ΤΕΙ: ΚΑΒΑΛΑΣ

ΣΧΟΛΗ: Σ Δ 0

ΤΜΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

< V

>■ ·/■ -.- .Λ. ·'·”.Α \-ο ’-·· \ \

/ Ίν ;^ :$ 1 · ί € - / / ;■ ν “· / ί

V Μ V

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

« Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΚΙ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ. ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΟΣΩΝ

ΑΝΑΠΑΡΑΓΟΥΝ ΜΟΥΣΙΚΑ ΕΡΓΑ »

ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ:ΡΑΜΜΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΑΕΜ: 8237

ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ:ΚΑΛΑΜΠΟΥΚΑ ΚΑΛΛΙΟΠΗ

ΚΑΒΑΛΑ 2008

, ' IV ί ■, ·

Πνευματικά δικαιώματα - Έννοια και ιστορικά δεδομένα παγκοσμίως και στηνΕλλάδα.......................................................................................................................................................... 1ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1° ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ.................................................................................................................6

1.1. Η συνταγματική πρσστασία........................................................................................61.2. Η εθνική νσμοθεσία..........................................................................................................71.3. Εννσιολογικά γνωρίσματα της πνευματικής ιδιοκτησίας..............................14

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2° ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ2.1. ΕΕΝΙΚΑ...............................................................................................................................17

2.2. Η προστασία της μορφής................................................................................................. 182.3. Η πρωτοτυπία........................................................................................................................ 202.4. Ειδικότερη προστασία μουσικού δημιουργού (συγγενικά δικαιώματα) -

Γενικές αρχές και βασικά χαρακτηριστικά................................................................................. 202.4.1. Διάρκεια προστασίας...................................................................................................... 242.4.2. Η αρχή της υπεροχής της πνευματικής ιδιοκτησίας και της αυτοτέλειας

των σχτγγενικών δικαιωμάτων...........................................................................................................252.4.3. Ι. Συγγενικό δικαίωμα ερμηνευτή ή εκτελεστή καλλιτέχνη - Η έννοια του

ερμηνευτή και εκτελεστή καλλιτέχνη............................................................................................262.4.3.2. Προστασία μέσω απολύτων περιουσιακών εξουσιών................................... 292.4.3.3. Απαγόρευση μεταβίβασης.........................................................................................312.4.3.4. Αξίωση αμοιβής..............................................................................................................312.4.4. Η θικό δικ α ίω μ α ......................................................................................................... 332.4.5. Σύμβαση εξαρτημένης εργα σ ία ς....................................................................342.4.6. Ερμηνεία από σύνολο................................................................................................. 352.4.7. Η σύμβαση μεταξύ παραγωγού φωνογραφημάτων και ερμηνευτή ή

εκτελεστή καλλιτέχνη.......................................................................................................................... 362.4.8. Συγγενικό δικαίωμα παραγωγού.............................................................................. 37ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 0 ...............................................................................................................................383.1. Σκοπός και σημασία της συλλογικής διαχείρισης..................................... 383.2. Η λειτουργία των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης.................................... 403.2.1. Γενικά.....................................................................................................................................403.2.2. Η διαμεσολαβητική λειτσυργία................................................................................. 413.2.3. Η μη κερδοσκοπική λειτουργία τους........................................................................ 423.2.4. Η συμβολή τους στην πολιτιστική πρσώθηση....................................................423.3. Δικαιολογητικοί λόγοι της κρατικής εποπτείας....................................................423.4. Μελλοντικές τάσεις και προοπτικές............................................................................ 433.5. Ελληνική πραγματικότητα.............................................................................................. 44

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4° ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ.............................................................................. 49ΕΠΙΛΟΓΟΣ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ........................................................................... 104

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Πνευματικά δικαιώματα -

Έννοια και ιστορικά δεδομένα παγκοσμίως και στην Ελλάδα.

Πνευματική ιδιοκτησία ή πνευματικά δικαιώματα ονομάζονται τα

αποκλειστικά δικαιώματα των πνευματικών δημιουργών στο έργο τους.

Παραχωρούνται από τον νόμο για ορισμένο χρόνο προκειμένου να

απαγορεύσουν σε τρίτους την χρήση των έργων χωρίς την άδεια του δημιουργού.

Το πνευματικό δικαίωμα υφίσταται σε έργα λογοτεχνίας και τέχνης, όπως βιβλία,

θέατρο, ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, αρχιτεκτονική αλλά και άλλες

δημιουργίες όπως λογισμικό ή βάσεις δεδομένων (<ΐ3ΐ:3ύ35θδ). Περιλαμβάνει το

δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα

της προστασίας του προσωπικού δεσμού του δημιουργού του προς αυτό (ηθικό

δικαίωμα). Το πνευματικό δικαίωμα αποκτάται αυτοδικαίως χωρίς να απαιτείται

αίτηση του δημιουργού ή καταχώριση του έργου σε κάποια υπηρεσία.

Στην Ελλάδα θεμελιώδης είναι ο νόμος 2121/1993^ ο οποίος, εμττνεόμενος

από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας, αναθεωρεί την

προηγούμενη νομοθεσία του 1920 και συμμορφώνεται με τις οδηγίες της

Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Η δημιουργία του μορφώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας και η νομική

της προστασία είναι σχετικά πρόσφατες και ανάγονται στον 18ο αιώνα^. Τα

οικονομικά συμφέροντα των καλλιτεχνών ικανοποιούντο με το τίμημα για την

απόκτηση του έργου ή με βραβεία, ενώ η αντιγραφή ή παραποίηση των έργων

επέσυρε την κοινωνική αποδοκιμασία. Παρά το ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι το

πρώτο νομοθετικό κείμενο για την πνευματική ιδιοκτησία ανευρίσκεται στην

Κίνα γύρω στον 11ο αιώνα μ.Χ., είναι κοινός τόπος ότι η εμφάνιση της

πνευματικής ιδιοκτησίας τοποθετείται ιστορικά την εποχή που ο Γουτεμβέργιος

ανακάλυψε την τυπογραφία.

1 Φύλλο Εφημερίδας Κυβερνήσεως 25/ 4-3-1993.2 Γ. Κουμάντου, Πνευματική Ιδιοκτησία και απειλές από την τεχνική, ΕλλΔ 1993, σελ. 1226.

α„ναίν.<^ του 6ημ.ουβγού κα. έτσ. Ιγ.νε το .,ώ τ ο άμεσο βήμα αναγνώμεσηο τηο

προστασίας με βασικό δικαιούχο το δημιουργό.

ο ττρώτος νόμος γεα την πνευματική εδεοκτησία θεωρείταε το Αγγλεκό

Οορ,σίδΙε. Α « 1709 που αναγνωμέζεε στο συγγραφέα το αποκΑεεστεκό δεκαίωμα

να τυπώνεε τα έργα του ορεσμένα χρόνεα, ενώ η πρώτη πλήρης νομοθεσία είναε

έργο της ΓοΛλεκής Επανάστασης που δυικήρυβε το εερό, νόμεμο καε αναφαίρετο

δεκαίεομα της φεΛολογεκής καε κοΛΛετεχνεκής εδεοκτησίας. Τότε θεσπίστηκαν δέ,ο

νόμου Ο Νόμος του 1791 (Το ΟιίιιοΗοι) γεα το αποκλεεστεκό δεκαίωμα δημόσεας

εκτέλεσης καε ο Νόμος του 1793 (ΤΛοηοΙ) γεα το αποκλεεστεκό δεκαίωμα

αναπαραγίεγής. Η πνευματεκή εδεοκτησία χαρακτηρίζεταε ευς η πεο προσωπεκη

καε εερή εδεοκτησία καε αντεμετωπίζεταε, ως ένα δεκαίωμα που πηγάζεε από το

φυσικό δίκαιο και ο νόμος έρχεται απλώς να το επιβεβαιώσει.

Νομοθετικές ρυθμίσεις ψηφίστηκαν και σε άλλες χώρες, όπως ο Νομος των

ΗΠΑ του 1790, ο Πρωσικός Νόμος του 1837 και ο Γερμανικός Νόμος του 1871. Ο

19ος αιώνας γνώρισε μια ενίσχυση της νομοθεσίας για την πνευματική ιδιοκτη­

σία παράλληλα με την «πειρατική» αναπαραγωγή των έργων, θύματα της

οποίας υπήρξαν κυρίως η Γαλλία και η Αγγλία. Αρχισε η υπογραφή διμερών

συμβάσεων για την προστασία των έργων με βάση την αρχή της αμοιβαιότητας,

ενώ πρώτη η Γαλλία θεώρησε παράνομη την «πειρατεία» μέσα στα εθνικά της

όρια ανεξάρτητα από τον τόπο δημοσίευσης του έργου, την ιθαγένεια του

δημιουργού ή την αμοιβαιότητα. Έτσι τέθηκαν τα θεμέλια για τη διεθνή

προστασία του δημιουργού. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πνευματική ιδιοκτησία

προχώρησε παράλληλα με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Δεν ήταν όμως μόνο η

τεχνολογία που συνέτεινε στη διαμόρφωση του δικαίου αυτού. Ηταν ο

(συνδυασμός του πολιτιστικού και φιλοσοφικού ρεύματος που επικράτησε όταν η

προστασία του ατόμου, της ελευθερίας και της νομικής ισότητας έγινε (συνείδηση

των λαών.

Η τεχνολογική πρόοδος οδήγησε στη θέσπιση του δικαίου αυτού και

συνέβαλε στην διαμόρφωση και προσαρμογή της εκάστοτε ισχύουσας

νομοθεσίας στις τεχνολογικές εξελίξεις. Η φωτογραφία και η κινηματογραφία

Σίχκκουλα, 2004, σελ. 4 επ.

μ. .ην ίκ6οσ , ο. ο ™ . , ,ο θ μ ϊο ,ν

,ν ^ Ιο τ ,ό .ο γ « 6Λ« τα κ,ατη-μίλη α ,κ τ τ ί, ητνχες της ανευματ.

ιδιοκτησίας.

- των Λ.κα.ωμάτων τον Ανθβώηοο τμηίπττ. ως

: : : : : : : : : : : : — ^ ; : : : χ ; :τον χομτμ των βτμτΛ.ω..ν Λ.«ωωμ.των τμς Βο,,ωηα.^πς Βνωομς ,ΒΒ

“ Γμ ^νη ημοστασία αηοκτά η πντοματ.κή .δωκτπσία βασε.τοο ά,θμοο 28

.ον Β ^τ^μ α το ς ο ,μ ^ τ ο με το ο.οεο οε .ε Β ν ε . οομρΑοε. ο η . τ ,ν ε „ ^ -

^ .οος με ν6μο καε ^ τοος σε εσχΒ σόμφωνα με τοος ομοος κα ς.

ο„οτεΛοΒν ο ν ο .ο ο ^ ο τ ο μίμος τον εοωτεμεκο. εΛΛηνεκοΒ Βεκοεοο κ

υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου.

Το αναθεωρημένο ελληνικό Σύνταγμα κατοχυρώνει το δικαίωμα στην

πληροφόρη^ με σεβασμό Ομως και παράλληλη προστασία όλων των ων

δικαιωμάτων και ιδίως του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας (αμθρο το

Συντάγματος).

1.2. Η εθνική νομοθεσία

ο Ν 2121/1993, όπως ισχύει, αποτελεί σταθμό στην ιστορία της πν μ

ιδιοκτησίας του τόπου μαςλ Ο νόμος αυτός δκτπνέεται από όλα τα σύγχρονα

ρεύματα που έχουν αποτυπωθεί στις εθνικές νομοθεσίες των ευρωπαϊκών, κυ­

ρίως, κρατών και είναι εναρμονισμένος με τις κοινοτικές οδηγίες που συνιστουν

κοινοτικό κεκτημένο στον τομέα της πνευματικής ιδισκτησώς, Η Ελλάδα εχει,

άλλωστε, κυρώσει σχεδόν όλες τις διεθνείς συμβάσεις και ειδικότερα τις τρεις

βασικές συνθήκες που κατοχυρώνουν τη διεθνή προστασία δηλαδή, τη Διεθνή

Σύμβαση Βέρνης για την προστασία των λογοτεχνικών και καλλιτεχ

έργων, τη Διεθνή Σύμβαση Ρώμης για την προστασία των ερμηνευτών η

εκτελεστών καλλιτεχνών, των παραγωγών φωνογραφημάτων και των

ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών, καθώς και τη Συμφωνία ΤΜ Ρ8. Πρόσφατα

κυρώθηκαν και σι δύο Συνθήκες ΙΝΤΕΚΝΕΤ με στόχο τη διεθνή προστασία στο

διαδίκτυο.

λειτουργίας σε οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης που καταλαμβάνου

τις κατηγορίες των δημιουργών, των ερμηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών,

των παραγωγών φωνογραφημάτων, καθώς και των παραγωγών

οπτικοαουστικών έργων.

Παράλληλα^ ιδρύθηκε και λειτούργησε ο Οργανισμός Πνευματικής

Ιδιοκτησίας (Ο.Π.Ι.) που είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δίκαιου υπο την

εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού. Ο Ο.Π.Ι. άρχισε να λειτουργεί το 1995 με

κύριο σκοπό την προστασία των πνευματικών δημιουργών και των δικαιούχων

συγγενικών δικαιωμάτων, τη μέριμνα για την εφαρμογή του Ν.2121/1993 και των

συναφών διεθνών συμβάσεων, την εποπτεία των οργανισμών συλλογικής

διαχείρισης, τη νομοπαρασκευαστική εργασία, την εκπροσώπηση της Ελλαδας σε

διεθνείς οργανισμούς, την οργάνωση σεμιναρίων και την παροχή πληροφοριών

σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων. Η μεγάλη

προσφορά του Ο.Π.Ι. είναι ότι βοήθησε τους δικαιούχους εκεί όπου υπήρχαν

δυσκολίες και τριβές. Ο Ο.Π.Ι. κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, πέρα από

το γεγονός ότι κατάφερε να αναδείξει σε διεθνές και κοινοτικό επίπεδο τη

σημασία που δίνει η χώρα μας στην προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας,

στάθηκε κοντά στον πνευματικό κόσμο της χώρας καθιερώνοντας και

υποστηρίζοντας τη συλλογική διαχείρισην^.

Ο Ν.2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί, ακολουθεί την καθιερωμένη

διάταξη της ύλης και ρυθμίζει τα θέματα που αφορούν την πνευματική

ιδιοκτησία και τα συγγενικά δικαιώματα σε δώδεκα Κεφάλαια. Το Πρώτο

Κεφάλαιο αναφέρεται στο αντικείμενο και το περιεχόμενο της τινευματικής

ιδιοκτησίας. Το Δεύτερο Κεφάλαιο προσδιορίζει το αρχικό υποκείμενο του

δικαιώματος^^. Το Τρίτο Κεφάλαιο αφορά τη μεταβίβαση και εκμετάλλευση

11 με βάση το άρθρο 69 Ν.2121/1993 και το ΠΔ 311/1994 σε συνδυασμό με το άρθρο 8 παρ. 13-14 Ν.2557/1997 και το άρθρο 7 παρ. 13 Ν.2819/2000.1 Όταν υπήρχε προφανής περίπτωση μη εφαρμογής του νόμου, ο Ο.Π.Ι. ασκούσε πρόσθετη παρέμβαση υπέρ των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, όπως έγινε με το πρόβλημια της τηλεοπτικής προβολής παλαιών ελληνικών κινηματογραφικών ταινιών, καθώς και με την καθιέρωση της εύλογης αμοιβής του άρθρου 49 Ν.2121/1993, ιδίως όσον αφορά τους ερμηνευτές (ηθοποιούς) του οπτικοαουστικού χώρου.13 άρθρα 6-11.

τ , 6ωρ.ά αντή η εκά,τοτ. ιοχύονοα νομοθεσία ηροβλέηεε απαλλαγή αηό το

φόρο6ο,ρεάρ,β)το ποσό τηρ ίωρεάρ έχεε νατατεθεί οε λογαρεαομό. τον οποίο

ο δωρεοδάχος έχεε ανοίξεε εεδεκά γεα το σκοπό αστόν στο Ταμείο

παρακαταθρεαε,ν καε Δανείτεεν ή οε Τράπεήα νομεμίορ λεετονργοεέοα στην

Ελλάδα καε γ) το παραατατεκό της κατάθεσης εβέρεε: αα) τα οτοεχε'εα τον δωρητή

καε τον δωρεοδόχον. ββ) το ποσά της δωρεάς, γγ> την ημερομηνία της κατάθεσης

καί δδ) την υπογραφή του δωρεοδόχου ή του νόμιμου εκπροσώπου του».

Επίσης, τροποποίηση επήλθε με το άρθρο 59 Ν.2218/199427 „ου

αναφέρεται στη συλλογική διαχείριση σύμφωνα με το οποίο; «1. Τα στοιχεία γ)

και δ) της παρ. 1 του άρθρου 54 του ν. 2121/1993 "Πνευματική ιδιοκτησία,

συγγενικά δικαιώματα και πολιτιστικά θέματα" (ΦΕΚ 25 Α') αντικαθίστανται ως

εξής: "γ) επιτρέπεται και όλα τα μέλη του συνεταιρισμού να είναι νομικά

πρόσωπα, δ) το καταστατικό των συνεταιρισμών αυτών μπορεί να προβλέπει: αα)

όρους, εσωτερικές διαδικασίες και όργανα που αποφασίζουν για την εισδοχή, την

αποχώρηση ή τον αποκλεισμό συνεταίρου, κατά παρέκκλιση από τους ορούς, τις

διαδικασίες και τα όργανα που προβλέπονται στις παραγράφους 4, 5, 6, 7 και 8 του

άρθρου 2 του ν. 1667/1986, ββ) ότι, στην περίπτωση αποχώρησης ή αποκλεισμού

συνεταίρου ή μη απόκτησης της ιδιότητας του συνεταίρον από τους κληρονόμους,

δεν υπάρχει αξίωση του συνεταίρου ή των κληρονόμων για απόδοση των

συνεταιριστικών τους μερίδων ή καταβολή της αξίας αυτών ή ότι υπάρχει αξίωση

για απόδοση μόνο της ονομαστικής αξίας των μερίδων, γγ) τη δυνατότητα

απόκτησης απεριόριστον αριθμού προαιρετικών μερίδων από τους συνεταίρους,

δδ) το εν ζωή αμεταβίβαστο των συνεταιριστικών μερίδων, εε) κατηγορίες

συνεταίρων είτε χωρίς δικαίωμα ψήφου είτε με αριθμό ψήφων ανά συνεταίρο

ανεξάρτητα από τον αριθμό των υποχρεωτικών ή προαιρετικών μερίδων τον κάθε

συνεταίρου, στστ) τον περιορισμό τι) δικαιώματος τον β εδαφίου της παρ. 2 τον

άρθρου 4 τον ν. 1667/1986 για λόγους προστασίας των θεμιτών συμφερόντων των

οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, ζζ) ότι οι νέοι συνεταίροι δεν έχουν καθόλου

ή έχουν για ορισμένο μόνο χρόνο μετά την ίδρυση τον συνεταιρισμού, υποχρέωση

καταβολής, εκτός από το ποσό της μερίδας τους, και εισφοράς ανάλογης προς την

26 ΦΕΚ Α' 208/16-12-1993.

