimus

Plusquamperfectum: habueramus

Futurum exactum: habuerimus

Ìmperativus

Praesens: cavete

Imperfectum: -----------

Futurum: cavetote

Perfectum: --------------

Plusquamperfectum: -------------

Futurum exactum: ----------------

Indicativus Praesens: Video

Imperfectum: videbam

Futurum: videbo

Perfectum: vidi

Plusquamperfectum: videram

Futurum exactum: videro

Indicativus Praesens: implet

Imperfectum: implebat

Futurum: implebit

Perfectum: implevit

Plusquamperfectum: impleverat

Futurum exactum: impleverit

Indicativus Praesens: Inhaeret

Imperfectum: Inhaerebat

www.24grammata.com




169

Futurum: Inhaerebit

Perfectum: inhaesit

Plusquamperfectum: inhaeserat

Futurum exactum: inhaeserit

7.)

Ενεστώτας


Μέλλοντας

Προσ/κή β΄

Παρατ/κος

Οριστική

Παρακ/νος

Οριστική

Υπερ/κος


Interrogo Interrogem Interrogato Interrogabam Interrogavi Interrogavissem

Puto Putem Putato Putabam Putavi Putavissem

Caveo Caveam Caveto Cavebam Cavi Cavissem

Deleo Deleam Deleto Delebam Delevi Delevissem

Dico Dicam Dicito Dicebam Dixi Dixissem

Ostendo Ostendam Ostendito Ostendebam Ostendi Ostendissem

Confido Confidam Confidito Confidebam Confisus

sum

Confisus essem

Scribo Scribam Scribito Scribebam Scripsi Scripsissem

Impleo Impleam Impleto Implebam Implevi Implevissem

Inhaereo Inhaeream Inhaereto Inhaerebam Inhaeresi Inhaeresissem

Diligo Diligam Diligito Diligebam Dilexi Dilexissem

Lectito Lectitem Lectitato Lectitabam Lectitavi Lectitavissem

sum sim esto eram fui fuissem

www.24grammata.com




170

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 27-34.

1.) Singularis

Nominativus Accius Roma Tarentum Pacuvius Atreus Aesopus

Genetivus Accii –i Romae Tarenti Pacuvii -i Atrei Aesopi

Ablativus Accio Roma Tarento Pacuvio Atreo Aesopo

Singularis

Nominativus Epicureus Plato Ephesus Octavianus Caesar Asia

Genetivus Epicurei Platonis Ephesi Octaviani Caesaris Asiae

Ablativus Epicureo Platone Epheso Octaviano Caesare Asia

Singularis

Nominativus Murena Manlius Graecus Latinus Africanus Liternum

Genetivus Murenae Manlii-i Graeci Latini Africani Literni

Ablativus Murena Manlio Graeco Latino Africano Literno

Singularis

Nominativus Scipio Augustus

Genetivus Scipionis Augusti

Ablativus Scipione Augusto

2.)Οι πλάγιες πτώσεις είναι η Γενική, η Δοτική, η Αιτιατική και η Αφαιρετική. Ενώ η

Ονομαστική και η κλητική λέγονται ορθές.

-Προσηγορικά ονομάζονται τα συγκεκριμένα κοινά ουσιαστικά.

Singularis

Genetivus pomi Ingenii -i

Dativus pomo Ingenio

Accusativus pomum Ingenium

Ablativus pomo Ingenio

3.) Singularis Pluralis

Nom. Grandis aetas Grandes aetates

Gen. Grandis aetatis Grandium aetatium & aetatum

Dat. Grandi aetati Grandibus aetatibus

Acc. Grandem aetatem Grandes aetates & aetatis

Voc. Grandis aetas Grandes aetates

Abl. Grandi aetate Grandibus aetatibus

4.) Coniunctivus Indicativus

Praesens: veniat recedit devertitur & devertit

Imperfectum: veniret recedebat devertebatur & devertebat

Futurum: venturus sit recedet devertetur & devertit

Perfectum: venerit recessit devertit

Plusquamperfectum: venisset recesserat deverterat

Futurum exactum: ------------ recesserit deverterit

www.24grammata.com




171

Indicativus Coniunctivus

Praesens: est est legit dicit scribat

Imperfectum: erat erat legebat dicebat scriberet

Futurum: erit erit leget dicet scritpurus sim

Perfectum: fuit fuit legit dixit scripserim

Plusquamperfectum: fuerat fuerat legerat dixerat scripsisset

Futurum exactum: fuerit fuerit legerit dixerit ------------

Indicativus

Praesens: dicis inquit paenitet spero scribo

Imperfectum: dicebas inquiebat paenitebat sperabam scribebam

Futurum: dices inquiet paenitebit sperabo scribam

Perfectum: dixisti inquit paenituit speravi scripsi

Plusq/ctum: dixeras ------- paenituerat speraveram scripseram

Futurum exactum: dixeris ------- paenituerit speravero scripsero

Indicativus

Praesens: aiunt nascuntur fiunt gignuntur

Imp/ctum: aiebant nascebantur fiebant gignebantur

Futurum: --------- nascentur fient gignentur

Perfectum: aierunt nata sunt facta sunt genita sunt

Plusq/ctum: -------- nata erant facta erant genita erant

Futurum exactum: -- nata erunt facta erunt genita erunt

5.) A. Quaedam tragoedia Pacuvio desideranti lecta est a te.

B. Quae scripta sunt a te sonora et grandia mihi esse videntur

Γ. Meliora erunt quae deinceps scribentur a te.

6.) a). Cum … venisset: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με

τον ιστορικό ή αφηγηματικό cum και εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου

“venisset” γιατί εξαρτάται στην κύρια πρόταση από ρήμα ιστορικού χρόνου,

Παρακειμένου, «devertit» και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

Ubi … recesserat: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο «Tarentum»

που εισάγεται με το αναφορικό επίρρημα ubi και εκφέρεται με οριστική χρόνου

υπερσυντελίκου «recesserat».

Qui…erat: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο «Accius» που

εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui και εκφέρεται με οριστική χρόνου

παρατατικού «erat».

Cui … est: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο «tragoediam» που

εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία cui και εκφέρεται με οριστική χρόνου ενεστώτα

«est».

Quae scripsisset: δευτερεύουσα αναφορική ουσιαστική πρόταση ως υποκείμενο στο

απαρέμφατο esse, που εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae και εκφέρεται με

υποτακτική χρόνου υπερσυντελίκου «scripsisset», γιατί εξαρτάται στην κύρια πρόταση

από ρήμα ιστορικού χρόνου, Παρακειμένου, «dixit» και δηλώνει το προτερόχρονο στο

παρελθόν.

Ut dicis: δευτερεύουσα επιρρηματική απλή παραβολικοαναφορική πρόταση, εισάγεται

με τον αναφορικό παραβολικό σύνδεσμο ut. Η πρόταση αυτή εκφράζει τον τρόπο γι’

αυτό στην κύρια πρόταση υπάρχει το επίρρημα Ita. Εκφέρεται με οριστική «dicis»

www.24grammata.com




172

χρόνου Ενεστώτα επειδή η σύγκριση (κύριας – δευτερεύουσας) αφορά δύο πράξεις ή

καταστάσεις που είναι (ή θεωρούνται ως) αντικειμενική πραγματικότητα.

Quae deniceps scribam: δευτερεύουσα αναφορική ουσιαστική πρόταση ως υποκείμενο

στο απαρέμφατο fore, που εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae και εκφέρεται

με οριστική χρόνου μέλλοντα «scribam».

Quod in pomis est: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο «idem» που

εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod και εκφέρεται με οριστική χρόνου

ενεστώτα «est».

Quae gignuntur … mollia: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση που εισάγεται με την

αναφορική αντωνυμία quae και εκφέρεται με οριστική χρόνου ενεστώτα «gignuntur».

b.) vieta: κατηγορούμενο στο υποκείμενο quae μέσω του συνδετικού ρήματος

gignuntur.

Aetate: αφαιρετική του χρόνου

Desideranti: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο ei. Υποκείμενο

μετοχής το ei. / επιρρηματική αιτιολογική μετοχή συνημμένη στο αντικείμενο ei του

ρήματος legit.

Idem: υποκείμενο στο απαρέμφατο esse (ετεροπροσωπία).

In ingeniis: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει μεταφορικά τον

τόπο.

Multo: αφαιρετική του μέτρου ή της αναφοράς.

7.)Α. Cum Accius quandam tragoediam suam Pacuvio legisset, Pacuvius dixit sonora

esse et grandia quae scripsisset.

B. Neque id me paenitet, inquit Accius. Meliora ea scriptura esse deinceps spero.

8.)

Singularis

Genetivus mensis Hominis doloris

Dativus mensi Homini dolori

Pluralis

Genetivus Mensum -ium Hominum dolorum

Dativus Mensibus Hominibus doloribus

9.) Tibi: προσωπική αντωνυμία, β΄ πρόσωπο ενικού, πτώσης δοτική, αριθμού ενικού.

Is: Οριστική ή επαναληπτική αντωνυμία, τριτόκλιτη και τρικατάληκτη, γένους

αρσενικού, πτώσης ονομαστικής, αριθμού ενικού.

Quidam: επιθετική αόριστη αντωνυμία, τριτόκλιτη και τρικατάληκτη, γένους

αρσενικού, πτώσης ονομαστικής, αριθμού ενικού.

Eum: Οριστική ή επαναληπτική αντωνυμία, τριτόκλιτη και τρικατάληκτη, γένους

αρσενικού, πτώσης αιτιατικής, αριθμού ενικού.

Tu: προσωπική αντωνυμία, β΄ πρόσωπο ενικού, πτώσης ονομαστικής, αριθμού ενικού.

Te: προσωπική αντωνυμία, β΄ πρόσωπο ενικού, πτώσης αιτιατικής, αριθμού ενικού.

Qui: αναφορική αντωνυμία, τριτόκλιτη και τρικατάληκτη, γένους αρσενικού, πτώσης

ονομαστικής, αριθμού ενικού.

Tanto: δεικτική αντωνυμία, τριτόκλιτη και τρικατάληκτη, γένους αρσενικού, πτώσης

δοτικής, αριθμού ενικού.

Nihil: αόριστη αντωνυμία, γένους ουδετέρου, πτώσης ονομαστικής, αριθμού ενικού.

Ei: Οριστική ή επαναληπτική αντωνυμία, τριτόκλιτη και τρικατάληκτη, γένους

αρσενικού, πτώσης δοτικής, αριθμού ενικού.

www.24grammata.com




173

10.)Nolo – nolui - nolle P

R

A

E

SE

N

S


Nolo Nolim _

Nolle

Nolens –ntis*

Non vis Nolis Noli

Non vult Nolit _

Nolumus Nolimus _

Non vultis Nolitis Nolite

Nolunt Nolint _

IM

PE

RF

EC

TU

M

Nolebam Nollem

Nolebas Nolles

Nolebat Nollet

Nolebamus Nollemus

Nolebatis Nolletis

Nolebant Nollent

F

U

TU

R

U

M

Nolam _

Noles Nolito

Nolet Nolito

Nolemus _

Noletis Nolitote

Nolent Nolunto

P

ER

FE

C

TU

M

Nolui Noluerim

Noluisti Nolueris

Noluit Noluerit Noluisse

Noluimus Noluerimus

Noluistis Nolueritis

Noluerunt, noluère Noluerint

PLUS

QUA

MPER

FECT

UM

Nolueram Noluissem

Nolueras Noluisses

Noluerat Noluisset

Nolueramus Noluissemus

Nolueratis Noluissetis

Noluerant Noluissent

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

Noluero

Nolueris

Noluerit

Noluerimus

Nolueritis

Noluerint

Αντί της μετοχής nolens χρησιμοποιείται το επίθετο invitus= ακούσιος

11.) Cognoscor – Cognitus sum – Cognosci (3)

Indicativus

Praesens Imperfectum Futurum Perfectum Plus/ctum Fut. Exactum

cognoscitur cognoscebatur cognoscetur Cognitus

est

Cognitus

erat

Cognitus

erit

Coniunctivus

Praesens Imperfectum Futurum Perfectum Plus/ctum Fut. Exactum

cognoscatur cognosceretur Cognitus

sit

Cognitus

esset

www.24grammata.com




174

12.) H απαγόρευση εκφράζεται με δύο τρόπους: (α) noli, nolite + απαρέμφατο

ενεστώτα του ρήματος, (β) ne + υποτακτική του Παρακειμένου (αντί του ne

χρησιμοποιούνται διάφορες αρνητικές λέξεις, όπως nemo, numquam κτλ.)

Α. Hominem noli investigare. – Hominem ne investigavisti

B. Summa diligentia Romam noli mittere. - Summa diligentia Romam ne misisti

C. Epheso rediens tecum noli deducere - Epheso rediens tecum ne deduxisti.

13.) Nostri: Ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός στο Aesopi

Aesopi: Γενική κτητική στο servus

Servus: παραθετικός προσδιορισμός ή παράθεση στο Licinus

Notus: επιθετικός προσδιορισμός στο Licinus

Roma: αφαιρετική της απομάκρυνσης

Athenas: αιτιατική που δηλώνει κίνηση σε τόπο.

Athenis: αφαιρετική που δηλώνει στάση σε τόπο

Apud Patronem: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το πλησίον

Epicureum: επιθετικός προσδιορισμός στο Patronem

Postea: επίρρημα χρόνου

Quidam: επιθετικός προσδιορισμός στο Plato

Sardianus: επιθετικός προσδιορισμός στο Plato

Ex litteris: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει προέλευση

Aesopi: γενική κτητική στο litteris ή γενική υποκειμενική από το litteris

In custodiam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο

Ephesi: γενική που δηλώνει στάση σε τόπο

Summa: επιθετικός προσδιορισμός στο Diligentia

Diligentia: αφαιρετική που δηλώνει τρόπο

Romam: αιτιατική που δηλώνει κίνηση σε τόπο

Epheso: αφαιρετική που δηλώνει απομάκρυνση

Cum te: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει συνοδεία

Parvi: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο preti

Preti: γενική της αξίας

Quanti: γενική της αξίας

Tam: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού

Nihili: γενική της αξίας

Propter scelus: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το εξωτερικό

αναγκαστικό αίτιο

Propter audaciam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το εξωτερικό

αναγκαστικό αίτιο

Servi: γενική υποκειμενική από το scelus

Tanto: επιθετικός προσδιορισμός στο dolore

Dolore: αφαιρετική οργανική του μέσου ή του τρόπου

Fugitivi: γενική αντικειμενική στο recuperatio

14.) Nostri: Ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός στο Aesopi

Aesopi: Γενική κτητική στο servus

Aesopi: γενική κτητική στο litteris ή γενική υποκειμενική από το litteris

Ephesi: γενική που δηλώνει στάση σε τόπο

Quanti: γενική της αξίας

Parvi: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο preti

Preti: γενική της αξίας

www.24grammata.com




175

Nihili: γενική της αξίας

Servi: γενική υποκειμενική από το scelus

Fugitivi: γενική αντικειμενική στο recuperatio

15.) Cum … cognovisset: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με

τον ιστορικό ή αφηγηματικό cum και εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου

“cognovisset” γιατί εξαρτάται στην κύρια πρόταση από ρήμα ιστορικού χρόνου,

Παρακειμένου, «comprehendit» και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

Quanti homo sit: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση ως αντικείμενο στο

«spectare». Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία Quanti και εκφέρεται με

υποτακτική Ενεστώτα «sit» γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Ενεστώτα «spectare» και

εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν.

Qui tam nihili est: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση ως υποκείμενο στο est της κύριας

πρότασης. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui και εκφέρεται με οριστική

Ενεστώτα, est.

Ut … fugitivi: δευτερεύουσα επιρρηματική πρόταση, εισάγεται με το συμπερασματικό

σύνδεσμο ut και εκφέρεται με υποτακτική Ενεστώτα “possit” γιατί εξαρτάται στην

κύρια πρόταση από ρήμα Παρακειμένου, «adfectus est» με σημασία ενεργητική και

δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Οι συμπερασματικές επιρρηματικές εκφέρονται

πάντα με υποτακτική (ιδιομορφία προς την ακολουθία των χρόνων) γιατί στη

λατινική το αποτέλεσμα θεωρείται πάντα μία υποκειμενική κατάσταση.

16.)

Ουσιαστικό επίθετο Αντωνυμία επίρρημα σύνδεσμος

scelus gratius nostri tam ut

preti summa nihil postea vel

parvi tu sed

tibi

17.)

Singularis – Accusativus: corvos

Singularis – Genetivus: sestertii –i

Pluralis – Nominativus: exempla

Pluralis – Accusativus: oleua

Pluralis – Nominativus: corvi

Pluralis – Dativus: corvis

Singularis – Genetivus: verbi

Pluralis – Genetivus: dominorum

Singularis – Accusativus: verbum

18.) Homo: αρσενικού & θηλυκού γένους

Victor, imperator, sutor: αρσενικού γένους

Salutatio, avis, mens: γένους θηλυκού

Pluralis – Nominativus: homines, aves¹, sutores²

Pluralis – Vocativus: victores, imperatores

www.24grammata.com




176

Pluralis – Accusativus: sutores¹, salutationes¹, mentes & mentis, aves² & avis

Pluralis – Ablativus: salutationibus²

Singularis – Genetivus: salutationis


Nominativus homo quidam homines quidam

Genetivus hominis cuiusdam hominum quorundam

Dativus homini cuidam hominibus quibusdam

Accusativus hominem quendam homines quosdam

Vocativus Η συνεκφορά δεν έχει κλητική

Ablativus homine quodam hominibus quibusdam

20.) Praesens – Imperativus Futurum – Imperativus

------ ----- ------ -------

Dic Affer dicito afferto

Dicite Afferte dicito afferto

------ --------

dicitote affertote

Dicunto afferunto

21.) –Tenens: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο homo. Είναι σε

πτώση ονομαστική γιατί είναι ομοιόπτωτος προσδιορισμός στο ουσιαστικό homo το

οποίο είναι σε ονομαστική.

-Audita: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή με υποκείμενο το salutationem. Είναι σε

πτώση αφαιρετική γιατί είναι απόλυτη μετοχή.

22.) a.) –Cum Octavianus … rediret: Εισάγεται με τον ιστορικό ή αφηγηματικό cum

γιατί εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού «rediret», λόγω εξάρτησης από ρήμα

ιστορικού χρόνου, Παρακειμένου, «occurit» και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν.

-quotiescumque … respondebat: Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο quotiescumque και

εκφέρεται με οριστική Παρατατικού, respondebat και δηλώνει την αόριστη επανάληψη

στο παρελθόν.

Β.) –tenens: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο homo. Υποκείμενο

μετοχής το homo.

-Sestertium: γενική διαιρετική από το milibus.

-Parem: επιθετικός προσδιορισμός στο salutationem.

-Diu: επίρρημα χρόνου ή επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

-Dicere: αντικείμενο στο ρήμα solebat και τελικό απαρέμφατο. Υποκείμενο του το sutor

(ταυτοπροσωπία)

-Pecuniae:γενική ως συμπλήρωμα του επιθέτου cupidus

-Post victoriam: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

-Imperator: παράθεση στο Caesar.

23.) Indicativus

Praesens: audio perdo occurrit discit

Imperfectum: audiebam perdebam oocurrebat discebat

Futurum: audiam perdam occurret discet

Perfectum: audivi perdidi occurrit didicit

Plusq/ctum: audiveram perdideram occu(cu)rrerat didicerat

Futurum exactum: audivero perdidero occu(cu)rrerit didicerit

www.24grammata.com




177

Coniunctivus Indicativus Coniunctivus

Praesens: redeat solet doceat

Imperfectum: rediret solebat doceret

Futurum: rediturus sit solebit docturus sit

Perfectum: redierit solitus est docuerit

Plusq/ctum: redisset solitus erat docuisset

Futurum exactum: -- solitus erit -----------

24.) -Occurro–occurri (occucurri)–occursum– occurrĕre (3): +δοτική, πηγαίνω, να

συναντήσω

-Instituo - stitui –stitutum –stituĕre (3): + αιτιατική & απαρέμφατο, διδάσκω κάποιον

κάτι

-Emo – emi – emptum – emĕre (3):αγοράζω

-Incito –avi –atum –àre (1) +αιτιατική του προσώπου & βουλητική πρόταση, παρακινώ

κάποιον να

-Avis –is: (ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης), πουλί (αφαιρετική ενικού –e & -i)

-Disco – didici - discĕre (3)μαθαίνω

-Fero - tuli – latum–ferre (3): φέρνω, προσφέρω

-Talis –is –e: (δεικτική αντωνυμία)τέτοιου είδους, τέτοιος

-Impendo – impendi – impensum – impendere (3):ξοδεύω

25.) (α)

Singularis

Genetivus Iudicis viri Patris Laboris Accusatoris Honoris

Dativus Iudici viro Patri Labori Accusatori Honori

Pluralis

Genetivus Iudicum virorum Patrum* Laborum Accusatorum Honorum

Dativus Iudicibus viris Patribus Laboribus Accusatoribus Honoribus

*Στον πληθυντικό σημαίνει εκτός από πατέρες και οι Συγκλητικοί, οι Πατρίκιοι.

Singularis

Genetivus Finis Triumphi

Dativus Fini Triumpho

Pluralis

Genetivus Finium Triumphorum

Dativus Finibus Triumphis

(b) – In periculis: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της κατάστασης

-luxuriae: γενική αντικειμενική στο suspicionem

-Meruisse: Υποκείμενο στο fuit και ειδικό απαρέμφατο. Υποκείμενο του το εννοούμενο

hunc (ετεροπροσωπία)

-Ob rem: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού

αιτίου

-Laudare: αντικείμενο στο debemus και τελικό απαρέμφατο.

www.24grammata.com




178

-Susceptum: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο flagitium

-Imperatore: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο patre και μαζί αποτελούν αφαιρετική

απόλυτη ιδιόμορφη

-Pietatis: γενική του χαρακτηριστικού γνωρίσματος

-Triumphum: κατηγορούμενο στο Finem μέσω του συνδετικού fuisse.

-Felicitatis: γενική του χαρακτηριστικού γνωρίσματος

26.) Singularis – Ablativus: posteriore

Pluralis – Accusativus: postremas & postumas

Pluralis – Accusativus: postrema & postuma

27.) Singularis – Accusativus: maiorem

Pluralis – Accusativus: maiores

Magne – maius – maxime.

28.) Praesens – Coniunctivus Imperfectum - Coniunctivus

Obiciauntur Obiceretur

Videatur Videretur

Constituatur Constitueretur

29.) Gerundium

Genetivus: habendi Videndi debendi vivendi obiciendi

Dativus: habendo Videndo debendo vivendo obiciendo

Accusativus: habendum Videndum debendum vivendum obiciendum

Ablativus: habendo Videndo debendo vivendo obiciendo

Gerundium

Genetivus: merendi

Dativus: merendo

Accusativus: merendum

Ablativus: merendo

30.) Perfectum

Indicativus Coniunctivus Imperativus Fuisti Fueris -----------

Fuimus Fuerimus -----------

Praesens

Indicativus Coniunctivus Imperativus

Habes Habeas Habe

Habemus Habeamus -------

Debes debeas debe

Debemus debeamus ------

Perfectum

Indicativus Coniunctivus Imperativus Vidisti videris ------------

Vidimus viderimus ------------

www.24grammata.com




179

Vixisti vixeris ------------

Viximus vixerimus ------------

Obiecisti Obicieris -------------

Obiecimus Obicierimus -------------

Constituta es Constituta sis -------------

Constitutae sumus Constitutae simus -------------

31.) Η δοτική του σκοπού ή του αποτελέσματος είναι η ιδιομορφία της λατινικής. Είναι

δοτική αφηρημένου ουσιαστικού (πρόκειται για στερεότυπες δοτικές όπως: exemplo,

auxilio, usui κτλ.) και τη συναντάμε συνήθως μαζί με το ρήμα sum (κατηγορηματική).

Μπορεί να προσδιορίζεται από επίθετο·δίπλα της μπορεί να υπάρχει και άλλη δοτική

(χαριστική, αντιχαριστική, ηθική ή του έμμεσου αντικειμένου).

32.) Viro: δοτική προσωπική χαριστική στο patri ή παράθεση στο patri

Fortissimo: επιθετικός προσδιορισμός στο viro

Patri: επεξήγηση στο viro ή δοτική προσωπική χαριστική στο viro

Suo: επιθετικός προσδιορισμός στο patri

Magno: επιθετικός προσδιορισμός στο Adiumento

Adiumento: δοτική κατηγορηματική του σκοπού

Solacio: δοτική κατηγορηματική του σκοπού

Gratulationi: δοτική κατηγορηματική του σκοπού

Luxuriae: γενική αντικειμενική από το suspicionem

Asiae: γενική επεξηγηματική στο nomen

Murenae: αντικείμενο έμμεσο στο obiecerunt

Familiae: δοτική χαριστική στο laus

Generi: δοτική χαριστική στο memoria

Nomini: δοτική χαριστική στο gloria

Virtutis: γενική του χαρακτηριστικού γνωρίσματος

Pietatis: γενική του χαρακτηριστικού γνωρίσματος

Stipendiorum: γενική υποκειμενική στο finem

Felicitatis: γενική του χαρακτηριστικού γνωρίσματος

33.) (α) Amicus meus mihi adiumento fuit.

(β) Libri nobis magno usui sunt

(γ) Iniussu patris sui adulescens cum Latino milite pugnavit

(δ) Adulescens a patre suo morte multatus est.

34.) Nobile – nobilius – nobilissime

- paulum – minius – minime

- singulare (δεν έχει παραθετικά)

- forte – fortius – fortissime

35.) Praesum + δοτική obicio + αιτιατική + δοτική

Edico + βουλητική πρόταση interest + γενική του προσώπου +απαρ/το

Abstineo + αφαιρετική doceo + 2 αιτιατικές

Lacesso + αιτιατική + δοτική occurro + δοτική

Iniussu + γενική instituo + αιτιατική + απαρέμφατο

Antecello + δοτική + αφαιρετική cupidus + γενική ως συμπλήρωμα επιθέτου

www.24grammata.com




180

Spolio + αιτιατική του προσώπου + αφαιρετική

Propono + αιτιατική + δοτική

36.) Singularis

Nom. Bellum Latinum nobile genus sua vis

Gen. Bellum Latini nobilis generis ---- ----

Dat. Bellum Latino nobili generi ---- ----

Acc. Bellum Latinum nobile genus suam vim

Voc. Bellum Latinum nobile genus ---- ----

Abl. Bello Latino nobili genere sua vi

Pluralis

Nom. Bella Latina nobilia genera suae vires

Gen. Bellorum Latinorum nobilium generum suarum virium

Dat. Bellis Latinis nobilibus generibus suis viribus

Acc. Bella Latina nobilia genera suas vires/-is

Voc. Bella Latina nobilia genera ---- ----

Abl. Bellis Latinis nobilibus generibus suis viribus

Singularis Pluralis

Nom. singulare proelium singularia proelia

Gen. singularis proelii/-i singularium proeliorum

Dat. singulari proelio singularibus proeliis

Acc. singulare proelium singularia proelia

Voc. singulare proelium singularia proelia

Abl. singulari proelio singularibus proeliis

37.) Praesum – praefui – praeesse

Δεν έχει παθητική φωνή

Abeo – abii (abivi) –abitum – abire


Edico – edixi – edictum – edicere (3)

Edicor – edictus sum – edici

Abstineo – abstinui – abstentum – abstinere (2)

Astineor – abstentus sum – absteneri

Praeterequito – Praeterequitavi – Praeterequitatum – Praeterequitare (1)

Praeterequitor – Praeterequitatus sum – Praeterequitari

Lacesso – lacessivi – lacessitum – lacessere (3)

Lacessor – lacessitus sum – lacessi

Δεν έχει ενεργητική φωνή γιατί είναι αποθετικό

Congredior – Congressus sum – congredi (3)

Cerno – crevi – cretum – cernere (3)

Cernor – conspectus sum – cerni

www.24grammata.com




181

Antecello – antecellere (3)

Antecellor – antecelli

Ruo – rui – rutum – ruere (3)

Ruor – rutus sum – rui

Transfigo – transfixi – transfixum – transfigere (3)

Transfigor – transfixus sum - – transfigi

Spolio – spoliavi – spoliatum – spoliare (1)

Spolior – spoliatus sum – spoliari

Peto –petivi (petii) – petitum – petere (3)

Petor – petitus sum – peti


Revertor – reverti (reversus sum) – reverti (3)

Fugo – fugavi – fugatum –fugare (1)

Fugor – fugatus sum – fugari (1)

Multo – multavi –multatum –multare (1)

Multor – multatus sum – multari

38.) Singularis

Accusativus: Nobile nobilius nobilissimum

Singulare --------- ------------

Latinum --------- ------------

Fortis fortior fortissimus

Pluralis

Genetivus: Nobilium nobiliorum nobilissimorum

Singularium --------- ------------

Latinorum --------- ------------

Fortium Fortiorum fortissimorum

Ablativus: Nobilibus nobilioribus nobilissimis

Singularibus --------- ------------

Latinis --------- ------------

Fortibus fortioribus fortissimis

39.)

Γενική

ενικ.

Αφ.

Ενικού

Γενική Πλ. Αιτ. Πλ.. Αφ. πλ.

Bello belli bello bellorum bella bellis

Consul Consulis Consule Consulum Consules Consulibus

Natus nati nato natorum natos natis

exercitui exercitus exercitu exercituum exercitus exercitibus

Castris castri castro castrorum castra castris

www.24grammata.com




182

Pugna Pugnae Pugna Pugnarum pugnas pugnis

Filius Filii/-i filio filiorum filios filiis

Verbis verbi verbo verborum verba verbis

Cupiditate Cupiditatis Cupiditate Cupiditatium

& Cupiditatum

Cupiditates

&

Cupiditatis

Cupiditatibus

Morte mortis morte mortium Mortes/-is mortibus

Hasta hastae hasta hastarum hastas hastis

Viribus --------- Vi Virium Vires/-is Viribus

Virtute virtutis virtute virtutum virtutes virtutibus

Duce ducis duce ducum duces ducibus

Armis ---------- --------- armorum arma armis

Hoste hostis hoste hostium hostes/-is hostibus

eum eius eo eorum eos Eis (iis, is)

40.)

