Λευκακησ Αεππ 2013 E-book

Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

Τεχνολογική Κατεύθυνση

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Ο Σ Κ. Λ Ε Υ Κ Α Κ Η Σ

ΧΙΟΣ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ

ΣΕ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Πρόλογος Το παρόν βοήθημα προτείνεται ως συμπλήρωμα του σχολικού βιβλίου για τη διδασκαλία του μαθήματος, «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον» της Γ ’ Τάξης Γενικού Λυκείου στην Τεχνολογική κατεύθυνση. Είναι ένα πολύ σημαντικό μάθημα που προετοιμάζει τους μαθητές για τη διδασκαλία των σύγχρονων Γλωσσών Προγραμματισμού μετά την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο σκοπός του μαθήματος είναι να μεταδόσει στους μαθητές τις βασικές αρχές του δομημένου και του τμηματικού προγραμματισμού. Στις σελίδες που ακολουθούν παραθέτονται σημαντικά σημεία της θεωρίας, θεωρητικά ζητήματα και ασκήσεις, όλα προσαρμοσμένα στο πνεύμα των εξετάσεων. Οι πηγές είναι ποικίλου επιπέδου ξεκινούν από σχολικό επίπεδο και φτάνουν έως και πανεπιστημιακό. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι το βιβλίο αυτό αντικαθιστά το σχολικό. Έχει δημιουργηθεί με βάση αυτό και έρχεται να το συμπληρώσει και να το εμπλουτίσει. Ευελπιστώ ότι μια προσεκτική μελέτη του υλικού αποφέρει σχεδόν βέβαια το επιθυμητό αποτέλεσμα με βάση πάντα τις προσδοκίες τους καθενός μαθητή. Επιπλέον περιέχει περιέχει επαναληπτικά θέματα πάνω σε όλη την ύλη της Ανάπτυξης Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον και αποσκοπεί στη σωστή επανάληψη όλων όσων διδαχθήκατε. Συγκεκριμένα περιέχει τα θέματα που τέθηκαν στις πανελλήνιες εξετάσεις στο μάθημα Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον της Τεχνολογικής κατευθυνσης κατά τη διάρκεια των ετών 2000 έως και 2013. Συγκεντρώθηκαν όλα τα θέματα από κάθε τύπο σχολείου και εξεταστικής περιόδου έτσι περιέχει : Θέματα Ημερησίων Λυκείων, θέματα Εσπερινών Λυκείων, θέματα Επαναληπτικών Ημερησίων Λυκείων καθώς και θέματα Επαναληπτικών Εσπερινών Λυκείων. Υπάρχουν διάφορες επαναληπτικές ασκήσεις που έχω συλλέξει από διάφορες πηγές ή έχω δημιουργήσει μόνος μου, καθώς και επαναληπτικά διαγωνίσματα προσομοίωσης που έχουν τεθεί σε υποψήφιους μαθητές προηγουμένων ετών και βοηθούν στο να μπείτε στο κλίμα των θεμάτων. Προτείνεται να λυθούν όλα τα θέματα για σωστή προετοιμασία και επανάληψη. Καλή μελέτη !

Καλό Ξεκίνημα

Κυριάκος Λευκάκης

Περιεχόµενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ..................................................................................................................................................................... 4

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ .............................................................................................................................................................. 6

ΔΙΔΑΚΤΕΑ – ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΎΛΗ ................................................................................................................................. 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο – Η ΈΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ............................................................................................ 11

Α. ΘΕΩΡΙΑ ............................................................................................................................................................... 11 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ....................................................................................................... 11

1.1.1 Ορισμός Προβλήματος .............................................................................................................................. 11 1.1.2 Αντιμετώπιση ............................................................................................................................................. 11

1.2 ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ........................................................................................................................... 11 1.2.1 Κατανόηση ................................................................................................................................................ 11

1.2.2 Ανάλυση..................................................................................................................................................... 11

1.2.3 Ορισμός Δομής Προβλήματος ................................................................................................................... 11 1.2.4 Επίλυση ..................................................................................................................................................... 12

1.2.5 Δεδομένα – Πληροφορίες – Επεξεργασία .................................................................................................. 12

1.3 ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ................................................................................................................... 12 1.3.1 Με κριτήριο τη δυνατότητα επίλυσης ......................................................................................................... 12 1.3.2 Με κριτήριο το βαθμό δόμησης των λύσεων .............................................................................................. 13

1.3.3 Με κριτήριο το είδος επίλυσης ................................................................................................................... 13 1.4 ΠΡΟΒΛΗΜΑ – ΆΝΘΡΩΠΟΣ – ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ......................................................................................................... 13 Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ........................................................................................................................................... 14

Γ. ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΛΥΣΗ .............................................................................................................................................. 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο - ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ – ΨΕΥΔΟΓΛΩΣΣΑ – «ΓΛΩΣΣΑ» - ΔΟΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ......................... 21

Α. ΘΕΩΡΙΑ ............................................................................................................................................................... 21 2.1 O ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ................................................................................................................................................... 21

2.1.1 Ορισμός Αλγορίθμου – Κριτήρια ............................................................................................................... 21 2.2 ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΩΝ ......................................................................................................... 21

2.2.1 Τρόποι Αναπαράστασης ............................................................................................................................. 21 2.2.2 Διαγραμματικές Τεχνικές (Διάγραμμα Ροής ή Flowchart) ......................................................................... 21

2.2.3 Με κωδικοποίηση ...................................................................................................................................... 22

2.3 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΨΕΥΔΟΓΛΩΣΣΑΣ .................................................................................................................................. 22

2.3.1 Ορισμοί – Εντολές ..................................................................................................................................... 22

2.3.2 Δομή Αλγορίθμου....................................................................................................................................... 23

2.3.3 Τελεστές – Συναρτήσεις – Εκφράσεις ........................................................................................................ 24 2.4 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡOΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ «ΓΛΩΣΣΑΣ» ....................................................... 26

2.4.1 Δομή Προγράμματος της «ΓΛΩΣΣΑΣ» ...................................................................................................... 26 2.5 Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ .................................................................................................................................. 27

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ........................................................................................................................................... 28

Γ. ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ .............................................................................................................................................. 29

Δ. ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΛΥΣΗ .............................................................................................................................................. 33

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο – ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ........................................................................................................................ 47

Α. ΘΕΩΡΙΑ ............................................................................................................................................................... 47 3.1 Η Δομή Επιλογής............................................................................................................................................ 47

3.2 Η ΕΝΤΟΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΝ ................................................................................................................................... 47

3.2.1 Απλή επιλογή .................................................................................................................................................. 47

3.2.2 Τυπική επιλογή ................................................................................................................................................ 48

3.2.3 Πολλαπλή επιλογή .......................................................................................................................................... 49

3.2.4 Εμφωλευμένες επιλογές ............................................................................................................................. 49 Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ .......................................................................................................................................................... 50 Γ. ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ .............................................................................................................................................. 51

Δ. ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΛΥΣΗ .............................................................................................................................................. 56

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο – ΔΟΜΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ................................................................................................................ 77

Α. ΘΕΩΡΙΑ ............................................................................................................................................................... 77

4.1 Η ΔΟΜΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ....................................................................................................................................... 77

4.1.1 Η εντολή Όσο ... Επανάλαβε...................................................................................................................... 77 4.1.2 Η εντολή ... Μέχρις_οτου ........................................................................................................................... 78 4.1.3 Η εντολή Για ... από ... μέχρι ... με_βήμα ... ............................................................................................... 80

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ .......................................................................................................................................................... 84 Γ. ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ .............................................................................................................................................. 85

Δ. ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΛΥΣΗ .............................................................................................................................................. 91

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο – ΔΟΜΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ – ΜΟΝΟΔΙΑΣΤΑΤΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ..................................................... 117

Α. ΘΕΩΡΙΑ ............................................................................................................................................................. 117 5.1 ΔΟΜΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ......................................................................................................................................... 117

5.1.1 Σημασία δομών δεδομένων ..................................................................................................................... 117 5.2 ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΔΟΜΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ................................................................................................................ 117

5.2.1 Η Στοίβα ................................................................................................................................................. 117

5.2.2 Η Ουρά .................................................................................................................................................... 118

5.2.3 Ο Πίνακας ............................................................................................................................................... 118

5.3 ΜΟΝΟΔΙΑΣΤΑΤΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ................................................................................................................................ 118

5.3.1 Δήλωση δεδομένων πινάκων ................................................................................................................... 119 Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ........................................................................................................................................................ 124 Γ. ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ............................................................................................................................................ 124

Δ. ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΛΥΣΗ ............................................................................................................................................ 130

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6Ο – ΠΙΝΑΚΕΣ ΔΥΟ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ................................................................................................. 147

Α. ΘΕΩΡΙΑ ............................................................................................................................................................. 147 6.1 ΠΙΝΑΚΕΣ ΔΥΟ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ .............................................................................................................................. 147 Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ........................................................................................................................................................ 153 Γ. ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ............................................................................................................................................ 153

Δ. ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΛΥΣΗ ............................................................................................................................................ 157

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7Ο – ΓΛΩΣΣΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ – ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ......... 173

Α. ΘΕΩΡΙΑ ............................................................................................................................................................. 173 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ........................................................................................................................ 173 Β. ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΛΥΣΗ ............................................................................................................................................ 185

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8Ο – ΤΜΗΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ................................................................................ 189

Α. ΘΕΩΡΙΑ ............................................................................................................................................................. 189 8.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΜΗΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ..................................................................................................... 189

8.1.1 Ιδιότητες και πλεονεκτήματα των υποπρογραμμάτων .............................................................................. 189

8.1.2 Είδη υποπρογραμμάτων ........................................................................................................................... 189 8.1.3 Παράμετροι ............................................................................................................................................. 190

8.2 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ .................................................................................................................................................... 191

8.3 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ..................................................................................................................................................... 193

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ........................................................................................................................................................ 194 Γ. ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ............................................................................................................................................ 195

Δ. ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΛΥΣΗ ............................................................................................................................................ 199

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9Ο – ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ.............................................................................. 215

ΜΕΡΟΣ Α – ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ...................................... 215

ΜΕΡΟΣ Β – ΔΟΜΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ – ΠΙΝΑΚΕΣ .................................................................................................. 284

ΜΕΡΟΣ Γ – ΤΜΗΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ........................................................................................... 321

ΜΕΡΟΣ Δ – ΘΕΜΑΤΑ ΛΟΙΠΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ – ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΘΕΩΡΙΑΣ ...................................................... 334

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10Ο – ΓΕΝΙΚΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ .................................................................................. 349

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11Ο – ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ .......................................................................... 373

∆ιδακτέα – Εξεταστέα Ύλη Από το βιβλίο "Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον" των Α. Βακάλη, Η. Γιαννόπουλου, Ν. Ιωαννίδη, Χ. Κοίλια, Κ. Μάλαμα, Ι. Μανωλόπουλου, Π. Πολίτη, έκδοση Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. 1. Ανάλυση προβλήματος 1.1 Η έννοια πρόβλημα 1.2 Κατανόηση προβλήματος 1.3 Δομή προβλήματος 1.4 Καθορισμός απαιτήσεων 1.5 Κατηγορίες προβλημάτων 1.6 Πρόβλημα και υπολογιστής

2. Βασικές Έννοιες Αλγορίθμων

2.1 Τι είναι αλγόριθμος 2.3 Περιγραφή και αναπαράσταση αλγορίθμων 2.4 Βασικές συνιστώσες/εντολές ενός αλγορίθμου

2.4.1 Δομή ακολουθίας 2.4.2 Δομή επιλογής 2.4.3 Διαδικασίες πολλαπλών επιλογών (αφαιρείται η τελευταία πρόταση της σελ. 36 "Αν οι διαφορετικές επιλογές ... στο παράδειγμα που ακολουθεί.", που αναφέρεται στην πολλαπλή επιλογή, καθώς και το Παράδειγμα 5. Επιλογή ορίων, σελ. 37).

2.4.4 Εμφωλευμένες Διαδικασίες 2.4.5 Δομή επανάληψης

3. Δομές Δεδομένων και Αλγόριθμοι 3.1 Δεδομένα 3.2 Αλγόριθμοι + Δομές Δεδομένων =Προγράμματα 3.3 Πίνακες 3.4 Στοίβα 3.5 Ουρά 3.6 Αναζήτηση 3.7 Ταξινόμηση 6. Εισαγωγή στον Προγραμματισμό 6.1 Η έννοια του προγράμματος 6.2 Ιστορική αναδρομή 6.2.1 Γλώσσες Μηχανής 6.2.2 Συμβολικές γλώσσες ή γλώσσες χαμηλού επιπέδου 6.2.3 Γλώσσες υψηλού επιπέδου 6.2.4 Γλώσσες 4ης γενιάς 6.3 Φυσικές και τεχνητές γλώσσες 6.4 Τεχνικές σχεδίασης προγραμμάτων 6.4.1 Ιεραρχική σχεδίαση προγράμματος 6.4.2 Τμηματικός Προγραμματισμός 6.4.3 Δομημένος Προγραμματισμός 6.7 Προγραμματιστικά περιβάλλοντα

7. Βασικά στοιχεία Προγραμματισμού 7.1 Το αλφάβητο της γλώσσας 7.2 Τύποι Δεδομένων 7.3 Σταθερές 7.4 Μεταβλητές 7.5 Αριθμητικοί τελεστές 7.6 Συναρτήσεις 7.7 Αριθμητικές εκφράσεις 7.8 Εντολή εκχώρησης 7.9 Εντολές εισόδου-εξόδου 7.10 Δομή προγράμματος 8. Επιλογή και επανάληψη 8.1 Εντολές επιλογής 8.1.1 Εντολή ΑΝ 8.2 Εντολές επανάληψης 8.2.1 Εντολή ΟΣΟ... ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ 8.2.2 Εντολή ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ 8.2.3 Εντολή ΓΙΑ... ΑΠΟ... ΜΕΧΡΙ 9. Πίνακες 9.1 Μονοδιάστατοι πίνακες 9.2 Πότε πρέπει να χρησιμοποιούνται πίνακες 9.3 Πολυδιάστατοι πίνακες 9.4 Τυπικές επεξεργασίες πινάκων 10. Υποπρογράμματα 10.1 Τμηματικός Προγραμματισμός 10.2 Χαρακτηριστικά των υποπρογραμμάτων 10.3 Πλεονεκτήματα του τμηματικού Προγραμματισμού 10.4 Παράμετροι 10.5 Διαδικασίες και συναρτήσεις 10.5.1 Ορισμός και κλήση συναρτήσεων 10.5.2 Ορισμός και κλήση διαδικασιών 10.5.3 Πραγματικές και τυπικές παράμετροι Οι ενότητες 3.4, 3.5 εξετάζονται μόνο ως θεωρία.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι μαθητές θα μπορούν να διατυπώνουν τις λύσεις των ασκήσεων των εξετάσεων είτε σε οποιαδήποτε μορφή παράστασης αλγορίθμου είτε σε «ΓΛΩΣΣΑ», όπως αυτή ορίζεται και χρησιμοποιείται στο διδακτικό εγχειρίδιο. H συγκεκριμένη ύλη εξετάστηκε στις πανελλήνιες του 2013. Τυχόν αλλαγές για τις φετινές εξετάσεις θα ανακοινωθούν μετά το άνοιγμα των σχολείων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

Η ΕΝΝΟΙΑ

ΤΟΥ

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

11

Κεφάλαιο 1ο – Η Έννοια του Προβλήµατος Α. Θεωρία 1.1 Ορισμός – Αντιμετώπιση Προβλήματος 1.1.1 Ορισμός Προβλήματος

Με τον όρο πρόβλημα εννοούμε μια κατάσταση που χρήζει αντιμετώπισης (επίλυσης) και η λύση της δεν είναι γνωστή ούτε προφανής. 1.1.2 Αντιμετώπιση

Για να αντιμετωπίσουμε σωστά ένα πρόβλημα χρειάζεται να ακολουθήσουμε με τη σειρά τα παρακάτω στάδια :

1.2 Τα τρία στάδια της αντιμετώπισης ενός προβλήματος 1.2.1 Κατανόηση

Η σωστή κατανόηση ενός προβλήματος εξαρτάται από δύο παράγοντες :

α. Τη σαφή διατύπωση από αυτόν που θέτει το πρόβλημα (να μην αφήνει ασάφειες και παρερμηνείες).

β. Τη σωστή ερμηνεία από αυτόν που θα κληθεί να το επιλύσει ( δηλαδή τι

ακριβώς έχει καταλάβει – κατανοήσει). 1.2.2 Ανάλυση

Σημαίνει ότι ξεκινάμε να ανακαλύπτουμε τη δομή του προβλήματος, δηλαδή να το χωρίσουμε σε μικρότερα και απλούστερα υποπροβλήματα, καθένα από τα οποία έχει απλούστερη λύση. Ας δούμε όμως τι σημαίνει δομή ενός προβλήματος ; 1.2.3 Ορισμός Δομής Προβλήματος

Εννοούμε τα συστατικά μέρη από τα οποία συντίθεται ένα πρόβλημα, δηλαδή τα επιμέρους τμήματα που το αποτελούν καθώς και τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται μεταξύ τους.

Η δομή ενός προβλήματος φαίνεται καλύτερα αν προχωρήσουμε στη διαγραμματική αναπαράσταση του προβλήματος. Συγκεκριμένα για να γίνει αυτή πρέπει να ακολουθηθούν τρεις κανόνες οι οποίοι αναφέρονται πιο κάτω. α. Το αρχικό πρόβλημα αναπαρίσταται από ένα ορθογώνιο παραλληλόγραμμο. β. Καθένα από τα απλούστερα προβλήματα στα οποία αναλύεται ένα

πρόβλημα αναπαρίσταται κι αυτό από ένα ορθογώνιο.

12

γ. Τα παραλληλόγραμμα που αναπαριστούν τα απλούστερα προβλήματα

σχεδιάζονται ένα επίπεδο χαμηλότερα έτσι ώστε σε κάθε κατώτερο επίπεδο δημιουργείται η γραφική αναπαράσταση των προβλημάτων στα οποία αναλύονται τα προβλήματος του αμέσως υψηλότερου επιπέδου.

1.2.4 Επίλυση

Για τη σωστή επίλυση του προβλήματος βασική προϋπόθεση αποτελεί ο καθορισμός των απαιτήσεων. Αυτό σημαίνει α. να προσδιορίσουμε τα δεδομένα που παρέχονται και β. να προσδιορίσουμε τα ζητούμενα, δηλαδή τι αποτελέσματα περιμένουμε. 1.2.5 Δεδομένα – Πληροφορίες – Επεξεργασία

Δεδομένο είναι οτιδήποτε μπορεί να γίνει αντιληπτό από έναν τουλάχιστον παρατηρητή με μία από τις πέντε αισθήσεις.

Πληροφορία είναι γνωσιακό στοιχείο που προκύπτει από επεξεργασία δεδομένων. Επεξεργασία δεδομένων είναι μια διαδικασία κατά την οποία ένας μηχανισμός δέχεται δεδομένα, τα επεξεργάζεται και αποδίδει χρήσιμες πληροφορίες. Για παράδειγμα η μέση θερμοκρασία ενός μήνα (πληροφορία) προκύπτει από τον υπολογισμό (επεξεργασία) των μέσων ημερήσιων θερμοκρασιών του μήνα (δεδομένα). 1.3 Κατηγοριοποίηση Προβλημάτων 1.3.1 Με κριτήριο τη δυνατότητα επίλυσης

Κατηγορία Χαρακτηριστικό

Επιλύσιμα

Η λύση τους είναι γνωστή κι έχει διατυπωθεί. (π.χ. η λύση της δευτεροβάθμιας εξίσωσης). Υπάρχουν όμως προβλήματα που δεν έχουν λυθεί ακόμη αλλά η συνάφεια τους με κάποια άλλα μας οδηγεί στο να θεωρούμε ότι έχουν σίγουρα λύση.

Ανοικτά

Η λύση τους δεν έχει ακόμα βρεθεί αλλά δεν έχει αποκλειστεί η δυνατότητα επίλυσης τους. (π.χ. το πρόβλημα της ενοποίησης των τεσσάρων πεδίων της φυσικής)

Άλυτα Έχουμε παραδεχτεί ότι δεν επιδέχονται λύση. (π.χ. Ο τετραγωνισμός του κύκλου)

13

1.3.2 Με κριτήριο το βαθμό δόμησης των λύσεων


Δομημένα

Η λύση τους είναι μια αυτοματοποιημένη διαδικασία. (π.χ. το σχήμα Horner)

Ημιδομημένα

Η λύση τους μπορεί να επιλεγεί ανάμεσα από ένα πλήθος πιθανών λύσεων. (π.χ. Το μέσο μεταφοράς που θα επιλέξουμε για να μεταβούμε σε έναν προορισμό)

Αδόμητα

Η λύση τους δεν είναι αυτοματοποιημένη, δηλαδή δεν μπορούμε να βρούμε ένα συγκεκριμένο τρόπο λύσης, αλλά βασιζόμαστε στην ανθρώπινη διαίσθηση και εμπειρία. (π.χ. ο τόπος και ο τρόπος οργάνωσης ενός εφηβικού πάρτι)

1.3.3 Με κριτήριο το είδος επίλυσης


Απόφασης

Η λύση τους είναι του τύπου «ΝΑΙ» ή «ΟΧΙ». (π.χ. το 5 διαιρείται με το 140 ;)

Υπολογιστικά Για να τα επιλύσουμε πρέπει να κάνουμε υπολογισμούς. (π.χ. η εύρεση του εμβαδού κυκλικού τμήματος)

Βελτιστοποίησης

Η λύση που ζητάμε πρέπει να είναι η καλύτερη δυνατή. (π.χ. η φόρτωση ενός φορτηγού ώστε να χωρέσει τα περισσότερα πράγματα)

1.4 Πρόβλημα – Άνθρωπος – Υπολογιστής 1.4.1 Σε πολλούς δημιουργείται η λανθασμένη εντύπωση ότι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής είναι μια μηχανή που λύνει τα προβλήματα μας. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί ο υπολογιστής να λύσει κάτι αν δεν υπάρχει ο κατάλληλος χειριστής. Ο υπολογιστής είναι μια μηχανή στην υπηρεσία του κατασκευαστή του. Δεν έχει κρίση, διαίσθηση και φυσική νοημοσύνη. Γι’ αυτό δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον άνθρωπο, παρά μόνο να τον διευκολύνει. Οι λόγοι που καθιστούν τον υπολογιστή πολύ σημαντικό αναφέρονται παρακάτω :

Η πολυπλοκότητα των υπολογισμών. Η μεγάλη ταχύτητα εκτέλεσης των πράξεων (Μερικά δισεκατομμύρια πράξεις

ανά δευτερόλεπτο).

Ο μεγάλος όγκος των δεδομένων. Η επαναληπτικότητα των διαδικασιών.

14

1.4.2 Παρόλη την ισχύ που διαθέτουν οι σύγχρονοι υπολογιστές είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα κυκλώματα τους εκτελούν 3 μόνο λειτουργίες !!!

Πρόσθεση. ( Με βάση την πρόσθεση εκτελούνται και όλες οι άλλες αριθμητικές πράξεις )

Σύγκριση. ( Η βάση για όλες τις λογικές πράξεις.) Μεταφορά των δεδομένων.

1.4.3 Σύγκριση υπολογιστή - ανθρώπου Ο άνθρωπος διαθέτει έμφυτες τις ικανότητες που απαιτούνται για την

αντιμετώπιση μιας τεράστιας γκάμας προβλημάτων ενώ ο υπολογιστής όχι.

Η πολυπλοκότητα συλλογισμών του ανθρώπου είναι εξαιρετικά μεγάλη. Ο υπολογιστής απλά χειρίζεται στοιχεία ενώ ο άνθρωπος σκέπτεται -

παράγει ιδέες. Το σημείο αυτό δίνει μία αναμφισβήτητα τεράστια ποιοτική διαφορά.

Το σημείο που υπερτερεί αναμφισβήτητα ο Η/Υ είναι η ταχύτητα εκτέλεσης

των πράξεων Β. Ερωτήσεις Θεωρίας 1.1 Να δώσετε τους ορισμούς των παρακάτω εννοιών : πρόβλημα, δομή προβλήματος. 1.2 Τι ονομάζεται δεδομένο, τι πληροφορία και τι επεξεργασία δεδομένων ; 1.3 Σε ποιες κατηγορίες και με βάση ποια κριτήρια χωρίζονται τα προβλήματα ; Ποιο είναι το βασικό χαρακτηριστικό των παραπάνω κατηγοριών προβλημάτων; Να αναφέρετε παραδείγματα. 1.4 Ποια είναι τα στάδια που πρέπει να ακολουθούμε για τη σωστή αντιμετώπιση ενός προβλήματος ; Να αναλύσετε το καθένα. 1.5 Ποια η σχέση του ανθρώπου με τον υπολογιστή σε ότι αφορά την επίλυση διαφόρων προβλημάτων ; 1.6 Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι που μας οδηγούν στο να αναθέσουμε την επίλυση ενός προβλήματος στον Η/Υ ; 1.7 Ποιες είναι οι λειτουργίες που μπορεί να εκτελέσει ένας Η/Υ ; 1.8 Να αναφέρετε κάποια σύγχρονα προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν ή πρέπει να αντιμετωπιστούν.

15

1.9 Ποια μέθοδος χρησιμοποιείται για τη γραφική απεικόνιση της δομής ενός προβλήματος ; Να αναλύσετε τους κανόνες με βάση τους οποίους επιτυγχάνεται. Γ. Θέματα για λύση 1.10 Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λάθος (Λ). α. Η επίλυση της πρωτοβάθμιας εξίσωσης αποτελεί αδόμητο πρόβλημα. β. Ένα δομημένο πρόβλημα είναι πάντοτε επιλύσιμο. γ. Ένα επιλύσιμο πρόβλημα είναι πάντοτε δομημένο. δ. Τα άλυτα προβλήματα είναι αυτά που ακόμη δεν έχει βρεθεί η λύση τους. ε. Η ανάλυση ενός προβλήματος σε ένα σύγχρονο υπολογιστικό περιβάλλον, περιλαμβάνει την εισαγωγή και την εξαγωγή δεδομένων. 1.11 Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λάθος (Λ). α. Η επίλυση ενός προβλήματος προϋποθέτει την κατανόηση και την ανάλυση. β. Ο υπολογιστής εκτελεί μόνο τρεις λειτουργίες, την πρόσθεση, τον πολλαπλασιασμό και τη μεταφορά δεδομένων. γ. Επιλύσιμο είναι ένα πρόβλημα για το οποίο ξέρουμε ότι έχει λύση, αλλά αυτή δεν έχει βρεθεί ακόμη. δ. Οι ικανότητες του υπολογιστή περιορίζονται σε ποσοτικό και όχι σε ποιοτικό

επίπεδο.

ε. Όσο προχωράει η ανάλυση ενός προβλήματος τόσο γίνεται πιο σύνθετη η λύση του.

1.12 Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λάθος (Λ). α. Ένα πρόβλημα μπορεί να παρασταθεί είτε διαγραμματικά, είτε φραστικά. β. Ένα πρόβλημα μπορεί να αναλυθεί σε επιμέρους προβλήματα. γ. Η κατανόηση ενός προβλήματος ακολουθεί την ανάλυση του. δ. Ο ταχύτερος μηχανισμός επεξεργασίας δεδομένων είναι ο υπολογιστής. ε. Αν ένα πρόβλημα απαιτεί απλούς υπολογισμούς σε μικρό όγκο δεδομένων δεν

μπορεί να επιλυθεί σε Η/Υ.

16

1.13 Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λάθος (Λ). α. Τα προβλήματα για τα οποία δεν μπορούμε να απαντήσουμε ακόμη εαν είναι

δυνατόν να λυθούν ονομάζονται μη επιλύσιμα.

β. Τα δεδομένα ενός προβλήματος είναι πάντοτε κάποιοι αριθμοί. γ. Η πρόσθεση είναι μια από τις βασικές λειτουργίες που μπορεί να εκτελέσει ένας

Η/Υ. δ. Οι επιδόσεις πέντε αθλητών σε ένα αγώνα δρόμου αποτελούν δεδομένα, ενώ το

όνομα του νικητή του αγώνα αποτελεί πληροφορία.

ε. Με κριτήριο τη δυνατότητα επίλυσης ενός προβλήματος, διακρίνουμε τις κατηγορίες : επιλύσιμα, υπολογιστικά και άλυτα. 1.14 Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις. α. Με τον όρο ....................... εννοείται μια κατάσταση, η οποία απαιτεί ........... και η

οποία δεν είναι .............. ούτε προφανής β. Με τον όρο ................... εννοούμε οποιοδήποτε στοιχείο γίνεται ................. από

έναν τουλάχιστον .......................... με μια από τις πέντε .................... γ. Με τον όρο ............................. δεδομένων εννοούμε ένα ..................... ο οποίος

δέχεται ..................., στη συνέχεια τα ............................. και αποδίδει .........................

δ. Η επίλυση ενός προβλήματος ξεκινά από την .......................... του. 1.15 Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις. α. .......................... είναι το αποτέλεσμα επεξεργασίας δεδομένων. β. Σημαντικός παράγοντας στην κατανόηση ενός προβλήματος είναι η ......................... γ. Με τον όρο ........................ προβλήματος αναφερόμαστε στα συστατικά μέρη που

το αποτελούν. δ. Για να μπορέσουμε να επιλύσουμε ένα πρόβλημα θα πρέπει να γίνει ο καθορισμός

των ....................... 1.16 Δίνονται οι παρακάτω ομάδες λέξεων. Σε κάθε μια από αυτές, να βάλεις τις λέξεις στη σωστή σειρά. α. Επίλυση, ανάλυση, κατανόηση (αναφορά σε πρόβλημα). β. Επεξεργασία, έλεγχος, έξοδος, είσοδος (αναφορά σε δεδομένα).

17

1.17 Να γράψετε από ένα παράδειγμα για τις ακόλουθες κατηγορίες προβλημάτων : α. άλυτο : ........................................................................................ β. αδόμητο : ........................................................................................ γ. ανοικτό : ........................................................................................ δ. επιλύσιμο : ........................................................................................ ε. δομημένο : ........................................................................................ 1.18 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα το γράμμα της στήλης Β που αντιστοιχεί στο σωστό είδος προβλημάτων. Σε κάθε επιλογή της στήλης Α ενδέχεται να ταιριάζουν περισσότερο από ένα στοιχεία της στήλης Β.

Στήλη Α Τύπος Προβλήματος

Στήλη Β Παράδειγμα προβλήματος

1. Υπολογιστικό 2. Βελτιστοποίησης 3. Απόφασης

α. Εύρεση του εμβαδού κυκλικού τομέα β. Αγορά ενός συγκεκριμένου αυτοκινήτου γ. Ταχύτερη διανομή επιστολών δ. Έλεγχος αν ένας αριθμός διαιρείται με το 5 ε. Πόσοι μαθητές θα περάσουν στις εξετάσεις ζ. Ο μαθητής Σάκης Τζέκος θα πάρει αριστείο

1.19 Να επιλέξετε όσες από τις παρακάτω απαντήσεις θεωρείτε κατάλληλες. α. Οι λόγοι για τους οποίους αναθέτουμε την επίλυση προβλημάτων σε Η/Υ

σχετίζονται με : i. την ταχύτητα εκτέλεσης των ii. τον χειρισμό μεγάλου πράξεων όγκου δεδομένων iii.την ικανότητα συγκρίσεων iv. την ικανότητα για ανάλυση δεδομένων

18

β. Βασικές λειτουργίες που μπορεί να εκτελέσει ένας Η/Υ είναι : i. ο πολλαπλασιασμός ii. ο χειρισμός μεγάλου όγκου δεδομένων iii. η μεταφορά δεδομένων iv. η σύγκριση v. η ικανότητα για ανάλυση vi. ο υπολογισμός δυνάμεων. δεδομένων γ. Ανάλογα με το είδος της επίλυσης που επιζητούν τα προβλήματα διακρίνονται σε:

i. ημιδομημένα ii. απόφασης iii. ανοικτά iv. υπολογιστικά

1.20 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα το γράμμα της στήλης Β που αντιστοιχεί στο σωστό είδος προβλημάτων. Στη στήλη Β περισσεύει ένα στοιχείο.

Στήλη Α Στήλη Β 1. Η διαδικασία λύσης τους είναι αυτοματοποιημένη. 2. Δεν έχει βρεθεί λύση, αλλά δεν έχει αποδειχθεί και η μη ύπαρξη λύσης. 3. Ο τρόπος λύσης τους μπορεί να επιλεγεί από πλήθος δυνατών λύσεων. 4. Ο τρόπος λύσης προκύπτει βάσει της διαίσθησης και της εμπειρίας.

Α. Ανοικτά

Β. Δομημένα

Γ. Άλυτα

Δ. Ημιδομημένα

Ε. Αδόμητα

1.21 Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση.

α. Τα δεδομένα ενός προβλήματος πρέπει : i. Να είναι δομημένα ii.Να έχουν καθοριστεί με σαφήνεια iii.Να είναι αριθμητικά β. Η διαδικασία μέσω της οποίας βρίσκουμε το ζητούμενο ενός προβλήματος λέγεται : i. Επίλυση ii. Ανάλυση iii. Αξιολόγηση γ. Τα ημιδομημένα είναι κατηγορία προβλημάτων που διακρινονται με κριτήριο : i. Το είδος επίλυσης ii. Τη δυνατότητα επίλυσης iii. Το βαθμό δόμησης


ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ

ΨΕΥΔΟΓΛΩΣΣΑ - "ΓΛΩΣΣΑ"

ΔΟΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ

21

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο - ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ – ΨΕΥ∆ΟΓΛΩΣΣΑ

– «ΓΛΩΣΣΑ» - ∆ΟΜΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ

Α. Θεωρία 2.1 O Αλγόριθμος Το βασικό μέρος του μαθήματος αποτελείται από ασκήσεις που ζητούν την κατασκευή αλγορίθμων ή άλλες που ζητούν εκτέλεση αλγορίθμων. Η έννοια του αλγορίθμου δεν αποτελεί καθαρά έννοια της πληροφορικής. Προέρχεται από τα μαθηματικά και έχει επικρατήσει στον προγραμματισμό. Αν προσπαθήσουμε να δούμε απλοϊκά την έννοια αλγόριθμος τότε λέμε ότι : « Αλγόριθμος είναι ένα σύνολο ενεργειών που κάνουμε για να πετύχουμε κάτι ». Με λίγη περισσότερη αυστηρότητα προκύπτει ο παρακάτω ορισμός. 2.1.1 Ορισμός Αλγορίθμου – Κριτήρια

Αλγόριθμος είναι μια πεπερασμένη σειρά ενεργειών , αυστηρά καθορισμένων και εκτελέσιμων σε πεπερασμένο χρόνο, που στοχεύουν στην επίλυση ενός προβλήματος. Φυσικά, ο παραπάνω ορισμός συνοδεύεται από τα κριτήρια που πρέπει να ικανοποιεί μια δέσμη ενεργειών ώστε να αποτελεί αλγόριθμο. Αυτά είναι : α. Είσοδος β. Έξοδος γ. Καθοριστικότητα δ. Περατότητα ε. Αποτελεσματικότητα 2.2 Μέθοδοι Αναπαράστασης Αλγορίθμων 2.2.1 Τρόποι Αναπαράστασης

Ένας αλγόριθμος μπορεί να παρασταθεί ισοδύναμα με έναν από τους παρακάτω τρόπους :

α. Ελεύθερο κείμενο β. Φυσική γλώσσα με καθορισμό των βημάτων γ. Διαγραμματικές τεχνικές (διάγραμμα ροής ή Flowchart) δ. Με κωδικοποίηση

Παρακάτω αναλύουμε τις περιπτώσεις γ. και δ. οι οποίες μας ενδιαφέρουν περισσότερο στις ασκήσεις.

2.2.2 Διαγραμματικές Τεχνικές (Διάγραμμα Ροής ή Flowchart)

Δεδομένης της ύπαρξης ενός προβλήματος χρησιμοποιούμε γεωμετρικά σχήματα (παραλληλόγραμμο, ορθογώνιο, ρόμβο, έλλειψη κ.λ.π.) στα οποία έχουμε αντιστοιχίσει μια ξεχωριστή σημασία. Στο εσωτερικό κάθε σχήματος σημειώνουμε την αντίστοιχη ενέργεια και στη συνέχεια τα ενώνουμε μεταξύ τους με λογικά κριτήρια συνάφειας. Το αποτέλεσμα που παίρνουμε είναι ένας αλγόριθμος και συνεπώς οφείλει να λύνει το πρόβλημα. Φυσικά ο τρόπος αυτός δεν δημιουργεί

22

εκτελέσιμη λύση σε υπολογιστή είναι όμως απαραίτητη για μια πρόχειρη δημιουργία λύσης.

Ας δούμε τώρα την αντιστοιχία σχημάτων και ενεργειών :

α. Έλλειψη Δηλώνει αρχή ή τέλος του αλγορίθμου β. Παραλληλόγραμμο Χρησιμοποιείται για είσοδο ή έξοδο δεδομένων γ. Ορθογώνιο Παραλληλόγραμμο Δηλώνει υπολογισμούς ή ανάθεση τιμής δ. Ρόμβος Χρησιμοποιείται για αλλαγή στη ροή του αλγόριθμου. Υπάρχουν αρκετοί άλλοι συμβολισμοί τους οποίους δεν αναφέρουμε γιατί ξεφεύγουν από τα πλαίσια ενός εισαγωγικού μαθήματος προγραμματισμού. 2.2.3 Με κωδικοποίηση Η μέθοδος της κωδικοποίησης προϋποθέτει γνώση της ψευδογλώσσας ή κάποιας γλώσσας προγραμματισμού. Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε για αλγόριθμο σε ψευδογλώσσα που δεν είναι δυνατό να εκτελεστεί σε Η/Υ ενώ στη δεύτερη μιλάμε για ένα προγραμματιστικό περιβάλλον σε Η/Υ που εκτελεί τις λύσεις που δίνουμε. Στο εξής όταν θα λέμε «Να γραφεί αλγόριθμος ...» θα εννοούμε λύση σε ψευδογλώσσα ενώ όταν θα λέμε «Να κατασκευαστεί πρόγραμμα στη ΓΛΩΣΣΑ» θα εννοούμε λύση στο εκπαιδευτικό προγραμματιστικό περιβάλλον «Γλωσσομάθεια» που διατίθεται δωρεάν στο διαδίκτυο. 2.3 Στοιχεία Ψευδογλώσσας 2.3.1 Ορισμοί – Εντολές

Σταθερά : Μέγεθος που διατηρεί σταθερή τιμή καθόλη τη διάρκεια του αλγόριθμου (π.χ. Α = 5 , Β = “Δευτέρα” , X = 3.5 ) Μεταβλητή : Μέγεθος που μπορεί να αλλάζει τιμή σε διάφορα σημεία του αλγόριθμου. Μια μεταβλητή μπορεί να περιέχει ακέραιους αριθμούς ή πραγματικούς ή χαρακτήρες (αλφαριθμητικοί) ή την ένδειξη Αληθής ή Ψευδής (Λογική). Οι παραπάνω κατηγορίες ονομάζονται Τύποι Δεδομένων.

Εντολή Εκχώρησης : Χρησιμοποιούμε το σύμβολο προκειμένου να δώσουμε τιμή σε μια μεταβλητή ή να εκτελέσουμε κάποιο υπολογισμό. Αριστερά του βέλους έχουμε το όνομα της μεταβλητής και δεξιά την τιμή που της δίνουμε. Είναι λάθος να θεωρεί κάποιος την εκχώρηση το ίδιο πράγμα με την ισότητα. Ας δούμε λίγο τι συμβαίνει στα κυκλώματα του Η/Υ. Με τη δήλωση μιας μεταβλητής ο υπολογιστής δεσμεύει ένα χώρο μέσα στη κεντρική του μνήμη (RAM) , τον ονομάζει και τον κρατάει κενό μέχρι να ζητηθεί να γεμίσει. Η εκχώρηση κάνει αυτή τη δουλειά. Δίνει

23

τιμές σ’ αυτόν το χώρο. Η χωρητικότητα του χώρου αυτού στη μνήμη εξαρτάται από τον τύπο δεδομένων που προορίζουμε να αποθηκεύσουμε. Ο χώρος αυτός κρατιέται στη μνήμη μέχρι να σβήσει ο Η/Υ.

Εντολές Εισόδου – Εξόδου : Η εντολή Διάβασε ονομάζεται εντολή εισόδου και χρησιμοποιείται για να δώσουμε τιμές σε μεταβλητές κατά την εκτέλεση του αλγορίθμου.

Συντάσσεται ως εξής : Διάβασε <Λίστα μεταβλητών>

π.χ. Διάβασε x , α Η εντολή Εμφάνισε ονομάζεται εντολή εξόδου και χρησιμοποιείται για να δείξουμε στην οθόνη το περιεχόμενο μεταβλητών ή για να εμφανίσουμε μηνύματα. Συντάσσεται ως εξής : Εμφάνισε <Λίστα μεταβλητών>

π.χ. Εμφάνισε x , α Εμφάνισε ‘Το όνομα μου είναι’, name. Εναλλακτικά μπορούμε να χρησιμοποιούμε την εντολή Γράψε και κάποιες φορές την εντολή Εκτύπωσε.

2.3.2 Δομή Αλγορίθμου

Κάθε αλγόριθμος είναι απαραίτητο να έχει την παρακάτω δομή : Αλγόριθμος Όνομα Δεδομένα // // ...... Εντολές ...... Αποτελέσματα // // Τέλος Όνομα

Τα Δεδομένα είναι μια εντολή της ψευδογλώσσας που τοποθετείται αμέσως μετά την εντολή αλγόριθμος και χρησιμοποιείται για να δηλώσει κάτι σταθερό ή δεδομένο. Στους περισσότερους όμως αλγόριθμους δεν θα τη συναντάμε. Η εντολή Αποτελέσματα χρησιμοποιείται πολύ σπάνια και ο σκοπός της είναι να εμφανίσει το περιεχόμενο κάποιων μεταβλητών. Θεωρείται καλύτερο να χρησιμοποιούμε τις εντολές εξόδου που περιγράφτηκαν παραπάνω.

Η εντολή ! δηλώνει η συγκεκριμένη γραμμή περιέχει σχόλια του προγραμματιστή σχετικά με τον αλγόριθμο δεν εκτελείται και δε λαμβάνεται υπόψη.

Παράδειγμα αλγορίθμου σε ψευδογλώσσα Αλγόριθμος Άσκηση_1 Δεδομένα // π = 3.14 // ! ρ : ακτίνα κύκλου , Ε : Εμβαδόν ! Υπολογισμός εμβαδού κυκλικού δίσκου Εμφάνισε ‘Δώσε ακτίνα να υπολογίσω εμβαδόν’ Διάβασε ρ Ε πρ2 ! Προσοχή σ’ αυτόν το συμβολισμό Εμφάνισε ‘ Ε= ’,Ε Τέλος Άσκηση_1

24

Εξάσκηση σε αλγορίθμους μπορείτε να κάνετε στον ιστοτοπο http://www.pseudoglossa.gr. Σημαντική παρατήρηση !!! Όταν γράφουμε ονόματα σταθερών ή μεταβλητών ή ονόματα αλγορίθμων, πρέπει απαραίτητα να ακολουθούμε κάποιους κανόνες ώστε να είναι ορθά. Συγκεκριμένα μπορούμε να χρησιμοποιούμε ακολουθίες από μικρά ή κεφαλαία γράμματα ελληνικού ή λατινικού αλφαβήτου , σε συνδυασμό με τους αριθμούς (0 - 9) και το χαρακτήρα _ (underscore). Βέβαια ένα όνομα δεν πρέπει να περιέχει κενά, άλλα σύμβολα και δεν πρέπει να ξεκινά από αριθμό. Επιπλέον, μη αποδεκτά ονόματα αποτελούν οι διάφορες εντολές της Ψευδογλώσσας.

2.3.3 Τελεστές – Συναρτήσεις – Εκφράσεις

Στο παραπάνω παράδειγμα χρησιμοποιήσαμε την πράξη του πολλαπλασιασμού καθώς επίσης και την ύψωση σε δύναμη. Είναι λοιπόν απαραίτητο να δώσουμε λειτουργίες σε κάποια σύμβολα που τα ονομάζουμε τελεστές, συναρτήσεις τα οποία συνδυάζουμε για να γράψουμε εκφράσεις. Έκφραση είναι μια ακολουθία από μεταβλητές και σταθερές συνδεδεμένες μεταξύ τους με κάποιους από τους παρακάτω τελεστές. Αυτοί είναι :

α. Αριθμητικοί τελεστές

+ Πρόσθεση - Αφαίρεση * Πολλαπλασιασμός / Διαίρεση

^ν Ύψωση εις την νιοστή ^(1/ν) νιοστή ρίζα

div Ακέραιο πηλίκο ακεραίων mod Υπόλοιπο της ακεραίας διαίρεσης ακεραίων

β. Συγκριτικοί τελεστές

> Μεγαλύτερο < Μικρότερο = Ίσον

≥ ή >= Μεγαλύτερο ίσον ≤ ή <= Μικρότερο ίσον ≠ ή <> Διάφορο

γ. Βασικές συναρτήσεις

ΗΜ(Χ) Ημίτονο ΣΥΝ(Χ) Συνημίτονο ΕΦ(Χ) Εφαπτομένη Τ_Ρ(Χ) Τετραγωνική ρίζα ΛΟΓ(Χ) Λογάριθμος Α_Τ(Χ) Απόλυτη τιμή Ε(Χ) Εκθετική συνάρτηση

Α_Μ(Χ) Ακέραιο μέρος αριθμού

25

Σημαντικές παρατηρήσεις !!! Το Div είναι πάντα το ακέραιο πηλίκο που προκύπτει αν διαιρέσουμε 2 ακέραιους αριθμούς. Το Mod είναι πάντα το υπόλοιπο της παραπάνω διαίρεσης. Έχουμε για παράδειγμα : 3 Div 2 = 1 , 1 Div 2 = 0 , 21 Div 3 = 7 , 2 Mod 2 = 0 5 Mod 2 = 1 , 32 Mod 2 = 0 , 0 Div 3 = 0 , 3 Div 0 = Αδύνατο , κ.λπ. Στους αλγόριθμους συνιστάμε να αποφεύγετε τη χρήση των συμβόλων ≤,≥, ≠ κ.λπ. καθώς επίσης και χ2 , ... .Αντίθετα μπορείτε να χρησιμοποιείτε όλους τους παραπάνω τελεστές.

δ. Λογικοί τελεστές : Και - Ή - Όχι Χρησιμοποιούνται για να συνδέσουμε 2 ή περισσότερες λογικές εκφράσεις.

Το αποτέλεσμα των εκφράσεων που περιέχουν συγκριτικούς τελεστές και λογικούς τελεστές παίρνει μόνο δύο πιθανές τιμές. Την τιμή Αληθής όταν ο ισχυρισμός ισχύει και την τιμή Ψευδής όταν ο ισχυρισμός είναι λανθασμένος.

π.χ. 3*5 > 8 Αληθής 5 < -1 Ψευδής. ε. Πίνακες αληθείας και χρήση στις λογικές εκφράσεις Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αν συνδυάσουμε μεταβλητές, σταθερές, τελεστές και συναρτήσεις τότε φτιάχνουμε τις εκφράσεις, που αποτελούν βασικό στοιχείο στον προγραμματισμό. Ας δούμε κάποια παραδείγματα : 2*α - β^2 , ΗΜ(2*ε) – 5^(1/2) κ.λ.π. Αυτές είναι απλές εκφράσεις. Αν τώρα ενώσουμε 2 ή περισσότερες εκφράσεις με λογικούς τελεστές και χρήση παρενθέσεων τότε φτιάχνουμε σύνθετες εκφράσεις. Ας δούμε κάποια παραδείγματα : (2*α – 5 > 3) ΚAI (5*y – 8 = 12) ΟΧΙ ( 3 < 5 ) ( Α > Β ) Ή ( 3 – Γ >= 5 ) Αληθής = Ψευδής κ.λ.π. Απαγορεύεται η χρήση αγκύλης, αγκίστρου. Ένα σημαντικό πράγμα που πρέπει να γνωρίζουμε για την τέλεση πράξεων μέσα σε εκφράσεις είναι η ιεραρχία. Συγκεκριμένα, η έκφραση εκτελείται από τα αριστερά προς τα δεξιά με τρόπο όπως στα μαθηματικά.

Ο παρακάτω πίνακας ονομάζεται πίνακας αληθείας και είναι απαραίτητος για να βρίσκουμε το αποτέλεσμα σύνθετων λογικών εκφράσεων.

26

Πρόταση Α Πρόταση Β Α ή Β (Διάζευξη)

Α και Β (Σύζευξη)

όχι Α (Άρνηση)

Ψευδής Ψευδής Ψευδής Ψευδής Αληθής Ψευδής Αληθής Αληθής Ψευδής Αληθής Αληθής Ψευδής Αληθής Ψευδής Ψευδής Αληθής Αληθής Αληθής Αληθής Ψευδής

2.4 Στοιχεία του Πρoγραμματιστικού Περιβάλλοντος της «ΓΛΩΣΣΑΣ»

Η «ΓΛΩΣΣΑ» είναι μια απλουστευμένη γλωσσα προγραμματισμού εκπαιδευτικού χαρακτήρα και με τη βοήθεια της μπορούμε να δημιουργούμε κανονικά προγράμματα. Τα προγράμματα έχουμε τη δυνατότητα να τα εκτελέσουμε και να δούμε στην οθόνη του Η/Υ τα αποτελέσματα. Το πιο γνωστό λογισμικό με το οποίο μπορείτε να προγραμματίσετε σε «ΓΛΩΣΣΑ» είναι η Γλωσσόμάθεια που διακινείται ελεύθερα στο διαδίκτυο μέσω του ιστοτόπου http://spinet.gr/glossomatheia. Ας δούμε όμως τις διαφοροποιήσεις που υπάρχουν ανάμεσα σε ένα πρόγραμμα της «ΓΛΩΣΣΑΣ» και σε έναν αλγόριθμο σε ψευδογλώσσα.

2.4.1 Δομή Προγράμματος της «ΓΛΩΣΣΑΣ»

Ένα πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» έχει πάντα μια συγκεκριμένη δομή η οποία φαίνεται παρακάτω :

Τμήμα Δήλωσης Σταθερών : ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΟΝ1 = ΤΙΜΗ1 ΟΝ2 = ΤΙΜΗ2

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ονομα_προγράμματος ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΤΜΗΜΑ ΔΗΛΩΣΗΣ ΣΤΑΘΕΡΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΔΗΛΩΣΗΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ

ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

27

Τμήμα Δήλωσης Μεταβλητών : ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : ΜΕΤ1 , ΚΛ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : ΜΕΤ2 ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ : ΑΒΓ ΛΟΓΙΚΕΣ : ΛΟΓ, done

Όσα αναφέραμε στην παράγραφο 2.3 ισχύουν και στη «ΓΛΩΣΣΑ» απλά αλλάζει η δομή. Ας δούμε ένα παράδειγμα με αλγόριθμο και με πρόγραμμα.

Αλγόριθμος Υπολογισμός Δεδομένα // Σ = 15 // Διάβασε χ , κ Β (χ – κ*Σ)/2 Εμφάνισε ‘Το αποτέλεσμα είναι :’,Β Τέλος Υπολογισμός

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ Σ = 15 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : χ , κ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : Β ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ χ , κ Β (χ – κ*Σ)/2 ΓΡΑΨΕ ‘Το αποτέλεσμα είναι :’ , Β ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Μη εκτελέσιμη μορφή σε Η/Υ Εκτελέσιμο Πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ»

Σημαντική παρατηρήση !!! Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι συναρτήσεις που αναφέραμε στην

υποπαράγραφο 2.3.3 γ. επιτρέπονται μόνο σε Προγράμματα. Αυτό όμως διαψεύδεται από κάποια θέματα εξετάσεων που ζητήθηκαν και περιείχαν τέτοιες συναρτήσεις. Όπως για παράδειγμα στα εσπερινά λύκεια το 2007 στο θέμα 2. Σε κάθε περίπτωση λόγω ασάφεια του βιβλίου πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα, προσπαθήστε να τις αποφεύγετε όσο το δυνατόν σε αλγόριθμους. Απλά κάποια θέματα είναι αδύνατον να λυθούν χωρίς αυτές.

Επίσης κάποιοι καθηγητές υποστηρίζουν ότι στους αλγοριθμους δεν

επιτρέπεται στους αλγόριθμους η χρήση της εντολής γράψε. Αυτό ξεακαθαρίζεται από το σχολικό βιβλίο στη σελίδα 47 υποπαράγραφος 8.

2.5 Η δομή της ακολουθίας Η πιο σωστή μέθοδος ανάπτυξης αλγορίθμων και προγραμμάτων είναι ο δομημένος προγραμματισμός. Ο δομημένος πρoγραμματισμός στηρίζεται στη χρήση τριών στοιχειωδών δομών (συνιστωσών ενός αλγορίθμου). Συγκεκριμένα έχουμε α. τη δομή ακολουθίας , β. τη δομή επιλογής και γ. τη δομή επανάληψης.

Η δομή ακολουθίας είναι η πιο απλή και βασίζεται στην ιδέα ότι οι εντολές ενός αλγόριθμου ή ενός προγράμματος εκτελούνται η μία μετά την άλλη. Η σειρά τους είναι αδύνατο να αλλάξει, αποκλείεται κάποια να εκτελεστεί περισσότερες από μία φορές και είναι αδύνατον να μην εκτελεστεί μια εντολή. Στο παράδειγμα της παραγράφου 2.4 χρησιμοποιήσαμε τη δομή της ακολουθίας, η οποία στο εξής θεωρείται δεδομένη σε κάθε παράδειγμα.

Οι άλλες δύο δομές θα εξεταστούν στα επόμενα κεφάλαια.

28

Β. Ερωτήσεις Θεωρίας 2.1 Να δώσετε τον ορισμό της έννοιας του αλγορίθμου. 2.2 Ποια είναι τα κριτήρια που πρέπει να ικανοποιεί ένας αλγόριθμος ; Να περιγράψετε καθένα από αυτά. 2.3 Περιγράψτε συνοπτικά τους τρόπους αναπαράστασης ενός αλγορίθμου. 2.4 Περιγράψτε τις σκοπιές από τις οποίες μελετά η πληροφορική τους αλγόριθμους. 2.5 Τι ονομάζουμε σταθερά, μεταβλητή ; 2.6 Ποιες αρχές διέπουν τα ονόματα μεταβλητών και σταθερών στην ψευδογλώσσα; Να δώσετε τρία παραδείγματα μη δεκτών ονομάτων. 2.7 Ποιες είναι οι βασικές συνιστώσες/ εντολές ενός αλγόριθμου ; 2.8 Δώστε παραδείγματα δηλωτικών και εκτελεστέων εντολών της Ψευδογλώσσας. 2.9 Τι ονομάζουμε τελεστές ; Να αναφέρετε τα είδη τελεστών που χρησιμοποιούμε στην ψευδογλώσσα και στη «ΓΛΩΣΣΑ». 2.10 Ποιους τύπους δεδομένων υποστηρίζει η «ΓΛΩΣΣΑ» ; Να Δώσετε 2 παραδείγματα για κάθε τύπο. 2.11 Τι γνωρίζετε για τις εκφράσεις ; 2.12 Ποια είναι η τυπική δομή ενός προγράμματος στο προγραμματιστικό περιβάλλον της «ΓΛΩΣΣΑΣ» ; 2.13 Τι γνωρίζετε για την εντολή εκχώρησης ; Ποια είναι η σύνταξη και η λειτουργία της; Αναφέρατε παραδείγματα δεκτών και μη δεκτών περιπτώσεων. 2.14 Ποιος είναι ο σκοπός των εντολών Εισόδου – Εξόδου και πως συντάσσονται ; 2.15 Να γράψετε τον πίνακα αληθείας δύο λογικών προτάσεων. 2.16 Τι γνωρίζετε για τους τελεστές div και mod ; Να δώσετε μερικά παραδείγματα. 2.17 Τι γνωρίζετε για τη δομή ακολουθίας στο δομημένο προγραμματισμό ;

29

Γ. Λυμένα Θέματα 2.18 Ποιες είναι οι διαφορές ενός αλγόριθμου σε ψευδογλώσσα και ενός προγράμματος στη «ΓΛΩΣΣΑ» ; α. Ο αλγόριθμος δεν εκτελείται σε Η/Υ ενώ το πρόγραμμα εκτελείται. β. Στο πρόγραμμα υπάρχουν τμήματα δήλωσης μεταβλητών και σταθερών, ενώ στον

αλγόριθμο δεν είναι απαραίτητες οι δηλώσεις των τύπων δεδομένων. γ. Στο πρόγραμμα γράφουμε τη λέξη ΑΡΧΗ, μετά γράφουμε το κύριο μέρος της λύσης

και τελειώνουμε με τις λέξεις ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ. Στον αλγόριθμο απλά στο τέλος γράφουμε Τέλος Όνομα.

δ. Στο πρόγραμμα δεν χρησιμοποιούμε τους τελεστές ≤ , ≠ , ≥ ενώ στον αλγόριθμο

επιτρέπονται. Φυσικά και στα δύο μπορούμε να χρησιμοποιούμε <= , <> , >=. ε. Στους αλγόριθμους για έξοδο χρησιμοποιούμε εμφάνισε ή γράψε ή εκτύπωσε ενώ

στο πρόγραμμα μόνο ΓΡΑΨΕ. Σημαντική παρατήρηση !!! Τόσο στους αλγόριθμους όσο και στα προγράμματα όταν δε μας φτάνει μια γραμμή για να ολοκληρώσουμε μια εντολή, τοποθετούμε το σύμβολο & στην επόμενη γραμμή και συνεχίζουμε κανονικά όπως θα συνεχίζαμε στη προηγούμενη γραμμή. 2.19 Να βρείτε το λάθος που υπάρχει στα παρακάτω στοιχεία ψευδογλώσσας. α. Αλγόριθμος Άσκηση 15 Υπάρχει κενό στο όνομα του αλγορίθμου. β. ΟΝΟΜΑ_13$ Υπάρχει ο χαρακτήρας $. γ. 12ΤΙΜΕ Η μεταβλητή ξεκινάει από αριθμούς. δ. 23 Div 3.2 = 2

Το 3.2 είναι είναι πραγματικός αριθμος και οι τελεστές div και mod λειτουργούν μόνο με ακεραίους.

ε. Διάβασε ‘χ’

Η σωστή σύνταξη είναι Διάβασε χ. Τα εισαγωγικά χρησιμοποιούνται για χαρακτήρες.

ζ. α+5 3 Αριστερά της εκχώρησης πρέπει να έχουμε μόνο τη μεταβλητή, όχι έκφραση.

30

η. Εμφάνισε Ε 2*χ Μετά το εμφάνισε έχουμε χαρακτήρες σε εισαγωγικά ή μεταβλητές. Δεν γίνεται να έχουμε .

2.20 Να γίνει διάγραμμα ροής για το παρακάτω πρόβλημα : Έχουμε μια σφαίρα ακτίνας ρ που δίνεται από το χρήστη. Να υπολογιστεί το εμβαδό της κυρτής επιφάνειας και ο όγκος της σφαίρας. Στη συνέχεια να γίνει αλγόριθμος και πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ».

(Δίνονται : και ).

Διάγραμμα Ροής

Αλγόριθμος σε Ψευδογλώσσα Αλγόριθμος Στοιχεία_Σφαίρας Δεδομένα // π=3.14 // ! ρ η ακτίνα , Ε το Εμβαδόν , Ο όγκος Διάβασε ρ Εμ 4*π*ρ^2 Ο (4/3)*π*ρ^3 Εμφάνισε ‘Εμβαδόν = ‘, Εμ, ‘Όγκος = ‘, Ο Τέλος Στοιχεία_Σφαίρας

2σφαίραςΕ = 4πρ 3

σφαίρας

4V = πρ

3

31

Πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ_ΣΦΑΙΡΑΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ π=3.14 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : ρ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : Εμ , Ο ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ ρ Εμ 4*π*ρ^2 Ο (4/3)*π*ρ^3 ΓΡΑΨΕ ‘Εμβαδόν =’, Εμ , ‘Ογκος = ‘, Ο ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 2.21 Δίνεται ένας αλγόριθμος σε ελεύθερο κείμενο : «Μου δίνουν έναν αριθμό. Τον αυξάνω κατά 5. Στη συνέχεια εμφανίζω το αποτέλεσμα. Διαβάζω από το πληκτρολόγιο έναν καινούργιο αριθμό. Εμφανίζω τον κύβο του». Μετατρέψτε τον παραπάνω αλγόριθμο σε διάγραμμα ροής και στη συνέχεια σε αλγόριθμο σε ψευδογλώσσα.

Αλγόριθμος Αριθμοί Δεδομένα // Α // Α Α + 5 Εμφάνισε Α Διάβασε Β Εμφάνισε Β^3 Τέλος Αριθμοί

32

2.22 Να μετατρέψετε τις παρακάτω μαθηματικές εκφράσεις σε αντίστοιχες της «ΓΛΩΣΣΑΣ»

α. β. γ.

α. (α^2 + b^2)^(1/2) ή ισοδύναμα Τ_Ρ(α^2 + b^2) β. (–b – Τ_Ρ(b^2 – 4*α*c))/(2*a) γ. 28 – ΕΦ(x)*(3–(a^5 – ΗΜ(a) + E(x–1)))

2.23 Να υπολογιστεί η τιμή των παρακάτω παραστάσεων όταν Α=8, Β=5, Γ=3 και Δ = ψευδής. α. ((Α <Β+Γ) ΚΑΙ (Α-Β=Γ ))Ή Δ ((8 < 5+3) ΚΑΙ (8-5=3)) Ή Ψ ((8<8) ΚΑΙ (3=3)) Ή Ψ (Ψ ΚΑΙ Α) Ή Ψ Ψ Ή Ψ Ψ β. (Α>=Β+Γ) ΚΑΙ ((Β*Γ >Α+Β) Ή ΟΧΙ(Δ)) (8>=5+3) ΚΑΙ ((5*3>8+5) Ή ΟΧΙ Ψ (8>=8) ΚΑΙ (15>13) Ή Α Α ΚΑΙ Α Ή Α Α Ή Α Α γ. ((Α<>Β+Γ+1) ‘Η (Α^2=(Β-Γ)^2)) ΚΑΙ ((Α=Β+Γ) ‘Η Δ) ((8<> 5+3+1) Ή (8^2 = (5-3)^2)) ΚΑΙ ((8=5+3) Ή Ψ) ((8<> 9) Ή (64=4)) ΚΑΙ (Α Ή Ψ) (Α Ή Ψ) ΚΑΙ Α Α ΚΑΙ Α Α

2 2a b+2 4

2

b b ac

a

− − − ( ) − − εφ ⋅ − − ηµ + 5 x 128 x 3 a a e

33

Δ. Θέματα για λύση 1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2.24 Για κάθε πρόταση να απαντήσετε αν είναι Σωστή (Σ) ή Λάθος (Λ). α. Ο αλγόριθμος μπορεί να περιέχει και εντολές που δεν είναι σαφείς. β. Κάθε αλγόριθμος πρέπει να διαθέτει έξοδο. γ. Το κριτήριο της καθοριστικότητας απαιτεί κάθε εντολή του αλγόριθμου να είναι απλή

και εκτελέσιμη. δ. Λογική έκφραση ονομάζεται μια έκφραση που περιέχει συγκριτικό τελεστή. ε. Η απεικόνιση του αλγόριθμου με φυσική γλώσσα εγκυμονεί τον κίνδυνο της παραβίασης του κριτήριο της καθοριστικότητας. 2.25 Για κάθε πρόταση να απαντήσετε αν είναι Σωστή (Σ) ή Λάθος (Λ). α. Ένα διάγραμμα ροής αποτελείται από ένα σύνολο γεωμετρικών σχημάτων που το

καθένα δηλώνει μια ξεχωριστή ενέργεια ή λειτουργία. β. Τα είδη των μεταβλητών που χρησιμοποιούμε είναι οι αριθμητικές , οι

αλφαριθμητικές (χαρακτήρες) και οι σταθερές. γ. Η είσοδος σε ένα αλγοριθμικό πρόβλημα είναι ένα σύνολο μεταβλητών που

σχετίζονται με τα δεδομένα του. δ. Η τιμή της μεταβλητής δε μπορεί να αλλάξει κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης του

αλγόριθμου. ε. Μια μεταβλητή μπορεί να αλλάξει τύπο κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης ενός

προγράμματος. 2.26 Για κάθε πρόταση να απαντήσετε αν είναι Σωστή (Σ) ή Λάθος (Λ). α. Σε μια εντολή εκχώρησης είναι δυνατόν μια παράσταση στο δεξί μέλος να περιέχει

τη μεταβλητή που βρίσκεται στο αριστερό μέλος.

β. Ο αλγόριθμος ουσιαστικά είναι η περιγραφή ενός προβλήματος με συγκεκριμένα βήματα.

γ. Ο τελεστής div υπολογίζει το πηλίκο δύο ακέραιων αριθμών. δ. Μια λογική μεταβλητή μπορεί να πάρει αλφαριθμητικό περιεχόμενο και

αντίστροφα μια αλφαριθμητική μπορεί να πάρει λογική τιμή.

ε. Στη δομή ακολουθίας μια συγκεκριμένη εντολή μπορεί να εκτελεστεί πολλές φορές.

34

2.27 Επιλέξτε τη σωστή απάντηση.

α. Ποιό είναι το αποτέλεσμα της πράξης 5 mod 2 * 10 ;

i. 10 ii. 5 iii. 0 iv. απροσδιόριστο

β. Ποιό από τα παρακάτω αποτελεί εντολή ψευδογλώσσας των αλγορίθμων.

i. A + B = 1 ii. A B*5 iii. A + B 23 iv. A 2*B 12 γ. Ποια η τιμή της μεταβλητής Α μετά την εκτέλεση της παρακάτω εντολής. Α

(5+4/2*2)*2 – (3*2 + 5 – 3)^2 + 9/3 – 2

i. -53 ii. -37 iii. -125 iv. -45

δ. Μετά την εκτέλεση της εντολής Υ 5*(Χ-3) + Χ^3 – 2 + Ζ, όπου Χ = 5 και Ζ = 1 ποιά είναι η τιμή της Υ;

i. 35 ii. 134 iii. 22 iv. 148 2.28 Επιλέξτε όσες απαντήσεις θεωρείτε κατάλληλες.

α. Ποια από τα παρακάτω πρέπει να ικανοποιεί απαραίτητα ένας αλγόριθμος. i. είσοδος/έξοδος iv. καθοριστικότητα ii. ύπαρξη βρόχου v. αποτελεσματικότητα iii. μη περατότητα β. Τα είδη των μεταβλητών που υποστηρίζει ένας αλγόριθμος είναι : i. αριθμητικές iv. λογικές ii. πραγματικές v. αλφαριθμητικές (χαρακτήρες) iii. ημερομηνίες γ. Ποια από τα παρακάτω είναι δεκτά σαν ονόματα σταθερών : i. Α iv. Φύλλο_μαθητή ii. Στοιχείο1 v. Τιμή-Σε-€ iii. 1Στοιχείο vi. ΤΑΧΥΤΗΤΑ 2.29 Να μετατραπούν οι παρακάτω μαθηματικές εκφράσεις, στις αντίστοιχες της «ΓΛΩΣΣΑΣ».

α. 3

2

x y

x y

+−

β. ( )( )5x y z k+ − γ. 23 2 1x x− + δ. xy

x y+

ε. 32 7a a b− − ζ. 2 4

2

b b acX

a

− + −= η. ( ) 5 12 3 1 xA a e − = − − − −

θ. 2ηµα εϕβ− ι. 3 5 logx aκ = +

35

2.30 Να βρεθεί η τιμή της μεταβλητής Κ σε κάθε μια από τις παρακάτω περιπτώσεις όταν Α = 5 , Β = 4 , Γ = –2, Δ = –3 Κ (Α*Β) DIV 2 – Γ – (– Δ ) Κ Β DIV (A+1) + 30 MOD (– Δ) Κ Δ^2 – Α*Γ + 1 MOD A Κ – (– Β )*Γ – Δ 2.31 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα το γράμμα της στήλης Β που αντιστοιχεί στη σωστή αλγοριθμική έννοια.

2.32 Δίνονται τα παρακάτω βήματα ενός αλγορίθμου σε φυσική γλώσσα :

α. Τέλος β. Διάβασε μεταβλητή χ γ. Εμφάνισε το Τ δ. Αρχή ε. Υπολόγισε Τ = χ2 + 5

Να τοποθετηθούν στη σωστή σειρά με την οποία εμφανίζονται συνήθως σε αλγορίθμους. 2.33 Να αντιστοιχίσετε τα δεδομένα της στήλης Α με τον κατάλληλο τύπο δεδομένων της στήλης Β.

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β 1. Ύψος κτιρίου Α. Ακέραιος 2. Επώνυμο Εργαζόμενου Β. Πραγματικός 3. Αριθμός επιβατών τραίνου Γ. Λογικός 4. Διαιρετότητα 2 αριθμών Δ. Αλφαριθμητικός- συμβολοσειρά

2.34 Δίνονται οι παρακάτω ομάδες προτάσεων. Σε κάθε μια από αυτές, να βάλετε τις προτάσεις στη σωστή σειρά με την οποία θα πρέπει να γράφονται σε ένα πρόγραμμα

1. α. Δήλωση μεταβλητών γ. Επικεφαλίδα προγράμματος β. Δήλωση σταθερών δ. Εντολή εισόδου ΔΙΑΒΑΣΕ

2. α. ΓΡΑΨΕ ‘Η συνολική τιμή είναι’, Τιμή γ. Κοστος Ν * 500 β. ΔΙΑΒΑΣΕ Ν δ. Τιμη Κοστος + Κοστος * 0.18

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β 1. Περατότητα Α. Δεδομένα 2. Είσοδος Β. Αποτελέσματα 3. Έξοδος Γ. Ακρίβεια στην έκφραση των εντολών

Δ. Πεπερασμένος χρόνος εκτέλεσης.

36

2.35 Να βρεθεί η τιμή της λογικής μεταβλητής Λ σε κάθε μια από τις παρακάτω περιπτώσεις όταν Α = 9 , Β = 11 , Γ = ΑΛΗΘΗΣ , Δ = -3 Λ (Α > (Β-Δ) Ή Γ) ΚΑΙ (Γ Ή (Β < Δ)) Λ (Β DIV (A+1) = 1 Ή (ΟΧΙ Γ)) ΚΑΙ Γ Λ ΟΧΙ (Γ ΚΑΙ (OXI (Α DIV (Δ^2 MOD 4) < 5))) 2.36 Τι τύπου μεταβλητές πρέπει να χρησιμοποιήσετε για τα παρακάτω στοιχεία του μαθητολόγιου του σχολείου μας; Γράψετε το αντίστοιχο τμήμα δηλώσεων. α. Το όνομα ενός μαθητή. β. Ο αριθμός μαθητολογίου του μαθητή. γ. Τη βαθμολογία του μαθητή. δ. Το τηλέφωνο ενός μαθητή. ε. Τη διεύθυνση ενός μαθητή. ζ. Το φύλο ενός μαθητή. (πώς μπορεί να οριστεί με χρήση λογικής μεταβλητής;) 2.37 Η τιμή Α της βαθμολογίας σε ένα θέμα μπορεί να πάρει τιμές από 0 μέχρι 5. (Το

0 και το 5 δεν είναι επιτρεπτές τιμές). Ποια από τις παρακάτω λογικές εκφράσεις ελέγχει αυτή τη συνθήκη ;

α. (Α >= 0) ή (Α <= 5) γ. (Α > 0) και (Α < 5) β. (Α > 0) και (Α <= 5) δ. (Α >=0) και (Α< 5) 2.38 Ποιον από τους τύπους δεδομένων της στήλης Β πρέπει να χρησιμοποιήσουμε για κάθε τιμή της στήλης Α.

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β 1. ‘3115’ Α. Αλφαριθμητικός- συμβολοσειρά 2. Ψευδής Β. Αριθμητικός (ακέραιος – πραγματικός) 3. ‘Ψευδής’ Γ. Λογικός 4. -22,76

2.39 Σε ένα πρόγραμμα έχουμε μία μεταβλητή Πλήθος την οποία θέλουμε να την αυξήσουμε κατά δύο μονάδες. Ποια από τις εντολές εχει σαν αποτέλσμα την αύξηση αυτή ;

α. Πλήθος +2 Πλήθος β. Πλήθος +2 γ. Πλήθος Πλήθος + 2 δ. Πλήθος = Πλήθος + 2

37

2.40 Δίνονται κάποιες εντολές γραμμένες σε ελεύθερο κείμενο. Να μετατραπεί καθεμιά σε αντίστοιχη εντολή αλγορίθμου σε ψευδογλώσσα. α. Να τοποθετήσετε σε κατάλληλη μεταβλητή την τιμή 6. β. Μειώστε την προηγούμενη μεταβλητή κατά 3. γ. Υπολογίστε το τετράγωνο της τιμής που διαμορφώθηκε στο β. και τοποθετήστε το

σε μια νέα μεταβλητή. δ. Εκτυπώστε στην οθόνη το περιεχόμενο της μεταβλητής που δημιουργήσατε στο γ. ε. Μηδενίστε την αρχική μεταβλητή. 2.41 Δίνονται κάποιες εντολές γραμμένες σε ελεύθερο κείμενο. Να μετατραπεί καθεμιά σε αντίστοιχη εντολή αλγορίθμου σε ψευδογλώσσα. α. Διαβάστε μια ακέραια τιμή από το πληκτρολόγιο και τοποθετήστε στη μεταβλητή Α. β. Εμφανίστε στην οθόνη την τιμή που διαβάσατε. γ. Διπλασιάστε το περιεχόμενο της μεταβλητής Α και στη συνέχεια αυξήστε το κατά 5. δ. Τοποθετήστε στη μεταβλητή Β την τελευταία τιμή του Α. ε. Εκτυπώστε στην οθόνη την τιμή του Β ελλατωμένη κατά 10. 2. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ 2.42 Να γίνει διάγραμμα ροής για τη μετατροπή των βαθμών Fahrenheit σε Celsius.

(Δίνεται C= (F – 32)).

2.43 Ένας εργοδότης αποφάσισε να δώσει επίδομα 11% επί του βασικού μισθού σε όλους τους εργαζόμενους. Να γίνει διάγραμμα ροής που θα διαβάζει το βασικό μισθό ενός υπαλλήλου και θα υπολογίζει τον τελικό του μισθό. 2.44 Ο τύπος που υπολογίζει το ύψος ενός ατόμου σε συνάρτηση με το βάρος του είναι Υ = 1.2.( 1.05.Β + 50 ) + 11. Να γράψετε διάγραμμα ροής που θα διαβάζει το βάρος ενός ατόμου και θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το φυσιολογικό ύψος του ατόμου. 3. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΥ 2.45 Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα ροής. Να γραφεί ο αντίστοιχος αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα.

59

38

2.46 Να γραφεί αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα ο οποίος : α. Θα διαβάζει μια διάρκεια εκφρασμένη σε ώρες, λεπτά και δευτερόλεπτα π.χ : 3

ώρες 20 λεπτά και 10 δευτερόλεπτα. β. Θα τη μετατρέπει σε δευτερόλεπτα. γ. Θα εμφανίζει στην οθόνη το αποτέλεσμα της μετατροπής. 2.47 Να γραφεί αλγόριθμος για τον υπολογισμό του όγκου κυλίνδρου με ακτίνα βάσης ρ και ύψος υ. (Δίνεται ). Συγκεκριμένα ο αλγόριθμος θα εκτελεί τις εξής ενέργειες : α. Εισαγωγή των κατάλληλων δεδομένων. β. Υπολογισμός του όγκου. γ. Εκτύπωση του αποτελέσματος με κατάλληλο μήνυμα. 2.48 Να δημιουργηθεί αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει την αξία ενός προιόντος χωρίς το Φ.Π.Α. β. Θα υπολογίζει το ποσό του Φ.Π.Α καθώς και την τελική του τιμή αν είναι γνωστό ότι

ο συντελεστής είναι 21%. γ. Στη συνέχεια θα εμφανίζει το ποσό του Φ.Π.Α καθώς και την τελική αξία. 2.49 Να δημιουργηθεί αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα ο οποίος : α. Θα δέχεται 2 φυσικούς αριθμούς. β. Και θα εμφανίζει το άθροισμα, το γινόμενο, το ημιάθροισμα, τη διαφορά, την

απόλυτη τιμή και την τετραγωνική ρίζα των 2 αριθμών χωρίς να τοποθετηθούν οι υπολογισμοί σε νέες μεταβλητές.

2.50 1. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος με τη βοήθεια του τύπου του Ήρωνα θα υπολογίζει το εμβαδόν του τριγώνου.

(Υπενθυμίζεται από τη Β’ Λυκείου ότι όπου 2

α β γτ

+ += ).

Συγκεκριμένα ο αλγόριθμος πρέπει : α. Να εμφανίζει το μήνυμα «Δώστε τρεις έγκυρες πλευρές τριγώνου» και να διαβάζει

από το πληκτρολόγιο τους τρεις αριθμούς. β. Να υπολογίζει το εμβαδό του τριγώνου. γ. Να εμφανίζει στην οθόνη το μήνυμα «Το τρίγωνο έχει εμβαδόν» και ακριβώς δίπλα

την τιμή που υπολογίστηκε στο β. υποερώτημα. 2. Μετατρέψτε τον παραπάνω αλγόριθμο σε ισοδύναμο διάγραμμα ροής χωρίς όμως

να περιέχει μηνύματα.

2V=πρ υ

( )( )( )E τ τ α τ β τ γ= − − −

39

2.51 Κατά την περίοδο των καλοκαιρινών εκπτώσεων 2013 ένα κατάστημα προσφέρει μείωση τιμών σε όλα τα είδη κατά 40%. Να γραφτεί αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα ο οποίος : α. Θα διαβάζει την τιμή ενός προϊόντος πρίν από την εκπτώση. β. Στη συνέχεια θα υπολογίζει το ποσό της έκπτωσης καθώς και το τελικό ποσό που

καλείται να πληρώσει ο υποψήφιος αγοραστής. γ. Θα εμφανίζει στην οθόνη όσα υπολογίστηκαν σύμφωνα με το παρακάτω

υπόδειγμα. Αρχική Τιμή Χωρίς Έκπτωση : 200 € Ποσό Έκπτωσης : 80 € Τελική Τιμή Προιόντος : 120 €.

2.52 Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος

α. Θα εμφανίζει το πεδίο ορισμού της συνάρτησης .

Σημειώνεται ότι το πεδίο ορισμού θα βρείτε με βάση τις μαθηματικές σας γνώσεις. β. Θα διαβάζει έναν αριθμό x . γ. Θα υπολογίζει την τιμή της συνάρτησης. δ. Θα εμφανίζει το αποτέλεσμα στη μορφή f(x)=y π.χ. f(7) = -64. ε. Υπάρχει περίπτωση ο παραπάνω αλγόριθμος να παραβιάσει το κριτήριο της

καθοριστικότητας ; Αιτιολογήστε την κάθε απάντηση σας. 2.53 Οι μηνιαίες αποδοχές ενός υπαλλήλου της εταιρείας «ΑΕΠΠ Α.Ε.» είναι 700 €. Παράλληλα για κάθε έτος προυπηρεσίας λαμβάνει επίδομα 15 €, ενώ για κάθε παιδί επίδομα 25 €. Τέλος για ασφάλιση κρατείται από τις συνολικές του αποδοχές ποσοστό 17%.

1. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που :

α. Θα διαβάζει το ονοματεπώνυμο ενός εργαζομένου της εταιρείας, το πλήθος των ετών υπηρεσίας και τον αριθμό των παιδιών του.

β. Θα υπολογίζει το ποσό των κρατήσεων και τις καθαρές αποδοχές του

εργαζόμενου.

γ. Θα εμφανίζει το ονοματεπώνυμο και όσα υπολογίστηκαν στο β. υποερώτημα.

2. Δημιουργήστε τώρα κατάλληλο διάγραμμα ροής.

( )3

4

7( ) 3

9 (3 )

xf x x

x

−= + −

+ +

40

4. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΥ 2.54 1. Ποιες από τις παρακάτω εντολές δίνουν σαν αποτέλεσμα εκτέλεσης το

μήνυμα: Η τιμή είναι 10

Α. Τιμή 10 Β. Τιμή 10 ΓΡΑΨΕ ‘Η τιμή είναι’ 10 ΓΡΑΨΕ ‘Η τιμή είναι’, 10

Γ. ΓΡΑΨΕ ‘Η τιμή είναι’, Τιμή Δ. Τιμή 10

ΓΡΑΨΕ ‘Η τιμή είναι’, Τιμή 2. Τι θα τυπώσουν οι παρακάτω εντολές

Α 25 Χ (2 + Τ_Ρ(Α)*3/5)^2 - (Α+50)/5 ΓΡΑΨΕ Χ

Α. 22 Β. -3 Γ. 10 Δ. 25

2.55 Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα. Αλγόριθμος Πίνακας_τιμών Διάβασε α α α mod 6 α α + 3 Εκτύπωσε α β α + 10 α α div 2 Εκτύπωσε α , β-1 Τέλος Πίνακας_τιμών α. Να κατασκευάσετε πίνακα με τις όλες τις τιμές των μεταβλητών καθώς επίσης και

πίνακα με τις τιμές που θα τυπωθούν στην οθόνη , αν εισαχθεί η τιμή 17. β. Κατόπιν δημιουργήστε το αντίστοιχο διάγραμμα ροής. 2.56 Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος. Αλγόριθμος Πίνακας_Τιμών X 12 Y 2*X - 8 Z Y div X Εκτύπωσε Y, Z, X X (X + Z) mod Y Y (Y + Z) div X Z X * Y - Z ^ 2 Εκτύπωσε Y, Z, X Τέλος Πίνακας_Τιμών

41

α. Να παρουσιαστεί ο πίνακας όλων των τιμών των μεταβλητών του. β. Ποιες οι τιμές που θα εκτυπωθούν μετά την εκτέλεση του. γ. Να φτιάξετε ισοδύναμο διάγραμμα ροής. 5. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΕ ΓΛΩΣΣΑ 2.57 Να αναπτύξετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μήκος της περιφέρειας L ενός κύκλου ακτίνας R. Η ακτίνα θα δίνεται από το πληκτρολόγιο. Να χρησιμοποιήσετε το τύπο L=2πR όπου π = 3,14. 2.58 Θεωρούμε έναν κώνο με ακτίνα βάσης ρ και γενέτειρα λ. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» για τον υπολογισμό της ολικής επιφάνειας του κώνου αν είναι γνωστό ότι

και Εβάσης=πρ2.

2.59 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα διαβάζει από το πληκτρολόγιο 4 αριθμούς, α,β,γ,δ β. Θα εμφανίζει τετράγωνο των α,β την 4η δύναμη των γ,δ και το συνολικό άθροισμα

των αριθμών που δόθηκαν αρχικά χωρίς τη χρήση νέων μεταβλητών για τους υπολογισμούς.

2.60 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα υπολογίζει τα παρακάτω μεγέθη :

Δίνονται οι σταθερές g = 9.81 , G = 6673 και π = 3.14

Συγκεκριμένα το πρόγραμμα πρέπει να περιέχει : α. Τμήμα δήλωσης σταθερών και μεταβλητών. β. Διάβασμα από το πληκτρολόγιο των κατάλληλων δεδομένων. γ. Υπολογισμό και εκτύπωση των ζητουμένων μεγεθών. 2.61 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που α. Θα διαβάζει μια πλευρά α ενός τετραγώνου. β. Θα υπολογίζει τον εμβαδό του τετραγώνου και τον όγκο ενός κύβου ακμής α.

(Δίνεται και ). γ. Θα εμφανίζει τα παραπάνω συνοδευόμενα από κατάλληλα μηνύματα.

κυρτήςE =πρλ

2αΕ = 3V α=

g

Lπ2=Τ

2r

GMmF =

42

2.62 Στο χρηματιστήριο, η τιμή κλεισίματος μιας μετοχής υπολογίζεται αν στην αρχική τιμή προσθέσουμε την απόδοση της, η οποία μπορεί να είναι και αρνητική. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα διαβάζει την αρχική τιμή της μετοχής, το ποσοστό απόδοσης σε μορφή

ποσοστού % β. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει την τιμή κλεισίματος. 2.63 Ο μισθός ενός δημοσίου υπαλλήλου προσαυξάνεται με 2% επί του βασικού μισθού για κάθε χρόνο υπηρεσίας και με 50 € επίδομα για κάθε παιδί. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που : α. θα διαβάζει το βασικό μισθό, τα χρόνια υπηρεσίας και τον αριθμό των παιδιών του εμφανίζοντας τα αντίστοιχα μηνύματα. β. θα υπολογίζει τον τελικό μισθό και θα τον εμφανίζει εκτυπώνοντας το μήνυμα «Ο μισθός του υπαλλήλου είναι : » και δίπλα η τιμή που υπολογίσατε. 2.64 Να γραφτεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει την τιμή 2 αντιστάσεων R1, R2 και στη συνέχεια θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τη συνολική αντίσταση όταν αυτές συνδεθούν σε σειρά και όταν αυτές συνδεθούν παράλληλα.

(Δίνεται RΣειράς= R1 + R2 και RΠαράλ= ).

2.65 Σε ένα χιονοδρομικό κέντρο η κάρτα εγγραφής νέου μέλους κοστίζει 22 € και η χρήση εξοπλισμού σκι για μία ώρα 10 €. Να γραφτεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο α. Θα ζητάει το ονοματεπώνυμο του νέου μέλους και τις ώρες που έκανε σκι. β. Στη συνέχεια θα υπολογίζει τη χρέωση του μέλους. γ. Θα εμφανίζει ονοματεπώνυμο και χρέωση.

2.66 Καλείστε να κατασκευάσετε ένα πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διευκολύνει την εξαγωγή συμπερασμάτων στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Το πρόγραμμα θα πρέπει να εκτελεί τις παρακάτω λειτουργίες. α. Να διαβάζει την ονομασία και τον αριθμό των ψήφων των 2 πρώτων κομμάτων, τον

αριθμό των ψήφων που πήραν συνολικά τα λοιπά κόμματα καθώς επίσης και τον αριθμό λευκών και άκυρων ψηφοδελτίων.

β. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τα παρακάτω μαζί με κατάλληλα μηνύματα :

1. Το ποσοστό επί του συνόλου των ψήφων που πήραν μαζί τα 2 πρώτα κόμματα.

2. Το ποσοστό των λοιπών κομμάτων.

3. Τα ποσοστά λευκών και άκυρων ψηφοδελτίων.

+1 2

1 2

R RR R

43

2.67 Ένας κύριος αγόρασε καινούριο φουσκωτό σκάφος. Του έκαναν μια ειδική προσφορά σύμφωνα με την οποία μπορεί να πληρώσει προκαταβολή 20% και τα υπόλοιπα σε 36 μηνιαίες δόσεις. Έτσι όμως το ποσό που απομένει για δόσεις θα επιβαρυνθεί με τόκο 15%. Το κόστος για την άδεια κατοχής φουσκωτού είναι 150 €. Να αναπτύξετε πρόγραμμα στη ΓΛΩΣΣΑ που θα διαβάζει την τιμή μετρητοίς του φουσκωτού, θα υπολογίζει το ποσό της προκαταβολής, το ποσό της δόσης καθώς και το συνολικό ποσό που τελικά θα πληρώσει ο κύριος. Στο τέλος θα εμφανίζει όλα όσα υπολογίστηκαν παραπάνω. 2.68 Τρεις φίλοι έπαιξαν μαζί ένα στοίχημα. Ο καθένας έδωσε χ , y , z € αντίστοιχα. Κέρδισαν τελικά 4850 €. Να γράψετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει τα ονόματα και τα ποσά που στοιχημάτισαν , θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τα κέρδη του καθενός ξεχωριστά. Σημειώνεται ότι ο συγκεκριμένος υπολογισμός απαιτεί να χωρίσουμε το ποσό σε μέρη ανάλογα. Για παράδειγμα αν έπαιξαν 3, 2, 5 € θα πάρουν :

34850

3 2 5+ + € ,

24850

3 2 5+ + € και

54850

3 2 5+ + € αντίστοιχα.

2.69 Δίνονται δύο μιγαδικοί αριθμοί z = α + β.i και w = γ + δi. Να γραφτεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα διαβάζει τους 2 μιγαδικούς. Φυσικά η ΓΛΩΣΣΑ δεν υποστηρίζει μιγαδικές

μεταβλητές. Οπότε για να διαβάσουμε τους μιγαδικούς διαβάζουμε ξεχωριστά τα πραγματικά και τα φανταστικά μέρη τους.

β. Στη συνέχεια θα υπολογίζει το άθροισμα και το γινόμενο τους. Οι τύποι είναι

γνωστοί από τα Μαθηματικά Κατευθυνσης. γ. Θα εμφανίζει τα αποτελέσματα στη μορφή x+yi. 6. ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ – ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2.70 Να γραφεί πρόγραμμα «ΓΛΩΣΣΑ» που θα υπολογίζει το εμβαδόν ορθογωνίου με πλευρές α, β. ( Δίνεται ότι : ). Μετατρέψτε το παραπάνω πρόγραμμα σε αλγόριθμο. 2.71 Θεωρήστε ένα ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» για τον υπολογισμό του όγκου του. Στη συνέχεια γράψτε τον αντίστοιχο αλγόριθμο. ( Δίνεται ). 2.72 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα υπολογίζει το εμβαδόν της κυρτής επιφάνειας του κυλίνδρου και στη συνέχεια το ολικό εμβαδόν επιφανείας του. (Δίνεται ότι

και ). Μετατρέψτε το παραπάνω πρόγραμμα σε

διάγραμμα ροής. 2.73 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα υπολογίζει τον όγκο κώνου

ακτίνας ρ και ύψους υ. (Δίνεται ότι ). Μετατρέψτε το πρόγραμμα που φτιάξατε

σε αλγόριθμο και διάγραμμα ροής.

α βΕ = ⋅

V α β γ= ⋅ ⋅

κυρτήςE =2πρυ

ολικό κυρτής βάσηςΕ =Ε +2 Ε⋅

21V= πρ υ

3

44

2.74 1. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος :

α. Θα δέχεται μια χρονική διάρκεια σε δευτερόλεπτα

β. Θα υπολογίζει σε πόσες ώρες, λεπτά και δευτερόλεπτα αντιστοιχεί.

γ. Θα εμφανίζει μήνυμα σύμφωνα με το υπόδειγμα :

Τα 4362 s αντιστοιχούν σε 1 h 12 min 42 s. 2. Στη συνέχεια να μετατραπεί ο αλγόριθμος σε διάγραμμα ροής. 2.75 α. Να δημιουργηθεί αλγόριθμος που δέχεται τον ακαθάριστο μισθό ενός

υπαλλήλου και υπολογίζει τον καθαρό μισθό του. Να σημειωθεί ότι ο υπάλληλος πρέπει να φορολογηθεί με 8%.

β. Να γίνει το διάγραμμα ροής.

2.76 α. Να φτιάξετε αλγόριθμο που θα διαβάζει τον αριθμό των δόσεων που επιθυμεί ο πελάτης, την αξία του υπολογιστή (σε Ευρώ) που θέλει να αγοράσει και θα εμφανίζει το ποσό απόπληρωμής (με τον τόκο της τάξης του 11%) καθώς και το ποσό κάθε δόσης.

β. Να γίνει το αντίστοιχο διάγραμμα ροής.

2.77 Για να υπολογίσουμε τη ροή του αίματος στον ανθρώπινο οργανισμό χρησιμοποιούμε τον τύπο ροής υγρών σε σωλήνες. Για παράδειγμα, η ροή του αίματος στην αορτή (την βασική αρτηρία που μεταφέρει αίμα σε όλα τα όργανα εκτός από τους πνεύμονες) υπολογίζεται από τον τύπο ΡΟΗ= 5500πρ4, όπου ρ η ακτίνα της αορτής. Μία υγιής αορτή έχει διάμετρο περίπου 0,02m. Η μείωση της διαμέτρου (στένωση) της αορτής προκαλεί σοβαρά καρδιαγγειακά νοσήματα αφού οποιαδήποτε στένωση προκαλεί πολύ μεγάλη μείωση της ροής αίματος. Για παράδειγμα, στένωση κατά 33% της αορτής προκαλεί μείωση κατά 80% της ροής του αίματος, με πολύ σοβαρές επιπλοκές στην υγεία του ανθρώπου. Να γράψετε πρόγραμμα το οποίο να υπολογίζει τη ροή του αίματος σε μία φυσιολογική αορτή (με ακτίνα 0.01m) και την ποσοστιαία μεταβολή της ροής που επέρχεται με μείωση της ακτίνας της αορτής κατά 10%, 33% και 50%.


ΔΟΜΗ

ΕΠΙΛΟΓΗΣ

47

Κεφάλαιο 3ο – ∆οµή Επιλογής Α. Θεωρία 3.1 Η Δομή Επιλογής Όπως προαναφέραμε υπάρχουν τρεις θεμελιώδεις δομές στις οποίες στηρίζεται ο Δομημένος Προγραμματισμός. Στο Κεφάλαιο αυτό εξετάζουμε τη δεύτερη από αυτές, τη δομή της επιλογής. Δομή επιλογής με απλά λόγια σημαίνει η δυνατότητα που έχω σε κάποιο σημείο του αλγορίθμου να επιλέξω πως θα συνεχίσω, μεταξύ ενός πλήθους διαφορετικών κατευθύνσεων. Κατά συνέπεια κάποια τμήματα ίσως δεν εκτελούνται ποτέ. Σε αντίθεση με τη δομή της ακολουθίας στην οποία υποχρεωτικά εκτελούνται όλες οι εντολές με τη σειρά. Έχουμε αρκετές διαφορετικές μορφές της δομής επιλογής που θα εξεταστούν παρακάτω.

Η δομή επιλογής υλοποιείται τόσο στους αλγόριθμους όσο και στα προγράμματα με τη χρήση της εντολής ΑΝ

Η βασική φιλοσοφία της εντολής είναι η εξής : Η ροή της εκτέλεσης του αλγορίθμου συνεχίζει ανάλογα με την τιμή της συνθήκης που ελέγχει. Συνθήκη είναι η έκφραση εκείνη που περιέχει συνδυασμούς από σταθερές , μεταβλητές και τελεστες και το αποτέλεσμα τους εχει λογική τιμή, δηλαδή μόνο Αληθής ή Ψευδής. Στα διαγράμματα ροής η δομή επιλογής υλοποιείται με ένα ρόμβο που μέσα του γράφουμε τη συνθηκη που εξετάζεται και πάντοτε ξεκινούν από αυτόν δύο βέλη.

3.2 Η Εντολή Επιλογής ΑΝ Η βασικότερη εντολή επιλογής είναι η ΑΝ. Ας δούμε τις μορφές με τις οποίες μπορεί να εμφανιστεί.

3.2.1 Απλή επιλογή

Σύνταξη : Αν <Συνθήκη> τότε <Εντολή> ! όταν θα εκτελεστεί μια μόνο εντολή

Σημειώνεται ότι η παραπάνω μορφή μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε αλγοριθμους και όχι σε προγράμματα. Στα προγράμματα χρησιμοποιούμε την παρακάτω μορφή της απλής επιλογής.

Αν <Συνθήκη> τότε ... Εντολές ! όταν θα εκτελεστεί ομάδα εντολών ... Τέλος_αν

48

Διάγραμμα ροής :

Στις δύο παραπάνω μορφές γίνεται η εξής διεργασία. Ο αλγόριθμος – πρόγραμμα συναντά την εντολή Αν. Αμέσως ελέγχεται η συνθήκη και σε περίπτωση που είναι Αληθής (ισχύει) εκτελείται η εντολή (ομάδα εντολών). Σε αντίθετη περίπτωση δεν εκτελείται κάτι απλά ο αλγόριθμος συνεχίζει μετά το πέρας της δομής (επόμενη γραμμή ή τέλος_αν αντίστοιχα). 3.2.2 Τυπική επιλογή

Σύνταξη : Αν <Συνθήκη> τότε ... Εντολές-1 ... Αλλιώς ... Εντολές-2 ... Τέλος_αν Διάγραμμα ροής :

ΣΥΝΘΗΚΗ

…….

ΕΝΤΟΛΕΣ 1

…….

ΑΛΗΘΗΣ

…….

ΕΝΤΟΛΕΣ 2

…….

ΨΕΥΔΗΣ

Στην παραπάνω μορφή γίνεται η εξής διεργασία. Ο αλγόριθμος – πρόγραμμα συναντά την εντολή Αν. Αμέσως ελέγχεται η συνθήκη και σε περίπτωση που είναι Αληθής (ισχύει) εκτελείται η ομάδα εντολών 1. Σε αντίθετη περίπτωση εκτελείται η ομάδα εντολών 2. Άρα γίνεται κατανοητό ότι σε κάθε περίπτωση μια από τις δύο μόνο ομάδες θα εκτελεστούν. Στη συνέχεια ο αλγόριθμος συνεχίζει μετά το Τέλος_αν.

49

3.2.3 Πολλαπλή επιλογή

Σύνταξη : Αν <Συνθήκη-1> τότε ... Εντολές-1 ... Αλλιώς_αν <Συνθήκη-2> τότε ... Εντολές-2 ... ......................... ......................... Αλλιώς_αν <Συνθήκη-ν> τότε ... Εντολές-ν ... Αλλιώς ... Εντολές-ν+1 ... Τέλος_αν Διάγραμμα ροής :

Η πολλαπλή επιλογή χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να ελέγξουμε πολλές διαφορετικές περιπτώσεις ή διαφορετικές συνθήκες. Σε αυτή την περίπτωση οι συνθήκες ελέγχονται μία προς μία και αναλόγως προχωρά η δομή. 3.2.4 Εμφωλευμένες επιλογές

Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για μια διαφορετική μορφή αλλά πρόκειται για συνδυασμό μερικών από τις παραπάνω περιπτώσεις. Φυσικά χρησιμοποιείται στην περίπτωση που έχουμε παραπάνω από μια συνθήκες. Οι συνδυασμοί εμφωλευμένων Αν που μπορεί να προκύψουν είναι άπειροι ανάλογα με το κάθε πρόβλημα. Μια από αυτές τις μορφές είναι αυτή της επόμενης σελίδας, στην οποία συνδυάζουμε πέντε εντολές Αν.

50

Σύνταξη : Αν <Συνθήκη-1> τότε Αν < Συνθήκη-2> τότε ... Εντολές ... Αλλιώς Αν <Συνθήκη-3> τότε ... Εντολές ... Τέλος_αν Τέλος_αν Αλλιώς Αν <Συνθήκη-4> τότε ... Εντολές ... Τέλος_αν Αν <Συνθήκη-5> τότε ... Εντολές ... Αλλιώς ... Εντολές ... Τέλος_αν Τέλος_αν Σημαντικές παρατηρήσεις για τις Εμφωλευμένες Επιλογές !!! Όσα Αν ξεκινάμε τόσα Τέλος_αν πρέπει να κλείσουμε και μάλιστα στο σημείο που τερματίζει η κάθε δομή. Γι αυτό είναι χρήσιμο αμέσως μετά από κάθε Αν, αλλιώς ή αλλιώς_αν να ξεκινάμε 2 εκατοστά περίπου πιο δεξιά. (Γενικά ισχύει ο κανόνας ότι το πρώτο Αν κλείνει τελευταίο).

Η εμφωλευμένες δομές πρέπει να αποφεύγονται όσο το δυνατόν και να χρησιμοποιούνται απλούστερες δομές προκειμένου να μην αυξάνεται η πολυπλοκότητα του αλγόριθμου.

Β. Ερωτήσεις 3.1 Τι εννοούμε με τον όρο δομή επιλογής ; 3.2 Ποιες είναι οι εντολές επιλογής ; 3.3 Ποιες είναι οι μορφές της εντολής Αν ;

51

Γ. Λυμένα Θέματα 3.4 Να γίνει διάγραμμα ροής και αλγόριθμος ο οποίος θα δέχεται έναν αριθμό και αν αυτός είναι μεγαλύτερος του 40 θα τον εμφανίζει αλλιώς θα εμφανίζει το τριπλάσιο του.

ΑΡΧΗ

ΔΙΑΒΑΣΕ Α

Α > 40

ΕΜΦΑΝΙΣΕ

Α

ΕΜΦΑΝΙΣΕ

3*Α

ΤΕΛΟΣ

ΑΛΗΘΗΣΨΕΥΔΗΣ

Αλγόριθμος Αριθμός Διάβασε α Αν α > 40 τότε Εμφάνισε α Αλλιώς Εμφάνισε 3*α Τέλος_αν Τέλος Αριθμός

Σημαντικές παρατηρήσεις !!!

Ένας ακέραιος αριθμός x είναι πολλαπλάσιο του α αν ισχύει x mod α = 0 και κατά συνέπεια δεν είναι όταν x mod α <> 0. Επομένως ελέγχουμε πάντα το αποτέλεσμα της συνθήκης x mod α = 0 . Αν αυτό είναι Αληθής τότε ο x είναι πολλαπλάσιο του α σε αντίθετη περίπτωση δεν είναι. Ειδικά για την περίπτωση που θέλουμε να δούμε αν ένας αριθμός είναι άρτιος ή περιττός, το α = 2. Δηλαδή ελέγχουμε τη συνθήκη x mod 2 = 0. Αν το αποτέλεσμα που θα μας δώσει είναι Αληθής τότε ο ακέραιος x είναι άρτιος, ενώ αν μας δώσει Ψευδής τότε είναι περιττός.

Πολλές φορές χρησιμοποιούμε την δομή επιλογής για να ελέγξουμε πιθανά

σφάλματα στην εισαγωγή δεδομένων. Για παράδειγμα αν ζητείται εισαγωγή βαθμολογιών μαθητών τότε αυτοί για να είναι αποδεκτοί πρέπει να είναι μεγαλύτεροι ή ίσοι από το 0 και μικρότεροι ή ίσοι από το 100. Σε αντίθετη περίπτωση ζητάμε ξανά την εισαγωγή του αριθμού. Δείτε με προσοχή το παράδειγμα που αναφέρουμε παρακάτω.

52

π.χ. Αλγόριθμος Βαθμοί Διάβασε βαθμός Αν (βαθμός < 0) ή (βαθμός > 100) τότε Εμφάνισε ‘Λάθος βαθμολογία , ξαναδώσε’ Διάβασε βαθμός Τέλος_αν ... Τέλος_Βαθμοί

Βέβαια το μειονέκτημα αυτής της μεθόδου ελέγχου ορθότητας δεδομένων είναι ότι ο έλεγχος γίνεται μόνο μια φορά. Σε περίπτωση που ο άνθρωπος πατήσει ξανά λάθος ο βαθμός θα καταχωρηθεί λάθος. Σε επόμενο κεφάλαιο θα επανέλθουμε στο θέμα αυτό, δίνοντας μια πιο σωστή λύση του προβλήματος.

Σε κάποιους αλγόριθμους ίσως χρειαστεί να ελέγξουμε κατά πόσο ένας αριθμός που δόθηκε είναι ακέραιος ή δεκαδικός. Αυτό επιτυγχάνεται με τη βοήθεια της συνάρτησης Α_Μ(Χ) που μελετήσαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο. Συγκεκριμένα αν η συνθήκη Χ – Α_Μ(Χ) = 0 είναι αληθής τότε ο αριθμός Χ είναι ακέραιος. Σε αντίθετη περίπτωση έχει δεκαδικό μέρος.

3.5 Να γράψετε αλγόριθμο και στη συνέχεια πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο θα δέχεται ένα θετικό αριθμό και θα ελέγχει να αυτός είναι άρτιος ή περιττός εμφανίζοντας κατάλληλο μήνυμα σε κάθε περίπτωση. Αλγόριθμος Αριθμοί Διάβασε χ Αν χ <= 0 τότε Εμφάνισε ‘Λάθος δεδομένα, δώσε ξανά’ Διάβασε χ Τέλος_αν Αν χ mod 2 = 0 τότε Εμφάνισε ‘Ο ’,χ,‘ είναι άρτιος’ αλλιώς Εμφάνισε ‘Ο ’,χ,‘ είναι περιττός’ Τέλος_αν Τέλος Αριθμοί

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΘΜΟΙ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Χ ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ Χ ΑΝ Χ <= 0 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ ‘ΛΑΘΟΣ ΔΕΔ, ΞΑΝΑΔΩΣΕ’ ΔΙΑΒΑΣΕ Χ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΑΝ Χ MOD 2 = 0 TOTE ΓΡΑΨΕ ‘Ο ’,Χ,’ ΕΙΝΑΙ ΑΡΤΙΟΣ’ ΑΛΛΙΩΣ ΓΡΑΨΕ ‘Ο ’,Χ,’ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΤΤΟΣ’ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Σημαντική παρατήρηση !!! Αν έχουμε έναν ακέραιο αριθμό με ν ψηφία ίσως χρειαστεί να

απομονώσουμε κάποιο από τα ψηφία του. Αυτό προκύπτει με κατάλληλες ακέραιες διαιρέσεις ή εύρεση υπολοίπων. Ας δούμε κάποιες τυπικές περιπτώσεις στον παρακάτω πίνακα.

Πλήθος Ψηφίων αριθμού Ζητούμενο ψηφίο Έκφραση

Τριψήφιος 1ο Ψ1 χ div 100 2ο Ψ2 χ mod 100 div 10 3ο Ψ3 χ mod 10

53

Πενταψήφιος 1ο Ψ1 χ div 10000 3ο Ψ3 χ mod 1000 div 100 4ο Ψ4 χ mod 100 div 10 5ο Ψ5 χ mod 10

Με παρόμοιο τρόπο βρίσκουμε οποιοδήποτε ψηφίο ενός αριθμού. 3.6 Μια εταιρεία τηλεπικοινωνιών γιορτάζει 5 χρόνια στην αγορά και γι’ αυτό κάνει ειδικές χρεώσεις στους συνδρομητές που ο αριθμός τους τελειώνει σε 5 ανάλογα με τον χρόνο ομιλίας.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΧΡΕΩΣΕΙΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΩΝ Χρόνος ≤ 60 λ 0,12 € / λ

60 λ < Χρόνος ≤ 240 λ 0,10 € / λ Επιπλέον από 240 λ 0,05 € / λ

Για τον υπολογισμό χρησιμοποιείται η πολιτική της κλιμακωτής χρέωσης. Δείτε ένα παράδειγμα : Συνδρομητής που το τηλέφωνο του λήγει σε 5 και μίλησε 275 λεπτά, θα χρεωθεί ως εξής : Χρέωση = 60*0,12 + (240 – 60)*0,10 + (275 – 240)*0,05. Τελικά θα εμφανίζει το όνομα και τη χρέωση του συνδρομητή. ( Να γίνει έλεγχος δεδομένων για το χρόνο ομιλίας ). Αλγόριθμος Τελεκομ Εμφάνισε ‘ Δώσε όνομα ’ Διάβασε Όνομα Εμφάνισε ‘ Δώσε αριθμό τηλεφώνου ‘ Διάβασε αρ Εμφάνισε ‘ Δώσε λεπτά ομιλίας ‘ Διάβασε χ Αν χ < 0 τότε Εμφάνισε ‘ Λάθος χρόνος ’ Διάβασε χ Τέλος_αν Τελ_ψηφ αρ mod 10 Αν Τελ_ψηφ = 5 τότε Αν χ <= 60 τότε ! εμφωλευμένη δομή επιλογής χρέωση χ*0,12 Αλλιώς_αν χ <= 240 τότε χρέωση 60*0,12 + (χ – 60)*0,10 αλλιώς χρέωση 60*0,12 + (240 – 60)*0,10 + (χ – 240)*0,05 Τέλος_αν Εμφάνισε ‘ Ο ‘,Όνομα,’ θα πληρώσει ‘,χρέωση , ‘Συγχαρητήρια !!!’ Αλλιώς Εμφάνισε ‘ Δεν ανήκετε στην κατηγορία που δικαιούται έκπτωση’ Τέλος_αν Τέλος Τελεκομ

54

3.7 Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος. Συμπληρώστε τον πίνακα που βρίσκεται δίπλα για Χ = 4, Χ = -5 , Χ = 9 και στη συνέχεια βρείτε τι εμφανίζει ;

Αλγόριθμος 1η Περίπτωση 2η Περίπτωση 3η Περίπτωση Αλγόριθμος Ασκηση_3_8 Διάβασε Χ Αν Χ > 0 Τότε Υ Χ – 2 Χ Υ + 5 Αλλιως Υ Χ^2 + 5 Τέλος_αν Αν Υ > 12 Τότε Εμφάνισε Χ,Υ Τέλος_αν Τέλος_Ασκηση_3_8

Αλγόριθμος 1η Περίπτωση 2η Περίπτωση 3η Περίπτωση

Αλγόριθμος Ασκηση_3_8 Διάβασε Χ Αν Χ > 0 Τότε Υ Χ – 2 Χ Υ + 5 Αλλιως Υ Χ^2 + 5 Τέλος_αν Αν Υ > 12 Τότε Εμφάνισε Χ,Υ Τέλος_αν Τέλος_Ασκηση_3_8

- Χ = 4

4 > 0 Αληθής Υ = 2 Χ = 7

- - -

2 > 12 Ψευδής - - -

Στην 1η περίπτωση ο αλγόριθμος δεν εμφανίζει τίποτα διότι Υ = 2 < 12 ενώ οι μεταβλητές Χ, Υ έχουν τις τιμές Χ = 7 και Υ = 2.



- - Χ = 4 Χ = -5

4 > 0 Αληθής -5 >0 Ψευδής Υ = 2 - Χ = 7 -

- -5 <=0 Αληθής - Υ = 27 - -

2 > 12 Ψευδής 27>12 Αληθής - -5 , 27 - - - -

Στη 2η περίπτωση ο αλγόριθμος εμφανίζει -5 , 27 διότι Υ = 27 > 12 ενώ οι μεταβλητές Χ, Υ έχουν τις τιμές Χ = -5 και Υ = 27.

55



- - - Χ = 4 Χ = -5 Χ = 9

4 > 0 Αληθής -5 >0 Ψευδής 9>0 Αληθής Υ = 2 - Υ = 7 Χ = 7 - Χ = 12

- -5 <=0 Αληθής - - Υ = 27 - - - -

2 > 12 Ψευδής 27>12 Αληθής 7 > 12 Ψευδής - -5 , 27 - - - - - - -

Στην 3η περίπτωση ο αλγόριθμος δεν εμφανίζει τίποτα διότι Υ = 7 < 12 ενώ οι μεταβλητές Χ, Υ έχουν τις τιμές Χ = 12 και Υ = 7.

