1

ΛΠΘΤΖΘΛΠΑΡΔΘ ΔΘΛΗΜΘΑΘΑ ΗΚΕΙΤΡΟΜΘΙΗ ΕΦΗΛΕΡΘΔΑ

2ος ΦΡΟΝΟ ΑΡ.ΥΤΛΛΟΤ : 13 ΕΠΣΕΜΒΡΗ 2015

"Επι της αυρίου εκίνησαν και ήλθαν στην Λιοδώραν,

το παρεπόταμον του Αλφέως ολόρθα εκατεβαίναν

στην Ίσοβαν εδιάβηκεν αλλάγι από τους Σούρκους,

το μοναστήρι εκάψασιν, εδε αμαρτία που εγίνη."

Φρονικόν του Μορέως, στ. 4669-4672.

Ανάδειξη Δ του Πολιτιστικού υλλόγου

Εντός του Αυγούστου, στο χωριό μας, έλαβαν χώρα οι

εκλογές του Πολιτιστικού μας υλλόγου προς

ανάδειξη νέου Δ. Η διαδικασία έγινε στο καφενείο

του Μήτσου Πάπαρη και με απόλυτη διαφάνεια και

στην εφορευτική επιτροπή ήταν ο Γιάννης ο Σσαγδής

και ο Γιάννης Ανδριόπουλος. Σα αποτελέσματα

ανέδειξαν οκτώ εκλεγμένους (εφτά βασικούς και έναν

αναπληρωματικό) και μετά ολίγων ημερών έγινε η

πρώτη συνέλευση με σκοπό την ανάληψη ρόλων για

την επόμενη διετία. Η Παναγιώτα (Γιώτα) Νιάρχου

αποχώρησε από το Δ λόγω ανειλημμένων

υποχρεώσεων και την θέση της πήρε ο πρώτος

αναπληρωματικός. Η σύνθεση του νέου Δ έχει ως

εξής:

Πρόεδρος: Ελένη Ντούνα-Σζίβα

Αντιπρόεδρος: Κώστας Γ. Κωσταντάρας

Γραμματέας: Υανή Αλεξοπούλου-Νικολακοπούλου

Σαμίας Α΄: Δημήτριος Γ.Σσαγδής

Σαμίας Β΄: Οδυσσέας Μ. Πάπαρης

Μέλος: Υώτης Γρ.Κουτσογιαννάκης

Μέλος: Δημήτριος Δ.Ηλιόπουλος

Θα ήθελα να ευχηθώ προσωπικά στο νέο Δ να έχουν

μια καλή θητεία με επιτυχίες, να συνεχίσουν να

κρατάνε ψηλά τον πήχη του υλλόγου και να κάνουν

ότι δεν μπόρεσε ή δεν πρόλαβε το απερχόμενο

υμβούλιο. Ευχής έργον θα ήταν να κινηθεί με

γνώμονα το καλό του χωριού μας, αφού αυτό είναι το

ζητούμενο, και να συμβάλλει στην πολιτιστική του

ανάταση.

ΑΓΡΟΣΙΚΑ

Μια όψιμη σε γενικές γραμμές χρονιά, με έλλειψη

εμπορικών αποθεμάτων οίνου σε αρκετές περιοχές, θα

ολοκληρώσει, σύμφωνα με την ΚΕΟΟΕ, ο επικείμενος

τρύγος. ε κάποιες περιοχές αναμένεται να είναι

ιδιαίτερα εμφανείς οι επιπτώσεις τόσο από τις βροχές

του Ιουνίου, οι οποίες δημιούργησαν αυξημένες ανάγκες

φυτοπροστασίας που δεν αντιμετωπίστηκαν, όσο και

από την πρόσφατη κακοκαιρία του ∆εκαπενταύγουστου,

που ιδιαίτερα στην Κρήτη και στον κάμπο της Νεμέας

θα μειώσει κατά πολύ τη σοδειά.

