Αφιέρωμα στον Κάρολο Δαρβίνο 2014-15

15Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΩΝΗΜΕΡΑ

ΚΑΡΟΛΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ

2015ΕΚΘΕΣΗ-ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑ

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Η ζωή του Δαρβίνου και το επιστημονικό-τεχνολογικό επίπεδο της εποχής του.

Το μεγάλο ταξίδι με το πλοίο Beagle

Η στάση στο αρχιπέλαγος Γκαλαπάγκος

Καταλήγοντας στη φυσική επιλογή και την «καταγωγή των Ειδών»

Η σχέση επιστήμης-θρησκείας ως προς το δαρβινισμό και την εξελικτική θεωρία

ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΤΑΞΗ Β ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΗΛΙΑΝΑ-

ΔΗΜΗΤΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΝΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΟΥΣΕΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

ΤΑΞΗ Γ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΤΣΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

ΚΑΡΟΛΟΣ ΔΑΡΒΙΝΟΣ: ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΕ ΤΟ BEAGLE

ΕΩΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ

Ο ΚΑΡΟΛΟΣ ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΣΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΕ ΤΟ BEAGLE:

ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ ΓΚΑΛΑΠΑΓΚΟΣ

Η πορεία του Beagle

ΠΛΑΝΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Α. Σαλπάροντας με το Beagle

Β. Ο Δαρβίνος εξερευνά τα Γκαλαπάγκος

Γ. Καταλήγοντας στη φυσική επιλογή: από την ολοκλήρωση του ταξιδιού με το

Beagle έως την έκδοση της «Καταγωγής των Ειδών»

Δ. Πηγές πληροφοριών

Α ΣΑΛΠΑΡΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ BEAGLE

Α. ΣΑΛΠΑΡΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ BEAGLE

Ήταν 24 Αυγούστου του 1831… Ήταν μια σημαδιακή μέρα στη ζωή του Δαρβίνου και ίσως και της ανθρωπότητας, η απόφαση του να συμμετέχει σ΄ αυτό το ταξίδι που οδήγησε στις μελέτες και τα συμπεράσματα του για τις θεωρίες του γνωστές σαν «Καταγωγή των ειδών». Ο ίδιος ο Δαρβίνος θα γράψει στην Αυτοβιογραφία του: «Το ταξίδι με το Beagle ήταν το πιο σημαντικό επεισόδιο στη ζωή μου και καθόρισε όλη την πορεία της ζωής μου».


Οι κυριότεροι σταθμοί του Beagle

Η ερευνητική εκστρατεία του Beagle διήρκεσε πέντε χρόνια. Ο Δαρβίνος πέρασε τα δύο τρίτα του χρόνου του ερευνώντας στη στεριά. Μελέτησε μια μεγάλη ποικιλία γεωλογικών χαρακτηριστικών, απολιθώματα και ζώντες οργανισμούς και συνάντησε πολλούς διαφορετικούς λαούς, ιθαγενείς και αποίκους. Συγκέντρωσε με μεθοδικότητα τεράστιο αριθμό δειγμάτων, πολλά από τα οποία ήταν καινούρια για την επιστήμη. Αυτό εδραίωσε τη φήμη του ως φυσιοδίφη, ενώ οι εκτεταμένες, λεπτομερείς σημειώσεις του φανέρωσαν το ταλέντο του στην ανάπτυξη θεωριών και αποτέλεσαν τη βάση για το μετέπειτα έργο του. Παράλληλα διεύρυναν το κοινωνικό, πολιτικό και ανθρωπολογικό πεδίο αντίληψης των περιοχών που επισκέφθηκε.


Το ταξίδι του Beagle ξεκίνησε οριστικά ύστερα από πολλές καθυστερήσεις στις 27 Δεκεμβρίου 1831. Το Beagle ήταν ένα τρικάταρτο μπρίκι, 240 τόνων, με πλήρωμα 60 άνδρες και οπλισμένο με 10 κανόνια. Το ονόμαζαν «φέρετρο», γιατί ήταν παλιό και μισοσαπισμένο.


Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ανακάλυψε:

α. στη Νότια Αμερική απολιθώματα

εξαφανισμένων θηλαστικών τεράστιων διαστάσεων

β. στην Αργεντινή δύο (2) είδη ρέας (πτηνό

παρόμοιο με τη στρουθοκάμηλο

γ. στα νησιά Γκαλαπάγκος χελώνες γιγαντιαίες,

πολύμορφους σπίνους, ατριχόρνιθες – κατέληξε στο

συμπέρασμα ότι τα παραπάνω είδη διαφέρουν από

νησί σε νησί


Με αφορμή ένα περιστατικό που συνέβη εξέφρασε την απέχθεια του για τη δουλεία και για άλλες μορφές βιας, συμπεραίνοντας συγχρόνως πως η

ανθρωπότητα δεν ήταν τόσο απομακρυσμένη από τα ζώα.


Προβλήματα υγείας που αντιμετώπισε ο Δαρβίνος κατά τη διάρκεια του ταξιδιού:

ναυτίαπυρετός

στομαχόπονοςεμετός

ταχυπαλμίεςρίγος

chagas (από τσιμπήματα εντόμων)


Επιστρέφοντας από το ταξίδι του στα 1836 διαπιστώνει ότι έχει γίνει διάσημος και ο ίδιος θα πει : «Ανάμεσα στις εικόνες που έχουν εντυπωθεί βαθιά στο μυαλό μου, καμία δεν ξεπερνάει σε μεγαλείο τα πρωτόγονα δάση που δεν έχουν παραμορφωθεί ακόμα από το ανθρώπινο χέρι…»



Πλευρική τομή και κάτοψη του Beagle

Στην Αυτοβιογραφία του, Ο Δαρβίνος αναφέρει: «Το ταξίδι μου με το Beagle, είναι αναμφισβήτητα το πιο σημαντικό γεγονός στη ζωή μου και έχει καθορίσει ολόκληρη την καριέρα μου’ ωστόσο βασίστηκε σε μια τόσο τυχαία συγκυρία όπως η προσφορά του θείου μου να με πάει με το αυτοκίνητο σαράντα πέντε χιλιόμετρα μακριά, στο Σρούσμπερι, κάτι που ελάχιστοι θείοι θα το είχαν κάνει, και σε ένα τόσο ασήμαντο γεγονός όπως το σχήμα της μύτης μου. Πάντοτε ένιωθα πως σε αυτό το ταξίδι χρωστώ την πρώτη ουσιαστική εκγύμναση ή εκπαίδευση του μυαλού μου’ παρακολούθησα από κοντά αρκετούς κλάδους της Φυσικής Ιστορίας, κι έτσι βελτιώθηκε η παρατηρητικότητά μου, παρόλο που ανέκαθεν ήταν αρκετά ανεπτυγμένη».

(Αυτοβιογραφία: 43)


Β. Ο ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΕΞΕΡΕΥΝΑ ΤΑ ΝΗΣΙΑ

ΓΚΑΛΑΠΑΓΚΟΣ

Β. Ο ΔΑΡΒΙΝΟΣ ΕΞΕΡΕΥΝΑ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΓΚΑΛΑΠΑΓΚΟΣ

ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ ΓΚΑΛΑΠΑΓΚΟΣ

Τα νησιά Γκαλαπάγκος: Πρόκειται για ένα πραγματικό εργαστήριο της φύσης, ένα μοναδικό οικοσύστημα στη μέση του Ειρηνικού ωκεανού, στο οποίο βασίστηκε ο Δαρβίνος για να διατυπώσει τη θεωρία του για την εξέλιξη των ειδών. Σε αυτό το οικοσύστημα ευδοκιμούν σπανιότατα ζώα και φυτά, πάνω στα οποία ο Κάρολος Δαρβίνος στήριξε τη μελέτη του.