56

Δ. Θέματα για λύση 1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 3.8 Για καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις σημειώστε Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ). α. Η συνθήκη που ελέγχεται σε μια τυπική δομή επιλογής μπορεί να πάρει περισσότερες από 2 διαφορετικές τιμές. β. Με τη δομή επιλογής δίνεται η δυνατότητα σε έναν αλγόριθμο, να ικανοποιηθεί το

κριτήριο της καθοριστικότητας γ. Η αποτελεσματικότητα αλγορίθμου καθορίζει ότι κάθε εντολή πρέπει να μπορεί να

εκτελεστεί χωρίς καμία αμφιβολία.

δ. Όταν δύο λογικές συνθήκες έχουν την ίδια τιμή, τότε η διάζευξη τους είναι πάντα αληθής.

ε. Οι διαδικασίες των πολλαπλών επιλογών εφαρμόζονται και στην περίπτωση που

εκτελούνται διαφορετικές ενέργειες με βάση των αριθμό των τιμών μιας μεταβλητής.

3.9 Για καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις σημειώστε Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ). α. Η σύγκριση Αληθής <> Ψευδής είναι λανθασμένη. β. Με την εντολή Αν Χ div 2 = 0 ελέγχουμε αν ένας αριθμός είναι άρτιος. γ. Μια λογική έκφραση μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερους από έναν λογικούς

τελεστές. δ. Αν Α=10 και Β=20 τότε η έκφραση (Α>8 ή Β<20) ή (Α>10 ή Β=10) είναι αληθής. ε. Αν Α=5 και Β=6 τότε η λογική έκφραση (Α>5 ή Α<3) και (Β>5) είναι ψευδής. 3.10 Να μετατραπούν οι παρακάτω λογικές εκφράσεις, σε αντίστοιχες της«ΓΛΩΣΣΑΣ». α. -3 ≤ x ≤ 8 β. y = 10 ή 29 ή 35 γ. x > 5 και x < 28 δ. α > -3 ή β = 2 3.11 Ποιο είναι το αποτέλεσμα της εκτέλεσης των παρακάτω λογικών εκφράσεων όταν Α = –7 και Β = 4 και Γ= Ψευδής. Πρόταση Χ : (Α + Β > -2) Η (ΟΧΙ(Γ)) .................... Πρόταση Υ : ΟΧΙ(ΟΧΙ(ΟΧΙ(Γ Ή Α < 0))) ....................

Πρόταση Ζ : (Β*Α – 28 = 0) Η (ΟΧΙ(Γ)) .................... Χ ΚΑΙ Υ ΚΑΙ Ζ .................... (Χ Η Υ) ΚΑΙ (ΟΧΙ (Ζ)) .................... Ζ Η (Υ Η Χ) ....................

57

3.12 Αν η μεταβλητή Α έχει την τιμή 10, η μεταβλητή Β έχει την τιμή 5 και η μεταβλητή Γ έχει την τιμή 3 ποιες από τις παρακάτω εκφράσεις είναι αληθείς και ποιες ψευδείς. α. ΟΧΙ (Α >Β) β. A > Β ΚΑΙ Α<Γ Η Γ<=Β γ. Α>Β ΚΑΙ (Α<Γ Η Γ<=Β) δ. Α = Β Η (Γ - Β) < 0 ε. (Α > Β ΚΑΙ Γ< Β) Η ( Β <> Γ ΚΑΙ Α< Γ) 3.13 Να γίνει η αντιστοίχιση. Στη στήλη Β περισσεύουν κάποια στοιχεία. 3.14 Να γίνει η αντιστοίχιση. Κάποια στοιχεία της στήλης Β ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν περισσότερες από μια φορές.

Στήλη Α Εντολές αλγορίθμων

Στήλη Β Αλγοριθμικές έννοιες

1. α > β – 1 2. Εκτύπωσε Χ 3. α α + 2 4. α + β /2 5. Διάβασε Σ

α. Δομή Επιλογής β. Δομή Επανάληψης γ. Αριθμητική Έκφραση δ. Μεταβλητή ε. Εντολή Εξόδου ζ. Εντολή Εισόδου η. Λογική έκφραση θ. Εντολή εκχώρησης

Στήλη Α Τιμή

Στήλη Β Τύπος Δεδομένων

1. ‘85’ 2. 15

3. ‘Ψευδής’

4. Αληθής 5. ’34,2’ 6. -345,87

α. Αλφαριθμητικός β. Αριθμητικός (ακέραιος ή πραγματικός) γ. Λογικός

58

3.15 Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος :

Αλγόριθμος Άσκηση φ 7 Διάβασε χ Αν χ>2 τότε ψ φ αλλιώς ψ φ^2 – 3 Τέλος_αν Εμφάνισε ψ Τέλος Άσκηση Να εντοπίσετε :

α. Τους αριθμητικούς τελεστές β. Τις μεταβλητές

γ. Τις σταθερές δ. Τις εντολές εισόδου ε. Τις αριθμητικές εκφράσεις ζ. Τις εντολές εκχώρησης η. Τις λογικές εκφράσεις θ. Τους λογικούς τελεστές ι. Τους συγκριτικούς τελεστές 3.16 Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου : Αν α > 0 τότε

Λ Αληθής Αλλιώς

Λ Ψευδής Τέλος_αν

Να γράψετε στο τετράδιό σας συμπληρωμένη την παρακάτω εντολή εκχώρησης, ώστε να έχει το ίδιο αποτέλεσμα με το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου.

Λ .....

59

2. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ 3.17 Σε τέσσερις διαφορετικές ρίψεις για πρόκριση στην Ολυμπιάδα της Αθήνας ένας αθλητής της σφαιροβολίας πέτυχε τις επιδόσεις a,b,c,d. Να κατασκευάσετε διάγραμμα ροής στο οποίο θα εκτελούνται τα παρακάτω : Α. α. Να διαβάζει τις τιμές των επιδόσεων a,b,c,d β. Να υπολογίζει και να εμφανίζει τη μέση τιμή των παραπάνω επιδόσεων γ. Να εμφανίζει το μήνυμα «Προκρίθηκε», αν η παραπάνω μέση τιμή είναι μεγαλύτερη των 18 μέτρων. Β. Να μετατραπεί το παραπάνω διάγραμμα ροής σε αλγόριθμο. 3.18 Σε τρία διαφορετικά σημεία της πόλης της Χίου στις 9 Ιουλίου 2005 καταγράφηκαν στις 12 το μεσημέρι οι θερμοκρασίες θ1, θ2, θ3. Α. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που: α. Να διαβάζει τις τρεις θερμοκρασίες β. Να υπολογίζει και να εμφανίζει τη μέση τιμή των παραπάνω θερμοκρασιών.

γ. Να εμφανίζει το μήνυμα «Καύσωνας» αν η μέση τιμή είναι μεγαλύτερη των 38 βαθμών Κελσίου.

Β. Να γίνει πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ». 3.19 Μια οικογένεια κατανάλωσε Χ Κwh (κιλοβατώρες) ημερήσιου ρεύματος και Υ Kwh νυχτερινού ρεύματος. Το κόστος ημερήσιου ρεύματος είναι 0,12 € / Kwh και του νυχτερινού 0,06 € / Kwh. Να αναπτύξετε έναν αλγόριθμο ο οποίος: α. Να διαβάζει τα Χ, Υ. β. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το συνολικό κόστος της κατανάλωσης ρεύματος της

οικογένειας. γ. Να εμφανίζει το μήνυμα ‘Υπερβολική Κατανάλωση’, στην περίπτωση που το

συνολικό κόστος είναι μεγαλύτερο από 320 €. 3.20 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο να διαβάζει τρεις αριθμούς και να τυπώνει το μικρότερο και το μεγαλύτερο. Να θεωρήσετε ότι οι αριθμοί είναι διαφορετικοί μεταξύ τους.

60

3. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΤΥΠΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ 3.21 Να γίνει πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα δέχεται έναν ακέραιο αριθμό α. β. Θα ελέγχει αν είναι πολλαπλάσιος του 4 και εμφανίζει κατάλληλο μήνυμα. γ. Σε αντιθετη περίπτωση θα τυπώνει το μήνυμα «Ο αριθμός που δώσατε δεν

διαιρείται με το 4». 3.22 Να γίνει πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα δέχεται έναν πραγματικό αριθμό. β. Θα ελέγχει αν είναι ακέραιος με τη βοήθεια της συνάρτησης Α_Μ(Χ) και θα

εμφανίζει το μήνυμα «Δώσατε ακέραιο». γ. Σε αντιθετη περίπτωση θα τυπώνει το μήνυμα «Ο αριθμός που δώσατε είναι

δεκαδικός». 3.23 Να γίνει αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα ο οποίος : α. Θα διαβάζει έναν αριθμό. β. Στην περίπτωση που αυτός δεν είναι ακέραιος και θετικός θα τυπώνει το μήνυμα

«Παρακαλώ ξαναδώστε» και θα τον ξαναδιαβάζει. γ. Στη συνέχεια θα ελέγχει αν ο αριθμός είναι μεγαλύτερος ή όχι από το 100

τυπώνοντας παράλληλα τα κατάλληλα μηνύματα σε κάθε περίπτωση. 3.24 Να γίνει αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα ο οποίος : α. Θα διαβάζει έναν ακέραιο αριθμό. β. Θα υπολογίζει το τελευταίο του ψηφίο. γ. Στη συνέχεια θα ελέγχει αν αυτό είναι ίσο 5 και θα τυπώνει το μήνυμα

«Συγχαρητήρια κερδίσατε ο αριθμός που διαλέξατε λήγει σε 5» ενώ σε αντιθετη περίπτωση θα τυπώνει το μήνυμα «Ξαναπροσπαθήστε».

3.25 Μια εταιρεία ραδιοταξί χρεώνει τις διαδρομές σύμφωνα με τον ακόλουθο τρόπο. 1.5€ για την κλήση του ταξί. 0.18 €/χλμ για διαδρομές έως και 40 χλμ. Για μεγαλύτερες αποστάσεις το κόστος είναι 0,14 €/χλμ και επιβάρυνση 5 € επιπλεον. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει τη χιλιομετρική απόσταση. β. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τη χρέωση του πελάτη.

61

3.26 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος αρχικά θα διαβάζει δύο αριθμούς που αντιστοιχούν στα ποσοστά του διοξειδίου του άνθρακα και του αζώτου μίας ημέρας, όπως έχουν καταγραφεί στα ειδικά μηχανήματα καταγραφής στην ατμόσφαιρα της πόλης. Στη συνέχεια να εκτυπώνει ότι η ατμόσφαιρα είναι «καθαρή», αν το ποσοστό του διοξειδίου του άνθρακα είναι κάτω από 0.35, ή να εκτυπώνει «μολυσμένη» στην αντίθετη περίπτωση. Επίσης να εκτυπώνει «διαυγής»,αν το άζωτο είναι κάτω από 0.17, αλλιώς να εκτυπώνει «αδιαυγής». 4. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ 3.27 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο θα διαβάζει ένα μήνα και θα εμφανίζει την εποχή στη οποία ανήκει. Ο μήνας θα πρέπει να δίνεται με τα 3 πρώτα γράμματα εκτός από τον Ιούνιο και Ιούλιο που πρέπει να δίνονται τα 4 πρώτα. Σε περίπτωση που ο μήνας δοθεί λάθος θα τυπώνεται μήνυμα «Λάθος μήνας». 3.28 Να γράψετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει έναν ακέραιο αριθμό μεταξύ 1 και 999 και θα εμφανίζει αντίστοιχο μήνυμα αν ο αριθμός είναι μονοψήφιος, διψήφιος ή τριψήφιος. 3.29 Να αναπτυχθεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει το μέσο όρο ενός μαθητή κατά την περασμένη σχολική χρονιά και θα εκτυπώνει το αντίστοιχο μήνυμα σύμφωνα με τα ακόλουθα: Αν ο βαθμός είναι μικρότερος από 9,5 ο μαθητής απορρίπτεται στο μάθημα, αν είναι μεγαλύτερος ή ίσος από 9,5 και μικρότερος από 13 τότε ο χαρακτηρισμός του μαθητή είναι "Σχεδόν καλά", αν είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 13 έως 16 ο χαρακτηρισμός είναι "Καλά", αν είναι μικρότερος του 18 "Πολύ καλά", ενώ τέλος αν ο μέσος όρος είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 18 ο χαρακτηρισμός είναι "Άριστα" 3.30 Να γραφεί αλγόριθμος που θα υπολογίζει την τιμή της παρακάτω συνάρτησης.

3.31 Σε ένα κατάστημα τα προϊόντα έχουν εκπτώσεις ανάλογα με τον κωδικό τους:

Κωδικός Προιόντος Έκπτωση Α1 10% Α2 15% Α3 20% Α4 25%

Να κατασκευαστεί διάγραμμα ροής το οποίο θα διαβάζει τον κωδικό (ΚΑ) και την τιμή (ΤΜ) ενός προϊόντος και να υπολογίζει την τιμή του μετά την έκπτωση (ΤΕ). Στην περίπτωση όπου δοθεί κωδικός διαφορετικός από τους παραπάνω θα τυπώνεται το μήνυμα : «Ανύπαρκτος κωδικός προϊόντος» και θα ζητιέται εκ νέου. Στη συνέχεια κατασκευάστε τον αντίστοιχο αλγόριθμο.

ηµσυν

− <

= + = − >

3 5 , 0

( ) (5 6) , 0

2 6 , 0

x x

f x x x

x x x

62

3.32 Ο παρακάτω πίνακας δείχνει το συντελεστή επιδόματος επί του βασικού μισθού, που παίρνει ένας δημόσιος υπάλληλος ανάλογα με τα χρόνια στην υπηρεσία.

Έτη υπηρεσίας Συντελεστής < 5 0.05 >=5 και < 10 0.1 >= 10 0.15

Να γραφεί αλγόριθμος που για έναν υπάλληλο :

α. Θα διαβάζει ονοματεπώνυμο, βασικό μισθό και έτη υπηρεσίας

β. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το όνομα του υπαλλήλου και το συνολικό μισθό μαζί

με το επίδομα.

π.χ : ένας υπάλληλος με 12 χρόνια υπηρεσίας και βασικό μισθό 850 € θα παίρνει : 850 + 0.15*850 €

3.33 Το επίδομα παιδιών για μια οικογένεια δίνεται με βάση τον παρακάτω πίνακα :

Αριθμός παιδιών Επίδομα ανά παιδί 1 30 €

2-3 40 € 4 και άνω 50 €

Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει τον αριθμό των παιδιών μιας οικογένειας , θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το επίδομα που δικαιούται. 3.34 Η χρέωση στους λογαριασμούς του ΟΤΕ υπολογίζεται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα :

Πάγιο 3 €

Αστικές Μονάδες 0.044 €/μονάδα

Υπεραστικές Μονάδες (κλιμακωτή χρέωση)

0 – 200 0.053 €/μονάδα 201 – 400 0.041 €/μονάδα 401 – 0.029 €/μονάδα

ΦΠΑ (επί του συνόλου) : 15% Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει τις αστικές και τις υπεραστικές μονάδες και θα εμφανίζει τη χρέωση του συνδρομητή. 3.35 Η χρέωση των συνδρομητών μιας εταιρίας σταθερής τηλεφωνίας γίνεται κλιμακωτά σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα :

Πάγιο 15 € Αστικές Μονάδες 0,030 € / Μονάδα

Υπεραστικές Μονάδες 0 – 150 0,045 € / Μονάδα 151 – 500 0,039 € / Μονάδα 501 και άνω 0,033 € / Μονάδα

Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει όνομα συνδρομητή, αστικές και υπεραστικές μονάδες. β. Θα υπολογίζει το ποσό του λογαριασμού.

63

γ. Θα προσαυξάνει με 4% τέλος συνδρομητών. δ. Θα εμφανίζει το τελικό ποσό που θα πληρώσει. 5. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΝΤΟΛΩΝ 3.36 Να γραφεί αλγόριθμος που θα διαβάζει 3 αριθμούς α,β,γ και αν αβγ > 0 τότε θα τυπώνει το άθροισμα Σ = α + β + γ, ενώ αν αβγ 0 τότε θα τυπώνει το άθροισμα Σ = αν + βν + γν όπου η σταθερά ν θα ζητείται από το χρήστη. Θα πρέπει να γίνεται έλεγχος δεδομένων για το ν το οποίο πρέπει να είναι αριθμός θετικός. Να γράψετε και το αντίστοιχο διάγραμμα ροής.

3.37 Να γραφεί αλγόριθμος που θα λύνει την εξίσωση αx + β = 0 για τις διάφορες τιμές των πραγματικών αριθμών α και β.

3.38 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο θα λύνει τη δευτεροβάθμια εξίσωση αx2 + βx + γ = 0 , όπου α,β,γ πραγματικοί και δίνονται από το πληκτρολόγιο.

3.39 Σε κάποια εξεταστική δοκιμασία ένα γραπτό αξιολογείται από δύο βαθμολογητές στη βαθμολογική κλίμακα [0, 100]. Αν η διαφορά μεταξύ των βαθμολογιών του α΄ και του β΄ βαθμολογητή είναι μικρότερη ή ίση των 20 μονάδων της παραπάνω κλίμακας, ο τελικός βαθμός είναι ο μέσος όρος των δύο βαθμολογιών. Αν η διαφορά μεταξύ των βαθμολογιών του α΄ και του β΄ βαθμολογητή είναι μεγαλύτερη από 20 μονάδες, το γραπτό δίνεται για αναβαθμολόγηση σε τρίτο βαθμολογητή. Ο τελικός βαθμός του γραπτού προκύπτει τότε από τον μέσο όρο των τριών βαθμολογιών. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος, αφού ελέγξει την εγκυρότητα των βαθμών στην βαθμολογική κλίμακα [0, 100], να υλοποιεί την παραπάνω διαδικασία εξαγωγής τελικού βαθμού και να εμφανίζει τον τελικό βαθμό του γραπτού στην εικοσαβάθμια κλίμακα. Να γίνεται έλεγχος για την ορθότητα των δεδομένων, κάθε φορά που εισάγεται ένας βαθμός. 3.40 Για κάθε υπάλληλο δίνονται: ο μηνιαίος βασικός μισθός και ο αριθμός των παιδιών του. Δεχόμαστε ότι ο υπάλληλος μπορεί να έχει μέχρι και 8 παιδιά και ότι ο μηνιαίος βασικός μισθός του κυμαίνεται από 600 μέχρι και 1300 €. Οι συνολικές αποδοχές του υπολογίζονται ως το άθροισμα του μηνιαίου βασικού μισθού και του οικογενειακού επιδόματός του. Το οικογενειακό επίδομα υπολογίζεται ως εξής:30 € για κάθε παιδί μέχρι και τρία παιδιά, και 40 € για κάθε παιδί πέραν των τριών (4ο , 5ο , 6ο κ.τ.λ.). α. Να προσδιορίσετε τις μεταβλητές που θα χρησιμοποιήσετε και να δηλώσετε τον

τύπο των δεδομένων που αντιστοιχούν σ' αυτές. β. Να γράψετε Πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ», το οποίο :

1. Εισάγει τα κατάλληλα δεδομένα και ελέγχει την ορθή καταχώριση τους

2. Υπολογίζει και εμφανίζει το οικογενειακό επίδομα και

3. Υπολογίζει και εμφανίζει τις συνολικές αποδοχές του υπαλλήλου

≤

64

3.41 Στο κέντρο εκπαίδευσης Πυροβολικού υπάρχει η πρόθεση να δημιουργηθούν δύο ειδικές πυροβολαρχίες. Η Α πυροβολαρχία Θα αποτελείται από νεοσύλλεκτους πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ηλικίας από 24 έως και 28 χρόνων. Η Β πυροβολαρχία θα αποτελείται από νεοσύλλεκτους απόφοιτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ηλικίας από 18 έως και 24 χρόνων. Οι υπόλοιποι νεοσύλλεκτοι δεν κατατάσσονται σε καμία από αυτές τις πυροβολαρχίες. Να αναπτύξετε Πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο: α. Διαβάζει το ονοματεπώνυμο, την ηλικία και έναν αριθμό που καθορίζει το επίπεδο

σπουδών του νεοσύλλεκτου και παίρνει τιμές από 1 έως 3. (1:τριτοβάθμια εκπαίδευση, 2: δευτεροβάθμια εκπαίδευση, 3: κάθε άλλη περίπτωση)

β. Εκτυπώνει: Το ονοματεπώνυμο του νεοσύλλεκτου και το όνομα της πυροβολαρχίας

(Α ή Β), εφόσον ο νεοσύλλεκτος κατατάσσεται σε μία από αυτές. 3.42 Να αναπτύξετε αλγόριθμο που θα υλοποιεί τη λειτουργία ενός αυτόματου τυποποιητή μπισκότων της εταιρίας «Γεύση Α.Ε.». Ο έλεγχος γίνεται με βάση τα εξής κριτήρια. Για κάθε μπισκότο που εισάγεται, διαβάζεται η τιμή του βάρους του και η διάμετρος του. Το μπισκότο κατατάσσεται ανάλογα με το βάρος και τη διάμετρο του ως εξής: Αν 12 < Βάρος < 15 και 5 < Διάμετρος < 6, τότε τυπώνεται το μήνυμα "Προς συσκευασία α’ ποιότητας" . Αν 10 < Βάρος < 12 τότε, ανεξαρτήτως διαμέτρου, τυπώνεται το μήνυμα "Προς συσκευασία β’ ποιότητας". Σε κάθε άλλη περίπτωση τυπώνεται το μήνυμα «Μπισκότα για σκύλους» 3.43 Ένας ασθενής ασφαλισμένος σε κάποιο ταμείο πληρώνει για τα φάρμακα του συμμετοχή σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.

Ταμείο Ασφάλισης Ποσό Ποσοστό Συμμετοχής

ΙΚΑ <100€ 15% >= 100 € 20%

ΟΑΕΕ <200 € Δωρεάν >=200 € 30%

Να γίνει Πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα διαβάζει το ταμείο ασφάλισης κάνοντας έλεγχο ορθότητας ώστε να είναι μόνο

ΟΑΕΕ ή ΙΚΑ. β. Θα διαβάσει το ποσό που κόστισαν τα φάρμακα. γ. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το ποσό συμμετοχής που πρέπει να πληρώσει ο

ασθενής. 3.44 Από την Α γυμνασίου γνωρίζουμε ότι ένας φυσικός αριθμός διαιρείται με το 9 αν το άθροισμα των ψηφίων του διαιρείται με το 9. Να γίνει πρόγραμμα το οποίο : α. Θα διαβάζει έναν τριψήφιο ακέραιο κάνοντας έλεγχο ορθότητας. β. Θα υπολογίζει τα 3 ψηφία από τα οποία αποτελείται ο αριθμός καθώς και το

αθροισμα τους.

65

γ. Θα εμφανίζει το μήνυμα « Αριθμός Πολλαπλάσιος του 9 » σε περίπτωση που ο αριθμός διαιρείται με το 9.

3.45 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα λύνει με τη μέθοδο οριζουσών το σύστημα :

' ' '

ax by c

a x b y c

+ =

+ =

Υπενθυμίζεται ότι ' '' '

a bD ab ba

a b= = − , ' '

' '

c bDx cb bc

c b= = − , ' '

' '

a cDy ac ca

a c= = − και αν

0D ≠ τότε ,Dx Dy

x yD D

= = ενώ αν 0D Dx Dy= = = τότε το σύστημα έχει άπειρες λύσεις και

αν 0D = και 0Dx ≠ ή 0Dy ≠ τότε το σύστημα είναι αδύνατο. 3.46 Σε μια χώρα της ευρωπαϊκής ένωσης, η φοίτηση ενός μαθητή χαρακτηρίζεται «επαρκής» αν το σύνολο των απουσιών του κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους δεν ξεπερνά τις 50 ή αν δεν υπερβαίνει τις 100 από τις οποίες οι πάνω από τις 50 είναι δικαιολογημένες. Σε κάθε άλλη περίπτωση η φοίτηση χαρακτηρίζεται «ανεπαρκής». Να γράψετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα κάνει τα παρακάτω: α. Θα διαβάζει τις δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες απουσίες ενός από τους

μαθητές στη διάρκεια ενός διδακτικού έτους. β. Θα εμφανίζει το κατάλληλο μήνυμα ανάλογα με το αν η φοίτηση του μαθητή είναι

επαρκής ή ανεπαρκής. 3.47 Ο ιδιοκτήτης ενός καταστήματος αποφάσισε να υπολογίζει το μηνιαίο κέρδος του με τη βοήθεια του Η/Υ. Γι’ αυτό ζήτησε από ένα φίλο του που ασχολείται με τον προγραμματισμό να φτιάξει ένα πρόγραμμα που θα εκτελεί τα παρακάτω. α. Τμήμα δήλωσης σταθερών που θα περιέχει τα εξής δεδομένα : Ενοίκιο 450 € ,

Πάγια έξοδα (ΔΕΗ , Ύδρευση κ.λ.π.) 120 € , Μισθοί Υπαλλήλων 800 € , καθώς επίσης και τμήμα δήλωσης μεταβλητών.

β. Θα διαβάζει από το πληκτρολόγιο τις μηνιαίες εισπράξεις, καθώς επίσης και τα

διάφορα έξοδα.

γ. Θα υπολογίζει τα συνολικά έξοδα και θα τα εμφανίζει, καθώς επίσης και το καθαρό κέρδος (ή ζημιά).

δ. Αν η επιχείρηση είναι επικερδής θα εμφανίζει το μήνυμα «Κερδοφόρος μήνας», ενώ

αν είχε ζημιά θα εμφανίζει το μήνυμα «Παρουσιάστηκε Ζημιά». Σημειώνεται ότι σαν ζημιά θεωρούμε το γεγονός να παρουσιαστεί αρνητικό κέρδος κατά τη διάρκεια του μήνα που μελετούμε.

3.48 Με το νέο σύστημα πληρωμής των εισιτηρίων του μετρό, οι επιβάτες των συρμών έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν το αντίτιμο με ειδική μαγνητική κάρτα. Υποθέστε ότι υπάρχει μηχάνημα το οποίο διαθέτει είσοδο για την κάρτα και δίνει τη δυνατότητα επιλογής ζώνης μεταφοράς. Το μηχάνημα διαβάζει από την κάρτα το υπόλοιπο των χρημάτων και

66

το αποθηκεύει σε μία μεταβλητή ΥΠΟΛ και ανάλογα με την επιλογή ζώνης αποθηκεύει (Α), (Β) ή (Γ) σε μια μεταβλητή Ζ. Στις τρεις ζώνες υπάρχει αντίτιμο 1, 2 και 3 € αντίστοιχα. Να αναπτύξετε αλγόριθμο, ο οποίος: α. Ελέγχει τη ζώνη και εκχωρεί στη μεταβλητή Α το αντίτιμο ανάλογα με τη ζώνη

μεταφοράς. β. Ελέγχει την πληρωμή των εισιτηρίων με τον παρακάτω τρόπο. Αν το υπόλοιπο της

κάρτας επαρκεί για την πληρωμή του αντιτίμου αφαιρεί το ποσό αυτό από την κάρτα. Αν η κάρτα δεν έχει υπόλοιπο, το μηχάνημα ειδοποιεί με μήνυμα για το ποσό που πρέπει να πληρωθεί και προτρέπει τον επιβάτη να πάει σε ταμείο. Αν το υπόλοιπο δεν επαρκεί, μηδενίζεται η κάρτα και δίνεται με μήνυμα το ποσό που απομένει να πληρωθεί.

3.49 Μια εταιρεία ταχυμεταφορών «SPEED Α.Ε.» εφαρμόζει για τα έξοδα αποστολής δεμάτων εσωτερικού και εξωτερικού, χρέωση σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα :

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Βάρος σε χγρ. Χρέωση σε € Βάρος σε χγρ. Χρέωση σε €

από 0 έως και 1,500 4,75 από 0 έως και 1,000 5,42 από 1,501 έως και 3,200 6,90 από 1,001 έως και 2,200 8,11 αλλιώς 0,0032 € / γρ. αλλιώς 0,0072 € / γρ.

ΠΡΟΣΟΧΗ (ΟΧΙ ΚΛΙΜΑΚΩΤΗ ΧΡΕΩΣΗ) Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος : α. Να διαβάζει το βάρος του δέματος β. Να διαβάζει τον προορισμό του δέματος. Η τιμή «ΕΣ» δηλώνει προορισμό

εσωτερικού και η τιμή «ΕΞ» δηλώνει προορισμό εξωτερικού. γ. Να υπολογίζει τα έξοδα αποστολής ανάλογα με τον προορισμό και το βάρος δ. Να εμφανίζει το κόστος αποστολής και να ρωτάει αν επιθυμεί ο πελάτης επιπλέον

συσκευασία στο δέμα. Σε θετική περίπτωση θα έχουμε προσαύξηση 4%. ε. Θα εμφανίζεται το τελικό ποσό πληρωμής συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 23%. 3.50 Σε κάποιον διαγωνισμό πρόσληψης το γραπτό ενός υποψηφίου αξιολογήθηκε αρχικά από δυο βαθμολογητές και στη συνέχεια χρειάστηκε αναβαθμολόγηση από τρίτο βαθμολογητή. Ο τελικός βαθμός υπολογίστηκε ως εξής: i. Αν ο βαθμός του τρίτου βαθμολογητή είναι ίσος με το μέσο όρο των βαθμών των δυο πρώτων βαθμολογητών, τότε ο τελικός βαθμός ισούται με τον μέσο όρο. ii. Αν ο βαθμός του τρίτου βαθμολογητή είναι μικρότερος από το μικρότερο βαθμό των δυο πρώτων βαθμολογητών, τότε ο τελικός βαθμός είναι ο ελάχιστος. iii. Διαφορετικά, ο τελικός βαθμός είναι ο μέσος όρος του βαθμού του τρίτου βαθμολογητή με τον πλησιέστερο προς αυτόν βαθμό των δυο πρώτων βαθμολογητών. Να αναπτύξετε αλγόριθμο υπολογισμού του τελικού βαθμού του συγκεκριμένου γραπτού με αναβαθμολόγηση, ο οποίος:

67

α. Να διαβάζει τους βαθμούς του πρώτου, του δευτέρου και του τρίτου βαθμολογητή του γραπτού.

β. Να υπολογίζει και να εκτυπώνει το μεγαλύτερο και το μικρότερο από τους βαθμούς

του πρώτου και του δευτέρου βαθμολογητή. γ. Να υπολογίζει και να εκτυπώνει τον τελικό βαθμό του γραπτού συμφωνά με την

παραπάνω διαδικασία. δ. Να εκτυπώνει στο μήνυμα «Συγχαρητήρια πέρασατε το διαγωνισμό» στην

περίπτωση που ο τελικός βαθμός είναι μεγαλύτερος ή ίσος με το 60%. Παρατήρηση : Θεωρήστε ότι και οι τρεις βαθμοί είναι θετικοί ακέραιοι αριθμοί και δεν απαιτείται έλεγχος των δεδομένων

3.51 Σε ένα 24ώρο DVD SHOP τα καινούρια DVD έχουν κωδικό new και χρεώνονται 1.5 € /ημέρα, ενώ τα παλιότερα έχουν κωδικό old και χρεώνονται 2 € / βδομάδα και 0.80 € / ημέρα καθυστέρησης μετά από τις 3 εβδομάδες. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει τον κωδικό ενός DVD, τις ημέρες της ενοικίασης και θα υπολογίζει τη χρέωση. 3.52 Δίσεκτα είναι τα έτη που διαιρούνται με το 4 αλλά όχι με το 100, καθώς και εκείνα που διαιρούνται με το 400. Να γραφτεί Πρόγραμμα που θα εκτελεί τα παρακάτω: α. Θα εμφανίζει μήνυμα «Δώσε το έτος» και θα διαβάζει το έτος. β. Θα εμφανίζει το μήνυμα «Έτος εκτός ορίων» στην περίπτωση που το έτος είναι

μικρότερο του 0 και μεγαλύτερο του 2100. γ. Σε αντίθετη περίπτωση θα εμφανίζει το μήνυμα «Το έτος ΧΧΧΧ είναι δίσεκτο» στην

περίπτωση που ικανοποίουνται οι συνθήκες της εκφώνησης. 6. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΛΓΟΡΙΘΜΩΝ 3.53 Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου.

διάβασε a b 3 * a + 5 c a – b αν c > b τότε b a αλλιώς a c τέλος_αν εμφάνισε a,b,c Μετά την εκτέλεση του παραπάνω τμήματος αλγορίθμου, ποιες θα είναι οι τιμές των μεταβλητών a, b, c που θα εμφανισθούν, όταν : α. a = 10 β. a = -20 γ. a = 50

68

3.54 Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε κάθε περίπτωση

α. Αν μετά την εκτέλεση του παρακάτω τμήματος αλγόριθμου προκύπτουν α =0 και β = 3, ποιές τιμές θα μπορούσαν να έχουν τα χ και ψ.

Αν (χ mod ψ < χ div ψ) τότε i. χ=7 , ψ=2 α 0 β 0 ii. χ=4 , ψ=3 Αλλιώς α χ div ψ iii. χ=3 , ψ=5 β χ mod ψ Τέλος_αν iv. χ=9 , ψ=3 β. Ποια η λειτουργία του παρακάτω τμήματος αλγορίθμου : Β 10 i. Τυπώνει τον αριθμό που διάβασε διάβασε Α

Β Α ii. Τυπώνει πάντα την απόλυτη τιμή του Αν Α < 0 τότε αριθμού

Β (-1)*Α Τέλος_αν iii. Τυπώνει πάντα 0 Α 0 Εκτύπωσε Β iv. Τυπώνει πάντα 10 3.55 Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος Αλγόριθμος Άσκηση Διάβασε α,β γ β^2 mod α Αν γ > 1 τότε γ α*5 αλλιώς γ γ + α*5 Αν α + γ <= -10 τότε β β + γ α α - γ Αλλιώς_αν α + β <=20 τότε α α + γ Τέλος_αν Τέλος_αν Εμφάνισε β,α,γ Τέλος Άσκηση_1 α. Να κάνετε το αντίστοιχο διάγραμμα ροής.

β. Αν α = 5, β = 6 να κάνετε πίνακα τιμών των μεταβλητών.

γ. Να βρείτε τι θα εμφανίσει.

69

3.56 Να εξηγήσετε τι θα εμφανίσει το παρακάτω τμήμα προγράμματος : Χ 3 Υ –8 Ζ 0 Ω 20 ΑΝ Υ – Χ > 10 ΤΟΤΕ ΑΝ Υ – Χ > 15 ΤΟΤΕ Ζ Χ + Υ + Ω ΑΛΛΙΩΣ Ω Χ*Υ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΑΛΛΙΩΣ ΑΝ Ω – Υ < 7 ΤΟΤΕ Χ 3 – Υ – Ζ ΑΛΛΙΩΣ Ω 5*Χ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΓΡΑΨΕ Χ,Υ,Ζ,Ω 3.57 Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος. Να τον μετατρέψετε σε διάγραμμα ροής και να παρουσιάσετε πινακά τιμών όλων των μεταβλητών καθώς επίσης και πίνακα με τις τιμές που θα εκτυπωθούν. Αλγόριθμος Θέμα_2 α 15 β α^2 γ (α+β) div 2 Αν (γ mod 2 = 0) ή (γ>=25) τότε γ γ - 20 Αν οχι(γ > α) τότε α β mod α αλλιώς γ γ div 2 τέλος_αν αλλιώς α α+ γ γ γ + β Τέλος_αν Εμφάνισε α,β α α div β + γ β β mod γ + α γ γ mod α + β Εμφάνισε α,β,γ Τέλος Θέμα_2

70

7. ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ – ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 3.58 Να γράψεις τις εντολές ψευδογλώσσας για τα παρακάτω α. Αν η Βαθμολογία (Β) είναι μεγαλύτερη από τον Μέσο όρο (ΜΟ) τότε να τυπώνει

“Πολύ καλά”, αν είναι ίση ή μικρότερη του Μέσου όρου μέχρι και 2 μονάδες να τυπώνει “Καλά” και όταν είναι μικρότερη του Μέσου όρου περισσότερο από 2 μονάδες να τυπώνει “Μέτρια”.

β. Αν το τμήμα (ΤΜ) είναι Γ1 και η βαθμολογία (Β) είναι μεγαλύτερη από 15 τότε να

τυπώνει το επώνυμο (ΕΠ). γ. Αν η απάντηση (ΑΠ) δεν είναι Ν ή ν ή Ο ή ο τότε να τυπώνει το μήνυμα “Λάθος

απάντηση…”. δ. Αν ο αριθμός Χ είναι αρνητικός ή το ΕΦ(X)=0 τότε να τυπώνεται το μήνυμα “Λάθος

δεδομένα…”, αλλιώς να υπολογίζεται η παράσταση (Χ^3 + 2*Χ)/(Α_Μ(Χ)*ΕΦ(Χ)). 3.59 Δίνεται ο αλγόριθμος : Αλγόριθμος πίνακας_τιμών διάβασε χ,ω α ω mod 4 αν (3*χ > ω) και (α>=3) τοτε Εμφάνισε ‘περίπτωση 1’ αλλιως αν (α>=χ) ή (οχι(ω - α)>2) τότε εμφάνισε ‘περίπτωση 2’ αλλιως_αν α<χ τότε εμφάνισε ‘περίπτωση 3’ αλλιως εμφάνισε ‘περίπτωση 4’ τελος_αν τέλος_αν Τέλος πίνακας_τιμών Αν χ=2 και ω=15 τότε : α. Να δημιουργήσετε πίνακα τιμών. β. Να τον μετατρέψετε σε διάγραμμα ροής. 3.60 Ο χαρακτηρισμός του ύψους σε σχέση με την ηλικία για τους άνδρες δίνεται από τον παρακάτω πίνακα :

Ηλικία Ύψος Χαρακτηρισμός

έως και 16 έως και 1,40 κοντός – μικρός 1,41 – 1,80 κανονικός – μικρός 1,81 και άνω ψηλός – μικρός

17 και άνω έως 1,70 κοντός – μεγάλος 1,71 – 1,90 κανονικός - μεγάλος 1,91 και άνω ψηλός - μεγάλος

71

Να φτιάξετε αλγόριθμο ο οποίος αφού διαβάσει την ηλικία και το ύψος για έναν άνδρα θα εκτυπώνει τον ανάλογο χαρακτηρισμό. 3.61 Ένα μηχάνημα ΑΤΜ χρεώνει προμήθεια 1/100 του ποσού ανάληψης από κάθε πελάτη που το χρησιμοποιεί. Η ελάχιστη χρέωση όμως είναι 1 € και η μέγιστη είναι 3 €. Να γίνει πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα διαβάζει το υπόλοιπο του λογαριασμού και το ποσό της ανάληψης. β. Θα υπολογίζει το ποσό της κράτησης σύμφωνα με τα δεδομένα της άσκησης. γ. Στην περίπτωση που επαρκεί το υπόλοιπο για τη συναλλαγή, θα τυπώνονται: το

ποσό, η προμήθεια και το νέο υπόλοιπο. δ. Σε αντίθετη περίπτωση θα τυπώνεται το μήνυμα ‘δεν έχετε επαρκές υπόλοιπο’. 3.62 Μια εταιρεία κινητής τηλεφωνίας χρεώνει τους συνδρομητές ακολουθώντας την παρακάτω τιμολογιακή πολιτική.

ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΚΤΥΟΥ 0 <= χρόνος < 60 λεπτά 0,34 € / λεπτό 60 <= χρόνος < 120 λεπτά 0,305 € / λεπτό Αλλιώς 0,001 € / δευτερόλεπτο

Να γράψετε πρόγραμμα το οποίο : α. Θα διαβάζει όνομα συνδρομητή, χρόνο ομιλίας. β. Θα υπολογίζει τις χρεώσεις. γ. Θα προσαυξάνει τη χρέωση με ΦΠΑ 23 %. δ. Θα εμφανίζει όνομα , χρέωση χωρίς ΦΠΑ και πληρωτέο ποσό.

3.63 Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος. Ποιός είναι ο πίνακας τιμών ; Τι θα εκτυπώσει ; Αλγόριθμος Πίνακας_Τιμών1 Χ 2 Υ Χ ^ 2 - 1 Ζ 2 * Χ + Υ - 1 Αν Χ > Υ τότε Υ Ζ mod X

Z X ^ 2 Αλλιώς X Ζ mod Y

Z Y ^ 2 Τέλος_Αν Εκτύπωσε X, Y, Z Τέλος Πίνακας_Τιμών1

72

3.64 Να σχηματίσετε τον πίνακα τιμών του παρακάτω αλγορίθμου. Τί θα εκτυπωθεί; Αλγόριθμος Πίνακας_Τιμών2 α 3 β 1 γ 5 Αν (α mod 2 = 1) ή (β >= 2) τότε γ γ + 2

Αν (γ < β) τότε α α ^ 3 Αλλιώς β 4 * β Τέλος_αν

Τέλος_αν α α mod β β β mod γ γ γ mod α Εκτύπωσε α, β, γ Τέλος Πίνακας_Τιμών2

3.65 Να σχηματίσετε το διάγραμμα ροής του παρακάτω αλγορίθμου Αλγόριθμος Διάγραμμα_Ροής2 Διάβασε τιμή Αν (τιμή <= 0) τότε α_τ1 (-1) * τιμή Αλλιώς

α_τ1 τιμή Τέλος_Αν Εκτύπωσε α_τ1 Τέλος Διάγραμμα_Ροής2

3.66 Να σχηματίσετε το διάγραμμα ροής του παρακάτω αλγορίθμου Αλγόριθμος Διάγραμμα_Ροής3 Διάβασε α Αν (α <= 2) τότε τιμή 15 Αλλιώς_αν (α <= 10) τότε

τιμή 11 Αλλιώς_αν (α <= 20) τότε τιμή 9 Αλλιώς τιμή 5 Τέλος_αν Εκτύπωσε τιμή Τέλος Διάγραμμα_Ροής3

73

3.67 Ο κλιματισμός στα γραφεία μιας εταιρείας διαθέτει 3 αισθητήρες και ενεργοποιείται μόνο αν ο μέσος όρος των θερμοκρασιών στα 3 σημεία είναι μικρότερος από 8oC ή αν σε κάποιο από τα τρία σημεία είναι μικρότερο από 4 oC. Να αναπτυχθεί αλγόριθμος που θα εκτυπώνει αν πρέπει να ενεργοποιηθεί ο κλιματισμός ή όχι 3.68 Να αναπτυχθεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει έναν αριθμό x και θα υπολογίζει

και θα εκτυπώνει την τιμή της ακόλουθης συνάρτησης ( )2

3 5( )

1

xf x

x

+=

−. Να γίνουν οι

απαραίτητες ενέργειες ώστε ο αλγόριθμος να μην παραβιάζει το κριτήριο της καθοριστικότητας. 3.69 Μια ιδιωτική εταιρεία αποφάσισε να εφαρμόσει ενιαία πολιτική στη μισθοδοσία του προσωπικού της. Έτσι, ο βασικός μισθός είναι 1200 €. Για τους αποφοίτους ΑΕΙ/ΤΕΙ υπάρχει επίδομα 20% ενώ αν κάποιος διαθέτει μεταπτυχιακό τίτλο τότε το επίδομα σπουδών γίνεται 29%. Επιπρόσθετα, κάθε υπάλληλος λαμβάνει χρονοεπίδομα 15% επί του βασικού μισθού αν βρίσκεται μέχρι και 5 χρόνια στην εταιρεία, 25% αν βρίσκεται μέχρι και 15 χρόνια ενώ 35% αν εργάζεται περισσότερα από 15 χρόνια στην εταιρεία. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που θα διαβάζει το όνομα του μισθωτού, το επίπεδο σπουδών (1. βασική εκπαίδευση, 2. ΑΕΙ/ΤΕΙ και 3. Μεταπτυχιακές σπουδές) καθώς και τα έτη υπηρεσίας και στη συνέχεια να υπολογίζει και να εκτυπώνει τις μηνιαίες αποδοχές του

3.70 Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος σε φυσική γλώσσα κατά βήματα. Να μετατραπεί σε ισοδύναμο αλγόριθμο, πρόγραμμα και διάγραμμα ροής. Αλγόριθμος : Ασκηση_μετατροπής Είσοδος : ακέραιοι αριθμοί α,β Έξοδος : ακέραιοι αριθμοι α,γ Βήμα 1ο : θέσε γ = (α+β) div 3 Βήμα 2ο : αν γ > 2 τότε πήγαινε στο βήμα 3 αλλιώς πήγαινε στο 6 Βήμα 3ο : θέσε α = α - γ Βήμα 4ο : τύπωσε το γ Βήμα 5ο : πήγαινε στο βήμα 7 Βήμα 6ο : τύπωσε το μήνυμα ‘Λάθος’ Βήμα 7ο : τύπωσε το α


ΔΟΜΗ

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

77

Κεφάλαιο 4ο – ∆οµή Επανάληψης Α. Θεωρία 4.1 Η Δομή Επανάληψης Μέχρι στιγμής κάθε εντολή που χρησιμοποιήσαμε, εκτελέστηκε το πολύ μία φορά. Η δομή επανάληψης χρησιμοποιείται όταν θέλουμε μια ομάδα εντολών να εκτελεστεί περισσότερες από μία φορές. Σε κάποιες περιπτώσεις γνωρίζουμε και καθορίζουμε τον ακριβή αριθμό επαναλήψεων που επιθυμούμε, ενώ σε κάποιες άλλες η τιμή μιας συνθήκης είναι εκείνη που θα αποφασίσει για το πλήθος των επαναλήψεων. Η δομή επανάληψης σε όλες σχεδόν τις σύγχρονες γλώσσες προγραμματισμού υλοποιείται με τη χρήση των παρακάτω εντολών : α. Όσο ... Επανάλαβε β. Αρχη_επανάληψης ... Μέχρις_ότου γ. Για ... από ... μέχρι ... με βημα .... . Οι παραπάνω εντολές παρουσιάζουν ομοιότητες αλλά και διαφορές τις οποίες θα μελετήσουμε αναλυτικά παρακάτω. Αναφέρουμε ότι το τμήμα εντολών που περιέχεται σε μια εντολή επανάληψης ονομάζεται Βρόχος. 4.1.1 Η εντολή Όσο ... Επανάλαβε

Σύνταξη : Όσο <Συνθήκη> Επανάλαβε ... Εντολές ... Τέλος_επανάληψης Χαρακτηριστικά :

Οι εντολές του βρόχου εκτελούνται μια επιπλέον φορά όσο η συνθήκη που ελέγχεται παραμένει αληθής. Μόλις αυτή γίνει ψευδής ο αλγόριθμος συνεχίζει αμέσως μετά το Τέλος_επανάληψης.

Τη στιγμή που γίνεται ο έλεγχος της συνθήκης για πρώτη φορά, αν αυτή

βρεθεί ψευδής τότε δεν εκτελείται καμία επανάληψη.

Αν η συνθήκη βρέθηκε για μια φορά αληθής και δεν γίνει ποτέ ψευδής τότε η επανάληψη θα εκτελεστεί άπειρες φορές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε κάνει λάθος, παραβιάζεται το κριτήριο της περατότητας και η διαδικασία ονομάζεται ατέρμονας βρόχος.

Συνεπώς μια επανάληψη με Όσο μπορεί να εκτελεστεί από 0 έως φορές.

∞

78

Σε διάγραμμα ροής η εντολή Όσο αναπαρίσταται ως εξής :

4.1.2 Η εντολή ... Μέχρις_οτου

Σύνταξη : Αρχή_επανάληψης ... Εντολές ... Μέχρις_ότου <Συνθήκη> Χαρακτηριστικά :

Οι εντολές του βρόχου εκτελούνται χωρίς έλεγχο της συνθήκης για την πρώτη φορά. Όσο η συνθήκη που ελέγχεται παραμένει ψευδής η επανάληψη συνεχίζεται. Μόλις γίνει αληθής ο αλγόριθμος συνεχίζει αμέσως μετά το Μέχρις_ότου. Αν η συνθήκη βρέθηκε για μια φορά ψευδής και δεν γίνει ποτέ αληθής τότε η επανάληψη θα εκτελεστεί άπειρες φορές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε κάνει λάθος και ο βρόχος ονομάζεται ξανά ατέρμονας βρόχος. Συνεπώς η μια επανάληψη με ... Μέχρις ότου, μπορεί να εκτελεστεί από 1 έως ∞ φορές.

Σε διάγραμμα ροής η εντολή Μεχρις_ότου αναπαρίσταται ως εξής :

79

Ομοιότητες και διαφορές των δύο παραπάνω εντολών !!! Και οι δύο χρησιμοποιούνται όταν δε γνωρίζουμε το πλήθος επαναλήψεων που θα εκτελεστούν.

Και στις δύο εντολές η συνθήκη πρέπει με κάποιο τρόπο να αλλάζει τιμή πριν από το τέλος επανάληψης για να αποφεύγονται οι ατέρμονες βρόχοι.

Στην πρώτη οι εντολές εκτελούνται όταν η συνθήκη είναι αληθής, ενώ στη

δεύτερη όταν είναι ψευδής. Στην πρώτη μπορεί να μην έχουμε καμία επανάληψη ενώ στη δεύτερη θα

έχουμε τουλάχιστον μια. Αν θέλουμε να μετατρέψουμε μια επανάληψη από τη μια εντολή στην άλλη

τότε η συνθήκη της μίας θα είναι το συμπλήρωμα της άλλης. Δηλαδή : Αν στην Όσο έχω Χ > 0 τότε στη μέχρις_ότου θα γίνει Χ <= 0.

Στην πρώτη ο έλεγχος της συνθήκης γίνεται στην αρχή ενώ στη δεύτερη στο τέλος του βρόχου. Σημαντική παρατήρηση !!! Στις δύο παραπάνω εντολές πολλές φορές όταν θέλουμε να ελέγξουμε το πλήθος των επαναλήψεων καθορίζουμε μια τιμή η οποία τερματίζει το βρόχο. Αυτή η τιμή ονομάζεται τιμή φρουρός. Για παράδειγμα : Όσο χ <> 999 επανάλαβε. Τιμή φρουρός είναι το 999. Μόλις δώσουμε την τιμή χ = 999 τότε δεν εκτελείται άλλη επανάληψη. Ισοδύναμα θα είχαμε : μέχρις_ότου χ = 999.

80

Σημαντική παρατήρηση (Έλεγχος ορθότητας δεδομένων) !!! Στο προηγούμενο κεφάλαιο μελετήσαμε μια μέθοδο ελέγχου ορθότητας δεδομένων (Βλ. λυμένο θέμα 3.5). Εδώ θα δούμε την πλήρη και πιο σωστή μέθοδο με χρήση των δύο παραπάνω εντολών. Ένα παράδειγμα θα βοηθήσει καλύτερα. Θεωρούμε ότι ένας αλγόριθμος ζητάει εισαγωγή του βαθμού ενός μαθητή

στην κλίμακα [0,100] και δεν επιτρέπεται η εισαγωγή άλλων τιμών. ... ... Αρχή_επανάληψης Διάβασε Β Διάβασε Β Όσο (Β < 0) ή (Β > 100) επανάλαβε Μέχρις_ότου (Β >=0) και (Β<=100) Εμφάνισε ‘ Έδωσες λάθος ‘ ... Διάβασε Β Τέλος_επανάληψης

...

Παρατηρήστε τις συνθήκες στα δύο παραδείγματα. Η μια είναι το συμπλήρωμα της άλλης.

Η Μεχρις_ότου είναι καλύτερη γιατί δεν χρειάζεται εισαγωγή αρχικής τιμής πριν από την επανάληψη. Η Όσο μας δίνει τη δυνατότητα να τυπώσουμε μήνυμα λάθους. Πάντως και με τους δύο παραπάνω τρόπους, ο αλγόριθμος δεν θα συνεχίσει αν δε δοθούν σωστές τιμές για το βαθμό. Αν τώρα πρόκειται να δεχτούμε μόνο διακεκριμένο πλήθος τιμών τότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την Μέχρις_ότου ως εξής : Υποθέτουμε οτι διαβάζουμε απαντήσεις μιας ερώτησεις που παίρνει τιμές «Σ» ή «Λ» ή «ΔΞ». Ο έλεγχος ορθότητας επιτυγχάνεται με τις παρακάτω εντολές : ... Αρχή_επανάληψης Διάβασε απ α’ τρόπος Μέχρις_ότου (απ=’Σ’) ή (απ=’Λ’) ή (απ=’ΔΞ’)

Διάβασε απ

Οσο (απ<>’Σ’) και (απ<>’Λ’) και (απ<>’ΔΞ’) επανάλαβε β’ τρόπος Γράψε ‘Έδωσες λάθος δεδομένα’ Διάβασε απ Τέλος_επανάληψης

4.1.3 Η εντολή Για ... από ... μέχρι ... με_βήμα ...

Αυτή η εντολή διαφοροποιείται αρκετά από τις δύο προηγούμενες. Κατά κανόνα χρησιμοποιείται όταν το πλήθος των επαναλήψεων είναι γνωστό. Ας δούμε τη σύνταξη της εντολής. Για <Μεταβλητή> από <αρχική τιμή> μέχρι <τελική τιμή> με_βήμα <τιμή> ... Εντολές ... Τέλος_επανάληψης

81

Δίνουμε το παρακάτω παράδειγμα μέσα από το οποίο θα γίνει πιο κατανοητή η λειτουργία της εντολής. Για Χ από 2 μέχρι 7 με_βήμα 2 ... Εντολές ... Τέλος_επανάληψης Οι παραπάνω εντολές που περιέχονται στο βρόχο θα εκτελεστούν όταν η μεταβλητή Χ πάρει τις τιμές 2 , 4 και 6 (3 επαναλήψεις). Δηλαδή αρχική τιμή είναι το 2 και στη συνέχεια το βήμα αυξάνει κατά 2 κάθε φορά που φτάνουμε στο Τέλος_επανάληψης χωρίς ποτέ να υπερβούμε την τελική τιμή 7. Πρέπει να παρατηρήσουμε ότι το βήμα μπορεί να είναι θετικός ή αρνητικός αριθμός. Όταν έχει την τιμή 1 τότε το κομμάτι με_βήμα ... παραλείπεται. Όταν δοθεί εντολή με βήμα 0 τότε η εντολή δεν ικανοποιεί το κριτήριο της περατότητας, αυξάνει άπειρες φορές, οπότε ο αλγόριθμος δεν είναι έγκυρος. Επιπλέον πρέπει να επισημάνουμε ότι υπάρχει περίπτωση να μην εκτελεστεί καμία επανάληψη.

Σε ότι αφορά το διάγραμμα ροής της εντολής Για έχει την ίδια αναπαράσταση με αυτό της εντολής Οσο. Πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί στα εξης τρια σημεία κατά τη μετατροπή.

Εκχώρηση της αρχικής τιμής της μεταβλητής.

Σωστή κατασκευή της συνθήκης τερματισμού με βάση την τελική τιμή.

Τοποθέτηση του βήματος της Για πριν τον τερματισμό του βρόχου.

Σημαντική παρατήρηση !!! Πολύ σημαντική κατηγορία ασκήσεων είναι αυτή που ζητάει αθροίσματα, πλήθη, μέσους όρους ή γινόμενα γνωστού ή άγνωστου πλήθους αριθμών. Η λογική της μεθόδου είναι ότι : θέτουμε σε μια μεταβλητή μια ουδέτερη τιμή έξω από τη δομή επανάληψης και στη συνέχεια προσθέτουμε ή αντίστοιχα πολλαπλασιάζουμε τους αριθμούς που δίνονται. Στα αθροίσματα ουδέτερη τιμή είναι το 0 (SUM 0) ενώ στα γινόμενα ουδέτερη τιμή είναι το 1 (P 1). Τα παραπάνω γίνονται κατανοητά με ένα απλό παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι θέλουμε να προσθέσουμε 10 αριθμούς που θα μας δίνει ο χρήστης.

Παράδειγμα 1 Άθροισμα 10 αριθμών που θα διαβάζονται

ΑΘΡ 0 ! Μηδενισμός της μεταβλητής Για χ από 1 μέχρι 10 ! Δομή επανάληψης Διάβασε αριθμό ! Εισαγωγή αριθμού ΑΘΡ ΑΘΡ + αριθμό ! Πρόσθεση του αριθμού στο ΑΘΡ Τέλος_επανάληψης ! Τέλος βρόχου

82

Παράδειγμα 2 Δίνονται 50 αριθμοί, εύρεση πλήθους θετικών ΠΛΗΘ 0 ! Μηδενισμός της μεταβλητής Για χ από 1 μέχρι 50 ! Δομή επανάληψης Διάβασε α ! Εισαγωγή αριθμού Αν α > 0 τότε ! Δομή επιλογής ΠΛΗΘ ΠΛΗΘ + 1 ! Αύξηση του ΠΛΗΘ κατά 1 Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης ! Τέλος βρόχου Παράδειγμα 3 Εισάγονται 10 αριθμοι και θέλουμε το μέσο όρο των θετικών

ΠΛΗΘ 0 ! Μηδενισμός των μεταβλητών ΑΘΡ 0

Για χ από 1 μέχρι 10 ! Δομή επανάληψης Διάβασε α ! Εισαγωγή αριθμού Αν α > 0 τότε ! Δομή επιλογής ΑΘΡ ΑΘΡ + α ! Πρόσθεση του αριθμού στο ΑΘΡ ΠΛΗΘ ΠΛΗΘ + 1 ! Αύξηση του ΠΛΗΘ κατά 1 Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης ! Τέλος βρόχου Αν ΠΛΗΘ <> 0 τότε ! Υπολογισμός και εκτύπωση μέσου όρου ΜΟ ΑΘΡ/ΠΛΗΘ ! μόνο στην περίπτωση που το ΠΛΗΘ δεν Εμφάνισε ΜΟ ! είναι 0 Τέλος_αν Σημαντική παρατήρηση !!! Μια άλλη σημαντική κατηγορία ασκήσεων είναι αυτή που ζητάει να βρούμε το

μέγιστο ή το ελάχιστο ενός συνόλου δεδομένων. Η λογική της μεθόδου είναι η εξής : Υποθέτουμε ότι το πρώτο δεδομένο είναι το μεγαλύτερο (ή αντίστοιχα το μικρότερο). Στη συνέχεια συγκρίνουμε κάθε νέο δεδομένο με το τρέχον μέγιστο ( ή αντίστοιχα ελάχιστο) και αναλόγως αλλάζουμε το μέγιστο (ή αντίστοιχα το ελάχιστο) ή το αφήνουμε ίδιο. Το παρακάτω παράδειγμα θα βοηθήσει αρκετά στην κατανόηση.

Παράδειγμα 1 Εύρεση του μεγαλύτερου μεταξύ 10 ακεραίων αριθμών. α’ τρόπος β’ τρόπος

διάβασε α για i από 1 μέχρι 10 Και οι δύο τρόποι max α διάβασε α παράγουν το ίδιο για i από 2 μέχρι 10 αν i = 1 τότε max α ακριβώς αποτέλεσμα διάβασε α αν α > max τότε

αν α > max τότε max α max α τέλος_αν τέλος_αν τέλος_επανάληψης τέλος_επανάληψης εμφάνισε max εμφάνισε max

83

Σε κάποιες ασκήσεις όμως καθορίζεται από την εκφώνηση το εύρος τιμών των

δεδομένων όποτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια εναλλάκτική μέθοδος που φαίνεται παρακάτω.

Ας υποθέσουμε ότι στο προηγούμενο παράδειγμα είχαμε από την εκφώνηση ότι οι αριθμοι που θα διαβαστούν είναι θετικοί. Τότε θα μπορούσαμε να δώσουμε την εξής λύση :

max 0 (εναλλακτικά max -1 ή οποιαδήποτε άλλη αρνητική τιμή) για i από 1 μέχρι 10 διάβασε α αν α > max τότε max α τέλος_αν τέλος_επανάληψης εμφάνισε max Η παραπάνω λογική στηρίζεται στο να αρχικοποιήσουμε τη μεταβλητή max

δίνοντας της μια τιμή μικρότερη από το εύρος των δεδομένων μου η οποία σίγουρα θα ξεπεραστεί κατά την πρώτη εκτέλεση της εντολής διάβασε, οπότε στη συνέχεια υπολογίζεται το μέγιστο.

Για το ελάχιστο πρέπει να αρχικοποιήσουμε μια μεγαλύτερη τιμή εκτός του εύρους τιμών των δεδομένων.

Θα δούμε τώρα ένα παράδειγμα εύρεσης ελαχίστου ενός αγνωστού πλήθους

αριθμών. Οι αριθμοί είναι σίγουρα <1000 και η επανάληψη θα τερματίζει όταν δοθεί το 0. Υποθέτουμε επιπλέον ότι στην πρώτη εντολη διάβασε θα δοθεί αριθμός μη μηδενικός.

α’ τρόπος β’ τρόπος Διαβασε a Min 1000 Min a Διάβασε a Όσο a <> 0 επανάλαβε Όσο a <> 0 επανάλαβε Αν a < min τότε Αν a < Μin τότε

Min a Min a Τέλος_αν Τέλος_αν Διάβασε a Διάβασε a Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε Min Εμφάνισε Min Σε αυτή τη λύση η πληροφορία Εδώ αρχικοποιήσαμε τη Min μια τιμή οτι οι αριθμοί είναι <1000 δεν σίγουρα μεγαλύτερη από τα δεδομένα. χρησιμοποιείται κάπου.

84

Β. Ερωτήσεις 4.1 Τι εννοούμε με τον όρο δομή επανάληψης ; 4.2 Ποιες είναι οι εντολές επανάληψης ; 4.3 Τι ονομάζουμε βρόχο ; 4.4 Να αναλύσετε τη σύνταξη καθεμιάς από τις εντολές επανάληψης καθώς επίσης και τα βασικά χαρακτηριστικά τους. 4.5 Να αναφέρετε τις ομοιότητες και τις διαφορές των εντολών Όσο και Μέχρις_ότου. 4.6 Τι γνωρίζετε για τον πολλαπλασιασμό αλά ρωσικά ; 4.7 Τι γνωρίζετε για την ολίσθηση στο δυαδικό σύστημα ; 4.8 Τι γνωρίζετε για τη χρήση τιμής φρουρού στη δομή επανάληψης ; 4.9Πως χρησιμοποιούμε τη δομή επανάληψης για να ελέγξουμε ορθότητα δεδομένων ; 4.10 Τι γνωρίζετε για τον υπολογισμό αθροίσματος, πλήθους και γινομένου στον προγραμματισμό ; 4.11 Ποιοι κανόνες διέπουν τη χρήση εμφωλευμένων βρόχων μέσα ένα πρόγραμμα ;

85

Γ. Λυμένα Θέματα 4.12 Τι γνωρίζετε για τον αλγόριθμο του πολλαπλασιασμού αλά ρωσικά ;

Ο αλγόριθμος του πολλαπλασιασμού αλά ρωσικά είναι μια εναλλακτική μέθοδος προσδιορισμού του γινομένου 2 φυσικών αριθμών. Ας δούμε παρακάτω πως λύνεται το συγκεκριμένο ζήτημα. Αριθμητικό παράδειγμα : Θέλουμε να πολλαπλασιάσουμε τους αριθμούς 47 και 12. Έχουμε την εξής διαδικασία : 47 12 στην πρώτη στήλη πολλαπλασιάζομε με το 2 94 6 στη δεύτερη διαιρούμε ακέραια με 2 μέχρι 188 3 να βρεθεί 0. 376 1 752 0 Κατόπιν, βρίσκουμε τους περιττούς αριθμούς της δεύτερης στήλης, δηλαδή 3 και 1 και προσθέτουμε τους αντίστοιχους της πρώτης : 188 + 376 = 564 , αυτό είναι το ζητούμενο γινόμενο. Ας δώσουμε τώρα και την αλγοριθμική λύση του προβλήματος :

Αλγόριθμος Ρωσικός_Πολλαπλασιασμός ΓΙΝ 0 Διάβασε x,y Όσο y > 0 επανάλαβε Αν y mod 2 = 1 τότε ΓΙΝ ΓΙΝ + x Τέλος_αν x x*2 y y div 2 Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε ‘Το γινόμενο είναι : ‘,ΓΙΝ Τέλος Ρωσικός_Πολλαπλασιασμός 4.13 Στον παρακάτω πίνακα δίνονται κάποια παραδείγματα εντολών επανάληψης. Να προσδιορίσετε τον αριθμό των επαναλήψεων που εκτελούνται σε κάθε μια από τις παρακάτω εντολές επανάληψης. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας σε κάθε μια περίπτωση.

α. Για i από 5 μέχρι 8 με βημα -3 β. Για κ από -6 μέχρι 4 με βήμα 1.5

γ. Για i από 3 μέχρι 3 με βήμα 2

δ. α 4 Αρχή_επαναλήψης α α^2 μέχρις_ότου α < 16

ε. α 4 Αρχή_επαναλήψης α α^2 μέχρις_ότου α < 0

ζ. α 4 Αρχή_επαναλήψης α α - 1 μέχρις_ότου α < 0

η. β 10 Όσο β > 0 επανάλαβε β β - 3 τελος_επανάληψης

θ. β -1 Όσο β > 0 επανάλαβε β β - 3 τελος_επανάληψης

ι. β 4 Όσο β >0 επανάλαβε β β + 3 τελος_επανάληψης

86

α. Καμία επανάληψη γιατί η αρχική τιμή < τελική τιμή και το βήμα είναι αρνητικό. β. 7 επαναλήψεις για κ = -6 , -4,5 , -3 , -1,5 , 0 , 1,5 , 3 γ. 1 επανάληψη για κ = 3 δηλαδή τη αρχική τιμή. δ. Άπειρες επαναλήψεις. Αρχικά για α = 4 έχουμε την 1η , μετά γίνεται α = 16 και ο βρόχος συνεχίζει χωρίς να ικανοποιηθεί ποτέ η συνθήκη α < 16. ε. Άπειρες επαναλήψεις, όπως και στην προηγούμενη περίπτωση ζ. 5 επαναλήψεις. Οι εντολές του βρόχου θα εκτελεστούν για α = 4 , 3 , 2 , 1 , 0. η. 4 επαναλήψεις. Οι τιμές της μεταβλητής β θα είναι : 10 , 7 , 4 , 1 θ. Καμία επανάληψη διότι β = -1 οπότε η δομή επανάληψης παραλείπεται. ι. Άπειρες επαναλήψεις διότι το β παραμένει θετικό, οπότε η συνθήκη θα ισχύει πάντα. 4.14 Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές των μεταβλητών Ν, Μ και Β, όπως αυτές τυπώνονται σε κάθε επανάληψη, και την τιμή της μεταβλητής Χ που τυπώνεται μετά το τέλος της επανάληψης, κατά την εκτέλεση του παρακάτω αλγόριθμου.

Αλγόριθμος Αριθμοί Α ← 1 Β ← 1 Ν ← 0 Μ ← 2 Όσο Β < 6 επανάλαβε Χ ← Α + Β αν Χ MOD 2 = 0 τότε Ν ← Ν + 1 αλλιώς Μ ← Μ + 1 Τέλος_αν Α ← Β Β ← Χ Εμφάνισε Ν, Μ, Β Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε Χ Τέλος Αριθμοί Αρχικά σχηματίζουμε τον πίνακα της παρακάτω μορφής

87

Αλγόριθμος 1η Επαναλ. 2η Επαναλ. 3η Επαναλ. 4η Επαναλ.

Αλγόριθμος Αριθμοί - Α ← 1 Α=1 Β ← 1 Β=1 Ν ← 0 Ν=0 Μ ← 2 Μ=2 Όσο Β < 6 επανάλαβε ΑΛΗΘΗΣ ΑΛΗΘΗΣ ΑΛΗΘΗΣ ΑΛΗΘΗΣ ΨΕΥΔΗΣ Χ ← Α + Β Χ=2 Χ=3 Χ=5 Χ=8 - Αν Χ MOD 2= 0 τότε ΑΛΗΘΗΣ ΨΕΥΔΗΣ ΨΕΥΔΗΣ ΑΛΗΘΗΣ -

Ν ← Ν + 1 Ν=1 - - Ν=2 - αλλιώς - - - - Μ ← Μ + 1 - Μ=3 Μ=4 - - Τέλος_αν - - - - - Α ← Β Α=1 Α=2 Α=3 Α=5 - Β ← Χ Β=2 Β=3 Β=5 Β=8 - Εμφάνισε Ν, Μ, Β 1,2,2 1,3,3 1,4,5 2,4,8 - Τέλος_επανάληψης - - - - - Εμφάνισε Χ - - - - 8 Τέλος Αριθμοί - - - - -

Στη συνέχεια συγκεντρώνουμε αυτά που εμφανίζονται σε έναν πίνακα εμφανίσεων όπως τον παρακάτω :

ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕΩΝ Αριθμ. Επαναλ. Ν Μ Β Χ

1η επανάληψη 1 2 2 - 2η επανάληψη 1 3 3 - 3η επανάληψη 1 4 5 - 4η επανάληψη 2 4 8 -

- - - - 8

4.15 Να μετατρέψετε τον παρακάτω αλγόριθμο σε διάγραμμα ροής Αλγόριθμος Μετατροπή sum 1000 Αρχή_επανάληψης Διάβασε k Αν sum > 5000 τότε sum sum + k*0.1 Αλλιώς sum sum + k Τέλος_αν Μέχρις_ότου κ < 0 Εμφάνισε sum Τέλος Μετατροπή

88

4.16 Να μετατρέψετε τις παρακάτω δομές επανάληψης από την εντολή που δίνονται στην εντολή που ζητείται όπου αυτό είναι εφικτό, προσέχοντας πάντα να έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα. α. Β 5 Για κ από 14 μέχρι 2 με_βήμα -3 Β Β^2-Β Να μετατραπεί σε ισοδύναμη Όσο ...... επανάλαβε Τελος_επανάληψης Β 5 κ 14 Όσο κ >= 2 επανάλαβε Β Β^2-Β κ κ - 3 Τελος_επανάληψης

89

β. β 5 Χ 0 Όσο β < 12 επανάλαβε Χ Χ + β – 1 Να μετατραπεί σε ισοδύναμη Για ... από ... μέχρι β β + 3 Τελος_επανάληψης Χ 0 Για β από 5 μέχρι 11 με_βήμα 3 Χ Χ + β - 1 Τελος_επανάληψης

γ. Χ 0 Υ 1 Όσο Χ > – 6 επανάλαβε Υ Υ + 4 Να μετατραπεί σε ισοδύναμη Μέχρις_ότου ....... Χ Χ – 2 Υ Υ^2 + Χ Τέλος_επανάληψης Χ 0 Υ 1 Αρχή_επανάληψης Υ Υ + 4 Χ Χ – 2 Υ Υ^2 + Χ Μέχρις_ότου Χ <= -6 δ. Χ 0 Υ 1 Αρχή_επανάληψης Υ Υ + 4 Να μετατραπεί σε ισοδύναμη Όσο ...... επανάλαβε Χ Χ*Υ Μέχρις_ότου Χ >= 100 Χ 0 Υ 1 Όσο Χ < 100 επανάλαβε Υ Υ + 4 Χ Χ*Υ Τέλος_επανάληψης 4.17 Να γράψετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει άγνωστο πλήθος αρνητικών ακεραίων αριθμών και στη συνέχεια θα βρίσκει : α. Το άθροισμα των τετραγώνων τους, β. Το πλήθος αυτών που είναι < –500 και γ. το γινόμενο όσων είναι από –15 μέχρι –4. Η εισαγωγή αριθμών θα σταματά όταν δοθεί το 0.

90

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΘΜΟΙ_ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Χ , ΑΘΡ1 , ΑΘΡ2 , ΓΙΝ ΑΡΧΗ ΑΘΡ1 0 ΑΘΡ2 0 ΓΙΝ 1 ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ‘ΔΩΣΕ ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ Ή 0 ΓΙΑ ΤΕΛΟΣ’ ΔΙΑΒΑΣΕ Χ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Χ <=0 ΟΣΟ Χ <> 0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΑΘΡ1 ΑΘΡ1 + Χ^2 ΑΝ Χ < –500 ΤΟΤΕ ΑΘΡ2 ΑΘΡ2 + 1 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΑΝ (Χ <= –4) ΚΑΙ (Χ>= –15) ΤΟΤΕ ΓΙΝ ΓΙΝ*Χ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ‘ΔΩΣΕ ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ Ή 0 ΓΙΑ ΤΕΛΟΣ’ ΔΙΑΒΑΣΕ Χ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Χ <=0 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ‘ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΩΝ = ‘,ΑΘΡ1 ΓΡΑΨΕ ‘ΠΛΗΘΟΣ < –500 = ‘,ΑΘΡ2 ΓΡΑΨΕ ‘ΓΙΝΟΜΕΝΟ –15 <= ΑΡΙΘΜΟΥ <= –4 : ‘,ΓΙΝ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

91

Δ. Θέματα για λύση 1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 4.18 Για κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις να σημειώσετε (Σ) αν αυτή είναι σωστή και (Λ) αν αυτή είναι λάθος. α. Με τη χρήση της Όσο επιτυγχάνεται η επανάληψη μιας διαδικασίας ανάλογα με την

τιμή κάποιας συνθήκης. β. Μέσα σε μια δομή επανάληψης δεν μπορεί να περιέχεται δομή επιλογής. γ. Η δομή Όσο χρησιμοποιείται μόνο όταν γνωρίζουμε το πλήθος των επαναλήψεων. δ. Κάθε βρόχος Όσο μπορεί να μετατραπει σε Μέχρις_ότου. ε. Ο αλγόριθμος του πολλαπλασιασμού αλά ρωσικά χρησιμοποιείται από τους

υπολογιστές για την εκτέλεση του πολλαπλασιασμού. 4.19 Να κάνετε την παρακάτω αντιστοίχιση. 4.20 Να εξετάσετε αν τα παρακάτω τμήματα αλγορίθμων είναι ισοδύναμα. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Όσο Χ > 0 επανάλαβε Εντολές Χ ← Χ – 1 Τέλος_επανάληψης

Αρχή_επανάληψης Εντολές Χ ← Χ – 1 Μέχρις_ότου Χ < = 0

Στην περίπτωση που η απάντηση σας είναι αρνητική να τροποποιήσετε κατάλληλα τα τμήματα αλγορίθμου ώστε να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα για κάθε τιμή του Χ.

Στήλη Α Εκφράσεις

Στήλη Β Αλγοριθμικές έννοιες

1. Χ Χ+2 2. 3+ Α > Β 3. Τύπωσε Β 4. Όσο Κ<3 επανάλαβε εντολές Τέλος_επανάληψης 5. Χ - (Χ/2)*2

α. αριθμητική παράσταση

(έκφραση) β. μεταβλητή γ. λογική παράσταση δ. δομή ακολουθίας ε. δομή επανάληψης στ. εντολή εκχώρησης ζ. εντολή εξόδου

92

4.21 Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις. 1. Η επαναληπτική δομή Όσο περιλαμβάνει διαδικασίες και λήγει με τη φράση ................... 2. Οι εντολές που περιέχονται σε μια δομή επανάληψης ονομάζονται ............................. 3. Ο αλγόριθμος που δεν διαθέτει τρόπο τερματισμού χαρακτηρίζεται ως ........................ βρόχος και εκτελείται ..................... στο πλήθος επαναλήψεις. 4. Ο πολλαπλασιασμός .......... ........................... απαιτεί πολλαπλασιασμό επί το 2, ακέραια διαίρεση δια 2 και πρόσθεση. 4.22 Διάλεξε όλα όσα χρειάζεται μεταξύ των προτεινόμενων. Τα χρησιμοποιούμενα γεωμετρικά σχήματα για την αναπαράσταση των διαγραμμάτων ροής είναι τα εξής : α. Ελλειψη β. Ρόμβος γ. Ορθογώνιο δ. Κύκλος Ποιά από τα παρακάτω είναι δεκτά ως αλγοριθμικές δομές : α. Επιλογή β. Εκτύπωση γ. Ανάγνωση δ. Υπολογισμός ε. Επανάληψη 4.23 Βάλε έναν κύκλο στα σωστά Οι αλγοριθμικές συνιστώσες περιλαμβάνουν : α. Επιλογή β. Επανάληψη γ. Ανάγνωση δ. Πολλαπλή Εκτύπωση Ο πολλαπλασιασμός αλά ρωσικά περιλαμβάνει : α. Πολλαπλασιασμό επί 4 β. Πολλαπλασιασμό επί 2 γ. Διαίρεση δια 4 δ. Διαίρεση δια 2 4.24 Δίνεται η παρακάτω εντολή : Για i από τ1 μέχρι τ2 με_βήμα β εντολή1 Τέλος_επανάληψης

93

Να γράψετε στο τετράδιο σας πόσες φορές εκτελείται η εντολή1 για κάθε έναν από τους παρακάτω συνδυασμούς των τιμών των μεταβλητών τ1, τ2 και β. α. τ1=15 τ2=3 β=-3 β. τ1=15 τ2=8 β=4 γ. τ1=1 τ2=5 β=0 δ. τ1=2 τ2=2 β=5

4.25 Στον παρακάτω πίνακα δίνονται κάποια παραδείγματα εντολών επανάληψης. Να προσδιορίσετε τον αριθμό των επαναλήψεων που εκτελούνται σε κάθε μια από τις παρακάτω εντολές επανάληψης. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας σε κάθε μια περίπτωση.

α. Για i από 5 μέχρι 8 με βημα 3 β. Για κ από 7 μέχρι 1 με βήμα -1.5

γ. Για i από 3 μέχρι 3 με βήμα 0

δ.α 4 Αρχή_επαναλήψης α α^2 – α^3 μέχρις_ότου α <= 8

ε. α 4 Αρχή_επαναλήψης α 1 μέχρις_ότου α < 0

ζ. α 14 Αρχή_επαναλήψης α α – 5 μέχρις_ότου α > 0

η. β 1 Όσο β > 0 επανάλαβε β β – 3 τελος_επανάληψης

θ. β 8 Όσο β >= 0 επανάλαβε β β^2 τελος_επανάληψης

ι. β 4 Όσο β <= 0 επανάλαβε β β + 1 τελος_επανάληψης

4.26 Να μετατρέψετε τις παρακάτω δομές επανάληψης από την εντολή που δίνονται στην εντολή που ζητείται όπου αυτό είναι εφικτό, προσέχοντας πάντα να έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα. α. Β 2 Για κ από 1 μέχρι 7 με_βήμα 3 Β Β + 5 Τελος_επανάληψης Να μετατραπεί σε ισοδύναμη Όσο ...... επανάλαβε β. β 1 Χ 10 Όσο β <= 6 επανάλαβε β β + 2 Χ β - 1 Τελος_επανάληψης Να μετατραπεί σε ισοδύναμη Για ... από ... μέχρι γ. Χ 4 Υ 1 Όσο Χ >= -1 επανάλαβε Υ Υ + 5 Χ Χ – 2 Υ Υ + Χ Τέλος_επανάληψης Να μετατραπεί σε ισοδύναμη Μέχρις_ότου .......

94

δ. Χ 30 Υ 1 Αρχή_επανάληψης Υ Υ + 4 Χ Χ*Υ Μέχρις_ότου Χ = 50 Να μετατραπεί σε ισοδύναμη Όσο ...... επανάλαβε 4.27 Στα παρακάτω τμήματα αλγορίθμων υπολογίζεται το γινόμενο των 10 πρώτων φυσικών αριθμών εξαιρουμένου το μηδενός. Το καθένα από αυτά όμως έχει ένα λάθος. Να το εντοπίσετε, να εξηγήσετε πώς επηρεάζει τον αλγόριθμο και να το διορθώσετε.

α. P0 β. P1 Για i από 1 μέχρι 10 i1 PP*i Όσο i <= 10 επανάλαβε Τέλος_επανάληψης ii+1 PP*i γ. P1 Τέλος_επανάληψης i1 Αρχή_επανάληψης PP*i ii+1 Μέχρις_ότου i=10 4.28 Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος που υπολογίζει και εμφανίζει το άθροισμα διψηφίων αρτίων θετικών ακεραίων αλλά είναι γραμμένος με λάθος σειρά. Να τοποθετήσετε τις εντολές στη σωστή σειρά. 1 Αλγόριθμος Άσκηση 2 Τέλος_επανάληψης 3 α α + i 4 i 8 5 Εμφάνισε α 6 i i +2 7 α 0 8 Όσο i < 98 επανάλαβε 9 Τέλος Άσκηση 4.29 Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου . Χ Α ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ Χ Χ Χ + 2 ΜΕΧΡΙΣ ΟΤΟΥ Χ > Μ α. Τι θα εμφανίσει αν Α = 4 και Μ = 9 β. Τι θα εμφανίσει αν Α = - 5 και Μ = 0 γ. Να μετατραπεί ώστε να χρησιμοποιεί εντολή ΟΣΟ και μετά ΓΙΑ.

95

4.30 Τι τύπου αλγοριθμική συνιστώσα πρέπει να χρησιμοποιήσετε για τα παρακάτω στοιχεία υπολογισμού ; Γράψετε το αντίστοιχο τμήμα δηλώσεων. α. Το σύνολο ποσού για μία λίστα από 100 αντικείμενα. β. Τη βαθμολογία ενός μαθητή εάν έχει περάσει τα μαθήματά του γ. Το μέσο όρο βαθμολογίας 100 μαθητών. δ. Διάβασε όνομα και τηλέφωνο ενός μαθητή. ε. Διάβασε όνομα, διεύθυνση και τηλέφωνο 25 μαθητών. ζ. Τον αριθμό που προκύπτει όταν ρίξουμε ένα ζάρι 4.31 Διάβασε προσεκτικά τα παρακάτω τμήματα προγράμματος. Ποια είναι τα λάθη ; Διόρθωσε τα, ώστε να λειτουργούν σωστά και να υπολογίζουν το μέγιστο και τον ελάχιστο μισθό ενός συνόλου υπαλλήλων καθώς επίσης και το άθροισμα όλων των μισθών. α. ΔΙΑΒΑΣΕ Μισθός ΟΣΟ Μισθός <> 0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ

Άθροισμα 0 ΑΝ Μισθός > Μέγιστος ΤΟΤΕ

Μέγιστος Μισθός ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΑΝ Μισθός < Ελάχιστος ΤΟΤΕ

Ελάχιστος Μισθός ΤΕΛΟΣ_ΑΝ Άθροισμα Άθροισμα + Μισθός

ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ β. ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

Άθροισμα 0 ΑΝ Μισθός > Μέγιστος ΤΟΤΕ

Μέγιστος Μισθός ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΑΝ Μισθός < Ελάχιστος ΤΟΤΕ

Ελάχιστος Μισθός ΤΕΛΟΣ_ΑΝ Άθροισμα Άθροισμα+Μισθός ΔΙΑΒΑΣΕ Μισθός

ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Μισθός <> 0 γ. ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 100

Άθροισμα 0 ΔΙΑΒΑΣΕ Μισθός ΑΝ Μισθός > Μέγιστος ΤΟΤΕ

Μέγιστος Μισθός ΤΕΛΟΣ_ΑΝ

96

ΑΝ Μισθός < Ελάχιστος ΤΟΤΕ Ελάχιστος Μισθός

ΤΕΛΟΣ_ΑΝ Άθροισμα Άθροισμα + Μισθός

ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ 2. ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΝΤΟΛΗ ΟΣΟ 4.32 α. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει αριθμούς και όσο αυτοί είναι

πολλαπλάσια του 4 θα τους εμφανίζει. Σε αντίθετη περίπτωση θα εμφανίζει το μήνυμα ‘Τέλος εισαγωγής αριθμών’.

β. Να εκτελέσετε τον αλγόριθμο για τους αριθμούς 4, 20 , 60 , 24 , 35. γ. Να γίνει διάγραμμα ροής. 4.33 α. Να γίνει πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει ζεύγη αριθμών α , β και όσο

ισχύει α > β θα υπολογίζει την παράσταση Δ = α2 – 5β – 6. Αν το Δ > 0 θα εμφανίζει το μήνυμα ‘παράσταση θετική’.

β. Να γίνει διάγραμμα ροής. 4.34 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει ονόματα πόλεων και όσο το όνομα είναι διαφορετικό του ‘τέλος’ θα εισάγονται 5 θερμοκρασίες που σημειώθηκαν, θα υπολογίζεται και θα εμφανίζεται ο μέσος όρος και το όνομα της πόλης. Στη συνέχεια θα εμφανίζεται το κατάλληλο μήνυμα όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.

Μέσος όρος Θερμοκρασίας

Μήνυμα

-20 έως 15 Χαμηλή θερμοκρασία

15 έως 30 Κανονική θερμοκρασία

30 και άνω Υψηλή θερμοκρασία

4.35 Να γίνει πρόγραμμα που θα δέχεται αριθμούς και όσο αυτοί είναι διαφορετικοί το 0 θα υπολογίζει το πλήθος των αρνητικών, το άθροισμα των θετικών και το γινόμενο των πολλαπλασίων του 5. Στην συνέχεια θα εμφανίζει αυτά που υπολόγισε καθώς και το μέσο όρο των θετικών. ( Κατά τον υπολογισμό του μέσου όρου πρέπει να προσέξετε να μην παραβιαστεί κάποιο κριτήριο των αλγορίθμων).

97

4.36 Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα ροής :

α. Να μετατραπεί σε αλγόριθμος. β. Να εκτελεστεί για Υ = 3. γ. Να γίνει πίνακας τιμών και να βρείτε τι θα εμφανίσει. 3. ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΝΤΟΛΗ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ 4.37 α. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει ζεύγη αριθμών x και y και θα

εμφανίζει την παράσταση Ζ=750 – x – y μέχρι να ισχύει η συνθήκη 2x+y > 4. β. Να γίνει το αντίστοιχο διάγραμμα ροής. 4.38 α. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει πολλούς αριθμούς και θα ελέγχει

αν η απόλυτη τιμή τους είναι άρτιος ή περιττός. Η διαδικασία θα συνεχίζεται ώσπου να δοθεί ο αριθμός 0. ( Ο αριθμός 0 πρέπει να σταματήσει την επανάληψη χωρίς να γίνουν οι υπόλοιποι έλεγχοι. )

β. Να εκτελεστεί ο παραπάνω αλγόριθμος για τις τιμές -5 , -6 , 7 , 4 , 240 , 0 4.39 Να γίνει πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει βαθμολογίες που συγκέντρωσαν κάποιοι αθλητές στη ρίψη σφαίρας και θα υπολογίζει το μέσο όρο ρίψης μέχρι να δοθεί ως τιμή ρίψης το -1. (Σε περίπτωση που θα δοθεί το -1 από την αρχή η επαναληπτική διαδικασία δεν πρέπει να γίνει καθόλου).

98

4.40 Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα ροής :

α. Να μετατραπεί σε ισοδύναμο πρόγραμμα. β. Να εκτελεστεί για Υ = 3. γ. Να γίνει πίνακας τιμών και να βρείτε τι θα εμφανίσει. 4.41 α. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει τις θερμοκρασίες που

σημειώθηκαν στην πόλη της Χίου για μερικές μέρες και να υπολογίζει το πλήθος των ημερών που η θερμοκρασία ήταν κάτω από 15ο C. Η διαδικασία θα σταματάει όταν δοθεί θερμοκρασία -100. Στη συνέχεια θα εμφανίζει το πλήθος που υπολογίστηκε.

β. Να γίνει διάγραμμα ροής. 4.42 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει αριθμούς και θα τους προσθέτει μέχρι να δοθεί ο αριθμός 50 (προσθέτει

και το 50). β. Στη συνέχεια θα εμφάνιζει το άθροισμα που υπολογίστηκε. 4. ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΝΤΟΛΗ ΓΙΑ … ΑΠΟ … ΜΕΧΡΙ … ΜΕ ΒΗΜΑ … 4.43 Να γίνει αλγόριθμος που θα εμφανίζει τους ακεραίους αριθμούς από 52 μέχρι 124. Να γίνει διάγραμμα ροής. 4.44 Να γίνει αλγόριθμος που θα εμφανίζει τους άρτιους αριθμούς από 13 μέχρι 232. Να γίνει διάγραμμα ροής.

99

4.45 Να γίνει αλγόριθμος που θα εμφανίζει τα πολλαπλάσια του 6 μεταξύ των αριθμών 17 και 256. 4.46 Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει 35 αριθμούς και θα εμφανίζει το τετράγωνο τους. 4.47 Να γίνει πρόγραμμα που θα διαβάζει 20 αριθμούς χ , θα υπολογίζει για κάθε χ, την παράσταση Ζ =χ2 – 5χ + 7 και θα εμφανίζει τα χ και Ζ. 4.48 Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει 120 αριθμούς και θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το άθροισμα τους. 4.49 Να γίνει πρόγραμμα που θα υπολογίζει το γινόμενο των αριθμών από 5 έως 12 και θα το εμφανίζει. 4.50 Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει 100 αριθμούς , θα υπολογίζει το πλήθος των θετικών, το πλήθος των αρνητικών. Στη συνέχεια θα εμφανίζει κατάλληλο μήνυμα για το αν δόθηκαν περισσότεροι θετικοί ή αρνητικοί. 4.51 Να γίνει πρόγραμμα που θα διαβάζει 1250 βαθμούς μαθητών και θα υπολογίζει και θα εμφανίζει πόσοι πέρασαν τη βάση (>=10) καθώς και πόσοι αρίστευσαν (>= 18,5). 4.52 Να γίνει πρόγραμμα που θα διαβάζει τις μέσες θερμοκρασίες σε μια πόλη για ένα έτος, θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μέσο όρο της πόλης. 4.53 Να γραφεί αλγόριθμος που θα εμφανίζει στην οθόνη όλους τους τριψήφιους αριθμούς (100 – 999) με αντίστροφη σειρά. Στη συνέχεια να γίνει το αντίστοιχο διάγραμμα ροής. 4.54 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα εμφανίζει τους κύβους των αριθμών από 50 έως 70 και θα εμφανίζει το αποτέλεσμα στην οθόνη με την εξής μορφή : «Ο αριθμός είναι ο Χ και ο κύβος του είναι Υ». 4.55 Να συμπληρώσετε τα κενά στο παρακάτω τμήμα αλγορίθμου ώστε το αποτέλεσμα που θα εμφανιστεί στην οθόνη να είναι το παρακάτω :

1 , 9 , 25 , 49 , 81

Για ... από ... μέχρι ... με βήμα ... χ ... Εμφάνισε ... Τέλος_επανάληψης 4.56 Να γίνει αλγόριθμος που θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μέσο όρο των πολλαπλασίων του 8 που βρίσκονται μεταξύ του 135 και του 1792. 4.57 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει τη βαθμολογία 50 φοιτητών σε ένα μάθημα (έλεγχος εγκυρότητας [0 – 10] ). Στη συνέχεια θα βρίσκει και θα εμφανίζει πόσοι απέτυχαν (<5) , πόσοι πέρασαν και από αυτούς που πέρασαν, ποιο ποσόστο πήρε άριστα (>8,5).

100

5. ΘΕΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ 4.58 Να γράψετε τα τμήματα αλγορίθμου που αντιστοιχούν στα παρακάτω διαγράμματα ροής.

4.59 Να γραφεί αλγόριθμος που θα διαβάζει από το πληκτρολόγιο έναν ακέραιο Α μεταξύ 1 και 200 κάνοντας έλεγχο ορθότητας. Στη συνέχεια θα υπολογίζει το άθροισμα : 1 + 2 + 3 + ... + Α και θα εμφανίζει το αποτέλεσμα στη οθόνη. 4.60 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει μια ακολουθία θετικών αριθμών και για καθέναν από αυτούς θα εμφανίζει αν είναι άρτιος ή περιττός, θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το πλήθος των πολλαπλασίων του 9. Το τέλος της εισαγωγής των αριθμών θα δίνεται με την εισαγωγή του 0. 4.61 Μια μπάλα αφήνεται να πέσει από μια ταράτσα ύψους 30 μέτρων. Να κατασκευάσετε πρόγραμμα που θα υπολογίζει και θα εμφανίζει σε πόσες αναπηδήσεις η μπάλα θα φτάσει σε ύψος λιγότερο από 2 μέτρα, αν είναι γνωστό οτι σε κάθε πρόσκρουση με το έδαφος χάνει το 40% του ύψους της.

101

4.62 Να γράψετε πρόγραμμα το οποίο α. Θα διαβάζει αριθμούς β. Θα υπολογίζει το μεσο όρο των τετραγώνων των μη αρνητικών αριθμών. γ. Θα τερματίζει όταν δοθούν 20 αριθμοί ή όταν δοθεί αρνητικός. δ. Θα εμφανίζει το μέσο όρο που υπολογίστηκε. 4.63 Η ταμίας ενός πολυκαταστήματος καταχωρεί για κάθε προιον τον κωδικό και την τιμή του. Όταν καταχωρήσει όλα τα προιόντα εισάγει τον κωδικό 0. Να γίνει αλγόριθμος που θα εξομοιώνει την παραπάνω διαδικασία υπολογίζοντας και τυπώνοντας το συνολικό ποσό των αγορών καθώς και το πλήθος των προιόντων. 4.64 Ένας άνθρωπος επισκεφθηκε μια τράπεζα προκειμένου να ενημερωθεί για τα επιτόκια που θα πάρει σε διάστημα 10 ετών αν καταθέσει σήμερα 100000 €. Ο τύπος που υπολογίζει το κεφάλαιο είναι μετά από ν χρόνια είναι : ΤΚ=ΑΚ.(1+ε/100)ν. Να γραφτει αλγόριθμος που θα διαβάζει το επιτόκιο και θα εκτυπώνει την παρακάτω λίστα. Χρόνος Τελικό Κεφάλαιο 1 105000 2 112000 .. ...... τα ποσά είναι τυχαία. 10 155000 4.65 Να γραφτεί πρόγραμμα στη ΓΛΩΣΣΑ, το οποίο θα διαβάζει για κάθε μαθητή το όνομα του και 3 βαθμούς, θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μέσο όρο του. Η διαδικασία θα σταματάει όταν δοθεί ως ονοματεπώνυμο το κενό. 4.66 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει επαναληπτικά πολλούς αριθμούς χ. β. Θα υπολογίζει την παράσταση κ = χ5 – 8 στην περίπτωση που αριθμός είναι κ > 8,

θα εμφανίζει το κ και θα διαβάζει έναν καινούριο χ. γ. Να μετατραπεί ο παραπάνω αλγόριθμος σε διάγραμμα ροής. 4.67 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει Ν αριθμούς, θα υπολογίζει τον ελάχιστο από αυτους και θα το εμφανίζει. Το Ν είναι δεδομένος ακέραιος θετικός αριθμός. 4.68 Σε ένα μετεωρολογικό κέντρο χρειάζεται να βρεθεί η μέγιστη και η ελάχιστη θερμοκρασία από τις μέσες ημερήσιες θερμοκρασίες ενός μήνα. Να γραφεί ένας αλγόριθμος που θα διαβάζει τη μέση ημερήσια θερμοκρασία για κάθε ημέρα ενός μήνα 30 ημερών και θα υπολογίζει την ελάχιστη και τη μέγιστη από αυτές τις θερμοκρασίες.

102

4.69 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει άγνωστο πλήθος αριθμών και να υπολογίζει τον μεγαλύτερο από αυτούς. Το τέλος της εισαγωγής των αριθμών θα γίνεται όταν εισαχθεί το -1 και δεν υπάρχει περίπτωση να δοθεί από την αρχή. 4.70 Πηγαίνεις σε ένα πολυκατάστημα και παρατηρείς τις τιμές (€) για 4 διαφορετικά είδη γάλακτος και την ποσότητα (ml) της κάθε συσκευασίας.äïò ÔéìÞ Ðïóüôçôá Να γραφτεί ένας αλγόριθμος που θα υπολογίζει και θα εμφανίζει την ονομασία του γάλακτος που έχει την πλέον συμφέρουσα τιμή ( χαμηλότερo λόγο € / ml). 4.71 Να γραφεί αλγόριθμος που θα υπολογίζει το άθροισμα : 2 + 4 + 6 +…+ 2*n. O αριθμός n θα γίνεται δεκτός μόνο όταν είναι θετικός . Στη συνέχεια θα εμφανίζει το αποτέλεσμα. 4.72 Να σχεδιαστεί αλγόριθμος που θα αποδίδει το παιχνίδι «Μάντεψε τον αριθμό που σκέφτηκα σε κ προσπάθειες». Συγκεκριμένα : α. Θα διαβάσει τον αριθμό Α και τις προσπάθειες κ. β. Θα ζητάει πιθανούς αριθμούς όσο οι προσπάθειες είναι λιγότερες από κ. γ. Θα τυπώνει αν βρέθηκε ο αριθμός και σε πόσες προσπάθειες. Σε περίπτωση που

δεν βρθηκε θα τυπώνει το μήνυμα «Ξαναπροσπάθησε». 4.73 Να γίνει διάγραμμα ροής και στη συνέχεια να γραφεί αλγόριθμος που θα υπολογίζει τις τιμές των παρακάτω συναρτήσεων για χ = 2,5 έως 50 με βήμα 1,5 και θα τυπώνει κάθε φορά τα αποτελέσματα σε μια γραμμή. Συναρτήσεις : x2, και ΕΦ(x). 4.74 Σε ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης συμμετέχουν 100 σχολεία από όλη την Ελλάδα. Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος, εθελοντές μαθητές των σχολείων, που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, μαζεύουν ποσότητες τριών υλικών (γυαλί, χαρτί και αλουμίνιο). Να αναπτύξετε έναν αλγόριθμο, ο οποίος: α. Να διαβάζει τις ποσότητες σε κιλά των παραπάνω υλικών που μάζεψαν οι μαθητές

σε κάθε σχολείο. β. Να υπολογίζει τη συνολική ποσότητα σε κιλά και το κόστος αποθήκευσης τους αν

για κάθε κιλό δαπανείται 0,05 €. γ. Να βρίσκει και να εμφανίζει το πλήθος των σχολείων που μάζεψαν πάνω από 500

κιλά αλουμινίου, το συνολικό χαρτί που μαζεύτηκε και τέλος αν η συνολική ποσότητα γυαλιού ξεπερνά τους 10 τόνους, να εμφανίζεται το μήνυμα ‘Συγχαρητήρια’ .

4.75 Α. Να γραφεί πρόγραμμα που να δέχεται έναν άγνωστο αριθμό βαθμών που

πήρε ένας φοιτητής σε μια εξεταστική, και να εμφανίζει το μέσο όρο βαθμολογίας του και το πλήθος των μαθημάτων που έδωσε με την εξής μορφή π.χ. «Ο Μ.Ο. των 4 μαθημάτων είναι 8,3». Το τέλος της εισόδου των μαθημάτων θα γίνεται όταν δοθεί για βαθμός το –1. Αν δοθεί μόνο το –1 να εμφανίζεται το μήνυμα «Δεν έδωσες κανένα μάθημα».

3 x

103

Β. Τι εντολές θα προσθέτατε στο παραπάνω πρόγραμμα για να αποφύγετε το να δώσει κάποιος μη αποδεκτούς βαθμούς δεδομένου ότι η βαθμολογία είναι στην κλίμακα [0,10];

4.76 Ένα μηχάνημα ΑΤΜ χρεώνει προμήθεια 1/100 του ποσού ανάληψης από κάθε πελάτη που το χρησιμοποιεί. Η ελάχιστη χρέωση όμως είναι 1 € και η μέγιστη είναι 3 €. Να γίνει πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα διαβάζει το υπόλοιπο του λογαριασμού και το ποσό της ανάληψης για 50 πελάτες που προσήλθαν στο μηχάνημα εκείνη τη μέρα. β. Θα υπολογίζει το ποσό της κράτησης που έγινε σε καθέναν, σύμφωνα με τα

δεδομένα της άσκησης. γ. Στην περίπτωση που επαρκεί το υπόλοιπο για τη συναλλαγή, θα τυπώνονται : το

ποσό, η προμήθεια και το νέο υπόλοιπο. Σε αντίθετη περίπτωση θα τυπώνεται το μήνυμα ‘δεν έχετε επαρκές υπόλοιπο’

δ. Τέλος πρέπει να εμφανίζεται το συνολικό ποσό κρατήσεων που εισέπραξε η

τράπεζα. 4.77 Να γράψετε αλγόριθμο που θα δέχεται ένα φυσικό αριθμό και θα υπολογίζει - εμφανίζει το πλήθος των διαιρετών του. Κατά την εισαγωγή του φυσικού θα αποκλείεται η είσοδος αρνητικών αριθμών και του μηδέν. 4.78 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει την ηλικία 500 ανθρώπων και θα ελέγχει αν αυτή είναι μεταξύ του 1 και

του 100. β. Θα υπολογίζει τη μέση ηλικία. γ. Θα υπολογίζει το ποσοστό αυτών που είναι πάνω από 20 χρονών. δ. Θα εμφανίζει τη μέση ηλικία και το παραπάνω ποσοστό. 6. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΛΓΟΡΙΘΜΩΝ 4.79 Στο παρακάτω τμήμα αλγορίθμου έχουν αριθμηθεί κάποιες εντολές. 1 Μ 0 Ζ 0 ΓΙΑ Χ ΑΠΟ 0 ΜΕΧΡΙ 10 ΜΕ_ΒΗΜΑ 2 2 ΑΝ Χ < 5 ΤΟΤΕ 3 Ζ Ζ +Χ 4 ΑΛΛΙΩΣ 5 Μ Μ + Χ – 1 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

104

α. Να το εκτελέσετε και να συμπληρώσετε πίνακα τιμών σύμφωνα με το παρακάτω υπόδειγμα.

Αριθμός εντολής Τιμή μεταβλητής Τιμή Συνθήκης

1 Μ=0 2 Αληθής ... ... ...

β. Στη συνέχεια να κατασκευάσετε το αντίστοιχο διάγραμμα ροής. 4.80 Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος: Αλγόριθμος Θέμα_2 Διάβασε Χ Αν Χ mod 2 = 0 τότε Για i από 1 μέχρι 3 Χ ← Χ + 3 Τέλος_επανάληψης Τέλος_αν Αν Χ mod 2 < > 0 τότε Για i από 5 μέχρι 3 με_βήμα –1 Χ ← Χ + i Τέλος_επανάληψης Τέλος_αν Τέλος Θέμα_2 Να βρείτε την τιμή της μεταβλητής X μετά την εκτέλεσή του α. για Χ = 1 β. για Χ = 2 4.81 Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου :

Κ 0 Για χ από 0 μέχρι 100 με βήμα 5 Α χ^3 Κ Κ + Α Εκτύπωσε χ , Α Τέλος_επανάληψης Εκτύπωσε Κ α. Πόσες φορές θα εκτελεστεί ο βρόχος ; β. Ποια είναι η λειτουργία των εντολών ; γ. Να γραφτει με τη βοήθεια της Οσο και της Μεχρις_οτου.

105

4.82 Να εκτελέσετε το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου, για Κ = 2 και L = 14. Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές των μεταβλητών Χ, Υ καθώς αυτές τυπώνονται με την εντολή Εμφάνισε Χ, Υ (τόσο μέσα στη δομή επανάληψης όσο και στο τέλος του αλγορίθμου).

Χ Κ Y L Αν Χ > Υ τότε ΤΕΜΡ Χ Χ Υ Υ ΤΕΜΡ Τέλος_αν Όσο Υ<> 0 επανάλαβε ΤΕΜΡ Υ Υ Χ ΜOD Y Χ TEMP Εμφάνισε Χ, Υ Τέλος_επανάληψης Υ (Κ * L) DIV X Εμφάνισε Χ, Υ 4.83 Στον παρακάτω αλγόριθμο έχουν αριθμηθεί κάποιες εντολές.

Αλγόριθμος Θέμα2 1 Χ 3 Για i από 5 μέχρι 0 με_βήμα –2 2 Χ Χ + 1 3 Αν Χ > 4 τότε 4 Υ Χ αλλιώς Υ –Χ Τέλος_αν 5 Ζ Χ*Υ Τέλος_επανάληψης Τέλος Θέμα2 Να το εκτελέσετε και να συμπληρώσετε πίνακα τιμών σύμφωνα με το παρακάτω υπόδειγμα.

Αριθμός εντολής

Τιμή μεταβλητής Χ

Τιμή μεταβλητής Υ

Τιμή μεταβλητής Ζ

Τιμή Συνθήκης

1 3 2 4 3 Ψευδής ... ... ... ...

106

4.84 Να εξηγήσετε τι θα εμφανίζει ο παρακάτω αλγόριθμος. Αλγόριθμος Εμφάνιση Α 0 Β 1 Γ 2 Για i από 2 μέχρι 7 με_βήμα 3 Α Α + i Αν Α < = 4 τότε Για j από 1 μέχρι Α Β Β + 1 Τέλος_επανάληψης Αλλιώς Γ Γ*i Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε Α, Β, Γ Τέλος Εμφάνιση

4.85 Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου που έχουν αριθμηθεί κάποιες εντολές. Χ 1 1 Όσο Χ < 5 επανάλαβε 2 Α 3*Χ – 5 Β 2 – Α – 4 C Β + Χ + Α 3 Αν Α > Β τότε 4 Αν Α > C τότε 5 MAX A αλλιώς MAX C Τέλος αν αλλιώς Αν Β > C τότε MAX Β αλλιώς MAX C Τέλος αν Τέλος αν 6 Εμφάνισε Χ, Α, Β, C, MAX Χ Χ+2 Τέλος επανάληψης Να το εκτελέσετε και να συμπληρώσετε πίνακα τιμών σύμφωνα με το παρακάτω υπόδειγμα.

Αριθμός εντολής Τιμή μεταβλητής Συνθήκη – Τιμή Έξοδος στην οθόνη 1 1 < 5 – Αληθής ... ... ... ... 6 1 , -2 , 0 , -1 , 0 ... ... ... ...

107

4.86 Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου που έχουν αριθμηθεί κάποιες εντολές. Αλγόριθμος Άσκηση 1 χ 5 2 Όσο χ<=7 επανάλαβε 3 y 3-χ 4 χ χ + 1 5 Τέλος_επανάληψης 6 Εκτύπωσε χ , y Τέλος Άσκηση Να το εκτελέσετε και να συμπληρώσετε πίνακα σύμφωνα με το παρακάτω υπόδειγμα.

Αριθμός εντολής Τιμή μεταβλητής Συνθήκη – Τιμή Έξοδος στην οθόνη 1 χ = 5 2 5 <= 7 – Αληθής ... ... ... ... 5 ... ... ... ...

4.87 Να βρείτε τι θα εμφανίσει καθένα από τα παρακάτω τμήματα αλγορίθμου. α. χ 3 β. χ 3 Όσο χ<5 επανάλαβε Όσο χ<5 επανάλαβε Εμφάνισε χ χ χ + 1 χ χ + 1 Εμφάνισε χ Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης γ. χ 3 δ. χ 3 Όσο χ<=5 επανάλαβε Αρχή_επανάληψης Εμφάνισε χ Εμφάνισε χ χ χ + 1 χ χ + 1 Τέλος_επανάληψης Μέχρις_ότου χ>5 7. ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ – ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 4.88 Ένας υποψήφιος αγοραστής κατοικίας μετά από επίσκεψη σε μεσιτικό γραφείο πώλησης ακινήτων πήρε τις εξής πληροφορίες: Ένα σπίτι θεωρείται "ακριβό", όταν η τιμή πώλησης ανά τετραγωνικό μέτρο είναι μεγαλύτερη των 6100 €, "φτηνό" όταν η τιμή πώλησης είναι μικρότερη των 4000 € και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση η τιμή θεωρείται "κανονική". Να αναπτύξετε αλγόριθμο που για καθένα από τα 10 σπίτια που είδε : α. Να διαβάζει την τιμή πώλησης και το εμβαδόν σε τετραγωνικά μέτρα. β. Να υπολογίζει την κατηγορία κόστους στην οποία ανήκει και να εμφανίζει το μήνυμα

: "ακριβή τιμή" ή "φτηνή τιμή" ή "κανονική τιμή".

108

4.89 Να γραφτεί αλγόριθμος που θα επιλύει την εξίσωση 3χ5 – 5χ + δ = 0 στο διάστημα [-1000, +1000] . Το δ θα δίνεται από το χρήστη και ο αλγόριθμος πρέπει να σταματά όταν βρεθούν 3 λύσεις ή όταν το χ είναι εκτός διαστήματος. Φυσικά ο υπολογιστής δεν μπορεί να λύσει εξισώσεις. Ο μόνος τρόπος για να λύσει την εξίσωση είναι δοκιμάζοντας τους αριθμούς κάθε φορά. Κάθε φορά που θα εντοπίζεται μια λύση πρέπει να την εμφανίζετε. Στο τέλος θα εμφανίζεται το πλήθος των λύσεων. Σε περίπτωση που δεν έχει βρεθεί καμμιά λύση θα τυπώνεται το μήνυμα «Αδύνατη». 4.90 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει αριθμούς και θα τους προσθέτει όσο αυτοί είναι > 5. Στη συνέχεια θα εμφανίζει το άθροισμα , το πλήθος και το μέσο όρο τους. 4.91 Να αναπτύξετε αλγόριθμο που θα διαβάζει από το πληκτρολόγιο 100 ακεραίους αριθμούς, θα υπολογίζει το γινόμενό τους και να το εμφανίζει. 4.92 Να αναπτύξετε αλγόριθμο που θα υπολογίζει καθένα από τα παρακάτω αθροίσματα. α. β. μέχρι το άθροισμα να ξεπεράσει την τιμή 1004. Στο συγκεκριμένο

ερώτημα πρέπει να τυπώνεται και το πλήθος των όρων του αθροίσματος. 4.93 Στο πλαίσιο προγράμματος για την πρόληψη της αυξημένης χοληστερόλης σε μαθητές λυκείων εξετάστηκαν τυχαία από διάφορα σχολεία 450 μαθητές. Για κάθε παιδί καταχωρήθηκαν τα ακόλουθα στοιχεία : 1. ονοματεπώνυμο μαθητή 2. κωδικός φύλου ("Α" για τα αγόρια και "Κ" για τα κορίτσια) 3. περιεκτικότητα χοληστερόλης στο αίμα Οι φυσιολογικές τιμές χοληστερόλης στο αίμα κυμαίνονται από 80 έως και 140 mg/dl. Nα αναπτύξετε αλγόριθμο που : α. Θα διαβάζει τα παραπάνω στοιχεία (ονοματεπώνυμο, φύλο, περιεκτικότητα) και θα

ελέγχει την αξιόπιστη καταχώρισή τους (δηλαδή το φύλο να είναι μόνο "Α" ή "Κ" και η περιεκτικότητα να είναι θετικός αριθμός),

β. Θα εμφανίζει για κάθε παιδί του οποίου η περιεκτικότητα σε χοληστερόλη στο αίμα

είναι εκτός των φυσιολογικών τιμών, το ονοματεπώνυμο, το φύλο και την περιεκτικότητα σε χοληστερόλη

γ. Θα εμφανίζει το συνολικό αριθμό των αγοριών των οποίων η περιεκτικότητα σε

χοληστερόλη στο αίμα δεν είναι φυσιολογική. δ. Θα εμφανίζει το συνολικό αριθμό των κοριτσιών των οποίων η περιεκτικότητα σε

χοληστερόλη στο αίμα δεν είναι φυσιολογική.