Οι βροχόπτωσεις βρήκαν τους αμπελώνες σε μια

άσχημη στιγμή, χωρίς να έχουν αποκτήσει τα

κατάλληλα σάκχαρα. Υέτος, όμως ο τρύγος,

Για την Πελοπόννησο, κοινός παρονομαστής είναι οι

αναμενόμενοι μικρότεροι όγκοι παραγωγής. Ειδικότερα

στην Αχαΐα αναμένεται μείωση του Ροδίτη σε ποσοστά

από 20% έως 30%, ενώ η Μαυροδάφνη και το Μοσχάτο

δεν παρουσιάζουν προβλήματα. τη Νεμέα η παραγωγή

θα είναι μειωμένη κατά 40% , αφού παρουσιάζεται

έντονο πρόβλημα περονόσπορου στο φύλλωμα που θα

επηρεάσει τη φυσιολογική ωρίμανση, ενώ από τις

πρόσφατες βροχοπτώσεις επηρεάστηκαν πολύ οι

αμπελώνες που βρίσκονται στον κάμπο. την Ηλεία η

κατάσταση είναι παρόμοια με την Αχαΐα, αφού

αναμένεται μείωση της παραγωγής εξαιτίας του Ροδίτη.

Η Μεσσηνία φέτος αποτελεί εξαίρεση στην

Πελοπόννησο περιμένοντας καλή ποσοτικά παραγωγή.

Ιδιαίτερα ανησυχητική όμως εικόνα παρουσιάζουν

συγκεκριμένες περιοχές στις οποίες έχει παρουσιασθεί η

ασθένεια του ξύλου ,χωρίς δυνατότητα αναστροφής.

ΚΑΛΟ ΣΡΤΓΟ Ε ΟΛΟΤ

2

ΛΠΘΤΖΘΛΠΑΡΔΘ

ΑΛΗ ΜΟΤΛΑ

Ιστορικό Διήγημα υπό Αγ. Σσελάλη

( Ολυμπικά Φρονικά 1970)

(Γ΄ΜΕΡΟΣ)

<Αγάπησε τούτη την τουρκοπούλα την πεντάμορφη.

Εδέθη με τα σαράγια, τα περβόλια, τα άτια, τους

ανθρώπους. Έγινε ως μέστωνε και άντρυε και

ομόρφαινε και δυνάμωνε, ο πρώτος στο Υανάρι,

λατρεμένος άντρας της Εμινέ χανούμ. Κι όταν

πέθανε ο Κορμπάς, έγινε αυτός αγάς του Υαναριού,

πάμπλουτος και πανίσχυρος.

Θάμπωναν σιγά-σιγά μέσα του με τον καιρό, μέσα

στις ηδονές, τις δόξες και τα πλούτια, τα παιδικά του

χρόνια, οι δικοί του, το χωριό και μάκραιναν από το

νου και την ψυχή του κι έσβεναν. Σου Κοτυλίου οι

κοιλάδες, τα φαράγγια, οι Βάσσες, της Νέδας οι

όχθες, του Λυκαίου οι κορφές ήταν ανάμνηση θαμπή

και μακρυνή. Και τώρα<.

-Ίκινι!...Να φύγουμε!....Μας έζωσε η κλεφτουριά!!...

-Εσήκωσαν κεφάλι οι ραγιάδες να κόψουν τα κεφάλια

μας, να πάρουνε το βιος μας<

Υωνές έξω από το σαράγι. Υώναζαν οι Υαναρίτες

τούρκοι, τρίγγλιζε, έκλαιγε η Εμινέ χανούμ δίπλα του.

-Δε στο είπα μπουκουράκο μου, δε στο είπα εγώ, αγά

μου, να πάμε στη Σρομπολιτζά, να μπούμε μέσ’ στου

Λάλα, όπου έχω πολλούς δικούς, αδέρφια και

ξαδέρφια;

-Αδέρφια και ξαδέρφια!...Πικρογέλασε με πόνο ο Αλή

Μουλάς Δελγιώτης.Κι άφησε την ματιά και την ψυχή

του και φτερούγισαν στις βουνοκορφές του Λυκαίου.

