Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

124
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ Με την υπογραφή του Λήμνος Άγιος Ευστράτιος &
  • Upload

    -
  • Category

    Documents

  • view

    274
  • download

    11

description

Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

Transcript of Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

Page 1: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ

Με την υπογραφή του

Λήμνος Άγιος Ευστράτιος&

Page 2: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013
Page 3: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013
Page 4: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013
Page 5: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

5

Page 6: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

6

Αν η Ελλάδα είναι ένας μαγευτικός προορισμός φορτισμένος

με μυθολογία, ιστορία, πολιτισμό, αλλά και μοναδικό φυσικό

κάλλος, ίσως η Λήμνος συγκεντρώνει με εκπληκτική συνέπεια

όλες αυτές τις «αρετές» σε ένα μέγεθος όμως που γίνεται

προσιτό και οικείο στον επισκέπτη και τον κάνει να νιώθει από

όπου κι αν ξεκίνησε να την επισκεφθεί «σαν στο σπίτι του».

Η μυθική πατρίδα του Ήφαιστου, ο χώρος με το αρχαιότερο

βουλευτήριο της ανθρωπότητας, το νησί που αποτέλεσε

σταυροδρόμι πολιτισμών και πεδίο διεκδικήσεων και

συγκρούσεων από την αρχαιότητα μέχρι το πρόσφατο

παρελθόν στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο, όταν

χρησιμοποιήθηκε ως ορμητήριο στην μάχη της Καλλίπολης,

είναι ταυτόχρονα το νησί των δαντελωτών ακρογιαλιών που

κόβουν την ανάσα με την ομορφιά τους.

Και συνάμα, το νησί των ήρεμων διακοπών που αν δεν

καταφέρει να ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη,

έχει για εναλλακτική λύση το γειτονικό νησάκι του Αη Στράτη,

έναν από τους τελευταίους επίγειους παραδείσους, που έχει

μείνει ακόμα απείραχτος από τους ρυθμούς και τις επιρροές

της σύγχρονης ζωής.

Καλώς ορίσατε καινούργιοι φίλοι της Λήμνου και του Αη

Στράτη, και νιώστε γιατί μια «μεγάλη φιλία γεννιέται»!

Παναγιώτης Μυριτζής

Editorial

Page 7: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

7

If Greece is truly a magical destination overwhelmed with my-

thology, history, culture and of course unique natural beauty,

then Lemnos gathers all these “virtues” in an incredible way

and to an extent that is accessible and familiar to the visitors

that feel “like home” at every corner of this wonderful island.

The mythical homeland of Hephaestus, the place with the old-

est parliament of humanity, the island that has been a cross-

roads of cultures and a field for demands and conflicts from the

very ancient times until the recent past of World War I, when it

was used as a base in the battle of Gallipoli, is at the same time

the island of incredibly beautiful indented coastlines.

It is also the island of quiet vacations that in case of failing to

satisfy the most demanding visitor, the neighboring island Ai

Stratis is an alternative solution, one of the last earthly para-

dises that has remained intact from the rhythms and influences

of modern life.

Dear new friends, welcome in Lemnos and Ai Stratis and let a

“great friendship be born”!

Panagiotis Myritzis

Page 8: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

Τουριστικός ΟδηγόςΛήμνου & Άι Στρατηwww.limnosgreece.grΕιδική Έκδοσητης Εφημερίδας «Εμπρός»

Επιμέλεια κειμένων: Παναγιώτης ΜυριτζήςΜετάφραση κειμένων: «AD VERBUM»Φωτογραφίες: Παντελής Πραβλής, Γιάννης Γιαννέλος, αρχεία εφημερίδας «EMΠPOΣ»και Δήμου ΛήμνουArt Director:Μαρία ΑριστοτέλουςΜακέτες:Μαρία Αριστοτέλους,Χαρίκλεια Ματζουράνη,Μυρτώ Παπαδέλλη

Eμπορική Διεύθυνση:Νίκος ΓρίβαςΕμπορικό - Διαφημιστικό:Μαντώ ΧλαχλάΣυντονισμός έκδοσης:Μαντώ Χλαχλά

Παραγωγή-Εκτύπωση: Eπικοινωνία Αιγαίου A.E.