2 2 2 21 5 10 .... 95 100S = + + + +

2 22 5 10 ....S = + +

109

4.94 Να αναπτύξετε αλγόριθμο που θα διαβάζει Ν ακεραίους (Ν δεδομένος ακέραιος) και θα υπολογίζει και τυπώνει το μέσο όρο των περιττών.

4.95 Για κάθε μαθητή δίνονται τα στοιχεία: ονοματεπώνυμο, προφορικός και γραπτός βαθμός ενός μαθήματος. Να γραφεί αλγόριθμος, ο οποίος εκτελεί τις ακόλουθες λειτουργίες: α. Διαβάζει τα στοιχεία πολλών μαθητών και σταματά όταν δοθεί ως ονοματεπώνυμο

το κενό. β. Ελέγχει αν ο προφορικός και ο γραπτός βαθμός είναι από 0 μέχρι και 20. γ. Υπολογίζει τον τελικό βαθμό του μαθήματος, ο οποίος είναι το άθροισμα του30%

του προφορικού βαθμού και του 70% του γραπτού βαθμού. Επίσης θα τυπώνει το ονοματεπώνυμο του μαθητή και τον τελικό βαθμό του μαθήματος.

δ. Υπολογίζει και τυπώνει το ποσοστό των μαθητών που έχουν βαθμό μεγαλύτερο του

18. 4.96 Δίνονται οι παρακάτω αλγόριθμοι. Να δημιουργήσετε το αντίστοιχο διάγραμμα ροής για τον καθένα και στη συνέχεια να μετατραπούν από τη δομή επανάληψης που δίνονται σε κάθεμια από τις άλλες εντολές επανάληψης. α. Αλγόριθμος Άσκηση β. Αλγόριθμος Άσκηση α 0 α 0 Για i από 100 μέχρι 1 με βήμα -2 β 5 α α + i^2 Όσο α >= -54 επανάλαβε Εκτύπωσε α α α - 3 Τέλος_επανάληψης β β + α^2 Τέλος Άσκηση εκτύπωσε α,β Τέλος_επανάληψης Τέλος Άσκηση 4.97 Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος : Αλγόριθμος Άσκηση α 0 Για κ από 100 μέχρι 1 με_βήμα -2 Αρχή_επανάληψης α α + 2*κ Μέχρις_ότου α > κ^3 Εμφάνισε α Τέλος_επανάληψης Τέλος Άσκηση α. Να δημιουργήσετε το αντίστοιχο διάγραμμα ροής. β. Να τον μετατρέψετε ώστε να χρησιμοποιεί μόνο τη δομή επανάληψης Όσο.

110

4.98 Το τμήμα Μαθηματικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έκανε μια έρευνα σε 200 αποφοίτους προκειμένου να βγάλει κάποια συμπεράσματα για τη διάρκεια φοίτησης των φοιτητών του. Για το σκοπό αυτό ζητείται να κατασκευαστεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ», το οποίο για τον καθένα από τους 200 αποφοίτους θα διαβάζει σε πόσα χρόνια ολοκλήρωσε τις σπουδές του και στη συνέχεια θα υπολογίζει : α. Τη μέση διάρκεια φοίτησης β. Το ποσοστό των φοιτητών που τελειώνουν τις σπουδές τους χωρίς καθυστέρηση (4

χρόνια). γ. Το ποσοστό των φοιτητών που ολοκληρώνουν σε περισσότερα από 7 χρόνια. 4.99 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει ένα σύνολο αριθμών και θα υπολογίζει τον μικρότερο και τον μεγαλύτερο. Το τέλος του συνόλου αριθμών θα δηλώνεται μόλις δοθεί ο αριθμός -999. Σε περίπτωση που δοθεί απευθείας -999 θα τυπώνεται το μήνυμα «Δεν δόθηκε κανένας έγκυρος αριθμός». 4.100 Σε ένα fast food τα προϊόντα είναι κωδικοποιημένα ως εξής :

Κωδικός Κατηγορία προϊόντος 1000 Σάντουιτς 1001 Πιάτα 1002 Ποτά

Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο θα υλοποιεί τα παρακάτω : Θα διαβάζει τις παραγγελίες των πελατών ανάλογα με τον κωδικό μέχρι να δοθεί η τιμή 999, ενώ παράλληλα θα βρίσκει και θα εμφανίζει το πλήθος των παραγγελιών ανά κατηγορία. Κατά την εισαγωγή των κωδικών αυτοί πρέπει να ελέγχονται κι αν δεν είναι δεκτοί να τυπώνεται το μήνυμα ‘ΛΑΘΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ’ και να ξαναδίνεται ο κωδικός. 4.101 Το υπουργείο μεταφορών αποφάσισε να μελετήσει την επικινδυνότητα των στροφών στις εθνικές οδούς. Έτσι αποφάσισε να χαρακτηρίζει μια στροφή ως «Μη επικίνδυνη» όταν ο αριθμός των ατυχημάτων σε διάστημα ενός μήνα δεν υπερβαίνει τα 5. Σε αντίθετη περίπτωση η στροφή χαρακτηρίζεται ως «Επικίνδυνη» και τίθεται σε πρόγραμμα βελτίωσης ή κατάργησης της. Η έρευνα έγινε σε 150 στροφές του εθνικού οδικού δικτύου. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο θα εκτελεί τα παρακάτω : α. Για καθεμία από τις παραπάνω στροφές θα διαβάζει τον αριθμό μηνιαίων

ατυχημάτων και θα εμφανίζει αν είναι επικίνδυνη ή όχι. β. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το πλήθος τόσο των επικίνδυνων, όσο και των μη

επικίνδυνων στροφών.

111

4.102 Να γραφεί ξεχωριστό πρόγραμμα για τον υπολογισμό του καθενός από τα παρακάτω αθροίσματα :

Να θεωρήσετε ότι το a και το n πρέπει να είναι ακέραιοι και μεγαλύτεροι του μηδενός. Να αποκλειστούν οι μη δεκτές τιμές με έλεγχο εγκυρότητας. 4.103 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει αριθμούς και θα τους προσθέτει. Η διαδικασία θα πρέπει να συνεχίζεται μέχρι το άθροισμα να γίνει μεγαλύτερο ή ίσο από 1000. Στο τέλος εμφανίστε το άθροισμα και το πλήθος των όρων που προστέθηκαν. 4.104 Θέλετε να φτιάξετε ένα πρόγραμμα που να υπολογίζει τη συνολική διάρκεια των μουσικών CD που γράφετε στον υπολογιστή σας . Το πρόγραμμα θα πρέπει να διαβάζει τις διάρκειες των τραγουδιών (λεπτά, δευτερόλεπτα) και να υπολογίζει τη συνολική τους διάρκεια, καθώς και τον αριθμό τους, Η εισαγωγή των τραγουδιών να σταματάει όταν δοθεί ως διάρκεια 0 λεπτά και 0 δευτερόλεπτα. Στο τέλος, θα πρέπει να εμφανίζει μήνυμα αν χωράνε τα συγκεκριμένα τραγούδια σε CD των 74 λεπτών ή όχι. 4.105 Τις ώρες αιχμής, η χρέωση για σύνδεση στο internet είναι 1 μονάδα ανά 270 δευτερόλεπτα. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο να διαβάζει τη διάρκεια που είναι κάποιος συνδεδεμένος στο internet (σε δευτερόλεπτα) καθένας από τους 50 χρήστες ενός κόμβου και να υπολογίζει τις μονάδες και το συνολικό ποσό χρέωσης (1 μονάδα - 0,30 €).

Για παράδειγμα αν η διάρκεια είναι 271 δευτερόλεπτα, τότε ο χρήστης χρεώνεται με 2 μονάδες. 4.106 Μια εταιρεία κινητής τηλεφωνίας χρεώνει τους συνδρομητές ακολουθώντας την παρακάτω τιμολογιακή πολιτική.

ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΚΤΥΟΥ Πάγιο 1ου χρόνου 19 € και για κάθε επιπλέον χρόνο μείωση τρέχοντος παγίου κατά 4 % Αν ο αριθμός των SMS > 100 τότε χρεώνονται με 0,06 € / SMS , αλλιώς με 0,085 € / SMS

Αν ο αριθμός των MMS > 25 τότε αφαιρούνται 5 ΜMS (Τιμή ΜΜS 0,40 €) Χρόνος ομιλίας

0 <= χρόνος < 60 λεπτά 0,80 € / λεπτό 60 <= χρόνος < 240 λεπτά 0,65 € / λεπτό

Αλλιώς 0,0012 € / δευτερόλεπτο

Να γράψετε πρόγραμμα το οποίο :

α. Θα διαβάζει όνομα συνδρομητή, χρόνια, sms , mms , χρόνο ομιλίας σε λεπτά για 100 συνδρομητές

β. Θα υπολογίζει τις χρεώσεις. γ. Θα προσαυξάνει τη χρέωση με ΦΠΑ 19 %. δ. Θα εμφανίζει όνομα , χρέωση χωρίς ΦΠΑ και πληρωτέο ποσό του καθενός.

1

n n n2

2 n3

4

S 1 2 ... n

S 1 2 ... n

S 1 a a ... a

S 5 10 ...5 n

= + + +

= + + +

= + + + +

= + + ⋅

112

4.107 Μια εταιρεία είσπραξης διοδίων στην Αττική Οδό χρησιμοποιεί την ακόλουθη μέθοδο για την ενημέρωση των οδηγών που πλησιάζουν, σχετικά με το αντίτιμο που πρόκειται να πληρώσουν. Για κάθε όχημα που περνά αναγνωρίζεται ο τύπος με τη βοήθεια φωτοκύτταρου (‘Α’ αυτοκίνητο, ‘Φ’ φορτηγό και ‘Μ’ μοτοσικλέτα) και εμφανίζεται σε οθόνη το αντίστοιχο αντίτιμο που είναι για κάθε κατηγόρια. 2,70 €, 3,50 € και 1 € αντίστοιχα. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει τον τύπο του οχήματος και θα ελέγχει την εγκυρότητα ώστε να

επιτρέπονται μόνο οι παραπάνω τιμές και θα τερματίζει μόλις δοθεί ως τύπος οχήματος η λέξη «Κλέισαμε».

β. Θα εμφανίζει το κόστος διέλευσης του κάθε οχήματος που περνάει. γ. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το πλήθος των μοτοσυκλετών που πέρασαν από τα

διόδια εκείνη τη μέρα. δ. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το συνολικό ποσό που εισέπραξε η εταιρεία. 4.108 Δίνεται ο αλγόριθμος : Αλγόριθμος Διάγραμμα Διάβασε χ Για i από 1 μέχρι 8 με βήμα 2 y χ + i – 5 Τέλος_επανάληψης εμφάνισε χ,y Τέλος Διάγραμμα Να μετατραπεί σε ισοδύναμο διάγραμμα ροής. 4.109 Να σχηματίσετε το διάγραμμα ροής της παρακάτω κωδικοποίησης. Αλγόριθμος άσκηση Διάβασε χ,ν μ ν ζ χ α 1 Όσο μ > 0 επανάλαβε Όσο μ mod 2 = 0 επανάλαβε μ μ div 2 ζ ζ*ζ Τέλος_επανάληψης μ μ - 1 α α*ζ Τέλος_επανάληψης εκτύπωσε α Τέλος άσκηση Στη συνέχεια σχηματίστε πίνακα τιμών για : α. χ=4 και ν=2 β. χ=3 και ν=3. Τί θα εκτυπωθεί σε καθεμιά από τις παραπάνω περιπτώσεις; Μελετώντας τα αποτελέσματα ποια πιστεύετε ότι είναι η λειτουργία του αλγορίθμου;

113

4.110 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει για 2000 άτομα, το όνομα, το φύλο, το ύψος και το βάρος τους και θα εκτυπώνει : α. Το βάρος και το όνομα του πιο ψηλού άνδρα. β. Το όνομα της γυναίκας με το μεγαλύτερο βάρος. γ. Το μέσο ύψος των ανδρών. (Θεωρήστε δεδομένο ότι στο σύνολο των 2000 ατόμων υπάρχουν και άντρες και γυναίκες) 4.111 Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει 100 αριθμούς και τυπώνει το μήνυμα « Όλοι είναι Θετικοί»,στην περιπτωση που αυτό συμβαίνει. Σε αντίθετη περίπτωση θα τυπώνει το μήνυμα « Υπάρχουν και αρνητικοί». 4.112 Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει τις τιμές πετρελαίου θέρμανσης 20 πρατηρίων, καθώς και την επωνυμία τους. Ο αλγόριθμος θα πρέπει να υπολογίζει και να εμφανίζει την επωνυμία του ακριβότερου και φθηνότερου πρατηρίου. 4.113 Ένα πολυκατάστημα δίνει τη δυνατότητα στους πελάτες του να αποπληρώσουν τις αγορές τους με δόσεις. Ο αριθμός των δόσεων εξαρτάται από το ύψος των αγορών. Έτσι αν κάποιος αγοράσει αντικείμενα αξίας έως 300 ευρώ μπορεί να αποπληρώσει το ποσό σε 3 έως 6 δόσεις. Αν το ποσό είναι πάνω από 300 έως 800 ευρώ τότε οι δόσεις είναι από 6 έως 9 και τέλος για περισσότερα από 800 ευρώ οι δόσεις αυξάνονται σε 9 έως 12. Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει το ποσό αποπληρωμής και να πληροφορεί τον χρήστη για τον αριθμό τον δόσεων που μπορεί να έχει. Στη συνέχεια θα του ζητάει τον αριθμό των δόσεων που επιθυμεί (και να τον ζητάει συνεχόμενα μέχρι αυτός να είναι στα αποδεκτά όρια) και να εμφανίζει το ύψος της κάθε δόσης. 4.114 Σύμφωνα με απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών οι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων από 0 έως 786 κ.ε. θα πληρώσουν για τέλη κυκλοφορίας 0 ευρώ, για αυτοκίνητα από 787 έως 1.357 κ.ε. 112 ευρώ, για αυτοκίνητα από 1.358 έως 1.928 κ.ε. 202 ευρώ, για αυτοκίνητα από 1.929 έως 2.357 κ.ε. 446 ευρώ και για αυτοκίνητα άνω των 2.358 κ.ε. 580 ευρώ. Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει επαναληπτικά τα κυβικά εκατοστά ενός αυτοκινήτου και θα τυπώνει το ποσό πληρωμής. Ο αλγόριθμος θα τερματίζει όταν εισαχθεί αρνητικός αριθμός. Στο τέλος να εμφανίζει τις συνολικές εισπράξεις που έγιναν. 4.115 Να κάνετε αλγόριθμο που θα διαβάζει Ν αριθμούς (το Ν θα δίνεται επίσης από τον χρήστη) και θα τους αφαιρεί από μία αρχική τιμή. Έστω ότι η αρχική τιμή είναι το 200. 4.116 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει πολλούς ακέραιους αριθμούς ώσπου να δοθεί ο αριθμός 0. β. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μέσο όρο των πολλαπλασίων του 7. γ. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μικρότερο από τους αριθμούς που διαβάστηκαν. Σημειώνεται ότι : η εισαγωγή του 0 πρέπει να τερματίζει απευθείας την επανάληψη, θα δοθούν σίγουρα κάποιοι αριθμοί πολλαπλάσιοι του 7 και ότι οι αριθμοί θα είναι μέχρι 10000.

114

4.117 Κρατάει κάποιος 250€ και θέλει να αγοράσει 7 δώρα για τους φίλους του ενόψει του Πάσχα. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει την τιμή του κάθε δώρου που σκέφτεται να αγοράσει και εφόσον επαρκούν τα χρήματα το αγοράζει. Η διαδικασία συνεχίζεται μέχρι να αγοραστούν και τα 7 δώρα. Στο τέλος να τυπώνει το μέσο όρο κόστους των δώρων που πήρε, την πιο ακριβή τιμή δώρου καθώς και το πιθανό περίσσευμα χρημάτων. Αν δεν υπάρχει περίσσευμα θα τυπώνει το μήνυμα «Ξοδεύτηκαν όλα τα χρήματα». 4.118 Μια επιχείρηση έχει Ν εργαζόμενους. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει το πλήθος Ν των εργαζομένων και θα ελέγχει την εγκυρότητα του ώστε

να είναι μη αρνητικό και μικρότερο ίσο του 50. β. Για κάθε υπάλληλο θα διαβάζει το όνομα και τις ώρες που δούλεψε καθεμιά από τις

7 ημέρες της εβδομάδας και θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το σύνολο ωρών. γ. Αν για κάθε ώρα ο εργάτης παίρνει 8€ να εμφανίσετε τον εβδομαδιαίο μισθό του. δ. Θα εμφανίζει το μικρότερο μισθό που δόθηκε και το όνομα του εργάτη που τον

πήρε. 4.119 Στο χρηματιστήριο μια μετοχή ξεκινάει με μια τιμή ανοίγματος και κατά τη

διάρκεια της συνεδρίασης η τιμή αυξάνεται η μειώνεται ανάλογα με τη ζήτηση και την προσφορά. Να γίνει αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα ο οποίος :

α. Θα διαβάζει την τιμή ανοίγματος ελέγχοντας την εγκυρότητα της. β. Θα διαβάζει τα ποσοστά ανόδου ή πτώσης ( π.χ. +5% ή -3% ) και θα εμφανίζει την

νέα τιμή που διαμορφώνεται όσο το ποσοστό είναι διαφορετικό του 1000. γ. Μετά το τέλος της επαναληπτικής διαδικασίας θα εμφανίζει «Τέλος Συνεδρίασης». δ. Θα ελέγχει και θα εμφανίζει σχετικό μήνυμα για το αν η μετοχή ήταν ανοδική ,

καθοδική ή αμετάβλητη. 4.120 Να αναπτυχθεί αλγόριθμος που θα διαβάζει 2 θετικούς ακέραιους αριθμούς α, β (πρέπει β > α) και στη συνέχεια:

α. Θα εμφανίζει το άθροισμα των ακέραιων αριθμών στο διάστημα [α, β] .

β. Θα εμφανίζει τους άρτιους αριθμούς στο διάστημα (0, α+β].


ΔΟΜΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΜΟΝΟΔΙΑΣΤΑΤΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ

117

Κεφάλαιο 5ο – ∆οµές ∆εδοµένων – Μονοδιάστατοι

Πίνακες Α. Θεωρία 5.1 Δομές Δεδομένων

Σε προηγούμενο κεφάλαιο δώσαμε τις έννοιες του δεδομένου και της πληροφορίας. Στη συνέχεια θα μελετήσουμε ομάδες από δεδομένα καθώς και τον τρόπο με τον οποίο τα χειριζόμαστε. Αν προσεγγίσουμε την έννοια της δομής δεδομένων με έναν απλό και ευνόητο τρόπο μπορούμε να τη φανταστούμε σαν μια «αποθήκη» με αντικείμενα μαζί με τις διεργασίες που μπορούμε να κάνουμε πάνω σε αυτά τα στοιχεία. Ας θεωρήσουμε την περίπτωση μιας αποθήκης σουπερμάρκετ που περιέχει ένα μεγάλο πλήθος προϊόντων (δεδομένα). Οι εργασίες που μπορεί να εκτελέσει ένας εργάτης της αποθήκης (εισαγωγή νέων προϊόντων, προώθηση προϊόντων στα ράφια, απογραφή προϊόντων, αναζήτηση προϊόντος κ.λ.π.) αποτελούν τις λειτουργίες της παραπάνω αποθήκης. Το σύστημα που περιγράψαμε μπορεί να θεωρηθεί ως μια απλουστευμένη αναπαράσταση Δομής Δεδομένων της Πληροφορικής.

5.1.1 Σημασία δομών δεδομένων

Οι δομές δεδομένων αποτελούν ένα βασικό στοιχείο του προγραμματισμού. Για να καταλάβει κάποιος την τεράστια σημασία τους αρκεί να αναφέρουμε την εξίσωση του Wirth (1976 – Υλοποιητής της Pascal) :

Αλγόριθμοι + Δομές Δεδομένων = Προγράμματα

5.2 Οι κυριότερες Δομές Δεδομένων Οι βασικότερες δομές δεδομένων που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι : Ο πίνακας , η ουρά, η στοίβα, ο γράφος, το δένδρο και η λίστα. Οι δομές δεδομένων χωρίζονται σε Στατικές και Δυναμικές ανάλογα με το αν το μέγεθος τους είναι σταθερό ή μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του προγράμματος σύμφωνα με τις ανάγκες του. Θα ασχοληθούμε με τις τρεις πρώτες από όσες αναφέρθηκαν παραπάνω. Σε ότι αφορά τους πίνακες θα μελετήσουμε πληθώρα εφαρμογών σε ασκήσεις ενώ για τη στοίβα και την ουρά θα αναφερθούμε θεωρητικά. 5.2.1 Η Στοίβα

Για να κατανοήσει κανείς την έννοια της στοίβας αρκεί να φέρει στο νου του μια στοίβα με πιάτα σε ένα εστιατόριο. Τα πιάτα αποτελούν τα δεδομένα. Κάθε φορά που ένα πιάτο πλένεται τοποθετείται φυσικά στην κορυφή της στοίβας και φεύγει πρώτο. Αυτός ο κανόνας χρήσης των δεδομένων ονομάζεται ιεραρχία της δομής. Στην σ τοίβα η ιεραρχία είναι η LIFO (last in first out). Πρέπει όμως να μελετήσουμε και τις βασικές λειτουργίες μιας στοίβας. Αυτές είναι : Ώθηση στοιχείου στην κορυφή της στοίβας (push) και απώθηση ενός δεδομένου (pop). Στη στοίβα είναι πιθανό να

118

παρατηρηθούν δυο φαινόμενα. Η υπερχείλιση και η υποχείλιση. Η μεν πρώτη ονομάζεται Overflow και συμβαίνει όταν συνεχίζουμε να τοποθετούμε πιάτα και κάποια στιγμή η στήλη καταρρεύσει αφού δεν θα αντέχει άλλο πιάτο. Η δεύτερη ονομάζεται Underflow και συμβαίνει όταν τελειώσουν τα πιάτα και δεν υπάρχει άλλο στη στοίβα. Στις σύγχρονες γλώσσες προγραμματισμού τέτοια φαινόμενα είναι σπάνιο να παρουσιαστούν διότι χρησιμοποιούνται σύγχρονες δυναμικές στοίβες. 5.2.2 Η Ουρά

Η έννοια της ουράς μπορεί να μελετηθεί σαν την ουρά που παρουσιάζεται σε ένα ταμείο ενός σουπερμάρκετ ή στο ταμείο ενός κινηματογράφου. Εδώ τα δεδομένα είναι οι άνθρωποι που περιμένουν και οι λειτουργίες είναι η εισαγωγή (enqueue) και εξαγωγή (dequeue). Εισαγωγή σημαίνει να μπει στο τέλος της ουράς ένας άνθρωπος που μόλις έφτασε. Εξαγωγή σημαίνει να εξυπηρετηθεί αυτός που είναι την περισσότερη ώρα στην ουρά. Έτσι έχουμε μια διαφορετική ιεραρχία που ονομάζεται FIFO (first in first out). Η ουρά διαθέτει δύο δεικτες τον εμπρός (front) και τον πίσω (rear) που δείχνουν τον πρώτο πελάτη και τον τελευταίο αντίστοιχα. Μόλις ένας πελάτης εξυπηρετηθεί, ο δείκτης μπρός κινείται στην αμέσως επόμενη θέση. Μόλις ένας νέος πελάτης εισαχθεί στην ουρά, ο δείκτης πίσω θα μετακινηθεί στην επόμενη θέση. 5.2.3 Ο Πίνακας

Οι πίνακες είναι μια κατηγορία δομών δεδομένων που προσφέρονται για μελέτη ενός αρχάριου προγραμματιστή λόγω της απλότητας τους αλλά ταυτόχρονα και της μεγάλης σημασίας τους. Η έννοια του πίνακα στον προγραμματισμό δεν απέχει πολύ από αυτήν στα μαθηματικά. Πρόκειται με απλά λόγια για μια μεταβλητή που μπορεί να αποθηκεύσει ταυτόχρονα πολλές διαφορετικές τιμές και όχι μόνο μία όπως έχουμε δει ως τώρα. Οι πίνακες χωρίζονται σε μονοδιάστατους και πολυδιάστατους. Από τους πολυδιάστατους θα ασχοληθούμε μόνο με τους δισδιάστατους. Επιπλέον είναι στατικές δομές δεδομένων και διατηρούν σταθερό μέγεθος που δηλώνεται στην αρχή του αλγόριθμου.

Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφέρουμε κάποια βασικά σημεία που αφορούν στη χρήση των πινάκων. Είναι απαραίτητοι όταν το πρόγραμμα έχει κάποιες ιδιαίτερες απαιτήσεις που δε μπορούν να καλυφθούν από απλές μεταβλητές που παίρνουν μια μόνο τιμή. Όμως, όπως και κάθε άλλη δομή δεδομένων έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Γι αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί βάσει των αναγκών του κάθε προβλήματος και να αποφεύγεται η άσκοπη χρήση πινάκων. Τα ίδια ισχύουν και για τους πολυδιάστατους πίνακες μόνο που τα πράγματα είναι λίγο πιο πεπλεγμένα. Γενικά πρέπει να ακολουθούμε τον εξής κανόνα :

« Πρώτα σκεφτόμαστε αν η άσκηση μπορεί να λυθεί χωρίς χρήση πίνακα και αν αυτό είναι αδύνατο τότε προχωράμε σε καθορισμό πινάκων »

5.3 Μονοδιάστατοι πίνακες Ένας μονοδιάστατος πίνακας μπορεί να θεωρηθεί ως ένα διατεταγμένο σύνολο αποθηκευμένων στοιχείων με την εξής μορφή : (α1 , α2 , ... , αΝ ). Ο συγκεκριμένος πίνακας αποτελείται από μια γραμμή και Ν στήλες, δηλαδή περιέχει Ν στοιχεία.

Στην επόμενη σελίδα ακολουθούν παραδείγματα χειρισμού μονοδιάστατων πινάκων που συναντάμε συχνά σε ασκήσεις.

119

5.3.1 Δήλωση δεδομένων πινάκων

Όταν η άσκηση ζητάει να κατασκευάσουμε αλγόριθμο που θα χειρίζεται πίνακες τότε μπορεί να συναντήσουμε την έκφραση : «Δίνεται πινακας Χ που περιέχει Ν στοιχεία». Αυτό υλοποιείται με χρήση της εντολής Δεδομένα // // που παρουσιάστηκε στο κεφάλαιο 2 και είναι η εξής : Δεδομένα // Χ , Ν // Αν η εκφώνηση λέει «Δίνεται πίνακας table που περιέχει 100 αριθμούς» τότε η εντολή συντάσσεται : Δεδομένα // table // ! δηλαδή σε αυτή την περίπτωση το μέγεθος δεν αναφέρεται.

Με τις παραπάνω εντολές δηλώσαμε ένα πίνακα Χ που περιέχει Ν στοιχεία, ένα πίνακα table με 100 στοιχεία .

Σε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» αν χρειαστεί χρήση πινάκων τότε πρέπει να δηλωθεί ο τύπος των δεδομένων που θα μπούν στον πίνακα, το όνομα του και το πλήθος των στοιχείων του. Για παράδειγμα :

ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : Α[10] ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ : ΧΑΡ[500] ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Β[30] ΛΟΓΙΚΕΣ : Κ[5] 5.3.2 Εισαγωγή στοιχείων σε κενό πίνακα 100 θέσεων με όνομα ΠΙΝΑΚΑΣ

Για i από 1 μέχρι 100 διάβασε ΠΙΝΑΚΑΣ[ i ] Τέλος_επανάληψης Οι παραπάνω εντολές λειτουργούν και σε αλγόριθμο και σε πρόγραμμα. 5.3.3 Εμφάνιση αποθηκευμένων στοιχείων πίνακα 200 θέσεων με όνομα ΠΙΝ

Για i από 1 μέχρι 200 εμφάνισε ΠΙΝ[ i ] Τέλος_επανάληψης

Σε περίπτωση που έχουμε πρόγραμμα η εντολή εμφάνισε ΠΙΝ[ i ] αντικαθίσταται με την ΓΡΑΨΕ ΠΙΝ[ i ].

5.3.4 Υπολογισμός αθροίσματος όλων των στοιχείων του πίνακα Α[50] και

εύρεση μέσου όρου

SUM 0 Για i από 1 μέχρι 50 SUM SUM + A[i]

Τέλος_επανάληψης ΜΟ SUM/50

120

5.3.5 Υπολογισμός αθροίσματος των στοιχείων 11 – 49 του πίνακα Α[50]

SUM 0 Για i από 11 μέχρι 49 SUM SUM + A[i] Τέλος_επανάληψης 5.3.6 Εύρεση μεγίστου ή ελαχίστου στοιχείου πίνακα 80 θέσεων με όνομα A

MAX A[1] MΙΝ A[1] Για i από 2 μέχρι 80 Για i από 2 μέχρι 80 Aν A[i] > MAX τότε Aν A[i] < MΙΝ τότε MAX A[i] ΜΙΝ Α[i] Τέλος_αν Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης 5.3.7 Εντοπισμός στοιχείων του πίνακα που πληρούν συγκεκριμένη ιδιότητα

Πολλές φορές μέσα σε έναν πίνακα χρειάζεται να αναζητήσουμε κάποια στοιχεία που ικανοποιούν μια συγκεκριμένη ιδιότητα. Η αναζήτηση γίνεται σχεδόν πάντα με τη χρήση της δομής επιλογής. Η ιδιότητα που ζητάμε να πληρούν τα στοιχεία, εκφράζεται μέσα από τη συνθήκη της ΑΝ. Στο παράδειγμα γ. που ακολουθεί εντοπίζουμε στοιχεία με χρήση μιας Όσο

Παραδείγματα εντοπισμού στοιχείων

α. Άθροισμα όλων των θετικών στοιχείων ενός πίνακα 800 θέσεων

SUM 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 800 ΑΝ Α[i] > 0 ΤΟΤΕ SUM SUM + A[i] ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ β. Εμφάνιση στοιχείων του πίνακα Π[100] που είναι πολλαπλάσια του 2

ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 100 ΑΝ Π[i] MOD 2 = 0 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ Π[i] ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ γ. Εμφάνιση των στοιχείων του πίνακα Π[100] μέχρι να βρεθεί το 34. i 1 ΟΣΟ (Π[ i ] <> 34) KAI (i <= 100) ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΓΡΑΨΕ Π[ i ] i i + 1 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

121

5.3.8 Χρήση της εντολής Αποτελέσματα // // σε αλγόριθμους

Κάποιες φορές ο αλγόριθμος ζητάει υπολογισμούς ή δημιουργία πινάκων χωρίς να ζητάει να εμφανιστούν. Μπορούμε λοιπόν να χρησιμοποιούμε την εντολή Αποτελέσματα // //. π.χ. Αποτελέσματα // Α , Ν , max //

Ο αλγόριθμος δίνει ως αποτέλεσμα ένα πίνακα Α με Ν στοιχεία και μια μεταβλητή max αλλά δεν τα εμφανίζει στην οθόνη.

5.3.9 Η μέθοδος της σειριακής αναζήτησης

Ο αλγόριθμος της σειριακής αναζήτησης χρησιμοποιείται για να εντοπίσουμε μια τιμή (key) μέσα στον πίνακα χωρίς απαραίτητα να διατρέξουμε ολόκληρο τον πίνακα. Δηλαδή μόλις αυτή η τιμή βρεθεί ο αλγόριθμος σταματάει. Ας δούμε παρακάτω πως υλοποιείται για έναν πίνακα Α[500]. done ψευδής ! υποθέτουμε ότι δεν έχει βρεθεί το κλειδί position 0 ! υποθέτουμε ότι δεν είναι σε κάποια θέση του πίνακα i 1 Οσο (done = ψευδής) Και (i <= 500 ) Επανάλαβε Αν Α[i] = key Τότε done Αληθής ! βρέθηκε το κλειδί position i ! βρέθηκε στη θέση i Αλλιώς i i + 1 ! μεταβαίνουμε στην επόμενη θέση του πίνακα Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Αν done = Αληθής Τότε εμφάνισε ‘Το κλειδί βρέθηκε στη θέση ’,position Αλλιώς εμφάνισε ‘Δεν υπάρχει το κλειδί στον πίνακα’ Τέλος_αν 5.3.10 Ταξινόμηση στοιχείων πίνακα Α[150] σε αύξουσα (φθίνουσα) σειρά με τη μέθοδο φυσαλίδας

Για i από 2 μέχρι 150 Για j από 150 μέχρι i με_βήμα –1 Αν Α[ j – 1] > A[ j ] Tότε TEMP Α[ j –1] Α[ j –1] Α[ j ] ! αντιμετάθεση των τιμών Α[ j ] TEMP Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης

Οι παραπάνω εντολές ταξινομούν τον πίνακα σε αύξουσα σειρά δηλάδή από τον μικρότερο προς το μεγαλύτερο. Για ταξινόμηση σε φθίνουσα σειρά η συνθήκη γίνεται : Αν Α[ j – 1] < A[ j ] τότε.

122

Επιπλέον σε αλγόριθμους μπορούμε για την αντιμετάθεση των τιμών να χρησιμοποιούμε την εντολή Αντιμετάθεσε Α[ j - 1] , Α[ j ] αντί των εντολών που αναφέραμε πιο πάνω. Σε Πρόγραμμα όμως κάτι τέτοιο δεν είναι σωστό.

5.3.11 Συνένωση – Συγχώνευση πινάκων Με τον όρο συνένωση – συγχώνευση δομών δεδομένων εννοούμε την ενοποίηση δύο ή περισσοτέρων δομών σε μια ενιαία. Ειδικά για τους πίνακες θα κάνουμε τον εξής διαχωρισμό των παραπάνω εννοιών : Συνένωση Από δύο ή περισσότερους πίνακες μη ταξινομημένους δημιουργούμε έναν νέο μη ταξινομημένο : π.χ. Α[50] , Β[20] , Γ[25] Δ[95]. Το παραπάνω επιτυγχάνεται ώς εξής : Για i από 1 μέχρι 95 Αν i<=50 τότε Δ[i] A[i] Αλλιώς_αν i<=70 τότε Δ[i] B[i – 50] Αλλιώς Δ[i] Γ[i – 70] Τέλος_αν

Τέλος_επανάληψης Συγχώνευση Από δύο ταξινομημένους πίνακες δημιουργώ ένα νέο ταξινομημένο: Από τον Α[Ν] = [ 1 , 3 , 6 , 9 , ... , 25] και τον Β[Μ] = [ 2 , 3 , 4 , 5 , 7 , 11 , ... ,15 , 20] να δημιουγήσουμε τον Γ[ Ν + Μ ] που θα είναι κι αυτός ταξινομημένος σε αύξουσα σειρά. Το παραπάνω επιτυγχάνεται ως εξής :

Ι 1

J 1 Κ 1 ΟΣΟ Ι <= Ν ΚΑΙ J <= Μ ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ

! Όσο και οι δύο πίνακες έχουν στοιχεία ΑΝ Α[Ι] < Β[J] ΤΟΤΕ Γ[Κ] Α[Ι] Κ Κ+1 Ι Ι+1 ΑΛΛΙΩΣ Γ[Κ] Β[J] Κ Κ+1 J J +1 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

! Μεταφορά των υπολοίπων στοιχείων του Α ή του Β ΑΝ Ι > Ν ΤΟΤΕ ΓΙΑ Λ ΑΠΟ Κ ΜΕΧΡΙ Ν+Μ Γ[Λ] Β[J] J J +1 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΑΛΛΙΩΣ

123

ΓΙΑ Λ ΑΠΟ Κ ΜΕΧΡΙ Ν+Μ Γ[Λ] Α[Ι] Ι Ι+1 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ Παρατήρηση Ειδικά για την περίπτωση που οι πίνακες περιέχουν ίσο πλήθος στοιχείων (Ν στοιχεία) ισχύει ο παραπάνω αλγόριθμος αλλά όπου Μ βάζουμε πάλι Ν. 5.3.12 Διαχωρισμός (Διάσπαση) πίνακα σε δύο η περισσότερους.

Με τον όρο διαχωρισμό εννοούμε τη διαδικασία κατά την οποία ένας πίνακας διασπάται σε άλλους πίνακες ανάλογα με κάποια ιδιοτητα. Στο παρακάτω παράδειγμα δίνεται πίνακας Χ[100] με ακεραίους και θα δημιουργήσουμε δύο νέους πίνακες Α[ ? ] και Β [ ? ] που ο ένας θα περιέχει τους άρτιους και ο άλλος τους περιττούς. Τοποθετώ ? γιατί δεν γνωρίζουμε πόσοι άρτιοι και πόσοι περιττοί υπάρχουν μέσα στον πίνακα Χ. Δεδομένα // Χ // Κ0 Λ0 Για i από 1 μέχρι 100 Αν X[ i ] mod 2 = 0 τότε Κ Κ + 1 Α[K] X[ i ] Αλλιώς Λ Λ + 1 Β[Λ] X[ i ] Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Αποτελέσματα // Α , Κ , Β , Λ //

Σημαντικές παρατηρήσεις !!! Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι πάντα όταν εκτελούμε διεργασίες σε

πίνακες απαραίτητη είναι η χρήση βοηθητικών μεταβλητών i , j που παίζουντο ρόλο δεικτών και βοηθούν στο να διατρέξουμε τα στοιχεία ενός πίνακα.

Απαραίτητη βέβαια είναι και η χρήση της δομής επανάληψης ΓΙΑ ... ΑΠΟ ... Όλα τα παραπάνω πρέπει πάντοτε να προσαρμόζονται στις ανάγκες της κάθε ασκήσης (ονόματα πινάκων , διάσταση , συνθήκες κ.λ.π.)

124

Β. Ερωτήσεις 5.1 Να δώσετε τον ορισμό των παρακάτω εννοιών :

α. δομή δεδομένων β. στατική δομή δεδομένων. 5.2 Ποια η σημασία των δομών δεδομένων ; 5.3 Τι γνωρίζετε για τις δυναμικές δομές δεδομένων ; 5.4 Να αναφέρετε τις βασικές λειτουργίες (πράξεις) επί των δομών δεδομένων. 5.5 Να γίνει πλήρης περιγραφή της Στοίβας. 5.6 Να γίνει πλήρης περιγραφή της Ουράς. 5.7 Τι γνωρίζετε για τους πίνακες ; 5.8 Τι γνωρίζετε για την αναζήτηση μέσα σε πίνακες ; 5.9 Να γραφεί ο αλγόριθμος σειριακής αναζήτησης. 5.10 Σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιείται η μέθοδος σειριακής αναζήτησης ; 5.11 Να δοθεί ο ορισμός της έννοιας της ταξινόμησης και να περιγραφεί η ταξινόμηση ευθείας ανταλλαγής. 5.12 Να δοθεί ο αλγόριθμος της ταξινόμησης φυσαλίδας.

Γ. Λυμένα Θέματα

5.13 Να γραφεί αλγόριθμος θα εκτελεί βασικές διεργασίες σε δύο μονοδιάστατους πίνακες Α[10] και Β[150]. Συγκεκριμένα ο αλγόριθμος θα : α. Διαβάζει τα στοιχεία των πινάκων β. Βρίσκει ελάχιστο στον Α και μέγιστο στον Β γ. Θα συγκρίνει τα 5 πρώτα στοιχεία των πινάκων. Στην περίπτωση που είναι ίδια θα

εμφανίζει κατάλληλο μήνυμα. δ. Βρίσκει μέσο όρο του Α και πλήθος αρνητικών του Β. ε. Θα διαβάζει ένα κλειδί και θα ελέγχει αν αυτό υπάρχει στον πίνακα Β με τη μέθοδο

σειριακής αναζήτησης.

125

Αλγόριθμος Διεργασίες α. Για i από 1 μέχρι 10 Διάβασε Α[i] Τέλος_επανάληψης Για i από 1 μέχρι 150 Διάβασε Β[i] Τέλος_επανάληψης

β. ΜΙΝ Α[1] Για i από 2 μέχρι 10 Αν Α[i] < ΜΙΝ τότε ΜΙΝ Α[i] Τέλος_επανάληψης ΜΑΧ Β[1] Για i από 2 μέχρι 150 Αν Β[i] > ΜΑΧ τότε ΜΑΧ Β[i] Τέλος_αν Τέλος_επαναληψης

γ. done αληθής Για i από 1 μέχρι 5 Αν Α[i] <> B[i] τότε done ψευδής Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Αν done = αληθής τότε Εμφάνισε ‘ Ίδια τα 5 πρώτα στοιχεία ’ Τέλος_αν

δ. ΜΟ 0 ΠΛ 0 Για i από 1 μέχρι 10 ΜΟ ΜΟ + Α[i] Tέλος_επανάληψης ΜΟ ΜΟ / 10 Για i από 1 μέχρι 150 Αν Β[i] < 0 Τότε ΠΛ ΠΛ + 1 Τέλος_αν Tέλος_επανάληψης

ε. Διάβασε key done ψευδής position 0 i 1 Όσο (done = ψευδής) και (i <= 150 ) Επανάλαβε Αν Β[i] = key Τότε done Αληθής position i Αλλιώς i i + 1

126

Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Αν done = Αληθής Τότε Γράψε ‘Το κλειδί βρέθηκε στη θέση ’,position Αλλιώς Γράψε ‘δεν υπάρχει το κλειδί στον πίνακα ‘ Τέλος_αν Τέλος_Διεργασίες 5.14 Δίνεται ο πίνακας Α = ( -5 , 0 , -4 , 2 , 7 , -1 ) και το παρακάτω τμήμα προγράμματος : K 0 L1 5 L2 A[L1-2] ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 3 ΑΝ 5*Ι = L1 TOTE D L2^2 + Α[Ι+2] ΑΛΛΙΩΣ K L1 MOD 2 – Α[Ι] TEΛΟΣ_ΑΝ ΑΝ D > K TOTE MAX D ΑΛΛΙΩΣ ΜΑΧ K ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΓΡΑΨΕ D,K ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Χ L1^2 – D + K Να σχηματίσετε πίνακα που θα περιέχει τις τιμές που παίρνουν οι παραπάνω μεταβλητές. Τι θα εμφανίσει ο αλγόριθμος ; Ποια η τιμή της μεταβλητής Χ ;

Πίνακας Α : -5 0 -4 2 7 1 Αλγόριθμος - K 0 K = 0 L1 5 L1 = 5 L2 A[L1-2] L2 = -4 ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 3 I = 1 (1η επανάληψη) Ι = 2 (2η

επανάληψη) Ι = 3 (3η επανάληψη) ΑΝ 5*Ι = L1 TOTE Αληθής Ψευδής Ψευδής D L2^2 + Α[Ι+2] D=12 - - ΑΛΛΙΩΣ - Αληθής Αληθής K L1 MOD 2 – Α[Ι] - K = 1 K = 5 TEΛΟΣ_ΑΝ - - - ΑΝ D > K TOTE Aληθής Αληθής Αληθής MAX D ΜΑΧ = 12 ΜΑΧ = 12 ΜΑΧ = 12 ΑΛΛΙΩΣ - - - ΜΑΧ K - - - ΤΕΛΟΣ_ΑΝ - - - ΓΡΑΨΕ D,K 12,0 12,1 12,5 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ - - - Χ L1^2 – D + K Χ = 18

Σχηματίζουμε τώρα τον πίνακα μεταβλητών που αποτελεί την απάντηση της άσκησης.

127

Αρ. Επαν. I K D L1 L2 MAX X - - 0 - 5 -4 - -

1η 1 0 12 5 -4 12 - 2η 2 1 12 5 -4 12 - 3η 3 5 12 5 -4 12 - - 3 5 12 5 -4 12 18

Η τιμή της μεταβλητής Χ καθορίζεται μετά το ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ και ισούται με 18 Ο αλγόριθμος θα εμφανίσει τα εξής : 5.15 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει τους ακέραιους συντελεστές ενός πολυωνύμου το πολύ 5ου βαθμού και στη συνέχεια θα υπολογίζει τις τιμές του πολυωνύμου για χ = 0 ,..., 20 με βήμα 2. Τα αποτελέσματα να αποθηκευθούν σε πίνακες και στη συνέχεια να τυπωθούν στην οθόνη. Αρχικά θα προσδιορίσουμε τους πίνακες που χρειαζόμαστε. Ο πίνακας των συντελεστών είναι ο Σ[6] αφού το πολυώνυμο είναι το πολύ 5ου βαθμού με σταθερό όρο δηλαδή της μορφής : . Έτσι θα έχουμε Σ[1]=α0, ... , Σ[6]=α5. Επιπλέον χρειαζόμαστε έναν μονοδιάστατο πίνακα στον οποίο θα αποθηκεύονται οι τιμές P(x), δηλαδή ο πίνακας ΤΙΜΕΣ[11] αφού χ = 0 ,..., 20 με βήμα 2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΥΩΝΥΜΟ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Σ[6], ΤΙΜΕΣ[11] , Ι , Κ , X ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : S ΑΡΧΗ ! ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 6 ΓΡΑΨΕ ‘ΔΩΣΕ ΤΟΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ Α(‘,Ι-1,’)’ ΔΙΑΒΑΣΕ Σ[Ι] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

! ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ ΤΙΜΩΝ Κ1 ΓΙΑ Χ ΑΠΟ 0 ΜΕΧΡΙ 20 ΜΕ ΒΗΜΑ 2 S 0

ΑΝ Χ = 0 ΤΟΤΕ S Σ[1]

ΑΛΛΙΩΣ ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 6

S S + Σ[Ι]*Χ^(Ι-1) ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΙΜΕΣ[Κ] S K K+1 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

50 1 5( ) ...P x a a x a x= + + +

1η εμφάνιση 12 0 2η εμφάνιση 12 1 3η εμφάνιση 12 5

128

! ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 11 ΓΡΑΨΕ ΤΙΜΕΣ[Ι] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Σημαντική παρατήρηση !!! Η παραπάνω άσκηση παρουσιάζει την εξής δυσκολία. Το χ αυξάνεται ανά 2

και το Ι με βημα 1. Έτσι είναι αδύνατον να συμβαδίσει η αποθήκευση στον πίνακα ΤΙΜΕΣ με το διάβασμα των συντελεστών. Σε τέτοιες περιπτώσεις χρησιμοποιούμε έναν βοηθητικό δείκτη Κ, ο οποίος αρχικά τίθεται 1 και αμέσως μετά από κάθε αποθήκευση αυξάνεται κατά ένα εξασφαλίζοντας έτσι τη διαδοχικότητα στην αποθήκευση.

5.16 Δίνονται ο πληθωρισμός, τα έσοδα εξαγωγών και το κατά κεφαλήν εισόδημα για καθεμιά από τις 15 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που α. Θα διαβάζει τα παραπάνω δεδομένα β. Θα βρίσκει το μέσο όρο πληθωρισμού. γ. Θα εμφανίζει τη χώρα με το μικρότερο κατά κεφαλήν εισόδημα. δ. Θα ταξινομεί τους πίνακες σε φθίνουσα σειρά ως προς τα έσοδα εξαγωγών. ε. Θα εμφανίζει τα παραπάνω ταξινομημένα στοιχεία. Οι πίνακες που θα χρησιμοποιήσουμε είναι 4 μονοδιάστατοι καθένας από τους οποίους περιέχει κάτι διαφορετικό. ΠΛ[15] : για τον πληθωρισμό, ΚΚ[15] : για το κατά κεφαλήν, ΟΝΟΜ[15] για το όνομα της κάθε χώρας και τέλος ΕΕ[15] για τα έσοδα εξαγωγών. Οι παραπάνω πίνακες έχουν μια κοινή ιδιότητα. Κάθε θέση αντιπροσωπεύει μια μόνο χώρα σε όλους τους πίνακες. Δηλαδή για παράδειγμα στη θέση 12 έχουμε την Ελλάδα. Στον πίνακα ΟΝ υπάρχει το όνομα, στον ΚΚ υπάρχει το κατά κεφαλήν εισόδημα του Έλληνα, στον ΕΕ υπάρχουν τα έσοδα εξαγωγών της Ελλάδας και στον ΠΛ υπάρχει το ποσοστό του πληθωρισμού της ελληνικής οικονομίας. Αλγόριθμος Ευρώπη ! α ερώτημα Εμφάνισε ‘ Δώστε τα στοιχεία κάθε χώρας ‘όνομα – πληθωρ – κατά κεφ. - έσοδα’ Για Ι από 1 μέχρι 15 Διάβασε ΟΝΟΜ[Ι] , ΠΛ[Ι] , ΚΚ[Ι] , ΕΕ[Ι] Τέλος_επανάληψης

! β ερώτημα ΜΟ 0 Για Ι από 1 μέχρι 15 ΜΟ ΜΟ + ΠΛ[Ι] Τέλος_επανάληψης ΜΟ ΜΟ / 15 Εμφάνισε ‘ Μέσος Πληθωρισμός = ‘ , ΜΟ

129

! γ ερώτημα ΜΙΝ ΚΚ[1] κ 1 Για Ι από 2 μέχρι 15 Αν ΚΚ[Ι] < ΜΙΝ τότε ΜΙΝ ΚΚ[Ι] κ Ι Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε ‘Η χώρα με το μικρότερο κατά κεφαλήν είναι η:’, ΟΝΟΜ[κ]

! δ ερώτημα Για Ι από 2 μέχρι 15 Για j από 15 μέχρι Ι με_βημα -1 Αν ΕΕ[j-1] < EE[j] τότε Αντιμετάθεσε EE[j-1] , EE[j] Αντιμετάθεσε ΟΝΟΜ[j-1] , ΟΝΟΜ[j]

Αντιμετάθεσε ΚΚ[j-1] , ΚΚ[j] Αντιμετάθεσε ΠΛ[j-1] , ΠΛ[j]

Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης

! ε ερώτημα Για Ι από 1 μέχρι 15 Εμφάνισε ΟΝΟΜ[Ι] , ΠΛ[Ι] , ΚΚ[Ι] , ΕΕ[Ι] Τέλος_επανάληψης Τέλος Ευρώπη

130

Δ. Θέματα για λύση 1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 5.17 Η στοίβα είναι μια δομή δεδομένων. Να περιγράψετε τη στοίβα με ένα παράδειγμα από την καθημερινή ζωή. 5.18 Η ουρά είναι μια δομή δεδομένων. Να περιγράψετε την ουρά με ένα παράδειγμα από την καθημερινή ζωή. 5.19 Να συμπληρώσετε τα στοιχεία του πίνακα Α

Α[1] = ... Α[2] = ... Α[3] = ... Μετά την εκτέλεση των εντολών :

Α[1] 20 Α[2] (Α[1]+1) div 2 Α[3] Α[2] mod 2 5.20 Να γίνει η παρακάτω αντιστοίχιση.

5.21 Για κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις να σημειώσετε (Σ) αν αυτή είναι σωστή και (Λ) αν αυτή είναι λάθος. α. Στην ουρά το στοιχείο που εισάγεται πρώτο εξάγεται και πρώτο. β. Στη στοίβα το στοιχείο που εισάγεται τελευταίο εξάγεται και τελευταίο.

Στήλη Α Στήλη Β

1. Προσπέλαση 2. Διαγραφή 3. Συγχώνευση 4. Αναζήτηση 5. Διαχωρισμός 6. Αντιγραφή 7. Ταξινόμηση 8. Εισαγωγή

α. Αύξουσα ή φθίνουσα τακτοποίηση κόμβων β. Προσθήκη νέων κόμβων γ. Πρόσβαση σε έναν κόμβο για επεξεργασία του περιεχομένου του δ. Ένας ή περισσότεροι κόμβοι μιας δομής τοποθετούνται σε μια άλλη δομή ε. Αποθήκευση μιας τιμής ή περισσοτέρων τιμών σε αντίστοιχους κόμβους στ. Αφαίρεση ενός κόμβου ζ. Εντοπισμός κόμβων που έχουν μια ιδιότητα η. Διάσπαση μιας δομής σε δυο ή περισσότερες δομές θ. Συνένωση δυο ή περισσοτέρων δομών σε μία ι. Εντοπισμός του κόμβου με την μικρότερη ή την μεγαλύτερη τιμή

131

γ. Ο μοναδικός αλγόριθμος ταξινόμησης είναι ο αλγόριθμος της φυσαλίδας. δ. Η ταξινόμηση ευθείας ανταλλαγής είναι πολύ αποτελεσματική σε πίνακες που είναι

ταξινομημένοι κατά την αντίστροφη σειρά σε σχέση με την επιθυμητή. ε. Ο δείκτης ενός μονοδιάστατου πίνακα πρέπει να είναι πάντα i. 5.22 Για κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις να σημειώσετε (Σ) αν αυτή είναι σωστή και (Λ) αν αυτή είναι λάθος. α. Οι πίνακες πρέπει να χρησιμοποιούνται σε όλες τις περιπτώσεις όπου αυτό είναι

δυνατόν. β. Ένας πίνακας δεν μπορεί να περιέχει περισσότερες από μία φορές ένα στοιχείο με

την ίδια τιμή. γ. Για τον υπολογισμό του μέσου όρου ενός πίνακα αριθμών πρέπει να προσπελαστεί

ολόκληρος ο πίνακας. δ. Η χρήση πινάκων έχει το μειονέκτημα της υπερβολικής χρήσης μνήμης. ε. Υπάρχουν ειδικές εντολές αλγορίθμων που μπορούν να επεξεργαστούν απευθείας

όλα μαζί τα στοιχεία πινάκων. 5.23 Δίνεται η παρακάτω στοίβα:

6ο 5ο 4ο 3ο -2 2ο 23 1ο 7

Α. Να παρουσιάσετε τη μορφή της στοίβας μετά την εκτέλεση των παρακάτω λειτουργιών: α. ώθηση του 8 β. απώθηση γ. ώθηση του -9 δ. ώθηση του 10 ε. απώθηση Β. Τι πρέπει να προσέχουμε κατά την ώθηση στοιχείου σε στοίβα και τι κατά την

απώθηση; 5.24 Δίνεται η παρακάτω ουρά :

2 3 4 -7 -6 front rear Να δώσετε τη μορφή που θα πάρει η ουρά μετά από καθεμιά από τις παρακάτω λειτουργίες. α. Εξαγωγή β. Εισαγωγή του 9 γ. Εισαγωγή του 10 δ. Εξαγωγή

132

5.25 Ο παρακάτω αλγόριθμος ταξινομεί τον πίνακα ακεραίων Α με φθίνουσα διάταξη. Να συμπληρώσετε τα τμήματα που λείπουν. Αλγόριθμος Συμπλήρωση Δεδομένα // Ν, Α // Για i από …. μέχρι …. με_βήμα …. Για j από …. μέχρι ….. με_βήμα …. Αν Α[ ] ….. Α[ ] τότε ….. ….. ….. A[ j ] ….. temp Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης Αποτελέσματα // Ν, Α // Τέλος Συμπλήρωση 5.26 Ο παρακάτω αλγόριθμος επεξεργάζεται έναν πίνακα Α με 10 αριθμούς. Υπάρχει κάποιο λάθος; Αν ναι, να προτείνετε το σωστό αλγόριθμο. Τι πραγματοποιεί ο αλγόριθμος αυτός; κ0 Για i από 10 μέχρι 2 με_βήμα -2 Β[κ] Α[i] κ κ+ 1 Τέλος_επανάληψης 2. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΕΞΑΓΩΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 5.27 Να γίνει αλγόριθμος που με δεδομένο έναν πίνακα Π 20 στοιχείων θα εμφανίζει τα στοιχεία που περιέχει. 5.28 Να γίνει αλγόριθμος που με δεδομένο έναν πίνακα Α 35 αριθμών θα εμφανίζει μόνο τους θετικούς. 5.29 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει ένα μονοδιάστατο πίνακα 50 αριθμών και θα τους εμφανίζει με αντίστροφη σειρά από αυτή που εισήχθησαν. 5.30 Να γίνει πρόγραμμα που θα διαβάζει ένα πίνακα 85 πραγματικών αριθμών και θα εμφανίζει αυτούς που βρίσκονται στις άρτιες θέσεις του και είναι αρνητικοί. 5.31 Να γίνει πρόγραμμα που θα διαβάζει ένα πίνακα 24 ακεραίων αριθμών και θα εμφανίζει αυτούς που βρίσκονται στις περιττές θέσεις του και είναι πολλαπλάσια του 2. 5.32 Να γραφτεί πρόγραμμα που θα καταχωρεί 100 ακέραιους αριθμούς σε έναν μονοδιάστατο πίνακα και να εμφανίζει το διπλάσιο όλων των στοιχείων, αλλά με αντίθετη φορά από αυτή που εισήχθησαν.

133

5.33 Να γίνει πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει ένα πίνακα Α με 50 ονόματα και έναν με τις αντίστοιχες βαθμολογίες ( να γίνεται έλεγχος εγκυρότητας ώστε να βρίσκονται στο διάστημα [0,100] ) σ’ ένα διαγωνισμό και στη συνέχεια θα εμφανίζει τα ονόματα και τις βαθμολογίες όσων πέρασαν το 70. 3. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΠΛΗΘΟΣ - ΠΟΣΟΣΤΟ 5.34 Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει ένα πίνακα 1000 ακεραίων αριθμών και στη συνέχεια θα υπολογίζει και θα τυπώνει το πλήθος των πολλαπλασίων του 5 που περιέχονται στον πίνακα. 5.35 Να γίνει πρόγραμμα που θα διαβάζει 325 ακεραίους και θα υπολογίζει τα ποσοστά θετικών αρνητικών και μηδενικών που περιέχονται στον πίνακα, και στη συνέχεια θα τα εμφανίζει στην οθόνη. 5.36 Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει έναν πίνακα 300 αριθμών και θα εμφανίζει το ποσοστό των αριθμών που είναι μεγαλύτεροι από 120. 5.37 Να γίνει αλγόριθμος που με δεδομένο πίνακα 200 ακεραίων αριθμών θα εμφανίζει το ποσοστό όσων είναι άρτιοι. 5.38 Δίνεται μονοδιάστατος πίνακας που περιέχει 50 ακεραίους. Να γραφεί αλγόριθμος που θα εμφανίζει στην οθόνη τα στοιχεία του πίνακα που είναι > 0 καθώς επίσης και τη θέση στην οποία βρίσκονται στον πίνακα. Στη συνέχεια να υπολογίζει και να εμφανίζει το ποσοστό των στοιχείων αυτών επί του συνόλου των στοιχείων του πίνακα. Μπορεί να λυθεί το παραπάνω πρόβλημα χωρίς τη χρήση πίνακα. 4. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΑΘΡΟΙΣΜΑ - ΜΕΣΟ ΟΡΟ - ΓΙΝΟΜΕΝΟ 5.39 Να γίνει αλγόριθμος που με δεδομένο έναν πίνακα Ν ( Ν>0 ) αριθμών θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το άθροισμα και το μέσο όρο αυτών που βρίσκονται στο διάστημα ( -20 , 45] . 5.40 Να γίνει πρόγραμμα που θα διαβάζει ένα πίνακα 50 ακεραίων αριθμών και στη συνέχεια θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το γινόμενο όσων από αυτούς τελειώνουν σε 4. 5.41 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει έναν πίνακα 70 αριθμών . β. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μέσο όρο του πίνακα. γ. Να υλοποιησετε τον παραπάνω αλγόριθμο χωρίς τη χρήση πίνακα. 5.42 Δίνεται μονοδιάστατος πίνακας Β[100]. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα υπολογίζει το άθροισμα των 100 στοιχείων του. Στη συνέχεια θα εμφανίζει τα στοιχεία εκείνα που βρίσκονται σε άρτιες θέσεις του πίνακα και βρίσκονται ανάμεσα στο 0 και στο 100.

134

5.43 Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει την ημερήσια βροχόπτωση σε cm για ένα χρόνο και θα εμφανίζει το μέσο όρο. (Υπόδειξη : Κατά τους υπολογισμούς να θεωρήσετε ότι κάθε μήνας έχει 30 μέρες και όλο το έτος 360 μέρες). Στη συνέχεια εμφανίστε τον αριθμό των ημερών που η βροχόπτωση ξεπέρασε το μέσο όρο. Είναι απαραίτητη η χρήση πίνακα ; Αιτιολογήστε την απάντηση σας. 5.44 Να γραφτεί πρόγραμμα που θα επεξεργάζεται έναν πίνακα Α 200 θέσεων με ακέραιους που θα μετρά το πλήθος και θα εμφανίζει όλα τα στοιχεία του πίνακα που είναι μικρότερα κατά 2 μονάδες από το μέσο όρο των στοιχείων του πίνακα. 5.45 Σε μια τάξη οι μαθητές που θα διαγωνιστούν για να στελεχώσουν την ομάδα

μπάσκετ, είναι αυτοί που το ύψος τους ξεπερνάει τα 9

10 του συνολικού μέσου ύψους.

Να γραφτεί πρόγραμμα που θα δέχεται το ύψος και τα ονόματα των 30 μαθητών μιας τάξης και θα τα καταχωρεί σε κάταλληλους πίνακες. Στη συνέχεια θα εμφανίζει τα ονόματα των μαθητών που θα διαγωνιστούν για μια θέση στην ομάδα. 5. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΕΥΡΕΣΗ ΜΕΓΙΣΤΟΥ – ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ 5.46 Να γίνει αλγόριθμος που με δεδομένους δυο πίνακες Μ[30] και Ν[20] θα εμφανίζει το μέγιστο του Μ και το ελάχιστο του Ν. 5.47 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει πίνακα Α[150] .

β. Θα υπολογίζει το μέσο όρο και το μέγιστο στοιχείο του πίνακα.

γ. Θα υπολογίζει το πλήθος των στοιχειων που ξεπέρασαν το μέσο όρο. δ. Θα εμφανίζει όσα υπολογίστηκαν παραπάνω. 5.48 Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος : α. Θα εισάγει σε πίνακα 1000 αριθμούς. β. Θα βρίσκει το μέγιστο στοιχείο του πίνακα. γ. Θα βρίσκει το πλήθος των εμφανίσεων του μεγίστου. δ. Θα εμφανίζει το μήνυμα ‘ Το μέγιστο ΧΧΧΧ εμφανίστηκε ΧΧ φορές. 5.49 Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει εναν πίνακα με 60 αριθμούς και θα εμφανίζει το μεγαλύτερο από αυτούς που βρίσκονται στις άρτιες θέσεις του πίνακα. 5.50 Να γίνει πρόγραμμα που θα διαβάζει ένα πίνακα Κ με 90 ακέραιους και στη συνέχεια θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το άθροισμα και το μέσο όρο αυτών που βρίσκονται στις θέσεις από 28 μέχρι 63 και είναι διάφορετικοί από το ελάχιστο του πίνακα.

135

6. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ – ΣΕΙΡΙΑΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ 5.51 Δίνεται μονοδιάστατος πίνακας Α, 400 στοιχείων, που είναι ακέραιοι αριθμοί. Να αναπτύξετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο θα ταξινομεί με τη μέθοδο της φυσαλίδας τα στοιχεία του πίνακα Α σε αύξουσα σειρά. 5.52 Σε ένα μονοδιάστατο πίνακα ΘΕΡΜ, αποθηκεύονται οι 12 μέσες θερμοκρασίες των μηνών του χρόνου και σε έναν δεύτερο πίνακα ΜΗΝ, αποθηκεύονται τα ονόματα των αντίστοιχων μηνών. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που : α. Διαβάζει τους 2 πίνακες . β. Υπολογίζει και θα εμφανίζει τις 2 μεγαλύτερες και τις 2 μικρότερες θερμοκρασίες και

τα ονόματα των μηνών κατά τους οποίους σημειώθηκαν. 5.53 Μια οικολογική οργάνωση διαθέτει τα ονόματα και το ποσοστό δασών 50 διαφορετικών χωρών. Χρειάζεται να πάρει απόφαση για να διοργανώσει μια εκδήλωση διαμαρτυρίας στις 10 χώρες που έχουν το χαμηλότερο ποσοστό δασών. Να δοθεί αλγόριθμος που θα ταξινομεί τα ποσοστά δασών των χωρών και στη συνέχεια θα εμφανίζει τα ονόματα των 10 χωρών που θα γίνουν οι διαδηλώσεις. 5.54 Να γραφτεί αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα τοποθετεί σε πίνακα τα ονόματα εκατό ανθρώπων. β. Θα τοποθετεί σε πίνακα τους αντίστοιχους αριθμούς ταυτότητας. γ. Θα δέχεται ως είσοδο μια ταυτότητα και θα εμφανίζει το όνομα του ανθρώπου

καθώς και τη θέση στην οποία βρίσκεται. 5.55 Κάποιο εστιατόριο θέλει να εκτυπώσει έναν αλφαβητικό τιμοκατάλογο των φαγητών που προσφέρει. Να γίνει πρόγραμμα που να ζητάει την ονομασία και την τιμή για 20 φαγητά και στη συνέχεια να εμφανίζει αυτά τα στοιχεία ταξινομημένα σε αλφαβητική σειρά. 5.56 Διαθέτουμε αποθηκευμένα σε τρείς πίνακες τα ονοματεπώνυμα , τα email και τα τηλέφωνα 200 ανθρώπων που αγόρασαν λαχνούς για μια κλήρωση. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει το ονοματεπώνυμο του τυχερού.

β. Θα εντοπίζει τη θέση στην οποία βρίσκεται με τη βοήθεια του αλγόριθμου σειριακής

αναζήτησης.

γ. Θα εμφανίζει το email και το τηλέφωνο του τυχερού.

136

7. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΛΓΟΡΙΘΜΩΝ 5.57 Δίνεται μονοδιάστατος πίνακας Α, 7 θέσεων, ο οποίος στις θέσεις 1 έως 7 περιέχει αντίστοιχα τους αριθμούς:

Α= ( 5 , -3 , 0 , 2 , 7 , 8 , 9 ) και το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου : Για i από 1 μέχρι 6 με_βήμα 2 k ((i+5) mod 3)+2 A[i] A[k-1] εμφάνισε i, k, A[i], A[k] Τέλος_επανάληψης Ποιες τιμές τυπώνονται με την εντολή : εμφάνισε i, k, A[i], A[k] , καθώς εκτελείται το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου ; 5.58 Δίνεται ο μονοδιάστατος πίνακας C με 6 στοιχεία που έχουν αντίστοιχα τις παρακάτω τιμές :

C = ( 2 5 15 -1 32 14 ) και το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου :

min 100 max -100 Για i από 1 μέχρι 6 με_βήμα 2 Α C[ i ] B C[ i + 1] Αν Α < Β τότε Lmin A Lmax Β αλλιώς Lmin Β Lmax Α Τέλος_αν Αν Lmin < min τότε min Lmin Τέλος_αν Αν Lmax > max τότε max Lmax Τέλος_αν Εκτύπωσε Α, Β, Lmin, Lmax, min, max Τέλος_επανάληψης D max*min Εκτύπωσε D

Να εκτελέσετε το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου και να γράψετε στο τετράδιο σας : α. Τις τιμές των μεταβλητών Α, Β , Lmin , Lmax , min , max, όπως αυτές εκτυπώνονται

σε κάθε επανάληψη. β. Την τιμή της μεταβλητής D που εκτυπώνεται.

137

5.59 Δίνονται ο πίνακας Α=( -5 , 0 , -4 , 2 , 7 , -1 ) και το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 6 ΓΙΑ Κ ΑΠΟ 6 ΜΕΧΡΙ Ι ΜΕ ΒΗΜΑ -1 ΑΝ Α[ Κ-1] < Α[ Κ ] ΤΟΤΕ ΑΝΤΙΜΕΤΑΘΕΣΕ Α[Κ-1] , Α[Κ] ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ α. Να εκτελεστούν οι εντολές για Ι = 2 και Ι = 3 β. Να βρεθεί η μορφή που θα έχει πάρει ο πίνακας Α ; γ. Ποια διεργασία υλοποιεί ο παραπάνω αλγόριθμος ; 5.60 Να εξηγήσετε τι θα εμφανιστεί μετά το τέλος της εκτέλεσης του παρακάτω αλγορίθμου. Αλγόριθμος Εμφάνιση Για i από 1 μέχρι 10 Αν i mod 2 <> 0 τότε Α[i] i+2 Αλλιώς Α[i] A[i-1] – 3 Τελος_αν Τέλος_επανάληψης Για i από 1 μέχρι 10 Εμφάνισε Α[i] Τέλος_επανάληψης Τέλος Εμφάνιση 5.61 Ο μονοδιάστατος αριθμητικός πίνακας Table έχει τα ακόλουθα στοιχεία:

1η θέση 2η θέση 3η θέση 4η θέση 5η θέση 12 5 -4 -6 8

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου : Για Ι από 2 μέχρι 5 Για J από 5 μέχρι Ι με_βήμα -1 Αν Table[J-1] > Table[J] τότε Αντιμετάθεσε Table[J-1], Table[J] Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης Να μεταφερθεί στο τετράδιό σας ο ακόλουθος πίνακας και να συμπληρωθεί για όλες τις τιμές του J, που αντιστοιχούν σε I=2 και Ι=3

138

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι J 1η 2η 3η 4η 5η 2 3

5.62 Δίνεται ο μονοδιάστατος πίνακας Α = ( 1 , 0 , 3 , 6 , 2 , 11 , 7 , 5 , 4) και το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου : i 2 x A[i+1] y A[x-i] ΟΣΟ i <= 9 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΑΝ x >y ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ x ΑΛΛΙΩΣ ΓΡΑΨΕ y ΤΕΛΟΣ_ΑΝ y x mod i i i +2 x A[i-3] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Ζ Χ*Υ α. Να σχηματίσετε πίνακα με τις τιμές όλων των μεταβλητών του προβλήματος σε

όλες τις επαναλήψεις. β. Να σχηματίσετε πίνακα με τις τιμές που εμφανίζονται. 8. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕΘΟΔΩΝ 5.63 Ένα κέντρο διασκέδασης έχει 35 τραπέζια. Κάθε Σάββατο ο ιδιοκτήτης κάνει δώρο το λογαριασμό σε όποια τραπέζια έχουν κάνει λογαριασμό μεγαλύτερο από το διπλάσιο του μέσου όρου όλων των τραπεζιών. Να γραφεί πρόγραμμα που θα εκτελεί τα παρακάτω : α. Θα διαβάζει όλους τους λογαριασμούς των τραπεζιών για το συγκεκριμένο

Σάββατο. β. Θα εμφανίζει το μήνυμα ‘ Τα παρακάτω τραπέζια δεν πληρώνουν : ’ και θα

εμφανίζει τους αριθμούς των τραπεζιών που δικαιούνται το δώρο.

γ. Είναι δυνατή η επίλυση χωρίς χρήση πίνακα ; Αιτιολογήστε την οποιαδήποτε απάντηση σας.

139

5.64 Ένα περιοδικό ηλεκτρονικών υπολογιστών αξιολόγησε 50 μοντέλα Η/Υ κάνοντας μία σειρά από τεστ στον καθένα. Για τον κάθε Η/Υ, ανάλογα με τις επιδόσεις του, υπολογίστηκε ο γενικός του δείκτης. Στα τέλος της αξιολόγησης δόθηκε ο τίτλος της «πιο έξυπνης αγοράς» στον Η/Υ που είχε το μεγαλύτερο λόγο γενικού δείκτη προς τιμή. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που να διαβάζει 50 μοντέλα Η/Υ, τους γενικούς τους δείκτες και τις τιμές τους και να εμφανίζει το μοντέλο το οποίο αποτελεί την «πιο έξυπνη αγορά». 5.65 Υποθέτουμε ότι διαθέτουμε σε ένα πίνακα Α[20] τα ονόματα 20 αυτοκινητοβιομηχανιών και σε ένα πίνακα Β[20] τον αριθμό αυτοκινήτων που πούλησαν κατά το έτος 2009. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα εμφανίζει τις μάρκες που έχουν κάνει πωλήσεις πάνω από 10000. β. Θα εμφανίζει τις μάρκες με τις περισσότερες πωλήσεις ( μπορεί να υπάρχουν

περισσότερες από μια μάρκες με το μέγιστο αριθμό πωλήσεων ). γ. Να ταξινομεί σε αύξουσα σειρά ως προς τις πωλήσεις τις παραπάνω μάρκες. 5.66 Σε ένα αρχαιολογικό μουσείο υπάρχουν 10 αίθουσες με εκθέματα της ελληνιστικής περιόδου καθεμία με το δικό της νούμερο 1, 2, … 10. Να γραφτεί ένα πρόγραμμα το οποίο: α. Θα διαβάζει τους ημερήσιους επισκέπτες κάθε αίθουσας β. Θα υπολογίζει το μέσο όρο επισκεπτών του μουσείου και στη συνέχεια γ. Θα τυπώνει πλήθος και το νούμερο των αιθουσών που ο ημερήσιος αριθμός

επισκεπτών τους ήταν μεγαλύτερος από το μέσο όρο. 5.67 Να γίνει πρόγραμμα στη Γλώσσα το οποίο : α. Θα διαβάζει 2 πίνακες Α[50] και Β[50]. β. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το πλήθος των στοιχείων του Α που είναι

μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα στοιχεία του Β. γ. Θα εμφανίζει το γινόμενο των στοιχείων των δύο πινάκων που βρίσκονται σε

αντίστοιχες θέσεις. 5.68 Δίνονται 2 πίνακες Α[300] και Β[100] που περιέχουν πραγματικούς αριθμούς. Να γράψετε αλγόριθμο που θα μεταφέρει τις 100 πρώτες θέσεις του πίνακα Α σε ένα πίνακα Γ. Στη συνέχεια θα ελέγχει αν οι Β και Γ περιέχουν τα ίδια στοιχεία εμφανίζοντας τα κατάλληλα μηνύματα. 5.69 Στη δεξίωση ενός γάμου έχει καταρτιστεί λίστα καλεσμένων. Στον πίνακα ΟΝOM καταχωρείται το όνομα κάθε καλεσμένου και στον πίνακα ΤΡΑΠ καταχωρείται ο αριθμός του τραπεζιού όπου τοποθετείται. Σημειώνεται ότι τα τραπέζια διαθέτουν 10 θέσεις και ότι το συνολικό πλήθος των καλεσμένων είναι 1500. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που με δεδομένα τα στοιχεία των πινάκων :

140

α. Θα διαβάζει ένα όνομα ενός καλεσμένου και θα εκτυπώνει το τραπέζι στο οποίο έχει τοποθετηθεί,

β. Θα διαβάζει τον αριθμό ενός τραπεζιού και θα εκτυπώνει τη λίστα των ατόμων που

κάθονται σε αυτό. γ. Θα εκτυπώνει το όνομα κάθε καλεσμένου με αλφαβητική σειρά, καθώς και το

τραπέζι του. δ. Θα εκτυπώνει τα ονόματα των καλεσμένων της δεξίωσης ανά τραπέζι. 5.70 Σε ένα μονοδιάστατο πίνακα με το όνομα ΔΥΑΔ έχουμε αποθηκεύσει τα 20 ψηφία ενός δυαδικού αριθμού. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος θα μετατρέπει τον παραπάνω δυαδικό στον αντίστοιχο αριθμό του δεκαδικού. Υπενθυμίζεται ότι ο αριθμός 11001 του δυαδικού μετατρέπεται σε αντίστοιχο του δεκαδικού ως εξής : 1.20 + 0.21 + 0.22 + 1.23 + 1.24

5.71 Δίνονται δύο πίνακες Α[50] και Β[30] που περιέχουν ακέραιους αριθμούς. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα βρίσκει και θα εμφανίζει το μέγιστο στοιχείο του πίνακα Α. β. Θα βρίσκει και θα εμφανίζει το μέσο όρο του πίνακα Β. γ. Θα ελέγχει αν στις πρώτες 30 θέσεις του Α υπάρχουν αριθμοί μεγαλύτεροι από ότι

στις αντίστοιχες θέσεις του Β. Στην περίπτωση που ισχύει το παραπάνω να εμφανίζει κατάλληλο μήνυμα.

5.72 Για καθέναν από τους 70 υπαλλήλους μιας εταιρείας διατηρούνται μεταξύ άλλων τα εξής στοιχεία : Ονοματεπώνυμο, οικογενειακή κατάσταση, μισθός και χρόνια υπηρεσίας στην εταιρεία. Να γράψετε πρόγραμμα το οποίο : α. Θα εισάγει στοιχεία στους πίνακες. β. Θα εμφανίζει τα στοιχεία των άγαμων υπαλλήλων. γ. Θα βρίσκει και θα εμφανίζει το ονοματεπώνυμο του πιο καλοπληρωμένου

υπαλλήλου. δ. Θα ζητά ένα όνομα ως κλειδί και θα ελέγχει αν αυτό υπάρχει με αλγόριθμο

σειριακής αναζήτησης. Στην συνέχεια αν αυτό υπάρχει θα τυπώνονται τα στοιχεία του συγκεκριμένου υπαλλήλου.

ε. Θα εμφανίζει ταξινομημένη λίστα όλων των υπαλλήλων σε φθίνουσα σειρά με βάση

τα χρόνια υπηρεσίας στην εταιρεία.

5.73 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει έναν πίνακα Α[500] με ακέραιους και στη συνέχεια θα τον αντιστρέφει. Δηλαδή το 1ο στοιχείο θα γίνει 500ο , το 2ο 499ο κ.ο.κ. 5.74 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει έναν πίνακα Β[233] με ακέραιους και στη συνέχεια θα τον αντιστρέφει. Δηλαδή το 1ο στοιχείο θα γίνει 233ο , το 2ο 232ο κ.ο.κ.

141

5.75 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει τα στοιχεία ενός πίνακα 800 θέσεων και θα εκτελεί τα παρακάτω : α. Θα εμφανίζει τα στοιχεία που βρίσκονται στις άρτιες θέσεις του πίνακα. β. Θα βρίσκει το ελάχιστο στοιχείο των περιττών θέσεων του πίνακα. γ. Θα υπολογίζει το άθροισμα των πολλαπλασίων του 5 που περιέχονται στον πίνακα. 5.76 Να γίνει αλγόριθμος οποίος με δεδομένα τα στοιχεία ενός πίνακα Κ[30] θα εκτελεί τα παρακάτω : α. Θα υπολογίζει το μέσο όρο των άρτιων στοιχείων. β. Θα υπολογίζει το μέγιστο των άρτιων θέσεων. γ. Θα συγκρίνει το αποτέλεσμα των α. και β. εμφανίζοντας τα κατάλληλα μηνύματα. 5.77 Δίνεται πίνακας που περιέχει 150 ακέραιους αριθμούς. Να γίνει αλγόριθμος που θα εκτελεί τα παρακάτω : α. Θα υπολογίζει μέσο όρο των στοιχείων. β. Θα εμφανίζει τα στοιχεία που είναι μεγαλύτερα από το μέσο όρο. γ. Θα εμφανίζει όλα τα στοιχεία του πίνακα με αντίστροφη σειρά. 5.78 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει 2 πίνακες Α[300] με ονοματα και Β[300] με επιδόσεις σε ένα αγώνισμα.

Θα πρέπει να γινεται έλεγχος ορθότητας ώστε η επίδοση να είναι θετικός αριθμός και μικρότερη ίση του 10.

β. Θα εμφανίζει τα ονόματα των αθλητών με την καλύτερη επίδοση. γ. Θα διαβάζει ένα όνομα αθλητή και αν αυτός υπάρχει στον πίνακα, θα εμφανίζει την

επίδοση του. δ. Θα δημιουργεί έναν πίνακα που θα περιέχει για κάθε άνθρωπο το χαρακτηρισμό

«προκρίθηκε» αν η επίδοση του ήταν >= 5 και το χαρακτηρισμό «απορρίφθηκε» σε αντίστοιχη περίπτωση.

ε. Θα εμφανίζει ταξινομημένα σε αλφαβητική σειρά τα δεδομένα . 5.79 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο να διαβάζει τα ονόματα και τις ηλικίες 50 ανθρώπων και να τα καταχωρεί στους πίνακες ΟΝΟΜ[50] και ΗΛ[50] αντίστοιχα. Στη συνέχεια : α. Να υπολογίζει το μέσο όρο της ηλικίας τους β. Να εμφανίζει το όνομα του μικρότερου σε ηλικία ανθρώπου

142

γ. Να εμφανίζει το όνομα του ανθρώπου που η ηλικία του βρίσκεται πιο κοντά στο

μέσο όρο. 5.80 Δίνεται πίνακας που περιέχει 300 στοιχεία που μπορεί να είναι οι αριθμοί 1 , 3 ή 5. Να γίνει αλγόριθμος που θα τοποθετεί πρώτα τα 1 μετά τα 3 και στο τέλος τα 5 χωρίς χρήση αλγόριθμου ταξινόμησης. 5.81 Να γράψετε πρόγραμμα που να τυπώνει διαδοχικές τριάδες αριθμών που βρίσκονται σε πίνακα 200 θέσεων έτσι ώστε να αποτελούν όρους γεωμετρικής προόδου. ( Θυμίζω ότι οι αριθμοί α,β,γ είναι διαδοχικοί όροι γεωμετρικής προόδου όταν β2=αγ ) 9. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΣΥΝΕΝΩΣΗ – ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ - ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟ 5.82 Να γίνει αλγόριθμος που θα πραγματοποιεί τη συνένωση 3 πινάκων Α[5] , Β[12], Γ[15] σ’έναν ενιαίο και στη συνέχεια θα εμφανίζει το νέο πίνακα ταξινομημένο σε φθίνουσα σειρά. 5.83 Να γίνει αλγόριθμος που θα πραγματοποιεί τη συνένωση 2 πινάκων Α[Ν] , Β[Μ] σ’ έναν ενιαίο τοποθετώντας πρώτα τον Β και μετά τον Α. Στη συνέχεια θα βρίσκει και θα εμφανίζει το μέσο όρο και το μέγιστο στοιχείο του νέου πίνακα. 5.84 Δίνονται δύο ταξινομημένοι πίνακες σε αύξουσα σειρά που καθένας περιέχει 20 ακεραίους. Να γίνει αλγόριθμος που θα τους συγχωνεύει σε ένα νεό πίνακα. 5.85 Δίνονται δύο ταξινομημένοι πίνακες σε αύξουσα σειρά που ο ένας περιέχει 20 αριθμούς και ο άλλος 10. Να γίνει αλγόριθμος που θα τους συγχωνεύει σε ένα νεό πίνακα. 5.86 Να γίνει πρόγραμμα σε «Γλώσσα» το οποίο : α. Θα διαβάζει ένα πίνακα Π 100 ακεραίων. β. Θα διαχωρίζει τον Π σε δύο πίνακες που ο ένας θα περιέχει τα 25 πρώτα στοιχεία

και ο άλλος τα υπόλοιπα. 5.87 Δίνεται πίνακας ΕΠ που περιέχει 1000 ακεραίους. Να γίνει αλγόριθμος που θα τον διασπάει σε δύο νέους πίνακες που ο ένας θα περιέχει όσους έχουν τελευταίο ψηφίο το 0 και ο άλλος τα πολλαπλάσια του 3. 5.88 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει έναν πίνακα Α[400] ελέγχοντας οι αριθμοί να είναι ακεραιοι και θετικοί.

143

β. Θα διασπάει τον παραπάνω πίνακα σε 2 άλλους. Ο ένας να περιέχει τους άρτιους και ο άλλος τους περιττούς αριθμούς.

γ. Θα συγκρίνει τους μέσους όρους των νέων πινάκων εμφανίζοντας κατάλληλο

μήνυμα.

5.89 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει έναν πίνακα Κ[100] ελέγχοντας οι αριθμοί να είναι ακεραιοι και

διάφοροι του 0. β. Θα διασπάει τον παραπάνω πίνακα σε 2 άλλους. Ο ένας να περιέχει τους θετικούς

και ο άλλος τους αρνητικους αριθμούς. γ. Θα συγκρίνει τις απόλυτες τιμές των αθροισμάτων τους εμφανίζοντας κατάλληλο

μήνυμα. 5.90 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει έναν πίνακα χαρακτήρων Α[30] ελέγχοντας ώστε να επιτρέπονται τα

στοιχεία Α ή Β. β. Θα δημιουργεί νέο πίνακα που θα περιέχει μόνο τα Α.


ΠΙΝΑΚΕΣ

ΔΥΟ

ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ

147

Κεφάλαιο 6ο – Πίνακες ∆ύο ∆ιαστάσεων Α. Θεωρία 6.1 Πίνακες Δύο Διαστάσεων Ένας πίνακας δύο διαστάσεων μπορεί να θεωρηθεί ως μια ορθογώνια διάταξη

αποθηκευμένων στοιχείων με την εξής μορφή : . Ο συγκεκριμένος

πίνακας αποτελείται από τρεις γραμμές και τρεις στήλες, δηλαδή περιέχει 3x3 = 9 στοιχεία. Γενικά ένας τέτοιος πίνακας μπορεί να αποτελείται από N γραμμές και Μ στήλες και να περιέχει ΝxM στοιχεία. Αρχικά θα δείξουμε πως μπορεί να δηλωθεί ο δισδιάστατος πίνακας. 6.1.1 Δήλωση δεδομένων πινάκων σε αλγόριθμους

Δίνεται πίνακας Α με 10 γραμμές και 15 στήλες που περιέχει στοιχεία.

Δεδομένα // Α //

Δίνεται πίνακας Π με τοποθετημένα στοιχεία σε Ν γραμμές και

Μ στήλες. Δεδομένα // Π , Ν , Μ //

6.1.2 Δήλωση πινάκων σε πρόγραμμα

ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : Α[100,10] ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ : ΧΑΡ[11,5] ΛΟΓΙΚΕΣ : Ζ[10,2] ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Μ[2,6]

Σημειώνεται ότι σε προγράμματα οι πίνακες πρέπει πάντα να διαβάζονται για να γεμίσουν με στοιχεία.

6.1.3 Εισαγωγή στοιχείων σε πίνακα 10x6 ανά γραμμές με όνομα ΠΙΝΑΚΑΣ

ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 6 ΔΙΑΒΑΣΕ ΠΙΝΑΚΑΣ[ i , j ] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

11 12 13

21 22 23

31 32 33

a a a

a a a

a a a

148

6.1.4 Εισαγωγή στοιχείων σε πίνακα 10x5 ανά στήλες με όνομα ΠΙΝΑΚΑΣ

ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΔΙΑΒΑΣΕ ΠΙΝΑΚΑΣ[ i , j ] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ 6.1.5 Εμφάνιση αποθηκευμένων στοιχείων πίνακα 20x10 ανά γραμμές με όνομα ΠΙΝ

ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 20 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΓΡΑΨΕ ΠΙΝ[i,j] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

6.1.6 Εμφάνιση αποθηκευμένων στοιχείων πίνακα 20x10 ανά στήλες με όνομα ΠΙΝ

ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 20 ΓΡΑΨΕ ΠΙΝ[i,j] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

6.1.7 Υπολογισμός αθροίσματος όλων των στοιχείων του πίνακα Α[5,10] και εύρεση μέσου όρου

SUM 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 SUM SUM + A[i,j] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΜΟ SUM/50

6.1.8 Υπολογισμός αθροίσματος των στοιχείων της 3ης γραμμής του πίνακα Α[5,4]

SUM 0 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 4 SUM SUM + A[3,j] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ 6.1.9 Υπολογισμός αθροίσματος της κάθε γραμμής πίνακα Β[5,4]

ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 SUM 0 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 4 SUM SUM + B[i,j] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ SUM Α[ i ] SUM ! Αυτή η εντολή αποθηκεύει τα αθροίσματα σε νέο πίνακα ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ! σε περίπτωση που τα χρειαζόμαστε σε επόμενα ερωτήματα

149

6.1.10 Υπολογισμός μέσου όρου της κάθε στήλης πίνακα Β[5,4]

ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 4 ΑΘΡ 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 ΑΘΡ ΑΘΡ + B[i,j] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ MO ΑΘΡ/5 ΓΡΑΨΕ ΜΟ Α[ j ] MO ! Αυτή η εντολή αποθηκεύει τους μέσους όρους σε νέο πίνακα ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ! σε περίπτωση που θα χρειαστούν σε επόμενα ερωτήματα. Σημαντική παρατήρηση !!! Όπως αναφέρθηκε στα προηγούμενα παραδείγματα, σε πολλές ασκήσεις

κάποια στοιχεία που υπολογίζουμε είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν στα επόμενα ερωτήματα (π.χ. αθροίσματα γραμμών, μέσοι όροι κ.λ.π.). Έτσι είναι απαραίτητο να αποθηκευθούν ώστε να χρησιμοποιηθούν ξανά. Η αποθήκευση των στοιχείων αυτών γίνεται σε νέους μονοδιάστατους πίνακες. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα :

Σε μια άσκηση δίνονται οι μηνιαίες εισπράξεις 100 καταστημάτων στη

διάρκεια 12 μηνών. Έτσι χρειαζόμαστε έναν πίνακα 100x12. Ένα ερώτημα ζητάει να υπολογιστούν οι συνολικές εισπράξεις κάθε καταστήματος. Αυτό σημαίνει άθροισμα της κάθε γραμμής αφού η καθεμιά γραμμή αναφέρεται σε ένα μόνο κατάστημα. Υποθέτουμε ότι σε επόμενο ερώτημα η άσκηση ζητάει το όνομα εκείνου του καταστήματος με τις περισσότερες εισπράξεις. Επομένως χρειάζεται να βρούμε το μέγιστο από τα στοιχεία που υπολογίστηκαν στο προηγούμενο ερώτημα. Για να είναι αυτό δυνατό θα πρέπει να τα έχουμε αποθηκεύσει σε μονοδιάστατο πίνακα 100 θέσεων.

Στη συνέχεια ακολουθούν αρκετά παραδείγματα που δείχνουν τη

μεθοδολογία κατασκευής νέων πινάκων. Η αποθήκευση μπορεί να γίνει και τον τρόπο που παρουσιάστηκε στο 6.1.9 και 6.1.10.

6.1.11 Υπολογισμός αθροίσματος της κάθε γραμμής πίνακα Β[5,4] και

τοποθέτηση σε πίνακα Α[5]

ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 Α[i]0 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 4 A[i] A[i] + B[i,j] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

6.1.12 Υπολογισμός μέσου όρου της κάθε στήλης πίνακα Β[5,4] και τοποθέτηση σε πίνακα ΜΟ[4]

ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 4 MO[ j ] 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 MO[ j ] MO[ j ] + B[ i , j ] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

150

MO[ j ] MO[ j ] / 5 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ 6.1.13 Εύρεση ολικού μεγίστου (ελαχίστου) στοιχείου πίνακα A 80x10

MAX A[1,1] ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 80 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 AN A[i,j] > MAX TOTE MAX A[i,j] ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ 6.1.14 Εύρεση ελαχίστου (μεγίστου) στοιχείου της κάθε στήλης του πίνακα A 80x14

ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 14 MIN A[1,j] ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 80 AN A[i,j] < MIN TOTE MIN A[i,j] ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ΜΙΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Με παρόμοιο τρόπο προκύπτει εύρεση μεγίστου – ελαχίστου στοιχείου της κάθε γραμμής ενός πίνακα. Στην περίπτωση που τα μέγιστα και τα ελάχιστα πρέπει να χρησιμοποιηθούν παρακάτω, πρέπει να αποθηκευθούν σε μονοδιάστατο πίνακα. Οι εντολές είναι ίδιες μόνο που η μεταβλητή ΜΙΝ – ΜΑΧ πρέπει να αντικατασταθεί από πίνακα π.χ ΜΙΝ[10] – ΜΑΧ[20].

6.1.15 Εντοπισμός στοιχείων πίνακα που πληρούν συγκεκριμένη ιδιότητα

Πολλές φορές μέσα σε έναν πίνακα πρέπει να αναζητήσουμε κάποια στοιχεία που ικανοποιούν κάποια συγκεκριμένη ιδιότητα. Ο εντοπισμός γίνεται σχεδόν πάντα με τη χρήση της δομής επιλογής (Εντολή ΑΝ). Η ιδιότητα που ζητάμε να πληρούν τα στοιχεία, εκφράζεται μέσα από τη συνθήκη της ΑΝ.

Παραδείγματα

α. Άθροισμα όλων των θετικών στοιχείων ενός πίνακα 800Χ100

SUM 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 800 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 100 ΑΝ Α[i, j] > 0 ΤΟΤΕ SUM SUM + A[i,j] ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

151

β. Εμφάνιση στοιχείων του πίνακα Π[10,12] που είναι πολλαπλάσια του 2 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 12 ΑΝ Π[i, j] MOD 2 = 0 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ Π[i,j] ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ γ. Μέτρημα μηδενικών στοιχείων της κάθε γραμμής πίνακα Π[10,20] και τοποθέτηση των αποτελεσμάτων σε πίνακα S[10] ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 S[i]0 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 20 ΑΝ Π[i, j] = 0 ΤΟΤΕ S[i] S[i] + 1 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

6.1.16 Σειριακή αναζήτηση στοιχείου σε δισδιάστατο πίνακα Π, Ν γραμμών και Μ στηλών.

DONE ΨΕΥΔΗΣ Γ 0 Σ 0 Ι 1 ΟΣΟ (Ι<=N) ΚΑΙ (DONE=ΨΕΥΔΗΣ) ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ J 1 ΟΣΟ (J<=M) ΚΑΙ (DONE=ΨΕΥΔΗΣ) ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΑΝ Π[Ι,J]=ΤΙΜΗ ΤΟΤΕ DONE ΑΛΗΘΗΣ Γ Ι Σ J ΑΛΛΙΩΣ J J + 1 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Ι Ι + 1 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΑΝ DONE=ΑΛΗΘΗΣ ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ ‘Η ΤΙΜΗ’,ΤΙΜΗ,’ΠΟΥ ΖΗΤΑΣ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΗ ΘΕΣΗ (‘,Γ,’,’,Σ,’)’ ΑΛΛΙΩΣ ΓΡΑΨΕ 'Η ΤΙΜΗ ' ,ΤΙΜΗ, ' ΔΕΝ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ' ΤΕΛΟΣ_ΑΝ

152

6.1.17 Ταξινόμηση δισδιάστατου πίνακα 300x50 ανα γραμμή

ΓΙΑ Γ ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 300 ΓΙΑ I ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 50 ΓΙΑ J ΑΠΟ 50 ΜΕΧΡΙ I ΜΕ_ΒΗΜΑ -1 ΑΝ Α[Γ, J-1] < Α[Γ, J] ΤΟΤΕ ΤΕΜΠ Α[Γ , J-1] Α[Γ , J-1] Α[Γ , J] Α[Γ , J] ΤΕΜΠ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ‘ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΗΚΕ Η’,Γ,’ΓΡΑΜΜΗ’ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

6.1.18 Ταξινόμηση δισδιάστατου πίνακα 55x400 ανα στήλη

ΓΙΑ Σ ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 400 ΓΙΑ I ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 55 ΓΙΑ J ΑΠΟ 55 ΜΕΧΡΙ I ΜΕ ΒΗΜΑ -1 ΑΝ ΤΙΜΕΣ[J-1 , Σ] > ΤΙΜΕΣ[J , Σ] ΤΟΤΕ ΤΕΜΠ ΤΙΜΕΣ[J-1 , Σ] ΤΙΜΕΣ[J-1 , Σ] ΤΙΜΕΣ[J, Σ] ΤΙΜΕΣ[J, Σ] ΤΕΜΠ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ‘ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΗΚΕ Η’,Σ,’ΣΤΗΛΗ’ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ 6.1.19 Ταξινόμηση των στοιχείων δύο πινάκων σε αύξουσα σειρά. Ο ένας θα είναι μονοδιάστατος Φ[400] και ο άλλος δισδιάστατος Τ[400,40]. Η ταξινόμηση θα γίνεται με βάση τα στοιχεία της 5ής στήλης του πίνακα Τ ενώ σε περίπτωση που υπάρχουν δυο ίσα στοιχεία θα ταξινομεί με βάση τα στοιχεία της 35ής στήλης.

ΓΙΑ I ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 400

ΓΙΑ J ΑΠΟ 400 ΜΕΧΡΙ I ΜΕ ΒΗΜΑ -1 ΑΝ Τ[J-1 , 5] > Τ[J, 5] ΤΟΤΕ ΤΕΜΠ1 Φ[J-1] Φ[J-1] Φ[J] Φ[J] ΤΕΜΠ1 ΓΙΑ Κ ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 40 ΤΕΜΠ2 Τ[J-1 , Κ] Τ[J-1 , Κ] Τ[J , Κ] Τ[J-1 , Κ] ΤΕΜΠ2 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Τ[J-1 , 5] = Τ[J, 5] ΤΟΤΕ ΑΝ Τ[J-1 , 35] > Τ[J, 35] ΤΟΤΕ ΤΕΜΠ1 Φ[J-1] Φ[J-1] Φ[J] Φ[J] ΤΕΜΠ1 ΓΙΑ Κ ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 40

153

ΤΕΜΠ2 Τ[J-1 , Κ] Τ[J-1 , Κ] Τ[J , Κ] Τ[J-1 , Κ] ΤΕΜΠ2 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Β. Ερωτήσεις 6.1 Ποιοι είναι οι λόγοι που μας οδηγούν στη χρήση πινάκων ; 6.2 Εξηγείστε τους λόγους για τους οποίους δεν πρέπει να γίνεται άσκοπη χρήση των πινάκων ; (μειονεκτήματα των πινάκων) 6.3 Ποιες είναι οι τυπικές επεξεργασίες μεταξύ πινάκων ; 6.4 Ποιοι είναι οι κυριότεροι αλγόριθμοι αναζήτησης και ποιες είναι οι διαφορές τους ; Γ. Λυμένα Θέματα 6.5 Μια ομάδα μπάσκετ διαθέτει 10 παίκτες. Να κατασκευάσετε πρόγραμμα το οποίο : α. Θα εισάγει τα ονοματεπώνυμα των παικτών σε κατάλληλο πίνακα β. Θα εισάγει σε κατάλληλο πίνακα τους πόντους που πέτυχε ο κάθε παίκτης σε

καθέναν από τους 15 αγώνες του πρωταθλήματος γ. Θα υπολογίζει το πλήθος των πόντων που πέτυχε κάθε παίκτης. δ. Θα βρίσκει τον πρώτο σκόρερ της ομάδας ε. Θα ταξινομεί τα ονόματα των παικτών και τους πόντους που πέτυχαν σε φθίνουσα

σειρά. Σε περίπτωση που 2 παίκτες πέτυχαν τον ίδιο αριθμό πόντων, η ταξινόμηση θα γίνεται με βάση το ονοματεπώνυμο.

στ. Θα εμφανίζει λίστα ονομάτων και πόντων όσων πέτυχαν πάνω από 200. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα θα χρειαστούμε αρχικά δύο πίνακες. Ένα μονοδιάστατο για τα ονόματα των παικτών ΟΝΟΜ[10] και έναν δισδιάστατο Π[10,15] που θα περιέχει τους πόντους που πέτυχε ο καθένας σε κάθε αγώνα. Για παράδειγμα στη θέση (3,8) του πίνακα θα υπάρχουν οι πόντοι που πέτυχε ο 3ος παίκτης στον 8ο αγώνα. Στη συνέχεια στο γ. ερώτημα απαραίτητη είναι η χρήση ενός πίνακα μονοδιάστατου ΣΥΝ[10] στον οποίο θα αποθηκεύσουμε τους συνολικούς πόντους κάθε παίκτη. Στο ερώτημα ε. πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη ταξινόμηση των δύο πινάκων. Ας δούμε αναλυτικά τη λύση.

154

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΠΑΣΚΕΤ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ : ΟΝΟΜ[10] , TEMP2 ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Π[10,15] , ΣΥΝ[10] , Ι , J , Κ , ΜΑΧ , TEMP1 ΑΡΧΗ ! α. ερώτημα ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΔΙΑΒΑΣΕ ΟΝΟΜ[Ι] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ! β. ερώτημα ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΓΙΑ J ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 15 ΔΙΑΒΑΣΕ Π[Ι, J] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ! γ. ερώτημα : Άθροισμα ανά γραμμή στον πίνακα Π ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΣΥΝ[Ι] 0 ΓΙΑ J ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 15 ΣΥΝ[Ι] ΣΥΝ[Ι] + Π[Ι, J] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ! δ. ερώτημα : μέγιστο στον πίνακα ΣΥΝ και ταυτόχρονα στον ΟΝ ΜΑΧ ΣΥΝ[1] Κ 1 ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 10 ΑΝ ΣΥΝ[Ι] > ΜΑΧ ΤΟΤΕ ΜΑΧ ΣΥΝ[Ι] Κ Ι ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ‘ Ο ΠΑΙΚΤΗΣ ΠΟΥ ΠΕΤΥΧΕ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΠΟΝΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ & Ο ‘, ΟΝΟΜ[Κ] ! ε. ερώτημα : φυσαλίδα στους 2 πίνακες ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 10 ΓΙΑ J ΑΠΟ 10 ΜΕΧΡΙ Ι ΜΕ_ΒΗΜΑ -1 ΑΝ ΣΥΝ[J-1] < ΣΥΝ[J] ΤΟΤΕ TEMP1 ΣΥΝ[J-1] ΣΥΝ[J-1] ΣΥΝ[J] ΣΥΝ[J] TEMP1 TEMP2 ΟΝΟΜ[J-1] ΟΝΟΜ[J-1] ΟΝΟΜ[J] ΟΝΟΜ[J] TEMP2 ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ ΣΥΝ[J-1] = ΣΥΝ[J] ΤΟΤΕ ΑΝ ΟΝΟΜ[J-1] > ΟΝΟΜ[J] ΤΟΤΕ TEMP1 ΣΥΝ[J-1] ΣΥΝ[J-1] ΣΥΝ[J]

155

ΣΥΝ[J] TEMP1 TEMP2 ΟΝΟΜ[J-1] ΟΝΟΜ[J-1] ΟΝΟΜ[J] ΟΝΟΜ[J] TEMP2 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ! στ. ερώτημα ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΑΝ ΣΥΝ[Ι] > 200 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ ΟΝΟΜ[Ι] , ΣΥΝ[Ι] ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 6.6 Ας υποθέσουμε ότι έχουμε ένα πίνακα Α[10,20] που περιέχει 200 φυσικούς. Θα δημιουργήσουμε 2 μονοδιάστατους 200 θέσεων Β και Γ. Ο Β θα περιέχει τους φυσικούς που είναι > 50 και ο Γ τους υπόλοιπους. Όπως αναφέρθηκε στο κεφάλαιο 5 μια σημαντική διεργασία των πινάκων είναι ο διαχωρισμός. Δηλαδή δοθέντος ενός πίνακα που περιέχει κάποιους αριθμούς να τον χωρίσουμε σε δύο ξεχωριστούς πίνακες ανάλογα με το αν οι αριθμοί πληρούν μια ιδιότητα. Πρέπει να σημειωθεί ότι καθένας από τους νέους πίνακες θα έχει διάσταση ίση με τον αρχικό για να καλύψουμε την περίπτωση ότι όλοι οι αριθμοί πληρούν την ισότητα που απαιτήσαμε και πρέπει να καταχωρηθούν στον ένα πίνακα. Ας δούμε τον αλγόριθμο. Αλγόριθμος Διαχωρισμός Δεδομένα // Α //

! Μηδενισμός των πινάκων Β και Γ ( μπορεί και να παραληφθεί ) Για Ι από 1 μέχρι 200 Β[Ι] 0 Γ[Ι] 0 Τέλος_επανάληψης

! Οι αριθμοί θα τοποθετούνται σε διαδοχικές θέσεις στους πίνακες Β και Γ. κ 0 λ 0 Για i από 1 μέχρι 10 Για j από 1 μέχρι 20 Αν Α[i , j] > 50 τότε κ κ+1 Β[κ] Α[i , j] αλλιώς λ λ+1 Γ[λ] Α[i , j] Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης Τέλος Διαχωρισμός

156

6.7 Έστω ένας πίνακας Α[100,10] που μπορεί να δεχθεί ακέραιους και ένας Ο[100] που μπορεί να περιέχει χαρακτήρες. Να γράψετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα εκτελεί τα παρακάτω : α. Να βρίσκει μέγιστο ανά γραμμή στον Α και να το εμφανίζει β. Να βρίσκει μέσο όρο ανά στήλη στον Α και να το τοποθετεί σε κατάλληλο πίνακα. γ. Να βρίσκει άθροισμα ανά γραμμή στον Α και να το τοποθετεί σε πίνακα. δ. Να βρίσκει ελάχιστο στον πίνακα του γ. ερωτήματος και να εμφανίζει την αντίστοιχη

τιμή του Ο στη θέση αυτή. ε. Να ταξινομεί τους πίνακες Ο και αυτόν του γ. ερωτήματος αλφαβητικά.

Η παραπάνω άσκηση μας βοηθά στην εξάσκηση πολλών βασικών διεργασιών των δισδιάστατων πινάκων. Ας μελετήσουμε τη λύση της.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α[100,10] , Ι , J , ΜΙΝ , ΑΘΡ[100] , ΜΕΣΟΣ , Τ2 ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ : Ο[100] , Τ1 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : ΜΟ[10] ΑΡΧΗ ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 100 ΔΙΑΒΑΣΕ Ο[Ι] ΓΙΑ J ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 100 ΔΙΑΒΑΣΕ Α[I,J] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ α. ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 100 ΜΑΧ Α[Ι,1] ΓΙΑ J ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΑΝ Α[Ι,J] > MAX TOTE ΓΡΑΨΕ ΜΑΧ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ β. ΓΙΑ J ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΜΕΣΟΣ 0 ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 100 ΜΕΣΟΣ ΜΕΣΟΣ + Α[Ι,J] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΜΟ[J] ΜΕΣΟΣ/100 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ γ. ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 100 ΑΘΡ[Ι] 0 ΓΙΑ J ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 10 ΑΘΡ[Ι] ΑΘΡ[Ι] + Α[Ι, J] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

157

δ. ΜΙΝ ΑΘΡ[1] Κ 1 ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 100 ΑΝ ΑΘΡ[Ι] < ΜΙΝ ΤΟΤΕ ΜΙΝ ΑΘΡ[Ι] Κ Ι ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ Ο[Κ] ε. ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 100 ΓΙΑ J ΑΠΟ 100 ΜΕΧΡΙ Ι ΜΕ_ΒΗΜΑ -1 ΑΝ Ο[J-1] > Ο[J] ΤΟΤΕ Τ1 Ο[J-1] Ο[J-1] Ο[J] Ο[J] Τ1 Τ2 ΑΘΡ[J-1] ΑΘΡ[J-1] ΑΘΡ[J] ΑΘΡ[J] Τ2 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Δ. Θέματα για λύση 1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 6.8 Για κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις να σημειώσετε (Σ) αν αυτή είναι σωστή και (Λ) αν αυτή είναι λάθος. α. Οι δομές δεδομένων διακρίνονται σε στατιστικές και δυναμικές. β. Η θέση ενός στοιχείου σ' έναν δισδιάστατο πίνακα καθορίζεται από δυο αριθμούς. γ. Υπερχείλιση συμβαίνει όταν γίνει απώθηση σε γεμάτη στοίβα. δ. Η σειριακή αναζήτηση και η δυαδική αναζήτηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε

όλους τους μονοδιάστατους πίνακες. ε. Η ταξινόμηση είναι χρήσιμη διαδικασία, γιατί έτσι εκτελείται γρηγορότερα η

αναζήτηση. 6.9 Για κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις να σημειώσετε (Σ) αν αυτή είναι σωστή και (Λ) αν αυτή είναι λάθος. α. Όταν η αναζήτηση πραγματοποιείται σε ταξινομημένο πίνακα, τότε μπορεί να

χρησιμοποιηθεί η δυαδική αναζήτηση. β. Η στοίβα και η ουρά είναι δυναμικές δομές δεδομένων. γ. Η εντολή άθροισμα ΠΙΝ τοποθετεί το άθροισμα των στοιχείων του πίνακα ΠΙΝ

στην ομώνυμη μεταβλητή.

158

δ. Δυο από τις βασικές λειτουργίες επί των δομών δεδομένων είναι η ώθηση και η απώθηση.

ε. Δομή δεδομένων είναι ένα σύνολο αποθηκευμένων δεδομένων όπου μπορούμε να

εφαρμόσουμε μια σειρά λειτουργιών. 6.10 Ποια θα είναι η τελική μορφή που θα πάρει ο πίνακας Α που κατασκευάζει το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου. Για i από 1 μέχρι 5 Για j από 1 μέχρι 5 Αν (i+j) mod 2 = 0 τότε Α[i,j] (i+j) div 2 Αλλιώς Α[i,j] (i+j)*2 Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης

6.11 Δίνεται ο πίνακας Α (σχήμα 1) και το παρακάτω τμήμα προγράμματος: sum ← 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 ΑΝ i <> j TOTE sum ← sum + A[i,j] A[i,j] 0 AΛΛΙΩΣ A[i,j] 1 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ sum Αυτό το τμήμα προγράμματος χρησιμοποιεί τον πίνακα Α, με τις τιμές των στοιχείων του, όπως αυτές φαίνονται στο σχήμα 1.