Αναζωντάνεψαν στο νου του τα παιδικά του χρόνια,

τα κατατόπια του χωριού, το πατρικό του σπίτι, το

μαντρί.

α να τα βλέπει τώρα μπροστά του και να τον

προσκαλούν. αν ν’ ακούει την φωνή του πατέρα του.

Όπως στα όνειρά του:

- « Γιάννη, βόηθα το Υωτεινό να βγάλτε τα ζα απ’ το

μαντρί». υντάραξε τα σωθικά του του πατέρα του η

φωνή. Και σαν να του χτύπησε τα ρουθούνια η

μυρουδιά τα’ αραποσιτένιου ψωμιού που ξεφουρνίζει

η μάνα του κι αχνίζει στο πλαστήρι. Μια ταραχή, ένα

παράπονο, ένας πόνος τον συγκλόνιζε. Κι έστρεψε,

μπήκε στον οντά να μην ιδούν στο πρόσωπο, στα

μάτια του κείνο που τον συγκλόνησε.

Είδε την ταραχή του η Εμινέ, τα μάτια του που

γέμισαν<

-Μην κλαις, μη μου παραπονιέσαι Μπουκουράκο

μου< Σαχειά θα ρθεί ο βεζύρης μας με είκοσι

χιλιάδες και δε θ’ αφήσει σπόρο ελληνικό< Αλλού

επήγε ο νους της. Εκείνος χαμογέλασε με πίκρα και

τη χάιδεψε.

Περίπλεξε στο λαιμό του τα κρινοτριανταφυλλένια,

τα κοντυλένια μπράτσα της. Φάϊδεψε κείνος στην

κοιλιά της το σπόρο τον Ελληνικό, που είχε η Εμινέ

στα σπλάχνα της. υνήλθε ευθύς ο Αλή Μουλάς,

τίναξε το ωραίο του κεφάλι κι εβγήκε, εκατέβη,

επήγε στην πλατεία κι εστάθη ατάραχος κοντά στο

τζαμί. Σον έζωσαν οι τούρκοι. Σρομαγμένοι από τούτο

το αναπάντεχο κακό. Υώναζαν, έβριζαν, απειλούσαν.

Γέροι, γυναίκες αναμαλλιασμένες, παιδιά

αλλάλαζαν ξωφρενα. Ζητούσαν από τον αγά

ενθάρρυνση, ελπίδα, προστασία. Οι φωνές,

μπερδεμένες, έξαλλες, γεμάτες φόβο κι αγωνία,

δυνάμωναν. Οι φωτιές, οι ντουφεκιές, οι φωνές στα

βουνά αύξαιναν. «Λευτεριά ή θάνατος».

- Να φύγουμε< την Σρίπολη, στο Λάλα<

τρίγκλιζζαν οι Σούρκισες στο Υανάρι.

Εκείνη την στιγμή εφάνη κι ερχόταν προς την

πλατεία ένας έφηβος, ψηλός, καλοντυμένος.

Κρατούσε ανοιχτή, άσπρη σημαία με κοντάρι. Κι ως

βάδιζε καμαρωτός κι’ αργοπερπάτητος, κυμάτιζε

πάνω από το όμορφο κεφάλι του η σημαία, ανέμιζαν

τα κάτασπρά του φαρδομάνικα και η χιονάτη

φουστανέλλα του λικνιζόταν ανάλαφρα.

Σο έζωσαν οι Σούρκοι, περίεργοι κι’ ανήσυχοι.

Μέριασαν, άνοιξαν δρόμο να φτάσει στον Αγά.

τέκονταν κείνος παραξενεμένος στο τζαμί με το

μελιτζανί του σαλβάρι και το μπαρουτί αμπέχωνο με

τα όμορφα κεντήματα. Σο χέρι στα λαμπρά του όπλα.

Η ματιά του στα μάτια του νιού, στην κατάσπρη

σημαία.