Χάρτης: GEOPSIS

Eφημερίδα «EMΠPOΣ»Kαρά Tεπέ, 81100 ΜυτιλήνηΤηλ. 22510 41619, Fax 22510 27300Γραφείο Λήμνου: Λιμάνι ΜύριναςΤηλ. - Fax: 22540 25526e-mail: [email protected]: http://www.emprosnet.gr

Τουριστικός ΟδηγόςΛήμνου & Aγίου ΕυστρατίουΑπαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, η αντιγραφή και γενικότερα η μετάδοση με οποιονδήποτε τρόπο και μέσο, μέρους ή ολόκληρης της ύλης του «Τουριστικού Οδηγού Λήμνου & Aγίου Ευστρατίου» χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.Διανέμεται δωρεάν.

3 Editorial

9 Γενικές Πληροφορίες Information about the island

41 Περιήγηση - Διαδρομές Tour - Routes

72 Τα Αξιοθέατα με μια ματιά Sightseeing at a glance

87 Άλλες Δραστηριότητες Other Activities

97 Γαστρονομία Gastronomy

106 Άι Στράτης Ai Stratis

Page 9: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

9

Page 10: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013
Page 11: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

11Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Γενικές ΠληροφορίεςInformation about the island

Η ΛήμνοςLemnos .....................................σελ.10

Ιστορία-ΜυθολογίαHistory-Μythology ...............σελ.14

Φυσικό ΤοπίοNatural landscape..................σελ.24

ΑρχιτεκτονικήArchitecture ............................σελ.34

ΚάτοικοιThe locals .................................σελ.38

Page 12: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

12 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Η ΛήμνοςΛήμνος. Μυθική πατρίδα του Ηφαίστου

και των Κάβειρων, σταυροδρόμι πολιτι-σμών, αρχαίων όσο τα πρώτα σκιρτήματα της ιστορίας, η τόσο αγαπητή γη του Ομή-ρου και των αρχαίων τραγωδών. Πού και πώς θα την ανακαλύψετε;

Το νησί βρίσκεται στο κέντρο του Β. Αι-γαίου, ανάμεσα στη Λέσβο, τη Σαμοθρά-κη και τον Άγιο Ευστράτιο. Τόπος με ιδιαί-τερο χρώμα και ομορφιά, εκτείνεται σε πε-ρισσότερα από 450 τετραγωνικά χιλιόμε-τρα (το όγδοο μεγαλύτερο της Ελλάδας).

Η Λήμνος απ’ το 2011 αποτελεί έναν ενιαίο Δήμο. Έχει 32 χωριά και περίπου 16.000 μόνιμους κατοίκους. Η πρωτεύου-σα και το κεντρικό λιμάνι του νησιού είναι η Μύρινα. Το σύγχρονο αεροδρόμιο της

Lemnos The mythical homeland of Hephaestus

and Cabeiri, a crossroads of cultures as ancient as the first footprints of history, the beloved land of Homer and ancient tragedians, this is the island of Lemnos. Discover and explore it.

The island lies at the centre of the North Aegean Sea, between Lesvos, Samothraki and Agios Efstratios. A place of unique color and beauty expands in about 450 km2 (the eighth largest island of Greece).

Lemnos has been a unified Municipal-ity since 2011. It has 32 villages and a population of approximately 16,000. The capital and the central port of the island is Myrina. The modern port of Lemnos is conveniently located at the centre of the

Page 13: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

13

Page 14: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

14 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Λήμνου βρίσκεται βολικά ακριβώς στο κέντρο του νησιού και διαθέτει έναν απ’ τους μακρύτερους διαδρόμους στην Ελ-λάδα. Το κεντρικό οδικό της δίκτυο είναι σε άριστη κατάσταση και προσφέρει πρό-σβαση σχεδόν σε κάθε άκρη της με ευκο-λία και ασφάλεια. Δε θα ξοδέψετε παρα-πάνω από μισή ώρα στο αυτοκίνητο για να φτάσετε σε οποιονδήποτε προορισμό μέσα στο νησί.