1 -1 7 1 1 6 2 0 8 -2 4 9 3 3 0 3 5 -4 2 1 0 1 2 0 1

Σχήμα 1: Πίνακας Α

α. Να σχεδιάσετε στο τετράδιό σας τον πίνακα Α με τις τιμές που θα έχουν τα στοιχεία

του, μετά την εκτέλεση του τμήματος προγράμματος. β. Ποια είναι η τιμή της μεταβλητής sum που θα εμφανιστεί ;

γ σ 1η 2η 3η 4η 5η

1η 2η 3η 4η 5η

159

6.12 Να γράψετε τις εντολές που δημιουργούν τους παρακάτω πίνακες :

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 6.13 Να αναπτύξετε ξεχωρίστό τμήμα αλγορίθμου για καθεμιά από τις παρακάτω διεργασίες πινάκων α. Εύρεση μεγίστου ανά γραμμή πίνακα Α[5,4] και τοποθέτηση σε κατάλληλο πίνακα. β. Υπολογισμός και εκτύπωση μέσου όρου κάθε στήλης, πίνακα Α[8,12] . γ. Υπολογισμός του μέσου όρου των ελαχίστων των γραμμών ενός πίνακα Α[35,10] δ. Αλφαβητική ταξινόμηση πίνακα χαρακτήρων Α[120] 2. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΕΞΑΓΩΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 6.14 Να γραφεί αλγόριθμος που θα εμφανίζει τα στοιχεία ενός δεδομένου πίνακα Α 5×4 κατά γραμμές. 6.15 Να γραφεί αλγόριθμος που θα εμφανίζει τα στοιχεία ενός δεδομένου πίνακα Ν×Μ κατά στήλες. 6.16 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα διαβάζει τα στοιχεία του πίνακα ακεραίων Α[3,9] κατά στήλες. β. Θα εμφανίζει τα στοιχεία του κατά γραμμές. 6.17 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα διαβάζει τα στοιχεία ενός πίνακα χαρακτήρων Β[4,12] κατά γραμμές. β. Θα εμφανίζει τα στοιχεία μόνο της 3ης γραμμής. 6.18 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα διαβάζει τα στοιχεία ενός πίνακα με ακεραίους Γ[12,10]. β. Θα εμφανίζει τα πολλαπλάσια του 3 που βρίσκονται στις περιττές στήλες. 6.19 Να γραφεί αλγόριθμος που θα εισάγει στοιχεία σε έναν πίνακα 2×6 και στη συνέχεια θα εμφανίζει κατά στήλες μόνο όσα είναι μεγαλύτερα του μηδενός.

1 0 0 0 2 1 0 0 2 2 1 0 2 2 2 1

160

3. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΑΘΡΟΙΣΜΑΤΑ – ΜΕΣΟΥΣ ΟΡΟΥΣ Κ.Λ.Π. 6.20 Να γραφεί αλγόριθμος που θα διαβάζει έναν πίνακα 10×10 πραγματικών. Στη συνέχεια θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το άθροισμα των στοιχείων που βρίσκονται στις θέσεις που έχουν περιττό άθροισμα γραμμής και στήλης . 6.21 Να γράψετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει τα ονόματα και τα μηνιαία κέρδη 50 εταιρειών πληροφορικής για ένα έτος και στη συνέχεια θα εμφανίζει τις 3 κατά μέσο όρο πιο κερδοφόρες. 6.22 Ένα κατάστημα πώλησης αυτοκινήτων εμπορεύεται 5 μάρκες αυτοκινήτων για κάθε μάρκα 4 μοντέλα. Οι τιμές αποθηκεύονται σε έναν πίνακα 5×4 με όνομα ΤΙΜΕΣ. Να γραφεί αλγόριθμος που θα εκτελεί τα παρακάτω : α. Θα εμφανίζει το μήνυμα ‘Δώστε τιμές αυτοκινήτων’ και στη συνέχεια θα τοποθετεί

στον πίνακα την τιμή κάθε αυτοκινήτου. β. Θα εμφανίζει το μέσο όρο της τιμής πώλησης για κάθε μάρκα αυτοκινήτου καθώς

επίσης και το μέσο όρο για όλα τα αυτοκίνητα. 6.23 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα τοποθετεί τιμές σ’ ένα πίνακα Γ[4,5]. Μετά θα υπολογίζει το άθροισμα κάθε γραμμής και κάθε στήλης και θα τα τοποθετεί στους πίνακες Ε και Ζ αντίστοιχα. 6.24 Εν όψει της προεκλογικής περιόδου μια εταιρεία δημοσκοπήσεων έκανε μια έρευνα σε 5 διαφορετικές περιοχές μιας πόλης για λογαριασμό των κομμάτων Α και Β. Τα αποτελέσματα υπάρχουν σε ένα πίνακα Ψ[ 2 , 5] Να γραφεί αλγόριθμος που θα υπολογίζει τα παρακάτω : α. Θα υπολογίζει το σύνολο των ερωτηθέντων. β. Θα υπολογίζει το ποσοστό που συγκεντρώνει το κόμμα Α και το κόμμα Β. γ. Θα κάνει πρόβλεψη για το νικητή των επόμενων εκλογών τυπώνοντας κατάλληλα

μηνύματα. 4. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΑΛΛΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ 6.25 Δίνεται πίνακας Π δύο διαστάσεων, που τα στοιχεία του είναι ακέραιοι αριθμοί με Ν γραμμές και Μ στήλες. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που θα υπολογίζει το μέγιστο στοιχείο του πίνακα. 6.26 Να γραφεί αλγόριθμος που θα δημιουργεί πίνακα 50x100 και θα τον γεμίζει με στοιχεία ως εξής. Κάθε στοιχείο θα είναι το τετράγωνο της διαφοράς του Ι με το (J mod 2). Στη συνέχεια βρείτε μέγιστο και ελάχιστο του πίνακα.

161

6.27 α. Να τροποποιήσετε τον αλγόριθμο σειριακής αναζήτησης ώστε να αναζητά το κλειδί 999 στις άρτιες γραμμές και περιττές στήλες δισδιάστατου πίνακα Α[1000,500].

β. Να κατασκευάσετε τμήμα αλγορίθμου που θα ταξινομεί την κάθε γραμμή ενός

δοσμένου πίνακα Α[20,32] σε αύξουσα σειρά. 6.28 Να γραφτεί αλγόριθμος που θα υλοποιεί το γινόμενο των αντίστοιχων στοιχείων δύο πινάκων ΝxM, καθώς επίσης και το άθροισμα τους. Στη συνέχεια θα εμφανίζει τους πίνακες που προέκυψαν. 6.29 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει έναν πίνακα Α[30,80] και στη συνέχεια : α. Να βρίσκει το μέσο όρο των ελαχίστων της κάθε στήλης. β. Να διαβάζει ένα κλειδί (key) και θα εντοπίζει αν αυτό υπάρχει στον πίνακα. Σε

περίπτωση που υπάρχει θα εμφανίζει τη γραμμή και τη στήλη που βρέθηκε. 6.30 Δίνεται ένας πίνακας ΣΤΟΙΧΕΙΑ[100,2] που περιέχει τα ονοματεπώνυμα 100 υπόπτων που υπάρχουν στα αρχεία ενός αστυνομικού τμήματος. Στην 1η στήλη περιέχονται τα ονόματα ενώ στη 2η τα επώνυμα. Να γίνει αλγόριθμος που θα εμφανίζει ταξινομημένα σε αλφαβητική σειρά όλα τα ονοματεπώνυμα. Σε περίπτωση που δύο ύποπτοι έχουν ίδιο επώνυμο η ταξινόμηση θα γίνεται με βάση το μικρό όνομα 6.31 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Να εισάγει στοιχεία σε πίνακες ΑΤ[40] και Ζ[40,50]. β. Να βρίσκει το μέσο όρο της κάθε γραμμής του Ζ. γ. Να βρίσκει την τιμή του ΑΤ που αντιστοιχεί στο μικρότερο μέσο όρο του β

ερωτήματος. δ. Να ταξινομεί τους δύο πίνακες σε αύξουσα σειρά με βάση τα στοιχεία του πίνακα

ΑΤ. 6.32 Δίνονται οι πίνακες Ο[100] που περιέχει ονόματα 100 επιβατών μιας αμαξοστοιχείας και ο πίνακας Ζ[100,3] που περιέχει την ηλικία, τον κωδικό δρομολογίου και την τιμή του εισιτηρίου του καθενός. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Να διαβάζει τους πίνακες. β. Να ταξινομεί σε αύξουσα σειρά όλα τα στοιχεία με βάση τον κωδικό δρομολογίου. γ. Να τυπώνει λίστα όλων των στοιχείων.

162

6.33 Να γραφτεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο θα εκτελεί τις παρακάτω λειτουργίες. α. Τοποθετεί τις 20 τιμές και τις συχνότητες μιας μεταβλητής σε έναν δισδιάστατο

πίνακα κατάλληλων διαστάσεων.

β. Υπολογίζει και εμφανίζει τα ν, και στη συνέχεια τη μέση τιμή .

γ. Υπολογίζει και εμφανίζει το και στη συνέχεια τη διακύμανση .

δ. Υπολογίζει συντελεστή μεταβλητότητας και βγάζει συμπεράσματα ως προς την ομοιογένεια του δείγματος τυπόνωντας και μηνύματα.

6.34 Να γίνει αλγόριθμος που θα υλοποιεί τη διάσπαση ενός πίνακα Α[50,40] σε τρείς μονοδιάστατους πίνακες ώστε ο πρώτος να περιέχει τους άρτιους, ο δεύτερος τους αρνητικούς και ο τρίτος τα πολλαπλάσια του 5. 6.35 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα διαβάζει έναν τρισδιάστατο πίνακα Α[5,12,30] ο οποίος περιέχει τις ημερήσιες

εισπράξεις 5 καταστημάτων μιας εταιρείας για κάθε μηνα στη διάρκεια ενός έτους. β. Θα εμφανίζει τις εισπράξεις του 3ου καταστήματος για το μήνα Απρίλιο. γ. Θα εμφανίζει ποια καταστήματα, σε ποιές μέρες και σε ποιο μήνα έκαναν

εισπράξεις πάνω από 1000 €. δ. Θα υπολογίζει τις συνολικές εισπράξεις του κάθε καταστήματος για κάθε μήνα

χωριστά. ε. Θα υπολογίζει για κάθε κατάστημα τη μέση είσπραξη του μήνα Ιουνίου. 6.36 Δίνεται ένας πίνακας Α[1000,2] που περιέχει τα ονόματα και τα επώνυμα 1000 πελατών μιας τράπεζας στην πρώτη και δεύτερη στήλη αντίστοιχα. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα ταξινομεί τον πίνακας σε αλφαβητική σειρά με βάση το επώνυμο. β. Θα εμφανίζει σε μια γραμμή το όνομα και το επώνυμο όσων έχουν επωνυμο

«Μανιατέας» . 5. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ 6.37 Να γραφτεί αλγόριθμος ο οποίος θα κατασκευάζει έναν πίνακα 5x5 με τον

ακόλουθο τρόπο. Στις θέσεις που i = j (κύρια διαγώνιος) θα τοποθετεί το στοιχείο 2 12i

j− .

Στις θέσεις που i > j θα τοποθετεί το 5 και στις υπόλοιπες θέσεις το 1. Στη συνέχεια θα βρίσκει και θα εμφανίζει μέσο όρο ανά γραμμή και μέγιστο στοιχείο ανά στήλη.

ix

i ix ν⋅∑_

x

_

i i( x x ) ν2− ⋅∑ S2

163

6.38 Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει 2 αριθμητικούς πίνακες Α[300] και Β[10,300] και στη συνέχεια : α. Θα βρίσκει και θα εμφανίζει το πλήθος των θετικών αριθμών που υπάρχουν στον Β. β. Θα προσδιορίζει το πλήθος των μηδενικών ανά στήλη του Β και θα τα τοποθετεί σε

κατάλληλο μονοδιάστατο πίνακα. γ. Θα βρίσκει το μέγιστο του Α και το ελάχιστο του πίνακα που δημιουργήσατε και θα

τα συγκρίνει τυπώνοντας τα κατάλληλα μηνύματα. 6.39 Σε μια ομάδα μπάσκετ ο προπονητής αποφάσισε να κρατά στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, πίνακα με τους πόντους που πέτυχαν οι 12 παίκτες που έχει στους 18 αγώνες της αγωνιστικής περιόδου, ώστε να μπορεί να επεξεργάζεται τα δεδομένα αυτά. Έτσι ανέθεσε σε εσάς να αναπτύξετε τον αλγόριθμο που θέλει. Από τις απαιτήσεις του προπονητή από τον αλγόριθμο προκύπτει ότι ο αλγόριθμος που θα κάνετε θα πρέπει: α. Να διαβάζει το όνομα του κάθε παίκτη και τους πόντους που πέτυχε σε κάθε αγώνα

κατά την προηγούμενη αγωνιστική περίοδο. β. Να εμφανίζει το όνομα του παίκτη με τον μεγαλύτερο μέσο όρο πόντων. γ. Να εμφανίζει το όνομα του κάθε παίκτη και τον μεγαλύτερο αριθμό πόντων που

πέτυχε σε ένα παιχνίδι από όλη την αγωνιστική περίοδο 6.40 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα διαβάζει τα στοιχεία ενός δισδιάστατου πίνακα ακεραίων, table με 15 γραμμές

και 8 στήλες. β. Θα βρίσκει το μέγιστο στοιχείο κάθε γραμμής. γ. Θα υπολογίζει το μέσο όρο των μεγίστων. δ. Θα τυπώνει το μέσο όρο των στοιχείων του πίνακα που είναι μεγαλύτερα από τα

5/6 του μέσου όρου των μεγίστων. 6.41 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Αποθηκεύει τα ονόματα των 5 πόλεων σε έναν μονοδιάστατο πίνακα. β. Αποθηκεύει τις τιμές 10 διαφορετικών προϊόντων στις 5 διαφορετικές πόλεις σε

κατάλληλο δισδιάστατο πίνακα. γ. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το μέσο όρο τιμής κάθε προϊόντος και στις 5 πόλεις. δ. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το μέσο όρο κόστους των προϊόντων σε κάθε πόλη. ε. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το όνομα της ακριβότερης πόλης κατά μέσο όρο.

164

6.42 Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα εισάγει τα ονόματα 50 αθλητών σε κατάλληλο πίνακα. β. Θα εισάγει τις 5 ρίψεις του καθενός σε κατάλληλο πίνακα. γ. Θα ταξινομεί σε άυξουσα σειρά τις ρίψεις του κάθε αθλητή και στη συνέχεια θα

εμφανίζει το όνομα του καθενός και τις 3 καλύτερες ρίψεις που έκανε. Σημείωση : Να εκτυπώνονται σε μια γραμμή.

δ. Θα εμφανίζει το όνομα του αθλητή με την κατά μέσο όρο καλύτερη ρίψη. Θεωρήστε ότι είναι μόνο ένας.

6.43 Δίνονται δύο πίνακες ακεραίων Α[310] και Β[310,5]. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος θα εκτελεί τα παρακάτω : α. Θα εξετάζει αν ο Α περιέχει τα ιδία στοιχεία με την 1η στήλη του Β και να εμφανίζει

κατάλληλα μηνύματα σε κάθε περίπτωση. β. Θα υπολογίζει το μέσο όρο της κάθε στήλης. γ. Θα υπολογίζει το ελάχιστο στοιχείο της κάθε γραμμής και να το τοποθετεί σε

κατάλληλο πίνακα Γ. δ. Θα συγκρίνει τους πίνακες Α και Γ αν περιέχουν ίδια στοιχεία. 6.44 Μια αλυσίδα ξενοδοχείων έχει 5 ξενοδοχεία. Σε ένα μονοδιάστατο πίνακα Ξ[5] καταχωρούνται τα ονόματα των ξενοδοχείων. Σε ένα άλλο δισδιάστατο πίνακα ΕΙΣ[5,12] καταχωρούνται οι εισπράξεις κάθε ξενοδοχείου για κάθε μήνα του έτους 2002, έτσι ώστε στην i γραμμή καταχωρούνται οι εισπράξεις του i ξενοδοχείου. Να αναπτύξετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ», το οποίο: α. Διαβάζει τα στοιχεία των δύο πινάκων . β. Εκτυπώνει το όνομα κάθε ξενοδοχείου και τις ετήσιες εισπράξεις του για το έτος

2002. γ. Εκτυπώνει το όνομα του ξενοδοχείου με τις μεγαλύτερες ετήσιες εισπράξεις. 6.45 Κατά τη διάρκεια Διεθνών Αγώνων Στίβου στον ακοντισμό έλαβαν μέρος δέκα (10) αθλητές. Κάθε αθλητής έκανε έξι (6) έγκυρες ρίψεις που καταχωρούνται ως επιδόσεις σε μέτρα. Να αναπτύξετε πρόγραμμα, το οποίο: α. Εισάγει σε πίνακα δύο διαστάσεων τις επιδόσεις όλων των αθλητών. β. Υπολογίζει και καταχωρεί σε μονοδιάστατο πίνακα την καλύτερη από τις επιδόσεις

κάθε αθλητή.

γ. Ταξινομεί τις καλύτερες επιδόσεις των αθλητών που καταχωρήθηκαν στο μονοδιάστατο πίνακα.

δ. Εμφανίζει την επίδοση του αθλητή που πήρε το χάλκινο μετάλλιο (τρίτη θέση).

165

6.46 Στις μαθητικές εκλογές του σχολείου σας, αναλάβατε να φτιάξετε ένα πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» για την ευκολότερη καταμέτρηση των ψήφων. Το σχολείο σας έχει συνολικά 500 παιδιά εκ των οποίων τα 32 έθεσαν υποψηφιότητα. Δεδομένου ότι ο κάθε υποψήφιος έχει έναν κωδικό αριθμό από το 1 έως το 32, το πρόγραμμα θα πρέπει να λειτουργεί ως εξής : α. Να διαβάζει για καθέναν από τους ψηφοφόρους τον κωδικό του υποψηφίου που

ψήφισε ελέγχοντας την εγκυρότητα ώστε να είναι από 1 μέχρι 32. β. Να υπολογίζει και να εμφανίζει τον κωδικό αριθμό του υποψηφίου που πήρε τους

περισσότερους ψήφους. 6.47 Μια αλυσίδα εστιατορίων γρήγορης εξυπηρέτησης έχει 20 καταστήματα σε πόλεις όλης της Ελλάδας. Να γράψετε πρόγραμμα που : α. Θα αποθηκεύει σε μονοδιάστατο πίνακα τα ονόματα των πόλεων στις οποίες

υπάρχει κατάστημα και τις ημερήσιες εισπράξεις κάθε καταστήματος για ένα μήνα σε πίνακα 2 διαστάσεων.

β. Στη συνέχεια πρέπει να υπολογίζει το μηνιαίο τζίρο της επιχείρησης ανά κατάστημα

και συνολικά. γ. Τέλος θα τυπώνει στην οθόνη μια ταξινομημένη σε φθίνουσα σειρά λίστα της

μορφής « Οι εισπράξεις του καταστήματος ΧΧΧΧ είναι ΧΧΧΧ» . 6.48 Μια τράπεζα απασχολεί 200 υπαλλήλους και τρία από τα στοιχεία που διαθέτει είναι τα ονόματα , οι μισθοί τους σε € και η αποδοτικότητα τους με άριστα το 10. Να γραφτεί αλγόριθμος που : α. Θα εμφανίζει τους 10 μικρότερους μισθούς μαζί με τα ονόματα των υπαλλήλων που

έχουν αυτούς τους μισθούς. β. Και στη συνέχεια να βρίσκει ποιος από τους 200 υπαλλήλους έχει την καλύτερη

απόδοση. 6.49 Μια εταιρία διεξήγαγε διαγωνισμό για τη στελέχωση του προσωπικού της. Στο διαγωνισμό έλαβαν μέρος 500 υποψήφιοι, οι οποίοι διαγωνίστηκαν σε 5 μαθήματα. Η βαθμολογία κάθε υποψηφίου έγινε σε κλίμακα 1 έως 100. Τελικά προσλήφθηκαν εκείνοι των οποίων ο μέσος όρος που συγκέντρωσαν στα 5 μαθήματα ήταν μεγαλύτερος από τα 3/5 του μέσου όρου. Να γίνει πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο να διαβάζει τους βαθμούς των διαγωνιζομένων, να τους τοποθετεί σε έναν πίνακα (500 x 5) και να εμφανίζει το πλήθος των υπαλλήλων που προσλήφθηκαν. 6.50 Να γραφτεί αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα ζητάει τα ονόματα 10 εταιρειών και 40 ημερήσιες εισπράξεις καθεμιάς. β. Θα εμφανίζει το σύνολο κάθε εταιρείας. γ. Θα εμφανίζει το σύνολο κάθε μέρας.

166

δ. Θα βρίσκει και θα εμφανίζει το όνομα της χειρότερης εταιρείας. ε. Θα βρίσκει και θα εμφανίζει τις 5 χειρότερες εισπράξεις καθώς επίσης και σε ποιες

μέρες εμφανίστηκαν. 6.51 Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος : α. Θα εισάγει ακέραιους σε πίνακα 20x50. β. Θα υπολογίζει το πλήθος των αρνητικών αριθμών. γ. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το γινόμενο των πολλαπλασίων του 4. δ. Θα βρίσκει το άθροισμα όλων των στοιχείων του πίνακα και θα το συγκρίνει με το

παραπάνω γινόμενο εμφανίζοντας κατάλληλο μήνυμα. 6.52 Μια ομάδα ποδοσφαίρου διαθέτει 20 παίκτες. Να κατασκευάσετε πρόγραμμα το οποίο : α. Θα εισάγει τα ονοματεπώνυμα των παικτών σε κατάλληλο πίνακα. β. Θα εισάγει σε κατάλληλο πίνακα τα γκολ που πέτυχε ο κάθε παίχτης σε καθέναν

από τους 32 αγώνες του πρωταθλήματος. γ. Θα υπολογίζει το πλήθος των γκολ που πέτυχε κάθε παίχτης. δ. Θα βρίσκει τον πρώτο σκόρερ της ομάδας. ε. Θα ταξινομεί τα ονόματα των παιχτών και τα γκολ που πέτυχαν σε φθίνουσα σειρά.

Σε περίπτωση που 2 παίχτες πέτυχαν τον ίδιο αριθμό γκολ, η ταξινόμηση θα γίνεται με βάση το ονοματεπώνυμο.

στ. Θα εμφανίζει τα παραπάνω ταξινομημένα στοιχεία. 6.53 Ένα κατάστημα φωτογραφικών ειδών έχει προς πώληση 200 διαφορετικά μοντέλα ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος :

α. θα διαβάζει τα μοντέλα των ψηφιακών και θα τα αποθηκεύει σε κατάλληλο πίνακα. β. θα διαβάζει τα mega pixels της κάθε μιας , την τιμή της σε € και θα τα αποθηκεύει

σε δισδιάστατο πίνακα γ. θα ταξινομεί σε φθίνουσα σειρά ως προς την τιμή της μηχανής. δ. θα διαβάζει το μοντέλο μιας μηχανής και θα εμφανίζει τα mega pixel της και την τιμή

της. 6.54 Η ΕΜΥ μελετά τις Θερμοκρασίες σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, Καταχωρούνται λοιπόν τα ονόματα των 200 πόλεων που συμμετέχουν στην έρευνα καθώς και οι θερμοκρασίες των πόλεων αυτών τον μήνα που πέρασε (30 ημέρες). Να αναπτύξετε αλγόριθμο που:

167

α. Θα διαβάζει τα απαραίτητα στοιχεία. β. Θα εντοπίζει και θα εκτυπώνει το όνομα της κατά μέσο όρο θερμότερης πόλης του μήνα. γ. Θα εντοπίζει για κάθε πόλη τις μέρες του μήνα όπου υπάρχει θερμοκρασία μεγαλύτερη από την προηγούμενη και την επόμενη ημέρα. δ. Θα βρίσκει σε ποιες πόλεις παρουσιάστηκε τουλάχιστον 10 φορές θερμοκρασία μεγαλύτερη από 22°C. 6.55 Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος, με δεδομένα τα στοιχεία δύο ίδιων διαστάσεων δισδιάστατων πινάκων με αριθμούς, θα εξετάζει αν οι πίνακες είναι ίδιοι. Στην περίπτωση που δεν είναι ίδιοι, θα εκτυπώνει το ποσοστό των στοιχείων που είναι ίσα 6.56 Η εταιρεία παπουτσιών «Νigati China Industries» εισάγει και προωθεί 20 προϊόντα στην ελληνική αγορά, οι τιμές των οποίων περιέχονται στον πίνακα Τ[20], και τα ονόματα τους στον πίνακα ΕΠ[20]. Οι πωλήσεις σε τεμάχια που επιτεύχθηκαν από καθέναν από τους 200 πωλητές της εταιρείας περιέχονται στον δισδιάστατο πίνακα ΠΩΛ[200, 20], ενώ τα ονόματα των 200 πωλητών είναι αποθηκευμένα στον πίνακα Ο[200]. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που με δεδομένα τα παραπάνω στοιχεία: α. Θα υπολογίζει το συνολικό ποσό είσπραξης κάθε πωλητή και θα εκτυπώνει την

προμήθεια που θα πάρει (10% επί των πωλήσεων), β. Θα διαβάζει την επωνυμία ενός προϊόντος και θα εκτυπώνει ποιος πωλητής έκανε

τις περισσότερες πωλήσεις σ' αυτό. γ. Θα εκτυπώνει τα 5 προϊόντα με τις περισσότερες πωλήσεις. (Να θεωρήσετε ότι είναι

ακριβώς 5 τα προϊόντα,) 6.57 Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος για ένα δεδομένο πίνακα Α 10x10 διαβάζει 2 αριθμούς που αντιστοιχούν σε γραμμές στον πίνακα και στη συνέχεια θα αντιμεταθέτει τις συγκεκριμένες γραμμες που διαβάσατε. Χρειάζεται προσοχή ώστε να γίνεται έλεγχος προκειμένου να αποφευχθεί να διαβάζονται γραμμές μεγαλύτερες από το 10 ή μικρότερες ή ίσες του μηδέν. 6.58 Μια τάξη αποτελείται από 25 μαθητές οι οποίοι πήραν βαθμό σε 12 μαθήματα. Να γραφεί αλγόριθμος οποίος : α. Θα αποθηκεύει τα ονόματα των μαθητών σε κατάλληλο πίνακα. β. Θα αποθηκεύει τις βαθμολογίες σε κατάλληλο πίνακα. γ. Θα βρίσκει μεσο όρο του κάθε μαθητή. δ. Θα βρίσκει και θα τυπώνει το όνομα και τη βαθμολογία του καλύτερου μαθητή της

τάξης

168

ε. Θα ταξινομεί τα ονοματα και τους μέσους όρους αλφαβητικά σε άυξουσα σειρά ονόματος. Σε περίπτωση που δύο μαθητές έχουν ίδιο όνομα η ταξινόμηση θα γίνεται με βάση την υψηλότερη βαθμολογία.

στ. Θα εμφανίζει τα ονόματα και τους μέσους όρους των μαθητών που πήραν πάνω

από 18,5. 6.59 Σ' ένα διαγωνισμό ΑΣΕΠ συμμετέχουν 1000 υποψήφιοι. Κάθε υποψήφιος διαγωνίζεται σε 100 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής.Να αναπτύξετε πρόγραμμα που να κάνει τα παρακάτω: α. Να καταχωρεί σε κατάλληλο πίνακα ΟΝ τα ονοματα των υποψηφίων και σε

κατάλληλο πίνακα ΑΠ τα αποτελέσματα των απαντήσεων του κάθε υποψηφίου σε κάθε ερώτηση. Κάθε καταχώρηση μπορεί να είναι μόνο μία από τις παρακάτω:

i. Σ αν είναι σωστή η απάντηση ii. Λ αν είναι λανθασμένη η απάντηση και

iii. Ξ αν ο υποψήφιος δεν απάντησε.

Να γίνεται έλεγχος των δεδομένων εισόδου. β. Να βρίσκει και να αποθηκεύει σε δισδιάστατο πινακα το πλήθος των σωστών

απαντήσεων, των λάθος απαντήσεων και το πλήθος όσων δεν απάντησε. γ. Αν κάθε Σ βαθμολογείται με 3 μονάδες, κάθε Λ με -1,5 μονάδες και κάθε Ξ με 0

μονάδες τότε

i. Να δημιουργεί ένα μονοδιάστατο πίνακα ΒΑΘ[1000], κάθε στοιχείο του οποίου θα περιέχει αντίστοιχα τη συνολική βαθμολογία ενός υποψηφίου.

ii. Να τυπώνει ταξινομημένη λίστα ονομάτων και βαθμολογίων σε αλφαβητική σειρά. 6.60 Σε ένα δισδιάστατο πίνακα είναι καταχωρημένες οι ψήφοι που έλαβαν 20 υποψήφιοι σε 10 εκλογικές περιφέριες και κατάλληλο πίνακα τα ονομάτα τους. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : α. Θα υπολογίζει το σύνολο των ψηφοφόρων. β. Θα υπολογίζει το σύνολο των ψηφοφόρων του κάθε υποψηφίου γ. Θα υπολογίζει το σύνολο των ψηφοφόρων που φήφισαν σε κάθε περιφέρεια. δ. Θα εμφανίζει το νούμερο της περιφέρειας που έδωσε τις περισσότερες ψήφους

στον 3ο υποψήφιο. ε. Θα εμφανίζει τους 3 υποφηφίους που μπαίνουν στην βουλή. 6.61 Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος θα διαβάζει τα στοιχεία ενός δισδιάστατου πίνακα αριθμών με Ν γραμμές και Μ στήλες:

169

α. Θα διαβάζει έναν αριθμό που θα αντιστοιχεί σε στήλη και θα υπολογίζει το ελάχιστο της στήλης αυτής

β. Θα διαβάζει έναν αριθμό που θα αντιστοιχεί σε γραμμή και θα υπολογίζει το μέγιστο στοιχείο της γραμμής αυτής

6.62 Να γίνει αλγόριθμος που με δεδομένο έναν πίνακα ΠΡΟΒ[13, 3000] που περιέχει τις προβλέψεις 3000 παικτών σε ένα δελτίο του ΠΡΟ-ΠΟ και έναν πίνακα ΑΠΟΤ[13] να βρίσκει τον πλήθος των επιτυχόντων που προέβλεψαν σωστά τους 13 αγώνες, τους 12 αγώνες και τους 11 αγώνες. Αν είναι δεδομένα τα ποσά Π13, Π12, Π11 που θα δοθούν στους επιτυχόντες κάθε κατηγορίας να βρείτε τα χρήματα που θα κερδίσει ο κάθε παίκτης. 6.63 Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος θα διαβάζει τα στοιχεία ενός δισδιάστατου πίνακα αριθμών και θα υπολογίζει το ελάχιστο στοιχείο κάθε στήλης και το μέγιστο στοιχείο κάθε γραμμής τοποθετώντας τα σε αντίστοιχους πίνακες 6.64 Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος με δεδομένα τα στοιχεία ενός τετραγωνικού (διαστάσεων ΝxN) δισδιάστατου πίνακα: α. Θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει τo άθροισμα των στοιχείων της κυρίας διαγωνίου. β. Θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει τo άθροισμα των στοιχείων της δευτερεύουσας

διαγωνίου 6.65 Ενόψει των γιορτών μια εταιρεία αποφάσισε να στείλει ευχετήριες κάρτες στους πελάτες της. Να αναπτυχθεί αλγόριθμος που με δεδομένο δισδιάστατο πίνακα ΣΤΟΙΧΕΙΑ[1000, 3] που περιέχει τα ονοματεπώνυμα των 1000 πελατών της εταιρείας στη στήλη 1, το πατρώνυμο στη στήλη 2 και τις διευθύνσεις των πελατών στη στήλη 3, θα ταξινομεί τα στοιχεία ως προς την πρώτη στήλη και θα εκτυπώνει τα ονόματα και τις διευθύνσεις για τις ευχετήριες κάρτες 6.66 Η εταιρεία διοδίων Αττικής Οδού επιθυμεί να επεξεργαστεί στατιστικά τα στοιχεία των συναλλαγών των ταμείων της. Καταχωρεί λοιπόν τα στοιχεία των 80 ταμείων της σε μονοδιάστατο πίνακα με όνομα ΤΑΜΕΙΑ και τις ημερήσιες εισπράξεις σε δισδιάστατο πίνακα ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ[80,360] (θεωρούμε ότι κάθε μήνας έχει 30 μέρες και το έτος 360) . Να αναπτυχθεί αλγόριθμος που θα διαβάζει τα παραπάνω στοιχεία, θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει: α. Το ταμείο με τις περισσότερες εισπράξεις τη χρονιά που πέρασε

β. Το ταμείο με τις λιγότερες εισπράξεις το 2 τρίμηνο της χρονιάς που πέρασε

γ. Τα ταμεία που ξεπέρασαν το συνολικό μέσο όρο εισπράξεων 6.67 Η γραμματεία ενός λυκείου καταχωρεί τα ονόματα των 100 μαθητών της Α λυκείου και τους 10 βαθμούς του κάθε μαθητή στα μαθήματα που βαθμολογήθηκε. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που: α. Θα διαβάζει τα παραπάνω στοιχεία σε κατάλληλους πίνακες.

170

β. Θα εκτυπώνει το όνομα του 5ου μαθητή και πόσες φορές έχει βαθμό άριστα (20). γ. Θα εκτυπώνει το μέσο όρο του 23ου μαθητή. δ. Θα εκτυπώνει το μεγαλύτερο βαθμό στο 3ο μάθημα και το όνομα του μαθητή. ε. Θα εκτυπώνει το μέσο όρο που σημείωσαν όλοι οι μαθητές στο 1ο μάθημα 6.68 Ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού αποφάσισε να διεξαγάγει μια έρευνα για τα ελληνικά ξενοδοχεία. Στην έρευνα συμμετέχουν τα 7000 ξενοδοχεία της επικράτειας, και γι’ αυτά καταγράφονται οι μηνιαίες εισπράξεις για το περασμένο έτος. Να αναπτυχθεί αλγόριθμος που: α. Θα διαβάζει τα απαραίτητα στοιχεία και τα τοποθετεί σε πίνακες. β. Θα υπολογίζει τις ετήσιες εισπράξεις κάθε ξενοδοχείου και θα τις εκχωρεί σε έναν

νέο πίνακα. γ. Θα εκτυπώνει το όνομα του ξενοδοχείου με τις περισσότερες εισπράξεις. δ. Θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει το όνομα κάθε ξενοδοχείου συνοδευόμενο από το

πλήθος των μηνών που λειτούργησε (δηλαδή είχε έσοδα) την περασμένη χρονιά. ε. Θα δημιουργεί και θα εκτυπώνει τον πίνακα ΤΡΙΜΗΝΑ[4], που περιέχει τις

εισπράξεις που παρουσιάστηκαν ανά τρίμηνο. 6.69 Να αναπτυχθεί αλγόριθμος που διαβάζει πίνακα βαθμολογιών από 30 μαθητές. Οι βαθμολογίες είναι μόνο ακέραιες με εύρος από 1 μέχρι 20. Να βρεθεί πόσες φορές επαναλαμβάνεται η κάθε βαθμολογία, καθώς επίσης και ο βαθμός με τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης. 6.70 Να κατασκευαστεί πρόγραμμα το οποίο θα κάνει τα ακόλουθα: α. Θα διαβάζει τα ονόματα 30 μαθητών και θα τα αποθηκεύει σε κατάλληλο

μονοδιάστατο πίνακα. β. Θα διαβάζει τις απαντήσεις όλων των μαθητών σε 20 ερωτήσεις Σωστού - Λάθους

και θα τις καταχωρεί σε κατάλληλο δισδιάστατο πίνακα. γ. Θα διαβάζει έναν πίνακα Γ ο οποίος περιέχει τις σωστές απαντήσεις των

ερωτήσεων. δ. Με την βοήθεια του πίνακα Γ θα κατασκευάζει έναν μονοδιάστατο πίνακα Δ ο

οποίος θα περιέχει τον βαθμό κάθε μαθητή αν γνωρίζουμε ότι κάθε Σωστή απάντηση παίρνει 5 μόρια και κάθε Λάθος αφαιρεί από τον μαθητή 2 μόρια.

ε. Να υπολογίζει τον μέσο όρο της τάξης και να εμφανίζει το όνομα του μαθητή του

οποίου ο βαθμός είναι πιο κοντά στο μέσο όρο της τάξης ζ. Να εμφανίζει μήνυμα για το αν υπάρχει ή όχι μαθητής ή μαθητές που να έπιασε το

άριστα (100) καθώς και το όνομά ή τα ονόματά τους.


ΓΛΩΣΣΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ

173

Κεφάλαιο 7ο – Γλώσσες Προγραµµατισµού –

Προγραµµατιστικά Περιβάλλοντα Α. Θεωρία Προγραμματιστικά Περιβάλλοντα Η ενότητα αυτή παρουσιάζεται σε μορφή ερωτήσεων με απάντησεις και καλύπτει το 6ο

κεφάλαιο του σχολικού βιβλίου «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον» (Σελ. 117 – 140). Είναι το κεφάλαιο με τη μεγαλύτερη έκταση θεωρίας σε σχέση με την υπόλοιπη εξεταστέα ύλη. 7.1 Ποια είναι τα στάδια επίλυσης ενός προβλήματος με υπολογιστή;

Η επίλυση ενός προβλήματος με τον υπολογιστή περιλαμβάνει τρία στάδια :

• Τον ακριβή προσδιορισμό του προβλήματος. • Την ανάπτυξη του αντίστοιχου αλγορίθμου. • Την διατύπωση του αλγορίθμου σε κατανοητή μορφή από τον

υπολογιστή ( δηλαδή προγραμματισμός ).

7.2 Τι είναι πρόγραμμα και ποια τα βασικά του στοιχεία;

• Είναι το σύνολο των εντολών που πρέπει να δοθούν στον υπολογιστή για να υλοποιηθεί ένας αλγόριθμος.

• Το πρόγραμμα δεν αποτελείται μόνο από τις εντολές αλλά και από τα

δεδομένα και τις δομές δεδομένων στις οποίες ενεργεί. (Αλγόριθμοι και δομές δεδομένων είναι μία αδιάσπαστη ενότητα.)

7.3 Τι είναι προγραμματισμός;

• Ο προγραμματισμός ασχολείται με την δημιουργία του προγράμματος δηλαδή την διατύπωση ενός αλγορίθμου σε κατανοητή από τον υπολογιστή μορφή.

• Ο προγραμματισμός δίνει την εντύπωση ότι οι υπολογιστές είναι

έξυπνες μηχανές που επιλύουν τα πολύπλοκα προβλήματα. 7.4 Να εξηγήσετε γιατί οι υπολογιστές δεν είναι έξυπνες μηχανές.

Ο προγραμματισμός δίνει την εντύπωση ότι οι υπολογιστές είναι έξυπνες μηχανές. Αλλά:

• Ο υπολογιστής καταλαβαίνει μόνο δύο καταστάσεις οι

174

οποίες αντιπροσωπεύονται από τα δύο ψηφία του δυαδικού συστήματος: το μηδέν και το ένα.

• Το μόνο πράγμα που κάνει είναι στοιχειώδεις ενέργειες σε ακολουθίες 0 και 1 με ασύλληπτη ταχύτητα. Οι στοιχειώδεις αυτές ενέργειες είναι:

o Να αποθηκεύει στην μνήμη ακολουθίες τέτοιων ψηφίων, o να τις ανακτά από την μνήμη, o να κάνει στοιχειώδεις αριθμητικές πράξεις με αυτές o και να τις συγκρίνει.

7.5 Να κάνετε μια σύντομη ιστορική αναδρομή για τις γλώσσες

προγραμματισμού.

Από τη δημιουργία του πρώτου υπολογιστή μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πάρα πολλά πράγματα. Οι πρώτοι υπολογιστές, τεράστιοι σε μέγεθος αλλά με πάρα πολύ περιορισμένες δυνατότητες και μικρές ταχύτητες επεξεργασίας εξελίχθηκαν σε πολύ μικρούς σε μέγεθος υπολογιστές με τεράστιες όμως δυνατότητες και ταχύτητες επεξεργασίας. Ενώ λοιπόν το υλικό ( hardware ) των υπολογιστών βελτιώνεται, τελειοποιείται και ταυτόχρονα παρέχει νέες δυνατότητες επεξεργασίας, οι βασικές αρχές λειτουργίας των υπολογιστών που διατυπώθηκαν το μακρινό 1945 από τον Φον Νόυμαν, δεν άλλαξαν πρακτικά καθόλου. Την ίδια αργή εξέλιξη ουσιαστικά έχουν και οι γλώσσες προγραμματισμού, οι οποίες αν και εξελίσσονται και συνεχώς εμπλουτίζονται με νέες δυνατότητες, τα χαρακτηριστικά τους και οι βασικές τους ιδιότητες ουσιαστικά παραμένουν τα ίδια.

7.6 Τι γνωρίζετε για τις γλώσσες μηχανής;

Ορισμός : Ένα πρόγραμμα σε γλώσσα μηχανής είναι μια ακολουθία δυαδικών (0 και 1) ψηφίων που αποτελούν εντολές προς τον υπολογιστή για στοιχειώδεις λειτουργίες.

• Αρχικά για να μπορέσει ο υπολογιστής να εκτελέσει μία οποιαδήποτε

λειτουργία έπρεπε να δοθούν κατευθείαν οι εντολές σε ακολουθίες από 0 και 1 ( δηλαδή η εντολή χ 3 σε γλώσσα μηχανής έχει την μορφή: 01011010001010101000011 !! )

• Ο προγραμματισμός κατευθείαν σε γλώσσα μηχανής είναι μεν

κατανοητός από τον υπολογιστή αλλά ακατανόητος από τον άνθρωπο. Ελάχιστοι μπορούν να τον υλοποιήσουν γιατί απαιτεί βαθιά γνώση του υλικού και της αρχιτεκτονικής του υπολογιστή.

• Ο προγραμματισμός των πρώτων υπολογιστών δεν ήταν ουσιαστικά

προγραμματισμός με την σημερινή έννοια του όρου αλλά στην ουσία ήταν μία αναδιάρθρωση του υπολογιστή. Ο πρώτος υπολογιστής (ENIAC) για να προγραμματιστεί έπρεπε να αλλάξουν θέση εκατοντάδες διακόπτες και να ρυθμιστούν όλες του οι καλωδιώσεις (επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία). Για να εκτελέσει άλλο υπολογισμό έπρεπε να αλλάξει ξανά η διάρθρωση του.

175

• Ακόμη και σήμερα όλες οι γλώσσες προγραμματισμού μετατρέπονται

σε γλώσσα μηχανής ώστε να εκτελεστούν από τον Η/Υ.

7.7 Τι γνωρίζετε για τις συμβολικές (χαμηλού επιπέδου) γλώσσες;

Ορισμός: Αποτελούνται από συμβολικά ονόματα τα οποία αντιστοιχούν σε εντολές της γλώσσας μηχανής. Είναι στενά συνδεδεμένες με την αρχιτεκτονική (hardware) του υπολογιστή. Γι’ αυτό ονομάζονται και χαμηλού επιπέδου.

• Είναι πιο κατανοητές και απομνημονεύονται πιο εύκολα από τον

άνθρωπο, από τις γλώσσες μηχανής.

• Για να εκτελεστούν χρειάζονται μετάφραση σε γλώσσα μηχανής, με ένα ειδικό πρόγραμμα τον συμβολομεταφραστή.

• Τα προγράμματα σε συμβολική γλώσσα δεν μπορούν να

μεταφερθούν εύκολα από ένα υπολογιστή σε ένα άλλο. (μεταφερσιμότητα)

• Δεν διαθέτουν εντολές σύνθετων λειτουργιών και οδηγώντας έτσι σε

μακροσκελή προγράμματα που είναι δύσκολο να γραφούν και να συντηρηθούν.

• Συνεχίζεται η χρήση τους και σήμερα αλλά μόνο για ειδικούς σκοπούς.

7.8 Τι γνωρίζετε για τις γλώσσες υψηλού επιπέδου;

Ορισμός: Χρησιμοποιούν ως εντολές απλές λέξεις της αγγλικής γλώσσας ακολουθώντας αυστηρούς κανόνες σύνταξης και μεταφράζονται από τον ίδιο τον υπολογιστή σε γλώσσα μηχανής.

• Ένα πρόγραμμα σε γλώσσα υψηλού επιπέδου μεταφράζεται από τον

ίδιο τον υπολογιστή σε γλώσσα μηχανής, με την βοήθεια ενός ειδικού προγράμματος: τον μεταγλωττιστή.

• Τα προγράμματα αυτά μπορούν να εκτελεστούν και σε άλλο

υπολογιστή υπό την προϋπόθεση ότι και αυτός διαθέτει τον αντίστοιχο μεταγλωττιστή.

• Καμία γλώσσα υψηλού επιπέδου δεν μπορεί να καλύψει όλες τις

ανάγκες σε όλους τους τομείς δραστηριοτήτων και γι’ αυτό υπάρχουν τόσες διαφορετικές γλώσσες.

7.9 Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά της γλώσσας Fortran.

• Formula Translation • Επίλυση μαθηματικών και επιστημονικών προβλημάτων

• Χρησιμοποιείται και σήμερα σε επιστημονικές εφαρμογές

176

7.10 Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά της γλώσσας Cobol.

• Common Business Oriented Language • Ανάπτυξη εμπορικών και διαχειριστικών εφαρμογών. • Χρησιμοποιήθηκε από πολλές επιχειρήσεις και την δημόσια διοίκηση • Χρησιμοποιείται και σήμερα.

7.11 Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά της γλώσσας Algol.

• Algorithm Language

• Ελάχιστη πρακτική εφαρμογή.

• Άσκησε επιρροή σε επόμενες γλώσσες.

7.12 Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά της γλώσσας PL/1.

• Programming Language /1 • Προσπάθησε ανεπιτυχώς να καλύψει όλους τους τομείς

προγραμματισμού. 7.13 Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά των γλωσσών LISP – PROLOG.

• List Processor- Programming Logic • Είναι δύο γλώσσες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της τεχνητής

νοημοσύνης (Έμπειρα συστήματα, παιχνίδια, επεξεργασία φυσικών γλωσσών).

7.14 Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά της γλώσσας Basic.

• Begginer’s All purpose Symbolic Instruction Code • Αρχικά αναπτύχθηκε για εκπαίδευση αρχαρίων. • Τα προγράμματα είναι σύντομα και εκτελούνται με την βοήθεια

διερμηνευτή. • Έγινε η δημοφιλέστερη γλώσσα. • Η Microsoft την καθιέρωσε μέσα από τις εκδόσεις Quick Basic και

Visual Basic σαν πρότυπο ανάπτυξης εφαρμογών σε Η/Υ

177

7.15 Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά της γλώσσας Pascal. • Βασίστηκε πάνω στην Algol.

• Κατάλληλη για εκπαίδευση και δημιουργία ισχυρών προγραμμάτων

γενικής χρήσης. • Κατάλληλη για δημιουργία δομημένων προγραμμάτων. • Αποτέλεσε την βάση για την ανάπτυξη ισχυρότερων γλωσσών όπως

η ADA και η Modula-2. 7.16 Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά της γλώσσας C.

• Αναπτύχθηκε από την εταιρεία Bell • Χρησιμοποιήθηκε για την δημιουργία του λειτουργικού συστήματος

UNIX

• Έχει κοινά χαρακτηριστικά με την Pascal • Κατάλληλη για ανάπτυξη δομημένων εφαρμογών αλλά έχει

ταυτόχρονα και δυνατότητες γλωσσών χαμηλού επιπέδου.

• Οδήγησε στη ανάπτυξη της γλώσσας C++ που είναι μια γλώσσα αντικειμενοστραφούς προγραμματισμού.

7.17 Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά της γλώσσας Java.

• Είναι μια αντικειμενοστραφής γλώσσα

• Αναπτύχθηκε από την εταιρεία Sun • Κατάλληλη για εφαρμογές που εκτελούνται σε διαφορετικούς

υπολογιστές που συνδέονται στο Internet και έχουν διαφορετικά λειτουργικά συστήματα.

7.18 Τι είναι προγραμματισμός οδηγούμενος από το γεγονός;

Εννοούμε την δυνατότητα να ενεργοποιούνται λειτουργίες του προγράμματος με την εκτέλεση ενός γεγονότος (π.χ. κλικ του ποντικιού).

7.19 Τι είναι ο οπτικός προγραμματισμός;

Είναι η δυνατότητα να δημιουργούμε γραφικά ολόκληρο το περιβάλλον μιας εφαρμογής (πχ τα παράθυρα, τα μενού επιλογών, τα πλαίσια διαλόγου κλπ). Γλώσσες που υποστηρίζουν οπτικό προγραμματισμό είναι για παράδειγμα η Visual Basic και η Visual C.

178

7.20 Να αναφέρετε τα πλεονεκτήματα των γλωσσών υψηλού επιπέδου.

• Φυσικότερος και πιο ανθρώπινος τρόπος έκφρασης των προβλημάτων.(Τα προγράμματα είναι πιο κοντά στα προβλήματα που επιλύουν).

• Η ανεξαρτησία από τον τύπο του υπολογιστή. Τα προγράμματα μπορούν να

μεταφερθούν σε οποιονδήποτε υπολογιστή με ελάχιστες ή καθόλου μετατροπές. Η δυνατότητα της μεταφερσιμότητας των προγραμμάτων είναι σημαντικό προσόν.

• Η ευκολία της εκμάθησης και εκπαίδευσης ως απόρροια των προηγουμένων.

• Η διόρθωση λαθών και η συντήρηση προγραμμάτων είναι πολύ ευκολότερη.

Συνολικά οι γλώσσες υψηλού επιπέδου ελάττωσαν σημαντικά το χρόνο και το κόστος παραγωγής νέων προγραμμάτων, αφού λιγότεροι προγραμματιστές μπορούν σε μικρότερο χρόνο να αναπτύξουν προγράμματα που χρησιμοποιούνται σε περισσότερους υπολογιστές.

7.21 Τι γνωρίζετε για τις γλώσσες 4ης γενιάς; • Δεν απευθύνονται μόνο σε προγραμματιστές. Αντίθετα ο χρήστης

μπορεί να επιλύει μόνος του μικρά προβλήματα εφαρμογών. • Αυτό γίνεται γιατί αποκρύπτουν πολλές τεχνικές λεπτομέρειες, από

την υλοποίηση των προγραμμάτων.

• Ο χρήστης μπορεί σχετικά εύκολα να υποβάλει ερωτήσεις στο σύστημα ή να παίρνει πληροφορίες από βάσεις δεδομένων και να καθορίζει ακριβώς τον τρόπο εμφάνισης των πληροφοριών αυτών.

• Πχ η γλώσσα SQL: Structured Query Language (δομημένη γλώσσα

ερωτοαπαντήσεων)

7.22 Να αναφέρετε τις κατηγορίες στις οποίοες ταξινομούνται οι γλώσσεςπρογραμματισμού.

Οι γλώσσες υψηλού επιπέδου διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες:

• Διαδικασιακές - αλγοριθμικές γλώσσες.

Είναι σχεδιασμένες για την υλοποίηση αλγορίθμων. Πχ Pascal , Basic

• Αντικειμενοστραφείς γλώσσες. Πχ Java,C++ • Συναρτησιακές γλώσσες. Πχ LISP • Μη διαδικασιακές γλώσσες. Χαρακτηρίζονται ως γλώσσες πολύ

υψηλού επιπέδου. Πχ PROLOG • Γλώσσες ερωτοαπαντήσεων. Πχ SQL

179

Ταξινόμηση ως προς την περιοχή χρήσης. • Γενικής χρήσης. Θεωρητικά κάθε γλώσσα γενικής χρήσης μπορεί να

χρησιμοποιηθεί για την επίλυση οποιουδήποτε προβλήματος. Στην πράξη όμως διακρίνονται σε δύο κατηγορίες.

o Επιστημονικής κατεύθυνσης Πχ Fortan o Εμπορικής κατεύθυνσης Πχ Cobol

• Προγραμματισμού συστημάτων Πχ C • Τεχνητής νοημοσύνης. Πχ Lisp, Prolog • Ειδικής χρήσης. Χρησιμοποιούνται σε ειδικές περιοχές εφαρμογών πχ

στα γραφικά με υπολογιστή 7.23 Με βάση ποια κριτήρια επιλέγουμε την καλύτερη γλώσσα προγραμματισμού

Δεν υπάρχει γλώσσα αντικειμενικά καλύτερη από τις άλλες και ούτε πρόκειται να υπάρξει, αλλά πιο κατάλληλη ανάλογα με το είδος της εφαρμογής. Η επιλογή της πιο κατάλληλης γλώσσας γίνεται με βάση:

• Το είδος της εφαρμογής. • Το υπολογιστικό περιβάλλον που θα εκτελεστεί. • Τα προγραμματιστικά περιβάλλοντα που διαθέτουμε. • Τις γνώσεις του προγραμματιστή.

7.24 Ποια είναι τα στοιχεία που δομούν μια γλώσσα προγραμματισμού ;

Μια γλώσσα προγραμματισμού (όπως και οι φυσικές γλώσσες) προσδιορίζεται από τέσσερα στοιχεία:

• Το αλφάβητο.

Είναι το σύνολο των στοιχείων που αποτελεί την γλώσσα. ( Πχ η ελληνική γλώσσα περιέχει τα εξής στοιχεία: 48 χαρακτήρες, τα σημεία στίξης καθώς και τα ψηφία )

• Το λεξιλόγιο.

Είναι το υποσύνολο όλων των ακολουθιών που δημιουργούνται από το αλφάβητο και είναι δεκτές από την γλώσσα. Πχ η ακολουθία ΑΒΓΑ είναι δεκτή ενώ η ΑΒΓΒΑ δεν είναι.

• Την γραμματική.

Η γραμματική αποτελείται από το τυπικό και το συντακτικό. Τυπικό: είναι το σύνολο των κανόνων που καθορίζουν

αν μία λέξη είναι αποδεκτή. Πχ Η λέξη «ΓΡΑΨΕ»

180

είναι αποδεκτή αλλά η «ΓΡΑΨΕΣ» όχι. Συντακτικό: Είναι το σύνολο των κανόνων που καθορίζει αν η

διάταξη και η σύνδεση των λέξεων σε μία πρόταση είναι σωστή. Η γνώση συντακτικού στις φυσικές γλώσσες επιτρέπει την δημιουργία σωστών προτάσεων ενώ στις γλώσσες προγραμματισμού επιτρέπει την δημιουργία σωστών εντολών.

• Την σημασιολογία. Είναι το σύνολο των κανόνων που καθορίζει το νόημα των λέξεων άρα και το νόημα των προτάσεων που δημιουργούνται. Στις γλώσσες προγραμματισμού ο δημιουργός τους αποφασίζει για την σημασιολογία των λέξεων της γλώσσας.

7.25 Να αναλύσετε τις διαφορές φυσικών – τεχνητών γλωσσών

Μια βασική διαφορά είναι η δυνατότητα εξέλιξης:

• Οι φυσικές γλώσσες εξελίσσονται συνεχώς και δημιουργούνται νέες λέξεις, αλλάζουν οι κανόνες γραμματικής/ συντακτικού με την πάροδο του χρόνου. Αυτό γίνεται γιατί χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.

• Οι γλώσσες προγραμματισμού χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία

ανθρώπου Η/Υ και χαρακτηρίζονται από στασιμότητα. Ωστόσο και αυτές εξελίσσονται από τους δημιουργούς τους για να διορθώσουν αδυναμίες τους ή να καλύψουν μεγαλύτερο εύρος εφαρμογών αλλά και να ακολουθήσουν τις νέες εξελίξεις. Αλλάζουν σε: o επίπεδο διαλέκτου. Πχ Basic QuickBasic o σε επίπεδο επέκτασης Πχ Basic Visual Basic

7.26 Να περιγράψετε την τεχνική της ιεραρχικής σχεδίασης προγράμματος.

Η τεχνική της ιεραρχικής σχεδίασης (ή αλλιώς τεχνική από επάνω προς τα κάτω ή top - down), χρησιμοποιεί την στρατηγική της συνεχούς διαίρεσης του προβλήματος σε υποπροβλήματα τα οποία είναι εύκολο να επιλυθούν οδηγώντας στην επίλυση του αρχικού προβλήματος. Περιλαμβάνει:

• Τον καθορισμό των βασικών λειτουργιών ενός προγράμματος σε

ανώτερο επίπεδο, • Την διάσπαση των λειτουργιών αυτών σε όλο και μικρότερες

λειτουργίες μέχρι το τελευταίο επίπεδο όπου οι λειτουργίες είναι πολύ απλές.

• Χρησιμοποιούνται διάφορες διαγραμματικές τεχνικές για την

υποβοήθηση της σχεδίασης. • Υλοποιείται με τμηματικό προγραμματισμό.

181

7.27 Τι γνωρίζετε για τον τμηματικό προγραμματισμό;

(βλέπε Κεφάλαιο 8 Υποπρογράμματα και κεφάλαιο 10 σχολικου βίβλιου)

7.28 Τι γνωρίζετε για το δομημένο προγραμματισμό ; Δεν είναι απλώς ένα είδος προγραμματισμού αλλά μια μεθοδολογία σύνταξης προγραμμάτων.

• Όλα τα προγράμματα μπορούν να γραφούν χρησιμοποιώντας μόνο

τις τρεις παρακάτω λογικές δομές καθώς και συνδυασμών τους. o Δομή ακολουθίας. o Δομή επιλογής. o Δομή επανάληψης.

• Κάθε πρόγραμμα όπως και κάθε ενότητα προγράμματος έχει μία

είσοδο και μόνο μία έξοδο. (δηλαδή: έχει μία αρχή και μόνο ένα τέλος_προγράμματος)

Αν και ο δομημένος προγραμματισμός αρχικά εμφανίστηκε ως μία προσπάθεια περιορισμού της εντολής GOTO σήμερα αποτελεί την βασική μεθοδολογία προγραμματισμού. Ο δομημένος προγραμματισμός βοηθάει την ανάλυση ενός προγράμματος σε τμήματα έτσι περιέχει τόσο την ιεραρχική σχεδίαση όσο και τον τμηματικό προγραμματισμό.

7.29 Γιατί η εντολή GOTO κρίνεται ακατάλληλη εντολή στον προγραμματισμό;

• Η χρήση της εντολής αλλάζει την ροή ενός προγράμματος

• Η αλλαγή αυτή της ροής κάνει τα προγράμματα δύσκολα στην

παρακολούθηση την κατανόηση και την συντήρηση. 7.30 Να αναφέρετε τα πλεονεκτήματα δομημένου προγραμματισμού

• Δημιουργία απλούστερων προγραμμάτων. • Άμεση μεταφορά των αλγορίθμων σε προγράμματα. • Διευκόλυνση ανάλυσης του προγράμματος σε τμήματα. • Περιορισμός των λαθών κατά την ανάπτυξη του προγράμματος.

• Διευκόλυνση στην ανάγνωση και κατανόηση του προγράμματος από

τρίτους. • Ευκολότερη διόρθωση και συντήρηση.

182

7.31 Τι γνωρίζετε για το πηγαίο πρόγραμμα (source);

• Το αρχικό πρόγραμμα που γράφει ο προγραμματιστής λέγεται πηγαίο

πρόγραμμα. • Η συγγραφή του γίνεται με τον συντάκτη (βλέπε παρακάτω). • Το πηγαίο πρόγραμμα δεν είναι κατανοητό από τον υπολογιστή.

(εκτός αν είναι γραμμένο απ’ ευθείας σε γλώσσα μηχανής) 7.32 Τι γνωρίζετε για τα λάθη που μπορεί να εμφανιστούν στο πηγαίο πρόγραμμα

Τα λάθη σε ένα πρόγραμμα διακρίνονται σε λογικά και συντακτικά.

• Λογικά λάθη.

o Οφείλονται σε σφάλματα κατά την υλοποίηση του αλγορίθμου. (πχ ΜΟ χ+ψ / 3 (ήθελε παρενθέσεις) …)

o Εντοπίζονται μόνο κατά την εκτέλεση του προγράμματος. o Είναι τα πλέον σοβαρά και δύσκολα στην διόρθωση.

• Συντακτικά λάθη.

o Οφείλονται σε αναγραμματισμούς γραμμάτων εντολών, παράληψη δήλωσης δεδομένων κλπ. πχ Γραεψ αντί για Γράψε

o Εντοπίζονται από τον μεταγλωττιστή ή τον διερμηνευτή

o Πρέπει να διορθωθούν ώστε να δημιουργηθεί το εκτελέσιμο

πρόγραμμα. 7.33 Τι ονομάζουμε συντάκτη ;

• Ο συντάκτης είναι ουσιαστικά ένας μικρός επεξεργαστής κειμένου.

(Σαν το Word - Wordpad κλπ.) • Η συγγραφή του πηγαίου προγράμματος και η διόρθωση των λαθών

του πηγαίου γίνεται με την βοήθεια του συντάκτη. 7.34 Τι γνωρίζετε για το μεταγλωττιστή ;

• Δέχεται σαν είσοδο ένα πρόγραμμα γραμμένο σε μία γλώσσα

προγραμματισμού (υψηλού επιπέδου). • Ανιχνεύει τα τυχόν συντακτικά λάθη. Αν βρεθούν λάθη ο

προγραμματιστής τα διορθώνει (με τον συντάκτη) και υποβάλλει το πρόγραμμα ξανά προς μεταγλώττιση μέχρι να παραχθεί το σωστό.

183

• Αν δεν υπάρχουν λάθη και μόνο τότε, παράγει το αντικείμενο

πρόγραμμα, το οποίο είναι ισοδύναμο με το πηγαίο αλλά εκφρασμένο πλέον σε γλώσσα μηχανής. Αυτό είναι πλέον τελείως ανεξάρτητο από το αρχικό πρόγραμμα, αλλά δεν είναι ακόμη εκτελέσιμο:

Η διαδικασία μέσω της οποίας καταλήγουμε στο εκτελέσιμο πρόγραμμα (γλώσσα μηχανής) είναι συνοπτικά:

Πηγαίο πρόγραμμα μεταγλωττιστής αντικείμενο πρόγραμμα συνδέτης-φορτωτής Εκτελέσιμο πρόγραμμα.

7.35 Τι γνωρίζετε για το συνδέτη - φορτωτή ;

Το αντικείμενο πρόγραμμα που παράγει ο μεταγλωττιστής είναι μεν σε μορφή κατανοητή από τον υπολογιστή (γλώσσα μηχανής) αλλά δεν είναι εκτελέσιμο. Χρειάζεται να συμπληρωθεί και να συνδεθεί με άλλα τμήματα προγράμματος απαραίτητα για την εκτέλεσή του. (Τα τμήματα αυτά είτε τα γράφει ο προγραμματιστής (υποπρογράμματα), είτε βρίσκονται στις βιβλιοθήκες της γλώσσας που χρησιμοποιεί.) Το πρόγραμμα που κάνει την σύνδεση αυτή ονομάζεται συνδέτης- φορτωτής .

7.36 Τι γνωρίζετε για το διερμηνευτή;

Ο διερμηνευτής δέχεται ως είσοδο ένα πρόγραμμα γραμμένο σε γλώσσα υψηλού επιπέδου και εκτελεί μία μία τις εντολές του αρχικού προγράμματος. Η διαδικασία εκτέλεσης είναι η εξής:

• Διαβάζει μία από τις εντολές του αρχικού προγράμματος, • ανιχνεύει τα (τυχόν) συντακτικά λάθη κάθε της εντολής, • την μεταφράζει σε γλώσσα μηχανής • την εκτελεί.

• Κατόπιν διαβάζει την επόμενη εντολή και επαναλαμβάνει την ίδια

διαδικασία ! 7.37 Ποιες ομοιότητες – διαφορές γνωρίζετε για διερμηνευτή – μεταγλωττιστή;

Ομοιότητες: • Και οι δύο μεταφράζουν το πηγαίο πρόγραμμα (υψηλού επιπέδου) σε

γλώσσα μηχανής. • Και οι δύο ανιχνεύουν τα συντακτικά λάθη.

184

Διαφορές: • Ο μεταγλωττιστής μεταγλωττίζει όλο το πρόγραμμα και με την βοήθεια

του συνδέτη – φορτωτή παράγεται το εκτελέσιμο.

• Ο διερμηνευτής εκτελεί μία μία τις εντολές και δεν χρειάζεται συνδέτη-φορτωτή

Διαφορές ως απόρροια των παραπάνω είναι: • Ο διερμηνευτής αφού εκτελεί τις εντολές μία μία έχει το πλεονέκτημα

της άμεσης διόρθωσης των λαθών. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιείται συνήθως κατά την συγγραφή-διόρθωση ενός προγράμματος.

• Η εκτέλεση ενός προγράμματος με τον διερμηνευτή είναι πιο αργή,

γιατί για να εκτελεστεί το πρόγραμμα, πρέπει κάθε φορά να ξαναγίνεται η διερμηνεία από την αρχή, ενώ ο μεταγλωττιστής παράγει μια φορά το αντικείμενο πρόγραμμα και δεν χρειάζεται ξανά μεταγλώττιση αφού είναι σχεδόν εκτελέσιμο (θυμήσου τον συνδέτη)

• Για να εκτελεστεί ένα προγράμμα με τον διερμηνευτή είναι απαραίτητη

η παρουσία του πηγαίου προγράμματος ενώ με τον μεταγλωττιστή μόνο την πρώτη φορά.

7.38 Τι περιλαμβάνει ένα σύγχρονο προγραμματιστικό περιβάλλον ;

• Για την δημιουργία - εκτέλεση ενός προγράμματος απαιτούνται τουλάχιστον 3 προγράμματα:

o Συντάκτης

o Μεταγλωττιστής

o Συνδέτης

• Τα σύγχρονα προγραμματιστικά περιβάλλοντα παρέχουν τα

προγράμματα αυτά με ενιαίο τρόπο και τα 3 προγράμματα σε 1

• Το κάθε προγραμματιστικό περιβάλλον έχει διαφορετικά εργαλεία και ιδιότητες (ανάλογα με την γλώσσα προγραμματισμού). Για παράδειγμα ένα περιβάλλον οπτικού προγραμματισμού παρέχει και ειδικό Συντάκτη για την δημιουργία γραφικών (μενού διαλόγου κλπ)

185

Β. Θέματα για λύση 7.39 Συνδέστε τα στοιχεία της στήλης Α με τα στοιχεία της στήλης Β.

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β 1. COBOL A. Οπτικός Προγραμματισμός 2. VISUAL BASIC Β. Εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης 3. ASSEMBLY Γ. Αντικειμενοστραφής Προγραμματισμός 4. FORTRAN Δ. Εμπορικές εφαρμογές 5. JAVA Ε. Γλώσσα ερωταπαντήσεων 6. SQL ΣΤ. Προγραμματισμός στο διαδίκτυο 7. PROLOG Ζ. Συμβολική γλώσσα 8. C++ Η. Επιστημονικές εφαρμογές

7.40 Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λάθος. α. Ο δομημένος προγραμματισμός στηρίζεται στη χρήση τριών και μόνο στοιχειωδών

λογικών δομών. β. Ο ιεραρχικός προγραμματισμός υλοποιείται μέσω του δομημένου

προγραμματισμού. γ. Το αποτέλεσμα του μεταγλωττιστή (compiler) είναι το πηγαίο πρόγραμμα (source). δ. Ο διερμηνευτής (interpreter) μετατρέπει το εκτελέσιμο πρόγραμμα (executable) σε

αντικείμενο πρόγραμμα (object). ε. Η γλώσσα Java είναι κατάλληλη για ανάπτυξη λογισμικού που θα λειτουργήσει σε

κατανεμημένα περιβάλλοντα. 7.41 Να κάνετε τις σωστές συνδέσεις στον πίνακα που ακολουθεί :

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β 1. Γλώσσα μηχανής Α. BASIC, PASCAL, C 2. Μεταγλωττιστής (Compiler) Β. Συμβολομεταφραστής (assembler) 3. Συμβολικές γλώσσες Γ. Αντικείμενο Πρόγραμμα (object) 4. Συνδέτης – Φορτωτής Δ. Βιβλιοθήκες (libraries) 5. Γλώσσες Υψηλού επιπέδου Ε. Ακολουθίες από 0 και 1 Ζ. Διερμηνευτής (interpreter)

7.42 Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λάθος. α. Ένα πρόγραμμα σε γλώσσα μηχανής είναι μια ακολουθία δυαδικών ψηφίων. β. Ο μεταγλωττιστής δέχεται στην είσοδο του ένα πρόγραμμα γραμμένο σε μια

γλώσσα υψηλού επιπέδου και παράγει ένα ισοδύναμο πρόγραμμα σε γλώσσα μηχανής.

γ. Το πηγαίο πρόγραμμα εκτελείται από τον υπολογιστή χωρίς μεταγλώττιση.

186

δ. Ο διερμηνευτής διαβάζει μια προς μία τις εντολές του πηγαίου προγράμματος και για κάθε μια εκτελεί αμέσως μια ισοδύναμη ακολουθία εντολών μηχανής.

ε. Ένα πρόγραμμα σε γλώσσα μηχανής χρειάζεται μεταγλώττιση. 7.43 Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λάθος. α. Ο συμβολομεταφραστής (assembler) είναι πρόγραμμα που χρησιμοποιήθηκε στη

γλώσσα μηχανής. β. Συντακτικό μιας γλώσσας προγραμματισμού είναι το σύνολο των κανόνων που

καθορίζουν πότε μια λέξη είναι αποδεκτή ή όχι. γ. Η γραμματική μιας γλώσσας χωρίζεται στο λεξιλόγιο και στο τυπολογικό. δ. Οι γλώσσες 4ης γενιάς προσφέρουν στο χρήστη δυνατότητα να εκτελέσει αλλαγές

στον κώδικα ενός προγράμματος. ε. Η εντολή GOTO είναι απαραίτητο κομμάτι του δομημένου προγραμματισμού. 7.44 Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λάθος. α. Οι γλώσσες 3ης γενιάς δεν παρέχουν δυνατότητες οπτικού προγραμματισμού. β. Η γλώσσα προγραμματισμού C++ αποτελεί σημείο αναφοράς στον

προγραμματισμό του διαδικτύου. γ. Ο συντάκτης είναι ένα πρόγραμμα που χρησιμοποιείται για μετατροπή του πηγαίου

προγράμματος σε αντικείμενο. δ. Ο interpreter (διερμηνευτής) μετατρέπει το αντικείμενο πρόγραμμα σε πηγαίο. ε. Ο δομημένος προγραμματισμός κατέστησε τη διόρθωση λαθών ενός

προγράμματος δυσκολότερη διαδικασία.


ΤΜΗΜΑΤΙΚΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

189

Κεφάλαιο 8ο – Τµηµατικός Προγραµµατισµος

Α. Θεωρία 8.1 Ορισμός τμηματικού προγραμματισμού Με τον όρο αυτό εννοούμε την τεχνική σχεδίασης και ανάπτυξης προγραμμάτων ως ένα σύνολο από απλούστερα τμήματα προγραμμάτων. Με απλά λόγια είναι η μεθοδολογία εκείνη που χρησιμοποιούν οι προγραμματιστές για να χωρίσουν ένα σύνθετο πρόγραμμα σε άλλα απλούστερα τα οποία όλα μαζί λειτουργούν σαν ολότητα. Συνήθως καθένα από τα απλούστερα προγράμματα επιτελεί ένα συγκεκριμένο έργο και ονομάζεται υποπρόγραμμα (Subprogram) ή αλλιώς υπορουτίνα. 8.1.1 Ιδιότητες και πλεονεκτήματα των υποπρογραμμάτων

Κάθε υποπρόγραμμα πρέπει να πληροί τις 3 παρακάτω ιδιότητες :

Να έχει μια είσοδο και μια έξοδο Να είναι ανεξάρτητο από τα άλλα Να μην είναι πολύ μεγάλο

Ο τμηματικός προγραμματισμός όπως είδαμε σε προηγούμενο κεφάλαιο είναι βασική μεθοδολογία του δομημένου προγραμματισμού επειδή παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα. Ας δούμε περιληπτικά μερικά από αυτά :

Διευκολύνει την ανάπτυξη του προγράμματος Διευκολύνει την κατανόηση και τη διόρθωση των πιθανών λαθών του

προγράμματος

Απαιτεί λιγότερο χρόνο στη συγγραφή καθώς επίσης και λιγότερη προσπάθεια

Επεκτείνει τις δυνατότητες των γλωσσών προγραμματισμού

8.1.2 Είδη υποπρογραμμάτων

Τα υποπρογράμματα που θα μελετήσουμε χωρίζονται σε 2 κατηγορίες : Στις διαδικασίες και στις συναρτήσεις. Κάθε κατηγορία έχει τα δικά της χαρακτηριστικά τόσο στον ορισμό όσο και στη χρήση δεν παύει όμως να υπάρχει μια κοινή αντιμετώπιση σε ότι αφορά την επίλυση τέτοιων προβλημάτων. Πρέπει να επισημάνουμε ότι το κάθε υποπρόγραμμα μπορεί να καλεί ένα άλλο και επίσης μπορεί να καλείται για χρήση από ένα άλλο. Η βασική ιδέα του τμηματικού προγραμματισμού φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.

190

Η λειτουργία του προηγούμενου σχήματος είναι η εξής : Δουλεύουμε τμηματικά χωρίζοντας το πρόγραμμα σε διαδικασίες και συναρτήσεις τις οποίες στη συνέχεια καλούμαστε να συνδέσουμε και να λειτουργήσουμε ένα μοναδικό πρόγραμμα. Ποιος όμως συνδέει τα υποπρογράμματα ; Το κύριο πρόγραμμα. Ας θεωρήσουμε ένα παράδειγμα που ένα πρόγραμμα χωρίζεται σε 1 συνάρτηση και 1 διαδικασία. Άρα έχουμε 3 διαφορετικά τμήματα συμπεριλαμβανομένου και του κυρίου προγράμματος που θα κάνει τη σύνδεση των υποπρογραμμάτων με αυτό.

8.1.3 Παράμετροι

Για να επιτύχουμε τη σύνδεση των διαφορετικών κομματιών χρησιμοποιούμε κάποιες μεταβλητές. Αυτές οι μεταβλητές που χρησιμοποιούνται για να περάσουμε κάποιες τιμές από το ένα τμήμα στο άλλο, ονομάζονται παράμετροι. Τώρα θα εξετάσουμε ξεχωριστά το κάθε είδος υποπρογράμματος που αναφέραμε προηγουμένως.

191

8.2 Συναρτήσεις Συνάρτηση είναι ένας τύπος υποπρογράμματος που υπολογίζει και επιστρέφει μία μόνο τιμή με το όνομα της (όπως οι συναρτήσεις στα Μαθηματικά). Σύνταξη : Μια συνάρτηση συντάσσεται σύμφωνα με τον παρακάτω τρόπο : ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ Όνομα(Λίστα παραμέτρων) : Τύπος Συνάρτησης ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΣΤ1 = ... ΣΤ2 = ... ... ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : .... ΛΟΓΙΚΕΣ : ... ... ΑΡΧΗ ... ! Κύριο σώμα της συνάρτησης ... Όνομα τιμή που θέλω να επιστραφεί ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ Σημαντικές παρατηρήσεις !!! Το Όνομα της συνάρτησης ακολουθεί τους ίδιους κανόνες με τα προγράμματα και

τους αλγόριθμους. Η λίστα παραμέτρων είναι οι μεταβλητές που θα φέρουν τιμές μέσα στη συνάρτηση από το σημείο που την καλούμε. Ο Τύπος Συνάρτησης είναι ο τύπος δεδομένων της τιμής που επιστρέφει η

συνάρτηση με το όνομα της. Έτσι μπορεί να γράψουμε : ΑΚΕΡΑΙΑ αν η τιμή που επιστρέφεται είναι ακέραιος αριθμός, ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ , ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ , ΛΟΓΙΚΗ ανάλογα με την κάθε περίπτωση.

Οι σταθερές δηλώνονται αν υπάρχουν όπως και στο πρόγραμμα. Κατά τη δήλωση

των μεταβλητών πρέπει υποχρεωτικά να δηλωθούν οι παράμετροι και όσες άλλες μεταβλητές θα χρειαστούν.

Μέσα στο κύριο μέρος της συνάρτησης γίνεται ο υπολογισμός της τιμής που θέλουμε να επιστρέψουμε. Για να επιστρέψει όμως τιμή η συνάρτηση πρέπει οπωσδήποτε να την εκχωρήσουμε στο όνομα της συνάρτησης.

192

Κλήση : Μια συνάρτηση καλείται όποτε χρειαστούμε να εκτελεστεί ο υπολογισμός για τον οποίο κατασκευάστηκε. Η κλήση γίνεται γράφοντας το όνομα της συνάρτησης με τις κατάλληλες παραμέτρους. Ας δούμε ένα παράδειγμα που θα γίνει κατανοητή η χρήση των συναρτήσεων. Παράδειγμα !!! Να κατασκευαστεί συνάρτηση για τη μετατροπή βαθμών Fahrenheit σε Celsius. Στη συνέχεια να γράψετε κύριο πρόγραμμα που θα καλεί τη συνάρτηση. ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕΤ_ΒΑΘΜΩΝ(ΦΑΡ) : ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ! ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : ΦΑΡ , ΚΕΛ ! ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΑΡΧΗ ΚΕΛ (5/9)*(ΦΑΡ – 32) ! ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΜΕΤ_ΒΑΘΜΩΝ ΚΕΛ ! ΦΟΡΤΩΣΗ ΤΙΜΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΒΑΘΜΟΙ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : Φ , Κ ΑΡΧΗ ΓΡΑΨΕ ‘ΔΩΣΕ ΒΑΘΜΟΥΣ ΦΑΡΕΝΑΙΤ’ ΔΙΑΒΑΣΕ Φ ! α’ ΤΡΟΠΟΣ ΚΛΗΣΗΣ ΓΡΑΨΕ ‘ΟΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΙ ΚΕΛΣΙΟΥ ΕΙΝΑΙ :’ , ΜΕΤ_ΒΑΘΜΩΝ(Φ) ! ! β’ ΤΡΟΠΟΣ ΚΛΗΣΗΣ Κ ΜΕΤ_ΒΑΘΜΩΝ(Φ) ΓΡΑΨΕ ‘ΟΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΙ ΚΕΛΣΙΟΥ ΕΙΝΑΙ :’ , Κ ! ! γ’ ΤΡΟΠΟΣ ΚΛΗΣΗΣ ( ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΩΝ 100 ΒΑΘΜΩΝ ΦΑΡΕΝΑΙΤ) ΓΡΑΨΕ ΜΕΤ_ΒΑΘΜΩΝ(100) ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Παρατηρήσεις : Σε αρχικό στάδιο γράψαμε πρώτα τη συνάρτηση και μετά το κύριο πρόγραμμα. Όταν προγραμματίζουμε πρώτα γράφουμε το κύριο πρόγραμμα προβλέποντας τι συναρτήσεις θα χρησιμοποιήσουμε και στη συνέχεια ακολουθούν αυτές. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τις διαδικασίες. Επιπλέον πρέπει να τονίσουμε ότι η παράμετρος για την κλήση της συνάρτησης δεν είναι υποχρεωτικό να είναι διαφορετική από αυτήν που χρησιμοποιήθηκε στον ορισμό της συνάρτησης. Απλά οι παράμετροι στην κλήση πρέπει να είναι ίδιες στον αριθμό και στο είδος με αυτές στη δημιουργία της συνάρτησης. Τα ονόματα μπορεί να διαφοροποιούνται αρκεί όμως να δηλώνονται.

193

8.3 Διαδικασίες Διαδικασία είναι ένας τύπος υποπρογράμματος που μπορεί να εκτελεί όλες τις λειτουργίες ενός προγράμματος. Σύνταξη : Μια διαδικασία συντάσσεται σύμφωνα με τον παρακάτω τρόπο : ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Όνομα(Λίστα παραμέτρων) ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΣΤ1 = ... ΣΤ2 = ... ... ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : .... ΛΟΓΙΚΕΣ : ... ... ΑΡΧΗ ... ! Κύριο σώμα της Διαδικασίας ... ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Σημαντικές παρατηρήσεις !!! Το Όνομα της διαδικασίας ακολουθεί τους ίδιους κανόνες με τα προγράμματα και

τους αλγόριθμους. Η λίστα παραμέτρων χωρίζεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες μεταβλητών. Αυτές που

φέρνουν τιμές από το κύριο πρόγραμμα στη διαδικασία που θα τις ονομάζουμε στο εξής : Πραγματικές και σε αυτές που χρησιμοποιούνται για να επιστρέφουν τιμές που υπολογίστηκαν από τη διαδικασία πίσω στο κύριο πρόγραμμα και θα τις ονομάζουμε Τυπικές. Τόσο οι πραγματικές τόσο και οι τυπικές μετά το τέλος της διαδικασίας επιστρέφουν πίσω την τελευταία τιμή που πήραν. Για παράδειγμα στέλνω έναν κενό πίνακα στη διαδικασία σαν παράμετρο και επιστρέφει με τιμές.

Οι σταθερές δηλώνονται αν υπάρχουν όπως και στο πρόγραμμα. Κατά τη δήλωση

των μεταβλητών πρέπει υποχρεωτικά να δηλωθούν οι παράμετροι και όσες άλλες μεταβλητές θα χρειαστούν.

Μέσα στο κύριο μέρος της διαδικασίας γίνονται όλες οι λειτουργίες και οι υπολογισμοί που θέλουμε σαν να γίνονταν μέσα σε κανονικό πρόγραμμα.

Κλήση : Μια διαδικασία καλείται στο σημείο που πρέπει να γίνουν οι λειτουργίες για τις οποίες την κατασκευάσαμε. Η κλήση γίνεται γράφοντας την εντολή ΚΑΛΕΣΕ Όνομα(Λίστα παραμέτρων)

σε μια ξεχωριστή γραμμή του κυρίου προγράμματος. Η Λίστα παραμέτρων στην κλήση είναι προαιρετική.

194

Ας δούμε ένα παράδειγμα που θα γίνει κατανοητή η χρήση των διαδικασιών.

Παράδειγμα !!! Να κατασκευαστεί διαδικασία η οποία θα δέχεται έναν κενό πίνακα 100 ακεραίων, θα διαβάζει τα στοιχεία του, θα υπολογίζει το μέσο όρο και θα επιστρέφει το αποτέλεσμα. Στη συνέχεια γράψτε το κατάλληλο κύριο πρόγραμμα που καλεί τη διαδικασία. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ(Α , ΜΟ) ! ΔΗΛΩΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α[100] , Ι ! ΔΗΛΩΣΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : ΜΟ ΑΡΧΗ ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 100 ! ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ ΔΙΑΒΑΣΕ Α[Ι] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΜΟ 0 ! ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΜΕΣΟΥ ΟΡΟΥ ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 100 ΜΟ ΜΟ + Α[Ι] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΜΟ Μ0 / 100 ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΣΟΣ_ΠΙΝΑΚΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Χ[100] ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : ΜΕΣΟΣ ΑΡΧΗ ΚΑΛΕΣΕ ΠΙΝΑΚΑΣ(Χ , ΜΕΣΟΣ) ! ΚΛΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΓΡΑΨΕ ‘ Ο ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ=’, ΜΕΣΟΣ ! ΚΑΛΕΣΑΜΕ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ Χ ΚΑΙ ΜΕΣΟΣ. ΟΧΙ ΜΕ Α ΚΑΙ ΜΟ. ΒΕΒΑΙΑ Η ! ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΡΟΣ ΜΙΑ. ΔΗΛΑΔΗ Ο ΠΙΝΑΚΑΣ Χ ΠΗΓΕ ΣΤΗ ! ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΕΝΟΣ ΠΗΡΕ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ Ο Α , ΓΕΜΙΣΕ ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, Η ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΜΕΣΟΣ ΠΗΓΕ ! ΚΕΝΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΚΕ Ο ΜΟ ΚΑΙ ΕΠΕΣΤΡΕΨΑΝ ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟ ΚΥΡΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ! ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ. ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Παρατήρηση : Για τα ονόματα των παραμέτρων ισχύουν τα ίδια ακριβώς που ισχύουν και στη συνάρτηση. Επιλέξαμε διαφορετικά στην σύνταξη και άλλα στην κλήση. Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιούσαμε τα ίδια αλλά θα έπρεπε να δηλωθούν υποχρεωτικά τόσο στη διαδικασία όσο και στο κύριο πρόγραμμα. Β. Ερωτήσεις 8.1 Τι γνωρίζετε για τον τμηματικό προγραμματισμό ; 8.2 Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διακρίνουν ένα υποπρόγραμμα ; Να τα αναλύσετε. 8.3 Να αναπτύξετε τα πλεονεκτήματα του τμηματικού προγραμματισμού. 8.4 Ποια τα δύο είδη υποπρογραμμάτων που χρησιμοποιούμε και να δοθεί ορισμός για το καθένα .

195

8.5 Τι γνωρίζετε για τις παραμέτρους ( γενικά – συνάρτηση – διαδικασία ) ; 8.6 Να δοθεί η γενική μορφή σύνταξης (ορισμού) και κλήσης μιας διαδικασίας. 8.7 Να δοθεί η γενική μορφή σύνταξης (ορισμού) και κλήσης μιας συνάρτησης. 8.8 Να αναφέρετε τους κανόνες που πρέπει να ακολουθούν οι λίστες των παραμέτρων κατά την κλήση ενός υποπρογράμματος. 8.9 Ποια η σημασία των δομών δεδομένων στον τμηματικό προγραμματισμό ; Γ. Λυμένα Θέματα 8.10 Να κατασκευάσετε διαδικασία που θα δέχεται έναν ακέραιο αριθμό και θα επιστρέφει σε λογική μεταβλητή Αληθής αν ο αριθμός είναι πρώτος και Ψευδής αν είναι σύνθετος. Στη συνέχεια γράψτε κύριο πρόγραμμα που θα εμφανίζει τους πρώτους αριθμούς από το 2 έως το 1000. Υπόδειξη : Πρώτος είναι ένας αριθμός όταν οι μόνοι του διαιρέτες είναι το 1 και ο ίδιος ο αριθμός. Όλοι οι άλλοι αριθμοί είναι σύνθετοι. Σε ότι αφορά τη διαδικασία αναγνώρισης πρώτων αριθμών θα μετρήσουμε το πλήθος των διαιρετών. Στην περίπτωση που το πλήθος είναι 2 τότε ο αριθμός είναι πρώτος. Ας δούμε τη λύση που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΡΩΤΟΙ(Α , FLAG) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α , Ι , ΠΔ ΛΟΓΙΚΕΣ : FLAG ΑΡΧΗ ΠΔ 0 FLAG ΨΕΥΔΗΣ ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ Α ΑΝ Α MOD Ι = 0 ΤΟΤΕ ΠΔ ΠΔ + 1 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΑΝ ΠΔ = 2 ΤΟΤΕ FLAG ΑΛΗΘΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡ_ΑΡ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Χ ΛΟΓΙΚΕΣ : Λ ΑΡΧΗ ΓΙΑ Χ ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 1000 ΚΑΛΕΣΕ ΠΡΩΤΟΙ(Χ , Λ) ΑΝ Λ = ΑΛΗΘΗΣ ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ Χ , ‘ ΠΡΩΤΟΣ’ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

196

8.11 Κατά την ημέρα του εορτασμού της εργατικής Πρωτομαγιάς 2010 μια επιχείρηση αποφάσισε να κρατήσει στατιστικά στοιχεία για την κατάσταση των απεργών υπαλλήλων της. Συγκεκριμένα κατασκευάστηκε πρόγραμμα που εκτελεί τις παρακάτω λειτουργίες : α. Εισαγωγή ονομάτων των 75 εργατών σε πίνακα β. Εισαγωγή σε κατάλληλο πίνακα με χρήση διαδικασίας κατά πόσο ένας εργάτης

απεργεί ή όχι. Συγκεκριμένα αν στον πίνακα υπάρχει 1 ο εργάτης απεργεί ενώ αν υπάρχει 0 ο εργάτης δεν απεργεί. Σε διαφορετική περίπτωση θα εμφανίζονται κατάλληλα μηνύματα.

γ. Υπολογισμός ποσοστού απεργών με χρήση συνάρτησης. δ. Διαχωρισμός του πίνακα των εργατών σε απεργούς και μη. Πρόκειται για μια σύνθετη άσκηση που χρησιμοποιεί 2 διαδικασίες και μια συνάρτηση. Επιπλέον γίνεται φανερός ο χειρισμός των πινάκων μέσα στα υποπρογράμματα. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΣΤΑΘΕΡΕΣ Ν=75 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Ι ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ : ΕΡΓ[Ν] , Ε1[Ν] , Ε2[Ν] ΛΟΓΙΚΕΣ : ΑΠΕΡ[Ν] ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : ΠΟΣ ΑΡΧΗ

ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ Ν ΓΡΑΨΕ ‘ΔΩΣΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ‘,Ι,’ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ’ ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΡΓ[Ι] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

ΚΑΛΕΣΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ(ΑΠΕΡ , ΕΡΓ)

ΠΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ(ΑΠΕΡ) ΓΡΑΨΕ ‘ ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΩΝ ΑΠΕΡΓΩΝ ΕΙΝΑΙ :’,ΠΟΣ

ΚΑΛΕΣΕ ΔΙΑΧ(ΕΡΓ , Ε1 , Ε2 , ΑΠΕΡ) ΓΡΑΨΕ ‘ΟΙ ΑΠΕΡΓΟΙ ΕΙΝΑΙ :’

ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ Ν ΓΡΑΨΕ Ε1[Ι] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

197

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ(Χ,Α) ΣΤΑΘΕΡΕΣ Ν=75 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Ι ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ : Α[Ν] ΛΟΓΙΚΕΣ : Χ[Ν] ΑΡΧΗ ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ Ν ΓΡΑΨΕ ‘Ο ‘,Α[Ι], ‘ ΑΠΕΡΓΕΙ ;’ ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΔΙΑΒΑΣΕ Χ[Ι] ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ (Χ[Ι] = 0) Ή (Χ[Ι] = 1) ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΠΟΣΟΣΤΟ(ΑΠΕΡ) : ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑΘΕΡΕΣ Ν=75 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Ι ΛΟΓΙΚΕΣ : ΑΠΕΡ[Ν] ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : Π ΑΡΧΗ Π 0 ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ Ν ΑΝ ΑΠΕΡ[Ι] = 1 ΤΟΤΕ Π Π+1 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΠΟΣΟΣΤΟ (Π/Ν)*100 ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΧ(ΕΡΓ , Ε1 , Ε2 , ΑΠΕΡ) ΣΤΑΘΕΡΕΣ Ν=75 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Ι , Κ , Λ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ : ΕΡΓ[Ν] , Ε1[Ν] , Ε2[Ν] ΛΟΓΙΚΕΣ : ΑΠΕΡ[Ν] ΑΡΧΗ Κ0 Λ0 ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ Ν ΑΝ ΑΠΕΡ[Ι] = 1 ΤΟΤΕ ΚΚ+1 Ε1[Κ] ΕΡΓ[Ι] ΑΛΛΙΩΣ ΛΛ+1 Ε2[Λ] ΕΡΓ[Ι] ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

198

8.12 Να σχηματίσετε τον πίνακα τιμών του παρακάτω προγράμματος.Τι θα εκτυπωθεί; ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πίνακας_Τιμών2 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Α, Β, Γ ΑΡΧΗ Α 3 Β 13 Γ 2 ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΚΑΛΕΣΕ Επεξεργασία_Τιμών2 (Β, Γ) ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΚΑΛΕΣΕ Επεξεργασία_Τιμών2 (Γ, Α) ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Επεξεργασία_Τιμών2 (αριθμός1, αριθμός2) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: αριθμός1, αριθμός2 ΑΡΧΗ αριθμός1 αριθμός1 DIV 2 αριθμός2 αριθμός2 ^ 3 ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

Περιγραφή ενέργειας που εκτελείται Κυρίως Πρόγραμμα Υποπρόγραμμα Α Β Γ αριθμός1 αριθμός2 Κυρίως πρόγραμμα : εντολές εκχώρησης 3 13 2

1η κλήση διαδικασίας : με παραμέτρους Β=13 , Γ=2 13 2 Εκτέλεση διαδικασίας : εντολές εκχώρησης

6 8

Επιστροφή τιμών Β=6 , Γ=8 στο κυρίως πρόγραμμα 3 6 8 2η

κλήση διαδικασίας : με παραμέτρους Γ=8 , Α=3

8 3 Εκτέλεση διαδικασίας : εντολές εκχώρησης

4 27 Επιστροφή τιμών Γ=4 , Α=27 στο κυρίως πρόγραμμα: 27 6 4

Στην πρώτη εντολή ΓΡΑΨΕ θα εκτυπωθούν οι τιμές: 3, 13, 2 Στην δεύτερη εντολή ΓΡΑΨΕ θα εκτυπωθούν οι τιμές: 3, 6, 8 Στην τρίτη εντολή ΓΡΑΨΕ θα εκτυπωθούν οι τιμές: 27, 6, 4

199

Δ. Θέματα για λύση 1. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ 8.13 Α. Να γραφτεί συνάρτηση που θα υπολογίζει το μήκος ενός κύκλου ακτίνας R.

Β. Στη συνέχεια να γράψετε κύριο πρόγραμμα που θα διαβάζει 5 διαφορετικές ακτίνες κύκλων και θα εμφανίζει το μήκος του κάθε κύκλου χρησιμοποιώντας τη συνάρτηση του υποερωτήματος α.

8.14 Α. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα εισάγονται οι πλευρές ενός

τριγώνου και με τη βοήθεια του τύπου του Ήρωνα θα υπολογίζεται το εμβαδόν του τριγώνου.

Β. Στη συνέχεια να μετατρέψετε το παραπάνω πρόγραμμα ώστε να χρησιμοποιεί

συνάρτηση για τον υπολογισμό του εμβαδού και να κατασκευάσετε και τη συνάρτηση.

8.15 Οι υπάλληλοι μιας εταιρείας που ασχολείται με το εμπόριο Η/Υ έχουν κρατήσεις 16% επί του μισθού τους. Α. Να δημιουργήσετε συνάρτηση η οποία δέχεται το μισθό ενός υπαλλήλου και θα

υπολογίζει τις κρατήσεις. Β. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα υλοποιεί τα παρακάτω :

1. Θα διαβάζει το όνομα και το μισθό των 30 υπαλλήλων της εταιρίας.

2. Θα εμφανίζει το όνομα και το καθαρό ποσό που θα εισπράξει ο κάθε υπάλληλος.

8.16 Να γραφεί συνάρτηση που θα μετατρέπει τους βαθμούς Φαρενάιτ σε Κελσίου και πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα κάνει τη μετατροπή για τους παρακάτω βαθμούς :

-10 , 0 , 10 , ... , 100 oF. Δίνεται ότι . Στη συνέχεια μετατρέψτε το

παραπάνω πρόγραμμα ώστε να μη χρησιμοποιεί συνάρτηση. 8.17 Να δημιουργήσετε συνάρτηση για τον υπολογισμό του εμβαδού κυκλικού τομέα

μο μοιρών και ακτίνας ρ σύμφωνα με τον τύπο της γεωμετρίας 2

0360E

οπ ρ µ⋅ ⋅= . Κατόπιν

κατασκευάστε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο θα διαβάζει την ακτίνα ενός κυκλικού τομέα και θα τοποθετεί σε κατάλληλο πίνακα ΕΜΒ τα εμβαδά για κυκλικούς τομείς από 1ο

έως και 360ο. Στη συνέχεια το πρόγραμμα θα εμφανίζει τα ζεύγη ( Γωνία – Εμβαδόν ) με αντίστροφη σειρά. 8.18 Να κατασκευάσετε συνάρτηση στη «ΓΛΩΣΣΑ» η οποία θα δέχεται 2 μονοδιάστατους πίνακες Α, Β ίδιας διάστασης, θα συγκρίνει αν ο Α περιέχει σε όλες τις θέσεις πολλαπλάσια των αντίστοιχων στοιχείων του Β και θα επιστρέφει τις τιμές Αληθής ή Ψευδής ανάλογα με την περίπτωση.

32)(F95

C −⋅=

200

Στη συνέχεια ένα κύριο προγραμμα θα διαβάζει δύο πίνακες Χ[100], Υ[100] ακεραίων αριθμών και θα εμφανίζει το μήνυμα ‘Ο Χ περιέχει τα πολλαπλάσια των στοιχείων του Υ’ χρησιμοποιώντας την παραπάνω συνάρτηση. 8.19 Να γίνει πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει 100 ακέραιους αριθμούς και θα εμφανίζει αν ο καθένας από αυτούς είναι άρτιος ή περιττός. Σημειώνεται οτι ο έλεγχος για το αν ένας αριθμός είναι άρτιος ή περιττός θα γίνεται μέσα σε συνάρτηση που θα επιστρέφει αληθής η ψευδής. 8.20 Μία εταιρεία απασχολεί 70 υπαλλήλους. Οι μηνιαίες αποδοχές κάθε υπαλλήλου κυμαίνονται από 300 έως και 1500 €. Α. Να γράψετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που για κάθε υπάλληλο

1. Να διαβάζει το ονοματεπώνυμο (διάφορο του κενού) και τις μηνιαίες αποδοχές

και να ελέγχει την ορθότητα καταχώρησης των στοιχείων.

2. Να υπολογίζει το ποσό του φόρου κλιμακωτά με κλήσεις της συνάρτησης ΦΟΡΟΣ(ΜΙΣΘΟΣ), συμφωνά με τον επόμενο πίνακα:

Μηνιαίες αποδοχές Ποσοστό κράτησης φόρου

Έως και 700 € 0%

Άνω των 700 € έως και 900 € 15%

Άνω των 900 € έως και 1.100 € 30%

Άνω των 1.100 € 40%

3. Να εμφανίζει το ονοματεπώνυμο, τις μηνιαίες αποδοχές, το φόρο και τις καθαρές μηνιαίες αποδοχές, που προκύπτουν μετά την αφαίρεση του φόρου.

Β. Τέλος, το παραπάνω πρόγραμμα να υπολογίζει και να εμφανίζει.

1. Το συνολικό ποσό που αντιστοιχεί στο φόρο όλων των υπαλλήλων,

2. Το συνολικό ποσό που αντιστοιχεί στις καθαρές μηνιαίες αποδοχές όλων των υπαλλήλων.

8.21 Να γίνει συνάρτηση που θα δεχεται το μισθό ενός υπαλλήλου και θα υπολογίζει το φόρο που πρέπει να πληρώσει σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.

Μισθός Φόρος 1 – 1000 € 5%

1001 – 2500 € 7,5% 2501 - ..... € 15%

Στη συνέχεια να γίνει κύριο πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει για 1000 εργαζόμενους το μισθό και το πλήθος παιδιών και θα υπολογίζει το φόρο ως εξής. Για οικογένειες με λιγότερα από 4 παιδιά ο φόρος υπολογίζεται από τη σύναρτηση, ενώ για τις υπόλοιπες ο φόρος είναι 50 €. Τέλος να εμφανίζεται ο συνολικός φόρος που θα εισπραχθεί και ο μέσος όρος φόρου.

201

8.22 Να γίνει συνάρτηση που θα δέχεται ένα πίνακα Α[150] ακεραίων και θα επιστρεφει το μέγιστο του στοιχείο. Στη συνέχεια να γίνει κύριο προγραμμα που θα διαβάζει ένα πίνακα Β[150] και θα εμφανίζει το μέγιστο του κάνοντας χρήσης της συνάρτησης. 8.23 Να γίνει συνάρτηση που θα δέχεται 2 πίνακες Α[150,30] και Β[150,30] και θα υπολογίζει το ποσοστό των ίσων τους στοιχείων. Στη συνέχεια να γίνει κύριο πρόγραμμα που θα διαβάζει 2 κατάλληλους πίνακες και με χρήση της συνάρτησης θα εμφανίζει αν είναι ίσοι ή όχι. 8.24 Να γίνει συνάρτηση που θα υλοποιεί την

. Στη συνέχεια να γίνει κύριο πρόγραμμα που θα διαβάζει 10 αριθμούς x, ένα y και ένα z και θα εμφανίζει την τιμή της συνάρτησης. Να γίνει έλεγχος ορθότητας ώστε το x να μην είναι 0. 8.25 Α. Να κατασκευάσετε συνάρτηση η οποία θα δέχεται ένα πίνακα Α με Ν στοιχεία

και θα επιστρέφει το μέσο όρο του.

Β. Να γίνει πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει ένα πίνακα Α[30] και στη συνέχεια θα εμφανίζει το μέσο όρο του με τη βοήθεια της συνάρτησης που κατασκευάσατε.

8.26 Α. Να κατασκευάσετε συνάρτηση η οποία θα δέχεται ένα πίνακα Α με Ν στοιχεία

και θα επιστρέφει το μέγιστο στοιχείο του πίνακα.

Β. Να γίνει πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει ένα πίνακα Α[300] και στη συνέχεια θα

εμφανίζει το μέγιστο του με τη βοήθεια της συνάρτησης που κατασκευάσατε.

8.27 Να γίνει πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει ένα πίνακα Β[600,500] και θα εμφανίζει

το μέγιστο στοιχείο της κάθε στήλης. Ο υπολογισμός του μεγίστου στοιχείου μιας στήλης θα γίνεται με τη βοήθεια κατάλληλης συνάρτησης που θα κατασκευάσετε.

8.28 Α. Να γίνει πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει ένα πίνακα Α[30,80] και στη

συνέχεια θα δημιουργεί κατάλληλο μονοδιάστατο πίνακα στον οποίο θα τοποθετεί το μέσο όρο κάθε γραμμής του πίνακα.

Β. Ο υπολογισμός του μέσου όρου μιας γραμμής θα υπολογίζεται από συνάρτηση που θα κατασκευάσετε για το σκοπό αυτό.

( ) 2

, 0, ,

2 , 0

x y z xf x y z

x y z x

− + >=

+ ⋅ <

202

2. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ 8.29 Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» που θα διαβάζει 100 αριθμούς, θα τους αποθηκεύει σ’ ένα μονοδιάστατο πίνακα Π και στη συνέχεια θα ταξινομεί τον πίνακα με τη μέθοδο της φυσαλίδας. Για την αντιμετάθεση των μεταβλητών ορίστε διαδικασία. 8.30 Να γράψετε διαδικασία που να δέχεται έναν αριθμό (ακέραιος Χ) και έναν ακόμη αριθμό (ακέραιος Ν) και θα επιστρέφει τη δύναμη ΧΝ χωρίς τη χρήση του τελεστή ^. Δημιουργήστε ένα πρόγραμμα που θα διαβάζει έναν ακέραιο για βάση, 10 εκθέτες διαφορετικούς από το 0 (έλεγχος) και θα τυπώνει λίστα με τις δυνάμεις που υπολογίστηκαν. 8.31 Α. Να οριστεί μια διαδικασία ΕΙΣΑΓΩΓΗ(Α) η οποία θα εισάγει θετικούς

αριθμούς σ’ ένα πίνακα Α[100]. Σε περίπτωση που ο αριθμός που δίνεται δεν ικανοποιεί τους περιορισμούς, θα τυπώνεται μήνυμα λάθους και θα ξαναδίνεται ο αριθμός.

Β. Στη συνέχεια να γίνει κυριο πρόγραμμα το οποίο θα καλεί τη διαδικασία που διαβάζει

πίνακα Β με 100 αριθμούς και θα εμφανίζει το μέγιστο στοιχείο του. 8.32 Να κατασκευάσετε διαδικασία στη «ΓΛΩΣΣΑ» ΤΙΜΕΣ(Α, κ, mo, μεγ, ελαχ) η οποία να υπολογίζει το μέσο όρο (mo), τη μέγιστη (μεγ) και την ελάχιστη (ελαχ) τιμή της κ-οστης γραμμής του πίνακα ακεραίων Α[100,100]. 8.33 Μια εταιρία κινητής τηλεφωνίας χρησιμοποιεί για την κοστολόγηση των πελατών της κλιμακωτή χρέωση σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.

Πάγιο 5 € Γραπτό μήνυμα 0.09 € / μήνυμα Χρόνος τηλεφωνημάτων Για τα πρώτα 500'' 0.0045 € / δευτερ. Για τα 501'' - 800'' 0.0026 €/ δευτερ. Για τα 801'' και άνω 0.0015 €/ δευτερ.

Α. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο θα διαβάζει τον αριθμό των

γραπτών μηνυμάτων και το χρόνο των τηλεφωνημάτων ενός συνδρομητή. Β. Να ορίσετε διαδικασία η οποία θα υπολογίζει και θα εμφανίζει την συνολική μηνιαία

χρέωση του συνδρομητή. 8.34 Ένα ιδιωτικό εκπαιδευτήριο έχει 30 μαθητές Γ’ λυκείου που παρακολουθούν το μάθημα Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον της τεχνολογικής κατεύθυνσης. Όλοι οι μαθητές κατά τη διάρκεια της χρονιάς εξετάστηκαν σε 6 διαγωνίσματα. Να γραφεί πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο θα υλοποιεί τα παρακάτω : α. Θα καταχωρεί σε κατάλληλους πίνακες τα ονόματα και τους βαθμούς των μαθητών

στα διαγωνίσματα, χρησιμοποιώντας διαδικασία. β. Σε έναν άλλο πίνακα θα καταχωρείται ο μέσος όρος του κάθε μαθητή.

203

γ. Θα ταξινομεί τον πίνακα των μέσων όρων σε φθίνουσα σειρά. Η αντιμετάθεση των μεταβλητών να υλοποιηθεί με χρήση διαδικασίας.

δ. Θα εμφανίζει τα ονόματα των 3 καλύτερων μαθητών οι οποίοι θα λάβουν ένα μικρό

δώρο λίγες μέρες πριν τις εξετάσεις. ε. Να κατασκευάσετε τα υποπρογράμματα που χρησιμοποιήσατε παραπάνω. 8.35 Να γίνει πρόγραμμα το οποίο: α. Να διαβάζει 2 πραγματικούς αριθμούς α, β. β. Να λύνει την εξίσωση αx+β=0. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: Η επίλυση της εξίσωσης να γίνεται με ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ της μορφής Επίλυση_εξίσωσης(α, β, x, είδος) όπου:

α, β: Οι τιμές των συντελεστών της εξίσωσης (είσοδοι ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ) χ: Η λύση της εξίσωσης (έξοδος ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ) είδος: ΑΚΕΡΑΙΑ μεταβλητή (έξοδος ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ) που περιγράφει το είδος της εξίσωσης ως εξής:

1 = Η εξίσωση έχει μια λύση 2 = Η εξίσωση είναι ΑΟΡΙΣΤΗ

3 = Η εξίσωση είναι ΑΔΥΝΑΤΗ Η εμφάνιση της τιμής του x (στο κυρίως πρόγραμμα) να γίνεται μόνο αν εξίσωση έχει μία λύση. Αλλιώς να εμφανίζεται ενημερωτικό μήνυμα

3. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ 8.36 Δίνεται η συνάρτηση : ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΥΠΟΛ(Α,Β,Γ) : ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : Α,Β,Γ ΑΡΧΗ ΑΝ Α > Β ΤΟΤΕ ΥΠΟΛ Α + Γ + Β ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Β > Α – Γ ΤΟΤΕ ΥΠΟΛ Β*Α*Γ ΑΛΛΙΩΣ ΥΠΟΛ 0 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ Να βρείτε τι θα εμφανίσουν οι εντολές α. ΓΡΑΨΕ ΥΠΟΛ(13,5,4) β. ΓΡΑΨΕ ΥΠΟΛ(0,5,1) γ. ΓΡΑΨΕ ΥΠΟΛ(0,0,0)

204

8.37 Δίνεται η παρακάτω συνάρτηση : Συνάρτηση Καθαρός(μισθός,Ε1,Ε2) : πραγματική Μεταβλητές Πραγματικές : μισθός , λ1 , λ2 Χαρακτήρες : Ε1 , Ε2 Αρχή Αν Ε1 = ‘Ν’ τότε λ1 1 αλλιώς λ1 0 τελος_αν Αν Ε2 = ‘Ν’ τότε λ2 1 αλλιώς λ2 0 τελος_αν Καθαρός μισθός/(1+λ1*15/100 + λ2*20/100) Τέλος_συνάρτησης Ποια τιμή θα καταχωρηθεί στη μεταβλητή Π μετά από τις παρακάτω εντολές : α. Κ ‘Ο’ β. Κ ‘Ν’ Λ ‘Ν’ Λ ‘Ν’ Μ 1500 Μ 1200 Π Καθαρός(Μ, Κ, Λ) Π Καθαρός(Μ, Κ, Λ) 8.38 Να σχηματίσετε τον πίνακα τιμών του παρακάτω προγράμματος. Τι θα εκτυπωθεί; ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πίνακας_Τιμών ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Α, Β ΑΡΧΗ Α 2 Β 19 ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΛΕΣΕ Επεξεργασία_Τιμών5 (Β, Α) ΓΡΑΨΕ Α, Β ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ (Α > Β) ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Επεξεργασία_Τιμών(αριθμός1, αριθμός2) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: αριθμός1, αριθμός2 ΑΡΧΗ αριθμός1 αριθμός1 - 2 αριθμός2 αριθμός2 + 5 ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

205

8.39 Δίνεται το παρακάτω τμήμα προγράμματος και μια συνάρτηση:

Διάβασε Κ Συνάρτηση G(Y, X) : Ακέραια L 3 Μεταβλητές Α –1 Ακέραιες: X, Y Όσο Α < 8 επανάλαβε Αρχή

Αν Κ ΜΟD L = 0 τότε G (X + Y) DIV 3 Χ G(Α, L) Τέλος_συνάρτησης.

αλλιώς Χ Α + L

Τέλος_αν γραψε L, Α, Χ Α Α + 3 L L+ 1 Τέλος_επανάληψης α. Να γίνει πίνακας τιμών για Κ=8 β. Να βρείτε τι θα εμφανιστεί. 8.40 Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα και υποπρογράμμα: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Κύριο ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΙΘΜΟΙ(Β, Γ, Δ, Α) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α,Β,Γ,Δ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α,Β,Γ,Δ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ Α, Β, Γ, Δ Α Α + 2 ΚΑΛΕΣΕ ΑΡΙΘΜΟΙ(Α, Β, Δ, Γ) Β Β - 3 ΓΡΑΨΕ Α, Δ, Β, Γ Γ Α + Β ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Δ Α - 3*Δ + Β ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ, Δ ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Να βρείτε τι θα εμφανίσει αν εισαχθούν ως τιμές το Α = 5, Β = 4, Γ= 3, Δ = 0 8.41 Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα που χρησιμοποιεί μια διαδικασία. Κατασκευάστε πίνακα τιμών για όλες τις μεταβλητές που περιέχει, καθώς επίσης και πίνακα με τα στοιχεία που θα εμφανιστούν.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πίνακας_Τιμών ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: α, β ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: γ ΑΡΧΗ α 2 β 855 γ 5 ΟΣΟ β >= γ ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ α α + 2 ΚΑΛΕΣΕ Υπολογισμοί(α, β, γ) ΓΡΑΨΕ α, β, γ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Υπολογισμοί(x, y, z) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: x, y

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: z ΑΡΧΗ y y DIV x z 2 * z + x ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

206

4. ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ – ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 8.42 Να γράψετε υποπρόγραμμα που θα δέχεται μια γωνία σε μοίρες (μ), θα τη μετατρέπει σε ακτίνια (α) και θα επιστρέφει την συνεφαπτομένη της γωνίας (υπενθυμίζεται ότι η συνεφαπτομένη μιας γωνίας είναι η αντίστροφη τιμή της εφαπτομένης της γωνίας

αυτής και ότι ).

