Eυρωπαϊκές πολιτικές και η

ανοικτή πρόσβαση στον

Ορίζοντα 2020

OS3: Open Scholarship Summer Seminar

Πανεπιστήμιο Πατρών, ΒΚΠ

Δρ Βικτωρία Τσουκαλά | ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ (ΕΚΤ)

11●07● 2014

Ανοικτή πρόσβαση

Τρόποι

• Αυτοαρχειοθέτηση

(πράσινος δρόμος)

o Ωφελεί ερευνητικά/ακαδημαϊκά

ιδρύματα

o Δεν συνιστά δημοσίευση

• Δημοσίευση με ανοικτή

πρόσβαση (χρυσός δρόμος)

o Πρόκειται για έναν τρόπο

δημοσίευσης

Επιστημονικό περιεχόμενο

• Δημοσιεύσεις

• Επιστημονικά δεδομένα

Οι διεθνείς τάσεις στις πολιτικές

• Κράτη (νομοθεσίες και εθνικές στρατηγικές)

• Χρηματοδότες έρευνας (υποχρεωτικές πολιτικές

ανοικτής πρόσβασης)

• Ερευνητικοί φορείς (υποχρεωτικές πολιτικές

ανοικτής πρόσβασης)

Οι διεθνείς εξελίξεις σε επίπεδο κρατών

• 2013: G8 statement on open access

• 2013: White House Executive Directive

• 2013: Italian law (open access to publicly funded research

and culture; Ministry of Culture)

• 2012: European Commission Recommendation on open

access to, dissemination of and preservation of scientific

information

• 2012: European Recommendation on ERA

• 2012: Irish national principles on open access

• 2011: Ισπανικός Νόμος για έρευνα, τεχνολογία και

καινοτομία (άρθρο για ανοικτή πρόσβαση στη δημόσια

χρηματοδοτούμενη έρευνα)

• .........

• 2004 OECD principles for open access to research data from

public funding

Χρηματοδότες έρευνας και ερευνητικοί φορείς: τάσεις

• Αύξηση κανονισμών για υποχρεωτική ανοικτή πρόσβαση,

κάποιες φορές με κυρώσεις

• Κανονισμοί κυρίως ανοικτή πρόσβαση μέσω αποθετηρίων

• Σύνδεση υποχρεωτικής ανοικτής πρόσβασης με αξιολόγηση

• Αύξηση κανονισμών για υποχρεωτική ανοικτή πρόσβαση

στα επιστημονικά δεδομένα τα οποία υποστηρίζουν τις

έγκριτες εργασίες –data management plan obligatory

• Αποτελεσματικότητα: Υποχρετικοί όροι-σύνδεση με

αξιολόγηση

Δημοσιεύσεις Δεδομένα

ΕΕ: Ορίζοντας 2020 x x

ΕΕ: FP7 x

ΕΕ: ERC x

HB: RCUK (common policy +all seven councils) (2007…) x x

HB: HEFCE (2013) x

HB: Wellcome Trust (2007…) x x

ΗΠΑ: NIH (2003…..) x x

ΗΠΑ: NSF (2007….) x x

Βέλγιο: FNRS (2011 and 2013) x

Δανία: Danish Research Councils (2012) x

Ιρλανδία: Irish Research Council, Health Research Board (2007….) x

Πολιτικές χρηματοδοτών για ανοικτή πρόσβαση

Δημοσιεύσεις Δεδομένα

ΕΕ: Ορίζοντας 2020 x x ΕΕ: FP7 x EE: ERC x ΗB: RCUK EPSRC (απαίτηση για οργανωσιακές και τεχνολογικές αλλαγές πανεπιστημίων για χρηματοδότηση) x X HB: HEFCE** (σύνδεση με αξιολόγηση, και άρα χρηματοδότηση, πανεπιστημίων) x HB: Wellcome Trust** (σύνδεση με συνέχιση χρηματοδότησης) x x ΗΠΑ: NIH *** (Σύνδεση με συνέχιση χρηματοδότησης) x x ΗΠΑ: NSF x x Βέλγιο: FNRS x Δανία: Danish Research Councils x Νορβηγία: x Ιρλανδία: Irish Research Council, Health Research Board x

Αποτελεσματικές πολιτικές χρηματοδοτών

Ιδρυματικές Πολιτικές

• Συνεχώς αυξανόμενες

• Υποχρεωτικές

• Σύνδεση με αξιολόγηση

• Και για επιστημονικά δεδομένα (κύρια πρόοδος,

UK, US, Australia)

Επιτυχημένη πολιτική: Λιέγη και Minho

• Είναι υποχρεωτική η κατάθεση στο αποθετήριο ORBi

• Κατάθεση αμέσως αφού γίνει δεκτή για δημοσίευση

• Η δική σας τελική εκδοχή

• Αν επιτρέπει ο εκδότης, ανοικτή πρόσβαση εξ αρχής

• Αν ο εκδότης απαιτεί εμπάργκο, οκ

• Μεταδεδομένα ανοικτά εξαρχής

• Με ένα κλικ, eprint request

Η ανοικτή πρόσβαση στον Ορίζοντα 2020

• Υποχρεωτική για peer-reviewed δημοσιεύσεις

o Rule: Each beneficiary MUST ensure OA to all peer-reviewed scientific publications relating to its results

o Υποχρεωτική πολιτική αυτοαρχειοθέτησης

• Πιλοτική δράση για επιστημονικά δεδομένα στα οποία βασίζονται δημοσιεύσεις σε συγκεκριμένες περιοχές

o (Future and Emerging Technologies΄Research infrastructures – part e-Infrastructures; Leadership in enabling and industrial technologies – Information and Communication Technologies; Societal Challenge: 'Secure, Clean and Efficient Energy' – part Smart cities and communities; Societal Challenge: 'Climate Action, Environment, Resource Efficiency and Raw materials' – except raw materials; Societal Challenge: 'Europe in a changing world – inclusive, innovative and reflective Societies‘; Science with and for Society)