Κυτάχτηκαν κατάματα ο έφηβος και ο αγάς. Οι

ματιές του Έλληνα, κοφτερές και λαμπερές, σαν

αστραπή, επίμονες, εξεταστικές, επιτιμιτικές στα

μάτια του αγά. Σον αναμέτραγαν. Σου αγά τα μάτια

έπαιξαν ανήσυχα, χαμήλωσαν, στράφηκαν προς το

πλήθος, που έστεκε ολόγυρα πλημμυρισμένο από

βουβή περιέργεια κι’ αβάστακτη αγωνία.

- Σι είσαι συ, ορέ; < Μαξούς; < Υέρνεις μαντάτο;

Απεσταλμένος, κήρυκας. Είπε κοφτά ο νέος

- Σι είναι αυτοί που κλωθογυρίζουν στο βουνό και

ντουφεκάνε;

- ¨Ελληνες Αλή Μουλά.

- Ραγιάδες<Και τι γυρεύουνε ορέ; Αλάφρωμα της

δεκατιάς ή φέρνουν το χαράτσι;

- Γραφουν εδώ τι θέλουν< Έβγαλε από τον κόρφο

του ένα χαρτί, το έτεινε στον αγά με τρόπο

επισημότατο και τον εκάρφωσε με την

αστραφτερή ματιά του.

- Σι λέει βρε;<Για διάβαστο.

- «Από εμάς τους αρχηγούς των Ελλήνων, σε σε

Αλή Μουλά Μπούκουρα Δελγιώτη, σε σας αγάδες

του Υαναριού. <(υνεχίζεται)

Τέλος Γ΄Μέρους

3

---------------------------------------------------

ΛΠΘΤΖΘΛΠΑΡΔΘ

ΜΠΙΣΖΙΜΠΑΡΔΑΙΪΚΕ ΜΟΡΥΕ

ΝΙΚΟΛΑΟ ΡΗΓΑ

( 1925 – 1997 )

Ο Νικόλαος (Νικόλας) ήταν γιος

Σου Αλέξη και της Γεωργίας. Ήταν

το δεύτερο στην σειρά παιδί μετά

τον Γιώργη και τα άλλα αδέρφια

του ήταν η Ελένη, ο Γιάννης, η Βασί-

λω, η Θεοδώρα και ο Διονύσης.

Όπως ήταν κοινό φαινόμενο σε όλες τις πολύτεκνες

οικογένειες, τα παιδικά χρόνια του Νίκου ήταν

δύσκολα και μοναδική του ασχολία η βοσκή προβάτων

με συντροφιά λίγου ψωμιού μέσα στο ταγάρι. Πήγε

στον στρατό το 1944 και υπηρέτησε ως και το τέλος του

εμφυλίου. Αφού απολύθηκε έμεινε μόνιμα στην Αθήνα

και έπιασε δουλειά στην μικρή βιοτεχνία,

αλουμινένιων σκευών κουζίνας, του μετέπειτα

μεγάλου και τρανού Μυτιληναίου. Σο 1956 έπιασε

δουλειά στα αστικά λεωφορεία ως ελεγκτής και τον

Οκτώβρη του 1958 την Ευαγγελία Κόκοτα και

απέκτησε μαζί της τον Αλέξη και την Διονυσία. Η

οικογένεια που έκανε ο Νίκος και η Ευαγγελία ήταν

υποδειγματική και αποτέλεσμα του ακέραιου

χαρακτήρα, τόσο του Νίκου όσο και της Ευαγγελίας. Σο

1986 ο Νίκος βγήκε στην σύνταξη από την υπηρεσία

του και οι επισκέψεις στο αγαπημένο του

Μπιτζιμπάρδι έγιναν συχνότερες. Ή αγάπη του αυτή

μετουσιώθηκε με την ανέγερση οικίας στην άκρη του

χωριού που αποτέλεσε του ησυχαστήριο του Νίκου στα

ύστερα του χρόνια. Έφυγε από τον μάταιο τούτο

κόσμο, το 1997 σε ηλικία 72 ετών.