8.43 Να γράψετε υποπρόγραμμα που να διαβάζει τα στοιχεία ενός πίνακα Χ[100] τα οποία πρέπει να ελέγχονται ώστε να είναι θετικοί άρτιοι αριθμοί. Στη συνέχεια το κύριο πρόγραμμα θα εμφανίζει ποιοι από αυτούς εχουν διαιρέτη το 8. 8.44 Να γράψετε υποπρόγραμμα που θα δέχεται σαν παράμετρο ένα πίνακα ακεραίων αριθμών Χ[8, 8] και θα επιστρέφει το άθροισμα των στοιχείων της κυρίας διαγωνίου. 8.45 α. Να γραφεί η παρακάτω συνάρτηση στη «ΓΛΩΣΣΑ».

β. Στη συνέχεια να γραφεί πρόγραμμα που θα διαβάζει από το πληκτρολόγιο 10 πραγματικούς αριθμούς και θα υπολογίζει την τιμή της συνάρτησης.

γ. Μετατρέψτε τη συνάρτηση σε διαδικασία προσέχοντας πάντα να έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα.

8.46 Να γραφεί πρόγραμμα που θα διαβάζει ένα πίνακα 500 ακεραίων και θα ταξινομεί σε φθίνουσα σειρά τα στοιχεία του. Για την ταξινόμηση του πίνακα να κατασκευαστεί κατάλληλη διαδικασία. 8.47 Να γράψετε υποπρόγραμμα που να δέχεται δέκα αριθμούς αποθηκευμένους σε πίνακα και να τους επιστρέφει με διάταξη από τον μικρότερο προς τον μεγαλύτερο. 8.48 Να γράψετε πρόγραμμα το οποίο : α. Θα εισάγει στοιχεία σε πίνακα 20x50 β. Θα υπολογίζει το πλήθος των αρνητικών αριθμών, που βρίσκονται στις άρτιες

γραμμές του πίνακα με ορισμό κατάλληλης διαδικασίας. γ. Θα τοποθετεί τα πολλαπλάσια του 5 σε κατάλληλο μονοδιάστατο πίνακα. δ. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το γινόμενο των πολλαπλασίων του 4 που

βρίσκονται στις άρτιες στήλες και περιττές γραμμές του πίνακα με χρήση συνάρτησης.

ε. Θα βρίσκει το άθροισμα όλων των στοιχείων του πίνακα με χρήση συνάρτησης και

θα το συγκρίνει με το παραπάνω γινόμενο εμφανίζοντας κατάλληλα μηνύματα.

180

ο

ο

α µπ=

<<

=ύ

xxD

αλλο0

1001)(

207

8.49 Μια ομάδα ποδοσφαίρου διαθέτει 20 παίκτες. Να κατασκευάσετε πρόγραμμα το οποίο : α. Θα εισάγει τα ονοματεπώνυμα των παικτών σε κατάλληλο πίνακα β. Θα εισάγει σε κατάλληλο πίνακα τα γκολ που πέτυχε ο κάθε παίκτης σε καθέναν

από τους 32 αγώνες του πρωταθλήματος. γ. Θα υπολογίζει το πλήθος των γκολ που πέτυχε κάθε παίκτης. δ. Θα βρίσκει και θα εμφανίζει τον πρώτο σκόρερ της ομάδας. ε. Θα ταξινομεί τα ονόματα των παικτών και τα γκολ που πέτυχαν σε φθίνουσα σειρά.

Σε περίπτωση που 2 παίκτες πέτυχαν τον ίδιο αριθμό γκολ, η ταξινόμηση θα γίνεται με βάση το ονοματεπώνυμο. Όλη η ταξινόμηση να γίνει με χρήση διαδικασίας που θα κατασκευάσετε.

στ. Θα εμφανίζει λίστα ονομάτων και τερμάτων όσων σκόραραν πάνω από 20 φορές. 8.50 Να κατασκευάσετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο :

α. Θα χρησιμοποιεί διαδικασία για το διάβασμα 2 πινάκων Τ[50] και Σ[50,30]. Ο

πρώτος περιέχει τα ονόματα και ο δεύτερος τα ημερήσια έξοδα 50 ανθρώπων σε διάστημα ενός μήνα.

β. Θα τοποθετεί το μέσο όρο του κάθενός σε κατάλληλο πίνακα. Για τον υπολογισμό θα χρησιμοποιηθεί κατάλληλη συνάρτηση.

γ. Θα ταξινομεί τους μέσους όρους και τα ονόματα σε αλφαβητική σειρά. δ. Θα χρησιμοποιεί μια διαδικασία για την εμφάνιση αυτών που έχουν μέσο όρο

εξόδων άνω των 300 ευρώ. Σημειώνεται ότι τα υποπρογράμματα πρέπει να κατασκευαστούν. 8.51 Να γίνει πρόγραμμα το οποίο:

α. Να διαβάζει έναν πίνακα Α, ακεραίων αριθμών, 10 θέσεων.

β. Να διαβάζει έναν όμοιο πίνακα Β.

γ. Να αποθηκεύει σε κάθε θέση ενός όμοιου πίνακα Γ το μεγαλύτερο από τα στοιχεία

που περιέχουν στην αντίστοιχη θέση οι πίνακες Α και Β.

δ. Να εμφανίζει τα περιεχόμενα του πίνακα Γ. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

Το διάβασμα των πινάκων Α και Β να γίνεται με κλήσεις μιας ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ. Η εύρεση του μεγίστου να γίνεται με κλήση ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ. Η εμφάνιση του πίνακα Γ να γίνεται με κλήση ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ.

208

8.52 Εκατό (100) υποψήφιοι του ΑΣΕΠ διαγωνίζονται σε τρία μαθήματα για την κάλυψη θέσεων του Δημοσίου. Να γραφεί κύριο πρόγραμμα σε ΓΛΩΣΣΑ που να κάνει τα παρακάτω:

α. Διαβάζει τα ονόματα των 100 υποψηφίων του ΑΣΕΠ και τη βαθμολογία καθενός

υποψηφίου σε τρία διαφορετικά μαθήματα.

(Θεωρήστε ότι η βαθμολογία κάθε μαθήματος είναι από 1 έως 20).

β. Βρίσκει και τυπώνει τον ελάχιστο και τον μέγιστο βαθμό καθενός υποψηφίου στα τρία μαθήματα που εξετάστηκε.

γ. Να γραφεί υποπρόγραμμα, το οποίο να καλείται από το κύριο πρόγραμμα, για τον υπολογισμό και την εκτύπωση του ονόματος και του μέσου όρου κάθε υποψηφίου στα τρία μαθήματα που διαγωνίστηκε.

8.53 Να γίνει πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : α. Θα διαβάζει το ονομα, το επώνυμο και το φύλο 1000 παιδιών. Η εισαγωγή των

στοιχείων θα γίνεται με κατάλληλους ελέγχους ορθότητας. Τα στοιχεία θα εισάγονται στους δισδιάστατους πίνακες ΑΓ και ΚΟΡ.

β. Στη συνέχεια θα ταξινομούνται οι δύο πίνακες αλφαβητικά με βάση το επώνυμο με κλήσεις της διαδικασίας ΦΥΣΣΑΛΙΔΑ(Χ,Υ) την οποία θα κατασκευάσετε.

γ. Εμφανίστε τώρα τα ονοματεπώνυμα όλων των κοριτσιών.

δ. Διαβάστε ένα επώνυμο αγοριού και αναζητήστε τη θέση που πιθανώς υπάρχει αυτό με χρήση κατάλληλης συνάρτησης ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ(ΠΙΝ,ΚΕΥ,Υ) την οποία θα κατασκευάσετε και θα μας επιστρέφει τη θέση.

ε. Εμφανίστε το μικρό όνομα του αγοριού που βρήκατε. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει τυπώστε κατάλληλο μήνυμα.

8.54 Να αναπτύξετε ένα πρόγραμμα, ώστε

Α Να διαβάζει έναν πραγματικό αριθμό μεγαλύτερο του μηδενός και μικρότερο του

1000 και να κάνει έλεγχο ορθής καταχώρησης του αριθμού,

β. Να ελέγχει αν είναι ακέραιος με χρήση συνάρτησης και να εμφανίζει τη λέξη «ΑΚΕΡΑΙΟΣ» αλλιώς να εμφανίζει τη λέξη «ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ»,

γ. Να ελέγχει, στην περίπτωση που ο αριθμός είναι ακέραιος, αν είναι άρτιος ή περιττός με χρήση διαδικασίας και να εμφανίζει τη λέξη «ΑΡΤΙΟΣ» ή «ΠΕΡΙΤΤΟΣ» αντίστοιχα.

209

8.55 Α. Να κατασκευάσετε υποπρόγραμμα που θα δέχεται ένα πίνακα με 8 γραμμές και 5 στήλες καθώς και τον αριθμό μιας στήλης και θα επιστρέφει το μέγιστο στοιχείο της συγκεκριμένης στήλης.

Β. Να κατασκευάσετε υποπρόγραμμα που θα υπολογίζει το μέσο όρο ενός

μονοδιάστατου πίνακα με μέγιστο πλήθος 100 στοιχεία. Γ. Να κατασκευάσετε κύριο πρόγραμμα το οποίο :

1. Θα διαβάζει ένα πίνακα Κ[8,5] με βαθμολογίες 8 παικτών ενός παιχνιδιού που κρίθηκαν από 5 κριτές ελέγχοντας τους βαθμούς ώστε να ανήκουν στην κλίμακα [0,5]. 2. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τη μέγιστη βαθμολογία που δόθηκε από κάθε κριτή χρησιμοποιώντας το υποπρόγραμμα του ερωτήματος Α. 3. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μέσο όρο των μεγίστων βαθμολογιών των κριτών με χρήση του υποπρογράμματος του ερωτήματος Β. 4. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μέσο όρο των χειρότερων επιδόσεων όλων των αθλητών με χρήση του υποπρογράμματος του ερωτήματος Β.

8.56 Στα πλαίσια των πενταήμερων εκδρομών των σχολείων της Χίου ορίζεται από τη σχολική μονάδα ο αριθμός συνοδών καθηγητών ανάλογα με το πλήθος των μαθητών όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα :

Αριθμος συμμετεχόντων Πλήθος Συνοδών 1 – 30 μαθητές 1

31 – 100 μαθητές 2 101 – 300 μαθητές 4

Α. Να κατασκευάσετε υποπρόγραμμα το οποίο θα δέχεται το πλήθος των μαθητών

που θα συμμετάσχουν από ένα σχολείο και θα επιστρέφει το πλήθος των συνοδών. Β. Να κατασκευάσετε πρόγραμμα το οποίο :

1. Θα δέχεται επαναληπτικά το όνομα του σχολείου και το πλήθος των μαθητών του, μέχρι να δοθεί μη αποδεκτός αριθμός. 2. Θα εμφανίζει το πλήθος των συνοδών και το όνομα του σχολείου. 3. Θα υπολογίζει το συνολικό αριθμό των συνοδών που απαιτούνται καθώς και το ποσοστό τους επι του συνόλου 800 εκπαιδευτικών που διδάσκουν σε όλα τα σχολεία. Σημείωση : όπου απαιτείται υπολογισμός του πλήθους των συνοδών να χρησιμοποιηθεί το υποπρόγραμμα του Ερωτήματος Α.

210

8.57 Α. Να κατασκευάσετε υποπρόγραμμα που θα δέχεται ένα μονοδιάστατο πίνακα με Ν ακέραια στοιχεία (μεγίστου πλήθους 1000) και θα δημιουργεί ένα νέο ο οποίος θα περιέχει τους άρτιους μόνο σε διαδοχική σειρά φροντίζοντας ώστε τα υπολοιπα στοιχεία να είναι μηδέν.

Β. Να κατασκευάσετε κύριο πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει 2 πίνακες ακεραίων με Ν

και Μ στοιχεία αντίστοιχα (απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας των Ν και Μ) και στην συνέχεια θα δημιουργεί δύο νέους που περιέχουν μόνο τους άρτιους με κλήσεις του υποπρογράμματος που δημιουργήσατε στο Α ερώτημα.

8.58 Στο τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών ενός ελληνικού πανεπιστημίου, ένας φοιτητής έχει τις εξής υποχρεώσεις στα πλαίσια του μαθήματος «Αντικειμενοστραφής Προγραμματισμός»: να κάνει 3 ασκήσεις, να δώσει μια Πρόοδο (Πρόοδος = διαγώνισμα πριν τις εξετάσεις) και να δώσει την τελική εξέταση. Προϋπόθεση για να συμμετάσχει στην τελική εξέταση είναι ο μέσος όρος των 3 ασκήσεων και της Προόδου να είναι από 5 και πάνω. Ο υπολογισμός του τελικού βαθμού γίνεται ως εξής : 1. Σε περίπτωση που ο βαθμός τελικής εξέτασης είναι κάτω του 5 τότε κάθε βαθμός

άσκησης συμμετέχει σε ποσοστό 10% στον τελικό βαθμό, ο βαθμός Προόδου συμμετέχει σε ποσοστό 15% στον τελικό βαθμό και ο βαθμός της τελικής εξέτασης συμμετέχει σε ποσοστό 55% στον τελικό βαθμό.

2. Διαφορετικά κάθε βαθμός άσκησης συμμετέχει σε ποσοστό 6% στον τελικό βαθμό,

ο βαθμός Προόδου συμμετέχει σε ποσοστό 12% στον τελικό βαθμό και ο βαθμός της τελικής εξέτασης συμμετέχει σε ποσοστό 70% στον τελικό βαθμό.

Α. Να γράψετε ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΒΑΘΜ η οποία διαβάζει το βαθμό του φοιτητή σε μια

υποχρέωση και τον αποθηκεύει στην πραγματική μεταβλητή Β. Η διαδικασία θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι ο βαθμός που διαβάζεται είναι από 0 έως και 10.

Β. Να γράψετε ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΤΕΛΙΚΟΣ, η οποία δέχεται τους 5 βαθμούς (τρεις βαθμοί ασκήσεων , μια πρόοδος και μια τελική εξέταση) κάθε φοιτητή και υπολογίζει τον τελικό βαθμό στο μάθημα .

Γ. Να γράψετε κύριο πρόγραμμα το οποίο :

i. Θα διαβάζει τα ονοματεπώνυμα και τους βαθμούς στις υποχρεώσεις στο μάθημα «Αντικειμενοστραφής Προγραμματισμός» ενός συνόλου φοιτητών. Για την εισαγωγή και τον έλεγχο των βαθμών να γίνεται χρήση της Διαδικασίας του ερωτήματος Α. Η είσοδος τερματίζεται μόλις δοθεί ως ονοματεπώνυμο το κενό.

ii. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τον τελικό βαθμό του κάθε φοιτητή που έλαβε

μέρος στην τελική εξέταση κάνοντας χρήση της συνάρτησης του ερωτήματος Β. iii. Θα εμφανίζει το ποσοστό των φοιτητών που δεν απέκτησαν το δικαίωμα να

λάβουν μέρος στην τελική εξέταση .

211

8.59 Για την παρακολούθηση των θερμοκρασιών της επικράτειας κατά το μήνα Μάιο καταγράφεται κάθε μέρα η θερμοκρασία στις 12:00 το μεσημέρι για 20 πόλεις. Να αναπτύξετε πρόγραμμα το οποίο: α. Θα διαβάζει τα ονόματα των 20 πόλεων και τις αντίστοιχες θερμοκρασίες για κάθε

μία από τις ημέρες του μήνα και θα καταχωρεί τα στοιχεία σε πίνακες.

β. Θα εμφανίζει για κάθε πόλη το όνομά της και τη μέγιστη θερμοκρασία που καταγράφηκε σε αυτήν στη διάρκεια του μήνα. Ο υπολογισμός της μέγιστης θερμοκρασίας να γίνεται με τη χρήση υποπρογράμματος που θα κατασκευάσετε για το σκοπό αυτό.

γ. Θα διαβάζει το όνομα μιας πόλης και θα εμφανίζει τη μέγιστη θερμοκρασία που

καταγράφηκε στην πόλη αυτή στη διάρκεια του μήνα. Ο υπολογισμός της μέγιστης θερμοκρασίας πρέπει να γίνεται με τη βοήθεια του υποπρογράμματος που αναπτύχθηκε στο προηγούμενο ερώτημα (β). Αν η πόλη αυτή δεν υπάρχει να εμφανίζεται κατάλληλο μήνυμα.

δ. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τη μέγιστη θερμοκρασία που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια όλου του μήνα και το όνομα της πόλης στην οποία καταγράφηκε. Ο υπολογισμός καθώς και η εμφάνιση των στοιχείων που προαναφέρθηκαν να γίνεται με τη χρήση υποπρογράμματος που θα κατασκευάσετε για το σκοπό αυτό.

8.60 Α. Να κατασκευαστεί υποπρόγραμμα που θα δεχεται ένα πίνακα Α[Ν,Μ] καθώς

και το αριθμό μιας στήλης του (Σ) και θα τον επιστρέφει ταξινομημένο σε άυξουσα σειρά σύμφωνα με τα στοιχεία της Σ στήλης. Σημείωση : Μεγιστες τιμές Ν,Μ = 100

Β. Να κατασκευάσετε κύριο πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει ένα πίνακα με 50 γραμμές και 20 στήλες και στη συνέχεια θα τον ταξινομεί με τη χρήση του υποπρογράμματος του ερωτήματος Α σύμφωνα με μια στήλη του την οποία θα διαβάζει ελεγχοντας την εγκυρότητα της.

8.61 Τι θα εκτυπώσει το παρακάτω πρόγραμμα αν δοθούν ως αρχικές τιμές στην εντολή Διάβασε Α, Β, Γ οι τιμές 6,3,5 αντίστοιχα ; ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΑΔΕ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α, Β, Γ ΛΟΓΙΚΕΣ : ΤΙΜΗ ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ Α, Β, Γ ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΛΕΣΕ Δ1(Α, Β, Γ, ΤΙΜΗ) ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ ΤΙΜΗ = ΑΛΗΘΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Δ1(Γ, Β, Α, ΤΙΜΗ) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α, Β, Γ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : Χ ΛΟΓΙΚΕΣ : ΤΙΜΗ ΑΡΧΗ Χ 2*Γ MOD (Β + Α) ΓΡΑΨΕ Χ ΤΙΜΗ ΥΠΟΛΟΓ(Χ, Γ) Γ Γ + 2 Α Α + 1 ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΥΠΟΛΟΓ(Ζ,Β):ΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Β ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: Ζ, Υ ΑΡΧΗ Y Ζ – Α_Μ(Β/2) AN Y > 0 TOTE

ΥΠΟΛΟΓ ΑΛΗΘΗΣ ΑΛΛΙΩΣ

ΥΠΟΛΟΓ ΨΕΥΔΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

Να γράψετε πρόγραμμα που θα επιτελεί την ίδια λειτουργία με το παραπάνω χωρίς τη χρήση υποπρογραμμάτων.

212

8.62 Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα

α. Να γίνει πίνακας τιμών όλων των μεταβλητών. β. Να βρείτε τι θα εμφανίσει γ. Να το μετατρέψετε έτσι ώστε να μη χρησιμοποιεί υποπρογράμματα. 5. ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 8.63 Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε συνάρτηση για τα παρακάτω; Αν η επιλογή σας είναι ναι να γράψετε και τον τύπο της συνάρτησης. α. Υπολογισμός του μικρότερου από πέντε διαφορετικούς ακέραιους. β. Υπολογισμός των δυο μικρότερων από πέντε ακέραιους γ. Έλεγχος αν δυο αριθμοί είναι ίσοι δ. Να ταξινομεί και να επιστρέφει ταξινομημένους 5 αριθμούς ε. Έλεγχος αν ένας χαρακτήρας είναι φωνήεν ή σύμφωνο. 8.64 Χαρακτηρίστε τις παρακάτω προτάσεις με Σωστό ή Λάθος α. Μια συνάρτηση μπορεί να επιστρέφει μόνο ακέραιες ή πραγματικές τιμές. β. Οι τυπικές παράμετροι είναι μεταβλητές του κυρίως προγράμματος γ. Όταν ένας πίνακας περνάει σαν παράμετρος σε διαδικασία τότε πρέπει

υποχρεωτικά στο κύριο πρόγραμμα και στη διαδικασία ο πίνακας να έχει το ίδιο μέγεθος.

δ. Απαγορεύεται να χρησιμοποιείται το ίδιο όνομα μεταβλητής για το συμβολισμό μιας

πραγματικής και της αντίστοιχης τυπικής παραμέτρου. ε. Μέσα σε μια διαδικασία δε μπορεί να διαβαστεί πίνακας.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑ_2 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α, Β, Ι ,Γ ΑΡΧΗ Α5 Β7 ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 ΜΕ ΒΗΜΑ 2 ΚΑΛΕΣΕ ΕΛΕΓΧΟΣ(Α,Β) Γ ΕΠ(Α,Β) ΓΡΑΨΕ Α,Β,Γ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΛΕΓΧΟΣ(Χ,Υ) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Χ, Υ ΑΡΧΗ ΑΝ Χ<Υ ΤΟΤΕ Χ Χ+3 Υ Υ-2 ΑΛΛΙΩΣ Χ Χ+Υ Υ Χ*Υ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΕΠ(Χ,Υ): ΑΚΕΡΑΙΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Χ, Υ ΑΡΧΗ ΑΝ (Χ+Υ) MOD 2 = 0 ΤΟΤΕ EΠ 1 ΑΛΛΙΩΣ ΕΠ 0 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ


ΘΕΜΑΤΑ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ

ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

215

Κεφάλαιο 9ο – Θέµατα Πανελληνίων Εξετάσεων

ΜΕΡΟΣ Α – ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ – ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΘΕΜΑ Α/1 [Θέμα 1.Α Ημερήσια Λύκεια 2000]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε πρότασης και δίπλα το γράμμα «Σ», αν είναι σωστή, ή το γράμμα «Λ», αν είναι λανθασμένη. α. Επιλύσιμο είναι ένα πρόβλημα για το οποίο ξέρουμε ότι έχει λύση, αλλά αυτή δεν

έχει βρεθεί ακόμη. Μονάδες 4

β. Η περατότητα ενός αλγορίθμου αναφέρεται στο γεγονός ότι καταλήγει στη λύση του προβλήματος μετά από πεπερασμένο αριθμό βημάτων (εντολών). Μονάδες 4

γ. Για να αναπαραστήσουμε τα δεδομένα και τα αποτελέσματα σε έναν αλγόριθμο,

χρησιμοποιούμε μόνο σταθερές. Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Α/2 [Θέμα 1.Β1 Ημερήσια Λύκεια 2000]

Nα γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα το γράμμα της στήλης Β που αντιστοιχεί στο σωστό είδος προβλημάτων. Μονάδες 6

ΣΤΗΛΗ Α Προβλήματα

ΣΤΗΛΗ Β Είδος

προβλημάτων 1. Η διαδικασία λύσης τους είναι

αυτοματοποιημένη

2. Δεν έχει βρεθεί λύση, αλλά δεν έχει αποδειχθεί και η μη ύπαρξη λύσης

3. Ο τρόπος λύσης τους μπορεί να επιλεγεί από πλήθος δυνατών λύσεων

α. Ανοικτά β. Δομημένα γ. Άλυτα δ. Ημιδομημένα

ΘΕΜΑ Α/3 [Θέμα 1.Β2 Ημερήσια Λύκεια 2000]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα το γράμμα της στήλης Β που αντιστοιχεί στη σωστή αλγοριθμική έννοια. Μονάδες 6

ΣΤΗΛΗ Α Χαρακτηριστικά (Κριτήρια)

ΣΤΗΛΗ Β Αλγοριθμικές Έννοιες

1. Περατότητα 2. Είσοδος 3. Έξοδος

α. Δεδομένα β. Αποτελέσματα γ. Ακρίβεια στην έκφραση των εντολών δ. Πεπερασμένος χρόνος εκτέλεσης

216

ΘΕΜΑ Α/4 [Θέμα 1.Γ1 Ημερήσια Λύκεια 2000]

Να αναφέρετε ονομαστικά ποιοι είναι οι εναλλακτικοί τρόποι παρουσίασης (αναπαράστασης) ενός αλγορίθμου. Μονάδες 8


Δίδονται τα παρακάτω βήματα ενός αλγορίθμου: α. Τέλος. β. Διάβασε δεδομένα. γ. Εμφάνισε αποτελέσματα. δ. Αρχή. ε. Κάνε υπολογισμούς. Να τοποθετηθούν στη σωστή σειρά με την οποία εμφανίζονται συνήθως σε αλγορίθμους.

Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Α/6 [Θέμα 2 Ημερήσια Λύκεια 2000]

Έστω τμήμα αλγορίθμου με μεταβλητές Α,Β,C,D,X και Y. D 2 για Χ από 2 μέχρι 5 με_βήμα 2 Α 10*Χ Β 5*Χ+10 C Α+Β-(5*Χ) D 3*D-5 Υ Α+Β-C+D τέλος_επανάληψης Να βρείτε τις τιμές των μεταβλητών Α,B,C,D,X και Υ σε όλες τις επαναλήψεις. Μονάδες 20 ΘΕΜΑ Α/7 [Θέμα 3 Ημερήσια Λύκεια 2000]

Σε τρεις διαφορετικούς αγώνες πρόκρισης για την Ολυμπιάδα του Σίδνεϋ στο άλμα εις μήκος ένας αθλητής πέτυχε τις επιδόσεις a,b,c. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Να διαβάζει τις τιμές των επιδόσεων a,b,c. Μονάδες 3 β. Να υπολογίζει και να εμφανίζει τη μέση τιμή των παραπάνω τιμών. Μονάδες 7 γ. Να εμφανίζει το μήνυμα «ΠΡΟΚΡΙΘΗΚΕ», αν η παραπάνω μέση τιμή είναι

μεγαλύτερη των 8 μέτρων. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Α/8 [Θέμα 4 Ημερήσια Λύκεια 2000]

Μια εταιρεία κινητής τηλεφωνίας ακολουθεί ανά μήνα την πολιτική τιμών που φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

Πάγιο 1500 δραχμές Χρόνος

τηλεφωνημάτων (δευτερόλεπτα)

Χρονοχρέωση (δραχμές/δευτερόλεπτο)

1-500 1,5 501-800 0,9

801 και άνω 0,5 Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος:

217

α. Να διαβάζει τη χρονική διάρκεια των τηλεφωνημάτων ενός συνδρομητή σε διάστημα ενός μήνα. Μονάδες 3

β. Να υπολογίζει κλιμακωτά τη μηνιαία χρέωση του συνδρομητή. Μονάδες 12

γ. Να εμφανίζει (τυπώνει) τη λέξη «ΧΡΕΩΣΗ» και τη μηνιαία χρέωση του συνδρομητή. Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Α/9 [Θέμα 1.Α Εσπερινά Λύκεια 2000]

Δώστε τον ορισµό του αλγορίθµου. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Α/10 [Θέμα 1.Β Εσπερινά Λύκεια 2000]

Σε τρία διαφορετικά σηµεία της Αθήνας καταγράφηκαν στις 12 το µεσηµέρι οι θερµοκρασίες a, b, c. Να αναπτύξετε αλγόριθµο που: α. Να διαβάζει τις θερµοκρασίες a, b, c. β. Να υπολογίζει και να εµφανίζει τη µέση τιµή των παραπάνω θερµοκρασιών. γ. Να εµφανίζει το µήνυμα «ΚΑΥΣΩΝΑΣ» αν η µέση τιµή είναι µεγαλύτερη των 37

βαθµών Κελσίου. Μονάδες 15 ΘΕΜΑ Α/11 [Θέμα 2.Α Εσπερινά Λύκεια 2000]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό κάθε πρότασης και δίπλα το γράµµα Σ αν είναι σωστή ή το Λ αν είναι λανθασµένη. Μονάδες 10 α. Όλα τα προβλήµατα µπορούν να λυθούν µε τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή. β. Ο υπολογισµός του εμβαδού τετραγώνου είναι πρόβληµα άλυτο. γ. Το διάγραμα ροής (flow chart) είναι ένας τρόπος περιγραφής αλγορίθµου. δ. Η οµάδα εντολών που περιέχεται σε µια δοµή επιλογής µπορεί να µην εκτελεστεί. ε. Τα στοιχεία ενός πίνακα µπορεί να είναι διαφορετικού τύπου. ΘΕΜΑ Α/12 [Θέμα 2.Β Εσπερινά Λύκεια 2000]

Δίνεται το παρακάτω τµήµα αλγορίθµου Διάβασε a b ← 2 * a + 1 c ← a + b Αν c > b τότε b ← c Αλλιώς c ← b Τέλος_αν Εµφάνισε a, b, c Μετά την εκτέλεση του παραπάνω τµήµατος αλγορίθµου, ποιες θα είναι οι τιµές των µεταβλητών a,b,c που θα εµφανισθούν, όταν i) a = 10 και ii) a = -10 Μονάδες 15

218


Να αναφέρετε ονοµαστικά τις τρεις βασικές δοµές που χρησιµοποιούνται για την ανάπτυξη αλγορίθµων. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Α/14 [Θέμα 3.Β Εσπερινά Λύκεια 2000]

Να αναπτύξετε αλγόριθµο που να διαβάζει από το πληκτρολόγιο 100 ακεραίους αριθµούς, να υπολογίζει το γινόµενό τους και να το εµφανίζει. Μονάδες 15 ΘΕΜΑ Α/15 [Θέμα 4.Α Εσπερινά Λύκεια 2000]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράµµατα της πρώτης στήλης και δίπλα σε κάθε γράμμα τον αριθµό της δεύτερης στήλης που αντιστοιχεί στο σωστό τύπο δεδοµένων. Μονάδες 10

ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΥΠΟΙ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ α. Ύψος εφήβου 1. Ακέραιος β. Επώνυµο µαθητή 2. Πραγµατικός γ. Αριθµός επιβατών σε αεροπλάνο 3. Αλφαριθμητικός - Συμβολοσειρά 4. Λογικός


Να αναπτύξετε αλγόριθµο που να υπολογίζει και να εµφανίζει το µήκος της περιφέρειας L ενός κύκλου ακτίνας R. Η ακτίνα θα δίδεται από το πληκτρολόγιο. Χρησιµοποιήστε το τύπο L=2πR όπου π = 3,14. Μονάδες 15 ΘΕΜΑ Α/17 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2000]

1. Να αναφέρετε ονοµαστικά τις κατηγορίες προβληµάτων µε κριτήριο τη δυνατότητα επίλυσής τους (επιλυσιµότητα). Μονάδες 9 2. Να γράψετε σε ψευδογλώσσα (ψευδοκώδικα) τη γενική µορφή (σύνταξη) κάθε µιας από τις τρεις δοµές επανάληψης. Μονάδες 15 ΘΕΜΑ Α/18 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2000]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό κάθε πρότασης και δίπλα τη λέξη «Σωστό», αν είναι σωστή, ή τη λέξη «Λάθος», αν είναι λανθασµένη. Μονάδες 8 α. Στο διάγραµµα ροής το σχήµα του ρόµβου δηλώνει το τέλος ενός αλγορίθµου. β. Η εντολή εκχώρησης τιµής αποδίδει το αποτέλεσµα µιας έκφρασης (παράστασης)

σε µια µεταβλητή. γ. Η συνθήκη που ελέγχεται σε µια δοµή επιλογής μπορεί να πάρει περισσότερες από

δυο διαφορετικές τιµές. δ. Σε µια εντολή εκχώρησης είναι δυνατόν µια παράσταση στο δεξιό µέλος να περιέχει

τη µεταβλητή που βρίσκεται στο αριστερό µέλος.

219

ΘΕΜΑ Α/19 [Θέμα 1.Γ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2000]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθµούς των τιµών της Στήλης Α και δίπλα το γράµµα της Στήλης Β που αντιστοιχεί στο σωστό τύπο δεδοµένων. Μονάδες 8

Στήλη Α Τιµή Στήλη B Τύπος Δεδοµένων 1. 345 α. Αλφαριθµητικός (συµβολοσειρά) 2. "Αληθής" β. Αριθµητικός (ακέραιος, πραγµατικός) 3. Ψευδής γ. Λογικός 4. -15,3

ΘΕΜΑ Α/20 [Θέμα 3 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2000]

Μια οικογένεια κατανάλωσε X kwh (κιλοβατώρες) ηµερησίου ρεύµατος και Y kwh νυχτερινού ρεύµατος. Το κόστος ηµερησίου ρεύµατος είναι 30 δρχ. ανά kwh και του νυχτερινού 15 δρχ. ανά kwh. Να αναπτύξετε έναν αλγόριθµο ο οποίος: α. Να διαβάζει τα Χ, Υ Μονάδες 3 β. Να υπολογίζει και να εµφανίζει το συνολικό κόστος της κατανάλωσης ρεύµατος της

οικογένειας. Μονάδες 9

γ. Να εµφανίζει µήνυµα ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ, αν το συνολικό κόστος είναι

µεγαλύτερο από 100.000 δραχµές. Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Α/21 [Θέμα 2 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2000]

Έστω τµήµα αλγορίθµου µε µεταβλητές Χ, Μ, Ζ Μ ← 0 Ζ ← 0 Για Χ από 0 µέχρι 10 µε βήµα 2 Αν Χ < 5 τότε Ζ ← Ζ + Χ Αλλιώς Μ ← Μ + Χ - 1 Τέλος_αν Τέλος επανάληψης Να γράψετε στο τετράδιο σας τις τιµές των µεταβλητών Χ, Μ, Ζ σε όλες τις επαναλήψεις Μονάδες 20 ΘΕΜΑ Α/22 [Θέμα 4 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2000]

Ο τελικός βαθµός ενός µαθητή σ’ ένα µάθηµα υπολογίζεται µε βάση την προφορική και γραπτή βαθµολογία του µε την ακόλουθη διαδικασία: Αν η διαφορά των δύο βαθµών είναι µεγαλύτερη από πέντε (5) µονάδες, τότε ο προφορικός βαθµός προσαρµόζεται (δηλαδή αυξάνεται ή µειώνεται) έτσι, ώστε η αντίστοιχη διαφορά να µειωθεί στις τρεις (3) µονάδες, αλλιώς ο προφορικός βαθµός παραµένει αµετάβλητος.Ο τελικός βαθµός είναι ο µέσος όρος των δύο βαθμών. Παράδειγµα προσαρµογής προφορικού βαθµού: Αν ο γραπτός βαθµός είναι 18 και ο προφορικός 11, τότε ο προφορικός γίνεται 15, ενώ, αν ο γραπτός είναι 10 και ο προφορικός 19, τότε ο προφορικός γίνεται 13. Να αναπτύξετε αλγόριθµο ο οποίος:

220

α. Να διαβάζει τους δύο βαθµούς Μονάδες 3 β. Να υπολογίζει τον τελικό βαθµό σύµφωνα µε την παραπάνω διαδικασία Μονάδες 12 γ. Να εµφανίζει τον τελικό βαθµό και, αν αυτός είναι µεγαλύτερος ή ίσος του 10, το

µήνυµα ΠΡΟΑΓΕΤΑΙ, αλλιώς το µήνυµα ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΤΑΙ. Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Α/23 [Θέμα 1.Β Ημερήσια Λύκεια 2001]

Δίνεται η δομή επανάληψης. Για i από τιμή1 μέχρι τιμή2 με_βήμα β Εντολές Τέλος_επανάληψης Να μετατρέψετε την παραπάνω δομή σε ισοδύναμη δομή επανάληψης Όσο ... επανάλαβε.

Μονάδες 9

ΘΕΜΑ Α/24 [Θέμα 1.Γ Ημερήσια Λύκεια 2001]

Δίνονται οι παρακάτω έννοιες:

1. Λογικός τύπος δεδομένων

5. Μεταβλητή 9. Σταθερά

2. Επιλύσιμο 6. Ημιδομημένο 10. Καθοριστικότητα 3. Ακέραιος τύπος δεδομένων

7. Πραγματικός τύπος δεδομένων

11. Άλυτο

4. Περατότητα 8. Αδόμητο 12. Ανοικτό Να γράψετε στο τετράδιο σας ποιες από τις παραπάνω έννοιες: α. Είναι στοιχεία μιας Γλώσσας Προγραμματισμού. β. Ανήκουν σε κατηγορίες προβλημάτων. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Α/25 [Θέμα 2 Ημερήσια Λύκεια 2001]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου. Χ 1 Όσο Χ<5 επανάλαβε Α Χ+2 Β 3*Α-4 Γ Β-Α+4 Αν Α > Β τότε Αν Α > Γ τότε ΜΑΧ Α αλλιώς ΜΑΧ Γ Τέλος_αν αλλιώς Αν Β > Γ τότε ΜΑΧ Β αλλιώς ΜΑΧ Γ Τέλος_αν Τέλος_αν Εμφάνισε Χ, Α, Β, Γ, ΜΑΧ Χ Χ+2 Τέλος_επανάληψης

221

Ποιες είναι οι τιμές των μεταβλητών Χ, Α, Β, Γ, ΜΑΧ που θα εμφανιστούν κατά την εκτέλεση του παραπάνω τμήματος αλγορίθμου; Μονάδες 20

ΘΕΜΑ Α/26 [Θέμα 1.A Ημερήσια Λύκεια 2001]

Nα μεταφέρετε στο τετράδιο σας και να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα αλήθειας δυο προτάσεων Α, Β και των τριών λογικών πράξεων. Μονάδες 6

Πρόταση Α Πρόταση Β Α ή Β (Διάζευξη)

Α και Β (Σύξευξη)

όχι Α (Άρνηση)

Ψευδής Ψευδής Ψευδής Αληθής Αληθής Ψευδής Αληθής Αληθής


Σε ένα Πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης συμμετέχουν 20 σχολεία. Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος, εθελοντές μαθητές των σχολείων, που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα, μαζεύουν ποσότητες τριών υλικών (γυαλί, χαρτί και αλουμίνιο). Να αναπτύξετε έναν αλγόριθμο, ο οποίος: α. Να διαβάζει τις ποσότητες σε κιλά των παραπάνω υλικών που μάζεψαν οι μαθητές

σε κάθε σχολείο. Μονάδες 4

β. Να υπολογίζει τη συνολική ποσότητα σε κιλά του κάθε υλικού που μάζεψαν οι

μαθητές σε όλα τα σχολεία. Μονάδες 8

γ. Αν η συνολική ποσότητα του χαρτιού που μαζεύτηκε από όλα τα σχολεία είναι

λιγότερη των 1000 κιλών, να εμφανίζεται το μήνυμα «Συγχαρητήρια». Αν η ποσότητα είναι από 1000 κιλά και πάνω, αλλά λιγότερο από 2000, να εμφανίζεται το μήνυμα «Δίνεται έπαινος» και τέλος αν η ποσότητα είναι από 2000 κιλά και πάνω να εμφανίζεται το μήνυμα «Δίνεται βραβείο». Μονάδες 8

Παρατήρηση: Να θεωρήσετε ότι όλες οι ποσότητες είναι θετικοί αριθμοί. ΘΕΜΑ Α/28 [Θέμα 1.Α Εσπερινά Λύκεια 2001]

Να αναφερθούν οι βασικές αλγοριθμικές δομές (συνιστώσες / εντολές ενός αλγορίθμου). Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Α/29 [Θέμα 1.Β Εσπερινά Λύκεια 2001]

Δίνονται οι παρακάτω έννοιες: 1. Έξοδος 2. Περατότητα 3. Διάγραμμα ροής - διαγραμματικές τεχνικές 4. Ψευδοκώδικας - κωδικοποίηση 5. Καθοριστικότητα 6. Αποτελεσματικότητα 7. Είσοδος 8. Ελεύθερο κείμενο 9. Φυσική Γλώσσα με βήματα Ποιες από τις παραπάνω έννοιες ανήκουν στα χαρακτηριστικά – κριτήρια ενός αλγορίθμου και ποιες στους τρόπους περιγραφής – παρουσίασης αναπαράστασης του. Μονάδες 10

222

ΘΕΜΑ Α/30 [Θέμα 1.Γ Εσπερινά Λύκεια 2001]

Δίνεται τμήμα αλγορίθμου: Χ 13 Όσο Χ<=20 επανάλαβε εμφάνισε Χ Χ Χ+2 τέλος_επανάληψης εμφάνισε Χ α. Το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου περιγράφει δομή επιλογής ή δομή

επανάληψης; Μονάδες 3

β. Για ποια τιμή του Χ τερματίζεται ο αλγόριθμος; Μονάδες 3

γ. Κατά την εκτέλεση του τμήματος αλγορίθμου ποιες είναι οι τιμές του Χ που θα

εμφανιστούν; Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Α/31 [Θέμα 1.Δ.2 Εσπερινά Λύκεια 2001]

Να αναφέρετε τους τελεστές σύγκρισης. Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Α/32 [Θέμα 2 Εσπερινά Λύκεια 2001]

Υποψήφιος αγοραστής οικοπέδου μετά από επίσκεψη σε μεσιτικό γραφείο πώλησης ακινήτων πήρε τις εξής πληροφορίες: Ένα οικόπεδο θεωρείται "ακριβό", όταν η τιμή πώλησης ανά τετραγωνικό μετρό είναι μεγαλύτερη των 140.000 δραχμών, "φτηνό" όταν η τιμή πώλησης είναι μικρότερη των 50.000 δραχμών και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση η τιμή θεωρείται "κανονική". Να αναπτύξετε αλγόριθμο που για καθένα από 50 οικόπεδα: α. Να διαβάζει την τιμή πώλησης ολόκληρου του οικοπέδου και τον αριθμό

των τετραγωνικών μέτρων του, Μονάδες 5

β. Να υπολογίζει την κατηγορία κόστους στην οποία ανήκει και να εμφανίζει το

μήνυμα: "ακριβή τιμή" ή "φτηνή τιμή" ή "κανονική τιμή". Μονάδες 15 ΘΕΜΑ Α/33 [Θέμα 3 Εσπερινά Λύκεια 2001]

Ένας μαθητής που τελείωσε το γυμνάσιο με άριστα ζήτησε από τους γονείς του να του αγοράσουν ένα υπολογιστικό σύστημα αξίας 600.000 δραχμών. Οι γονείς του δήλωσαν ότι μπορούν να του διαθέσουν σταδιακά το ποσό, δίνοντας του κάθε εβδομάδα ποσό διπλάσιο από την προηγουμένη, αρχίζοντας την πρώτη εβδομάδα με 5.000 δραχμές. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που: α. Να υπολογίζει και να εμφανίζει μετά από πόσες εβδομάδες θα μπορέσει να

αγοράσει το υπολογιστικό σύστημα, Μονάδες 10 β. Να υπολογίζει, να ελέγχει και να εμφανίζει πιθανό περίσσευμα χρημάτων. Μονάδες 10

223


Σε κάποια εξεταστική δοκιμασία ένα γραπτό αξιολογείται από δυο βαθμολογητές στη βαθμολογική κλίμακα [0, 100].Αν η διαφορά μεταξύ των βαθμολογιών του α' και του β' βαθμολογητή είναι μικρότερη ή ίση των 20 μονάδων της παραπάνω κλίμακας, ο τελικός βαθμός είναι ο μέσος όρος των δυο βαθμολογιών. Αν η διαφορά μεταξύ των βαθμολογιών του α' και του β' βαθμολογητή είναι μεγαλύτερη από 20 μονάδες, το γραπτό δίνεται για αναβαθμολόγηση σε τρίτο βαθμολογητή. Ο τελικός βαθμός του γραπτού προκύπτει τότε από τον μέσο όρο των τριών βαθμολογιών. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος, αφού ελέγξει την εγκυρότητα των βαθμών στην βαθμολογική κλίμακα [0, 100], να υλοποιεί την παραπάνω διαδικασία εξαγωγής τελικού βαθμού και να εμφανίζει τον τελικό βαθμό του γραπτού στην εικοσαβάθμια κλίμακα. Μονάδες 20 Παρατήρηση : Να θεωρήσετε ότι όλες οι ποσότητες εκφράζονται ως πραγματικοί αριθμοί. ΘΕΜΑ Α/35 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2001]

Να γράψετε στο τετράδιο σας, ποιες από τις παρακάτω εντολές εκχώρησης είναι συντακτικά σωστές και ποιες λάθος. Μονάδες 3 α. 2 * Α ← Α β. Α ← 3 * Α + 5 γ. Β + 5 ← "Α" ΘΕΜΑ Α/36 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2001]

Για τις απλές αριθµητικές πράξεις:

α. Να αναφερθούν οι αντίστοιχοι τελεστές Μονάδες 2

β. Να δοθεί η σειρά προτεραιότητας (ιεραρχία) των τελεστών αυτών στις αριθµητικές εκφράσεις. Μονάδες 2


Να γράψετε στο τετράδιο σας από ένα παράδειγµα για τις ακόλουθες κατηγορίες προβληµάτων:

α. άλυτο β. αδόµητο γ. ανοικτό δ. επιλύσιµο ε. δοµηµένο Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Α/38 [Θέμα 1.Δ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2001]

∆ίνεται τµήµα αλγορίθµου Χ ← Α Αρχή_επανάληψης Χ ← Χ + 2 Εκτύπωσε Χ Μέχρις_ότου Χ >= Μ α. Να δώσετε τη δοµή επανάληψης "Για … από … µέχρι … βήµα" η οποία τυπώνει

ακριβώς τις ίδιες τιµές µε το πιο πάνω τµήµα αλγορίθµου. Μονάδες 7 β. Τι θα τυπωθεί, αν Α = 4 και Μ = 9 ; Μονάδες 3 γ. Τι θα τυπωθεί, αν Α = -5 και Μ = 0 ; Μονάδες 3

224

ΘΕΜΑ Α/39 [Θέμα 1.Δ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2001]

Αντιστοιχίστε σωστά τις εκφράσεις της Στήλης Α µε τις αλγοριθµικές έννοιες της Στήλης Β, γράφοντας στο τετράδιό σας τους αριθµούς της Στήλης Α και δίπλα το γράµµα της Στήλης Β. Μονάδες 10

Στήλη Α Εκφράσεις Στήλη Β Αλγοριθµικές έννοιες

1. Χ ← Χ + 2 α. αριθµητική έκφραση (παράσταση) 2. 3 +Α > Β β. µεταβλητή 3. τύπωσε Β γ. λογική έκφραση (παράσταση) 4. Όσο Κ < 3 επανάλαβε

εντολές Τέλος επανάληψης

δ. δοµή ακολουθίας

5. Χ - (Χ/2) * 2 ε. δοµή επανάληψης στ. εντολή εκχώρησης ζ. εντολή εξόδου


Καθώς εκτελείται το παρακάτω τµήµα αλγορίθµου, ποιες τιµές τυπώνονται µε την εντολή Τύπωσε i, A; Κ ← 4 Όσο Κ >= 1 επανάλαβε Α ← 1 Αν Κ <> 2 τότε Για i από 1 µέχρι Κ Α ← 2 * Α Εκτύπωσε i, A Τέλος_επανάληψης Τέλος αν Κ ← Κ / 2 Τέλος επανάληψης Μονάδες 20


Να αναπτύξετε αλγόριθµο ο οποίος υλοποιεί τη λειτουργία ενός αυτόµατου τυποποιητή πορτοκαλιών που είναι η παρακάτω: Για κάθε πορτοκάλι που εισάγεται στον τυποποιητή, διαβάζεται η τιµή του βάρους (Β) και η διάµετρός του (Δ). Το πορτοκάλι κατατάσσεται ανάλογα με το βάρος και τη διάµετρο του ως εξής: Αν 100 ≤ Β ≤ 150 και 8 < Δ < 10, τότε να τυπώνεται το µήνυµα "πρώτη διαλογή". Αν 6 < Δ < 8, τότε, ανεξαρτήτως βάρους, τυπώνεται το µήνυµα "δεύτερη διαλογή". Σε κάθε άλλη περίπτωση τυπώνεται το µήνυµα "χυµοποίηση". Μονάδες 20


Να εκτελέσετε το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου, για Κ = 24 και L = 40. Να γράψετε στο τετράδιο σας τις τιμές των μεταβλητών Χ, Υ καθώς αυτές τυπώνονται με την εντολή Εμφάνισε Χ, Υ (τόσο μέσα στη δομή επανάληψης όσο και στο τέλος του αλγορίθμου).

225

Χ ← Κ Y ← L Αν Χ > Υ τότε ΤΕΜΡ ← Χ Χ ← Υ Υ ← ΤΕΜΡ Τέλος_αν Όσο Υ<> 0 επανάλαβε ΤΕΜΡ ← Υ Υ ← Χ ΜOD Y Χ ← TEMP Εμφάνισε Χ, Υ Τέλος_επανάληψης Υ ← (Κ * L) DIV X Εμφάνισε Χ, Υ Μονάδες 20


Με το νέο σύστημα πληρωμής των διοδίων, οι οδηγοί των τροχοφόρων έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν το αντίτιμο των διοδίων με ειδική μαγνητική κάρτα. Υποθέστε ότι υπάρχει μηχάνημα το οποίο διαθέτει είσοδο για την κάρτα και φωτοκύτταρο. Το μηχάνημα διαβάζει από την κάρτα το υπόλοιπο των χρημάτων και το αποθηκεύει σε μία μεταβλητή Υ και, με το φωτοκύτταρο, αναγνωρίζει τον τύπο του τροχοφόρου και το αποθηκεύει σε μία μεταβλητή Τ. Υπάρχουν τρεις τύποι τροχοφόρων: δίκυκλα (Δ), επιβατικά (Ε) και φορτηγά (Φ), με αντίτιμο διοδίων 1, 2 και 3 ευρώ αντίστοιχα. Να αναπτύξετε αλγόριθμο, ο οποίος: α. Ελέγχει τον τύπο του τροχοφόρου και εκχωρεί στη μεταβλητή Α το αντίτιμο των

διοδίων, ανάλογα με τον τύπο του τροχοφόρου. Μονάδες 8

β. Ελέγχει την πληρωμή των διοδίων με τον παρακάτω τρόπο. Αν το υπόλοιπο της κάρτας επαρκεί για την πληρωμή του αντιτίμου των διοδίων, αφαιρεί το ποσό αυτό από την κάρτα. Αν η κάρτα δεν έχει υπόλοιπο, το μηχάνημα ειδοποιεί με μήνυμα για το ποσό που πρέπει να πληρωθεί. Αν το υπόλοιπο δεν επαρκεί, μηδενίζεται η κάρτα και δίνεται με μήνυμα το ποσό που απομένει να πληρωθεί. Μονάδες 12


1. Πότε λέμε ότι ένα πρόβλημα είναι α. επιλύσιμο β. άλυτο γ. δομημένο; Μονάδες 6

2. Με ποια κριτήρια κατηγοριοποιούνται τα προβλήματα σε επιλύσιμα, άλυτα και δομημένα; Μονάδες 4

3. Να αναφέρετε από ένα παράδειγμα για καθεμιά από τις παραπάνω κατηγορίες. Μονάδες 6


Να αναφέρετε συνοπτικά τους λόγους, για τους ποιους αναθέτουμε την επίλυση ενός προβλήματος σε υπολογιστή. Μονάδες 4

226


Δίνεται o πίνακας αλήθειας :

Πρόταση Α Πρόταση Β όχι Β (Άρνηση)

Α και Β (Σύξευξη)

Α ή Β (Διάζευξη)

Ψευδής Αληθής

Ψευδής Ψευδής Να μεταφέρετε τον παραπάνω πίνακα στο τετράδιο σας και να συμπληρώσετε κατάλληλα τις κενές θέσεις του. Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Α/47 [Θέμα 1.Δ Εσπερινά Λύκεια 2002]

Να γράψετε τα τμήματα αλγορίθμου, που αντιστοιχούν στα τμήματα των διαγραμμάτων ροής (α) και (β), που ακολουθούν.

(α)


Στο πλαίσιο προγράμματος προληπτικής ιατρικής για την αντιμετώπιση του νεανικού διαβήτη έγιναν αιματολογικές εξετάσεις στους 90 μαθητές (αγόρια και κορίτσια) ενός Γυμνασίου. Για κάθε παιδί καταχωρίστηκαν τα ακόλουθα στοιχεία :

1. ονοματεπώνυμο μαθητή

2. κωδικός φύλου ("Α" για τα αγόρια και "Κ" για τα κορίτσια)

3. περιεκτικότητα σακχάρου στο αίμα.

227

Οι φυσιολογικές τιμές σακχάρου στο αίμα κυμαίνονται από 70 έως 110 mg/dl (συμπεριλαμβανομένων και των ακραίων τιμών).

Να αναπτύξετε αλγόριθμο που : α. Θα διαβάζει τα παραπάνω στοιχεία (ονοματεπώνυμο, φύλο, περιεκτικότητα

σακχάρου στο αίμα) και θα ελέγχει την αξιόπιστη καταχώριση τους (δηλαδή το φύλο να είναι μόνο "Α" ή "Κ" και η περιεκτικότητα σακχάρου στο αίμα να είναι θετικός αριθμός), Μονάδες 5

β. Θα εμφανίζει για κάθε παιδί του οποίου η περιεκτικότητα σακχάρου στο αίμα είναι

εκτός των φυσιολογικών τιμών, το ονοματεπώνυμο, το φύλο και την περιεκτικότητα του σακχάρου, Μονάδες 5

γ. Θα εμφανίζει το συνολικό αριθμό των αγοριών των οποίων η περιεκτικότητα σακχάρου στο αίμα δεν είναι φυσιολογική. Μονάδες 5

δ. Θα εμφανίζει το συνολικό αριθμό των κοριτσιών των οποίων η περιεκτικότητα

σακχάρου στο αίμα δεν είναι φυσιολογική. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Α/49 [Θέμα 1.Δ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2002]

Ποιο είναι το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του παρακάτω αλγορίθμου; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 7

228


Η τιμή Α της βαθμολογίας σε ένα θέμα μπορεί να πάρει τις τιμές από 0 μέχρι και 20. (Το 0 και το 20 είναι επιτρεπτές τιμές). Ποια από τις παρακάτω λογικές εκφράσεις ελέγχει αυτή τη συνθήκη; Μονάδες 5

i. Α >= 0 ή Α <= 20 ii. Α > 0 και Α <= 20 iii. Α >= 20 και Α <= 0 iν. Α >= 0 και Α <= 20 ΘΕΜΑ Α/51 [Θέμα 1.Ε Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2002]

Να υπολογίσετε την τιμή της αριθμητικής έκφρασης Β*(Α div Β) + (Α mod Β) για τις παρακάτω περιπτώσεις: Μονάδες 6

i. Α = 10 και Β = 5 ii. Α = -5 και Β = 1 iii. Α = 1 και Β = 5


Σε ένα κέντρο νεοσύλλεκτων υπάρχει η πρόθεση να δημιουργηθούν δύο ειδικές διμοιρίες. Η διμοιρία Α θα αποτελείται από νεοσύλλεκτους πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ηλικίας από 24 έως και 28 χρόνων. Η διμοιρία Β θα αποτελείται από νεοσύλλεκτους απόφοιτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ηλικίας από 18 έως και 24 χρόνων. Οι υπόλοιποι νεοσύλλεκτοι δεν κατατάσσονται σε καμία από αυτές τις διμοιρίες. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Διαβάζει το ονοματεπώνυμο, την ηλικία και έναν αριθμό που καθορίζει το επίπεδο

σπουδών του νεοσύλλεκτου και παίρνει τιμές από 1 έως 3 (1: τριτοβάθμια εκπαίδευση, 2: δευτεροβάθμια εκπαίδευση, 3: κάθε άλλη περίπτωση) Μονάδες 5

β. Εκτυπώνει: i) το ονοματεπώνυμο του νεοσύλλεκτου

ii) το όνομα της διμοιρίας (Α ή Β), εφόσον ο νεοσύλλεκτος κατατάσσεται σε μία από αυτές. Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Α/53 [Θέμα 1.Α Ημερήσια Λύκεια 2003]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1 - 6 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Ένας αλγόριθμος είναι μία πεπερασμένη σειρά ενεργειών. β. Οι ενέργειες που ορίζει ένας αλγόριθμος είναι αυστηρά καθορισμένες. γ. Η έννοια του αλγόριθμου συνδέεται αποκλειστικά με την Πληροφορική. δ. Ο αλγόριθμος τελειώνει μετά από πεπερασμένα βήματα εκτέλεσης εντολών. ε. Ο πιο δομημένος τρόπος παρουσίασης αλγορίθμων είναι με ελεύθερο κείμενο.

ζ. Ένας αλγόριθμος στοχεύει στην επίλυση ενός προβλήματος. Μονάδες 12

229

ΘΕΜΑ Α/54 [Θέμα 1.Β Ημερήσια Λύκεια 2003]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα τα γράμματα της Στήλης Β που αντιστοιχούν σωστά. (Να σημειωθεί ότι σε κάποια στοιχεία της Ψευδογλώσσας της Στήλης Α αντιστοιχούν περισσότερα από ένα παραδείγματα εντολών της Στήλης Β). Μονάδες 10


Να γράψετε στο τετράδιο σας τις τιμές των μεταβλητών Ν, Μ και Β, όπως αυτές τυπώνονται σε κάθε επανάληψη, και την τιμή της μεταβλητής Χ που τυπώνεται μετά το τέλος της επανάληψης, κατά την εκτέλεση του παρακάτω αλγόριθμου. Αλγόριθμος Αριθμοί Α ← 1 Β ← 1 Ν ← 0 Μ ← 2 Όσο Β < 6 επανάλαβε Χ ← Α + Β

Αν Χ MOD 2= 0 τότε Ν ← Ν + 1

Αλλιώς Μ ← Μ + 1

Τέλος_αν Α ← Β Β ← Χ Εμφάνισε Ν, Μ, Β

Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε Χ Τέλος Αριθμοί

Μονάδες 20

230


Ο Δείκτης Μάζας του ανθρώπινου Σώματος (ΔΜΣ) υπολογίζεται από το βάρος (Β) σε χλγ. και το ύψος (Υ) σε μέτρα με τον τύπο ΔΜΣ=Β/Υ2 . Ο ανωτέρω τύπος ισχύει για άτομα άνω των 18 ετών. Το άτομο ανάλογα με την τιμή του ΔΜΣ χαρακτηρίζεται συμφωνά με τον παρακάτω πίνακα:

ΔΜΣ < 18,5 "αδύνατο άτομο" 18,5 ≤ ΔΜΣ < 25 "κανονικό άτομο" 25 ≤ ΔΜΣ < 30 "βαρύ άτομο"

30 ≤ ΔΜΣ "υπέρβαρο άτομο" Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Να διαβάζει την ηλικία, το βάρος και το ύψος του ατόμου Μονάδες 3

β. Αν η ηλικία είναι μεγαλύτερη των 18 ετών, τότε 1. Να υπολογίζει το ΔΜΣ Μονάδες 5

2. Να ελέγχει την τιμή του ΔΜΣ από τον ανωτέρω πίνακα και να εμφανίζει τον αντίστοιχο χαρακτηρισμό Μονάδες 10

γ. Αν η ηλικία είναι μικρότερη ή ίση των 18 ετών, τότε να εμφανίζει το μήνυμα "δεν

ισχύει ο δείκτης ΔΜΣ". Μονάδες 2 Παρατήρηση : Θεωρήστε ότι το βάρος, το ύψος και η ηλικία είναι θετικοί αριθμοί.


Οι εντολές που περιέχονται μέσα σε μια δομή επανάληψης της μορφής εκτελούνται τουλάχιστον μία φορά. ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Εντολή 1 Εντολή 2 … Εντολή ν ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ <συνθήκη> 1. Είναι σωστή ή λανθασμένη η παραπάνω πρόταση; Μονάδες 2

2. Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 3


Να μετατρέψετε το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου σε ισοδύναμο με τη χρήση της εντολής ΟΣΟ ... ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ: Κ 0 ΓΙΑ Α ΑΠΟ 5 ΜΕΧΡΙ 100 ΜΕ ΒΗΜΑ 10 Κ Κ + Α ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ Κ Μονάδες 10

231


Δίνεται ο αλγόριθμος:

α. Ποιον τύπο δεδομένων θα επιλέγατε για τη δήλωση κάθε μεταβλητής; Μονάδες 2

β. Ποιες είναι οι διαδοχικές τιμές των i και sum; Μονάδες 6

γ. Ποιες τιμές θα εκτυπωθούν; Μονάδες 3

δ. Ποια αριθμητική παράσταση υπολογίζει ο αλγόριθμος; Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Α/60 [Θέμα 3 Εσπερινά Λύκεια 2003]

Για κάθε υπάλληλο δίνονται: ο μηνιαίος βασικός μισθός και ο αριθμός των παιδιών του. Δεχόμαστε ότι ο υπάλληλος μπορεί να έχει μέχρι και 20 παιδιά και ότι ο μηνιαίος βασικός μισθός του κυμαίνεται από 500 μέχρι και 1000 ευρώ. Οι συνολικές αποδοχές του υπολογίζονται ως το άθροισμα του μηνιαίου βασικού μισθού και του οικογενειακού επιδόματος του. Το οικογενειακό επίδομα υπολογίζεται ως εξής: 30 ευρώ για κάθε παιδί μέχρι και τρία παιδιά, και 40 ευρώ για κάθε παιδί πέραν των τριών (4ο, 5ο, 6ο κ.τ.λ.). α. Να προσδιορίσετε τις μεταβλητές που θα χρησιμοποιήσετε και να δηλώσετε τον

τύπο των δεδομένων που αντιστοιχούν σ' αυτές. Μονάδες 4

β. Να γράψετε αλγόριθμο, ο οποίος: 1. εισάγει τα κατάλληλα δεδομένα και ελέγχει την ορθή καταχώριση τους, Μονάδες 7

2. υπολογίζει και εμφανίζει το οικογενειακό επίδομα και Μονάδες 7

3. υπολογίζει και εμφανίζει τις συνολικές αποδοχές του υπαλλήλου. Μονάδες 2


Για κάθε μαθητή δίνονται τα στοιχεία: ονοματεπώνυμο, προφορικός και γραπτός βαθμός ενός μαθήματος.

232

Να γραφεί αλγόριθμος, ο οποίος εκτελεί τις ακόλουθες λειτουργίες: α. Διαβάζει τα στοιχεία πολλών μαθητών και σταματά όταν δοθεί ως ονοματεπώνυμο

το κενό. Μονάδες 5

β. Ελέγχει αν ο προφορικός και ο γραπτός βαθμός είναι από 0 μέχρι και 20. Μονάδες 5

γ. Υπολογίζει τον τελικό βαθμό του μαθήματος, ο οποίος είναι το άθροισμα του 30%

του προφορικού βαθμού και του 70% του γραπτού βαθμού. Επίσης, τυπώνει το ονοματεπώνυμο του μαθητή και τον τελικό βαθμό του μαθήματος. Μονάδες 5

δ. Υπολογίζει και τυπώνει το ποσοστό των μαθητών που έχουν βαθμό μεγαλύτερο του

18. Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Α/62 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2003]

Δίνεται η παρακάτω αλληλουχία εντολών: Διάβασε α, β Αν α > β τότε c α / (β - 2) Τέλος_αν Εκτύπωσε c α. Να απαντήσετε στο τετράδιο σας με Ναι ή Όχι αν η παραπάνω αλληλουχία εντολών

ικανοποιεί όλα τα αλγοριθμικά κριτήρια. Μονάδες 2 β. Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Α/63 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2003]

Δίνεται η παρακάτω αλληλουχία εντολών: α 1 Όσο α <> 6 επανάλαβε α α + 2 Τέλος_επανάληψης Εκτύπωσε α α. Να απαντήσετε στο τετράδιο σας με Ναι ή Όχι αν η παραπάνω αλληλουχία εντολών

ικανοποιεί όλα τα αλγοριθμικά κριτήρια. Μονάδες 2 β. Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 4


Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος : Αλγόριθμος Παράδειγμα_1 Διάβασε α Αν α < 0 τότε α α * 5 Τέλος_αν Εκτύπωσε α Τέλος Παράδειγμα_1

233

Να γράψετε στο τετράδιο σας: α. Τις σταθερές β. Τις μεταβλητές γ. Τους λογικούς τελεστές δ. Τους αριθμητικούς τελεστές ε. Τις λογικές εκφράσεις στ. Τις εντολές εκχώρησης που υπάρχουν στον παραπάνω αλγόριθμο. Μονάδες 12 ΘΕΜΑ Α/65 [Θέμα 3 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2003] Κάποια δημοτική αρχή ακολουθεί την εξής τιμολογιακή πολιτική για την κατανάλωση νερού ανά μήνα: Χρεώνει πάγιο ποσό 2 ευρώ και εφαρμόζει κλιμακωτή χρέωση συμφωνά με τον παρακάτω πίνακα:

Κατανάλωση σε κυβικά μέτρα Χρέωση ανά κυβικό από 0 έως και 5 δωρεάν από 5 έως και 10 0,5 ευρώ από 10 έως και 20 0,7 ευρώ από 20 και άνω 1,0 ευρώ

Στο ποσό που προκύπτει από την αξία του νερού και το πάγιο υπολογίζεται ο Φ.Π.Α. με συντελεστή 18%. Το τελικό ποσό προκύπτει από την άθροιση της αξίας του νερού, το πάγιο, το Φ.Π.Α. και το δημοτικό φόρο που είναι 5 ευρώ. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Να διαβάζει τη μηνιαία κατανάλωση του νερού. Μονάδες 2 β. Να υπολογίζει την αξία του νερού που καταναλώθηκε συμφωνά με την

παραπάνω τιμολογιακή πολιτική. Μονάδες 10 γ. Να υπολογίζει το Φ.Π.Α. Μονάδες 4 δ. Να υπολογίζει και να εκτυπώνει το τελικό ποσό. Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Α/66 [Θέμα 1.Β Ημερήσια Λύκεια 2004]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα τα γράμματα της Στήλης Β που αντιστοιχούν σωστά. (Να σημειωθεί ότι στις Εντολές της Στήλης Α αντιστοιχούν περισσότερες από μία Προτάσεις της Στήλης Β).

Μονάδες 8

234


Δίδονται οι τιμές των μεταβλητών Α=5, Β=7 και Γ=-3. Να χαρακτηρίσετε στο τετράδιο σας κάθε έκφραση που ακολουθεί με το γράμμα Α., αν είναι αληθής, ή με το γράμμα Ψ, αν είναι ψευδής. 1. ΟΧΙ (Α+Β<10) 2. (Α>=Β) Η (Γ<Β) 3. ((Α>Β) ΚΑΙ (Γ<Α)) Η (Γ>5) 4. (ΟΧΙ(Α<>Β)) ΚΑΙ (Β+Γ<>2*Α) Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Α/68 [Θέμα 1.Δ Ημερήσια Λύκεια 2004]

Δίνεται η παρακάτω εντολή:

Για i από τ1 μέχρι τ2 με_βήμα β εντολή1 Τέλος_επανάληψης Να γράψετε στο τετράδιο σας πόσες φορές εκτελείται η εντολή1 για κάθε έναν από τους παρακάτω συνδυασμούς των τιμών των μεταβλητών τ1, τ2 και β. Μονάδες 4

1. τ1=5 τ2=0 β=-2

2. τ1=5 τ2=1 β=2

3. τ1=5 τ2=5 β=1

4. τ1=5 τ2=6,5 β=0,5


Μία εταιρεία ταχυδρομικών υπηρεσιών εφαρμόζει για τα έξοδα αποστολής ταχυδρομικών επιστολών εσωτερικού και εξωτερικού, χρέωση συμφωνά με τον παρακάτω πίνακα:

Βάρος επιστολής σε γραμμάρια

Χρέωση εσωτερικού σε Ευρώ

Χρέωση εξωτερικού σε Ευρώ

από 0 έως και 500 2,0 4,8

από 500 έως και 1000 3,5 7,2

από 1000 έως και 2000 4,6 11,5 Για παράδειγμα τα έξοδα αποστολής μιας επιστολής βάρους 800 γραμμαρίων και προορισμού εσωτερικού είναι 3,5 Ευρώ.

Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Να διαβάζει το βάρος της επιστολής. Μονάδες 3 β. Να διαβάζει τον προορισμό της επιστολής. Η τιμή «ΕΣ» δηλώνει προορισμό

εσωτερικού και η τιμή «ΕΞ» δηλώνει προορισμό εξωτερικού. Μονάδες 3 γ. Να υπολογίζει τα έξοδα αποστολής ανάλογα με τον προορισμό και το βάρος της

επιστολής. Μονάδες 11

δ. Να εκτυπώνει τα έξοδα αποστολής. Μονάδες 3

Παρατήρηση : Θεωρείστε ότι ο αλγόριθμος δέχεται τιμές για το βάρος μεταξύ του 0 και του 2000 και για τον προορισμό μόνο τις τιμές "ΕΣ" και "ΕΞ".

235


Δίνεται το διάγραμμα ροής:

α. Να γράψετε τον πίνακα τιμών των μεταβλητών χ, y, z αν ως αρχικές τιμές δοθούν

χ = 12 και y = 18. Μονάδες 10 β. Μετατρέψετε το παραπάνω διάγραμμα ροής σε πρόγραμμα. Τμήμα δηλώσεων Μονάδες 2 Κύριο μέρος Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Α/71 [Θέμα 1.Γ Εσπερινά Λύκεια 2004]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου : Χ 50 ΟΣΟ Χ > 0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΓΙΑ Υ ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 6 ΜΕ_ΒΗΜΑ 2 Χ Χ - 10 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ Χ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ α. Πόσες φορές θα εκτελεστεί η εντολή ΓΡΑΨΕ Χ; Μονάδες 3 β. Πόσες φορές θα εκτελεστεί η εντολή εκχώρησης Χ Χ – 10 ; Μονάδες 3 γ. Ποιες είναι οι διαδοχικές τιμές των μεταβλητών Χ και Υ σε όλες τις επαναλήψεις; Μονάδες 5

236


Μία εταιρεία απασχολεί 30 υπαλλήλους. Οι μηνιαίες αποδοχές κάθε υπαλλήλου κυμαίνονται από 0 € έως και 3.000 €. Α. Να γράψετε αλγόριθμο που για κάθε υπάλληλο

1. να διαβάζει το ονοματεπώνυμο και τις μηνιαίες αποδοχές και να ελέγχει την ορθότητα καταχώρησης των μηνιαίων αποδοχών του, Μονάδες 4

2. να υπολογίζει το ποσό του φόρου κλιμακωτά, συμφωνά με τον επόμενο πίνακα:

Μηνιαίες αποδοχές Ποσοστό κράτησης φόρου Έως και 700 € 0%

Άνω των 700 € έως και 1.000 € 15% Άνω των 1.000 € έως και 1.700 € 30%

Άνω των 1.700 € 40% Μονάδες 8

3. να εμφανίζει το ονοματεπώνυμο, τις μηνιαίες αποδοχές, το φόρο και τις καθαρές μηνιαίες αποδοχές, που προκύπτουν μετά την αφαίρεση του φόρου. Μονάδες 4

Β. Τέλος, ο παραπάνω αλγόριθμος να υπολογίζει και να εμφανίζει 1. το συνολικό ποσό που αντιστοιχεί στο φόρο όλων των υπαλλήλων, Μονάδες 2

2. το συνολικό ποσό που αντιστοιχεί στις καθαρές μηνιαίες αποδοχές όλων των υπαλλήλων. Μονάδες 2

ΘΕΜΑ Α/73 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2004]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα τα γράμματα της Στήλης Β που αντιστοιχούν σωστά. (Να σημειωθεί ότι σε κάποιους τελεστές της Στήλης Α αντιστοιχούν περισσότερα από ένα σύμβολα της Στήλης Β). Μονάδες 4

Στήλη Α Τελεστές Στήλη Β Σύμβολα

1. αριθμητικός τελεστής α. > 2. λογικός τελεστής β. ΜΟD 3. συγκριτικός τελεστής γ. * δ. όχι


Δίνεται η παρακάτω αλληλουχία εντολών: Α x Όσο Α < = y επανάλαβε Α Α + z Τέλος_επανάληψης

Να γράψετε στο τετράδιο σας πόσες φορές εκτελείται η εντολή A A + z για κάθε έναν από τους παρακάτω συνδυασμούς των τιμών των μεταβλητών x, y και z : 1. x = 0 y = 8 z=3 2. x = 7 y = 10 z = 5 3. x = -10 y = -5 z = -1 4. x = 10 y = 5 z = 2 Μονάδες 8

237


Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος: Αλγόριθμος Αριθμοί_ΜΕΡΣΕΝ Διάβασε Α Β 4 C 2 Αρχή_επανάληψης Β (Β^2) - 2 Εμφάνισε Β C C+ 1 Μέχρις_ότου C > (Α - 1) D (2^Α) - 1 Ε Β MOD D Εμφάνισε D Αν Ε = 0 τότε F (2^(C - 1)) *D Εμφάνισε "Τέλειος αριθμός:", F G 0 Όσο F > 0 επανάλαβε G G+ 1 F F DIV 10 Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε G Τέλος_αν Τέλος Αριθμοί_ΜΕΡΣΕΝ Να γράψετε στο τετράδιο σας τις τιμές που τυπώνει ο παραπάνω αλγόριθμος, αν του δώσουμε τιμές εισόδου: α. 3 Μονάδες 12 β. 4 Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Α/76 [Θέμα 3 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2004]

Σε κάποια εξεταστική δοκιμασία κάθε γραπτό αξιολογείται αρχικά από δυο βαθμολογητές και υπάρχει περίπτωση το γραπτό να χρειάζεται αναβαθμολόγηση από τρίτο βαθμολογητή. Στην περίπτωση αναβαθμολόγησης ο τελικός βαθμός υπολογίζεται ως εξής: i. Αν ο βαθμός του τρίτου βαθμολογητή είναι ίσος με το μέσο όρο (Μ.Ο.) των βαθμών των δυο πρώτων βαθμολογητών, τότε ο τελικός βαθμός είναι ο Μ.Ο. ii. Αν ο βαθμός του τρίτου βαθμολογητή είναι μικρότερος από το μικρότερο βαθμό (ΜΙΝ) των δυο πρώτων βαθμολογητών, τότε ο τελικός βαθμός είναι ο ΜΙΝ. iii. Διαφορετικά, ο τελικός βαθμός είναι ο μέσος όρος του βαθμού του τρίτου βαθμολογητή με τον πλησιέστερο προς αυτόν βαθμό των δυο πρώτων βαθμολογητών. Να αναπτύξετε αλγόριθμο υπολογισμού του τελικού βαθμού ενός γραπτού με αναβαθμολόγηση, ο οποίος: α. Να διαβάζει τους βαθμούς του πρώτου, του δευτέρου και του τρίτου βαθμολογητή

ενός γραπτού. Μονάδες 2 β. Να υπολογίζει και να εκτυπώνει το μεγαλύτερο (ΜΑΧ) και το μικρότερο (ΜΙΝ) από

τους βαθμούς του πρώτου και του δευτέρου βαθμολογητή. Μονάδες 6

238

γ. Να υπολογίζει και να εκτυπώνει τον τελικό βαθμό του γραπτού συμφωνά με την

παραπάνω διαδικασία. Μονάδες 12 Παρατήρηση : Θεωρήστε ότι και οι τρεις βαθμοί είναι θετικοί ακέραιοι αριθμοί και δεν απαιτείται έλεγχος των δεδομένων.

ΘΕΜΑ Α/77 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2004]

1. Να αναφέρετε τα κριτήρια που πρέπει να ικανοποιεί κάθε αλγόριθμος. Μονάδες 5

2. Δίνεται η παρακάτω ακολουθία εντολών: ΔΙΑΒΑΣΕ Α, Β, Γ Δ Β^2-4*Α*Γ Ε Τ_Ρ (Δ) ΓΡΑΨΕ Ε Να αναφέρετε ποιο κριτήριο αλγορίθμου δεν ικανοποιείται και να δικαιολογήσετε την απάντηση σας.

Σημείωση :Τ_Ρ(χ) είναι συνάρτηση τετραγωνικής ρίζας του πραγματικού χ. Μονάδες 5 3. Δίνεται η παρακάτω ακολουθία εντολών: ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Α10 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 3 ΑΑ-10 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Α=0 Να αναφέρετε ποιο κριτήριο αλγορίθμου δεν ικανοποιείται και να δικαιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Α/78 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2004]

1. Δίνεται η παρακάτω δομή επανάληψης: ΟΣΟ < συνθήκη > επανάλαβε εντολή 1 εντολή 2 ··· εντολή ν ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

α. «Οι εντολές που περιέχονται στη δομή επανάληψης εκτελούνται τουλάχιστον μία (1) φορά».

Να γράψετε στο τετράδιο σας αν η παραπάνω πρόταση είναι σωστή ή λανθασμένη. Μονάδες 2 β. Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 5 2. Δίνεται η παρακάτω δομή επανάληψης: Α10 Β20 ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Β Β+Α ΓΡΑΨΕ Α,Β ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Β>50

239

α. «Οι εντολές που περιέχονται στη δομή επανάληψης εκτελούνται τρεις

(3) φορές».

Να γράψετε στο τετράδιο σας αν η παραπάνω πρόταση είναι σωστή ή λανθασμένη. Μονάδες 2 β. Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Α/79 [Θέμα 1.Γ Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2004]

Να περιγράψετε τους τύπους δεδομένων που υποστηρίζει η «ΓΛΩΣΣΑ». Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Α/80 [Θέμα 3 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2004]

Μια εταιρεία δημοσκοπήσεων θέτει σ' ένα δείγμα 2000 πολιτών ένα ερώτημα. Για την επεξεργασία των δεδομένων να αναπτύξετε αλγόριθμο που: α. Να διαβάζει το φύλο του πολίτη (Α=Άνδρας, Γ=Γυναίκα) και να ελέγχει την ορθή

εισαγωγή. Μονάδες 5

β. Να διαβάζει την απάντηση στο ερώτημα, η οποία μπορεί να είναι «ΝΑΙ», «ΟΧΙ»,

«ΔΕΝ ΞΕΡΩ» και να ελέγχει την ορθή εισαγωγή. Μονάδες 5

γ. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το πλήθος των ατόμων που απάντησαν «ΝΑΙ». Μονάδες 5

δ. Στο σύνολο των ατόμων που απάντησαν «ΝΑΙ» να υπολογίζει και να

εμφανίζει το ποσοστό των ανδρών και το ποσοστό των γυναικών. Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Α/81 [Θέμα 1.Α Ημερήσια Λύκεια 2005]

α. Να αναφέρετε ονομαστικά τα κριτήρια που πρέπει απαραίτητα να ικανοποιεί ένας αλγόριθμος. Μονάδες 5

β. Ποιο κριτήριο δεν ικανοποιεί ο παρακάτω αλγόριθμος και γιατί ;

S0 Για Ι από 2 μέχρι 10 με_βήμα 0 SS+Ι Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε S Μονάδες 5

240

ΘΕΜΑ Α/82 [Θέμα 2 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2004]

Δίνεται το ακόλουθο διάγραμμα ροής:

1. Να μετατρέψετε το παραπάνω διάγραμμα ροής σε πρόγραμμα που να περιλαμβάνει: α. Τμήμα δηλώσεων. Μονάδες 2

β. Κύριο μέρος. Μονάδες 8

2. Να γράψετε τον πίνακα τιμών των μεταβλητών Α, Β και S, αν ως αρχικές τιμές δοθούν Α = 15 και Β = 20. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Α/83 [Θέμα 1.Γ Ημερήσια Λύκεια 2005]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: S 0 Για Ι από 2 μέχρι 100 με_βήμα 2 S S + Ι Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε S α. Να μετατραπεί σε ισοδύναμο με χρήση της δομής Όσο ... Επανάλαβε. Μονάδες 5

β. Να μετατραπεί σε ισοδύναμο με χρήση της δομής αρχή_επανάληψης...

μέχρις_ότου. Μονάδες 5

241

ΘΕΜΑ Α/84 [Θέμα 1.Δ Ημερήσια Λύκεια 2005]

Να γράψετε τις παρακάτω μαθηματικές εκφράσεις σε ΓΛΩΣΣΑ :

2

5 3X Y

A B

−− Μονάδες 3

2 2X Y− Μονάδες 3


α. Πότε ένα πρόβλημα χαρακτηρίζεται

1. ημιδομημένο 2. ανοικτό 3. δομημένο Μονάδες 6

β. Να αναφέρετε από ένα παράδειγμα προβλήματος για κάθε μια από τις παραπάνω κατηγορίες.

Μονάδες 6


Αν Χ=15, Υ=-3 και Ζ=2, να χαρακτηρίσετε στο τετράδιο σας τις ακόλουθες εκφράσεις χρησιμοποιώντας μία από τις λέξεις ΑΛΗΘΗΣ ή ΨΕΥΔΗΣ. α. Χ>Ζ β. ΟΧΙ (Χ+Υ>8) γ. (Χ >Υ) ΚΑΙ (Ζ<3) δ. (Χ>10) Ή ((Υ>2) ΚΑΙ (Ζ>Υ)) Μονάδες 12 ΘΕΜΑ Α/87 [Θέμα 1.Γ Εσπερινά Λύκεια 2005]

Να αντιστοιχίσετε σωστά τους αριθμούς της Στήλης Α με τα γράμματα της Στήλης Β. Στη Στήλη Β υπάρχει ένα επιπλέον στοιχείο. Μονάδες 10

242


α. Να αναφέρετε τους αριθμητικούς τύπους δεδομένων της «Γλώσσας». Μονάδες 2

β. Τι είναι σταθερά και τι είναι μεταβλητή; Μονάδες 2

γ. Να δώσετε από ένα παράδειγμα δήλωσης σταθεράς και δήλωσης μεταβλητής στη «Γλώσσα». Μονάδες 2


Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου όπου οι μεταβλητές Κ,L,Μ είναι ακέραιες: Κ 35 L 17 Μ 0 ΟΣΟ L>0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΑΝ L ΜΟD 2=1 ΤΟΤΕ ΜΜ+Κ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΚΚ*2 LL DIV 2 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕ Μ α. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα. Μονάδες 15

Κ L Μ

ΑΡΧΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ 1η επανάληψη

2η επανάληψη




β. Για ποια τιμή της μεταβλητής L, τερματίζει ο αλγόριθμος; Μονάδες 3 γ. Ποια είναι η τελική τιμή της μεταβλητής Μ; Μονάδες 2 ΘΕΜΑ Α/90 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2005]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τους αριθμούς της Στήλης Α, που αντιστοιχούν σωστά με το γράμμα της Στήλης Β.

Στήλη Α Δεδομένα Στήλη Β Τύπος μεταβλητής 1. όνομα πελάτη α . Λογικές

2. αριθμός παιδιών β . Χαρακτήρες

3. ΨΕΥΔΗΣ γ . Πραγματικές

4. "Χ" δ . Ακέραιες

5. 0.34

Τα στοιχεία της στήλης Β μπορεί να χρησιμοποιηθούν παραπάνω από μία φορές. Μονάδες 5

243


α. Αν Χ=3, Ψ=-2 και Ζ= -1 να χαρακτηρίσετε στο τετράδιο σας τις παρακάτω προτάσεις χρησιμοποιώντας μία από τις λέξεις ΑΛΗΘΗΣ ή ΨΕΥΔΗΣ.

Πρόταση Α. (Χ+Ψ)*Ζ > 0 Πρόταση Β. (Χ-Ψ)*Ζ = -5 Πρόταση Γ. Χ*Ζ > 0 Πρόταση Δ. Ζ>Ψ Μονάδες 4 β. Να συμπληρώσετε στο τετράδιο σας τον παρακάτω πίνακα με τις τιμές των λογικών

πράξεων μεταξύ των προτάσεων Α,Β,Γ,Δ.

Λογική Πράξη Αποτέλεσμα

Α ή Β

Α ή Γ

Γ και Δ

Α και Δ

όχι Α

όχι Β Μονάδες 6


Το παρακάτω τμήμα αλγόριθμου να μετατραπεί σε ισοδύναμο με χρήση της δομής Για ... από ... μέχρι ... με_βήμα Ι2 Όσο Ι<=10 επανάλαβε Διάβασε Α Εμφάνισε Α Ι Ι+2 Τέλος_επανάληψης Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Α/93 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2005]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Άλυτα χαρακτηρίζονται εκείνα τα προβλήματα για τα οποία έχουμε φτάσει στην

παραδοχή, ότι δεν επιδέχονται λύση. β. Ένα διάγραμμα ροής αποτελείται από ένα σύνολο γεωμετρικών σχημάτων,όπου το

καθένα δηλώνει μια συγκεκριμένη ενέργεια ή λειτουργία. γ. Η εντολή επανάληψης ΟΣΟ ... ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ εκτελείται τουλάχιστον μία φορά. δ. Η αποτελεσματικότητα είναι ένα από τα κριτήρια που πρέπει να ικανοποιεί ένας

αλγόριθμος. ε. Στη δομή επιλογής μπορεί μία ή περισσότερες εντολές να μην εκτελεστούν. Μονάδες 10

244

ΘΕΜΑ Α/94 [Θέμα 1.Γ Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2005]

Να περιγράψετε τη λειτουργία των εντολών ΔΙΑΒΑΣΕ και ΓΡΑΨΕ. Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Α/95 [Θέμα 1.Δ Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2005]

Να χαρακτηρίσετε ποιες από τις παρακάτω εντολές εκχώρησης είναι σωστές ή λάθος και σε περίπτωση λάθους να αιτιολογήσετε την απάντηση σας:

1. w 4* 2* χ - 3 / 3*χ*χ*χ - 1) – 10

2. w 4* (2χ - 3) / (3*χ*χ*χ - 1) – 10 3. w 4* *2*χ - 3) / (3*χ*χ*χ - 1) – 10

4. w 4* (2*χ - 3) / 3*χ*χ*χ - 1- 10 Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Α/96 [Θέμα 1.Ε Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2005]

Το παρακάτω τμήμα προγράμματος να μετατραπεί σε ισοδύναμο, χρησιμοποιώντας αποκλειστικά τη δομή επανάληψης ΟΣΟ... ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ. S 0 ΓΙΑ k από 1 μέχρι 5 ΓΙΑ i από 1 μέχρι 7 S S + 1 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ S Μονάδες 8


Να αναπτύξετε έναν αλγόριθμο, ώστε α. Να διαβάζει έναν πραγματικό αριθμό μεγαλύτερο του μηδενός και μικρότερο του

1000 και να κάνει έλεγχο ορθής καταχώρησης του αριθμού, Μονάδες 6

β. Να ελέγχει αν είναι ακέραιος και να εμφανίζει τη λέξη «ΑΚΕΡΑΙΟΣ» αλλιώς να

εμφανίζει τη λέξη «ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ», Μονάδες 6 γ. Να ελέγχει, στην περίπτωση που ο αριθμός είναι ακέραιος, αν είναι άρτιος ή

περιττός και να εμφανίζει τη λέξη «ΑΡΤΙΟΣ» ή «ΠΕΡΙΤΤΟΣ» αντίστοιχα. Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Α/98 [Θέμα 3 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2005]

Μία εμπορική εταιρεία μέσω αντιπροσώπων διαθέτει στο αγοραστικό κοινό τρεις τύπους προϊόντων Χ, Ψ και Ζ και χορηγεί προμήθεια στους αντιπροσώπους της. Να αναπτύξετε έναν αλγόριθμο, ώστε α. Να διαβάζει τον τύπο ενός προϊόντος και την τιμή πώλησης αυτού, Μονάδες 2 β. Να υπολογίζει κλιμακωτά την προμήθεια που θα δοθεί από την πώληση συμφωνά

με τον παρακάτω πίνακα:

245

Τιμή πώλησης σε € Ποσοστά προμήθειας

Προϊόν Χ Προϊόν Ψ Προϊόν Ζ Από 0 έως και 5000 0% 2% 4%

Πάνω από 5000 έως και 10000 5% 6% 6% Πάνω από 10000 10% 7% 8%

Η είσοδος των δεδομένων και ο υπολογισμός της προμήθειας θα επαναλαμβάνεται μέχρι να δοθεί τύπος προϊόντος Τ, Μονάδες 14 γ. Στο τέλος να εμφανίζεται

i. η προμήθεια που θα δοθεί για κάθε τύπο προϊόντος, Μονάδες 2 ii. η συνολική προμήθεια που έλαβαν οι αντιπρόσωποι. Μονάδες 2 ΘΕΜΑ Α/99 [Θέμα 1.Δ Ημερήσια Λύκεια 2006]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα το γράμμα της Στήλης Β που αντιστοιχεί σωστά. Στη Στήλη Β υπάρχει ένα επιπλέον στοιχείο.

Στήλη Α Στήλη Β 1. "ΑΛΗΘΗΣ" α. λογικός τελεστής 2. ΚΑΙ β. μεταβλητή 3. α > 12 γ. αλφαριθμητική σταθερά 4. αριθμός_παιδιών δ. λογική σταθερά 5. < ε. συγκριτικός τελεστής στ. συνθήκη

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Α/100 [Θέμα 1.Ε Ημερήσια Λύκεια 2006]

Αν α = 5, β = 7 και γ = 10, να χαρακτηρίσετε στο τετράδιο σας τις παρακάτω προτάσεις χρησιμοποιώντας μία από τις λέξεις ΑΛΗΘΗΣ ή ΨΕΥΔΗΣ.

Πρόταση Α. (όχι (α + 2 ≥ β)) ή β + 3 = γ Πρόταση Β. α + 2 * β < 20 και 2 * α = γ Μονάδες 4


1. Να δώσετε τον ορισμό του προβλήματος. Μονάδες 3

2. Να περιγράψετε τα στάδια αντιμετώπισης ενός προβλήματος. Μονάδες 3 3. Να περιγράψετε τους τύπους δεδομένων που υποστηρίζει η «Γλώσσα». Μονάδες 8

246

ΘΕΜΑ Α/102 [Θέμα 2 Ημερήσια Λύκεια 2006] 1. Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος σε μορφή διαγράμματος ροής.

α. Να κατασκευάσετε ισοδύναμο αλγόριθμο σε ψευδογλώσσα. Μονάδες 7

β. Να εκτελέσετε τον αλγόριθμο για κάθε μία από τις παρακάτω τιμές της

μεταβλητής Χ. Να γράψετε στο τετράδιο σας την τιμή της μεταβλητής Υ, όπως θα εμφανισθεί σε κάθε περίπτωση.

i. Χ = 9 ii. Χ = 10 iii. Χ = 40 Μονάδες 3

2. Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα. Να σχεδιάσετε το αντίστοιχο διάγραμμα ροής. Αλγόριθμος Μετατροπή Χ 0 Για Κ από 1 μέχρι 10 Διάβασε Λ Αν Λ > 0 τότε Χ Χ + Λ Αλλιώς Χ Χ - Λ Τέλος_Αν Τέλος_Επανάληψης Εμφάνισε Χ Τέλος Μετατροπή Μονάδες 10

247


Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος σε μορφή διαγράμματος ροής.

Να κατασκευάσετε ισοδύναμο αλγόριθμο σε ψευδογλώσσα. Μονάδες 10


Οι εκατό (100) υπάλληλοι μιας εταιρείας εργάζονται 40 ώρες την εβδομάδα. Κάθε ώρα υπερωρίας αμείβεται με 5 € (ευρώ). Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: Α. Για καθένα από τους υπαλλήλους της εταιρείας

α. Διαβάζει το όνομα του και για κάθε μέρα από τις πέντε (5) εργάσιμες της εβδομάδας διαβάζει τις ώρες εργασίας του. Μονάδες 8

β. Υπολογίζει τις εβδομαδιαίες ώρες εργασίας του. Μονάδες 2

γ. Εάν έχει εργαστεί περισσότερο από 40 ώρες την εβδομάδα, εμφανίζει το

όνομα του και υπολογίζει και εμφανίζει την αμοιβή του για τις υπερωρίες του. Μονάδες 6

Β. Υπολογίζει και εμφανίζει, στο τέλος, το πλήθος των υπαλλήλων που έχουν εργαστεί λιγότερο από 40 ώρες την εβδομάδα. Μονάδες 4


Να μεταφέρετε στο τετράδιο σας τον παρακάτω πίνακα και να συμπληρώσετε κατάλληλα τις κενές θέσεις.

Α Β (ΟΧΙ Α) Η Β Α ΚΑΙ Β Α Η Β

ΨΕΥΔΗΣ ΑΛΗΘΗΣ

ΑΛΗΘΗΣ ΨΕΥΔΗΣ Μονάδες 6

248


Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου:

α. Ποιο είναι το πλήθος των επαναλήψεων που θα εκτελεστούν; Μονάδες 3

β. Ποιες είναι οι τιμές των μεταβλητών που θα εμφανιστούν σε κάθε επανάληψη; Μονάδες 15

γ. Ποια είναι η τελική τιμή της μεταβλητής Χ; Μονάδες 2

ΘΕΜΑ Α/107 [Θέμα 1.B Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2006]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου ΑΝ ποσότητα <= 50 TOTE Κόστος Ποσότητα * 580 ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Ποσότητα > 50 ΚΑΙ Ποσότητα <= 100 ΤΟΤΕ Κόστος Ποσότητα * 520 ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Ποσότητα > 100 ΚΑΙ Ποσότητα <= 200 ΤΟΤΕ Κόστος Ποσότητα * 470 ΑΛΛΙΩΣ Κόστος Ποσότητα * 440 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ Στο παραπάνω τμήμα αλγορίθμου, για το οποίο θεωρούμε ότι η ποσότητα είναι θετικός αριθμός, περιλαμβάνονται περιττοί έλεγχοι. Να το ξαναγράψετε παραλείποντας τους περιττούς ελέγχους. Μονάδες 4


Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου. Για x από 1 μέχρι Κ Εμφάνισε x Τέλος_επανάληψης Να μετατραπεί σε ισοδύναμο τμήμα αλγορίθμου χρησιμοποιώντας την εντολή Αρχή_Επανάληψης ... Μέχρις_ Ότου Μονάδες 10

249

ΘΕΜΑ Α/109 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2006]

1. Να δώσετε τον ορισμό της δομής ενός προβλήματος. Μονάδες 4

2. Να δώσετε τον ορισμό του αλγορίθμου. Μονάδες 4 3. Να αναφέρετε τους τρόπους αναπαράστασης ενός αλγορίθμου. Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Α/110 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2006]

Να χαρακτηρίσετε καθεμιά από τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα από τον αριθμό κάθε πρότασης, το γράμμα Σ, αν αυτή είναι σωστή, ή το γράμμα Λ, αν αυτή είναι λανθασμένη. α. Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ίδια μεταβλητή ως μετρητής δύο ή περισσότερων

βρόχων που ο ένας βρίσκεται στο εσωτερικό του άλλου. Μονάδες 2

β. Κάθε μεταβλητή παίρνει τιμή μόνο με την εντολή ΔΙΑΒΑΣΕ. Μονάδες 2 γ. Σε ένα διάγραμμα ροής ο ρόμβος δηλώνει την αρχή και το τέλος του αλγόριθμου.

Μονάδες 2 δ. Η εντολή επανάληψης ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ εκτελείται υποχρεωτικά τουλάχιστον μία

φορά. Μονάδες 2 ε. Η ιεραρχία των λογικών τελεστών είναι μικρότερη των αριθμητικών. Μονάδες 2 ΘΕΜΑ Α/111 [Θέμα 1.Γ Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2006]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα τα γράμματα της στήλης Β ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση. (Να σημειωθεί ότι στα είδη τελεστών της στήλης Β αντιστοιχούν περισσότερα από ένα σύμβολα της στήλης Α). Μονάδες 8

Στήλη Α Σύμβολο Τελεστή Στήλη Β Είδος Τελεστή

1. MOD α. Συγκριτικός τελεστής 2. * β. Λογικός τελεστής 3. + γ. Αριθμητικός τελεστής 4. > 5. ΚΑΙ 6. = 7. Ή 8. < >


Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Διάβασε Μ Για Χ από 3 μέχρι Μ-1 με_βήμα 2 Α←2*Χ+4 Β←4*Χ-3 Αν (Β-Α < 0) ή (Α > 15) τότε Α←Α+5 Β←Β*2 Τέλος_αν Εμφάνισε Α,Β Τέλος_επανάληψης

250

Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές των μεταβλητών Α και Β που εμφανίζονται κατά την εκτέλεση του παραπάνω τμήματος αλγορίθμου, όταν για Μ δώσουμε την τιμή 9. Μονάδες 20


Ένας αγρότης παράγει ένα μόνο προϊόν από τα δύο που επιδοτούνται. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος: α. Διαβάζει το ονοματεπώνυμο του αγρότη, το είδος του προϊόντος που παράγει και

την ποσότητα του προϊόντος σε κιλά, ελέγχοντας την ορθότητα εισαγωγής των δεδομένων σύμφωνα με τα παρακάτω:

- Το είδος του προϊόντος είναι Α ή Β. - Η ποσότητα του προϊόντος είναι θετικός αριθμός. Μονάδες 5

β. Υπολογίζει την επιδότηση που δικαιούται ο αγρότης για το είδος του προϊόντος που

παράγει.

Η επιδότηση υπολογίζεται κλιμακωτά ανάλογα με την ποσότητα και το είδος του προϊόντος σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:

Επιδότηση ανά κιλό προϊόντος σε ευρώ

Ποσότητα προϊόντος σε κιλά Προϊόν Α Προϊόν Β έως και 1000 0,8 0,7 από 1001 έως και 2500 0,7 0,6 από 2501 και άνω 0,6 0,5

Μονάδες 12

γ. Εμφανίζει το ονοματεπώνυμο του αγρότη, το είδος του προϊόντος που παράγει και

το ποσό της επιδότησης που δικαιούται. Μονάδες 3


Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου σε φυσική γλώσσα κατά βήματα: Βήμα 1: Αν Α > 0 τότε πήγαινε στο Βήμα 5 Βήμα 2: Αν Α = 0 τότε πήγαινε στο Βήμα 7 Βήμα 3: Τύπωσε “Αρνητικός’’ Βήμα 4: Πήγαινε στο Βήμα 8 Βήμα 5: Τύπωσε “Θετικός’’ Βήμα 6: Πήγαινε στο Βήμα 8 Βήμα 7: Τύπωσε “Μηδέν’’ Βήμα 8: Τύπωσε “Τέλος’’ α. Να σχεδιάσετε το ισοδύναμο διάγραμμα ροής. Μονάδες 6 β. Να κωδικοποιήσετε το τμήμα αλγορίθμου σε ψευδογλώσσα σύμφωνα με τις αρχές

του δομημένου προγραμματισμού. Μονάδες 5


Ένας συλλέκτης γραμματοσήμων επισκέπτεται στο διαδίκτυο το αγαπημένο του ηλεκτρονικό κατάστημα φιλοτελισμού προκειμένου να αγοράσει γραμματόσημα. Προτίθεται να ξοδέψει μέχρι 1500 ευρώ.

251

Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Για κάθε γραμματόσημο, να διαβάζει την τιμή και την προέλευσή του (ελληνικό/ξένο)

και να επιτρέπει την αγορά του, εφόσον η τιμή του δεν υπερβαίνει το διαθέσιμο υπόλοιπο χρημάτων. Διαφορετικά να τερματίζει τυπώνοντας το μήνυμα «ΤΕΛΟΣ ΑΓΟΡΩΝ».

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Δεν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας για τα δεδομένα εισόδου. Μονάδες 10

β. Να τυπώνει:

1. Το συνολικό ποσό που ξόδεψε ο συλλέκτης. Μονάδες 2

2. Το πλήθος των ελληνικών και το πλήθος των ξένων γραμματοσήμων που αγόρασε. Μονάδες 4

3. Το ποσό που περίσσεψε, εφόσον υπάρχει, διαφορετικά το μήνυμα «ΕΞΑΝΤΛΗΘΗΚΕ ΟΛΟ ΤΟ ΠΟΣΟ». Μονάδες 4


Δίνεται η παρακάτω εντολή: Για Α από Β μέχρι Γ με_βήμα Δ

Εμφάνισε "ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ" Τέλος_επανάληψης Να γράψετε στο τετράδιό σας πόσες φορές εκτελείται η εντολή Εμφάνισε για καθένα από τους παρακάτω συνδυασμούς των τιμών των μεταβλητών Β, Γ και Δ: 1. Β = 2 Γ = 5 Δ = 1 2. Β =-1 Γ = 1 Δ = 0,5 3. Β =-7 Γ =-6 Δ =-5 4. Β = 5 Γ = 5 Δ = 1 Μονάδες 8


Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Χ←2 ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

Y←X DIV 2 Z←A_M(X/3) ΑΝ Ζ>0 ΤΟΤΕ

Α←Z ΑΛΛΙΩΣ

Α←Υ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΓΡΑΨΕ Χ, Υ, Ζ, Α Χ←Χ+3

ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Χ>10 α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές των μεταβλητών που θα εμφανιστούν σε κάθε επανάληψη. Μονάδες 12

252

β. Να μετατρέψετε το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου σε ισοδύναμο με χρήση της δομής επανάληψης ΓΙΑ...ΑΠΟ...ΜΕΧΡΙ...ΜΕ_ΒΗΜΑ. Μονάδες 8


Να γράψετε στο τετράδιό σας καθένα από τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα του ένα γράμμα της Στήλης Β, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση.

Στήλη Α όνομα μεταβλητής Στήλη Β χαρακτηρισμός 1. Φ.Π.Α. α. αποδεκτή 2. 2ΑΒ β. μη αποδεκτή 3. ΒΑΘΜΟΣ 4. "ΜΙΣΘΟΣ" 5. Α32 6. ΑΚΕΡΑΙΟΣ

Μονάδες 6


Μία εταιρεία ασφάλισης οχημάτων καθορίζει το ετήσιο κόστος ασφάλισης ανά τύπο οχήματος (δίκυκλο ή αυτοκίνητο) και κυβισμό, σύμφωνα με τους παρακάτω πίνακες:

ΔΙΚΥΚΛΟ Κυβισμός (σε κυβικά

εκατοστά) Κόστος Ασφάλισης (σε

ευρώ) έως και 125 100

πάνω από 125 140 ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ

Κυβισμός (σε κυβικά εκατοστά)

Κόστος Ασφάλισης (σε ευρώ)

έως και 1400 400 από 1401 έως και 1800 500

πάνω από 1800 700 Αν η ηλικία του οδηγού είναι από 18 έως και 24 ετών τότε το κόστος της ασφάλισης του οχήματος προσαυξάνεται κατά 10%. Να αναπτύξετε αλγόριθμο, ο οποίος: α. Να διαβάζει την ηλικία ενός οδηγού, τον τύπο του οχήματος και τον κυβισμό του,

ελέγχοντας ώστε ο τύπος του οχήματος να είναι «ΔΙΚΥΚΛΟ» ή «ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ». Μονάδες 6

β. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το ετήσιο κόστος ασφάλισης του οχήματος. Μονάδες 14 Σημείωση: Να θεωρήσετε ότι η ηλικία του οδηγού είναι τουλάχιστον 18 ετών.

ΘΕΜΑ Α/120 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2007]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Ι 1 Όσο Ι < 10 επανάλαβε

Εμφάνισε Ι Ι Ι + 3

Τέλος_επανάληψης

253

α. Να σχεδιάσετε το ισοδύναμο διάγραμμα ροής. Μονάδες 4 β. Να ξαναγράψετε το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου χρησιμοποιώντας την εντολή ΓΙΑ

αντί της εντολής ΟΣΟ. Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Α/121 [Θέμα 3 Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2007]

Το κλασικό παιχνίδι «Πέτρα-Ψαλίδι-Χαρτί» παίζεται με δύο παίκτες. Σε κάθε γύρο του παιχνιδιού, ο κάθε παίκτης επιλέγει ένα από τα ΠΕΤΡΑ, ΨΑΛΙΔΙ, ΧΑΡΤΙ, και παρουσιάζει την επιλογή του ταυτόχρονα με τον αντίπαλό του. Η ΠΕΤΡΑ κερδίζει το ΨΑΛΙΔΙ, το ΨΑΛΙΔΙ το ΧΑΡΤΙ και το ΧΑΡΤΙ την ΠΕΤΡΑ. Σε περίπτωση που οι δύο παίκτες έχουν την ίδια επιλογή, ο γύρος λήγει ισόπαλος. Το παιχνίδι προχωράει με συνεχόμενους γύρους μέχρι ένας τουλάχιστον από τους παίκτες να αποχωρήσει. Νικητής αναδεικνύεται ο παίκτης με τις περισσότερες νίκες. Αν οι δύο παίκτες έχουν τον ίδιο αριθμό νικών, το παιχνίδι λήγει ισόπαλο. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος διαβάζει τα ονόματα των δύο παικτών και υλοποιεί το παραπάνω παιχνίδι ως εξής: Α. Για κάθε γύρο του παιχνιδιού:

1. διαβάζει την επιλογή κάθε παίκτη, η οποία μπορεί να είναι μία από τις εξής: ΠΕΤΡΑ, ΨΑΛΙΔΙ, ΧΑΡΤΙ, ΤΕΛΟΣ. (Δεν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας τιμών.) Μονάδες 2

2. συγκρίνει τις επιλογές των παικτών και διαπιστώνει το νικητή του γύρου ή την ισοπαλία. Μονάδες 6

Β. Τερματίζει το παιχνίδι όταν ένας τουλάχιστον από τους δύο παίκτες επιλέξει ΤΕΛΟΣ. Μονάδες 6 Γ. Εμφανίζει το όνομα του νικητή ή, αν δεν υπάρχει νικητής, το μήνυμα «ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΕΛΗΞΕ ΙΣΟΠΑΛΟ». Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Α/122 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2007]

1. Να αναφέρετε τις τρεις λειτουργίες που μπορεί να εκτελέσει ένας υπολογιστής. Μονάδες 3

2. Για την εντολή εκχώρησης:

i. Να γράψετε τη σύνταξή της. Μονάδες 2

ii. Να περιγράψετε τη λειτουργία της. Μονάδες 3 3. Να δώσετε τους ορισμούς των παρακάτω όρων:

i. Δεδομένο.

ii. Πληροφορία.

iii. Επεξεργασία δεδομένων. Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Α/123 [Θέμα 1.Γ Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2007]

Να γράψετε τις παρακάτω μαθηματικές εκφράσεις σε ΓΛΩΣΣΑ:

1. 5 7x y

α β−

+ Μονάδες 3 2. ( )5

1 2 32 3 7 8x x x − − Μονάδες 3

254

ΘΕΜΑ Α/124 [Θέμα 1.Δ Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2007]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγόριθμου: α ← 1 β ← 3 Όσο α < 10 επανάλαβε z ← α + β β ← β + 1 α ← α + 2 Τέλος_επανάληψης Να μετατραπεί σε ισοδύναμο χρησιμοποιώντας τη δομή επανάληψης Αρχή_επανάληψης ... Μέχρις_ότου. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Α/125 [Θέμα 2 Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2007] α. Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα:

Αλγόριθμος ΑΣΚΗΣΗ Κ ← 23 Διάβασε Λ Αν Κ > Λ τότε

Εμφάνισε “ΕΝΑ” αλλιώς_αν Κ < Λ τότε

Εμφάνισε “ΔΥΟ” αλλιώς

Εμφάνισε “ΤΡΙΑ” Τέλος_αν Τέλος ΑΣΚΗΣΗ

Να σχεδιάσετε το αντίστοιχο διάγραμμα ροής. Μονάδες 10

β. Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγόριθμου:

α ← 5 β ← 3 Για Χ από 2 μέχρι 7 με_βήμα 4

Όσο α < =10 επανάλαβε β ← β + α α ← α + 4 Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε α, β α ← 4

Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε α

Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές που εμφανίζονται κατά την εκτέλεση του παραπάνω τμήματος αλγόριθμου. Μονάδες 10

255

ΘΕΜΑ Α/126 [Θέμα 3 Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2007]

΄Ενας καταναλωτής διαθέτει 150 € για αγορά ρυζιού, προκειμένου να το δωρίσει σε ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα. Σε ένα πολυκατάστημα διατίθενται πακέτα ρυζιού σε τέσσερις διαφορετικές συσκευασίες από διαφορετικές εταιρείες. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Διαβάζει το όνομα της εταιρείας, την αξία και την ποσότητα σε γραμμάρια για κάθε

μία από τις τέσσερις συσκευασίες ρυζιού. Μονάδες 4

β. Υπολογίζει και εμφανίζει το όνομα της εταιρείας που προσφέρει το ρύζι στην πλέον

συμφέρουσα για τον καταναλωτή συσκευασία (να θεωρήσετε ότι υπάρχει μόνο μία τέτοια εταιρεία). Μονάδες 10

γ. Υπολογίζει και εμφανίζει τον αριθμό των πακέτων που μπορεί να αγοράσει από την

πλέον συμφέρουσα για τον καταναλωτή συσκευασία (σύμφωνα με το ερώτημα β). Μονάδες 6


Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς 1,2,3,4, από τη Στήλη Α και δίπλα το γράμμα α,β, της Στήλης Β που δίνει το σωστό χαρακτηρισμό.


