ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 ·...

80
9 o ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ 7 9 Νοεμβρίου 2019 Porto Palace Hotel Θεσσαλονίκη Οργάνωση – Γραμματεία Συνεδρίου Εθν. Αντιστάσεως 101, Τ.Κ. 55 134 • Καλαμαριά, Θεσσαλονίκης Τηλ. 2310.460.682, 2310.460.652 • Fax 2310.435.064 E-mail: [email protected] • Website: www.praxicon.gr ΜΗΤΡ0933Ε60000071200 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ Γ’ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΠΘ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΘ ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Transcript of ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 ·...

Page 1: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

9o ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ

7 – 9Νοεμβρίου 2019

Porto Palace Hotel Θεσσαλονίκη

Οργάνωση – Γραμματεία Συνεδρίου

Εθν. Αντιστάσεως 101, Τ.Κ. 55 134 • Καλαμαριά, ΘεσσαλονίκηςΤηλ. 2310.460.682, 2310.460.652 • Fax 2310.435.064E-mail: [email protected] • Website: www.praxicon.grΜΗΤΡ0933Ε60000071200

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑΓ’ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΠΘ

ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΘ

ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Page 2: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80
Page 3: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

3

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ

ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΕΛΕΤΗΣ ΕΝΑΡΞΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ WORKSHOP

ΠΡΟΣΚΕΛΗΜΕΝΟΙ ΠΡΟΕΔΡΟΙ – ΟΜΙΛΗΤΕΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Page 4: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

4

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΑγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι

Η Ελληνική Εταιρεία Βιοψυχοκοινωνικής Προσέγγισης στην Υγεία διοργανώνει το 9ο κατά σειρά συνέδριό της από 7 έως 9 Νοεμβρίου 2019, όπως πάντοτε στην Θεσσαλονίκη.

Το έτος 2019 συμπληρώνονται 30 χρόνια λειτουργίας της Γ’ Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ. στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ και συγχρόνως 10 χρόνια λειτουργίας του Ξενώνα Εφήβων της Παιδοψυχιατρικής Υπηρεσίας της κλινικής. Η χρονιά αυτή λοιπόν αποκτά έναν ιδιαίτερο συμβολισμό για την κλινική, τα μέλη της, τους συνεργάτες της και όσους υπηρέτησαν ή εκπαιδεύτηκαν σ’ αυτήν.

Για να γιορτάσουμε αυτές τις επετείους τμήμα του προγράμματος του συνεδρίου θα περιλαμβάνει μία ανασκόπηση της εξέλιξης αυτών των υπηρεσιών, ποιους στόχους επέτυχαν, αλλά και κριτική της πορείας τους.

Συγχρόνως όμως στο συνέδριο θα παρουσιαστούν νέα επιστημονικά δεδομένα από τα συνεχώς εξελισσόμενα επιστημονικά πεδία της τεκμηριωμένης διάγνωσης, της θεραπείας και των ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων με στόχους τόσο την καλύτερη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με προβλήματα ψυχικής υγείας, όσο και την εκπαίδευση των νέων συναδέλφων, αλλά και άλλων επαγγελματιών ψυχικής υγείας.

Με ιδιαίτερη χαρά το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας και εγώ προσωπικά σας προσκαλούμε να συμμετάσχετε στο 9ο συνέδριο συμβάλλοντας στην επιτυχία του όπως και τις προηγούμενες χρονιές.

Ο Πρόεδρος του Συνεδρίου

Ιωάννης Αλ. ΝηματούδηςΚαθηγητής Ψυχιατρικής Α.Π.Θ.

Διευθυντής Γ’ Ψυχιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ.

Page 5: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

5

ΕΠΙΤΡΟΠΕΣΟ Ρ Γ Α Ν Ω Τ Ι Κ Η Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Η

Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Η

Πρόεδρος: Νηματούδης Ιωάννης

Επίτιμος Πρόεδρος: Ιακωβίδης Απόστολος

Μέλη:

Πρόεδροι: Διακογιάννης Ιωάννης, Ζηλίκης Νικόλαος

Επίτιμα Μέλη: Αγγελόπουλος Η. Αλεβιζόπουλος Γ. Αναγνωστόπουλος Δ. Αργυροπούλου-Ράκα Ο. Βγόντζας Α. Βλαϊκίδης Ν. Γαρύφαλλος Α. Γαρύφαλλος Γ. Γκιουζέπας Ι. Γουρζής Φ. Γρηγοριάδης Ν. Δικαίος Δ. Δουζένης Α. Ζέρβας Ι. Καράβατος Α.

Μέλη: Αγοραστός Α. Αθανασιάδης Λ. Ασημακόπουλος Κ. Γουρνέλλης Ρ. Δαμιανίδου Κ. Δημέλλης Δ. Θεοφυλλίδης Α. Ιωαννίδης Π. Κάζης Δ. Καπρίνης Σ. Καραπαναγιωτίδης Θ.

Καρακώστας Δ.Κιμισκίδης Β.Κονταξάκης Β.Λειβαδίτης Μ. Λιάππας Ι.Μαλλιώρη Μ.Μαυρέας Β. Μποζίκας Β.Μποσταντζοπούλου Σ.Παπαγεωργίου Χ.Παπαδημητρίου Γ. Πατσαλάς Ι.Πλουμπίδης Δ.Πολυζωίδης Κ.

Κώνστα Α.Λαζαράτου Ε.Λέτσιου Ο.Μέλλος Ε.Μιχόπουλος Ι.Μουσσάς Γ.Μπόντη Ε.Μπονώτης Κ.Οικονόμου Μ.Πάλλα Κ.Παπαρρηγόπουλος Θ.

Ραμπαβίλας Α.Σακκάς Π.Σαμακουρή Μ.Σκαπινάκης Π.Σολδάτος Κ.Στεφανής Ν.Στυλιανίδης Σ.Ταρλατζής Β.Τάσκος Ν.Τζαβάρας Ν. Τσονίδης Χ.Φωκάς Κ .Χριστοδούλου Γ. Ωρολογάς Α.

Παρλαπάνη Ε.Πετρίκης Π.Ρίζος Ε.Ρόβα Κ.Σερντάρη Α.Σίμος Γ.Σμυρνής Ν.Συγγελάκης Μ.Τσιγγένη Κ. Χατζημανώλης Ι.Χριστοδούλου Χ.

Ηλιάδου Β.Ιεροδιακόνου-Μπένου Ι. Καρακατσούλης Γ.Κυζιρίδης Θ.Μαυρίδης Θ.Νασίκα Ζ.

Προκοπίου Π.Σαμαρά Μ.Σοφός Α.Φουντουλάκης Κ.Φωτιάδης Π.

Page 6: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

6

ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

• Αγχώδεις διαταραχές

• Άνοιες

• Αυτοκτονικότητα

• Βιοηθική

• Διαπολιτισμική Ψυχιατρική

• Διαταραχές Λήψης Τροφής

• Ιατρική Ψυχολογία

• Κοινωνική - Κοινοτική Ψυχιατρική

• Νευροανοσολογία και ψυχικές διαταραχές

• Νευροαπεικόνιση

• Νευροψυχιατρική

• Νευροχειρουργική και Ψυχιατρική

• Νευροψυχολογία

• Νευρωτικές διαταραχές στη σωματική νόσο

• Οικονομία Υγείας

• Οργανικές ψυχικές διαταραχές

• Οικογένεια - Φροντιστές ψυχικά πασχόντων

• Παιδοψυχιατρική & Ψυχιατρική Εφήβου

• Ποιότητα - Ικανοποίηση Ζωής ψυχικά ασθενών

• Προληπτική Ψυχιατρική

• Στίγμα και ψυχική νόσος

• Συμβουλευτική/Διασυνδετική Ψυχιατρική

• Συναισθηματικές διαταραχές

• Σχιζοφρένεια

• Σωματόμορφες διαταραχές

• Ύπνος και διαταραχές

• Ψυχιατρική Γενικού Νοσοκομείου

• Ψυχιατρική και Πρωτοβάθμια Περίθαλψη

• Ψυχιατρική Εξαρτήσεων

• Ψυχιατροδικαστική

• Ψυχοακουστική

• Ψυχογηριατρική

• Ψυχοθεραπείες

• Ψυχο-Ανοσολογία

• Ψυχο-Ογκολογία

• Ψυχοσωματική

• Ψυχοφαρμακολογία

• Ψυχοφυσιολογία

Page 7: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

7

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΕΛΕΤΗΣ ΕΝΑΡΞΗΣ

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2019 | Ώρα 20:00-21:30

ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΕΙΣ - ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑΠρόεδρος: I. Νηματούδης

Η μετουσίωση του ψυχικού τραύματος στην ΤέχνηΠ. Βασιλειάδης

Ψυχίατρος - Ψυχοθεραπευτής,Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Ψυχιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ.

ΔΕΞΙΩΣΗ ΥΠΟΔΟΧΗΣ

Page 8: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

Kατάστηµα“Μαρία Γ. Παρισιάνου”Ναυαρίνου 20106 80 ΑθήναΤηλ.: 210 36 10 519 210 36 15 047Fax: 210 36 16 424

Υποκατάστηµα“Γρηγόριος Κ. Παρισιάνος”Μικράς Ασίας 76115 27 ΓουδήΤηλ./Fax: 210 74 75 275

ΥποκατάστηµαΘεσσαλονίκηςΠαναγιάς ∆έξιας 5546 35 ΘεσσαλονίκηΤηλ.: 2310 200 717Fax: 2310 200 767

Γραφικές ΤέχνεςΙωάννη Ράλλη 21144 52 ΜεταµόρφωσηΤηλ.: 210 28 15 902 210 28 55 183Fax: 210 28 17 264

ΠολυχώροςΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε.

Σύρου 2 & Τήνου144 52 ΜεταµόρφωσηΤηλ.: 210 28 47 711 6945 392 000Fax: 210 28 17 264

www.parisianou.gr • [email protected]

Ακολουθήστε μας

Τηλεφωνικές παραγγελίεςΤηλ.: 210 36 10 519 210 28 15 902

www.parisianou.grΑγορές online

Page 9: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

9

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Kατάστηµα“Μαρία Γ. Παρισιάνου”Ναυαρίνου 20106 80 ΑθήναΤηλ.: 210 36 10 519 210 36 15 047Fax: 210 36 16 424

Υποκατάστηµα“Γρηγόριος Κ. Παρισιάνος”Μικράς Ασίας 76115 27 ΓουδήΤηλ./Fax: 210 74 75 275

ΥποκατάστηµαΘεσσαλονίκηςΠαναγιάς ∆έξιας 5546 35 ΘεσσαλονίκηΤηλ.: 2310 200 717Fax: 2310 200 767

Γραφικές ΤέχνεςΙωάννη Ράλλη 21144 52 ΜεταµόρφωσηΤηλ.: 210 28 15 902 210 28 55 183Fax: 210 28 17 264

ΠολυχώροςΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε.

Σύρου 2 & Τήνου144 52 ΜεταµόρφωσηΤηλ.: 210 28 47 711 6945 392 000Fax: 210 28 17 264

www.parisianou.gr • [email protected]

Ακολουθήστε μας

Τηλεφωνικές παραγγελίεςΤηλ.: 210 36 10 519 210 28 15 902

www.parisianou.grΑγορές online

Page 10: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

10

Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 2019 - ΑΙΘΟΥΣΑ Ι // Crystal

13:00-14:30 ΕΓΓΡΑΦΕΣ - ΥΠΟΔΟΧΗ

14:30-16:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Θεραπευτική προσέγγιση των ψυχικών διαταραχών

στην περιγεννητική περίοδο Πρόεδροι: Κ. Φωκάς, Ι. Ιεροδιακόνου – Μπένου

Ψυχαναλυτική θεώρηση - Ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις

Ι. Ιεροδιακόνου – Μπένου

Φαρμακολογικές παρεμβάσεις Π. Φωτιάδης

Αναφορά περιστατικών αντιμετώπισης ψυχικής νόσου κατά την εγκυμοσύνη

Δ. Πασπάλη

16:00-17:30 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ψυχογενείς νευρολογικές διαταραχές Πρόεδροι: Σ. Μποσταντζοπούλου, Π. Φωτιάδης

Ψυχογενείς μη-επιληπτικές κρίσεις Δ. Κάζης

Ψυχογενείς διαταραχές κινητικότητας Σ. Μποσταντζοπούλου

Διαταραχές μετατροπής στην Ψυχιατρική: Αναφορά δύο περιστατικών Ζ. Νασίκα

17:30-18:30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

Page 11: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

11

18:30-20:30 Τελετή ανακήρυξης του Siegfried Kasper, Ομότιμου Καθηγητή του Πανεπιστημίου της Βιέννης

σε Επίτιμο Διδάκτορα του Ιατρικού Τμήματος Α.Π.Θ.

Αίθουσα Τελετών Παλιάς Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ. 20:30-21:15 ΔΙΑΛΕΞΗ Πρόεδρος: Ι. Νηματούδης

Brain health. New understanding of psychiatric diseases Siegfried Kasper

Page 12: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

12

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2019 - ΑΙΘΟΥΣΑ Ι // Crystal

09:00-10:30 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Παιδικό Τραύμα και Επιπτώσεις στην Ψυχική Υγεία του Ενήλικα Πρόεδροι: Β. - Π. Μποζίκας, Γ. Γαρύφαλλος

Συσχέτιση είδους και συχνότητας του παιδικού τραύματος με εμφάνιση ψυχοπαθολογίας στην ενήλικη ζωή Α. Αγοραστός

Ο αντίκτυπος του παιδικού τραύματος στον κίνδυνο ανάπτυξης ψύχωσης

Σ. Χατζηιωαννίδης

Κρυμμένα τραύματα: από την ψυχολογική επιβάρυνση της παιδικής ηλικίας στο λαβύρινθο της φλεγμονής της ενήλικης ζωής

Ε. Καρανίκας

10:30-11:15 ΔΙΑΛΕΞΗ Πρόεδρος: K. Φουντουλάκης Treatment-resistant depression: the clinical evidence Siegfried Kasper

11:15-12:00 ΔΙΑΛΕΞΗ Πρόεδρος: Ι. Νηματούδης Αντιμετωπίζοντας την ανθιστάμενη στη θεραπεία

διπολική διαταραχή Π. Φωτιάδης

12:00-12:30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΑΦΕ

Page 13: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

13

12:30-14:00 ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Σύγχρονη Θεραπευτική Αντιμετώπιση Ασθενών με

Ψυχωτικές Διαταραχές. Ορθή Διαχείριση Κλινικών Περιστατικών

(Χορηγούμενο από φαρμ. εταιρία σελ. 22) Προεδρείο: B. - Π. Μποζίκας

Σχιζοσυναισθηματική Διαταραχή Σ. Καραουλάνης 1ο Σχιζοφρενικό Επεισόδιο Ε. Ντούρος

14:00-15:00 ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΗ ΔΙΑΚΟΠΗ

15:00-16:30 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ιατρογενείς εξαρτήσεις Οργάνωση: Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Εξαρτησιογόνων Ουσιών Πρόεδροι: Ι. Διακογιάννης, Π. Παναγιωτίδης Συνθετικά οπιοειδή Κ. Νικολάου Φαρμακευτικές αγωγές και κίνδυνοι κατάχρησης Π. Παναγιωτίδης Βενζοδιαζεπίνες, χρήση, κατάχρηση και συνέπειες Κ. Ράντης Κεταμίνη, μεταξύ της χρήσης και της κατάχρησης Α. Ξαφένιας

Page 14: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

14

16:30-18:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ψυχιατρικές υπηρεσίες στο Γενικό Νοσοκομείο Πρόεδροι: Α. Παπαδοπούλου, Λ. Αθανασιάδης

Ο αλκοολισμός στο Γενικό Νοσοκομείο Δ. Τσακλακίδου

Ο σωματικά ασθενής σχιζοφρενής Α. Δουζένης

Η αυτοκτονικότητα και η διαχείρηση της Α. Παπαδοπούλου

Ο ρόλος του ψυχολόγου στην πολυδύναμη θεραπευτική ομάδα

Χ. Κ. Καπαρουνάκη

18:00-18:30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΑΦΕ

18:30-20:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 30 χρόνια λειτουργίας της Γ’ Ψυχιατρικής

Κλινικής Α.Π.Θ. – Εξέλιξη και προβληματισμοί της λειτουργίας των Ψυχιατρικών Κλινικών στα Γενικά Νοσοκομεία στην Ελλάδα

Συντονιστές: Απ. Ιακωβίδης, Ι. Νηματούδης Ομιλητές - Παρεμβαίνοντες: Φ. Γουρζής, Ι. Διακογιάννης, Α. Δουζένης, Ν. Ζηλίκης, Β. Μαυρέας, Μ. Σαμακουρή, Κ. Φωκάς

20:00-21:30 ΤΕΛΕΤΗ ΕΝΑΡΞΗΣ

Προσφωνήσεις - Χαιρετισμοί

Εναρκτήρια Ομιλία

Η μετουσίωση του ψυχικού τραύματος στην Τέχνη Π. Βασιλειάδης

21:30 ΔΕΞΙΩΣΗ ΥΠΟΔΟΧΗΣ

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2019 - ΑΙΘΟΥΣΑ Ι // Crystal

Page 15: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

15

10:30-12:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η γυναικεία ταυτότητα στην βιο-ψυχο-κοινωνική

σφαίρα Πρόεδροι: Ι. Ιεροδιακόνου-Μπένου, Ν. Ζηλίκης

Οι περιπέτειες της διαμόρφωσης γυναικείας ταυτότητας στην πορεία της εφηβείας

Ν. Ζηλίκης

Ψευδοκύηση ως μηχανισμός επούλωσης ψυχικού τραύματος

Γ. Πορφύρη

Η μητρική ταυτότητα και η αλλαγή φύλου στο παιδί. Μία ψυχαναλυτική προσέγγιση

Ι. Ιεροδιακόνου-Μπένου

12:00-12:30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΑΦΕ

12:30-14:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Πρόεδρος: Κ. Φουντουλάκης

Ψυχική υγεία φοιτητών Ψυχική και σωματική ωρίμανση κατά την μετεφηβική

και νεαρή ενήλικη ζωή Κ. Παπαδοπούλου

Επιπολασμός ψυχικών διαταραχών σε πληθυσμούς φοιτητών

Δ. Πρισίλα Μούσα

Μοντέλα παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε φοιτητές

Ε. Παπαδοπούλου

Στάση των φοιτητών απέναντι στην ψυχική νόσο και τη θεραπεία της

Χ. Κ. Καπαρουνάκη

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2019 - ΑΙΘΟΥΣΑ II // Timber Hall I

Page 16: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

16

14:00-15:00 ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΗ ΔΙΑΚΟΠΗ

15:00-16:00 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ Πρόεδροι: Κ. Φουντουλάκης, Λ. Αθανασιάδης

16:00-17:30 WORKSHOP του Κλάδου Στρατιωτικής Ψυχιατρικής της Ε.Ψ.Ε.

Ενημέρωση και σύσταση θεραπείας σε ψυχωτικούς ασθενείς – ποιο μοντέλο είναι αποτελεσματικό;

Π. Φωτιάδης, Ε. Ντούρος

18:00-18:30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΑΦΕ

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2019 - ΑΙΘΟΥΣΑ II // Timber Hall I

Page 17: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

17

09:00-10:30 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Εξάρτηση και ψύχωση: Μία δύσκολη συννόσηση Πρόεδροι: Α. Δουζένης, Δ. Τσακλακίδου

Ο ρόλος της υποκατάστασης σε άτομα με εξάρτηση Δ. Τσακλακίδου

Μακράς δράσης αντιψυχωσικά σε εξαρτημένα άτομα με ψύχωση

Α. Δουζένης

Το βάρος των φροντιστών σε άτομα με διπλή διάγνωση

B. Γιωτσίδη

10:30-12:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Συναίσθημα και Γονεϊκότητα Πρόεδροι: Μ. Σαμακουρή, Ν. Ζηλίκης

Εκφραζόμενο συναίσθημα σε οικογένειες ατόμων με σχιζοφρένεια. Ο παραγνωρισμένος ρόλος της ζεστασιάς

Γ. Αβραάμ

Στυλ γονεϊκότητας και ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη στην παιδική ηλικία

Μ. Καδόγλου

Ανησυχίες γονέων παιδιών με διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού

Σ. Μητρουλάκη Σχολιασμός: Ασπ. Σερντάρη

12:00-12:30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΑΦΕ

Σάββατο 9 Νοεμβρίου 2019 - ΑΙΘΟΥΣΑ Ι // Crystal

Page 18: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

18

12:30-14:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 10 χρόνια Εμπειρίας από την λειτουργία της Μονάδας

Εφήβων της Γ’ Ψυχιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ. Πρόεδροι: Ι. Νηματούδης, Ν. Ζηλίκης Φροντίζοντας ψυχικά εφήβους: Ανάμεσα στην κρίση

μιας ηλικίας και τις ψυχοπαθολογικές εκτροπές της Χρ. Ζερβής

1997-2019: Η διαδρομή της Μονάδας Εφήβων του ΕΚΕΨΥΕ

Α. Γρηγοριάδου

Σκέψεις από τα 10 χρόνια λειτουργίας της Μονάδας Εφήβων του Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ

Ν. Ζηλίκης

Σχολιασμός: Ε. Λαζαράτου

14:00-15:00 ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΗ ΔΙΑΚΟΠΗ

15:00-16:30 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ψυχικές εκδηλώσεις σε αυτοάνοσα νοσήματα του Κ.Ν.Σ. Πρόεδροι: Ουρ. Αργυροπούλου-Ράκα, Φ. Γουρζής

Ανοσολογική εμπλοκή σε 1ο ψυχωτικό επεισόδιο E. Παρλαπάνη

Ψυχικές εκδηλώσεις σε αυτοάνοσες εγκεφαλίτιδες Π. Ιωαννίδης

Γνωστικά ελλείμματα σε αυτοάνοσα νοσήματα του Κ.Ν.Σ. Χ. Μπακιρτζής

Σάββατο 9 Νοεμβρίου 2019 - ΑΙΘΟΥΣΑ Ι // Crystal

Page 19: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

19

16:30-17:15 ΔΙΑΛΕΞΗ Πρόεδρος: Μ. Οικονόμου

Αξιολογώντας την λειτουργικότητα των ψυχωτικών ασθενών στην κλινική πρακτική – παρουσίαση της mini-FROGS

Π. Φωτιάδης

17:15-17:45 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΑΦΕ

17:45-19:45 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Οι διαταραχές της βούλησης στο φάσμα της

ψυχοπαθολογίας Πρόεδροι: Χ. Παπαγεωργίου, Ι. Νηματούδης

Διαταραχές βούλησης στο ψυχωσικό φάσμα Ν. Σμυρνής

Ο ρόλος της απορρύθμιση του συναισθήματος και της παρορμητικότητας στις διαταραχές πρόσληψης τροφής

Φ. Γονιδάκης

Ελεύθερη βούληση και από κοινού λήψη απόφασης στο φάσμα της ψύχωσης

Μ. Οικονόμου

Διαταραχές της βούλησης στους οριακούς ασθενείς Ι. Μαλογιάννης

Παρορμητικότητα και βουλητικός έλεγχος στις εξαρτητικές διαταραχές

Θ. Παπαρρηγόπουλος

19:45-20:30 ΔΙΑΛΕΞΗ Πρόεδρος: Ι. Νηματούδης

Ανθιστάμενη Κατάθλιψη: Νεότερες θεραπευτικές προσεγγίσεις

Φ. Γουρζής

Page 20: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

20

Σάββατο 9 Νοεμβρίου 2019 - ΑΙΘΟΥΣΑ II // Timber Hall I

10:30-12:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις στη θεραπεία των

