ΓΒΡΑΒΕΙΟ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ

2018-2019

Στέφανος Κρίνου,

Λύκειο Κύκκου Β΄,

Λευκωσία

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

Χαρακτηριστικό γνώρισμα της σύγχρονης εποχής, στη θύελλα της οποίας τα τεκταινόμενα προκάλε-σαν ποικίλες φορές, ένα είδος πονεμένης θυμηδί-ας στα πρόσωπα των ανθρώπων, είναι η αντίφαση που κυριαρχεί ανάμεσα στην εκπληκτική και τρομακτική

πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας και στη σωρεία αρνητικών, σαθρών στοιχείων και απειλών που ταλανίζουν τον σύγχρονο κόσμο και τον καταδικά-ζουν σε μια βαθιά κρίση. Μια κρίση, μια ευρύτερη παρακμή, που αντιπροσω-πεύει και συνθέτει την πλέον περιρρέουσα ατμόσφαιρα σε Ανατολή και Δύση, η οποία έχει καταστεί ως ένας απέραντος Γολγοθάς, γεμάτος πρόσκαιρους λαβύρινθους, που τείνουν να τινάξουν στον αέρα το κρηπίδωμα και το απο-κούμπι των πλέον σπαρασσόμενων σχέσεων των δύο κόσμων, Ανατολής και Δύσης. Αναντίρρητα, απειλητικοί μινώταυροι δίνουν την παρουσία τους στη «μαύρη» θάλασσα που ενώνει Ανατολή και Δύση, εξοντώνοντας κάθε υγιές και ζωογόνο κύτταρο του σώματος της Γηραιάς Ηπείρου και της Δύσης. Προβάλ-λει λοιπόν άμεσο και επιτακτικό το καθήκον για επίτευξη και δημιουργία γερών και εκστασιακών έργων, ικανών να ακτινοβολήσουν τη μαύρη, απ’ τις αθώες ψυχές πνιγμένων προσφύγων, θάλασσα που περιτριγυρίζει τον μεσογειακό κόσμο, χρωματίζοντας με μπλε τα «σαθρά» και τα «αθρόα» της κύματα. Πώς, όμως, μπορεί κανείς να μεταβεί σε τρόπους απάμβλυνσης της κρίσης αυτής και να αναζητήσει έναν νέο Θησέα και μια νέα Αριάδνη, εάν δεν αναλογιστεί αρχικά τα εμπόδια και τις απειλές που βασανίζουν Ανατολή και Δύση;

Πρωταρχικά, ο μεσογειακός χώρος ανέκαθεν χαρακτηρίζεται από συνεχείς μετακινήσεις πληθυσμών, γεγονός το οποίο στη σύγχρονη περίοδο που δι-ανύουμε συνδέεται άρρηκτα και χειροπιαστά με τα κρίσιμα ζητήματα της μετανάστευσης και του προσφυγικού, καθώς η Ευρώπη γίνεται ολοένα και περισσότερο πολυπολιτισμική και ποικιλόμορφη, εξαιτίας της εξώθησης ευ-ρέων μεταναστευτικών κυμάτων στην προσφυγιά και την εγκατάλειψη των

πατρικών τους εδαφών, προκαλώντας, αν όχι κρίση και εκφυλισμό, πρόκληση, μα και σύντομα πλούτο για τη Δύση. Αναντίλεκτα, η εξώθηση αυτή αυξάνει και ενδυ-ναμώνει το εργατικό δυναμικό των χωρών υποδοχής, ιδίως όταν τα μεταναστευτικά κύματα απαρτίζονται από υψηλά επιστημονικά και τεχνολογικά καταρτισμένους αλλοδαπούς, οι οποίοι μπορούν να ενισχύσουν ση-μαντικά τους επιμέρους τεχνολογικούς κλάδους, αλλά

και να σημασιοδοτήσουν την ένταξή τους και στον χώρο των επιστημών. Ας μην υποτιμηθεί, όμως, και το γεγονός κατά το οποίο, για τους περισσότερους Ευρωπαίους, μια προσεκτικά ρυθμισμένη διαδικασία ένταξης των προσφυ-γικών αυτών ρευμάτων μπορεί να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο Ανατολής και Δύσης. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν μηχανισμό συνύπαρξης, ο οποίος θα στηρίζεται σε αισθήματα αλληλοσεβασμού και αποδοχής του διαφορετικού υπόβαθρου κάθε λαού.