1. Εύστοχη χρήση ορολογίας

α. Σαφήνεια διατύπωσης προβλήματος

2. Τήρηση λεξικολογικών και συντακτικών κανόνων

β. Καθορισμός απαιτήσεων

3. Επακριβής προσδιορισμός δεδομένων

4. Λεπτομερειακή καταγραφή ζητουμένων

Μονάδες 4


Στο παρακάτω τμήμα προγράμματος να μετατρέψετε την αλγοριθμική δομή της πολλαπλής επιλογής σε ισοδύναμη αλγοριθμική δομή ΕΠΙΛΕΞΕ. ΓΡΑΨΕ “Δώσε αριθμό από 0 έως και 5” ΔΙΑΒΑΣΕ Χ ΑΝ Χ=0 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ ‘μηδέν’ ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ (Χ=1) ή (Χ=3) ή (Χ=5) ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ ‘περιττός αριθμός’ ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ (Χ=2) ή (Χ=4) ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ ‘άρτιος αριθμός’ ΑΛΛΙΩΣ ΓΡΑΨΕ ‘έδωσες λάθος αριθμό’ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ Μονάδες 6

256

ΘΕΜΑ Α/129 [Θέμα 1.Δ Ημερήσια Λύκεια 2008]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα κειμένου: Οι λόγοι που αναθέτουμε την επίλυση ενός προβλήματος σε υπολογιστή σχετίζονται με: • την ..........1........... των υπολογισμών. • την ..........2........... των διαδικασιών. • την ταχύτητα εκτέλεσης των ..........3........... . • το μεγάλο πλήθος των ..........4........... . Δίνονται οι παρακάτω λέξεις: α. Πολυπλοκότητα β. δεδομένων γ. ζητουμένων δ. αληθοφάνεια ε. πράξεων στ. επαναληπτικότητα Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς 1,2,3,4, που βρίσκονται στα κενά διαστήματα και δίπλα να γράψετε το γράμμα α, β, γ, δ, ε, στ, που αντιστοιχεί στη σωστή λέξη. Δύο λέξεις δεν χρησιμοποιούνται. Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Α/130 [Θέμα 2 Ημερήσια Λύκεια 2008]

Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα σε γλώσσα: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: x, n, m, pow, z ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ x,n m n pow 1 z x ΟΣΟ m > 0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΟΣΟ ( m MOD 2) = 0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ m m DIV 2 z z * z ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ m m-1 ΓΡΑΨΕ pow pow pow*z ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ pow ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Α

257

α. Να κατασκευάσετε το ισοδύναμο διάγραμμα ροής του προγράμματος Α. Μονάδες 8 β. Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές της μεταβλητής pow που θα εμφανιστούν

κατά την εκτέλεση του προγράμματος Α, αν ως τιμές εισόδου δοθούν οι αριθμοί: x = 2, n = 3. Μονάδες 12

ΘΕΜΑ Α/131 [Θέμα 1.A Εσπερινά Λύκεια 2008]

α. Ποια είναι τα κυριότερα χρησιμοποιούμενα γεωμετρικά σχήματα σε ένα διάγραμμα ροής και τι ενέργεια ή λειτουργία δηλώνει το καθένα; Μονάδες 8

β. Πότε ένα πρόβλημα χαρακτηρίζεται 1. απόφασης; Μονάδες 4

2. βελτιστοποίησης; Μονάδες 4


Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Κ ← 1 ΟΣΟ Κ<=200 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΕΜΦΑΝΙΣΕ Κ Κ ← Κ + 2 ΤΕΛΟΣ_ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας α. Τις σταθερές, β. Τους αριθμητικούς τελεστές, γ. Τους συγκριτικούς τελεστές, δ. Τις λογικές εκφράσεις. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Α/133 [Θέμα 1.Γ Εσπερινά Λύκεια 2008]

Να χαρακτηρίσετε καθεμιά από τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα από τον αριθμό κάθε πρότασης, το γράμμα Σ, αν αυτή είναι Σωστή, ή το γράμμα Λ, αν αυτή είναι Λανθασμένη. α. Ο τελεστής MOD χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του πηλίκου μίας διαίρεσης

ακεραίων αριθμών. Μονάδες 2 β. Η μεταφορά δεδομένων είναι μία από τις βασικές λειτουργίες που εκτελεί ο

υπολογιστής. Μονάδες 2 γ. Κάθε εντολή ενός αλγορίθμου πρέπει να καθορίζεται χωρίς αμφιβολία για τον τρόπο

εκτέλεσής της. Μονάδες 2 δ. Στην αριθμητική έκφραση Α+Β*Γ εκτελείται πρώτα η πρόσθεση και μετά ο

πολλαπλασιασμός. Μονάδες 2 ε. Οι δεσμευμένες λέξεις της ΓΛΩΣΣΑΣ δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως

ονόματα δεδομένων σε ένα πρόγραμμα. Μονάδες 2

258


Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Χ←2 ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΑΝ Χ MOD 4 > 2 ΤΟΤΕ Χ←Χ+2 ΑΛΛΙΩΣ Χ←Χ+3 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΕΜΦΑΝΙΣΕ Χ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Χ>15 α. Ποιο είναι το πλήθος των επαναλήψεων που θα εκτελεστούν; Μονάδες 2 β. Να γράψετε στο τετράδιό σας την τιμή της μεταβλητής Χ που θα εμφανιστεί σε κάθε

επανάληψη. Μονάδες 10 γ. Ποια είναι η τελική τιμή της μεταβλητής Χ; Μονάδες 2

ΘΕΜΑ Α/135 [Θέμα 1.Δ Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2008]

Να γράψετε τις παρακάτω μαθηματικές εκφράσεις σε «ΓΛΩΣΣΑ».

α. 2 5

x

x

ηµθ−

+ Μονάδες 2 β.

( )2

3 12

1xx

x ey

++ −

+ Μονάδες 2

ΘΕΜΑ Α/136 [Θέμα 1.Ε Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2008]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Κ 1 ΓΙΑ i ΑΠΟ –1 ΜΕΧΡΙ –5 ΜΕ_ΒΗΜΑ –2 Κ Κ * i ΓΡΑΨΕ Κ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Να μετατρέψετε το τμήμα αυτού του αλγορίθμου σε ισοδύναμο: α. Με χρήση της αλγοριθμικής δομής ΟΣΟ Μονάδες 3

β. Με χρήση της αλγοριθμικής δομής ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Μονάδες 3

ΘΕΜΑ Α/137 [Θέμα 1.ΣΤ Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2008]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ‘ΔΩΣΕ ΘΕΤΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ’ ΔΙΑΒΑΣΕ ........ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Χ ....... 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 0 ΜΕΧΡΙ ........ ΜΕ_ΒΗΜΑ ........ Α i ^ ........ ΓΡΑΨΕ ........ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

259

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παραπάνω αλγόριθμο κατάλληλα συμπληρωμένο, έτσι ώστε να υπολογίζει και να εμφανίζει τα τετράγωνα των πολλαπλασίων του 5 από το 0 μέχρι τον αριθμό Χ που διαβάστηκε. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Α/138 [Θέμα 2.Α Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2008]

Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα σε «ΓΛΩΣΣΑ» 1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΝΑΙ-ΠΡΩΤΟΣ 2. ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ 3. ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Χ, i 4. ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ: ΜΗΝΥΜΑ 5. ΑΡΧΗ 6. ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ 7. ΔΙΑΒΑΣΕ Χ 8. ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Χ>0 9. C 0 10. ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ Χ ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ 11. AN (Χ MOD i) = 0 TOTE 12. C C + 1 13. ΤΕΛΟΣ_ΑΝ 14. ΤΕΛΟΣ_ΓΙΑ 15. ΑΝ C=2 TOTE 16. MHNYMA ‘EINAI ΠΡΩΤΟΣ’ 17. ΑΛΛΙΩΣ 18. ΜΗΝΥΜΑ ‘ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΩΤΟΣ’ 19. ΤΕΛΟΣ 20. ΓΡΑΨΕ ΜΗΝΥΜΑ 21. ΤΕΛΟΣ_ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΥ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό κάθε γραμμής του προγράμματος, στην οποία εντοπίζετε συντακτικό λάθος και να περιγράψετε το λάθος αυτό. Μονάδες 12 ΘΕΜΑ Α/139 [Θέμα 2.Β Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2008]

Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας συμπληρωμένο τον παρακάτω πίνακα αληθείας.

Α Β (ΟΧΙ Α) ΚΑΙ (ΟΧΙ Β) ((ΟΧΙ Α) ΚΑΙ Β) Ή (Α ΚΑΙ (ΟΧΙ Β)) Ψευδής Ψευδής

Ψευδής Αληθής Αληθής Ψευδής

Αληθής Αληθής Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Α/140 [Θέμα 1.Α2 Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2008]

Για την εντολή ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ... ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ να γράψετε τη σύνταξή της και να περιγράψετε τη λειτουργία της. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Α/141 [Θέμα 3 Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2008]

Μία εταιρεία αποφάσισε να δώσει βοηθητικό επίδομα στους υπαλλήλους της για τον μήνα Ιούλιο. Το επίδομα διαφοροποιείται, ανάλογα με το φύλο του/της υπαλλήλου και τον αριθμό των παιδιών του/της, με βάση τους παρακάτω πίνακες:

260

Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος α. Διαβάζει το φύλο («Α» ή «Γ») το οποίο ελέγχεται ως προς την ορθότητα της

εισαγωγής του. Επίσης διαβάζει τον μισθό και τον αριθμό των παιδιών του υπαλλήλου. Μονάδες 3

β. Υπολογίζει και εμφανίζει το επίδομα και το συνολικό ποσό που θα εισπράξει ο

υπάλληλος τον μήνα Ιούλιο. Μονάδες 7

γ. Δέχεται απάντηση «ΝΑΙ» ή «ΟΧΙ» για τη συνέχεια ή τον τερματισμό της

επανάληψης μετά την εμφάνιση σχετικού μηνύματος. Μονάδες 4

δ. Υπολογίζει και εμφανίζει το συνολικό ποσό επιδόματος που πρέπει να καταβάλει η

Εταιρεία στους υπαλλήλους της. Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Α/142 [Θέμα 1.Α1 Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2008]

Δίνεται η παρακάτω ακολουθία εντολών: ΕΠΑΝ←ΑΛΗΘΗΣ ΟΣΟ ΕΠΑΝ = ΑΛΗΘΗΣ ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΔΙΑΒΑΣΕ Α, Β Χ←Β/Α ΓΡΑΨΕ Χ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ α. Να αναφέρετε ονομαστικά ποια κριτήρια αλγορίθμου δεν ικανοποιούνται. Μονάδες 4 β. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Α/143 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2008]

Να χαρακτηρίσετε καθεμιά από τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα από τον αριθμό κάθε πρότασης, το γράμμα Σ, αν αυτή είναι Σωστή, ή το γράμμα Λ, αν αυτή είναι Λανθασμένη.

α. Η αναπαράσταση ενός αλγορίθμου με φυσική γλώσσα κατά βήματα μπορεί να παραβιάσει το κριτήριο της καθοριστικότητας. Μονάδες 2

β. Η ακολουθιακή δομή εντολών χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση προβλημάτων

στα οποία είναι δεδομένη η σειρά εκτέλεσης ενός συνόλου ενεργειών. Μονάδες 2 γ. Ο βρόχος Για Κ από 5 μέχρι 1 εκτελείται 5 φορές. Μονάδες 2 δ. Για τον υπολογισμό μιας έκφρασης, όλες οι μεταβλητές που εμφανίζονται σ’ αυτή

πρέπει να έχουν οριστεί προηγουμένως, δηλαδή να έχουν κάποια τιμή. Μονάδες 2

ε. Το σύμβολο >= είναι λογικός τελεστής. Μονάδες 2

ΑΝΔΡΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΕΠΙΔΟΜΑ ΣΕ €

1 20 2 50

>=3 120

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΕΠΙΔΟΜΑ ΣΕ €

1 30 2 80

>=3 160

261

ΘΕΜΑ Α/144 [Θέμα 1.Δ Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2008]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου:

Ζ←ΨΕΥΔΗΣ Χ←ΑΛΗΘΗΣ Ψ←ΨΕΥΔΗΣ Α←Χ ΚΑΙ (Ψ Ή Ζ) Β←(ΟΧΙ Α) ΚΑΙ (ΟΧΙ Ζ) Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές των μεταβλητών Α και Β μετά την εκτέλεση του παραπάνω τμήματος αλγορίθμου. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Α/145 [Θέμα 2 Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2008]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Χ←0 Α←10 Β←14 ΟΣΟ Β>0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΑΝ Β MOD 2 = 0 ΤΟΤΕ Χ←Χ+Α ΤΕΛΟΣ_ΑΝ Α←Α*2 B←B DIV 2 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές των μεταβλητών Χ, Α και Β στο τέλος κάθε

επανάληψης κατά την εκτέλεση του παραπάνω τμήματος αλγορίθμου. Μονάδες 12 β. Να σχεδιάσετε το αντίστοιχο διάγραμμα ροής. Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Α/146 [Θέμα 1.Β2 Ημερήσια Λύκεια 2009]

Να μετατρέψετε σε εντολές εκχώρησης τις παρακάτω φράσεις: α. Εκχώρησε στο Ι τον μέσο όρο των Α, Β, Γ. β. Αύξησε την τιμή του Μ κατά 2. γ. Διπλασίασε την τιμή του Λ. δ. Μείωσε την τιμή του Χ κατά την τιμή του Ψ. ε. Εκχώρησε στο Α το υπόλοιπο της ακεραίας διαίρεσης του Α με το Β. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Α/147 [Θέμα 1.Δ Ημερήσια Λύκεια 2009]

Να αντιστοιχίσετε κάθε Δεδομένο της Στήλης Α με το σωστό Τύπο Δεδομένου της Στήλης Β.

Στήλη Α Δεδομένα Στήλη Β Τύπος Δεδομένων 1. 0,42 α. Ακέραιος 2. "ΨΕΥΔΗΣ” β. Πραγματικός 3. "Χ" γ. Χαρακτήρας 4. -32,0 δ. Λογικός 5. ΑΛΗΘΗΣ

Τα στοιχεία της Στήλης Β μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε καμία, μία ή περισσότερες από μία φορές. Μονάδες 5

262


Η κατανόηση ενός προβλήματος αποτελεί συνάρτηση δύο παραγόντων. Να τους αναφέρετε. Μονάδες 4


Δίνεται o παρακάτω αλγόριθμος, στον οποίο έχουν αριθμηθεί οι εντολές εκχώρησης: Αλγόριθμος Πολλαπλασιασμός Δεδομένα //α,β// Αν α > β τότε αντιμετάθεσε α,β 1 γ ← 0 Όσο α > 0 επανάλαβε 2 δ ← α mod 10 Όσο δ > 0 επανάλαβε 3 δ ← δ − 1 4 γ ← γ + β Τέλος_επανάληψης 5 α ← α div 10 6 β ← β * 10 Τέλος_επανάληψης Αποτελέσματα //γ// Τέλος πολλαπλασιασμός Επίσης δίνεται υπόδειγμα πίνακα (πίνακας τιμών), με συμπληρωμένες τις αρχικές τιμές των μεταβλητών α,β (τιμές εισόδου), καθώς και της εντολής εκχώρησης με αριθμό 1.

α. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον πίνακα και να τον συμπληρώσετε, εκτελώντας

τον αλγόριθμο με αρχικές τιμές α = 20, β = 50 (που ήδη φαίνονται στον πίνακα). Για κάθε εντολή εκχώρησης που εκτελείται να γράψετε σε νέα γραμμή του πίνακα:

1. Τον αριθμό της εντολής που εκτελείται (στην πρώτη στήλη).

2. Τη νέα τιμή της μεταβλητής που επηρεάζεται από την εντολή (στην αντίστοιχη στήλη). Μονάδες 10

β. Να γράψετε τμήμα αλγορίθμου, που θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα με την εντολή:

Αν α > β τότε αντιμετάθεσε α, β χωρίς να χρησιμοποιήσετε την εντολή αντιμετάθεσε. Μονάδες 5

γ. Να γράψετε τμήμα αλγορίθμου, που θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα με το παρακάτω

τμήμα:

263

δ ← α mod 10 Όσο δ > 0 επανάλαβε δ ← δ − 1 γ ← γ + β Τέλος_επανάληψης χρησιμοποιώντας αντί της εντολής Όσο την εντολή Για. Στο νέο τμήμα αλγορίθμου να χρησιμοποιήσετε μόνο τις μεταβλητές α, β, γ, δ, που χρησιμοποιεί το αρχικό τμήμα. Μονάδες 5


Δίνεται το παρακάτω τμήμα προγράμματος: ΓΡΑΨΕ 'Δώσε αριθμό' ΔΙΑΒΑΣΕ Α ΕΠΙΛΕΞΕ Α ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ < 0 ΓΡΑΨΕ 'Αρνητικός' ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 0 ΓΡΑΨΕ 'Μηδέν' ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΛΛΙΩΣ ΓΡΑΨΕ 'Θετικός' ΤΕΛΟΣ_ ΕΠΙΛΟΓΩΝ Να μετατραπεί σε ισοδύναμο με χρήση της δομής επιλογή ΑΝ…ΤΟΤΕ…ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ. Μονάδες 11


Να αναφέρετε τις κατηγορίες που διακρίνονται τα προβλήματα με κριτήριο τον βαθμό δόμησης τους . Μονάδες 6

Να δώσετε ένα παράδειγμα σε κάθε κατηγορία. Μονάδες 3


Δίνονται οι τιμές των μεταβλητών Α=8, Β=3, Γ=-2 και Δ=-1. Να χαρακτηρίσετε κάθε μία από τις παρακάτω εκφράσεις αν είναι ΑΛΗΘΗΣ ή ΨΕΥΔΗΣ. Μονάδες 10 1. A MOD B >= A_T(Γ) 2. Α * 2 - Β ^ 2 <= (Γ + Α) / Δ 3. Β DIV (A + Γ) <> 0 4. Α * Γ - Δ >= -(17 ΜΟD A) 5. B * Δ <=Α * Γ ΘΕΜΑ Α/153 [Θέμα 2 Εσπερινά Λύκεια 2009]

Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος σε διάγραμμα ροής:

264

α. Να κατασκευάσετε ισοδύναμο αλγόριθμο σε ψευδογλώσσα. Μονάδες 10 β. Να εκτελέσετε τον αλγόριθμο για Α = 4. Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές που

θα εμφανιστούν. Μονάδες 10


Σε ένα πολυκατάστημα αποφασίστηκε να γίνεται κλιμακωτή έκπτωση στους πελάτες ανάλογα με το ποσό των αγορών τους, με βάση τον παρακάτω πίνακα:

Ποσό αγορών Έκπτωση έως και 300 € 2%

πάνω από 300 έως και 400 € 5% πάνω από 400 € 7%

Να γραφεί αλγόριθμος που: α. Για κάθε πελάτη, 1. να διαβάζει το όνομά του και το ποσό των αγορών του. Μονάδες 2 2. να υπολογίζει την έκπτωση που δικαιούται. Μονάδες 7

3. να εμφανίζει το όνομά του και το ποσό που θα πληρώσει μετά την έκπτωση. Μονάδες 3

β. Να επαναλαμβάνει τη διαδικασία μέχρι να δοθεί ως όνομα πελάτη η λέξη

“ΤΕΛΟΣ”. Μονάδες 4 γ. Να εμφανίζει μετά το τέλος της διαδικασίας τη συνολική έκπτωση που έγινε για

όλους τους πελάτες. Μονάδες 4

265


Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Αν Α >= 5 τότε Αν Β < 7 τότε Α ← Α + 1 Αλλιώς Α ← Α - 1 Τέλος_αν Αλλιώς Α ← Α - 1 Τέλος_αν Εμφάνισε Α Επίσης δίνονται παρακάτω δύο τμήματα αλγορίθμων από τα οποία λείπουν οι συνθήκες: α. Αν .......................... τότε β. Αν ............................... τότε Α ← Α + 1 Α ← Α – 1 Αλλιώς αλλιώς Α ← Α – 1 Α ← Α + 1 Τέλος_αν Τέλος_αν Εμφάνισε Α Εμφάνισε Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τις συνθήκες που λείπουν, ώστε κάθε ένα από τα τμήματα α, β να εμφανίζει το ίδιο αποτέλεσμα με το αρχικό. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Α/156 [Θέμα 1.Δ.2 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2009]

Δίνονται οι τιμές των μεταβλητών Α=3, Β=1, Γ=15 και η παρακάτω έκφραση:

(ΟΧΙ (Α + Β * 3 > 10)) ΚΑΙ (Γ MOD (A - B) = 1)

Nα υπολογίσετε την τιμή της έκφρασης αναλυτικά ως εξής: α. Να αντικαταστήσετε τις μεταβλητές με τις τιμές τους. Μονάδα 1 β. Να εκτελέσετε τις αριθμητικές πράξεις. Μονάδα 1 γ. Να αντικαταστήσετε τις συγκρίσεις με την τιμή ΑΛΗΘΗΣ, αν η σύγκριση είναι

αληθής, ή την τιμή ΨΕΥΔΗΣ, αν είναι ψευδής. Μονάδα 1

δ. Να εκτελέσετε τις λογικές πράξεις, ώστε να υπολογίσετε την τελική τιμή της έκφρασης. Μονάδες 2


Δίνεται o παρακάτω αλγόριθμος, στον οποίο έχουν αριθμηθεί οι εντολές εκχώρησης: 1 Διάβασε Χ 2 Όσο X > 1 επανάλαβε 3 Aν Χ mod 2=0 τότε 4 Χ ← Χ div 2 5 Αλλιώς 6 Χ ← 3 * Χ + 1 7 Τέλος_αν 8 Τέλος_επανάληψης

266

Επίσης δίνεται το παρακάτω υπόδειγμα πίνακα (πίνακας τιμών), με συμπληρωμένη την αρχική τιμή της μεταβλητής Χ.

Αριθμός Εντολής Χ Χ > 1 Χ mod 2=0

1 5

... ... ... ...

Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον πίνακα και να τον συμπληρώσετε, εκτελώντας τον αλγόριθμο με αρχική τιμή Χ=5 (που ήδη φαίνεται στον πίνακα). α. Για κάθε εντολή που εκτελείται να γράψετε σε νέα γραμμή του πίνακα τα εξής: 1. Τον αριθμό της εντολής που εκτελείται (στην πρώτη στήλη).

2. Αν η γραμμή περιέχει εντολή εκχώρησης, τη νέα τιμή της μεταβλητής στην αντίστοιχη στήλη. Αν η γραμμή περιέχει έλεγχο συνθήκης, την τιμή της συνθήκης (Αληθής, Ψευδής) στην αντίστοιχη στήλη. Μονάδες 16

β. Να κάνετε τη διαγραμματική αναπαράσταση του ανωτέρω τμήματος αλγορίθμου (διάγραμμαροής). Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Α/158 [Θέμα A.1 Ημερήσια Λύκεια 2010]

Δίνονται τα παρακάτω τμήματα αλγορίθμου σε φυσική γλώσσα. 1. Αν η βαθμολογία (ΒΑΘΜΟΣ) είναι μεγαλύτερη από τον Μέσο ΄Ορο (ΜΟ), τότε να τυπώνει «Πολύ Καλά», αν είναι ίση ή μικρότερη του Μέσου Όρου μέχρι και δύο μονάδες να τυπώνει «Καλά», σε κάθε άλλη περίπτωση να τυπώνει «Μέτρια». 2. Αν το τμήμα (ΤΜΗΜΑ) είναι το Γ1 και η βαθμολογία (ΒΑΘΜΟΣ) είναι μεγαλύτερη από 15, τότε να τυπώνει το επώνυμο (ΕΠΩΝΥΜΟ). 3. Αν η απάντηση (ΑΠΑΝΤΗΣΗ) δεν είναι Ν ή ν ή Ο ή ο, τότε να τυπώνει «Λάθος απάντηση». 4. Αν ο αριθμός (Χ) είναι αρνητικός ή το ημίτονό του είναι μηδέν, τότε να τυπώνει «Λάθος δεδομένο», αλλιώς να υπολογίζει και να τυπώνει την τιμή της παράστασης

+ 5 + 1

√ ∙

Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς 1 έως 4 και δίπλα σε κάθε αριθμό την αντίστοιχη κωδικοποίηση σε ΓΛΩΣΣΑ. Σημείωση: Οι λέξεις με κεφαλαία μέσα στις παρενθέσεις είναι τα ονόματα των αντίστοιχων μεταβλητών. Μονάδες 8


Να αναφέρετε τους τύπους των μεταβλητών που υποστηρίζει η ΓΛΩΣΣΑ. Για κάθε τύπο μεταβλητής να γράψετε μια εντολή εκχώρησης σταθερής τιμής σε μεταβλητή. Μονάδες 8

267


Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Α 0 Β0 Γ0 Δ0 Για Ε από 1 μέχρι 496

Διάβασε Ζ Αν Ε=1 Τότε Η Ζ ΑΑ+Ζ Αν Ζ ≥ 18 Τότε

Β Β+Ζ Γ Γ+1

Τέλος_Αν Αν Ζ > 0 Τότε Δ Δ+1 Αν Ζ < Η Τότε ΗΖ

Τέλος_Επανάληψης Θ Α/496 Αν Γ≠0 Τότε Ι Β/Γ Κ 496 – Γ Το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου υπολογίζει στις μεταβλητές Η, Θ, Ι, Κ και Δ τις παρακάτω πληροφορίες: 1. Μέσος όρος όλων των τιμών εισόδου 2. Πλήθος των θετικών τιμών εισόδου 3. Μικρότερη τιμή εισόδου 4. Μέσος όρος των τιμών εισόδου από 18 και πάνω 5. Πλήθος των τιμών εισόδου κάτω από 18. Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς των πληροφοριών 1 έως 5 και δίπλα το όνομα της μεταβλητής που αντιστοιχεί σε κάθε πληροφορία. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Α/161 [Θέμα B Ημερήσια Λύκεια 2010]

Δίνεται τo παρακάτω τμήμα αλγορίθμου, στο οποίο έχουν αριθμηθεί οι γραμμές: 1. j1 2. i2 3. Αρχή_επανάληψης 4. ii + j 5. ji – j 6. Εμφάνισε i 7. Μέχρις_ότου i ≥ 5 Επίσης δίνεται το ακόλουθο υπόδειγμα πίνακα τιμών:

Αριθμός γραμμής Συνθήκη Έξοδος i j ... ... ... ... ...

268

Στη στήλη με τίτλο «αριθμός γραμμής» καταγράφεται ο αριθμός γραμμής της εντολής που εκτελείται. Στη στήλη με τίτλο «συνθήκη» καταγράφεται η λογική τιμή ΑΛΗΘΗΣ ή ΨΕΥΔΗΣ, εφόσον η εντολή που εκτελείται περιλαμβάνει συνθήκη. Στη στήλη με τίτλο «έξοδος» καταγράφεται η τιμή εξόδου, εφόσον η εντολή που εκτελείται είναι εντολή εξόδου. Στη συνέχεια του πίνακα υπάρχει μια στήλη για κάθε μεταβλητή του αλγόριθμου. Να μεταφέρετε τον πίνακα στο τετράδιό σας και να τον συμπληρώσετε εκτελώντας τις εντολές του τμήματος αλγορίθμου ως εξής: Για κάθε εντολή που εκτελείται να γράψετε σε νέα γραμμή του πίνακα τον αριθμό της γραμμής της και το αποτέλεσμά της στην αντίστοιχη στήλη. Σημείωση: Η εντολή της γραμμής 3 δεν χρειάζεται να αποτυπωθεί στον πίνακα.

Μονάδες 20

ΘΕΜΑ Α/162 [Θέμα Γ Ημερήσια Λύκεια 2010]

Σε κάποιο σχολικό αγώνα, για το άθλημα «Άλμα εις μήκος» καταγράφεται για κάθε αθλητή η καλύτερη έγκυρη επίδοσή του. Τιμής ένεκεν, πρώτος αγωνίζεται ο περσινός πρωταθλητής. Η Επιτροπή του αγώνα διαχειρίζεται τα στοιχεία των αθλητών που αγωνίστηκαν. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: Γ.1 Να ζητάει το ρεκόρ αγώνων και να το δέχεται, εφόσον είναι θετικό και μικρότερο

των 10 μέτρων. Μονάδες 2

Γ.2 Να ζητάει τον συνολικό αριθμό των αγωνιζομένων και για κάθε αθλητή το όνομα και την επίδοσή του σε μέτρα με τη σειρά που αγωνίστηκε.

Μονάδες 4

Γ.3 Να εμφανίζει το όνομα του αθλητή με τη χειρότερη επίδοση. Μονάδες 4

Γ.4 Να εμφανίζει τα ονόματα των αθλητών που κατέρριψαν το ρεκόρ αγώνων. Αν δεν υπάρχουν τέτοιοι αθλητές, να εμφανίζει το πλήθος των αθλητών που πλησίασαν το ρεκόρ αγώνων σε απόσταση όχι μεγαλύτερη των 50 εκατοστών.

Μονάδες 6

Γ.5 Να βρίσκει και να εμφανίζει τη θέση που κατέλαβε στην τελική κατάταξη ο περσινός πρωταθλητής.

Μονάδες 4

Σημείωση: Να θεωρήσετε ότι κάθε αθλητής έχει έγκυρη επίδοση και ότι όλες οι επιδόσεις των αθλητών που καταγράφονται είναι διαφορετικές μεταξύ τους. ΘΕΜΑ Α/163 [Θέμα Α.2 Εσπερινά Λύκεια 2010]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Για i από –3 μέχρι Α με_βήμα Β

Εμφάνισε i Τέλος_επανάληψης Να χαρακτηρίσετε καθεμία από τις προτάσεις που ακολουθούν και αναφέρονται στο παραπάνω τμήμα αλγορίθμου, γράφοντας στο τετράδιό σας, τον αριθμό κάθε πρότασης και δίπλα του το γράμμα Σ, αν αυτή είναι Σωστή, ή το γράμμα Λ, αν αυτή είναι Λανθασμένη. α. Αν το Α είναι 0 και το Β είναι 1 δεν ικανοποιείται το κριτήριο της περατότητας. β. Αν το Α είναι –3 και το Β είναι 2 εμφανίζεται η τιμή –3.

269

γ. Αν το Α είναι μεγαλύτερο του 0 και το Β είναι μικρότερο του –4 ο βρόχος δεν εκτελείται καμία φορά.

δ. Αν το Α είναι 2 και το Β είναι 2 ο βρόχος εκτελείται ακριβώς 3 φορές. ε. Αν το Α και το Β είναι θετικοί αριθμοί, ο βρόχος μπορεί να μετατραπεί με τη χρήση

της εντολής Όσο...επανάλαβε. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Α/164 [Θέμα Α.3 Εσπερινά Λύκεια 2010]

Να μετατραπούν οι παρακάτω προτάσεις σε σύνθετες εκφράσεις (συνθήκες) στη ΓΛΩΣΣΑ: α. Ο x είναι μεγαλύτερος του –1 και μικρότερος ή ίσος του 10. β. Ο x είναι ίσος με 1 ή με 5 ή με –40. γ. Ο x είναι μεγαλύτερος του 50 αλλά όχι ίσος με 100. δ. Ο ακέραιος x είναι θετικός αριθμός πολλαπλάσιο του 3. ε. Ο ακέραιος x διαιρείται ακριβώς με το 4 αλλά όχι με το 100.

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Α/165 [Θέμα Α.4 Εσπερινά Λύκεια 2010] Παρακάτω δίνεται τμήμα διαγράμματος ροής. Να μετατρέψετε σε ισοδύναμο τμήμα αλγορίθμου σε ψευδογλώσσα, χρησιμοποιώντας αποκλειστικά την εντολή επανάληψης Για...από...μέχρι...με_βήμα.

Μονάδες 10

270

ΘΕΜΑ Α/166 [Θέμα Β Εσπερινά Λύκεια 2010]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου στο οποίο έχουν αριθμηθεί οι γραμμές: 1. ΔΙΑΒΑΣΕ Χ 2. ΔΙΑΒΑΣΕ Υ 3. ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ 4. ΑΝ Χ>Υ ΤΟΤΕ 5. Χ Χ DIV 2 6. AΛΛΙΩΣ 7. Υ Y DIV 2 8. ΤΕΛΟΣ_ΑΝ 9. Ε Χ*Υ 10. ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Ε<=2 Επίσης δίνεται υπόδειγμα πίνακα με συμπληρωμένες τις αρχικές τιμές των μεταβλητών Χ,Υ.

Αρ. Γραμμής Χ Υ Ε 1 17 2 5 ... ... ... ...

Να μεταφέρετε τον πίνακα στο τετράδιό σας και, εκτελώντας το τμήμα προγράμματος, να τον συμπληρώσετε με αρχικές τιμές Χ=17 και Υ=5 που ήδη φαίνονται στον πίνακα. Για κάθε εντολή εκχώρησης τιμής που εκτελείται να γράψετε σε νέα γραμμή του πίνακα: α. Τον αριθμό της γραμμής που βρίσκεται η εντολή (στην πρώτη στήλη). β. Τη νέα τιμή της μεταβλητής η οποία επηρεάζεται από την εντολή (στην αντίστοιχη

στήλη). Μονάδες 20

ΘΕΜΑ Α/167 [Θέμα Γ Εσπερινά Λύκεια 2010]

Σε ΚΤΕΟ της χώρας το 2010 προσέρχονται οχήματα για έλεγχο. Τα οχήματα είναι τριών κατηγοριών ΦΟΡΤΗΓΟ, ΕΠΙΒΑΤΗΓΟ, ΔΙΚΥΚΛΟ και πληρώνουν 60€, 40€ και 20€ αντίστοιχα. Ένα όχημα χαρακτηρίζεται ως προς την προσέλευσή του “ΕΜΠΡΟΘΕΣΜΟ” ή “ΕΚΠΡΟΘΕΣΜΟ”. Τα οχήματα που προσέρχονται εκπρόθεσμα επιβαρύνονται με πρόστιμο 15,80€. Να αναπτύξετε πρόγραμμα σε “ΓΛΩΣΣΑ” το οποίο: Γ.1 Περιλαμβάνει τμήμα δηλώσεων μεταβλητών.

Μονάδες 2

Γ.2 Για κάθε όχημα το οποίο προσέρχεται στο ΚΤΕΟ για έλεγχο

α. Διαβάζει την κατηγορία του, το έτος της πρώτης κυκλοφορίας και τον τύπο προσέλευσης χωρίς κανένα έλεγχο εγκυρότητας.

β. Υπολογίζει και εμφανίζει, με βάση την κατηγορία του και την εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη προσέλευσή του, το ποσό πληρωμής. Η διαδικασία εισαγωγής δεδομένων τερματίζει όταν δοθεί η τιμή “Τ” σαν κατηγορία οχήματος.

Μονάδες 6

271

Γ.3 Εμφανίζει το πλήθος των φορτηγών που προσήλθαν στο ΚΤΕΟ. Μονάδες 3

Γ.4 Εμφανίζει την κατηγορία του παλαιότερου οχήματος. Μονάδες 5

Γ.5 Εμφανίζει το συνολικό ποσό προστίμου. Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Α/168 [Θέμα Α.1 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2010]

Αν η μεταβλητή Α έχει την τιμή 7, η μεταβλητή Β έχει την τιμή 5 και η μεταβλητή Γ την τιμή 2, να υπολογιστούν οι λογικές τιμές των παρακάτω εκφράσεων: Α > Β ΟΧΙ (Β>Α) Α < Γ Γ <= Β (Α > Β) ΚΑΙ (Α < Γ) ((Α<Β) ΚΑΙ (Α<Γ)) Ή (Γ<=Β) (Α<Β) ΚΑΙ ((Α<Γ) Ή (Γ<=Β)) Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς 1 έως 7 και δίπλα σε κάθε αριθμό την αντίστοιχη τιμή.

Μονάδες 7

ΘΕΜΑ Α/169 [Θέμα Α.2 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2010]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου σε φυσική γλώσσα: “Αν η βαθμολογία είναι μεγαλύτερη ή ίση του 17 και μικρότερη ή ίση του 20, να εμφανίζεται «ΑΡΙΣΤΑ», αν η βαθμολογία είναι μεγαλύτερη ή ίση του 15 και μικρότερη του 17, να εμφανίζεται «ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ», αν η βαθμολογία είναι μεγαλύτερη ή ίση του 13 και μικρότερη του 15, να εμφανίζεται «ΚΑΛΑ», αν η βαθμολογία είναι μεγαλύτερη ή ίση του 10 και μικρότερη του 13, να εμφανίζεται «ΜΕΤΡΙΑ», αν η βαθμολογία είναι μεγαλύτερη ή ίση του 0 και μικρότερη του 10, να εμφανίζεται «ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΤΑΙ»”. Να γραφεί το αντίστοιχο τμήμα προγράμματος σε ΓΛΩΣΣΑ με χρήση της εντολής ΑΝ... ΤΟΤΕ... ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ... Σημείωση: Η βαθμολογία είναι ακέραιος αριθμός από το 0 μέχρι και το 20. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Α/170 [Θέμα Β Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2010]

∆ίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου, στο οποίο έχουν αριθμηθεί οι γραμμές. Θεωρήστε ότι οι τιμές που εισάγονται είναι ακέραιες και μεγαλύτερες του μηδενός. 1. ΔΙΑΒΑΣΕ x, y 2. ΑΝ x < y ΤΟΤΕ 3. z x 4. ΑΛΛΙΩΣ 5. z y 6. ΤΕΛΟΣ_ΑΝ 7. ΟΣΟ z <> 0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ 8. z x MOD y 9. x y 10. y z 11. ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Β.1 Να αναπαραστήσετε με διάγραμμα ροής το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου.Μονάδες 6

272

Β.2 Δίνεται το ακόλουθο υπόδειγμα πίνακα τιμών:

αριθμός γραμμής x y z

1 150 35

... ... ... ...

Στη στήλη με τίτλο «αριθμός γραμμής» καταγράφεται ο αριθμός γραμμής της εντολής που εκτελείται. Στη συνέχεια του πίνακα υπάρχει μια στήλη για κάθε μεταβλητή του αλγορίθμου. Να μεταφέρετε τον πίνακα στο τετράδιό σας και να τον συμπληρώσετε, εκτελώντας τις εντολές του τμήματος αλγορίθμου για x = 150 και y = 35 ως εξής: Για κάθε εντολή που εκτελείται να γράψετε σε μία νέα γραμμή του πίνακα τον αριθμό της γραμμής της και το αποτέλεσμα της εκτέλεσης της εντολής. Σημείωση: Στον πίνακα τιμών έχει συμπληρωθεί η εκτέλεση της πρώτης εντολής του αλγορίθμου.

Μονάδες 10

Β.3 Να μετατραπεί η δομή ΟΣΟ... ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ του παραπάνω αλγορίθμου

σε ισοδύναμη με τη χρήση της δομής ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ... ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ. Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Α/171 [Θέμα A.2 Ημερήσια Λύκεια 2011] - [Θέμα A.2 Εσπερινά Λύκεια 2011]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου με αριθμημένες τις εντολές του: (1) Σ 0 (2) Κ 0 (3) Αρχή_Επανάληψης (4) Διάβασε Χ (5) Σ Σ+Χ (6) Αν Χ>0 τότε (7) Κ Κ+1 (8) Τέλος_Αν (9) Μέχρις_ότου Σ>1000 (10) Εμφάνισε Χ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη ΣΩΣΤΟ, αν είναι σωστή, ή τη λέξη ΛΑΘΟΣ, αν είναι λανθασμένη. α. Η εντολή (4) θα εκτελεστεί τουλάχιστον μία φορά. β. Η εντολή (1) θα εκτελεστεί ακριβώς μία φορά. γ. Στη μεταβλητή Κ καταχωρείται το πλήθος των θετικών αριθμών που δόθηκαν. δ. Η εντολή (7) εκτελείται πάντα λιγότερες φορές από την εντολή (4). ε. Η τιμή που θα εμφανίσει η εντολή (10) μπορεί να είναι αρνητικός αριθμός.

273

Στις εξετάσεις των εσπερινών λυκείων το υποερώτημα 5 αντικαταστάθηκε από το : ε. Η εντολή (6) εκτελείται λιγότερες φορές από την εντολή (4). Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Α/172 [Θέμα A.3 Ημερήσια Λύκεια 2011]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Δ Αληθής Για α από 1 μέχρι Ν

Δ ΟΧΙ Δ Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε Δ Να το εκτελέσετε για καθεμία από τις παρακάτω περιπτώσεις: 1) Ν=0 2) Ν=1 3) Ν=4 4) Ν=2011 5) Ν=8128 και να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμίας από τις παραπάνω περιπτώσεις 1-5 και δίπλα τη λογική τιμή που θα εμφανιστεί μετά την εκτέλεση της αντίστοιχης περίπτωσης.

Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Α/173 [Θέμα Β.1 Ημερήσια Λύκεια 2011]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου σε μορφή διαγράμματος ροής:

Να κατασκευάσετε ισοδύναμο τμήμα αλγορίθμου σε ψευδογλώσσα. Μονάδες 10

274


Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Αν Χ>1 τότε

Κ Αληθής Αλλιώς

Κ Ψευδής Τέλος_αν Να γράψετε στο τετράδιό σας συμπληρωμένη την παρακάτω εντολή εκχώρησης, ώστε να έχει το ίδιο αποτέλεσμα με το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου. Κ ..... Μονάδες 3 ΘΕΜΑ Α/175 [Θέμα Γ Ημερήσια Λύκεια 2011]

Στις εξετάσεις του ΑΣΕΠ οι υποψήφιοι εξετάζονται σε τρεις θεματικές ενότητες. Ο βαθμός κάθε θεματικής ενότητας είναι από 1 έως 100. Η συνολική βαθμολογία κάθε υποψηφίου προκύπτει από τον μέσο όρο των βαθμών του στις τρεις θεματικές ενότητες. Ο υποψήφιος θεωρείται ως επιτυχών, αν η συνολική βαθμολογία του είναι τουλάχιστον 55 και ο βαθμός του σε κάθε θεματική ενότητα είναι τουλάχιστον 50. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: Για κάθε υποψήφιο: Γ.1 Να διαβάζει το όνομά του και τους βαθμούς του σε καθεμία από τις τρεις θεματικές

ενότητες. (Δεν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας δεδομένων). Μονάδες 2 Γ.2 Να εμφανίζει τον μεγαλύτερο από τους βαθμούς που πήρε στις τρεις θεματικές

ενότητες. Μονάδες 5 Γ.3 Να εμφανίζει το όνομα και τη συνολική βαθμολογία του στην περίπτωση που είναι

επιτυχών. Μονάδες 4

Γ.4 Ο αλγόριθμος να τερματίζει όταν δοθεί ως όνομα η λέξη “ΤΕΛΟΣ”. Μονάδες 4

Γ.5 Στο τέλος να εμφανίζει το όνομα του επιτυχόντα με τη μικρότερη συνολική

βαθμολογία. Θεωρήστε ότι είναι μοναδικός. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Α/176 [Θέμα A.3 Εσπερινά Λύκεια 2011]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα προγράμματος: Αν Β<80 τότε

Αν Y<1.70 τότε Γράψε “Ελαφρύς, κοντός”

Τέλος_αν Τέλος_αν Να ξαναγράψετε στο τετράδιό σας το παραπάνω τμήμα προγράμματος χρησιμοποιώντας μόνο μία απλή εντολή Αν ... τότε ... Τέλος_αν. Μονάδες 4

275

ΘΕΜΑ Α/177 [Θέμα A.5 Εσπερινά Λύκεια 2011]

α. Να δώσετε τον ορισμό του αλγορίθμου. Μονάδες 4 β. Να αναλύσετε τα κριτήρια της καθοριστικότητας και της περατότητας ενός

αλγορίθμου. Μονάδες 4

γ. Να αναφέρετε τους τρόπους αναπαράστασης ενός αλγορίθμου. Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Α/178 [Θέμα Β.1 Εσπερινά Λύκεια 2011]

Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος: Αλγόριθμος ΘέμαΒ z 1 w 3 Όσο z<=35 επανάλαβε

z z+w w w+2 Γράψε w,z

Τέλος_επανάληψης Tέλος ΘέμαΒ Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές που θα εμφανιστούν κατά την εκτέλεση του αλγορίθμου με τη σειρά που θα εμφανιστούν. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Α/179 [Θέμα Β.2 Εσπερινά Λύκεια 2011]

Δίνεται τo παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Διάβασε Χ Αν Χ>=0 τότε

π 1 Για i από 1 μέχρι Χ

π π*i Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε π

Αλλιώς Εμφάνισε “Δεν υπάρχει παραγοντικό”

Τέλος_αν Να κατασκευάσετε ισοδύναμο διάγραμμα ροής. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ A/180 [Θέμα A.1 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2011] - [Θέμα A.1 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2011]

Πότε ένα πρόβλημα χαρακτηρίζεται: α. επιλύσιμο β. δομημένο γ. υπολογιστικό Μονάδες 6


Να ξαναγράψετε στο τετράδιό σας το παρακάτω τμήμα προγράμματος, χρησιμοποιώντας αποκλειστικά μη εμφωλευμένες απλές δομές επιλογής Αν ... Τότε ... Τέλος_αν. Αν Χ<> Α_Μ(Χ) Τότε

Γράψε “Λάθος” Αλλιώς_αν Χ<=0 Τότε

Γράψε “Μη Θετικός”

276

Αλλιώς Γράψε “Θετικός”

Τέλος_αν Μονάδες 6 ΘΕΜΑ A/182 [Θέμα A.4 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2011] - [Θέμα A.5 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2011]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Για Χ από Α μέχρι Μ με_βήμα Β

Εμφάνισε Χ Τέλος_επανάληψης Να γράψετε στο τετράδιό σας για καθεμία από τις παρακάτω περιπτώσεις τις τιμές των Α, Μ, Β, έτσι ώστε το αντίστοιχο τμήμα αλγορίθμου να εμφανίζει όλους: α. Τους ακεραίους από 1 μέχρι και 100 β. Τους ακεραίους από 10 μέχρι και 200 σε φθίνουσα σειρά γ. Τους ακεραίους από -1 μέχρι και -200 σε αύξουσα σειρά δ. Τους άρτιους ακεραίους από 100 μέχρι και 200 ε. Τους θετικούς ακεραίους που είναι μικρότεροι του 8128 και πολλαπλάσια του 13.

Μονάδες 10 Σημείωση : Στις εξετάσεις των εσπερινών λυκείων δεν υπήρχε η παράμετρος «πολλαπλάσια του 13» στο υποερώτημα 5.

ΘΕΜΑ A/183 [Θέμα Β.1 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2011] - [Θέμα Β.1 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2011]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου, το οποίο διαβάζει έναν θετικό αριθμό από τον χρήστη. Αν δοθεί μη θετικός αριθμός ζητάει από τον χρήστη άλλον αριθμό. Αρχή_επανάληψης

Διάβασε α Μέχρις_ότου α>0 Να ξαναγράψετε στο τετράδιό σας τον παραπάνω αλγόριθμο τροποποιημένο, έτσι ώστε: α. Να υπολογίζει και να εμφανίζει πόσες φορές δόθηκε μη θετικός αριθμός. Αν δοθεί

την πρώτη φορά θετικός αριθμός να εμφανίζει το μήνυμα “Σωστά”. Μονάδες 4

β. Να υπολογίζει και να εμφανίζει τον μέσο όρο των μη θετικών αριθμών που

δόθηκαν. Αν δεν δοθούν μη θετικοί αριθμοί να εμφανίζεται κατάλληλο μήνυμα. Μονάδες 2

γ. Να υπολογίζει και να εμφανίζει τον μεγαλύτερο κατά απόλυτη τιμή μη θετικό αριθμό που δόθηκε. Αν δεν δοθούν μη θετικοί αριθμοί να εμφανίζεται κατάλληλο μήνυμα. Μονάδες 5

ΘΕΜΑ A/184 [Θέμα Γ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2011] - [Θέμα Γ Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2011]

Ένα πρατήριο υγρών καυσίμων διαθέτει έναν τύπο καυσίμου που αποθηκεύεται σε δεξαμενή χωρητικότητας 10.000 λίτρων. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: Γ.1 Να διαβάζει την ποσότητα (σε λίτρα) του καυσίμου που υπάρχει αρχικά στη

δεξαμενή μέχρι να δοθεί έγκυρη τιμή. Μονάδες 2

277

Για κάθε όχημα που προσέρχεται στο πρατήριο: Γ.2 Να διαβάζει τον τύπο του οχήματος (“Β” για βυτιοφόρο όχημα που προμηθεύει το

πρατήριο με καύσιμο και “E” για επιβατηγό όχημα που προμηθεύεται καύσιμο από το πρατήριο). Μονάδες 2

Γ.3 Αν το όχημα είναι βυτιοφόρο τότε να γεμίζει τη δεξαμενή μέχρι την πλήρωσή της.

Μονάδες 3

Αν το όχημα είναι επιβατηγό τότε να διαβάζει την ποσότητα καυσίμου την οποία θέλει να προμηθευτεί (Μονάδες 2) και, αν υπάρχει επάρκεια καυσίμου στη δεξαμενή, τότε το επιβατηγό όχημα να εφοδιάζεται με τη ζητούμενη ποσότητα καυσίμου, διαφορετικά το όχημα να μην εξυπηρετείται. (Μονάδες 3)

Γ.4 Η επαναληπτική διαδικασία να τερματίζεται, όταν αδειάσει η δεξαμενή του

πρατηρίου ή όταν δεν εξυπηρετηθούν τρία διαδοχικά επιβατηγά οχήματα. Μονάδες 4 Γ.5 Στο τέλος ο αλγόριθμος να εμφανίζει:

α. τη μέση ποσότητα καυσίμου ανά επιβατηγό όχημα που εξυπηρετήθηκε β. τη συνολική ποσότητα καυσίμου με την οποία τα βυτιοφόρα ανεφοδίασαν τη δεξαμενή. Μονάδες 4

Σημειώσεις: • Δεν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας για τον τύπο του οχήματος. • Θεωρήστε ότι στο πρατήριο προσέρχεται ένα τουλάχιστον επιβατηγό όχημα για το οποίο η ποσότητα καυσίμου στη δεξαμενή επαρκεί. ΘΕΜΑ Α/185 [Θέμα A.4 Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα A.4 Εσπερινά Λύκεια 2012]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου, το οποίο εμφανίζει τα τετράγωνα των περιττών αριθμών από το 99 μέχρι το 1 με φθίνουσα σειρά. Για i από 99 μέχρι 1 με_βήμα -2

x i^2 εμφάνισε x

Τέλος_επανάληψης α. Να ξαναγράψετε στο τετράδιό σας το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου με

αποκλειστική χρήση της δομής επανάληψης «Όσο ... επανάλαβε». Μονάδες 5 β. Να ξαναγράψετε στο τετράδιό σας το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου με

αποκλειστική χρήση της δομής επανάληψης «Αρχή_επανάληψης ... Μέχρις_ότου» Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Α/186 [Θέμα A.2 Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα A.2 Εσπερινά Λύκεια 2012]

Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα συμπληρώνοντάς τον με τον κατάλληλο τύπο και το περιεχόμενο της μεταβλητής. Μονάδες 10

Εντολή Εκχώρησης Τύπος Μεταβλητής Χ Περιεχόμενο Μεταβλητής Χ Χ ‘ΑΛΗΘΗΣ’ Χ 11.0 – 13.0 Χ 7>4 Χ ΨΕΥΔΗΣ Χ 4

278

ΘΕΜΑ Α/187 [Θέμα Β Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα Β Εσπερινά Λύκεια 2012]

Β.1 Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: Κ 1 Χ –1 I 0 Όσο Χ<7 επανάλαβε

i i + 1 Κ Κ∗Χ Εμφάνισε Κ, Χ Αν i mod 2=0 τότε

X X+1 Αλλιώς

X X+2 Τέλος_Αν


Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές που θα εμφανίσει το τμήμα αλγορίθμου κατά την εκτέλεσή του με τη σειρά που θα εμφανιστούν. Μονάδες 10

Β.2 Δίνεται τo παρακάτω τμήμα αλγορίθμου σε μορφή διαγράμματος ροής:

Να κατασκευάσετε ισοδύναμο τμήμα αλγορίθμου σε ψευδογλώσσα. Μονάδες 10

279

ΘΕΜΑ Α/188 [Θέμα Γ Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα Γ Εσπερινά Λύκεια 2012]

Δημόσιος οργανισμός διαθέτει ένα συγκεκριμένο ποσό για την επιδότηση επενδυτικών έργων. Η επιδότηση γίνεται κατόπιν αξιολόγησης και αφορά δύο συγκεκριμένες κατηγορίες έργων με βάση τον προϋπολογισμό τους. Οι κατηγορίες και τα αντίστοιχα ποσοστά επιδότησης επί του προϋπολογισμού φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.

Κατηγορία έργου Προυπολογισμός έργου σε ευρώ Ποσοστό επιδότησης Μικρή 200.000 – 299.999 60% Μεγάλη 300.000 – 399.999 70%

Η εκταμίευση των επιδοτήσεων των αξιολογηθέντων έργων γίνεται με βάση τη χρονική σειρά υποβολής τους. Μετά από κάθε εκταμίευση μειώνεται το ποσό που διαθέτει ο οργανισμός. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: Γ.1 Να διαβάζει το ποσό που διαθέτει ο οργανισμός για το πρόγραμμα επενδύσεων

συνολικά, ελέγχοντας ότι το ποσό είναι μεγαλύτερο από 5.000.000 ευρώ. Μονάδες 2 Γ.2 Να διαβάζει το όνομα κάθε έργου. Η σειρά ανάγνωσης είναι η σειρά υποβολής των

έργων. Η επαναληπτική διαδικασία να τερματίζεται, όταν αντί για όνομα έργου δοθεί η λέξη «ΤΕΛΟΣ», ή όταν το διαθέσιμο ποσό έχει μειωθεί τόσο, ώστε να μην είναι δυνατή η επιδότηση ούτε ενός έργου μικρής κατηγορίας. Για κάθε έργο, αφού διαβάσει το όνομά του, να διαβάζει και τον προϋπολογισμό του (δεν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας του προϋπολογισμού). Μονάδες 6

Γ.3 Για κάθε έργο να ελέγχει αν το διαθέσιμο ποσό καλύπτει την επιδότηση, και μόνον

τότε να γίνεται η εκταμίευση του ποσού. Στη συνέχεια, να εμφανίζει το όνομα του έργου και το ποσό της επιδότησης που δόθηκε. Μονάδες 6

Γ.4 Να εμφανίζει το πλήθος των έργων που επιδοτήθηκαν από κάθε κατηγορία καθώς

και τη συνολική επιδότηση που δόθηκε σε κάθε κατηγορία. Μονάδες 4 Γ.5 Μετά το τέλος της επαναληπτικής διαδικασίας να εμφανίζει το ποσό που δεν έχει

διατεθεί, μόνο αν είναι μεγαλύτερο του μηδενός. Μονάδες 2 ΘΕΜΑ Α/189 [Θέμα A.2 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα A.3 Επαναλητπικές Εσπερινά Λύκεια 2012]

Να ξαναγράψετε την παρακάτω εντολή χωρίς τη χρήση λογικών τελεστών.

Αν ( Α < Β και C <> D ) και ( B > D ή Β =D ) τότε K ← 1

Τέλος_αν Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Α/190 [Θέμα A.3 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα A.2 Επαναλητπικές Εσπερινά Λύκεια 2012]

Ο παρακάτω αλγόριθμος προτάθηκε για να ελέγχει και να εκτυπώνει, αν ένας μη αρνητικός ακέραιος αριθμός είναι μονοψήφιος, διψήφιος ή τριψήφιος. Στην περίπτωση που δοθεί αριθμός αρνητικός ή με περισσότερα από 3 ψηφία ο αλγόριθμος πρέπει να εμφανίζει το μήνυμα «Λάθος Δεδομένα». Αλγόριθμος Ψηφία Διάβασε x Αν x >= 0 και x < 10 τότε

εμφάνισε ΄Μονοψήφιος΄ Αλλιώς_αν x < 100 τότε

280

εμφάνισε ΄Διψήφιος΄ Αλλιώς_αν x < 1000 τότε

εμφάνισε ΄Τριψήφιος΄ Αλλιώς

εμφάνισε ΄Λάθος Δεδομένα΄ Τέλος_αν Τέλος Ψηφία Ο παραπάνω αλγόριθμος έχει λάθος. Δώστε ένα παράδειγμα εισόδου που θα καταδείξει το λάθος που υπάρχει στον αλγόριθμο. Μονάδες 3

Στη συνέχεια να γράψετε τον αλγόριθμο στο τετράδιο σας κάνοντας τις απαραίτητες διορθώσεις, έτσι ώστε να λειτουργεί σωστά. Μονάδες 7

ΘΕΜΑ Α/191 [Θέμα A.4 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα A.5 Επαναλητπικές Εσπερινά Λύκεια 2012]

Να περιγράψετε τα προβλήματα που είναι δυνατόν να παρουσιαστούν κατά την αναπαράσταση ενός αλγορίθμου, αν χρησιμοποιηθεί ελεύθερο κείμενο και φυσική γλώσσα κατά βήματα. Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Α/192 [Θέμα Β.1 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα Β.1 Επαναλητπικές Εσπερινά Λύκεια 2012]

Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος Αλγόριθμος Διοφαντική Για x από 0 μέχρι 100

Για y από 0 μέχρι 100 Για z από 0 μέχρι 100

Αν 3*x+2*y-7*z=5 τότε εκτύπωσε x,y,z Τέλος_επανάληψης

Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης Τέλος Διοφαντική Να κατασκευάσετε στο τετράδιό σας το διάγραμμα ροής που αντιστοιχεί στον παραπάνω αλγόριθμο. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Α/193 [Θέμα A.2 Εσπερινά Λύκεια 2013]

Στο παρακάτω τμήμα αλγορίθμου να αναφέρετε ποια αλγοριθμικά κριτήρια παραβιάζονται (μονάδες 3). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 5). 1. Ν0 2. Μ4 3. Όσο Μ<=11 Επανάλαβε 4. Αν Μ mod 10=0 τότε 5. ΜΜ−4 6. Τέλος_αν 7. ΜΜ+2 8. ΝΝ+2*Ν/(Μ−10) 9. Τέλος_επανάληψης 10. Ν (Ν−Μ)/Ν 11. Εμφάνισε Μ 12. Εμφάνισε Ν

Μονάδες 8

281

ΘΕΜΑ Α/194 [Θέμα A.4.β Ημερήσια Λύκεια 2013] - [Θέμα A.4.β Εσπερινά Λύκεια 2013]

Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου, έχοντας συμπληρώσει τις γραμμές εντολών 2, και 3 ώστε να εμφανίζει πάντα το μεγαλύτερο από τους δυο αριθμούς που διαβάστηκαν: 1. Διάβασε Α, Β 2. Αν Α ……. Β τότε 3. …………….. 4. Τέλος_αν 5. Εμφάνισε Α Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Α/195 [Θέμα Β.1 Ημερήσια Λύκεια 2013] - [Θέμα Β.1 Εσπερινά Λύκεια 2013]

Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος:

Αλγόριθμος Παράγοντες Διάβασε α k 2 Όσο α>1 επανάλαβε

Αν α mod k = 0 τότε Εμφάνισε k αα div k

Αλλιώς kk+1

Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Τέλος Παράγοντες

Να σχεδιάσετε στο τετράδιό σας το αντίστοιχο διάγραμμα ροής.

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Α/196 [Θέμα Γ Εσπερινά Λύκεια 2013]

Ανατέθηκε σε μια περιβαλλοντική ομάδα να φτιάξει έναν χάρτη επικινδυνότητας πυρκαγιών για την οροσειρά του Ταϋγέτου. Ο χάρτης αυτός θα δείχνει σε ποιες περιοχές υπάρχει μεγάλη πιθανότητα πυρκαγιάς, σε ποιες μέτρια και σε ποιες χαμηλή. Για να μπορέσουν να κατασκευάσουν το χάρτη, θα πρέπει σε κάθε περιοχή να μετρήσουν τη μέση ταχύτητα του αέρα και την υγρασία. Για να χαρακτηριστεί μια περιοχή ως υψηλής επικινδυνότητας θα πρέπει η μέση ταχύτητα του αέρα να ξεπερνά τα 10 m/s και η υγρασία να είναι σε «χαμηλά επίπεδα». Για να χαρακτηριστεί ως μέτριας επικινδυνότητας θα πρέπει η μέση ταχύτητα του αέρα να ξεπερνά τα 10 m/s και η υγρασία να είναι σε «υψηλά επίπεδα». Τέλος, για να χαρακτηριστεί ως χαμηλής επικινδυνότητας θα πρέπει η μέση ταχύτητα του αέρα να είναι μικρότερη ή ίση των 10 m/s ανεξάρτητα από τα επίπεδα της υγρασίας. Να αναπτύξετε αλγόριθμο, ο οποίος: Γ.1 Να διαβάζει για 10 περιοχές την υγρασία και τη μέση ταχύτητα του ανέμου.

Μονάδες 4

Γ.2 Για κάθε περιοχή να εμφανίζει τα μηνύματα «Υψηλή επικινδυνότητα», «Μεσαία επικινδυνότητα» και «Χαμηλή επικινδυνότητα» ανάλογα με τους συνδυασμούς των συνδυασμών μέσης ταχύτητας και υγρασίας. Μονάδες 10

Γ.3 Να εμφανίζει το πλήθος των περιοχών με υψηλή επικινδυνότητα. Μονάδες 6

282

ΘΕΜΑ A/197 [Θέμα A.1.β Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2013] - [Θέμα A.1.β Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2013]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα το γράμμα της στήλης Β που αντιστοιχεί σωστά. Σημειώνεται ότι από τη στήλη Β περισσεύει μία επιλογή.

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β Τμήματα αλγορίθμου Πλήθος εμφανίσεων του

χαρακτήρα Χ 1. ΓΙΑ i ΑΠΟ 0 ΜΕΧΡΙ 9 ΓΙΑ j ΑΠΟ i ΜΕΧΡΙ 9 ΓΡΑΨΕ ‘Χ’ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

α. 54

2. ΓΙΑ i ΑΠΟ 0 ΜΕΧΡΙ 5 ΓΡΑΨΕ ‘Χ’ ΓΙΑ j ΑΠΟ 0 ΜΕΧΡΙ 7 ΓΡΑΨΕ ‘Χ’ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

β. 55

3. ΓΙΑ i ΑΠΟ 0 ΜΕΧΡΙ 20 ΓΡΑΨΕ ‘Χ’ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΙΑ j ΑΠΟ i ΜΕΧΡΙ 56 ΓΡΑΨΕ ‘Χ’ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

γ. 56

4. ΓΙΑ i ΑΠΟ 0 ΜΕΧΡΙ 110 ΜΕ_ΒΗΜΑ 2 ΓΡΑΨΕ ‘Χ’ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

δ. 57

ε. 58 Μονάδες 4


Να περιγράψετε τα στάδια αντιμετώπισης ενός προβλήματος. Μονάδες 6


Πρώτος ονομάζεται ένας φυσικός αριθμός, όταν έχει ακριβώς δύο διαιρέτες: τον εαυτό του και τη μονάδα. Ο παρακάτω αλγόριθμος γράφτηκε, έτσι ώστε να εμφανίζει τους πρώτους αριθμούς από το 2 μέχρι και το 100.

ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ πρώτοι ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 100

Μ i ΓΙΑ j ΑΠΟ 0 ΜΕΧΡΙ i

ΑΝ i / j = 0 ΤΟΤΕ Μ Μ + 1 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΑΝ Μ < 3 ΤΟΤΕ ΕΜΦΑΝΙΣΕ i

ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ πρώτοι

Ο παραπάνω αλγόριθμος έχει λάθη. Να τον γράψετε στο τετράδιό σας, κάνοντας τις απαραίτητες διορθώσεις, ώστε να λειτουργεί σωστά, χωρίς την προσθήκη νέων εντολών.

Μονάδες 10

283

ΘΕΜΑ A/200 [Θέμα A.5.β Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2013] - [Θέμα A.5.β Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2013]

Δίνεται η παρακάτω λογική έκφραση:

(Χ ΚΑΙ ΟΧΙ(Y)) Ή (ΟΧΙ(Χ) ΚΑΙ Y) Να υπολογίσετε αναλυτικά την τιμή της, όταν Χ = ΑΛΗΘΗΣ και Υ = ΑΛΗΘΗΣ. Μονάδες 3

284

ΜΕΡΟΣ Β – ΔΟΜΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ – ΠΙΝΑΚΕΣ

ΘΕΜΑ Β/1 [Θέμα 1.Δ Ημερήσια Λύκεια 2001]

Δίνεται μονοδιάστατος πίνακας Π, Ν στοιχείων, που είναι ακέραιοι αριθμοί. Να αναπτύξετε αλγόριθμο, ο οποίος να ταξινομεί με τη μέθοδο της φυσαλίδας τα στοιχεία του πίνακα Π. Μονάδες 15 ΘΕΜΑ Β/2 [Θέμα 3 Ημερήσια Λύκεια 2001]

Δίνεται πίνακας Π δυο διαστάσεων, που τα στοιχεία του είναι ακέραιοι αριθμοί με Ν γραμμές και Μ στήλες. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που να υπολογίζει το ελάχιστο στοιχείο του πίνακα. Μονάδες 20 ΘΕΜΑ Β/3 [Θέμα 4 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2001]

Κατά τη διάρκεια ∆ιεθνών Αγώνων Στίβου στον ακοντισµό έλαβαν µέρος δέκα (10) αθλητές. Κάθε αθλητής έκανε έξι (6) έγκυρες ρίψεις που καταχωρούνται ως επιδόσεις σε µέτρα. Να αναπτύξετε αλγόριθµο, ο οποίος: α. Εισάγει σε πίνακα δύο διαστάσεων τις επιδόσεις όλων των αθλητών. Μονάδες 3

β. Υπολογίζει και καταχωρεί σε µονοδιάστατο πίνακα την καλύτερη από τις επιδόσεις

κάθε αθλητή. Μονάδες 5

γ. Ταξινοµεί τις καλύτερες επιδόσεις των αθλητών που καταχωρήθηκαν στο µονοδιάστατο πίνακα. Μονάδες 8

δ. Βρίσκει την καλύτερη επίδοση του αθλητή που πήρε το χάλκινο µετάλλιο (τρίτη θέση). Μονάδες 4

Παρατήρηση: Υποθέτουµε ότι όλες οι επιδόσεις είναι µεταξύ τους διαφορετικές.

ΘΕΜΑ Β/4 [Θέμα 1.Α Ημερήσια Λύκεια 2002]

Να αναφέρετε ονομαστικά τις βασικές λειτουργίες (πράξεις) επί των δομών δεδομένων. Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Β/5 [Θέμα 1.Β Ημερήσια Λύκεια 2002]

Στον παρακάτω πίνακα η Στήλη Α περιέχει δομές δεδομένων και η Στήλη Β περιέχει λειτουργίες. Να γράψετε στο τετράδιο σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα τα γράμματα της Στήλης Β που αντιστοιχούν σωστά. Ας σημειωθεί ότι σε κάποιες δομές δεδομένων μπορεί να αντιστοιχούν περισσότερες από μία λειτουργίες.

Στήλη Α Στήλη Β 1. Ουρά α. Απώθηση 2. Στοίβα β. Εξαγωγή γ. Ώθηση δ. Εισαγωγή

Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Β/6 [Θέμα 4 Ημερήσια Λύκεια 2002]

Μια εταιρεία αποθηκεύει είκοσι (20) προϊόντα σε δέκα (10) αποθήκες. Να γράψετε Πρόγραμμα στη Γλώσσα Προγραμματισμού «ΓΛΩΣΣΑ», το οποίο: α. Περιέχει τμήμα δήλωσης των μεταβλητών του προγράμματος. Μονάδες 3 β. Εισάγει σε μονοδιάστατο πίνακα τα ονόματα των είκοσι προϊόντων. Μονάδες 3

285

γ. Εισάγει σε πίνακα δυο διαστάσεων Π[20,10] την πληροφορία που αφορά στην

παρουσία ενός προϊόντος σε μια αποθήκη (καταχωρούμε την τιμή 1 στην περίπτωση που υπάρχει το προϊόν στην αποθήκη και την τιμή Ο, αν το προϊόν δεν υπάρχει στην αποθήκη). Μονάδες 4

δ. Υπολογίζει σε πόσες αποθήκες βρίσκεται το κάθε προϊόν. Μονάδες 6

ε. Τυπώνει το όνομα κάθε προϊόντος και το πλήθος των αποθηκών στις οποίες

υπάρχει το προϊόν. Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Β/7 [Θέμα 2 Εσπερινά Λύκεια 2002]

Ο μονοδιάστατος αριθμητικός πίνακας έχει τα ακόλουθα στοιχεία:

1η θέση 2η θέση 3η θέση 4η θέση 5η θέση 43 72 -4 63 56

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου : Για Ι από 2 μέχρι 5 Για J από 5 μέχρι Ι με_βήμα -1 Αν Τable[J-1] < Τable[J] τότε Αντιμετάθεσε Τable[J-1],Table[J] Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης Να μεταφερθεί στο τετράδιο σας ο ακόλουθος πίνακας και να συμπληρωθεί για όλες τις τιμές του J, που αντιστοιχούν σε I = 2 και I = 3. Μονάδες 20

Πίνακας

Ι J 1η 2η 3η 4η 5η

2 5 43 72 -4 63 56

3


Δίνονται η έκταση, ο πληθυσμός και το όνομα καθεμιάς από τις 15 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που

286

α. Θα διαβάζει τα παραπάνω δεδομένα, Μονάδες 4

β. Θα εμφανίζει τη χώρα με τη μεγαλύτερη έκταση, Μονάδες 6

γ. Θα εμφανίζει τη χώρα με το μικρότερο πληθυσμό. Μονάδες 6

δ. Θα εμφανίζει το μέσο όρο του πληθυσμού των 15 χωρών της Ευρωπαϊκής

Ένωσης. Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Β/9 [Θέμα 2 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2002]

Δίνεται μονοδιάστατος πίνακας Α, 10 θέσεων, ο οποίος στις θέσεις 1 έως 10 περιέχει αντίστοιχα τους αριθμούς: 15, 3, 0, 5, 16, 2, 17, 8, 19, 1 και τμήμα αλγορίθμου: Για i από 1 μέχρι 9 με_βήμα 2 κ ((i + 10) mod 10) + 1 Α[i] Α[k] Εκτύπωσε i, κ, Α[i], Α[κ] Τέλος_επανάληψης Ποιες τιμές τυπώνονται με την εντολή Εκτύπωσε i, κ, Α[i], Α[κ] καθώς εκτελείται το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου; Μονάδες 20 ΘΕΜΑ Β/10 [Θέμα 4 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2002]

Μια αλυσίδα ξενοδοχείων έχει 5 ξενοδοχεία. Σε ένα μονοδιάστατο πίνακα ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ[5] καταχωρούνται τα ονόματα των ξενοδοχείων. Σε ένα άλλο δισδιαστατο πίνακα ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ[5,12] καταχωρούνται οι εισπράξεις κάθε ξενοδοχείου για κάθε μήνα του έτους 2001, έτσι ώστε στην i γραμμή καταχωρούνται οι εισπράξεις του i ξενοδοχείου. Να αναπτύξετε αλγόριθμο, ο οποίος: α. Διαβάζει τα στοιχεία των δύο πινάκων. Μονάδες 6 β. Εκτυπώνει το όνομα κάθε ξενοδοχείου και τις ετήσιες εισπράξεις του για το έτος

2001. Μονάδες 7 γ. Εκτυπώνει το όνομα του ξενοδοχείου με τις μεγαλύτερες εισπράξεις για το έτος

2001. Μονάδες 7 ΘΕΜΑ Β/11 [Θέμα 1.Γ Ημερήσια Λύκεια 2003]

Να αναφέρετε τέσσερις τυπικές επεξεργασίες που γίνονται στα στοιχεία των πινάκων. Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Β/12 [Θέμα 4 Ημερήσια Λύκεια 2003]

Μια αλυσίδα κινηματογράφων έχει δέκα αίθουσες. Τα ονόματα των αιθουσών καταχωρούνται σε ένα μονοδιάστατο πίνακα και οι μηνιαίες εισπράξεις κάθε αίθουσας για ένα έτος καταχωρούνται σε πίνακα δυο διαστάσεων. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Να διαβάζει τα ονόματα των αιθουσών. Μονάδες 2

β. Να διαβάζει τις μηνιαίες εισπράξεις των αιθουσών αυτού του έτους. Μονάδες 3 γ. Να υπολογίζει τη μέση μηνιαία τιμή των εισπράξεων για κάθε αίθουσα. Μονάδες 7

287

δ. Να βρίσκει και να εμφανίζει τη μικρότερη μέση μηνιαία τιμή. Μονάδες 5 ε. Να βρίσκει και να εμφανίζει το όνομα ή τα ονόματα των αιθουσών που έχουν την

ανωτέρω μικρότερη μέση μηνιαία τιμή. Μονάδες 3 Παρατήρηση : Θεωρήστε ότι οι μηνιαίες εισπράξεις είναι θετικοί αριθμοί.

ΘΕΜΑ Β/13 [Θέμα 1.Α Εσπερινά Λύκεια 2003]

Η «στοίβα» είναι μια δομή δεδομένων. 1. Να περιγράψετε τη «στοίβα» με ένα παράδειγμα από την καθημερινή ζωή. Μονάδες 6

2. Να περιγράψετε τις κυρίες λειτουργίες της «στοίβας». Μονάδες 4


Δίνεται ο πίνακας Α (σχήμα 1) και το παρακάτω τμήμα προγράμματος: sum 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 ΑΝ i = j ΤΟΤΕ sum sum + Α[i,j] ΑΛΛΙΩΣ Α[i,j]0 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ sum Αυτό το τμήμα προγράμματος χρησιμοποιεί τον πίνακα Α, με τις τιμές των στοιχείων του, όπως αυτές φαίνονται στο σχήμα 1.

1 -1 7 1 1

6 2 0 8 -2

4 9 3 3 0

3 5 -4 2 1

0 1 2 0 1

Σχήμα 1: Πίνακας Α α. Να σχεδιάσετε στο τετράδιο σας τον πίνακα Α με τις τιμές που θα έχουν τα

στοιχεία του, μετά την εκτέλεση του τμήματος προγράμματος. Μονάδες 15 β. Ποια είναι η τιμή της μεταβλητής sum που θα εμφανιστεί; Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Β/15 [Θέμα 4 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2003]

Κατά τη διάρκεια πρωταθλήματος μπάσκετ μια ομάδα που αποτελείται από δώδεκα (12) παίκτες έδωσε είκοσι (20) αγώνες, στους οποίους συμμετείχαν όλοι οι παίκτες. Να αναπτύξετε στο τετράδιο σας αλγόριθμο ο οποίος:

288

α. Να διαβάζει τα ονόματα των παικτών και να τα αποθηκεύει σε μονοδιάστατο πίνακα. Μονάδες 2

β. Να διαβάζει τους πόντους που σημείωσε κάθε παίκτης σε κάθε αγώνα και να τους

αποθηκεύει σε πίνακα δυο διαστάσεων. Μονάδες 3 γ. Να υπολογίζει για κάθε παίκτη το συνολικό αριθμό πόντων του σε όλους τους

αγώνες και το μέσο όρο πόντων ανά αγώνα. Μονάδες 6 δ. Να εκτυπώνει τα ονόματα των παικτών της ομάδας και το μέσο όρο πόντων του

κάθε παίκτη ταξινομημένα με βάση το μέσο όρο τους κατά φθίνουσα σειρά Μονάδες 9 Παρατήρηση : Σε περίπτωση ισοβαθμίας δεν μας ενδιαφέρει η σχετική σειρά των παικτών.

ΘΕΜΑ Β/16 [Θέμα 1.Ε Ημερήσια Λύκεια 2004]

Να αναφέρετε δυο μειονεκτήματα της χρήσης των πινάκων. Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Β/17 [Θέμα 2 Ημερήσια Λύκεια 2004]

Δίνεται ο μονοδιάστατος πίνακας C με έξι στοιχεία που έχουν αντίστοιχα τις παρακάτω τιμές: 2 , 5 , 15 , -1 , 32 , 14 και το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: min 100 max -100 Για i από 1 μέχρι 6 με_βήμα 2 Α C[i] Β C[i+1] Αν Α<Β τότε Lmin Α Lmax Β αλλιώς Lmin Β Lmax Α Τέλος_αν Αν Lmin < min τότε min Lmin Τέλος_αν Αν Lmax > max τότε Max Lmax Τέλος_αν Εκτύπωσε Α, Β, Lmin, Lmax, Min, Max Τέλος_επανάληψης D max*min Εκτύπωσε D Να εκτελέσετε το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου και να γράψετε στο τετράδιο σας: α. Τις τιμές των μεταβλητών Α, Β, Lmin , Lmax , min και max, όπως αυτές

εκτυπώνονται σε κάθε επανάληψη. Μονάδες 18

β. Την τιμή της μεταβλητής D που εκτυπώνεται. Μονάδες 2

289


Για την πρώτη φάση της Ολυμπιάδας Πληροφορικής δήλωσαν συμμετοχή 500 μαθητές. Οι μαθητές διαγωνίζονται σε τρεις γραπτές εξετάσεις και βαθμολογούνται με ακέραιους βαθμούς στη βαθμολογική κλίμακα από 0 έως και 100. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Να διαβάζει τα ονόματα των μαθητών και να τα αποθηκεύει σε μονοδιάστατο

πίνακα. Μονάδες 2

β. Να διαβάζει τους τρεις βαθμούς που έλαβε κάθε μαθητής και να τους αποθηκεύει σε

δισδιάστατο πίνακα. Μονάδες 2 γ. Να υπολογίζει το μέσο όρο των βαθμών του κάθε μαθητή. Μονάδες 4 δ. Να εκτυπώνει τα ονόματα των μαθητών και δίπλα τους το μέσο όρο των βαθμών

τους ταξινομημένα με βάση τον μέσο όρο κατά φθίνουσα σειρά. Σε περίπτωση ισοβαθμίας η σειρά ταξινόμησης των ονομάτων να είναι αλφαβητική. Μονάδες 7

ε. Να υπολογίζει και να εκτυπώνει το πλήθος των μαθητών με το μεγαλύτερο μέσο

όρο. Μονάδες 5 Παρατήρηση : Θεωρήστε ότι οι βαθμοί των μαθητών είναι μεταξύ του 0 και του 100 και ότι τα ονόματα των μαθητών είναι γραμμένα με μικρά γράμματα.

ΘΕΜΑ Β/19 [Θέμα 1.Α Εσπερινά Λύκεια 2004]

Στον προγραμματισμό χρησιμοποιούνται δομές δεδομένων. 1. Τι είναι δυναμική δομή δεδομένων; Μονάδες 3 2. Τι είναι στατική δομή δεδομένων; Μονάδες 3 3. Να αναφερθούν οι βασικές λειτουργίες (πράξεις) επί των δομών δεδομένων. Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Β/20 [Θέμα 1.Β Εσπερινά Λύκεια 2004]

Η ουρά είναι μία δομή δεδομένων. 1. Να δώσετε ένα παράδειγμα ουράς από την καθημερινή ζωή. Μονάδες 3

2. Να αναφέρετε τις λειτουργίες της ουράς και τους δείκτες που απαιτούνται. Μονάδες 3 3.Σε μία ουρά 10 θέσεων έχουν τοποθετηθεί διαδοχικά τα στοιχεία: Μ, Κ, Δ, Α, Σ στην πρώτη, δεύτερη, τρίτη, τέταρτη και πέμπτη θέση αντίστοιχα. α. Να προσδιορίσετε τις τιμές των δεικτών της παραπάνω ουράς. Μονάδες 3

β. Στη συνέχεια να αφαιρέσετε ένα στοιχείο από την ουρά. Ποιος δείκτης μεταβάλλεται και ποια η νέα του τιμή; Μονάδες 3

γ. Τέλος να τοποθετήσετε το στοιχείο Λ στην ουρά. Ποιος δείκτης μεταβάλλεται και ποια η νέα του τιμή; Μονάδες 3

290


Σε έναν αγώνα δισκοβολίας συμμετέχουν 20 αθλητές. Κάθε αθλητής έκανε μόνο μία έγκυρη ρίψη που καταχωρείται ως επίδοση του αθλητή και εκφράζεται σε μέτρα. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που : α. Να διαβάζει για κάθε αθλητή το όνομα και την επίδοση του, Μονάδες 5

β. Να ταξινομεί τους αθλητές ως προς την επίδοση τους, Μονάδες 5 γ. Να εμφανίζει τα ονόματα και τις επιδόσεις των τριών πρώτων αθλητών, αρχίζοντας

από εκείνον με την καλύτερη επίδοση, Μονάδες 5 δ. Να εμφανίζει τα ονόματα και τις επιδόσεις των πέντε τελευταίων αθλητών,

αρχίζοντας από εκείνον με την καλύτερη επίδοση. Μονάδες 5 Σημείωση: Να θεωρήσετε ότι δεν υπάρχουν αθλητές με την ίδια ακριβώς επίδοση.

ΘΕΜΑ Β/22 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2004]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Η ουρά και η στοίβα μπορούν να υλοποιηθούν με δομή πίνακα. β. Η εξαγωγή (dequeue) στοιχείου γίνεται από το εμπρός άκρο της ουράς. γ. Η απώθηση (pop) στοιχείου γίνεται από το πίσω άκρο της στοίβας. δ. Κατά την ώθηση πρέπει να ελέγχεται αν η στοίβα είναι γεμάτη. ε. Η ώθηση (push) στοιχείου είναι μία από τις λειτουργίες της ουράς. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Β/23 [Θέμα 4 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2004]

Σε κάποια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης διεξάγονται εκλογές για την ανάδειξη των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Θεωρήστε ότι μετέχουν 15 συνδυασμοί κομμάτων, οι οποίοι θα μοιραστούν 24 έδρες συμφωνά με το ποσοστό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν. Κόμματα που δεν συγκεντρώνουν ποσοστό έγκυρων ψηφοδελτίων τουλάχιστον ίσο με το 3% του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων δεν δικαιούνται έδρα. Για κάθε κόμμα, εκτός του πρώτου κόμματος, ο αριθμός των εδρών που θα λάβει υπολογίζεται ως εξής: Το ποσοστό των έγκυρων ψηφοδελτίων πολλαπλασιάζεται επί 24 και στη συνέχεια το γινόμενο διαιρείται με το άθροισμα των ποσοστών όλων των κομμάτων που δικαιούνται έδρα. Το ακέραιο μέρος του αριθμού που προκύπτει είναι ο αριθμός των εδρών που θα λάβει το κόμμα. Το πρώτο κόμμα λαμβάνει τις υπόλοιπες έδρες. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Να διαβάζει και να αποθηκεύει σε μονοδιάστατους πίνακες τα ονόματα των

κομμάτων και τα αντίστοιχα ποσοστά των έγκυρων ψηφοδελτίων τους. Μονάδες 4

β. Να εκτυπώνει τα ονόματα και το αντίστοιχο ποσοστό έγκυρων ψηφοδελτίων των

κομμάτων που δεν έλαβαν έδρα. Μονάδες 4 γ. Να εκτυπώνει το όνομα του κόμματος με το μεγαλύτερο ποσοστό έγκυρων

ψηφοδελτίων. Μονάδες 4

291

δ. Να υπολογίζει και να εκτυπώνει το άθροισμα των ποσοστών όλων των κομμάτων που δικαιούνται έδρα. Μονάδες 4

ε. Να εκτυπώνει τα ονόματα των κομμάτων που έλαβαν έδρα και τον αντίστοιχο

αριθμό των εδρών τους. Μονάδες 4 Παρατηρήσεις: α) Υποθέτουμε ότι δεν υπάρχουν δυο κόμματα που να έχουν το ίδιο ποσοστό έγκυρων ψηφοδελτίων. β) Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη συνάρτηση Α_Μ(χ) που επιστρέφει το ακέραιο μέρος του πραγματικού αριθμού χ. γ) Τα ποσοστά να θεωρηθούν επί τοις εκατό (%).

ΘΕΜΑ Β/24 [Θέμα 4 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2004]

Σ' ένα διαγωνισμό συμμετέχουν 5000 διαγωνιζόμενοι και εξετάζονται σε δυο μαθήματα. Να γράψετε αλγόριθμο που α. Να διαβάζει και να καταχωρίζει σε κατάλληλους πίνακες για κάθε διαγωνιζόμενο τον

αριθμό μητρώου, το ονοματεπώνυμο και τους βαθμούς που πήρε στα δυο μαθήματα. Οι αριθμοί μητρώου θεωρούνται μοναδικοί. Η βαθμολογική κλίμακα είναι από 0 έως και 100.

Μονάδες 4 β. Να εμφανίζει κατάσταση επιτυχόντων με την εξής μορφή: Αριθ. Μητρώου Ονοματεπώνυμο Μέσος Όρος

Επιτυχών θεωρείται ότι είναι αυτός που έχει μέσο όρο βαθμολογίας μεγαλύτερο ή ίσο του 60.

Μονάδες 4

γ. Να διαβάζει έναν αριθμό μητρώου και

1. Σε περίπτωση που ο αριθμός μητρώου είναι καταχωρισμένος στον πίνακα, να εμφανίζεται ο αριθμός μητρώου, το ονοματεπώνυμο, ο μέσος όρος βαθμολογίας και η ένδειξη «ΕΠΙΤΥΧΩΝ» ή «ΑΠΟΤΥΧΩΝ», ανάλογα με τον μέσο όρο. Μονάδες 8

2. Σε περίπτωση που ο αριθμός μητρώου δεν είναι καταχωρισμένος στον πίνακα, να εμφανίζεται το μήνυμα «Ο αριθμός μητρώου δεν αντιστοιχεί σε διαγωνιζόμενο». Μονάδες 4

Σημείωση : Δεν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας καταχώρισης δεδομένων.


Δίνεται πίνακας Α[Ν] ακέραιων θετικών αριθμών, καθώς και o πίνακας Β[Ν-1] πραγματικών και θετικών αριθμών. Να γραφεί αλγόριθμος, ο οποίος να ελέγχει αν κάθε στοιχείο Β[i] είναι ο μέσος όρος των στοιχείων Α[i] και Α[i+1], δηλαδή αν Β[i] = (Α[i] + Α[i+1])/2. Σε περίπτωση που ισχύει, τότε να εμφανίζεται το μήνυμα «Ο πίνακας Β είναι ο τρέχων μέσος του Α», διαφορετικά να εμφανίζεται το μήνυμα «Ο πίνακας Β δεν είναι ο τρέχων μέσος του Α». Για παράδειγμα: Έστω ότι τα στοιχεία του πίνακα Α είναι: 1, 3, 5, 10, 15 και ότι τα στοιχεία του πίνακα Β είναι: 2, 4, 7.5, 12.5. Τότε ο αλγόριθμος θα εμφανίσει το μήνυμα «Ο πίνακας Β είναι ο τρέχων μέσος του Α», διότι 2 = (1+3)/2, 4=(3+5)/2, 7.5= (5+10)/2, 12.5=(10+15)/2. Μονάδες 20

292


Σ' ένα διαγωνισμό συμμετέχουν 100 υποψήφιοι. Κάθε υποψήφιος διαγωνίζεται σε 50 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που να κάνει τα παρακάτω: α. Να καταχωρεί σε πίνακα ΑΠ[100,50] τα αποτελέσματα των απαντήσεων του κάθε

υποψηφίου σε κάθε ερώτηση. Κάθε καταχώρηση μπορεί να είναι μόνο μία από τις παρακάτω: i. Σ αν είναι σωστή η απάντηση ii. Λ αν είναι λανθασμένη η απάντηση και iii. Ξ αν ο υποψήφιος δεν απάντησε. Να γίνεται έλεγχος των δεδομένων εισόδου. Μονάδες 4

β. Να βρίσκει και να τυπώνει τους αριθμούς των ερωτήσεων που παρουσιάζουν το

μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας, δηλαδή έχουν το μικρότερο πλήθος σωστών απαντήσεων. Μονάδες 10

γ. Αν κάθε Σ βαθμολογείται με 2 μονάδες, κάθε Λ με -1 μονάδα και κάθε Ξ με 0

μονάδες τότε

1. Να δημιουργεί ένα μονοδιάστατο πίνακα ΒΑΘ[100], κάθε στοιχείο του οποίου θα περιέχει αντίστοιχα τη συνολική βαθμολογία ενός υποψηφίου. Μονάδες 4

2. Να τυπώνει το πλήθος των υποψηφίων που συγκέντρωσαν βαθμολογία μεγαλύτερη από 50.

Μονάδες 2


Για την εύρεση πόρων προκειμένου οι μαθητές της Δ' τάξης Εσπερινού Λυκείου να συμμετάσχουν σε εκδρομή οργανώνεται λαχειοφόρος αγορά. Οι μαθητές του Λυκείου διαθέτουν λαχνούς στα σχολεία της περιοχής τους. Διακόσιοι μαθητές από δεκαπέντε διαφορετικά σχολεία αγόρασαν ο καθένας από έναν μόνο λαχνό. Μετά από κλήρωση ένας μαθητής κερδίζει τον πρώτο λαχνό. Να γίνει τμήμα αλγορίθμου που α. Για κάθε μαθητή που αγόρασε λαχνό να εισάγει σε μονοδιάστατο πίνακα Α 200

θέσεων το επώνυμο του και στην αντίστοιχη θέση μονοδιάστατου πίνακα Β 200 θέσεων το όνομα του σχολείου του, Μονάδες 3

β. Να εισάγει σε μονοδιάστατο πίνακα Σ 15 θέσεων τα ονόματα όλων των σχολείων

της περιοχής και στις αντίστοιχες θέσεις μονοδιάστατου πίνακα Μ 15 θέσεων τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις των σχολείων, Μονάδες 4

γ. Να διαβάζει το επώνυμο του μαθητή, που κέρδισε τον πρώτο λαχνό, Μονάδες 1 δ. Χρησιμοποιώντας τον αλγόριθμο της σειριακής αναζήτησης να προσδιορίζει τη

θέση του επωνύμου του τυχερού μαθητή στον πίνακα Α. Στη συνέχεια στον πίνακα Β να βρίσκει το όνομα του σχολείου που φοιτά, Μονάδες 5

ε. Λαμβάνοντας υπόψη το όνομα του σχολείου που φοιτά ο τυχερός μαθητής και

χρησιμοποιώντας τον αλγόριθμο της σειριακής αναζήτησης να προσδιορίζει την

293

θέση του σχολείου στον πίνακα Σ. Στη συνέχεια στον πίνακα Μ να βρίσκει τη διεύθυνση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του σχολείου αυτού, Μονάδες 5

στ. Να εμφανίζει το επώνυμο του τυχερού μαθητή, το όνομα του σχολείου και τη

διεύθυνση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του σχολείου του. Μονάδες 2 Σημείωση : Να θεωρήσετε ότι δεν υπάρχουν μαθητές με το ίδιο επώνυμο και ότι κάθε μαθητής αγόρασε έναν μόνο λαχνό.


Σε ένα πανελλήνιο σχολικό διαγωνισμό μετέχουν 20 σχολεία. Κάθε σχολείο αξιολογεί 5 άλλα σχολεία και δεν αυτοαξιολογείται. Η βαθμολογία κυμαίνεται από 1 έως και 10. Να γραφεί τμήμα αλγορίθμου που α. Να διαβάζει τα ονόματα των σχολείων και να τα αποθηκεύει σε μονοδιάστατο

πίνακα Α 20 θέσεων, Μονάδες 2

β. Να εισάγει αρχικά την τιμή 0 σε όλες τις θέσεις ενός δισδιάστατου πίνακα Β 20 γραμμών και 20 στηλών. Μονάδες 2

γ. Να καταχωρίζει στον πίνακα Β τη βαθμολογία που δίνει κάθε σχολείο για 5 άλλα

σχολεία.

Σημείωση : Στη θέση i,j του πίνακα Β αποθηκεύεται ο βαθμός που το σχολείο i δίνει στο σχολείο j, όπως φαίνεται στο παράδειγμα που ακολουθεί.

Μονάδες 6

δ. Να υπολογίζει τη συνολική βαθμολογία του κάθε σχολείου και να την καταχωρίζει σε μονοδιάστατο πίνακα 20 θέσεων με όνομα sum, Μονάδες 4 ε. Να εμφανίζει τα ονόματα και τη συνολική βαθμολογία όλων των σχολείων κατά

φθίνουσα σειρά της συνολικής βαθμολογίας. Μονάδες 6

Παράδειγμα

Στο ανωτέρω παράδειγμα: Το Σχολείο2 έδωσε την παρακάτω βαθμολογία: στο Σχολείο1 το βαθμό 10, στο Σχολείο5 το βαθμό 8, στο Σχολείο18 το βαθμό 4, στο Σχολείο19 το βαθμό 8, και στο Σχολείο20 το βαθμό 6. Το Σχολείο5 έχει πάρει την παρακάτω βαθμολογία: από το Σχολείο2 το βαθμό 8 και από το Σχολείο20 το βαθμό 4.

ΘΕΜΑ Β/29 [Θέμα 1.Ε Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2005]

Αναφέρατε τις περιπτώσεις που δικαιολογείται η χρήση του αλγόριθμου της σειριακής αναζήτησης. Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Β/30 [Θέμα 4 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2005]

Μια αεροπορική εταιρία ταξιδεύει σε 15 προορισμούς του εσωτερικού. Στα πλαίσια της οικονομικής πολιτικής που πρόκειται να εφαρμόσει, κατέγραψε το ποσοστό πληρότητας των πτήσεων για κάθε μήνα του προηγουμένου ημερολογιακού έτους. Η πολιτική έχει ως εξής: - Δεν θα γίνει καμία περικοπή σε προορισμούς, στους οποίους το μέσο ετήσιο ποσοστό πληρότητας των πτήσεων είναι μεγαλύτερο του 65.

294

- Θα γίνουν περικοπές πτήσεων σε προορισμούς, στους οποίους το μέσο ετήσιο ποσοστό πληρότητας των πτήσεων κυμαίνεται από 40 έως και 65. Οι περικοπές θα γίνουν μόνο σε εκείνους τους μήνες που το ποσοστό πληρότητας τους είναι μικρότερο του 40. - Θα καταργηθούν οι προορισμοί, στους οποίους το μέσο ετήσιο ποσοστό πληρότητας των πτήσεων είναι μικρότερο του 40. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος: α. Να διαβάζει τα ονόματα των 15 προορισμών και να τα αποθηκεύει σε ένα

μονοδιάστατο πίνακα. Μονάδες 2

β. Να διαβάζει τα ποσοστά πληρότητας των πτήσεων των 15 προορισμών για κάθε

μήνα και να τα αποθηκεύει σε δισδιάστατο πίνακα κάνοντας έλεγχο στην καταχώριση των δεδομένων, ώστε να καταχωρούνται μόνο οι τιμές που είναι από 0 έως και 100. Μονάδες 4

γ. Να βρίσκει και να τυπώνει τα ονόματα των προορισμών που δεν θα γίνει καμία

περικοπή πτήσεων. Μονάδες 3

δ. Να βρίσκει και να τυπώνει τα ονόματα των προορισμών που θα καταργηθούν. Μονάδες 3

ε. Να βρίσκει και να τυπώνει τα ονόματα των προορισμών, στους οποίους θα γίνουν

περικοπές πτήσεων , καθώς και τους μήνες ( αύξοντα αριθμό μήνα ) που θα γίνουν οι περικοπές. Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Β/31 [Θέμα 4 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2005]

Να αναπτύξετε έναν αλγόριθμο, ώστε α. Να διαβάζει το πλήθος των ασθενών ενός νοσοκομείου, το οποίο δεν μπορεί να

δεχτεί περισσότερους από 500 ασθενείς, Μονάδες 2

β. Για κάθε ασθενή να διαβάζει τις ημέρες νοσηλείας του, τον κωδικό του

ασφαλιστικού του ταμείου και τη θέση νοσηλείας. Να ελέγχει την ορθότητα εισαγωγής των δεδομένων συμφωνά με τα παρακάτω:

• οι ημέρες νοσηλείας είναι ακέραιος αριθμός μεγαλύτερος ή ίσος του 1, • τα ασφαλιστικά ταμεία είναι 10 με κωδικούς από 1 μέχρι και 10, • οι θέσεις νοσηλείας είναι Α ή Β ή Γ, Μονάδες 6

γ. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το μέσο όρο ημερών νοσηλείας των ασθενών στο

νοσοκομείο, Μονάδες 2 δ. Να υπολογίζει και να εμφανίζει για κάθε ασθενή το κόστος παραμονής που πρέπει

να καταβάλει στο νοσοκομείο το ασφαλιστικό του ταμείο συμφωνά με τις ημέρες και τη θέση νοσηλείας. Το κόστος παραμονής στο νοσοκομείο ανά ημέρα και θέση νοσηλείας για κάθε ασθενή φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα:

295

Θέση Νοσηλείας Κόστος παραμονής ανά ημέρα νοσηλείας για κάθε ασθενή

Α 125 €

Β 90 €

Γ 60 € Μονάδες 4

ε. Να υπολογίζει και να εμφανίζει με τη χρήση πίνακα το συνολικό κόστος που θα

καταβάλλει το κάθε ασφαλιστικό ταμείο στο νοσοκομείο, Μονάδες 4 στ. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το συνολικό ποσό που οφείλουν όλα τα

ασφαλιστικά ταμεία στο νοσοκομείο. Μονάδες 2


Για την παρακολούθηση των θερμοκρασιών της επικράτειας κατά το μήνα Μάιο καταγράφεται κάθε μέρα η θερμοκρασία στις 12:00 το μεσημέρι για 20 πόλεις. Να σχεδιάσετε αλγόριθμο που: α. Θα διαβάζει τα ονόματα των 20 πόλεων και τις αντίστοιχες θερμοκρασίες για κάθε

μία από τις ήμερες του μήνα και θα καταχωρεί τα στοιχεία σε πίνακες. Μονάδες 2

β. Θα διαβάζει το όνομα μίας πόλης και θα εμφανίζει τη μέγιστη θερμοκρασία της στη

διάρκεια του μήνα. Αν δεν υπάρχει η πόλη στον πίνακα, θα εμφανίζει κατάλληλα διαμορφωμένο μήνυμα. Μονάδες 9

γ. Θα εμφανίζει το πλήθος των ημερών που η μέση θερμοκρασία των 20 πόλεων

ξεπέρασε τους 20°C, αλλά όχι τους 30°C. Μονάδες 9 ΘΕΜΑ Β/33 [Θέμα 4 Εσπερινά Λύκεια 2006]

Για τη διεκδίκηση μιας θέσης υποτροφίας, εξετάστηκαν και βαθμολογήθηκαν πενήντα (50) υποψήφιοι σε τρία μαθήματα. Ο υπολογισμός του τελικού βαθμού κάθε υποψηφίου γίνεται ως εξής: Αν ο βαθμός του σε κάποιο από τα τρία μαθήματα είναι μικρότερος του 6, τότε ο τελικός βαθμός του είναι μηδέν (0). Διαφορετικά ο βαθμός του 1ου μαθήματος συμμετέχει στον υπολογισμό του τελικού βαθμού με συντελεστή 20%, ο βαθμός του 2ου μαθήματος με συντελεστή 35% και ο βαθμός του 3ου μαθήματος με συντελεστή 45%. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Διαβάζει τα ονόματα των 50 υποψηφίων και τα καταχωρίζει σε πίνακα. Μονάδες 2

β. Διαβάζει για κάθε υποψήφιο τους βαθμούς του σε καθένα από τα τρία μαθήματα και

τους καταχωρίζει σε πίνακα δυο διαστάσεων, ελέγχοντας ότι ο βαθμός κάθε μαθήματος είναι από 0 έως και 10. Μονάδες 3

γ. Υπολογίζει τον τελικό βαθμό κάθε υποψηφίου και τον καταχωρίζει σε πίνακα. Μονάδες 5 δ. Ταξινομεί τα ονόματα και τους τελικούς βαθμούς των υποψηφίων σε φθίνουσα

σειρά ως προς τον τελικό βαθμό. Μονάδες 4

296

ε. Εμφανίζει για όσους υποψηφίους έχουν τελικό βαθμό μεγαλύτερο του μηδενός (0) το όνομα και τον τελικό βαθμό τους. Μονάδες 3

στ. Εμφανίζει το ποσοστό των υποψηφίων που έχουν τελικό βαθμό μηδέν (0). Μονάδες 3

ΘΕΜΑ Β/34 [Θέμα 1.Γ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2006]

Δίνεται η παρακάτω ακολουθία αριθμών: 25, 8, 12, 14, 71, 41, 1. Τοποθετούμε τους αριθμούς σε στοίβα και σε ουρά. α. Ποια λειτουργία θα χρησιμοποιηθεί για την τοποθέτηση των αριθμών στη στοίβα και

ποια για την τοποθέτησή τους στην ουρά; Μονάδες 2 β. Να σχεδιάσετε τις δύο δομές (στοίβα και ουρά) μετά την τοποθέτηση των αριθμών. Μονάδες 4 γ. Ποια λειτουργία θα χρησιμοποιηθεί για την έξοδο αριθμών από τη στοίβα και ποια

για την έξοδό τους από την ουρά; Μονάδες 2 δ. Πόσες φορές θα πρέπει να γίνει η παραπάνω λειτουργία στη στοίβα και πόσες στην

ουρά για να εξέλθει ο αριθμός 71; Μονάδες 2 ΘΕΜΑ Β/35 [Θέμα 4 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2006]

Στους προκριματικούς αγώνες ιππικού τριάθλου συμμετέχουν 16 αθλητές. Τα αγωνίσματα είναι: ιππική δεξιοτεχνία, υπερπήδηση εμποδίων και ελεύθερη ιππασία. Ο κάθε αθλητής βαθμολογείται ξεχωριστά σε κάθε ένα από τα τρία αγωνίσματα. Να σχεδιάσετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Καταχωρίζει σε πίνακα τις ονομασίες των τριών αγωνισμάτων, όπως αυτές δίνονται

παραπάνω. Μονάδες 2

β. Διαβάζει για κάθε αθλητή όνομα, επίθετο, όνομα αλόγου με το οποίο αγωνίζεται και

τους βαθμούς του σε κάθε αγώνισμα και θα καταχωρίζει τα στοιχεία σε πίνακες. Μονάδες 2

γ. Διαβάζει το όνομα και το επίθετο ενός αθλητή και θα εμφανίζει το όνομα του αλόγου

με το οποίο αγωνίστηκε και τη συνολική του βαθμολογία στα τρία αγωνίσματα. Αν δεν υπάρχει ο αθλητής, θα εμφανίζει κατάλληλα διαμορφωμένο μήνυμα. Μονάδες 8

δ. Εμφανίζει την ονομασία του αγωνίσματος (ή των αγωνισμάτων) με το μεγαλύτερο

«άνοιγμα βαθμολογίας». Ως «άνοιγμα βαθμολογίας» να θεωρήσετε τη διαφορά ανάμεσα στην καλύτερη και στη χειρότερη βαθμολογία του αγωνίσματος. Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Β/36 [Θέμα 1.Δ Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2006]

Δίνεται μονοδιάστατος μη ταξινομημένος πίνακας Τ με Ν διαφορετικά στοιχεία. Να γράψετε τον αλγόριθμο σειριακής αναζήτησης της τιμής μιας μεταβλητής key στον πίνακα Τ.

Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Β/37 [Θέμα 4 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2006]

Σε ένα Εσπερινό Γυμνάσιο φοιτούν 80 μαθητές. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος: α. Διαβάζει για κάθε μαθητή το ονοματεπώνυμό του, την τάξη του και τον τελικό βαθμό

του και τα καταχωρεί σε μονοδιάστατους πίνακες, ελέγχοντας την ορθότητα εισαγωγής των δεδομένων σύμφωνα με τα παρακάτω:

297

- Οι τάξεις είναι Α ή Β ή Γ. - Ο τελικός βαθμός είναι από 1 μέχρι και 20. Μονάδες 5 β. Εμφανίζει τα ονόματα των μαθητών της Β τάξης που έχουν τελικό βαθμό

μεγαλύτερο ή ίσο του 18,5. Μονάδες 2

γ. Υπολογίζει και εμφανίζει το πλήθος των μαθητών κάθε τάξης. Μονάδες 3 δ. Υπολογίζει και εμφανίζει το μέσο όρο των τελικών βαθμών των μαθητών της Γ

τάξης. Μονάδες 3 ε. Εμφανίζει ταξινομημένα κατά αλφαβητική σειρά τα ονοματεπώνυμα και τους

αντίστοιχους τελικούς βαθμούς των μαθητών της Α τάξης. Μονάδες 7 ΘΕΜΑ Β/38 [Θέμα 4 Ημερήσια Λύκεια 2007]

Μια δισκογραφική εταιρεία καταγράφει στοιχεία για ένα έτος για κάθε ένα από τα 20 CDs που κυκλοφόρησε. Τα στοιχεία αυτά είναι ο τίτλος του CD, ο τύπος της μουσικής που περιέχει και οι μηνιαίες του πωλήσεις (ποσά σε ευρώ) στη διάρκεια του έτους. Οι τύποι μουσικής είναι δύο: «ορχηστρική» και «φωνητική». Να αναπτυχθεί αλγόριθμος ο οποίος: α. Για κάθε ένα από τα 20 CDs, να διαβάζει τον τίτλο, τον τύπο της μουσικής και τις

πωλήσεις του για κάθε μήνα, ελέγχοντας την έγκυρη καταχώριση του τύπου της μουσικής. Μονάδες 2

β. Να εμφανίζει τον τίτλο ή τους τίτλους των CDs με τις περισσότερες πωλήσεις τον 3ο

μήνα του έτους. Μονάδες 6

γ. Να εμφανίζει τους τίτλους των ορχηστρικών CDs με ετήσιο σύνολο πωλήσεων

τουλάχιστον 5000 ευρώ. Μονάδες 6 δ. Να εμφανίζει πόσα από τα CDs είχαν σύνολο πωλήσεων στο δεύτερο εξάμηνο

μεγαλύτερο απ’ ό,τι στο πρώτο. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Β/39 [Θέμα 4 Εσπερινά Λύκεια 2007]

Σε ένα πανεπιστημιακό τμήμα εισήχθησαν κατόπιν γενικών εξετάσεων 235 φοιτητές προερχόμενοι από την ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ή τη ΘΕΤΙΚΗ κατεύθυνση. Να αναπτύξετε αλγόριθμο, ο οποίος: α. Για καθένα από τους 235 φοιτητές διαβάζει:

• το ονοματεπώνυμό του,

• τα μόρια εισαγωγής του, • την κατεύθυνσή του, η οποία μπορεί να είναι «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ» ή «ΘΕΤΙΚΗ», ελέγχοντας την εγκυρότητα εισαγωγής της και καταχωρίζει τα δεδομένα αυτά σε τρεις πίνακες. Μονάδες 4

β. Υπολογίζει και εμφανίζει:

298

1. το μέσο όρο των μορίων εισαγωγής των φοιτητών που προέρχονται από την ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ κατεύθυνση. Μονάδες 5

2. το ποσοστό των φοιτητών, που προέρχονται από την ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ κατεύθυνση. Μονάδες 2

3. την κατεύθυνση, από την οποία προέρχεται ο φοιτητής με τα περισσότερα μόρια εισαγωγής (να θεωρήσετε ότι δεν υπάρχει περίπτωση ισοβαθμίας). Μονάδες 5

4. τα ονοματεπώνυμα των φοιτητών που προέρχονται από την ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ κατεύθυνση, για τους οποίους τα μόρια εισαγωγής τους είναι περισσότερα από το μέσο όρο των μορίων εισαγωγής των φοιτητών που προέρχονται από την ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ κατεύθυνση. Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Β/40 [Θέμα 1.Δ Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2007]

Δίνεται η παρακάτω ακολουθία εντολών που στοχεύει στην υλοποίηση ενός αλγορίθμου αναζήτησης κάποιου στοιχείου Χ σε πίνακα Π με Ν στοιχεία: Αλγόριθμος Αναζήτηση Δεδομένα //Π,Ν,Χ// flag ψευδής Ι 1 Όσο Ι ≤ Ν και flag=ψευδής επανάλαβε

Αν Π[Ι]=Χ τότε flag αληθής

Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Αποτελέσματα //flag// Τέλος Αναζήτηση α. Ποιο αλγοριθμικό κριτήριο δεν ικανοποιεί η παραπάνω ακολουθία εντολών; Μονάδες 2

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 3

β. Να διορθώσετε την παραπάνω ακολουθία εντολών έτσι ώστε να υλοποιεί σωστά

την αναζήτηση. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Β/41 [Θέμα 2 Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2007]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου με αριθμημένες εντολές για εύκολη αναφορά σε αυτές. Κάθε εντολή περιέχει ένα ή δύο κενά (σημειωμένα με …), που το καθένα αντιστοιχεί σε μία σταθερά ή μία μεταβλητή ή έναν τελεστή. Επίσης δίνεται πίνακας όπου κάθε γραμμή αντιστοιχεί στη διπλανή εντολή του τμήματος αλγορίθμου και κάθε στήλη σε μία θέση μνήμης (μεταβλητή). Η κάθε γραμμή του πίνακα παρουσιάζει το αποτέλεσμα που έχει η εκτέλεση της αντίστοιχης εντολής στη μνήμη: συγκεκριμένα, δείχνει την τιμή της μεταβλητής την οποία επηρεάζει η εντολή.