Για τον επισκέπτη η Λήμνος διαθέ-τει πολλά καταλύματα και χώρους φιλο-ξενίας. Από ενοικιαζόμενα δωμάτια, έως υπερπολυτελή ξενοδοχεία. Είναι σίγου-ρο πως καμία υπηρεσία δε θα σας λείψει όταν έρθετε στο νησί, καθώς χρόνια στα-θερής ανάπτυξης έχουν δημιουργήσει ευ-έλικτες υποδομές, που μπορούν να καλύ-ψουν ακόμη και τους πιο απαιτητικούς.

Το ήμερο, σχεδόν σεληνιακό, τοπίο της Λήμνου με την εντυπωσιακή δαντελω-τή ακτογραμμή της, κρύβει αμέτρητα μυ-στικά, τα οποία αυτός ο οδηγός ελπίζει να σας αποκαλύψει σελίδα-σελίδα.

Με το αγνάντι πάντα στη θάλασσα και οδηγούς τους ανέμους, σας ευχόμαστε ολόψυχα καλό ταξίδι και ξέγνοιαστες δια-κοπές στο νησί μας.

island and has one of the longest airstrips in Greece. Its central road network is in ex-cellent condition and leads to any corner of the island easily and safely. You will not spend more than an hour in car to reach any spot of the island.

Lemnos has many accommodations and hospitality areas for the visitors, from rooms to let to luxury hotels. It is certain that you are not going to miss any service during your stay, since years of constant development have created flexible infra-structures that can satisfy even the most demanding visitors.

The serene, almost lunar landscape of Lemnos with its impressive indented coastline hides countless secrets that this very guide hopes to reveal to you in every single page.

With the view always on the sea and guided by the winds, we warmly wish you a nice journey and relaxing vacations in the island.

Page 15: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

15

Zefiros• Traditional Tavern • Plati Beach

Traditional Tavern

Παραδοσιακό Εστιατόριο

Στην παραλία Πλατύτηλ. 22540 22180κιν. 6944 292948

Ο χώρος διατίθεται

για εκδηλώσεις

καλοκαίρι & χειµώνα

ΚΑΘΕ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΖΩΝΤΑΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗµε Παπαδήµα - Αλεξάνδρα - ΑχιλλέαΜΠΟΥΦΕΣ 15 ΕΥΡΩ

EVERY FRIDAY LIVE MUSIC withPapadimas - Alexandra - AchiileasBUFFET 15€

Page 16: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

16 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Ιστορία-ΜυθολογίαΗ ανθρώπινη παρουσία στο νησί μετρά

περισσότερα από 10.000 χρόνια όπως μαρτυρούν οι πλέον πρόσφατες αρχαιο-λογικές ανακαλύψεις.

Το όγδοο μεγαλύτερο σε μέγεθος νησί της Ελλάδας βρίσκεται ακριβώς στο κέ-ντρο του Β. Αιγαίου, σε ίση σχεδόν από-σταση από τον Ελλήσποντο και το Άγιο Όρος. Έχει πολυάριθμους κόλπους με ασφαλή αγκυροβόλια στα τέσσερα ση-μεία του ορίζοντα και αποτελεί θαλάσ-σιο σταυροδρόμι στις μετακινήσεις από Βορρά προς Νότο και από Ανατολή προς Δύση.

Στην αρχαιότητα τονίστηκε ιδιαίτερα η σημασία της γεωγραφικής θέσης της Λή-μνου καθώς και ο ρόλος που διαδραμάτι-σε στα Ομηρικά έπη και στην Αργοναυτι-κή εκστρατεία.

Ηistory-ΜythologyHuman presence in the island dates

back more than 10,000 years as evidenced by the recent archaeological findings.

The eighth largest island of Greece lies exactly at the centre of the North Aegean Sea, at an almost equal distance between Hellespont and Mount Athos. It has numerous bays with safe moorings at all four points of the horizon and is a sea crossroads to travel from North to South and from East to West. In the antiquity, the significance of Lemnos geographical location was particularly stressed, as well as its role in the Homer Papers and the Argonauts.