Χάρη στον Κάρολο Δαρβίνο (1809-1882) το νησιωτικό αυτό σύμπλεγμα έγινε διάσημο σε όλο τον κόσμο. Οι ανακαλύψεις του Δαρβίνου το 1835 έμελλαν να γράψουν ιστορία. Εκεί, ως αποτέλεσμα των διαφορών στις συνθήκες διαβίωσης, εξελίχθηκαν για χιλιετίες, μέσω της φυσικής επιλογής, συγκεκριμένα είδη ζώων, φυτών και θαλάσσιων οργανισμών που δεν συναντώνται πουθενά αλλού στη Γη. Ενδεικτικά, ο Δαρβίνος γνώρισε και μελέτησε:

1. Μοναδικά ενδημικά είδη πουλιών, με περίεργες μορφές, με πιο χαρακτηριστικές τις αρσενικές μεγαλοπρεπείς φρεγάτες (Fregata magnificens) που φλερτάρουν τα θηλυκά φουσκώνοντας τον κόκκινο λαιμό τους σαν μπαλόνι.

2. Τις γαλαζοπόδαρες σούλες (Sula Nebouxii).


3.Τις γιγαντιαίες χελώνες που έχουν μήκος 1,2 m και ζυγίζουν 300kg. Σε αυτά τα τεράστια ζώα -από τα αρχαιότερα που συναντώνται έως σήμερα- , στα οποία οι Ισπανοί έδωσαν την ονομασία galapago, οφείλεται και η ονομασία των νησιών. Στο ημερολόγιο των ερευνών του, ο Δαρβίνος καταγράφει ότι τις είχε ιππεύσει..., αν και «ήταν πολύ δύσκολο να κρατήσω την ισορροπία μου», όπως αναφέρει.


Μαρτυρία του Κάρολου Δαρβίνου σχετικά με τις χελώνες

"Οι κάτοικοι μπορούν να ξεχωρίσουν τις χελώνες ανάλογα με τα νησιά από όπου μεταφέρθηκαν... Δεν είχα εκτιμήσει αυτά τα στοιχεία, ώσπου η συλλογή μου σχεδόν να συμπληρωθεί [...] Υποψιάζομαι έντονα πως ορισμένα μέλη της σειράς περιορίζονται σε διαφορετικά νησιά... Είναι ξεκάθαρο ότι, αν διάφορα έχουν το καθένα το δικό του ιδιαίτερο είδος... όταν τοποθετηθούν μαζί, θα φανερωθεί ένα ευρύ φάσμα στον χαρακτήρα τους.„

Δαρβίνος, Journal Of Researches,1839

"...οι χελώνες είναι τόσο άφθονες ώστε το τσούρμο ενός μόνο πλοίου έπιασε εδώ 500 ώς 800 σε σύντομο χρονικό διάστημα [...] Το καβούκι των ενήλικων μελών έχει μήκος, κατά μέσο όρο, σχεδόν μία γιάρδα [1 γιάρδα= 0,9 μέτρα] είναι τόσο δυνατές που μπορούν εύκολα να με κουβαλήσουν.„

17 Σεπτεμβρίου & 9 Οκτωβρίου 1835



ΟΙ ΧΕΛΩΝΕΣ ΤΩΝ

ΓΚΑΛΑΠΑΓΚΟΣ

Ο Δαρβίνος πίστευε, σωστά , ότι όλα τα φυτά και τα ζώα των Γκαλαπάγκος ήταν «μετανάστες» πού κατάγονταν από αλλού. Άρχισε να διερωτάται μήπως οι διαφορετικές εστίες όπου ζούσαν τα είδη επηρέαζαν τις παραλλαγές τους


Στα νησιά Γκαλαπάγκος στον Ειρηνικό Ωκεανό, κοντά στον Ισημερινό, υπάρχει ποικιλία σπίνων, που διαφέρουν ως προς το σχήμα και το μέγεθος του ράμφους τους. Φαίνεται ότι οι σπίνοι αυτοί μεταφέρθηκαν στα νησιά από την ηπειρωτική Νότια Αμερική και κατόπιν διαφοροποιήθηκαν ως προς το σχήμα. Ο Δαρβίνος συμπέρανε ότι αυτές οι διαφορές έκαναν τους σπίνους κάθε περιοχής ικανούς να εκμεταλλεύονται το είδος τροφής που υπήρχε στον τόπο τους. Συμπέρανε, επίσης, ότι σε κάθε περιοχή, ένας ή περισσότεροι σπίνοι είχαν σε κάποια στιγμή και μέσω τυχαίων μεταλλάξεων αποκτήσει ένα ράμφος με πιο κατάλληλο σχήμα για το είδος τροφής της περιοχής τους.