Υποτ.

Ενεστ.

Ορ.

Υπερ/κου.

Προστ.

Μέλλοντα.

Υποτ.

Παρακ/νου

Ορ.

Μέλλοντα.

Συντ/νου. Praefuit praetest praefuerat praeesto praefuerit praefuerit Abiret abeat abierat abito abierit abierit Edixit edicat edixerat Edicito edixerit edixerit abstinerent abstineant abstinuerant abstento abstinuerant abstinuerant Congrediamur Congre-

diamur

Congressi

eramus

--------------- Congressi

simus

Congressi

erimus Cernatur Cernatur Conspectus

erat

cernitor Conspectus

sit

Conspectus

erit Antecellat Antecellat ------------ Antecellato ------------ ----------- Ruit ruat ruerat ruito ruerit ruerit Spoliavit spoliet Spoliaverat Spoliato Spoliaverit Spoliaverit Petiverunt Petat Petiverant Petunto Petiverint Petiverint Multavit multet multaverat multato multaverit multaverit Revertisset revertatur Reverterat

&

Reversus

erat

revertitor Reverterit

&

Reversus sit

Reverterit

&

Reversus

erit Transfixit transfigat transfixerat transfigito transfixerit transfixerit Lacessitus est lacessitur Lacessitus

erat

lacessitor Lacessitus

sit

Lacessitus

erit Praesum praetest praefuerat Praefuturus

sit

praefuerit praefuerit

www.24grammata.com




183

41.) (α) –Bello: αφαιρετική του χρόνου

-Latino: επιθετικός προσδιορισμός στο Bello

-Nobili: επιθετικός προσδιορισμός στο Genere

-Genere: αφαιρετική της καταγωγής

-Castris: αφαιρετική της απομάκρυνσης

-Pugna: αφαιρετική της απομάκρυνσης

-Paulo: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς

-A duce: εμπρόθετη αφαιρετική του ποιητικού αιτίου

-His: επιθετικός προσδιορισμός στο Verbis

-Verbis: αφαιρετική οργανική του τρόπου

-Eventu: αφαιρετική που δηλώνει σημείο εκκίνησης για εκτίμηση ή κρίση

-Quanto: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς

-Virtute: αφαιρετική της αναφοράς

-Viribus: αφαιρετική οργανική του μέσου

-Suis: επιθετικός προσδιορισμός στο Viribus

-Cupiditate: αφαιρετική του εσωτερικού αιτίου

-Iniussu: αφαιρετική του εσωτερικού αιτίου

-Hoste: αφαιρετική συγκριτική

-Hasta: αφαιρετική του οργάνου

-Armis: αφαιρετική της απομάκρυνσης ή του χωρισμού

-Fuga: αφαιρετική οργανική του τρόπου

-Opera: αφαιρετική οργανική του μέσου

-Morte: αφαιρετική της ποινής

(β) –aliquando: επίρρημα χρόνου ή επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

-Hostium: γενική κτητική στο castra



-Permotus: επιρρηματική συνημμένη αιτιολογική μετοχή και εκφράζει πράξη

προγενέστερη από αυτή του ρήματος της πρότασης. Υποκείμενό της adulescens

-Pugnandi: γενική αντικειμενική γερουνδίου στο cupiditate

42.) Αποθετικά = deponentia ονομάζονται τα ρήματα που έχουν μόνο παθητική φωνή

(αλλά έχουν ενεργητική ή μέση σημασία). Τα ρήματα αυτά έχουν τις εξής

ιδιομορφίες:1)έχουν μετοχή ενεστώτα ενεργητικής φωνής, 2)μετοχή μέλλοντα

ενεργητικής φωνής και όχι παθητικής, 3)υποτακτική μέλλοντα ενεργητικής φωνής,

4)απαρέμφατο μέλλοντα ενεργητικής φωνής, 5)σουπίνο ενεργητικής φωνής,

6)γερούνδιο ενεργητικής φωνής. Praesens Futurum Futurum Futurum

Participium Coniunctivus Infinitivus Participium

Congrediens Congressurus –a –um sim Congressurum –am –um esse Congressurus

Congressurus –a –um sis Congressuros –as –a esse Congressura

Congressurus –a –um sit Congressurum

Congressuri –ae –a simus

Congressuri –ae –a sitis

Congressuri –ae –a sint

Supinum Gerundium

Acc. Congressum Gen. Congrediendi

Abl. Congressu Dat. Congrediendo

Acc. Congrediendum

Abl. Congrediendo

www.24grammata.com




184

Praesens Futurum Futurum Futurum


Revertens Reversurus –a –um sim Reversurum –am –um esse Reversurus

Reversurus –a –um sis Reversuros –as –a esse Reversura

Reversurus –a –um sit Reversurum

Reversuri –ae –a simus

Reversuri –ae –a sitis

Reversuri –ae –a sint

Supinum Gerundium

Acc. Reversum Gen. revertendi

Abl. Reversu Dat. revertendo

Acc. revertendum

Abl. revertendo

43) Τα παρεπόμενα ενός ουσιαστικού είναι: το γένος (genus), ο αριθμός (numerus), η

πτώση (casus) και η κλίση (declinatio)

Τα παρεπόμενα ενός επιθέτου είναι: το γένος (genus), ο αριθμός (numerus), η πτώση

(casus) και η κλίση (declinatio). Μόνο στο επίθετο λέμε αν είναι μονοκατάληκτο,

δικατάληκτο ή τρικατάληκτο.

44.) –Cum … abiret: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με

τον ιστορικό ή αφηγηματικό cum και εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού, abiret.

Eξαρτάται από ρήμα Παρακειμένου – praefuit- και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

-ut … abstinerent: δευτερεύουσα βουλητική πρόταση ως αντικείμενο στο edixit.

Εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού,

abstinerent, (ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων) και εξαρτάται από ρήμα

ιστορικού χρόνου, Παρακειμένου – edixit- και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν. (Οι

βουλητικές προτάσεις εκφέρονται πάντα με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό τους είναι

απλώς επιθυμητό.

-ut … cernatur: δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση, εισάγεται με τον τελικό

σύνδεσμο ut και εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα, cernatur, (ιδιομορφία στην

ακολουθία των χρόνων) και εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου, Ενεστώτα –

Congrediamur- και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.

-quanto … antecellat: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής αγνοίας ως

υποκείμενο στο cernatur. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία, quanto και

εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα, antecellat. Εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου,

Ενεστώτα – Cernatur - και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. (Οι πλάγιες ερωτηματικές

εκφέρονται πάντα με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική

χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης.

-cum … revertisset: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με τον

ιστορικό ή αφηγηματικό cum και εκφέρεται με υποτακτική Υπερσυντελίκου,

revertisset. Eξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου, Παρακειμένου – multavit- και


-cuius … erant: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση προσδιοριστική στη λέξη

adulescentem. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία cuius και εκφέρεται με οριστική

Παρατατικού – erant.

45.) –Tenebrae –arum: σκοτάδι, αφάνεια

www.24grammata.com




185

46.) –Virorum: ουσιαστικό (vir –viri), γένους αρσενικού, αριθμού πληθυντικού, πτώσης

γενικής, κλίσης β΄.

-Mortis: ουσιαστικό (mors -mortis), γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης γενικής,

κλίσης γ΄.

-Dimicationes: ουσιαστικό (dimicatio -onis), γένους θηλυκού, αριθμού πληθυντικού,

πτώσης αιτιατικής, κλίσης γ΄.

-Corporis: ουσιαστικό (corpus -oris), γένους ουδετέρου, αριθμού ενικού, πτώσης

γενικής, κλίσης γ΄.

-Mentem: ουσιαστικό (mens -mentis), γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης

αιτιατικής, κλίσης γ΄.

-Ad: πρόθεση

-Imitandum: γερούνδιο πτώσης αιτιατικής, συζυγίας α΄ του αποθετικού ρήματος imitor,

φωνής ενεργητικής.

-Litterarum: ουσιαστικό (littera -ae), γένους θηλυκού, αριθμού πληθυντικού, πτώσης

γενικής, κλίσης α΄. Στον πληθυντικό σημαίνει τα γράμματα, η λογοτεχνία και στον

ενικό η επιστολή.

-In: πρόθεση

-Tenebris: ουσιαστικό (Tenebrae -arum), γένους θηλυκού, αριθμού πληθυντικού –

ανήκει στα pluralia tantum, πτώσης αφαιρετικής, κλίσης α΄.

47.) –Virorum: γενική κτητική στο imagines

-Mortis: γενική επεξηγηματική στο pericula

-In dimicationes: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της κατάστασης

-Corporis: γενική αντικειμενική ή γενική κτητική στο cruciatus

-Mentem: αντικείμενο στο conformabam

-Ad imitandum: εμπρόθετη αιτιατική γερουνδίου του σκοπού

-Litterarum: γενική υποκειμενική από το lumen

-In tenebris: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της κατάστασης, ή μεταφορικά

του τόπου.

49.) Μαζί με το sum το γερουνδιακό σχηματίζει τη λεγόμενη παθητική περιφραστική

συζυγία (μεταφράζουμε με το «πρέπει να»). Στην περίπτωση αυτή η σύνταξη μπορεί να

είναι προσωπική ή απρόσωπη. Προσωπική σύνταξη έχουμε όταν το γερουνδιακό

ανήκει σε ρήμα ενεργητικό μεταβατικό που συντάσσεται με αιτιατική. Το γερουνδιακό

συμφωνεί τότε με το υποκείμενο του ρήματος sum στο γένος, στον αριθμό και στην

πτώση. Απρόσωπη σύνταξη έχουμε όταν το ρήμα από το οποίο προέρχεται το

γερουνδιακό, είναι αμετάβατο ή συντάσσεται με πτώση διαφορετική από αιτιατική. Στη

συγκεκριμένη περίπτωση το γερουνδιακό βρίσκεται σε πτώση ονομαστική του ενικού

του ουδετέρου.

50.)

Singularis

Nom. Omne perculsum suboles stabilitas nemo

Gen. Omnis perculsi subolis stabilitatis nullius

Dat. Omni perculso suboli stabilitati nemini

Acc. Omne perculsum subolem stabilitatem neminem

Voc. Omne perculsum suboles stabilitas ----------

Abl. Omni perculso subole stabilitate nullo

Pluralis

Nom. Omnia perculsa Ανήκει stabilitates nulli

www.24grammata.com




186

Gen. Omnium perculsorum στα stabilitatium/-um nullorum

Dat. Omnibus perculsis Singularium stabilitatibus nullis

Acc. Omnia perculsa Tantum stabilitates/-is nullos

Voc. Omnia perculsa stabilitates ------

Abl. Omnibus perculsis stabilitatibus nullis

Singularis

Nom. Nihil dux ardor lex animus

Gen. Nullius rei ducis ardoris legis animi

Dat. Nulli rei duci ardori legi animo

Acc. Nihil ducem ardorem legem animum

Voc. ------ dux ardor lex animus

Abl. Nulla re duce ardore lege animo

Pluralis

Nom. Δεν duces ardores leges animi

Gen. έχει ducum ardorum legum animorum

Dat. πληθυντικό ducibus ardoribus legibus animis

Acc. αριθμό duces ardores leges animos

Voc. ----------- duces ardores leges animi

Abl. ----------- ducibus ardoribus legibus animis

Singularis Pluralis

Nom. Iudicium Iudicia

Gen. Iudicii/ -i Iudiciorum

Dat. Iudicio Iudicia

Acc. Iudicium Iudicia

Voc. Iudicium Iudicia

Abl. Iudicio Iudiciis

51.) (A) Vulnera nobis sananda sunt

(β) Fortes viri nobis imitandi sunt

(γ) Res publica illis bene gerenda est

(δ) Animus mihi conformandus est.

(ε) Homines excellentes vobis colendi sunt

(στ) Honestas illi expetenda est.

(ζ) Vulneribus tibi medendum est.

52.) Indicativus

Praesens: sunt sentis est diffluunt perdit

Imperfectum: erant sentiebas erat diffluebant perdebat

Futurum: erunt senties erit diffluent perdet

Perfectum: fuerunt & fuere sensisti fuit diffluxerunt perdidit

Plusq/ctum: fuerant senseras fuerat diffluxerant perderat

Futurum exactum: fuerint senseris fuerit diffluxerint perderit

Indicativus Coniunctivus Indicativus

Praesens: facit prohibeat potest

www.24grammata.com




187

Imperfectum: faciebat prohiberet poterat

Futurum: faciet prohibiturus sit poterit

Perfectum: fecit prohibuerit potuit

Plusq/ctum: fecerat prohibuisset potuerat

Futurum exactum: fecerit ------------ potuerit

53.)

Praesens Perfectum

Indicativus: sunt sentis fuit diffluxerunt perdidit fecit

Coniunctivus: sint sentias fuerit diffluxerint perdiderit fecerit

Imperativus: ------ senti ---- ------------ -------- ------

Praesens Plusquamperfectum

Indicativus: potest prohibuerat

Coniunctivus: possit sentias prohibuisset

Imperativus: -------- -------------

54.) A.–Quae … ipsius: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο Omnia.

Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία Quae και εκφέρεται με οριστική Ενεστώτα

sentis.

-quod … fuit: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική προσθετική πρόταση

Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod και εκφέρεται με οριστική Παρακειμένου

fuit.

-Quae … diffluxerunt: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο Omnia.

Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία Quae και εκφέρεται με οριστική

Παρακειμένου, diffluxerunt.

-Quae … prohibuisset: δευτερεύουσα αναφορική υποθετική πρόταση. Εισάγεται με την

αναφορική αντωνυμία Quae και εκφέρεται με υποτακτική Υπερσυντελίκου,

prohibuisset. Στον ευθύ υποθετικό λόγο θα γινόταν: Si togatus fuisset – prohibuisset,

και φανερώνει υπόθεση αντίθετη με την πραγματικότητα –2ο είδος υποθετικού λόγου.

-Quibus … potest: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο Vulnera.

Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία Quibus και εκφέρεται με οριστική Ενεστώτα,

potest.

(b)

-Cum … esset: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με τον

ιστορικό ή αφηγηματικό cum και εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού, esset.

Eξαρτάται από ρήμα Παρακειμένου – venerunt- και δηλώνει το σύγχρονο στο

παρελθόν.

-Cum … existimasset: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση που εισάγεται

με τον αιτιολογικό cum και εκφέρεται με υποτακτική Υπερσυντελίκου, existimasset.

Eξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου, Παρακειμένου – conlocavit- και δηλώνει το

προτερόχρονο στο παρελθόν. Έχουμε υποτακτική έγκλιση γιατί η αιτιολογία είναι

υποθετική ή υποκειμενική υπόθεση.

-Quod … animadverterunt: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που

εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται οριστική Παρακειμένου

animadverterunt. Δηλώνει το προτερόχρονο.

www.24grammata.com




188

-Haec … rettulerunt: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με το

χρονικό σύνδεσμο postquam και εκφέρεται οριστική Παρακειμένου rettulerunt.

Δηλώνει το προτερόχρονο.

-Cum … posuissent: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με

τον ιστορικό ή αφηγηματικό cum και εκφέρεται με υποτακτική Υπερσυντελίκου,

posuissent. Eξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου, Παρακειμένου – reverterunt- και


-Quae … solent: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο dona.

Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία Quae και εκφέρεται με οριστική Ενεστώτα,

solent.

55.) – Forte: επίρρημα τρόπου ή επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου

-Salutatum: αιτιατική του σουπίνο που δηλώνει σκοπό

-Praesidium: αντικείμενο στο ρήμα conlocavit

-In tecto: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο.

-Domesticorum: γενική διαιρετική από το praesidium

-Clara: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο voce.

-Voce: αφαιρετική οργανική του τρόπου

-Virtutem: αντικείμενο στο σουπίνο admiratum

-Auditu: αφαιρετική της αναφοράς

-Deis: αντικείμενο έμμεσο στο consecrare

-Intromitti: αντικείμενο στο iussit και τελικό απαρέμφατο. Υποκείμενό του το eosque

(ετεροπροσωπία)

-Ante vestibulum: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τόπο.


Nom. Immortalis deus Immortales (dii), (dei), di

Gen. Immortalis dei Immortalium deum & deorum

Dat. Immortali deo Immortalibus (diis), (deis), dis

Acc. Immortalem deum Immortales deos

Voc. Immortalis deus, divus, dive (dee) Immortales (dii), (dei), di

Abl. Immortali deo Immortalibus (diis), (deis), dis

Singularis

Nom. praedo is tectum ipse virtus

Gen. praedonis eius tecti ipsius virtutis

Dat. praedoni ei tecto ipsi virtuti

Acc. praedonem eum tectum ipsum virtutem

Voc. Praedo ---- tectum ------ virtus

Abl. praedone eo tecto ipso virtute

Pluralis

Nom. Praedones ii tecta ipsi δεν έχει

Gen. Praedonum eorum tectorum ipsorum πληθυντικό

Dat. Praedonibus eis (iis, is) tectis ipsis

Acc. Praedones eos tecta ipsos

Voc. Praedones ---- tecta -----

Abl. Praedonibus eis (iis, is) tectis ipsis

www.24grammata.com




189

Singularis

Nom. Sanctum templum foris* Δεν

Gen. Sancti templi foris έχει

Dat. Sancto templo fori ενικό

Acc. Sanctum templum forem ως

Voc. Sanctum templum foris ουσιαστικό

Abl. Sancto templo fore

Pluralis

Nom. Sancta templa fores domestici

Gen. Sanctorum templorum forium domesticorum

Dat. Sanctum templum foribus domesticis

Acc. Sanctis templis fores/-is domesticos

Voc. Sancta templa fores domestici

Abl. Sanctis templis foribus domesticis

*Συνήθως ο ενικός δεν είναι εύχρηστος

57.) POSSUM-POTUI-POSSE P

R

A

E

SE

N

S


possum possim

posse

Potens -ntis

potes possis

potest possit

possumus possimus

potestis possitis

possunt possint


IM

PE

RF

EC

TU

M

poteram possem

poteras posses

poterat posset

poteramus possemus

poteratis possetis

poterant possent

F

U

TU

R

U

M

potero

poteris

poterit

poterimus

poteritis

poterunt

P

ER

FE

C

TU

M

potui potuerim

potuisse

potuisti potueris

potuit potuerit

potuimus potuerimus

potuistis potueritis

potuerunt potuerint

PLUS

QUA

MPER

FECT

potueram potuissem

potueras potuisses

potuerat potuisset

potueramus potuissemus

www.24grammata.com




190

UM potueratis potuissetis

potuerant potuissent

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

potuero

potueris

potuerit

potuerimus

potueritis

potuerint

58.) Στη λατινική υπάρχουν πέντε ονοματικοί τύποι: 1) απαρέμφατο, 2)μετοχή,

3)σουπίνο ή ύπτιο, 4) γερούνδιο, 5) γερουνδιακό.

Praesens – Infinitivus: conlocare

Praesens – Participium: conlocans –ntis

Futurum - Infinitivus: conlocaturum –am –um esse, conlocaturos -as –a esse

Futurum – Participium: conlocaturus –a –um

Perfectum – Infinitivus: conlocavisse

Supinum: Accusativus: conlocatum

Ablativus: conlocatu

Gerundium: Genetivus: conlocandi

Dativus: conlocando

Accusativus: conlocandum

Ablativus: conlocando

Praesens – Infinitivus: solere

Praesens – Participium: solens –ntis

Futurum - Infinitivus: soliturum –am –um esse, solituros -as –a esse

Futurum – Participium: soliturus –a –um

Perfectum – Infinitivus: solitum –am –um esse, solitos –as –a esse

Supinum: Accusativus: solitum

Ablativus: solitu

Gerundium: Genetivus: solendi

Dativus: solendo

Accusativus: solendum

Ablativus: solendo

Gerundivum: solendus –a –um

Praesens – Infinitivus: referre

Praesens – Participium: referens–ntis

Futurum - Infinitivus: relaturum –am –um esse, relaturos -as –a esse

Futurum – Participium: relaturus –a –um

Perfectum – Infinitivus: rettulisse

Supinum: Accusativus: relatum

Ablativus: relatu

Gerundium: Genetivus: referendi

Dativus: referendo

Accusativus: referendum

Ablativus: referendo

www.24grammata.com




191

Praesens – Infinitivus: venire

Praesens – Participium: veniens–ntis

Futurum - Infinitivus: venturum –am –um esse, venturos -as –a esse

Futurum – Participium: venturus –a –um

Perfectum – Infinitivus: venisse

Supinum: Accusativus: ventum

Ablativus: ventu

Gerundium: Genetivus: veniendi

Dativus: veniendo

Accusativus: veniendum

Ablativus: veniendo

59.)

Plusquamperfectum – Coniunctivus

Ventus –a –um essem Existimatus –a-um essem conlocatus –a –um essem

Ventus –a –um esses Existimatus –a-um esses conlocatus –a –um esses

Ventus –a –um esset Existimatus –a-um esset conlocatus –a –um esset

Venti–ae –a essemus Existimati –ae –a essemus conlocati –ae –a essemus

Venti–ae –a essetis Existimati –ae –a essetis conlocati –ae –a essetis

Venti–ae –a essent Existimati –ae –a essent conlocati –ae –a essent

Iussus –a –um essem

Iussus –a –um esses

Iussus –a –um esset

Iussi–ae –a essemus

Iussi–ae –a essetis

Iussi–ae –a essent

60.)

Υποτ. Παρατ.

Γ΄ ενικού

Οριστ. Ενεστ.

Β΄ πληθ.

Προστ . Μελλ.

Γ΄ πληθ.

Υποτ. Υπερ.

Α΄ πληθ.

Esset esset estis sunto fuissemus

Venerunt veniret venitis veniunto venissemus

Conlocavit conlocaret Conlocatis conlocanto conlocavissemus

animadverterunt animaverteret animadvertitis animavertunto Animadvertissemus

Iussit iuberet iubetis iubento iussissemus

Consecrare Consecraret Consecratis consecranto consecravissemus

Osculor oscularetur osculamini osculantor Osculati –ae –a

essemus

Intromitto intromitteret intromittis intromittunto intromisissemus

Medeor mederetur medemini medentor ------------------

www.24grammata.com




192

Gigno gigneret gignitis gignunto genuissemus

Nascor nasceretur nascimini nascuntor Nati –ae –a

essemus

Deduco deduceret deducitis deducunto deduxissemus

Specto spectaret spectatis spectanto spectavissemus

Trado traderet traditis tradunto tradidissemus

Sum esset estis sunto fuissemus

Nolo nollet Non vultis nolunto noluissemus

Volo vellet vultis ------------ voluissemus

Malo mallet mavultis ------------ maluissemus

Emo emeret emitis emitunto emissemus

Rideo rideret ridetis ridento risissemus

Video videret videtis vidento vidissemus

Permoveo permoveret permovetis permovento permovissemus

Transfigo transfigeret transfigitis transfigunto transfixissemus

Congredior congrederetur Congredimini congrediuntor Congressi-ae –a

essemus

Lacesso lacesseret lacessitis lacessunto lacessivissemus

www.24grammata.com




193

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ

ΚΕΙΜΕΝΑ 35 & 36 1. Τα κύρια ονόματα όπως Plato, Homerus, Zeno, Carthago δεν σχηματίζον κατά

κανόνα πληθυντικό.

Singularis

Acc.: patrem (Στον πληθυντικό σημαίνει patres – um: οι πατέρες, οι Συγκλητικοί,)

Pluralis

Το plebs- is δεν σχηματίζει πληθυντικό.

Nom.: sequestres

Abl.: aeribus (έχει πληθυντικό μόνο όταν σημαίνει χάλκινα αντικείμενα)

Acc.: rura, dotes

Nom.: patres

Το frugalitas δεν έχει πληθυντικό αριθμό.

Singularis

Gen.: Samnitis

Nom.: Samnitis

Dat.: Samniti, locupleti

Pluralis

Acc.: pondera, locupletes

Gen.: legationum

2. Singularis

Gen. aeris* aerarii/-i loci frugalitatis diei catilli risus

Dat. aeri aerario loco frugalitati diei catillo risui

Acc. aes aerarium locum frugalitatem diem catillum risum

Abl. aere aerario loco frugalitate die catillo risu

Pluralis

Gen. aerum aerariorum locorum** Δεν έχει dierum catillorum risuum

Dat. aeribus aerariis locis πληθυντικό diebus catillis risibus

Acc. aera aeraria locos & loca dies catillos risus

Abl. aeribus aerariis locis diebus catillis risibus

*έχει πληθυντικό μόνο όταν σημαίνει χάλκινα αντικείμενα

**το Locus –i ανήκει στα ετερογενή σχηματίζει τον πληθυντικό και κατά τα αρσενικά

Loci –orum (χωρία βιβλίου) και κατά τα ουδέτερα loca –orum (τόποι)

3. Singularis

Gen. aciei pecuniae

Dat. aciei pecuniae

Acc. aciem pecuniam

Abl. acie pecunia

Pluralis

Gen. ------ pecuniarum

Dat. ------- pecuniis

Acc. acies pecunias

Abl. ------- pecuniis

www.24grammata.com




194

4.Pluralis – Accusativus: nullos – nullas – nulla

Pluralis – Nominativus: nulli – --------- - nullae res

Singularis - Accusativus: eum –eam –id

Pluralis – Nominativus: qui – quae – quae

Pluralis – Ablativus: eis (iis, is) (κοινός τύπος και για τα τρία γένη)

Pluralis – Accusativus: Eos – eas – ea

Singularis – Dativus: illi (κοινός τύπος και για τα τρία γένη)

Pluralis – Nominativus: ipsi – ipsae – ipsa

Pluralis – Accusativus: nullos – --------- - nullae res

Singularis – Dativus: cui (κοινός τύπος και για τα τρία γένη)

Pluralis – Accusativus: Eos – eas – ea

Pluralis – Nominativus: illi – illae- illa

Pluralis – Accusativus: se

Singularis – Dativus: ei (κοινός τύπος και για τα τρία γένη)

Pluralis – Genetivus: eorum – earum – eorum

Pluralis – Accusativus: eos, eas, ea

Pluralis – Accusativus: eis (iis, is) (κοινός τύπος και για τα τρία γένη

Pluralis – Accusativus: ipsos – ipsas – ipsa

5. Οι μόνοι ονοματικοί τύποι που δέχονται χρονική αντικατάσταση είναι το

απαρέμφατο και η μετοχή

Infinitivus Praesens: esse discedere deseri curari

Imperfectum Futurum: fore ή futurum esse discessurum esse

Perfectum: fuisse discessise desertum esse curatum esse

Plusq/ctum Futurum Ex: desertum fore curatum fore

. Infinitivus

Praesens: conferre malle imperare fieri

Imperfectum Futurum: conlaturum esse ------- imperaturum esse factum iri

Perfectum: conluisse maluisse imperavisse factum esse

Plusq/ctum Futurum Ex factum fore

Infinitivus Praesens: vinci corrumpi posse

Imperfectum Futurum: ------- ---------

Perfectum: victum esse corruptum esse potuisse

Plusq/ctum Futurum Ex victum fore corruptum fore

Participium Praesens: assidentem cenantem

www.24grammata.com




195

Futurum: assessurum cenaturum

Perfectum: 6.Κείμενο 35

–quod … vixerint: Η αιτιολογική πρόταση εκφέρεται αρχικά με υποτακτική, vixerint

γιατί η αιτιολογία είναι υποκειμενική. Εκφέρεται τώρα με υποτακτική Παρακειμένου,

vixerint λόγω από εξάρτησης από ρήμα αρκτικού χρόνου - Ενεστώτα, miseretur και

δηλώνει το προτερόχρονο στο παρόν.

- qui … fuit: Η αναφορική προσδιοριστική εκφέρεται με οριστική Παρακειμένου, fuit

γιατί δηλώνει κάτι το αντικειμενικό που ανήκει στο παρελθόν.

- Cum … funderet: Η χρονική επιρρηματική πρόταση εκφέρεται με υποτακτική

Παρατατικού, funderet, γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου –

Παρακειμένου, scripsit και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

- Quia … pater: Η αιτιολογική πρόταση εκφέρεται με οριστική Υπερσυντελίκου και

δηλώνει μία αντικειμενική αιτιολογία

- Cum … exigeret: Η αιτιολογική αυτή πρόταση αυτή εκφέρεται με υποτακτική γιατί

εισάγεται με το σύνδεσμο Cum, γιατί η αιτιολογία είναι το αποτέλεσμα μία

εσωτερικής λογικής διεργασίας. Εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού, exigeret

και εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου - Παρατατικού, Aequum erat και

δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

- Quibus …fuit: αναφορική – αιτιολογική πρόταση που εκφέρεται με οριστική

Παρακειμένου, fuit γιατί δηλώνει κάτι το αντικειμενικό που ανήκει στο παρελθόν.

Κείμενο 36

-Quo … posset: Η δευτερεύουσα τελική πρόταση εκφέρεται με υποτακτική

Παρατατικού, posset (ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων) γιατί εξαρτάται

από ρήμα ιστορικού χρόνου – Παρατατικού, utebatur και δηλώνει το σύγχρονο στο

παρελθόν. Το quo εισάγει την τελική πρόταση γιατί ακολουθεί συγκριτικός επιθέτου ή

επιρρήματος, facilius.