• Έργα σε άλλες περιοχές μπορούν να συμμετάσχουν εθελοντικά

• Το ERC προς το παρόν δεν συμμετέχει στον πιλότο

Οδηγός της ΕΕ για την Ανοικτή Πρόσβαση στον Ορίζοντα:

http://ec.europa.eu/research/participants/data/ref/h2020/grants_manual/hi/oa_pilot/h2020-hi-oa-pilot- guide_en.pdf

Για να εκπληρώσετε την υποχρέωση για ΑΠ σε δημοσιεύσεις

1. Καταθέτετε υποχρεωτικά την peer-reviewed δημοσίευσή σας (άρθρο, μονογραφία) σε κατάλληλο αποθετήριο

o Το αργότερο κατά την δημοσίευση

oΜπορείτε να καταθέσετε το τελικό δικό σας αντίγραφο (δηλαδή, όχι το στοιχειοθετημένο του εκδότη)

oPublisher self-archiving and copyright policies http://www.sherpa.ac.uk/romeo/

2. Δίνετε ανοικτή πρόσβαση σε αυτήν ( στο πλήρες κείμενο)

• Δυνατότητα κλειστής εργασίας μέχρι 12 μήνες για SSH (6 για το ERC)

• Εάν θέλετε να δημοσιεύσετε με ανοικτή πρόσβαση τα κόστη είναι επιλέξιμα. o Πρέπει και πάλι να καταθέσετε τη δημοσίευση σε αποθετήριο, η δημοσίευση με ΑΠ από

μόνη της δεν εκπληρώνει την υποχρέωση

Για να εκπληρώσετε την υποχρέωση για ΑΠ σε επιστημονικά δεδομένα

1. Διαμορφώσατε Data Management Plan ως παραδοτέο τους πρώτους έξι μήνες του έργου (αυτό μπορεί να επικαιροποιηθεί στη διάρκεια, δηλαδή να υπάρχει και ως δεύτερο παραδοτέο) o Πληροφορίες για το πιλοτικό και data management στο Ορίζοντα 2020

http://ec.europa.eu/research/participants/data/ref/h2020/grants_manual/hi/oa_pilot/h2020-hi-oa-data-mgt_en.pdf

o Πληροφορίες για την διαμόρφωση DMP http://www.dcc.ac.uk/resources/data-management-plans

2. Καταθέσατε τα επιστημονικά σας δεδομένα κατά προτίμηση σε αποθετήριο επιστημονικών δεδομένων με ανοικτή πρόσβαση ταυτόχρονα με τη δημοσίευση

oΕξαιρέσεις: εάν η ΑΠ θέτει σε κίνδυνο αποτέλεσμα εργασίας, προσωπικά δεδομένα, εμπορική εκμετάλλευση κτλ. Τότε στο DMP εξηγείτε γιατί δεν δίνετε πρόσβαση

• Registry of Research Data Repositories http://www.re3data.org/

Το openAIRE (www.openaire.eu)

• Tο ευρωπαϊκό αποθετήριο για την διάθεση με ανοικτή πρόσβαση της έρευνας που χρηματοδοτεί

η Κομισιόν (έργο της DG CNCT)- www.openaire.eu

• Υπηρεσίες:

o Συλλέγει δημοσιεύσεις του FP7 και του Ορίζοντα 2020 από αποθετήρια στην Ευρώπη και

δίνει πρόσβαση σε αυτές: κεντρική πύλη για τις δημοσιεύσεις που χρηματοδοτούνται από ΕΕ

o Προσφέρει υπηρεσία αποθετηρίου (zenodo) για δημοσιεύσεις και επιστημονικά δεδομένα για

ερευνητές που δεν διαθέτουν αποθετήριο

o National Open Access Desks σε όλη την Ευρώπη - για Ελλάδα το ΕΚΤ

o Διαθέτει Ευρωπαϊκό Helpdesk για κάθε χώρα (http://www.openaire.eu/en/support/helpdesk)

• Απευθυνθείτε σε αυτό για ερωτήματα για την ΑΠ και τις υποχρεώσεις σας

o “Τoolkits” για την Ανοικτή Πρόσβαση για Ερευνητές και Φορείς Έρευνας

Το ΕΚΤ

• Δίνει τη δυνατότητα για πρόσβαση στην επιστημονική έρευνα μέσω των υποδομών του (λ.χ. www.didaktorika.gr; www.openarchives.gr )

• Συμβάλλει στην ανάπτυξη πολιτικών ανοικτής πρόσβασης για φορείς έρευνας και χρηματοδότες έρευνας μέσω ευρωπαϊκών έργων συντονισμού πολιτικών (www.medoanet.eu, www.pasteur4oa.eu)

• Βοηθά το ΕΙΕ και άλλους φορείς έρευνας στη χώρα στη διαμόρφωση του σχετικού κανονισμού για το ίδρυμά τους

• Δίνει την δυνατότητα σε έγκριτους εκδότες για ανάπτυξη ηλεκτρονικών εκδόσεων ανοικτής πρόσβασης με όρους λειτουργίας που ευθυγραμμίζονται με τις ευρωπαϊκές πολιτικές έρευνας (http://epublishing.ekt.gr)

Eυχαριστώ! tsoukala@ekt.gr