ΣΠΙΝΟΙ ΚΑΙ ΡΑΜΦΟΙ

Γ. Καταλήγοντας στη φυσική επιλογή: από την ολοκλήρωση του ταξιδιού με το Beagle έως την έκδοση της «Καταγωγής των

Ειδών»

Γ. ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΜΕ ΤΟ BEAGLE ΕΩΣ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ

ΤΗΣ «ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ»

Από τον Ernst Mayr (2001) μαθαίνουμε ότι ύστερα από την ανακάλυψη κυρίως «των εγγράφων του Δαρβίνου» (σημειώσεις, επιστολές, αδημοσίευτα χειρόγραφα κλπ.), χρησιμότερων ίσως από τη μετά από πολλά χρόνια γραμμένη αυτοβιογραφία του, όπου διάφορα γεγονότα πήραν άλλη έμφαση στη μνήμη του, υπήρξε μια περίοδος μεγάλης δραστηριότητας στη δαρβινική έρευνα με βάση την οποία μπορούμε να ξέρουμε ότι: Ο Δαρβίνος τον Ιούλιο του 1837, μετά την επιστροφή του με το Beagle το 1836, είχε αποδεχθεί πλήρως την εξέλιξη μέσω κοινής καταγωγής.

Το Σεπτέμβριο του 1838 συνέλαβε τη θεωρία του, με την οποία επιχειρούσε να θεμελιώσει σε

φυσικά αίτια την κινητήρια δύναμη της εξελικτικής αλλαγής και να εξηγήσει μέσω

αυτών την πολυπλοκότητα, την τάξη και την αρμονική σχέση με το περιβάλλον που

παρατηρείται στον έμβιο κόσμο.



Ο Κάρολος Δαρβίνος εξέδωσε το Νοέμβριο του 1859 το έργο «Για την καταγωγή των ειδών». Σε γενικές

γραμμές μπορούμε να πούμε ότι ενώ τα επιχειρήματα του Δαρβίνου για την εξέλιξη των ειδών

αντιμετωπίστηκαν θετικά, σχεδόν καθολική ήταν η αντίθεση με τον αιτιακό εξηγητικό μηχανισμό της φυσικής επιλογής. Επιπλέον,ευρέως υιοθετήθηκαν

(άλλες) κατηγορίες εξηγήσεων της εξέλιξης με τελεολογικά, λαμαρκιανά ή ακόμα και θεολογικά

στοιχεία (Mayr 2001,2002).



ΠΗΓΕΣΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

Α. ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΗΓΕΣ

Κάρολου Δαρβίνου: «Αυτοβιογραφία» (Εκδόσεις Γκοβοστή) Κάρολου Δαρβίνου: «Αρχιπέλαγος Γκαλπάγκος» (Εκδόσεις

Λεβιάθαν) Φυλλάδιο του Βρετανικού Συμβουλίου (British Council) με τίτλο:

«Ο Δαρβίνος σήμερα» Φυλλάδιο Υπουργείου Παιδείας με τίτλο: «Κάρολος Δαρβίνος και

η θεωρία της εξέλιξης» Άρθρο: «Η σταθερή εξηγητική αξία της Φυσικής Επιλογής», των

Μάνια Γεωργάτου και Λουκία Πρίνου

Β. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ-ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

http://en.wikipedia.org/wiki/Ernst_Mayr http://www.cretalive.gr/history/view/to-tajidi-pou-apokalupse-

ton...kosmo-twn-eidwn/186784 Πηγές εικόνων: διαδίκτυο

Αφιέρωμα στον Κάρολο Δαρβίνο 2014-15

Education

Transcript of Αφιέρωμα στον Κάρολο Δαρβίνο 2014-15