-Cum … attulissent: Η χρονική πρόταση εκφέρεται με Υποτακτική Υπερσυντελίκου,

attulissent γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου – Παρακειμένου, solvit και


-Ut eo uteretur: Η δευτερεύουσα τελική πρόταση εκφέρεται με υποτακτική

Παρατατικού, uteretur (ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων) γιατί εξαρτάται

από ρήμα ιστορικού χρόνου – Παρακειμένου, solvit και δηλώνει το σύγχρονο στο

παρελθόν.

-Ne dicam ineptae: Η δευτερεύουσα τελική πρόταση εκφέρεται με υποτακτική

Ενεστώτα, dicam (ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων) γιατί εξαρτάται από

ρήμα αρκτικού χρόνου – Ενεστώτα, narrate και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.

7.Κείμενο 35

-Gratiae: γενική αντικειμενική από το sequester

-Loco: αφαιρετική του τόπου

-Scipionis: γενική κτητική στο filiae

-Ab eo: εμπρόθετο ποιητικό αίτιο από το desertum esse.

-Inter plebem: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει μεταφορικά τον

τόπο

-Mercenarium: υποκείμενο του απαρεμφάτου discessisse (ετεροπροσωπία)

Κείμενο 36

–frugalitate: αντικείμενο στο utebatur

-Spectandum: αφαιρετική γερουνδιακού του σκοπού

www.24grammata.com




196

-Acie: αφαιρετική οργανική του μέσου

-Assidentem: κατηγορηματική μετοχή από το Spectandum, και αναφέρεται στο

υποκείμενο του γερουνδιακού.

-Die: αφαιρετική του χρόνου

8.Felices – Feliciores – Felicissimos

Magna – Maiore – Maxima

Ineptae – ineptioris – ineptissimae

Singularis

Nom. Felix Felicior Felicissima

Gen. Felicis Felicioris Felicissimae

Dat. Felici Feliciori Felicissimae

Acc. Felicem Feliciorem Felicissimam

Voc. Felix Felicior Felicissima

Abl. Felici Feliciore Felicissima

Pluralis

Nom. Felices Feliciores Felicissimae

Gen. Felicium Feliciorum Felicissimarum

Dat. Felicibus Felicioribus Felicissimis

Acc. Felices Feliciores Felicissimas

Voc. Felices Feliciores Felicissimae

Abl Felicibus Felicioribus Felicissimae

Singularis

Nom. Magna Maior Maxima

Gen. Magnae Maioris Maxima

Dat. Magnae Maiori Maxima

Acc. Magnam Maiorem Maximam

Voc. Magna Maior Maxima

Abl. Magna Maiore Maxima

Pluralis

Nom. Magnae Maiores Maximae

Gen. Magnarum Maiorum Maximarum

Dat. Magnis Maioribus Maximis

Acc. Magnas Maiores Maximas

Voc. Magnae Maiores Maximae

Abl Magnis Maioribus Maximis

Singularis

Nom. Inepta Ineptior Ineptissima

Gen. Ineptae Ineptioris Ineptissimae

Dat. Ineptae Ineptiori Ineptissimae

Acc. Ineptam Ineptiorem Ineptissimam

Voc. Inepta Ineptior Ineptissima

Abl. Inepta Ineptiore Ineptissima

Pluralis

Nom. Ineptae Ineptiores Ineptissimae

Gen. Ineptarum Ineptiorum Ineptissimarum

Dat. Ineptis Ineptioribus Ineptissimis

www.24grammata.com




197

Acc. Ineptae Ineptiores Ineptissimas

Voc. Ineptae Ineptiores Ineptissimae

Abl Ineptis Ineptioribus Ineptissimis

www.24grammata.com




198

9. POSSUM-POTUI-POSSE & MALO-MALUI-MALLE

PRAESENS

Indicativus - Coniunctivus

Potest, Mavult - Possit, Malit

IMPERFECTUM Futurum

Indicativus – Coniunctivus Indicativus – Coniunctivus

Poterat, Malebat - Posset, Mallet Poterit, Malet - -------------

PERFECTUM PLUSQUAMPERFECTUM

Indicativus – Coniunctivus Indicativus – Coniunctivus

Potuit, Maluit, - Potuerit, Maluerit Potuisset – Maluisset

FUTURUM EXACTUM

Indicativus – Coniunctivus

Potuerit – Maluerit

7. (A) Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur

(B) Samnites venerunt miratum paupertatem eius

(Γ) Pauper erat, ut divitias contemnere posset

11.

Praesens Contemnere Cenantem Mirantor Adferant Utatur

Imperfectum ------------- ---------- Mirabantor Adferrent Uteretur

Futurum Contempturum

esse

Cenaturum

Mirabuntor Allaturi

sint

Usurus sit

Perfectum Contempsisse ------------- Mirati sunt Attulerint Usus sit

Plus/ctum --------------- ------------- Mirati erant Attulissent Usus esset

Fut. Exactum --------------- ------------- Mirati erunt ------------ --------------

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 37 & 38

1.

Nominativus

Deus – di, (dei, dii)

Ablativus

Bello – bellis

Bellis – bello

Auxilio- auxiliis

Genetivus

Bellorum – belli

www.24grammata.com




199

2.Singularis Pluralis

Gen: uxoris sororis vocis sedis uxorum sororum vocum sedum

Dat: uxori sorori voci sedi uxoribus sororibus vocibus sedibus

1. Nom.: Salvus –salva –salvum

Salvi –salvae –salva (Έχει μόνο θετικό βαθμό)

Acc.: miseriorem –miseriorem – miserius (συγκριτικός)

Miseriores – miseriores – miseriora

Acc.: ferociorem – ferociorem –ferocius (συγκριτικός)

Ferociores – Ferociores – ferociora

Acc.: impotentiorem – impotentiorem – impotentius (συγκριτικός)

Impotentiores – Impotentiores – impotentiora

Abl: civili – civili – civili (Έχει μόνο θετικό βαθμό)

Civilibus – Civilibus – Civilibus

Gen: civilis – civilis – civilis

Civilium – Civilium – Civilium

4. eum: δεικτική αντωνυμία, γένους αρσενικού αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής

-Qui: επιθετική αόριστη αντωνυμία, γένους αρσενικού αριθμού ενικού, πτώσης

ονομαστικής

-Aliqui: αόριστη, επιθετική αντωνυμία, γένους αρσενικού αριθμού πληθυντικού,

πτώσης ονομαστικής

-quae: αναφορική αντωνυμία, γένους ουδετέρου, αριθμού πληθυντικού, πτώσης


-tantus: δεικτική αντωνυμία, γένους αρσενικού αριθμού ενικού, πτώσης ονομαστικής

-ego: προσωπική αντωνυμία, προσώπου α΄, αριθμού ενικού, πτώσης ονομαστικής

-nihil: αόριστη αντωνυμία, γένους ουδετέρου, πτώσης ονομαστικής, αριθμού ενικού

-ipsa: δεικτική αντωνυμία, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης αφαιρετικής

-ea: δεικτική αντωνυμία, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης ονομαστικής

-tales: δεικτική αντωνυμία, γένους αρσενικού, αριθμού πληθυντικού, πτώσης


-tales: δεικτική αντωνυμία, γένους αρσενικού, αριθμού πληθυντικού, πτώσης


-ea: δεικτική αντωνυμία, γένους ουδετέρου, αριθμού πληθυντικού, πτώσης ονομαστικής

-quae: αναφορική αντωνυμία, γένους ουδετέρου, αριθμού πληθυντικού, πτώσης

αιτιατικής

-iis: δεικτική αντωνυμία, γένους αρσενικού, αριθμού πληθυντικού, πτώσης δοτικής

-quorum: αναφορική αντωνυμία, γένους αρσενικού, αριθμού πληθυντικού, πτώσης

γενικής

Κείμενο 38

-ipsa: δεικτική αντωνυμία, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης ονομαστικής

-aliqua: αόριστη, επιθετική αντωνυμία, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης


-sibi: προσωπική αντωνυμία, προσώπου γ΄, αριθμού ενικού, πτώσης δοτικής

-ego: προσωπική αντωνυμία, προσώπου α΄, αριθμού ενικού, πτώσης ονομαστικής

www.24grammata.com




200

-tibi: προσωπική αντωνυμία, προσώπου β΄, αριθμού ενικού, πτώσης δοτικής

-mea: κτητική αντωνυμία, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης αφαιρετικής

-hoc: δεικτική αντωνυμία, γένους ουδετέρου, αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής

-ipsa: δεικτική αντωνυμία, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης ονομαστικής

-quam: αναφορική αντωνυμία, γένους θηλυκού, αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής

-is: δεικτική αντωνυμία, γένους αρσενικού, αριθμού ενικού, πτώσης ονομαστικής

5.longe – longius – longissime

6.obsequatur (κείμενο 37), mortua est (κείμενο 38) Praesens Futurum Futurum Futurum


Obsequens Obsecuturus –a –um sim Obsecuturum –am –um esse Obsecuturus

Obsecuturus –a –um sis Obsecuturos –as –a esse Obsecutura

Obsecuturus –a –um sit Obsecuturum

Obsecuturi –ae –a simus

Obsecuturi –ae –a sitis

Obsecuturi –ae –a sint

Supinum Gerundium

Acc. Obsecutum Gen. Obsequendi

Abl. Obsecutu Dat. Obsequendo

Acc. Obsequendum

Abl. Obsequendo



Moriens moriturus –a –um sim Moriturum–am –um esse Moriturus

moriturus –a –um sis Morituros –as –a esse Moritura

moriturus –a –um sit Moriturum

morituri –ae –a simus

morituri–ae –a sitis

morituri –ae –a sint

Supinum Gerundium

Acc. mortuum Gen. moriendi

Abl. mortuu Dat. moriendo

Acc. moriendum

Abl. moriendo

7. Είναι εύχρηστοι σύμφωνα με τη γραμματική των λατινικών του Τζαρτζάνου, σελ. 88,

μόνο το γ΄ πληθυντικό της οριστικής όλων των χρόνων.

www.24grammata.com




201

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΩΝ

ΚΕΙΜΕΝΩΝ 39 & 40 & 41 1. Έχουμε τρία είδη υποθετικών προτάσεων: i) ανοικτή υπόθεση. Υπόθεση = si

/nisi + οριστική οποιουδήποτε χρόνου. Απόδοση =οποιαδήποτε έγκλιση. ii) υπόθεση

αντίθετη από την πραγματικότητα si /nisi + υποτακτική Παρατατικού (υπόθεση &

απόδοση) για το παρόν. si /nisi + υποτακτική Υπερσυντελίκου (υπόθεση & απόδοση)

για το παρελθόν. iii) si /nisi + υποτακτική Ενεστώτα(υπόθεση & απόδοση) για το παρόν

– μέλλον.

2. Οι εναντιωματικές προτάσεις είναι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις.

Εκφράζουν μία πραγματική κατάσταση παρά την οποία ισχύει το περιεχόμενο της

κύριας πρότασης. Εισάγονται με τους συνδέσμους etsi, tametsi, quanquam + οριστική

και με τους συνδέσμους cum & licet + υποτακτική. Τους συνδέσμους αυτούς τους

μεταφράζουμε με το «αν και, παρόλο που, μολονότι». Στην κύρια πρόταση υπάρχει

συχνά το tamen (η παρουσία του οποίου μας βοηθάει να αντιληφθούμε ότι η

δευτερεύουσα πρόταση είναι εναντιωματική.

Ο σύνδεσμος licet συντάσσεται με υποτακτική, γιατί προήλθε από το απρόσωπο ρήμα

licet= επιτρέπεται, με παράλειψη του ut + υποτακτική.

- Οι παραχωρητικές προτάσεις εκφράζουν μία υποθετική κατάσταση που, κι αν

δεχθούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας πρότασης. Εισάγονται

κυρίως με το σύνδεσμο etiamsi + υποτακτική ή οριστική. Επίσης με τους συνδέσμους

licet, quamvis, ut + υποτακτική. Στην ουσία πρόκειται για μία κατηγορία υποθετικών

προτάσεων. Στην κύρια πρόταση υπάρχει συχνά το tamen

Η χρήση του συνδέσμου quamvis προτιμάται μπροστά από επίθετα και επιρρήματα.

3. Οι παραβολικές συγκριτικές προτάσεις είναι προτάσεις επιρρηματικές που

λειτουργούν ως β΄ όρος της σύγκρισης, γιατί α΄ όρος είναι συνήθως η κύρια πρόταση.

Διακρίνονται σε απλές παραβολικές και εκφέρονται κανονικά με οριστική γιατί η

σύγκριση αφορά δύο καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται αντικειμενική

πραγματικότητα. Εισάγονται με το atque, ut, sicut και με το quam όταν ακολουθεί

επίθετο ή επίρρημα σε θετικό βαθμό. Έχουμε επίσης και τις υποθετικές παραβολικές

που εκφέρονται με υποτακτική γιατί η σύγκριση αφορά μία υποθετική κατάσταση.

4. Singularis

Nom. Ea res occupata urbs solus augur

Gen. eius rei occupatae urbis solius auguris

Dat. ei rei occupatae urbi soli auguri

Acc. eam rem occupatam urbem solum augurem

Voc. ------- occupata urbs -----------------

Abl. ea re occupata urbe solo augure

Pluralis

Nom. Eae res occupatae urbes soli auguri

Gen. earum rerum occupatarum urbium solorum augurum

Dat. eis(iis,is)rebus occupatis urbibus solis auguribus

Acc. eas res occupatas urbes solos augures

Voc. ------- occupatae urbes ---------------

Abl. eis(iis,is)rebus occupatis urbibus solis auguribus

www.24grammata.com




202

Singularis

Nom. Infirmum corpus antiquus vir insolens verbum

Gen. Infirmi corporis antiqui viri insolentis verbi

Dat. Infirmo corpori antiquo viro insolenti verbo

Acc. Infirmum corpus antiquum virum insolens verbum

Voc. Infirmum corpus antiqui viri insolens verbum

Abl. Infirmo corpore antiquo viro insolenti verbo

Pluralis

Nom. Infirma corpora antiqui viri insolentia verba

Gen. Infirmorum corporum antiquorum virorum insolentium verborum

Dat. Infirmis corporibus antiquis viris insolentibus verbis

Acc. Infirma corpora antiquos viros insolentia verba

Voc. Infirma corpora antiqui viri insolentia verba

Abl. Infirmis corporibus antiquis viris insolentibus verbis

Singularis

Nom. Sua aetas

Gen. Suae aetatis

Dat. Suae aetati

Acc. Suam aetatem

Voc. ---------------

Abl. Sua aetate

Pluralis

Nom. Suae aetates

Gen. Suarum aetatium / aetatum

Dat. Suis aetatibus

Acc. Suas aetates / aetatis

Voc. Suae aetates

Abl. Suis aetatibus

5. Coniunctivus Indicativus Coniunctivus Coniunctivus

Praesens: offeras efficit iudicetur miniteris

Imperfectum: offeres efficiebat iudicaretur minitaris

Futurum: oblaturus sis efficiet --------- minitaturus sis

Perfectum: obtuleris efficit iudicatus sit minitatus sis

Plusq/ctum: obtulisses efficerat iudicatus esset minitatus esses

Futurum exactum: --- efficerit ----------------- -------------

Indicativus Imp/vus Indic

Praesens: iudico audet dicuntur vive vis

Imperfectum: iudicabam audebat dicebantur ----- volebas

Futurum: iudicabo audebit dicentur vivito voles

Perfectum: iudicavi ausus est dictus est ------- voluisti

Plusq/ctum: iudicaveram ausus erat dictus erat ------- volueras

Futurum exactum: iudicavero ausus erit dictus erit ------- volueris

6.A. Scaevola locutus est quasi invenis esset.

A. Patres sic loquebantur, sicut Silla volebat

www.24grammata.com




203

B. Etiamsi armatus sit, non me terret.

C. Si hoc dixit erravit.

www.24grammata.com




204

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ

Δ Ι Α Γ Ω Ν Ι Σ Μ Α 1ο

A. Στο λατινικό πόλεμο, ο Τίτος Μάνλιος ύπατος καταγόμενος από αριστοκρατική

γενιά είχε την αρχηγία του στρατού των Ρωμαίων. Αυτός όταν κάποτε έφευγε από

το στρατόπεδο διέταξε να απέχουν όλοι από τη μάχη. Αλλά λίγο αργότερα ο γιος

του πέρασε έφιππος μπροστά από το στρατόπεδο των εχθρών και προκλήθηκε από

τον αρχηγό των εχθρών σε μάχη με αυτά τα λόγια: «Ας μονομαχήσουμε για να

φανεί από την έκβαση της μονομαχίας πόσο ο Λατίνος στρατιώτης ξεπερνά το

Ρωμαίο στην ανδρεία». Τότε ο νεαρός έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του και

παρακινημένος από την επιθυμία για μάχη, αντίθετα με τη διαταγή του υπάτου

όρμησε στον αγώνα και δυνατότερος από τον εχθρό, τον διαπέρασε με το δόρυ και

(τον) απογύμνωσε από τα όπλα. Αμέσως οι εχθροί ζήτησαν τη σωτηρία σε φυγή.

Αλλά ο ύπατος όταν επέστρεψε στο στρατόπεδο, το νεαρό με την ενέργεια του

οποίου είχαν τραπεί οι εχθροί σε φυγή, τιμώρησε με θάνατο.

B. (1)

Coniunctivus Indicativus Coniunctivus Indicativus

Praesens: abeat edicit abstineant ruit

Imperfectum: abiret edicebat abstinerent ruebat

Futurum: abiturus sit edicet abstenturi sint ruet

Perfectum: abierit edixit abstinuerint ruit

Plusq/ctum: abiisset edixerat abstinuissent ruerat

Futurum exactum: ---- edixerit -------------- ruerit

Coniunctivus Coniunctivus

Praesens: cernatur congrediamur revertatur

Imperfectum: cerneretur congrederemur reverteretur

Futurum: -------------- congressuri simus reversurus sit

Perfectum: conspectum sit congressi simus reverterit & reversus sit

Plusq/ctum: conspectum esset congressi essemus revertisset & reversus esset

Futurum exactum: ---- ---------- ---------- ------------ ------------------

2. –Abiret: ρήμα, πρόσωπο γ΄, αριθμού ενικού, έγκλισης Υποτακτικής, χρόνου

Παρατατικού, φωνής ενεργητικής, συζυγίας 4ης,

του ρήματος abeo – abii – abitum -abire

-Edixit: ρήμα, πρόσωπο γ΄, αριθμού ενικού, έγκλισης Οριστικής, χρόνου

Παρακειμένου, φωνής ενεργητικής, συζυγίας 3ης

του ρήματος edico – edixi – edictum –

edicere.

-Abstinerent: ρήμα, πρόσωπο γ΄, αριθμού πληθυντικού, έγκλισης Υποτακτικής, χρόνου

Παρατατικού, φωνής ενεργητικής, συζυγίας 2ης,

του ρήματος abstineo – abstinui –

abstentum – abstinere.

-Cernatur: ρήμα, πρόσωπο γ΄, αριθμού ενικού, έγκλισης Υποτακτικής, χρόνου

Ενεστώτα, φωνής παθητικής, συζυγίας 3ης

του ρήματος cernor – conspectus sum - cerni.

-Congrediamur: ρήμα, πρόσωπο α΄, αριθμού πληθυντικού, έγκλισης Υποτακτικής,

χρόνου Ενεστώτα, φωνής παθητικής, συζυγίας 3ης

του αποθετικού ρήματος congredior

– congressus sum - congredi

-Ruit: ρήμα, πρόσωπο γ΄, αριθμού ενικού, έγκλισης Οριστικής, χρόνου Παρακειμένου,

φωνής ενεργητικής, συζυγίας 3ης

του ρήματος ruo – rui – rutum - ruere.

www.24grammata.com




205

-Revertisset: ρήμα, πρόσωπο γ΄, αριθμού ενικού, έγκλισης Υποτακτικής, χρόνου

Υπερσυντελίκου, φωνής παθητικής, συζυγίας 3ης

του αποθετικού ρήματος revertor –

reverti (reversus sum) reverti.

3. -Pugna: αφαιρετική της απομάκρυνσης



-Viribus: αφαιρετική οργανική του μέσου

-Iniussu: αφαιρετική του εσωτερικού αιτίου

-Hoste: αφαιρετική συγκριτική

-Hasta: αφαιρετική του οργάνου

-Opera: αφαιρετική οργανική του μέσου


4. –Cum … abiret: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με τον

ιστορικό ή αφηγηματικό cum και εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού, abiret.

Eξαρτάται από ρήμα Παρακειμένου – praefuit- και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

-ut … abstinerent: δευτερεύουσα βουλητική πρόταση ως αντικείμενο στο edixit.

Εισάγεται με τον βουλητικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού,

abstinerent, (ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων) και εξαρτάται από ρήμα

ιστορικού χρόνου, Παρακειμένου – edixit- και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν. (Οι

βουλητικές προτάσεις εκφέρονται πάντα με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό τους είναι

απλώς επιθυμητό.

-ut … cernatur: δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση, εισάγεται με τον τελικό

σύνδεσμο ut και εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα, cernatur, (ιδιομορφία στην

ακολουθία των χρόνων) και εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου, Ενεστώτα –

Congrediamur- και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.

-quanto … antecellat: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής αγνοίας ως

υποκείμενο στο cernatur. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία, quanto και

εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα, antecellat. Εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου,

Ενεστώτα – Cernatur - και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. (Οι πλάγιες ερωτηματικές

εκφέρονται πάντα με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική

χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης.

-cum … revertisset: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με τον

ιστορικό ή αφηγηματικό cum και εκφέρεται με υποτακτική Υπερσυντελίκου,

revertisset. Eξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου, Παρακειμένου – multavit- και


-cuius … erant: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση προσδιοριστική στη λέξη

adulescentem. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία cuius και εκφέρεται με οριστική

Παρατατικού – erant.

Singularis

Nom. Bellum Latinum nobile genus sua vis

Gen. Bellum Latini nobilis generis ---- ----

Dat. Bellum Latino nobili generi ---- ----

Acc. Bellum Latinum nobile genus suam vim

Voc. Bellum Latinum nobile genus ---- ----

Abl. Bello Latino nobili genere sua vi

www.24grammata.com




206

Pluralis

Nom. Bella Latina nobilia genera suae vires

Gen. Bellorum Latinorum nobilium generum suarum virium

Dat. Bellis Latinis nobilibus generibus suis viribus

Acc. Bella Latina nobilia genera suas vires/-is

Voc. Bella Latina nobilia genera ---- ----

Abl. Bellis Latinis nobilibus generibus suis viribus

Singularis Pluralis

Nom. singulare proelium singularia proelia

Gen. singularis proelii/-i singularium proeliorum

Dat. singulari proelio singularibus proeliis

Acc. singulare proelium singularia proelia

Voc. singulare proelium singularia proelia

Abl. singulari proelio singularibus proeliis

6. Praesum – praefui – praeesse


Abeo – abii (abivi) –abitum – abire


Edico – edixi – edictum – edicere (3)

Edicor – edictus sum – edici

Abstineo – abstinui – abstentum – abstinere (2)

Astineor – abstentus sum – absteneri

Praeterequito – Praeterequitavi – Praeterequitatum – Praeterequitare (1)

Praeterequitor – Praeterequitatus sum – Praeterequitari

Lacesso – lacessivi – lacessitum – lacessere (3)

Lacessor – lacessitus sum – lacessi


Congredior – Congressus sum – congredi (3)

Cerno – crevi – cretum – cernere (3)

Cernor – conspectus sum – cerni

Antecello – antecellere (3)

Antecellor – antecelli

Ruo – rui – rutum – ruere (3)

Ruor – rutus sum – rui

Transfigo – transfixi – transfixum – transfigere (3)

Transfigor – transfixus sum - – transfigi

Spolio – spoliavi – spoliatum – spoliare (1)

www.24grammata.com




207

Spolior – spoliatus sum – spoliari

Peto –petivi (petii) – petitum – petere (3)

Petor – petitus sum – peti


Revertor – reverti (reversus sum) – reverti (3)

Fugo – fugavi – fugatum –fugare (1)

Fugor – fugatus sum – fugari (1)

Multo – multavi –multatum –multare (1)

Multor – multatus sum – multari

7. Singularis

Accusativus: Nobile nobilius nobilissimum

Singulare --------- ------------

Latinum --------- ------------

Fortis fortior fortissimus

Pluralis

Genetivus: Nobilium nobiliorum nobilissimorum

Singularium --------- ------------

Latinorum --------- ------------

Fortium Fortiorum fortissimorum

Ablativus: Nobilibus nobilioribus nobilissimis

Singularibus --------- ------------

Latinis --------- ------------

Fortibus fortioribus fortissimis

www.24grammata.com




208


Α.) Όταν ο Βρέννος ήταν αρχηγός, οι Γαλάτες κατατρόπωσαν τις λεγεώνες των

Ρωμαίων κοντά στον ποταμό Αλλία, κατέστρεψαν εντελώς την πόλη της Ρώμης εκτός

από το Καπιτώλιο, σαν αντάλλαγμα του οποίου πήραν τεράστιο χρηματικό ποσό. Τότε

ο Κάμιλλος, ο οποίος είχε βρεθεί για αρκετό καιρό στην εξορία κοντά στην Αρδέα


αρχιστράτηγος αν και απουσίαζε: αυτός ακολούθησε τους Γαλάτες ενώ ήδη


ζυγίστηκε εκεί έδωσε το όνομα στην πολιτεία: πράγματι λέγεται Πίσαυρο, γιατί εκεί



Β.(1)–Flumen: ουσιαστικό, γένους ουδετέρου, γ΄ κλίσης, αριθμού ενικού, πτώσης

αιτιατικής του flumen –inis.

-Legionibus: ουσιαστικό, γένους θηλυκού, γ΄ κλίσης, αριθμού ενικού, πτώσης

αφαιρετικής του legio -onis.

-Brenno: ουσιαστικό, κύριο όνομα, γένους αρσενικού, β΄ κλίσης, αριθμού ενικού,

πτώσης αφαιρετικής του Brennus -i

-Duce: ουσιαστικό, γένους αρσενικού, γ΄ κλίσης, αριθμού ενικού, πτώσης αφαιρετικής

του Dux -ducis

-Divisam: μετοχή παθητικού Παρακειμένου, γένους θηλυκού, πτώσης αιτιατικής,

συζυγίας γ΄, αριθμού ενικού του ρήματος divido – divisi – divisum – dividere (3)

-Abeuntes: μετοχή ενεργητικού Ενεστώτα, γένους αρσενικού, πτώσης αιτιατικής,

συζυγίας δ΄, αριθμού Πληθυντικού του ρήματος abeo - abii – abitum – abire (4)

-Interemptis: μετοχή παθητικού Παρακειμένου, γένους αρσενικού, πτώσης αιτιατικής,

συζυγίας γ΄, αριθμού Πληθυντικού του ρήματος Interimo – interemi – interemptum -

interimere (3)

-Reversus est: ρήμα, πρόσωπο γ΄, χρόνου Παρακειμένου, έγκλισης οριστικής, αριθμού

ενικού, συζυγίας γ΄ του αποθετικού ρήματος revertor – reverti & reversus sum – reverti

2.

Indicativus

Praesens: fit dat revertitur sequitur

Imperfectum: fiebat dabat revertebatur sequebatur

Futurum: fiet dabit revertetur sequetur

Perfectum: factus est dedit reversus est secutus est Plusq/ctum: factus erat dederat reversus erat secutus erat

Futurum Ex: factus erat dederit reversus erit secutus erit

3. Αποθετικά = deponentia ονομάζονται τα ρήματα που έχουν μόνο παθητική φωνή

(αλλά έχουν ενεργητική ή μέση σημασία). Τα ρήματα αυτά έχουν τις εξής

ιδιομορφίες:1)έχουν μετοχή ενεστώτα ενεργητικής φωνής, 2)μετοχή μέλλοντα

ενεργητικής φωνής και όχι παθητικής, 3)υποτακτική μέλλοντα ενεργητικής φωνής,

4)απαρέμφατο μέλλοντα ενεργητικής φωνής, 5)σουπίνο ενεργητικής φωνής,

6)γερούνδιο ενεργητικής φωνής. Οι δάνειοι τύποι είναι λοιπόν οι έξι παραπάνω. Praesens Futurum Futurum Futurum


Revertens Reversurus –a –um sim Reversurum –am –um esse Reversurus

www.24grammata.com




209

Reversurus –a –um sis Reversuros –as –a esse Reversura

Reversurus –a –um sit Reversurum

Reversuri –ae –a simus

Reversuri –ae –a sitis

Reversuri –ae –a sint

Supinum Gerundium

Acc. Reversum Gen. revertendi

Abl. Reversu Dat. revertendo

Acc. revertendum

Abl. revertendo



Sequens Secuturus –a –um sim Secuturum –am –um esse Secuturus

Secuturus –a –um sis Secuturos –as –a esse Secutura

Secuturus –a –um sit Secuturum

Secuturi –ae –a simus

Secuturi –ae –a sitis

Secuturi –ae –a sint

Supinum Gerundium

Acc. secutum Gen. sequendi

Abl. secutu Dat. sequendo

Acc. sequendum

Abl. sequendo

4. -Brenno: αφαιρετική απόλυτη ιδιόμορφη

-Duce: επιθετικός προσδιορισμός στο Brenno

-Deletis: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή, με υποκείμενο το legionibus, εκφράζει

πράξη προγενέστερη από εκείνη του ρήματος everterunt

-Divisam: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο praedam, εκφράζει πράξη

προγενέστερη από εκείνη του ρήματος fuerat

-Absens: εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο Camillus του ρήματος

factus est, εκφράζει πράξη σύγχρονη από εκείνη του ρήματος.


εκφράζει πράξη σύγχρονη από εκείνη του ρήματος

-Interemptis: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή, με υποκείμενο το quibus, εκφράζει

πράξη προγενέστερη από εκείνη του ρήματος, recepit.