ουσιοεξαρτήσεων Κλάδος ουσιοεξαρτήσεων Ε.Ψ.Ε. Πρόεδροι: Ι. Διακογιάννης, Θ. Παπαρρηγόπουλος

Κινητοποιητική συνέντευξη Ε. Μέλλος

Η γνωσιακή προσέγγιση στην ουσιοεξάρτηση Δ. Τσακλακίδου Βραχείες παρεμβάσεις στις ουσιοεξαρτήσεις Π. Παναγιωτίδης Ομαδική θεραπεία στην ουσιοεξάρτηση Κ. Ράντης 12:00-12:30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΑΦΕ

12:30-13:15 ÄÉÁËÅÎÇ Ðñüåäñïò: É. ÄéáêïãéÜííçò “¸÷ù êáñêßíï, ìðïñåß íá óå ÷ñåéáóôþ”. ÐåñéÞãçóç óôï ÷þñï ôçò øõ÷ï-ïãêïëïãßáò Ì. ÓõããåëÜêçò

13:15-14:15 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ Πρόεδροι: Β. - Π. Μποζίκας, Ι. Ιεροδιακόνου-Μπένου

14:15-15:00 ÌÅÓÇÌÅÑÉÁÍÇ ÄÉÁÊÏÐÇ

Page 21: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

21

15:00-16:30 ÓÔÑÏÃÃÕËΗ ÔÑÁÐÅÆΑ Áíáäõüìåíá æçôÞìáôá óôç óõíåñãáóßá Åéóáããåëéþí

Áíçëßêùí êáé Õðçñåóéþí Øõ÷éáôñéêÞò Ðáéäéïý-ÅöÞâïõ óôçí ôñÝ÷ïõóá ðñáãìáôéêüôçôá

Ðñüåäñïò: Ν. Ζηλίκης

Η Εισαγγελία ανηλίκων ως συντονιστής του Δικτύου Φροντίδας των παιδιών σε κίνδυνο

Δ. Τσιαρδακλή

Προκλήσεις στη διαχείριση περιστατικών παραμέλησης και ενδοοικογενεακής βίας

Λ. Τερζητάνου

Ισορροπώντας στις διαδικασίες μιας εισαγγελικής παραγγελίας

Α. Σερντάρη

Οι δυνατότητες για θεραπευτικούς χειρισμούς σε παιδιά και οικογένειες που εξετάζονται με αίτημα των Δικαστηρίων

Ε. Αθανασοπούλου

16:30-18:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Διαταραχές Ακουστικής Αντίληψης στην Ψυχική Υγεία Πρόεδροι: Β. - M. Ηλιάδου, Στ. Καπρίνης

Έχουν όλα τα παιδιά με διάγνωση αυτισμού διαταραχές ως προς την επεξεργασία της ακουστικής πληροφορίας;

Β. - M. Ηλιάδου

Αδυναμία αξιοποίησης του ρυθμού σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες

Χ. Σιδηράς

Συσχέτιση διχωτικής ακοής και διαταραχής στη ροή της σκέψης στη Σχιζοφρένεια

Ν. Μοσχόπουλος

Page 22: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

22

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ WORKSHOP

12:30-14:00 ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Με την ευγενική χορηγία της Φαρμ. Εταιρίας

Σύγχρονη Θεραπευτική Αντιμετώπιση Ασθενών με Ψυχωτικές Διαταραχές. Ορθή Διαχείριση Κλινικών Περιστατικών Προεδρείο: B. - Π. Μποζίκας

Σχιζοσυναισθηματική Διαταραχή Σ. Καραουλάνης

1ο Σχιζοφρενικό Επεισόδιο Ε. Ντούρος

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2019 - ΑΙΘΟΥΣΑ Ι // Crystal

Page 23: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

23

ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΙΠΡΟΕΔΡΟΙ - ΟΜΙΛΗΤΕΣ

Page 24: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

24

ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΙ ΠΡΟΕΔΡΟΙ - ΟΜΙΛΗΤΕΣ Kasper S. Professor of Psychiatry, Medical University of Vienna, Austria Αβραάμ Γ. Ψυχίατρος - Ψυχοθεραπευτής, ΚαβάλαΑγοραστός Α. Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατρικής Α.Π.Θ., Β’ Ψυχιατρική Κλινική,

Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Αθανασιάδης Λ. Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατρικής Α.Π.Θ.Αθανασοπούλου Ε. Ψυχίατρος Παιδιών-Εφήβων, Διευθύντρια Ε.Σ.Υ. υπεύθυνη Κοινοτικού Κέντρου Ψυχικής Υγείας Παιδιών - Εφήβων, Γ.Ν. “Γ. Παπανικολάου”, ΘεσσαλονίκηΑργυροπούλου - Ράκα Ουρ. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νευρολογίας, Γ’ Νευρολογική Κλινική

Α.Π.Θ. Γ.Ν. “Γ. Παπανικολάου”, ΘεσσαλονίκηΒασιλειάδης Π. Ψυχίατρος - Ψυχοθεραπευτής, Επιστημονικός Συνεργάτης Β’

Ψυχιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ., ΘεσσαλονίκηΓαρύφαλλος Γ. Ομότιμος Καθηγητής Ψυχιατρικής Α.Π.Θ.Γιωτσίδη Β. Β. Κλινικός Ψυχολόγος, PhD Β’ Ψυχιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, ΠΓΝ “Αττικόν”, ΑθήναΓονιδάκης Φ. Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατρικής Ε.Κ.Π.Α., Αιγινήτειο Νοσοκομείο, ΑθήναΓουρζής Φ. Καθηγητής Ψυχιατρικής, Διευθυντής Ψυχιατρικής Κλινικής

Πανεπιστημίου ΠατρώνΓρηγοριάδου Α. Παιδοψυχίατρος, Διδάκτωρ ΕΚΠΑ, Επιστημονική Υπεύθυνη Μονάδας

Παιδιών και Εφήβων Αθήνας ΕΚΕΨΥΕ, Συντονίστρια Επιστημονικού Εργου ΕΚΕΨΥΕ, Αθήνα

Διακογιάννης Ι. Καθηγητής Ψυχιατρικής Α.Π.Θ., Διευθυντής Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής, Γ.Ν.Θ. “Παπαγεωργίου”, Θεσσαλονίκη

Δουζένης Α. Καθηγητής Ψυχιατρικής Ψυχοϊατροδιαστικής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Διευθυντής Β’ Ψυχιατρικής Κλινικής, ΠΓΝ Αττικόν, Αθήνα

Ζερβής Χρ. Παιδοψυχίατρος, Διευθυντής στο Tμήμα Ψυχιατρικής Eφήβων και Nέων του Γ.Ν.Α. «Γιώργος Γεννηματάς». Αθήνα

Ζηλίκης Ν. Καθηγητής Ψυχιατρικής Παιδιού-Εφήβου Α.Π.Θ., Μονάδα Εφήβων ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη

Ηλιάδου Β-Μ Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ψυχοακουστικής, Γ’ Ψυχιατρική Κλινική Α.Π.Θ., ΘεσσαλονίκηΙακωβίδης Απ. Ομότιμος Καθηγητής Ψυχιατρικής Α.Π.Θ.Ιεροδιακόνου-Μπένου Ι. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ψυχιατρικής-Ψυχανάλυσης Γ’ Ψυχιατρική

Κλινική Α.Π.Θ.Ιωαννίδης Π. Αναπληρωτής Καθηγητής Νευρολογίας ΑΠΘ, Β’ Νευρολογική Κλινική, Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη

Page 25: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

25

Καδόγλου Μ. Κοινωνική Λειτουργός, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης - Τμήμα Ιατρικής - Τομέας Ψυχιατρικής, Αλεξανδρούπολη

Κάζης Δ. Αναπληρωτής Καθηγητής Νευρολογίας Α.Π.Θ., Γ’ Νευρολογική Κλινική, Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, ΘεσσαλονίκηΚαπαρουνάκη Χ. Κ. Φοιτήτρια, Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ΘεσσαλονίκηςΚαπρίνης Στ. Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής, Γ’ Ψυχιατρική Κλινική Α.Π.Θ.,

Θεσσαλονίκη

Καραουλάνης Σ. Ψυχίατρος MD, PhD, Επιμελητής Α’, Π.Γ.Ν. Θεσσαλίας, ΛάρισαΚαρανίκας Ε. Καρανίκας, Επιμελητής Ψυχιατρικής, 424 Γενικό Στρατιωτικό

Νοσοκομείο ΘεσσαλονίκηςΛαζαράτου Ε. Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής Α’ Ψυχιατρική Κλινική, ΕΚΠΑ, ΑθήναΜαυρέας Β. Καθηγητής Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου ΙωαννίνωνΜαλογιάννης Ι. Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Επιστημονικά

Υπεύθυνος Τμήματος Διαταραχών Προσωπικότητας, Α’ Ψυχιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, Αιγνήτειο ΝοσοκομείοΜέλλος Ε. Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής, Πρόγραμμα «Αθηνά», Αιγινήτειο Νοσοκομείο - ΟΚΑΝΑ, ΑθήναΜητρουλάκη Σ. Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής, ΑλεξανδρούποληΜοσχόπουλος Ν. Ψυχίατρος, Επιστημονικός Συνεργάτης Γ’ Ψυχιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ,

Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, ΘεσσαλονίκηΜπακιρτζής X. Νευρολόγος Ακαδημαικός Υπότροφος Β’ Νευρολογική Κλινική

ΑΠΘ,, Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, ΘεσσαλονίκηΜποζίκας Β. - Π. Καθηγητής Ψυχιατρικής, Διευθυντής Β’ Ψυχιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ.,

Ψυχιατρικό Νοσοκομείο ΘεσσαλονίκηςΜποσταντζοπούλου Σ. Ομότιμη Καθηγήτρια Νευρολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

ΘεσσαλονίκηςΝασίκα Ζ. Ψυχίατρος, Επιμελήτρια Α’ Ψυχιατρικό Νοσοκομείο ΘεσσαλονίκηςΝηματούδης Ι. Καθηγητής Ψυχιατρικής, Διευθυντής Γ’ Ψυχιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ.,

Πρόεδρος του ΣυνεδρίουΝικολάου K. Ψυχίατρος, Διευθύντρια ΕΣΥ, Υπεύθυνη Τμ. Αποκατάστασης

Εξαρτημένων ΙΑΝΟΣ, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο ΘεσσαλονίκηςΝτούρος E. Ψυχίατρος, Επιμελητής Ψυχιατρικής, 424 Γενικό Στρατιωτικό

Νοσοκομείο ΘεσσαλονίκηςΞαφένιας Α. Ψυχίατρος, Υπεύθυνος Θ.Μ. ΟΚΑΝΑ – Νοσοκομείο Ειδικών

Παθήσεων ΘεσσαλονίκηςΟικονόμου Μ. Καθηγήτρια Ψυχιατρικής Α’ Πανεπιστημιακής Κλινικής της Ιατρικής

Σχολής ΕΚΠΑ, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, Επιστημονική Συνεργάτης του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας «Κώστας Στεφανής», Αθήνα

Παναγιωτίδης Π. Ψυχίατρος MD, PhD, Επιμελητής Ψυχιατρικής Κλινικής 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Page 26: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

26

Παπαγεωργίου Χ. Καθηγητής Ψυχιατρικής Ε.Κ.Π.Α., Διευθυντής Α’ Ψυχιατρική Κλινική, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, Αθήνα

Παπαδοπούλου Κ. Φοιτήτρια, Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ΘεσσαλονίκηςΠαπαδοπούλου Α. Ψυχίατρος, Επιμελήτρια Α’, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Β’ Ψυχιατρική Κλινική Ε.Κ.Π.Α, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ», ΑθήναΠαπαρρηγόπουλος Θ. Καθηγητής Ψυχιατρικής Ε.Κ.Π.Α., Α’ Ψυχιατρική Κλινική Αιγινήτειο

Νοσοκομείο, ΑθήναΠαρλαπάνη Ε. Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχιατρικής, Α’ Ψυχιατρική Κλινική Α.Π.Θ.Πασπάλη Δ. Ψυχίατρος, Επιμελήτρια Α’ ΕΣΥ, Γ.Ν.Θ. Ιπποκράτειο, ΘεσσαλονίκηΠορφύρη Γ. Ειδικευόμενη Ψυχιατρικής, Α’ Ψυχιατρική Κλινική, Γ.Ν.Θ. “Παπαγεωργίου”, ΘεσσαλονίκηΠρισίλα Μούσα Δ. Φοιτήτρια, Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ΘεσσαλονίκηςΡάντης Κ. Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής, 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο

ΘεσσαλονίκηςΣαμακουρή Μ. Καθηγήτρια Ψυχιατρικής Δ.Π.Θ. Διευθύντρια Πανεπιστημιακής

Ψυχιατρικής Κλινικής, Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης, ΑλεξανδρούποληΣερντάρη Ασπ. Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής, Πανεπιστημιακή

Παιδοψυχιατρική Κλινική Δ.Π.Θ., ΑλεξανδρούποληΣιδηράς Χ. Μουσικολόγος - Μουσικοπαιδαγωγός, Υποψήφιος Διδάκτωρ

Κλινικής Ψυχοακουστικής Α.Π.Θ., Εργαστήριο Ψυχοακουστικής Γ’ Ψυχιατρικής Κλινικής, Π.ΓΝ.Θ. ΑΧΕΠΑ, ΘεσσαλονίκηΣμυρνής Ν. Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής Ε.Κ.Π.Α., Αιγινήτειο

Νοσοκομείο, ΑθήναΣυγγελάκης Μ. Ψυχίατρος, Μονάδα Ψυχοσωματικής Ιατρικής, Α’ Ψυχιατρική Κλινική

ΑΠΘ, Γ.Ν. “Παπαγεωργίου”, ΘεσσαλονίκηΤσακλακίδου Δ. Ψυχίατρος - Ψυχοθεραπεύτρια MD, MSc,, Διευθύντρια ΕΣΥ,

Υπεύθυνη Μονάδας Εξαρτήσεων, Β’ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ, Αθήνα

Φουντουλάκης Κ. Καθηγητής Ψυχιατρικής Α.Π.Θ., Γ’ Ψυχιατρική Κλινική, Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, θεσσαλονίκη

Φωκάς Κ. Ομότιμος Καθηγητής Ψυχιατρικής Α.Π.Θ.Φωτιάδης Π. Ψυχίατρος, Διευθυντής Ψυχιατρικού Τμήματος Εξωνοσοκομειακής

Περίθαλψης, 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο ΘεσσαλονίκηςΧατζηιωαννίδης Σ. Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής, Επιστημονικός Συνεργάτης Β’

Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ.Τσιαρδακλή Δ. Εισαγγελέας Πρωτοδικών, Προϊσταμένη του Τμήματος Ανηλίκων της

Εισαγγελίας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης Τερζητάνου Λ. Εισαγγελέας Πρωτοδικών, Προϊσταμένη Εισαγγελίας Πρωτοδικών

Βέροιας

Page 27: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

27

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Page 28: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

28

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΙΔΟΥΣ ΚΑΙ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣΜΕ ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ZΩΗΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΛΙΚΗ ΖΩΗΑ. Αγοραστός Επικ. Καθηγητής Ψυχιατρικής Α.Π.Θ., Β’ Πανεπ. Ψυχιατρική Κλινική - Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Σκοπός: Τραυματικές εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες στο γενικό πληθυσμό και αποτελούν σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, καθώς η παιδική έκθεση σε τραυματικό στρες μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της ανεξάρτητης σχέσης του παιδικού τραύματος και της σωρευτικής έκθεσης σε αυτό με ψυχοπαθολογικά συμπτώματα, κατάχρηση ουσιών και συνολική σωματική και ψυχική ποιότητα ζωής κατά την ενήλικη ζωή.Μέθοδος: Η ανεξάρτητη σχέση παρουσίας παιδικού τραύματος στο ιστορικό, του είδους του παιδικού τραύματος και του αριθμού διαφορετικών ειδών τραύματος με συμπτώματα κατάθλιψης, μετατραυματικής διαταραχής στρες, κατάχρησης αλκοόλ και καπνού και συνολικής σωματικής και ψυχικής ποιότητας ζωής στην ενήλικη ζωή διερευνήθηκε μέσω μοντέλων ιεραρχικής πολυπαραγοντικής λογιστικής παλινδρόμησης σε μία μεγάλη, ομοιογενή ομάδα 1254 νεαρών Πεζοναυτών προ στρατιωτικής αποστολής. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν μία δοσοεξαρτώμενη αρνητική επίδραση με αυξανόμενο αριθμό του είδους των τραυματικών εμπειριών σε συμπτώματα κατάθλιψης, μετατραυματικής διαταραχής στρες και συνολικής σωματικής και ψυχικής ποιότητας ζωής. Συμπεράσματα: Οι παρατεταμένες νευροψυχοβιολογικές μεταβολές μετά από σωρευτική έκθεση σε πρώιμο τραυματικό στρες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αθροιστικές βιολογικές επιπτώσεις και να αυξήσουν την επικινδυνότητα εμφάνισης σωματικής και ψυχικής νοσηρότητας κατά την ενήλικη ζωή.

Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΨΥΧΩΣΗΣ Στ. Χατζηιωαννίδης Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής, Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ. Εισαγωγή: Το παιδικό τραύμα (ΠΤ) αποτελεί μείζονα περιβαλλοντικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη ψύχωσης στην ενήλικη ζωή, και σχετίζεται με πρώιμη έναρξη, βαρύτερη κλινική εικόνα και δυσμενή πορεία της νόσου. Η σχέση ΠΤ-ψύχωσης έχει δοσοεξαρτώμενο χαρακτήρα, είναι ανεξάρτητη του γενετικού κινδύνου και δεν μπορεί

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Page 29: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

29

να αποδοθεί σε ανάστροφη αιτιότητα. Τα προτεινόμενα ερμηνευτικά μοντέλα αυτής της σχέσης επικεντρώνονται στην εγκατάσταση μιας σύνθετης γνωστικής και νευροβιολογικής ευαλωτότητας που απορρυθμίζει τα συστήματα διαχείρισης του στρες και δυσχεραίνει την προσαρμογή του ατόμου στο κοινωνικό περιβάλλον. Σκοπός: Η διερεύνηση της συχνότητας και των επιπτώσεων του ΠΤ σε ένα δείγμα ασθενών με ψύχωση σχιζοφρενικού φάσματος (ΨΣΦ) και η αναζήτηση συσχετίσεων με την κοινωνική νόηση και το δεσμό ενηλίκων.Μέθοδος: 63 ασθενείς με ΨΣΦ συγκρίθηκαν με μια εξομοιωμένη ομάδα ελέγχου ως προς τη συχνότητα του ΠΤ (CECA.Q), το δεσμό ενηλίκων (ECR-R) και την κοινωνική νόηση (PESIT). Αξιολογήθηκε ο αντίκτυπος του ΠΤ στη βαρύτητα της ψυχοπαθολογίας (PANSS). Αποτελέσματα: Σε σχέση με τους υγιείς, οι ασθενείς εμφάνιζαν σαφώς υψηλότερη συχνότητα ΠΤ (OR=11,5), υψηλότερη συχνότητα ανασφαλούς δεσμού (OR=14) και χειρότερη απόδοση στις δοκιμασίες κοινωνικής νόησης. Το άγχος δεσμού ασκούσε μερική διαμεσολάβηση στη σχέση ΠΤ-ψύχωσης. Οι ασθενείς με ΠΤ παρουσίαζαν αυξημένη βαρύτητα ψευδαισθήσεων και χειρότερη απόδοση στη Θεωρία του Νου 2ης τάξης. Συμπεράσματα: Τα άτομα με ιστορικό ΠΤ και ανασφαλή δεσμό ενηλίκων συνιστούν ομάδα υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση ΨΣΦ. Το ΠΤ αυξάνει τη βαρύτητα της ψυχοπαθολογίας και υπονομεύει τις επιδόσεις των ασθενών στην κοινωνική νόηση. Ως εκ τούτου, οι δημόσιες υπηρεσίες ψυχικής υγείας χρειάζεται να αναπτύξουν στοχευμένες παρεμβάσεις για αυτήν την ομάδα υψηλού κινδύνου.

ΚΡΥΜΜΕΝΑ ΤΡΑΥΜΑΤΑ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΟ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟ ΤΗΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣΤΗΣ ΕΝΗΛΙΚΗΣ ΖΩΗΣΕ. Καρανίκας Ψυχίατρος, Επιμελητής Ψυχιατρικής 424 ΓΣΝΕ Το τραύμα είναι συνυφασμένο με το stress και ως εκ τούτου με τις οργανικές συνιστώσες που απαρτιώνουν το τελευταίο ώστε να εξασφαλιστεί η ομοιόσταση και τελικά η επιβίωση του οργανισμού. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν προκύψει ερευνητικά δεδομένα που αφορούν το stress του τραύματος σε νευροβιολογικό επίπεδο. Συγκεκριμένα φαίνεται ότι ο Υποθαλαμο-Υποφυσιακο-Επινεφριδικός (ΥΥΕ) άξονας δυσλειτουργεί ειδικά όταν προηγούνται φαινόμενα επαναλαμβανόμενου τραύματος. Η μεγαλύτερη βιβλιογραφία προέρχεται από το χώρο της Μετατραυματικής διαταραχής από stress όπου οι ενδείξεις συνηγορούν υπέρ προς τα κάτω ρύθμισης και υποκορτιζολισμό. Παράλληλα, φαίνεται ότι το τραύμα προκαλεί αύξηση προαγουσών τη φλεγμονή κυτοκινών ειδικά όταν αποκτά χρόνια μορφή. Η ταυτόχρονη και χρόνια ενεργοποίηση του ΥΥΕ άξονα υπό συνθήκες τραύματος καθιστά τον καταρχήν αντιφλεγμονώδη ρόλο της κορτιζόλης αναποτελεσματικό λόγω του φαινομένου της αντίστασης γλυκοκορτικοειδικών υποδοχέων. Επιπλέον το τραύμα προκαλεί ενεργοποίηση αντιοξειδωτικών μηχανισμών που τελικά μετά χρόνια ενεργοποίηση αυτών, προκαλείται εξάντληση των αποθεμάτων και δευτερογενώς ανεπαρκής αντιοξειδωτική προστασία.

Page 30: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

30

Συζητούνται οι αλληλεπιδράσεις των παραπάνω μηχανισμών που καταρχήν έχουν το τραύμα ως κοινό αιτιοπαθογενετικό κρίκο καθώς και οι συνέπειες όχι μόνο στη νευροβιολογία του εγκεφάλου αλλά του οργανισμού γενικότερα.

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗΣΠ. Παναγιωτίδης424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Η κατάχρηση φαρμακευτικών σκευασμάτων είναι ένας ευρύς όρος ο οποίος εμπεριέχει πολλούς διαφορετικούς τύπους προβληματικής χρήσης συνταγογραφούμενων ή μη φαρμακευτικών προϊόντων, ενώ η Επιτροπή για τον Διεθνή Έλεγχο των Ναρκωτικών (United Nations In-ternational Narcotics Control Board) προβλέπει ότι η κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων παγκοσμίως σύντομα θα ξεπεράσει αυτή των παράνομων ουσιών. Η ανησυχητική αυτή πρόβλεψη αποτελεί μία ολοένα και περισσότερο αναγνωριζόμενη πραγματικότητα σε χώρες όπως οι ΗΠΑ όπου πλέον υπολογίζεται δεύτερη, μετά την χρήση της μαριχουάνας, σε όλες τις ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού. Σκοπός της ομιλίας είναι η περιγραφή των ομάδων των ουσιών που συχνότερα αποτελούν αντικείμενο κατάχρησης, των ευάλωτων ομάδων ατόμων και των παραγόντων που συντελούν στην εμφάνιση του φαινομένου αυτού.

Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΗΣΑθ. ΠαπαδοπούλουΨυχίατρος, Επιμελήτρια Α’, Β’ Ψυχιατρική Κλινική Ε.Κ.Π.Α, Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ», Αθήνα

Η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο με βιολογικές και ψυχοκοινωνικές διαστάσεις που η σύγχρονη κλινική ψυχιατρική καλείται να διαχειρισθεί με τον βέλτιστο τρόπο στα πλαίσια ενός γενικού νοσοκομείου. Ο κίνδυνος για αυτοκτονία αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την εισαγωγή του ασθενούς στο νοσοκομείο. Παράλληλα, οι ασθενείς που νοσηλεύονται με απόπειρα αυτοκτονίας στο γενικό νοσοκομείο, είτε σε παθολογικό, είτε σε χειρουργικό τμήμα, ανάλογα με την μέθοδο της απόπειρας που χρησιμοποιήθηκε, πολύ συχνά πάσχουν από ψυχική διαταραχή που δεν έχει διαγνωστεί προηγούμενα. Η προσέγγιση του ασθενούς με αυτοκαταστροφικότητα, λοιπόν, περιλαμβάνει την αξιολόγηση και στην συνέχεια την αντιμετώπιση του περιστατικού. Το ατομικό και οικογενειακό ψυχιατρικό ιστορικό, η ψυχοπαθολογία, η συννοσηρότητα με παθολογικά προβλήματα, το κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον, αλλά και παράγοντες που σχετίζονται με την ίδια την απόπειρα (συνθήκες, μέθοδος) συναξιολογούνται προκειμένου να προταθεί η νοσηλεία ή η παραπομπή του ασθενούς σε ψυχιατρικές δομές στην κοινότητα. Μείζονος σημασίας κρίνεται η εκτίμηση να γίνεται όσο το δυνατόν πλησιέστερα χρονικά στο γεγονός της απόπειρας, προκειμένου να ανιχνευθεί η πιθανότητα να επαναλάβει ο ασθενής την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Η άμεση ψυχιατρική αξιολόγηση των ασθενών με απόπειρα αυτοκτονίας στο γενικό Νοσοκομείο διασφαλίζει την έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική προσπέλαση, με απώτερο στόχο την μείωση του κινδύνου για αυτοκτονία.

Page 31: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

31

Η ΨΕΥΔΟΚΥΗΣΗ ΩΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΠΟΥΛΩΣΗΣΤΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣΓ.-Ν. Πορφύρη, Αν. Κώνστα, Ι. Διακογιάννης, Ι. Ιεροδιακόνου-Μπένου A’ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική ΑΠΘ

Εισαγωγή: Ο όρος ψευδοκύηση αναφέρεται στην ψευδή αίσθηση εγκυμοσύνης σε μια γυναίκα που δεν είναι έγκυος. Το εν λόγω σύνδρομο έχει συχνότητα 1-6/22.000 γεννήσεις.Σκοπός: Η διερεύνηση των ψυχικών μηχανισμών στην ψευδοκύηση.Υλικό: Γυναίκα 45 ετών, με ελεύθερο ψυχιατρικό ιστορικό, προσέρχεται ακουσίως στο Τμήμα Επειγόντων Ψυχιατρικής, παρουσιάζοντας ενδυματολογικό και κινησιολογικό κώδικα εγκυμονούσας. Σύμφωνα με πρόσφατο υπερηχογράφημα κοιλίας και έλεγχο β-χοριακής γοναδοτροπίνης έχει αποκλεισθεί η εγκυμοσύνη. Παρότι οι σχετικές ιατρικές εξετάσεις έχουν επιδειχθεί στην ασθενή, εκείνη αρνείται την αξιοπιστία τους. Κατά την εισαγωγή της στην ψυχιατρική κλινική, διαπιστώνεται αμηνόρροια, σημαντική κοιλιακή διάταση, υπνηλία, κόπωση, αύξηση της όρεξης και του βάρους, μαστοδυνία, πρωινή ναυτία. Επιπροσθέτως, η ασθενής αισθάνεται εμβρυϊκές κινήσεις. Από τον οργανικό έλεγχο δεν αναδεικνύονται παθολογικά ευρήματα. Η διάγνωση της ψευδοκύησης τίθεται και γίνεται έναρξη αντιψυχωτικής αγωγής και ψυχοθεραπευτικών συνεδριών.Μέθοδοι: Ψυχοδυναμική διερεύνηση.Αποτελέσματα: Έπειτα από 26 ημέρες νοσηλείας, φαρμακευτικής αγωγής, ψυχοθεραπείας και συνεργασίας διαφόρων ειδικοτήτων, η ασθενής είναι ελεύθερη συμπτωμάτων.Συμπεράσματα: Κατά την ψυχοθεραπεία, αποκαλύφθηκε ότι η ασθενής είχε υποβληθεί σε 8 ανεπιτυχείς προσπάθειες τεχνητής γονιμοποίησης προτού επέλθει η εγκυμοσύνη. Στη γέννηση του παιδιού διαπιστώνεται ότι πάσχει από αρθρογρύπωση (νευρομυϊκή πάθηση χαρακτηριζόμενη από πολλαπλές συγκάμψεις αρθρώσεων, συχνότητας 1/3.000 γεννήσεις). Στα πρώτα βήματα του παιδιού, η ασθενής παρουσιάζει το παραλήρημα της εγκυμοσύνης. Η ψευδοκύηση λειτούργησε ως ένας ψυχικός μηχανισμός επούλωσης του τραύματος της υπογονιμότητας, του τραύματος της οδυνηρότητας της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και του τραύματος της γέννησης ενός μη υγιούς παιδιού.

ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΔΙΠΛΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗΒ. ΓιωτσίδηΚλινικός Ψυχολόγος, PhD, Β’ Ψυχιατρική Κλινική ΕΚΠΑ – ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ»

Αν και η συνύπαρξη ψυχικής διαταραχής και εξάρτησης από ουσίες αποτελεί συχνό φαινόμενο στην κλινική πρακτική, η έρευνα για τον ρόλο των φροντιστών και της οικογένειας των ασθενών αυτών είναι σχετικά περιορισμένη. Από την άλλη πλευρά, οι οικογένειες των ατόμων με διπλή διάγνωση αντιμετωπίζουν επιπρόσθετο βάρος, καθώς οι ασθενείς με συννοσηρότητα παρουσιάζουν συνήθως πολλαπλά ιατρικά και ψυχο-κοινωνικά προβλήματα, σε συνδυασμό με τις αυξημένες θεραπευτικές ανάγκες. Παράλληλα, η οικογένεια των ατόμων

Page 32: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

32

με διπλή διάγνωση αποτελεί συχνά την πρωταρχική πηγή υποστήριξης και φροντίδας, ενώ η συμβολή της οικογένειας θεωρείται ως ιδιαίτερα σημαντική στη θεραπεία της διπλής διάγνωσης. Στόχος της εισήγησης είναι να παρουσιαστούν ερευνητικά και κλινικά δεδομένα αναφορικά με τις επιμέρους διαστάσεις της επιβάρυνσης καθώς και τις ιδιαίτερες ανάγκες που προκύπτουν στις οικογένειες των ατόμων με διπλή διάγνωση, οι οποίες χρειάζεται να αντιμετωπίζονται κατάλληλα προκειμένου οι φροντιστές να μπορούν να συμβάλουν υποστηρικτικά στη θεραπεία και ειδικότερα στην πρόληψη των υποτροπών. Παρουσιάζονται, επίσης, οι στοχευμένες ψυχολογικές παρεμβάσεις που έχουν εφαρμοστεί σε οικογένειες ατόμων με διπλή διάγνωση και επισημαίνονται οι περαιτέρω ερευνητικές ανάγκες σχετικά με τον ρόλο των φροντιστών στη θεραπεία της διπλής διάγνωσης.

ΕΚΦΡΑΖΟΜΕΝΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΣΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ. Ο ΠΑΡΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΖΕΣΤΑΣΙΑΣΓ. ΑβραάμΨυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής

Το εκφραζόμενο συναίσθημα αποτελεί για τουλάχιστον 3 δεκαετίες αξιόπιστο προγνωστικό παράγοντα της υποτροπής στη σχιζοφρένεια. Η μέτρηση των επικριτικών σχολίων, της επιθετικότητας και της συναισθηματικής υπερεμπλοκής έκαναν την οικογένεια να αποτελεί είτε αρνητικό είτε ουδέτερο έδαφος για τον ασθενή με σχιζοφρένεια. Τα τελευταία χρόνια άρχισε να δίνεται μεγαλύτερη σημασία στο ρόλο της οικογένειας ως θετικού παράγοντα, μέσω της ζεστασιάς που αυτή εκφράζει προς τον ασθενή. Σε πολλές έρευνες η ζεστασιά αναδεικνύεται καθοριστικός δείκτης υποτροπής. Στόχος των οικογενειακών παρεμβάσεων οφείλει να είναι η ενίσχυση της ζεστασιάς και η προώθηση της φροντίδας του ασθενούς ως θετικής εμπειρίας.

ΣΤΥΛ ΓΟΝΕΪΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑΜ. Καδόγλου Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης - Τμήμα Ιατρικής - Τομέας Ψυχιατρικής

Τα στυλ γονεϊκότητας, διαμέσου μιας ποικιλίας ενεργών και παθητικών διεργασιών, έχουν αντίκτυπο στην εξέλιξη των παιδιών και συγκεκριμένα στην συμπεριφορική, συναισθηματική και γνωστική τους ανάπτυξη. Η επίδραση αυτή μπορεί να διαφέρει από πολιτισμό σε πολιτισμό ή μέσα στην ίδια την κοινωνία. Οι γονεϊκοί τύποι επηρεάζονται από ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες, όπως είναι τα χαρακτηριστικά των γονέων και των παιδιών που συχνά διαμορφώνονται από επιπλέον περιβαλλοντικούς και πολιτισμικούς συντελεστές. Το μεγαλύτερο μέρος των μελετών για την εκτίμηση της σχέσης μεταξύ των τύπων γονεϊκότητας και των συνεπειών τους στην ανάπτυξη του παιδιού έχουν χρησιμοποιήσει μια σειρά ερωτηματολόγιων που αναφέρονται στην μέτρηση των διαστάσεων της γονεϊκής τυπολογίας και των προβλημάτων συμπεριφοράς των παιδιών. Μάλιστα, πολλές από αυτές επικεντρώθηκαν σε διαπολιτισμικά δεδομένα, χρησιμοποιώντας δείγματα από διάφορες

Page 33: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

33

ενθοτικές ομάδες. Οι αντίστοιχες σχετικές μελέτες στην Ελλάδα είναι λιγοστές. Για τον λόγο αυτό, τα παραπάνω θεωρητικά ευρήματα στοχεύουν να αναδείξουν την έλλειψη ελληνικών ερευνητικών δεδομένων, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν μελλοντικά σε προγράμματα ενίσχυσης του παιδιού και της οικογένειας, όπως είναι η ενδυνάμωση του γονεϊκού ρόλου και η πρόληψη των προβλημάτων συμπεριφοράς των παιδιών.

ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΓΟΝΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣΤΟΥ ΑΥΤΙΣΜΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΦΥΛΟ Σ. ΜητρουλάκηΔημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Δ.Π.Θ.), Τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παιδοψυχιατρικής

Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ΔΑΦ) είναι μια από τις πιο συχνές και σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές που κάνει την εμφάνισή της κατά την περίοδο της ανάπτυξης και επηρεάζει καθολικά και σφαιρικά την πορεία του ατόμου καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Το φάσμα των αποκλίσεων είναι εξαιρετικά ευρύ και τα πρώιμα συμπτώματα συχνά δεν είναι παθογνωμικά. Η κλινική εικόνα του αυτισμού παραλλάσσεται σύμφωνα με την νοητική ικανότητα, την ηλικία και το φύλο. Αναδρομικές και προοπτικές μελέτες σε βρέφη και νήπια που στην πορεία διαγνώστηκαν με τη Διαταραχή του Φάσματος του Αυτισμού έχουν αναγνωρίσει ένα σημαντικό αριθμό πρώιμων συμπτωμάτων. Στη βιβλιογραφία αναφέρεται διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα ως προς την ηλικία εμφάνισης των πρώτων ανησυχητικών σημείων. Η εμφάνιση μέρους ή του συνόλου των χαρακτηριστικών και των συμπεριφορών που αποκλίνουν από την τυπική αναπτυξιακή πορεία σηματοδοτεί και την έναρξη ανησυχίας των γονέων, και ως εκ τούτου, την αναζήτηση βοήθειας από τους ειδικούς. Η βελτίωση των διαγνωστικών εργαλείων με στόχο την έγκαιρη διάγνωση ανοίγει τον δρόμο για την πρώιμη παρέμβαση και την υποστήριξη του παιδιού στο σχολικό πλαίσιο, με απώτερο στόχο να αναπτύξει στο μέγιστο βαθμό τις δυνατότητές του.

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΒΟΥΛΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΣΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΗΣ ΨΥΧΩΣΗΣΜ. Οικονόμου Καθηγήτρια Ψυχιατρικής Α’ Πανεπιστημιακής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Αιγινήτειο Νοσοκομείο

Στο πεδίο της ψυχικής διαταραχής συχνά συγκρούονται έννοιες που προκύπτουν από την ώσμωση της επιστήμης της ψυχολογίας με τη φιλοσοφία όπως η ελευθερία, η ελεύθερη βούληση και η λήψη αποφάσεων. Ένα κριτικό θεμελιώδες ερώτημα αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο η ψυχική νόσος και ειδικά αυτή που παίρνει σοβαρή και χρόνια μορφή, με συνεπακόλουθη τη διαταραχή στο επίπεδο της εναισθησίας και της επίγνωσης, συνιστά εμπόδιο στην ελεύθερη εκδήλωση του ατόμου ή στην έκφραση της ελεύθερης βούλησής του καθώς στοιχεία που καθορίζουν τις

Page 34: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

34

τάσεις των βουλητικών βιωμάτων και συγκεκριμένα το συναίσθημα, η αξιολογική κρίση, η απόφαση και η πράξη, το κίνητρο, έχουν τρωθεί δραματικά.Επιπλέον στο σύγχρονο προβληματισμό έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος και να γίνεται όλο και πιο δημοφιλής στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας η παροχή φροντίδας που θέτει τον ψυχικά ασθενή στο επίκεντρο της θεραπευτικής διαδικασίας. Έτσι, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη προσέγγιση δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στη συμμετοχή του ασθενούς στο θεραπευτικό σχεδιασμό και στην από κοινού λήψη απόφασης με τον ασθενή να αναδεικνύεται απαραίτητο μέλος στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορούν την υγεία του. Σε αντίθεση με τις επικρατούσες πρακτικές στη σχέση ασθενούς-ιατρού, η από κοινού λήψη απόφασης ενθαρρύνει μια συνεργατική και διαδραστική διαδικασία μεταξύ των δύο εμπλεκόμενων μερών και οι ασθενείς, όντας οι τελικοί αποδέκτες των κλινικών αποφάσεων, επηρεάζονται από τις συνέπειές τους και επομένως θα πρέπει να έχουν λόγο και ενεργό ρόλο στη λήψη τους.Παρά τον όγκο των ερευνητικών πορισμάτων που υποστηρίζουν ότι το μοντέλο της από κοινού λήψης απόφασης είναι αποτελεσματικό όσον αφορά άτομα με σοβαρή ψυχική νόσο, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας συχνά εκφράζουν τις ανησυχίες τους σχετικά με την ικανότητα συμμετοχής των ασθενών σε αυτό το είδος λήψης απόφασης.Στην παρούσα παρουσίαση θα γίνει προσπάθεια να αποσαφηνιστεί ο ρόλος και η σημασία της έννοιας της ελεύθερης βούλησης στην από κοινού με τον θεραπευτή λήψη απόφασης στις διαταραχές που τοποθετούνται στο φάσμα της ψύχωσης.

ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΥΣΙΟΕΞΑΡΤΗΣΗΙ. Διακογιάννης1, Δ. Τσακλακίδου2, Κ. Νικολάου3, Π. Παναγιωτίδης1,4, Κ. Ράντης4 1Γ’ Ψυχιατρική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝ «Παπαγεωργίου», Θεσσαλονίκη2Β’ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική ΕΚΠΑ - ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ» Αθήνα3Μοναδα Απεξάρτησης ΨΝΘ4424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Πολλές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις και ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις έχουν προταθεί για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις διαφορετικές πτυχές του εθισμού. Οι πλέον διαδεδομένες είναι η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (Cognitive Behavior Therapy) και η κινητοποιητική συνέντευξη (motivational interviewing), οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά το πλείστον στην θεραπεία απεξάρτησης από τις ψυχοδραστικές ουσίες. Ακολουθούν η οικογενειακή θεραπεία, ιδιαίτερα εάν πρόκειται για άτομο στην εφηβεία ή στην νεαρή ενήλικη ζωή, καθώς και η ομαδική θεραπεία, η οποία καθιστά την βασική θεραπευτική προσέγγιση σε θεραπευτικά πλαίσια απεξάρτησης εσωτερικής διαμονής. Ταυτόχρονα, έχουν αναπτυχθεί πολλαπλές βραχείες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις αλλά και οι ομάδες αυτοβοήθειας, τύπου ΑΑ ή ΝΑ, βασιζόμενες στα 12 Βήματα, προκειμένου να υποστηρίξουν περαιτέρω το άτομο στην προσπάθεια απεξάρτησης. Στην πράξη, όλες οι θεραπευτικές προσπάθειες καταλήγουν σε ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό

Page 35: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

35

πλάνο, το οποίο συνδυάζει πλήθος ψυχολογικών παρεμβάσεων, συμβουλευτικής και άλλων θεραπευτικών δραστηριοτήτων, προκειμένου να καλύπτει το σύνολο των αναγκών του θεραπευόμενου. Η συμπληρωματική χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων μπορεί, κατά περίπτωση, να βοηθήσει στην επιτυχή έκβαση της θεραπείας απεξάρτησης και συνήθως συστήνεται η χορήγηση αντιψυχωτικών ή αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων.Για την επιτυχή αντιμετώπιση του προβλήματος, ο θεραπευόμενος θα πρέπει να διανύσει τα πέντε βασικά «στάδια της αλλαγής» και αντιμετώπισης των εξαρτήσεων (Prochaska και Di Clemente, 1992), που είναι η προ περίσκεψη ή προ-περισυλλογή, η περίσκεψη ή περισυλλογή, η προετοιμασία, η δράση, και η διατήρηση της αποχής. Ο απώτερος στόχος είναι, το άτομο να καταλήξει στην ολική απομάκρυνση από τον εθισμό, λαμβάνοντας υπόψη, καθ’ όλη την διάρκεια της θεραπείας και σε όλα τα στάδια της αλλαγής, το ενδεχόμενο της υποτροπής, το οποίο θα πρέπει κατά το δυνατόν να προληφθεί ή, έστω, εγκαίρως να αντιμετωπισθεί.

ΈΧΟΥΝ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΥΤΙΣΜΟΥ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ;Β. Ηλιάδου Γ’ Ψυχιατρική Κλινική Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη

Η διάγνωση του αυτισμού περιλαμβάνει μία ετερογενή ομάδα ατόμων με ελλείμματα που σε κάποιο βαθμό άπτονται του ακουστικού συστήματος. Η ενόχληση των παιδιών με αυτισμό από θορύβους μπορεί να οφείλεται αμιγώς στην διαταραχή ή να αφορά οργανική βλάβη του ακουστικού συστήματος. Αποτελεί συχνό φαινόμενο η απουσία ορθού και λεπτομερή ελέγχου της ακοής και της ακουστικής αντίληψης συνολικά (ακουστική επεξεργασίας) σε παιδιά με αυτισμό. Αυτό οφείλεται στις πολλαπλές δυσκολίες και τον χρόνο που απαιτείται για τον έλεγχο της λειτουργίας του ακουστικού συστήματος. Σε περιπτώσεις που η εξέταση γίνεται με ορθό τρόπο και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού, τα αποτελέσματα διαφοροποιούνται και δεν είναι ομοιόμορφα. Γεγονός που σημαίνει ότι δεν μπορούμε να διατυπώσουμε γενικά συμπεράσματα για την ακοή και την ακουστική επεξεργασία στον αυτισμό. Η εκτίμηση μέσα από σταθμισμένες δοκιμασίες και η τροποποίηση με βάση τις δυνατότητες κάθε παιδιού του τρόπου εξέτασης είναι απαραίτητα για να γνωρίζουμε αν και σε τι βαθμό δεν λειτουργεί φυσιολογικά το ακουστικό σύστημα. Όπου υπάρχουν ελλείμματα ως προς την ακουστική αντίληψη θα πρέπει να αντιμετωπίζονται καθώς σε διαφορετική περίπτωση δυνατόν να οδηγήσουμε το παιδί με αυτισμό σε επιπλέον απομόνωση από τα εξωτερικά ερεθίσματα.

Page 36: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

36

ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ Χ. ΣιδηράςΜουσικολόγος - Μουσικοπαιδαγωγός, Εργαστήριο Ψυχοακουστικής Γ’ Ψυχιατρικής Κλινικής, Π.ΓΝ.Θ. ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη

Η Διαταραχή Ακουστικής Επεξεργασίας (ΔΑΕ) συναντάται σε ένα ιδιαίτερα σημαντικό ποσοστό των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες (40%), η οποία χαρακτηρίζεται από ελλείμματα κατά την επεξεργασία της ακουστικής πληροφορίας. Το συνηθέστερο σύμπτωμα της είναι η ελλειπής αναγνώριση της ομιλίας παρουσία θορύβου, που με τη σειρά του συσχετίζεται με την ελλειπή κατανόηση του λόγου εντός σχολικής ταξής. Δεδομένης της στενής και πολυεπίπεδης σχέσης μεταξύ γλώσσας και μουσικής, σε μια σειρά πειραμάτων ερευνήθηκε σε παιδιά με ΔΑΕ η αλληλεπίδραση των ακουστικών αυτών ελλειμμάτων με τον μουσικό ρυθμό. Τα ακουστικά ελλείματα μετρήθηκαν μέσω κλινικών ψυχοακουστικών δοκιμασιών, ενώ όσων αφορά τον ρυθμό χρησιμοποιήθηκαν δύο δοκιμασίες. Η πρώτη αφορά την μέτρηση της ικανότητας ανίχνευσης αποκλίσεων από την τέλεια ισοχρονικότητα σε μια σύντομη σειρά χτύπων. Η δεύτερη είναι μία πρωτότυπη δοκιμασία που αναπτύχθηκε στο Εργαστήριο Ψυχοακουστικής του ΑΧΕΠΑ σε συνεργασία με το Ear Institude του University College London, και αφορά την μέτρηση της επίδρασης του ρυθμού στην αναγνώριση λέξεων σε θόρυβο, η οποία σε φυσιολογικά παιδιά είναι θετική. Και στις δύο δοκιμασίες διαπιστώθηκαν ελλείμματα, τα οποία συσχετίζονται με ακουστικά ελλείμματα στην επεξεργασία λεκτικών και μη λεκτικών ακουστικών ερεθισμάτων. Η μελέτες αυτές υποδεικνύουν την σημαντικότητα του ρυθμού στην ακουστική επεξεργασία, καθώς και τις πιθανά οφέλη στην χρήση της μουσικής/ρυθμικής εκπαίδευσης σε παιδιά με ΔΑΕ και κατ’επέκταση στις μαθησιακές δυσκολίες.