299

ΕΝΤΟΛΕΣ ΜΝΗΜΗ Α Β Γ Δ Ε Ζ Χ[1] Χ[2] Χ[3] 1 Α ..... 4 2 Δ Α + ..... 7

3

Αν Α ..... Δ τότε Γ Α Αλλιώς Γ Δ Τέλος_αν

7

4 Β ..... – 1 3 5 Ε ..... - ..... -1 6 ..... Δ + ..... 6 7 Γ Γ ..... Ε 8 8 Ζ ..... -1 2 9 X[…..] Γ 8 10 Χ[Ζ ... 1 ] Δ 6 11 Χ[Ζ ... 1 ] Χ[Ζ] -1 7 Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς εντολής και δίπλα να σημειώσετε τη σταθερά, τη μεταβλητή, ή τον τελεστή που πρέπει να αντικαταστήσει το κάθε κενό της εντολής ώστε να έχει το αποτέλεσμα που δίνεται στον πίνακα, ως εξής: α. Για τις εντολές 1 και 2, να σημειώσετε σταθερές τιμές. Μονάδες 2

β. Για τις εντολές 3,7,10 και 11, να σημειώσετε τελεστές, και για τις υπόλοιπες, να

σημειώσετε μεταβλητές. Μονάδες 18

ΘΕΜΑ Β/42 [Θέμα 4 Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2007]

Σε ένα Μετεωρολογικό Σταθμό καταγράφονται ανά ημέρα και ώρα η θερμοκρασία του περιβάλλοντος για μία εβδομάδα. Να γράψετε αλγόριθμο που: α. Διαβάζει:

• τα ονόματα των επτά ημερών της εβδομάδας και τα καταχωρεί σε μονοδιάστατο πίνακα. Μονάδες 2

• τη θερμοκρασία για κάθε ημέρα της εβδομάδας και κάθε ώρα της ημέρας και την καταχωρεί σε δισδιάστατο πίνακα, ελέγχοντας οι τιμές της θερμοκρασίας να είναι από –20 μέχρι και 50. Μονάδες 3

β. Υπολογίζει για κάθε ημέρα τη μέση θερμοκρασία και την καταχωρεί σε

μονοδιάστατο πίνακα. Μονάδες 5

γ. Βρίσκει και εμφανίζει τη μέγιστη μέση θερμοκρασία της εβδομάδας από τον πίνακα

των μέσων θερμοκρασιών. Μονάδες 4

δ. Βρίσκει και εμφανίζει την ημέρα της εβδομάδας με τη μέγιστη μέση θερμοκρασία (να

θεωρήσετε ότι υπάρχει μόνο μία τέτοια ημέρα). Μονάδες 2

ε. Υπολογίζει και εμφανίζει το πλήθος των ημερών της εβδομάδας που είχαν μέση

θερμοκρασία μεγαλύτερη των 20oC. Μονάδες 4

300


Στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου συμμετέχουν 16 ομάδες. Κάθε ομάδα συμμετέχει σε 30 αγώνες. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Διαβάζει σε μονοδιάστατο πίνακα ΟΝ[16] τα ονόματα των ομάδων. Μονάδες 2 β. Διαβάζει σε δισδιάστατο πίνακα ΑΠ[16,30] τα αποτελέσματα σε κάθε αγώνα ως

εξής: Τον χαρακτήρα «Ν»για ΝΙΚΗ Τον χαρακτήρα «Ι» για ΙΣΟΠΑΛΙΑ Τον χαρακτήρα «Η» για ΗΤΤΑ και κάνει τον απαραίτητο έλεγχο εγκυρότητας των δεδομένων. Μονάδες 4

γ. Για κάθε ομάδα υπολογίζει και καταχωρεί σε δισδιάστατο πίνακα ΠΛ[16,3] το

πλήθος των νικών στην πρώτη στήλη, το πλήθος των ισοπαλιών στη δεύτερη στήλη, και το πλήθος των ηττών στην τρίτη στήλη του πίνακα. Ο πίνακας αυτός πρέπει προηγουμένως να έχει μηδενισθεί. Μονάδες 6

δ. Με βάση τα στοιχεία του πίνακα ΠΛ[16,3] υπολογίζει και καταχωρεί σε νέο πίνακα

ΒΑΘ[16] τη συνολική βαθμολογία κάθε ομάδας, δεδομένου ότι για κάθε νίκη η ομάδα παίρνει τρεις βαθμούς, για κάθε ισοπαλία έναν βαθμό και για κάθε ήττα κανέναν βαθμό. Μονάδες 3

ε. Εμφανίζει τα ονόματα και τη βαθμολογία των ομάδων ταξινομημένα σε φθίνουσα

σειρά με βάση τη βαθμολογία. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Β/44 [Θέμα 2.Β Εσπερινά Λύκεια 2008]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: ΜΑΧ ← Α[1] ΜΙΝ ← Α[1] ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 ΑΝ Α[i] < ΜΙΝ ΤΟΤΕ ΜΙΝ ← Α[i] ΑΛΛΙΩΣ ΑΝ Α[i]>MAX TOTE ΜΑΧ ← Α[i] ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕ ΜΙΝ, ΜΑΧ Να μετατρέψετε το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου σε ισοδύναμο με χρήση της δομής επανάληψης ΟΣΟ ... ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Β/45 [Θέμα 3 Εσπερινά Λύκεια 2008]

Για την ανάδειξη του επταμελούς (7) Διοικητικού Συμβουλίου ενός Πολιτιστικού Συλλόγου υπάρχουν 20 υποψήφιοι. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος : α. Διαβάζει τα ονόματα των υποψηφίων και τα αποθηκεύει σε πίνακα. Μονάδες 4 β. Διαβάζει για κάθε υποψήφιο τον αριθμό των ψήφων που έλαβε και τον αποθηκεύει

σε πίνακα. Μονάδες 4

301

γ. Εμφανίζει τα ονόματα των εκλεγέντων μελών του Διοικητικού Συμβουλίου κατά φθίνουσα σειρά ψήφων (να θεωρηθεί ότι δεν υπάρχουν περιπτώσεις ισοψηφίας). Μονάδες 6

δ. Διαβάζει το όνομα ενός υποψηφίου και ελέγχει αν ο συγκεκριμένος εκλέγεται ή όχι,

εμφανίζοντας κατάλληλο μήνυμα. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Β/46 [Θέμα 4 Εσπερινά Λύκεια 2008]

Ένας επενδυτής διέθεσε 10.000 € για την αγορά ορισμένων τεμαχίων 10 διαφορετικών μετοχών. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Για καθεμία από τις 10 μετοχές διαβάζει

• το όνομα της μετοχής,

• το πλήθος των τεμαχίων της μετοχής, που κατέχει ο επενδυτής, ελέγχοντας το πλήθος να είναι θετικός αριθμός,

και καταχωρίζει τα δεδομένα αυτά σε σχετικούς πίνακες. Μονάδες 3

β. Για καθεμία από τις 10 μετοχές και για καθεμία από τις πέντε (5) εργάσιμες ημέρες

της εβδομάδας διαβάζει την τιμή ενός τεμαχίου της μετοχής και την αποθηκεύει σε κατάλληλο πίνακα δύο διαστάσεων, ελέγχοντας η τιμή του τεμαχίου να είναι θετικός αριθμός. Μονάδες 4

γ. Για καθεμία από τις 10 μετοχές υπολογίζει τη μέση εβδομαδιαία τιμή του τεμαχίου

της και την αποθηκεύει σε μονοδιάστατο πίνακα. Μονάδες 5 δ. Υπολογίζει και εμφανίζει τη συνολική αξία όλων των τεμαχίων όλων των μετοχών

του επενδυτή, την τελευταία ημέρα της εβδομάδας. Μονάδες 5 ε. Υπολογίζει εάν ο επενδυτής στο τέλος της εβδομάδας έχει κέρδος ή ζημία ή καμία

μεταβολή σε σχέση με το αρχικό ποσό που διέθεσε, εμφανίζοντας κατάλληλα μηνύματα. Μονάδες 3

ΘΕΜΑ Β/47 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2008]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς 1,2,3,4 της Στήλης Α και δίπλα ένα από τα γράμματα α,β,γ,δ,ε,στ της Στήλης Β που αντιστοιχεί στον σωστό ορισμό.

Στήλη Α Στήλη Β 1. Προσθήκη νέων κόμβων σε μία υπάρχουσα δομή. 2. Οι κόμβοι μιας δομής διατάσσονται κατά αύξουσα ή φθίνουσα σειρά. 3. Πρόσβαση σε ένα κόμβο με σκοπό να εξετασθεί ή να τροποποιηθεί το περιεχόμενό του. 4. Όλοι οι κόμβοι ή μερικοί από τους κόμβους μιας δομής αντιγράφονται σε μία άλλη δομή.

α. Προσπέλαση β. Αντιγραφή γ. Διαγραφή δ. Αναζήτηση ε. Εισαγωγή στ. Ταξινόμηση

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Δύο (2) στοιχεία της Στήλης Β δεν χρησιμοποιούνται. Μονάδες 8

302

ΘΕΜΑ Β/48 [Θέμα 1.Γ Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2008]

Να περιγράψετε την υλοποίηση στοίβας με τη βοήθεια μονοδιάστατου πίνακα. Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Β/49 [Θέμα 1.Γ Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2008]

Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος: ΓΙΑ i ΑΠΟ ... ΜΕΧΡΙ n ΓΙΑ j ΑΠΟ ... ΜΕΧΡΙ ... ΜΕ_ΒΗΜΑ ... ΑΝ Α[j] ... Α[j-1] ΤΟΤΕ temp←A[j] Α[...]←Α[...] Α[...]←temp ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παραπάνω αλγόριθμο κατάλληλα συμπληρωμένο, έτσι ώστε να υλοποιεί την ταξινόμηση της φυσαλίδας με αύξουσα σειρά. Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Β/50 [Θέμα 3 Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2008]

Μία Νομαρχία διοργάνωσε το 2008 σεμινάριο εθελοντικής δασοπυρόσβεσης, το οποίο παρακολούθησαν 500 άτομα. Η Πυροσβεστική Υπηρεσία ζήτησε στοιχεία σχετικά με την ηλικία, το φύλο και το μορφωτικό επίπεδο εκπαίδευσης κάθε εθελοντή, προκειμένου να εξαγάγει στατιστικά στοιχεία. Να γραφεί αλγόριθμος, ο οποίος: α. Διαβάζει για κάθε άτομο

• το ονοματεπώνυμο,

• το έτος γέννησης (χωρίς να απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας),

• το φύλο, με αποδεκτές τιμές το “Α” για τους άνδρες και το “Γ” για τις γυναίκες,

• το μορφωτικό επίπεδο εκπαίδευσης, με αποδεκτές τιμές “Π”, “Δ” ή “Τ”, που αντιστοιχούν σε Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια ή Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, και τα καταχωρίζει σε κατάλληλους μονοδιάστατους πίνακες. Μονάδες 6

β. Υπολογίζει και εμφανίζει το πλήθος των ατόμων με ηλικία μικρότερη των 30 ετών. Μονάδες 4 γ. Υπολογίζει και εμφανίζει το ποσοστό των γυναικών με επίπεδο Τριτοβάθμιας

Εκπαίδευσης στο σύνολο των εθελοντριών. Μονάδες 5 δ. Εμφανίζει τα ονόματα των ατόμων με τη μεγαλύτερη ηλικία. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Β/51 [Θέμα 4 Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2008]

Σε ένα Δήμο υπάρχουν 4 σταθμοί μέτρησης ενός συγκεκριμένου ατμοσφαιρικού ρύπου. Η καταγραφή της τιμής του ρύπου γίνεται ανά ώρα και σε 24ωρη βάση. Οι αποδεκτές τιμές του ρύπου κυμαίνονται από 0 έως και 100. Να γραφεί αλγόριθμος, ο οποίος:

303

α. Για κάθε σταθμό και για κάθε ώρα του 24ώρου διαβάζει την τιμή του ρύπου και την καταχωρίζει σε πίνακα διαστάσεων 4x24, ελέγχοντας την εγκυρότητα κάθε τιμής.

Μονάδες 4 β. Για κάθε ώρα του 24ώρου υπολογίζει και εμφανίζει τη μέση τιμή του ρύπου από

τους 4 σταθμούς. Μονάδες 5 γ. Για κάθε σταθμό βρίσκει και εμφανίζει τη μέγιστη και την ελάχιστη τιμή του ρύπου

στο 24ωρο. Μονάδες 5

δ. Βρίσκει και εμφανίζει τη μέγιστη τιμή του ρύπου στη διάρκεια του 24ώρου, καθώς

και την ώρα και τον αριθμό του σταθμού που σημειώθηκε η τιμή αυτή. (Να θεωρήσετε ότι η τιμή αυτή είναι μοναδική στον πίνακα). Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Β/52 [Θέμα 3 Ημερήσια Λύκεια 2009] Σε μια διαδρομή τρένου υπάρχουν 20 σταθμοί (σε αυτούς περιλαμβάνονται η αφετηρία και ο τερματικός σταθμός). Το τρένο σταματά σε όλους τους σταθμούς. Σε κάθε σταθμό επιβιβάζονται και αποβιβάζονται επιβάτες. Οι πρώτοι επιβάτες επιβιβάζονται στην αφετηρία και στον τερματικό σταθμό αποβιβάζονται όλοι οι επιβάτες. Να κατασκευάσετε αλγόριθμο, ο οποίος να διαχειρίζεται την κίνηση των επιβατών. Συγκεκριμένα: α. Να ζητάει από το χρήστη τον αριθμό των ατόμων που επιβιβάστηκαν σε κάθε

σταθμό, εκτός από τον τερματικό, και να τον εισάγει σε πίνακα ΕΠΙΒ[19]. Μονάδες 2

β. Να εισάγει σε πίνακα ΑΠΟΒ[19] τον αριθμό των ατόμων που αποβιβάστηκαν σε κάθε σταθμό, εκτός από τον τερματικό, ως εξής: Για την αφετηρία να εισάγει την τιμή μηδέν (0) και για τους υπόλοιπους σταθμούς να ζητάει από τον χρήστη τον αριθμό των ατόμων που αποβιβάστηκαν. Μονάδες 4

γ. Να δημιουργεί πίνακα ΑΕ[19], στον οποίο να καταχωρίζει τον αριθμό των επιβατών

που βρίσκονται στο τρένο, μετά από κάθε αναχώρησή του. Μονάδες 7

δ. Να βρίσκει και να εμφανίζει τον σταθμό από τον οποίο το τρένο αναχωρεί με τον

μεγαλύτερο αριθμό επιβατών. (Να θεωρήσετε ότι από κάθε σταθμό το τρένο αναχωρεί με διαφορετικό αριθμό επιβατών). Μονάδες 7


Μια επιχείρηση που εμπορεύεται τηλεοράσεις διαθέτει 20 μοντέλα. Να γραφεί αλγόριθμος που: α. Να διαβάζει τα ονόματα των μοντέλων και να τα αποθηκεύει σε μονοδιάστατο

πίνακα. Μονάδες 3

β. Να διαβάζει για κάθε μοντέλο τον αριθμό των συσκευών που πουλήθηκαν κάθε

μήνα, για ένα έτος, και να τον αποθηκεύει σε πίνακα δύο διαστάσεων, ελέγχοντας ώστε ο αριθμός αυτός να μην είναι αρνητικός. Μονάδες 5

γ. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το σύνολο των ετήσιων πωλήσεων του κάθε

μοντέλου. Μονάδες 5

δ. Να εμφανίζει κατά αλφαβητική σειρά τα ονόματα των μοντέλων καθώς και τον

ετήσιο συνολικό αριθμό των συσκευών που πουλήθηκαν για κάθε μοντέλο. Μονάδες 7

304

ΘΕΜΑ Β/54 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2009]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα δηλώσεων ενός προγράμματος σε «ΓΛΩΣΣΑ»: ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Χ, Ζ[15] ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: Ω Να μετατρέψετε τις ενέργειες που δίνονται παρακάτω σε εντολές της «ΓΛΩΣΣΑΣ»: α. Εκχώρησε την τιμή -3 στη μεταβλητή Χ. β. Εκχώρησε την τιμή της μεταβλητής Χ στις πρώτες πέντε θέσεις του πίνακα Ζ. γ. Εμφάνισε τις τιμές των δύο πρώτων θέσεων του πίνακα Ζ. δ. Εκχώρησε στη μεταβλητή Ω τον μέσο όρο των τιμών των δύο τελευταίων θέσεων

του πίνακα Ζ.

ε. Αν 1 ≤ Χ ≤ 15 εμφάνισε την τιμή της θέσης Χ του πίνακα Ζ. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Β/55 [Θέμα 3 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2009]

Στις γενικές εξετάσεις, κάθε γραπτό βαθμολογείται από δύο βαθμολογητές στην κλίμακα 1-100. Όταν η διαφορά των δύο βαθμών είναι μεγαλύτερη από δώδεκα μονάδες, το γραπτό αναβαθμολογείται, δηλαδή βαθμολογείται και από τρίτο βαθμολογητή. Στα γραπτά που δεν έχουν αναβαθμολογηθεί, ο τελικός βαθμός προκύπτει από το πηλίκο της διαίρεσης του αθροίσματος των βαθμών των δύο βαθμολογητών διά δέκα. Στα γραπτά που έχουν αναβαθμολογηθεί, ο τελικός βαθμός προκύπτει με τον ίδιο τρόπο, αλλά λαμβάνονται υπόψη οι δύο μεγαλύτεροι βαθμοί. Για στατιστικούς λόγους, οι τελικοί βαθμοί (ΤΒ) κατανέμονται στις παρακάτω βαθμολογικές κατηγορίες:

1η 2η 3η 4η 5η 6η

0≤ΤΒ<5 5≤ΤΒ<10 10≤TΒ<12 12≤ΤΒ<15 15≤ΤΒ<18 18≤ΤΒ≤20

Σ' ένα βαθμολογικό κέντρο υπάρχουν 780 γραπτά στο μάθημα «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον». Οι βαθμοί των δύο βαθμολογητών έχουν καταχωριστεί στις δύο πρώτες στήλες ενός πίνακα Β[780,3]. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος: α. Να ελέγχει, για κάθε γραπτό, αν χρειάζεται αναβαθμολόγηση. Αν χρειάζεται, να

ζητάει από τον χρήστη τον βαθμό του τρίτου βαθμολογητή και να τον εισάγει στην αντίστοιχη θέση της τρίτης στήλης, διαφορετικά να εισάγει την τιμή -1. Δεν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας. Μονάδες 4

β. Να υπολογίζει τον τελικό βαθμό κάθε γραπτού και να τον καταχωρίζει στην αντίστοιχη θέση ενός πίνακα Τ[780]. Μονάδες 7

γ. Να εμφανίζει τη βαθμολογική κατηγορία (ή τις κατηγορίες) με το μεγαλύτερο πλήθος γραπτών. Μονάδες 9

305

ΘΕΜΑ Β/56 [Θέμα A.4 Ημερήσια Λύκεια 2010]

Έστω πίνακας table με Μ γραμμές και Ν στήλες που περιέχει αριθμητικές τιμές. Δίνεται o παρακάτω αλγόριθμος που υπολογίζει το άθροισμα κατά γραμμή, κατά στήλη και συνολικά. 1. Αλγόριθμος Αθρ_Πίνακα 2. Δεδομένα // m, n, table // 3. sum 0 4. Για i από 1 μέχρι m 5. row [i] 0 6. Τέλος_επανάληψης 7. Για j από 1 μέχρι n 8. col [j] 0 9. Τέλος_επανάληψης 10. Για i από 1 μέχρι m 11. Για j από 1 μέχρι n 12. __________________ 13. __________________ 14. __________________ 15. Τέλος_επανάληψης 16. Τέλος_επανάληψης 17. Αποτελέσματα // row, col, sum // 18. Τέλος Αθρ_Πίνακα Τα αθροίσματα των γραμμών καταχωρίζονται στον πίνακα row, των στηλών στον πίνακα col και το συνολικό άθροισμα στη μεταβλητή sum. Να γράψετε στο τετράδιό σας τις εντολές που πρέπει να συμπληρωθούν στις γραμμές 12, 13 και 14, ώστε ο αλγόριθμος να επιτελεί τη λειτουργία που περιγράφτηκε. Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Β/57 [Θέμα A5 Ημερήσια Λύκεια 2010]

Δίνεται πίνακας Π[20] με αριθμητικές τιμές. Στις μονές θέσεις βρίσκονται καταχωρισμένοι θετικοί αριθμοί και στις ζυγές αρνητικοί αριθμοί. Επίσης, δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου ταξινόμησης τιμών του πίνακα. Για x από 3 μέχρι 19 με_βήμα __

Για y από__ μέχρι __ με_βήμα __ Αν Π[___ ] < Π[___ ] Τότε Αντιμετάθεσε Π[___ ], Π[___ ] Τέλος_αν Τέλος_Επανάληψης

Τέλος_Επανάληψης Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες σταθερές, μεταβλητές ή εκφράσεις, ώστε να ταξινομούνται σε αύξουσα σειρά μόνο οι θετικές τιμές του πίνακα. Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Β/58 [Θέμα Δ Ημερήσια Λύκεια 2010]

Το ράλλυ Βορείων Σποράδων είναι ένας αγώνας ιστοπλοΐας ανοικτής θάλασσας που γίνεται κάθε χρόνο. Στην τελευταία διοργάνωση συμμετείχαν 35 σκάφη που διαγωνίστηκαν σε διαδρομή συνολικής απόστασης 70 μιλίων. Κάθε σκάφος ανήκει σε μια από τις κατηγορίες C1, C2, C3. Επειδή στον αγώνα συμμετέχουν σκάφη διαφορετικών δυνατοτήτων, η κατάταξη δεν προκύπτει από τον «πραγματικό» χρόνο τερματισμού αλλά

306

από ένα «σχετικό» χρόνο, που υπολογίζεται διαιρώντας τον «πραγματικό» χρόνο του σκάφους με τον «ιδανικό». Ο ιδανικός χρόνος είναι διαφορετικός για κάθε σκάφος και προκύπτει πολλαπλασιάζοντας την απόσταση της διαδρομής με τον δείκτη GPH του σκάφους. Ο δείκτης GPH αντιπροσωπεύει τον ιδανικό χρόνο που χρειάζεται το σκάφος για να καλύψει απόσταση ενός μιλίου. Να κατασκευάσετε αλγόριθμο ο οποίος Δ.1 Να ζητάει για κάθε σκάφος:

- το όνομά του - την κατηγορία του ελέγχοντας την ορθή καταχώρηση - τον χρόνο (σε δευτερόλεπτα) που χρειάστηκε για να τερματίσει - τον δείκτη GPH (σε δευτερόλεπτα). Μονάδες 4

Δ.2 Να υπολογίζει τον σχετικό χρόνο κάθε σκάφους. Μονάδες 5

Δ.3 Να εμφανίζει την κατηγορία στην οποία ανήκουν τα περισσότερα σκάφη. Μονάδες 6

Δ.4 Να εμφανίζει για κάθε κατηγορία καθώς και για την γενική κατάταξη τα ονόματα των

σκαφών που κερδίζουν μετάλλιο. (Μετάλλια απονέμονται στους 3 πρώτους κάθε κατηγορίας και στους 3 πρώτους της γενικής κατάταξης). Μονάδες 5

Σημείωση: Να θεωρήσετε ότι κάθε κατηγορία έχει διαφορετικό αριθμό σκαφών και τουλάχιστον τρία σκάφη. Να θεωρήσετε ότι οι σχετικοί χρόνοι των σκαφών είναι διαφορετικοί μεταξύ τους. ΘΕΜΑ Β/59 [Θέμα Δ Εσπερινά Λύκεια 2010]

Σε μια δημοτική δανειστική βιβλιοθήκη υπάρχουν 158 μέλη που δανείζονται βιβλία. Να γραφεί αλγόριθμος που: Δ.1 α. Για κάθε μέλος διαβάζει το επώνυμο και το φύλο του (Α=άνδρας, Γ=γυναίκα) και

τα αποθηκεύει στους πίνακες ΜΕΛΗ και ΦΥΛΟ, αντίστοιχα. Να γίνεται έλεγχος εγκυρότητας εισαγωγής του φύλου.

β. Για κάθε μήνα ενός έτους διαβάζει το πλήθος των βιβλίων που δανείστηκε κάθε μέλος και το αποθηκεύει στον πίνακα δύο διαστάσεων ΒΙΒΛΙΑ. Μονάδες 6

Δ.2 Για κάθε μέλος υπολογίζει το συνολικό αριθμό των βιβλίων που δανείστηκε στο έτος

και το αποθηκεύει στον πίνακα SUM. Μονάδες 2

Δ.3 α. Υπολογίζει το συνολικό αριθμό των βιβλίων που δανείστηκαν οι άνδρες.

β. Υπολογίζει το συνολικό αριθμό των βιβλίων που δανείστηκαν οι γυναίκες.

γ. Εμφανίζει κατάλληλο μήνυμα που δείχνει αν οι άνδρες ή οι γυναίκες έχουν δανειστεί τα περισσότερα βιβλία. Σε περίπτωση ίσων συνολικών αριθμών βιβλίων να εμφανίζει το μήνυμα “ΙΣΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΒΙΒΛΙΩΝ”. Μονάδες 6

Δ.4 Να διαβάζει ένα επώνυμο και χρησιμοποιώντας τη σειριακή αναζήτηση, σε

περίπτωση που το επώνυμο είναι αποθηκευμένο στον πίνακα ΜΕΛΗ, να εμφανίζει το σύνολο των βιβλίων που δανείστηκε στη διάρκεια του έτους. Σε περίπτωση που το επώνυμο δεν είναι αποθηκευμένο στον πίνακα να εμφανίζει το μήνυμα “ΤΟ ΕΠΩΝΥΜΟ ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ”. Μονάδες 6

Σημείωση: Δεν απαιτείται κανένας άλλος έλεγχος εγκυρότητας εισαγωγής. Δεν υπάρχει συνωνυμία επωνύμων.

307

ΘΕΜΑ Β/60 [Θέμα Α.3 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2010]

Να αναπτύξετε πρόγραμμα σε ΓΛΩΣΣΑ το οποίο δημιουργεί: Πίνακα 5 γραμμών και 7 στηλών, όπου σε κάθε θέση του, με χρήση επαναληπτικών δομών, να εισάγεται ένας αριθμός που ισούται με το άθροισμα του αριθμού γραμμής και του αριθμού στήλης της θέσης. Μονοδιάστατο πίνακα με 10 στοιχεία, όπου σε κάθε θέση του, με χρήση επαναληπτικών δομών, να εισάγεται στην πρώτη θέση ο αριθμός 300 και σε κάθε επόμενη το μισό της τιμής της προηγούμενης, δηλαδή στη δεύτερη θέση το 150, στην τρίτη το 75 κ.ο.κ. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Β/61 [Θέμα Α.5 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2010]

Να περιγράψετε τις κύριες λειτουργίες σε μια στοίβα και να αναφέρετε τι πρέπει να ελέγχει κάθε λειτουργία, προκειμένου να μην παρουσιάζεται πρόβλημα στη λειτουργία της στοίβας. Μονάδες 7 ΘΕΜΑ Β/62 [Θέμα Δ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2010]

Ερευνητές που ασχολούνται με μοντέλα προσομοίωσης εξάπλωσης επιδημιών χρησιμοποιούν για τις μελέτες τους ένα αριθμητικό πίνακα Μ[5000]. Κάθε κελί του πίνακα αυτού αντιπροσωπεύει ένα άτομο σε μια περιοχή 5.000 κατοίκων στην οποία υπάρχουν εστίες μιας συγκεκριμένης μολυσματικής ασθένειας (επιδημίας). Από σύμβαση η τιμή μηδέν 0 σε ένα κελί αντιπροσωπεύει ένα υγιές άτομο, ενώ η τιμή -1 αντιπροσωπεύει ένα άτομο που έχει τη συγκεκριμένη ασθένεια (μολυσμένο άτομο). Κάθε άτομο έρχεται σε επαφή με τα γειτονικά του και η ασθένεια μπορεί να μεταδοθεί από τον ένα στον άλλο. (Γειτονικά χαρακτηρίζονται δύο άτομα, όταν τα κελιά του πίνακα που τα αντιπροσωπεύουν έχουν μια κοινή πλευρά). Θεωρήστε ότι δίνεται ο πίνακας Μ που περιέχει ήδη έναν αριθμό μολυσμένων ατόμων. Να υλοποιήσετε αλγόριθμο ο οποίος: Δ.1 Υπολογίζει και εμφανίζει με κατάλληλο μήνυμα τον συνολικό αριθμό των

μολυσμένων ατόμων που υπάρχουν στο σύνολο του πληθυσμού. Μονάδες 4

Δ.2 Αποθηκεύει σε κάθε κελί του πίνακα Μ που αντιπροσωπεύει ένα υγιές άτομο έναν

αριθμό ο οποίος δείχνει με πόσα μολυσμένα άτομα γειτονεύει το υγιές. Μονάδες 8 Δ.3 Βρίσκει αν υπάρχει έστω και μία «σημαντική» εστία μόλυνσης. Αν υπάρχει,

εμφανίζει το μήνυμα «Υπάρχει σημαντική εστία μόλυνσης» μαζί με τη θέση του πρώτου κελιού της εστίας. Αν δεν υπάρχει, εμφανίζει το μήνυμα «∆εν υπάρχει σημαντική εστία μόλυνσης». (Μια εστία μόλυνσης χαρακτηρίζεται σημαντική, όταν δύο ή περισσότερα μολυσμένα άτομα βρίσκονται σε συνεχόμενα γειτονικά κελιά). Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Β/63 [Θέμα Δ Ημερήσια Λύκεια 2011]

Στην αρχή της ποδοσφαιρικής περιόδου οι 22 παίκτες μιας ομάδας, οι οποίοι αριθμούνται από 1 έως 22, ψηφίζουν για τους 3 αρχηγούς που θα τους εκπροσωπούν. Κάθε παίκτης μπορεί να ψηφίσει όσους συμπαίκτες του θέλει, ακόμα και τον εαυτό του. Τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας καταχωρίζονται σε έναν πίνακα ΨΗΦΟΣ με 22 γραμμές και 22 στήλες, έτσι ώστε το στοιχείο ΨΗΦΟΣ[i,j] να έχει την τιμή 1, όταν ο παίκτης με αριθμό i έχει ψηφίσει τον παίκτη με αριθμό j, και τιμή 0 στην αντίθετη περίπτωση.

308

Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: Δ.1 Να διαβάζει τα στοιχεία του πίνακα ΨΗΦΟΣ και να ελέγχει την ορθότητά τους με

αποδεκτές τιμές 0 ή 1. Μονάδες 4 Δ.2 Να εμφανίζει το πλήθος των παικτών που δεν ψήφισαν κανέναν. Μονάδες 4 Δ.3 Να εμφανίζει το πλήθος των παικτών που ψήφισαν τον εαυτό τους. Μονάδες 4

Δ.4 Να βρίσκει τους 3 παίκτες που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους και να εμφανίζει

τους αριθμούς τους και τις ψήφους που έλαβαν. Θεωρήστε ότι δεν υπάρχουν ισοψηφίες. Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Β/64 [Θέμα Γ Εσπερινά Λύκεια 2011] Ένα εμπορικό κατάστημα έχει καταγράψει τις μηνιαίες εισπράξεις του για τα έτη 2009 και 2010. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: Γ.1 Να διαβάζει τις μηνιαίες εισπράξεις για καθένα από τα δύο έτη και να τις

καταχωρίζει σε αντίστοιχους μονοδιάστατους πίνακες. Μονάδες 4 Γ.2 Να υπολογίζει και να εμφανίζει τη μεγαλύτερη μηνιαία είσπραξη για κάθε έτος.

Θεωρήστε ότι για κάθε έτος η τιμή αυτή είναι μοναδική. Μονάδες 4 Γ.3 Να εμφανίζει κατάλληλο μήνυμα στην περίπτωση που ο μήνας κατά τον οποίο

σημειώθηκε η μεγαλύτερη μηνιαία είσπραξη ήταν ο ίδιος και για τα δύο έτη. Μονάδες 4

Γ.4 Να εμφανίζει τον μέσο όρο των μηνιαίων εισπράξεων για κάθε έτος. Μονάδες 4 Γ.5 Να υπολογίζει και να εμφανίζει το πλήθος των μηνών του έτους 2009 κατά τους

οποίους η μηνιαία είσπραξη ήταν μεγαλύτερη από αυτή του αντίστοιχου μήνα του έτους 2010. Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Β/65 [Θέμα Δ Εσπερινά Λύκεια 2011] Στην αρχή της ποδοσφαιρικής περιόδου οι 22 παίκτες μιας ομάδας, οι οποίοι αριθμούνται από 1 έως 22, ψηφίζουν για τον αρχηγό που θα τους εκπροσωπεί. Κάθε παίκτης μπορεί να ψηφίσει όσους συμπαίκτες του θέλει, ακόμα και τον εαυτό του. Τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας καταχωρίζονται σε έναν πίνακα ΨΗΦΟΣ με 22 γραμμές και 22 στήλες, έτσι ώστε το στοιχείο ΨΗΦΟΣ[i,j] να έχει την τιμή 1, όταν ο παίκτης με αριθμό i έχει ψηφίσει τον παίκτη με αριθμό j, και τιμή 0 στην αντίθετη περίπτωση. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: Δ.1 Να διαβάζει τα στοιχεία του πίνακα ΨΗΦΟΣ και να ελέγχει την ορθότητά τους με

αποδεκτές τιμές 0 ή 1. Μονάδες 4

Δ.2 Να εμφανίζει για κάθε παίκτη το πλήθος των ψήφων που έδωσε. Μονάδες 4 Δ.3 Να εμφανίζει για κάθε παίκτη το πλήθος των ψήφων που έλαβε. Μονάδες 4 Δ.4 Να εμφανίζει τον αριθμό του παίκτη που έλαβε τις περισσότερες ψήφους.

Θεωρήστε ότι είναι μοναδικός. Μονάδες 4 Δ.5 Να εμφανίζει τον αριθμό κάθε παίκτη που δεν ψήφισε τον εαυτό του. Μονάδες 4

309

ΘΕΜΑ Β/66 [Θέμα A.3 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2011] - [Θέμα A.3 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2011]

Να ξαναγράψετε στο τετράδιό σας καθένα από τα παρακάτω τμήματα αλγορίθμου, χρησιμοποιώντας μόνο μία δομή επανάληψης Για ... Από .... Μέχρι και χωρίς τη χρήση δομής επιλογής.

(α) (β) i ← 1 j ← 1 Αρχή_επανάληψης Εμφάνισε Α[i,j] i ← i + 1 j ← j + 1 Μέχρις_ότου j > 100

Για i από 1 μέχρι 100 Για j από 1 μέχρι 100 Αν i = 50 τότε Εμφάνισε Α[i,j] Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Τέλος_επανάληψης

Μονάδες 4 Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Β/67 [Θέμα A.5 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2011] - [Θέμα A.5 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2011]

Δίνεται ο παρακάτω ημιτελής αλγόριθμος αναζήτησης ενός αριθμού key σε έναν αριθμητικό πίνακα table N στοιχείων, στον οποίο ο key μπορεί να εμφανίζεται περισσότερες από μία φορές. Αλγόριθμος Αναζήτηση Δεδομένα // table, N, key // Βρέθηκε ← Ψευδής ΔενΒρέθηκε ← ........................ i ← 1 Όσο ΔενΒρέθηκε = Αληθής και i<=N επανάλαβε

Αν ........................ τότε Εμφάνισε “Βρέθηκε στη θέση”, i Βρέθηκε ← ........................

Αλλιώς_αν ........................ τότε ΔενΒρέθηκε ← ........................

Τέλος_αν i ← i + 1

Τέλος_επανάληψης Αποτελέσματα // Βρέθηκε // Τέλος Αναζήτηση Να ξαναγράψετε στο τετράδιό σας τον παραπάνω αλγόριθμο με τα κενά συμπληρωμένα, έτσι ώστε να εμφανίζονται όλες οι θέσεις στις οποίες βρίσκεται ο αριθμός key στον πίνακα table. Ο αλγόριθμος να σταματάει αμέσως μόλις διαπιστωθεί ότι ο αριθμός key δεν υπάρχει στον πίνακα. Εκμεταλλευτείτε το γεγονός ότι τα στοιχεία του πίνακα είναι ταξινομημένα σε αύξουσα σειρά. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Β/68 [Θέμα Δ Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2011]

Ένας όμιλος αποτελείται από 20 εταιρίες. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: Δ.1 Να διαβάζει τα ονόματα των εταιριών του ομίλου και τα κέρδη τους για κάθε ένα

από τα έτη 2001 έως και 2005. (Θεωρήστε ότι τα κέρδη είναι θετικοί αριθμοί.) Μονάδες 2

Δ.2 Να υπολογίζει για κάθε εταιρία το συνολικό κέρδος της στην πενταετία. Μονάδες 5

310

Δ.3 Να εμφανίζει το όνομα της εταιρίας με τα περισσότερα κέρδη στην πενταετία.

(Θεωρήστε ότι η εταιρία αυτή είναι μοναδική.) Μονάδες 5 Δ.4 Να διαβάζει το όνομα μιας εταιρίας και, αν η εταιρία αυτή δεν ανήκει στον όμιλο, να

εμφανίζει κατάλληλο μήνυμα. Διαφορετικά να υπολογίζει και να εμφανίζει το έτος με τα λιγότερα κέρδη για την εταιρία αυτή. (Θεωρήστε ότι το έτος αυτό είναι μοναδικό για κάθε εταιρία.) Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Β/69 [Θέμα Β.2 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2011] - [Θέμα Β.2 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2011]

Δίνεται ο πίνακας Α τεσσάρων στοιχείων με τιμές: Α[1]=3, Α[2]=5, Α[3]=8, Α[4]=13 και το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου: i ← 1 j ← 4 Όσο i<=3 επανάλαβε

πρόχειρο ← Α[j] A[j] ← Α[i] Α[i] ← πρόχειρο Γράψε Α[1], Α[2], Α[3] i ← i + 1 j ← j – 1

Τέλος_επανάληψης Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές που θα εμφανισθούν κατά την εκτέλεσή του.

Μονάδες 9 ΘΕΜΑ Β/70 [Θέμα A.3.α Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα A.3.α Εσπερινά Λύκεια 2012]

Δίνεται ο πίνακας Α[10], στον οποίο επιθυμούμε να αποθηκεύσουμε όλους τους ακεραίους αριθμούς από το 10 μέχρι το 1 με φθίνουσα σειρά. Στον πίνακα έχουν εισαχθεί ορισμένοι αριθμοί, οι οποίοι εμφανίζονται στο παρακάτω σχήμα:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10 9 5 4 1

Να συμπληρώσετε τις επόμενες εντολές εκχώρησης, ώστε τα κενά κελιά του πίνακα να αποκτήσουν τις επιθυμητές τιμές. Α[3] 3+ + Α[...] Α[9] Α[...] – 2 Α[8] Α[...] – 5 Α[4] 5 + Α[...] Α[5] (Α[...] + Α[7]) div 2

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Β/71 [Θέμα A.3.β Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα A.3.β Εσπερινά Λύκεια 2012]

Να συμπληρώσετε το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου, το οποίο αντιμεταθέτει τις τιμές των κελιών του πίνακα Α, έτσι ώστε η τελική διάταξη των αριθμών να είναι από 1 μέχρι 10.

311

Για i από ... μέχρι ... αντιμετάθεσε Α[...], Α[...]

Τέλος_επανάληψης * Στα εσπερινά λύκεια στα 2 πρώτα κενά δόθηκαν οι αριθμοί 1, 5.

Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Β/72 [Θέμα A.5 Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα A.5 Εσπερινά Λύκεια 2012]

Πώς ονομάζονται οι δύο κύριες λειτουργίες που εκτελούνται σε μία ΣΤΟΙΒΑ δεδομένων; Τι λειτουργία επιτελούν και τι πρέπει να ελέγχεται πριν την εκτέλεσή τους; Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Β/73 [Θέμα Δ Εσπερινά Λύκεια 2012]

Μια εταιρεία ασχολείται με εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών συστημάτων, με τα οποία οι πελάτες της έχουν τη δυνατότητα αφενός να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια για να καλύπτουν τις ανάγκες της οικίας τους, αφετέρου να πωλούν την πλεονάζουσα ενέργεια προς 0,55€/kWh, εξασφαλίζοντας επιπλέον έσοδα. Η εταιρεία αποφάσισε να ερευνήσει τις εγκαταστάσεις που πραγματοποίησε την προηγούμενη χρονιά σε δέκα (10) πελάτες.Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: Δ.1 Να διαβάζει τα ονόματα των πελατών και να τα αποθηκεύει σε πίνακα ΟΝΟΜΑ[10].

Μονάδες 2

Δ.2 Να διαβάζει το ποσό της ηλεκτρικής ενέργειας σε kWh που παρήγαγαν τα

φωτοβολταϊκά συστήματα κάθε πελάτη, καθώς και το ποσό της ηλεκτρικής ενέργειας που κατανάλωσε κάθε πελάτης ανά μήνα του έτους, και να τα αποθηκεύει στους πίνακες Π[10,12] για την παραγωγή και Κ[10,12] για την κατανάλωση αντίστοιχα. Θεωρήστε ότι δεν απαιτείται έλεγχοςεγκυρότητας για τα δεδομένα εισόδου. Μονάδες 6

Δ.3 Με βάση τα στοιχεία του δισδιάστατου πίνακα Π[10,12], να αποθηκεύει σε

μονοδιάστατο πίνακα ΕΤΗΣΙΑ_Π[10] τις ετήσιες αποδόσεις σε kWh για κάθε πελάτη. Με βάση τα στοιχεία του δισδιάστατου πίνακα Κ[10,12], να αποθηκεύει σε μονοδιάστατο πίνακα ΕΤΗΣΙΑ_Κ[10] τις ετήσιες καταναλώσεις σε kWh που αντιστοιχούν σε κάθε πελάτη. Μονάδες 4

Δ.4 Σε μονοδιάστατο πίνακα ΕΣΟΔΑ[10] να αποθηκεύει τα ετήσια έσοδα σε Ευρώ, αν η

ετήσια παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια είναι μεγαλύτερη από την ενέργεια που έχει καταναλωθεί για κάθε πελάτη, αλλιώς να αποθηκεύει την τιμή 0. Μονάδες 4

Δ.5 Να εμφανίζει τα ετήσια έσοδα σε Ευρώ κατά φθίνουσα σειρά. Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Β/74 [Θέμα A.5 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα A.4 Επαναλητπικές Εσπερινά Λύκεια 2012]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου που χρησιμοποιεί ένα μονοδιάστατο πίνακα Α[20]. Ο πίνακας περιέχει άρτιους και περιττούς θετικούς ακεραίους, σε τυχαίες θέσεις. Το τμήμα αλγορίθμου δημιουργεί ένα νέο πίνακα Β[20] στον οποίο υπάρχουν πρώτα οι άρτιοι και μετά ακολουθούν οι περιττοί. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αλγόριθμο συμπληρώνοντας τα κενά:

312

Κ ← 0 Για i από ............ μέχρι ............

Αν Α[i] mod 2 = 0 τότε Κ ← ............ Β[............] ← A[i]

Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Για i από ............ μέχρι ............

Αν Α[i] mod 2 = ............ τότε Κ ← ............ Β[............] ← A[............]

Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Β/75 [Θέμα Β.2 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα Β.2 Επαναλητπικές Εσπερινά Λύκεια 2012]

Δίνονται οι πίνακες DATA[7], L[7], R[7], οι οποίοι περιέχουν δεδομένα, όπως φαίνονται στα παρακάτω σχήματα:

DATA 1 2 3 4 5 6 7 Ψ Β Ο Κ Η Φ Σ

L 1 2 3 4 5 6 7 5 4 2 6 7 3 1

R 1 2 3 4 5 6 7 6 4 7 5 6 1 2

Χρησιμοποιώντας τους ανωτέρω πίνακες, να εκτελέσετε το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου και να συμπληρώσετε τον πίνακα τιμών, αφού τον μεταφέρετε στο τετράδιό σας. ΓΡΑΜΜΑ ← ΄Σ΄ Κ ← 1 Όσο DATA[K] <> ΓΡΑΜΜΑ επανάλαβε

Εκτύπωσε DATA[K] Αν DATA[K] > ΓΡΑΜΜΑ τότε

Κ ← L[K] αλλιώς

Κ ← R[K] Τέλος_αν

Τέλος_επανάληψης Εκτύπωσε DATA[K]

Πίνακας Τιμών

ΓΡΑΜΜΑ Κ ΟΘΟΝΗ (ΕΚΤΥΠΩΣΗ) Σ

Μονάδες 10

313

ΘΕΜΑ Β/76 [Θέμα Γ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα Γ Επαναλητπικές Εσπερινά Λύκεια 2012]

H κρυπτογράφηση χρησιμοποιείται για την προστασία των μεταδιδομένων πληροφοριών. Ένας απλός αλγόριθμος κρυπτογράφησης χρησιμοποιεί την αντιστοίχιση κάθε γράμματος ενός κειμένου σε ένα άλλο γράμμα της αλφαβήτου. Για το σκοπό αυτό δίνεται πίνακας ΑΒ[2,24], ο οποίος στην πρώτη γραμμή του περιέχει σε αλφαβητική σειρά τους χαρακτήρες από το Α έως και το Ω. Στη δεύτερη γραμμή του βρίσκονται οι ίδιοι χαρακτήρες, αλλά με διαφορετική σειρά. Κάθε χαρακτήρας της πρώτης γραμμής κρυπτογραφείται στον αντίστοιχο χαρακτήρα της δεύτερης γραμμής, που βρίσκεται στην ίδια στήλη. Επίσης, δίνεται πίνακας ΚΕΙΜ[500], ο οποίος περιέχει αποθηκευμένο με κεφαλαία ελληνικά γράμματα το προς κρυπτογράφηση κείμενο. Κάθε χαρακτήρας του κειμένου βρίσκεται σε ένα κελί του πίνακα ΚΕΙΜ[500]. Οι λέξεις του κειμένου χωρίζονται με έναν χαρακτήρα κενό (΄ ΄), ενώ στο τέλος του κειμένου μπορεί να υπάρχουν χαρακτήρες κενό (΄ ΄), μέχρι να συμπληρωθεί ο πίνακας. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: Γ.1 Να εμφανίζει το πλήθος των χαρακτήρων κενό (΄ ΄), που υπάρχουν μετά το τέλος

του κειμένου στον πίνακα ΚΕΙΜ[500]. Αν δεν υπάρχει χαρακτήρας κενό μετά τον τελευταίο χαρακτήρα του μη κρυπτογραφημένου κειμένου, τότε να εμφανίζεται το μήνυμα: «Το μήκος του κειμένου είναι 500 χαρακτήρες». Θεωρήστε ότι ο πίνακας ΚΕΙΜ[500] περιέχει τουλάχιστον μία λέξη. Μονάδες 5

Γ.2 Να κρυπτογραφεί τους χαρακτήρες του πίνακα ΚΕΙΜ[500] στον πίνακα ΚΡΥΠ[500],

με βάση τον πίνακα ΑΒ[2,24]. Η κρυπτογράφηση να τερματίζεται με το τέλος του κειμένου. Δίνεται ότι κάθε χαρακτήρας κενό, που υπάρχει στον πίνακα ΚΕΙΜ[500], παραμένει χαρακτήρας κενό στον πίνακα ΚΡΥΠ[500]. Μονάδες 7

Γ.3 Να εμφανίζει το πλήθος των λέξεων του κειμένου, καθώς και το πλήθος των

χαρακτήρων που έχει η μεγαλύτερη λέξη του κειμένου στον πίνακα ΚΡΥΠ[500]. Θεωρήστε ότι η μεγαλύτερη λέξη είναι μοναδική. Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Β/77 [Θέμα Δ Επαναλητπικές Εσπερινά Λύκεια 2012]

Εταιρεία, που ασχολείται με μετρήσεις τηλεθέασης καταγράφει στοιχεία, ανά ημέρα και για χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας, τα οποία αφορούν την τηλεθέαση των κεντρικών δελτίων ειδήσεων που προβάλλονται από πέντε (5) τηλεοπτικούς σταθμούς. Για τη διευκόλυνση της στατιστικής επεξεργασίας των δεδομένων, να αναπτύξετε αλγόριθμο, ο οποίος: Δ.1 Για κάθε έναν από τους τηλεοπτικούς σταθμούς να δέχεται το όνομά του και το

πλήθος των τηλεθεατών,που παρακολούθησαν το κεντρικό δελτίο ειδήσεων κάθε μέρα της εβδομάδας, από Δευτέρα έως και Κυριακή, χωρίς έλεγχο εγκυρότητας, δηλαδή θεωρήστε ότι οι τιμές που εισάγονται είναι θετικοί αριθμοί και η εισαγωγή των δεδομένων γίνεται χωρίς λάθη. Μονάδες 5

Δ.2 Να εμφανίζει τα ονόματα των σταθμών, για τους οποίους ο μέσος όρος τηλεθέασης

του Σαββατοκύριακου (2 ημέρες) ήταν τουλάχιστον 10% μεγαλύτερος από το μέσο όρο τηλεθέασης στις καθημερινές (Δευτέρα έως Παρασκευή). Μονάδες 6

Δ.3 Να εμφανίζει τα ονόματα των τηλεοπτικών σταθμών, οι οποίοι κάθε ημέρα από

Δευτέρα έως και Κυριακή παρουσιάζουν συνεχώς, δηλαδή από ημέρα σε ημέρα, αύξηση τηλεθέασης. Αν δεν υπάρχουν τέτοιοι σταθμοί, να εμφανίζει το μήνυμα «κανένας σταθμός δεν έχει συνεχή αύξηση τηλεθέασης». Μονάδες 9

314

ΘΕΜΑ Β/78 [Θέμα A.2 Ημερήσια Λύκεια 2013]

Δίνεται το παρακάτω ημιτελές τμήμα αλγορίθμου: k1 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 4 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 5 ΑΝ ……..... ΤΟΤΕ Α[k] i Α[…] … Α[…] … k … ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

Να ξαναγράψετε στο τετράδιό σας το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου με τα κενά συμπληρωμένα, έτσι ώστε για τα μη μηδενικά στοιχεία ενός δισδιάστατου πίνακα ΠΙΝ[4,5] να τοποθετεί σε ένα μονοδιάστατο πίνακα Α[60] τις ακόλουθες πληροφορίες: τη γραμμή, τη στήλη, και κατόπιν την τιμή του. Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Β/79 [Θέμα A.4.α Ημερήσια Λύκεια 2013]

Δίνεται τετραγωνικός πίνακας Π[100,100] και το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου σε ψευδογλώσσα:

Για i από 1 μέχρι 100 Για j από 1 μέχρι 100

Αν i<j τότε Διάβασε Π[i,j]

Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης

Τέλος_επανάληψης Να ξαναγράψετε στο τετράδιό σας το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου χωρίς τη χρήση της δομής επιλογής, έτσι ώστε να επιτελεί την ίδια λειτουργία. Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Β/80 [Θέμα A.4.α Εσπερινά Λύκεια 2013]

Δίνεται τετραγωνικός πίνακας Π[100,100] και το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου σε ψευδογλώσσα:

Για i από 1 μέχρι 100 Για j από 1 μέχρι 100

Αν i=j τότε Διάβασε Π[i,j]

Τέλος_αν Τέλος_επανάληψης

Τέλος_επανάληψης Να ξαναγράψετε στο τετράδιό σας το παραπάνω τμήμα αλγορίθμου χωρίς τη χρήση της δομής επιλογής, έτσι ώστε να επιτελεί την ίδια λειτουργία. Μονάδες 4

315

ΘΕΜΑ Β/81 [Θέμα Β.2 Ημερήσια Λύκεια 2013] - [Θέμα Β.2 Εσπερινά Λύκεια 2013]

Έστω μονοδιάστατος πίνακας Π[100], του οποίου τα στοιχεία περιέχουν τις λογικές τιμές ΑΛΗΘΗΣ και ΨΕΥΔΗΣ. Να γραφεί τμήμα αλγορίθμου που χωρίς τη χρήση «αλγορίθμων ταξινόμησης» να τοποθετεί στις πρώτες θέσεις του πίνακα την τιμή ΑΛΗΘΗΣ και στις τελευταίες την τιμή ΨΕΥΔΗΣ. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Β/82 [Θέμα Γ Ημερήσια Λύκεια 2013]

Η χρήση των κινητών τηλεφώνων, των φορητών υπολογιστών, των tablet υπολογιστών από τους νέους αυξάνεται ραγδαία. Ένας από τους στόχους των ερευνητών είναι να διερευνήσουν αν υπάρχουν επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων από την αυξημένη έκθεση στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία. Για τον σκοπό αυτό γίνονται μετρήσεις του ειδικού ρυθμού απορρόφησης (SAR) της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, πάνω στο ανθρώπινο σώμα. Ο δείκτης SAR μετράται σε Watt/Kgr και ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας έχει θεσμοθετήσει ότι τα επιτρεπτά όρια για το κεφάλι και τον κορμό είναι μέχρι και 2 Watt/Kgr, ενώ για τα άκρα μέχρι και 4 Watt/Kgr. Θέλοντας να προσομοιάσουμε την έρευνα, θεωρούμε ότι σε 30 μαθητές έχουν τοποθετηθεί στον καθένα δυο μετρητές του δείκτη SAR, ο ένας στο κεφάλι και ο άλλος σε ένα από τα άνω άκρα, οι οποίοι καταγράφουν τις τιμές του αντίστοιχου δείκτη SAR κάθε 6 λεπτά. Να αναπτύξετε αλγόριθμο σε ψευδογλώσσα, ο οποίος: Γ.1 Να διαβάζει τους πίνακες: ΚΩΔ[30], ο οποίος θα περιέχει τους κωδικούς των 30

μαθητών, τον πίνακα ΚΕΦ[30,10], του οποίου κάθε γραμμή θα αντιστοιχεί σε έναν μαθητή και θα έχει 10 τιμές που αντιστοιχούν στο SAR της κεφαλής για μια ώρα, καθώς και τον πίνακα ΑΚΡ[30,10] που κάθε γραμμή θα αντιστοιχεί σε έναν μαθητή και θα έχει 10 τιμές που αντιστοιχούν στο SAR του άκρου για μια ώρα. Μονάδες 2

Γ.2 Για κάθε μαθητή να καταχωρεί σε δισδιάστατο πίνακα ΜΟ[30,2] τις μέσες τιμές του

SAR για το κεφάλι στην 1η στήλη και για το άκρο στη 2η στήλη. Μονάδες 4 Γ.3 Να εμφανίζει για κάθε μαθητή τον κωδικό του και ένα από τα μηνύματα, «Χαμηλός

SAR», «Κοντά στα όρια», «Εκτός ορίων», όταν η μέση τιμή το SAR της κεφαλής, καθώς και η μέση τιμή του SAR ενός εκ των άκρων του κυμαίνονται στις παρακάτω περιοχές:

Μ.Ο. SAR κεφαλής <=1,8 >1,8 και <=2 >2 Μ.Ο. SAR άκρου <=3,6 >3,6 και <=4 >4

Μήνυμα «Χαμηλός SAR» «Κοντά στα όρια» «Εκτός ορίων»

Το μήνυμα που θα εμφανίζεται θα πρέπει να είναι ένα μόνο για κάθε μαθητή και θα εξάγεται από τον συνδυασμό των τιμών των μέσων όρων των δυο SAR, όπου βαρύτητα θα έχει ο μέσος όρος, ο οποίος θα βρίσκεται σε μεγαλύτερη περιοχή τιμών. Για παράδειγμα, αν ο μέσος όρος SAR του άκρου έχει τιμή 3,8 και της κεφαλής έχει τιμή 1,5 τότε πρέπει να εμφανίζεται το μήνυμα «Κοντά στα όρια» και κανένα άλλο. Μονάδες 7

Γ.4 Θεωρώντας ότι όλες οι τιμές του πίνακα ΜΟ[30,2] είναι διαφορετικές, να εμφανίζει

τις τρεις μεγαλύτερες τιμές για τον μέσο όρο SAR της κεφαλής και τους κωδικούς των μαθητών που αντιστοιχούν σε αυτές. Μετά να εμφανίζει τις τρεις μεγαλύτερες τιμές για τον μέσο όρο SAR του άκρου και τους κωδικούς των μαθητών που αντιστοιχούν σε αυτές. Μονάδες 7

316

ΘΕΜΑ Β/83 [Θέμα Δ Εσπερινά Λύκεια 2013]

Μια εικόνα 128 x 128 εικονοστοιχείων (pixels) αποθηκεύεται σε ένα δισδιάστατο πίνακα Α[128,128]. Ένα pixel με μαύρο χρώμα αντιστοιχεί στην τιμή 0, ενώ ένα pixel με άσπρο χρώμα αντιστοιχεί στην τιμή 255. Συνεπώς, ο πίνακας χρησιμεύει στην αποθήκευση των 256 αποχρώσεων του γκρι, δηλαδή στα κελιά αποθηκεύει τους ακέραιους αριθμούς από 0 έως 255. Ορίζουμε ως «αρνητική» της αρχικής εικόνας, εκείνη που έχει τιμή 0 (μαύρο χρώμα) εκεί όπου η αρχική έχει τιμή 255 (άσπρο χρώμα) και έχει τιμή 1 εκεί όπου η αρχική εικόνα έχει τιμή 254, κ.ο.κ. Επίσης, μια συνήθης διαδικασία επεξεργασίας εικόνων είναι η λεύκανση, κατά την οποία η τιμή ενός χρώματος πολλαπλασιάζεται με συντελεστή μεγαλύτερο ή ίσο του 1. Να αναπτύξετε αλγόριθμο, ο οποίος: Δ.1 Να καταχωρίζει στο δισδιάστατο πίνακα Α[128,128] την αρχική εικόνα. Μονάδες 2

Δ.2 Να υπολογίζει το «αρνητικό» της εικόνας σε νέο πίνακα Β[128,128] και να τον

εμφανίζει στην οθόνη. Μονάδες 5

Δ.3 Να εκτελεί λεύκανση της αρχικής εικόνας με συντελεστή 1,3 σε πίνακα Γ[128,128] και να τον εμφανίζει στην οθόνη. Σημειώνεται ότι, εάν η νέα τιμή είναι μεγαλύτερη του 255, τότε ως νέα τιμή εκχωρείται το 255. Στην περίπτωση, που η προκύπτουσα τιμή δεν είναι ακέραια, πραγματοποιείται αποκοπή των δεκαδικών ψηφίων. Μονάδες 6

Δ.4 Να εμφανίζει στην οθόνη τις συντεταγμένες i, j των θέσεων (κελιών του πίνακα

Α[128,128]), όπου η χρωματική τιμή (ταυτίζεται με την αριθμητική τιμή) είναι μέγιστη. Μονάδες 7

ΘΕΜΑ Β/84 [Θέμα A.3 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2013] - [Θέμα A.3 Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2013]

Να γράψετε συμπληρωμένο στο τετράδιό σας το ακόλουθο τμήμα αλγορίθμου, το οποίο πραγματοποιεί αναζήτηση όλων των στοιχείων του πίνακα W[10] στον πίνακα S[1000], έτσι ώστε τα στοιχεία του πίνακα W[10] να καταλαμβάνουν συνεχόμενες θέσεις στον πίνακα S[1000]. Ο αλγόριθμος βρίσκει τη θέση i του S, απ’ όπου αρχίζει η πρώτη εμφάνιση των στοιχείων του W[10].

F ΨΕΥΔΗΣ i 1 ΟΣΟ …… ΚΑΙ ……ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ

j 0 ΟΣΟ …… ΚΑΙ ……ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ

j j + 1 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΑΝ ……ΤΟΤΕ

F ΑΛΗΘΗΣ ΑΛΛΙΩΣ

i i + 1 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ

ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΑΝ F = ΑΛΗΘΗΣ TOTE

ΓΡΑΨΕ i ΑΛΛΙΩΣ

ΓΡΑΨΕ ΄ΔΕ ΒΡΕΘΗΚΕ’ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ Μονάδες 10

317

ΘΕΜΑ Β/85 [Θέμα A.5.α Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2013] - [Θέμα A.5.α Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2013]

Οι πίνακες ακεραίων Α και Β είναι μονοδιάστατοι με πέντε και τρεις θέσεις αντιστοίχως. Το περιεχόμενό τους είναι:

1 2 3 4 5 Α 5 0 4 6 3 1 2 3 Β 4 2 3

Να γράψετε στο τετράδιό σας το περιεχόμενο του πίνακα Α μετά την εκτέλεση των ακόλουθων εντολών.

Α[Β[1]] 7 Α[Β[2]] 2 Α[Β[3]] 8

Μονάδες 3

ΘΕΜΑ Β/86 [Θέμα Β Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2013] - [Θέμα Β Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2013]

Β.1 Να μετατραπεί το παρακάτω διάγραμμα ροής σε ισοδύναμο αλγόριθμο με ψευδογλώσσα.

Β.2 Να σχεδιάσετε στο τετράδιό σας τον πίνακα Π μαζί με τις τιμές, που θα έχει μετά την

εκτέλεση του παραπάνω αλγορίθμου. Μονάδες 9

318

ΘΕΜΑ Β/87 [Θέμα Γ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2013] - [Θέμα Γ Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2013]

Ο σύλλογος γονέων και κηδεμόνων μιας περιοχής θέλει να διοργανώσει μια πολιτιστική εκδήλωση. Για το σκοπό αυτό, ζητά από κάθε σχολείο της περιοχής να προσφέρει κάποιο χρηματικό ποσό για την πραγματοποίησή της. Κάθε σχολείο έχει τη δυνατότητα να επικοινωνεί περισσότερες από μία φορές με το σύλλογο και να τροποποιεί την προσφορά του.

Να αναπτύξετε αλγόριθμο σε ψευδογλώσσα, ο οποίος:

Γ.1 Να θεωρεί δεδομένο ένα πίνακα Σ[100] που περιέχει τα ονόματα των 100 σχολείων

της περιοχής και να δημιουργεί πίνακα Π[100] που θα περιέχει τις αντίστοιχες χρηματικές προσφορές από κάθε σχολείο. Αρχικά να τοποθετηθεί σε κάθε στοιχείο του πίνακα Π[100] την τιμή -1. Μονάδες 3

Γ.2 α. Να διαβάζει το όνομα ενός σχολείου και να το αναζητά στον πίνακα Σ. Μονάδες 4

β.Να εμφανίζει το μήνυμα «Άγνωστο», όταν το σχολείο δε βρεθεί. Όταν το σχολείο βρεθεί, να σταματά την αναζήτηση, να διαβάζει τη χρηματική προσφορά του σχολείου και να την τοποθετεί στην αντίστοιχη θέση του πίνακα Π. (Όταν δοθεί η τιμή 0, σημαίνει ότι το σχολείο δεν μπορεί να προσφέρει χρήματα, δηλαδή έδωσε μηδενική προσφορά). Όταν δεν είναι η πρώτη φορά που δίνει προσφορά τότε να εμφανίζει το μήνυμα «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ» και να αντικαθιστά την προηγούμενη προσφορά του με τη νέα. Μονάδες 6

Γ.3 Να επαναλαμβάνει τις ενέργειες που περιγράφονται στο ερώτημα Γ2, μέχρις ότου όλα τα σχολεία να δώσουν τουλάχιστον μία προσφορά. Μονάδες 3

Γ.4 Να εμφανίζει: α) το συνολικό χρηματικό ποσό που έχει συγκεντρωθεί, β) το πλήθος των σχολείων που έδωσαν μηδενική προσφορά, γ) το πλήθος των τροποποιήσεων που έγιναν στις προσφορές. Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Β/88 [Θέμα Δ Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2013]

Τα δεδομένα (κείμενο, εικόνα, ήχος, κλπ), κατά τη μετάδοσή τους μέσω ενσύρματων ή ασύρματων καναλιών επικοινωνίας, αλλοιώνονται λόγω του θορύβου που χαρακτηρίζει κάθε κανάλι. Ο τρόπος προστασίας των δεδομένων μετάδοσης είναι ο ακόλουθος: Για κάθε bit (ακέραιος με τιμή 0 ή 1), που ο πομπός θέλει να στείλει, μεταδίδει μια λέξη, που αντιστοιχεί σε πίνακα ΜΕΤΑΔΟΣΗ[31] με όλες τις τιμές του ταυτόσημες με το προς μετάδοση bit, δηλαδή, αν πρόκειται να σταλεί το bit 1, τότε η λέξη που μεταδίδεται είναι η 11...1 μήκους 31 bits, ενώ αν πρόκειται να σταλεί το bit 0, τότε η λέξη που μεταδίδεται είναι η 00...0, μήκους 31 bits. Ο δέκτης λαμβάνει λέξη μήκους 31 bits, τα οποία τοποθετούνται σε πίνακα ΛΗΨΗ[31]. Έχουμε «ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΛΗΨΗ», εάν υπάρχει τουλάχιστον ένα στοιχείο του πίνακα ΛΗΨΗ[31] με διαφορετική τιμή από αυτήν του αντίστοιχου στοιχείου του πίνακα ΜΕΤΑΔΟΣΗ[31]. Εάν το πλήθος των 1 του πίνακα ΛΗΨΗ[31] είναι μεγαλύτερο από το πλήθος των 0, τότε ο δέκτης αποφασίζει ότι ο πομπός έστειλε 1, ενώ σε αντίθετη περίπτωση ο δέκτης αποφασίζει ότι ο πομπός έστειλε 0. Σε κάθε περίπτωση, αν περισσότερα από τα μισά των 31 bits της λέξης μετάδοσης έχουν αλλοιωθεί, τότε ο δέκτης θα έχει πάρει «ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΑΠΟΦΑΣΗ». Να γραφεί Αλγόριθμος σε Ψευδογλώσσα, ο οποίος να κάνει τα εξής:

319

Δ.1 Για κάθε τιμή ποιότητας του καναλιού, που χαρακτηρίζεται από ακεραίους από 1 έως και 10, να πραγματοποιούνται το πολύ 100.000 διαφορετικές προσπάθειες μετάδοσης-λήψης και διόρθωσης λαθών. Εάν όμως ληφθούν 100 λανθασμένες αποφάσεις, τότε να διακόπτεται η διαδικασία για τη συγκεκριμένη τιμή ποιότητας του καναλιού. Μονάδες 3

Δ.2 Σε κάθε προσπάθεια μετάδοσης-λήψης και διόρθωσης λαθών να πραγματοποιούνται οι ακόλουθες ενέργειες:

α. Να διαβάζει (χωρίς έλεγχο εγκυρότητας των τιμών τους) τη μεταδοθείσα λέξη, καθώς και τη ληφθείσα λέξη και να ελέγχει, εάν αυτές ταυτίζονται.

β. Να διορθώνει τη ληφθείσα λέξη στο δέκτη, βάσει της παραπάνω περιγραφής του αλγορίθμου. γ. Να εμφανίζει μήνυμα «ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΑΠΟΦΑΣΗ», αν το bit, που εμφανίζεται συχνότερα στον πίνακα ΛΗΨΗ[31], είναι διαφορετικό από το bit που έχει μεταδοθεί. Μονάδες 9

Δ.4 α. Να αποθηκεύει, για κάθε τιμή ποιότητας καναλιού, σε πίνακα ΛΑΘΗΑΠΟΦ[10] το

ποσοστό των λανθασμένων αποφάσεων και σε πίνακα ΛΑΘΗΛΗΨ[10] το ποσοστό των λανθασμένων λήψεων.

β. Να εμφανίζει συγκεντρωτικά τα ποσοστά των λανθασμένων αποφάσεων και λανθασμένων λήψεων στο δέκτη. Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Β/89 [Θέμα Δ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2013]

Τα δεδομένα (κείμενο, εικόνα, ήχος, κλπ), κατά τη μετάδοσή τους μέσω ενσύρματων ή ασύρματων καναλιών επικοινωνίας, αλλοιώνονται λόγω του θορύβου που χαρακτηρίζει κάθε κανάλι. Ο τρόπος προστασίας των δεδομένων μετάδοσης είναι ο ακόλουθος: Για κάθε bit (ακέραιος με τιμή 0 ή 1), που ο πομπός θέλει να στείλει, μεταδίδει μια λέξη, που αντιστοιχεί σε πίνακα ΜΕΤΑΔΟΣΗ[31] με όλες τις τιμές του ταυτόσημες με το προς μετάδοση bit, δηλαδή, αν πρόκειται να σταλεί το bit 1, τότε η λέξη που μεταδίδεται είναι η 11...1 μήκους 31 bits, ενώ αν πρόκειται να σταλεί το bit 0, τότε η λέξη που μεταδίδεται είναι η 00...0, μήκους 31 bits. Ο δέκτης λαμβάνει λέξη μήκους 31 bits, τα οποία τοποθετούνται σε πίνακα ΛΗΨΗ[31]. Έχουμε «ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΛΗΨΗ», εάν υπάρχει τουλάχιστον ένα στοιχείο του πίνακα ΛΗΨΗ[31] με διαφορετική τιμή από αυτήν του αντίστοιχου στοιχείου του πίνακα ΜΕΤΑΔΟΣΗ[31]. Εάν το πλήθος των 1 του πίνακα ΛΗΨΗ[31] είναι μεγαλύτερο από το πλήθος των 0, τότε ο δέκτης αποφασίζει ότι ο πομπός έστειλε 1, ενώ σε αντίθετη περίπτωση ο δέκτης αποφασίζει ότι ο πομπός έστειλε 0. Σε κάθε περίπτωση, αν περισσότερα από τα μισά των 31 bits της λέξης μετάδοσης έχουν αλλοιωθεί, τότε ο δέκτης θα έχει πάρει «ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΑΠΟΦΑΣΗ». Να γραφεί πρόγραμμα σε ΓΛΩΣΣΑ, το οποίο να κάνει τα εξής: Δ.1 Να περιλαμβάνει κατάλληλο τμήμα δηλώσεων. Μονάδες 3

Δ.2 Για κάθε τιμή ποιότητας του καναλιού, που χαρακτηρίζεται από ακεραίους από 1 έως και 10, να πραγματοποιούνται το πολύ 100.000 διαφορετικές προσπάθειες μετάδοσης-λήψης και διόρθωσης λαθών. Εάν όμως ληφθούν 100 λανθασμένες αποφάσεις, τότε να διακόπτεται η διαδικασία για τη συγκεκριμένη τιμή ποιότητας του καναλιού. Μονάδες 4

320

Δ.3 Σε κάθε προσπάθεια μετάδοσης-λήψης και διόρθωσης λαθών να πραγματοποιούνται οι ακόλουθες ενέργειες:

α. Να διαβάζει (χωρίς έλεγχο εγκυρότητας των τιμών τους) τη μεταδοθείσα λέξη, καθώς και τη ληφθείσα λέξη και να ελέγχει, εάν αυτές ταυτίζονται.

β. Να διορθώνει τη ληφθείσα λέξη στο δέκτη, βάσει της παραπάνω περιγραφής του αλγορίθμου. Μονάδες 9

Δ.4 α. Να αποθηκεύει, για κάθε τιμή ποιότητας καναλιού, σε πίνακα ΛΑΘΗΑΠΟΦ[10] το

ποσοστό των λανθασμένων αποφάσεων και σε πίνακα ΛΑΘΗΛΗΨ[10] το ποσοστό των λανθασμένων λήψεων.

β. Να εμφανίζει συγκεντρωτικά τα ποσοστά των λανθασμένων αποφάσεων και λανθασμένων λήψεων στο δέκτη. Μονάδες 4

321

ΜΕΡΟΣ Γ – ΤΜΗΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΘΕΜΑ Γ/1 [Θέμα 1.Δ Ημερήσια Λύκεια 2003]

Τι είναι συνάρτηση (σε Προγραμματιστικό περιβάλλον); Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Γ/2 [Θέμα 1.Ε Ημερήσια Λύκεια 2003]

Τι είναι διαδικασία (σε Προγραμματιστικό περιβάλλον); Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Γ/3 [Θέμα 1.Ε Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2003]

Να αναπτύξετε τρία χαρακτηριστικά των υποπρογραμμάτων. Μονάδες 9 ΘΕΜΑ Γ/4 [Θέμα 2 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2003]

Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος : Αλγόριθμος Αριθμοί Διάβασε Α Εκτύπωσε Α S 1 Κ 2 Αρχή_επανάληψης Αν Α ΜΟD Κ = 0 τότε Β Α DIV Κ Αν Κ <> Β τότε S S + Κ + Β Εκτύπωσε Κ, Β αλλιώς S S + Κ Εκτύπωσε Κ Τέλος_αν Τέλος_αν Κ Κ + 1 Μέχρις_ότου Κ > Ρίζα (Α) Αν Α = S τότε Εκτύπωσε S Τέλος_αν Τέλος Αριθμοί Η συνάρτηση Ρίζα (Α) επιστρέφει την τετραγωνική ρίζα του Α. Να γράψετε στο τετράδιο σας τις τιμές που τυπώνει ο παραπάνω αλγόριθμος, αν του δώσουμε τιμές εισόδου : α. 36 β. 28 Μονάδες 20

ΘΕΜΑ Γ/5 [Θέμα 1.ΣΤ Ημερήσια Λύκεια 2004]

1. Να αναφέρετε τέσσερα πλεονεκτήματα του τμηματικού Προγραμματισμού. Μονάδες 4

2. Να αναπτύξετε δυο από τα παραπάνω πλεονεκτήματα του τμηματικού Προγραμματισμού. Μονάδες 6

322

ΘΕΜΑ Γ/6 [Θέμα 2 Ημερήσια Λύκεια 2005]

Δίνεται το παρακάτω τμήμα προγράμματος και μια συνάρτηση: Διάβασε Κ L 2 Α 1 Όσο Α < 8 επανάλαβε Αν Κ ΜΟD L = 0 τότε Χ Fun(Α, L) αλλιώς Χ Α + L Τέλος_αν Εμφάνισε L, Α, Χ Α Α + 2 L L+ 1 Τέλος_επανάληψης Συνάρτηση Fun(Β, Δ) : Ακέραια Μεταβλητές Ακέραιες: Β, Δ Αρχή Fun (Β + Δ) DIV 2 Τέλος_συνάρτησης. Να γράψετε στο τετράδιο σας τις τιμές των μεταβλητών L, Α, Χ, όπως αυτές εκτυπώνονται σε κάθε επανάληψη, όταν για είσοδο δώσουμε την τιμή 10. Μονάδες 20 ΘΕΜΑ Γ/7 [Θέμα 1.ΣΤ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2005]

Αναφέρατε τις ιδιότητες που πρέπει να διακρίνουν τα υποπρογράμματα. Μονάδες 3

ΘΕΜΑ Γ/8 [Θέμα 2 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2005]

Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα το οποίο διαβάζει τις θερμοκρασίες διαφόρων ημερών του μήνα, έστω 30, και υπολογίζει τη μέση θερμοκρασία του μήνα. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Θερμοκρασίες ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: Θερμοκρασία[30], Μέση, Σύνολο ΑΚΕΡΑΙΕΣ: i ΑΡΧΗ Σύνολο 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 30 ΓΡΑΨΕ ‘Δώσε τη θερμοκρασία’ ΔΙΑΒΑΣΕ Θερμοκρασία[i] Σύνολο Σύνολο + Θερμοκρασία[i] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Μέση Σύνολο/30 ΓΡΑΨΕ ‘Μέση Θερμοκρασία:’, Μέση ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ α. Να γραφεί αντίστοιχο πρόγραμμα (που να κάνει τους ίδιους υπολογισμούς) χωρίς

τη χρήση πίνακα. Μονάδες 10

323

β. Έστω ότι οι τιμές των θερμοκρασιών έχουν δοθεί στην κλίμακα Κελσίου. Να τροποποιηθεί το πρόγραμμα που δόθηκε έτσι, ώστε κάνοντας χρήση συνάρτησης να μετατρέπονται οι θερμοκρασίες από την κλίμακα Κελσίου σε κλίμακα Φαρενάιτ.

Ο τύπος μετατροπής από Κελσίου σε Φαρενάιτ είναι 9

325

ίά

ελσ ουαρεν ιτ

⋅ΚΦ = + Μονάδες 10


Εκατό (100) υποψήφιοι του ΑΣΕΠ διαγωνίζονται σε τρία μαθήματα για την κάλυψη θέσεων του Δημοσίου. Να γραφεί κύριο πρόγραμμα σε ΓΛΩΣΣΑ που να κάνει τα παρακάτω: α. Διαβάζει τα ονόματα των 100 υποψηφίων του ΑΣΕΠ και τη βαθμολογία καθενός

υποψηφίου σε τρία διαφορετικά μαθήματα. (Θεωρήστε ότι η βαθμολογία κάθε μαθήματος είναι από 1 έως 20). Μονάδες 4

β. Βρίσκει και τυπώνει τον ελάχιστο και τον μέγιστο βαθμό καθενός υποψηφίου στα

τρία μαθήματα που εξετάστηκε. Μονάδες 6 γ. Να γραφεί υποπρόγραμμα, το οποίο να καλείται από το κύριο πρόγραμμα, για τον

υπολογισμό και την εκτύπωση του μέσου όρου κάθε υποψηφίου στα τρία μαθήματα που διαγωνίστηκε. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Γ/10 [Θέμα 1.Β Ημερήσια Λύκεια 2006]

Να αναφέρετε τους κανόνες που πρέπει να ακολουθούν οι λίστες των παραμέτρων κατά την κλήση ενός υποπρογράμματος. Μονάδες 9 ΘΕΜΑ Γ/11 [Θέμα 1.Γ Ημερήσια Λύκεια 2006]

Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα και υποπρογράμμα : ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Κύριο ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Διαδ1(Β, Α, Γ) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α,Β,Γ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α,Β,Γ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ Α, Β, Γ Α Α + 2 ΚΑΛΕΣΕ Διαδ1(Α, Β, Γ) Β Β - 3 ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ Γ Α + Β ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

Τι θα εμφανιστεί κατά την εκτέλεση του προγράμματος, αν ως τιμές εισόδου δοθούν οι αριθμοί 5, 7, 10; Μονάδες 12


Σε ενα διαγωνισμό του ΑΣΕΠ εξετάζονται 1500 υποψήφιοι. Ως εξεταστικό κέντρο χρησιμοποιείται ενα κτίριο με αίθουσες διαφορετικής χωρητικότητας. Ο αριθμός των επιτηρητών που απαιτούνται ανά αίθουσα καθορίζεται αποκλειστικά με βάση τη χωρητικότητα της αίθουσας ως εξής:

324

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΤΗΡΗΤΩΝ

Μέχρι και 15 θέσεις 1 Από 16 μέχρι και 23 θέσεις 2

Πάνω από 23 θέσεις 3 Να γίνει πρόγραμμα σε γλώσσα προγραμματισμού «Γλώσσα» το οποίο: α. Για κάθε αίθουσα θα διαβάζει τη χωρητικότητα της, θα υπολογίζει και θα εμφανίζει

τον αριθμό των επιτηρητών που χρειάζονται. Ο υπολογισμός του αριθμού των επιτηρητών να γίνεται από συνάρτηση που θα κατασκευάσετε για το σκοπό αυτό. Μονάδες 12

β. Θα σταματάει όταν εξασφαλισθεί ο απαιτούμενος συνολικός αριθμός θέσεων. Μονάδες 8

Σημείωση: Να θεωρήσετε ότι η συνολική χωρητικότητα των αιθουσών του κτιρίου επαρκεί για τον αριθμό των υποψηφίων.


Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα και υποπρογράμματα: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Κλήση_Υποπρογραμμάτων ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: α, β, χ ΑΡΧΗ α 1 β 2 ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΑΝ α<= 4 ΤΟΤΕ ΚΑΛΕΣΕ Διαδ1(α, β, χ) ΑΛΛΙΩΣ χ Συν1(α, β) ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΓΡΑΨΕ α, β, χ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ χ>11 ΓΡΑΨΕ χ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Διαδ1 (λ, κ, μ) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: κ, λ, μ ΑΡΧΗ κ κ+1 λ λ+3 μ κ+λ ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ Συν1(ε, ζ): ΑΚΕΡΑΙΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: ε, ζ ΑΡΧΗ ζ-ζ+2 εε*2 Συν1ε+ζ ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

325

Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές που θα εμφανιστούν κατά την εκτέλεση του προγράμματος. Μονάδες 20 ΘΕΜΑ Γ/14 [Θέμα 3 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2006]

Σε ένα πάρκινγκ η χρέωση γίνεται κλιμακωτά, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΩΡΑ Μέχρι και 3 ώρες 2 €

Πάνω από 3 έως και 5 ώρες 1,5 € Πάνω από 5 ώρες 1,3 €

Ι. Να κατασκευάσετε πρόγραμμα το οποίο:

α. Περιλαμβάνει τμήμα δηλώσεων. Μονάδες 2

β. Για κάθε αυτοκίνητο που στάθμευσε στο πάρκινγκ: i. διαβάζει τον αριθμό κυκλοφορίας μέχρι να δοθεί το 0. Να θεωρήσετε ότι ο αριθμός κυκλοφορίας μπορεί να περιέχει τόσο γράμματα όσο και αριθμούς. Μονάδες 2 ii. διαβάζει τη διάρκεια στάθμευσης σε ώρες και τη δέχεται μόνο εφ’ όσον είναι μεγαλύτερη από το 0. Μονάδες 3

iii. καλεί υποπρόγραμμα για τον υπολογισμό του ποσού που πρέπει να πληρώσει ο κάτοχος του. Μονάδες 2 iv. εμφανίζει τον αριθμό κυκλοφορίας και το ποσό που αναλογεί. Μονάδες 2

γ. Εμφανίζει το πλήθος των αυτοκινήτων που έμειναν στο πάρκινγκ μέχρι και

δύο ώρες. Μονάδες 4 ΙΙ. Να κατασκευάσετε το υποπρόγραμμα που καλείται στο ερώτημα β) iii. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Γ/15 [Θέμα 1.Β.2 Ημερήσια Λύκεια 2007]

Για ποιες από τις παρακάτω περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνάρτηση:

α. Εισαγωγή ενός δεδομένου β. Υπολογισμός του μικρότερου από πέντε ακεραίους γ. Υπολογισμός των δύο μικρότερων από πέντε ακεραίους δ. Έλεγχος αν δύο αριθμοί είναι ίσοι ε. Ταξινόμηση πέντε αριθμών στ. Έλεγχος αν ένας χαρακτήρας είναι φωνήεν ή σύμφωνο. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Γ/16 [Θέμα 2 Ημερήσια Λύκεια 2007]

Δίνεται παρακάτω ένα πρόγραμμα με ένα υποπρόγραμμα: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Υπολογισμοί ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: α, β, γ ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ α, β

326

γ α + Πράξη (α, β) ΓΡΑΨΕ γ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ Πράξη (χ, ψ): ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: χ, ψ ΑΡΧΗ ΑΝ χ >= ψ ΤΟΤΕ

Πράξη χ – ψ ΑΛΛΙΩΣ

Πράξη χ + ψ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ α. Να ξαναγράψετε το πρόγραμμα ώστε να επιτελεί την ίδια λειτουργία

χρησιμοποιώντας διαδικασία αντί της συνάρτησης, την οποία διαδικασία και να κατασκευάσετε. Μονάδες 7

β. Να ξαναγράψετε το πρόγραμμα που δόθηκε αρχικά, ώστε να επιτελεί την ίδια

λειτουργία χωρίς τη χρήση υποπρογράμματος. Μονάδες 7 γ. Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές που θα εμφανιστούν κατά την εκτέλεση του

αρχικού προγράμματος που δόθηκε, αν ως τιμές εισόδου δοθούν οι αριθμοί:

i. α = 10 β = 5 ii. α = 5 β = 5 iii. α = 3 β = 5 Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Γ/17 [Θέμα 4 Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2007]

Μια σύγχρονη πτηνοτροφική μονάδα παρακολουθεί την ημερήσια παραγωγή αυγών και καταγράφει τα στοιχεία σε ηλεκτρονικό αρχείο. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος θα διαχειρίζεται τα στοιχεία της μονάδας στη διάρκεια ενός έτους. Για το σκοπό αυτό: Α. Να κατασκευάσετε κύριο πρόγραμμα το οποίο: α. Να ζητάει το έτος παρακολούθησης, ελέγχοντας ότι πρόκειται για έτος του 21ου

αιώνα (από 2000 μέχρι και 2099). Ο αλγόριθμος να δημιουργεί πίνακα με τον αριθμό των ημερών για καθέναν από τους δώδεκα μήνες του έτους που δόθηκε. Ο αριθμός των ημερών του μήνα θα υπολογίζεται από υποπρόγραμμα το οποίο θα κατασκευάσετε για το σκοπό αυτό. Η λειτουργία του υποπρογράμματος περιγράφεται στο ερώτημα Β. Μονάδες 3

β. Να ζητάει την ημερήσια παραγωγή (αριθμό αυγών) για κάθε μέρα του έτους και να

καταχωρίζει τις τιμές σε πίνακα δύο διαστάσεων, με μια γραμμή για κάθε μήνα. Μονάδες 3

γ. Να εμφανίζει τον τρίτο κατά σειρά από τους μήνες του έτους που έχουν ο καθένας

μέσο όρο ημερήσιας παραγωγής μέχρι και δέκα ποσοστιαίες μονάδες πάνω ή κάτω από τον ετήσιο μέσο όρο. Αν δεν βρει τέτοιο μήνα, να εμφανίζει κατάλληλο μήνυμα. Μονάδες 8

Β. Να κατασκευάσετε υποπρόγραμμα το οποίο να δέχεται ως παραμέτρους κάποιο

έτος και τον αριθμό κάποιου μήνα (1 έως 12), και να επιστρέφει τον αριθμό των ημερών του συγκεκριμένου μήνα. Όταν το έτος είναι δίσεκτο, ο Φεβρουάριος έχει 29

327

ημέρες, διαφορετικά έχει 28. Δίσεκτα είναι τα έτη που διαιρούνται με το 4 αλλά όχι με το 100, καθώς και εκείνα που διαιρούνται με το 400. Για τους υπόλοιπους μήνες, πλην του Φεβρουαρίου, ισχύει το εξής: μέχρι και τον Ιούλιο (7ος μήνας) οι μονοί μήνες έχουν 31 ημέρες και οι ζυγοί 30. Για τους μήνες μετά τον Ιούλιο, ισχύει το αντίστροφο. Μονάδες 6


Μία εταιρεία ενοικίασης αυτοκινήτων έχει νοικιάσει 30 αυτοκίνητα τα οποία κατηγοριοποιούνται σε οικολογικά και συμβατικά. Η πολιτική χρέωσης για την ενοικίαση ανά κατηγορία και ανά ημέρα δίνεται στον παρακάτω πίνακα.

ΗΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΑΤΙΚΑ

1-7 30€ ανά ημέρα 40€ ανά ημέρα

8-16 20€ ανά ημέρα 30€ ανά ημέρα

από 17 και άνω 10€ ανά ημέρα 20€ ανά ημέρα

1. Να αναπτύξετε πρόγραμμα το οποίο: α. Περιλαμβάνει τμήμα δηλώσεων μεταβλητών. Μονάδες 2 β. Για κάθε αυτοκίνητο το οποίο έχει ενοικιαστεί:

i. Διαβάζει την κατηγορία του («ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ» ή «ΣΥΜΒΑΤΙΚΑ») και τις ημέρες ενοικίασης. Μονάδες 2

ii. Καλεί υποπρόγραμμα με είσοδο την κατηγορία του αυτοκινήτου και τις ημέρες ενοικίασης και υπολογίζει με βάση τον παραπάνω πίνακα τη χρέωση. Μονάδες 2

iii. Εμφανίζει το μήνυμα “χρέωση” και τη χρέωση που υπολογίσατε. Μονάδες 2 γ. Υπολογίζει και εμφανίζει το πλήθος των οικολογικών και των συμβατικών

αυτοκινήτων. Μονάδες 4 2. Να κατασκευάσετε το κατάλληλο υποπρόγραμμα του ερωτήματος 1.β.ii . Μονάδες 8 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: 1)Δεν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας για τα δεδομένα εισόδου και 2) Ο υπολογισμός της χρέωσης δεν πρέπει να γίνει κλιμακωτά.

ΘΕΜΑ Γ/19 [Θέμα 4 Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2008]

Στο άθλημα των 110 μέτρων μετ’ εμποδίων, στους δύο ημιτελικούς αγώνες συμμετέχουν δέκα έξι (16) αθλητές (8 σε κάθε ημιτελικό). Σύμφωνα με τον κανονισμό στον τελικό προκρίνεται ο πρώτος αθλητής κάθε ημιτελικού. Η οκτάδα του τελικού συμπληρώνεται με τους αθλητές που έχουν τους έξι (6) καλύτερους χρόνους απ’ όλους τους υπόλοιπους συμμετέχοντες. Να θεωρήσετε ότι δεν υπάρχουν αθλητές με ίδιους χρόνους. 1. Να γράψετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο

α. Περιλαμβάνει το τμήμα δηλώσεων. Μονάδες 2

328

β. Καλεί τη διαδικασία ΕΙΣΟΔΟΣ για κάθε ημιτελικό ξεχωριστά. Η διαδικασία διαβάζει το όνομα του αθλητή και τoν χρόνο του (με ακρίβεια δεκάτου του δευτερολέπτου). Μονάδες 2

γ. Καλεί τη διαδικασία ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ για κάθε ημιτελικό ξεχωριστά. Η

διαδικασία ταξινομεί τους αθλητές ως προς τον χρόνο τους με αύξουσα σειρά. Μονάδες 2

δ. Δημιουργεί τον πίνακα ΟΝ με τα ονόματα και τον πίνακα ΧΡ με τους

αντίστοιχους χρόνους των αθλητών που προκρίθηκαν στον τελικό. Μονάδες 6

ε. Εμφανίζει τα ονόματα και τους χρόνους των αθλητών που θα λάβουν μέρος

στον τελικό. Μονάδες 2 2. Να γράψετε

α. Τη διαδικασία ΕΙΣΟΔΟΣ. Μονάδες 2

β. Τη διαδικασία ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ. Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Γ/20 [Θέμα 4 Ημερήσια Λύκεια 2009]

Ξενοδοχειακή επιχείρηση διαθέτει 25 δωμάτια. Τα δωμάτια αριθμούνται από το 1 μέχρι το 25. Ο συνολικός αριθμός των υπαλλήλων που απασχολούνται ημερησίως στο ξενοδοχείο εξαρτάται από τα κατειλημμένα δωμάτια και δίνεται από τον παρακάτω πίνακα

Αριθμός κατειλημμένων δωματίων

Συνολικός αριθμός υπαλλήλων

από 0 μέχρι 4 3 από 5 μέχρι 8 4 από 9 μέχρι 12 5 πάνω από 12 6

Η ημερήσια χρέωση για κάθε δωμάτιο είναι 75€ και το ημερομίσθιο κάθε υπαλλήλου 45€. Α. Να κατασκευάσετε κύριο πρόγραμμα το οποίο: α. Να περιλαμβάνει τμήμα δηλώσεων. Μονάδες 3

β. Να διαβάζει σε πίνακα ΚΡΑΤ[25,7] την κατάσταση κάθε δωματίου για κάθε

μέρα της εβδομάδας, ελέγχοντας την ορθή καταχώριση. Το πρόγραμμα να δέχεται μόνο τους χαρακτήρες «Κ» για κατειλημμένο, «Δ» για διαθέσιμο αντίστοιχα. Μονάδες 4

γ. Να υπολογίζει το συνολικό κέρδος ή τη συνολική ζημιά κατά τη διάρκεια της εβδομάδας και να εμφανίζει κατάλληλο μήνυμα. Για το σκοπό αυτό να καλεί το υποπρόγραμμα ΚΕΡΔΟΣ, που περιγράφεται στο ερώτημα B. Μονάδες 4

B. Να αναπτύξετε το υποπρόγραμμα ΚΕΡΔΟΣ, το οποίο να δέχεται τον πίνακα των κρατήσεων και έναν αριθμό ημέρας (από 1 έως 7). Το υποπρόγραμμα να υπολογίζει και να επιστρέφει το κέρδος της συγκεκριμένης ημέρας. Το κέρδος κάθε ημέρας προκύπτει από τα ημερήσια έσοδα ενοικιάσεων, αν αφαιρεθούν τα ημερομίσθια των υπαλλήλων της

329

συγκεκριμένης ημέρας. Αν τα έσοδα είναι μικρότερα από τα ημερομίσθια, το κέρδος είναι αρνητικό (ζημιά). Μονάδες 9 ΘΕΜΑ Γ/21 [Θέμα 1.Δ.1 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2009]

α. Να αναφέρετε τις ιδιότητες που πρέπει να διακρίνουν τα υποπρογράμματα. Μονάδες 3 β. Να περιγράψετε μια από αυτές τις ιδιότητες. Μονάδες 2 ΘΕΜΑ Γ/22 [Θέμα 4 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2009]

Το παιχνίδι τρίλιζα παίζεται με διαδοχικές κινήσεις δύο παικτών σε έναν πίνακα Τ[3,3]. Οι παίκτες συμπληρώνουν εναλλάξ μια θέση του πίνακα, τοποθετώντας ο μεν πρώτος το σύμβολο - χαρακτήρα ‘Χ’, ο δε δεύτερος το σύμβολο – χαρακτήρα ‘Ο’. Νικητής είναι ο παίκτης που θα συμπληρώσει πρώτος μια τριάδα όμοιων συμβόλων σε κάποια γραμμή, στήλη ή διαγώνιο του πίνακα. Αν ο πίνακας συμπληρωθεί χωρίς νικητή, το παιχνίδι θεωρείται ισόπαλο. Α. Να γράψετε πρόγραμμα στη «ΓΛΩΣΣΑ», το οποίο:

1. Να τοποθετεί σε κάθε θέση του πίνακα Τ τον χαρακτήρα ‘-’. Μονάδες 2

2. Για κάθε κίνηση: α. Να δέχεται τις συντεταγμένες μιας θέσης του πίνακα Τ και να τοποθετεί στην αντίστοιχη θέση το σύμβολο του παίκτη. Να θεωρήσετε ότι οι τιμές των συντεταγμένων είναι πάντοτε σωστές (1 έως 3) είναι όμως αποδεκτές, μόνον αν η θέση που προσδιορίζουν δεν περιέχει ήδη ένα σύμβολο παίκτη. Μονάδες 4

β. Να ελέγχει εάν με την κίνησή του ο παίκτης νίκησε. Για τον σκοπό αυτόν, να καλεί τη συνάρτηση ΝΙΚΗΣΕ, που περιγράφεται στο ερώτημα Β. Μονάδες 2 3. Να τερματίζει το παιχνίδι, εφόσον σημειωθεί ισοπαλία ή νικήσει ένας από τους δύο παίκτες. Μονάδες 2

4. Να εμφανίζει με κατάλληλο μήνυμα (πρώτος παίκτης/ δεύτερος παίκτης/ισοπαλία) το αποτέλεσμα του παιχνιδιού. Μονάδες 2

Β. Να κατασκευάσετε τη συνάρτηση ΝΙΚΗΣΕ, η οποία θα δέχεται τον πίνακα Τ και τις συντεταγμένες (Γ, Σ) μιας θέσης του πίνακα και θα επιστρέφει την τιμή ΑΛΗΘΗΣ, αν υπάρχει τρεις φορές το ίδιο σύμβολο, σε τουλάχιστον μια από τις παρακάτω περιπτώσεις:

1. Στη γραμμή Γ.

2. Στη στήλη Σ.

3. Στην κύρια διαγώνιο (δηλαδή Γ = Σ).

4. Στη δευτερεύουσα διαγώνιο (δηλαδή Γ + Σ = 4). Σε κάθε άλλη περίπτωση, η συνάρτηση να επιστρέφει την τιμή ΨΕΥΔΗΣ. Μονάδες 8

330

ΘΕΜΑ Γ/23 [Θέμα Α.4 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2010]

Να αναφέρετε τους κανόνες που πρέπει να ακολουθούν οι λίστες των παραμέτρων στη χρήση υποπρογραμμάτων. Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Γ/24 [Θέμα Γ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2010]

Ένα σύστημα υπολογιστή χρησιμοποιεί για τον έλεγχο πρόσβασης των χρηστών του έναν πίνακα 1000 γραμμών και 3 στηλών με τα στοιχεία τους. Σε κάθε γραμμή του αποθηκεύει, στην πρώτη στήλη το όνομα πρόσβασης του χρήστη, στη δεύτερη στήλη το συνθηματικό του και στην τρίτη έναν από τους χαρακτήρες «Σ» ή «Α». (Ο χαρακτήρας «Σ» δηλώνει ότι το συνθηματικό συνεχίζει να ισχύει, ενώ ο χαρακτήρας «Α» δηλώνει ότι το συνθηματικό πρέπει να αλλάξει). Θεωρήστε ότι υπάρχει ένα κύριο πρόγραμμα που υλοποιεί τα παραπάνω και καλεί τη διαδικασία ΕΛΕΓΧΟΣ η οποία ελέγχει την πρόσβαση του χρήστη στο σύστημα. Να γράψετε τη διαδικασία ΕΛΕΓΧΟΣ η οποία να περιλαμβάνει: Γ.1 Τμήμα δηλώσεων. Μονάδες 2

Κύριο τμήμα το οποίο: Γ.2 Διαβάζει το όνομα και το συνθηματικό του χρήστη. Ελέγχει αν το όνομα πρόσβασης

και το συνθηματικό είναι έγκυρα, δηλαδή υπάρχουν στον πίνακα χρηστών και αναφέρονται στον ίδιο χρήστη. Αν υπάρχουν, εμφανίζει το μήνυμα «ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ», διαφορετικά εμφανίζει το μήνυμα «ΛΑΘΟΣ ΟΝΟΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ Ή ΣΥΝΘΗΜΑΤΙΚΟ» και ζητά εκ νέου την εισαγωγή των δύο αυτών στοιχείων (ονόματος πρόσβασης και συνθηματικού) μέχρι να δοθούν έγκυρα στοιχεία. Μονάδες 8

Γ.3 Μετά την εμφάνιση του μηνύματος «ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ» ελέγχει αν το συνθηματικό χρειάζεται αλλαγή. Αν χρειάζεται, ζητά από τον χρήστη την εισαγωγή νέου συνθηματικού δύο φορές (η δεύτερη ως επιβεβαίωση) μέχρις ότου το συνθηματικό και η επιβεβαίωσή του ταυτιστούν. Όταν ταυτιστούν, η διαδικασία αντικαθιστά το παλιό συνθηματικό με το νέο και τον αντίστοιχο χαρακτήρα «Α» της τρίτης στήλης με το «Σ». Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Γ/25 [Θέμα A.5 Ημερήσια Λύκεια 2011]

α. Τι ονομάζεται τμηματικός προγραμματισμός; Μονάδες 4 β. Τι λέγεται υποπρόγραμμα; Μονάδες 4 γ. Τι ονομάζεται παράμετρος ενός υποπρογράμματος; Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Γ/26 [Θέμα Β.2 Ημερήσια Λύκεια 2011]

Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα και ένα υποπρόγραμμα: Πρόγραμμα ΘέμαΒ Μεταβλητές Ακέραιες: z,w Αρχή z 1 w 3 Όσο z<=35 επανάλαβε Κάλεσε Διαδ(z,w) Γράψε z Τέλος_επανάληψης Tέλος_Προγράμματος

Διαδικασία Διαδ(w,z) Μεταβλητές Ακέραιες: z,w Αρχή w w+z z z+2 Γράψε z Τέλος_Διαδικασίας

331

Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές που θα εμφανιστούν κατά την εκτέλεση του προγράμματος με τη σειρά που θα εμφανιστούν. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Γ/27 [Θέμα Δ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2011]

Ένας όμιλος αποτελείται από 20 εταιρίες. Να γράψετε πρόγραμμα το οποίο: Δ.1 Να περιλαμβάνει τμήμα δηλώσεων. Μονάδες 2 Δ.2 Να διαβάζει τα ονόματα των εταιριών του ομίλου και τα κέρδη τους για κάθε ένα

από τα έτη 2001 έως και 2005. (Θεωρήστε ότι τα κέρδη είναι θετικοί αριθμοί.) Μονάδες 2

Δ.3 Για κάθε εταιρία του ομίλου να καλεί συνάρτηση για τον υπολογισμό του συνολικού

κέρδους της εταιρίας στην πενταετία. Στη συνέχεια να υπολογίζει και να εμφανίζει το μέσο ετήσιο κέρδος του ομίλου. Μονάδες 5

Δ.4 Για κάθε εταιρία να βρίσκει την τριετία με το μεγαλύτερο συνολικό κέρδος και να

εμφανίζει το όνομα της εταιρίας και το πρώτο έτος της συγκεκριμένης τριετίας. (Θεωρήστε ότι η τριετία αυτή είναι μοναδική.) Μονάδες 5

Δ.5 Να κατασκευάσετε τη συνάρτηση που θα χρησιμοποιήσετε στο ερώτημα Δ.3 Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Γ/28 [Θέμα Δ Ημερήσια Λύκεια 2012]

Μια εταιρεία ασχολείται με εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών συστημάτων, με τα οποία οι πελάτες της έχουν τη δυνατότητα αφενός να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια για να καλύπτουν τις ανάγκες της οικίας τους, αφετέρου να πωλούν την πλεονάζουσα ενέργεια προς 0,55€/kWh, εξασφαλίζοντας επιπλέον έσοδα. Η εταιρεία αποφάσισε να ερευνήσει τις εγκαταστάσεις που πραγματοποίησε την προηγούμενη χρονιά σε δέκα (10) πελάτες που βρίσκονται ο καθένας σε διαφορετική πόλη της Ελλάδας. Να αναπτύξετε πρόγραμμα σε ΓΛΩΣΣΑ το οποίο: Δ.1 α. Να περιλαμβάνει κατάλληλο τμήμα δηλώσεων. Μονάδα 1

β. Να διαβάζει για κάθε πελάτη το όνομα του και το όνομα της πόλης στην

οποία διαμένει και να τα αποθηκεύει στον δισδιάστατο πίνακα ΟΝ[10,2]. Μονάδα 1

γ. Να διαβάζει το ποσό της ηλεκτρικής ενέργειας σε kWh που παρήγαγαν τα

φωτοβολταϊκά συστήματα κάθε πελάτη, καθώς και το ποσό της ηλεκτρικής ενέργειας που κατανάλωσε κάθε πελάτης για κάθε μήνα του έτους, και να τα αποθηκεύει στους πίνακες Π[10,12] για την παραγωγή και Κ[10,12] για την κατανάλωση αντίστοιχα (δεν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας των δεδομένων). Μονάδες 2

Δ.2 Να υπολογίζει την ετήσια παραγωγή και κατανάλωση ανά πελάτη καθώς και τα

ετήσια έσοδά του σε ευρώ (€). Θεωρήστε ότι για κάθε πελάτη η ετήσια παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια είναι μεγαλύτερη ή ίση της ενέργειας που έχει καταναλώσει. Μονάδες 4

Δ.3 Να εμφανίζει το όνομα της πόλης στην οποία σημειώθηκε η μεγαλύτερη παραγωγή

ηλεκτρικού ρεύματος. Μονάδες 3

332

Δ.4 Να καλεί κατάλληλο υποπρόγραμμα με τη βοήθεια του οποίου θα εμφανίζονται τα ετήσια έσοδα κάθε πελάτη κατά φθίνουσα σειρά. Να κατασκευάσετε το υποπρόγραμμα που χρειάζεται για το σκοπό αυτό. Μονάδες 5

Δ.5 Να εμφανίζει τον αριθμό του μήνα με τη μικρότερη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Θεωρήστε ότι υπάρχει μόνο ένας τέτοιος μήνας. Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Γ/29 [Θέμα Δ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2012]

Εταιρεία που ασχολείται με μετρήσεις τηλεθέασης καταγράφει στοιχεία, ανά ημέρα και για χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας, τα οποία αφορούν την τηλεθέαση των κεντρικών δελτίων ειδήσεων που προβάλλονται από πέντε (5) τηλεοπτικούς σταθμούς. Για τη διευκόλυνση της στατιστικής επεξεργασίας των δεδομένων να αναπτύξετε πρόγραμμα το οποίο: Δ.1 Να περιλαμβάνει τμήμα δηλώσεων. Μονάδες 2

Δ.2 Για κάθε έναν από τους τηλεοπτικούς σταθμούς να δέχεται το όνομά του και το

πλήθος των τηλεθεατών που παρακολούθησαν το κεντρικό δελτίο ειδήσεων κάθε μέρα της εβδομάδας, από Δευτέρα έως και Κυριακή. Να μη γίνει έλεγχος εγκυρότητας. Μονάδες 4

Δ.3 Να καλεί για κάθε έναν από τους τηλεοπτικούς σταθμούς κατάλληλο

υποπρόγραμμα, το οποίο να υπολογίζει και να επιστρέφει το μέσο πλήθος τηλεθεατών, που παρακολούθησαν το κεντρικό δελτίο ειδήσεών του, τη συγκεκριμένη εβδομάδα. Να αναπτύξετε το κατάλληλο υποπρόγραμμα Μονάδες 4

Δ.4 Να εμφανίζει τα ονόματα των σταθμών για τους οποίους ο μέσος όρος τηλεθέασης

του Σαββατοκύριακου (2 ημέρες) ήταν τουλάχιστον 10% μεγαλύτερος από το μέσο όρο τηλεθέασης στις καθημερινές (Δευτέρα έως και Παρασκευή). Μονάδες 5

Δ.5 Να εμφανίζει τα ονόματα των τηλεοπτικών σταθμών, οι οποίοι κάθε ημέρα, από

Δευτέρα έως και Κυριακή, παρουσιάζουν συνεχώς, από ημέρα σε ημέρα, αύξηση τηλεθέασης. Αν δεν υπάρχουν τέτοιοι σταθμοί, να εμφανίζει το μήνυμα: «Κανένας σταθμός δεν είχε συνεχή αύξηση τηλεθέασης». Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Γ/30 [Θέμα Δ Ημερήσια Λύκεια 2013]

Σε ένα πρόγραμμα ανταλλαγής μαθητών Comenius συμμετέχουν μαθητές από δυο χώρες: Ελλάδα (EL) και Ισπανία (ES). Οι μαθητές αυτοί καλούνται να απαντήσουν σε μια ερώτηση όπου οι δυνατές απαντήσεις είναι:

1. Πολύ συχνά 2. Συχνά 3. Αρκετές φορές 4. Σπάνια 5. Ποτέ Στην πρώτη φάση επεξεργασίας της ερώτησης πρέπει να καταγραφούν οι απαντήσεις από κάθε χώρα και να μετρήσουν για κάθε αριθμό απάντησης πόσες φορές υπάρχει, με σκοπό να αναφέρουν για κάθε χώρα, ποια απάντηση είχε τα μεγαλύτερα ποσοστά. Για να βοηθήσετε στην επεξεργασία να αναπτύξετε πρόγραμμα σε ΓΛΩΣΣΑ το οποίο: Δ.1 α. Να περιέχει τμήμα δηλώσεων.

β. Να δημιουργεί δύο πίνακες EL[5] και ES[5] και να καταχωρίζει σε αυτούς την τιμή 0 σε όλα τα στοιχεία τους. Μονάδες 2

333

Δ.2 Για κάθε μαθητή να διαβάζει το όνομα της χώρας του και τον αριθμό της απάντησής του. Οι δυνατές τιμές για τη χώρα είναι: EL, ES και για την απάντηση 1,2,3,4,5. Η κάθε απάντηση θα πρέπει να προσμετράται σε έναν από τους δύο πίνακες EL[5], ES[5] ανάλογα με τη χώρα και στο αντίστοιχο στοιχείο. Δηλαδή, αν δοθούν για τιμές οι ES και 4, τότε θα πρέπει στο 4ο στοιχείο του πίνακα ES[5] να προστεθεί μια ακόμα καταχώριση. (Δεν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας τιμών) Μονάδες 5

Δ.3 Η προηγούμενη διαδικασία εισαγωγής δεδομένων και καταχώρισης απαντήσεων θα

ελέγχεται από την ερώτηση «για Διακοπή της εισαγωγής πατήστε Δ ή δ», που θα εμφανίζεται, και ο χρήστης θα πρέπει να δώσει το χαρακτήρα Δ ή δ για να σταματήσει την επαναληπτική διαδικασία. Μονάδες 3

Δ.4 Στο τέλος για κάθε χώρα να εμφανίζει ποιος αριθμός απάντησης είχε το μεγαλύτερο

ποσοστό, καθώς και το ποσοστό αυτό. Για την υλοποίηση αυτού του ερωτήματος θα χρησιμοποιήσετε δυο φορές το υποπρόγραμμα MΕΓ_ΠΟΣ που θα κατασκευάσετε στο ερώτημα Δ.5. Θεωρούμε ότι για κάθε χώρα τα ποσοστά των απαντήσεων είναι διαφορετικά μεταξύ τους και δεν υπάρχει περίπτωση ισοβαθμίας. Μονάδες 3

Δ.5 Να αναπτύξετε το υποπρόγραμμα ΜΕΓ_ΠΟΣ το οποίο:

1. Να δέχεται έναν πίνακα ακεραίων 5 θέσεων. 2. Να βρίσκει το μεγαλύτερο στοιχείο του πίνακα και σε ποια θέση βρίσκεται. 3. Να βρίσκει το ποσοστό που κατέχει το μεγαλύτερο στοιχείο σε σχέση με το άθροισμα όλων των στοιχείων του πίνακα. 4. Να επιστρέφει στο κυρίως πρόγραμμα το ποσοστό αυτό, καθώς και την θέση στην οποία βρίσκεται.

Θεωρήστε ότι όλες οι τιμές των πινάκων είναι διαφορετικές και ότι για κάθε χώρα υπάρχει τουλάχιστον μια απάντηση στην ερώτηση. Μονάδες 7

334

ΜΕΡΟΣ Δ – ΘΕΜΑΤΑ ΛΟΙΠΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ – ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΘΕΩΡΙΑΣ ΘΕΜΑ Δ/1 [Θέμα 1.Δ.1 Εσπερινά Λύκεια 2001]

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του δομημένου Προγραμματισμού; Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Δ/2 [Θέμα 1.Γ Ημερήσια Λύκεια 2002]

Να περιγράψετε τη διαδικασία για τη μετατροπή με μεταγλωττιστή ενός πηγαίου προγράμματος σε εκτελέσιμο Πρόγραμμα, συμπεριλαμβανομένης της ανίχνευσης και διόρθωσης λαθών. Μονάδες 18 ΘΕΜΑ Δ/3 [Θέμα 1.Δ Ημερήσια Λύκεια 2002]

Τι γνωρίζετε για τον παράλληλο Προγραμματισμό; Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Δ/4 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2002]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό κάθε πρότασης και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. Μονάδες 12

α. Η τιμή μιας μεταβλητής δεν μπορεί να αλλάξει κατά τη διάρκεια εκτέλεσης ενός

αλγόριθμου. β. Με τον όρο δεδομένο αναφέρεται οποιοδήποτε γνωσιακό στοιχείο προέρχεται από

επεξεργασία δεδομένων. γ. Σκοπός της συγχώνευσης δύο ταξινομημένων πινάκων είναι η δημιουργία ενός

τρίτου ταξινομημένου πίνακα, που περιέχει τα στοιχεία των δύο πινάκων. δ. Τα λογικά λάθη είναι συνήθως λάθη σχεδιασμού και δεν προκαλούν τη διακοπή της

εκτέλεσης του προγράμματος. ε. Σε ένα μεγάλο και σύνθετο πρόγραμμα, η άσκοπη χρήση μεγάλων πινάκων μπορεί

να οδηγήσει ακόμη και σε αδυναμία εκτέλεσης του προγράμματος. ζ. Οι δυναμικές δομές έχουν σταθερό μέγεθος ΘΕΜΑ Δ/5 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2002]

Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ μεταγλωττιστή (compiler) και διερμηνευτή (interpreter). Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Δ/6 [Θέμα 1.ΣΤ Ημερήσια Λύκεια 2003]

Να αναφέρετε τρία πλεονεκτήματα των γλωσσών υψηλού επιπέδου σε σχέση με τις συμβολικές γλώσσες. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Δ/7 [Θέμα 1.Δ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2003]

Σε ποιες στοιχειώδεις λογικές δομές στηρίζεται ο δομημένος προγραμματισμός; Μονάδες 3 Να αναφέρετε τέσσερα πλεονεκτήματα του δομημένου προγραμματισμού . Μονάδες 4 ΘΕΜΑ Δ/8 [Θέμα 1.A Ημερήσια Λύκεια 2004]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Ένα Πρόγραμμα σε Γλώσσα μηχανής είναι μια ακολουθία δυαδικών ψηφίων.

335

β. Ο μεταγλωττιστής δέχεται στην είσοδο του ένα Πρόγραμμα γραμμένο σε μια Γλώσσας υψηλού επιπέδου και παράγει ένα ισοδύναμο Πρόγραμμα σε Γλώσσα μηχανής.