-Appensum: αιτιολογική μετοχή συνημμένη στό υποκείμενο quod του ρήματος dedit,

εκφράζει πράξη προγενέστερη από εκείνη του ρήματος.

-Rogatus: χρονική μετοχή συνημμένη στο εννοούμενο υποκείμενο hic του ρήματος

reversus est, εκφράζει πράξη προγενέστερη από εκείνη του ρήματος.

5. Singularis

Dativus: pecuniae, praedae, auro, exilio, facto, Romae, Gallo, Pisauro.

Ablativus: pecunia, praeda, auro, exilio, facto, Roma, Gallo, Pisauro.

Pluralis

Dativus: pecuniis, praedis, auris, exiliis, factis, Roma δεν έχει πληθυντικό, Gallis,

Pisaurum δεν έχει πληθυντικό.

Ablativus: pecuniis, praedis, auris, exiliis, factis, Roma δεν έχει πληθυντικό, Gallis,

Pisaurum δεν έχει πληθυντικό.

www.24grammata.com




210

6. A. Rosa regina Latini Romam condet.

B. Cicerone et Antonio consulibus, Catilina contra patriam coniuravit.

12. -Tractis bubus in speluncam, Cacus abditus est.

- Victis Gallis, Camillus in exilium reversus est

www.24grammata.com




211


A. Η Αρρία του ετοίμασε κηδεία έτσι ώστε να αγνοείται από το σύζυγο} και όχι

μόνο αυτό, αλλά ακόμη και όταν έμπαινε στην κρεβατοκάμαρα του συζύγου

προσποιόταν ότι ο γιος ζούσε, και στο σύζυγο που συχνά ρωτούσε τι έκανε το παιδί,

απαντούσε: «Καλά κοιμήθηκε, με όρεξη έφαγε». Έπειτα, όταν τα δάκρυά της, που για

πολύ καιρό είχαν συγκρατηθεί, τη νικούσαν και ξεσπούσαν, έβγαινε έξω} τότε

παραδινόταν στη θλίψη και λίγο αργότερα επέστρεφε με τα μάτια στεγνά.

Ο Σκριβωνιανός είχε πάρει τα όπλα εναντίον του Κλαυδίου στην Ιλλυρία} ο


σιδεροδέσμιο στη Ρώμη. Επρόκειτο να επιβιβαστεί σε πλοίο} Η Αρρία παρακαλούσε

τους στρατιώτες να επιβιβαστεί μαζί με τον άντρα της. Δεν τα κατάφερε, νοίκιασε

ψαράδικο πλοιάριο και ακολούθησε το μεγάλο πλοίο.

B.

1. Singularis

Nom. funus quid puer navis

Gen. funeris cuius pueri navis

Dat. funeri cui puero navi

Acc. Funus quid puerum navem

Voc. funus ------ puer navis

Abl. funere quo puero navi

Pluralis

Nom. funera quae pueri naves

Gen. funerum quorum puerorum navium

Dat. funeribus quibus pueris navibus

Acc. funera quae pueros naves & navis

Voc. funera ------ pueri naves

Abl. funeribus quibus pueris navibus

2. Θετικός: Bene, libenter, ingentem

Συγκριτικός: melius, libentius ingentiorem

Υπερθετικός: optime, libentissime ingentissimam

3. Singularis Pluralis

Nom. ingens ingentius ingentes ingentiora

Gen. ingentis ingentioris ingentium ingentiorum

Dat. ingenti ingentiori ingentibus ingentioribus

Acc. Ingentem ingentius ingentes ingentiora

Voc. ingens ingentius ingentes ingentiora

Abl. ingenti ingentiore ingentibus ingentioribus

4. Indicativus Coniunctivus

Praesens: quiescit vincant

Imperfectum: quiescebat vincerent

Futurum: quiescet victurae sint

Perfectum: quevit vicerint

Plusq/ctum: quieverat vicissent

Futurum Ex: quieverit ----------

www.24grammata.com




212

5. Praesens – Imperativus Futurum Imperativus

β΄: prorumpe cohibere β΄: prorumpito cohibeor

β΄: prorumpite cohibemini γ΄: prorumpito cohibeor

β΄: prorumpitote ---------

γ΄: prorumpitunto cohibentor

6. Participium:

Praesens: egrediens -ntis

Futurum: egressurus –a -um

Perfectum: egressus –a –um

Imperfectum – Coniunctivus Futurum – Imperativus

Egrederer

Egredereris (-re) egreditor

Egrederetur egreditor

Egrederemur

Egrederemini

Egrederentur egrediuntor

8. Supinum Gerundium Accusativus: reditum Genetivus: redeundi

Ablativus: reditu Dativus: redeundo

Accusativus: redeundum

Ablativus: redeundo

7. Singularis

Nom. Rediens Rediens Rediens

Gen. Redeuntis Redeuntis Redeuntis

Dat. Redeunti Redeunti Redeunti

Acc. Redeuntem Redeuntem Rediens

Voc. Rediens Rediens Rediens

Abl. Redeunte Redeunte Redeunte

Pluralis

Nom. Redeuntes Redeuntes Redientia

Gen. Redeuntium Redeuntium Redeuntium

Dat. Redeuntibus Redeuntibus Redeuntibus

Acc. Redeuntes Redeuntes Redientia

Voc. Redeuntes Redeuntes Redientia

Abl. Redeuntibus Redeuntibus Redeuntibus

9. –Ut ignoraretur a marito: δευτερεύουσα συμπερασματική πρόταση που

εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με υποτακτική

Παρατατικού, ignoraretur (ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων). Εξαρτάται

από ρήμα ιστορικού χρόνου-Παρακειμένου, paravit και δηλώνει το σύγχρονο στο

παρελθόν. Στη λατινική γλώσσα το συμπέρασμα θεωρείται πάντα μία υποκειμενική

κατάσταση, γι’ αυτό εκφέρονται οι συμπερασματικές προτάσεις πάντα με υποτακτική.

-Cum … intraverat: Δευτερεύουσα χρονική πρόταση που εισάγεται με τον

επαναληπτικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με οριστική Υπερσυντελίκου. Δηλώνει την

επανάληψη στο παρελθόν.

www.24grammata.com




213

-Quid ageret puer: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας ως

αντικείμενο στο «interroganti». Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία Quid και

εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού «ageret» γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού

χρόνου Παρατατικού «respondebat» και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν

-ut simul imponeretur: δευτερεύουσα βουλητική πρόταση ως αντικείμενο στο orabat

που εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο ut. Εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού

(ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων) και εξαρτάται από ρήμα χρόνου

ιστορικού – Παρατατικού, orabat και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν.

10. Arria marito respondebat puerum libenter cibum sumere.

www.24grammata.com




214


Α. Εγώ βέβαια, όταν ήρθα στην πόλη δεν σταμάτησα και να φρονώ και νά λέω και νά

κάνω όλα όσα αφορούσαν την ομόνοια· αλλά τόση μανία τους είχε καταβάλει όλους,

ώστε να θέλουν να πολεμούν, αν και εγώ φώναζα ότι τίποτα δεν είναι πιο αξιοθρήνητο

από τον εμφύλιο πόλεμο. Όλα είναι αξιοθρήνητα στους εμφύλιους πολέμους, αλλά

τίποτα πιο αξιοθρήνητο από την ίδια τη νίκη: αυτή κάνει τους νικητές αγριότερους και

πιο αχαλίνωτους ώστε και άν δεν είναι από τη φύση τους έτσι εξαναγκάζονται να

γίνουν από ανάγκη. Γιατί η έκβαση των εμφυλίων πολέμων είναι πάντοτε τέτοια ώστε

να γίνονται όχι μόνο αυτά τα οποία θέλει ο νικητής, αλλά ακόμη ώστε ο νικητής νά

κάνει το χατίρι αυτών με τη βοήθεια των οποίων κερδίθηκε η νίκη.



Genetivus: omnis eius cuius exitus victoriarum

Dativus: omni ei cui exitui victoriis

Ablativus: omni eo quo exitu victoriis

Pluralis

Genetivus: urbium nostri & nostrum* bellorum civilium ipsarum

Dativus: urbibus nobis bellis civilibus ipsis

Ablativus: urbibus a nobis bellis civilibus ipsis

*To nostri χρησιμοποιείται ως γενική αντικειμενική και το nostrum όταν η γενική είναι

διαιρετική.

2.

Θετικός: Ferox – ferox – ferox

Impotens - Impotens – Impotens

Miser – Misera – Miserum

Συγκριτικός: ferocior – ferocior – ferocius

Impotentior – impotentior – impotentius

Miserior - Miserior - Miserius

Υπερθετικός: Ferocissimus – Ferocissima – Ferocissimum

Impotentissimus – Impotentissima – Impotentissimum

Miserrimus – Miserrima – Miserrimum

Επιρρήματα

Θετικός: ferociter impotenter misere

Συγκριτικός: ferocius impotentius miserius

Υπερθετικός: Ferocissime Impotentissime Miserrime

3. Indicativus Coniunctivus Coniunctivus Coniunctivus

Praesens: reddit pertineant fiant cogantur

Imperfectum: reddebat pertinerent fierent cogerentur

Futurum: reddet pertentura sint --------- -------------

Perfectum: reddidit pertinuerint facta sint coacti sint

www.24grammata.com




215

Plusq/ctum: reddiderat pertinuissent Facta sint coacti essent

Futurum Ex: reddiderit ---------- ---------- --------------

Coniunctivus

Praesens: pariatur

Imperfectum: pareretur

Futurum: ---------

Perfectum: parta sit

Plusq/ctum: parta esset

Futurum Ex: -----------

4. Ut pugnare cuperent: δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση.

Εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική και εκφέρεται με

υποτακτική Παρατατικού, cuperent (ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων)

και εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου, Υπερσυντελίκου, invaserat και δηλώνει το

σύγχρονο στο παρελθόν. (Οι συμπερασματικές προτάσεις εκφέρονται με υποτακτική

γιατί το συμπέρασμα θεωρείται υποκειμενική κατάσταση.)

5. Etsi ego … miserius: δευτερεύουσα επιρρηματική εναντιωματική πρόταση.

Εισάγεται με τον εναντιωματικό σύνδεσμο etsi και εκφέρεται με οριστική

Παρατατικού, clamabam. Η πρόταση αυτή εκφράζει μία κατάσταση παρά την οποία

ισχύει το περιεχόμενο της κύριας.

Clamabam: ρήμα

Ego: υποκείμενο στο ρήμα, Clamabam

Esse: αντικείμενο του ρήματος, Clamabam και ειδικό απαρέμφατο

Nihil: υποκείμενο στο απαρέμφατο, Esse (ετεροπροσωπία)

Miserius: κατηγορούμενο στο nihil μέσω του συνδετικού esse

Bello: β΄ όρος συγκρίσεως με πρώτο όρο σύγκρισης το nihil από το συγκριτικό

Miserius

Civili: επιθετικός προσδιορισμός στο bello.

www.24grammata.com




216


(A)

Όταν ο Άκκιος ήρθε από την πόλη της Ρώμης στον Τάραντα, όπου ο Πακούβιος σε

μεγάλη πια ηλικία είχε αποσυρθεί, κατάλυσε σε αυτόν. Ο Άκκιος, ο οποίος ήταν πολύ

μικρότερος στην ηλικία, διάβασε σε αυτόν που το επιθυμούσε την τραγωδία του, της

οποίας το όνομα είναι «Ατρέας». Τότε ο Πακούβιος είπε ότι ήταν βέβαια ηχηρά και

μεγάλα όσα είχε γράψει αλλά του φαίνονταν ότι ήταν αυτά που είχε γράψει κάπως

τραχειά και κάπως άγουρα. «Έτσι είναι»είπε ο Άκκιος «όπως λες· και ούτε μετανοιώνω

βέβαια γι’ αυτό· γιατί ελπίζω ότι θα είναι καλύτερα όσα θα γράψω στη συνέχεια. Γιατί

λένε πως το ίδιο συμβαίνει στο πνεύμα που συμβαίνει στους καρπούς: όσοι γεννιούνται

τραχείς και άγουροι, έπειτα γίνονται γλυκοί και ευχάριστοι αλλά όσοι γεννιούνται

αμέσως μαραμένοι και μαλακοί, δε γίνονται αργότερα ώριμοι αλλά σάπιοι.


1. α) Coniunctivus Indicativus Indicativus

Praesens: veniat recedit nascuntur

Imperfectum: veniret recedebat nascebantur

Futurum: venturus sit recedet nascentur

Perfectum: venerit recessit nata sunt

Plusq/ctum: venisset recesserat nata erant

Futurum Ex: ----------- recesserit nata erunt

b) Infinitivus

Praesens: vidère dicere

Futurum: visurus –a –um esse dicturum –am –um esse

Visuros –as –a esse dicturos –as –a esse

Perfectum: vidisse dixisse

Participium

Praesens: videns -ntis dicens -ntis

Futurum: visurus –a –um dicturus -a –um

2.α) Pluralis Singularis

Nominativus: nomina

Accusativus: tragoedias

Ablativus: urbibus, aetatibus, natibus. Pomo, ingenio

Η Ονομαστική του Ενικού των παραπάνω ουσιαστικών είναι:

Nomen, tragoedia, urbs, aetas, natus, pomum, ingenium

β) grandi – grandiore – grandissima

parvus – minor – minimus

acerba – acerbiora – acerbissima

bona – meliora – optima

mitia – mitiora – mitissima

3. Singularis

Accusativus: quem quam quod eundem eandem idem

Ablativus: quo qua quo eodem eadem eodem

Pluralis

www.24grammata.com




217

Accusativus: quos quas quae eosdem easdem eadem

Ablativus: quibus quibus quibus eisdem (iisdem, isdem)*

*Η Αφαιρετική είναι κοινή και στα τρία γένη της αντωνυμίας.

13. α) Tarentum: Αιτιατική που δηλώνει κίνηση σε τόπο

-Aetate: αφαιρετική του χρόνου

-Multo: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς

-Natu: αφαιρετική της αναφοράς

-Cui: δοτική προσωπική κτητική

-Videri: αντικείμενο στο dixit & ειδικό απαρέμφατο. Υποκείμενό του ea

(ετεροπροσωπία)

-Sibi: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου

-Idem: υποκείμενο στο απαρέμφατο esse (ετεροπροσωπία)

-Acerba: κατηγορούμενο στο quae μέσω του συνδετικού ρήματος nascuntur

β) Cum … venisset: Cum … venisset: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση,

εισάγεται με τον ιστορικό ή αφηγηματικό cum και εκφέρεται με υποτακτική

υπερσυντελίκου “venisset” γιατί εξαρτάται στην κύρια πρόταση από ρήμα ιστορικού

χρόνου, Παρακειμένου, «devertit» και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

www.24grammata.com




218


A.



κατάλαβε ότι αυτή είπε αυτό με διαταγή του αφεντικού της και ότι εκείνος ήταν μέσα

(…). Λίγες μέρες αργότερα όταν ο Έννιος πήγε στον Νασικά και σε αυτόν που τον

ζητούσε από την πόρτα, ο Νασικάς φώναξε ότι δεν ήταν στο σπίτι, αν και ήταν στο

σπίτι. Τότε ο Έννιος αγανακτισμένος (…) « Τί; Δεν γνωρίζω εγώ τη φωνή σου;» Θέλεις

νά μάθεις τί απάντησε ο Νασικάς; «Είσαι άνθρωπος αναιδής. Εγώ όταν σε ζητούσα,

πίστεψα την υπηρέτριά σου ότι δεν ήσουν στο σπίτι}εσύ δεν πιστεύεις εμένα τον ίδιο;»


1. α) Coniunctivus Indicativus Coniunctivus

Praesens: quaerat cognosco respondeat

Imperfectum: quaereret cognoscebam responderet

Futurum: quaesiturus sit cognoscam responsurus sit

Perfectum: quaesiverit cognovi responderit

Plusq/ctum: quaesivisset cognoveram respondisset

Futurum Ex: ----------- cognovero --------------

(β) Visne: ρήμα, προσώπου β΄ ενικού, χρόνου Ενεστώτα, έγκλισης οριστικής, φωνής

ενεργητικής του ρήματος volo – volui – velle. Στην περίπτωση εδώ είναι ενωμένο με το

εγκλιτικό μόριο –ne, το οποίο εισάγει ευθείες ερωτήσεις ολικής άγνοιας στις οποίες δεν

γνωρίζουμε την απάντηση.

Indicativus – Praesens

Volo

Vis

Vult

Volumus

Vultis

Volunt

2 α) Singularis

Nom. Ille Illa Illud ipse ipsa ipsum

Gen. Illius Illius Illius ipsius ipsius ipsius

Dat. Illi Illi Illi ipsi ipsi ipsi

Acc. Illum Illam Illud ipsum ipsam ipsum

Voc. ------ ------ ------ ------ ------ ------

Abl. Illo Illa Illo ipso ipsa ipso

Β) se: προσωπική αντωνυμία γ΄ προσώπου, αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής, γένους

αρσενικού.

Te: προσωπική αντωνυμία β΄ προσώπου, αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής, γένους

αρσενικού.

3(α) Pluralis Singularis

Nom. Pauci dies Homo impudens

www.24grammata.com




219

Gen. Paucorum dierum Hominis impudentis

Dat. Paucis diebus Homini impudenti

Acc. Paucos dies Hominem impudentem

Voc. Pauci dies Homo impudens

Abl. Paucis diebus Homine impudenti

(b) Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

impudenter impudentius impudentissime

4 (α)–eique: έμμεσο αντικείμενο του ρήματος dixisset & υποκείμενο στη μετοχή

quaerenti

-Domi: γενική επιρρηματική του τόπου

-a ianua: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου

-ancillae: έμμεσο αντικείμενο του ρήματος credidi

-tuae: επιθετικός προσδιορισμός στο ancillae

(β) Quid Nasica responderit: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής

άγνοιας ως αντικείμενο στο scire. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid και

εκφέρεται με υποτακτική Παρακειμένου γιατί η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο

περιεχόμενο της πρότασης. Εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου scire που εξαρτάται

με τη σειρά του από το visne και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρόν.

www.24grammata.com




220


Α. Από κάποιον Λουζιτιανό είχε δοθεί ως δώρο στο Σερτώριο ένα άσπρο ελάφι. (…).

Ο Σερτώριος έπεισε όλους ότι το ελάφι (…) συζητεί μαζί του και υποδεικνύει ποια ήταν

χρήσιμα στο να τα πράττει. Αν φαινόταν κάτι σε αυτόν κάπως σκληρό, κάτι που έπρεπε

να διαταχθεί στους στρατιώτες διακήρυττε ότι είχε καθοδηγηθεί από το ελάφι. Το ελάφι

αυτό κάποια μέρα έφυγε και πιστεύτηκε ότι είχε χαθεί. Όταν κάποιος είχε αναγγείλει

στο Σερτώριο ότι το ελάφι βρέθηκε, ο Σερτώριος τον διέταξε να σωπάσει. Επιπλέον τον

καθοδήγησε να το αφήσει ελεύθερο την επόμενη μέρα ξαφνικά σε αυτόν τον τόπο, στον

οποίο επρόκειτο να είναι ο ίδιος με τους φίλους του. Την επόμενη μέρα ο Σερτώριος

δέχτηκε τους φίλους του στο υπνοδωμάτιό του, είπε σε αυτούς ότι του φάνηκε (πως είχε

δει) στον ύπνο ότι ξαναγύρισε σε αυτόν το ελάφι (..).


1(α) Singularis

Θετικός Συγκριτικός

Nom. Utile Utilius

Gen. Utilis Utilioris

Dat. Utili Utiliori

Acc. Utile Utilius

Voc. Utile Utilius

Abl. Utili Utiliore

(β)Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

durum durius durissimum

duriter durius durissime

2. Militibus: ουσιαστικό, γένους αρσενικού, αριθμού ενικού, πτώσης δοτικής,

κλίσης γ΄ του ουσιαστικού miles –itis.

-Somno: ουσιαστικό, γένους αρσενικού, αριθμού ενικού, πτώσης αφαιρετικής, κλίσης

β΄ του ουσιαστικού somnus -i.

Singularis Pluralis

Nom. Miles somni ii (hi, illi, ii)**

Gen. Militis somnorum eorum sui

Dat. Militi somnis eis (iis, is) sibi

Acc. Militem somnos eos se

Voc. Miles somni ----- -----

Abl. Milite somnis eis (iis, is) a se

**Επειδή δεν έχει ονομαστική συμπληρώνεται από τις αντωνυμίες στην παρένθεση.

3. Imperativus – Praesens Coniunctivus – Imperfectum

β΄ praecipe praeciperem

β΄praecipite praeciperes

praeciperet

praeciperemus

praeciperetis

praeciperent

Coniunctivus

www.24grammata.com




221

Praesens: inveniat

Imperfectum: inveniret

Futurum: inventurus –a -um sit

Perfectum: invenerit

Plusq/ctum: invenisset

Futurum Ex: ----------



Conloquens Conlocuturus –a –um sim Conlocuturum –am –um esse Conlocuturus

Coloquentis Conlocuturus –a –um sis Conlocuturos –as –a esse Conlocutura

Conlocuturus –a –um sit Conlocuturum

Conlocuturi –ae –a simus

Conlocuturi –ae –a sitis

Conlocuturi –ae –a sint

Supinum Gerundium

Acc. Conlocutum Gen. conloquendi

Abl. Conlocutu Dat. conloquendo

Acc. conloquendum

Abl. conloquendo

4. –Dono: δοτική του σκοπού από το data erat

-Docere: αντικείμενο στο ρήμα persuasit & ειδικό απαρέμφατο. Υποκείμενό του το

cervam (ετεροπροσωπία)

-ei: δοτική προσωπική στο απρόσωπο ρήμα videbatur

-A cerva: εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου από τον παθητικό τύπο

monitum esse.

-Quodam: επιθετικός προσδιορισμός στο Die

-Die: αφαιρετική του χρόνου

Η πρόταση είναι κύρια κρίσεως και γι’ αυτό στον πλάγιο λόγο θα μετατραπεί σε ειδικό

απαρέμφατο παρακειμένου, επειδή το fugit είναι οριστική Παρακειμένου.

Aliquis nuntiavit eam cervam quodam die fugisse.

www.24grammata.com




222


D. Πόσες πολλές εικόνες πάρα πολύ γενναίων ανδρών – όχι μόνο για να τις

κοιτάζουμε αλλά ακόμη και να τις μιμούμαστε- μας κληροδότησαν και οι Έλληνες και

οι Λατίνοι συγγραφείς! Αυτές εγώ, πάντοτε έβαζα ως παράδειγμα μπροστά μου

θέλοντας να διοικώ καλά και να διαχειρίζομαι την πολιτεία. Με το να λατρεύω και με

το να σκέπτομαι έξοχους άντρες μπόρεσα να διαμορφώσω την ψυχή και το μυαλό μου.

Ο Καίσαρας μαθαίνει από τους αιχμαλώτους τί συμβαίνει στο στρατόπεδο του

Κικέρωνα και σε πόσο μεγάλο κίνδυνο είναι η κατάσταση. Τότε πείθει κάποιον από

τους Γαλάτες ιππείς να μεταφέρει μια επιστολή στον Κικέρωνα. Φροντίζει και προνοεί

να μη μαθευτούν από τους εχθρούς τα σχέδιά μας, αν κάποιος στο δρόμο αρπάξει την

επιστολή. Γι’ αυτό στέλνει την επιστολή γραμμένη στα ελληνικά.


1. Singularis

Gen.: fortissimi viri, hominis excellentis, mentis meae, equitis Galli, cuius rei

Abl.: fortissimo viro, homine excellenti, mente mea, equite Gallo, qua re

Pluralis

Gen.: fortissimorum virorum, hominum excellentium, mentium mearum,

Equitum Gallorum, quarum rerum

Abl.: fortissimis viris, hominibus excellentibus, mentibus meis,

Equitibus Gallis, quibus rebus

2. (a) ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ

Multas Plures Plurimas

Fortium Fortiorum Fortissimorum

Bene melius optime

(b) Pluralis

Nom. Plura fortiora

Gen. Plurium fortiorum

Dat. Pluribus fortioribus

Acc. Plura fortiora

Voc. Plura fortiora

Abl. Pluribus fortioribus

3 Infinitivus Participium

Praesens: intueri intuens -ntis

Imperfectum: -------- --------------

Futurum: intuiturum –am –um esse intuiturus –a –um

intuituros –as –a esse

Perfectum: intuitum –am –um esse intuitus –a –um

intuitos –as –a esse

Plusq/ctum: ------------------

Futurum Ex: intuitum –am –um fore

intuitos –as –a fore

Coniunctivus Coniunctivus

Praesens: provideat interciperer

Imperfectum: provideret intercipereris (-re)

Futurum: provisurus sit interciperetur

Perfectum: providerit interciperemur

Plusq/ctum: providisset interciperemini

www.24grammata.com




223

Futurum Ex: ----------- interciperentur

Imperativus – Praesens

------------

Intercipe

-----------

-----------

Intercipite

------------

4. (a) Cupidus bene gerendae et administrandae rei publicae (γερουνδιακή έλξη)

(β) Epistulam ad Ciceronem defer! (ευθύς λόγος)

www.24grammata.com




224


Α. Το παράδειγμα αυτό παρακίνησε κάποιον παπουτσή να μάθει σε ένα κοράκι τον ίδιο

χαιρετισμό. Για πολύ καιρό μάταια ξόδευε κόπο· κάθε φορά που το πουλί δεν

απαντούσε, ο παπουτσής συνήθιζε να λέει «πάει χαμένο το λάδι και ο κόπος (μου)».

Επιτέλους το κοράκι έμαθε το χαιρετισμό και ο παπουτσής επιθυμώντας χρήματα, το

έφερε στον Καίσαρα. Ο Καίσαρας αφού άκουσε το χαιρετισμό είπε: « Στο σπίτι μου

ακούω αρκετούς τέτοιους χαιρετισμούς».

Αυτός όμως, κύριοι δικαστές, και στην Ασία βρέθηκε και άντρα γενναιότατο

δηλαδή τον πατέρα του, βοήθησε πολύ στους κινδύνους, παρηγόρησε στους μόχθους,

συνεχάρηκε στη νίκη. Και αν η Ασία έχει κάποια υποψία τρυφής, οφείλουμε να

επαινέσουμε το Μουρήνα. Επειδή είδε την Ασία, αλλά έζησε με εγκράτεια στην Ασία.


2. Singularis

Genetivus: avis iudicis viri periculi cuiusdam

Accusativus: avem iudicem virum periculum quandam

Ablativus: ave & avi iudice viro periculo quadam

Pluralis

Genetivus: avium iudicum virorum periculorum quarundam

Accusativus: aves & avis iudices viros pericula quasdam

Ablativus: avibus iudicibus viris periculis quibusdam

2 A) Singularis Pluralis

Nom. par maius pares maiora

Gen. paris maioris parium maiorum

Dat. pari maiori paribus maioribus

Acc. parem maius pares maiora

Voc. par maius pares maiora

Abl. pari maiore paribus maioribus

3. Coniunctivus

Praesens: soleamus soleatis

Imperfectum: soleremus soleretis

Futurum: solituri –ae –a simus solituri –ae –a sitis

Perfectum: soliti –ae -a simus soliti –ae –a sitis

Plusq/ctum: soliti –ae –a essemus soliti –ae –a essetis

Futurum Ex: ----------- ---------------------

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Praesens Futurum

Imperativus Imperativus

Β΄ affer 2. Afferto

β΄ afferte 3. Afferto

2. Affertote

3. Afferunto

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Praesens Futurum

www.24grammata.com




225

Imperativus Imperativus

Β΄ afferre 2. Affertor

β΄ Afferimini 3. Affertor

3. Afferuntor

Supinum Gerundivum

Accusativus: responsum Gen.: respondendi

Ablativus: responsu Dat.: respondendo

Acc.: respondendum

Abl.: respondendo

Indicativus

Praesens: vivit videri

Imperfectum: vivebat -------

Futurum: vivet visum iri

Perfectum: vixit visum –am –um esse & visos –as –a esse

Plusq/ctum: vixerat --------------

Futurum Ex: vixerit visum –am –um fore & visos –as –a fore

4.(a) Cum corvus salutationem didicisset. –Cum Caesar salutationem audivisset

(β) Si habet (υπόθεση) – debeamus (απόδοση). Ο υποθετικός λόγος εκφράζει ανοικτή

υπόθεση για το παρόν. Για να εκφράζει υπόθεση δυνατή ή πιθανή θα έχουμε: Si habeat

–debeamus.

a sutore

avem

www.24grammata.com




226


Α.

Σ’ αυτούς η φιλία δεν έχει καμία θέση. Γιατί δεν ξέρω ποιος μπορεί να αγαπάει αυτόν

που φοβάται, ή αυτόν που νομίζει πως φοβάται. Τους δείχνουν σεβασμό όμως

υποκριτικά τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα. Αν ίσως τυχαία όπως συμβαίνει

συνήθως πέσουν, τότε γίνεται αντιληπτό πόσο φτωχοί υπήρξαν σε φίλους. Αυτό είναι

εκείνο που λένε ότι είπε ο Ταρκύνιος όταν ήταν εξόριστος: «Τότε κατάλαβα ποιους

πιστούς φίλους είχα, ποιους ψεύτικους, όταν δεν μπορούσα να ανταποδώσω τη χάρη

ούτε σε εκείνους ούτε στους άλλους.

Την επόμενη μέρα ο Σερτώριος δέχτηκε τους φίλους του στο υπνοδωμάτιό του, είπε σε

αυτούς ότι του φάνηκε (πως είχε δει) στον ύπνο ότι ξαναγύρισε σε αυτόν το ελάφι, που

είχε χαθεί. Όταν το ελάφι αφέθηκε ελεύθερο από το δούλο, εισέβαλε στο υπνοδωμάτιο

του Σερτωρίου, προκλήθηκε μεγάλος θαυμασμός.