Page 37: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

37

ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

Page 38: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

38

PO.01ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ Μ. ΣαββίδουΑνώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Κατάρτισης (Α.Σ.ΠΑΙ.ΤΕ.)

Εισαγωγή: Η επιλογή επαγγέλματος είναι μία από τις σημαντικότερες αποφάσεις που καλείται να πάρει κάποιος και ανέκαθεν έπαιζε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικής και κοινωνικής του ταυτότητας. Πολλοί ερευνητές, συμφωνούν στο ότι η επαγγελματική επιλογή είναι αποτέλεσμα συνδυασμού εκπαιδευτικών, κοινωνικοοικονομικών, οικογενειακών παραγόντων και παραγόντων προσωπικότητας. Σκοπός: Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στην αναζήτηση των παραγόντων που επηρεάζουν την επιλογή σταδιοδρομίας κατά την τελευταία περίοδο της εφηβικής ηλικίας. Υλικό και Μέθοδοι: Η βιβλιογραφία που σχετίζεται με την επαγγελματική επιλογή γενικότερα είναι σχετικά περίπλοκη. Έτσι, από τη μια η επιλογή επαγγέλματος ή η απόκτηση μιας επαγγελματικής θέσης θεωρείται μια συνεχής μακροχρόνια διαδικασία με συχνά απρόβλεπτες εξελίξεις. Από την άλλη, είναι μια εξελικτική διαδικασία που ξεκινά από την παιδική ηλικία και εκφράζεται κυρίως στην εφηβεία με την λήψη της σχετικής απόφασης. Σύμφωνα με το τελευταίο βιβλιογραφικό δεδομένο, το δείγμα της έρευνας προέρχεται από τις ηλικίες που βρίσκονται χρονικά κοντά με τη λήψη της σημαντικότερης επαγγελματικής απόφασης, που λαμβάνεται στην Β’ και Γ’ Λυκείου. Χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSS για 70 μαθητές του νομού Γρεβενών, το ερωτηματολόγιο ήταν αυτοσχέδιο και οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν οι ίδιοι οι έφηβοι.Αποτελέσματα: Έλεγχος ανεξαρτησίας με chi-square:Ενδεικτικές στατιστικώς σημαντικές συσχετίσεις που βρέθηκαν μεταξύ των μεταβλητών:Επιρροή οικονομικής κρίσης -Τάξη (Β & Γ Λυκείου) Επιρροή κόστους φοίτησης της σχολής-Τάξη (Β & Γ Λυκείου) Επιρροή γονέων-Τύπος σχολείου (ΕΠΑΛ ή Ενιαίο)Συμπεράσματα: Τα ευρήματα της βιβλιογραφικής επισκόπησης υποδηλώνουν την ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση του συγκεκριμένου θέματος, ιδιαίτερα σήμερα στον ελλαδικό χώρο, που οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες μεταβάλλονται ραγδαία.

PO.02ΨΥΧΟΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΘΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ – ΔΕΠ-ΥΓ. ΒρακάςΜαθηματικός – MSc Μαθησιακών Δυσκολιών, Υποψήφιος Διδάκτορας,Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Εισαγωγή: Στις μέρες μας και μετά από πολυετή και επιστημονικά τεκμηριωμένη διερεύνηση κατέστη σαφές πως η θυματοποίηση παιδιών και εφήβων έχει σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις στην ακαδημαϊκή τους πορεία, στην κοινωνική τους προσαρμογή αλλά και στην ανάπτυξη των κατάλληλων στρατηγικών για την επίτευξη μιας υγιούς ψυχοσυναισθηματικής ισορροπίας. Οι αρνητικές συνέπειες των εκφοβιστικών γεγονότων

ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

Page 39: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

39

είναι πολλαπλές, χαρακτηρίζονται από ένταση και διάρκεια και επηρεάζουν όλους τους συμμετέχοντες ανεξαρτήτως ρόλου (θύματα, θύτες, παρατηρητές), (Nansel et al., 2001, Olweus, 1994, Perry, Hodges, & Egan, 2001). Μαθησιακή υποεπίδοση, εμφάνιση συμπεριφορικών προβλημάτων, κατάθλιψη, άγχος, προβλήματα προσοχής, ελλείματα κοινωνικής αλληλεπίδρασης, προβλήματα γνωστικά Baumeister et al., (2008). προβλήματα ψυχοκοινωνικής προσαρμογής και νοσηρές παθολογικές επιπτώσεις στην σωματική υγεία θυτών και θυμάτων οι άμεσες συνέπειες του εκφοβισμού (Crick & Bigbee, 1998, Rigby, 2000). Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες ή ΔΕΠ-Υ αποτελούν έναν πληθυσμό υψηλής επικινδυνότητας (Hum-phrey, Storch & Geffken,2007). Υλικό και Μέθοδοι: Θα πραγματοποιηθεί μία βιβλιογραφική παρουσίαση από την διεθνή και ελληνική ερευνητική δραστηριότητα.Σκοπός: Σκοπός της έρευνας μας είναι να κατανοήσουν οι εκπαιδευτικοί τις κοινωνικό-συναισθηματικές πτυχές των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες και ΔΕΠ-Υ (Bryan et al., 2002).Αποτελέσματα και Συμπεράσματα: Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες - ΔΕΠ-Υ διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για θυματοποίηση από τους συνομηλίκους τους και η ανάπτυξη προγραμμάτων ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης του συνόλου της σχολικής κοινότητας (μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς), ώστε να προωθηθούν αποτελεσματικότερα η κοινωνική προσαρμογή των μαθητών με ΜΔ και ΔΕΠ-Υ.

PO.03ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΚΔΗΛΟ ΚΑΙ ΛΑΝΘΑΝΟΝ ΑΙΤΗΜΑΕ. Τσαμαδού1, Χ. Μαλλίδου2, Β. Νταφούλης3 1Παιδοψυχίατρος Επιμελήτρια Α’, Γ.Ν.Θ.Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.2Ειδικευόμενη Παιδοψυχιατρικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.3Κατ’ανάθεση διευθυντής Παιδοψυχιατρικής κλινικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.

Εισαγωγή-Σκοπός: Η εργασία εξετάζει το αρχικό αίτημα αξιολόγησης των ανηλίκων που προσέρχονται στα Ε.Ι. της Παιδοψυχιατρικής κλινικής όπου το έκδηλο αίτημα αφορούσε προβλήματα που εντοπίζονταν στα παιδιά ( καθυστέρηση λόγου και ομιλίας, διαταραχές συμπεριφοράς, διαζύγιο κ.α.) και η πορεία της συνεργασίας κατέδειξε ότι το αίτημα επίλυσης της συμπεριφοράς των παιδιών, υπέκρυπτε το λανθάνον αίτημα της επίλυσης ασυνείδητων και άλυτων ενδοψυχικών συγκρούσεων των γονέων.Υλικό-Μέθοδος: οι προσερχόμενοι ανήλικοι με αίτημα διαταραχές συμπεριφοράς, διαζύγιο κ.α. κατά το 2018.Αποτελέσματα-Συμπεράσματα: Η αξιολόγηση,πέρα από το αρχικό αίτημα και η λήψη λεπτομερούς ιστορικού κατέδειξε πως πολλές φορές πίσω από το αρχικό αίτημα λανθάνει ένα ψυχικό τραύμα που επαναβιώνει και «απαιτει» προσεκτική ακρόαση.

PO.04ΟΙ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ «ΑΠΑΝΤΗΣΗ» ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝΕ. Τσαμαδού1, Π. Παπανικολόπουλος2, X. Μαλλίδου3, Β. Νταφούλης3

1Παιδοψυχίατρος, επιμελήτρια Α’ Παιδοψυχιατρικής κλινικής Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.2Ειδικευόμενος Παιδοψυχιατρικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.3Ειδικευόμενη Παιδοψυχιατρικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.4Κατ’ ανάθεση Διευθυντής Παιδοψυχιατρικής κλινικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.

Page 40: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

40

Εισαγωγή: η ψυχοσωματική υγεία του ατόμου ή αντίθετα η εκδήλωση διαταραχής είναι αποτέλεσμα αλ-ληλεπίδρασης ψυχοκοινωνικών και βιολογικών παραγόντων. Κατά την βρεφική και παιδική ηλικία η ανεπάρ-κεια των πρωταρχικών αντικειμένων, λόγω της ύπαρξης ψυχοπαθολογίας των γονέων και ειδικά της μητέρας ή των συγκρουσιακών σχέσεων στην οικογένεια, μπορούν να προκαλέσουν ψυχικά ελλείμματα, τα οποία δρουν ανασταλτικά στο να επεξεργαστεί και να διαχειριστεί το παιδί βασικές ψυχοβιολογικές του ενορμήσεις.Υλικό-μέθοδος: η εργασία μελετά 3 περιπτώσεις γονέων με ψυχική διαταραχή των οποίων τα παιδιά εμφανίζουν ψυχοσωματικές διαταραχές (1 νευροδερματίτιδα, 2 βρογχικό άσθμα) που στην βιβλιογραφία έχουν συσχετισθεί ευρέως με ψυχολογικά αίτια οφειλόμενα στη σχέση με την μητέρα.Αποτελέσματα-συμπεράσματα: και στις 3 περιπτώσεις ήταν κοινή η σοβαρότητα της ψυχοπαθο-λογίας των γονέων (κατάθλιψη, ανορεξία, ιδεοψυχαγκαστική διαταραχή), η αμφιθυμία των μητέρων στη σχέση με τα παιδιά τους και η άρνηση τους να αποδώσουν οποιαδήποτε ψυχική αιτία στα συμπτώματα των παιδιών.

PO.05ΟΤΑΝ Η ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΥΠΟΦΟΡΗ: 3 ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΠΙΛΟΧΕΙΑΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣΕ. Τσαμαδού1, M. Τσαγκαράκη2, Β. Νταφούλης3

1Παιδοψυχίατρος Επιμελήτρια Α’, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.2Ειδικευόμενη Παιδοψυχιατρικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.3Κατ’ανάθεση διευθυντής Παιδοψυχιατρικής κλινικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.

Εισαγωγή: η γέννηση ενός μωρού, γεγονός καθοριστικό για τη ζωή μιας γυναίκας, συνοδεύεται από συναισθήματα που κυμαίνονται από την απόλυτη χαρά και ολοκλήρωση έως και την απόγνωση. ‘Ενα ποσοστό των γυναικών που γίνονται μητέρες ( 8-20%) θα εμφανίσει τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό κατάθλιψη. Σκοπός-υλικό: Η εργασία μελετά περιπτώσεις μητέρων που προσέρχονται με αίτημα την δύσκολη όπως αναφέρεται συμπεριφορά του βρέφους τους (επιθετικότητα, διαταραχές ύπνου, διαταραχές διατροφής, εκρήξεις θυμού).Αποτελέσματα-συμπεράσματα: Στο ιστορικό των μητέρων αυτών υπήρχε ιστορικό επιλόχειας κατάθλιψης το οποίο επηρέασε τόσο την ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας όσο και τις μελλοντικές σχέσεις μητέρας - παιδιού. Κρίθηκε σε αυτές τις περιπτώσεις η παραπομπή σε ψυχίατρο ενηλίκων προκειμένου να συζητηθούν τα ασυνείδητα βιώματα των μητέρων που αναπόφευκτα φάνηκε ότι επηρέασαν και την σχέση τους με το παιδί τους.

PO.06ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΣΧΕΣΗΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣΕ. Τσαμαδού1, Κ. Νούλας2, Χ. Μαλλίδου3, Β. Νταφούλης4

1Παιδοψυχίατρος, Επιμελήτρια Α’ Παιδοψυχιατρικής κλινικής Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.2Ειδικευόμενος Παιδοψυχιατρικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.3Ειδικευόμενη Παιδοψυχιατρικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.4Κατ’ ανάθεση Διευθυντής Παιδοψυχιατρικής κλινικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.

Εισαγωγή: Τα ψυχικά τραύματα της παιδικής ηλικίας, ειδικά εκείνα που έχουν να κάνουν με την σχέση με τους γονείς, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία ζωής του ατόμου. Η απόπειρα επαναβίωσης του

Page 41: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

41

τραύματος στο μέλλον σε μια ανάλογη σχέση, μέσω του καταναγκασμού της επανάληψης (Freud,1939), θα ενεργοποιηθεί όταν το υποκείμενο θα κληθεί να ανταποκριθεί στο γονεικό ρόλο.Σκοπός: Η ανάδειξη της ασυνείδητης ενοχής που αναδύεται στην σχέση μητέρων με τα παιδιά τους καθόσον ενεργοποιούνται προσωπικά ψυχικά τραύματα από την δική τους παιδική ηλικία.Υλικό-μέθοδος: Η εργασία μελετά 3 περιπτώσεις μητέρων που προσέρχονται στην υπηρεσία μας, αιτιώμενες δυσκολία στην επικοινωνία με τα παιδιά τους.Αποτελέσματα-συμπεράσματα: Η εργασία πρωτίστως με τις μητέρες, κατέδειξε την δυσκολία επίλυσης ασυνείδητων ψυχικών συγκρούσεων των μητέρων, οι οποίες επαναβιώνουν δικές τους προσωπικές εμπειρίες οι οποίες στέκονται ως τροχοπέδη στην εγκαθίδρυση υγιούς σχέσης με τα παιδιά τους και «θολώνουν» την αντικειμενική τους αξιολόγηση.

PO.07ΨΥΧΩΣΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ & ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΚΟΤΗΤΑΣ Χ. Μαλλίδου1, Σ. Σφελινιώτη2, Β. Νταφούλης3

1Ειδικευόμενη Παιδοψυχιατρικής κλινικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.2Επιμελήτρια Β’ Παιδοψυχιατρικής κλινικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.3Κατ’ ανάθεση Διευθυντής Παιδοψυχιατρικής κλινικής, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.

Εισαγωγή: Σύμφωνα με έρευνες ένα 3% περίπου του πληθυσμού θα βιώσει ένα ψυχωτικό επεισόδιο κατά τη διάρκεια της ζωής του. Σε μερικούς μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της εφηβείας ή στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής. Σκοπός: της παρούσας εργασίας είναι η ανάδειξη της παρέμβασης των παιδοψυχιατρικών υπηρεσιών από όλη την ομάδα και τη συνεργασία με ιατρούς άλλων ειδικοτήτων στα πλαίσια της διασυνδετικής υπηρεσίας για τη διερεύνηση ύπαρξης ή μη οργανικής αιτιολογίας των συμπτωμάτων, ώστε να τεθεί η σωστή διάγνωση και θεραπεία. Υλικό-μέθοδος: Παρουσιάζεται η περίπτωση ενός εφήβου ατόμου 17 ετών με αναφερόμενη αιφνίδια έναρξη συμπτωμάτων όπου χρονικά συμπίπτει με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς και έντονα ψυχοπιεστικά γεγονότα στο οικογενειακό πλαίσιο. Εμφάνιζε οπτικές ψευδαισθήσεις, αυχενική δυσκαμψία, χαμηλή πυρετική κίνηση, εμέτους, αποδιοργανωμένη συμπεριφορά, χαμηλή λειτουργικότητα, άρνηση για το σχολείο. Το αίτημα για θεραπευτική παρέμβαση έγινε από τον πατέρα στα πλαίσια γενικής εφημερίας. Αποτελέσματα-συμπεράσματα: Η συνεργασία των ιατρών, ο ανάλογος κλινικοεργαστηριακός έλεγχος, βοήθησε να τεθεί η διάγνωση και η παρέμβαση της παιδοψυχιατρικής ομάδας με φαρμακευτική και ψυχοθεραπευτική προσέγγιση στο έφηβο άτομο και σε όλη την οικογένεια όπου ήταν καθοριστική για την έκβαση της νοσηλείας. Στην πορεία το συνεχές των μονάδων ψυχικής υγείας είναι αυτό που παίζει καθοριστικό ρόλο για την τακτική παρακολούθηση και θεραπείας του εφήβου.

PO.08ΚΕΚΑΛΥΜΜΕΝΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣΜΕ ΦΑΡΜΑΚΟΕΠΑΓΟΜΕΝΗ ΥΠΕΡΠΡΟΛΑΚΤΙΝΑΙΜΙΑΓ.-Ν. Πορφύρη, Ε. Παρλαπάνη, Β. Τσιπροπούλου, Ι. ΔιακογιάννηςΑ’ Ψυχιατρική Κλινική ΑΠΘ, Γ.Ν. Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκη

Εισαγωγή: Η ρισπεριδόνη και η παλιπεριδόνη είναι άτυπα αντιψυχωτικά φάρμακα που συνδέονται με την πρόκληση υπερπρολακτιναιμίας διά του αποκλεισμού των D2 υποδοχέων στη φυματοχοανική οδό.Σκοπός: Παρουσίαση δύο περιπτώσεων ασθενών, η πρώτη υπό αγωγή με ρισπεριδόνη και η δεύτερη

Page 42: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

42

υπό χαμηλή δόση παλιπεριδόνης, οι οποίες σε σύντομο διάστημα εμφάνισαν υψηλά επίπεδα προλακτίνης.Υλικό-μέθοδοι: Ανασκόπηση των κλινικών ιατρικών φακέλων, των αιματολογικών και απεικονιστικών εξετάσεων των ασθενών.Αποτελέσματα: Η πρώτη ασθενής με διάγνωση ψυχωτικής διαταραχής και νοητικής υστέρησης έλαβε για ελάχιστο διάστημα 3mg ρισπεριδόνης. Λόγω αμηνόρροιας μετρήθηκαν τα επίπεδα προλακτίνης, τα οποία ήταν αυξημένα. Εν συνεχεία διενεργήθηκε MRI υπόφυσης-τουρκικού εφιππίου, η οποία ανέδειξε σύνδρομο κενού τουρκικού εφιππίου.Η δεύτερη ασθενής με διάγνωση διπολικής διαταραχής έλαβε για μικρό διάστημα 3mg παλιπεριδόνης. Λόγω γαλακτόρροιας μετρήθηκαν τα επίπεδα προλακτίνης, τα οποία ήταν αυξημένα. Εν συνεχεία διενεργήθηκε MRI υπόφυσης-τουρκικού εφιππίου, η οποία ανέδειξε αδένωμα.Συμπεράσματα: Στις περιπτώσεις που παρουσιάστηκαν, η υπερπρολακτιναιμία εμφανίστηκε στην πρώτη ασθενή μετά από σύντομη χορήγηση ρισπεριδόνης και στη δεύτερη ασθενή μετά από σύντομη χορήγηση χαμηλής δόσης παλιπεριδόνης. Η άμεση εμφάνιση υπερπρολακτιναιμίας έθεσε την υπόνοια κεκαλυμμένων παθήσεων της υπόφυσης. Οι απεικονιστικές εξετάσεις επιβεβαίωσαν την κλινική υποψία. Ως εκ τούτου, ο έλεγχος των επιπέδων προλακτίνης προ της έναρξης αντιψυχωτικής αγωγής που συνδέεται με υπερπρολακτιναιμία είναι σκόπιμος, ώστε προϋπάρχουσες παθήσεις της υπόφυσης να μη διαφύγουν της διάγνωσης.

PO.09ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΥΤΙΣΜΟΥΑ. Νίντου1, Δ. Καραλής ΜD1,2, Δ. Μπαρμπάκας PhD1,3

1Τμήμα Διατροφής–Διαιτολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας2Ενδοκρινολόγος 3Biosciences, College of Health and Life Sciences, Brunel University London, Uxbridge UB8 3PH, U.K.

Εισαγωγή: Οι διαταραχές του αυτιστικού φάσματος ανήκουν στις πλέον αινιγματικές μορφές αναπτυξιακών διαταραχών, εφόσον τα αιτιά τους εξακολουθούν να παραμένουν άγνωστα καθώς και τα συμπτώματα που εκδηλώνονται διαφέρουν κατά πολύ από άτομο σε άτομο. Σκοπός: Είναι να παρουσιαστούν εκτενώς οι δυσκολίες της αυτιστικής διαταραχής στο θέμα της διατροφής και να ανιχνεύσουμε κατά πόσο οι γονείς είναι αρκετά ενημερωμένοι σχετικά με την πάθηση και τα οφέλη της σωστής διατροφής για την πάθηση αυτή.Υλικό-Μέθοδος: Στην έρευνα πήραν μέρος οι γονείς 50 αυτιστικών παιδιών του δήμου Τρικκαίων (διαφόρων τύπων φάσματος αυτισμού) όπου απάντησαν στις ερωτήσεις που τους έγιναν σε συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο. Από τις απαντήσεις προσπαθήσαμε να δούμε ποιες συμπεριφορικές και διατροφικές ανω-μαλίες έχουν τα παιδιά και ποιους μεθόδους χρησιμοποιεί η οικογένεια προκειμένου να τις καταπολεμήσει.Αποτελέσματα: Η έρευνα έδειξε ότι ο αυτισμός προσβάλει περισσότερο τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια και ότι, όλα τα παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν γαστρεντερικά και διατροφικά προβλήματα. Παρατηρήθηκε ότι, γονείς με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο δεν είχαν ποτέ ενημερωθεί, από τους θεράποντες ιατρούς για τη σημασία της διατροφής στην υγεία του παιδιού. Τέλος, όσα παιδιά ακολούθησαν μια διατροφή ανάλογη με το πρόβλημα του αυτισμού τους, έδειξαν βελτίωση στη γενική τους συμπεριφορά, τον ύπνο και την αντίληψη των ερεθισμάτων τους. Συμπεράσματα: Πολλά από τα συμπτώματα του αυτιστικού φάσματος μπορούν να βελτιωθούν σε μεγάλο βαθμό όταν οι γονείς των παιδιών γνωρίζουν πως να το κάνουν σωστά. Η διατροφική επάρκεια

Page 43: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

43

σε θρεπτικά συστατικά έχει θετική επίδραση στα παιδιά αυτά βελτιώνοντας την εικόνα, μειώνοντας τα συμπτώματά τους.

PO.10ΨΥΧΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΘΗΛΑΣΜΟΒ. Βασιλακοπούλου1,2, Ά. Κουρουμπέτση1, Δ. Μπαρμπάκας1,3

1Τμήμα Διατροφής–Διαιτολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας2Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δαφνί»3Biosciences, College of Health and Life Sciences, Brunel University London, Uxbridge UB8 3PH, U.K.