Ν. 3207/2003^^ που ρυθμίζει θέματα της εύλογης αμοιβής για την ιδιωτική α

παραγωγή^.Η πλέον πρόσφατη τροποποίηση επήλθε με το Ν. 3524/2007 που

τιτλοφορείται «Εναρμόν^η της ελλψτκής νομοθεσίας προς τις Οθηγίες

2001ΙΜΙΕΚ καί 2004/48/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της

27ης Σεπτεμβρίου 2001 και 29ης Απριλίου 2004 οχετικά με το δικαίωμα

παρακολούθησης υπέρ του δημιουργού ενός πρωτοτύπου έργου τέχνης και την

επιβολή των δικαιωμάτων της διανοητικής ιδιοκτησίας αντίστοιχα και άλλες

διατάξεις». Τα σημαντικότερα σημεία που εισάγονται βασει αυτής της

τροποποίησης εστιάζονται στα εξής: το άρθρο 5 του Ν. 2121/93 «Δικαίωμα

παρακολούθησης» ορίζει, πλέον, ότι ο δημιουργός του πρωτοτύπου έργου

τέχνης έχει δικαίωμα παρακολούθησης που είναι το ανεκχωρητο και

αναπαλλοτρίωτο μεταξύ ζώντων δικαίωμα είσπραξης ενός ποσοστού επί του

τιμήματος κάθε μεταπώλησης του εν λόγω έργου μετά την πρώτη μεταβίβασή

του από το δημιουργό ή για λογαριασμό του ενώ παραίτηση απο το δικαίωμα

παρακολούθησης δεν χωρεζ Το δικαίωμα αυτό ισχύει αποκλειστικά σε κάθε

μεταπώληση στην οποία συμμετέχουν, ως πωλητές, αγοραστές ή ενδιάμεσοι,

επαγγελματίες της αγοράς έργων τέχνης, όπως οίκοι δημοπρασιών, γκαλερί

έργων τέχνης και γενικά οποιοσδήποτε έμπορος έργων τέχνης. Το ποσοστό

αυτό καταβάλλεται από τον πωλητή. Επίσης, εισάγεται η καινοτομία ότι τα

αντίτυπα έργων τέχνης, τα οποία έχουν δημιουργηθεί ή παραχθεί σε

περιορισμένο αριθμό από τον ίδιο τον δημιουργό ή υπό την ευθύνη του,

θεωρούνται ως «πρωτότυπα έργα τέχνης» για την εφαρμογή του δικαιώματος

παρακολούθησης. Για να συμβεί αυτό, όμως, πρέπει, κατά κανόνα, τα αντίτυπα

αυτά να είναι αριθμημένα, να έχουν υπογραφεί ή να έχουν κατ άλλο τρόπο

εγκριθεί από τον δημιουργό.

Επίσης, σύμφωνα με τη νέα τροποποίηση ο θίγόμενος μπορεί με

αίτησή του ενδεικτικά να ζητήσει: α) την απόσυρση από το εμπόριο των

εμπορευμάτων που κρίθηκε ότι προσβάλλουν δικαιώματά του και, εφόσον

33ΦΕΚ Α' 239/10-10-2002.34 ΦΕΚ Α' 302/24.12.2003.35 άρθρο 18 Ν. 2121/1993.

13

Η έν ω ^ , 6μως, α„τή 60ο εη.μέρουο δ ^κ α ^μ α ^ν ο . ίνα εν,αίο. με.κτο α™

α,τοφεο,ς ασε.κοΟ δ«αίοο δικαίωμα, όπως δοχμο^φώνεταε απο το νόμο, δημεοομ-

γεί οβεσμένα εδεομομφα δογμεετεκά ζητήματα. Τα 60ο «οτά δεετα,ώματα εενοε στε­

νά αυνδεδεμενα μεταξύ τοε,ς αηό την άηοεφη οτε πολλές φομές το ηθεκο δεκαεωμα

εξοπημετεε οεκονομεκά ^μφξμοντα. ή, αντεστμοφα, το πεμεοοσςτκό δεκαεεομα

συντελεί στην εκανοηοεηση ηθεκών συμφεμόντων του δημεουμγού, παμάλληλα

Ομως υπόκεεντα, από το νόμο σε χα,,εστή μύθμεση. Έτσε, τα δΟο δεκαεώματα παμά

το ότε εμφανίζουν ομεσμένα κοενά εννοεολογεκά γνευμίσμοτα, έχουν δηλαδή

απεμεόμεατο, απόλυτο καε αποκλεεστεκό χαμακτήμα, παμεάλληλα είναε

ανεξάμτητα μεταξύ τους, γεατί το καθένα από αυτά μπομεε να έχεε δεαφομετεκό

φομέα, αφού το περεουσεακό δεκαίευμα μεταβεβάζεταε με πμάξη εν ζευή ή αετία

θανάτου, ενώ το ηθεκό δικαίωμα είναε αμεταβίβαστο μεταξύ ζώντων καε μόνο

μετά το θάνατο του δημεουμγού πεμεέμχεταε στους κληρονόμους του. Το ίδιο

εσχύεε εν μέμεε και για την διάρκεια προστασίας. Τα δύο δεκαεώματα διαρκούν

όλη τη ζευή του δημεουμγού και 70 χρόνια μετά το θάνατο του, ενώ μετά τη ληξη

της διάρκεια αυτής, μόνο το Κράτος μπορεί να παρέμβει για να ασκήσει

ορισμένες από τις εξουσίες του ηθικού δικαιώματος. Εξάλλου, το περεουσεακό

δεκαίευμα υπόκεεταε από το νόμο σε ορισμένους περιορισμούς ευς προς την έκταση

και το περιεχόμενο του, ενώ για το ηθικό δικαίωμα δεν πμοβλέπονται τέτοιου

είδους περιορισμοί.

Το άρθρο 1 επιβεβαιώνει τον απεριόριστο, απόλυτο και αποκλειστικό χαρα­

κτήρα της πνευματικής ιδιοκτησίας, που συμπίπτει με τα κοινά εννοιολογικα

γνωρίσματα του περιουσιακού και του ηθικού δικαιώματος. Ο απεριόριστος

χαρακτήρας έχει την έννοια ότι η πνευματική ιδιοκτησία καλύπτει κάθε εξουσία

που περιέχεται στα δικαιώματα που πηγάζουν από αυτήν. Τα αρθρα 3 και 4 Ν.

2121/1993 αναφέρουν ενδεικτικά τις εξουσίες που απορρέουν από το περιουσιακό

και το ηθικό δικαίωμα αντίστοιχα, αλλά η απαρίθμηση αυτή είναι ενδεικτική,

όπως προκύπτει από τη λέξη «ιδίως» που χρησιμοποιείται στις διατάξεις αυτές.

Κατά συνέπεια, μπορούν να προστατευθούν και άλλες επιμέρους εξουσίες ανε­

ξάρτητα αν περιλαμβάνονται ή όχι στις συγκεκριμένες ρυθμίσεις.

15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

2.1. ΓΕΝΙΚΑΑντικείμενο της πνευματικής εδεοκτηαίας είναε το ίμγο ως άυΛο αγαθό. Η

δεάκβεση μεταξύ άυλου αγαθού καε υΛεκού φομέα εεναε γνωστή καε δεατμεχεε όΛο

το δίκαεο της πνευματεκής εδεοκτησέας. Το φωνογμόφημα ως υλεκος φορέας

αποτελεί ενσώματο αντεκείμενοκαε βρίσκεταε έξω από το χώρο της πνευματεκής

εδεοκτησίας. σε αντίθεση με τη μουσεκή σύνθεση που έχεε εγγραφεί π,άνω

αυτόν. Το ίδεο εσχύεε καε γεα το βεβλίο. Με την πνευματεκή εδεοκτησία δεν

προστατεύεταε το έντυπο αυτό καθαυτό αλλά το λσγστεχνεκό έργο που

αποτυπώνεταε πάνω σ' αυτό. Οε έννομες σχέσεες που αφορούν το υλεκο

αντεκείμενο δεέπονταε κυρίως από τες δεατάξεες του αστεκού δεκαίου, ενώ οε

έννομες σχέσεες που αναφέρονταε στο έργο ρυθμίξονταε από το δίκαεο της

πνευματικής ίδίθκτησίας^’'.

Ο Ν. 2121/1993, ακολουθώντας την παραπάνω διάκριση και έχοντας

κατευθυντήρια γραμμή την προστασία του δημιουργού, προσδιόρισε στο άρθρο 2

τα στοιχεία του έργου. Ειδικότερα, η παράγραφος 1 του άρθρου 2 τονίζ

προστατεύονται τα πνευματικά δημιουργήματα λόγου, τέχνης ή επιστήμης και

εξαιρεί τα δύο βασικά στοιχεία της έννοιας του έργου, τη μορφή και την

πρωτοτυπία. Στη συνέχεια ακολουθεί ενδεικτική απαρίθμηση των έργων που δεν

αποκλείει την προστασία και άλλων πνευματικών δημιουργημάτων.

” Μιχαήλ-Θεόδωρος Δ. Μαρίνος, Πνευματική ιδιοκτησία, ο.π. σελ 23 επ.

17

Αηο την αναφορα του άρθρου 2 ηαρ. 1 Ν. 2121/1993 στην έννουχ της «μορφής». ωΡ

„ροστ„ττυάμτνου στο.χτίου του .ρΦου, ^νάχοτα. 6τ. ο νάμος οκοΛουθο. την

ουτή αρχή ηου Ιχε. καθσρο,ΘΦ α .6 την ε^στήμη κα. τη νομοΛοφ.,

προστασία της μορφής κατ 6χε ς Φίας ααραμ/νε. ο βασ.κάς .ανθνας θ.αστασης

μτταξθ των στοιχείων ηου ηροατατευοντα. με την ηνευματ.κή ώ.οκτησαε τεον

στοιχείων εκείνων ηου μένουν έξω αηό το ηεδίο της εφαρμογής τους.

Παρά τες αμφεσβητήσεες καε τους ηροβΛηματεσμοάς ηου κατα καερους

,εηώθηκαν. η άεάκρεση μεταίύ μορφής καε εί,έας αυνεστά ουσεώδη ως ηρος τον

καθορεσμό της έκτασής ηροστασέας της ηνευματεκής εδεοκτηεήας. Η εδεα εεναε

ελεύθερη καε ηροσετή στον καθένα, αηοτελεέ κοενό αγαθό μηορεε να γενεε

αντεκείμενο της ηνευματεκής εδεοκτησέας, ηαρά μόνο σε κάηοκχ μορφή. Αηο την

άηοφη αυτή γενεταε δεκτό ότε δεν ηροστατεύονταε αηό την ηνευματεκη

εδεοκτησία οε εηεστημονεκές ανακαλύψεες ή οε θεωρίες αυτών. Ο εηεστήμονας δεν

μηορεί να αηοκτήσεε δεκαεωμα ηνευματεκής εδεοκτησεας σε μία θεωρεα η

ανακάλυψη γεατε αυτό θα είχε ως ^ ν έη ευ χ να σταματήστε η εηεστημονεκή καε

τεχνολογική πρόοδος.Η εδέα ανήκεε σε όλο τον κόσμο, ο τρόηος όμως με τον οηοεο φανερώνεταε

ααό την έμηνευση καε το συναίσθημα του κάθε καλλετέχνη, ανήκουν

αηοκλεεστεκά στην ατομεκότητα του καε αυτά ακρεβώς τα στοεχεία

προστατεύονται.Η πνευματική ιδιοκτησία μόνο τη μορφή μπορεί να προστατεύσει κ μ

την έννοια αυτή τα επιστημονικά έργα αποτελούν αντικείμενο προστασίας, τόσο

από την εθνική νομοθεσία, όσο και από τη Διεθνή Σύμβαση Βέρνης^». Στον τομέα

των θετικών επιστημών οι επιστημονικές θεωρίες έχουν χαρακτήρα

αντικειμενικό. Υπάρχει μία αλήθεια για κάθε αντικείμενο και όχι τόσες αλήθειες,

όσοι και οι συγγραφείς. Οι λύσεις μαθηματικών ασκήσεων δεν αποτελούν

αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας, αφού όποιος έχει γνώση των μαθηματικών

κανόνων μπορεί να καταλήξει στο σωστό αποτέλεσμα.

' άρθρο 2 παρ. 1.

19

με αντίστοιχες περιουσιακές εξουσίες. Τα συγγενικά δικαιώματα

προστατεύουν την οικονομική επένδυση στη δημιουργία

αποκτηθούν κατευθείαν και απδ νομικά πρδσωπα. Η δ^ρκεια τους είναι κατα

κανόνα πενήντα χρόνια από τη δημοσίευση ή την παρουσκ,ση στο κοινο του

προστατευόμενσυ έργου. Τα σ,γγενικό δικαιώματα αφήνουν ακέραια και δεν

επηρεάξουν κατά κανένα τρόπο την προστασία των περιουσ^κων και ηθικών

δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησύχς, με τα οποία μπορεί και να συνυπάρχουν^

Τα συγγενικά δικαιώματα για πρώτη φορά προστατεύονται πλήρως,

νόμος ακολουθεί τη Διεθνή Σύμβαση της Ρώμης από 26.10.1961 «, αλλα σε

ορισμένα σημεία βελτιώνει τη θέση των δικαιούχων, προκαταλαμβάνοντας

ρυθμίσεις ^ ς νέας σχετικής Συνθήκης του (ΐνΡΡΓ). Παρά το γεγονος του

ενιαίου χαρακτηρισμού τους τα συγγενικά δικαιώματα που αναγνωρίξει ο νομος

είναι ποικύΐης μορφής με διαφορετικές εκάστοτε προϋποθέσεις, αντικείμενο και

εξουσίες. Ισχύει ο κλειστός αριθμός των συγγενικών δικαιωμάτων.

Ο Ν. 2121/93 αναφέρει τέσσερεις βασικές κατηγορίες δικαιωμάτων»: 1) των

ερμηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών», 2) των παραγωγών υλικών φορέων

ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας» 3) των ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών».

παράλληλα εισάγει το δικαίωμα των εκδοτών» και το δικαίωμα επι

προηγουμένως αδημοσίευτων έργων» ενώ η εναρμόνιση προς το κοινοτικά

δίκαιο οδήγησε, κατ' αποτέλεσμα, στην θέσπιση ενός νέου συγγενικού δικαιώμα­

τος. Κοινό χαρακτηριστικό των συγγενικών δικαιωμάτων που αναγνωρίζει ο Ν.

2121/93 είναι ότι πρόκειται για εισφορές ή παροχές, οι οποίες συνδέοντ μ

δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας, με την έννοια ότι χρησιμοποιούνται ως

«ενδιάμεσα οχήματα» για τη «μεταφορά» έργων στο κοινό. Ο ερμηνευτής ή ο

εκτελεστής καλλιτέχνης είναι πρόσωπα στην υπηρεσία τής δημιουργίας, εν

παραγωγός, ο ραδιοτηλεοπτικός σταθμός και ο έκδοτης είναι επιχειρηματίες που

τη χρηματοδοτούν και τη στηρίζουν. Γενικός σκοπός της θέσπισης τους ήταν και

« ΦΕΚ Α 104 από 30.6.1992.« Μιχαήλ - Θεόδωρος Δ. Μαρίνος, Πνευματική Ιδιοκτησία, σελ. 295.

“ άρθρα 46, 50.^ άρθρο 47.« άρθρο 48.

άρθρο 51.

21

ν„ .ίθ εν.α . « ε « ,η ν . η

. . κ α « .β .ν .ή « ^ α«Χή ο> ™

Η — “. .κ α ^ μ α .ο . .ν . .μ α τ « ή . .6 .ο « η α ^ . στο ™τγεν.κ6 .εκ«1.μα 6 .ν ε.να. η

εφοσον εηιδώκεε να κΑείσε. κενά ηβοσ.ασίας, Επετμεαεταε μονον, οηον ο νομ

μηεά το ομίεε-. Κατά μείονα Λόγο δεν είναε δονατή η ανοΛογεκη εφαμμογη

δεατάδεεον ομεομδν,ν ^Τ ,ενεκφ ν δεκαεεομάτενν Φεα να αΛμμεοβοον κενά

τχροστίχσίίχς των ολΛων.Λν μκτ εεσφομά ή καμοχή δεν αμοστατεδεταε στο Ν. 2121/93, η αμοατασαε

θα αναίητηθεΐ στο κοενό εδεσαεκδ δίκαεσ, λχ στο δεκαίεομα τηε αμοσωαεκοτηταμ η

στο Ν. 146/1914.δεκαεοημαξίες (μεταβεβαση, παμαχά,μηση άδεεας/συμβασης

εκμετάΛΑευσημ) σου αφομοτ™ σεηεγενεκά δεκαεώματα εεσάγεταε ο έγγμαφος τύ­

πος, ο οποίος θεωμεεταε ως συοτατεκός». Αν καε ο νόμος δεν ομέζεε, η ελλεε,βη

τόπον επεφέμεε σχετεκή, όπως στο άμθμο 14, καε όχε απόλυτη ακνμοτητα.