Εντούτοις, μέρος της βαθιάς κρίσης και του εκφυλισμού που φθείρει τους συνδετικούς κρίκους Ανατολής και Δύσης, συνίσταται στο κρίσιμο αυτό ζή-τημα. Πρωταρχικά, σε οικονομικό επίπεδο, η μετανάστευση ανειδίκευτου και υποτυπωδώς καταρτισμένου εργατικού δυναμικού ενέχει ολέθριες συνέπειες για την ευρωπαϊκή οικονομία, καθώς τα έξοδα και τα ποσά που δαπανούνται για την κατασκευή εστιών και κέντρων υποδοχής και περίθαλψης για τα με-ταναστευτικά και προσφυγικά ρεύματα είναι τεράστια. Η κατάσταση αυτή επι-δεινώνεται σημαντικά, όταν η ίδια η χώρα αντιμετωπίζει εσωτερικά ρεύματα μετανάστευσης, όπως οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Οι χώρες υποδοχής, έτσι, οδηγούνται στα βραδυφλεγή συμπτώματα της οικονομικής κρίσης και των εθνικιστικών και αποσχιστικών κινημάτων. Αναντίλεκτα, η εξώθηση αυτού του υποτυπωδώς καταρτισμένου μεταναστευτικού κοινού οδηγεί σε κατάρρευση της κοινωνικής πρόνοιας, σε τεχνολογική στασιμότητα και, κατά συνέπεια, σε μια επιστημονική τελματώδη κατάσταση, καθώς εξ ορισμού η υπερπροσφορά άφθονου εργατικού δυναμικού αποκλείει την πιθανότητα καταφυγής στον πα-ράγοντα της τεχνολογικής αναβάθμισης, αφού η ανταγωνιστικότητα δεν μπορεί πλέον να υπάρξει στο οικονομικό πεδίο. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός κατά το οποίο, οι μετανάστες ενίοτε αποτελούσαν υποκατάστατα των γηγενών, λόγω ανταγωνισμού του κατώτερα καταρτισμένου εργατικού δυναμι-κού, βαρυφορτώνοντας έτσι το γαλάζιο πέπλο του ουρανού με βαριά σύννεφα και προσδίδοντας υπερβολική πίεση στα δυτικά σύνορα. «Ένα φάντασμα πλα-νάται πλέον στην Ευρώπη. Το φάντασμα του εθνικισμού και του σοβινισμού». Το θέμα αυτό είναι πολύπλευρο και πολυσχιδές, καθώς διακρίνεται από ποικί-λες σχολές σκέψης. Ανέκαθεν, η Ευρώπη φιλοξενούσε στους αυθεντικούς της σπόρους κοινωνικοπολιτικές ομάδες που εν γένει διακρίνονται από έναν αρρω-στημένο, νόθο και λανθάνοντα φανατισμό. Τι γίνεται, όμως, όταν τα προανα-φερθέντα μεταναστευτικά κύματα εμπεριέχουν κοινωνικές ομάδες τύπου ISIS, που προβαίνουν πρωτίστως σε τρομοκρατικές επιθέσεις και σε πολυπληθείς καταστροφές και ζημιές στο πολιτιστικό υπόβαθρο και στην κοινωνική δομή και συνοχή; Τέτοιες τρομοκρατικές επιθέσεις αποτελούν μια κλασική και συνταρα-