Page 17: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

17

Page 18: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

18 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Λίγη μυθολογία • Ήφαιστος: ο πάτρωνας θεόςΟ μύθος αναφέρει πως ο Ήφαιστος μπλέ-

χτηκε σε μια αψιμαχία με τον Δία, με αποτέλε-σμα ο βασιλιάς των θεών να τον εκσφενδονίσει απ’ τον Όλυμπο. Ο Ήφαιστος έπεφτε για μέρες, ώσπου προσγειώθηκε στη Λήμνο. Οι κάτοικοι του τόπου εκεί τον περιποιήθηκαν και ο αρχι-μεταλλουργός θεός, για να τους ευχαριστή-σει, έστησε ένα εργαστήρι στο νησί στο οποίο έφτιαχνε διάφορα θαυμαστά αντικείμενα.

Πράγματι ο μύθος απηχεί έντονα στην πραγ-ματικότητα μιας και το νησί, εκτός απ’ την έντο-νη μεταλλουργική παράδοσή του, έχει και ηφαιστειογενή σύσταση εδάφους.

A bit of mythology • Hephaestus: the patron god The myth says that Hephaestus was in-

volved in a fight with Zeus and the king of gods hurled him from Mount Olympus. Hephaestus was falling for days until he landed in Lemnos. The locals took care of him and the grateful chief metallurgist and god built a workshop, in which he would make various marvelous items.

The myth is indeed strongly reflected on reality, since the island, apart from the great tradition in metallurgy, is also char-acterized from the volcanic composition of the soil.

Page 19: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

19

Page 20: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

20 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

• Οι ΚάβειροιΟ Ήφαιστος παίρνοντας για νύφη του

τη νύμφη Καβειρώ έκαναν ένα παιδί. Τον Καδμίλο. Ο Καδμίλος με τη σειρά του γέν-νησε τρεις γιους, τους Κάβειρους. Αυτά τα υποχθόνια πνεύματα της θάλασσας, της γης και της φωτιάς, οι τότε κάτοικοι της Λήμνου τα αναπαριστούσαν με το σφυρί και τη λαβίδα του μεταλλουργού. Η μορφή τους γήινη ή εξωτική ανάλογα, κοσμούσε διάφορα καλλιτεχνήματα της εποχής.

• Καβείρια μυστήριαΉταν η ετήσια γιορτή προς τιμήν των

Καβείρων, στο ομώνυμο ιερό τους που σήμερα βρίσκεται Β.Α. του νησιού. Η τε-λετή εικάζεται πως είχε σχέση με την ανα-γέννηση της φύσης και τη γονιμότητα της γης. Για εννέα μέρες που διαρκούσε η γιορτή και μέχρι να φτάσει το πλοίο με την ιερή φλόγα από τη Δήλο, οι φωτιές και οι εστίες παρέμεναν σβηστές σε όλο το νησί. Η υποδοχή της φλόγας ήταν πανηγυρική, με δεήσεις και καθαγιασμούς. Με την υπο-δοχή του φωτός η ζωή επανερχόταν αμέ-σως στον κανονικό της ρυθμό.

Οι μη μυημένοι απαγορευόταν να πατή-σουν στο ιερό των Καβείρων και η ανυπα-κοή τιμωρούνταν με θάνατο. Λέγεται πως η Ολυμπία, η μητέρα του Μεγάλου Αλε-ξάνδρου, ήταν μία εκ των διασημότερων μυστών των Καβείριων μυστηρίων.

• Ανάμεσα σε μυθολογία και ιστορίαΜέσα από μυθολογικά και ιστορικά κεί-

μενα, προκύπτει το συμπέρασμα ότι ο αρ-χαίος κόσμος έδειχνε ζωηρό ενδιαφέρον για τη Λήμνο και τον πολιτισμό της. Μετά

• Cabeiri Hephaestus married the nymph Ca-

beiro and had a child, Kadmilos. Kadmilos gave birth to three sons, Cabeiri. These infernal spirits of sea, earth and fire were represented by the locals of Lemnos with the hammer and tongs of the metallur-gist. They decorated many artworks of that era as either earthly or exotic figures.