Γμαπτώς χομηγείταε καε η σνναενεση των εμμηνεντών .1 εκτελεστών

παλλετεχνεόν κατά αναλογεκή εφαμμογή του άμθμου 16» Η μεταβίβαση που

χίνεταε δεεπεταε από τες δεατάβεες γεα την εκχεδμηση, οε οποίες εφαμμόβονταε

ανοΛογικά (ΑΚ 470).ο νόμος καθεεμείπεεε την ανάλογη εφαμμογή των πεμεομεσμων του δε-

καεώματος πνευματεκής εδεοκτησίας». Η λογεκή της μύθμεσης είναε, ότε όταν ο

πνευματεκός δημεουμγός δεν μπομεί να ασκήσεε το απόλυτο δεκαίωμα του γεα να

παμεμποδίσεε μεα συγκεκμεμένη χμήση του έμγου του, θα ήταν παμάλογο να είχεε

την εβουσία αυτή εκείνος που έχεε απλώς εμμηνεύσεε, εκτελέσεε, εγγμάφεε σε

υλικό φορέα, μεταδώσει ή εκδώσειτο έργο του.

Κενό υπάμχεε ως πμος τες εφαρμοζόμενες δ,ατάβεες γεα τη μεταβίβαση των

συγγενεκών δεκαεωμάτων. Εφόσον δεν υπάμχεε αντίθετη μύθμεση^ζ

άρθρο 2 παρ. 4. * άρθρο 52, 58.« άρθρο 52 στοιχ. α .5° άρθρο 50 παρ. 3.51 άρθρο 52 σε συνδ. με άρθρα 18 επ.52 πχ. άρθρο 46 παρ. 5.

23

.ο .ΛΛην.κ6 « μ Φ - α μ. ^ “« ή - - θ . φο^α

μίσα σ ^ ν . .ν .μ κ ο ν .α .^ .μ . 6η μ οσ ..θ μ κ. ν ο μ ^ «

ή „α,ο.σΦ.σθηκ. νομ ίμ .. α.ο κο.ν6 .,μ μ ν ε ^ ή Φ -<^.«Φ η μ « η

κοακο.α.κ6 ί,γο, ™ .ενήν,α „™ Λογίςον™ >α.6.ογεγον6.

Πεν.μκον.αεχή ηε«ίο6ο .μοστασ^. αηοΛ.μρ.νο„ν κ„. ™ ™ Υ Ϊ -κ α

..κα.Φ μα.α βε.^εε^Λεο..κώ ν ο^γαν.μΦ ν. Η .„ .η κ ο ν ™ ε.εα . .ο Λ ο γ ί« α ε

μ . . . ,η ν .βΦ^η μ « - " θ μ . ή . « ν ε ί α μ .ή . . . α .ό εον με™ δοση.

,η ,» . Το σογγενεκό δεκαίωμα των εκδοτών λήγεε εεεέετης 50 χβονεα μετά την

τελευταία έκδοση του έργου® .Η δεα,κε,α ημοοτεχσίας όλων αε,τών των συγγενεκών δεκαεωματων

οεεοΛογέίεταε αεεδ την 1τ Ιανοοα^εου τον ίτοο. το οηοέο έκεταε το,ε γενεαεονβγου

γεγονότος.

2.4.2. Η αβχή τηη υκεθοχης της πνευματικής εδ.οκτησίας κα. της

αυτοτέλειας των συγγενικών δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με το άμΟμο 53 η πμοστασία που ηαμίχεταε στους φομεες των

^χχενεκώω δεκαεωματων ..αφήνεε ακδμαεη καε δεν επημεαφεε κατα κανένα τμδηο

την πμοατασόχ της πνευματικής εδεοκτησέας», ενώ κανένα από τα άμθμα 46-52

δεν μπομεέ να εμμηνευθεί κατά τμοπο που θίγει την πμοστασεα αυτή. Συνεπώς, η

διάταξη αυτή καθιεμώνει έναν ερμηνευτικό κανόνα υπέρ της προστασίας της

πνευματικής ιδιοκτησίας, ενώ είναι αμφίβολο αν έχει πρακτικό περιεχόμενο

εφαρμογής, βα πρέπει να ληφθεί υποψη, οτι από την μια μεμιά πρό γδιαφορετικά δικαιώματα με ξεχωριστό αντικείμενο προστασίας,

ακολουθούν διαφορετική νομική τύχη και από την άλλη ότι οι φορείς των δυο

κατηγοριών δικαιωμάτων έχουν κατά κανόνα παράλληλα συμφέροντα και

ευθυγραμμισμένο επίπεδο αστικής και ποινικής προστασίας®.

Απηχεί την εμπειρική διαπίστωση ότι η συνδικαλιστική οργάνωση των

φορέων των συγγενικών δικαιωμάτων είναι πολύ πιο οργανωμένη από εκείνη

57 άρθρο 52 στοιχ. γ'-δ'.58 άρθρο 52 στοιχ ε'.55 άρθρο 52 στοιχ. στ'. ^® Μιχαήλ - Θεόδωρος Δ. Μαρίνος, Πνευματική Ιδιοκτησία, ο.π σελ.299

25

απευθύνεται άμεσα ή έμμεσα με εγγραφή προς τρίτους.

2Α.3.2. Προστασία μέσω απολύτων περιουσιακών εξουσιών,

ο νόμος παμέχει στον εβμηνευτή/εκτελεστή ορισμένες απόλυτες και

αποκλειστικές εξουσίες». Ειδικότερα, ο ερμηνευτής ή εκτελεστής καλλιτέχνης

μπορεί να επιτρέπει ή να απαγορεύει^^.

α) την εγγραφή της ζωντανής ερμηνείας ή εκτέλεσης του σε υλικό φορέα

ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας.

β) την άμεση ή έμμεση, προσωρινή ή μόνιμη αναπαραγωγή με οιοδήποτε

μέσο και μορφή, εν όλω ή εν μέρει όσον αφορά την εγγραφή σε υλικό φορέα της

ερμηνείας ή εκτέλεσης τους. Η άμεση αναπαραγωγή περιλαμβάνει την

αναπαραγωγή σε άλλο φορέα (πχ. αναπαραγωγή από σε κασέτα, απο

βιντεοταινία σε άλλη βιντεοταινία). Η έμμεση αναπαραγωγή αφορά την

εγγραφή έργων, τα οποία εκπέμπονται ή μεταδίδονται από ραδιόφωνο ή την

τηλεόραση, μεσολαβεί δηλ. ραδιοφωνική ή ραδιοτηλεοπτική εκπομπή του υλικού

φορέα (οί-ϋτθ-ώΓ-εοργϊη§). Ο ελληνικός νόμος δεν πρόβλεψε εξαίρεση ως προς τις

λεγόμενες εφήμερες εγγραφές^. Η έννοια της προσωρινής αναπαραγωγής

παραπέμπει στην αντίστοιχη εξουσία του δημιουργού.

γ) τη διανομή στο κοινό του υλικού φορέα με την εγγραφή της ερμηνείας ή

εκτέλεσης του με πώληση ή με άλλους τρόπους. Το δικαίωμα διανομής δεν

αναλώνεται εντός της ΕΕ, όσον αφορά τον υλικό φορέα με την εγγραφή της

ερμηνείας ή εκτέλεσης, εκτός από την περίπτωση της πρώτης πώλησης εντός της

Κοινότητας, η οποία πραγματοποιείται από το δικαιούχο ή με τη συγκατάθεση

του.

Ο δικαιούχος μπορεί, όμως, να απαγορεύσει την κυκλοφορία τους, πχ.

διάθεση εγγραφών μουσικών έργων από κονσέρτα (τα λεγόμενα ύοοί1ε§5), διότι

τέθηκαν σε κυκλοφορία χωρίς τη συγκατάθεση του.

δ) την εκμίσθωση ή το δημόσιο δανεισμό του υλικού φορέα με την εγγραφή

της ερμηνείας ή εκτέλεσης. Οι εξουσίες αυτές δεν αναλώνονται από οιαδήποτε

“ Μιχαήλ - Θεόδωρος Δ. Μαρίνος, Πνευματική Ιδιοκτησία, ο.π. σελ. 303.άρθρο 46 παρ. 2 στοιχ. α'-ε'.

“ άρθρο 13 παρ. 1 στοιχ. γ' Α.Σ. Ρώμης.

29

ο τοαγουδιστής που ερμηνεύει ένα έργο σε μια αίθουσα συναυλιών δεν

είναι υποχρεωμένος να δεχθεί την εγγραφή της ερμηνείας του σε μέσα

αποθήκευσης ήχου ή ήχου και εικόνας, την ταυτόχρονη μετάδοση της στην

τηλεόραση ή την χρήση στη διαφήμιση ενός προϊόντος χωρίς πρόσθετη

ξεχωριστή αμοιβή.Στην περίπτωση που ο εκτελεστής ή ερμηνευτής καλλιτέχνης έχει δώσει

την άδεια σε παραγωγό υλικών φορέων ήχου ή εικόνας ή ήχου και εικόνας να

εκμισθώσει τον υλικό φορέα στον οποίο έχει εγγράφει η εκτέλεση ή ερμηνεία του,

ο νόμος προβλέπει ότι διατηρεί πάντοτε το δικαίωμα εύλογης αμοιβής για την

εκμίσθωση, χωρίς να μπορεί να παραιτηθεί από αυτό^.

2.4.3.3. Απαγόρευση μεταβίβασης

Η μεταβίβαση των ανωτέρω δικαιωμάτων απαγορεύεται εν ζωή καθώς και

η παραίτηση από αυτά^ . Είναι όμως δυνατή η καταπιστευτική μεταβίβαση τους

σε οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης^^. Το αμεταβίβαστο των περιουσιακών

εξουσιών του ερμηνευτή ή εκτελεστή καλλιτέχνη αντιβαίνει στην Οδηγία 92/100,

η οποία καθιερώνει τη δυνατότητα μεταβίβασης τους^.

Ως αιτιολογία αναφέρεται η ανάγκη προστασίας των ερμηνευτών/ εκτελε­

στών από την απερίσκεπτη απαλλοτρίωση των δικαιωμάτων τους. Το επιχείρημα

αυτό δεν είναι πειστικό. Με το ίδιο σκεπτικό θα μπορούσε κανείς να θεσπίσει το

αμεταβίβαστο εν ζωή του περιουσιακού δικαιώματος του δημιουργού, ο οποίος

άλλωστε, όπως μαρτυρούν τα άρθρα 13 επ., είναι σε μεγαλύτερο βαθμό άξιος

προστασίας. Ούτε η περιορισμιένη ύπαρξη ηθικών εξουσιών σε σχέση προς το

ηθικό δικαίωμα του δημιουργού δικαιολογείτο αμεταβίβαστο.

2.4.3.4. Αξίωση αμοιβής

Οι εξουσίες αυτές συρρικνώνονται σε ενοχικές αξιώσεις αμοιβής στην

περίπτωση της έμμεσης, δευτερεύουσας εκμετάλλευσης, όταν δηλ. η ερμηνεία ή η

εκτέλεση είναι νόμιμα αποτυπωμένη ήδη σε φορέα ήχου ή εικόνας ή ήχου και

72 άρθρο 46 παρ. 3 εδ. γ', άρθρο 4 Οδηγίας 92/100/ΕΟΚ.Μιχαήλ - Θεόδωρος Δ. Μαρίνος, Πνευματική Ιδιοκτησία, ο.π. σελ. 306 Αρθρο 46 παρ. 5.

75 άρθρο 2 παρ. 4, άρθρο 7 παρ. 2, άρθρο 9 παρ. 4 Οδηγίας.

31

παραγωγών υλικών φορέων^ .

Οι ερμηνευτές ή εκτελεστές καλλιτέχνες έχουν επίσης ανεκχωρητο δικαιω

μα εύλσγης αμοιβής για τη ραδιοτηλεοπτική αναμετάδοση της ερμηνείας ή

εκτέλεσης του. Και στις δυο αυτές περιπτώσεις η ανάθεση της είσπραξης και

δπτχείρισης στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης είναι υποχρεωτική··. Μια

επιπλέον αξίωση εύλογης αμοιβής στηρίζεται στην εκμίσθωση υλικών φορέων με

ερμηνείες ή εκτελέσεις του. Οταν ο καλλιτέχνης έχει ήδη παραχωρήσει άδεια

στον παραγωγό φωνογραφημάτων ή οπτικοακουστικών έργων να εκμισθώσει

τον υλικό φορέα με την εγγραφή της ερμηνείας του». Η παραίτηση από το

δικαίωμα αυτό δεν είναι δυνατή.

Θα πρέπει να αποκλεισθεί η κατά αναλογική εφαρμογή των

ανωτέρω διατάξεων θεμελίωση απαγόρευσης εκχώρησης για την εύλογη

αμοιβή που παραχωρείται από το νόμο ως αντιστάθμισμα της ιδιωτικής

χρήσης^λ

2.4.4. Η θικό δικαίω μα

Το ηθικό δικαίωμα83 ^ου ερμηνευτή/εκτελεστή καλλιτέχνη αποκτά

μεγάλη σημασία στον τομέα της ψηφιακής εκμετάλλευσης, η οποία

παρέχει τη δυνατότητα ψηφιακής «επεξεργασίας» της ερμηνείας

/εκτέλεσης. Ο νόμος»^ αναγνωρίζει ορθώς ηθικό δικαίωμα των ερμηνευτών

ή εκτελεστών καλλιτεχνών με μικρότερη εμβέλεια από το περιεκτικό

ηθικό δικαίωμα του δημιουργού και αποκλειστική απαρίθμηση των

εξουσιών. Ειδικότερα καθιερώνεται μόνον το δικαίωμα αναγνώρισης της

πατρότητας καθώς και το δικαίωμα απαγόρευσης κάθε παραμόρφωσης της

ερμηνείας ή εκτέλεσης. Ανήκει στον ερμηνευτή ή εκτελεστή καλλιτέχνη καθ όλη

τη διάρκεια της ζωής του και μετά το θάνατο του περιέρχεται στους κληρονόμους

^ άρθρο 49 παρ. 3.“ άρθρο 49 παρ. 1, 4.

άρθρο 46 παρ. 3 εδ. γ. άρθρο 18 παρ. 3.Μιχαήλ - Θεόδωρος Δ. Μαρίνος, Πνευματική Ιδιοκτησία, ο.π. σελ 308

Μ άρθρο 50.

33

εργασίας»^ Η άδεια διεξαγωγής των πράξεων, οι οποίες πραγματώνουν τις

περιουσιακές εξουσίες του συγγενικού δικαιώματος του θεωρείται ότι έχει δοθεί

(πλάσμα δικαίου), όταν ο καλλιτέχνης συνδέεται με εκείνον που επιχειρεί τις

πράξεις αυτές με σύμβαση εργασίας, η οποία εχει σκοπο την ενεργεια αυτών

των συγκεκριμένων πράξεων. Και εδώ ο σκοπός της σύμβασης είναι

αποφασιστικός και προσδιορίζει την έκταση της άδειας.

Ο νόμος παρέχει την άδεια εκτέλεσης των πράξεων που αποτελούν το

περιεχόμενο του δικαιώματος, επειδή αποκλείει τη μεταβίβαση των εξουσιών

του ερμηνευτή- εκτελεστή καλλιτέχνη^. Αν όμως δεχθεί κανείς ότι επιτρέπεται

η μεταβίβαση των εξουσιών, τότε ο εργοδότης αποκτά τις περιουσιακές αυτές

εξουσίες, όπως συμβαίνει στο άρθρο 8.

Προϋπόθεση είναι ότι δεν υπάρχει αντίθετη συμφωνία, στην οποία να

ορίζονται συγκεκριμένα οι πράξεις για τις οποίες δίδεται η άδεια.

2.4.6. Ερμηνεία από σύνολο

Όταν η εκτέλεση ή η ερμηνεία γίνεται από σύνολο (θπδβιηύΐε)®!, όπως

ορχήστρα, χορωδία, θίασο, μπαλέτο, είναι από πρακτική άποψη δύσκολο να

ανευρεθούν όλοι οι καλλιτέχνες και να συναινέσουν στη διενέργεια των πράξεων

που αποτελούν περιεχόμενο του δικαιώματος τους. Για την περίπτωση αυτή οι

ερμηνευτές ή εκτελεστές καλλιτέχνες ορίζουν με πλειοψηφία και εγγράφως έναν

αντιπρόσωπο τους για την ενάσκηση των δικαιωμάτων τους από το άρθρο 46

παραγρ. 2 στις εξωτερικές σχέσεις® . Ο νόμος μνημονεύει μόνον τα δικαιώματα

του άρθρου 46 παραγρ. 2 (θετικές και αρνητικές εξουσίες). Συνεπώς, η

αντιπροσώπευση δεν θα ισχύσει ως προς το δικαίωμα εύλογης αμοιβής του

άρθρου 49.

Η αντιπροσώπευση αυτή δεν αφορά το διευθυντή ορχήστρας, το (θεατρικό)

σκηνοθέτη, τους πρωταγωνιστές και τους σολίστ^ . Αν δεν έχει ορισθεί

89 Μιχαήλ - Θεόδωρος Δ. Μαρίνος, Πνευμιατική Ιδιοκτησία, ο.π. σελ. 310. 98 άρθρο 46 παρ. 5.« Μιχαήλ - Θεόδωρος Λ. Μαρίνος, Πνευματική Ιδιοκτησία, ο.π. σελ. 311.92 άρθρο 46 παρ. 4.93 άρθρο 46 παρ. 4.

35

διεθνές επιτιεδο ένα ττΛέγμα οργανισμών συλΛογικής διαχείρισης, οι οττοιοι έχουν

το δικαίωμα να διαχειρίζονται βασικές εξουσίες από το περιουσιακό δικαίωμα

κυρίως επί μουσικών έργων, όπως την εξουσία δημόσιας εκτέλεσης και

μηχανικής εγγραφής.