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ

κτική πραγματικότητα, οι οποίες, από το 2014, έδειξαν τη φρίκη στη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ιταλία και την Αγγλία, σπάζοντας τον ιμάντα και καταστρέφοντας εν μέρει, τους ανθρωπιστικούς κρίκους που έκτοτε συνέδεαν τους λαούς μεταξύ τους, αφού αμφότεροι, μέσω της βαθιάς τους συνεργασίας, ενέπνεαν αρετές και αξίες αλληλοσεβασμού, διαλόγου και μέτρου. Ευρωπαϊκοί πληθυσμοί, έτσι, έχασαν την όποια διαλλακτικότητα και εμπιστοσύνη προς τους ανατολικούς πληθυσμούς, ορθώνοντας διαχωριστικά τείχη ανάμεσα στις διακρατικές και, προπάντων, διαπροσωπικές τους σχέσεις.

Το τέλος του διπολισμού και η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας έφεραν στο φως μια τάση διάψευσης του παραδοσιακού θεσμού του κράτους - έθνους. Ο απειλητικός μινώταυρος της απόσχισης, όμως, επανήλθε στο προσκήνιο και εξαπλώνεται δραματικά και «παρορμητικά» στον ευρύ χώρο της Γηραιάς Ηπείρου, αναζητώντας έναν νέο Θησέα και μια νέα Αριάδνη που θα υποδεί-ξουν σε κάθε συνειδητοποιημένο πολίτη το όχημα του καλού μέσα στον χρό-νο. Ενώ μερικά αυτονομιστικά κινήματα επιδιώκουν τον μερικό διαχωρισμό τους από τα εθνικά κράτη, άλλα επιδιώκουν την πλήρη απόσχισή τους. Μπο-ρεί η Καταλονία να έχει μονοπωλήσει την περίοδο αυτή τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, όμως, την ίδια στιγμή, πολυπληθή αποσχιστικά ρεύματα παρα-κολουθούν με ενδιαφέρον τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις στην Ισπανία. Εξαι-ρετικό παράδειγμα αποτελεί το Βέλγιο με τη Φλάνδρα και τη νέα φλαμανδική συμμαχία, η οποία όντας οικονομικά πιο ευκατάστατη από τον γαλλόφωνο Νότο και τη γερμανόφωνη Ανατολή, επιζητά την αυτονόμησή της. Η Σκωτία από την άλλη, με το Εθνικό Σκωτικό Κόμμα, διεξήγαγε το 2014 δικό της δημο-ψήφισμα, το οποίο μάλιστα η Βρετανική κυβέρνηση αποδέχτηκε. Οι αυτονομι-στές της τελικά απέτυχαν, καθώς το 55% των ψηφοφόρων προτίμησε να πα-ραμείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τεράστια εντύπωση, στο σύγχρονο παρόν, που έρχεται σε οξεία αντίθεση με τα προαναφερόμενα, προκαλεί και το ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο με το γνωστό σε όλους μας «Brexit» επιθυμεί να εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά τον τρόπο αυτό, το αποσχιστικό φάντασμα εξαπλώνεται συνεχώς, διαιρώντας την Ευρώπη αδιάκοπα. ’Οπως δήλωσε και στο CNBC και ο επικεφαλής οικονομολόγος της City: «Η Ευρώπη των περιφερειών επιστρέφει».

Αναντίρρητα, προβάλλει άμεσο κι επιτακτικό το καθήκον προς απάμβλυνση των πιο πάνω ρωγμών και εδραίωσης συνδετικών κρίκων και ουσιαστικών σχέ-σεων μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Μέσα από έναν συνεκτικό δεσμό εννοιών και ιδεών με συμπεριφοριστικό περιεχόμενο και κοινωνικούς συνειρμούς, ορι-οθετούνται οι αξίες που συνιστούν και επηρεάζουν το ΕΙΝΑΙ και το ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ

στη ζωή των ατόμων και των λαών. Οι ρίζες των αξιών έχουν την αφετηρία τους από τη χωροχρονική θεώρηση στο απώτατο παρελθόν και αντλούν το γενικό και το μερικό από την ακένωτη δεξαμενή των Αρχαίων, με έμφαση στην πλατωνική θεωρία των Ιδεών. Ο κόσμος, πρωταρχικά, χρειάζεται και διψά για αξίες, ιδανικά και αρετές, που είναι βαθιά ριζωμένες στην αρχαιότητα και οι οποίες δοκιμάστηκαν αποτελεσματικά στο μακρινό παρελθόν και πρέπει να δοκιμάζονται διαχρονικά.