Ο ήρεμος και πράος του χαρακτήρας, που τον έκανε

τόσο αγαπητό σε όλους θα μείνουν, θα μείνει

χαραγμένος σε συγγενείς, φίλου και συγχωριανούς.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ

τις 14 του Ιούλη έφυγε από την ζωή σε πρώιμη

ηλικία ο Φρήστος Δ. Πέτσας από πολύχρονη

νόσο που τον ταλαιπωρούσε. Η εφημερίδα μας

συλλυπείται την οικογένεια του εκλιπόντος, να

ζουν και να τον θυμούνται.

τις 11 του Αυγούστου αποχαιρέτησε τον

μάταιο τούτο κόσμο η αγαπητή σε όλου

Παναγιώτα Κ. Παναγούλια. Ας είναι ελαφρύ το

χώμα που την σκεπάζει.

Λίγα λόγια για τον ρόλο του Συλλόγου Δοθείσης της ευκαιρίας των εκλογών και της

ανάδειξης νέων μελών του συμβουλίου του υλλόγου

του χωριού θα κάνω μιαν ευχή για τους νέους

συμμετάσχοντες στα πολιτιστικά κοινά του

«απολίτιστου» Μπιτζιμπαρδιού. Θα ήθελα να ευχηθώ

όπως δείξουν μεγαλύτερο ζήλο και αγάπη για το

χωριό, από μέλη προηγούμενων συλλόγων οι οποίοι

τίποτε απολύτως δεν έκαναν ώστε να

συμπαρασύρουν και άλλους με στόχο την ανάσυρση

του χωριού από το κώμα της έλλειψης κουλτούρας και

πολιτισμού.

Είναι γεγονός πως όλοι είτε έχουμε καταγωγή, είτε

ζούμε στο χωριό, το λατρεύουμε για διακοπές και

μόνο. Μοιράζουμε διθυράμβους μέσω των κοινωνικών

δικτύων το πόσο όμορφο είναι και καμαρώνουμε για

ένα χωριό στο οποίο οι περισσότεροι από εμάς δεν

έχουμε προσφέρει ούτε ένα λιθαράκι στην

οικοδόμηση κουλτούρας, πολιτισμού και συνθηκών

καλύτερης διαβίωσης. Ούτε τα σπίτια μας δεν

προσέχουμε, ούτε έχουμε αίσθηση της δημόσιας

υγιεινής και καθαριότητας, οι κάδοι έχουν

εξοστρακιστεί εκτός του χωριού, αφού αρκετά μέρη

του χωριού έχουν καταντήσει σκουπιδότοποι με

αλγεινές εικόνες που μας οδηγούν δεκαετίες πίσω. Σο

φιλότιμο και η φιλοξενία, στοιχεία που

χαρακτηρίζουν τους Μπιτζιμπαρδαίους δεν μπορούν

από μόνα τους να σώσουν την κατάσταση αν δεν

μετουσιωθούν σε πράξεις και έργα κοινής ωφελείας.

Όλα θα πρέπει να ξεκινήσουν από εμάς τους ίδιους,

αν θέλουμε να προλάβουμε το τραίνο του πολιτισμού

το οποίο είναι ήδη αρκετά μακριά. Όλοι θα πρέπει να

συμμετάσχουμε στα κοινά και να μην κρυβόμαστε

αφήνοντας άλλους να βγάλουν το φίδι από την

τρύπα. Είμαστε από τα λίγα χωριά της ευρύτερης

περιοχής που έχουμε νεολαία η οποία έχει πέσει σε

λήθαργο και δεν κινητοποιείται για το κοινό καλό.

Είναι επιεικώς απαράδεκτο να μην μπορούμε να

συμπληρώσουμε ένα ψηφοδέλτιο ικανό να κάνει δυο

πράγματα για το χωριό, που να πιέσει προς πάσα

κατεύθυνση τις αρμόδιες αρχές να αποκομίσουμε

κοινά οφέλη, να συμπαρασύρει πατριώτες εντός και

εκτός χωριού και τέλος πάντων να δώσει το έναυσμα

για ίαση ασθενειών που ταλαιπωρούν το δύσμοιρο

Μπιτζιμπάρδι από το 1927 που απεξαρτήθηκε από του

Ζάχα και έκανε δική του κοινότητα.