γ. Το πηγαίο Πρόγραμμα εκτελείται από τον υπολογιστή χωρίς μεταγλώττιση. δ. Ο διερμηνευτής διαβάζει μία προς μία τις εντολές του πηγαίου προγράμματος και

για κάθε μια εκτελεί αμέσως μια ισοδύναμη ακολουθία εντολών μηχανής. ε. Ένα πρόγραμμα σε Γλώσσα μηχανής χρειάζεται μεταγλώττιση. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Δ/9 [Θέμα 1.Γ Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2004]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Η λογική πράξη "ή" μεταξύ δυο προτάσεων είναι ψευδής, όταν οποιαδήποτε από τις

δυο προτάσεις είναι ψευδής. β. Η FORTRAN αναπτύχθηκε ως Γλώσσα κατάλληλη για την επίλυση μαθηματικών

και επιστημονικών προβλημάτων. γ. Η εντολή GOTO που αλλάζει τη ροή εκτέλεσης ενός προγράμματος είναι

απαραίτητη στο δομημένο προγραμματισμό. δ. Τα συντακτικά λάθη στον πηγαίο κώδικα εμφανίζονται κατά το στάδιο της

μεταγλώττισης του. ε. Η JAVA χρησιμοποιείται ιδιαίτερα για προγραμματισμό στο διαδίκτυο (INTERNET). Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Δ/10 [Θέμα 1.Ε Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2004]

α. Τι καλείται αλφάβητο μιας Γλώσσας; β. Από τι αποτελείται το λεξιλόγιο μιας Γλώσσας ; γ. Τι είναι το τυπικό μιας Γλώσσας ; δ. Τι είναι το συντακτικό μιας Γλώσσας ; Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Δ/11 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2004]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό κάθε πρότασης και δίπλα στον αριθμό τη λέξη Σωστό για τη σωστή πρόταση ή Λάθος για τη λανθασμένη. α. Οι μεταβλητές που χρησιμοποιούνται σ' ένα πρόγραμμα αντιστοιχίζονται από το

μεταγλωττιστή σε συγκεκριμένες θέσεις της μνήμης του υπολογιστή. β. Η τιμή της μεταβλητής είναι το περιεχόμενο της αντίστοιχης θέσης μνήμης και δεν

μεταβάλλεται στη διάρκεια εκτέλεσης του προγράμματος. γ. Ο τύπος της μεταβλητής αλλάζει κατά την εκτέλεση του προγράμματος. Μονάδες 3

336

ΘΕΜΑ Δ/12 [Θέμα 1.Β Ημερήσια Λύκεια 2005]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Η ταξινόμηση είναι μια από τις βασικές λειτουργίες επί των δομών δεδομένων. β. Τα στοιχεία ενός πίνακα μπορούν να αποτελούνται από δεδομένα διαφορετικού

τύπου. γ. Ένα υποπρόγραμμα μπορεί να καλείται από ένα άλλο υποπρόγραμμα ή από

το κύριο Πρόγραμμα. δ. Στην επαναληπτική δομή Όσο ... Επανάλαβε δεν γνωρίζουμε εκ των προτέρων το

πλήθος των επαναλήψεων. ε. Κατά την εκτέλεση ενός προγράμματος μπορεί να αλλάζει η τιμή και ο τύπος

μιας μεταβλητής. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Δ/13 [Θέμα 1.Ε Ημερήσια Λύκεια 2005]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα το γράμμα της Στήλης Β που αντιστοιχεί σωστά. Στη Στήλη Β υπάρχει ένα επιπλέον στοιχείο.

Στήλη Α Είδος εφαρμογών Στήλη Β Γλώσσες 1. επιστημονικές α. CΟΒΟL

2. εμπορικές- επιχειρησιακές β. LISP

3. τεχνητής νοημοσύνης γ. FΟRTRΑΝ

4. γενικής χρήσης- εκπαίδευσης δ. PASCAL

ε. JAVA Μονάδες 4

ΘΕΜΑ Δ/14 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2005]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη, Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Μια συνάρτηση υπολογίζει και επιστρέφει παραπάνω από μία τιμές με το όνομα

της. β. Πολλαπλές επιλογές μπορούν να γίνουν και με μία εμφωλευμένη δομή. γ. Στην επαναληπτική δομή Για ... από ... μέχρι ... με_βήμα οι τιμές από,

μέχρι και με_βήμα δεν είναι απαραίτητο να είναι ακέραιες. δ. Ο πίνακας που χρησιμοποιεί ένα μόνο δείκτη για την αναφορά των στοιχείων του

ονομάζεται μονοδιάστατος. ε. Η Γλώσσα υποστηρίζει τρεις εντολές επανάληψης, την εντολή ΟΣΟ, την εντολή

ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ και την εντολή ΓΙΑ. Μονάδες 10

337

ΘΕΜΑ Δ/15 [Θέμα 1.Β Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2005]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα σε κάθε αριθμό ένα από τα γράμματα της Στήλης Β, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχηση (στη Στήλη Β περισσεύουν δύο γράμματα).


1. Ουρά α. Δομή επιλογής

2.

χ 1 Όσο χ < 5 επανάλαβε Εμφάνισε χ χ χ + 1 Τέλος_επανάληψης

β. Δομή επανάληψης

3. Στοίβα γ. FIFΟ

4. Επίλεξε ... Τέλος_επιλογών

δ. LIFO

5. ΚΑΙ ε. Αριθμητικός Τελεστής

ζ. Λογικός Τελεστής

η. Συνάρτηση Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Δ/16 [Θέμα 1.Α Ημερήσια Λύκεια 2006]

Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, η τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Η σειριακή αναζήτηση χρησιμοποιείται αποκλειστικά στους ταξινομημένους πίνακες. β. Η εντολή επανάληψης ΓΙΑ ... ΑΠΟ ... ΜΕΧΡΙ ... ΜΕ_ΒΗΜΑ μπορεί να

χρησιμοποιηθεί, όταν έχουμε άγνωστο αριθμό επαναλήψεων. γ. Για την εκτέλεση μιας εντολής συμβολικής γλώσσας απαιτείται η μετάφραση της σε

γλώσσα μηχανής. δ. Η λίστα των πραγματικών παραμέτρων καθορίζει τις παραμέτρους στην κλήση του

υποπρογράμματος. ε. Σε μία δυναμική δομή δεδομένων τα δεδομένα αποθηκεύονται υποχρεωτικά σε

συνεχόμενες θέσεις μνήμης. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Δ/17 [Θέμα 1.Γ Εσπερινά Λύκεια 2006]

Να χαρακτηρίσετε καθεμιά από τις προτάσεις πον ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιο σας, δίπλα από τον αριθμό κάθε πρότασης, το γράμμα Σ, αν αυτή είναι Σωστή, η το γράμμα Χ, αν αυτή είναι Λανθασμένη. α. Ο πίνακας είναι μία δυναμική δομή δεδομένων. Μονάδες 2

β. Οι λειτουργίες ώθηση και απώθηση είναι οι κυρίες λειτουργίες σε μία στοίβα. Μονάδες 2

338

γ. Στην εντολή ΓΙΑ ο βρόχος επαναλαμβάνεται για προκαθορισμένο αριθμό επαναλήψεων. Μονάδες 2

δ. Η είσοδος σε κάθε βρόχο επανάληψης υποχρεωτικά γίνεται από την αρχή του.

Μονάδες 2 ε. Σε μια εντολή εκχώρησης δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ίδια μεταβλητή τόσο στο αριστερό όσο και στο δεξιό μέλος της. Μονάδες 2 ΘΕΜΑ Δ/18 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2006]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Η ταξινόμηση φυσαλίδας είναι ο πιο απλός και ταυτόχρονα ο πιο γρήγορος

αλγόριθμος ταξινόμησης. β. Ενώ η τιμή μίας μεταβλητής μπορεί να αλλάζει κατά την εκτέλεση του

προγράμματος, αυτό που μένει υποχρεωτικά αναλλοίωτο είναι ο τύπος της. γ. Το πρόγραμμα που παράγεται από το μεταγλωττιστή λέγεται εκτελέσιμο. δ. Σε μία εντολή εκχώρησης του αποτελέσματος μίας έκφρασης σε μία μεταβλητή, η

μεταβλητή και η έκφραση πρέπει να είναι του ίδιου τύπου. ε. Όταν ένας βρόχος είναι εμφωλευμένος σε άλλο, ο βρόχος που ξεκινάει τελευταίος

πρέπει να ολοκληρώνεται πρώτος. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Δ/19 [Θέμα 1.Ε Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2006]

α. Για ποιο λόγο αναπτύχθηκαν οι συμβολικές γλώσσες; Μονάδες 3 β. Ποιος ο ρόλος του συμβολομεταφραστή; Μονάδες 3 ΘΕΜΑ Δ/20 [Θέμα 1.Α Ημερήσια Λύκεια 2007]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Με τη λειτουργία της συγχώνευσης, δύο ή περισσότερες δομές δεδομένων

συνενώνονται σε μία ενιαία δομή. β. Ο τρόπος κλήσης των διαδικασιών και των συναρτήσεων είναι ίδιος, ενώ ο τρόπος

σύνταξής τους είναι διαφορετικός. γ. Όταν αριθμητικοί και συγκριτικοί τελεστές συνδυάζονται σε μία έκφραση, οι

αριθμητικές πράξεις εκτελούνται πρώτες. δ. Η έννοια του αλγορίθμου συνδέεται αποκλειστικά και μόνο με προβλήματα της

Πληροφορικής. ε. Κάθε βρόχος που υλοποιείται με την εντολή ΟΣΟ … ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ μπορεί να

γραφεί και με χρήση της εντολής ΓΙΑ … ΑΠΟ … ΜΕΧΡΙ. Μονάδες 10

339

ΘΕΜΑ Δ/21 [Θέμα 1.Β.1 Ημερήσια Λύκεια 2007]

α. Να εξηγήσετε τι εννοούμε με τον όρο μεταφερσιμότητα των προγραμμάτων. Μονάδες 3 β. Ποια ή ποιες από τις παρακάτω κατηγορίες γλωσσών προσφέρουν αυτή τη

δυνατότητα στα προγράμματα: 1. Γλώσσες μηχανής 2. Συμβολικές γλώσσες 3. Γλώσσες υψηλού επιπέδου.

Μονάδες 2

ΘΕΜΑ Δ/22 [Θέμα 1.Δ Ημερήσια Λύκεια 2007]

Δίνονται οι παρακάτω προτάσεις: Π1. Ο συνδέτης - φορτωτής μετατρέπει το 1 πρόγραμμα σε 2 πρόγραμμα Π2. Ο συντάκτης χρησιμοποιείται για να δημιουργηθεί το 3 πρόγραμμα Π3. Ο μεταγλωττιστής μετατρέπει το 4 πρόγραμμα σε 5 πρόγραμμα και οι παρακάτω λέξεις: α. Αντικείμενο β. Εκτελέσιμο γ. Πηγαίο. 1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς (1–5) των κενών διαστημάτων των προτάσεων και δίπλα το γράμμα της λέξης (α, β, γ) που αντιστοιχεί σωστά. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Κάποιες από τις λέξεις χρησιμοποιούνται περισσότερες φορές από μία. Μονάδες 5

2. Κατά την ανάπτυξη ενός προγράμματος σε ένα προγραμματιστικό περιβάλλον, με ποια χρονική σειρά πραγματοποιούνται τα βήματα που περιγράφουν οι παραπάνω προτάσεις; Να απαντήσετε γράφοντας τα Π1, Π2, Π3 με τη σωστή σειρά. Μονάδες 3 ΘΕΜΑ Δ/23 [Θέμα 1.Α Εσπερινά Λύκεια 2007]

α. Τι είναι οι τελεστές και ποιες είναι οι κατηγορίες των τελεστών; Μονάδες 4

β. Να δώσετε τον ορισμό της δομής δεδομένων. Μονάδες 3

γ. Να γράψετε τους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται στη χρήση των

εμφωλευμένων βρόχων. Μονάδες 9

ΘΕΜΑ Δ/24 [Θέμα 1.Γ Εσπερινά Λύκεια 2007]

Να χαρακτηρίσετε καθεμιά από τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα από τον αριθμό κάθε πρότασης, το γράμμα Σ, αν αυτή είναι Σωστή, ή το γράμμα Λ, αν αυτή είναι Λανθασμένη α. Κατά την εκτέλεση του προγράμματος η εντολή ΔΙΑΒΑΣΕ διακόπτει την εκτέλεσή

του και περιμένει την εισαγωγή τιμών από το πληκτρολόγιο. Μονάδες 2

β. Η στοίβα χρησιμοποιεί δύο δείκτες. Μονάδες 2

γ. Ένα επιλύσιμο πρόβλημα μπορεί να είναι αδόμητο. Μονάδες 2

δ. Η χρήση της εντολής ΕΠΙΛΕΞΕ λόγω της συμπαγούς δομής αποτελεί μειονέκτημα

στο προγραμματισμό. Μονάδες 2

ε. Η σύγκριση λογικών δεδομένων έχει έννοια μόνο στην περίπτωση του ίσου (=) και

του διάφορου (<>). Μονάδες 2

340

ΘΕΜΑ Δ/25 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2007]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Η μεταφορά δεδομένων είναι μία από τις λειτουργίες που εκτελεί ο υπολογιστής. β. Ένα τμήμα αλγορίθμου που εκτελείται επαναληπτικά αποκαλείται βρόχος. γ. Όταν ένα υποπρόγραμμα καλείται από το κύριο πρόγραμμα, η διεύθυνση

επιστροφής αποθηκεύεται από το μεταφραστή σε μια ουρά. δ. Οι τύποι των μεταβλητών που υποστηρίζει η ΓΛΩΣΣΑ είναι μόνο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ

και ΑΚΕΡΑΙΕΣ. ε. Οι εντολές που βρίσκονται σε μια επανάληψη ΟΣΟ, εκτελούνται τουλάχιστον μία

φορά. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Δ/26 [Θέμα 1.Γ Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2007]

α. Να αναφέρετε ονομαστικά τις κατηγορίες στις οποίες διακρίνονται τα προβλήματα, με κριτήριο το είδος της επίλυσης που επιζητούν αυτά. Μονάδες 3

β. Να αναφέρετε δύο βασικές λειτουργίες επί των δομών δεδομένων που δεν μπορούν

να χρησιμοποιηθούν στους πίνακες. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 4

γ. Ποια η διαφορά μεταξύ:

1. Μεταβλητών και παραμέτρων; Μονάδες 3

2. Τυπικών και πραγματικών παραμέτρων; Μονάδες 3 ΘΕΜΑ Δ/27 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικες Εσπερινά Λύκεια 2007]

Να χαρακτηρίσετε καθεμιά από τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα από τον αριθμό κάθε πρότασης, το γράμμα Σ, αν αυτή είναι Σωστή, ή το γράμμα Λ, αν αυτή είναι Λανθασμένη. α. Δεν υπάρχει αλγόριθμος για τη σχεδίαση αλγορίθμων. Μονάδες 2 β. Ο βρόχος Για Κ από 5 μέχρι 5 δεν εκτελείται καμία φορά. Μονάδες 2

γ. Αλγόριθμοι + Δομές Δεδομένων = Προγράμματα. Μονάδες 2

δ. Στη δομή ενός προγράμματος το τμήμα δήλωσης των σταθερών ακολουθεί το

τμήμα δήλωσης των μεταβλητών. Μονάδες 2

ε. Εμφωλευμένα ΑΝ ονομάζονται δύο ή περισσότερες εντολές της μορφής ΑΝ ...

ΤΟΤΕ ... ΑΛΛΙΩΣ που περιέχονται η μία μέσα στην άλλη. Μονάδες 2 ΘΕΜΑ Δ/28 [Θέμα 1.Α Ημερήσια Λύκεια 2008]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη.

α. Η καταγραφή της δομής ενός προβλήματος σημαίνει αυτόματα ότι έχει αρχίσει η διαδικασία ανάλυσης του προβλήματος σε άλλα απλούστερα.

341

β. Στη διαδικασία η λίστα παραμέτρων είναι υποχρεωτική. γ. Η δυναμική παραχώρηση μνήμης χρησιμοποιείται στις στατικές δομές δεδομένων. δ. Η JAVA είναι μία αντικειμενοστραφής γλώσσα προγραμματισμού για την ανάπτυξη

εφαρμογών που εκτελούνται σε κατανεμημένα περιβάλλοντα, δηλαδή σε διαφορετικούς υπολογιστές οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο.

ε. Κατά την κλήση ενός υποπρογράμματος η πραγματική παράμετρος και η

αντίστοιχη τυπική της είναι δυνατόν να έχουν το ίδιο όνομα. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Δ/29 [Θέμα 1.Β1 Ημερήσια Λύκεια 2008]

Να αναφέρετε τις τυποποιημένες κατηγορίες τεχνικών - μεθόδων σχεδίασης αλγορίθμων. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ Δ/30 [Θέμα 1.Β2 Ημερήσια Λύκεια 2008]

Ποια η διαφορά μεταξύ διερμηνευτή και μεταγλωττιστή; Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Δ/31 [Θέμα 1.Δ Εσπερινά Λύκεια 2008]

Να γράψετε στο τετράδιό σας καθέναν από τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα του ένα γράμμα της Στήλης Β, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση.

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β

1. Ουρά 2. Λογικός τελεστής 3. Στοίβα 4. Λογική σταθερά

α. Ώθηση β. ΑΛΗΘΗΣ γ. ΚΑΙ δ. Δύο δείκτες

Μονάδες 8

ΘΕΜΑ Δ/32 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικες Ημερήσια Λύκεια 2008]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις, 1-5, και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Τα προβλήματα, με κριτήριο το είδος της επίλυσης που επιζητούν, διακρίνονται σε

τρεις κατηγορίες: επιλύσιμα, ανοικτά και άλυτα. β. Μια υπολογιστική διαδικασία που δεν τελειώνει μετά από συγκεκριμένο αριθμό

βημάτων αποτελεί αλγόριθμο. γ. Η εγγραφή είναι δομή δεδομένων η οποία αποτελείται από πεδία που αποθηκεύουν

χαρακτηριστικά. δ. Η αντικειμενοστραφής σχεδίαση εκλαμβάνει τις «ενέργειες» ως πρωτεύοντα δομικά

στοιχεία ενός προγράμματος. ε. Σε μία συνάρτηση δεν επιτρέπεται η χρήση της εντολής ΔΙΑΒΑΣΕ. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Δ/33 [Θέμα 1.Α Ημερήσια Λύκεια 2009]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1 -5 και δίπλα τη λέξη ΣΩΣΤΟ, αν είναι σωστή, ή τη λέξη ΛΑΘΟΣ, αν είναι λανθασμένη.

342

α. Σε μια στατική δομή το ακριβές μέγεθος της απαιτούμενης κύριας μνήμης καθορίζεται κατά την εκτέλεση του προγράμματος.

β. Ο βρόχος Για κ από −4 μέχρι − 3 εκτελείται ακριβώς δύο φορές. γ. Όταν γίνεται σειριακή αναζήτηση κάποιου στοιχείου σε έναν μη ταξινομημένο

πίνακα και το στοιχείο δεν υπάρχει στον πίνακα, τότε υποχρεωτικά προσπελαύνονται όλα τα στοιχεία του πίνακα.

δ. Όταν ένα υποπρόγραμμα καλείται από διαφορετικά σημεία του προγράμματος, οι

πραγματικές παράμετροι πρέπει να είναι οι ίδιες.

ε. Ο τελεστής ΚΑΙ αντιστοιχεί στη λογική πράξη της σύζευξης. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Δ/34 [Θέμα 1.B.1 Ημερήσια Λύκεια 2009]

Έστω πρόβλημα που αναφέρει: «...Να κατασκευάσετε αλγόριθμο που θα ζητάει τις ηλικίες 100 ανθρώπων και να εμφανίζει το μέσο όρο ηλικίας τους...». Δίνονται οι παρακάτω προτάσεις. Για κάθε μία πρόταση να γράψετε στο τετράδιό σας το αντίστοιχο γράμμα και δίπλα τη λέξη ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ, αν θεωρείτε ότι η πρόταση είναι σωστή ή λανθασμένη αντίστοιχα. α. Πρέπει να χρησιμοποιηθεί πίνακας. β. Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί πίνακας. γ. Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί η εντολή Όσο. δ. Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί η εντολή Για. ε. Η εντολή Για είναι η καταλληλότερη. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Δ/35 [Θέμα 1.Γ.2 Ημερήσια Λύκεια 2009]

α. Πότε εμφανίζονται τα συντακτικά λάθη ενός προγράμματος και πότε τα λογικά; Μονάδες 2

β. Δίνονται οι παρακάτω λανθασμένες εντολές για τον υπολογισμό του μέσου όρου δύο αριθμών:

1. Γ ← Α + Β / 2

2. Γ ← (Α + Β / 2

3. Γ ← (Α + Β / 2)

4. Γ ← (Α + Β) : 2

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της κάθε εντολής (1, 2, 3, 4) και δίπλα τη λέξη συντακτικό ή τη λέξη λογικό, ανάλογα με το είδος του λάθους. Μονάδες 4

343

ΘΕΜΑ Δ/36 [Θέμα 1.Α Εσπερινά Λύκεια 2009]

Να χαρακτηρίσετε κάθε μία από τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα από τον αριθμό κάθε πρότασης, το γράμμα Σ, αν αυτή είναι Σωστή, ή το γράμμα Λ, αν αυτή είναι Λανθασμένη. α. Το σύμβολο = είναι αριθμητικός τελεστής. β. Α_Μ(Χ) είναι η συνάρτηση της ΓΛΩΣΣΑΣ που υπολογίζει την απόλυτη τιμή του Χ. γ. Η μέθοδος της σειριακής αναζήτησης δικαιολογείται στην περίπτωση που ο πίνακας

είναι μη ταξινομημένος και μικρού μεγέθους. δ. Η μέθοδος επεξεργασίας FIFO εφαρμόζεται στη λειτουργία της ουράς. ε. Η προσπέλαση είναι μια από τις βασικές πράξεις επί των δομών δεδομένων.

Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Δ/37 [Θέμα 1.Α Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2009]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη ΣΩΣΤΟ, αν είναι σωστή, ή τη λέξη ΛΑΘΟΣ, αν είναι λανθασμένη. α. Oι εντολές που βρίσκονται σε μια δομή ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ..... ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ

εκτελούνται τουλάχιστον μια φορά. β. Μία συνάρτηση είναι δυνατό να επιστρέφει μόνον ακέραιες ή πραγματικές τιμές. γ. Η δυναμική παραχώρηση μνήμης χρησιμοποιείται στις δομές των πινάκων. δ. Η λειτουργία της ώθησης σχετίζεται με τη δομή της στοίβας. ε. Σε μια λογική έκφραση, οι συγκριτικοί τελεστές έχουν χαμηλότερη ιεραρχία από

τους λογικούς τελεστές. Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Δ/38 [Θέμα Α.1 Εσπερινά Λύκεια 2010]

Να χαρακτηρίσετε καθεμία από τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας, τον αριθμό κάθε πρότασης και δίπλα του το γράμμα Σ, αν αυτή είναι Σωστή, ή το γράμμα Λ, αν αυτή είναι Λανθασμένη. α. Οι λειτουργίες ώθηση και απώθηση είναι οι κύριες λειτουργίες σε μια ουρά. β. Ένα από τα στάδια αντιμετώπισης ενός προβλήματος είναι η ανάλυση. γ. Ο τύπος μιας μεταβλητής μπορεί να αλλάξει κατά την εκτέλεση ενός προγράμματος. δ. Η λογική πράξη ΚΑΙ μεταξύ δύο προτάσεων είναι ψευδής όταν οποιαδήποτε από τις

δύο προτάσεις είναι ψευδής. ε. Η ταξινόμηση των στοιχείων ενός πίνακα με τη μέθοδο της φυσαλίδας βασίζεται

στην αρχή της σύγκρισης και αντιμετάθεσης ζευγών γειτονικών στοιχείων του πίνακα. Μονάδες 10

344

ΘΕΜΑ Δ/39 [Θέμα A.1 Ημερήσια Λύκεια 2011] - [Θέμα A.1 Εσπερινά Λύκεια 2011]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη ΣΩΣΤΟ, αν είναι σωστή, ή τη λέξη ΛΑΘΟΣ, αν είναι λανθασμένη. α. Ένα δομημένο πρόβλημα είναι επιλύσιμο. β. Η λογική έκφραση Χ ΄Η (ΟΧΙ Χ) είναι πάντα αληθής για κάθε τιμή της λογικής

μεταβλητής Χ. γ. Ο αλγόριθμος της σειριακής αναζήτησης χρησιμοποιείται αποκλειστικά σε

ταξινομημένους πίνακες. δ. Όταν το πλήθος των επαναλήψεων είναι γνωστό, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί η

εντολή επανάληψης Όσο ... Επανάλαβε. ε. Ο πίνακας είναι μία δομή που μπορεί να περιέχει στοιχεία διαφορετικού τύπου.

Μονάδες 10 ΘΕΜΑ Δ/40 [Θέμα A.1 Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα A.1 Εσπερινά Λύκεια 2012]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη ΣΩΣΤΟ, αν είναι σωστή, ή τη λέξη ΛΑΘΟΣ, αν είναι λανθασμένη. α. Ένας πίνακας έχει σταθερό περιεχόμενο αλλά μεταβλητό μέγεθος. β. Οι εντολές που βρίσκονται μέσα σε εντολή επανάληψης «Όσο ... επανάλαβε»

εκτελούνται τουλάχιστον μία φορά. γ. Η χρήση των πινάκων σε ένα πρόγραμμα αυξάνει την απαιτούμενη μνήμη.

* Ερώτημα στα ημερήσια Λύκεια

δ. Ο τύπος μιας μεταβλητής μπορεί να αλλάζει κατά την εκτέλεση ενός αλγορίθμου.

* Ερώτημα στα εσπερινά Λύκεια

ε. Οι δυναμικές δομές δεδομένων αποθηκεύονται πάντα σε συνεχόμενες θέσεις

μνήμης. ζ. Η μέθοδος επεξεργασίας «πρώτο μέσα πρώτο έξω» (FIFO) εφαρμόζεται στη δομή

δεδομένων ΟΥΡΑ. Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Δ/41 [Θέμα A.1 Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2012] - [Θέμα A.1 Επαναλητπικές Εσπερινά Λύκεια 2012]

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Δομημένα χαρακτηρίζονται εκείνα τα προβλήματα,των οποίων η επίλυση

προέρχεται από μία αυτοματοποιημένη διαδικασία. β. Ένας αλγόριθμος μπορεί να μην έχει έξοδο. γ. Οι δομές δεδομένων διακρίνονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: τις στατικές, τις

δυναμικές και τις ημιδομημένες.

345

δ. Πραματικές ονομάζονται οι παράμετροι που χρησιμοποιούνται κατά την κλήση ενός υποπρογράμματος. * Ερώτημα στα ημερήσια Λύκεια

δ. Η διαίρεση με το 0 παραβιάζει το κριτήριο περατότητας ενός αλγορίθμου.

* Ερώτημα στα ημερήσια Λύκεια

ε. Η σύγκριση ΄ΑΛΗΘΗΣ΄ > ΄ΑΛΗΘΕΣ΄ δίνει τιμή ΨΕΥΔΗΣ.

Μονάδες 5


Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-6 και δίπλα τη λέξη ΣΩΣΤΟ, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη ΛΑΘΟΣ, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Η τιμή μιας μεταβλητής και ο τύπος της μπορούν να αλλάζουν κατά την εκτέλεση

ενός προγράμματος. β. Όταν υπάρχουν δυο βρόχοι, ο ένας εμφωλευμένος μέσα στον άλλο, αυτός που

ξεκινάει τελευταίος πρέπει να ολοκληρώνεται πρώτος. γ. Μια διαφορά της εντολής Όσο σε σχέση με την εντολή Μέχρις_ότου οφείλεται στη

θέση της λογικής συνθήκης στη ροή εκτέλεσης των εντολών. δ. Αν Α=2, Β=3, Γ=4 και Δ=ΑΛΗΘΗΣ, τότε η τιμή της έκφρασης (B*Γ>Α+Β) ΚΑΙ

(ΟΧΙ(Δ)) είναι ΑΛΗΘΗΣ. ε. Κατά την εκτέλεση της εντολής ΔΙΑΒΑΣΕ, το πρόγραμμα διακόπτει την εκτέλεσή

του και περιμένει την εισαγωγή τιμών από το πληκτρολόγιο. ζ. Οι πίνακες δεν μπορούν να έχουν περισσότερες από δύο διαστάσεις.

Μονάδες 6


α. Να αναφέρετε ονομαστικά τους λόγους για τους οποίους αναθέτουμε την επίλυση ενός προβλήματος σε υπολογιστή Μονάδες 4

β. Να γράψετε τις περιπτώσεις για τις οποίες δικαιολογείται η χρήση της σειριακής

μεθόδου αναζήτησης σε έναν πίνακα Μονάδες 3 γ. Να γράψετε τα πλεονεκτήματα των γλωσσών υψηλού επιπέδου Μονάδες 4 * Ημερήσια. γ. Να αναφέρετε ονομαστικά τέσσερις βασικές λειτουργίες που γίνονται επί των δομών δεδομένων Μονάδες 4 *Εσπερινά.


Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα το γράμμα της στήλης Β που αντιστοιχεί σωστά.

346

Στήλη Α Στήλη Β 1. χαρακτήρες α. λογική τιμή 2. ελεύθερο κείμενο β. ουρά 3. ώθηση γ. κριτήριο αλγορίθμου 4. αληθής δ. επανάληψη 5. FIFO ε. τύπος μεταβλητής 6. αποτελεσματικότητα στ. στοίβα 7. βρόχος ζ. τρόπος αναπαράστασης

αλγορίθμου

Μονάδες 7

ΘΕΜΑ Δ/45 [Θέμα A.1.α Επαναληπτικές Ημερήσια Λύκεια 2013] - [Θέμα A.1.α Επαναληπτικές Εσπερινά Λύκεια 2013]

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-4 και δίπλα τη λέξη ΣΩΣΤΟ, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη ΛΑΘΟΣ, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Η εύρεση του μικρότερου από πέντε αριθμούς είναι πρόβλημα βελτιστοποίησης.

β. Ο δείκτης εμπρός (front) μιας ουράς μας δίνει τη θέση του στοιχείου, το οποίο που

σε πρώτη ευκαιρία θα εξαχθεί.

γ. Ο διαχωρισμός αποτελεί την αντίστροφη πράξη της συγχώνευσης.

δ. Στη ΓΛΩΣΣΑ, ο μέσος όρος ενός συνόλου ακεραίων μεταβλητών πρέπει να αποθηκευτεί σε μεταβλητή πραγματικού τύπου. Μονάδες 4


ΓΕΝΙΚΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ

ΘΕΜΑΤΑ

349

Κεφάλαιο 10ο – Γενικά Επαναληπτικά Θέµατα

ΘΕΜΑ Ε/1 Να βρείτε την τιμή καθεμιας από τις παρακάτω προτάσεις .

1. Πρόταση Α : 3 – (–6 ) >= 9 .................

2. Πρόταση Β : Αληθής = Οχι (Ψευδής) .................

3. Πρόταση Γ : Α Και (Οχι ( Α ή Β )) .................

4. Πρόταση Δ : (‘Ψευδής’=‘Αληθής’) = Αληθής .................

5. Πρόταση Ε : Δ ή (( Γ ή Γ ) Και Α ) .................

6. Πρόταση Ζ : (96 div 12 = 2*4 ) ή (Όχι (Γ)) .................

7. Πρόταση Η : 20 – 3*(12^2 – 2^7) .................

8. Πρόταση Θ : (Η <> 0) Και (Όχι (Η>-12)) .................

9. Πρόταση Ι : Θ ή ( Γ Και (-3^2 < 0 )) .................

10. Πρόταση Κ : (Όχι ( Η < 0)) = Α ................. ΘΕΜΑ Ε/2 Να μετατρέψετε τις παρακάτω εκφράσεις από φυσική γλώσσα σε ψευδογλώσσα. α. Εισαγωγή του βαθμού Β ενός μαθητή από το πληκτρολόγιο. β. Τοποθέτηση του βαθμού 20 που πήρε ένας μαθητής σε μια μεταβλητή. γ. Αύξηση της μεταβλητής Χ κατά το ήμισυ της και διπλασιασμός του αποτελέσματος. δ. Υπολογισμός της εφαπτομένης γωνίας x rad και τοποθέτηση στη μεταβλητή tan. ε. Εκτύπωση στην οθόνη του μηνύματος «Καλή Επιτυχιά στις Εξετάσεις» ΘΕΜΑ Ε/3 Να σημειώσετε για κάθεμια απο τις παρακάτω προτάσεις αν είναι σωστή ή λανθασμένη. α. Η εντολή Διάβασε είναι δηλωτική. β. Ο πολλαπλασιασμός αλά ρωσικά χρησιμοποιείται μόνο για ακέραιους αριθμούς. γ. Στη συγκριση αλφαριθμητικών δεδομένων ισχύει ότι ‘Α’ < ‘α’. δ. Η εντολή Αν < συνθήκη> τότε Χ 5 παραβιάζει το κριτήριο της

αποτελεσματικότητας. ε. Η εντολή Για α από 1 μέχρι 1 με_βήμα -1 δεν εκτελεί καμμία επανάληψη.

350

ΘΕΜΑ Ε/4 α. Να δημιουργήσετε το διάγραμμα ροής του παρακάτω τμήματος αλγορίθμου.

Διάβασε κ Όσο κ mod 5 = 0 επανάλαβε

Υ κ – 2 Αν Υ mod 2 = 0 τότε Αρχή_επαναληψης Υ Y + 1 Μέχρις_ότου Υ = 10 Τέλος_αν κ κ + 1


β. Υπάρχει περίπτωση το παραπάνω τμήμα να παραβιάζει κάποιο από τα κριτήρια των αλγορίθμων ; Αιτιολογήστε την απάντηση σας δίνοντας ένα παράδειγμα που να δικαιολογεί τον ισχυρισμό σας.

ΘΕΜΑ Ε/5 Να μετατρέψετε το παρακάτω τμήμα προγράμματος από εντολή Για σε εντολή Όσο. Χ 3 ΓΙΑ Α ΑΠΟ 5 ΜΕΧΡΙ 12 ΓΡΑΨΕ Χ,Α ΓΙΑ Β ΑΠΟ 15 ΜΕΧΡΙ 3 ΜΕ ΒΗΜΑ – 2 Υ Χ + Β + Α ΓΡΑΨΕ Υ,Χ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Χ Υ + 2 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΘΕΜΑ Ε/6 Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου όπου κάποιες εντολές έχουν αριθμηθεί. Να το εκτελέσετε και να συμπληρώσετε κατάλληλο πίνακα σύμφωνα με το υπόδειγμα που δίνεται παρακάτω.

Χ 8 1 Όσο Χ > 1 επανάλαβε Υ Χ^2 2 εμφάνισε Υ,Χ 3 Χ Χ – 4 Αν Χ mod 2 = 0 τότε εμφάνισε ‘Άρτιος Χ’ 4 εμφάνισε Χ – 4 5 Τέλος_επανάληψης 6 Εμφάνισε Χ,Υ

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΙΝΑΚΑ Αριθμός εντολής Συνθήκη – τιμή Τιμή μεταβλητής Ενέργεια

1 8>1 – Αληθής Εκκίνηση 1ης επανάληψης 2 Έξοδος στην οθόνη των τιμών

64 , 8 3 Χ=4 Εκτέλεση πράξεων 4 Έξοδος στην οθόνη της τιμής 0 5 Επιστροφή στην εντολή Όσο ... ... ... ...

351

ΘΕΜΑ Ε/7 Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου όπου κάποιες εντολές έχουν αριθμηθεί. Να το εκτελέσετε και να συμπληρώσετε κατάλληλο πίνακα σύμφωνα με το υπόδειγμα που δίνεται παρακάτω. 1 Α 4 2 Για i από (A mod 4) μέχρι (Α+1) 3 εμφάνισε i , i^2 , i mod 2 B A + i 4 Κ B Τέλος επανάληψης 5 εμφάνισε ‘Καλή επιτυχία’

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΙΝΑΚΑ Αριθμός εντολής Συνθήκη – τιμή Τιμή μεταβλητής Ενέργεια

1 Α=4 Εντολή εκχώρησης 2 i=0<=5-Αληθής Εκκίνηση 1ης επαναληψης 3 Εξοδος οθόνη : 0,0,0 … … … …

ΘΕΜΑ Ε/8 Να σημειώσετε για κάθεμια απο τις παρακάτω προτάσεις αν είναι σωστή ή λανθασμένη. α. Στα αδόμητα προβλήματα η λύση δεν προέρχεται από μια αυτοματοποιημένη

διαδικασία β. Ο τύπος μια μεταβλητής αλλάζει κατά τη διάρκεια εκτέλεσης ενός αλγορίθμου. γ. Η κατανόηση ενός προβλήματος αποτελεί βασικό στάδιο για την πορεία της

επίλυσης του. δ. Η δυσκολία αντιμετώπισης των προβλημάτων ελαττώνεται όσο περισσότερο

προχωράει η ανάλυση τους σε απλούστερα προβλήματα. ε. Επιλύσιμο είναι ένα πρόβλημα για το οποίο ξέρουμε ότι έχει λύση, αλλά αυτή δεν

έχει βρεθεί ακόμη. ΘΕΜΑ Ε/9 Να αναφέρετε ποιες από τις παρακάτω εντολές εκχώρησης είναι σωστές.

1. ΑΒΓ ΣΥΝ^3 + 4*(Η-1) 2. Γ + Ε Β – 3 3. ΑΒ 2Ψ + 42 4. Ημέρα “Σάββατο” 5. Εμβαδόν ‘(βάση *ύψος)/2’

ΘΕΜΑ Ε/10 Να βρείτε τον τύπο των μεταβλητών . α 60 β “23” γ 12.13 δ “αληθής” ε 162 div 41

352

ΘΕΜΑ Ε/11 Ποια από τα παρακάτω τμήματα ψευδοκώδικα εμφανίζουν το μήνυμα : ‘12 ΔΙΑ 4 ΙΣΟΝ 3’ α. Α 12 β. Εμφάνισε ‘12 ΔΙΑ 4 ΙΣΟΝ’, 3 Β 4 C Α/Β Εμφάνισε Α, ‘ΔΙΑ’, Β, ‘ΙΣΟΝ’, C γ. Α 12 δ. Α 15 mod 4 + 9 Β Α – 8 Β A/2 – 2 C Α/Β C Α/Β Εμφάνισε ‘12’, ‘ΔΙΑ 4’, ‘ΙΣΟΝ’, B-1 Εμφάνισε Α, ‘ΔΙΑ B’, ‘ΙΣΟΝ’, ‘3’ ΘΕΜΑ Ε/12 Να γράψετε τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα το γράμμα της στήλης Β που αντιστοιχεί στο σωστό είδος προβλημάτων.

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β 1. Ενοποίηση των 4 πεδίων δυνάμεων της φυσικής α. Απόφασης 2. Δευτεροβάθμια Εξίσωση β. Ανοικτά 3.Υπολογισμός του συντομότερου δρόμου μεταξύ δυο τοποθεσιών γ. Υπολογιστικά 4. Τετραγωνισμός του κύκλου με κανόνα και διαβήτη δ. Βελτιστοποίησης 5. Ύπαρξη Εξωγήινων ε. Άλυτα 6. Υπολογισμός του βαθμού σας στο σημερινό τεστ ΘΕΜΑ Ε/13 Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών, επιλέγοντας το γράμμα, που θεωρείτε ότι αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Ποια από τις παρακάτω ομάδες εντολών ψευδογλώσσας αντιμεταθέτει τα

περιεχόμενα δύο μεταβλητών;

Α. Α ← Β Β. Α ← Γ Γ. Α ← Γ Δ. Α ← Β Β ← Γ Β ← Α Γ ← Β Β ← Γ Β ← Α Γ ← Β Β ← Γ Γ ← Α

2 Ποια από τις παρακάτω συνθήκες θεωρείται κατάλληλη για να ελέγξετε αν η τιμή

της μεταβλητής Χ είναι περιττός αριθμός;

Α. Χ div 2 = 1 B. X mod 2 = 1 Γ. X div 1 = 0 Δ. X / 2 = 1 3. Η έκφραση (A mod B) είναι ισοδύναμη με την παρακάτω έκφραση:

Α. (Α div 2) * B B. A – (A mod B) * B

Γ. A – (A div B) * B Δ. Τίποτα από τα παραπάνω 4 Ποια από τα παρακάτω αλφαριθμητικά είναι αποδεκτά ως ονόματα μεταβλητών σε

έναν αλγόριθμο: Α. Τιμή Β. Τιμή-10 Γ. Α2 Δ. Γ/ε4 Ε.

Τιμή 2

Ζ.

2α

Η.

ΑΥΤΑ

Θ.

ΤΙΜΗ1

353

ΘΕΜΑ Ε/14 Να μετατραπούν σε Ψευδογλώσσα οι παρακάτω αλγεβρικές παραστάσεις.

α. 2 36 3

x y

x x y+

+ + β.

5

1

3

x yx

y x

−

−

γ. 12

11

xx

−−

ΘΕΜΑ Ε/15 Να σημειώσετε για κάθεμια απο τις παρακάτω προτάσεις αν είναι σωστή ή λανθασμένη. α. Όλες οι εντολές σε μία δομή ακολουθίας εκτελούνται υποχρεωτικά. β. Η “Δευτέρα” αποτελεί αλφαριθμητική τιμή, ενώ η Δευτέρα αποτελεί όνομα

μεταβλητής. γ. Η κατανόηση ενός προβλήματος δεν εξαρτάται από τη σωστή διατύπωση του

δημιουργού. δ. Τα δομημένα προβλήματα κατηγοριοποιούνται σε ημιδομημένα και αδόμητα. ε. Η επαναληπτικότητα κάποιων διαδικασιών είναι ένας λόγος, που αναθέτουμε ένα

πρόβλημα στον υπολογιστή. ΘΕΜΑ Ε/16 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα τα γράμματα της Στήλης Β που αντιστοιχούν σωστά.


1.Αποτελεσματικότητα α. Κατηγορία προβλημάτων

2.Ψευδής β. Κριτήριο Αλγορίθμου

3.“Αληθής” γ. Τρόπος αναπαράστασης αλγορίθμων

4.βελτιστοποίησης δ. Είδος σταθεράς

5.Πραγματική ε. Λογική τιμή

6.Β+4 > α^2 στ. Αλφαριθμητική τιμή

7.Ελεύθερο κείμενο ζ. Λογική συνθήκη

ΘΕΜΑ Ε/17 α. Να αναφέρετε τους αριθμητικούς τύπους δεδομένων της «Γλώσσας». β. Τι είναι σταθερά και τι είναι μεταβλητή; γ. Για την εντολή εκχώρησης: 1. Να γράψετε τη σύνταξή της. 2. Να περιγράψετε τη λειτουργία της. δ. Τι ονομάζουμε έκφραση ;

354

ΘΕΜΑ Ε/18 Παρακάτω δίνεται ο αλγόριθμος του πολλαπλασιασμού αλά ρωσικά από τον οποίο λείπουν κάποια τμήματα. α. Να τον συμπληρώσετε ώστε να υπολογίζει σωστά το γινόμενο δύο ακεραίων. Αλγόριθμος Ρωσικός_Πολλαπλασιασμός Γ ..... Διάβασε Μ1 , Μ2 Όσο Μ2 .... 0 επανάλαβε Αν .... mod …. = 1 τότε Γ Γ …. Μ1 Τέλος_αν Μ1 ………. Μ2 ………. Τέλος_επανάληψης Εμφάνισε ‘Το γινόμενο είναι : ‘,Γ Τέλος Ρωσικός_Πολλαπλασιασμός β. Να γίνει το αντίστοιχο διάγραμμα ροής. ΘΕΜΑ Ε/19 Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα :

Πρόταση Χ Πρόταση Υ Χ και (οχι Υ) Οχι (Χ ή Υ) (Οχι (Οχι Υ)) ή Χ Ψευδής Ψευδής Αληθής Αληθής Αληθής Ψευδής Ψευδής Αληθής

ΘΕΜΑ Ε/20 Σε μια δημοσκόπηση ρωτήθηκε άγνωστο πλήθος ατόμων σχετικά με τον τόπο προτίμησης διακοπών. Να γίνει αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα ο οποίος :

α. Θα διαβάζει την απάντηση του κάθε ανθρώπου μέχρι να δοθεί το 0. Θα

επιτρέπονται μόνο οι τιμές «Εσωτερικό» «Εξωτερικό» «Πουθενά» καθώς και η τιμή «0» που τερματίζει τη διαδικασία της δημοσκόπησης.

β. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το πλήθος των ερωτηθέντων.

γ. Θα υπολογίζει και εμφανίζει το ποσοστό που πήρε η κάθε απάντηση.

δ. Θα συγκρίνει τα ποσοστά εσωτερικού και εξωτερικού τυπώνοντας κατάλληλο

μήνυμα σε κάθε περίπτωση.

Να θεωρήσετε δεδομένο ότι ο αριθμός των ατόμων που ψήφισαν είναι μεγαλύτερος από το 0.

355

ΘΕΜΑ Ε/21 Να σημειώσετε για κάθεμια απο τις παρακάτω προτάσεις αν είναι σωστή ή λανθασμένη. α. Όλες οι δομές επιλογής κλείνουν με την εντολή τέλος_αν. β. Ο πολλαπλασιασμός αλα ρωσικά χρησιμοποιεί την λειτουργία της ολίσθησης. γ. Η ομάδα εντολών μέσα στην Αρχή_επανάληψης ..μέχρις_ότου εκτελείται

τουλάχιστον μία φορά. δ. Όταν το βήμα είναι 0 στην Για..από..μέχρι..με_βήμα παραβιάζεται το κριτήριο της

καθοριστικότητας. ε. Ο πολλαπλασιασμός δεν αποτελεί βασική λειτουργία του υπολογιστή. ΘΕΜΑ Ε/22 Ένας κύριος επισκέφθηκε μια τράπεζα της Χίου προκειμένου να συνάψει στεγαστικό δάνειο για να αγοράσει σπίτι.

Η τράπεζα του ανακοίνωσε το νέο της πρόγραμμα δανείων που είναι το εξής: - Η πρώτη δόση είναι 300 €, ενώ κάθε εξάμηνο αυξάνεται κατά 30 €, μέχρι να φτάσει το ποσό των 420€ (η δόση δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από 420 €). - Με τη συμπλήρωση κάθε χρόνου από τη σύναψη του δανείου, το υπολειπόμενο ποσό τοκίζεται με επιτόκιο 3%. Σημείωση: κατά τη σύναψη του δανείου τοκίζεται το αρχικό ποσό. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που α. Θα διαβάζει το ποσό που σκέφτεται να δανειστεί ο κύριος. β. Θα εμφανίζει σε πόσους μήνες θα αποπληρώσει το δάνειο. γ. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το ποσό που θα έχει καταβάλει συνολικά. δ. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το ποσοστό που αποτελούν οι τόκοι σε σχέση με το

αρχικό κεφάλαιο. ΘΕΜΑ Ε/23 Για τις ανάγκες των φετινών πανελληνίων εξετάσεων έχουν δεσμευτεί 40 αίθουσες διαφορετικής χωρητικότητας σε σχολικά κέντρα σε ολόκληρη τη Χιο. Ο αριθμός των επιτηρητών που απαιτούνται ανά αίθουσα καθορίζεται από το πλήθος των εξεταζομένων μαθητών που βρίσκονται σε αυτή, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:

Άτομα που διαγωνίζονται Αριθμός επιτηρητών μέχρι και 15 1

από 15 μέχρι και 20 2 περισσότερα από 20 3

Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Για κάθε αίθουσα,

356

i. Θα διαβάζει επαναληπτικά τα ονόματα των μαθητών που θα βρίσκονται σε αυτήν. Η επαναληπτική διαδικασία πρέπει να τερματίζεται μόλις εισαχθεί ως όνομα εξεταζομένου η λέξη «Γέμισε». ii. Θα εκτυπώνεται το πλήθος των επιτηρητών που απαιτούνται για αυτή την αίθουσα.

β. Θα εκτυπώνει το μεγαλύτερο πλήθος εξεταζομένων που θα εξεταστούν σε κάποια

αίθουσα (μπορεί να είναι και περισσότερες από μια). γ. Θα εκτυπώνει το πλήθος των επιτηρητών που απαιτούνται συνολικά για τη

διενέργεια των εξετάσεων. Παρατήρηση: η καταχώρηση των ατόμων για κάθε αίθουσα είναι σωστή, δεν υπάρχει περίπτωση να παραβιάζεται η χωρητικότητα κάποιας αίθουσας. ΘΕΜΑ Ε/24 Ένα κατάστημα ηλεκτρικών συσκευών δίνει τη δυνατότητα στους πελάτες του να αποπληρώσουν τις αγορές τους με δόσεις. Ο αριθμός των δόσεων εξαρτάται από το ύψος των αγορών. Έτσι αν κάποιος αγοράσει αντικείμενα αξίας έως 300 ευρώ μπορεί να αποπληρώσει το ποσό σε 3 έως 6 δόσεις. Αν το ποσό είναι πάνω από 300 έως 800 ευρώ τότε οι δόσεις είναι από 6 έως 9 και τέλος για περισσότερα από 800 ευρώ οι δόσεις αυξάνονται σε 9 έως 12. Να γίνει αλγόριθμος που α. Θα διαβάζει το ποσό αποπληρωμής και να πληροφορεί τον χρήστη για τον αριθμό

τον δόσεων που μπορεί να έχει. β. Στη συνέχεια θα του ζητάει τον αριθμό των δόσεων που επιθυμεί (και να τον ζητάει

συνεχόμενα μέχρι αυτός να είναι στα αποδεκτά όρια) και να εμφανίζει το ύψος της κάθε δόσης.

ΘΕΜΑ Ε/25 Να γίνει αλγόριθμος που θα διαβάζει τις τιμές του πετρελαίου θέρμανσης 20 πρατηρίων του νομού Χίου, καθώς και την επωνυμία τους. Ο αλγόριθμος θα πρέπει να υπολογίζει και να εμφανίζει την επωνυμία του ακριβότερου και φθηνότερου πρατηρίου. Στη συνέχεια θα διαβάζει τη συνολική χωρητικότητα του τεποζίτου , τα λίτρα που περιέχει και θα υπολογίζει και θα εμφανίζει πόσα χρήματα χρειάζεται ο άνθρωπος για να γεμίσει το τεπόζιτο του από το φθηνό και από το ακριβό πρατήριο αντίστοιχα. ΘΕΜΑ Ε/26 Να σημειώσετε για κάθεμια απο τις παρακάτω προτάσεις αν είναι σωστή ή λανθασμένη. α. Αριστερά της εντολής εκχώρησης μπορεί να υπάρχει η μεταβλητή που βρίσκεται και

δεξιά β. Ο τύπος μιας μεταβλητής μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης ενός

αλγορίθμου.

γ. Το πλάγιο παραλληλόγραμμο χρησιμοποιείται για αρχή και τέλος αλγορίθμου. δ. Ένας από τους τρόπους αναπαράστασης αλγορίθμων είναι με ελεύθερο κείμενο. ε. Ένας αλγόριθμος στοχεύει στην επίλυση ενός προβλήματος.

357

ΘΕΜΑ Ε/27 Να σημειώσετε για κάθεμια απο τις παρακάτω προτάσεις αν είναι σωστή ή λανθασμένη. α. Όλες οι δομές δεδομένων μπορούν να υλοποιήσουν όλες τις βασικές πράξεις. β. Στους πίνακες υπάρχουν λειτουργίες των δομών δεδομένων που δε μπορούν να

εφαρμοστούν. γ. Σε κάθε πίνακα η δυαδική αναζήτηση είναι ο καταλληλότερος τρόπος αναζήτησης. δ. Υπάρχουν πολλοί αλγόριθμοι ταξινόμησης, γρηγορότερος όλων όμως είναι η

μέθοδος ευθείας ανταλλαγής. ε. Σύμφωνα με τον Wirth τα προγράμματα είναι αλγόριθμοι που εφαρμόζονται πάνω

σε Δομές Δεδομένων. ΘΕΜΑ Ε/28 Να σημειώσετε για κάθεμια απο τις παρακάτω προτάσεις αν είναι σωστή ή λανθασμένη. α. Οι δυναμικές δομές δεδομένων δεν αποθηκεύονται σε συνεχόμενες θέσεις μνήμης. β. Η άσκοπη χρήση πινάκων σε ένα πρόγραμμα μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε

αδυναμία εκτέλεσης του προγράμματος. γ. Η εισαγωγή και η διαγραφή κόμβων σε πίνακα αποτελούν δύο από τις βασικές

επεξεργασίες πινάκων. δ. Μια ουρά διατηρεί τα δεδομένα της ταξινομημένα ως προς την σειρά άφιξης τους. ε. Για να προσπελάσουμε έναν πίνακα δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη δομή

επανάληψης Όσο…Επανάλαβε. ΘΕΜΑ Ε/29 Τι θα εμφανίσει το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου για n = 11, και A[1]=4 , A[2]=5 , A[3]=6 , A[4]=7 , A[5]=8 , A[6]=7 , A[7]=8 , A[8]=7 , A[9]=6 , A[10]=5, A[11]=4 ; i 1 mid n div 2 Οσο i <= mid και A[i] = A[n – i +1] Επανάλαβε Εμφάνισε Α[n–i+1] i i +1 Τέλος_επανάληψης Αν i > mid τότε Εμφάνισε ‘ΝΑΙ’ Αλλιώς Εμφάνισε ‘ΟΧΙ’ Τέλος_αν

358

ΘΕΜΑ Ε/30 Ένας επιστήμονας έκανε 200 μετρήσεις για κάθε φυτό πάνω σε 100 είδη φυτών. Δίνεται ότι τα ονόματα των φυτών είναι αποθηκευμένα σε έναν πίνακα. Να δοθεί αλγόριθμος ο οποίος θα α. Διαβάζει τις μετρήσεις και θα τις αποθηκεύει σε έναν πίνακα β. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει

1. Πόσες φορές το αποτέλεσμα των μετρήσεων για κάθε φυτό ήταν διαφορετικό από τη φυσιολογική τιμή 50

2. Το όνομα του φυτού με το μέγιστο πλήθος απόκλισης μετρήσεων από την τιμή 50. Αν υπάρχουν περισσότερα από ένα φυτά με αυτή την απόκλιση να εμφανίζει τα ονόματα όλων.

ΘΕΜΑ Ε/31 Σε µία στοίβα 10 θέσεων έχουν τοποθετηθεί διαδοχικά τα στοιχεία: Ζ, Χ, Β, Θ, Κ στην πρώτη, δεύτερη, τρίτη, τέταρτη και πέμπτη θέση αντίστοιχα.

α. Να προσδιορίσετε την τιμή του δείκτη της παραπάνω στοίβας. β. Αν εφαρμόζουμε με τη σειρά τις παρακάτω λειτουργίες

Απώθηση Απώθηση Ώθηση Λ Ώθηση Ν Απώθηση Ποια θα είναι η νέα τιμή του δείκτη της παραπάνω στοίβας ;

γ. Να σχεδιάσετε την τελική μορφή της στοίβας με τα περιεχόμενα της.

ΘΕΜΑ Ε/32 Δίνεται ο παρακάτω πίνακας Β. Τι θα εμφανίσουν οι παρακάτω εντολές; α. Εμφάνισε Β[3,1] β. Εμφάνισε Β[2,3] γ. i ← 1 Εμφάνισε Β[i ,i + 3] δ. i ← 1 j ← 3

Εμφάνισε Β[Β[ i ,2], j ] ε. i ← 3

j ← 2 Εμφάνισε Β [ Β [ i , 2] , B[ j , i ] ]

1 4 2 2 1 3 1 5 1 2 2 2 4 4 5 1 1 3 5 1

359

ΘΕΜΑ Ε/33 Σε ένα δισκοπωλείο έχει εγκατασταθεί ένα πρόγραμμα το οποίο εκτελεί τις εξής λειτουργίες: Καταγράφει τους 100 τίτλους των CD’s που βρίσκονται σε προσφορά για μία εβδομάδα, καθώς και τις αρχικές τους τιμές. Το ποσοστό της έκπτωσης είναι 50%.

α. Ζητάει από τον πελάτη να δηλώσει πόσους τίτλους θέλει να αγοράσει. Ο πελάτης

μπορεί να δηλώσει μέχρι και 5 τίτλους. Στη συνέχεια διαβάζει τα ονοματα των τίτλων και

β. Ενημερώνει τον πελάτη για το αν ο κάθε τίτλος που δήλωσε ανήκει στους τίτλους που βρίσκονται σε προσφορά. Επίσης τον ενημερώνει σχετικά με την τιμή του καθενός πρίν και μετά την έκπτωση. Στο τέλος εμφανίζει το πλήθος των τίτλων και τη συνολική τιμή που θα πληρώσει γι’ αυτούς.

Να γράψετε τον αλγόριθμο που υλοποιεί την παραπάνω λειτουργία. ΘΕΜΑ Ε/34 Σε πίνακα Π[100, 10] εισάγονται οι 10 βαθμοί στα μαθήματα κατεύθυνσης 100 μαθητών της Γ’ Λυκείου. Οι βαθμοί είναι ακέραιοι στο διάστημα [0, 100] και δεν θα πρέπει να γίνεται έλεγχος. Το τελευταίο μάθημα είναι οι «Αρχές Οικονομικής θεωρίας». Αν κάποιος μαθητής δεν έχει εξεταστεί Πανελλαδικώς στο μάθημα τότε εισάγεται στην αντίστοιχη θέση του πίνακα η τιμή -1. Σε δεύτερο πίνακα Α[100] εισάγονται τα επίθετα των μαθητών. Να γραφεί πρόγραμμα το οποίο: α. Θα διαβάζει τα στοιχεία των πινάκων. β. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μέσο όρο για κάθε μαθητή στα 9 πρώτα

μαθήματα κατεύθυνσης μαζί με το όνομά του. γ. Θα ταξινομεί τα ονόματα των μαθητών κατά φθίνουσα σειρά ως προς τον μέσο όρο

στα 9 πρώτα μαθήματα κατεύθυνσης και θα εμφανίζει τους 10 πρώτους. δ. Θα εμφανίζει το σύνολο των μαθητών που συμμετείχαν πανελλαδικώς στο μάθημα

«Αρχές Οικονομικής θεωρίας». ΘΕΜΑ Ε/35 Οι παρακάτω εντολές αποτελούν τμήμα προγράμματος και υπολογίζουν το άθροισμα κάθε γραμμής και κάθε στήλης ενός δισδιάστατου πίνακα ακεραίων Α[60, 40]. Επίσης το καταχωρούν σε μονοδιάστατους πίνακες. ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 60 ΓΙΑ J ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 40 Σ Σ + Α[Ι, J] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Σ 0 ΓΙΑ J ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 40 ΓΙΑ I ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 60 Σ Σ + Α[Ι, J] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Μ[Ι] Σ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ

360

α. Να κάνετε τις κατάλληλες διορθώσεις ώστε οι εντολές να δουλεύουν σωστά. β. Να συμπληρώσετε τον ανάλογο κώδικα που θα συγκρίνει το άθροισμα όλων των

γραμμών και το άθροισμα όλων των στηλών του πίνακα και αν το βρει ίδιο θα τυπώνει το μήνυμα : «Άθροισμα γραμμών = Άθροισμα στηλών».

ΘΕΜΑ Ε/36 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα τα γράμματα της Στήλης Β που αντιστοιχούν σωστά. (Να σημειωθεί ότι στα στοιχεία της Στήλης Α αντιστοιχούν περισσότερα από ένα στοιχεία της Στήλης Β).


1. Ουρά Α. Ώθηση Β. Εξαγωγή

2. Στοίβα

Γ. Απώθηση Δ. Δύο δείκτες Ε. Ένας δείκτης Ζ. Εισαγωγή

ΘΕΜΑ Ε/37 Σε ένα 10όροφο κτίριο λειτουργεί ένα ασανσέρ. Υπάρχει ένας διακόπτης κλήσης και ανάλογα με τη θέση των θαλάμου όταν γίνεται η κλήση, μετακινείται ο θάλαμος προς τον όροφο που έγινε η κλήση. Κατόπιν ο χρήστης του ασανσέρ πατάει τον διακόπτη του ορόφου στον οποίο θέλει να μετακινηθεί και ο θάλαμος μετακινείται στον όροφο αυτόν.

Να γραφεί αλγόριθμος που να α. Αποθηκεύει σε πίνακα Α την τιμή 1 στην 1η θέση του και στις υπόλοιπες την τιμή 0.

Η τιμή 1 προσδιορίζει τη θέση του ασανσέρ σε κάθε όροφο, κι έτσι οι αρχικές θέσεις ξεκινούν από τον 1ο όροφο (θέση 1 των πινάκων).

β. Υλοποιεί επαναληπτικά την λειτουργία του ασανσέρ ως εξής:

1. Διαβάζει τον αριθμό του ορόφου κλήσης και στη συνέχεια μετακινεί την τιμή 1 του ασανσέρ στον όροφο αυτό μηδενίζοντας την προηγούμενη θέση και εμφανίζει μήνυμα που δείχνει αν το ασανσέρ κατεβαίνει ή ανεβαίνει. 2. Διαβάζει τον όροφο προορισμού και αφού ελέγχει ότι είναι διαφορετικός από τον όροφο κλήσης, μετακινεί διαδοχικά την τιμή 1 σε κάθε όροφο που διασχίζει το ασανσέρ μέχρι τον όροφο προορισμού, μηδενίζοντας κάθε φορά την προηγούμενη τιμή και εμφανίζοντας κάθε φορά μήνυμα που δείχνει σε ποιον όροφο βρισκόμαστε. 3. Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται με ερώτηση στον χρήστη αν επιθυμεί την επανάληψη κλήσης.

γ. Υπολογίζει και στο τέλος εμφανίζει πόσες φορές κλήθηκε ο κάθε όροφος κατά τη διάρκεια της διαδικασίας Β1.

δ. Να περιγραφούν όλες οι δομές δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν.

361

ΘΕΜΑ Ε/38 Σε ένα θερινό τουρνουά ποδοσφαίρου λαμβάνουν μέρος 8 ομάδες. Κάθε ομάδα αντιμετωπίζει όλες τις υπόλοιπες από μία φορά την καθεμία. Σε έναν πίνακα 8 θέσεων με όνομα ΟΝ αποθηκεύουμε τα ονόματα των 8 ομάδων και σε έναν πίνακα 8 γραμμών και 8 στηλών με όνομα ΣΚΟΡ αποθηκεύουμε τα αποτελέσματα των αγώνων που διεξήχθησαν, ως εξής : για τον αγώνα μεταξύ της πέμπτης και της τρίτης ομάδας - στο στοιχείο [3,5] του πίνακα είναι γραμμένα τα γκολ που έβαλε η τρίτη ομάδα στην πέμπτη ενώ στο στοιχεί [5,3] τα γκολ που έβαλε η πέμπτη ομάδα στην τρίτη. Έτσι εννοείται ότι στην κύρια διαγώνιο του πίνακα όλα τα στοιχεία είναι μηδενικά. Αν κάθε ομάδα παίρνει για κάθε νίκη 3 βαθμούς, για κάθε ισοπαλία 1 και για κάθε ήττα 0 βαθμούς ζητείται να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος: α. Να διαβάζει τα ονόματα των 8 ομάδων και να τα αποθηκεύει σε μονοδιάστατο

πίνακα ΟΝ. β. Να διαβάζει για κάθε ομάδα το αποτέλεσμα του αγώνα με κάθε άλλη ομάδα και να

το αποθηκεύει κατάλληλα στον πίνακα ΣΚΟΡ. γ. Να κατασκευάζει τον μονοδιάστατο πίνακα ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ 8 θέσεων που θα

περιέχει τη βαθμολογία που συγκέντρωσε κάθε ομάδα με το πέρας των αγώνων. δ. Να εμφανίζει τα ονόματα και την βαθμολογία των ομάδων όπως παρουσιάζονται

στην τελική κατάταξη του τουρνουά (από την καλύτερη στην χειρότερη). Σε περίπτωση ισοβαθμίας καλύτερη θεωρείται η ομάδα που η διαφορά των τερμάτων που έχει πετύχει συνολικά σε σχέση με αυτά που έχει δεχθεί συνολικά είναι καλύτερη. Να θεωρηθεί ότι δεν υπάρχουν δύο ομάδες με ίδια διαφορά τερμάτων.

Σημείωση : Διαφορά τερμάτων είναι τα γκολ που έβαλε μείον τα γκόλ που δέχτηκε. ΘΕΜΑ Ε/39 Σε κάποιες εξετάσεις, καθένας από τους 1000 υποψηφίους διαγωνίζεται αρχικά σε δύο μαθήματα και βαθμολογείται στην κλίμακα 1-100. Όταν ο μέσος όρος των δύο βαθμών είναι μεγαλύτερος από 50 μονάδες, τοτε διαγωνίζεται σε τρία επιπλεόν μαθήματα σε αντίθετη περίπτωση απορρίπτεται και παίρνει τελικό βαθμό 0. Για όσους διαγωνίστηκαν σε πέντε μαθήματα, ο τελικός βαθμός προκύπτει από το μέσο όρο των τριών καλύτερων βαθμών. Για στατιστικούς λόγους, οι τελικοί βαθμοί (ΤΒ) κατανέμονται στις παρακάτω βαθμολογικές κατηγορίες:

1η 2η 3η 4η

0≤ΤΒ≤25 25<ΤΒ≤50 50<TΒ≤75 75<ΤΒ≤100

Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος: α. Θα διαβάζει τις βαθμολογίες όλων των υποψηφίων στα δυό πρώτα μαθήματα

ελέγχοντας την εγκυρότητα των βαθμών και θα τα καταχωρεί στις 2 πρώτες στήλες ενός πίνακα Β[1000,5].

β. Να ελέγχει, για κάθε υποψήφιο αν κατάφερε να δώσει τα άλλα 3 μαθήματα. Αν τα

έδωσε, να ζητάει από τον χρήστη τους βαθμούς ελέχγοντας την εγκυρότητα και να τους εισάγει στις υπόλοιπες στήλες του πίνακα διαφορετικά να εισάγει την τιμή -1.

362

γ. Να υπολογίζει τον τελικό βαθμό κάθε υποψηφίου και να τον καταχωρίζει στην αντίστοιχη θέση ενός πίνακα Τ[1000].

δ. Να εμφανίζει τη βαθμολογική κατηγορία (ή τις κατηγορίες) με το μεγαλύτερο πλήθος γραπτών.

ΘΕΜΑ Ε/40 Να σημειώσετε για κάθεμια απο τις παρακάτω προτάσεις αν είναι σωστή ή λανθασμένη. α. Μια διαδικασία και μια συνάρτηση μπορούν να εκτελούν ακριβώς τις ίδιες

λειτουργίες β. Η ενεργοποίηση μιας συνάρτησης πραγματοποιείται με την εντολή ΚΑΛΕΣΕ γ. Η κλήση των διαδικασιών γίνεται με απλή αναφορά του ονόματός τους δ. Κάθε υποπρόγραμμα πρέπει να έχει μόνο μία είσοδο και μία έξοδο ε. Μια διαδικασία μπορεί να καλέσει το κύριο πρόγραμμα ζ. Οι συναρτήσεις μπορούν να υπολογίζουν μόνο μια τιμή και να την επιστρέφουν η. Μια διαδικασία μπορεί να καλέσει μια συνάρτηση θ. Ο τμηματικός προγραμματισμός έχει ως αποτέλεσμα την ταχύτερη εκτέλεση του

προγράμματος ι. Το κυρίως πρόγραμμα πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερο από τα υποπρογράμματα κ. Η διαδικασίες έχουν περιορισμένες λειτουργίες σε σχέση με τις συναρτήσεις ΘΕΜΑ Ε/41 Να κυκλώσετε τις σωστές απαντήσεις. 1. Μερικά από τα πλεονεκτήματα του τμηματικού προγραμματισμού είναι: α. Λιγότερος χρόνος για την ανάπτυξη του προγράμματος γ. Ευκολότερη διόρθωση β. Ταχύτητα κατά την εκτέλεση δ. Χρήση αναδρομικών

διαδικασιών 2. Ποια είναι η επικεφαλίδα της συνάρτησης Εμβαδόν που υπολογίζει το εμβαδόν ενός τριγώνου (Ε=1/2*β*υ) α. ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ Εμβαδό(β, υ) γ. ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ Εμβαδ β. ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ Εμβαδό(β, υ): ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ δ. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ Εμβαδό

363

ΘΕΜΑ Ε/42 Τι είδους υποπρόγραμμα, διαδικασία ή συνάρτηση, πρέπει να χρησιμοποιήσεις για τα παρακάτω: α. Εισαγωγή τριών δεδομένων β. Εισαγωγή ενός δεδομένου γ. Υπολογισμός του μικρότερου από πέντε ακεραίους δ. Υπολογισμός των δύο μικρότερων από πέντε ακεραίους ε. Έλεγχος αν δυο αριθμοί είναι ίσοι. ζ. Να ταξινομεί και να επιστρέφει ταξινομημένους πέντε αριθμούς η. Έλεγχος αν ένας χαρακτήρας είναι φωνήεν ή σύμφωνο. ΘΕΜΑ Ε/43 Α. Τι θα τυπώσουν οι παρακάτω εντολές ; Α 5 Β 10 Γ 0 ΚΑΛΕΣΕ Διαδ1(Α, Β) ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Διαδ1(Γ, Δ) … ΑΡΧΗ Γ Γ - Δ ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ α. 5, 10, 0 β. 5, 10, -5 γ. –5, 10, 0 δ. –5, 10, -5 Β. Τι θα τυπώσουν οι παρακάτω εντολές ; Α 5 Β 10 ΚΑΛΕΣΕ Διαδ1(Β, Α) ΓΡΑΨΕ Α,Β … ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Διαδ1(Γ, Δ) … ΑΡΧΗ ΓΡΑΨΕ Γ, Δ Γ Γ - Δ ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Διαδ1

α. 5, 10 5, 10

β. 10, 5 5, 5

γ. 5, 10 -5, 10

δ. 10, 5 5, 10

364

Γ. Τι θα τυπώσουν οι παρακάτω εντολές ; Α 10 Β 5 ΚΑΛΕΣΕ διαδ(Α, Β) ΓΡΑΨΕ Α, Β … ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ διαδ(Γ, Δ) … Α 0 Β 0 ΓΡΑΨΕ Α, Β

α. 10, 5 0, 0

β. 10, 5 10, 5

γ. 0, 0 0, 0

δ. 0, 0 10, 5

ΘΕΜΑ Ε/44 Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα που υπολογίζει κλιμακωτά τη χρέωση ενος συνδρομητή σταθερής τηλεφωνίας. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ σταθερή ΣΤΑΘΕΡΕΣ πάγιο = 10 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: μονάδες ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: χρέωση, φόρος, ΦΠΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ: όνομα ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ όνομα, μονάδες ΑΝ μονάδες <= 120 ΤΟΤΕ χρέωση πάγιο + 0.10 * μονάδες ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ μονάδες <= 260 ΤΟΤΕ χρέωση πάγιο + 0.10 * 120 + 0.08 * (μονάδες – 120) ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ μονάδες <= 400 ΤΟΤΕ χρέωση πάγιο + 0.10 * 120 + 0.08 * 140 + 0.06 * (μονάδες – 260) ΑΛΛΙΩΣ χρέωση πάγιο + 0.10 * 120 + 0.08 * 140 + 0.06 * 140 + 0.03 * (μονάδες – 400) ΤΕΛΟΣ_ΑΝ φόρος χρέωση * 0.02 ΦΠΑ χρέωση * 0.19 χρέωση χρέωση + φόρος + ΦΠΑ ΓΡΑΨΕ 'Ο πελάτης ', όνομα, ' οφείλει ', χρέωση ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ σταθερή α. Να κατασκευάσετε συνάρτηση που θα υπολογίζει τη χρέωση του συνδρομητή. β. Να ανακατασκευάσετε το πρόγραμμα που δόθηκε ώστε να χρησιμοποιεί τη συνάρτηση του Α ερωτήματος. γ. Η συναρτηση του Α ερωτήματος να μετατραπεί σε διαδικασία που θα επιστρέφει το ίδιο αποτέλεσμα.

365

ΘΕΜΑ Ε/45 Να σχηματίσετε τον πίνακα τιμών του παρακάτω αλγορίθμου. Τί θα εκτυπωθεί; ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πίνακας_Τιμών2 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Α, Β, Γ ΑΡΧΗ Α <– 3 Β <– 13 Γ <– 2 ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΚΑΛΕΣΕ Επεξεργασία_Τιμών2 (Β, Γ) ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΚΑΛΕΣΕ Επεξεργασία_Τιμών2 (Γ, Α) ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ! ========================================= ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Επεξεργασία_Τιμών2 (αριθμός1, αριθμός2) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: αριθμός1, αριθμός2 ΑΡΧΗ αριθμός1 <– αριθμός1 DIV 2 αριθμός2 <– αριθμός2 ^ 3 ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΘΕΜΑ Ε/46 Σε ένα κατάστημα ενοικίασης DVD η χρέωση γίνεται κλιμακωτά, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

ΗΜΕΡΕΣ ΕΝΟΙΚΙΑΣΗΣ ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΗΜΕΡΑ Μέχρι και 3 ημέρες 2 €

Πάνω από 3 έως και 7 ημέρες 3 € Πάνω από 7 ημέρες 4,20 €

α. Να κατασκευάσετε υπογρόγραμμα που να υπολογίζει τη χρέωση ενός πελάτη που επέστρεψε το DVD, σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα. β. Να κατασκευάσετε πρόγραμμα το οποίο για κάθε πελάτη που επέστρεψε DVD : i. διαβάζει τον κωδικό του DVD μέχρι να δοθεί το 0 (κλείσιμο καταστήματος). Να θεωρήσετε ότι ο κωδικός μπορεί να περιέχει τόσο γράμματα όσο και αριθμούς. ii. διαβάζει τις ημέρες ενοικίασης τις δέχεται μόνο εφ’ όσον είναι μεγαλύτερες από το 0. iii. καλεί το υποπρόγραμμα του Α ερωτήματος για τον υπολογισμό του ποσού που πρέπει να πληρώσει ο κάτοχός του. iv. να εμφανίζει τον κωδικό και το ποσό που αναλογεί. γ. Να υπολογίζει και να εμφανίζει τις συνολικές εισπράξεις του καταστήματος για εκείνη τη μέρα, καθώς και το ποσοστό των πελατών που πλήρωσαν πάνω από 5 €.

366

ΘΕΜΑ Ε/47 Πενήντα μαθητές ενός σχολείου διαγωνίστηκαν σε έξι μαθήματα για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Να γραφεί κύριο πρόγραμμα σε ΓΛΩΣΣΑ που να κάνει τα παρακάτω: α. Διαβάζει τα ονόματα των 50 υποψηφίων τη βαθμολογία καθενός υποψηφίου στα έξι ελέγχοντας ότι η βαθμολογία κάθε μαθήματος είναι από 1 έως 100. β. Ταξινομεί με χρήση διαδικασίας σε φθίνουσα σειρά τις βαθμολογίες του κάθε μαθητή, οι οποίες στη συνέχεια εμφανίζονται από το κύριο πρόγραμμα. γ. Διαβάζει το όνομα ενός μαθητή και με τη βοηθεία συνάρτησης αναζητά τη θέση που βρίσκεται. Στην περίπτωση που αυτος υπάρχει θα εμφανίζεται η μεγαλύτερη βαθμολογία. Σε αντίθετη περίπτωση θα εμφανίζεται κατάλληλο μηνυμα. δ. Θα εμφανίζει το πλήθος των μαθητών που είχαν εύρος βαθμολογίας πάνω από 30 μονάδες. ΘΕΜΑ Ε/48 Να γίνει προγραμμα το οποίο : α. Θα διαβάζει έναν πίνακα 50 ακεραίων μεταξύ 100 και του 1000. β. Θα διαβάζει ακέραιους μεταξύ των παραπάνω ορίων (κλειδιά) μεχρι κάποιος από αυτούς να υπάρχει στον πίνακα. Η αναζήτηση του ακεραίου να γίνεται με χρήση υποπρογράμματος. γ. Θα εμφανίζει τον αριθμό των προσπαθειών που απαιτήθηκαν για την εύρεση του αριθμού. ΘΕΜΑ Ε/49 α. Να κατασκευάσετε υποπρόγραμμα που θα δέχεται ένα πίνακα με 18 γραμμές και 10 στήλες καθώς και τον αριθμό μιας στήλης και θα επιστρέφει το μέγιστο στοιχείο της συγκεκριμένης στήλης. β. Να κατασκευάσετε υποπρόγραμμα που θα υπολογίζει το μέσο όρο ενός μονοδιάστατου πίνακα με μέγιστο πλήθος 1000 στοιχεία. γ. Να κατασκευάσετε κύριο πρόγραμμα το οποίο :

1. Θα διαβάζει ένα πίνακα Λ[18,10] με βαθμολογίες 18 παικτών ενός παιχνιδιού που κρίθηκαν από 10 κριτές ελέγχοντας τους βαθμούς ώστε να ανήκουν στην κλίμακα [0,10]. 2. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τη μέγιστη βαθμολογία που δόθηκε από κάθε κριτή χρησιμοποιώντας το υποπρόγραμμα του ερωτήματος Α. 3. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μέσο όρο των μεγίστων βαθμολογιών των κριτών με χρήση του υποπρογράμματος του ερωτήματος Β. 4. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το μέσο όρο των χειρότερων επιδόσεων όλων των αθλητών με χρήση του υποπρογράμματος του ερωτήματος Β.

367

ΘΕΜΑ Ε/50 α.Να κατασκευάσετε υποπρόγραμμα που θα δέχεται ένα μονοδιάστατο πίνακα με Ν ακέραια στοιχεία (μεγίστου πλήθους 1000) και θα δημιουργεί ένα νέο ο οποίος θα περιέχει τους άρτιους μόνο σε διαδοχική σειρά φροντίζοντας ώστε τα υπολοιπα στοιχεία να είναι μηδέν. β.Να κατασκευάσετε κύριο πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει 2 πίνακες ακεραίων με Ν και Μ στοιχεία αντίστοιχα (απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας των Ν και Μ) και στην συνέχεια θα δημιουργεί δύο νέους που περιέχουν μόνο τους άρτιους με κλήσεις του υποπρογράμματος που δημιουργήσατε στο Α ερώτημα. ΘΕΜΑ Ε/51 Στα πλαίσια των πενταήμερων εκδρομών των σχολείων της Χίου ορίζεται από τη σχολική μονάδα ο αριθμός συνοδών καθηγητών ανάλογα με το πλήθος των μαθητών όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα :

Αριθμος συμμετεχόντων Πλήθος Συνοδών 1 – 30 μαθητές 1 31 – 100 μαθητές 2 101 – 300 μαθητές 4

α. Να κατασκευάσετε υποπρόγραμμα το οποίο θα δέχεται το πλήθος των μαθητών που θα συμμετάσχουν από ένα σχολείο και θα επιστρέφει το πλήθος των συνοδών. β. Να κατασκευάσετε πρόγραμμα το οποίο :

1. Θα δέχεται επαναληπτικά το όνομα του σχολείου και το πλήθος των μαθητών του, μέχρι να δοθεί μη αποδεκτός αριθμός. 2. Θα εμφανίζει το πλήθος των συνοδών και το όνομα του σχολείου. 3. Θα υπολογίζει το συνολικό αριθμό των συνοδών που απαιτούνται καθώς και το ποσοστό τους επι του συνόλου 800 εκπαιδευτικών που διδάσκουν σε όλα τα σχολεία.

Σημείωση : όπου απαιτείται υπολογισμός του πλήθους των συνοδών να χρησιμοποιηθεί το υποπρόγραμμα του Ερωτήματος Α.

ΘΕΜΑ Ε/52 α. Να κατασκευαστεί υποπρόγραμμα που θα δεχεται ένα πίνακα Α[Ν,Μ] καθώς και το αριθμό μιας στήλης του (Σ) και θα τον επιστρέφει ταξινομημένο σε άυξουσα σειρά σύμφωνα με τα στοιχεία της Σ στήλης. Σημείωση : Μεγιστες τιμές Ν,Μ = 100

β. Να κατασκευάσετε κύριο πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει ένα πίνακα με 50 γραμμές και 20 στήλες και στη συνέχεια θα τον ταξινομεί με τη χρήση του υποπρογράμματος του ερωτήματος Α σύμφωνα με μια στήλη του την οποία θα διαβάζει ελεγχοντας την εγκυρότητα της. ΘΕΜΑ Ε/53 Τι θα εκτυπώσει το παρακάτω πρόγραμμα αν δοθούν ως αρχικές τιμές στην εντολή Διάβασε Α, Β, Γ οι τιμές 6,3,5 αντίστοιχα ;

368

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΑΔΕ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α, Β, Γ ΛΟΓΙΚΕΣ : ΤΙΜΗ ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ Α, Β, Γ ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΛΕΣΕ Δ1(Α, Β, Γ, ΤΙΜΗ) ΓΡΑΨΕ Α, Β, Γ ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ ΤΙΜΗ = ΑΛΗΘΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Δ1(Γ, Β, Α, ΤΙΜΗ) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Α, Β, Γ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : Χ ΛΟΓΙΚΕΣ : ΤΙΜΗ ΑΡΧΗ Χ 2*Γ MOD (Β + Α) ΓΡΑΨΕ Χ ΤΙΜΗ ΥΠΟΛ(Χ, Γ) Γ Γ + 2 Α Α + 1 ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΥΠΟΛ(Ζ,Β):ΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Β ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: Ζ, Υ ΑΡΧΗ Y Ζ – Α_Μ(Β/2) AN Y > 0 TOTE

ΥΠΟΛ ΑΛΗΘΗΣ ΑΛΛΙΩΣ

ΥΠΟΛ ΨΕΥΔΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

ΘΕΜΑ Ε/54 Στο τμήμα Μαθηματικών Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ένας φοιτητής έχει τις εξής υποχρεώσεις στα πλαίσια του μαθήματος «Στοιχεία Τοπολογίας Μετρικών Χώρων», να δώσει μια Πρόοδο (Πρόοδος = διαγώνισμα πριν τις εξετάσεις) και να δώσει την τελική εξέταση. Προϋπόθεση για να συμμετάσχει στην τελική εξέταση είναι ο μέσος όρος των 3 ασκήσεων και της Προόδου να είναι από 5 και πάνω. Ο υπολογισμός του τελικού βαθμού γίνεται ως εξής : α. Σε περίπτωση που ο βαθμός τελικής εξέτασης είναι κάτω του 5 τότε κάθε βαθμός άσκησης συμμετέχει σε ποσοστό 10% στον τελικό βαθμό, ο βαθμός Προόδου συμμετέχει σε ποσοστό 15% στον τελικό βαθμό και ο βαθμός της τελικής εξέτασης συμμετέχει σε ποσοστό 55% στον τελικό βαθμό. β. Διαφορετικά κάθε βαθμός άσκησης συμμετέχει σε ποσοστό 6% στον τελικό βαθμό, ο βαθμός Προόδου συμμετέχει σε ποσοστό 12% στον τελικό βαθμό και ο βαθμός της τελικής εξέτασης συμμετέχει σε ποσοστό 70% στον τελικό βαθμό. Α.Να γράψετε ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΒΑΣΜΑ η οποία διαβάζει το βαθμό του φοιτητή σε μια υποχρέωση και τον αποθηκεύει στην πραγματική μεταβλητή Β. Η διαδικασία θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι ο βαθμός που διαβάζεται είναι από 0 έως και 10.

1. Να γράψετε ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΒΑΘΜΟΣ, η οποία δέχεται τους 5 βαθμούς (τρεις βαθμοί

ασκήσεων , μια πρόοδος και μια τελική εξέταση) κάθε φοιτητή και υπολογίζει τον τελικό βαθμό στο μάθημα .

2. Να γράψετε κύριο πρόγραμμα το οποίο :

iv. Θα διαβάζει τα ονοματεπώνυμα και τους βαθμούς στις υποχρεώσεις στο μάθημα «Στοιχεία Τοπολογίας Μετρικών Χώρων» ενός συνόλου φοιτητών. Για την εισαγωγή και τον έλεγχο των βαθμών να γίνεται χρήση της Διαδικασίας του ερωτήματος 1. Η είσοδος τερματίζεται μόλις δοθεί ως ονοματεπώνυμο το κενό.

v. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τον τελικό βαθμό του κάθε φοιτητή που έλαβε μέρος στην τελική εξέταση κάνοντας χρήση της συνάρτησης του ερωτήματος 2.

vi. Θα εμφανίζει το ποσοστό των φοιτητών που δεν απέκτησαν το δικαίωμα να λάβουν μέρος στην τελική εξέταση .

369

ΘΕΜΑ Ε/55 Για την παρακολούθηση των θερμοκρασιών της επικράτειας κατά το μήνα Μάιο καταγράφεται κάθε μέρα η θερμοκρασία στις 12:00 το μεσημέρι για 20 πόλεις. Να αναπτύξετε πρόγραμμα το οποίο: α. Θα διαβάζει τα ονόματα των 20 πόλεων και τις αντίστοιχες θερμοκρασίες για κάθε μία από τις ημέρες του μήνα και θα καταχωρεί τα στοιχεία σε πίνακες.

β. Θα εμφανίζει για κάθε πόλη το όνομά της και τη μέγιστη θερμοκρασία που καταγράφηκε σε αυτήν στη διάρκεια του μήνα. Ο υπολογισμός της μέγιστης θερμοκρασίας να γίνεται με τη χρήση υποπρογράμματος που θα κατασκευάσετε για το σκοπό αυτό.

γ. Θα διαβάζει το όνομα μιας πόλης και θα εμφανίζει τη μέγιστη θερμοκρασία που καταγράφηκε στην πόλη αυτή στη διάρκεια του μήνα. Ο υπολογισμός της μέγιστης θερμοκρασίας πρέπει να γίνεται με τη βοήθεια του υποπρογράμματος που αναπτύχθηκε στο προηγούμενο ερώτημα (β). Αν η πόλη αυτή δεν υπάρχει να εμφανίζεται κατάλληλο μήνυμα.

δ. Θα υπολογίζει και θα εμφανίζει τη μέγιστη θερμοκρασία που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια όλου του μήνα και το όνομα της πόλης στην οποία καταγράφηκε. Ο υπολογισμός καθώς και η εμφάνιση των στοιχείων που προαναφέρθηκαν να γίνεται με τη χρήση υποπρογράμματος που θα κατασκευάσετε για το σκοπό αυτό.


ΤΕΛΙΚΕΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

373

Κεφάλαιο 11ο – Τελικές Προτεινόµενες Ασκήσεις Άσκηση 1 προτείνεται για Θέμα Β Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα σε «ΓΛΩΣΣΑ». ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΙΝΑΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ : Ι ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ : Β[50] , ΜΕΓ , ΜΟ ,ΣΥΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ : ΟΝ[50] ΑΡΧΗ ! ============================== ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 50 ΔΙΑΒΑΣΕ ΟΝ[Ι] ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΔΙΑΒΑΣΕ Β[Ι] ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Β[Ι] > 0 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ! ============================== ΜΕΓ Β[1] ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 50 ΑΝ Β[Ι] > ΜΕΓ ΤΟΤΕ ΜΕΓ Β[Ι] ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ ΜΕΓ ! ============================== ΣΥΝ 0 ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 50 ΣΥΝ ΣΥΝ + Β[Ι] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΜΟ ΣΥΝ / 50 ΓΡΑΨΕ ΜΟ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 1. Να γράψετε αλγόριθμο ισοδύναμο με το παραπάνω πρόγραμμα που δεν θα

χρησιμοποιεί πίνακες. 2. Να μετατρέψετε το αρχικό πρόγραμμα έτσι ώστε να χρησιμοποιεί συνάρτηση για

τον υπολογισμό του ΜΕΓ και διαδικασία για τον υπολογισμό και την εκτύπωση του ΜΟ. Στη συνέχεια κατασκευάστε τα δύο υποπρογράμματα που χρησιμοποιήσατε.

Άσκηση 2 προτείνεται για Θέμα A Δίνονται οι παρακάτω δομές επανάληψης. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη.

374

Δομή 1 Κ 2 Όσο Κ <= Α επανάλαβε Εμφάνισε Κ Κ Κ + Β Τέλος_επανάληψης

Δομή 2 Κ Α Αρχή_επανάληψης Εμφάνισε Κ Κ Κ + 2*Β Μέχρις_ότου Κ > 10

Δομή 3

Για Κ από Α μεχρι 9 με_βήμα Β Εμφάνισε Κ Τέλος_επαναληψης

1) Η δομή 1 για Α = 3 και Β θετικό αριθμό > 1 εμφανίζει στην οθόνη τον αριθμό 2. 2) Η δομή 1 για Α = 6 και Β = 2 εκτελείται 5 φορές. 3) Η δομή 2 για Α = 3 και Β = 1 είναι ατέρμονας βρόχος. 4) Η δομή 2 για Α < 5 και Β = 2 μπορεί να μετατραπεί σε Για ... από ... μέχρι ....

με_βήμα. 4) Η δομή 3 για Α = 10 και Β θετικό δεν εκτελείται καμία φορά. 5) Η δομή 3 για Α = 8 και Β = 2 εμφανίζει μόνο το 8.

Άσκηση 3 προτείνεται για Θέμα Γ

Μια δανειστική βιβλιοθήκη ενός σχολείου διαθέτει 100 διαφορετικούς τίτλους βιβλίων, το καθένα από τα οποία μπορεί να υπάρχει σε περισσότερα από ένα αντίτυπα. Να γίνει πρόγραμμα σε «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο : 1. Θα περιέχει τμήμα δηλώσεων. 2. Θα αποθηκεύει σε πίνακες Τ και ΑΝΤ τα ονόματα και τα αντίτυπα των βιβλίων,

ελέγχοντας την ορθότητα εισαγωγής του αριθμού αντιτύπων. 3. Μια μέρα προσήλθαν 50 παιδιά για να δανειστούν κάποιο βιβλίο (όχι απαραίτητα το

ίδιο). Το πρόγραμμα πρέπει να ζητάει τον τίτλο που ζήτησε ο καθένας και σε περίπτωση που δεν υπάρχει να τυπώνεται μήνυμα «Δεν υπάρχει αυτός ο τίτλος». Αν υπάρχει θα καλείται διαδικασία η οποία:Θα ελέγχει τη διαθεσιμότητα του τίτλου, θα τυπώνει το μήνυμα «Διαθέσιμος ο τίτλος» και θα μειώνει κατά ένα τα διαθέσιμα αντίτυπα. Σε αντίθετη περίπτωση θα τυπώνει «Μη διαθέσιμος τίτλος αυτή τη στιγμή».

4. Να κατασκευάσετε τη διαδικασία. όπως περιγράφτηκε στο υποερώτημα 3. Άσκηση 4 προτείνεται για Θέμα Δ Μια πιτσαρία χρησιμοποιεί 35 διανομείς για την παράδοση των παραγγελιών. Στο τέλος κάθε μήνα καταγράφονται οι εισπράξεις που πραγματοποιήθηκαν από κάθε διανομέα ώστε να υπολογιστεί και το μπόνους που θα του αποδοθεί. Είναι ευνόητο ότι οι εισπράξεις ενός διανομέα σε χρονικό διάστημα ενός μηνός δεν είναι κατ’ ανάγκην 30. Το ποσό του μπόνους υπολογίζεται κλιμακωτά ανάλογα με το ποσό των μηνιαίων εισπράξεων κάθε διανομέα σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:

375

Μηνιαίες εισπράξεις διανομέα (€) Μπόνους % Μέχρι και 200 0

Άνω των 200 μέχρι και 1000 1.5 Άνω των 1000 4

Να αναπτύξετε αλγόριθμο που θα επιτελεί τις παρακάτω ενέργειες: Για κάθε διανομέα: 1. α.Θα διαβάζει το όνομα του και θα το καταχωρεί σε πίνακα Ο καθώς και το μηνιαίο

βασικό μισθό του και θα το καταχωρεί σε πίνακα Β.

β. Θα διαβάζει επαναληπτικά τα ποσά των πωλήσεων που πέτυχε τον προηγούμενο μήνα. Η επαναληπτική διαδικασία θα ολοκληρώνεται όταν εισαχθεί αρνητικός αριθμός ή το μηδέν.

γ. Θα υπολογίζει το μπόνους που θα λάβει και θα το εκτυπώνει. 2. Θα δημιουργεί πίνακα Τ, που θα περιέχει τις τελικές μηνιαίες απολαβές κάθε

διανομέα. 3. Θα ταξινομεί σε αλφαβητική σειρά τα ονόματα και τις τελικές απολαβές. 4. Θα βρίσκει τον υψηλότερο μισθό και θα τυπώνει τα ονόματα και το ποσοστό των

διανομέων που οι απολαβές τους είχαν διαφορά τουλάχιστον 20 ποσοστιαίες μονάδες από τον υψηλότερο.

Άσκηση 5 προτείνεται για Θέμα Α Δίνεται ένας αλγόριθμος σε φυσική γλώσσα κατά βήματα.

Αλγόριθμος Υπολογισμού Αθροίσματος Φυσικών Αριθμών Είσοδος : Έξοδος :

Ένας θετικός ακέραιος x Το άθροισμα Σ των φυσικών μεταξύ 1 και x

Βήμα 1 Θέσε Σ = 0 Βήμα 2 Θέσε Ι = 1 Βήμα 3 Αν Ι <= x τότε πήγαινε στο βήμα 4 αλλιώς πήγαινε στο βήμα 7 Βήμα 4 Πρόσθεσε το Σ με το Ι Βήμα 5 Αύξησε το Ι κατά 1 Βήμα 6 Πήγαινε στο Βήμα 3 Βήμα 7 Τύπωσε το Σ

Να μετατραπεί σε ισοδύναμο διάγραμμα ροής. Άσκηση 6 προτείνεται για Θέμα Α Δίνονται οι παρακάτω προτάσεις: Π1. Η λίστα με τις ……….. 1 ……….. παραμέτρους καθορίζει τις παραμέτρους στη δήλωση του υποπρογράμματος.

376

Π2. Η λίστα με τις......…… 2 ...........παραμέτρους καθορίζει τις παραμέτρους στην κλήση του υποπρογράμματος. Π3. Μερικές γλώσσες προγραμματισμού ονομάζουν ορίσματα τις………3……… παραμέτρους και απλά παραμέτρους τις…………4……….παραμέτρους. Π.4. Οι ………… 5 παράμετροι δεν είναι γνωστές στο υποπρόγραμμα το οποίο καλείται. Και οι παρακάτω λέξεις: α. Τυπικές β. Πραγματικές Να γράψετε στην κόλλα σας τους αριθμούς (1 - 5) των κενών διαστημάτων των προτάσεων και δίπλα το γράμμα της λέξης που αντιστοιχεί σωστά. Σημείωση: Οι λέξεις χρησιμοποιούνται περισσότερες φορές από μία. Άσκηση 7 προτείνεται για Θέμα Α Να μετατρέψετε τις παρακάτω μαθηματικές εκφράσεις σε αντίστοιχες της γλώσσας.

α) 2x x

x y

ηµ−

+ β)

2 1 3 9

5 4 6

xx

x

−+ = −

+ γ) 5x

Άσκηση 8 προτείνεται για Θέμα B Δίνεται ένας αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα και ο διπλανός πίνακας Α. Αλγόριθμος Θέμα_Β_2010 1 Χ 6 2 Όσο Χ > 0 επανάλαβε 3 Υ Α[Χ] 4 Αν Υ mod 2 = 0 τότε 5 εμφάνισε ‘Αρτιος’ Τέλος_αν 6 Χ Χ - 2 Τέλος_επανάληψης 7 Εμφάνισε ‘Τέλος’ Τέλος Θέμα_Β_2010 1. Να συμπληρώσετε κατάλληλο πίνακα που θα προκύψει από την εκτέλεση του

αλγορίθμου σύμφωνα με το υπόδειγμα που δίνεται παρακάτω.

10 12 3 5 6 4 1η 2η 3η 4η 5η 6η

Αριθμός Εντολής

Τιμή μεταβλητής Χ

Τιμή μεταβλητής Υ

Συνθήκες -Τιμή Έξοδος στην οθόνη

1 Χ = 6 2 6 > 0 – αληθής 3 Υ = 4 4 0 = 0 – αληθής 5 Αρτιος 6 X = 4

377

2. Να ξαναγράψετε τον αλγόριθμο με χρήση της εντολής Για ... από ... μέχρι ... με_βήμα.

Άσκηση 9 προτείνεται για Θέμα Γ Μια εταιρεία ενοικίασης σκαφών ναυλώνει σκάφη αναψυχής σε ιδιώτες σύμφωνα με την παρακάτω πολιτική. Για ενοικίαση μέχρι μια βδομάδα η κάθε μέρα χρεώνεται με 1000 €. Εάν κάποιος ενδιαφέρεται για παραπάνω ημέρες τότε η κάθε μέρα επιβαρύνεται με 10% σε σχέση με την προηγούμενη. (Π.Χ. 8η ημέρα 1100 € , 9η 1210 € κ.λ.π.). Σύμφωνα με τα παραπάνω να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος. 1. Να διαβάζει το κεφάλαιο (έλεγχος εγκυρότητας ώστε να είναι θετικό) που διαθέτει

ένας υποψήφιος ενοικιαστής. 2. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το πλήθος των ημερών που μπορεί να νοικιάσει το

σκάφος καθώς επίσης και το συνολικό κόστος. 3. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το κόστος ενοικίασης ενός σκάφους για διάστημα 30

ημερών. Άσκηση 10 προτείνεται για Θέμα Δ Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία καταγράφει για καθένα από τα 5 τελευταία χρόνια, το πλήθος των επισκεπτών που προσήλθαν την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς , σε 10 πόλεις της Ελλάδας. Να κατασκευάσετε Πρόγραμμα σε «ΓΛΩΣΣΑ» το οποίο: 1. Θα περιέχει τμήμα δηλώσεων. 2. Θα καλεί υποπρόγραμμα που θα εισάγει στους πίνακες Π[10], ΕΤ[5] , ΕΠ[10,5] τα

ονόματα των πόλεων, τα έτη και τους επισκέπτες κάθε πόλης ανά έτος αντίστοιχα. 3. Θα καλεί διαδικασία που θα εμφανίζει (με κατάλληλο μήνυμα) το όνομα της πόλης

εκείνης με τον μεγαλύτερο συνολικό αριθμό επισκεπτών τα τελευταία 5 έτη. (Υπάρχει μόνο μία). Για κάθε πόλη η διαδικασία θα καλεί κατάλληλη συνάρτηση που θα υπολογίζει το συνολικό αριθμό επισκεπτών.

4. Για κάθε έτος θα βρίσκει την πόλη εκείνη με το μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών

εμφανίζοντας το όνομα της , το έτος καταγραφής και τον αριθμό επισκεπτών. (Θεωρήστε ότι υπάρχει μόνο μία).

5. Κατασκευάστε τη διαδικασία που περιγράφτηκε στο ερώτημα 3. 6. Κατασκευάστε τη συνάρτηση που περιγράφτηκε στο ερώτημα 3. 7. Κατασκευάστε το υποπρόγραμμα του υποερωτήματος 2. Άσκηση 11 προτείνεται για Θέμα Α 1. Να γραφτεί ο ακόλουθος αλγόριθμος χωρίς τη χρήση της εντολής goto, με χρήση

πολλαπλής επιλογής.

378

Διάβασε α Αν α<=100 τότε goto 1 Aν α<=150 τότε goto 2

Εμφάνισε ‘μεγαλύτερος από 150’ goto 4

1 : εμφάνισε ‘μικρότερος από 100’ goto 4

2 : εμφάνισε ‘μικρότερος από 150’ goto 4

4 : εμφάνισε ‘τέλος’ 2. Στη συνέχεια να μετατραπεί σε απλή επιλογή. Άσκηση 12 προτείνεται για Θέμα Α Να γράψετε τους κανόνες της διαγραμματικής αναπαράστασης ενός προβλήματος. Άσκηση 13 προτείνεται για Θέμα Α Συμπληρώστε Σωστό ή λάθος για καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις. α) Μια διαδικασία δεν μπορεί να καλεί στο τμήμα των εντολών της κάποια συνάρτηση. β) Μετά το τέλος της συνάρτησης επιστρέφονται τιμές μέσω παραμέτρων. γ) Ο διερμηνευτής χρησιμοποιήθηκε στις γλώσσες χαμηλού επιπέδου. δ) Οι παράμετροι ενός υποπρογράμματος διακρίνονται σε πραγματικές και τυπικές ε) Μια ουρά είναι δομή δεδομένων ενώ μια συνάρτηση όχι. Άσκηση 14 προτείνεται για Θέμα Β Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα και υποπρογράμματα:

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘέμαΒ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Α[8], i ΑΡΧΗ Α[1] 11 ΓΙΑ i ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 8 Α[ i ] F ( A[i – 1], i ) ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΛΕΣΕ ΔΙΑΔ (Α) ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ F (α, β) : ΑΚΕΡΑΙΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: α, β ΑΡΧΗ α 5 * α F (α + 2) DIV (β + 2) ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΔ (Α) ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Α[8], i, S1, S2 ΑΡΧΗ S1 0 S2 0 ΓΙΑ i ΑΠΟ 3 ΜΕΧΡΙ 6 S1 S1 + A[i + 1] S2 S2 + A[i – 2] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ S2 – S1 ΤΕΛΟΣ_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

379

Β.1

1. Να γίνει πίνακας που θα φαίνονται οι τιμές των μεταβλητών κατά την εκτέλεση του προγράμματος και της συνάρτησης σύμφωνα με το παρακάτω υπόδειγμα.

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ

Συνθήκη της Για Α[1] Α[2] Α[3] Α[4] Α[5] Α[6] Α[7] Α[8] α β 11

i=2<=8 – Αληθής 11 2 55 2 14

.... .... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Β.2 2. Να παρουσιάσετε την μορφή του πίνακα Α μετά την εκτέλεση της δομής επανάληψης του κυρίως προγράμματος. 3. Ποια τιμή θα εκτυπώσει η διαδικασία ; Άσκηση 15 προτείνεται για Θέμα Α Τι ονομάζουμε ιεραρχία τελεστών ; Τοποθετήστε σε μια σειρά τις διάφορες κατηγορίες τελεστών ξεκινώντας από εκείνη με τη μεγαλύτερη ιεραρχία ; Άσκηση 16 προτείνεται για Θέμα Α Να σημειώσετε Σωστό ή Λάθος. 1) Η έκφραση Χ ≤ 1 είναι ισοδύναμη με την (Χ < 1 ) και (Χ=1). 2) Στη σύγκριση λογικών δεδομένων μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο τελεστής >. 3) Για να σχηματιστούν εμφωλευμένοι βρόχοι πρέπει εσωτερικός να βρίσκεται

ολόκληρος μέσα στον εξωτερικό. 4) Τα δεδομένα ενός πίνακα χάνονται μετά το κλείσιμο του Η/Υ ενώ τα δεδομένα ενός

αρχείου διατηρούνται. 5) Σε ένα δισδιάστατο πίνακα μπορώ σε μια στήλη να αποθηκεύσω τα ονόματα και σε

άλλη τα ύψη κάποιων αθλητών.

380

Άσκηση 17 προτείνεται για Θέμα Α Να μετατραπεί το παρακάτω τμήμα προγράμματος σε τμήμα διαγράμματος ροής. Α 3 ΟΣΟ Α < 10 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ Γ 7 ΑΝ Α > Γ ΤΟΤΕ ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Δ Α+Γ Γ Γ+1 ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ Γ=10 ΓΡΑΨΕ Δ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ Α Α+2 ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ Άσκηση 18 προτείνεται για Θέμα Δ Σε ένα κατάστημα προσήλθαν 500 πελάτες σε διάστημα ενός μήνα. Καθένας από αυτούς αγόρασε από 1 έως 10 προϊόντα. Να γίνει αλγόριθμος ο οποίος : Δ.1 Θα διαβάζει τα επώνυμα και τα ονόματα των πελατών. Στη συνέχεια για κάθε πελάτη διαβάζει το πλήθος των προϊόντων που αγόρασε ελέγχοντας την εγκυρότητα και μετά διαβάζει την τιμή του κάθε προϊόντος ελέγχοντας την εγκυρότητα ώστε να είναι θετική. Δ.2 Θα βρίσκει το συνολικό ποσό αγορών του κάθε πελάτη και θα εμφανίζει το

επώνυμο, το όνομα και το μέσο κόστος ταξινομημένο σε αλφαβητική σειρά ως προς το επώνυμο.

Δ.3 Θα διαβάζει ένα επώνυμο. Δ.4 Θα τυπώνει για όλους τους πελάτες με το παραπάνω επώνυμο, το όνομα και το

συνολικό ποσό που ξόδεψαν. Σε περίπτωση όμως που το επώνυμο δεν υπάρχει στον πίνακα ο αλγόριθμος το εντοπίζει έγκαιρα και σταματάει χωρίς να φτάσει στο τέλος του πίνακα, τυπώνοντας μήνυμα.

Άσκηση 19 προτείνεται για Θέμα Γ Να γίνει αλγόριθμος που εξομοιώνει το παρακάτω παιχνίδι. Θεωρήστε ένα δεδομένο μυστικό ακέραιο αριθμό μεταξύ του 1 και του 100. Ξεκινάτε προσπάθειες δίνοντας αριθμούς μέχρι να πετύχετε τον μυστικό. Πρέπει να ελέγχεται η εγκυρότητα των αριθμών που δίνετε. Στην περίπτωση που βρείτε τον αριθμό το παιχνίδι σταματάει και τυπώνει «συγχαρητήρια» καθώς και το πλήθος των προσπαθειών. Διαφορετικά συνεχίζετε να δίνετε αριθμούς. Αν ο αριθμός που δίνετε απέχει μέχρι και 5 μονάδες από το μυστικό τότε τυπώνεται μήνυμα «Είσαι κοντά». Στην περίπτωση που απέχει έως και 20 μονάδες τυπώνει «απομακρύνεσαι». Διαφορετικά τυπώνει «Είσαι πολύ μακριά». Επιπλέον ο αλγόριθμος μετά την εύρεση του μυστικού αριθμού πρέπει να τυπώνει το μεγαλύτερο που έδωσες και σε ποια προσπάθεια δόθηκε, καθώς και το μικρότερο που έδωσες μαζί με τον αριθμό προσπάθειας.

381

Άσκηση 20 προτείνεται για Θέμα Α 1. Να μετατρέψετε το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου από Αρχη_επανάληψης σε Όσο. …. Επανάλαβε. Ν0 Μ1000 Αρχή_επανάληψης Διάβασε Α Μ Μ – Ν Ν (Ν+1)^2 Εμφάνισε Ν,Μ Μεχρις_ότου Α=’Τ’ 2. Τι θα εμφανίσει αν δοθούν διαδοχικά οι τιμές Κ , Λ , Μ , Τ

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑ & ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

ΟΔΗΓΙΕΣ

ΓΙΑ ΤΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Στις προηγούμενες σελίδες ασχοληθήκαμε με θέματα από όλη την διδακτέα ύλη. Στο μέρος αυτό θα διαβάσετε μερικές γενικές συμβουλές για τις εξετάσεις. Οι συμβουλές αυτές σε συνδυασμό με την καλή προετοιμασία και το σωστό διάβασμα αποτελούν την ολοκλήρωση της επιτυχίας. Δώστε αρκετή προσοχή !!! 1. Ποτέ δεν πηγαίνουμε σε εξετάσεις με απαισιοδοξία αλλά ούτε και με υπέρμετρη αισιοδοξία. Σκεφτείτε οτι μπορεί να μπούν πολύ εύκολα θέματα και λόγω κακής ψυχολογίας (δε θα γράψω) ή υπερβολικής άνεσης (τα ξέρω όλα) να μην τα γράψουμε. 2. Διαβάζουμε όλα τα θέματα προσεκτικά. Αρχίζουμε τις απαντήσεις από τα θέματα που γνωρίζουμε πληρέστερα. Αν δεν γνωρίζουμε την απάντηση ενός θέματος το αφήνουμε τελευταίο. 3. Ένα πρόβλημα πριν αρχίσουμε να το λύνουμε το διαβάζουμε δύο και τρεις φορές προσεκτικά (ενδεχομένως να κρύβει παγίδες που με την πρώτη ματιά δεν φαίνονται). 4. Βεβαιωνόμαστε για το τι απαιτεί κάθε θέμα για απάντηση και στο "πρόχειρο" σημειώνουμε λέξεις "κλειδιά" για τα σημεία στα οποία θα αναφερθούμε. Για να κερδίσουμε χρόνο, δεν χρειάζεται να αναπτύξουμε ένα θέμα στο πρόχειρο και μετά να το αντιγράψουμε στο καλό, χρησιμοποιώντας τις σημειώσεις του πρόχειρου. Δεν είναι ανάγκη να βάλουμε εξαρχής την επικεφαλίδα "πρόχειρο", γιατί μπορεί να μην προλάβουμε να μεταφέρουμε από τις τελευταίες σελίδες κάποια ολοκληρωμένη λύση, οπότε κάποιες από τις τελευταίες σελίδες μπορούν να δηλωθούν ως καλό. 5. Στη διάρκεια της απάντησης ξανακοιτάμε το θέμα αρκετές φορές, για να βεβαιωθούμε ότι δεν έχουμε απομακρυνθεί από το ζητούμενο. Ξαναδιαβάζουμε το θέμα όταν έχουμε τελειώσει την απάντηση, μήπως έχουμε κάτι ξεχάσει. 6. Οι απαντήσεις που δίνουμε θα πρέπει να διακρίνονται για την σαφήνεια, ακριβολογία και πληρότητα του νοήματος. Απαντούμε στα θέματα γράφοντας αναλυτικά και καθαρά. Η ορθογραφία και η εμφάνιση του γραπτού παίζουν τον δικό τους ρόλο. Από Ζήτημα σε Ζήτημα αφήνουμε κενό δύο τουλάχιστον σειρών. 7. Προσπαθούμε να απαντήσουμε στα ζητήματα, κάνοντας σωστή κατανομή του χρόνου. Ο χρόνος είναι βασικός αντίπαλος, όμως αν κατανεμηθεί σωστά γίνεται σύμμαχος. 8. Αν δεν προλάβουμε να αναπτύξουμε ένα θέμα, το ολοκληρώνουμε περιληπτικά. 9. Σημειώνουμε όσα θέματα (υποσημειώσεις, επιμέρους ερωτήσεις) έχουμε απαντήσει, για να μην ξεχάσουμε να απαντήσουμε σε κάποιο ή απαντήσουμε δύο φορές στο ίδιο. 10. Οι συμπληρώσεις γίνονται χωρίς αστερίσκο (*), βέλος (), κλπ., αλλά με κανονική υπόδειξη. Π.χ. στο τέλος του Ζητήματος 1α γράφουμε: Υπάρχει συμπλήρωση μετά το Ζήτημα 4β και στο τέλος του γραπτού ξαναγράφουμε: Ζήτημα 1α Συμπλήρωση. 11. Στο τελευταίο "20λεπτο", αν έχει μείνει, ελέγχουμε αυτά που έχουμε γράψει διορθώνοντας τυχόν λάθη και συμπληρώνοντας τυχόν παραλείψεις. 12. Δεν εγκαταλείπουμε την προσπάθεια, προσπαθούμε μέχρι το τελευταίο λεπτό.

Λευκακησ Αεππ 2013 E-book

Documents

Transcript of Λευκακησ Αεππ 2013 E-book