Μέσω των συμβάσεων αμοιβαιότητας ο κάθε εθνικός οργανισμός διαχείρι­

σης είναι σε θέση να διαχειρίζεται και να προσφέρει ένα περιεκτικό παγκόσμιο

ρεπερτόριο. Εισπράττει από τους χρήστες τις αμοιβές και τις συμψηφίζει με τις

αμοιβές που του οφείλονται από τις εισπράξεις των αλλοδαπών οργανισμών

συλλογικής διαχείρισης. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα ότι οι εθνικοί οργανισμοί

συλλογικής διαχείρισης αποκτούν ένα άβ ίδοίο παγκόσμιο μονοπώλιο. Τέτοιες

συμβάσεις εμπεριέχουν αμοιβαίους χωρικούς περιορισμούς, μέσω των οποίων

κάθε «εθνικός» οργανισμός συλλογικής διαχείρισης διαχειρίζεται το

παγκόσμιο ρεπερτόριο μόνον μέσα στην επικράτεια που λειτουργεί. Και στο

σημείο αυτό αποτυπώνεται η διαλεκτική σχέση προς το κοινοτικό δίκαιο κατά

των περιορισμών του ανταγωνισμού, το οποίο δύναται να διαταράξει αυτό το

πλέγμα, παρέχοντας τη δυνατότητα σε έναν εθνικό οργανισμό συλλογικής

διαχείρισης να δραστηριοποιηθεί σε ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ. Αυτό θα

λειτουργούσε αρνητικά στο κόστος, αφού θα οδηγούσε σε ένα ανταγωνισμό

ρεπερτορίων, τελικώς προς βλάβη των δημιουργών. Εξ αυτού του λόγου θα

πρέπει κανείς να δώσει το προβάδισμα στην προστασία του έναντι της ελεύθερης

παροχής υπηρεσιών, πράγμα που εξηγεί την «ανεκτική» θέση του ΔΕΚ και της

Ευρ. Επιτροπής έναντι των κοινοτικών εταιρειών συλλογικής διαχείρισης και των

συμβάσεων αμοιβαιότητας.

Σήμερα λειτουργούν στην Ελλάδα πλήρως ή ατελώς πάνω από δέκα

οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης για κάθε σχεδόν κατηγορία έργων και

συγγενικών δικαιωμάτων.

3.2.2. Η διαμεσολαβητική λειτουργία

Οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης αποτελούν τον ενδιάμεσο κρίκο της

αλυσίδας μεταξύ δημιουργού και χρήστη των έργων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Από την ενδιάμεση θέση τους συνάγεται και η αποστολή τους, να διευκολύνουν

άρθρο 72 παρ. 3.

41

τρόπο στους δικαιούχους τα έσοδα από τη διαχείριση των έργων τους.

Η πρόΛηψη μονοπωλιακών καταχρήσεων με την αποφυγή αυθαίρετων

διακρίσεων, τη δημιουργία διαφάνειας και συνθηκών δίκαιης, σύμφωνης προς

την αρχή της ισότητας διανομής των εισπραττομένων αμοιβών δεν αποτελεί

ωστόσο το μόνο λόγο για τη γενική εισαγωγή του συστήματος κρατικής

εποπτείας. Η ικανοποιητική εκμετάλλευση των δικαιωμάτων προς όφελος των

δικαιούχων και των χρηστώτν αλλά και η εγγύηση της ικανότητας των

οργανισμών να διαχειρισθούν και να προστατεύσουν αποτελεσματικά τα

δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα συνιστούν

παρεπόμενους στόχους. Η κρατική εποπτεία περιλαμβάνει τη φάση της ίδρυσης

του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης και τη διάρκεια λειτουργίας του.

3.4. Μελλοντικές τάσεις και προοπτικές

Μπορεί κανείς να αναφέρει δύο βασικές παραμέτρους:

α) Το νέο ψηφιακό περιβάλλον μεταβάλλει τη σκοπιμότητα ύπαρξης

οργανισμών συλλογικής διαχείρισης εκ των πραγμάτων σε αναγκαιότητα.

Η ψηφιακή τεχνολογία δεν διευκολύνει μόνον τη χρήση και την αναπαρα­

γωγή έργων σε μια πρωτόγνωρη κλίμακα αλλά επιτρέπει εκ παραλλήλου την

ψηφιακή καταγραφή της συχνότητας και του τρόπου χρήσης τους με τη Βοήθεια

ειδικών προγραμμάτων και ψηφιακών τεχνικών (ϋΐ§ίΐ3ΐ Εϊξΐιΐδ Μ3η3§βιηθη1:

δγδΐβτπδ, ϋΚΜ5). Η τάση της «συλλογικοποίησης» και της μαζικοποίησης της

διαχείρισης που επιτελούν οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης με τη βοήθεια

τέτοιων τεχνικών θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον, εφόσον συμβάλλει

ουσιαστικά στη διαφάνεια και τη σαφήνεια ως προς την ένταση και την έκταση

της χρήσης των έργων αλλά και την ανακάλυψη των προσβολών. Ως εκ τούτου,

δικαίως θεωρούνται οι ρυθμίσεις για τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης

που εμπεριέχει ο Ν. 2121/1993, παρά τη μάλλον χαλαρή σχέση τους προς το κύριο

σώμα των διατάξεων του νόμου, ως ένας επιπρόσθετος «πυλώνας» του

σύγχρονου δικαίου της πνευματικής ιδιοκτησίας, δίπλα στις εξουσίες του

δημιουργού, το δίκαιο των συμβάσεων με αντικείμενο έργα και τις ρυθμίσεις για

τα συγγενικά δικαιώματα.

43

αναμετάδοοτ) της εκτιομττής μέσω καΛωδίου ασκείται μόνον μέσω οργανισμών

συΛΛογικής διαχείρισης^^®.

Ετΐίσης προβλέπει και τρεις περιπτώσεις υποχρεωτικής άσκησης δικαιω­

μάτων από οργανισμό συλλογικής διαχείρισης:

α) το άρθρο 5 παρ. 3 ως προς το δικαίωμα παρακολούθησης προβλέπει την

άσκηση του δικαιώματος πληροφόρησης, εφόσον ζητηθούν τιληροφορίες για τα

μεταπωλούμενα έργα, από οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης και όχι από το

δικαιούχο.

β) το άρθρο 18 παρ. 3-11 για την είσπραξη και τη διανομή της εύλογης

αμοιβής από την ιδιωτική αναπαραγωγή του έργου ασκείται υποχρεωτικά από

οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης.

γ) το άρθρο 49 παρ. 1,4 και 5 για την είσπραξη και διανομή της εύλογης

αμοιβής που προβλέπει η διάταξη αυτή.

Οι αρμοδιότητες των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης ως προς την

προστασία και τη διαχείριση διαγράφονται στο άρθρο 55 παρ. 1. Η ιδρυτική

πράξη του οργανισμού μπορεί να περιορίζει τις αρμοδιότητες του σε μερικές μόνο

από τις πράξεις που αναφέρονται στη διάταξη αυτή °5 και υπόκειται στον έλεγχο

του Υπουργείου Πολιτισμού.

Η ίδρυση τους είναι ελεύθερη. Επιτρέπεται να λειτουργούν με οποιαδήποτε

εταιρική μορφή^ι°. Θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι ενόψει των απαιτήσεων που

πρέπει να εκπληρώνει ένας οργανισμός αποκλείεται και η λειτουργία τους με

ατομική μορφή. Αν είναι ανώνυμη εταιρεία πρέπει υποχρεωτικά να έχει

ονομαστικές μετοχές στο σύνολο τους^^ύ Οργανισμός συλλογικής διαχείρισης

μπορεί να λειτουργήσει εξάλλου και με τη μορφή αστικού συνεταιρισμού^ι^.

Ο σκοπός των άρθρων 54 επ. έγκειται στην προστασία των δημιουργών, και

των δικαιούχων συγγενικών δικαιωμάτων από τους κινδύνους οι οποίοι

απορρέουν από τη μονοπωλιακή θέση των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης

άρθρο 54 παρ. 2, άρθρο 9 παρ. 1 Οδηγίας 93/83/ΕΟΚ. άρθρο 57 παρ. 8, άρθρο Οδηγίας 9 παρ. 1 93/83/ΕΟΚ. άρθρο 55 παρ. 1 τελευταίο εδ.

™ άρθρο 54 παρ. 1.™ άρθρο 54 παρ.1 εδ. δ.

45

μέσων, της καταΛΑηλότητας των διοικούντων προσώπων να εξασφαλίσουν

μια χρηστή διοίκηση”», οι πρακτικές διανομής και το ύψος των

διαχειριστικώιν εξόδων και γενικότερα κάθε στοιχείου, «που είναι

απαραίτητο για να εζαοψαλίζ,εται η βΐύύΟίρότητα καί η αποτελεορατίκότητα

της λειτουργίας του οργανισμού»^” εντάσσονται στον εποπτικό έλεγχο. Η

αποτελεσματική διενέργεια του ελέγχου σκοπιμότητας δικαιολογεί και το

δικαίωμα πληροφόρησης του Υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο έχει

δυνατότητα πρόσβασης σε όλα τα φορολογικά και εταιρικά βιβλία και

άλλα έγγραφα στοιχεία του οργανισμού^ψ στηρίζει την αιτία της επιβολής

προστίμων” αλλά και τη δυνατότητα προσωρινής η οριστικής ανάκλησης

της έγκρισης λειτουργίας για τη λειτουργία του οργανισμού σύμφωνα με

τους γενικούς κανόνες που ισχύουν για την ανάκληση διοικητικών

πράξεων^22 ρη κρατική εποπτεία χαλαρώνει, εφόσον μεταξύ άλλων

απαιτούμενων προϋποθέσεων οι εποπτευόμενοι οργανισμοί δεν

επιδιώκουν κερδοσκοπικό σκοπό”».

Καταλήγοντας, πρέπει να αναφέρουμε τη, συσταθείσα κατά το 1930,

«Α.Ε.Π.Ι.»” που αποτελεί τον κύριο Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης

πνευματικών δικαιωμάτων μουσικών έργων. Εκπροσωπεί πνευματικούς

δημιουργούς (συνθέτες, στιχουργούς κτλ.) και δικαιούχους μουσικών έργων.

Η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Α.Ε.Π.Ι.),

λειτουργεί ως Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης με βάση τις διατάξεις του Ν.

2121/1993. Σκοπός του Οργανισμού, σύμφωνα με το νόμο και το καταστατικό του,

είναι η διαχείριση και προστασία δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, για όλα

τα έργα που έχουν συνθέσει ή/και συγγράψει κατά το παρελθόν και για όσα

πρόκειται να συνθέσουν ή/και να συγγράψουν στο μέλλον οι συμβαλλόμενοι με

αυτόν δημιουργοί/δικαιούχοι μουσικών έργων.

Επίσης, ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης των Τραγουδιστών -

άρθρο 54 τταρ. 4 στοιχ. γ. 115 άρθρο 54 παρ. 4 στοιχ. η.12° άρθρο 54 τταρ. 5.121 άρθρο 54 παρ. 6.122 άρθρο 54 παρ. 9.123 άρθρο 54 παρ. 8.

47

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΝΟΜΟΛΟΤΙΑΣ

Σύμφωνα με την υττ' αριθμ. 290/2007 ορίζονται τα δικαιώματα

των δημιουργών και τα μέσα προστασίας σε περίπτωση προσβολής τους, οι

προϋποθέσεις κατά τις οποίες ένα έργο θεωρείται πρωτότυπο και οι περιπτώσεις

που συνιστούν πρωτότυπο έργο: «Κατά το άρθρο 1 παρ. 1 τον ν. 2121/1993 οι

πνευματικοί δημιουργοί, με τη δημιουργία του έργου, αποκτούν πάνω σ' αυτό

πνευματική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει, ως αποκλειστικά και απόλυτα

δικαιώματα, το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και

το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό

δικαίωμα). Με το άρθρο 2 παρ. 1 του ίδιου νόμον ορίζεται ότι "Ως έργο νοείται κάθε

πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης, που εκφράζεται

με οποιαδήποτε μορφή, ιδίως τα γραπτά ή προφορικά κείμενα, οι «<μ ονσικές»>

συνθέσεις, με κείμενο ή χωρίς, τα θεατρικά έργα, με «<μ ονσ ικ ή »> ή χωρίς, οι

φωτογραφίες, τα έργα των εφαρμοσμένων τεχνών, οι εικονογραφήσεις, οι χάρτες,

τα τρισδιάστατα έργα που αναφέρονται στη γεωγραφία, την τοπογραφία, την

αρχιτεκτονική ή την επιστήμη. Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων

προκύπτει ότι το έργο, ως πνευματικό δημιούργημα λόγον, τέχνης ή επιστήμης, που

εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή προσιτή στις αισθήσεις, προστατεύεται από τις

εν λόγω και λοιπές διατάξεις του νόμου αυτού, εφόσον, ανταποκρίνεται στις

125 ΧΡ.Ι.Δ. 2008/65

49

καταβαλλόμενο σε παρόμοιες περιπτώσεις το μονομελές πρωτοδικείο κατά τη

διαδικασία τεον ασφαλιστικών μέτριων. Οριστικά περί της αμοιβής αποφαίνεται το

αρμόδιο δικαστήριο". Από τα ανωτέρω συνάγονται τα ακόλουθα: Α) Η κατάρτιση

σύμβασης για το χρήστη είναι υποχρεωτική, υπό την έννοια ότι δεν μπορεί να κάνει

χρήση των έργων αυθαίρετα. Είναι όμως υποχρεωτική και για τον οργανισμό

συλλογικής διαχείρισης (μορφή εξαναγκασμένης σύμβασης), υπό την έννοια ότι, αν

ζητηθεί από το χρήστη η κατάρτισή της, δεν μπορεί να αρνηθεί. Διαφορετικά θα

υπήρχε κίνδυνος αυθαίρετων αρνήσεων ή διακρίσεων σε βάρος των διαφόρων

επιχειρήσεαον (.... , Πνευματική Ιδιοκτησία,). Κατ' εξαίρεση δικαιολογείται άρνηση

του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης, όταν συντρέχει σπουδαίος λόγος, όπως

είναι λ.χ. η πασίδηλη αναξιοπιστία του χρήστη ή επανειλημμένη δυστροπία του να

πληρώσει αμοιβή για χρήση παρελθόντων ετών (.... ο.π). Η ένσταση όμως αυτή

παρέχεται στον οργανισμό εναντίον της αγωγής του χρήστη για καταδίκη του σε

δήλωση βουλήσεως κατά το άρθρο 949 ΚΠολΔ για την κατάρτιση της συμβάσεως

και όχι εναντίον της αιτήσεως ή της τακτικής αγωγής αυτού για τον προσωρινό ή

οριστικό αντίστοιχα ορισμό της αμοιβής διότι είναι δυνατό από το χρόνο ορισμού της

αμοιβής μέχρι τη σύναψη της σύμβασης να εκλείψει η συνδρομή του σπουδαίου

λόγου. Β) Η αμοιβή των δημιουργών μπορεί κατ' αρχήν να ορισθεί ελεύθερα από

τον οργανισμό συλλογικής διαχείρισης με τη διαδικασία καταρτισμού και

δημοσιεύσεως ενός καταλόγου ("αμοιβολογίου") κατά τη διαδικασία του άρθρου 56

παρ. 3. Ωστόσο ο κανόνας αυτός, εξ αιτίας της μονοπωλιακής ή ολιγοπωλιακής

θέσης τέτοιων οργανισμών και των κινδύνων αυθαιρεσιών και άνισης μεταχείρισης

που συνεπάγεται, υπόκειται σε περιορισμούς (....). Αν ο χρήστης έχει την άποψη ότι

η αμοιβή που αξιώνει ο οργανισμός είναι προφανώς δυσανάλογη προς αυτήν που

καταβάλλεται σε παρόμοιες περιπτώσεις, έχει δικαίωμα ή να προκαταβάλλει το

ποσό που αξιώνει ο οργανισμός και να καταρτίσει τη σύμβαση, ζητώντας τον

οριστικό καθορισμό της ανάλογης αμοιβής από το αρμόδιο τακτικό δικαστήριο ή να

ζητήσει τον προσωρινό προσδιορισμό της από το μονομελές πρωτοδικείο κατά τη

διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, να προκαταβάλει το ορισθέν ποσό, να

προχωρήσει στη σύναψη της σύμβασης και ή να αποδεχθεί τον προσωρινό

προσδιορισμό ή να καταφύγει στο τακτικό δικαστήριο για τον οριστικό καθορισμό».

νααιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων, να εγείρουν αγωγές, να ασκούν ένδικα μέσα,

υποβάλλουν μηνύσεις και εγκλήσεις, να παρίστανται ως πολιτικός ενάγοντες, να

ζητούν την απαγόρευση πράξεων που προσβάλλουν το δικαίωμα ως προς τις

εξουσίες που τους έχουν ανατεθεί και να ζητούν την κατάσχεση παράνομων

αντιτύπων και το άρθρο 64 του παρόντος νόμου...2. Τεκμαίρεται ότι οι οργανισμοί

συλλογικής διαχείρισης ή προστασίας έχουν την αρμοδιότητα διαχείρισης ή

προστασίας όλων των έργων ή όλων των πνευματικών δημιουργών για τα οποία

δηλώνουν εγγράψως ότι έχουν μεταβιβασθεί σ' αυτούς οι σχετικές εξουσίες ή ότι

καλύπτονται από την πληρεξουσιότητα. Οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης ή

προστασίας μπορούν να ενεργούν πάντα, δικαστικός ή εξωδίκως, στο δικό τους

όνομα είτε η αρμοδιότητά τους στηρίζεται σε μεταβίβαση της εξουσίας, είτε

στηρίζονται σε πληρεξουσιότητα, νομιμοποιούνται δε πάντως στην άσκηση όλων

των δικαιωμάτων του δημιουργού που έχουν μεταβιβαστεί σ' αυτούς ή που

καλύπτονται από την πληρεξουσιότητα». Περαιτέρω ορίζεται στη μεν διάταξη του

άρθρου 1 παρ. 1 του ίδιου νόμου (2121/93) ότι οι πνευματικοί δημιουργοί με τη

δημιουργία του έργου αποκτούν επάνω σ' αυτό πνευματική ιδιοκτησία που

περιλαμβάνει ως αποκλειστικά και απόλυτα δικαιώματα το δικαίωμα

εκμετάλλευσης (περιουσιακό) και το δικαίωμα προστασίας του προσωπικού του

δεσμού με το έργο (πνευματικό), στη δε διάταξη του άρθρου 4 παρ. 1 ορίζεται ότι το

υλικό δικαίωμα δίνει στον δημιουργό τις ενδεικτικά αναφερόμενες εξουσίες και

στην παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου (4) ότι το ηθικό δικαίωμα είναι ανεξάρτητο από

το περιουσιακό δικαίωμα. Από τις παραπάνω διατάξεις, σε συνδυασμό με εκείνες

των άρθρων 5, 12 παρ. 1, 16 και 50 του Ν. 2121/1993, συνάγεται ότι το ηθικό

δικα'ιωμα για το οποίο γίνεται λόγος στις διατάξεις αυτές και το οποίο είναι

αμεταβίβαστο όσο ζει ο δημιουργός και παρέχει τις αναφερόμενες εξουσίες, είναι

διάφορο από το δικαίωμα του δημιουργού ή του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης

ή προστασίας να ζητήσουν χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης σε

περίπτωση αδικοπραξίας σε σχέση με το περιουσιακό ή ηθικό δικαίωμα, όπως αυτά

προσδιορίζονται από τις πιο πάνω διατάξεις.».