Εισαγωγή: διατροφή του ατόμου, δείχνει τον τρόπο ζωής και την ψυχολογική του κατάσταση. Ως έκφανση του εσωτερικού του κόσμου, η διατροφή υποδηλώνει τη σχέση που αναπτύσσει κάθε άνθρωπος με τον εαυτόν του. Όταν διαταραχτεί η σχέση αυτή, διαταράσσεται η διατροφική του δραστηριότητα. Υπέρτατης σημασίας στα στάδια ζωής του ανθρώπου αποτελεί η εγκυμοσύνη, ο θηλασμός, η πρώτη και δεύτερη βρεφική ηλικία, καθώς η τροφή καλύπτει τις ανάγκες του εμβρύου/βρέφους. Η εκδήλωση ψυχογενών διατροφικών διαταραχών ή τα προϋπάρχοντα, της κύησης και του θηλασμού, ψυχογενή διατροφικά επεισόδια, στις περιόδους όπου η ζωή συνδέεται άμεσα η μία από την άλλη, οφείλουν να διαγνωστούν.Σκοπός: Είναι η μελέτη των συσχετίσεων και αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στις διατροφικές και ψυχικές διαταραχές, στην περίοδο εγκυμοσύνης, θηλασμού, της πρώτης και δεύτερης βρεφικής ηλικίας.Υλικό-Μέθοδος: Σχεδιάστηκε ερωτηματολόγιο, διανεμήθηκε, με άμεση επαφή, σε γυναίκες που βρίσκονταν στην πρώτη ή δεύτερη κύηση κατά την επίσκεψή τους σε γυναικολόγους (n=58) και εκείνες που επισκέπτονταν παιδιάτρους (n=42). Αποτελέσματα: Στην εγκυμοσύνη διαταράσσονται οι διατροφικές συνήθειες και ο συναισθηματικός κόσμος της εγκύου. Αίσθημα μειωμένης αυτοπεποίθησης, αύξηση της θλίψης, μείωση αυτοελέγχου και αύξηση αρνητικών σκέψεων, που είναι αναμενόμενες στην εγκυμοσύνη, αποτελούν εκδηλώσεις που κρύβονται πίσω από τις ψυχικές διαταραχές διατροφής. Κυοφορούσες γυναίκες στο πρώτο παιδί, βιώνουν πιο έντονα αυτές τις συναισθηματικές διαταραχές. Η έρευνα απέδειξε πως οι διαταραχές αυτές σχετίζονται με τις διαταραχές της διατροφής. Συμπεράσματα: Αναγκαία και καθοριστική η συνεργασία όλων των ειδικοτήτων που εμπλέκονται στη σωματική και ψυχική υγεία της γυναίκας και του παιδιού/βρέφους. Η σωστή διατροφή συμβάλλει αποτελεσματικά στην πρόληψη και τον περιορισμό των ψυχογενών διατροφικών διαταραχών.

PO.11Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΠΕΝΘΟΥΣ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝΚ. Καλέμης1, Ά. Κωσταρέλου2, Β. Παπαθανασίου, Σ. Υψηλάντη,Ά. Φραντζή, Ι. Αποστολάκη3 1Συντονιστής Εκπαίδευσης Προσφύγων ΚΦΠ Μαλακάσας, Μέλος του Αυτοτελούς Τμήματος για τον Συντονισμό και την Παρακολούθηση της Εκπαίδευσης των Προσφύγων – Υπουργείο Παιδείας και ΘρησκευμάτωνΕθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης

Page 44: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

44

2Διευθύντρια 16ου Δημοτικού Σχολείου Αχαρνών, Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης3Νηπιαγωγοί Κέντρου Φιλοξενίας Προσφύγων Μαλακάσας

Εισαγωγή: Η μετανάστευση έχει συμβάλει στον πλούτο της ποικιλομορφίας των πολιτισμών, των εθνικοτήτων και των φυλών στις αναπτυγμένες χώρες. Τα άτομα που μεταναστεύουν συχνά βιώνουν πολλαπλές πιέσεις που μπορούν να επηρεάσουν την ψυχική ευεξία τους, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας των πολιτιστικών προτύπων, των θρησκευτικών εθίμων τους και να τους προσαρμόσουν σε μια νέα κουλτούρα με αλλαγές στην ταυτότητα και την έννοια του εαυτού. Πράγματι, τα ποσοστά ψυχικής ασθένειας αυξάνονται σε ορισμένες ομάδες μεταναστών. Οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας πρέπει να προσαρμόζονται στις μοναδικές πιέσεις και τις πολιτιστικές πτυχές που επηρεάζουν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες προκειμένου να αντιμετωπιστούν καλύτερα οι ανάγκες αυτού του αυξανόμενου και ευάλωτου πληθυσμού. Σκοπός: Η παρούσα εργασία, θα επανεξετάσει τις έννοιες της μετανάστευσης, του πολιτιστικού πένθους και της πολιτισμικής ταυτότητας και θα διερευνήσει τη σχέση μεταξύ αυτών των τριών πτυχών της εμπειρίας του μετανάστη. Η σύνθετη αλληλεπίδραση της μεταναστευτικής διαδικασίας, του πολιτισμικού πένθους και της πολιτισμικής ταυτότητας μαζί με τους βιολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες, θεωρείται ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στα αυξημένα ποσοστά ψυχικής ασθένειας στην πληγείσες ομάδες μεταναστών. Υλικό και Μέθοδοι: Η μετανάστευση μπορεί να οριστεί ως η διαδικασία μετάβασης από μια χώρα, περιοχή ή τόπο διαμονής για να εγκατασταθούν σε μια άλλη. Είναι σημαντικό να προσδιοριστούν οι βασικοί κοινωνιολογικό όροι της ταυτότητας για να κατανοήσουμε την πολιτιστική ταυτότητα. Ο πολιτισμός μαθαίνεται και περνάει μέσα από γενιές και περιλαμβάνει τις πεποιθήσεις και το σύστημα αξιών μιας κοινωνίας. Ο πολιτισμός έχει περιγραφεί ως χαρακτηριστικά που είναι κοινά και δεσμεύουν τους ανθρώπους μαζί σε μια κοινότητα. Αποτελέσματα και Συμπεράσματα: Η ταυτότητα είναι το σύνολο της αντίληψης του εαυτού μας, ή πώς εμείς ως άτομα άποψη τους εαυτούς μας ως μοναδικό από τους άλλους. Η κοινωνική ταυτότητα μπορεί να θεωρηθεί ως τα πολιτισμικά καθορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, τα οποία αποδίδονται στους κοινωνικούς ρόλους, όπως ο ρόλος του όντας πατέρας, μητέρα, φίλος, εργοδότης, εργαζόμενος, κ.λπ. Η εθνικότητα αποτελεί πηγή κοινωνικής ταυτότητας. Τα ποσοστά της κατάθλιψης, φοβίες και σχιζοφρένεια είναι αυξημένα σε ορισμένες ομάδες μεταναστών. Με περαιτέρω μελέτη, η καλύτερη κατανόηση της σύνθετης αλληλεπίδρασης αυτών των πιθανών παραγόντων ευπάθειας μπορεί τελικά να οδηγήσει σε προληπτικά μέτρα και να μειώσει το βάρος της ψυχικής ασθένειας σε αυτόν τον αυξανόμενο πληθυσμό.

PO.12ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ ΨΥΧΟΓΕΝΟΥΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣΕ. Σαχπατσίδου1, Ο. Ποιμενίδης2, Ουρ. Παπαδοπούλου1, Α. Χριστάρα-Παπαδοπούλου3

1Φυσικοθεραπεύτρια2Φυσικοθεραπευτής3Καθηγήτρια Τμήματος Φυσικοθεραπείας του Διεθνούς Πανεπιστημίου ΕλλάδοςΔιεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος-Τμήμα Φυσικοθεραπείας

Page 45: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

45

Εισαγωγή: Με τον όρο «νεύρωση» αναφερόμαστε σε παροδικές λειτουργικές ψυχογενείς διαταραχές με τάση να παρατείνονται και οι οποίες εκφράζονται με ποικίλες κλινικές εκδηλώσεις, μία εκ των οποίων είναι η δυσλειτουργική αναπνοή. Η δυσλειτουργική αναπνοή χαρακτηρίζεται από μη φυσιολογικά πρότυπα αναπνοής είτε απουσία οργανικών νοσημάτων (ψυχογενούς αιτιολογίας) είτε λόγω οργανικών/φυσιολογικών αιτίων με, όχι σπάνια, δευτερογενή ψυχοσωματικά συμπτώματα. Στα αναπνευστικά συμπτώματα περιλαμβάνονται η δύσπνοια και ο υπεραερισμός, ενώ ο κατάλογος των μη αναπνευστικών συμπτωμάτων περιλαμβάνει την ζάλη και την ταχυκαρδία.Στόχος: Να προσδιοριστεί εάν ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης μπορεί να συμπεριληφθεί στην ολιστική θεραπευτική προσέγγιση παιδιών, εφήβων και ενηλίκων, οι οποίοι παρουσιάζουν δυσλειτουργική αναπνοή ψυχογενούς αιτιολογίας και εάν αυτό θα συνέβαλε στην βελτίωση της ποιότητας ζωής, καθώς οι διαταραχές αναπνοής, στάσης και κίνησης ακολουθούν τις ψυχοσυναισθηματικές διαταραχές.Μέθοδος: Η παρούσα μελέτη αποτελεί μία βιβλιογραφική ανασκόπηση με αναζήτηση άρθρων στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων MEDLINE με τις λέξεις κλειδιά: δυσλειτουργική αναπνοή, ψυχοσυναισθηματικές διαταραχές, αναπνευστική φυσικοθεραπεία, ψυχοκινητική φυσικοθεραπεία. Η τελευταία έρευνα πραγματοποιήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 2019. Επίσης αναζητήσαμε χειροκίνητα τις βιβλιογραφικές αναφορές των μελετών που συμπεριελήφθησαν στο πρώτο στάδιο.Συμπεράσματα: Θα ήταν σκόπιμο να εξεταστεί η ένταξη της φυσικοθεραπείας σε θεραπευτικά προγράμματα ατόμων με δυσλειτουργική αναπνοή ψυχογενούς αιτιολογίας. Στόχος της φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης θα είναι η αποκατάσταση του φυσιολογικού αναπνευστικού προτύπου και των ορθοστατικών διαταραχών και η διαχείριση της συναισθηματικής έντασης μέσα από ένα συνδυαστικό πρόγραμμα αναπνευστικής φυσικοθεραπείας και κινησιοθεραπείας προσαρμοσμένο στην ηλικία και στις ανάγκες του ασθενή, πάντα σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό, διότι η συναισθηματική αναστολή παρεμποδίζει την συμμετοχή του ασθενή.

PO.13Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΨΥΧΟΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΕΝΕΣΙΜΗ ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ (LAIs) ΣΕ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ Γ. Δημητριάδης1, Π. Καλαμπάκα-Σπηλιώτη1, Κ. Πικούλη1

1Ιδιωτικό ιατρείο

Εισαγωγή: Για την ανάκτηση της λειτουργικότητας των ασθενών με ψυχωσική συμπτωματολογία θεμελιώδους σημασίας έχουν, εκτός από τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, και οι ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις. Ακολουθώντας τις αρχές της βιοψυχκοινωνικής προσέγγισης της νόσου, η ψυχοεκπαίδευση θεωρείται μία καίρια παρέμβαση που συμβάλλει στην ενδυνάμωση και στη βελτίωση της λειτουργικότητας τόσο του ασθενούς όσο και της οικογένειας του. Σκοπός: Η παρούσα εργασία διερευνά την επίδραση της χρήσης ψυχοεκπαιδευτικών τεχνικών στην ποιότητα ζωής και στην αυτοεκτίμηση ασθενών ιδιωτικού ιατρείου που λαμβάνουν ενέσιμη αντιψυχωσική αγωγή μακράς δράσης. Υλικό και μέθοδοι: Το δείγμα αποτελείται από 18 ασθενείς ηλικίας 22 έως 54 ετών στους οποίους χορηγήθηκαν τα παρακάτω εργαλεία πριν και 6 μήνες μετά από την έναρξη ψυχοεκπαίδευσης: α) Rosen-berg Self Esteem Scale β) WHOQOL-BREF.

Page 46: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

46

Αποτελέσματα: Η στατιστική ανάλυση έδειξε βελτίωση στην αυτοεκτίμηση των ασθενών. Αναφορικά με την ποιότητα ζωής, εντοπίστηκε σημαντικά αυξημένη ικανοποίηση στις βασικές ανάγκες καθώς και μεγαλύτερη ψυχολογική ευεξία, ανεξαρτησία και ικανότητα για εργασία μετά από την ολοκλήρωση του ψυχοεκπαιδευτικού προγράμματος. Συμπεράσματα: Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, διαφαίνεται ότι η ψυχοεκπαίδευση επιδρά θετικά στην ποιότητα ζωής και στην αυτοεκτίμηση, τομείς που συσχετίζονται με τη μείωση πιθανότητας υποτροπών

PO.14ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΝΟΣΟΣΑ. Ανδρεόπουλος, Ι. Νηματούδης, Γ. ΤσολάκηςΓ’ Πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική Α.Π.Θ. Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ

Εισαγωγή: Είναι γνωστό ότι η επίπτωση του καπνίσματος είναι πολύ μεγαλύτερη στον πληθυσμό των ασθενών με ψυχική νόσο σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Παρότι η διακοπή του καπνίσματος θα μείωνε τον κίνδυνο της υγείας που σχετίζεται με τη χρήση του καπνού, εντούτοις υπάρχει μια σημαντική δυσκολία στο να στερήσει κανείς από τους ασθενείς αυτούς την ενισχυτική επίδραση της νικοτίνης, όπως τη σωματική ικανοποίηση, την ανακούφιση από το άγχος και τη συναισθηματική εγρήγορση.Σκοπός: Να αναφερθούν οι πιθανές ωφέλειες από τη χρήση καπνού σε ασθενείς με ψυχική νόσο.Μέθοδος: Ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων PubMed και Google Books. Αποτελέσματα: Ως πιθανές ωφέλειες από τη χρήση καπνού σε ασθενείς με ψυχική νόσο αναφέρονται:- Θετική επίδραση στη γνωσιακή λειτουργία - προσοχή - μνήμη - Βελτίωση ικανότητας αισθητηριακής επεξεργασίας - Βελτίωση στην επεξεργασία των ακουστικών ερεθισμάτων - Βελτίωση αρνητικών συμπτωμάτων σχιζοφρένειας - Βελτίωση της διάθεσης - Αγχολυτική δράση - Θετική επίδραση στη διάθεση - Καλύτερος έλεγχος παρορμητικής συμπεριφοράς- Ανακούφιση από τις παρενέργειες των αντιψυχωτικών φαρμάκων, όπως ο παρκινσονισμόςΣυμπεράσματα:- Οι ασθενείς με ψυχική νόσο είναι βαρύτατοι καπνιστές.- Στους ασθενείς αυτούς κυριαρχεί η υπόθεση ότι το κάπνισμα είναι μια μορφή αυτοχορηγούμενης

θεραπείας για να καλύψουν συμπτώματα ή παρενέργειες φαρμάκων. - Τα οφέλη του καπνίσματος δεν διαρκούν για πολύ.- Η κουλτούρα που επικρατεί στο σύστημα ψυχικής υγείας,συνέβαλε επίσης στη διαιώνιση της χρήσης

καπνού σε άτομα με ψυχικές διαταραχές. Τα ψυχιατρικά νοσοκομεία έχουν ιστορικό ανταμοιβής με τσιγάρα Οι επαγγελματίες υγείας συχνά χρησιμοποιούν τα τσιγάρα ως ενισχυτές των επιθυμητών συμπεριφορών κατά την νοσηλεία των ασθενών, γεγονός που οδηγεί σε τροποποίηση των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που σχετίζονται με το κάπνισμα.

Page 47: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

47

PO.15ΑΞΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΑ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΤΟΜΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΑΙΔΙΩΝ Ο. Χαλικιοπούλου1, Α. Ζαχαριάδου2, Ι. Πανταζή3, Α. Μπατζίνα4, Ι. Τάτσης5 1Κλινική Νευροψυχολόγος, ΕΛΕΠΑΠ 2Ψυχολόγος, ΕΛΕΠΑΠ 3Κοινωνική Λειτουργός, ΕΛΕΠΑΠ 4Παιδοψυχίατρος, Υπεύθυνη Ψυχοκοινωνικής Υπηρεσίας ΕΛΕΠΑΠ 5Φυσίατρος, Επιστημονικός Διευθυντής ΕΛΕΠΑΠ Θεσσαλονίκης

Εισαγωγή: Οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές παρουσιάζουν έναρξη κατά τη διάρκεια της νηπιακής ή παιδικής ηλικίας, στις οποίες παρουσιάζεται δυσλειτουργία ή καθυστέρηση της ανάπτυξης ικανοτήτων που σχετίζονται με τη βιολογική ωρίμανση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (Hansen,Oerbek,Petrovski, 2018). Το κάθε παιδί φέρει τις δικές του δυνατότητες και ελλείψεις και περνάει από τα στάδια ανάπτυξης σε διαφορετικό ρυθμό, όμως η ομαλότητα της μετάβασης των αναπτυξιακών σταδίων έχει ιδιαίτερη σημασία. Μέσω της Νευροψυχολογικής αξιολόγησης, διερευνώνται συγκεκριμένες λειτουργίες – ικανότητες του εγκεφάλου (γνωστικές ικανότητες) όπως νοημοσύνη (IQ), ανάγνωση, γραφή, μνήμη και προσοχή, γλώσσα και λεκτική ικανότητα, αναστολή, ευελιξία και οργανωτικότητα.Σχεδόν το 50% των περιστατικών συνοδεύονται από ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες, που εάν δεν αντιμετωπιστούν λαμβάνουν χρόνια μορφή (Hronis,Roberts&Kneebone, 2016).Σκοπός: Η συγκεκριμένη εργασία αποσκοπεί στην παρουσίαση των γνωστικών προφίλ παιδιών με νευροαναπτυξιακές διαταραχές, καθώς και στην πρόταση ενσωμάτωσης των επιμέρους γνωστικών ικανοτήτων του παιδιού σε συνάρτηση με την εξατομικευμένη ψυχοθεραπευτική παρέμβαση.Υλικό και μέθοδοι: Αξιολογήθηκαν πάνω από 50 παιδιά στην ΕΛΕΠΑΠ Θεσσαλονίκης με συστοιχίες Νευροψυχολογικής εκτίμησης. Θα αναφερθούν αναλυτικά τα ψυχομετρικά εργαλεία κατά την παρουσίαση. Αποτελέσματα: Θα παρουσιαστεί μία πρόταση νευροψυχοθεραπείας παιδιού. Επιγραμματικά, στοχεύουμε στη συσχέτιση: 1) ενεργούς μνήμης με τη χρήση οπτικών ερεθισμάτων και επανάληψη θεραπευτικής ρουτίνας, 2) τις εκτελεστικές λειτουργίες με την οργάνωση της θεραπευτικής συνεδρίας, κανόνων και προσδοκιών, 3) της συγκέντρωσης με τη θετική ανατροφοδότηση και 4) της μνήμης - μάθησης με το συμβολικό παιχνίδι, την άμεση ανατροφοδότηση και τη διαμόρφωση συμπεριφοράς. Συμπεράσματα: Η αρχική πρόταση του συνδυασμού συναισθηματικών και γνωστικών δυσκολιών σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο μπορεί να ενισχύσει την ολιστική παρέμβαση παιδιών με νευροαναπτυξιακές διαταραχές.

PO.16ΣΤΗΡΙΞΗ/ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΨΥΧΙΚΑ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝΑ. Ζαχαριάδου1, Ο. Χαλικιοπούλου2, Ι. Πανταζή3, Α. Μπατζίνα4, Ι. Τάτσης5

1Ψυχολόγος ΕΛΕΠΑΠ2Νευροψυχολόγος ΕΛΕΠΑΠ3Κοινωνική Λειτουργός ΕΛΕΠΑΠ4Παιδοψυχίατρος ΕΛΕΠΑΠ5Φυσίατρος, Επιστημονικός Διευθυντής ΕΛΕΠΑΠ Θεσσαλονίκης

Εισαγωγή: Ένα θέμα που διαπραγματεύονται πολύ συχνά οι ειδικοί ψυχικής υγείας είναι η ανάγκη

Page 48: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

48

στήριξης των οικογενειών με παιδιά που πάσχουν από μία ψυχική ασθένεια καθώς και οι δυσκολίες που προκύπτουν στη συνεργασία τους.Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αναδείξει τις ανάγκες και τις δυσκολίες που βιώνει μία οικογένεια η οποία έχει ένα παιδί με μία ψυχική ασθένεια και πώς αυτή η κατάσταση επηρεάζει όλο το σύστημα της οικογένειας Υλικό και μέθοδοι: Στην ΕΛΕΠΑΠ Θεσσαλονίκης ο ψυχολόγος πέρα από τις ατομικές και ομαδικές ψυχοθεραπείες σε παιδιά και εφήβους κάνει και ατομικές συμβουλευτικές συνεδρίες με γονείς καθώς επίσης και ομάδες γονέων τόσο στα πλαίσια των εξωτερικών θεραπευτικών προγραμμάτων όσο και στο σχολικό πλαίσιο της Πρώιμης Παρέμβασης, οποίες στόχο έχουν τη στήριξη των γονέων, την ενίσχυση του γονείκού τους ρόλου και την ενημέρωση τους σχετικά με θέματα ψυχικής υγείας. Αποτελέσματα: Μετά από ένα χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του οποίου οι οικογένειες λαμβάνουν την ανάλογη ψυχοθεραπευτική στήριξη, γίνεται ολοένα και πιο ομαλή η προσαρμογή των γονέων στα νέα δεδομένα και τις ανάγκες που καλούνται να καλύψουν οι γονείς των παιδιών με μία ψυχική ασθένεια ή αναπηρία. Γίνεται επεξεργασία δύσκολων θεμάτων και συναισθημάτων με αποτέλεσμα να διευκολύνεται ο δρόμος προς την αποδοχή και τη νοηματοδότηση ορισμένων καταστάσεων κάτι το οποίο θέτει και πάλι τους γονείς υπεύθυνους για έναν ενεργό ρόλο στην ολόπλευρη στήριξη του παιδιού τους. Συμπεράσματα: Συμπεραίνεται η αναγκαιότητα της στήριξης/συμβουλευτικής σε όλη την οικογένεια και όχι μόνο στο άτομο το οποίο πάσχει έτσι ώστε να διευκολύνεται η προσαρμογή όλων των μελών στη πραγματικότητα της ψυχικής ασθένειας και των δυσκολιών που προκύπτουν.

PO.17Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΨΥΧΟΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΠΟΥ ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΝ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΨΥΧΩΣΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΣΕ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣΚ. Πικούλη1, Π. Καλαμπάκα-Σπηλιώτη1, Γ. Κωνσταντακόπουλος1,2, Μ. Σταμούλη1, Κ. Μπράζα1, Μ. Οικονόμου1

1Κέντρο Κοινοτικής Ψυχικής Υγιεινής Καισαριανής-Βύρωνα, Α’ Ψυχιατρική ΕΚΠΑ, Αιγινήτειο Νοσοκομείο2Department of Psychosis Studies, Institute of Psychiatry, Psychology and euroscience, King’s College London, UK

Εισαγωγή: Το οικογενειακό σύστημα είναι μία σημαντική πηγή υποστήριξης για τον ασθενή με ψυχωσική συνδρομή, συμβάλλοντας στην πρόληψη υποτροπών. Ωστόσο, η παρατεταμένη γεμάτη προκλήσεις φροντίδα συχνά οδηγεί στην επιβάρυνση των μελών της οικογένειας, εγείροντας τον κίνδυνο εμφάνισης ψυχοπαθολογικών εκδηλώσεων.Σκοπός: Η εργασία διερευνά την αποτελεσματικότητα της ψυχοεκπαίδευσης κατ’ οίκον στην επιβάρυνση οικογενειών ασθενών που πάσχουν από Σχιζοφρένεια και λαμβάνουν ενέσιμη αντιψυχωτική αγωγή.Υλικό και μέθοδος: Το δείγμα αποτελείται από τις οικογένειες 32 ασθενών με Σχιζοφρένεια που είναι χρήστες των υπηρεσιών ενός Κέντρου Κοινοτικής Ψυχικής Υγιεινής και λαμβάνουν ενέσιμη αντιψυχωτική αγωγή. Διενεργούνταν ανά εξάμηνο, κατ’οίκον επισκέψεις μία φορά τον μήνα βάση του πρωτοκόλλου της κλινικής ντεπό που εστίαζαν στην ενημέρωση για τη νόσο, στην επίλυση προβλημάτων και στην αποφόρτιση αρνητικών συναισθημάτων. Πριν και μετά την έναρξη των κατ’ οίκον επισκέψεων δόθηκε στους φροντιστές η Κλίμακα Εκτίμησης της Επιβάρυνσης.