Σαφώς, αναφέρομαι στον Ελληνισμό, ο οποίος έδειξε ανέκαθεν την αφομοι-ωτική του ικανότητα και δράση. Αρχικά, η αξία που μπορεί να ενστερνισθεί ο σύγχρονος ευρωπαϊκός λαός είναι η αξία του ανθρωπισμού. Μία αξία, η οποία με την εδραίωσή της, θα οδηγήσει στο κτίσιμο σχέσεων αγάπης, συναίνεσης και αλληλοσεβασμού, που θα επικρατήσουν έναντι της δημαγωγίας και της αμετροέπειας. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, γεμάτη από εθνικιστικά, ρατσιστι-κά και σοβινιστικά ζητήματα, δίνει πάσα σε μια άλλη αρετή που ανέκαθεν χα-ρακτηρίζει τον Ελληνισμό. Ασφαλώς, αναφέρομαι στο «μέτρον άριστον». Στην αριστοτελική μεσότητα, η οποία αν προβληθεί και αφομοιωθεί γονίμως από τον Ελληνισμό, μπορεί να οδηγήσει έθνη και λαούς Ανατολής και Δύσης στη συμφιλίωση. Στο πλαίσιο αυτό τίθεται επί τάπητος το θέμα των αξιών της Δη-μοκρατίας του Κλεισθένη, της ισηγορίας και της ισονομίας, που αποτελούσαν την πεμπτουσία της Αθηναϊκής Πολιτείας κατά τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή. Ο σύγχρονος ευρωπαϊκός κόσμος οφείλει να στηριχθεί στα θεμέλια των πιο πάνω αξιών, ώστε να αποτελέσει τη σκόνη που θα εξοντώσει το φάντασμα της απόσχισης. Οι άνθρωποι θα αντιληφθούν πως το ροδόσταμο των διακρα-τικών διαπραγματεύσεων δεν είναι η αυτονομιστική πολιτική, αλλά, αντιθέτως, η ενοποίηση και η καθιέρωση ενός μηχανισμού ώριμης και γόνιμης συνεργα-σίας και συνύπαρξης. Μ’ αυτό τον τρόπο θα μπορούμε να κάνουμε λόγο για μια εκάστοτε οικουμενικότητα και όχι για μια ανθρωπότητα των περιφερειών. Ας μην υποτιμούμε και την απροσμάχητη αξία του διαλόγου, όπως μας την δίδαξε αφειδώς ο Σωκράτης, η οποία μπορεί να αποτελέσει διέξοδο για τους ανεξίτηλους, όπως χαρακτηρίζονται από πολλούς, πολέμους, είτε αυτοί οφεί-λονται σε εθνικιστικούς, αποσχιστικούς και οικονομικούς λόγους.

Αδιαμφισβήτητα, η γαλούχηση των πιο πάνω καθαρά Ελληνικών αξιών θα επιφέρει γόνιμες αλλαγές στον τρόπο σκέψης και λειτουργίας, τόσο των κρα-τών όσο και των ίδιων των ατόμων. Παρ’ όλ’ αυτά, κρίνεται αναγκαία και η ύπαρξη συγκεκριμένων εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών. Πρωταρχικά, για να καταστεί εφικτή η αποτελεσματική διαχείριση των διακρατικών σχέσε-ων, ο λαός οφείλει να υιοθετήσει τις οικουμενικές αξίες του Ελληνισμού και