Όποιος μάχεται για το καλό του χωριού και

προσφέρει, κάτι που θα έπρεπε να ήταν κανόνας,

λοιδορείται από τους ‘’έξυπνους’’ και πολιτισμένους

συγχωριανούς του και καταλήγει γραφικός. Ας

ευχηθούμε ο νέος ύλλογος να αλλάξει ρότα και να

σκεφτεί πως το πανηγύρι και η γιορτή της αποκριάς

δεν σώζουν από μόνα τους την χαμένη παρτίδα.

Η αφαλαρίδα

4

Υπεύθσνος: Γιώργος Η. Ζέρβας

Επικοινωνία: 6932620202 210/5766374

e-mail: zervasgeorge72@gmail.com

zervasgeorge@rocketmail.com

Ένησπο μη κερδοζκοπικού ταρακηήρα

ΛΠΘΤΖΘΛΠΑΡΔΘ

Η ΗΛΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ) ΠΡΟΪΣΟΡΙΚΟΙ, ΚΛΑΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΦΡΟΝΟΙ

Η Ηλεία είναι από τις περιοχές της Πελοποννήσου που

έχουν ερευνηθεί λιγότερο, αν και ευρήματα αποδεικνύουν

την έντονη κατοίκηση της από την πρωτοελλαδική εποχή,

περίπου το 3000 π.χ.

Παλαιολιθική εποχή: Μετά από πολλές έρευνες, Γάλλοι

ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Ηλεία

κατοικείται από την παλαιολιθική εποχή (πλειστόκαινο)

και σε περιοχές της παράλιας Ήλιδος (Κυλλήνη, Λουτρά,

Κάστρο, Κατάκολο) ανακαλύφθησαν πλήθος τεχνέργων

και λίθων της Μέσης Παλαιολιθικής.Όμως και στην

ενδοχώρα έχουμε έντονα δείγματα κατοίκησης και

συγκεκριμένα σου Λυκούρεση (Βασιλάκι), στην ευρύτερη

περιοχή της Αμαλιάδας (Καρδαμάς, Δουνέϊκα) και στο

ώστη, στην περιοχή της Αρχαίας Ήλιδας.

Νεολιθική εποχή: Λίγα τα δείγματα για την συγκεκριμένη

περίοδο με εξαίρεση τον οικισμό στο Λέπρεο (θέση

Αγ.Δημήτριος) με κατοίκηση κατά το τέλος της νεολιθικής

περιόδου. Η δόμηση του οικισμού αυτού περιορίζονταν

στην απώθηση πάνω στο έδαφος, η έκταση που

καταλάμβανε ήταν τα 5000τ.μ. και οι κάτοικοι ήταν

περίπου 50-60.Κύριες ασχολίες αυτών, το κυνήγι

(ανευρέθησαν πολλές πέτρινες λόγχες) και το εμπόριο με

την αντίθετη πλευρά της Πελοποννήσου (λίθινα εργαλεία

από οψιανό που συναντάται στην Μήλο). Η κεραμική αυτή

ήταν διαφόρων ρυθμών της τότε εποχής. Πρωτοελλαδική εποχή: Κατά την εποχή αυτή μεγαλώνει

η ανθρώπινη παρουσία στην Ηλεία και ο παραπάνω

οικισμός του Λεπρέου αναδεικνύεται σε έναν από τους πιο

σημαντικούς στην δυτική Πελοπόννησο με τον πλήρη

έλεγχο στην ευρύτερη , εύφορη περιοχή της Υιγαλείας.

Τπάρχει υδροδότηση και οικίες έχουν παρόμοιο σχέδιο με

τις αντίστοιχες της ανατολικής Πελοποννήσου (Λέρνα). Οι

στέγες καλύπτονται , πλέον με κεραμίδια και η κεραμική

είναι ίδια της Αργολίδας, έτσι ώστε να αποδεικνύεται η

παρουσία εμπορίου.