Στην ίδια υπόθεση κρίθηκε ότι: «Επειδή, κατά το άρθρο 66 παρ. 1 του Ν.

2121/1993, όποιος χωρίς δικαίωμα και κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος

53

προσβάλει το δικαίωμα του αυτό (περιουσιακό και ηθικό) κατα τον με πληρότητα

προσδιοριζόμενο τρόπο. Με την επίκληση των πραγματικών αυτών περιστατικών

καθώς και της συνδρομής της επείγουσας περίπτωσης, ο αϊτών ζητεί να ληφθούν

ασφαλιστικά μέτρα για την ρύθμιση της καταστάσεως και ειδικότερα α) να

απαγορευθεί η παραγωγή και εμπορία των μουσικών καρτών ως συνοδευτικών

ελληνικών ρυθμών των διατιθέμενων προς πώληση αρμονίων της πρώτης των καθ'

ων, όπου περιέχεται το προσβαλλόμενο πνευματικό έργο, β) να διαταχθεί η

συντηρητική κατάσχεση όλων των παραχθεισών συνοδευτικών καρτών των

αρμονίων στις οποίες έχει εγγραφεί το ως άνω πνευματικό του έργου., γ) να

απειληθεί ί) προσωπική κράτηση κατά του δεύτερου των καθ' ων και η) χρηματική

ποινή ύφους 700.000 δρχ., για κάθε παράβαση των όρων της αποφάσεως που θα

εκδοθεί και δ) να διαταχθεί η δημοσίευση του διατακτικού της αποφάσεως που θα

εκδοθεί στον ημερήσιο τύπο.

Η αίτηση με το ανωτέρω περιεχόμενο και αιτήματα αρμοδίως φέρεται προς

εκδίκαση ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού κατά τόπο και καθ' ύλην και κατά την

προκειμένη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (ΚΠολΔ 682 επ.) και είναι

παραδεκτή και νόμιμη. Στηρίζεται στις διατάξεις των άρθρων 682 παρ 1, 731 - 732

και 947 ΚΠολΔ 60 ΑΚ 1,2,3,4,63,65 παρ. 1 και 4 (και 66 παρ. 7 σε συνδυασμό με ΑΚ 59

που εφαρμόζονται αναλόγως) του Ν. 2121/1993. Στήριξη της αιτήσεως και στις

διατάξεις περί προσβολής της προσωπικότητας (ΑΚ 57-59) δεν είναι νοητή στην

προκειμένη περίπτωση υπό τα επικαλούμενα πραγματικά περιστατικά μετά την

ισχύ του Ν. 2121/1993 επί προσβολής του ηθικού δικαιώματος του δημιουργού, που

είναι δυνατή μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου δεν συντρέχει προσβολή του

ηθικού δικαιώματος, τις προϋποθέσεις εφαρμογής των οποίων δεν επικαλείται ο

αϊτών (βλ. ΜΠρΑΘ 14751/1996 (αδημοσίευτη (Διονυσίας Καλλινίκου, τα θεμελιώδη

θέματα του Ν 2121/1993 για την πνευματική ιδιοκτησία, 1994, σε. 1441 επ. και ιδίως

σελ. 1445, παρατηρήσεις του ίδιου στην ΕΕμπΔ 1995, σελ. 132-135, Γ. Κουμάντου,

Πνευματική Ιδιοκτησία εκδ.6η, 1995 σελ. 245, 252, 258, βλ. όμως υπό την ισχύ του Ν.

2121/1993, ΜΠρΑΘ 880/1994 ΕΕμπΔ 1995, 130 ΜΠρΑΘ 10436/1995 (αδημοσίευτη).

55

τον εν λόγον πολνπλοκον λογισμικού ήταν δννατή η παραγωγή νέων ηλεκτρονικών

αρχείων, πον μπορούν να ενσωματώνονται και προστίθενται ως ρνθμοί σε μοντέλα

αρμονίων παραγωγής ΤΑΜΑΗΑ, και πον σημειωτέον η αξιοποίηση τονς απαιτούσε

εξαιρετικά νψηλές γνώσεις μονσικής και προγραμματισμού εκ μέρονς τον

μονσικού - προγραμματιστή.

Αμέσως μετά την κατά τα ανωτέρω λήξη της εργασιακής σνμβάσεως

(30.9.1994) κατόπιν νεότερης αίτησης παραγγελίας πον είχε το χαρακτήρα

σνμβάσεως μισθώσεως έργον πον καταρτίσθηκε μεταξύ των διαδίκων (βλ. γι

αντήν Κονμάντον, οπ. σελ. 162-163, Λιακόπονλον, σύμβαση εκπόνησης λογισμικού,

ΕΕμπΔ 1992,3389), η πρώτη των καθ' ων ανέθεσε στον αιτούντα τη δημιονργία

ηλεκτρονικών αρχείων νέων Ελληνικών ρνθμών, για την ενσωμάτωση στα

πωλούμενα απ' αντήν αρμόνια, με ωριαία αποζημίωση - αμοιβή τον τελενταίον

ύψονς 8.000 δρχ. για την εκτέλεση τον έργον αντού, με απόλντη δε καλλιτεχνική

και δημιονργική ελενθερία και χωρίς την παραμικρή ανάμειξη των οργάνων της

πρώτης των καθ' ων, ενώ επιπλέον σνμφωνήθηκε και πρόσθετο εργολαβικό

αντάλλαγμα τον αιτούντος σε σχέση με τις προσδοκώμενες πωλήσεις αρμονίων

όπον επρόκειτο να ενσωματωθεί το πνενματικό έργο τον αιτούντος (ελληνικοί

μονσικοί ρνθμοί). Σε εκτέλεση της παραγγελίας (σνμβάσεως μισθώσεως έργον)

αντής ο αϊτών και ύστερα από αλλεπάλληλες φάσεις επεξεργασίας στην Αθήνα

και στο Λονδίνο, ερεύνησε, μελέτησε, σχεδίασε, προγραμμάτισε σε δισκέτες

ηλεκτρονικού νπολογιστή επτά βασικούς ελληνικούς ρνθμούς (ζεϊμπέκικο,

τσιφτετέλι, σνρτό, καλαματιανό, τσάμικο, 9/8, 518), στονς οποίονς στηρίζεται

μεγάλο μέρος της ελληνικής μονσικής παράδοσης και δισκογραφίας, οι οποίοι

προστέθηκαν σε μορφή κάρτας στα διατιθέμενα προς πώληση εμπορικά μοντέλα

αρμονίων ΤΑΜΑΗΑ με τονς κωδικούς Ρ5Κ, των οποίων αποκλειστική εισαγωγέας

και αντιπρόσωπος τον αλλοδαπού οίκον ΤΑΜΑΗΑ στιγν Ελλάδα ε'ιναι η πρώτη των

καθ' ων. Οι ρνθμοί πον προαναφέρονται σχεδιάστηκαν, δημιονργήθηκαν,

προγραμματίστηκαν και αποτνπώθηκαν από τον αιτούντα με τη χρήση πολύπλοκον

λογισμικού - μήτρας, "5ΤΥΕΙ5Τ" κατασκενής τον αλλοδαπού οίκον ΤΑΜΑΗΑ με το

σννδνασμό και της χρήσης μονσικών γνώσεων και εξελιγμένων τεχνικών

προγραμματισμού, το δε έργο εκτελέσθηκε και ολοκληρώθηκε σε τρεις φάσεις με

57

Έτίθ^ένα)ζ, τ] οίίττιοτ] ηρέτιεί ν(χ γίνει δεκτή και (οζ ονοκχοτικά βάοιρτ],

καταδικαοθονν δεν οι καθ' ων, διαιρετήζ και κατ ιοοροιρία οττ\ δικαοτική δαηάνη

τον αιτονντος (ΚΠολΔ 172, 180).(Δέχεται την αίτηση).».

Στην νη' αριθμ. 670/2007 απόφαση του Αρείου Πάγου (ΒΙ' ΠΟΛΙΤΙΚΟ

ΤΜΗΜΑ) (ΧΡΟΝΙΚΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΤΟΣ: 2007 ΣΕΛ.: 815, ΝΟΜΙΚΟ

ΒΗΜΑ ΕΤΟΣ : 2007 ΣΕΔ. : 1874) διαπιστώθηκε ότι: «Ο νόμος 212111993, όπως ήδη

ισχύει, ορίζει στο άρθρο 6 παρ. 1 ότι ο δημιουργός ενός έργου είναι ο αρχικός

δικαιούχος τον περιουσιακού και τον ηθικού δικαιώματος επί του έργου, στο άρθρο

8 ότι επί έργων που δήμιουργήθηκαν από μισθωτούς σε εκτέλεση σνμβάσεως

εργασίας, αρχικός δικαιούχος τον περιουσιακού και του ηθικού δικαιώματος είναι ο

δημιουργός. Αν δεν υπάρχει αντίθετη συμφωνία, στον εργοδότη μεταβιβάζονται

αυτοδικαίως εκείνες μόνο οι εξουσίες από το περιουσιακό δικαίωμα, που είναι

αναγκαίες για την εκπλήρωση του σκοπού της σνμβάσεως. Το περιουσιακό

δικαίωμα επί των έργων που δήμιον ργήθηκαν από τους απασχολούμενους με

οποιαδήποτε σχέση εργασίας στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ. σε εκτέλεση τον

υπηρεσιακού τους καθήκοντος μεταβιβάζεται αυτοδικαίως στον εργοδότη, εκτός αν

υπάρχει αντίθετη συμφωνία, στις παραγράφους 1 έως 3 τον άρθρου 46 ότι ως

ερμηνευτές ή εκτελεστές καλλιτέχνες θεωρούνται τα πρόσωπα που ερμηνεύουν ή

εκτελούν με οποιονδήποτε τρόπο έργα του πνεύματος όπως οι ηθοποιοί, οι μουσικοί,

οι τραγουδιστές, οι χορωδοί, οι χορευτές, οι καλλιτέχνες κονκλοθεάτρον, θεάτρου

σκιών, θεάματος ποικιλιών (βαριετέ) ή ιπποδρόμου (τσίρκου). Οι ερμηνευτές ή

εκτελεστές καλλιτέχνες έχουν το δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν: α)

την εγγραφή της ερμηνείας ή εκτέλεσής τον σε υλικό φορέα, β) την άμεση ή έμμεση,

προσωρινή ή μόνιμη αναπαραγωγή με οποιοδήποτε μέσο και μορφή, εν όλω ή εν

μέρει, όσον αφορά την εγγραφή σε υλικό φορέα της ερμηνείας ή εκτέλεσής τους, γ)

τη διανομή στο κοινό του υλικού φορέα με την εγγραφή της ερμηνείας ή εκτέλεσης,

με πώληση ή με άλλους τρόπους. Το δικαίωμα διανομής δεν αναλώνεται εντός της

Κοινότητας όσον αφορά τον υλικό φορέα με την εγγραφή της ερμηνείας ή

εκτέλεσης, εκτός από την περίπτωση της πρώτης πώλησης εντός της Κοινότητας,

που πραγματοποιείται από τον δικαιούχο ή με τη συγκατάθεσή του, δ) την

61

εκτελεστές καλλιτέχνες, οι παραγωγοί υλικών φορέων ήχου ή εικόνας ή ήχου και

εικόνας, οι ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί και οι εκδότες εντύπων έχουν αποκτήσει,

εκτός από το συγγενικό δικαίωμα και δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας στο έργο,

το δικαίωμα αυτό και το συγγενικό δικαίωμα υπάρχουν παραλλήλως και παρέχουν

τις εζουσίες που απορρέουν από το κάθε δικαίωμα. Από τις διατάζεις αυτές

προκύπτει ότι η προστασία που προβλέπεται για τους ερμηνευτές ή εκτελεστές

καλλιτέχνες είναι αυτοτελής και διακεκριμένη έναντι της προστασίας που

προβλέπεται για το δημιουργό ενός έργου. Ειδικότερα, για την προστασία των

ερμηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών ισχύει αποκλειστικώς η ρύθμιση του

άρθρου 46 παρ. 3 του ως άνω νόμου. Στην περίπτωση έτσι προσβολής του

συγγενικού δικαιώματος με κάποιον από τους αναφερόμενους στην παράγραφο 2

του άρθρου 46 του ν.2121/1993 τρόπους, ο ερμηνευτής ή εκτελεστής καλλιτέχνης

δικαιούται να αξιώσει αποζημίωση ή και ικανοποίηση της ηθικής του βλάβης κατά

τους όρους του άρθρου 65 παρ. 2 και 3 του ίδιου νόμου.

Εν προκειμένω, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, που δίκασε ως

Εφετείο, δέχθηκε με την προσβαλλόμενη απόφασή του τα ακόλουθα σχετικά με τη

μαγνητοσκόπηση μουσικής παράστασης: Οι αναιρεσίβλητοι (ενάγοντες) εργάζονται,

έχοντας δημοσιοϋπαλληλική σχέση, στην Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης. Το

αναιρεσείον Ν.Π.Δ.Δ. (πρώτο εναγόμενο) "Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής

Θεσσαλονίκης", στα πλαίσια της επιχειρηματικής του δραστηριότητας οργάνωσε

την παραγωτγή και τη δημόσια παρουσίαση στο κοινό της όπερας "Κάρμεν" του

Μπιζέ. Έτσι ήλθε σε επαφή με την ως άνω εργοδότρια των αναιρεσιβλήτων και της

ανέθεσε την εκτέλεση των μουσικών τμημάτων του έργου, η οποία με τη σειρά της

ανέθεσε στους αναιρεσίβλητους τη δημόσια εκτέλεσή του ενώπιον του κοινού που

θα προσερχόταν στο Μουσικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης. Οι παραστάσεις θα

πραγματοποιούνταν κατά τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο του έτους 2001,

συγκεκριμένα δε στις 25, 27, 29 Οκτωβρίου και στις 9, 11 και 13 Νοεμβρίου,,

επαναλήφθηκαν δε αυτές και τον Μάιο του έτους 2002 και ειδικότερα στις 25, 27, 29

και 31 Μαΐου. Κατά την παράσταση της 9.11.2001 η συμμετοχή των αναιρεσιβλήτων

στην εκτέλεση του έργου ήταν η εξής: οι έξι πρώτοι εξ αυτών έπαιξαν "πρώτο"

βιολί, από τον έβδομο έως και την ενδέκατη "δεύτερο" βιολί, από τον δωδέκατο έως

63

προσβολής των σνγγεν^κών δ^κα^ωμάτων των αναφεσφΑήτων που αποκλείει την

υποχρέωσή της προς αποζημίωση ή προς απόδοση τον πλουτισμού), πρεπει ν

απορριψθεί ως ουσιαστικά αβάσιμος. Αντίθετα μάλιστα αποδείχθηκε, ότι οι

αναιρεσίβλητοι δια μέσου του συλλόγου τους, με την επωνυμία "Σύλλογος μονίμων

υπαλλήλων ΚΟΘ" διαμαρτυρήθηκαν έντονα προς το αναιρεσείον και τον Γενικό

Διευθυντή του, ... (και μάρτυρα ανταπόδειξης) για την ως άνω παράνομη και

υπαίτια συμπεριφορά του, με την από 10.10.2002 εξώδικη δήλωση διαμαρτυρία τους

(που επιδόθηκε τόσο στο αναιρεσείον, όσο και στον ανωτέρω Γενικό Διευθυντή του

στις 10.10.2002, όπως αυτό εμφαίνεται από τις με αριθμ. 9879 και 9880/10.10.2002

εκθέσεις επιδόσεως του δικαστικού επιμελητή στο Πρωτοδικείο αυτό ...), στην οποία

οι ανωτέρω δεν έδωσαν καμία απάντηση ή εξήγηση μέχρι σήμερα. Έτσι με βάση τη

συγκεκριμένη σύμβαση των αναιρεσιβλήτων, που είναι δημόσιοι υπάλληλοι,

εργοδότης τους δε είναι πράγματι η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης (ΚΟΘ),

μεταβιβάστηκε στην τελευταία, κατά τη κρίση του παρόντος Δικαστηρίου, το

δικαίωμα χρησιμοποιήσεως της μουσικής εκτέλεσής τους στις συγκεκριμένες ως

άνω παραστάσεις της συγκεκριμένης όπερας ενώπιον του κοινού που θα

προσέρχεται στο Μέγαρο Θεσσαλονίκης, εξουσίες και δικαιώματα που ήταν

αναγκαία για την εκπλήρωση του σκοπού της μεταξύ τους εργασιακής σχέσης, όχι

όμως περαιτέρω και το δικαίωμα της μαγνητοσκόπησης της εκτέλεσής τους, της

αναπαραγωγής της σε υλικό φορέα εικόνας και ήχου και της ραδιοτηλεοπτικής

μεταδόσεώς της χωρίς την συναίνεσή τους. Η αυτοδίκαιη μεταβίβαση των

περιουσιακών εξουσιών δεν επεκτάθηκε και στις προαναφερόμενες εξουσίες, οι

οποίες δεν ήταν αναγκαίες για την εκπλήρωση του συμβατικού, και εν προκειμένω

του δημοσιοϋπαλληλικού, συγκεκριμένου ως άνω σκοπού. Συνακόλουθα, μετά από

όλα τ' ανωτέρω πραγματικά περιστατικά που αποδείχθηκαν, βάσει των διατάξεων

του προμνησθέντος άρθρου 65 παρ. 2 του ν. 2121/1993 και των άρθρων 914 και 926

ΑΚ, οι εναγόμενοι υποχρεούνται, εις ολόκληρον ο καθένας τους, ν' αποζημιώσουν

τους αναιρεσιβλήτους για την περιουσιακή και μη ζημία που υπέστησαν. Η

αποζημίωση αυτή για την περιουσιακή ζημία των αναιρεσιβλήτων, σύμφωνα με το

προαναφερόμενο άρθρο 65 παρ. 2 "δεν μπορεί να είναι κατώτερη από το διπλάσιο

της αμοιβής που συνήθως ή κατά νόμο καταβάλλεται για το είδος της

67

λόγο (αοριστία) απορριπτική πρωτόδικη απόφαση του Ειρηνοδικείου Θεσσαλονίκης,

δέχθηκε εν μέρει την αγωγή και επεδίκασε σε καθένα των αναιρεσιβλήτων ως

εύλογη αμοιβή και ως χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη το συνολικό ποσό

των 152,63 ευρώ. Με τις κρίσεις του αυτές το δευτεροβάθμιο δικαστήριο δεν

παραβίασε με εσφαλμένη ερμηνεία ή εφαρμογή της αναφερόμενες πιο πάνω

διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου και επομένως ο περί του αντίθετου, εκ του

άρθρου 560 αριθμ. 1 Κ.Πολ.Δ. απορρέων, μοναδικός λόγος του αναιρετηρίου είναι

αβάσιμος.».

Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών στην υπ' αριθμ. 633/2008 απόφασή του

(ΝΟΜΙΚΟ ΒΗΜΑ, ΕΤΟΣ: 2008, ΣΕΛΙΔΑ : 896) έκρινε ότι: «Σύμφωνα με το άρθρο 1

του V. 2121/1993 «Πνευματική ιδιοκτησία, συγγενικά δικαιώματα και πολιτιστικά

θέματα», οι πνευματικοί δημιουργοί, με τη δημιουργία του έργου, αποκτούν πάνω σ

αυτό πνευματική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει, ως αποκλειστικά και απόλυτα

δικαιώματα, το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και

το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό

δικαίωμα). Τα δικαιώματα αυτά περιλαμβάνουν τις εξουσίες που προβλέπονται

ειδικότερα στα άρθρα 3 και 4 αυτού του νόμου. Ειδικότερα, κατά το άρθρο 3 παρ. 1

στοιχ. δ, το περιουσιακό δικαίωμα δίνει στο δημιουργό την εξουσία εκτός των

άλλων, να επιτρέπει ή να απαγορεύει τη θέση σε κυκλοφορία του πρωτοτύπου ή

αντιτύπων του έργου με μεταβίβαση της κυριότητας, με εκμίσθωση ή με δημόσιο

δανεισμό, σκοπός δε αυτής της διάταξης είναι να δοθεί η δυνατότητα στο δημιουργό

να ελέγξει την κυκλοφορία του πρωτοτύπου ή των αντιτύπων του έργου, ώστε να

εισπράττει χωριστή αμοιβή κυρίως από τους νέους τρόπους εκμετάλλευσης του

έργου. Επίσης, κατά το άρθρο 3 παρ. 1 στοιχ. ε, το περιουσιακό δικαίωμα δίνει στο

δημιουργό την εξουσία να επιτρέπει ή απαγορεύει την παρουσίαση του έργου στο

κοινό. Η παρουσίαση του έργου στο κοινό σύμφωνα με τον παραπάνω νόμο θα

πρέπει να εκληφθεί ως μία ευρεία έννοια που περιλαμβάνει κάθε πράξη, εκτός

βέβαια από τη θέση σε κυκλοφορία, με την οποία το έργο γίνεται προσιτό στο κοινό,

δηλαδή σε ένα αριθμό ατόμων που δεν χαρακτηρίζονται μεταξύ τους από ιδιαίτερες

οικογενειακές, συγγενικές ή προσωπικές σχέσεις (βλ. Καλλινίκου, Πνευματική

Ιδιοκτησία και Συγγενικά Δικαιώματα). Εξάλλου, κατά το άρθρο 4 παρ. 1 στοιχ. α ν.

69

αποζημ^σεως, μί το εδ. β της παρ. 2 τον άρβρ^ 65 του V. 2121/93 καθορΚοται ένα

ελάχιατο όριο αποζ,ημιώοεως, που είναι το διπλάσιο της αμοιβής που συνήθως ή

κατά νόμον καταβάλλεταί για το είδος της εκμετάλλευσης που έκανε χωρίς την

άδεια ο υπόχρεος. Επειδή η επέμβαση στο δικαίωμα είναι καταρχήν πράξη

παράνομη, ο δικαιούχος δεν οφείλει να αποδείξει το γεγονός ότι η προσβολή έγινε

χωρίς την άδεια του ή ότι συντρέχει άλλος λόγος άρσης του παρανόμου. Η ίδια η

πράξη της προσβολής συνεπάγεται και το παράνομο. Εκείνος, ο οποίος αρνειται τη

συνδρομή της προσβολής (π.χ. διότι είναι δικαιούχος με «εμπράγματη» αδεια

εκμετάλλευσης της προσβαλλόμενης περιουσιακής εξουσίας) οφείλει να το

αποδείξει. Τεκμαίρεται επομένως, η παρανομία της επέμβασης στο απόλυτό και

αποκλειστικό δικαίωμα. Αποκλείεται, εξάλλου ως ένσταση η καλόπιστη κτήση του

δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας ή περιουσιακών εξουσιών του με σύμβαση ή

άδεια εκμετάλλευσης. Στο θέμα της προσβολής τέτοια ένσταση είναι νομω αβασιμη

και τούτο διότι, εκτός, του ότι λείπει το στοιχείο της δημοσιότητας και της

εμφάνισης προς τα έξω (κατοχή) που χαρακτηρίζει την καλόπιστη κτήση κινητών

πραγμάτων (άρθρο 1036 ΑΚ), η προστασία των συναλλαγών, η οποία δικαιολογεί τη

ρύθμιση του άρθρου 1036 και 1041 ΑΚ, αναμφίβολα δεν ανήκει στο σκοπό του

δικαίου της πνευματικής ιδιοκτησίας. Ο σχετικός ισχυρισμός μπορεί να αποκτήσει

σημασία μόνο στο θέμα της αξίωσης αποζημίωσης, η έγερση της οποίας απαιτεί

υπαιτιότητα (Μελέτη Μιχ. Θεοδ. Μαρίνου, «Η προσβολή του δικαιώματος πνευμα­

τικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων», ΕλλΔνη 35. 1441 επ.). Η

αποζημίωση δεν μπορεί να είναι κατώτερη από το διπλάσιο της αμοιβής που

συνήθως ή κατά νόμο καταβάλλεται για το είδος της εκμετάλλευσης που έκανε

χωρίς την άδεια ο υπόχρεος. Επομένως επί προσβολής των ως άνω δικαιωμάτων

του ο δημιουργός έχει αυτόνομη προστασία, παρεχόμενη από το ν. 2121/1993. Σε

περίπτωση προσβολής των ηθικών εξουσιών που του παρέχει το δικαίωμα, μπορεί,

σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65 παρ. 1 και 2 και χωρίς επικουρική

εφαρμογή των άρθρων 57, 60 ΑΚ, να αξιώσει την αναγνώριση του δικαιώματος του,

την άρση της προσβολής και την παράλειψη της στο μέλλον, εφόσον δε η προσβολή

της πνευματικής ιδιοκτησίας γίνεται υπαιτίως, την αποκατάσταση της ηθικής του

βλάβης, επικαλούμενος και αποδεικνύοντας 1) το γεγονός ότι είναι φορέας του

71

μελωδία από το ηω πάνω τραγούδι (χωρίς την προηγούμενη γραπτή άδεια της

ενάγονσας, ως νόμιμης εκδοχέα τον δικαιώματος τον δημιονργού τον) κι έτσι με την

τηλεοπτική προβολή της η εναγομένη προσέβαλε παράνομα και νπαίτια το ηθικό

δικαίωμα μόνο τον δεύτερον των εναγόντων σννθέτη τον έργον. Έτσι κρίνοντας το

Εφετείο, παραβίασε την προπαρατεθείσα ονσιαστικού δίκαιον διάταξη, η οποία

προβλέπει ότι οι δημιονργοί τον έργον πον είναι προϊόν σννεργασίας είναι και

σννδικαιούχοι τον περιονσιακού και ηθικού δικαιώματος επ αντον σνμφωνα με τις

παραδοχές της η προκειμένη πνενματική δημιονργία είναι το προϊόν σννεργασίας

τον δεντέρον των αναιρεσειόντων ως σννθέτη και της τρίτης ως στιχονργον, οι

οποίοι είναι σννδικαιούχος τον δικαιώματος. Επομένως ο προκειμενος αναιρετικός

λόγος πρέπει να γίνει δεκτός ως παραδεκτός και βάσιμος.

2. Κατά το άρθρ. 65 παρ. 2 τον ν. 2121/93, όποιος νπαιτίως προσέβαλε την

πνενματική ιδιοκτησία ή τα σνγγενικά δικαιώματα άλλον, νποχρεονται σε

αποξημίωοη και ικανοποίηση της ηθικής βλάβης. Η αποζημίωση δεν μπορεί να είναι

κατώτερη από το διπλάσιο της αμοιβής πον σννήθως η κατά νόμο καταβάλλεται για

το είδος της εκμετάλλενσης πον έκανε χωρίς την άδεια ο νπόχρεος. Στην

προκειμένη περίπτωση, οι αναιρεσείοντες με τον δεύτερο λόγο τον αναιρετηρίον,

μέμφονται την προσβαλλόμενη απόφαση ότι νπέπεσε στην πλημμέλεια τον άρθρ.

559 αριθ. 19 ΚΠολΔ και ειδικότερα ότι περιέχει εντελώς ανεπαρκείς αιτιολογίες σε

ζήτημα πον ασκεί ονσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Σνγκεκριμένα ότι

καθόρισε την επίδικη αποζημίωση στο ποσό των 600.000 δρχ. χωρίς να παραθέσει

τα κατά νόμον αναγκαία περιστατικά προς στήριξη και αιτιολόγηση τον

πορίσματός της. Όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, αντή σχετικά

με το παραπάνω ζήτημα δέχθηκε τα εξής: « Ως προς την αιτούμενη αποζημίωση, οι

ενάγοντες επικαλούνται με την έφεσή τονς και προσκομίζονν τιμολόγια της

πρώτης από αντούς περί καταβολής αμοιβής από διάφορονς άλλονς

διαφημιζόμενονς, ποσών από 1.525.424 δραχμές έως 5.000.000 δραχμές για την

χρήση μονσικών έργων σε τηλεοπτικές διαφημίσεις προϊόντων τονς, πον

καταβλήθηκαν κατά το έτος 1995 για χρήση των έργων αντών μέχρι και δύο (2) έτη.

Αποδείχθηκε δε, ενόψει και τον ελάχιστον χρόνον κατά τον οποίο έγινε χρήση μόνο

μελωδίας από το άνω τραγούδι ότι κατά τονς μήνες Απρίλιο και Μάϊο 1994 η αμοιβή

73

οποίες καταρτίστηκε η σύμβαση, ενώ στην άδεια, η άσκηση αποτελεί ευχέρεια τον

αντισυμβαλλομένου (άρθρο 13). Για το ηθικό δικαίωμα (άρθρο 4) προβλέπεται το

αμεταβίβαστο εν ζωή (άρθρο 12), ορίζεται ωστόσο, ότι η συναίνεση του δημιουργού

για πράξεις ή παραλείψεις, που αλλιώς θα αποτελούσαν προσβολή του ηθικού

δικαιώματος, αποτελεί τρόπο άσκησης αυτού του δικαιώματος και δεσμεύει το

δημιουργό (άρθρο 16). Οι παραπάνω κανόνες ίσχυαν βασικά και υπό το καθεστώς

του Ν 235711920.

Ωστόσο, με το Ν 2121/1993 θεσπίζονται (κατά το μέρος που ενδιαφέρει εν

προκειμένω) οι ακόλουθοι νέοι κανόνες: 1) Καθιερώνεται κανόνας, σύμφωνα με τον

οποίο, αν δεν καθορίζεται η έκταση και τα μέσα εκμετάλλευσης, για τα οποία

γίνεται η μεταβίβαση, η άδεια ή η σύμβαση εκμετάλλευσης, θεωρείται, ότι αφορούν

την έκταση και τα μέσα, που είναι αναγκαία για την εκπλήρωση του σκοπού της

σχετικής σύμβασης (άρθρα 15 παρ. 4 και 34 παρ. 1). 2) θεσπίζεται, κατ αρχήν, ως

κανόνας για κάθε έργο τέχνης ή λόγου, η ποσοστιαία, με βάση τα ακαθάριστα έσοδα

και έξοδα, που προέρχονται από την εκμετάλλευση του έργου, αμοιβή του

δημιουργού, σε κάθε σύμβαση οικονομικής εκμετάλλευσης πνευματικής ιδιοκτησίας

(άρθρο 32). Το ποσοστό καθορίζεται ελεύθερα από τα μέρη (άρθρο 32 παρ. 1). 3) Η

σύμβαση ή η άδεια δεν μπορεί, κατά κανόνα αναγκαστικού δικαίου (άρθρο 13 παρ.

5), να περιλαμβάνει το σύνολο των μελλοντικών έργων του δημιουργού και δεν

μπορεί να θεωρηθεί, ότι αναφέρεται σε τρόπους εκμετάλλευσης, που δεν ήταν

γνωστοί κατά το χρόνο κατάρτισης των σχετικών δικαιοπραξιών. 4) Τον κανόνα του

ειδικού προσδιορισμού των εξουσιών, που μεταβιβάζονται (άρθρο 15 παρ. 4)

επαναλαμβάνει το άρθρο 34 και για τη σύμβαση οπτικοακουστικής παραγωγής. Λν

δεν ορίζονται ειδικά στη σύμβαση οι εξουσίες, που μεταβιβάζονται, θεσπίζεται

ερμηνευτικός κανόνας, σύμφωνα με τον οποίο, μεταβιβάζονται στον παραγωγό

εκείνες οι εξουσίες που είναι, σύμφωνα με το σκοπό της σύμβασης, απαραίτητες για

την εκμετάλλευση του έργου (άρθρο 34 παρ. 1). Στις οπτικοακουστικές παραγωγές

ο δημιουργός διατηρεί το δικαίωμα χωριστής αμοιβής για κάθε τρόπο

εκμετάλλευσης του έργου (άρθρο 34 παρ. 3). 5) Ορίζεται, ότι ως δημιουργός ενός

οπτικοακουστικού έργου τεκμαίρεταί ο σκηνοθέτης (άρθρο 9). 6) θεσπίζεται η

συλλογική διαχείριση των δικαιωμάτων δημιουργών ή κληρονόμων δημιουργών και

75

ότι και μετά τ ψ ισχύ τον Ν 212111993, προσβολή τον δικαιώματος πνενματικής

ιδιοκτησίας είναι κάθε πράξη, πον επεμβαίνει στις εξονσίες (ηθικές και

περιονσιακές) και η πράξη αντή γίνεται χωρίς την άδεια τον δημιονργού ή χωρίς να

σνντρέχει άλλος λόγος πον να αίρει τον παράνομο χαρακτήρα της προσβολής

(Μιχ.-θεος. Μαρίνον, Πνενματική Ιδιοκτησία, σελ. 276), ενώ ο προαναφερόμένος

νόμος (άρθρο 65 παρ. 1 και 2) παρέχει στο δημιονργό ή στο δικαιούχο σνγγενικον δι­

καιώματος αξίωση για αναγνώριση τον δικαιώματος και σε περίπτωση παράνομης

νπαίτιας προσβολής να ζητήσει αποζημίωση και ικανοποίηση της ηθικής βλάβης

(ΕΑ 143/2004 Δημοσίενση ΝΟΜΟΣ).

Από τις παραπάνω διατάξεις σε σννδνασμό με εκείνες των άρθρων 5,12 παρ.

1,16 και 50 τον Ν 2121/1993 σννάγεται, ότι το ηθικό δικαίωμα, για το οποίο γίνεται

λόγος στις διατάξεις αντές και το οποίο είναι αμεταβίβαστο, όσο ζει ο δημιονργός

και παρέχει τις αναφερόμενες εξονσίες, είναι διάφορο από το δικαίωμα τον

δημιονργού ή των οργανισμών σνλλογικής διαχείρισης ή προστασίας να ζητήσονν

χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης σε περίπτωση αδικοπραξίας σε σχέση

με το περιονσιακό ή ηθικό δικαίωμα, όπως αντά προσδιορίζονται από τις ανωτέρω

διατάξεις (ΑΠ 834/2000 ΠοινΧρ 2001,138, ΕΑ 5866/2003 Δημοσίενση ΝΟΜΟΣ).

Εξάλλον, κατά τη διάταξη τον άρθρον 65 παρ. 3 τον Ν 2121/1993 αντί για

αποζημίωση και χωρίς να απαιτείται νπαιτιότητα τον νποχρέον ο δημιονργός ή ο

δικαιούχος τον συγγενικού δικαιώματος μπορεί να αξιώσει, είτε την καταβολή τον

ποσού, κατά το οποίο ο υπόχρεος έγινε πλουσιότερος από την εκμετάλλευση τον

έργου,... είτε την καταβολή τον κέρδους, πον ο υπόχρεος αποκόμισε από την

εκμετάλλευση αντή. 6) Τέλος, ως προς την αμοιβή των δημιουργών, πον με σύμβαση

είχαν μεταβιβάσει ή παραχωρήσει κ.λπ. το περιουσιακό τονς δικαίωμα σε άλλους,

θα τνχονν άμεσης εφαρμογής, δηλαδή από 5.3.1994, οι διατάξεις των άρθρων 32, 34

παρ. 3, 35 παρ. 1 τον Ν 2121/1993. Περαιτέρω, στο κινηματογραφικό έργο, πον είναι

κατά κανόνα έργο σύνθετο ή συλλεκτικό, το ζήτημα, ποιος είναι δημιουργός τον

οπτικοακονστικού έργον λύεται σύμφωνα με τον ισχύοντα νέο νόμο περί

πνενματικής ιδιοκτησίας (Ν 2121/1993) κατά το άρθρο 9, με το οποίο τεκμαίρεται,

ως δημιουργός αντού ο σκηνοθέτης. Η ίδια λύση γίνεται δεκτή και στο προϊσχύσαν

δίκαιο (Κουμάντου, Πνενματική Ιδιοκτησία έκδ. 5η σελ. 196-197, τον ίδιον.