1. Indicativus Coniunctivus Coniunctivus- Imperfectum

Praesens: cadunt cadant ferrer

Imperfectum: cadebant caderent ferreris (-re)

Futurum: cadent casuri sint ferretur

Perfectum: ceciderunt & cecidere ceciderint ferremur

Plusq/ctum: ceciderant cecidissent ferremini

Futurum Ex: ceciderint ------------ ferrentur

Futurum Praesens Futurum

Imperativus Imperativus Imperativus 2. Fertor 2.peri 2.perito

3. Fertor 2.perite 3.perito

3. Feruntor 2.peritote

3.pereunto

Infinitivus Participium Praesens: oriri oriens -ntis

Imperfectum: Futurum: oriturum –am –um esse oriturus –a –um

orituros –as –a esse

Perfectum: ortum –am –um esse ortus –a –um

ortos –as –a esse

Plusq/ctum: Futurum Ex: ortum –am –um fore

ortos –as –a fore

3. . Singularis

Gen.: loci simulationis temporis inopis exulantis

Acc.: locum simulationem tempus inopem exulanti

Abl.: loco simulatione tempore inopi exulantem

Pluralis

Gen.: locorum simulationum temporum inopum exulantium

Acc.: loca & locos* simulationes tempora inopes exulantes

Abl.: locis simulationibus temporibus inopibus exulantibus

Το Locus –i ανήκει στα ετερογενή. Σχηματίζει δηλαδή τον πληθυντικό και σαν

αρσενικό(loci –orum: χωρία βιβλίου) και σαν ουδέτερο (loca –orum:τόποι)

www.24grammata.com




227

Singularis Pluralis

Nom. quid quae

Gen. cuius quorum

Dat. cui quibus

Acc. quid quae

Voc. ----- ----

Abl. quo quibus

3. Indicativus Imperativus

Praesens: nescitis nescitote

Imperfectum: nesciebatis ----------

Futurum: nescietis nescitote

Perfectum: nescivistis & nesciistis ----------

Plusq/ctum: nesciveratis & nescieratis ----------

Futurum Ex: nesciveritis & nescieritis ----------

Infinitivus Participium Praesens: colere colens -ntis

Imperfectum: ----------

Futurum: culturum –am –um esse culturus –a -um

culturos –as –a esse

Perfectum: coluisse

Plusq/ctum: ------------- Futurum Ex: -----------

Μέση φωνή

Infinitivus Participium Praesens: coli

Imperfectum: Futurum: cultum iri

Perfectum: cultum –am –um esse cultus –a –um

cultos –as –a esse

Plusq/ctum: Futurum Ex: cultum –am –um fore

cultos –as –a fore

Indicativus Indicativus Coniunctivus

Praesens: facit faciunt intellegis intellegas

Imperfectum: faciebat faciebant intellegebas intellegeres

Futurum: faciet facient intelleges intellecturus –a-um sis

Perfectum: fecit facerunt/-ere intellexisti intellexeris

Plusq/ctum: fecerat facerant intellexeras intellexisses

Futurum Ex: fecerit facerint intellexeris ---------------

4. –Quodsi forte ceciderunt: Υποθετική δευτερεύουσα πρόταση που εισάγεται με το

υποθετικό Quodsi και εκφέρεται με οριστική Παρακειμένου, ceciderunt με απόδοση

οριστική Ενεστώτα στην κύρια πρόταση, intellegitur. Έχουμε το πρώτο είδος

υποθετικού λόγου, δηλαδή ανοικτή υπόθεση (πραγματικό).

www.24grammata.com




228

-Ut … plerumque: απλή παραβολική παρενθετική πρόταση, που εισάγεται με τον

παραβολικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με οριστική, fit γιατί η σύγκριση αφορά δύο

καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται ως αντικειμενική πραγματικότητα.

-quam … amicorum: πλάγια δευτερεύουσα ερωτηματική πρόταση ως υποκείμενο στο

intellegitur. Εισάγεται με το ερωτηματικό επίρρημα, quam και εκφέρεται με υποτακτική

Παρακειμένου, fuerint (όλες οι πλάγιες εκφέρονται με υποτακτική γιατί η εξάρτηση

κάνει υποκειμενικό το περιεχόμενο της πρότασης). Εξαρτάται από χρόνο Παρακείμενο

στην κύρια πρόταση, intellegitur και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρόν.

-Quod … exulantem: δευτερεύουσα αναφορική ουσιαστική ως υποκείμενο στο est.

Eισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quod και εκφέρεται με οριστική, ferunt γιατί

φανερώνει ένα πραγματικό γεγονός.

-quos … habuissem: πλάγια δευτερεύουσα ερωτηματική μερικής αγνοίας πρόταση ως

αντικείμενο στο intellexi. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία, quos και

εκφέρεται με υποτακτική Υπερσυντελίκου, habuissem (όλες οι πλάγιες εκφέρονται με

υποτακτική γιατί η εξάρτηση κάνει υποκειμενικό το περιεχόμενο της πρότασης).

Εξαρτάται από χρόνο Παρακείμενο στην κύρια πρόταση, intellexi και δηλώνει το


-quos infidos: πλάγια δευτερεύουσα ερωτηματική πρόταση μερικής αγνοίας ως

αντικείμενο στο intellexi. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία, quos και

εκφέρεται με υποτακτική Υπερσυντελίκου, habuissem (όλες οι πλάγιες εκφέρονται με

υποτακτική γιατί η εξάρτηση κάνει υποκειμενικό το περιεχόμενο της πρότασης).

Εξαρτάται από χρόνο Παρακείμενο στην κύρια πρόταση, intellexi και δηλώνει το


-Cum … poteram: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με το

χρονικό cum και εκφέρεται με οριστική Υπερσυντελίκου. Δηλώνει το προτερόχρονο σε

σχέση με την πράξη της κύριας πρότασης.

-Dixit: ρήμα

-(Sertorius): Υποκείμενο εννοούμενο του ρήματος

-visum esse: αντικείμενο άμεσο του ρήματος, Dixit και ειδικό απαρέμφατο

-eis: έμμεσο αντικείμενο του ρήματος dixit

-reverti: ειδικό απαρέμφατο και υποκείμενο του visum esse (ετεροπροσωπία)

-cervam: Υποκείμενο στο reverti (ετεροπροσωπία)

-sibi: δοτική προσωπική στο visum esse

-in somno: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατάσταση

-ad se: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε πρόσωπο.

www.24grammata.com




229


Α. Κάποια μέρα ήρθαν σε αυτόν απεσταλμένοι των Σαμνιτών. Εκείνος παρουσιάστηκε

σε αυτούς για να τον δουν να κάθεται σε σκαμνί δίπλα στη φωτιά και να γευματίζει από

ξύλινο πιάτο. Περιφρόνησε τα πλούτη των Σαμνιτών και οι Σαμνίτες θαύμασαν τη

φτώχεια του. Ενώ λοιπόν του προσέφεραν πολύ χρυσάφι σταλμένο από το δημόσιο

ταμείο για να το χρησιμοποιήσει, χαλάρωσε το αυστηρό πρόσωπο (του) με το γέλιο και

αμέσως είπε: «Της περιττής, για να μην πω ανόητης, πρεσβείας απεσταλμένοι, πείτε

στους Σαμνίτες ότι ο Μάνιος Κούριος προτιμά να κυβερνά τους πλούσιους παρά να

γίνει ο ίδιος πλούσιος·και θυμηθείτε ότι εγώ ούτε στη μάχη μπορώ να νικηθώ ούτε με

χρήματα να διαφθαρώ.


1. (a) -Ille: δεικτική αντωνυμία, γένους αρσενικού, αριθμού ενικού, πτώσης

ονομαστικής – Illi

-se: προσωπική αντωνυμία, προσώπου τρίτου, αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής – se

-eo: δεικτική αντωνυμία, γένους αρσενικού, αριθμού ενικού, πτώσης αφαιρετικής – eis

(iis, is)

-Ipsum: δεικτική αντωνυμία, γένους αρσενικού, αριθμού ενικού, πτώσης αιτιατικής –

ipsos.

(b) Singularis Pluralis

Nom: ipse ipsa ipsum ipsi ipsae ipsa

Gen.: ipsius ipsius ipsius ipsorum ipsarum ipsorum

Dat: ipsi ipsi ipsi ipsis ipsis ipsis

Acc: ipsum ipsam ipsum ipsos ipsas ipsa

Abl: ipso ipsa ipso ipsis ipsis ipsis

2 (a) Singularis Pluralis

Nom. Quidam dies Quidam dies

Gen. Cuiusdam diei Quarundam dierum

Dat. Cuidam diei Quibusdam diebus

Acc. Quendam diem Quosdam dies

Voc. --------------- ---------------

Abl. Quodam die Quibusdam diebus

Singularis Pluralis

Nom. Magnum pondus Magna pondera

Gen. Magni ponderis Magnorum ponderum

Dat. Magno ponderi Magnis ponderibus

Acc. Magnum pondus Magna pondera

Voc. Magnum pondus Magna pondera

Abl. Magno pondere Magnis ponderibus

(b) maiore maiore maiore

maximo maxima maximo


Praesens: praebet utitur praebeat utatur

Imperfectum: praebebat utebatur praeberet uteretur

www.24grammata.com




230

Futurum: praebebit utetur praebiturus sit usurus sit

Perfectum: praebuit usus est praebuerit usus sit

Plusq/ctum: praebuerat usus erat praebuisset usus esset

Futurum Ex: praebuerit usus erit ----------- -----------

4. –Die: αφαιρετική που δηλώνει το χρόνο

-Spectandum: αιτιατική γερουνδιακού του σκοπού

-Εο: αντικείμενο στο uteretur

-pecunia: αφαιρετική οργανική του μέσου

www.24grammata.com




231


Α. Αναφέρουν ότι ο Όμηρος είχε ένα δούλο, τρεις ο Πλάτωνας, κανένα ο Ζήνωνας.

Κανείς όμως ας μη τους λυπηθεί, γιατί έζησαν στη δυστυχία. Ο Μενήνιος Αγρίππας, ο

οποίος υπήρξε μεσολαβητής για την κοινή συμφιλίωση ανάμεσα στους πατρικίους και

τους πληβείους, κηδεύτηκε με έρανο. Ο Ατήλιος Ρήγουλος όταν έτρεπε τους

Καρχηδόνιους σε φυγή στην Αφρική, έγραψε στη Σύγκλητο ότι έφυγε ο μισθωτός

εργάτης του και ότι ο αγρός του είχε εγκαταλειφθεί από αυτόν· η σύγκλητος αποφάσισε

να αναλάβει το κράτος τη φροντίδα του αγρού (να καλλιεργηθεί ο αγρός με τη

φροντίδα του κράτους) γιατί ο Ρήγουλος απουσίαζε.

Στη θέληση του κανείς δεν τολμούσε να πάει ενάντια· μόνο ο Κόιντος Μούκιος

Σκαϊόλας, ο οιωνοσκόπος, όταν του ζητήθηκε η γνώμη του γι’ αυτό αρνήθηκε να

ψηφίσει. Και επιπλέον όταν ο Σύλλας τον πίεζε απειλητικά, αυτός είπε στο Σύλλα:

«Ακόμα και αν μου δείξεις τα στρατεύματα με τα οποία περικύκλωσες το βουλευτήριο·

ακόμα και αν με απειλήσεις με θάνατο, εγώ ποτέ Δε θα κηρύξω το Μάριο εχθρό. Αν

και είμαι γέρος και αδύναμος στο σώμα εντούτοις πάντοτε θα θυμάμαι ότι η πόλη Ρώμη

και η Ιταλία σώθηκαν από το Μάριο.»


1. ) Singularis

Gen. servi nullius patris* plebis & plebei ruris

Dat. servo nemini patri plebi & plebei ruri

Acc. servum neminem patrem plebem & plebem rus

Abl. servo nullo patre plebe & plebe rure

Pluralis

Gen. servorum nullorum patrum Είναι rurum

Dat. servis nullis patribus singularia ruribus

Acc. servos nullos patres tantum rura

Abl. servis nullis patribus ruribus

*Στον ενικό pater –patris σημαίνει πατέρας. Στον πληθυντικό patres-um σημαίνει

πατέρες και Συγκλητικοί

Singularis

Gen. auguris mei hostis

Dat. auguri mihi hosti

Acc. augurem me hostem

Abl. augure a me hoste

Pluralis

Gen. augurum nostri / nostrum* hostium

Dat. auguribus nobis hostibus

Acc. augures nos hostes / hostis

Abl. auguribus nobis hostibus

*To nostri χρησιμοποιείται ως γενική αντικειμενική και το nostrum όταν η γενική είναι

διαιρετική.

2 Indicativus

Praesens: 2.tradis, 3.tradit, 2.traditis, 3. tradunt

www.24grammata.com




232

Imperfectum: 2.tradebas, 3.tradebat, 2.tradebatis, 3.tradebant

Futurum: 2.trades, 3.tradet, 2.tradetis, 3.tradent

Perfectum: 2.tradidisti, 3.tradidit, 2.tradidistis, 3.tradiderunt & tradidere

Plusq/ctum: 2.tradideras, 3.tradiderat, 2.tradideratis, 3.tradiderant

Futurum Ex: 2.tradideris, 3.tradiderit, 2.tradideritis, 3.tradiderint

Coniunctivus Praesens: 2.vivas, 3.vivat, 2.vivatis, 3. vivant

Imperfectum: 2.viveres, 3.viveret, 2.viveretis, 3.viverent

Futurum: 2.victurus –a –um sis, 3. victurus –a –um sit, 2. victuri –ae –a sitis,

3. victuri –ae –a sint

Perfectum: 2.vixeris, 3.vixerit, 2.vixeritis, 3.vixerint

Plusq/ctum: 2. vixisses, 3. vixisset, 2.vixissetis, 3.vixissent

Futurum Ex:

Coniunctivus Praesens: 2.discedas, 3. discedat, 2. discedatis, 3. discedant

Imperfectum: 2. discederes, 3. discederet, 2. discederetis, 3. discederent

Futurum: 2.discessurus –a –um sis, 3. discessurus –a –um sit, 2. discessuri –ae –a sitis,

3. discessuri –ae –a sint

Perfectum: 2. discesseris, 3. discesserit, 2. discesseritis, 3. discesserint

Plusq/ctum: 2. discessisses, 3. discessisset, 2. discessissetis, 3.discessissent

Futurum Ex:

Indicativus Praesens: 2.Audes, 3.Audet, 2.Audetis, 3. Audent

Imperfectum: 2.Audebas, 3. Audebat, 2. Audebatis, 3. Audebant

Futurum: 2.Audebis, 3. Audebit, 2. Audebitis, 3. Audebunt

Perfectum: 2.Ausus-a –um es, 3. Ausus -a –um est, 2. Ausi -ae –a estis, 3. Ausi -ae –a

sunt Plusq/ctum: 2. Ausus -a –um eras, 3. Ausus -a –um erat, 2. Ausi -ae –a eratis, 3.

Ausi -ae –a erant

Futurum Ex: 2. Ausus -a –um eris, 3. Ausus -a –um erit, 2. Ausus -a –um eritis, 3.

Ausus -a –um erunt

Coniunctivus Praesens: 2.instes, 3. instet, 2. instetis, 3. instent

Imperfectum: 2. instares, 3. instaret, 2. instaretis, 3. instarent

Futurum: 2.instaturus –a –um sis, 3. instaturus –a –um sit, 2. instaturi –ae –a sitis,

3. instaturi –ae –a sint

Perfectum: 2. instaveris, 3. instaverit, 2. instaveritis, 3. instaverint

Plusq/ctum: 2. instavisses, 3. instavisset, 2. instavissetis, 3. instavissent

Futurum Ex

Indicativus Praesens: 2. dicis, 3. dicit, 2. dicitis, 3. dicunt

Imperfectum: 2.dicebas, 3. dicebat, 2. dicebatis, 3. dicebant

Futurum: 2.dices, 3.dicet, 2.dicetis, 3.dicent

Perfectum: 2. dixisti, 3.dixit, 2. dixistis, 3. dixerunt & dixere

Plusq/ctum: 2. dixeras, 3. dixerat, 2. dixeratis, 3. dixerant

Futurum Ex: 2.dixeris, 3. dixerit, 2. dixeritis, 3. dixerint

www.24grammata.com




233

Indicativus Praesens: 2.non vis, 3.non vult, 2.non vultis, 3. nolunt

Imperfectum: 2.nolebas, 3.nolebat, 2.nolebatis, 3.nolebant

Futurum: 2.noles, 3.nolet, 2.noletis, 3.nolent

Perfectum: 2. noluisti, 3.noluit, 2. noluistis, 3. noluerunt

Plusq/ctum: 2. nolueras, 3. noluerat, 2. nolueratis, 3. noluerant

Futurum Ex: 2. nolueris, 3. noluerit, 2. nolueritis, 3. Noluerint

3.Imperfectum


fundebamus instabamus Funderemus instaremus

fundebant instabant Funderent instarent

audebamus auderemus

audebant auderent

Futurum


Iudicabimus Iudicaturi –ae –a simus ---------------

Iudicabunt Iudicaturi –ae –a iudicanto

4.Menenius Agrippa aere collato funeratus est: Κύρια πρόταση

- funeratus est: ρήμα

- Menenius Agrippa: υποκείμενο στο ρήμα funeratus est

- collato: αφαιρετική απόλυτη χρονική μετοχή

- aere: υποκείμενο της μετοχής collato

-Qui inter patres ac plebem publicae gratiae sequester fuit: δευτερεύουσα αναφορική

προσδιοριστική στο Menenius Agrippa. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία Qui

και εκφέρεται με οριστική Παρακειμένου, fuit, γιατί δηλώνει κάτι το αντικειμενικό.

- fuit: ρήμα

- Qui: υποκείμενο στο ρήμα fuit

- sequester: κατηγορούμενο στο Qui μέσω του συνδετικού ρήματος fuit

- gratiae: γενική αντικειμενική από το sequester

- publicae: επιθετικός προσδιορισμός στο gratiae

-Inter patres: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει μεταφορικά τον

τόπο

- Inter plebem: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει μεταφορικά τον

τόπο

5. -Licet mihi ostendas agmina militum: δευτερεύουσα παραχωρητική πρόταση, που

εισάγεται με το σύνδεσμο licet και εκφέρεται με υποτακτική Ενεστώτα, ostendas λόγω

εξάρτησης από ρήμα αρκτικού χρόνου, iudicabo και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.

Εκφράζει μία υποθετική κατάσταση που, κι αν δεχθούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το

περιεχόμενο της κύριας πρότασης.

- ostendas: ρήμα

- tu: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα ostendas

- agmina: αντικείμενο άμεσο στο ρήμα ostendas

- mihi: έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα ostendas

www.24grammata.com




234

- militum: γενική κτητική στο agmina

- quibus curiam circumsedisti: αναφορική προσδιοριστική στο agmina. Εισάγεται με

την αναφορική αντωνυμία quibus και εκφέρεται με οριστική Παρακειμένου,

circumsedisti, γιατί δηλώνει κάτι το αντικειμενικό.

- circumsedisti: ρήμα

- tu: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα circumsedisti

- curiam: αντικείμενο στο ρήμα circumsedisti

- quibus: αφαιρετική του μέσου

- licet mortem miniteris: δευτερεύουσα παραχωρητική πρόταση, που εισάγεται με το

σύνδεσμο licet και εκφέρεται με υποτακτική Ενεστώτα, miniteris λόγω εξάρτησης από

ρήμα αρκτικού χρόνου, iudicabo και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. Εκφράζει μία

υποθετική κατάσταση που, κι αν δεχθούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της

κύριας πρότασης.

- miniteris: ρήμα

- tu: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα miniteris

- mortem: αντικείμενο στο ρήμα miniteris

- numquam tamen ego hostem iudicabo Marium: κύρια πρόταση

- iudicabo: ρήμα

- ego: υποκείμενο στο ρήμα iudicabo

- Marium: αντικείμενο στο ρήμα iudicabo

- hostem: κατηγορούμενο στο Marium από το iudicabo

- numquam: επίρρημα χρόνου ή επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

- tamen: εναντιωματικός σύνδεσμος

-Etsi senex et corpore infirmo sum: δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση, που

εισάγεται με το σύνδεσμο Etsi και εκφέρεται με οριστική Ενεστώτα, sum. Εκφράζει μία

πραγματική κατάσταση που, αν και αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας

πρότασης.

- sum: ρήμα

- ego: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα sum

- senex: κατηγορούμενο στο ego μέσω του συνδετικού sum

- corpore: αφαιρετική της ιδιότητας

- infirmo: επιθετικός προσδιορισμός στο corpore

- semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse: κύρια

πρόταση

- meminero: ρήμα

- ego: εννοούμενο υποκείμενο στο ρήμα meminero

-conservatam esse: ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα meminero

- urbem: υποκείμενο απαρεμφάτου, conservatam esse (ετεροπροσωπία)

- Romam: παράθεση στο urbem

- Italiam: υποκείμενο απαρεμφάτου, conservatam esse (ετεροπροσωπία)

- a Mario: εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου από το conservatam esse

- semper: επίρρημα χρόνου ή επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου

- tamen: αντιθετικός σύνδεσμος

www.24grammata.com




235

6. Οι εναντιωματικές προτάσεις είναι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις.

Εκφράζουν μία πραγματική κατάσταση παρά την οποία ισχύει το περιεχόμενο της

κύριας πρότασης. Εισάγονται με τους συνδέσμους etsi, tametsi, quanquam + οριστική

και με τους συνδέσμους cum & licet + υποτακτική. Τους συνδέσμους αυτούς τους

μεταφράζουμε με το «αν και, παρόλο που, μολονότι». Στην κύρια πρόταση υπάρχει

συχνά το tamen (η παρουσία του οποίου μας βοηθάει να αντιληφθούμε ότι η

δευτερεύουσα πρόταση είναι εναντιωματική.

Ο σύνδεσμος licet συντάσσεται με υποτακτική, γιατί προήλθε από το απρόσωπο ρήμα

licet= επιτρέπεται, με παράλειψη του ut + υποτακτική.

- Οι παραχωρητικές προτάσεις εκφράζουν μία υποθετική κατάσταση που, κι αν

δεχθούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας πρότασης. Εισάγονται

κυρίως με το σύνδεσμο etiamsi + υποτακτική ή οριστική. Επίσης με τους συνδέσμους

licet, quamvis, ut + υποτακτική. Στην ουσία πρόκειται για μία κατηγορία υποθετικών

προτάσεων. Στην κύρια πρόταση υπάρχει συχνά το tamen

Η χρήση του συνδέσμου quamvis προτιμάται μπροστά από επίθετα και επιρρήματα.

7. Οι αιτιολογικές προτάσεις εκφέρονται με οριστική όταν η αιτιολογία είναι

αντικειμενικά αποδεκτή. Εκφέρονται όμως με υποτακτική όταν η αιτιολογία είναι

υποθετική ή υποκειμενική. Όταν εισάγονται με τον cum εκφέρονται πάντα με

υποτακτική, γιατί η αιτιολογία είναι αποτέλεσμα μιας εσωτερικής, λογικής

διεργασίας.

www.24grammata.com




236


Α. Η Καικιλία, σύζυγος του Μετέλλου, ενώ σύμφωνα με τα αρχαία ήθη επιδίωκε την

εμφάνιση γαμήλιου οιωνού για την κόρη της αδερφής της, η ίδια δημιούργησε οιωνό.





Καικιλία είπε στην κοπέλα: «Εγώ πρόθυμα σου παραχωρώ τη θέση μου.» Το λόγο αυτό

επιβεβαίωσε λίγο αργότερα η ίδια η πραγματικότητα. Γιατί πέθανε η Καικιλία, την

οποία όσο έζησε, ο Μετέλλος αγάπησε πολύ· μετά από αυτά αυτός πήρε την κοπέλα

γυναίκα του.


1. Singularis

Gen. moris pisci ominis nuptialis filiae noctis

Dat. mori pisco omini nuptiali filiae nocti

Acc. more pisco omine nuptiali filia nocte

Pluralis

Gen. morum piscorum ominum nuptialium filiarum noctium

Dat. moribus piscis ominibus nuptialibus filliis & filiabus noctibus

Acc. moribus piscis ominibus nuptialibus filliis & filiabus noctibus

Singularis

Gen. alicuius vocis meae sedis

Dat. alicui voci meae sedi

Acc. aliquam vocem mea sede

Pluralis

Gen. aliquarum vocum mearum sedum

Dat. aliquibus vicibus meis sedibus

Acc. aliquibus vicibus meis sedibus

2. Singularis

Nam. Tu is quoddam (ille, iste, is) hoc

Gen. tui eius cuiusdam sui huius

Dat. tibi ei cuidam sibi huic

Acc. te eum quoddam se hoc

Abl. a te eo quodam a se hoc

Pluralis

Nam. Vos ii (illi, isti, ii) haec

Gen. vestrum / vestri* eorum sui horum

Dat. vobis eis (iis, is) sibi his

Acc. vos eos se haec

Abl. a vobis eis (iis, is) se his

*To vestri χρησιμοποιείται ως γενική αντικειμενική και το vestrum όταν η γενική είναι

διαιρετική

3.

www.24grammata.com




237

. Indicativus

Praesens: 2.petis, 1.petimus, 3. petunt

Imperfectum: 2.petebas, 1.petebamus, 3.petebant

Futurum: 2.petes, 1. petemus, 3.petent

Perfectum: 2.petivisti & petisti, 1. petivimus & petiimus, 3.petiverunt & petivere,

petierunt & petiere

Plusq/ctum: 2.petiveras & petieras, 1. petiveramus & petieramus, 3.petiverant &

petierant

Futurum Ex: 2.petiveris & petierit, 1. petiverimus & petierimus, 3.petiverint &

petierint

Coniunctivus Praesens: 2.audiraris & audirare, 1.audiramur, 3. audirantur

Imperfectum: 2.audireris & audirere, 1.audiremur, 3.audirentur

Futurum: Perfectum: 2.auditus- a –um sis, 1. auditi –ae –a simus, 3. auditi –ae –a sint

Plusq/ctum: 2.auditus- a –um esses, 1. auditi –ae –a essemus, 3. auditi –ae –a essent

Futurum Ex:

Coniunctivus Praesens: 2.cederas, 1.cederamus, 3.cederant

Imperfectum: 2. cederes, 1. cederemus, 3. cederent

Futurum: 2.cessurus –a –um sis, 1.cessuri –ae –a simus, 3. cessuri –ae –a sint

Perfectum: 2. cesseris, 1.cesserimus, 3. cesserint

Plusq/ctum: 2. cessisses, 1.cessissemus, 3.cessissent

Futurum Ex:

Indicativus Praesens: 2.persedes, 1.persedemus, 3. persedent

Imperfectum: 2.persebas, 1.persebamus, 3. persebant

Futurum: 2.persebis, 1.persebimus, 3. persebunt

Perfectum: 2.persedisti 1.persedimus, 3. persederunt & persedere

Plusq/ctum: 2. persederas, 1.persederamus, 3. persederant

Futurum Ex: 2. persederis, 1.persederimus, 3. Persederint

Indicativus Praesens: 2.conformas, 1.conformamus, 3. conformant

Imperfectum: 2. conformabas, 1. conformabamus, 3. conformabant

Futurum: 2. conformabis, 1. conformabimus, 3. conformabunt

Perfectum: 2.comformavisti 1. comformavimus, 3. comformaverunt & comformavere

Plusq/ctum: 2. comformaveras, 1. comformaveramus, 3. comformaverant

Futurum Ex: 2. comformaveris, 1. comformaverimus, 3. Comformaverint

4. Praesens


Petit petat --------------

Imperfectum


audiebatur audiretur

cedebat cederet

www.24grammata.com




238

persedebat persederet

Perfectum


confirmavit confirmaverit

5. –sororis: γενική κτητική στο filiae

-nocte: αφαιρετική του χρόνου

-congruens: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο vox

-standi: γενική γερουνδίου ως αντικειμενική στο mora

-fessa: αιτιολογική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος, rogavit το illa και

δηλώνει πράξη προγενέστερη από αυτή του ρήματος

-Libenter: επίρρημα τρόπου ή επιρρηματικός


6. Dum … sororis: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με το

χρονικό σύνδεσμο dum και εκφέρεται με οριστική ιστορικού Ενεστώτα petit και

δηλώνει μία συνεχιζόμενη πράξη στο παρελθόν

-Dum … audiretur: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με το

χρονικό σύνδεσμο dum και εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού, audiretur,

εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου – Παρακειμένου, expectabat και δηλώνει το


-ut … cederet:δευτερεύουσα βουλητική πρόταση ως αντικείμενο στο rogavit. Εισάγεται

με το ut και εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού, cederet (ιδιομορφία ως προς την

ακολουθία των χρόνων). Εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου - Παρακειμένου,

rogavit και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.

-quam Metellus multum amavit: αναφορική προσδιοριστική στο Caecilia και εκφέρεται

με οριστική Παρακειμένου, amavit.

-dum vixit: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση που εισάγεται με το χρονικό

σύνδεσμο dum και εκφέρεται με οριστική Παρακειμένου, vixit, εξαρτάται από ρήμα

ιστορικού χρόνου – Παρακειμένου, amavit και δηλώνει παράλληλη διάρκεια με εκείνη

του ρήματος εξάρτησης.

www.24grammata.com




239


Α. Και επιπλέον όταν ο Σύλλας τον πίεζε απειλητικά, αυτός είπε στο Σύλλα:


ακόμα και αν με απειλήσεις με θάνατο, εγώ ποτέ Δε θα κηρύξω το Μάριο εχθρό. Αν

και είμαι γέρος και αδύναμος στο σώμα εντούτοις πάντοτε θα θυμάμαι ότι η πόλη Ρώμη

και η Ιταλία σώθηκαν από το Μάριο.»