Page 49: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

49

Αποτελέσματα: Σημειώθηκε μείωση, ειδικά στις διαστάσεις της Προσωπικής Έντασης, της Διατάραξης Δραστηριοτήτων και της Ενοχής. Συμπεράσματα: Καθώς η Σχιζοφρένεια δεν επηρεάζει μόνο τον ίδιο τον πάσχοντα αλλά και την οικογένεια που επωμίζεται τη φροντίδα του, η οργάνωση υπηρεσιών κοινωνικής υποστήριξης, όπως η διενέργεια ψυχοεκπαίδευσης κατ’ οίκον, ίσως είναι ένα σημαντικό εργαλείο στη σφαιρική αντιμετώπιση ασθενών με χρόνια ψυχωσική συνδρομή.

PO.18ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΦΗΒΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟΖ. Καλογεράκης1, Ε. Λαζαράτου1, Δ. Δικαίος1, Γ. Τουλούμη2,Μ. Οικονόμου1

1Α’ Ψυχιατρική Κλινική, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών2Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εισαγωγή: Η σωματική επιθετικότητα στην εφηβεία, αποτελώντας τις περισσότερες φορές την κύρια μορφή (σχολικού) εκφοβισμού, είναι ένα πολύπλευρο φαινόμενο με βιολογικές, ψυχολογικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές ρίζες, που συχνά απασχολεί ειδικούς ψυχικής υγείας, εκπαιδευτικούς και γονείς. Σκοπός. Η μελέτη αυτή σκοπό έχει τη διερεύνηση των (ατομικών, κοινωνικών, οικογενειακών, εκπαιδευτικών) παραμέτρων που συνδράμουν στην ενίσχυση της σωματικής επιθετικότητας κατά την εφηβεία. Υλικό και μέθοδοι: Στη μελέτη συμμετείχαν 2050 έφηβοι, που φοιτούσαν στη Δευτέρα τάξη Γυμνασίου και Δευτέρα τάξη Λυκείου, σε 49 τυχαία επιλεγμένα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία της Αττικής. Η εκτίμηση της σωματικής επιθετικότητας των εφήβων στηρίχθηκε στη σχετική (εννέα ερωτήσεων) υποκλίμακα του Buss- Perry Aggression Questionnaire. Για τον προσδιορισμό των προβλημάτων/ δυσκολιών ψυχικής υγείας των συμμετεχόντων, χορηγήθηκε το Strengths and Difficulties Questionnaire. Πληροφορίες αναφορικά με τα κοινωνικοδημογραφικά και οικογενειακά χαρακτηριστικά των εφήβων συλλέχθηκαν μέσω της συμπλήρωσης σχετικού αυτοσχέδιου ερωτηματολογίου.Αποτελέσματα: Από τη διερεύνηση των ατομικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών των συμμετεχόντων προέκυψε ότι το (άρρεν) φύλο και η (μεγαλύτερη) ηλικία σχετίζονται με την εμφάνιση (υψηλότερων επιπέδων) σωματικής επιθετικότητας. Επιπρόσθετα, τόσο η ενασχόληση των εφήβων με τον αθλητισμό, όσο και η (χαμηλή ετήσια) σχολική τους επίδοση, βρέθηκαν να σχετίζονται με τη σωματική επιθετικότητα. Θετική αναδείχθηκε και η συσχέτιση ανάμεσα στη σωματική επιθετικότητα των συμμετεχόντων και στην εμφάνιση προβλημάτων διαγωγής και υπερκινητικότητας. Συμπεράσματα: Η σωματική επιθετικότητα μπορεί να αποτελέσει ένα σοβαρό πρόβλημα, τόσο για τον έφηβο όσο και για την ευρύτερη σχολική κοινότητα και για τον λόγο αυτόν οι παράμετροι που ενοχοποιούνται για την εκδήλωση/ ενίσχυσή της θα πρέπει να τυγχάνουν ιδιαίτερης προσοχής.

Page 50: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

50

PO.19ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟ ΦΥΛΙΚΗ ΑΣΥΜΦΩΝΙΑ ΦΑΙΝΟΤΥΠΟΥ ΜΕ ΓΟΝΟΤΥΠΟΚ. Δημουλάς, Ε. Δημουλάς, Έ. Βέλλιου, Θ. Παπαδημητρίου, Π. Τάσκα,Ν. - Φ. Αγραφιώτη, Στ. Θηβαίου, Δ. Μπαρμπάκας, Β. Εξάρχου,Β. Ζησοπούλου, Α. Δήμου, Ε. - Χ. Δροσινού, Κ. Ζαμπάκας,Χ. Αυγερινίδης, Δ. ΛιόβαςΑνοιχτή διεπιστημονική Ομάδα Εργασίας Ψυχοβιοαναλυτικής Έρευνας “εκ των υστέρων”

Τα φύλα είναι διακριτά, αλλ’ αυτό πολύ λίγο ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, καθώς, ακόμα και μέσα στην ομάδα των αντρών και των γυναικών, παρατηρούνται πλείστες όσες αποκλίσεις, όσον αφορά σε σωματικούς χαρακτήρες [πρωτεύοντες (γεννητικά μέρη: σπερματικό επιθήλιο, πόροι, γεννητικός ύβος, γεννητική σχισμή), δευτερεύοντες (στήθος / μαστός, τρίχωμα, καρωτίδα / φωνή, λεκάνη, σκελετός / μύες)], σεξουαλικό ένστικτο (τάση, τρόπος πλησιάσματος, αισθήσεις, ενεργητικότης) και συμπεριφορά (αισθηματική ζωή, νοητικές ικανότητες, απασχόληση, ντύσιμο) των ανθρώπων. Στόχος μας ήταν να έχουμε ασφαλέστερη άποψη, για την ψυχοβιοπαθολογία των προσώπων, τα οποία θα αποτελούσαν το αντικείμενο της μηνιαίας περιοδικής σειράς μας «Η Ψυχοβιοπαθολογία στην Ιστορία» (εκατοντάδες προσωπικότητες, ιδιαίτερου ψυχοφυλοβιοπαθολογικού ενδιαφέροντος, από την παγκόσμια ιστορία). Ευρέθηκε (περιγραφική / στατιστική / ερμηνευτική, μέθοδος), ότι η, κατά το φύλο, συμπεριφορά φτάνει (κατά τα ανάμικτα, ψυχοσωματικά, ιδιώματα του ατόμου) τους 43.046.721 τύπους, οι οποίοι μπορούν να συμποσωθούν, αδρομερώς, σε 81 συνδυασμούς, επιφανειακά, μόνον, διαφοροποιούμενοι στα δύο φύλα, της διαφοροποίησης εδραζόμενης στο χρωμοσωμικό μωσαϊκό, που εκφράζετται μέσω των ορμονών του φύλου, σε μίξη, ανάμεσά τους. Δεν υπάρχουν δύο φύλα, αλλ’ ο «άνθρωπος», που συμβαίνει να εκτελεί λειτουργίες, που, κατά το φύλο, κινούνται σε ένα συνεχές, τα δύο άκρα του οποίου καταλαμβάνουν το (θεωρητικά) απόλυτα αρσενικό και το (θεωρητικά) απόλυτα θηλυκό, μεταξύ των οποίων υπάρχει η μίξη του αρσενικού προς το θηλυκό και του θηλυκού προς το αρσενικό. Ο φαινομενικός διαχωρισμός των ανθρώπων σε δύο φύλα πολύ λίγο φαίνεται να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, όπως αυτή υπαγορεύεται από το βιοψυχολογικό υπόστρωμα του καθενός. Η διάκριση «άντρας – γυναίκα» πρέπει να αντικατασταθεί από το συνεχές «αρσενικό – θηλυκό».

PO.20ΑΠΟΑΣΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΑΤΑΛΟΓΙΣΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ:ΔΙΚΑΙΩΜΑ Ή ΟΥΤΟΠΙΑΣτ. Ρεντούμη, Ε. - Μ. Σακελλαρίου, Μ. Μαρκοπούλου Τμήμα Ψυχιατροδικαστικής, ΓΝΘΓ. Παπανικολάου-ΨΝΘ, Οργανική Μονάδα Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Σκοπός: Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Ν4509/2017 σχετικά με τα μέτρα θεραπείας ατόμων που απαλλάσσονται από ποινή λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής προάγεται ως βασικός άξονας η εξασφάλιση της θεραπείας, εγκαταλείπεται η ιδέα του παρωχημένου εγκλεισμού σε ασυλικές μονάδες, εξασφαλίζεται συνάμα η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των δραστών αλλά και των τρίτων. Στόχος πλέον είναι η θεραπευτική φύλαξη υπό το πρίσμα της ασφάλειας να εμπλουτιστεί με τις σύγχρονες επιστημονικές προσεγγίσεις για την ψυχιατρική περίθαλψη, ως παροχή υπηρεσιών υγείας αλλά και κοινωνικής επανένταξης.

Page 51: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

51

Υλικό: Δεδομένα για την αναφορά μας συλλέχθηκαν από το Τμήμα Ψυχιατροδικαστικής του Ψ.Ν.Θ.Αποτελέσματα: Παρατηρήθηκε μείωση του αριθμού νοσηλευόμενων τα τελευταία έτη σύμφωνα με την τροποποίηση και αντικατάσταση του άρθρου 70ΠΚ (21 ασθενείς εξήλθαν). Ωστόσο 8 ασθενείς παραμένουν εκουσίως, μετά τον αποχαρακτηρισμό τους, διότι είχε υπερβεί ο χρόνος νοσηλείας τον ανώτατο προβλεπόμενο χρόνο από τον νόμο. Οι ασθενείς παραμένουν μέχρι την εύρεση κατάλληλης θέσης σε Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης. Ασθενείς παραμένουν πλέον του έτους στην κλινική αναμένοντας την επανένταξή τους.Συμπεράσματα: Είναι φανερή η ανάγκη ανάπτυξης Ψυχιατροδικαστικών Δομών στην κοινότητα, προς υποδοχή αποχαρακτηρισμένων ατόμων με ελλιπές υποστηρικτικό περιβάλλον, καθώς είναι πλέον έκδηλη η ανεπάρκεια δομών, αλλά και η διστακτικότητα στην υποδοχή ασθενών λόγω ιστορικού εγκλημάτων. Προκύπτουν επίσης ζητήματα όσον αφορά την θεραπεία- πρόοδο- ελαχιστοποίηση υποτροπών- διατήρηση λειτουργικότητας, προκαλούμενα από τη λίμναση των ασθενών αυτών εξαιτίας ανεπάρκειας προώθησής τους.

PO.21ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΟ ΟΡΟ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ Ν4509/2017 ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΨΝΘΕ.-Μ. Σακελλαρίου, Σ.Ρεντούμη, Μ. ΜαρκοπούλουΤμήμα Ψυχιατροδικαστικής, ΓΝΘΓ. Παπανικολάου-ΨΝΘ, Οργανική Μονάδα Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Εισαγωγή: Ο Ν4509/2017 προβλέπει πως για τους κατηγορούμενους που εμφανίζουν ψυχική ή διανοητική διαταραχή ως περιοριστικός όρος είναι δυνατόν να διατάσσεται ένα από τα μέτρα του άρθρου 69 Ποινικού Κώδικα και συγκεκριμένα η νοσηλεία στο Τμήμα Ψυχιατροδικαστικής για την Βόρειο Ελλάδα, αντί της φυλάκισης, με σκοπό την προαγωγή της υγείας.Σκοπός: Η διερεύνηση των αναγκών που χρειάζεται να καλύψει το Τμήμα Ψυχιατροδικαστικής λόγω της αλλαγής του νόμου, ο προβληματισμός σχετικά με το πόσο ωφελεί η διαδικασία αυτή στην επίτευξη θεραπευτικού αποτελέσματος καθώς και ερωτήματα για την ασφάλεια των ήδη νοσηλευόμενων. Υλικό και δεδομένα: προέκυψαν από το αρχείο ασθενών του Τμήματος Ψυχιατροδικαστικής του ΨΝΘ το χρονικό διάστημα από 1/1/2018 έως και σήμερα.Αποτελέσματα: Πραγματοποιήθηκαν μέχρι σήμερα 6 εισαγωγές από την έναρξη εφαρμογής του νέου νόμου και συγκεκριμένα ασθενείς όλοι με ιστορικό ψύχωσης και χρήσης συνήθως (5/6) με προηγούμενες νοσηλείες. Πρόκειται για 5 άνδρες και μία γυναίκα με ηλικίες από 27 έως 48 ετών. Τα εγκλήματα αφορούσαν σε τρεις περιπτώσεις ληστεία, σε δύο απόπειρες ανθρωποκτονίας και μία ανθρωποκτονία. Παρατηρήθηκαν δυσκολίες στην προσαρμογή των ασθενών ιδιαίτερα αυτών με ιστορικό χρήσης, λόγω των στοιχείων της προσωπικότητας στο περιβάλλον της κλινικής. Συζήτηση: Προκύπτουν σαφώς ερωτήματα κατά πόσο είναι δυνατή η διαχείριση της επικινδυνότητας σε χρόνο τόσο κοντά στο έγκλημα, δίχως το αυστηρό πλαίσιο φύλαξης που εφαρμόζεται στα Σωφρονιστικά καταστήματα. Επίσης είναι εύλογο να θεωρήσει κανείς πως ο αριθμός αυτός πιθανόν να βαίνει αυξανόμενος με την ευρύτερη εφαρμογή του νόμου, καθώς αυτός γίνεται γνωστός.

Page 52: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

52

PO.22ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ - ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΤΑ ΦΥΛΟ Α. Θεοφυλίδης, Μ. Σοφολόγη, Κ. Φουντουλάκης, Ι. ΝηματούδηςΓ’ ψυχιατρική κλινική ΑΠΘ

Εισαγωγή: Δύο βασικές νευροψυχολογικές δοκιμασίες για την αξιολόγηση των γνωστικών λειτουργιών των ψυχιατρικών ασθενών στην καθημερινή κλινική πρακτική είναι η FAB (frontal assessment battery), και η MMSE (mini mental state examination).Στόχος: Η παρούσα μελέτη αφορά την διερεύνηση και σύγκριση των επιδόσεων δύο ομάδων ασθενών(ανδρών και γυναικών) με διάγνωση σχιζοφρένειας σε δύο δοκιμασίες νευροψυχολογικής αξιολόγησης (Fab και MMSE). Υλικό: Η μελέτη περιελάμβανε 54 εσωτερικούς ασθενείς της Γ’ πανεπιστημιακής ψυχιατρικής κλινικής του ΑΠΘ.Μέθοδος: Χορηγήθηκαν η FAB και η MMSE και στις δύο ομάδες και συσχετίσαμε τις βαθμολογίες με το φύλο και την ηλικία. Η στατιστική ανάλυση έγινε με το SPSS v.19. Για τις κατηγορικές μεταβλητές εφαρμόστηκαν δοκιμασίες Chi-square και για να διερευνηθεί η συσχέτιση μεταξύ των βαθμολογιών FAB και MMSE χρησιμοποιήθηκαν συσχετίσεις Spearman.Αποτελέσματα: Παρουσιάστηκε ιδιαίτερα χαμηλή επίδοση όλων των ασθενών με σχιζοφρένεια στην δοκιμασία FAB. Οι επιδόσεις στην δοκιμασία MMSE ήταν υψηλότερες για τους άνδρες ασθενείς στην ηλικία 19-25 ετών.Συμπέρασμα: οι ασθενείς με σχιζοφρένεια ανεξάρτητα με το φύλο ή την ηλικία τους παρουσίασαν χαμηλές επιδόσεις στο FAB το οποίο αποτελεί νευροψυχολογική κλινική δοκιμασία πρώτης γραμμής, δίνει χρήσιμες πληροφορίες για την εκτελεστική λειτουργία και αποτελεί μια σύντομη δοκιμασία η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνεται στην συστοιχία των ψυχομετρικών δοκιμασιών της συγκεκριμένης ομάδας ψυχιατρικών ασθενών.

PO.23ΑΠΟΚΛΙΝΟΝΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΩΝ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝΑ. Θεοφυλίδης, Β. Καρακάση, Γ. Καρακατσούλης, Μ. Σοφολόγη,Κ. Φουντουλάκης, Ι. ΝηματούδηςΓ’ ψυχιατρική κλινική Α.Π.Θ.

Εισαγωγή: Τα χαρακτηριστικά του λόγου των ατόμων με σχιζοφρένεια είναι η αλαλία, η βωβότητα, η αφωνία και η αφημία (Ουλής, 2010). Ακόμη, σε περιπτώσεις με κατατονική συμπτωματολογία είναι πιθανόν να παρατηρηθεί αλογία η οποία σχετίζεται με τη φτωχή σκέψη, όπως επίσης και ηχολαλία (Ουλής, 2010). Οι διαταραχές επικοινωνίας αποτελούν μέρος της κλινικής εικόνας των ασθενών με σχιζοφρένεια, οι οποίοι εμφανίζουν κυρίως δύο είδη γλωσσικών διαταραχών: α)αδυναμία διατήρησης θέματος και β) σχιζοφασία. Η πρώτη φαίνεται να σχετίζεται με την αποδιοργάνωση της εκτελεστικής λειτουργίας και της πραγματολογίας, ενώ η δεύτερη εμφανίζει παρόμοια στοιχεία με αυτά της αφασίας και ακατάληπτη ομιλία (Περιτογιάννης, 2010) (Ουλής, 2010). Σκοπός: Η παρούσα μελέτη είχε ως στόχο να εξακριβώσει στην πράξη κάποια από τα προαναφερθέντα αποκλίνοντα χαρακτηριστικά του λόγου σε ένα συγκεκριμένο δείγμα ασθενών με σκοπό τη εξαγωγή

Page 53: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

53

ποιοτικών συμπερασμάτων ως προς τις επιπτώσεις αυτών στη λειτουργικότητα της επικοινωνίας τους.Μέθοδος: Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του γενικού νευροψυχολογικού ελέγχου των εσωτερικών ασθενών της Γ’ ψυχιατρικής κλινικής του ΑΠΘ με τη μορφή κλινικής παρατήρησης 48 ασθενών με σχιζοφρένεια. Η αξιολόγηση βασίστηκε στα τεστ ενηλίκων Διαγνωστικής Εξέτασης της Βοστώνης για την Αφασία (BDAE) και Examining for Aphasia – 4η έκδοση (EFA – 4) και στο πρότυπο σημασιολογίας και πραγματολογίας των Bloom & Lahey. Εκτιμήθηκαν: οι σημασιολογικές και πραγματολογικές ικανότητες, ο αφηγηματικός και ο αυτόματος λόγος ενώ δόθηκε έμφαση στην εξέταση της παραγωγής και έκφρασης του προφορικού λόγου των εξεταζόμενων.Συμπεράσματα: Ο λόγος των ατόμων με σχιζοφρένεια επηρεάζεται και αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τις διαταραχές της σκέψης με κύριο χαρακτηριστικό την αποδιοργάνωση, ενώ οι τομείς που φαίνονται να πλήττονται περισσότερο είναι η πραγματολογία, η σημασιολογία και σε μικρότερο βαθμό η σύνταξη ειδικά όταν εμπλέκονται γνωστικά απαιτητικές δοκιμασίες.

PO.24ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΤΑ ICD-10 ΝΟΣΗΛΕΥΟΜΕΝΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤA ΕΤH 2018 - 2019 ΣΤΗ Γ’ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΠΘΑ. Θεοφυλίδης, Κ. Πάλλα, Μ. Σοφολόγη, Γ. Καρακατσούλης,Κ. Φουντουλάκης, Ι. ΝηματούδηςΓ’ ψυχιατρική κλινική Α.Π.Θ.

Εισαγωγή: Τα έτη 2018 – 2019 (Σεπτέμβριος 2018 έως Σεπτέμβριος 2019) νοσηλεύθηκαν στην Γ’ Ψυχιατρική κλινική του ΑΧΕΠΑ 351 ασθενείς. Η εισαγωγή τους έγινε στις περισσότερες περιπτώσεις κατά την ημέρα εφημερίας της κλινικής εκουσίως ή ακουσίως.Σκοπός: Η εργασία επιχειρεί να καταγράψει τα κλινικο-επιδημιολογικά χαρακτηριστικά ως προς τη διάγνωση των ασθενών, που νοσηλεύτηκαν την προαναφερόμενη χρονική περίοδο στην Γ’ πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική του Α.Π.Θ.Μέθοδος: Μελετήθηκε το σύνολο των ασθενών (Ν = 351)που νοσηλεύτηκαν το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, όπως αυτό καταγράφηκε στο αρχείο της κλινικής. Οι παράμετροι που εξετάστηκαν ήταν το φύλο, η ηλικία, το καθεστώς νοσηλείας και η διάγνωση εξόδου κατά ICD-10.Υλικό: έγινε επεξεργασία των στοιχείων που έχουν καταγραφεί στο βιβλίο της κλινικής.Αποτελέσματα: Οι διαγνώσεις εξόδου με το μεγαλύτερο αριθμό ατόμων ως προς το φύλο σύμφωνα με το ICD-10 ήταν: F20-F29 (σχιζοφρένεια, σχιζότυπη διαταραχή, παραληρητικές διαταραχές) για τους άντρες (n=85, 23,4%) και για τις γυναίκες (n=54, 13,5%), F30-F39 (διαταραχές της διάθεσης) για τους άντρες (n=42, 11,3%) και για τις γυναίκες (n=57, 13,5%). Το ποσοστό ασθενών που εξήλθαν αυτοβούλως χωρίς τελική διάγνωση, λόγω μη ολοκλήρωσης του κλινικοεργαστηριακού ελέγχου, είναι για τους άντρες (n=17, 4,3%) και για τις γυναίκες (n=9, 3,8%). Οι διαγνώσεις εξόδου ως προς ηλικία δείχνουν ότι οι μικρότεροι ασθενείς κατατάσσονται στις διαγνώσεις F50 -F59 (n=9), F20-F29 (n=166) ενώ οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ανήκουν στις διαγνώσεις F00-F09 (n=44). Οι ασθενείς με καθεστώς ακούσιας νοσηλείας λαμβάνουν συνήθως εξιτήριο με διάγνωση F20-F29 (n=82) και F60-F69 (n=26), ενώ οι ασθενείς με καθεστώς εκούσιας νοσηλείας λαμβάνουν συνήθως εξιτήριο με διάγνωση F30-F39 (n=70) και F20-F29 (n=42). Οι ασθενείς που έλαβαν εξιτήριο με διάγνωση F20-F29 ήταν συχνά άντρες, μικρότεροι σε ηλικία και νοσηλεύθηκαν με καθεστώς ακούσιας νοσηλείας. Αυτοί που έλαβαν διάγνωση F30-F39 νοσηλεύθηκαν εκουσίως και ήταν μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας, ενώ οι μεγαλύτεροι έλαβαν διάγνωση F00-F09.Συμπεράσματα: παρατηρείται μια σταθερά αυξητική τάση εισαγωγών σε σχέση με τα προηγούμενα

Page 54: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

54

έτη, καθώς και μικρή αύξηση των ακούσιων εισαγωγών σε σύγκριση με την αντίστοιχη προηγούμενη χρονική περίοδο, η επικρατέστερη ποσοτικά διάγνωση εξόδου κατά ICD 10 παραμένει η F20 – F29, ενώ οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ασθενείς (n=32 >70 χρονών, 8,9%) έλαβαν διάγνωση F00-F09.