• Cabeirian ritesIt was the annual celebration in honour

of the Cabeiroi that took place in their namesake sanctuary currently located at the northeast of the island. The ceremony was related to the rebirth of nature and the fertility of the land. Fires and herds remained off throughout the island for all nine days that the fair lasted and until the ship with the sacred flame from Delos reached Lemnos. As soon as light was re-ceived, life returned to its normal rhythm.

The uninitiated were forbidden to step on to the sanctuary of Cabeiroi and diso-bedience was punished with death. It is said that Olympia, the mother of Alexan-der the Great, was one of the most famous mystics of the Cabeirian rites.

• Between mythology and historyMythological and historical texts give

evidence that ancient world was warmly interested in Lemnos and the island’s cul-ture. After the Syntians, the island was dominated by the Carians and then the Cretans came, who were friendly wel-comed by the locals. In order to thank them for their kindness and hospitality,

Page 21: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

21

Page 22: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

22 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

τους Σιντίες, κυριάρχησαν στο νησί οι Κά-ρες. Ύστερα ήρθαν οι Κρήτες, τους οποί-ους οι Λημνιοί δέχθηκαν φιλικά. Θέλοντας να τους ευχαριστήσει για την ευγένεια και τη φιλοξενία τους, ο βασιλιάς των Κρη-τών, Ραδάμανθυς, τους έδωσε το Θόαντα, γιο του θεού Διόνυσου και της Αριάδνης, ο οποίος έγινε ο πρώτος βασιλιάς της Λή-μνου. Αργότερα, ο βασιλιάς της Ιωλκού, Κρηθέας, προκειμένου να χρησιμοποιή-σει τη Λήμνο ως ενδιάμεσο σταθμό στα αποικιστικά του ταξίδια προς τη Μ. Ασία και τον Εύξεινο Πόντο, έδωσε για γυναίκα στο Θόαντα, την κόρη του Μύρινα.

• Τα Λήμνια δεινάΣτα χρόνια της βασιλείας του Θόαντα, οι

γυναίκες του νησιού διέπραξαν ύβρι ενα-ντίον της θεάς Αφροδίτης η οποία τις κα-ταράστηκε να έχουν άσχημη μυρωδιά και γι’ αυτό οι άντρες μοιχεύσανε και έφεραν στο νησί γυναίκες απ’ τη Θράκη. Οι σύζυ-γοί τους πίσω στη Λήμνο, όμως, μη μπο-ρώντας να ανεχτούν τη μεγάλη αυτή προ-σβολή και υπό την καθοδήγηση της κόρης του βασιλιά, της Υψιπύλης τούς σκότωσαν όλους. Όχι πολύ αργότερα, οι μυθικοί Αρ-γοναύτες, ταξιδεύοντας για την Κολχί-δα, έκαναν ενδιάμεση στάση στη Λήμνο. Όλες οι γυναίκες εκεί τους υποδέχτηκαν θερμά και τους παντρεύτηκαν. Η Υψιπύλη πήρε μάλιστα για σύζυγο της τον αρχηγό τους τον Ιάσονα και γέννησε μαζί του τον ομηρικό βασιλιά Εύνηο.

Μια άλλη εκδοχή, κατά τον Ηρόδοτο αυτή τη φορά, σχετικά με τα Λήμνια Κακά, είναι πως οι Πελασγοί, διωγμένοι απ’ την Αττική έκλεψαν όλες τις παρθένες γυναί-κες -ή «άρκτους»- και τις πήραν μαζί τους στη Λήμνο, όπου και εγκαταστάθηκαν. Εκεί ωστόσο οι γυναίκες άρχισαν να μεγα-λώνουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τα Ατ-τικά έθιμα και γι αυτό οι Πελασγοί τις σκό-τωσαν όλες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει, ότι στις δύο εκδοχές του μύθου, «ξεκαθαρίζο-νται» αντίθετα φύλα.

the king of Cretans, Rhadamanthos, gave them the son of god Dionysos and Ari-adni, Thoas, who became the first king of Lemnos. Later on, the king of Iolkos, Krith-eas, in the intention to use Lemnos as an intermediate station in his colonial travels to the Asia Minor and the Black Sea, gave his daughter Myrina to Thoas as his wife.