Φροντίζει και προνοεί να μη μαθευτούν από τους εχθρούς τα σχέδιά μας, αν κάποιος

στο δρόμο αρπάξει την επιστολή. Γι’ αυτό στέλνει την επιστολή γραμμένη στα

ελληνικά. Συμβουλεύει τον απεσταλμένο, αν δεν μπορέσει να πλησιάσει (στο

στρατόπεδο) να δέσει το γράμμα στο λουρί του ακοντίου και να το ρίξει μέσα στο

στρατόπεδο. Στην επιστολή γράφει ότι θα έρθει γρήγορα κοντά του με τις λεγεώνες του.

Η Πορκία, σύζυγος του Βρούτου, όταν είχε μάθει το σχέδιο του άντρα της να

σκοτώσει τον Καίσαρα ζήτησε ένα μαχαιράκι μανικιουρίστα τάχα για να κόψει για να

κόψει τα νύχια της και με αυτό δήθεν τυχαία επειδή γλίστρησε πληγώθηκε. Έπειτα από

την κραυγή των υπηρετριών αφού κλήθηκε στην κρεβατοκάμαρά της ο Βρούτος, ήλθε

για να την μαλώσει επειδή είχε κλέψει την τέχνη του μανικιουρίστα.


1. Coniunctivus

Praesens: Instet cognoscantur

Imperfectum: Instaret cognoscerentur

Futurum: instaturus sit ---------------

Perfectum: institerit cogniti sint

Plusq/ctum: institisset cogniti essent

Futurum Ex: ---------- ----------

Infinitivus

Praesens: instare cognosci

Futurum: istaturum –am –um esse cognitum iri

Instaturos –as –a esse

Perfectum: institisse cognitum –am –um esse

cognitos –as –a esse

Futurum Ex: -------------- cognitum –am –um fore

cognitos –as –a fore

2.Interficio – Interfeci – Interfectum –Interficere (3)

Reseco – resecui – resectum – resecare (1)

3. Imperativus

Praesens Futurum

2.circumsede 2.circumsedeto

2.circumsedete 3.circumsedeto

2. circumsedetote

3. circumsedento

4. Praesens Futurum

Indicativus Imperativus Imperativus

www.24grammata.com




240

Abicior

Abicieris (-re) abicere abicitor

Abicitur abicitor

Abicimur

Abicimini abicimini

Abiciuntur abiciuntor

5. Singularis

Acc. eum agmen hostem senem corpus urbem

Abl. eo agmine hoste sene corpore urbe

Pluralis

Gen. eorum agminum hostium senum corporum urbium

Acc. eos agmina hostes senes corpora urbes

Singularis

Acc. quam rem Graecam litteram* unguem

Abl. qua re Graeca littera ungui & ungue

Pluralis

Gen. quarum rerum Graecarum litterarum ungium

Acc. quas res Graecis litteris ungues & unguis

*To littera-ae σημαίνει γράμμα της αλφαβήτου. Στον πληθυντικό σημαίνει επιστολή,

γράμματα / λογοτεχνία.


Nom. Is (ille, iste, is) ii (illi, isti, ii)

Gen. eius sui eorum sui

Dat. ei sibi eis (iis, is) sibi

Acc. eum se eos se

Abl. eo a se eis (iis, is) a se

7. Infirmum Infirmius Infirmissimum

infirme infirmius infirmissime (επίρρημα)


Nom. Infirmior Infirmiores

Gen. Infirmioris Infirmiorum

Dat. Infirmiori Infirmioribus

Acc. Infirmiorem Infirmiores

Voc. Infirmior Infirmiores

Abl. Infirmiore Infirmioribus

8. Celeriter celerius celerrime

www.24grammata.com




241

8. Singularis Pluralis Singularis Pluralis

Nom. celer celeres celerius celeriora

Gen. celeris celerium celerioris celeriorum

Dat. celeri celeribus celeriori celeribus

Acc. celerem celeres celerius celeriora

Voc. celer celeres celerius celeriora

Abl. celeri celeribus celeriore celeribus

9. – Cum … instaret: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με τον

ιστορικό ή αφηγηματικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με υποτακτική Παρατατικού,

instaret, γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Παρακειμένου, dixit, και δηλώνει το


- Licet … militum: δευτερεύουσα παραχωρητική πρόταση, που εισάγεται με το

σύνδεσμο licet και εκφέρεται με υποτακτική Ενεστώτα, ostendas λόγω εξάρτησης από




- Quibus … circumsedisti: αναφορική προσδιοριστική στο agmina. Εισάγεται με την

αναφορική αντωνυμία Quibus και εκφέρεται με οριστική Παρακειμένου, circumsedisti,

γιατί δηλώνει κάτι το αντικειμενικό.

- Licet mortem miniteris: δευτερεύουσα παραχωρητική πρόταση, που εισάγεται με το

σύνδεσμο licet και εκφέρεται με υποτακτική Ενεστώτα, miniteris λόγω εξάρτησης από




- Etsi … sum: δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση, που εισάγεται με το σύνδεσμο

Etsi και εκφέρεται με οριστική Ενεστώτα, sum. Εκφράζει μία πραγματική κατάσταση

που, αν και αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας πρότασης.

- Ne … cognoscantur: δευτερεύουσα βουλητική πρόταση ως αντικείμενο στο ρήμα

providet. Εισάγεται με το ne γιατί το περιεχόμενό της είναι αρνητικό. Εκφέρεται με

υποτακτική Ενεστώτα (ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων), cognoscantur

και εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου – Ενεστώτα, providet και δηλώνει το

σύγχρονο στο παρόν.

- Ut epistulam ad amentum tragulae adliget: δευτερεύουσα βουλητική πρόταση ως

αντικείμενο στο ρήμα monet. Εισάγεται με το σύνδεσμο ut, εκφέρεται με υποτακτική

Ενεστώτα (ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων), adliget και εξαρτάται από

ρήμα αρκτικού χρόνου – Ενεστώτα, monet και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν

- Si adiret non possit: εξαρτημένος υποθετικός λόγος 1ου

είδους που δηλώνει ανοικτή

υπόθεση. Στον ευθύ λόγο θα γίνει: Si non poteris – adligo. (Υπόθεση: συντελεσμένου

μέλλοντα οριστική, Απόδοση: Ενεστώτα οριστική

- Ut intra castra abiciat: δευτερεύουσα βουλητική πρόταση ως αντικείμενο στο ρήμα

monet. Εισάγεται με το σύνδεσμο ut, εκφέρεται με υποτακτική Ενεστώτα (ιδιομορφία

ως προς την ακολουθία των χρόνων), abiciat και εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου

– Ενεστώτα, monet και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν

- Cum … cognovisset: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγεται με

τον ιστορικό ή αφηγηματικό σύνδεσμο cum και εκφέρεται με υποτακτική

Υπερσυντελίκου, cognovisset, γιατί εξαρτάται από ρήμα χρόνου Παρακειμένου,

poposcit, και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

www.24grammata.com




242

- Quod … officium: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση που

εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο, Quod και εκφέρεται με υποτακτική

Υπερσυντελίκου, praeripuisset,λόγω εξάρτησης από ρήμα ιστορικού χρόνου –

Παρακειμένου, venit και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν.

10. Ungues resecandi causa

11. –Minitans: επιρρηματική τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο Sulla του

ρήματος, instaret. Δηλώνει πράξη σύγχρονη με εκείνη του ρήματος, instaret.

-Mihi: αντικείμενο έμμεσο στο ostendas

-Corpore: αφαιρετική της ιδιότητας

-Italiam: υποκείμενο στο απαρέμφατο conservatam esse (ετεροπροσωπία)

-A Mario: εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου από το conservatam esse

-Intercepta: υποθετική αφαιρετική απόλυτη μετοχή με υποκείμενο το epistula. Έχουμε

τρίτο είδος υποθετικού λόγου, υπόθεση δυνατή ή πιθανή. Στον ευθύ λόγο θα είναι: Nisi

intercipiat - cognoscantur

-Ob rem: εμπρόθετος προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου

-Litteris: αφαιρετική του τρόπου από το mittit

-Adfore: ειδικό απαρέμφατο και αντικείμενο στο scribit.

-Clamore: αφαιρετική ποιητικού αιτίου από τη μετοχή vocatus

-In cubiculum: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου

-Vocatus: επιρρηματική χρονική μετοχή συνημμένη στο Brutus, υποκείμενο του

ρήματος venit. Δηλώνει πράξη προγενέστερη από εκείνη του ρήματος.

www.24grammata.com




243


Α. Ο Κούριος και ο Φαβρίκιος, άνδρες αρχαιότατοι, και οι αρχαιότεροι από αυτούς

Οράτιοι μίλησαν καθαρά και με διαύγεια με τους σύγχρόνους τους· δεν

χρησιμοποίησαν ούτε τα λόγια των Σικανών ή των Πελασγών, οι οποίοι λέγεται ότι

κατοίκησαν πρώτοι στην Ιταλία, αλλά της εποχής τους. Εσύ όμως χρησιμοποιείς λόγο

που δε χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια σαν να μιλούσες τώρα με τη μητέρα του

Ευνάρδου, γιατί δε θες κανένας να ξέρει και να καταλαβαίνει τι λες. Γιατί, ανόητε

άνθρωπε, δεν σωπαίνεις, για να πετύχεις, ό,τι θέλεις; Αλλά λες, πως σου αρέσει η

αρχαιότητα, γιατί είναι τιμημένη και καλή και σεμνή. Έτσι επομένως να ζεις, όπως οι

αρχαίοι άνδρες αλλά να μιλάς όπως οι άνθρωποι της ηλικίας μας (οι σύγχρονοί μας)·

και να έχεις πάντα στο μυαλό και στην καρδιά σου αυτό που γράφτηκε από τον

Καίσαρα: « Όπως (αποφεύγεις) το σκόπελο, έτσι να αποφεύγεις τον ασυνήθιστο και

πρωτάκουστο λόγο.»



Praesens: loquitur vis utuntur consequaris

Imperfectum: loquebatur volebas utebantur consequereris (-re)

Futurum: loquetur voles utentur consecuturus sis

Perfectum: locuti sunt voluisti usi sunt consecutus sis

Plusq/ctum: locuti erant volueras usi erant consecutus esses

Futurum Ex: locuti erunt volueris usi erunt ----------------

Coniunctivus

Praesens: loquaris Imperfectum: loquereris (-re)

Futurum: locuturus sis

Perfectum: locuti sint

Plusq/ctum: locuti essent

Futurum Ex:

2.plane – planius – planissime

dilucide –dilucidius – dilucidissime

To οbsoleto δεν έχει παραθετικά

Inepte – ineptiore –ineptissimo

Honesta – honestior – honestissima

Bona – melior –optima

To insolens δεν έχει παραθετικά

Prae – prior- primus

Antiqui – antiquiores – antiquissimi

3. Singularis Pluralis Singularis Pluralis

Nom. nemo nulli nihil Δεν έχει

Gen. nullius nullorum nullius rei πληθυντικό

Dat. nemini nullis nulli rei αριθμό

Acc. neminem nullos nihil εύχρηστο

Voc. ------- -------- ----------

Abl. nullo nullis nulla re

www.24grammata.com




244

4.– quod neminem … vis: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση που

εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρεται με οριστική Ενεστώτα, vis

γιατί δηλώνει αντικειμενική αιτιολογία.

-ut consequaris: δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση που εισάγεται με τον

τελικό σύνδεσμο ut και εκφέρεται με υποτακτική Ενεστώτα, consequaris, (ιδιομορφία

ως προς την ακολουθία των χρόνων) γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου –

Ενεστώτα, taces και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.

-quod … modesta sit: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση που εισάγεται

με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρεται με υποτακτική Ενεστώτα, sit γιατί

δηλώνει υποκειμενική αιτιολογία. Εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου – dicis και

δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.

www.24grammata.com




245


Α. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Τότε ο Κάμιλλος, ο οποίος είχε βρεθεί για αρκετό καιρό στην εξορία κοντά στην Αρδέα


αρχιστράτηγος αν και απουσίαζε· αυτός ακολούθησε τους Γαλάτες ενώ ήδη


ζυγίστηκε εκεί έδωσε το όνομα στην πολιτεία· πράγματι λέγεται Πίσαυρο, γιατί εκεί



Εσύ να αναζητήσεις τα ίχνη του ανθρώπου, παρακαλώ, και με πάρα πολύ μεγάλη

φροντίδα ή να τον στείλεις στη Ρώμη ή ενώ επιστρέφεις από την Έφεσο να τον

οδηγήσεις μαζί σου. Να μη σε απασχολεί πόση αξία έχει ο άνθρωπος. Γιατί μικρή αξία

έχει όποιος είναι τέτοιος μασκαράς. Αλλά εξαιτίας της ελεεινής πράξης και του

θράσους του δούλου οργίστηκε τόσο ο Αίσωπος, ώστε τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο

ευχάριστο γι’ αυτόν παρά η επανάκτηση του δραπέτη.

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1α. iure iuris – ius

Civitati civitatis - civitatibus

Hominem homine – hominum

Scelus sceleri – scelera

Recuperatio recuperationem – recuperatione

1.β.

Is: eius – eos

Quibus: cui – quae

Hoc: huius – haec

1γ.

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

parvi minoris minimi

gratum gratius gratissimum

2α.

Ενεστώτας: sequatur

Παρατατικός: sequeretur

Μέλλοντας: secuturus sit

Παρακείμενος: secutus sit

Υπερσυντέλικος: secutus esset

Συντελεσμένος Μέλλοντας: ----------

2β.

recepit reciperes

deditdant

diciturdicetur

rediitredibam

investigainvestigatu

mittemitti – missum iri

www.24grammata.com




246

deducdeducite

nolinoluisti

possitpotuissent

3α. Dictator: κατηγορούμενο στο υποκείμενο Camillus μέσω του συνδετικού ρήματος

est factus

Is :υποκείμενο στο ρήμα secutus est

Civitati: έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα dedit

Romam: αιτιατική που δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο

Epheso: αφαιρετική της απομάκρυνσης

Preti: γενική της υλικής αξίας από το est

3β. ut nihil ei gratius esse quam recuperatio fugitivi: δευτερεύουσα επιρρηματική

συμπερασματική πρόταση (στην κύρια πρόταση υπάρχει το tanto). Εισάγεται με το

συμπερασματικό σύνδεσμο ut nihil, εκφέρεται με το ρήμα possit (υποτακτική

ενεστώτα), γιατί η υποτακτική δηλώνει ότι το αποτέλεσμα είναι πάντα μία

υποκειμενική κατάσταση, εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (adfectus est) και

εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν. Υπάρχει ιδιομορφία ως προς την ακαολουθία των

χρόνων, δηλαδή το συμπέρασμα είναι ιδωμένο τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό

του ομιλητή (συγχρονισμός κύριας και δευτερεύουσας) και όχι τη στιγμή της πιθανής

πραγματοποίησής του.

3γ. Ne + υποτακτική παρακειμένου

4α. Δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική μονομελής μερικής άγνοιας πρόταση.

Λειτουργεί ως αντικείμενο στο απαρέμφατο ενεστώτα spectare, εισάγεται με την

ερωτηματική αντωνυμία quanti, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα (sit), γιατί η

εξάρτηση είναι από ρήμα αρκτικού χρόνου (noli) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν.

Μεταφορά στον ευθύ λόγο: Quanti homo est?

4β. Cicero illum monebat ut hominem investigaret.

www.24grammata.com




247


ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Α. Γι’ αυτό το λόγο οι κατήγοροι δεν κατηγόρησαν το Μουρήνα για το όνομα Ασία,

από την οποία δημιουργήθηκε έπαινος για την οικογένεια, υστεροφημία για το γένους,

τιμή και δόξα για το όνομα, αλλά (τον κατηγόρησαν) για κάποιο όνειδος και για κάποια

ντροπή που είτε έγινε στην Ασία είτε μεταφέρθηκε από την Ασία. Το ότι υπηρέτησε

όμως στο στρατό σε αυτόν τον πόλεμο υπήρξε ανδρείας· το ότι υπηρέτησε

προθυμότατα στο στρατό όταν ο πατέρας του υπήρξε στρατηγός, υπήρξε δείγμα

σεβασμού·

Από κάποιον Λουζιτιανό είχε δοθεί ως δώρο στο Σερτώριο ένα άσπρο ελάφι

εξαιρετικής ομορφιάς. Ο Σερτώριος έπεισε όλους ότι το ελάφι κατευθυνόμενο από τη

βούληση της Άρτεμης συζητεί μαζί του και υποδεικνύει ποια ήταν χρήσιμα στο να τα

πράττει. Αν φαινόταν κάτι σε αυτόν κάπως σκληρό, κάτι που έπρεπε να διαταχθεί στους

στρατιώτες διακήρυττε ότι είχε καθοδηγηθεί από το ελάφι. Το ελάφι αυτό κάποια μέρα

έφυγε και πιστεύτηκε ότι είχε χαθεί.

Β.1.α. quae res

Alicui dedecori

Ea bella

Partum imperatorum

Eximia pulchritudine

Quendam diem

B.1.b

ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ

Libenter libentius libentissime

Utilia utiliora utilissima

Durum durius durissimum

B.2.a

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

Perimus peribimus

Peritis peribitis

Pereunt peribunt

ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

Ον. Periens pereuntia

Γεν. pereuntis pereuntium

B.2.b

Obicere

Constituentur

Merere

Demur

Persuaderet

Conlocuturam esse

Docuerint

Fitis

www.24grammata.com




248

Fuge

Creditum iri

B.3.a

Asiae: είναι γενική επεξηγηματική στο nomen

Murenae: είναι έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα obiecerunt

Generi: είναι δοτική προσωπική χαριστική στο constitua est (από το memoria)

Dono: είναι δοτική κατηγορηματική του σκοπού data erat

Factu: είναι αφαιρετική του σουπίνου που δηλώνει αναφορά στο utilia

Sese: είναι υποκείμενο στο ειδικό απρέμφατο esse

B.3.b

Quae utilia factu essent:

Δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση που λειτουργεί ως έμμεσο αντικείμενο

στο docere. Εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quae, άρα είναι μερικής άγνοιας,

εκφέρεται με υποτακτική - όπως όλες οι πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις – αφού

θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης,

παρατατικού, γιατί εξαρτάται από το docere, που έχει θέση ιστορικού χρόνου, επειδή

εξαρτάται από το ρήμα persuasit (οριστική παρακειμένου, ιστορικός χρόνος) και

δηλώνει το σύγχρονο παρελθόν

Quae utilia factu sunt

B.4.a

Si quid durius…praedicabat: υποθετικός λόγος: α είδος: ανοιχτή υπόθεση στο

παρελθόν, β είδος: si quid… videretur (μη πραγματικό) praedicaret

γ είδος: si quid ... videatur (υπόθεση δυνατή ή πιθανή) praedicet

Β.4.β.

Quod imprerandum militibus esset: quod Sertorius militibus imperare.

www.24grammata.com




249


Στους τυράννους όλα πάντα είναι ύποπτα καί ανήσυχα· σ’ αυτούς η φιλία δεν έχει

καμία θέση. Γιατί δεν ξέρω ποιος μπορεί να αγαπάει αυτόν που φοβάται, ή αυτόν που

νομίζει πως φοβάται. Τους δείχνουν σεβασμό όμως υποκριτικά τουλάχιστον για κάποιο

χρονικό διάστημα. Αν ίσως τυχαία όπως συμβαίνει συνήθως πέσουν, τότε γίνεται

αντιληπτό πόσο φτωχοί υπήρξαν σε φίλους. Αυτό είναι εκείνο που λένε ότι είπε ο

Ταρκύνιος όταν ήταν εξόριστος: «Τότε κατάλαβα ποιους πιστούς φίλους είχα, ποιους

ψεύτικους, όταν δεν μπορούσα να ανταποδώσω τη χάρη ούτε σε εκείνους ούτε στους

άλλους.

Η Πορκία, σύζυγος του Βρούτου, όταν είχε μάθει το σχέδιο του άντρα της να σκοτώσει

τον Καίσαρα ζήτησε ένα μαχαιράκι μανικιουρίστα τάχα για να κόψει για να κόψει τα

νύχια της και με αυτό δήθεν τυχαία επειδή γλίστρησε πληγώθηκε. Έπειτα από την

κραυγή των υπηρετριών αφού κλήθηκε στην κρεβατοκάμαρά της ο Βρούτος, ήλθε για

να την μαλώσει επειδή είχε κλέψει την τέχνη του μανικιουρίστα.

1α. tyranno

Omne

Tempora

Simulationi

Inopum

Uxoribus

Vir

Ancillis

Officiorum

b. quod

huic/ haec

neutrius

tui

eas

2a. possunt

Coluisti

Fieret

Cadamus

Intellectum iri

Dictum esse

Habebetis

Interface

Cognitu

Vulnerandi

Venientem

b. Οριστική β ενικού: fers προστακτική: fer

β πληθυντικού: fertis προστακτική: ferte

3a. sollicita : είναι κατηγουρούμενο στο omnia

A quo: είναι εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο metui

Tarquinium: είναι υποκείμενο στο dixisse και exulantem

Referre : είναι τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο poteram

Uxor: είναι παράθεση στο Porcia

Ancillarum: είναι γενική υποκειμενική στο clamore

www.24grammata.com




250

In cubiculum: είναι εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο

vocatus/ venit.

3β. Τελική πρόταση: ut ungues (-is) resecaret

Σουπίνο: ungues (-is) resecium

Ad + αιτιατική γερουνδιακού: ad ungues (-is) resecandos.

4a. quam fuerint inopes amicorum: Δευτερεύουσα ουσιαστική πλάγια ερώτηση, μερικής

αγνοίας ως υποκείμενο του απροσώπου ρήματος intellegitur. Εισάγεται με το

ερωτηματικό επίρρημα quam. Εκφέρεται με υποτακτική, όπως όλες οι πλάγιες

ερωτήσεις, γιατί η εξάρτηση θεωρείται ότι δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο

της πρότασης χρόνου Παρακειμένου (fuerint), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού

χρόνου (intellegitur). Ο Παρακείμενος της υποτακτικής εκφράζει το προτερόχρονο στο

παρόν – μέλλον, σύμφωνα με τους κανόνες της ακολουθίας των χρόνων.

Quod tonsoris praeripuisset officium: Δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση, ως

επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο obiurgandam. Εισάγεται με τον

αιτιολογικό σύνδεσμο quod. Εκφέρεται με υποτακτική χρόνου Υπερσυντελίκου

(praeripuisset), επειδή η αιτιολογία είναι υποκειμενική. Εξαρτάται από ρήμα ιστορικού

χρόνου (venit ad eam obiurgandam). Ο Υπερσυντέλικος της υποτακτικής εκφράζει το

προτερόχρονο στο παρελθόν, σύμφωνα με τους κανόνες της ακολουθίας των χρόνων.

4β. Υπόθεση: Quodsi forte ceciderunt (Quodsi + Οριστική Παρακειμένου)

Απόδοση: tum intellegitur (Οριστική Ενεστώτα)

Ο υποθετικός λόγος δηλώνει ανοιχτή υπόθεση στο παρόν.

-Υπόθεση αντίθετη του πραγματικού για το παρόν: Quodsi forte caderent, tum

intellegeretur. (Υπόθεση: Quodsi + Υποτακτική Παρατατικού // Απόδοση: Υποτακτική

Παρατατικού).

4γ. Cicero dicit nullum locum amicitiae eis esse.

www.24grammata.com




251

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 19Ο


Και αν η Ασία έχει κάποια υποψία τρυφής, οφείλουμε να επαινέσουμε το Μουρήνα.

Επειδή είδε την Ασία, αλλά έζησε με εγκράτεια στην Ασία. Γι’ αυτό το λόγο οι

κατήγοροι δεν κατηγόρησαν το Μουρήνα για το όνομα Ασία, από την οποία

δημιουργήθηκε έπαινος για την οικογένεια, υστεροφημία για το γένους, τιμή και δόξα

για το όνομα, αλλά (τον κατηγόρησαν) για κάποιο όνειδος και για κάποια ντροπή που

είτε έγινε στην Ασία είτε μεταφέρθηκε από την Ασία.

Όταν κάποιος είχε αναγγείλει στο Σερτώριο ότι το ελάφι βρέθηκε, ο Σερτώριος τον

διέταξε να σωπάσει. Επιπλέον τον καθοδήγησε να το αφήσει ελεύθερο την επόμενη

μέρα ξαφνικά σε αυτόν τον τόπο, στον οποίο επρόκειτο να είναι ο ίδιος με τους φίλους

του. Την επόμενη μέρα ο Σερτώριος δέχτηκε τους φίλους του στο υπνοδωμάτιό του,

είπε σε αυτούς ότι του φάνηκε (πως είχε δει) στον ύπνο ότι ξαναγύρισε σε αυτόν το

ελάφι, που είχε χαθεί. Όταν το ελάφι αφέθηκε ελεύθερο από το δούλο, εισέβαλε στο

υπνοδωμάτιο του Σερτωρίου, προκλήθηκε μεγάλος θαυμασμός.


1.α. postero: Ablativus posteriore

Accusativus postrema – postuma

Magna: Accusativus maiorem

Magna: Συγκριτικός: magis Υπερθετικός: maxime

1.β. aliquod: singularis: aliquem - aliquam – aliquod

Pluralis: aliqui – aliquae

Emissa: Γερούνδιο Genetivus: Εmittendi

Dativus: Emittendo

Accusativus: Emittendum

Ablativus: Εmittendo

2α. Coniunctivus

Praesens Imperfectum

Obiciant obicerent

Videat videret

Constituatur constitueretur

2.β. Imperativus

Ενεργητική Φωνή Παθητική

Β ενικό: dic dicere

Β πληθ: dicite dicimini

Indicativus

Praesens Imperfectum

Pereo periebamus

Peris periebatis

Perit periebant

Soupinum

Acc: introruptum

Abl: introruptu

www.24grammata.com




252

Coniunctivus Futurum:

Inventura sim

sis

sit

Inventurae simus

sitis

sint

3.a. Murena nobis laudandus est

3.b. ut…emitteret: Δευτερεύουσα ουσιαστική βουλητική πρόταση ως έμμεσο

αντικείμενο, στο ρήμα praecepit. Εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο «ut», επειδή

είναι καταφατική και εκφέρεται με υποτακτική όπως όλες οι βουλητικές προτάσεις,

αφού εκφράζουν επιθυμία (η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο

μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της), εδώ

εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (emitteret), επειδή εξαρτάται από ρήμα

ιστορικού χρόνου (praecepit: παρακείμενος με σημασία αορίστου) και δηλώνει το

σύγχρονο στο παρελθόν (αναφέρεται στο παρελθόν).

3.γ. Δευτερεύουσα χρονική επιρρηματική πρόταση: Εισάγεται με τον ιστορικό

διηγηματικό cum και εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου, nuntiavisset, και

δηλώνει το προτερόχρονο.

Nuntiavisset ρήμα πρότασης

Aliquis υποκείμενο στο ρήμα Nuntiavisset

Sertorio έμμεσο αντικείμενο του ρήματος Nuntiavisset

Inventam esse άμεσο αντικείμενο του ρήματος Nuntiavisset και ειδικό απρέμφατο

Cervam υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου inventam esse (ετεροπροσωπία)

4.α. Cum (Sertorius) amicos admisisset…

4.β. Si habeat Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debeamus.

www.24grammata.com




253







Καικιλία είπε στην κοπέλα: «Εγώ πρόθυμα σου παραχωρώ τη θέση μου».


ακόμα και αν με απειλήσεις με θάνατο, εγώ ποτέ δε θα κηρύξω το Μάριο εχθρό. Αν και

είμαι γέρος και αδύναμος στο σώμα εντούτοις πάντοτε θα θυμάμαι ότι η πόλη Ρώμη και

η Ιταλία σώθηκαν από το Μάριο».

Εγώ βέβαια αν δε σε είχα γεννήσει, η Ρώμη δε θα ήταν πολιορκημένη· αν δεν είχα γιο,

θα πέθανα ελεύθερη σε ελεύθερη πατρίδα. Εγώ πια δεν μπορώ να πάθω τίποτα και ούτε

πρόκειται για πολύ χρόνο να είμαι τόσο δυστυχισμένη ακόμα: αντίθετα όμως αυτούς αν

συνεχίσεις τους περιμένει ή ο πρόωρος θάνατος ή η μακρόχρονη σκλαβιά.

ΘΕΜΑ Β

a. Sacellum quoddam: αιτιατική ενικού

Sacellorum quorundam: γενική πληθυντικού

Meam sedem: αιτιατική ενικού

Mearum sedum: γενική πληθυντικού

Liberam patriam: αιτιατική ενικού

Liberatum patriarum: γενική πληθυντικού

Immaturam mortem: αιτιατική ενικού

Immaturarum mortium: γενική πληθυντικού

Aliquam vocem: αιτιατική ενικού

Aliquarum vocum: γενική πληθυντικού

b. noctes και noctis: αιτιατική πληθυντικού

filiis και filiabus: δοτική πληθυντικού

agmen: ονομαστική ενικού

senum: γενική πληθυντικού

servitutis: γενική ενικού

ΘΕΜΑ Γ

α. libera liberior liberrima

diu diutius diutissime

longa longior longissima

b. γ ενικό υποτακτικής ενεστώτα: stet

γ ενικό υποτακτικής παρακειμένου: steterit

απαρέμφατο μέλλοντα: minitaturum esse

μετοχή ενεστώτα: minitans (γενική minitantis)

β ενικό οριστικής ενεστώτα παθητικής φωνής: pareris (-re)

β ενικό υποτακτικής παρατατικού παθητικής φωνής: parereris (-re)

β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα: possitis

β πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου: potuissetis

futura sum: α ενικό οριστικής ενεστώτα ενεργητικής περιφραστικής συζυγίας του

ρήματος sum

www.24grammata.com




254

γ πληθυντικό οριστικής μέλλοντα: Futura erunt

γ πληθυντικό οριστικής συντελεσμένου μέλλοντα futura fuerint

ΘΕΜΑ Δ

a. standi: γενική γερουνδίου αντικειμενική στο mora

fessa: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου ή επιρρηματική αιτιολογική μετοχή

συνημμένη στο υποκείμενο puella του ρήματος rogavit.