PO.25ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΥΝΘΕΤΙΚΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΟΥ ΟΥΣΙΑΣΑ. Θ. Θεοφυλίδης, Κ. Ράντης, Ε. Παπουτσής, Ι. Διακογιάννης,Κ. Φουντουλάκης, Ι. Αλ. ΝηματούδηςΓ’ πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική, A.Π.Θ.

Εισαγωγή: Αρκετές από τις συνθετικές ουσίες που χρησιμοποιούνται από τους χρήστες σήμερα προέρχονται από φαρμακευτικά προϊόντα, μεταξύ αυτών το γ-υδροξυβουτυρικό άλας (GHB) το οποίο παρουσιάζει ενδιαφέρον, διότι συνδέεται με ένα ιδιαίτερο φάσμα αποτελεσμάτων νευρογνωσιακής έκπτωσης.Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να δείξει τα ελλείμματα γνωστικών ικανοτήτων σε ασθενή με ιστορικό χρήσης GHB. Μέθοδος: Παρουσιάζεται η περίπτωση νεαρού άνδρα 26 ετών ο οποίος εξετάστηκε από την υπηρεσία εξαρτήσεων της Γ’ψυχιατρικής κλινικής του ΑΠΘ, διασυνδετικά κατά την νοσηλεία του στην παθολογική κλινική του γενικού νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ.Υλικό: Ο βασικός στόχος της νευροψυχολογικής εκτίμησης του κ. Ζ.Π. ήταν η διερεύνηση πιθανών γνωστικών ελλειμμάτων με τη βασική συστοιχία δοκιμασιών του νευροψυχολογικού εργαστηρίου της Γ’ ψυχιατρικής κλινικής του ΑΠΘ, η οποία εξετάζει τα μείζονα σημεία της γνωστικής συμπεριφοράς και απόδοσης. Συγκεκριμένα εκτιμήθηκαν: τα επίπεδα προσοχής και συγκέντρωσης, η οπτική αντίληψη, η ικανότητα μάθησης, παράμετροι της μνήμης, οι λεκτικές λειτουργίες και οι ακαδημαικές δεξιότητες, η οπτικο-χωρική και οπτικο-κατασκευαστική ικανότητα, η αφηρημένη σκέψη, η ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών, η ικανότητα σχηματισμού εννοιών, και οι εκτελεστικές λειτουργίες.Αποτελέσματα: Από το ιστορικό και την πορεία ανάκαμψης του ασθενούς δεν προέκυψε η ανάγκη υπέρβασης της βασικής συστοιχίας αξιολόγησης των γνωστικών ικανοτήτων και προσθήκη εξειδικευμένων δοκιμασιών. Δεδομένης της ικανότητας του GHB να προκαλέσει απώλεια της συνειδητότητας, η χρήση του έχει τη δυνατότητα σε μακρόχρονη χρήση (2 έτη) να προκαλέσει βλάβη στις ψυχοκινητικές και γνωστικές δεξιότητες και συμπτώματα του ψυχοπαθολογικού φάσματος.

PO.26ALZHEIMER DISEASE AND CHRONIC TRAUMATIC ENCEPHALOPATHYA. Theofilidis, M. Sofologi, K. Fountoulakis, I. NimatoudisAristotle University of Thessaloniki

Introduction: Chronic Traumatic Encephalopathy is known as a severe neurodegenerative condition leading to premature dementia who have received mild to moderate head injuries (athletes contacting sports). Related epidemiological studies associate Alzheimer’s dementia and prognostic cognitive deficits in adulthood with athletic head injuries that occurred during childhood, adolescence, or early adulthood. Aim: A structured bibliographic review was conducted to assess the relationship between chronic trau-matic encephalopathy and Alzheimer’s dementia manifested in later life. Exploring this relationship was the question we are trying to answer.

Page 55: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

55

Method: The bibliography was searched using the Pubmed and Googlescholar databases using the keywords “brain injury,” “punch-drunk,” “dementia of boxers”, “Alzheimer’s dementia”. The study was limited to the English text and included studies on the two diseases.Results: Initial search for bibliography resulted in 34 related articles that included the relevant keywords. A careful analysis led us to 16 articles published in peer-reviewed journals which we felt fit to draw con-clusions. Conclusions: Evidence suggests that there may be a correlation between recurrent cranial injuries leading to chronic traumatic encephalopathy and Alzheimer’s dementia, but there is insufficient evidence to answer the research question. We conclude that further research in this direction should be carried out and that a strict standard set of diagnostic criteria, neurological and psychiatric testing, as well as special-ized neuropsychological testing, should be carried out with a record of the cognitive deficits over time.

PO.27ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΛΟΙΜΩΞΗ HIVΑ. Θεοφυλίδης, Γ. Κωνσταντινίδης, Θ. Τέγος, Ι. ΝηματούδηςΠανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ

Εισαγωγή: Ασθενείς που έχουν προσβληθεί από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας παρουσιάζουν ελλείμματα στις γνωστικές λειτουργίες που εντοπίζονται περισσότερο σε αλλοιώσεις του μετωπιαίου φλοιού. Τα ελλείμματα αυτά υποδηλώνουν την ανάγκη για κατάλληλες κλινικές δοκιμασίες νευροψυχολογικής εκτίμησης προκειμένου να αξιολογηθεί η γνωστική τους λειτουργία κατά τη διάρκεια της θεραπείας τους. Σκοπός: Σε αυτή τη μελέτη, διερευνούμε τις συνέπειες της χορήγησης της δοκιμασίας FAB (Frontal Assess-ment Battery) ως μιας απλής και σύντομης κλινικής δοκιμασίας διαλογής. Μέθοδος: Συγκεντρώθηκαν δεδομένα από 2 ομάδες: μια ομάδα ασθενών με λοίμωξη HIV που υποβάλλονταν σε θεραπεία cART στο πανεπιστημιακό γενικό νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ- Θεσσαλονίκης και από μια ομάδα ελέγχου. Οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε σύντομη νευρογνωστική αξιολόγηση με τρείς σύντομες δοκιμασίες: FAB, MOCA (Μontreal Cognitive Assessment) και MMSE (Mini Mental State Exam). Αποτελέσματα: Με βάση τις επιδόσεις στις τρείς συστοιχίες, οι ασθενείς με ΗΙV σημείωσαν χαμηλότερη βαθμολογία από την ομάδα ελέγχου στις εκτελεστικές λειτουργίες. Οι τρεις δοκιμασίες βρέθηκε ότι συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό μεταξύ τους, και το MOCA αποτελεί παράγοντα πρόβλεψης για τις βαθμολογίες της δοκιμασίας FAB. Κατά τη μέτρηση της ευαισθησίας των 3 δοκιμασιών διαπιστώσαμε ότι η FAB ήταν η πιο ευαίσθητη μεταξύ των τριών. Συμπεράσματα: Η δοκιμασία FAB μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για τη νευροψυχολογική αξιολόγηση, αλλά δεδομένης της ποικίλης φύσης του γνωστικού προφίλ των ασθενών με HIV, θα πρέπει να συνοδεύεται από ένα σύντομο εργαλείο διαγνωστικής εκτίμησης για την γνωστική δυσλειτουργία όπως το Montreal Cognitive Assessment (MoCA).

Page 56: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

56

PO.28ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΣΕ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΣΑ. Θεοφυλίδης, Ι. ΝηματούδηςΓ’ Πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική Α.Π.Θ.

Εισαγωγή: Τα άτομα με σχιζοφρένεια παρουσιάζουν ελλείμματα στην προσοχή και την ψυχοκινητική ταχύτητα και τα ελλείμματα αυτά είναι εμφανή κατα την νευροψυχολογική εκτίμηση των γνωστικών ικανοτήτων των ασθενών. Σε αρκετές περιπτώσεις τα ελλείμματα αυτά παρουσιάζονται με αρκετή σοβαρότητα ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις είναι μικρότερης έκτασης. Τέτοια γνωστικά ελλείμματα παρουσιάζουν και άτομα με εγκεφαλικές βλάβες και κακώσεις και για το λόγο αυτό επικρατεί η άποψη ότι η σχιζοφρένεια είναι μια νόσος του εγκεφάλου.Σκοπός: Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εξεταστούν οι γνωστικές διεργασίες της προσοχής και της ψυχοκινητικής ταχύτητας ασθενών με σχιζοφρένεια. Η έρευνα βασίστηκε στην υπόθεση πως οι σχιζοφρενείς δεν θα παρουσιάζουν ιδιαίτερες διακυμάνσεις στα συγκεκριμένα ελλείμματα και ότι οι ανεξάρτητες μεταβλητές φύλο, ηλικία, και εκπαιδευτικό επίπεδο δεν θα διαφοροποιούν τις επιδόσεις σε συγκεκριμένες νευροψυχολογικές δοκιμασίες που χορηγούνται για την αξιολόγηση των συγκεκριμένων γνωστικών διεργασιών(προσοχή και ψυχοκινητική ταχύτητα). Μέθοδος: Χορηγήθηκαν σταθμισμένες νευροψυχολογικές δοκιμασίες σε 28 ασθενείς με σχιζοφρένεια για να εκτιμηθούν οι ικανότητες εναλλασσόμενης και επιλεκτικής προσοχής και η ψυχοκινητική ταχύτητα. Έγινε συλλογή των σκορ των συμμετεχόντων και για όλες τις αναλύσεις χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό στατιστικής ανάλυσης SPSS 19.0. Η κανονικότητα της κατανομής όλων των μεταβλητών στο συνολικό δείγμα ελέγχθηκε μέσω της δοκιμασίας Shapiro-Wilk (λόγω του μικρού αριθμού του δείγματος). Οι συγκρίσεις που αφορούσαν τις ανεξάρτητες κατηγορικές μεταβλητές (φύλο, ηλικία και επίπεδο εκπαίδευσης) έγιναν με τη δοκιμασία x2. Οι συγκρίσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών ασθενών σε όλες τις δοκιμασίες πραγματοποιήθηκαν με t–test για ανεξάρτητα δείγματα, αφού πληρούσαν τα κριτήρια κανονικότητας της κατανομής. Η σύγκριση μεταξύ των ασθενών ανάλογα με τη βαθμίδα εκπαίδευσης διεξήχθη με τον έλεγχο διακύμανσης κατά ένα παράγοντα (One-way ANOVA). Τέλος, η συσχέτιση μεταξύ της ηλικίας και των επιδόσεων των ασθενών στις υπό εξέταση δοκιμασίες έγινε με τη βοήθεια του συντελεστή συσχέτισης Pearsonr. Το κριτήριο στατιστικής σημαντικότητας για όλες τις δοκιμασίες ορίστηκε στο επίπεδο p=0,05. Αποτελέσματα: Τα ευρήματα της έρευνας υποστηρίζουν την ύπαρξη βασικών ελλειμμάτων στον εκτελεστικό έλεγχο της προσοχής στους ασθενείς με σχιζοφρένεια, επίσης οι επιδόσεις των ασθενών στις δύο παραμέτρους της προσοχής συσχετίζονται μεταξύ τους. Ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες με σχιζοφρένεια που αποτέλεσαν το δείγμα της έρευνας, φαίνεται να μην υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά τόσο στις επιδόσεις στα έργα προσοχής όσο και στην ψυχοκινητική ταχύτητα που παρουσιάζονται χαμηλές.Συμπεράσματα: Τα ελλείμματα στην προσοχή αντιπροσωπεύουν μια από τις βασικές γνωστικές δυσλειτουργίες στη σχιζοφρένεια. Επίσης, ο σχετικά μεγάλος χρόνος επεξεργασίας των ερεθισμάτων, η προετοιμασία, και η εκτέλεση της απάντησης των ασθενών επιβεβαιώνουν τη θέση ότι η σχιζοφρένεια αποτελεί μια νόσο με χαρακτηριστικά ελλείμματα εκτός της προσοχής και στην ψυχοκινητική ταχύτητα.

Page 57: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

57

PO.29ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ – ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ TMTΑ. Θεοφυλίδης, Ι. ΝηματούδηςΓ’ Πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική Α.Π.Θ.

Εισαγωγή: Ασθενείς που παρουσιάζουν μετωπιαία δυσλειτουργία, οπτικο-κινητική επιβράδυνση, επιβράδυνση στην επεξεργασία πληροφοριών και ελλείμματα στην προσοχή, έχουν χαμηλή επίδοση στη δοκιμασία οπτικο-νοητικής ιχνηλάτησης. Αρκετές μελέτες έχουν ασχοληθεί με την χρήση της συγκεκριμένης δοκιμασίας ως κλινικού εργαλείου διαφορικής διάγνωσης και αξιολόγησης στην διεθνή κλινική πρακτική.Σκοπός: Ο βασικός στόχος της παρούσας εργασίας ήταν η μελέτη της συγκεκριμένης νευροψυχολογικής δοκιμασίας στα πλαίσια διάκρισης παρουσίας ή απουσίας γνωστικών μειονεξιών καθώς του βαθμού των σχετικών γνωστικών ελλειμμάτων σε έλληνες ψυχιατρικούς ασθενείς το έτος 2019.Μέθοδος: Στην έρευνα συμμετείχαν 73 ψυχιατρικοί ασθενείς της Γ’ πανεπιστημιακής ψυχιατρικής κλινικής του Α.Π.Θ. Σε όλους χορηγήθηκαν οι δοκιμασίες Trail Making Test (ΤΜΤ) (δοκιμασία οπτικο- νοητικής ιχνηλάτησης) και Mini Mental State Examination (MMSE). Εφαρμόστηκε η μη παραμετρική στατιστική μέθοδος χ2 για τις κατηγορικές μεταβλητές και η συσχέτιση Spearman για την επίδοση στα δύο εργαλεία (ΤΜΤ και MMSE). Αποτελέσματα: Δεν παρουσιάστηκαν σημαντικές διαφορές στις επιδόσεις των ασθενών του δείγματος στις δύο δοκιμασίες. Η χαμηλή επίδοση στο MMSE συσχετίζεται θετικά με την επίδοση στο ΤΜΤ.Συμπεράσματα: η επίδοση στην δοκιμασία οπτικο-νοητικής ιχνηλάτησης δίνει μια σαφή εικόνα για συγκεκριμένες γνωστικές λειτουργίες και συσχετίζεται θετικά με την επίδοση των ψυχιατρικών ασθενών στην Σύντομη Εξέταση της Νοητικής Κατάστασης (Mini Mental State Examination).

PO.30ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΣΤΙΣ ΗΠΙΕΣ/ΜΕΤΡΙΕΣ ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣΑ. Θ. ΘεοφυλίδηςΓ’ πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική

Εισαγωγή: Η προσοχή αποτελεί μια βασική λειτουργία άμεσα συνδεδεμένη με τη μάθηση και την επεξεργασία πληροφοριών. Αποτελεί γνωστική διαδικασία η οποία βοηθά το άτομο να αποκτήσει ετοιμότητα και εγρήγορση για την λήψη ερεθισμάτων (Κολιάδης, 2002). Η λειτουργία της περιγράφεται συχνά ως το σύνολό γνωστικών καταστάσεων, διαδικασιών και καταστάσεων, οι οποίες σχετίζονται με τον τρόπο που ο ανθρώπινος οργανισμός λαμβάνει τα ερεθίσματα αλλά και την έναρξη των διαδικασιών της επεξεργασίας τους (Parasuraman, 1998). Τα ελλείμματα προσοχής είναι συχνό επακόλουθο μιας ΚΕΚ. Σκοπός: Η διερεύνηση και καταγραφή των ελλειμμάτων προσοχής που παρατηρούνται στις ήπιες-μέτριες ΚΕΚ, καθώς και η παρουσίαση των κλινικών νευροψυχολογικών δοκιμασιών εκτίμησης των σχετικών ελλειμμάτων. Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε αναζήτηση στις βάσεις δεδομένων pubmed και googlescholar. Κριτήρια αναζήτησης ήταν μελέτες, έρευνες και ανασκοπήσεις βιβλιογραφίας που αφορούσαν την εκτίμηση ελλειμμάτων προσοχής στις ΚΕΚ.Αποτελέσματα: εντοπίστηκαν είκοσι επτά (27) ανασκοπήσεις και ερευνητικές μελέτες που αφορούσαν τα γνωστικά ελλείμματα μετά από μία ΚΕΚ.

Page 58: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

58

Συμπεράσματα: Δεδομένου ότι δεν υπάρχει καθορισμένο πρότυπο αξιολόγησης των ελλειμμάτων προσοχής των ασθενών τα οποία συχνά υπολοίπονται του κλινικού ελέγχου, συγκεκριμένες νευροψυχολογικές δοκιμασίες συμπληρώνουν τη διαγνωστική διαδικασία εκτίμησης των γνωστικών ελλειμμάτων ασθενών με ήπιες/μέτριες ΚΕΚ.

PO.31ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΠΟΠΕΙΡΑΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣA. Θεοφυλίδης, Γ. Καρακατσούλης, Β. Καρακάση, Μ. Σοφολόγη,Κ. Φουντουλάκης, Ι. NηματούδηςΓ’ Πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική Α.Π.Θ. Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ

Εισαγωγή: Σύμφωνα με την ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας, το 90% όσων αυτοκτονούν εμφα-νίζουν ψυχική διαταραχή, και το 40% πάσχει και από κάποια σωματική νόσο. Το έτος 2024 η αυτοκτονία θα αποτελεί το 2,4% της συνολικής νοσηρής επιβάρυνσης από 1,9% που είναι σήμερα. Στατιστικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι το ένα τρίτο των περιπτώσεων αυτοχειρίας είχε διαγνωστεί, πριν την πράξη, ότι εκδηλώνει ψυχιατρική διαταραχή και είχε νοσηλευτεί. Σε πολλές περιπτώσεις αυτοκτονιών παρουσιάζεται η διάγνωση κατάθλιψης, και παραδοσιακά οι περισσότερες αυτοκτονίες πραγματοποιούνται από άντρες μέσης ηλικίας 30 - 45 ετών, χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου με ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας. Σκοπός: Ο κύριος στόχος της έρευνας ήταν η διερεύνηση του βασικού προφίλ 46 ασθενών που διενήργησαν απόπειρα αυτοκτονίας πριν από την εισαγωγή τους στη Γ’ πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική του Α.Π.Θ. τη χρονική περίοδο 2018 – 2019.Μέθοδος: Οι κύριες μεταβλητές ήταν το φύλο, η ηλικία, το επίπεδο εκπαίδευσης, η οικογενειακή και επαγγελματική κατάσταση, αλλά και το μέσο της απόπειρας, ο αριθμός των προηγούμενων προσπαθειών αυτοκτονίας, καθώς και η διάγνωση με την οποία έλαβαν εξιτήριο μετά τη νοσηλεία τους. Χρησιμοποιήθηκε ο στατιστικός δείκτης ελέγχου χ2.Αποτελέσματα: Διαπιστώθηκε ότι το προφίλ των συγκεκριμένων ασθενών αφορά κατά κύριο λόγο άτομα ηλικίας 48 - 67 ετών, μέσης εκπαίδευσης, με ιστορικό προηγούμενων προσπαθειών αυτοκτονίας, άγαμοι, άνεργοι, με διάγνωση καταθλιπτικού επεισοδίου (F32, 42.1%) και διάγνωση υποτροπιάζουσας καταθλιπτικής διαταραχής (F33, 14.7%). Τα κυριότερα μέσα που επέλεξαν στην προσπάθεια να θέσουν τέρμα στη ζωή τους, ήταν η φαρμακευτική απόπειρα (47.3%) και οι πτώσεις (21.6%). Συμπεράσματα: Τα περισσότερα συμπεράσματα της μελέτης κινούνται στην ίδια κατεύθυνση με τα αποτελέσματα εκτεταμένης διαχρονικής μελέτης για την αυτοκτονία και τις απόπειρες αυτοκτονίας της περιόδου 2000 – 2013.

PO.32ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΣΤΙΣ ΗΠΙΕΣ/ΜΕΤΡΙΕΣ ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣΑ. Θ. ΘεοφυλίδηςΓ’ πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική

Εισαγωγή: Η προσοχή αποτελεί μια βασική λειτουργία άμεσα συνδεδεμένη με τη μάθηση και την επεξεργασία πληροφοριών. Αποτελεί γνωστική διαδικασία η οποία βοηθά το άτομο να αποκτήσει ετοιμότητα και εγρήγορση για την λήψη ερεθισμάτων (Κολιάδης, 2002). Η λειτουργία της περιγράφεται συχνά ως το σύνολό γνωστικών καταστάσεων, διαδικασιών και καταστάσεων, οι οποίες σχετίζονται με

Page 59: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

59

τον τρόπο που ο ανθρώπινος οργανισμός λαμβάνει τα ερεθίσματα αλλά και την έναρξη των διαδικασιών της επεξεργασίας τους (Parasuraman, 1998).Τα ελλείμματα προσοχής είναι συχνό επακόλουθο μιας ΚΕΚ. Σκοπός: Η διερεύνηση και καταγραφή των ελλειμμάτων προσοχής που παρατηρούνται στις ήπιες-μέτριες ΚΕΚ, καθώς και η παρουσίαση των κλινικών νευροψυχολογικών δοκιμασιών εκτίμησης των σχετικών ελλειμμάτων. Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε αναζήτηση στις βάσεις δεδομένων pubmed και googlescholar. Κριτήρια αναζήτησης ήταν μελέτες, έρευνες και ανασκοπήσεις βιβλιογραφίας που αφορούσαν την εκτίμηση ελλειμμάτων προσοχής στις ΚΕΚ.Αποτελέσματα: εντοπίστηκαν είκοσι επτά (27) ανασκοπήσεις και ερευνητικές μελέτες που αφορούσαν τα γνωστικά ελλείμματα μετά από μία ΚΕΚ. Συμπεράσματα: Δεδομένου ότι δεν υπάρχει καθορισμένο πρότυπο αξιολόγησης των ελλειμμάτων προσοχής των ασθενών τα οποία συχνά υπολοίπονται του κλινικού ελέγχου, συγκεκριμένες νευροψυχολογικές δοκιμασίες συμπληρώνουν τη διαγνωστική διαδικασία εκτίμησης των γνωστικών ελλειμμάτων ασθενών με ήπιες/μέτριες ΚΕΚ.