το βόρειο τμήμα της κοιλάδας του Αλφειού ως και τον

Πηνειό, στην περιοχή της Ήλιδας, εντοπίστηκαν τάφοι οι

οποίοι κατατάσσονται στους κιβωτιόσχημους

(θαλαμοειδείς). Εντός βρέθηκαν σφαιρικοί αμφορείς με

κυλινδρικό λαιμό και κάθετες λαβές.

Η περιοχή της Ολυμπίας, δεξιά του Αλφειού με την

εύφορη κοιλάδα αναδεικνύεται σε οικιστικό κέντρο κατά

την 3η χιλιετία. την δόμηση ακολουθήθηκε ο ρυθμός των

αψιδωτών οικιών, ενώ η κεραμική είναι αντίστοιχη των

κατοίκων της Λέρνας. Σο εμπόριο είναι έντονο και

δραστηριοποιείται κυρίως στα παράλια της Αδριατικής και

στη Μάλτα.

πουδαία, επίσης ευρήματα έχουμε και στην περιοχή

μεταξύ της Ανδραβίδας και των Λεχαινών κοντά στις

εκβολές του Πηνειού.

Η κεραμική είναι μελανόχρωμα με μοτίβα που

παρουσιάζουν ομοιότητες με αντίστοιχα της

Ολυμπίας αλλά και με αυτά που έχουν

ανακαλυφθεί στην Μάλτα και στην Αδριατική, με

αποτέλεσμα να επιβεβαιώνονται οι εμπορικοί

δεσμοί μεταξύ των.

Και σε άλλες περιοχές έχουν βρεθεί οικισμοί αυτής

της περιόδου, όπως στο Κάτω αμικό, στην περιοχή

του Μουσείου Ολυμπίας, στο Κατάκολο, στο

Ανήλιο, στα Κοστουρέϊκα (πλησίον Ήλιδος) και

στον Άγιο Γεώργιο Γιαννιτσοχωρίου. Όλα τα

παραπάνω αποδεικνύουν την έντονη εποίκιση και

εξέλιξη της Ηλείας κατά την περίοδο αυτή, τόσο

έσω, όσο και έξω με τις εμπορικές συναλλαγές.

Από την αρχαιότητα, η Ηλεία ήταν μια εύφορη

χώρα, με πολλές βροχές, πολύ περισσότερες από

σήμερα, και με μεγάλη έλλειψη οικοδομικών

πετρωμάτων, για την οικοδόμηση ισχυρών

(κάστρων) πόλεων. Έτσι οικίστηκε κυρίως σε χωριά

(όπως και σήμερα), με κύριο οικοδομικό υλικό τις

ωμές πλίθες (γλίνα + άχυρα). Αυτός είναι και ο

λόγος που δύσκολα εντοπίζονται ίχνη τους. Ενώ

στα γύρω βουνά, όπου υπήρχαν πετρώδη εδάφη

δημιουργήθηκαν πόλεις με ισχυρά τείχη.

Μια τόσο μεγάλη σε έκταση, και πλούσια περιοχή,

οι κάτοικοι της ήταν πολύ δύσκολο να την

υπερασπισθούν σε περιπτώσεις επιδρομών ή

πολέμων, χωρίς τις ισχυρές πόλεις κάστρα. Γι αυτό

από τα πολύ πρώιμα χρόνια της ιστορίας της, οι

κάτοικοι της, επινόησαν, "Σα άυλα τείχη",τους

Ολυμπιακούς αγώνες, Ένα θεσμό που κράτησαν

σχεδόν ασταμάτητα, για πάνω από 1300 χρόνια.

Αυτός ο θεσμός, ήταν τα πιο ισχυρά άυλα τείχη, που

ποτέ ο άνθρωπος επινόησε στην ιστορία του.

Κατόρθωσαν έτσι αρχικά, χωρίς να το θέλουν, να

ομογενοποιήσουν τα τότε Ελληνικά φύλλα, και να

τους κάνουν να αισθάνονται όλοι Έλληνες. Να

καθιερώσουν τους αγώνες τους, παγκοσμίως

σεβαστούς. Να τους καταστήσουν ώς βάση

χρονολόγησης ή αναφοράς των σπουδαίων

γεγονότων.

Σέλος Δ’ Μέρους