77

παρ. 5 Ν 2121/1993), ότι μεταβιβάζονται μόνο όσες εξουσίες ήταν γνωστές κατά τη

σύναψη της σύμβασης και β) θεωρείται (άρθρο 34 παρ. 1 Ν 2121/1993), οτι

μεταβιβάζονται μόνο εκείνες οι εξουσίες, που ήταν απαραίτητες για την εκπλήρωση

του σκοπού της σύμβασης (Λιακόπουλου, ό.π., σελ. 51, ΕΑ 4499/2000 Δημοσίευση

ΝΟΜΟΣ).

Συμπερασματικά, από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων και,

ειδικότερα, ως προς το οπτικοακουστικό έργο, το οποίο ενδιαφέρει την παρούσα

υπόθεση, συνάγονται τα εξής: Το οπτικοαουστικό έργο αποτελεί μια σημαντική

κατηγορία έργων (άρθρο 2 παρ. 2 του Ν 2121/1993). Σε αυτό περιλαμβάνονται τα

κινηματογραφικά έργα (φιλμ), είτε είναι σε υλικό φορέα κατάλληλο για

κινηματογραφική προβολή, είτε με ψηφιακή μορφή άυά ή νίάβο. Η οργάνωση της

εκμετάλλευσης των οπτικοαουστικών έργων αποτελεί ένα σύνθετο πρόβλημα του

δικαίου της πνευματικής ιδιοκτησίας, γιατί το δίκαιο οφείλει να συμβιβάσει

αντιτιθέμενα συμφέροντα. Από τη μια πλευρά βρίσκεται ο παραγωγός, ο οποίος

έχοντας επενδύσει σημαντικά κεφάλαια για την ολοκλήρωση του έργου, επιθυμεί

να έχει τη βεβαιότητα, ότι θα μπορεί να ελέγξει την παραγωγή του, χωρίς να

απειλείται από τα δικαιώματα και τις αντικρουόμενες απαιτήσεις, ενδεχομένου,

των δημιουργών των επιμέρους συμβολών. Από την άλλη πλευρά βρίσκονται οι

δημιουργοί, οι οποίοι ενδιαφέρονται να εκμεταλλευτούν τα δικαιώματα τους και να

αποκομίσουν το μεγαλύτερο δυνατό όφελος. Η οργάνωση των μεταξύ τους σχέσεων

είναι συχνά δυσχερής, γιατί η δημιουργία ενός οπτικοακουστικού έργου βασίζεται

στη συνεργασία πολλών δημιουργών. Με τις κατηγορίες της πνευματικής

ιδιοκτησίας το οπτικοακουστικό έργο θεωρείται, ως συλλογικό έργο, κατά την

έννοια του άρθρου 7 παρ. 2 του Ν 2121/1993.

Η μουσική, είτε όταν προϋπάρχει, είτε δημιουργήθηκε ειδικά, με σκοπό να

χρησιμοποιηθεί σε ένα συγκεκριμένο έργο, είναι αυτόνομο έργο, δεκτικό χωριστής

εκμετάλλευσης. Ο δημιουργός-συνθέτης της δεν χάνει το δικαίωμα πνευματικής

ιδιοκτησίας, που έχει πάνω στη σύνθεση του, ακόμα και αν αυτή ενσωματωθεί στο

συγκεκριμένο κινηματογραφικό έργο. Στις συμβάσεις μεταξύ παραγωγού και

σκηνοθέτη και μεταξύ παραγωγού και δημιουργών των επί μέρους συμβολών.

79

οργανισμός συλλογικής διαχείρισης, ηον έχει σνσταθεί σύμφωνα με το άρθρο 54

τον Ν 2121/1993, με σκοπό την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας. Για τ ψ

υλοποίηση του σκοπού αυτού, Έλληνες και ξένοι πνευματικοί δημιουργοί έχουν

εκχωρήσει σ' αυτήν, έναντι αμοιβής, το αποκλειστικό και απόλυτο δικαίωμα της

εκμετάλλευσης του έργου τους. Μεταξύ των πνευματικών δημιουργών

συγκαταλέγεται και ο μουσικοσυνθέτης και στιχουργοί Γ.Κ., όπως θα αναφερθει

αναλυτικά παρακάτω. Από τις παραπάνω συμβάσεις εκχώρησης παρέχεται στην

εφεσίβλητη η εξουσία να παραχωρεί σε τρίτους χρήστες, όπως λόγου χαριν η

τηλεόραση, τα πνευματικά δικαιώματα των έργων των μελών της (εκχωρητών)

έναντι ανταλλάγματος, το οποίο μετά από την αφαίρεση των συμφωνημενων

δαπανών, αποδίδεται στους δικαιούχους πνευματικούς δημιουργούς. Ειδικότερα, ως

προς τους συνθέτες-στιχουργούς, η διαχείριση και η εκμετάλλευση των μελών της

εφεσίβλητης ασκείται, μεταξύ άλλων, με τη χορήγηση αδειών για τη χρήση του

ρεπερτορίου τους και αφορούν, είτε στη μηχανική αναπαραγωγή αυτού, με υλικους

φορείς (ηχογραφήματα), όπως είναι οι δίσκοι, οι κασσέτες, είτε στη δημόσια

εκτέλεση αυτού, που πραγματοποιείται μεταξύ άλλων τρόπων (π.χ. συναυλίες) και

με την ραδιοτηλεοπτική μετάδοση. Υλικοί φορείς είναι και οι κινηματογραφικές

ταινίες (ηχογραφήματα, που περιέχουν ήχο και εικόνα), η εκμετάλλευση των

οποίων μπορεί να γίνει και με την εκμίσθωση τους από τους παραγωγούς

κινη ματογ ράφου.

Όσον αφορά τις κινηματογραφικές ταινίες, ο κύριος τρόπος εκμετάλλευσης

είναι η προβολή τους από τους κινηματογράφους. Όμως, με κατάλληλη

επεξεργασία μπορούν να προβάλλονται και από την τηλεόραση, εφόσον συνιστούν

προσφιλές μέσο διασκέδασης του τηλεοπτικού κοινού. Σ' αυτήν την περίπτωση η

εφεσίβλητη ΑΕΠΙ, ως εκδοχέας των πνευματικών δικαιωμάτων των

μουσικοσυνθετών, καθίσταται δικαιούχος και του δικαιώματος εκμίσθωσης των

κινηματογραφικύον ταινιών, που περιέχουν μουσικά έργα. Το δικαίωμα αυτό είναι

διαφορετικό από το δικαίωμα δημόσιας εκτέλεσης των έργων, που εισπράττεται

είτε από τον κινηματογράφο, είτε από την τηλεόραση και υπόχρεος καθίσταται,

αντίστοιχα, είτε η επιχείρηση του κινηματογράφου, είτε ο ραδιοτηλεοπτικός

σταθμός. Στις περιπτώσεις αυτές το πνευματικό δικαίωμα υπολογίζεται από τις

81

Σύμφωνα με την υτι' αρίθμ. ΕφΑΘ 9040/2000 (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΎΝΗ

ΕΤΟΣ: 2002 ΣΕ ΑΤΛΑ: 215) ορίσθηκε ότι: «Κατά τις διατάξεις τον Ν. 2121/1993, οι

πνευματικοί δημιουργοί, με τη δημιουργία του έργου, αποκτούν πάνω σε αυτό

πνευματική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει, ως αποκλειστικά και απόλυτα

δικαιώματα, το δικαίωμα της εκμεταλλεύσεως του έργου (περιουσιακό δικαίωμα)

και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό

δικαίωμα, άρθρο 1 παρ. 1). Ως έργο νοείται κάθε πρωτότυπο πνευματικό

δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης, που εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή,

ιδίως ... οι μουσικές συνθέσεις, με κείμενο ή χωρίς ... (άρθρο 2 παρ. 1). Το

περιουσιακό δικαίωμα δίνει στο δημιουργό ιδίως την εξουσία να επιτρέπει ή να

απαγορεύει: α) την εγγραφή και την αναπαραγωγή του έργου με κάθε μέσο, όπως

... ηλεκτρονικά μέσα, ... ζ) τη μετάδοση ή αναμετάδοση του έργου στο κοινό με την

... τηλεόραση (άρθρο 3 παρ. 1). Το ηθικό δικαίωμα δίνει στο δημιουργό ιδίως τις

εξουσίες: α) της απόφασης για το χρόνο, τον τόπο και τον τρόπο κατά τους οποίους

το έργο θα γίνει προσιτό στο κοινό ... είναι δε ανεξάρτητο από το περιουσιακό

δικαίωμα και παραμένει στο δημιουργό ακόμα και μετά τη μεταβίβαση του

περιουσιακού δικαιώματος (άρθρο 4 παρ. 1, 3). Οι δημιουργοί μπορούν να αναθέτουν

σε οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης και προστασίας τη διαχείριση του

περιουσιακού τους δικαιώματος ή των εξουσιών που απορρέουν από αυτό. Η

ανάθεση μπορεί να γίνεται με μεταβίβαση του δικαιώματος ή των σχετικών

εξουσιών προς το σκοπό της διαχείρισης ή της προστασίας (άρθρο 54 παρ. 1, 3). Σε

περίπτωση όπου επίκειται η τέλεση πράξης προσβολής της πνευματικής

ιδιοκτησίας, όπως όταν, χωρίς να υπάρχει η απαιτούμενη άδεια του δημιουργού,

πρόκειται να γίνει δημόσια εκτέλεση μουσικού έργου ... (άρθρο 63 παρ. 1), όποιος

υπαιτίως προσέβαλε την πνευματική ιδιοκτησία ή τα συγγενικά δικαιώματα άλλου

υποχρεούται σε αποζημίωση και ικανοποίηση της ηθικής βλάβης. Η αποζημίωση δεν

μπορεί να είναι κατώτερη από το δικαίωμα της αμοιβής που συνήθως ή κατά νόμο

καταβάλλεται για το είδος της εκμετάλλευσης που έκανε χωρίς την άδεια ο

υπόχρεος (άρθρο 65 παρ. 2). Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι προσβολή των

απόλυτων και αποκλειστικών δικαιωμάτων (περιουσιακού και ηθικού) της

πνευματικής ιδιοκτησίας του δημιουργού πάνω στο έργο, που ως τέτοιο νοείται και

85

όποως εισέρχεται σ' αυτό χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις. Μετά το πέρας της

διενεργηθείσας κυρίας ανάκρισης και από το σύνολο του προσκομισθέντος

αποδεικτικού υλικού (μαρτυρικές καταθέσεις, απολογία κατηγορουμένου και λοιπά

έγγραφα) προέκυφαν τα ακόλουθα: Ο ως άνω κατηγορούμενος εισήλθε παράνομα

στην Ελληνική Επικράτεια - τον Ιανουάριο του 2000 - και έκτοτε πωλει πλαστούς

ψηφιακούς δίσκους (€Ό) με σκοπό πορισμού εισοδήματος. Η πώληση πλαστών

είναι η αποκλειστική απασχόλησή του στην ημεδαπή όπως συμβαίνει με την

πλειονότητα των Αφρικανών-εγχρώμων που διαβιούν (νόμιμα ή παράνομα) στην

ημεδαπή. Ειδικότερα έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια ότι ανθεί στην Ελλαδα

το εμπόριο πλαστών από την συγκεκριμένη ως άνω κατηγορία αλλοδαπών. Οι

Αφρικανικής προελεύσεως πωλητές ασκούν λαθρεμπόριο πωλώντας πλαστα

κατακλύζοντας τα κεντρικότερα σημεία των Ελληνικών πόλεων χωρίς να

υπολογίζουν το κράτος και τις διωκτικές αρχές. Διαπραγματεύονται την πώληση

του προϊόντος των περιφερόμενοι τις ώρες της κυκλοφοριακής αιχμής στις πλέον

πολυσύχναστες πλατείες και οδούς χωρίς τον παραμικρό φόβο ενδεχόμενης

σύλληψής τους. Κατ' αυτό τον τρόπο λοιδορούν το κράτος αφού έχουν αντιληφθεί

ότι μπορούν να μην υπολογίζουν την ελληνική έννομη πράξη. Το φαινόμενο αυτό

αποτελεί πανευρωπαϊκή πρωτοτυπία καθώς δεν συναντώνται παρόμοιες

καταστάσεις σε καμιά Ευρωπαϊκή πόλη. Το λαθρεμπόριο στην αλλοδαπή (άλλων

προϊόντων) διενεργείται σε απόμερους και σκοτεινούς τόπους και σε καμιά

περ'ιπτωση τις ώρες της λειτουργίας των καταστημάτων και μάλιστα χωρ'ις να

λαμβάνεται ουδεμία προφύλαξη. Οι ναυτικοί στα λιμάνια πωλούν λαθραία

προ’ϊόντα σε σκοτεινούς δρόμους και με κάθε προφύλαξη. Όπως έγραψε και ο

ημερήσιος τύπος (Καθημερινή της Κυριακής της 2-7-2000) ο ετήσιος τζίρος από την

πώληση πλαστών ανέρχεται σε πολλά δισεκατομμύρια δραχμές και η ζημιά

στην Ελληνική οικονομία τεράστια. Η πώληση πλαστών αποφέρει σοβαρή

οικονομική ζημία σε καλλιτέχνες, στιχουργούς, συνθέτες, καταστήματα πώλησης

δίσκων, μουσικούς αλλά και στο ίδιο το Ελληνικό δημόσιο αφού στερείται των

νομίμων δικαιωμάτων του (τεράστια ποσά). Οι συγκεκριμένοι πωλητές πωλούν τα

πλαστά ΟΌ χωρίς άδεια μικροπωλητή, φοροδιαφεύγοντας αφού δεν υποβάλλουν

φορολογική δήλωση και ζημιώνοντας τις Εταιρείες παραγωγής δίσκων (στις οποίες

91

διατυπώσεις. Επειδή προέκυψαν επαρκείς ενδείξεις ότι ο κατηγορούμενος τέλεσε

τα αδικήματα για τα οποία κατηγορείται θα πρέπει να παραπεμφθεί στο

ακροατήριο τον αρμοδίου δικαστηρίου. Προτείνω επίσης να αρθεί ο περιοριστικός

όρος της εμφάνισής του στο ΑΙΤ του τόπου κατοικίας του την 1η και 15η εκάστου

μήνα (που τον ετέθη με βάση την υπ' αρ. ΑΝΣΤ/Δ/10 διάταξη της ΣΤ Ανακρίτριας

Πειραιά) γιατί είναι άνευ αντικειμένου. Ο κατηγορούμενος ως παρανόμως

εισελθών στην ημεδαπή έχει απελαθεί διοικητικός από την ημεδαπή. Ως εκ τούτον

είναι αδύνατο να εμφανίζεται στο ΑΙΤ τον τόπον κατοικίας του. Διά τους λόγους

αυτούς. Προτείνω όπως το Συμβούλιό Σας κατ' άρθρα 1ε, 111 παρ. 1, 119 παρ.1, 123

παρ.1, 309 και 1ε και 313 ΚΠΔ παραπέμφει τον Ό.Ύ.-Α. τον Β., υπήκοο Σιέρα-Αεόνε

στο ακροατήριο του Τριμελούς Εφετείον Κακουργημάτων Πειραιώς προκειμένον να

δικαστεί σύμφωνα με τα άρθρα 1, 6 παρ. 1, 13 στ, 14, 16, 17, 18, 19, 26, 27, 94 ΠΚ, 66

παρ. 1, 2, 3 ν. 2121/93 και 4 παρ. 3 ν. 1975/91 ως υπαίτιος τον ότι στους κατωτέρω

τόπους και χρόνους τέλεσε περισσότερα εγκλήματα που τιμωρούνται με ποινές

στερητικές της ελευθερίας.

Ειδικότερα: α) στον Πειραιά στις 24-4-2000 χωρίς δικαίωμα και κατά

παράβαση του νόμον περί πνευματικής ιδιοκτησίας, συγγενικών δικαιωμάτων και

πολιτιστικών θεμάτων, κατείχε με σκοπό να θέσει σε κυκλοφορία υλικούς φορείς

που είναι αντικείμενα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγκεκριμένα κατελήφθη στην

Πλατεία Αλεξάνδρας να κατέχει και να διαπραγματεύεται να πωλεί 193

■ ψηφιακούς δίσκους (ΟΌ) που περιείχαν τραγούδια διαφόρων ερμηνευτών ήτοι 107

με ερμηνευτές διάφορους Έλληνες καλλιτέχνες και 86 με ερμηνευτές ξένους

καλλιτέχνες, και είχαν αναπαραχθεί παρανόμως, χωρίς την άδεια των δημιουργών

ή των Εταιρειών στις οποίες οι δημιουργοί ανέθεσαν την διαχείριση και προστασία

του περιουσιακού τους δικαιώματος. Την πράξη του αυτή τέλεσε κατ' επάγγελμα

καθόσον από την υποδομή που έχει διαμορφώσει ο δράστης με πρόθεση

επανειλημμένης τέλεσης της πράξης προκύπτει σκοπός του δράστη για πορισμό

εισοδήματος (αφού στην ημεδαπή απασχολείται με την πώληση πλαστών ψηφιακών

δίσκων κατ' αποκλειστικότητα), β) Τον Ιανουάριο του 2000 εισήλθε στο Ελληνικό

έδαφος χωρίς να τηρηθούν οι νόμιμες διατυπώσεις, δηλαδή χωρίς να έχει κανονικό

και ισχύον διαβατήριο, ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφο αναγνωριζόμενο από διεθνείς

93

εφαρμογή νφίσταται όταν το Συμβούλιο δεν υπήγαγε ορθώς τα πραγματικά

περιστατικά που δέχθηκε, στη διάταξη που εφαρμόσθηκε.