PO.33ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΠΟΠΕΙΡΑΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣA. Θεοφυλίδης, Γ. Καρακατσούλης, Β. Καρακάση, Μ. Σοφολόγη,Κ. Φουντουλάκης, Ι. NηματούδηςΓ’ Πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική Α.Π.Θ. Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ

Εισαγωγή: Σύμφωνα με την ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας, το 90% όσων αυτοκτονούν εμφα-νίζουν ψυχική διαταραχή, και το 40% πάσχει και από κάποια σωματική νόσο. Το έτος 2024 η αυτοκτονία θα αποτελεί το 2,4% της συνολικής νοσηρής επιβάρυνσης από 1,9% που είναι σήμερα. Στατιστικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι το ένα τρίτο των περιπτώσεων αυτοχειρίας είχε διαγνωστεί, πριν την πράξη, ότι εκδηλώνει ψυχιατρική διαταραχή και είχε νοσηλευτεί. Σε πολλές περιπτώσεις αυτοκτονιών παρουσιάζεται η διάγνωση κατάθλιψης, και παραδοσιακά οι περισσότερες αυτοκτονίες πραγματοποιούνται από άντρες μέσης ηλικίας 30 - 45 ετών, χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου με ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας. Σκοπός: Ο κύριος στόχος της έρευνας ήταν η διερεύνηση του βασικού προφίλ 46 ασθενών που διενήργησαν απόπειρα αυτοκτονίας πριν από την εισαγωγή τους στη Γ’ πανεπιστημιακή ψυχιατρική κλινική του Α.Π.Θ. τη χρονική περίοδο 2018 – 2019.Μέθοδος: Οι κύριες μεταβλητές ήταν το φύλο, η ηλικία, το επίπεδο εκπαίδευσης, η οικογενειακή και επαγγελματική κατάσταση, αλλά και το μέσο της απόπειρας, ο αριθμός των προηγούμενων προσπαθειών αυτοκτονίας, καθώς και η διάγνωση με την οποία έλαβαν εξιτήριο μετά τη νοσηλεία τους. Χρησιμοποιήθηκε ο στατιστικός δείκτης ελέγχου χ2.Αποτελέσματα: Διαπιστώθηκε ότι το προφίλ των συγκεκριμένων ασθενών αφορά κατά κύριο λόγο άτομα ηλικίας 48 - 67 ετών, μέσης εκπαίδευσης, με ιστορικό προηγούμενων προσπαθειών αυτοκτονίας, άγαμοι, άνεργοι, με διάγνωση καταθλιπτικού επεισοδίου (F32, 42.1%) και διάγνωση υποτροπιάζουσας καταθλιπτικής διαταραχής (F33, 14.7%). Τα κυριότερα μέσα που επέλεξαν στην προσπάθεια να θέσουν τέρμα στη ζωή τους, ήταν η φαρμακευτική απόπειρα (47.3%) και οι πτώσεις (21.6%). Συμπεράσματα: Τα περισσότερα συμπεράσματα της μελέτης κινούνται στην ίδια κατεύθυνση με τα αποτελέσματα εκτεταμένης διαχρονικής μελέτης για την αυτοκτονία και τις απόπειρες αυτοκτονίας της περιόδου 2000 – 2013.

Page 60: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

60

PO.34ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΟΜΕΝΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2016 ΣΤΗ Γ’ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΠΘ: ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΥΛΟ KAI ΤΗΝ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΞΟΔΟΥA. Θεοφυλίδης, Ι. NηματούδηςΓ’ ψυχιατρική κλινική Α.Π.Θ. Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ

Εισαγωγή: Το έτος 2016 νοσηλεύθηκαν στην Ψυχιατρική κλινική του ΑΧΕΠΑ 318 ασθενείς. Από αυτούς 151 ( 47,4%) ήταν άντρες και 167 (52,6%) ήταν γυναίκες.Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη των κλινικοεπιδημιολογικών χαρακτηριστικών ως προς το φύλο των ασθενών που νοσηλεύτηκαν κατά το έτος 2016.Υλικό - μέθοδος: Μελετήθηκε το σύνολο των νοσηλευομένων ασθενών (Ν=318), όπως αυτό καταγράφηκε στο αρχείο της κλινικής. Οι παράμετροι που εξετάστηκαν είναι το φύλο, η ηλικία, το καθεστώς νοσηλείας και η διάγνωση εξόδου κατά ICD-10.Αποτελέσματα: Ως προς το μέσο όρο της ηλικίας προκύπτει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των φύλων (Mann-Whitney test, p=0,019). H μέση τιμή (median) της ηλικίας των ανδρών ήταν τα 43 έτη, ενώ των γυναικών ήταν τα 41 έτη, με διατεταρτημοριακό εύρος (interquartile range) 21 ως προς τους άντρες και 21 ως προς τις γυναίκες, καθώς δεν εμφανίζει κανονική κατανομή. Οι διαγνώσεις εξόδου σύμφωνα με το ICD-10, με τη μεγαλύτερη συχνότητα ήταν ως προς το φύλο: F20-F29 (σχιζοφρένεια, σχιζότυπη διαταραχή, παραληρητικές διαταραχές) για τους άντρες (n=75, 43,9%) και για τις γυναίκες (n=56, 33,7%), F30-F39 (διαταραχές της διάθεσης) για τους άντρες (n=25, 31,3%) και για τις γυναίκες (n=57, 36,1%), F60- F69 (διαταραχές προσωπικότητας και συμπεριφοράς) για τους άντρες (n=21, 10,9%) και για τις γυναίκες (n=14, 6,8%). Συμπεράσματα: O αριθμός των ανδρών που νοσηλεύθηκαν κατά το έτος 2016 ήταν περίπου ίδιος με αυτόν των γυναικών. Oι άντρες με διάγνωση F20-F29 (σχιζοφρένεια, σχιζότυπη διαταραχή, παραληρητικές διαταραχές) ήταν περισσότεροι από τις γυναίκες, ενώ οι γυναίκες με διάγνωση F30-F39 (διαταραχές της διάθεσης) ήταν περισσότερες από τους άντρες με αντίστοιχη διάγνωση.

PO.35GEORGE ENGEL Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣΑ. Θεοφυλίδης, Ι. ΝηματούδηςΓ’ πανεπιστημιακή Ψυχιατρική κλινική

Ο Ιπποκράτης θέτει πρώτος τα θεμέλια της ορθολογικής ιατρικής κατορθώνοντας να την απαλλάξει από τα μεταφυσικά στοιχεία, τις προλήψεις, τις προκαταλήψεις, τις δαιμονολογίες και τις δεισιδαιμονίες της εποχής του. Ο Γαληνός στήριξε τη διάγνωση στην ανατομία και τη φυσιολογία. Τον 15ο αιώνα, η Αναγέννηση εισήγαγε τη νοησιαρχία και τον ορθολογισμό στο χώρο της ιατρικής. Το βιο-ιατρικό μοντέλο της ασθένειας έχει βαθιές ρίζες στις φιλοσοφικές θεωρίες του αναγωγισμού και του δυϊσμού. Είναι αναγωγικό επειδή θεωρεί πως οποιαδήποτε διεργασία που οδηγεί σε ασθένεια μπορεί να γίνει κατανοητή αν αναλυθεί στα πιο απλά αλλά βασικά συστατικά στοιχεία της, και δυϊστικό γιατί δεν ερμηνεύει το ρόλο που διαδραματίζουν οι ψυχολογικές και κοινωνικές διεργασίες στην αιτιολογία και εξέλιξη της ασθένειας, αλλά θεωρεί τους σωματικούς παράγοντες ανεξάρτητους από τους ψυχολογικούς. Στα μέσα του 20ου αιώνα, οι Dunbar και Alexander προετοίμασαν το δρόμο για την ανάπτυξη του πεδίου της ψυχοσωματικής ιατρικής, συνδέοντας

Page 61: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

61

τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας με συγκεκριμένες σωματικές ασθένειες. Μέχρι πρότινος, οι ψυχολόγοι ασχολούνταν σχεδόν αποκλειστικά με τον ψυχισμό. Η συντήρηση του βιο-ιατρικού μοντέλου της ασθένειας είχε σχεδόν αποκλείσει τη συμμετοχή των κοινωνικών επιστημών από την αντιμετώπιση των ζητημάτων της υγείας. Το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο της υγείας προτάθηκε από τον ψυχίατρο George En-gel το 1977. Ο όρος βιοψυχοκοινωνικός τονίζει το γεγονός ότι τόσο οι βιολογικοί, όσο και οι ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες αποτελούν συντελεστές της υγείας. O Engel πρότεινε ένα βιοψυχοκοινωνικό πρότυπο βασισμένο στη θεωρία των συστημάτων και στην ιεραρχική οργάνωση των οργανισμών. Ο George Engel απορρίπτει τον περιοριστικό χαρακτήρα του βιοϊατρικού προτύπου και αναζητεί αυτό που είναι μοναδικό σε κάθε άτομο.

PO.36ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗΣ/ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ: ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΜΑΘΗΣΗΣ, ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣE. Μπόντη, Σ. Βαβέτση, A. Κώνστα, Π. Τατσιοπούλου & Ι. ΔιακογιάννηςΑ’ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική Α.Π.Θ., Γ.Ν.Θ. “Παπαγεωργίου”

Ως «παραβατική» ορίζεται η συμπεριφορά εκείνη που στοχεύει στην παραβίαση τυπικών και άτυπων κανόνων. Έχει ποικίλες συνιστώσες και βαθμούς εκδήλωσης, εκφράζει την απόκλιση και την έκτροπη συμπεριφορά, ενώ συχνά δε λαμβάνει την μορφή αξιόποινης εγκληματικής πράξης. Οι μορφές της μπορεί να είναι από ανώδυνες (πχ. τροχαίες παραβάσεις, μικροκλοπές) έως πολύ σοβαρές (πχ. ανθρωποκτονίες, σεξουαλικά εγκλήματα, κλοπές κτλ.). Οι κυριότερες κατηγορίες θεωρητικών προσεγγίσεων που έχουν αναπτυχθεί και έχουν ασχοληθεί με την παραβατική συμπεριφορά, είναι οι βιολογικές ή ανθρωπολογικές, οι ψυχολογικές και οι κοινωνιολογικές Θεωρίες. Παράλληλα, οι κυριότεροι παράγοντες που θεωρείται ότι συντελούν στην ανάπτυξη της παραβατικής συμπεριφοράς στον γενικό πληθυσμό είναι οι εξής: Ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντες, παράγοντες που προκύπτουν από το ιστορικό, συναφείς παράγοντες, παράγοντες κατάχρησης ουσιών, κοινωνιολογικοί και άλλοι. Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι μελέτες που συσχετίζουν την εκδήλωση επιθετικότητας και παραβατικής συμπεριφοράς με την ψυχική ασθένεια (πχ. σχιζοφρένεια, διαταραχές προσωπικότητας, κατάθλιψη, μανία, σύνδρομα παραληρητικής παραγνώρισης, κ.α.), καθώς και με πολλές διαταραχές στην ανάπτυξη, όπως είναι οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές (νοητική υστέρηση, ειδικές διαταραχές λόγου, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, ΔΕΠ-Υ, διαταραχές στη συμπεριφορά ή και τη διαγωγή, κ.α.). Παρόλο που η παραβατική συμπεριφορά έχει συσχετιστεί με τις προαναφερθείσες διαταραχές, ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτή προκύπτει ως δευτερογενής συνέπεια των αρνητικών ψυχολογικών επιπτώσεων, της χαμηλής αυτοεκτίμησης και των χρόνιων αισθημάτων ματαίωσης, στα οποία οδηγεί η επαναλαμβανόμενη ‘αποτυχία’ σε μαθησιακό – ακαδημαϊκό, προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο (εξ αιτίας των πρωτογενών διαταραχών). Επιπλέον, ως ενήλικες, τα άτομα αυτά συχνά δυσκολεύονται να αποκατασταθούν επαγγελματικά και οικονομικά, να ανεξαρτητοποιηθούν, να δημιουργήσουν οικογένεια και να αναπτύξουν υγιείς διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις. Οι περισσότεροι από αυτούς τους παράγοντες είναι κοινοί με τα αίτια εκδήλωσης της παραβατικής συμπεριφοράς στον γενικό πληθυσμό. Συνεπώς η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση των παραπάνω διαταραχών και η κατάλληλη αντιμετώπισή τους, σε μαθησιακό, ψυχοσυναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο, είναι δυνατό να μειώσει σε σημαντικό βαθμό την εκδήλωση επιθετικότητας και/ή παραβατικής συμπεριφοράς. Τέλος, τα παραπάνω δεδομένα εγείρουν ερευνητικά ερωτήματα σε σχέση με τη διερεύνηση της ύπαρξης μαθησιακών ή άλλων νευροαναπτυξιακών διαταραχών σε ψυχιατρικούς ασθενείς, σε τρόφιμους σωφρονιστικών ιδρυμάτων, αναμορφωτηρίων, κ.α.

Page 62: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

62

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣΟ Πρόεδρος και η Οργανωτική Επιτροπή του

9ου Συνεδρίου Βιοψυχοκοινωνικής Προσέγγισης στην Ιατρική Περίθαλψη ευχαριστεί θερμά τις παρακάτω εταιρείες για την ευγενική υποστήριξη

και τη συμβολή τους στη διοργάνωση του Συνεδρίου.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ

ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε.w w w . p a r i s i a n o u . g r m e d b o o k s @ p a r i s i a n o u . g r

Page 63: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

63

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ

Page 64: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

64

F FOUNTOULAKIS K. PO.26

N NIMATOUDIS I. PO.26

S SOFOLOGI M. PO.26

T THEOFILIDIS A. PO.26

Α ΑΓΡΑΦΙΩΤΗ Ν. -Φ. PO.19ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΣ Α. PO.14ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗ Ι. PO.11ΑΥΓΕΡΙΝΙΔΗΣ Χ. PO.19

Β ΒΑΒΕΤΣΗ Σ. PO.36ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Β. PO.10ΒΕΛΛΙΟΥ Έ. PO.19ΒΡΑΚΑΣ Γ. PO.02

Δ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ Γ. PO.13ΔΗΜΟΥ Α. PO.19ΔΗΜΟΥΛΑΣ Ε. PO.19ΔΗΜΟΥΛΑΣ Κ. PO.19ΔΙΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ Ι. PO.08, PO.25ΔΙΚΑΙΟΣ Δ. PO.18ΔΡΟΣΙΝΟΥ Ε.-Χ. PO.19

Ε ΕΞΑΡΧΟΥ Β. PO.19

Ζ ΖΑΜΠΑΚΑΣ Κ. PO.19ΖΑΧΑΡΙΑΔΟΥ Α. PO.15, PO.16ΖΗΣΟΠΟΥΛΟΥ Β. PO.19

Page 65: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

65

Θ ΘΕΟΦΥΛΙΔΗΣ Α. PO.22, PO.23, PO.24, PO.25, PO.27, PO.28,

PO.29, PO.30, PO.31, PO.32, PO.33, PO.34, PO.35

ΘΗΒΑΙΟΥ ΣΤ. PO.19

Κ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ-ΣΠΗΛΙΩΤΗ Π. PO.13, PO.17ΚΑΛΕΜΗΣ Κ. PO.11ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗΣ Ζ. PO.18ΚΑΡΑΚΑΣΗ Β. PO.23, PO.31, PO.33ΚΑΡΑΚΑΤΣΟΥΛΗΣ Γ. PO.23, PO.24, PO.31, PO.33ΚΑΡΑΛΗΣ Δ. PO.09ΚΟΥΡΟΥΜΠΕΤΣΗ Α. PO.10ΚΩΝΣΤΑ Α. PO.36ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ Γ. PO.27ΚΩΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Γ. PO.17ΚΩΣΤΑΡΕΛΟΥ Α. PO.11

Λ ΛΑΖΑΡΑΤΟΥ Ε. PO.18ΛΙΟΒΑΣ Δ. PO.19

Μ ΜΑΛΛΙΔΟΥ Χ. PO.03, PO.04, PO.06, PO.07ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ Μ. PO.20, PO.21ΜΠΑΡΜΠΑΚΑΣ Δ. PO.09, PO.10, PO.19ΜΠΑΤΖΙΝΑ Α. PO.15, PO.16ΜΠΟΝΤΗ Ε. PO.36ΜΠΡΑΖΑ Κ. PO.17

N ΝΗΜΑΤΟΥΔΗΣ Ι. PO.14, PO.22, PO.23, PO.24, PO.25, PO.27,

PO.28, PO.29, PO.31, PO.33, PO.34ΝΙΝΤΟΥ Α. PO.09ΝΟΥΛΑΣ Κ. PO.06ΝΤΑΦΟΥΛΗΣ Β. PO.03, PO.04, PO.05, PO.06, PO.07

O ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Μ. PO.17, PO.18

Π ΠΑΛΛΑ Κ. PO.24ΠΑΝΤΑΖΗ Ι. PO.15, PO.16

Page 66: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

66

ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Θ. PO.19ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΟΥΡ. PO.12ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Β. PO.11ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Π. PO.04ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ Ε. PO.25ΠΑΡΛΑΠΑΝΗ Ε. PO.08ΠΙΚΟΥΛΗ Κ. PO.13, PO.17ΠΟΙΜΕΝΙΔΗΣ Ο. PO.12ΠΟΡΦΥΡΗ Γ.-Ν. PO.08

Ρ ΡΑΝΤΗΣ Κ. PO.25ΡΕΝΤΟΥΜΗ ΣΤ. PO.20, PO.21

Σ ΣΑΒΒΙΔΟΥ Μ. PO.01ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Ε.-Μ. PO.20, PO.21ΣΑΧΠΑΤΣΙΔΟΥ Ε. PO.12ΣΟΦΟΛΟΓΗ Μ. PO.22, PO.23, PO.24, PO.31, PO.33ΣΤΑΜΟΥΛΗ Μ. PO.17ΣΦΕΛΙΝΙΩΤΗ Σ. PO.07

T ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΥ Π. PO.36ΤΑΣΚΑ Π. PO.19ΤΑΤΣΗΣ Ι. PO.15, PO.16ΤΕΓΟΣ Θ. PO.27ΤΟΥΛΟΥΜΗ Γ. PO.18ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗ Μ. PO.05ΤΣΑΜΑΔΟΥ Ε. PO.03, PO.04, PO.05, PO.06ΤΣΙΠΡΟΠΟΥΛΟΥ Β. PO.08ΤΣΟΛΑΚΗΣ Γ. PO.14

Υ ΥΨΗΛΑΝΤΗ Σ. PO.11

Φ ΦΟΥΝΤΟΥΛΑΚΗΣ Κ. PO.22, PO.23, PO.24, PO.31, PO.33ΦΡΑΝΤΖΗ Α. PO.11

Χ ΧΑΛΙΚΙΟΠΟΥΛΟΥ Ο. PO.15, PO.16ΧΡΙΣΤΑΡΑ - ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Α. PO.12

Page 67: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

67

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ημερομηνίες Διεξαγωγής 7 - 9 Νοεμβρίου 2019

Τόπος PORTO PALACE HOTELΔιεύθυνση: 26ης Οκτωβρίου 65, Θεσσαλονίκη 546 28Τηλέφωνο: 231 050 4504https://www.portopalace.gr/

Οργάνωση Συνεδρίου – Γραμματεία – Πληροφορίες PRAXICONΕθν. Αντιστάσεως 101, Τ.Κ. 551 34, Καλαμαριά, ΘεσσαλονίκηΜΗΤΕ 0933Ε60000071200Τηλ. +30 2310 460 682, 2310 460 652 Fax. +30 2310 435 064E-mail: [email protected] Website: www.praxicon.gr Τελετή έναρξηςΗ Τελετή Έναρξης του Συνεδρίου θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2019 στο χώρο του Συνεδρίου.

ΈκθεσηΚατά τη διάρκεια του Συνεδρίου θα λειτουργεί έκθεση φαρμακευτικών και ιατρικών προϊόντων, όπως και εκδοτικών οίκων και βιβλιοπωλείων, για την ενημέρωση των συμμετεχόντων.

Page 68: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

68

Διακριτικό Σήμα και Κάρτα barcodeΓια την παρακολούθηση των εργασιών του Συνεδρίου οι σύνεδροι είναι απαραίτητο να φέρουν τη διακριτική κονκάρδα εγγραφής που χορηγείται από τη γραμματεία on site και παρακαλούνται να τη φορούν καθ’ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου.Επίσης, με την εγγραφή του ο κάθε σύνεδρος θα παραλαμβάνει από τη γραμματεία on site κάρτα με γραμμωτό κωδικό (barcode), την οποία θα σκανάρει σε ειδικό μηχάνημα κάθε φορά κατά την είσοδο και έξοδό του από τη συνεδριακή αίθουσα. Με τον τρόπο αυτό θα γίνεται καταμέτρηση των ωρών παρακολούθη-σης κάθε συνέδρου και με τη συμπλήρωση του 60% των συνολικών ωρών του προγράμματος θα δίνεται το πιστοποιητικό παρακολούθησης,σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΕΟΦ για τη διοργάνωση συνεδρίων.

Γλώσσα ΣυνεδρίουΗ επίσημη γλώσσα του Συνεδρίου είναι η Ελληνική.

Πιστοποιητικό Παρακολούθησης Το Πιστοποιητικό Παρακολούθησης θα δίνεται από τη γραμματεία την τελευταία ημέρα του Συνεδρίου, κατόπιν επίδειξης της κονκάρδας εγγρα-φής και της κάρτας barcode και παράδοσης του Εντύπου Αξιολόγησης του Συνεδρίου. Ελάχιστες ώρες παρακολούθησης: το 60% των συνολικών ωρών του Επιστημονικού Προγράμματος.

Στο συνέδριο χορηγούνται 20 μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαί-δευσης από τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο (CME-CPD Credits) σύμφωνα με τα κριτήρια αξιολόγησης και μοριοδότησης της EACCME-UEMS.

Προβολικός ΕξοπλισμόςΣτην αίθουσα των εργασιών του Συνεδρίου θα πραγματοποιούνται προ-βολές με data video projectors και διαφανειών μέσω PowerPoint για τις ανάγκες των ομιλητών. Παρακαλούνται όλοι οι ομιλητές να παραδίδουν το υλικό της παρουσία-

Page 69: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

69

σης τους έγκαιρα (τουλάχιστον 1 ώρα πριν την έναρξη της ομιλίας τους) στη γραμματεία του προβολικού εξοπλισμού.

Παρουσίαση ΕργασιώνΗ παρουσίαση των εργασιών θα γίνει ΜΟΝΟ σε ηλεκτρονική μορφή (e-posters).

Δικαίωμα ΣυμμετοχήςΤο δικαίωμα συμμετοχής έχει οριστεί ως εξής:

Μέχρι 13/10/2019 Από 14/10/2019 Ειδικοί ιατροί 100€ 120€ Ειδικευόμενοι ιατροί 40€ 60€ Λοιπά Επαγγέλματα 20€ 40€ Προπτυχιακοί Φοιτητές 10€ 10€ Το δικαίωμα συμμετοχής περιλαμβάνει:

• Παρακολούθηση των εργασιών του Συνεδρίου

• Παραλαβή του Συνεδριακού υλικού

• Παραλαβή κονκάρδας

• Παραλαβή πιστοποιητικού παρακολούθησης (κατόπιν συμπλήρωσης του απαραίτητου χρόνου παρακολούθησης)

• Καφέ στα διαλείμματα

• Συμμετοχή στις κοινωνικές εκδηλώσεις

Επίσημη Ιστοσελίδα Συνεδρίουwww.praxicon.gr/biopsych19

Page 70: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

70

ΕγγραφέςΕγγραφές θα γίνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου.Τα έξοδα συμμετοχής δεν επιστρέφονται.

Νομική ΕυθύνηΟι οργανωτές καθώς και το γραφείο οργάνωσης του Συνεδρίου δεν έχουν καμία ευθύνη για προσωπική βλάβη ή απώλειες οποιασδήποτε φύσεως στους συμμετέχοντες, τα συνοδά μέλη ή για την καταστροφή, απώλεια και κλοπή των προσωπικών τους αντικειμένων.

Page 71: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

71

Page 72: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

72

Σημειώσεις

Page 73: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

73

Page 74: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

74

Page 75: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

75

Page 76: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

76

Page 77: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

77

Page 78: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

78

Page 79: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

79

Page 80: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ... · 2019-11-11 · Kατάστηµα “Μαρία Γ. Παρισιάνου” Ναυαρίνου 20 106 80

Α-01809-ESCITALOPRAM-AD-145x210mm.indd 1 15/10/2019 1:06:24 μμ