Sibi: δοτική προσωπική χαριστική

Loco: αντικείμενο στο cederet

Corpore: αφαιρετική κατηγορηματική της ιδιότητας

Hostem: κατηγορούμενο στο αντικείμενο Marium

Pati: τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο του ρήματος possum

b. Δευτερεύουσσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση. Εκφέρεται με υποτακτική,

γιατί εκφράζει μια υποθετική κατάσταση, που κι αν δεχτούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί

το περιεχόμενο της κύριας. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα

(ostendas), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (iudicabo). Δηλώνει το

σύγχρονο στο παρόν.

ΘΕΜΑ Ε

α. Ο υποθετικός λόγος είναι: si pergis (οριστική ενεστώτα – υπόθεση) manet

(οριστική ενεστώτα – απόδοση). Ανήκει στο α είδος: ανοικτή υπόθεση στο παρόν

Για να δηλώσει το απραγματοποίητο στο παρελθόν θα γίνει: si perexisses (υποτακτική

υπερσυντελίκου) mansisset (υποτακτική υπερσυντελίκου)

β. Semper tamen meminero Marium urbem Romam et Italiam conservavisse.

γ. Caecilia respondit se libenter illi sua sede cedere

δ. Quae congruebat.

www.24grammata.com




255



Και αν η Ασία έχει κάποια υποψία τρυφής, οφείλουμε να επαινέσουμε το Μουρήνα.

Επειδή είδε την Ασία, αλλά έζησε με εγκράτεια στην Ασία. Γι’ αυτό το λόγο οι

κατήγοροι δεν κατηγόρησαν το Μουρήνα για το όνομα Ασία, από την οποία

δημιουργήθηκε έπαινος για την οικογένεια, υστεροφημία για το γένους, τιμή και δόξα

για το όνομα, αλλά (τον κατηγόρησαν) για κάποιο όνειδος και για κάποια ντροπή που

είτε έγινε στην Ασία είτε μεταφέρθηκε από την Ασία. Το ότι υπηρέτησε όμως στο

στρατό σε αυτόν τον πόλεμο υπήρξε δείγμα ανδρείας·

Γιατί, ανόητε άνθρωπε, δεν σωπαίνεις, για να πετύχεις, ό,τι θέλεις; Αλλά λες, πως σου

αρέσει η αρχαιότητα, γιατί είναι τιμημένη και καλή και σεμνή. Έτσι επομένως να ζεις,

όπως οι αρχαίοι άνδρες αλλά να μιλάς όπως οι άνθρωποι της ηλικίας μας (οι σύγχρονοί

μας)· και να έχεις πάντα στο μυαλό και στην καρδιά σου αυτό που γράφτηκε από τον

Καίσαρα:


Β.1.α. hominis inepti

Homine inepto

Viris antiquis

Viros antiquos

b. rei

memoriae

nomina

flagitio

eo

tui

aetatem

2.a. habueris

laudavisset

vivere

taceretis

dicentur

b. Gerundium Soupinum

videndi visum

videndo

videndum

videndo

3.a. Murena: έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα obiecerunt

Gloria: υποκείμενο του ρήματος constituta est

ex Asia: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της απομάκρυνσης

placere: αντικείμενο του ρήματος dicis και ειδικό απαρέμφατο

a C. Caesare: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου

3.β. quod C. Caesar scripsit

www.24grammata.com




256

4.α. Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae: δευτερεύουσα επιρρηματική

υποθετική πρόταση, ως υπόθεση του υποθετικού λόγου α είδους – ανοιχτή υπόθεση

στο παρόν -. Εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο si και εκφέρεται με οριστική

ενστώτα, habet. Έχει ως απόδοση την κύρια πρόταση, Murenam laudare debemus. Η

κύρια εκφέρεται με οριστική, γιατί είναι πρόταση κρίσεως. (Si habet debemus laudare) -Murenam laudare debemus: Κύρια πρόταση που εκφέρεται με οριστική, γιατί είναι

πρόταση κρίσεως.

-quod Asiam vidit: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, που δηλώνει την

αιτία του περιεχομένου της κύριας πρότασης. Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο

quod, εκφέρεται με οριστική παρακειμένου vidit, γιατί δηλώνει αντικειμενική αιτιολογία.

-sed in Asia continenter vixit: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, που

δηλώνει την αιτία του περιεχομένου της κύριας πρότασης. Συνδέεται αντιθετικά

παρατακτικά με τον αντιθετικό σύνδεσμο sed με την προηγούμενη αιτιολογική πρόταση,

quod Asiam vidit. Εκφέρεται με οριστική παρακειμένου vixit, γιατί δηλώνει αντικειμενική

αιτιολογία και δηλώνει την αιτία του περιεχομένου της κύριας πρότασης.

Β. Suspicionem: είναι αντικείμενο στο ρήμα habet

Luxuriae: είναι γενική αντικειμενική στο Suspicionem

Antiquitatem: είναι υποκείμενο στο ειδικό απαρέμφατο placere (ετεροπροσωπία)

Nostrae: είναι επιθετικός προσδιορισμός στο aetatis.

www.24grammata.com




257


Α. Αυτές εγώ, πάντοτε έβαζα ως παράδειγμα μπροστά μου θέλοντας να διοικώ

καλά και να διαχειρίζομαι την πολιτεία. Με το να λατρεύω και με το να σκέπτομαι

έξοχους άντρες μπόρεσα να διαμορφώσω την ψυχή και το μυαλό μου. Γιατί έτσι

δηλαδή με το να επιδιώκω μόνο – τον έπαινο και τη δόξα, και με το να θεωρώ ότι όλα

τα βάσανα του σώματος και όλοι οι κίνδυνοι του θανάτου ότι έχουν μικρή αξία-

μπόρεσα να ριχτώ σε τόσο πολλούς και τόσο μεγάλους κινδύνους για τη σωτηρία σας.

Μόνο ο Κόιντος Μούκιος Σκαϊόλας, ο οιωνοσκόπος, όταν του ζητήθηκε η

γνώμη του γι’ αυτό αρνήθηκε να ψηφίσει. Και επιπλέον όταν ο Σύλλας τον πίεζε

απειλητικά, αυτός είπε στο Σύλλα: «Ακόμα και αν μου δείξεις τα στρατεύματα με τα

οποία περικύκλωσες το βουλευτήριο· ακόμα και αν με απειλήσεις με θάνατο, εγώ ποτέ

δε θα κηρύξω το Μάριο εχθρό».


1α. nobis, corporum, periculum, augures, his, agmen, militis

b. melioris – optimi, excellentiores – excellentissimos, omni cruciatu, tantis

dimicationibus

2a. propositu, coluisset, conformantor, obiectum iri, possetis, non vultis, institerit,

circumsedeamini

b. gerens – gesturus/ minitentur, minitarentur, minitaturi –rae –ra sint, minitati –ae –a

sint, minitati -ae -a essent

3a. colendo: απρόθετη αφαιρετική του γερουνδίου που εκφράζει τρόπο και προσδιορίζει

το conformabam

excellentes: επιθετκή μετοχή ως ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός στο homines

mortis: γενική επεξηγηματική στο pericula.

parvi: γενική της αξίας στο esse (εκφράζει αφηρημένη αξία)

obicere: τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο potui

solus: ομοιόπτωτος κατηγορηματικός προσδιορισμός στο Quintus Mucius Scaevola

augur: ομοιόπτωτος προσδιορισμός, παράθεση στο Quintus Mucius Scaevola

Sullae: έμμεσο αντικείμενο στο dixit

quibus: αφαιρετική οργανική που δηλώνει το μέσο καί προσδιορίζει το circumsedisti

hostem: κατηγορούμενο στο Marium από το iudicabo

b. Δευτερεύουσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση (στην κύρια πρόταση υπάρχει

το tamen). Εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο licet. Εκφέρεται με έγκλιση

υποτακτική, γιατί εκφράζει μία υποθετική κατάσταση που, και αν δεχθούμε ότι

αληθεύει δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας πρότασης, συγκεκριμένα χρόνου

ενεστώτα (miniteris), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (iudicabo) που

σύμφωνα με τους κανόνες της ακολουθίας των χρόνων εκφράζει το σύγχρονο στο

παρόν. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός που εκφράζει την παραχώρηση.

4α. administrandae rei publicae

Πρόκειται για προαιρετική (δεν είναι υποχρεωτική) γερουνδιακή έλξη, γιατί υπάρχει

απρόθετος τύπος του γερουνδίου, σε γενική πτώση (gerendi) με αντικείμενο σε

αιτιατική (rem publicam)

www.24grammata.com




258

β. Cicero dixit solum Scavolam augurem de ea re interrogatum sententiam dicere

noluisse. γ. Quae a me mihi proponebantur.

www.24grammata.com




259


Α. Λίγες μέρες αργότερα όταν ο Έννιος πήγε στον Νασικά και σε αυτόν που τον

ζητούσε από την πόρτα, ο Νασικάς φώναξε ότι δεν ήταν στο σπίτι, αν και ήταν στο

σπίτι. Τότε ο Έννιος αγανακτησμένος που ο Νασικάς έλεγε ψέματα τόσο φανερά είπε:

«Τί; Δεν γνωρίζω εγώ τη φωνή σου;» Θέλεις νά μάθεις τί απάντησε ο Νασικάς;

Εσύ όμως χρησιμοποιείς λόγο που δε χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια

σαν να μιλούσες τώρα με τη μητέρα του Ευνάρδου, γιατί δε θες κανένας να ξέρει και να

καταλαβαίνει τι λες. Γιατί, ανόητε άνθρωπε, δεν σωπαίνεις, για να πετύχεις, ό,τι θέλεις;

[…] Έτσι επομένως να ζεις, όπως οι αρχαίοι άνδρες αλλά να μιλάς όπως οι άνθρωποι

της ηλικίας μας (οι σύγχρονοί μας)·

Παρ’όλο που είχες έρθει με εχθρική και απειλητική διάθεση γιατί, όταν είδες τη

Ρώμη δε σου πέρασε από το μυαλό: «μέσα σε αυτά τα τείχη βρίσκονται το σπίτι και οι

θεοί μου, η μάνα, η σύζυγος και τα παιδιά μου;» Εγώ βέβαια αν δε σε είχα γεννήσει, η

Ρώμη δε θα ήταν πολιορκημένη·

Όταν κάποιος είχε αναγγείλει στο Σερτώριο ότι το ελάφι βρέθηκε, ο Σερτώριος

τον διέταξε να σωπάσει. Επιπλέον τον καθοδήγησε να το αφήσει ελεύθερο την επόμενη

μέρα ξαφνικά σε αυτόν τον τόπο, στον οποίο επρόκειτο να είναι ο ίδιος με τους φίλους

του. Την επόμενη μέρα ο Σερτώριος δέχτηκε τους φίλους του στο υπνοδωμάτιό του,

είπε σε αυτούς ότι του φάνηκε (πως είχε δει) στον ύπνο ότι ξαναγύρισε σε αυτόν το

ελάφι, που είχε χαθεί.

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1.α. paucorum dierum

Sermonis obsoleti

Aetatum και aetatium nostrarum

Minax anime

Illis moenibus

Penatium meorum

Coniugem

Ea loca

b. SINGULARIS PLURALIS

Nom. Vox mea plures anni

Gen. vocis meae plurium annorum

Dat. Voci meae pluribus annis

Acc. Vocem meam plures (-is) annos

Voc. Vox mea plures anni

Abl. Voce mea pluribus annis

2.a. ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ

Paucis paucioribus paucissimis

Aperte apertius apertissime

Inepte ineptior ineptissime

Infesto infestiore infestissimo

Postero posteriore postumo και postremo

b. quaesiturus sit

inentire

vultis

responderet

paritura

www.24grammata.com




260

oppugnanda esset

praecipe και praecipiunto

futurus sit

pereuntis και pereundo

reversam esse και revertisse

γ. Praesens Participium loquens

Futurum Participium locuturus

Futurum Infinitivus locuturum esse

Gerundium Gen. Loquendi, Dat. Loquendo, Acc.loquendum, Abl. Loquendo

Infinitivus

Praesens: inveniri Futurum: inventum iri Perfectum: inventam esse

Futurum Exactum: inventam fore

Participium Perfectum: inventa

Gerundivus: invenienda

3.a.

Diebus είναι επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρήμα venisset

Se υποκείμενο στο ειδικό απαρέμφατο esse (ταυτοπροσωπία)

Cum matre εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της κοινωνίας στο ρήμα

loquaris

Sermone αντικείμενο στο ρήμα uteris

b.

www.24grammata.com




261

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ AΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ Α. 1β, 2γ, 3β, 4γ, 5β, 6β, 7α, 8β, 9α, 10β, 11γ, 12α, 13β, 14γ, 15α, 16α, 17α, 18γ, 19β,

20β

Β.1. me, 2. Abeuntes, 3.puerum, 4.egisset, 5.aegrotato

Γ. 1j, 2g, 3d, 4a, 5I, 6e, 7b, 8c, 9f, 10h.

Δ. 1. Έχουμε πέντε. Την Δυνητική, την Απορηματική, την Ευχετική, την Προτρεπτική,

την Παραχωρητική.

2.Η οριστική ορίζει κάτι αντικειμενικό και η υποτακτική είναι η έγκλιση της

υποκειμενικής έκφρασης.

3.Όταν το υποκείμενο της μετοχής δεν έχει καμία σχέση με το αντικείμενο ή το

υποκείμενο του ρήματος, τότε η μετοχή και το υποκείμενό της μπαίνουν σε πτώση

αφαιρετική και αυτό ονομάζεται αφαιρετική απόλυτη.

Ε. 1. Post factum rediit in exilio, unde tamen reversus est,

2.Speretis quae vultis

3.Arria aegrotabat et mortua erat

ΣΤ. 1γ, 2γ, 3β, 4β, 5α, 6β

Z. 1.αιτιατική + δοτική

2. αφαιρετική

3. δοτική

4. αφαιρετική του μέσου

5. αιτιατική + δοτική

6. αιτιατική



9. δοτική + απαρέμφατο

Η. 1. Γενική του τόπου

2.παράθεση στο Ennium

3.χρονική μετοχή

4.εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της προέλευσης

4. αφαιρετική οργανική του τρόπου

θ. 1.Cato affert in castrum liber

2.Tristissima haec sibi scripsi

3. Muris urbis noli confidere

I. H απαγόρευση εκφράζεται με δύο τρόπους: (α) noli, nolite + απαρέμφατο ενεστώτα

του ρήματος, (β) ne + υποτακτική του Παρακειμένου (αντί του ne χρησιμοποιούνται

διάφορες αρνητικές λέξεις, όπως nemo, numquam κτλ.)

ΙΑ. 1α,

2α, 3γ, 4

α, 5

α.

ΙΒ. 1urbium

2.aetatium/aetatum

www.24grammata.com




262

3.tragoediarum

4.servorum

5.litterarum

6.hominum

7.corporum

8.dierum

ΙΓ. Οι αιτιολογικές προτάσεις εκφέρονται με οριστική όταν η αιτιολογία είναι

αντικειμενικά αποδεκτή. Εκφέρονται όμως με υποτακτική όταν η αιτιολογία είναι

υποθετική ή υποκειμενική. Όταν εισάγονται με τον cum εκφέρονται πάντα με

υποτακτική, γιατί η αιτιολογία είναι αποτέλεσμα μιας εσωτερικής, λογικής διεργασίας.

ΙΔ. Praesens-Indicativus

Oras

Oratis

Imperfectum –Indicativus

Orabas

Orabatis

Futurum-Indicativus

Orabis

Orabitis

Perfectum-Indicativus

Oravisti

Oravistis

Plusquamperfectum- Indicativus

Oraveras

Oraveratis

Futurum Exactum- Indicativus

Oraveris

Oraveritis

IE. 1 βουλητική πρόταση

2. αιτιατική + δοτική

3.αιτιατική προσώπου + αφαιρετική

4. Γενική του προσώπου

5. Αφαιρετική της ποινής

6. Αιτιατική + δοτική

7. Αφαιρετική

8. Δοτική

9. Δοτική

ΙΣΤ. Ονοματικοί τύπο ενός ρήματος είναι: 1) απαρέμφατο, 2)μετοχή, 3)σουπίνο,

4)γερούνδιο, 5)γερουνδιακό

ΙΖ. Παρεπόμενα ενός ρήματος είναι : έγκλιση, πρόσωπο, χρόνος, φωνή, συζυγία,

αριθμός.

ΙΘ.

www.24grammata.com




263

Singularis

Nom. Urbs dictator coetus dies pater Oculus navis

Gen. Urbis dictatororis coetus diei patris Oculi navis

Dat. Urbi dictatori coetui /-u diei patri Oculo navi

Acc. Urbem dictatorem coetum diem patrem Oculum navem

Voc. Urbs dictator coetus dies pater Ocule navis

Abl. Urbe dictatore coetu die patre Oculo nave/-i

Pluralis

Nom. Urbes dictatores coetus dies patres Oculi naves

Gen. Urbium dictatorum coetuum dierum patrum Oculorum navium

Dat. Urbibus dictatoribus coetibus diebus patribus Oculis navibus

Acc. Urbes &

Urbis

dictatores coetus dies patres Oculos naves &

navis

Voc. Urbes dictatores coetus dies patres Oculi naves

Abl. Urbibus dictatoribus coetibus diebus patribus Oculis navibus

Singularis

Nom. lacrima dominus vox domus ficus

Gen. lacrimae domini vocis domus &domi fici & ficus

Dat. lacrimae domino voci domui fico

Acc. lacrimam dominum vocem domum ficum

Voc. lacrima domine vox domus fice

Abl. lacrima domino voce domo fico & ficu

Pluralis

Nom. lacrimae domini voces domus fici & ficus

Gen. lacrimarum dominorum vocum domuum &

domorum

Ficorum & ficuum

Dat. lacrimis dominis vocibus domibus ficis

Acc. lacrimas dominos voces domos ficos & ficus

Voc. lacrimae domini voces domus fici

Abl. lacrimis dominis vocibus domibus ficis & ficubus

www.24grammata.com




264

ΓΕΝΙΚΟΙ ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Τα γένη στα λατινικά είναι τρία, αρσενικό, (masculinum), θηλυκό (Feminimum)

και ουδέτερο (Neutrum). Αρσενικά είναι όσα δηλώνουν αρσενικά πρόσωπα (π.χ. vir =

άνδρας, miles = στρατιώτης, κ.τ.λ.), τα ονόματα των ανέμων, των ποταμών (ελάχιστες

εξαιρέσεις υπάρχουν), εθνών, λαών, αντρικών επαγγελμάτων και μηνών.

Θηλυκά είναι όσα δηλώνουν θηλυκά πρόσωπα (π.χ. dea= θεά, soror = αδελφή κ.τ.λ), τα

ονόματα χωρών, νησιών και φυτών.

Ουδέτερα είναι τα ονόματα των μετάλλων γενικά (π.χ. aurum = χρυσός, κ.τ.λ.)

Τέλος όσα ονόματα προέρχονται από την Ελληνική και μάλιστα από την

Αρχαιοελληνική διατηρούν το γένος τους π.χ, pontus –i= (αρσ.) ο πόντος, methodus-i

=(θηλ.) η μέθοδος, pelagus-i = (ουδ.) το πέλαγος.

Τα ουσιαστικά ονόματα τα διακρίνουμε σε συγκεκριμένα και αφηρημένα.

Τα συγκεκριμένα τα διακρίνουμε σε κύρια και προσηγορικά = κοινά.

Τα παρεπόμενα των ουσιαστικών είναι τέσσερα: το γένος (genus), ο αριθμός

(numerus), η πτώση (casus) και η κλίση (declinatio).

Οι αριθμοί είναι δύο : ο ενικός (singularis) και ο πληθυντικός (pluralis).

Οι πτώσεις είναι έξι: Ονομαστική:Nominativus

Γενική :Genetivus

Δοτική :Dativus

Αιτιατική :Accusativus

Κλητική :Vocativus

Αφαιρετική :Ablativus

Πλάγιες πτώσεις στα λατινικά ονομάζονται : η Γενική, η Δοτική , η Αιτιατική και η

Αφαιρετική. Αρχικές ονομάζονται η Ονομαστική και η Κλητική

Οι κλίσεις των λατινικών ονομάτων είναι πέντε.

Α΄ ΚΛΙΣΗ (Declinatio prima) ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Η πρώτη κλίση (declinatio prima) συμπεριλαμβάνει μόνο ουσιαστικά γένους

αρσενικού και θηλυκού. Τα περισσότερα ουσιαστικά της κλίσης αυτής είναι θηλυκά. Οι

βασικές καταλήξεις της πρώτης κλίσης και για τα δύο γένη είναι :

Ενικός –Singularis Πληθυντικός- Pluralis

Ονομαστική:Nominativus -a -ae

Γενική :Genetivus -ae -arum

www.24grammata.com




265

Δοτική :Dativus -ae -is

Αιτιατική :Accusativus -am -as

Κλητική :Vocativus -a -ae

Αφαιρετική :Ablativus -a -is

Η Κλητική του ενικού είναι όμοια με την ονομαστική του ενικού & η κλητική του

πληθυντικού είναι όμοια με την ονομαστική του πληθυντικού.

Singularis

Nominativus Lup- a Femina Poeta Iniuria Gratia

Genetivus Lup- ae Feminae Poetae Iniuriae Gratiae

Dativus Lup- ae Feminae Poetae Iniuriae Gratiae

Accusativus Lup- am Feminam Poetam Iniuriam Gratiam

Vocativus Lup- a Femina Poeta Iniuria Gratia

Ablativus Lup- a Femina Poeta Iniuria Gratia

Pluralis

Nominativus Lup- ae Feminae Poetae Iniuriae Gratiae

Genetivus Lup- arum Feminarum Poetarum Iniuriarum Gratiarum

Dativus Lup- is Feminis Poetis Iniuriis Gratiis

Accusativus Lup- as Feminas Poetas Iniurias Gratias

Vocativus Lup- ae Feminae Poetae Iniuriae Gratiae

Ablativus Lup- is Feminis Poetis Iniuriis Gratiis

Ορισμένα πρωτόκλιτα κλίνονται μόνο στο πληθυντικό (pluralia tantum):

Athènae –arum, insidiae – arum, tenèbrae –arum, divitiae- arum.

Ανωμαλίες πρωτόκλιτων :

1 Singularis

Nominativus Filia Dea Familia

Genetivus Filiae Deae Familiae & Familias (σπν.)

Dativus Filiae Deae Familiae

Accusativus Filiam Deam Familiam

Vocativus Filia Dea Familia

Ablativus Filia Dea Familia

www.24grammata.com




266

Pluralis

Nominativus Filiae Deae Familiae

Genetivus Filiarum Dearum Familiarum

Dativus Filiis & filiabus Deis & deabus Familiis

Accusativus Filias Deas Familias

Vocativus Filiae Deae Familiae

Ablativus Filiis & filiabus Deis & deabus Familiis

Σημείωση: Το ουσιαστικό terra-ae, σχηματίζει τη γενική ενικού κατά την αρχαϊκή

μορφή σε –ai δηλ. Terrai.

Άσκηση:

1.Να κλιθούν στον ενικό και στον πληθυντικό τα ουσιαστικά: ancilla –ae, cura-ae,

pugna-ae, victoria-ae, regina-ae, epistula-ae, spelunca-ae.

2. Να κλιθούν στις πλάγιες πτώσεις στον ενικό και στον πληθυντικό τα παρακάτω

ουσιαστικά: lacrima, navicula, audacia, custodia, opera, tenebrae, porta, tragoedia,

incola, clava.

Β΄ ΚΛΙΣΗ (Declinatio secunda) ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Η δεύτερη κλίση περιλαμβάνει ονόματα και από τα τρία γένη, αρσενικά και θηλυκά

που λήγουν σε –us ή σε – er (γενική σε –i) και ουδέτερα που λήγουν σε –um (γεν. σε –i)

Τα περισσότερα ουσιαστικά της κλίσης αυτής που λήγουν σε –us είναι αρσενικά εκτός

από 1. Τα ελληνικά ονόματα – δάνεια χωρών, πόλεων και νησιών και κυρίως 2. Τα

ονόματα δέντρων (θάμνων, φυτών) και 3.εν μέρει πολύτιμων λίθων.

Οι καταλήξεις είναι:

Ενικός –Singularis Πληθυντικός- Pluralis

Αρσ- θηλ. ουδ. Αρσ- θηλ. ουδ.

Ονομαστική:Nominativus -us -um -i -a

Γενική :Genetivus -i -i -orum -orum

Δοτική :Dativus -o -o -is -is

Αιτιατική :Accusativus -um -um - os -a

Κλητική :Vocativus -e -um -i -a

Αφαιρετική :Ablativus -o -o -is - is

www.24grammata.com




267

Singularis

Nominativus Cib –us Dominus Focus Numerus Oculus

Genetivus Cib -i Domini Foci Numeri Oculi

Dativus Cib –o Domino Foco Numero Oculo

Accusativus Cib –um Dominum Focum Numerum Oculum

Vocativus Cib –e Domine Foce Numere Ocule

Ablativus Cib –o Domino Foco Numero Oculo

Pluralis

Nominativus Cib –I Domini Foci Numeri Oculi

Genetivus Cib –

orum

Dominorum Focorum Numerorum Oculorum

Dativus Cib –is Dominis Focis Numeris Oculis

Accusativus Cib –os Dominos Focos Numeros Oculos

Vocativus Cib –I Domini Foci Numeri Oculi

Ablativus Cib –is Dominis Focis Numeris Oculis

Singularis

Nominativus Bell -um Cubiculum Pilum Exemplum

Genetivus Bell -i Cubiculi Pili Exempli

Dativus Bell -o Cubiculo Pilo Exemplo

Accusativus Bell -um Cubiculum Pilum Exemplum

Vocativus Bell -um Cubiculum Pilum Exemplum

Ablativus Bell -o Cubiculo Pilo Exemplo

Pluralis

Nominativus Bell -a Cubicula Pila Exempla

Genetivus Bell -orum Cubiculorum Pilorum Exemplorum

Dativus Bell -is Cubiculis Pilis Exemplis

Accusativus Bell –a Cubicula Pila Exempla

Vocativus Bell –a Cubicula Pila Exempla

Ablativus Bell -is Cubiculis Pilis Exemplis

www.24grammata.com




268

Singularis

Nominativus Ager Aper Culter Magister

Genetivus Agri Apri Cultri Magistri

Dativus Agro Apro Cultro Magistro

Accusativus Agrum Aprum Cultrum Magistrum

Vocativus Ager Aper Culter Magister

Ablativus Agro Apro Cultro Magistro

Pluralis

Nominativus Agri Apri Cultri Magistri

Genetivus Agrorum Aprorum Cultrorum Magistrorum

Dativus Agris Apris Cultris Magistrs

Accusativus Agros Apros Cultros Magistros

Vocativus Agri Apri Cultri Magistri

Ablativus Agris Apris Cultris Magistris

Κατά το ager κλίνονται το liber, caper, culter, faber, minister κ.τ.λ.

Singularis

Nominativus Puer Socer Vesper Vir

Genetivus Pueri Soceri Vesperi Viri

Dativus Puero Socero Vespero Viro

Accusativus Puerum Socerum Vesperum Virum

Vocativus Puer Socer Vesper Vir

Ablativus Puero Socero Vespero Viro

Pluralis

Nominativus Pueri Soceri Πληθυντικό Viri

Genetivus Puerorum Socerorum αριθμό δεν Virorum

Dativus Pueris Soceris έχει. Viris

Accusativus Pueros Soceros Ανήκει στα Viros

Vocativus Pueri Soceri singularia Viri

Ablativus Pueris Soceris tantum Viris

Ορισμένα δευτερόκλιτα απαντώνται μόνο στον πληθυντικό αριθμό “pluralia tantum”

όπως: arma –orum, boni-orum, domestici –orum, hiberna-orum κ.τ.λ..

www.24grammata.com




269

Σημείωση: 1. Τα υπερδισύλλαβα ονόματα σε –ius και –ium στη γενική του ενικού

πολλές φορές συναιρούν το τελικό ii σε i και τονίζονται , ύστερα από συναίρεση, στην

παραλήγουσα, έστω και αν αυτή είναι βραχεία. 2. Τα κύρια ονόματα σε –ius, γνήσια

Λατινικά, όπως Vergilius, Marius, Tullius, Accius, Antonius, Atilius κ.τ.λ. και το

ουσιαστικό filius καθώς και η κτητική αντωνυμία αρσενικού γένους meus,

σχηματίζουν την κλητική του ενικού σε i αντί ie (με συναίρεση του ie σε i) : Vergili, mi

fili =Βεργίλιε, παιδί μου.

Singularis

Nominativus Deus Gladius Manlius Filius

Genetivus Dei Gladii –(i) Manlii -i Filii –(i)

Dativus Deo Gladio Manlio Filio

Accusativus Deum Gladium Manlium Filium

Vocativus Divus, deus,(dee) Gladie Manli Fili

Ablativus Deo Gladio Manlio Filio

Pluralis

Nominativus Di, (dii), (dei) Gladii Πληθυντικό Filii

Genetivus Deum, deorum Gladiorum αριθμό δεν Filiorum

Dativus Dis,(diis), (deis) Gladiis έχει. Filiis

Accusativus Deos Gladios Ανήκει στα Filios

Vocativus Di, (dii), (dei) Gladii singularia Filii

Ablativus Dis,(diis), (deis) Gladiis tantum Filiis

ΑΣΚΗΣΗ

1.Να κλιθούν στον ενικό και στο πληθυντικό τα παρακάτω ουσιαστικά: somnus –i,

oleum –i, oraculum –i, osculum –i, ventus –i, dictum–i, deus –i, studium –ii (i),

auxilium –ii (i), Silius, –ii (i).