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ

συνειδητά να φροντίσει να εκλέγει σωστούς και νούσιμους πολιτικούς. Οι ευ-ρωπαϊκές χώρες οφείλουν να υπογράψουν συμφωνίες με κράτη της Μέσης Ανατολής, ώστε να επιτυγχάνεται σταδιακά η συμφιλίωση και η συνεργασία Δυτικού και Ανατολικού κόσμου. Ισχυρό παράδειγμα ως προς τούτο, αποτελεί η εξαίρετη εξωτερική πολιτική της Κύπρου σε συνεργασία με την Ελλάδα, που φρόντισε να υπογράψει συμμαχίες τόσο με την Αίγυπτο όσο και με το Ισρα-ήλ, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία του συνδετικού αυτού κρίκου Ανατολής και Δύσης και, συνάμα, εξομαλύνοντας και βελτιώνοντας τις σχέσεις Αιγύπτου και Ισραήλ, οι οποίες αποτελούν χώρες ισχυρά αντιμαχόμενες. Ακόμη, η πρό-σφατη σύνοδος στο νησί μας των MED 7 ήταν μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση συνεργασίας των λαών. Όπως έγινε αντιληπτό, υποστηρίζω πως μόνο ο Ελληνισμός μπορεί να αποτελέσει ακριβώς αυτόν τον συνδετικό κρίκο των δύο πλευρών του νομίσματος, χωρίς βέβαια να αποκλείω και να υποτιμώ τον θεμελιώδη ρόλο των υπόλοιπων κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που όλα μαζί μπορούν να αποτελέσουν το πρωτόπλασμα για την ακτινοβολία του δύσκολου και μακροχρόνιου αυτού έργου. Η Ελλάδα και η Κύπρος αποτελούν τον πρώτο προορισμό των μεταναστών, ανεξαρτήτως των προσωπικών τους επιθυμιών. Γι’ αυτό οι χώρες μας διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο και η Ε.Ε. οφείλει, με τη βοήθεια των Ευρωπαϊκών Οργάνων να σταθεί στα πόδια της, να απαλλαχτεί από την οικονομική κρίση και να αποδεχτεί συνειδητά και όχι άκρι-τα τις προκλήσεις του εικοστού πρώτου (21ου) αιώνα και να τις αντιμετωπίσει.

Εν κατακλείδι, σ’ έναν κόσμο που «ο καθένας χωριστά ονειρεύεται και δεν ακούει τον βραχνά του άλλου», όπως είπε και ο θαυμαστός ποιητής Σεφέρης, σε μία κοινωνία που όταν μιλάμε για «πολίτη» εννοούμε τον ιδιώτη, δεν είναι εφικτή η δημιουργία έργων ικανών να ακτινοβολήσουν στη γαλάζια θάλασσα, πέρα από τα στενά τοπικά όρια. Ο μίτος της Αριάδνης πρέπει να μετατραπεί σε μίτο ανθρωπιάς, δημοκρατίας και προπάντων συλλογικότητας, ώστε και ο Ελληνισμός με τη μακραίωνη του ιστορία, με τον απαράμιλλο σε διδάγματα πολύχρονο πολιτισμό του και με την παιδεία του, να προχωρήσει σε νέες καλ-λιέργειες και σε πιο σύγχρονα και γόνιμα χωράφια. Ο Ελληνισμός οφείλει να δροσίσει το πνεύμα και την ψυχή του μεσογειακού κόσμου με τα νάματα της αστείρευτης πηγής του πολιτισμού του. «Η ψυχή του πολιτισμού είναι ο πολι-τισμός της ψυχής», όπως είπε και ο βαθύνους και βαθυστόχαστος φιλόσοφος Τόινμπι. Έτσι, και ο Ελληνισμός οφείλει και είναι ο μόνος που μπορεί, όπως απέδειξε στην πανάρχαια του Ιστορία, να γίνει ο συνδετικός κρίκος Ανατολής και Δύσης αφού πράγματι, είναι η ψυχή του πολιτισμού και συνάμα, ο πολιτι-σμός της ψυχής.