Στην προκειμένη περίπτωση, το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Αθηνών, με το

προσβαλλόμενο υπ'αριθ. 371712007 βούλευμά του και με καθολική αναφορά στην

Εισαγγελική πρόταση, δέχθηκε τα εξής:

"Κατόπιν της από 12-10-2005 εγκλήσεως την οποία υπέβαλε ενώπιον του

Εισαγγελέως Πλημ/κών Αθηνών η Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία Α.-

Ελληνική Εταιρεία Π. Π. Ε Α.Ε", νομίμως εκπροσωπούμενη ^ασκήθηκε ποινική

δίωξη κατά του Προέδρου και λοιπών μελών Διοικητικού Συμβουλίου του

σωματείου με την επωνυμία "ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΟΡΕΑΝΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΥ

ΑΘΗΝΑΙΩΝ" για την άδικη κι αξιόποινη πράξη του άρθρου 66 Ν.2121/93 "Περί

πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων" και, μετά το νόμιμο πέρας

της διενεργηθείσης προανακρίσεως, παραπέμφθηκαν αυτοί δι' απευθείας κλήσεως

στο ακροατήριο του αρμοδίου Τριμελούς Πλημ/κείου Αθηνών, ώστε να δικασθούν

ως υπαίτιοι τελέσεως της ανωτέρω αξιοποίνου πράξεως. Εν συνεχεία οι εκ των

κατηγορουμένων Χ13, Χ4, XI, Χ9, Χ6, Χ15, Χ14 και Χ2 άσκησαν τις υπ' αριθμ. 82/12-

3- 2007, 86/15-3-2007, 102/22-3-2007, 111/26-3-2007, 138/5-4-2007, 143/10-4-2007, 163/30-

4- 2007 και 166/2-5-2007 προσφυγές τους αντίστοιχα ενώπιον του Εισαγγελέως

Εφετών Αθηνών κατά του υπ' αριθμ.20267/07 Κλητηρίου Θεσπίσματος

Εισαγγελέως Πλημ/κών Αθηνών σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 322 ΚΠΔ, οι

οποίες έγιναν τυπικά, και ουσιαστικά δεκτές και παραγγέλθηκε η εισαγωγή της

υποθέσεως στο Συμβούλιο Πλημ/κών Αθηνών με την κατά νόμο πρότασή μας.

Κατόπιν τούτων εισάγω ενώπιον Σας την συνημμένη δικογραφία σύμφωνα με τις

διατάξεις των άρθρων 32 πργ.1,4,138 πργ.2,3,245 πργ.1β,2α ΚΠΔ κι εκθέτω τα

ακόλουθα: Σύμφωνα με το περιεχόμενο του ως άνω Κλητηρίου Θεσπίσματος, οι

προαναφερθέντες προσφεύγοντες κατηγορούνται ως υπαίτιοι του ότι: Στην Αθήνα

την και μεταξύ των ωρών 22.45 μ.μ έως 02.15 μ.μ} με γνώση και δόλο, χωρίς

δικαίωμα κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 1,3,63,66 Ν.2121/93 και των

διατάξεων των κυρωμένων με νόμο πολυμερών διεθνών συμβάσεων για την

προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, ως Πρόεδρος, ο πρώτος εξ αυτών και ως

95

του- ΦΕΚΒ. 1788/01). Στα πλαίσια του σκοπού αυτού,, δωργανωνονται διάφορες μη

κερδοσκοπικού χαρακτήρος μουσικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως και η

συγκεκριμένη, η οποία πραγματοποιήθηκε χωρίς κανένα προσωπικό όφελος του

εγκαλουμένου Νομικού Προσώπου ή των καλλιτεχνών που συμμετείχαν. Κατ

επέκταση η εν λόγω εκδήλωση, έχοντας το χαρακτήρα της επίσημης τελετής κατα

τους ορισμούς του άρθρου 27 ν.2121/1993, δεν εμπίπτει στις απαγορεύσεις των

σχετικών ποινικών διατάξεων περί αδείας ή υποχρέωσης καταβολής των

δικαιωμάτων της ΑΕΠΙ.

Στη συνέχεια δε το Συμβούλιο αποφάνθηκε ότι δεν πρέπει να γίνει κατηγορία

κατά των ύπερθεν κατηγορουμένων, ελλείψει επαρκών ενδείξεων ενοχής, για

παράβαση της διάταξης του άρθρου 66 του Ν.2121/1993". Με αυτά που δέχθηκε το

Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Αθηνών, δεν διέλαβε την απαιτούμενη από τις

διατάξεις των άρθρων 93 παρ.3 του Συντάγματος και 139 ΚΠΔ, ειδική και

εμπεριστατωμένη αιτιολογία, συγχρόνως δε εσφαλμένως ερμήνευσε και εφάρμοσε

την ουσιαστική ποινική διάταξη του άρθρου 66 παρ.1, σε συνδυασμό με το άρθρο 27

εδ.α' του Ν.2121/1993 και τούτο, διότι δέχθηκε ότι, στην έννοια τον άνω άρθρου 27

εδ.α', υπάγεται και η μουσική συναυλία, η οποία διοργανώνεται από Δήμο και ότι

απαιτείται να συντρέχει και το στοιχείο της αμοιβής των καλλιτεχνών,

προκειμένου να απαιτηθεί η εκ του άρθρου 66 απαραίτητη άδεια, πράγμα, όμως,

που δεν απαιτείται από το νόμο, επιπρόσθετα δε, δεν αναφέρει πραγματικά

περιστατικά, από τα οποία να προκύπτει σαφώς για τι εκδήλωση πρόκειται,

προκειμένου να κριθεί εάν πρόκειται για "επίσημη τελετή", με την

προπαρατεθείσα έννοια, ενόψει του ότι, η στο σημείο αυτό παράθεση πραγματικών

περιστατικών "Στα πλαίσια του σκοπού αυτού, διοργανώνονται διάφορες μη

κερδοσκοπικού χαρακτήρος μουσικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως και η

συγκεκριμένη", κάθε άλλο παρά σαφής και κατατοπιστική είναι. Πρέπει, λοιπόν, οι

εκ τον άρθρου 484 παρ.1 στοιχ. β' και δ' ΚΠΔ λόγοι της νομοτύπως και

εμπροθέσμως ασκηθείσας αναίρεσης από τον Εισαγγελέα του Αρείον Πάγον, με

τους οποίους προβάλλονται σχετικές αιτιάσεις, να γίνουν δεκτοί, ως ουσιαστικά

βάσιμοι, να αναιρεθεί το προσβαλλόμενο βούλευμα και να παραπεμφθεί η υπόθεση

για νέα κρίση, στο ίδιο Συμβούλιο, το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές.

97

γομένη, ομόρρνθμο μέλος τμς οποίας « V » ο έεότςρος, είέθοοο αο έ^οργανα,θοίαα

σχετ^κή έκθεση πανομοιότυπα αντίγραφα των ανωτέρω πνευματικών του

δημιουργημάτων και παρά τις διαμαρτυρίες του, αυτή τα έθεσε εν συνεχεία σε

κυκλοφορία κατακλύζοντας την αγορά στα νησιά. Ότι κατα τους μήνες Μάιο και

Ιούνιο του 2003 διεπίστωσε ότι ο τρίτος των εναγομένων είχε αναλάβει την προώ­

θηση των πωλήσεων των ως άνω απομιμητικών προϊόντων της πρώτης στη νήσο

Σαντορίνη και η τετάρτη εναγομένη, στο κατάστημα τουριστικών ειδών που διατη­

ρεί στη νήσο Πάρο, πωλούσε τα ίδια προϊόντα, μολονότι εγνώριζε το χαρακτήρα

αυτών ως αντιγράφων δικών του δημιουργημάτων. Και ότι οι εναγόμενοι με τις ως

είρηται ενέργειες των προσβάλλουν το προστατευόμενο απο τις διατάξεις του ν.

2121/1993 περί πνευματικής ιδιοκτησίας δικαίωμα του προς αποκλειστική εκμετάλ­

λευση των ανωτέρω πνευματικών του δημιουργημάτων και συγχρόνως προβαίνουν

σε αθέμιτο σε βάρος του ανταγωνισμό, εκμεταλλευόμενοι τ ψ μεγάλη ζήτηση που

παρουσιάζουν, λόγω της φήμης και της εξαιρετικής των ποιότητος, τα

δημιουργήματα του αυτά, τα οποία διαθέτουν σε σημαντικώς κατώτερες τιμές,

προκαλούντες σύγχυση στο καταναλωτικό κοινό και σοβαρή ζημία στον ίδιο.

Εζήτησε δ ακολούθως με την αγωγή να αναγνωρισθεί δικαστικώς ότι είναι αποκλει­

στικός δικαιούχος των πνευματικών δικαιωμάτων επί των περιγραφομένων σ αυτήν

πρωτοτύπων αντικειμένων, να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι στην άρση της

προσβολής των ως άνω δικαιωμάτων του και στην παράλειψη αυτής στο μέλλον, να

απαγορευθεί στους εναγομένους η αναπαραγωγή, εισαγωγή, διαφήμιση,

κυκλοφορία και η με οποιοδήποτε τρόπο διάθεση των απομιμητικών προϊόντων των

ανωτέρω πνευματικών δημιουργημάτων του, να διαταχθεί η κατάσχεση των

απομιμητικών προϊόντων που βρίσκονται στην κατοχή των εναγομένων ή τρίτων, να

απειληθεί κατά των εναγομένων χρηματική ποινή 1.000.000 δραχμών και να

απαγγελθεί κατά των δευτέρου τρίτου και τετάρτης εξ αυτών προσωπική κράτηση

διάρκειας ενός έτους για κάθε παράβαση της αποφάσεως που θα εκδοθεί, να δια-

ταχθεί η με δαπάνη των εναγομένων δημοσίευση του διατακτικού της

εκδοθησομένης αποφάσεως με φωτογραφία των προϊόντων του σε δύο ημερήσιες

εφημερίδες, καθώς και στο εκδιδόμενο από την Ένωση Βιοτεχνών Λ. Τ. Νομού

Αττικής περιοδικό με την επωνυμία «ΛΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ» και να καταδικασθούν οι

99

ιδιαίτερη ατομικότητα του έργου, που οφείλεται στην προσωπική συμβολή του

δημιουργού. Κρίσιμο στοιχείο και συνεπώζ βασικό κριτήριο της πρωτοτυπίας, η

έννοια της οποίας δεν προσδιορίζεται γενικά από τα νόμο (εκτός από το τελευταίο

εδάφιο της παρ.3 του άρθρου 2 του ν. 2121/1993 που αφορά τα προγράμματα των

ηλεκτρονικών υπολογιστών), αλλά έχει διαμορφωθεί από τη θεωρία και τη

νομολογία, υπό το καθεστώς του ν. 2121/1993, αλλά και του προϊσχύσαντος Ν.

2387/1920 «περί πνευματικής ιδιοκτησίας», όπως τροποποιήθηκε από το ν.

4301/1929, είναι η κρίση ότι υπό παρόμοιες συνθήκες και με τους ίδιους στόχους,

κανένας άλλος δημιουργός, κατά λογική πιθανολόγηση, δεν θα ήταν σε θέση να

δημιουργήσει έργο όμοιο, ή ότι παρουσιάζει μια ατομική ιδιομορφία ή ένα

ελάχιστο όριο «δημιουργικού ύφους», έτσι ώστε να ξεχωρίζει και να

διαφοροποιείται από τα έργα της καθημερινότητος ή από άλλα παρεμφερή γνωστά

έργα. Η μοναδικότητα αυτή μπορεί να αναζητηθεί σε κάποιο από τα γνωρίσματα

του έργου (στο θέμα, στη σύλληφη, στην κατάταξη, στη διατύπωση, σε κάποιες

λεπτομέρειες) ανάλογα με το είδος και τη φύση του. Δεν αρκεί όμως για να προσ-

δώσει πρωτοτυπία σε ένα έργο, το απλό γεγονός ότι αυτό δεν είναι αντιγραφή

(ακόμη και με κάποιες παραλλαγές) ενός άλλου, ούτε η πρωτοτυπία ταυτίζεται με

τον κόπο, την επιμέλεια, την έκταση, τη χρησιμότητα του, τη δαπάνη ή τη χρονική

διάρκεια που απαιτήθηκαν για την εκπόνηση του, αλλά θα πρέπει να παρουσιάζει

(ως σύνολο ή τμήμα του) την απαιτουμένη πρωτοτυπία, δηλαδή να είναι στατιστικά

μοναδικό. Εφόσον συντρέχουν οι ως άνω προϋποθέσεις, ο νόμος προστατεύει το

έργο ως άυλο αγαθό (όχι ως υλικό αντικείμενο καθ' εαυτό που ενσωματώνει το

πνευματικό δημιούργημα) και μόνο σε σχέση με τη συγκεκριμένη μορφή που έδωσε

σ αυτό ο δημιουργός του (βλ. σχετικά με τα ανωτέρω Α.Π.257/1995 ΝοΒ 43.893, Α.Π.

113/1989, ΝοΒ 1989.1087, Α.Π.576/1974 ΝοΒ 23.151, Εφ.ΑΘ. 2768/ 2003 ΝοΒ 2004. 51,

Εφ. Αθ. 8153/1999 ΔΕΕ.2000.383, Εφ. Αθ. 3252/2002 ΔΕΕ. 2003.293, Εφ. Αθ.

9040/2000 Ελ. Δικ. 43.215, επίσης Γ. Κουμάντου, Πνευματική Ιδιοκτησία, Μ. Μαρί­

νου, Η προσβολή του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών

δικαιωμάτων Ελ. Δικ. 35). Τέλος, κατά το άρθρο 1 του ν. 146/1914 περί αθεμίτου

ανταγωνισμού απαγορεύεται κατά τις εμπορικές, βιομηχανικές ή γεωργικές

συναλλαγές κάθε πράξη που γίνεται προς το σκοπό ανταγωνισμού και αντίκειται

101

ΕΠΙΛΟΓΟΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ

Η παραποίηοτη-απομίμηση, η πειρατεία και, γενικότερα, οι παραβιάσεις

της πνευματικής ιδιοκτησίας, αποτελούν φαινόμενα που εμφανίζονται ολοένα

και συχνότερα και τα οποία αποκτούν σήμερα διεθνή διάσταση. Για το λογο

αυτόν, αποτελούν σοβαρή απειλή για τις εθνικές οικονομίες. Στην ευρωπαϊκή

εσωτερική αγορά, τα εν λόγω φαινόμενα εκμεταλλεύονται κυρίως τις διάφορες

που μπορεί να υπάρχουν σε εθνικό επίπεδο ως προς τα μέσα επιβολής του

σεβασμού των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Με άλλα λόγια, τα

προϊόντα παραποίησης, απομίμησης και πειρατείας τείνουν συνήθως να

κατασκευάζονται και να πωλούνται στις χώρες οι οποίες διώκουν λιγότερο

αποτελεσματικά από άλλες την παραποίηση, απομίμηση και την πειρατεία.

Όσον αφορά την ελληνική πραγματικότητα είναι γεγονός ότι ο Ν.

2121/1993, με τις προαναφερθείσες στο οικείο κεφάλαιο τροποποιήσεις του,

συνέβαλε τα μέγιστα στη θέσπιση ενός σύγχρονου και επαρκούς πλαισίου

προστασίας των δημιουργών και των άλλων δικαιούχων.

Σκοπός του συγκεκριμένου νόμου είναι η πληρέστερη και

αποτελεσματικότερη προστασία των πνευματικών δημιουργών. Η αρχή αυτή

εκδηλώνεται σε πολλές επιμέρους διατάζεις όπως π.χ. στην προστασία του

ηθικού δικαιώματος, στην αναγνώριση του κανόνα ότι μόνο φυσικά πρόσωπα

μπορούν να θεωρηθούν πνευματικοί δημιουργοί, στη θέσπιση της ποσοστιαίας

αμοιβής, στην καθιέρωση κανόνων αναγκαστικού δικαίου κτλ.

Είναι, δε, χαρακτηριστικό ότι στο Ν. 2121/1993, μετά την τροποποίησή του

από τον Ν. 3524/07, προστίθεται το άρθρο 66Γ που έχει ως εξής (δημοσιότητα

αποφάσεων): «Αποφάσεις αστικών ή ποινικών δικαστηρίων που αφορούν σε

103

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Μιχαήλ - Θεόδωρος Δ. Μαρίνος, Πνευματική Ιδιοκτησία - Β'

έκδοση, Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, 2004.2. Δ. Καλλίνικος, Πνευματική Ιδιοκτησία και Συγγενικά Δικαιώματα -

Β' έκδοση, Εκδ. Σάκκουλα, 2005.3. Τ. - Ε. Συνοδινού, Η Νομική Προστασία των Βάσεων Δεδομένων,

Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη, 2004.4. Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης Δικαιωμάτων Πνευματικής

Ιδιοκτησίας & Δικαίου Ελεύθερου Ανταγωνισμού, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2001.

5. Γ. Κουμάντος, Α. Κοτσίρης, Μ.-Θ. Μαρίνος, Π. Κοριατοπούλου και Σ. Σταυρίδου, Κοινωνία των Πληροφοριών και Πνευματική Ιδιοκτησία, η Νέα Κοινοτική Ρύθμιση, Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, 2001.

ΠΗΓΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΙΑΔΙΚΤΎΟ

;ΝΟΜΟΣ»1. Δικτυακός τόπος ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων (Βίΐρ: //Π-ννάΒ .ΙηΐΓ&δθίίπθΕ οοητ/)

2. Δικτυακός τόπος «Α.Ε.Π.Ι.» (ΙιΙίρ;//ν\ΓννΛν.3θρΙ.§Γ/),3. Δικτυακός τόπος «ΕΡΑΤΩ» (Κΐ±ρ://\νννΛν.θΓ3ΐθ5ρθ.θΓ§/),4. Δικτυακός τόπος «ΑΠΟΑΑΩΝ» (Κΐ±ρ://νιΓννΛν.αροΙΙοη.θΓ§.§Γ/),5. Δικτυακός τόπος «ΘΚΑΜΜΟ» (Βΐ1ρ;//·νν\λαν.§Γωτυηο.§Γ/).