2. Να κλίνετε τα παρακάτω ουσιαστικά στις πλάγιες πτώσεις του ενικού: beneficium,

ostium, iudicium, gener –eri, periculum, legatus, pontus.

3. Να κλίνετε τα παρακάτω ουσιαστικά στις πλάγιες πτώσεις του πληθυντικού:

fugitivus, calceus, catellus, monstrun, periculum, donum, socius, solarium.

www.24grammata.com




270

ΡΗΜΑΤΑ

Στη λατινική τα ρήματα ταξινομούνται σε τέσσερις συζυγίες, οι οποίες διακρίνονται

από το χαρακτήρα του ενεστωτικού θέματος} έτσι η α΄ συζυγία έχει χαρακτήρα α , η

β΄ e , η γ΄ σύμφωνο ή u και η δ΄ i.

Τα παρεπόμενα του ρήματος της λατινικής γλώσσας είναι διάθεση, φωνή, συζυγία,

έγκλιση, χρόνος, αριθμός, πρόσωπο.

Οι διαθέσεις είναι τέσσερις: α) ενεργητική, β)η μέση, γ) η παθητική, δ)η ουδέτερη.

Οι φωνές είναι δύο:

α) η ενεργητική φωνή (forma activa), β) μέση ή παθητική φωνή (forma passiva).

Οι εγκλίσεις είναι τρεις:

α) οριστική (indicativus) , β) υποτακτική (coniunctivus), γ)προστακτική (imperativus).

Οι χρόνοι είναι έξι:

α) ενεστώτας (Praesens), β)παρατατικός (Imperfectum), γ)μέλλοντας (Futurum),

δ)παρακείμενος (Perfectum), ε)υπερσυντέλικος (Plusquamperfectum),

στ) τετελεσμένος μέλλοντας (futurum exactum)

Η λατινική γλώσσα έχει πέντε ονοματικούς τύπους:

1)το απαρέμφατο (infinitivus), 2)η μετοχή (participium), 3)το σουπίνο ή ύπτιο

(supinum), 4) το γερούνδιο (gerundium) και 5) το γερουνδιακό (gerundivum).

ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ –SUM

P

R

A

E

SE

N

S


Sum Sim _

Esse

(sens)

Es Sis Es

Est Sit _

Sumus Simus _

Estis Sitis Este

Sunt Sint _

I

MP

ER

FE

C

TU

M

Eram Essem

Eras Esses

Erat Esset

Eramus Essemus

Eratis Essetis

erant Essent

www.24grammata.com




271

F

U

T

U

R

U

M


Ero Futurus-a-um sim _

Futurum –am –um

Esse

Futuros –as –a esse

Futurus

Futura

Futurum

Eris Futurus-a-um sis Esto

Erit Futurus-a-um sit Esto

Erimus Futuri-ae-a simus _

Eritis Futuri –ae-a sitis Estote

erunt Futuri –ae-a sint Sunto

P Fui fuerim

ER Fuisti Fueris

FE Fuit Fuerit Fuisse

C Fuimus Fuerimus

TU Fuistis Fueritis

M Fuerunt ή fuère Fuerint

PLUS

QUA

MPER

FECT

UM

Fueram Fuissem

Fueras Fuisses

Fuerat Fuisset

Fueramus Fuissemus

Fueratis Fuissetis

Fuerant Fuissent

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

Fuero

Fueris

Fuerit

Fuerimus

Fueritis

Fuerint

www.24grammata.com




272

Α΄ ΣΥΖΥΓΙΑ – ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

AMO –AMAVI –AMATUM -AMARE P

R

A

E

SE

N

S


Amo Amem _

Amàre

Amans -ntis

Amas Ames Ama

Amat Amet _

Amamus Amemus _

Amatis Ametis Amate

Amant Ament _

IM

PE

RF

EC

TU

M

Amabam Amarem

Amabas Amares

Amabat Amaret

Amabamus Amaremus

Amabatis Amaretis

Amabant Amarent

F

U

TU

R

U

M

Amabo Amaturus-a-um sim _

Amaturum–am–um

Esse

Amaturos-as-a Esse

Amaturus

Amatura

Amaturum

Amabis Amaturus-a-um sis Amato

Amabit Amaturus-a-um sit Amato

Amabimus Amaturi –ae -a simus _

Amabitis Amaturi –ae -a sitis Amatote

Amabunt Amaturi -ae -a sint Amanto

P

ER

FE

C

TU

M

Amavi Amaverim

Amavisti Amaveris

Amavit Amaverit Amavisse

Amavimus Amaverimus

Amavistis Amaveritis

Amaverunt ,amavère Amaverint

PLUS

QUA

MPER

FECT

UM

Amaveram Amavissem

Amaveras Amavisses

Amaverat Amavisset

Amaveramus Amavissemus

Amaveratis Amavissetis

Amaverant Amavissent

www.24grammata.com




273

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

Amavero

Amaveris

Amaverit

Amaverimus

Amaveritis

Amaverint

Gerundium Supinum

Genetivus: amandi Accusativus : amatum

Dativus : amando Ablativus : amatu

Accusativus : amandum

Ablativus : amando

www.24grammata.com




274

B΄ ΣΥΖΥΓΙΑ – ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

DOCEO –DOCUI- DOCTUM -DOCERE

P

R

A

E

SE

N

S


Doceo Doceam _

Docère

Docens -ntis

Doces Doceas Doce

Docet Doceat _

Docemus Doceamus _

Docetis Doceatis Docete

Docent Doceant _

IM

PE

RF

EC

TU

M

Docebam Docerem

Docebas Doceres

Docebat Doceret

Docebamus Doceremus

Docebatis Doceretis

Docebant Docerent

F

U

TU

R

U

M

Docebo Docturus-a-um sim _

docturum–am–um

Esse

docturos-as-a Esse

Docturus

Doctura

Docturum

Docebis Docturus-a-um sis Doceto

Docebit Docturus-a-um sit Doceto

Docebimus Docturi –ae -a simus _

Docebitis Docturi –ae -a sitis Docetote

Docebunt Docturi -ae -a sint Docento

P

ER

FE

C

TU

M

Docui Docuerim

Docuisti Docueris

Docuit Docuerit docuisse

Docuimus Docuerimus

Docuistis Docueritis

Docuerunt, Docuère Docuerint

www.24grammata.com




275

PLUS

QUA

MPER

FECT

UM

Docueram Docuissem

Docueras Docuisses

Docuerat Docuisset

Docueramus Docuissemus

Docueratis Docuissetis

Docuerant Docuissent

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

Docuero

Docueris

Docuerit

Docuerimus

Docueritis

Docuerint

Gerundium Supinum

Genetivus: docendi Accusativus : doctum

Dativus : docendo Ablativus : doctu

Accusativus : docendum

Ablativus : docendo

www.24grammata.com




276

Γ΄ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Γένος τριτόκλιτων ουσιαστικών:

ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΘΗΛΥΚΑ ΟΥΔΕΤΕΡΑ Όσα λήγουν σε: Όσα λήγουν σε:

-s, -o, -x

(sox)

Όσα λήγουν σε:

-or, -ex, -er, -os

(orexeros)

1.-al, -l, -e, -c, -t, -

ar (allectar) 2.-ur, -men, -us

(urmenus)

ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ

1.θηλυκά 1.Αρσενικά 2.Αρσενικά (και

σπάνια είναι θηλυκά)

1.Αρσενικά

Arbor –oris As -ssis Amnis –is Lepus –poris

Lex –legis Canalis -is Annalis –is Mus, uris

Nex –necis Collis-is Axis –is Sal, salis

Crinis -is Calix –icis Sol, solis

2.ουδέτερα Dens -ntis Cardo –inis Vultur –uris

Aequor –oris Ensis -is Cinis –neris Cadaver –ris Fascis -is Fornix –icis 2. θηλυκά

Iter –itineris Finis -is Fustis –is Tellus -uris

Marmor –oris Fons -ntis Harpago –onis

Os –oris Ignis –is Ligo –onis

Os –ossis Lapis –idis Margo –inis

Papaver –eris Mons –ntis Natalis –is

Verber –eris Mors –rtis Paries –etis

Ver – veris Mensis –is Postis –is

Uber -eris Occidens –ntis Pugio –onis

Cor -cordis Orbis –is Sentis –is

Ordo –ordinis Scipio –onis

Oriens –ntis Stipes –pitis

Panis –is Torrens – ntis

Pes –pedis Vectis –is

Piscis –is Unguis –is

Pons –ntis

Pulvis –eris 3.ΟΥΔΕΤΕΡΑ

Sanguis –is Aes – aeris

Sermo –onis Vas -vasis

Sodalis -is

www.24grammata.com




277

Singularis

Nominativus Grex Ardor Eques Consul Imago

Genetivus Gregis Ardoris Equitis Consulis Imaginis

Dativus Gregi Ardori Equiti Consuli Imagini

Accusativus Gregem Ardorem Equitem Consulem Imaginem

Vocativus Grex Ardor Eques Consul Imago

Ablativus Grege Ardore Equite Consule Imagine

Pluralis

Nominativus Greges Ardores Equites Consules Imagines

Genetivus Gregum Ardorum Equitum Consulum Imaginum

Dativus Gregibus Ardoribus Equitibus Consulibus Imaginibus

Accusativus Greges Ardores Equites Consules Imagines

Vocativus Greges Ardores Equites Consules Imagines

Ablativus Gregibus Ardoribus Equitibus Consulibus Imaginibus

Singularis

Nominativus Aetas Nomen Pondus Avis Fons

Genetivus Aetatis Nominis Ponderis Avis Fontis

Dativus Aetati Nomini Ponderi Avi Fonti

Accusativus Aetatem Nomen Pondus Avem Fontem

Vocativus Aetas Nomen Pondus Avis Fons

Ablativus Aetate Nomine Pondere Ave & avi Fonte

www.24grammata.com




278

Pluralis

Nominativus Aetates Nomina Pondera Aves Fontes

Genetivus Aetatum &

Aetatium

Nominum Ponderum Avium Fontium

Dativus Aetatibus Nominibus Ponderibus Avibus Fontibus

Accusativus Aetates &

aetatis

Nomina Pondera Aves & avis Fontes

&fontis

Vocativus Aetates Nomina Pondera Aves Fontes

Ablativus Aetatibus Nominibus Ponderibus Avibus Fontibus

Singularis

Nominativus Pater Laus rete Nex Δεν έχει

Genetivus Patris Laudis Retis Necis Ενικό

Dativus Patri Laudi Reti Neci Singularia

Accusativus Patrem Laudem Rete Necem Tantum

Vocativus Pater Laus Rete Nex

Ablativus Patre Laude Rete & reti Nece

Pluralis

Nominativus Patres Laudes Retia Neces Moenia

Genetivus Patrum Laudium &

laudes

Retium Δεν έχει Moenium

Dativus Patribus Laudibus Retibus Necibus Moenibus

Accusativus Patres Laudes Retia Neces Moenia

Vocativus Patres Laudes Retia Neces Moenia

Ablativus Patribus Laudibus Retibus Necibus Moenibus

www.24grammata.com




279

Singularis

Nominativus Bos Caro Sedes Caput Dos

Genetivus Bovis Carnis Sedis Capitis Dotis

Dativus Bovi Carni Sedi Capiti Doti

Accusativus Bovem Carnem Sedem Caput Dotem

Vocativus Bos Caro Sedes Caput Dos

Ablativus Bove Carne Sede Capite Dote

Pluralis

Nominativus Boves Carnes Sedes Capita Dotes

Genetivus Boum &

bovum

Carnium Sedum Capitum dotium

Dativus Bubus &

bobus

Carnibus Sedibus Capitibus Dotibus

Accusativus Boves Carnes &

carnis

Sedes Capita Dotes & dotis

Vocativus Boves Carnes Sedes Capita Dotes

Ablativus Bubus &

bobus

Carnibus Sedibus Capitibus Dotibus

www.24grammata.com




280


1. Έχουν την αιτιατική σε –im αντί σε –em : α)τα παρακάτω ισοσύλλαβα προσηγορικά

ονόματα, febris, puppis, sitis, turris, tussis, securis (όλα αυτά είναι θηλυκά), β) τα

ισοσύλλαβα σε is ονόματα ποταμών και πόλεων: Albis, Tiberis, Neapolis, κτ.λ.

2. Έχουν την αφαιρετική του ενικού σε –i αντί σε –e : α)όσα λήγουν στην αιτιατική

του ενικού σε –im, β) τα ονόματα μηνών σε –is ή – er και τα προσηγορικά ονόματα

σε –is που αρχικά ήταν επίθετα, π.χ. Natalis, annalis, κ.τλ., γ)τα ουδέτερα που

λήγουν –e, -al, (-al, -is) & -ar (-ar –is).

3. Έχουν την ονομαστική (αιτιατική και κλητική ) του πληθυντικού σε –ia, όσα

ουδέτερα τριτόκλιτα λήγουν σε –e, -al & -ar. Ο σχηματισμός σε –ia, της

ονομαστικής πληθυντικού είναι κανονικός γιατί το θέμα στην αρχή έχει το

χαρακτήρα –i

4. Έχουν την γενική του πληθυντικού σε -ium αντί σε –um : α)τα ισοσύλλαβα (ή

φωνηεντόληκτα με χαρακτήρα –i. Εξαιρούνται τα: canis, iuvenis, sedes, β) από τα

περιττοσύλλαβα: i) όσα έχουν θέμα που τελειώνει σε δύο ή περισσότερα σύμφωνα.

Εξαιρούνται τα τρία συγγενικά ονόματα, pater, mater, frater, ii) τα ονόματα dos,

fauces, fraus, lis, mus, nix, vires, τα εθνικά σε –as (-atis) & -is (-itis), γ) τα ουδέτερα

σε –e,-al, -ar.

Singularis Pluralis

Nominativus Senex Vis Senes Vires

Genetivus Senis _ Senun virium

Dativus Seni _ Senibus Viribus

Accusativus Senem Vim Senes Vires & viris

Vocativus Senex _ Senes Vires

Ablativus sene Vi Senibus Viribus

www.24grammata.com




281

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΤΗΣ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

1.Να κλιθούν τα παρακάτω ουσιαστικά της γ΄ κλίσης στον ενικό και στον πληθυντικό:

Accusator, augur, rex, scriptor, pes, miles, vox, dignitas, civitas, nomen, aes, genus,

lumen, collis, finis, gens, mens, mons, bos, caro, dos.

2. Να κλιθούν τα παρακάτω ουσιαστικά της γ΄ κλίσης στην γενική καί αφαιρετική του

ενικού και στη γενική και αιτιατική του πληθυντικού: homo, vir, nex, lac, pater, mater,

nox, pars, Neapolis, mensis, recuperatio, solitudo, pudor, libertas, corpus, caedes, sedes.

3.Να γραφούν στην αντίστοιχη πτώση στον άλλο αριθμό τα παρακάτω ουσιαστικά:

gentium, fontem, partibus(αφαιρετική), urbe, mortes & mortis, moenia, retia,

4.Να γράψετε στους πίνακες τους σωστούς τύπους:

Genetivus

Singularis

Dativus

Pluralis

Accusativus

Pluralis

Ablativus

Singularis

Vocativus

Singularis

Omen

Sermo

Uxor

Dignitas

Solitudo

Felicitas

Sutor

Vulnus

Bos

Caput

Caro

Avis

Iudex

Postis

Interpres

Navis

Consul

adulescens

eques

mors

www.24grammata.com




282

Δ΄ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Η τέταρτη κλίση περιέχει ονόματα και από τα τρία γένη, αρσενικά και θηλυκά σε –us

(γενική σε –us) και ουδέτερα σε –u (γενική σε –us). Χαρακτήρας του αρχικού θέματος

-u. Όσα λήγουν σε –us είναι αρσενικά, εκτός από το acus, domus, manus, porticus,

tribus και τα πληθυντικά idus και Quinquartus, που είναι θηλυκά} όσα λήγουν σε –u

είναι ουδέτερα.

Καταλήξεις (φαινομενικές)

Αρσενικά και θηλυκά

Singularis Pluralis

Nominativus: -us -us

Genetivus: -us -uum

Dativus: -ui ή (–u) -ibus (-ubus)

Accusativus: -um -us

Vocativus: -us -us

Ablativus: -u -ibus (-ubus)

Ουδέτερα

Singularis Pluralis

Nominativus: -u -ua

Genetivus: -us -uum

Dativus: -u -ibus

Accusativus: -u -ua

Vocativus: -u -ua

Ablativus: -u -ibus

www.24grammata.com




283

Singularis

Nominativus cruciatus casus exercitus magistratus

Genetivus cruciatus casus exercitus magistratus

Dativus cruciatui casui exercitui magistratui

Accusativus cruciatum casum exercitum magistratum

Vocativus cruciatus casus exercitus magistratus

Ablativus cruciatu casu exercitu magistratu

Pluralis

Nominativus cruciatus casus exercitus magistratus

Genetivus cruciatuum casuum exercituum magistratuum

Dativus cruciatibus casibus exercitibus magistratibus

Accusativus cruciatus casus exercitus magistratus

Vocativus cruciatus casus exercitus magistratus

Ablativus cruciatibus casibus exercitibus magistratibus

Singularis

Nominativus equitatus metus senatus usus

Genetivus equitatus metus senatus usus

Dativus equitatui metui senatui usui

Accusativus equitatum metum senatum usum

Vocativus equitatus metus senatus usus

Ablativus equitatu metu senatu usu

Pluralis

Nominativus equitatus Δεν έχει Δεν έχει usus

Genetivus equitatuum Πληθυντικό. Πληθυντικό. usuum

Dativus equitatibus Ανήκει Ανήκει usibus

Accusativus equitatus στα στα usus

Vocativus equitatus Singularia Singularia usus

Ablativus equitatibus tantum tantum usibus

www.24grammata.com




284

Singularis Pluralis

Nominativus cornu genu cornua genua

Genetivus cornus genus cornuum genuum

Dativus cornu genu cornibus genibus

Accusativus cornu genu cornua genua

Vocativus cornu genu cornua genua

Ablativus cornu genu cornibus genibus

Singularis

Nominativus Ficus Domus

Genetivus Fici & ficus Domus & domi

Dativus Fico Domui

Accusativus Ficum Domum

Vocativus Fice Domus

Ablativus Fico & ficu Domo

Pluralis

Nominativus Fici & Ficus Domus

Genetivus Ficorum & ficuum Domorum & domuum

Dativus Ficis Domibus

Accusativus Ficos & ficus Domos

Vocativus Fici Domus

Ablativus Ficis & ficubus Domibus

Παρατηρήσεις:

Από τα ονόματα της τέταρτης κλίσεως:

1. τη δοτική του ενικού τη σχηματίζουν κάποτε και όσα λήγουν σε –us (με συναίρεση

του –ui σε –u) όπως τα ουδέτερα, π.χ. senatu (senatui)

2. τη δοτική (και αφαιρετική) του πληθυντικού τη σχηματίζουν σε –ubus (αντί –ibus)

τα ονόματα artus άρθρο (πληθυντικός artus τα μέλη του σώματος) και tribus

«τριτύς» (= φυλή): artubus, tribubus. Τα ονόματα lacus λίμνη και portus λιμάνι στην

πτώση αυτή διφορούνται: lacibus & lacubus, portibus & portubus.

www.24grammata.com




285

3. Το όνομα domus (οικία), έχει και μερικούς τύπους σχηματισμένους με τις

καταλήξεις της β΄ κλίσεως (κανονικά την αφαιρετική του ενικού και την αιτιατική

πληθυντικού) Ο τύπος domi είναι επίρρημα (οίκοι).

Ασκήσεις:

1.Να κλιθούν τα παρακάτω ουσιαστικά και στους δύο αριθμούς: motus, conspectus,

vultus, ficus, domus, fructus.

5. Να κλιθεί η γενική ενικού και η γενική πληθυντικού στα παρακάτω ουσιαστικά:

casus, metus, exercitus, senatus, cornu.

www.24grammata.com




286

Ε΄ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Η πέμπτη κλίση περιέχει ονόματα μόνο αρσενικά και θηλυκά που λήγουν σε –es

(γενική –ēi ή ĕi). Χαρακτήρας του αρχικού θέματος e.

Κυρίως είναι όλα θηλυκού γένους, εκτός από τα dies και meridies τα οποία είναι

αρσενικά.

Καταλήξεις(φαινομενικές)

Αρσενικά και θηλυκά

Singularis Pluralis

Nominativus: -es -es

Genetivus: -ei -erum

Dativus: -ei -ebus

Accusativus: -em -es

Vocativus: -es -es

Ablativus: -e -ebus

Singularis

Nominativus dies res acies species facies fides spes

Genetivus diei rei aciei speciei faciei fidei spei

Dativus diei rei aciei speciei faciei fidei spei

Accusativus diem rem aciem speciem faciem fidem spem

Vocativus dies res acies species facies fides spes

Ablativus die re acie specie facie fide spe

Pluralis

Nominativus dies res acies species facies Δεν spes

Genetivus dierum rerum _ _ _ έχει _

Dativus diebus rebus _ _ _ Πληθυ- _

Accusativus dies res acies species facies ντικό spes

Vocativus dies res acies species facies Αριθμό spes

Ablativus diebus rebus _ _ _ _

ΠΡΟΣΟΧΗ: Τo ουσιαστικό effigies –ei κλίνεται κατά την ε΄ κλίση όπως το facies αλλά

και κλίνεται σε όλες τις πτώσεις κατά την α΄κλίση (effigia –ae). Τα ουσιαστικά luxuries-ei

www.24grammata.com




287

και materies-ei έχουν μόνο ενικό αριθμό και κλίνονται κατά την ε΄ κλίση, αλλά και κατά

την α΄ κλίση (luxuria -ae, materia –ae). Το ουσιαστικό plebes –ei, κλίνεται κατά και την

ε΄ κλίση και κατά την γ΄ κλίση (Plebs –plebis), ενώ δεν έχει πληθυντικό.


1.Από τα ονόματα της ε΄ κλίσης πληθυντικό αριθμό σε όλες του τις πτώσεις

σχηματίζουν μόνο τα ονόματα dies και res.Τα άλλα από τον πληθυντικό έχουν μόνο

ονομαστική, αιτιατική και κλητική ή δεν έχουν καθόλου πληθυντικό.

2.Τα dies και meridies είναι τα μόνα αρσενικά. Το dies είναι θηλυκό, ιδίως όταν

σημαίνει χρόνο ή προθεσμία: longa dies(μακρός χρόνος), certa dies (ορισμένη

προθεσμία)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ:

1.Να κλιθούν στον ενικό και στον πληθυντικό σε όλες τις πτώσεις τα παρακάτω

ουσιαστικά: luxuries, materies, plebes, species, dies, res.

EΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΕΝΤΕ ΚΛΙΣΕΙΣ ΤΩΝ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Να συμπληρωθούν με τους σωστούς τύπους των ουσιαστικών τα κενά:

Gen. Sin. Dat. Plur. Acc. Sin. Gen. Plur. Voc. Sin Acc. Plur

Poeta Bellum Fluvius Accius Dens Nex Fons Marmor Victor Dies Res Species Domus Cornu Bos Caro Senex Vis Civitas Collis Vir

www.24grammata.com




288

PHMATA - Γ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ – ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

LEGO – LEGI – LECTUM – LEGERE P

R

A

E

SE

N

S


Lego Legam _

Legĕre

Legens -ntis

Legis Legas Lege

Legit Legat _

Legimus Legamus _

Legitis Legatis Legite

Legunt Legant _

IM

PE

RF

EC

TU

M

Legebam Legerem

Legebas Legeres

Legebat Legeret

Legebamus Legeremus

Legebatis Legeretis

Legebant Legerent

F

U

TU

R

U

M

Legam Lecturus – a –um sim _

Lecturum –am –um

esse

Lecturos –as-a esse

Lecturus

Lectura

Lecturum

Leges Lecturus – a –um sis Legito

Leget Lecturus – a –um sit Legito

Legemus Lecturi –ae –a simus _

Legetis Lecturi –ae –a sitis Legitote

Legent Lecturi –ae –a sint Legunto

P

ER

FE

C

TU

M

Legi Legerim

Legisti Legeris

Legit Legerit Legisse

Legimus Legerimus

Legistis Legeritis

Legerunt & legère Legerint

PLUS

QUA

MPER

FECT

UM

Legeram Legissem

Legeras Legisses

Legerat Legisset

Legeramus Legissemus

Legeratis Legissetis

Legerant Legissent

www.24grammata.com




289

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

Legero

Legeris

Legerit

Legerimus

Legeritis

Legerint

Gerundium Supinum

Genetivus: legendi Accusativus : lectum

Dativus : legendo Ablativus : lectu

Accusativus : legendum

Ablativus : legendo

www.24grammata.com




290

Δ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ – ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

VENIO – VENI – VENTUM - VENIRE P

R

A

E

SE

N

S


Venio Veniam _

Venìre

Veniens -ntis

Venis Venias Veni

Venit Veniat _

Venimus Veniamus _

Venitis Veniatis Venite

Veniunt Veniant _

IM

PE

RF

EC

TU

M

Veniebam Venirem

Veniebas Venires

Veniebat Veniret

Veniebamus Veniremus

Veniebatis Veniretis

Veniebant Venirent

F

U

TU

R

U

M

Veniam Venturus – a –um sim _

Venturum –am –um

esse

Venturos –as-a esse

Venturus

Ventura

Venturum

Venies Venturus – a –um sis Venito

Veniet Venturus – a –um sit Venito

Veniemus Venturi –ae –a simus _

Venietis Venturi –ae –a sitis Venitote

Venient Venturi –ae –a sint Veniunto

P

ER

FE

C

TU

M

Veni Venerim

Venisti Veneris

Venit Venerit Venisse

Venimus Venerimus

Venistis Veneritis

Venerunt & venère Venerint

PLUS

QUA

MPER

FECT

UM

Veneram Venissem

Veneras Venisses

Venerat Venisset

Veneramus Venissemus

Veneratis Venissetis

Venerant Venissent

www.24grammata.com




291

FUTU

RUM

EXA

CTU

M

Venero

Veneris

Venerit

Venerimus

Veneritis

Venerint

Gerundium Supinum

Genetivus: veniendi Accusativus : ventum

Dativus : veniendo Ablativus : ventu

Accusativus : veniendum

Ablativus : veniendo

ΑΣΚΗΣΕΙΣ:

1.Να κλιθούν σε όλες τις εγκλίσεις του Μέλλοντα και του Παρατατικού καθώς και στο

απαρέμφατο και στη μετοχή τα παρακάτω ρήματα: dico, accendo, aegroto, pareo,

servio.

2. Να κλιθούν σε όλες τις εγκλίσεις του Ενεστώτα και του Υπερσυντελίκου καθώς και

στο απαρέμφατο και στη μετοχή τα παρακάτω ρήματα: repono, spero, interimo,

cohibeo, stabilio

3.Να κλιθούν σε όλες τις εγκλίσεις του Παρακειμένου καθώς και στο απαρέμφατο και

στη μετοχή τα παρακάτω ρήματα: puto, neglego, sumo, ago, respondeo, moveo, sum

4.Να γραφούν τα γερούνδια και τα σουπίνο των παρακάτω ρημάτων: dico, accendo,

aegroto, pareo, servio, repono, spero, interimo, cohibeo, stabilio, puto, neglego, sumo,

ago, respondeo, moveo, sum

www.24grammata.com




292

www.24grammata.com




293

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

σελ.

Μάθημα 21 - Lectio prima et vicesima 5

Μάθημα 22 - Lectio altera et vicesima 9

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 21 & 22 13

Μάθημα 23- Lectio tertia et vicesima 14

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 21 & 22 & 23 20

Μάθημα 24 - Lectio quarta et vicesima 21

Μάθημα 25 - Lectio quinta et vicesima 26

Μάθημα 26 - Lectio sexta et vicesima 29

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 25 & 26 31

Μάθημα 27 - Lectio septima et vicesima 33

Μάθημα 28 - Lectio duodetricesima 36

Μάθημα 29 - Lectio undetricesima 39

Μάθημα 30 - Lectio tricesima 42

Μάθημα 31 - Lectio prima et tricesima 45

Μάθημα 32 - Lectio altera et tricesima 48

Μάθημα 33 - Lectio tertia et tricesima 51

Μάθημα 34 - Lectio quarta et tricesima 54

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 27 –34 56

Μάθημα 35 - Lectio quinta et tricesima 63

Μάθημα 36 - Lectio sexta et tricesima 66

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 35 & 36 68

Μάθημα 37 - Lectio septima et tricesima 70

Μάθημα 38 - Lectio duodequadragesima 73

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 37 & 38 75

Μάθημα 39 - Lectio undequadragesima 76

Μάθημα 40 - Lectio quadragesima 79

Μάθημα 41 - Lectio prima et quadragesima 81

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ 39, 40 & 41 83

Μάθημα 42 - Lectio altera et quadragesima 85

Μάθημα 43 - Lectio tertia et quadragesima 87

Μάθημα 44 - Lectio quarta et quadragesima 90

Μάθημα 45 - Lectio quinta et quadragesima 92

Μάθημα 46 - Lectio sexta et quadragesima 95

Μάθημα 47 - Lectio septima et quadragesima 98

Μάθημα 48 - Lectio duodequinguagesima 101

Μάθημα 49 - Lectio undequinguagesima 104

Μάθημα 50 - Lectio Quinguagesima 106

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ 1 - 23 108 - 138

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ 139 - 145

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ 146 - 291

www.24grammata.com




294

www.24grammata.com




295

www.24grammata.com




296

ISBN: 978-960-93-5615-2

www.24grammata.com

Μάθημα 21- Lectio prima et vicesima · PDF...

Documents

Transcript of Μάθημα 21- Lectio prima et vicesima · PDF...