• The sufferings of LemnosDuring the reign of Thoas, the women

of the island committed hubris against the goddess Aphrodite, who cursed them to smell bad. As result, men committed adultery and brought women from Thrace into the island. Their wives back in Lem-nos could not bear this major insult and under the guidance of the king’s daugh-ter, Hypsipyle, killed all their husbands. Not a long later, the mythical Argonauts traveling to Colchis made a stop in Lem-nos. All women welcomed them warmly and married them. Hypsipyle married their leader, Jason and gave birth to the Homeric king, Evenus.

Another version according to Herodo-tus says that the Sufferings of Lemnos re-fer to the Pelasgians, who after being ex-pelled from Attica took all virgin women – also known as “arktos” – to Lemnos and settled there. When the Pelasgians real-ized that their women raised their chil-dren according to the Attic customs, they killed them. It is interesting that in both versions of the myth, the two opposite genders are “cleared up”.

Page 23: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

23

Page 24: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

24 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

2 Οι Πελασγοί, που ήταν συγγενείς των Τυρρηναίων και των Ετρούσκων της Ιταλίας, καταλαμβάνουν τη Λήμνο το 1000 π.Χ. Το 511 π.Χ., το νησί πέφτει στην κατοχή των Περσών.

2 Το 510 έως το 509 π.Χ., περνάει στην κυριαρχία των Αθηναίων του Μιλτιάδη και μεταβάλλεται σε κληρουχία της Αθήνας.

2 Κατά την περίοδο των περσικών πολέμων, οι Πέρσες κυριεύουν για δεύτερη φορά τη Λήμνο, αλλά το 479 π.Χ., ο Αθηναϊκός στόλος τους διώχνει από το νησί.

2 Επί κυριαρχίας των Μακεδόνων, την κατακτά ο Φίλιππος, το 353 π.Χ., αλλά την ξαναδίνει στους Αθηναίους.

2 Στα χρόνια της Ρωμαϊκής κυριαρχίας, το νησί κατακτάται από τους Ρωμαίους, το 166 π.Χ.

2 Στα βυζαντινά χρόνια υπάγεται διοικητικά στο «Θέμα» του Αιγαίου πελάγους και αποτελεί ιδιαίτερη επισκοπή - ως πρώτος επίσκοπός της μνημονεύεται ο Στρατήγιος, που μετείχε στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας.

2 Το 267 έως το 269 μ.Χ., το νησί υφίσταται τις καταστροφικές επιδρομές των Γότθων και των Ερούλων.

2 Το 900 μ.Χ., η Λήμνος λεηλατείται από τον περιβόητο αρνησίθρησκο πειρατή Λέοντα Τριπολίτη (Ελ-Ζουράφα).

2 Το 924 μ.Χ., ο βυζαντινός ναύαρχος Ιωάννης Ραδινός κατατροπώνει το στόλο των πειρατών και απαλλάσσει τη Λήμνο, αλλά και τα υπόλοιπα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά, από τους Σαρακηνούς.

2 Το 1207 μ.Χ., περνάει στην εξουσία της επιφανέστατης ενετικής οικογένειας του Φιλοκάλου Ναβιγκαγιόζι, υπό τις διαταγές του δόγη της Βενετίας Βαλδουίνου και των διαδόχων του. Η κυριαρχία των Ναβιγκαγιόζι διαρκεί 70 χρόνια.

2 Μεσολαβούν πολλές

περιπέτειες και το νησί πέφτει στα χέρια των Γενουατών Γατελούζων, οι οποίοι δεσπόζουν από το 1355 στη γειτονική Λέσβο.

2 Ύστερα από έναν αιώνα, το 1460, οι Οθωμανοί, αφού τακτοποιούν και ισχυροποιούν τις θέσεις τους στην Ηπειρωτική χώρα και τα Βαλκάνια, στρέφουν τις βλέψεις τους προς τα νησιά. Καταλαμβάνουν τη Λήμνο και την παραχωρούν, μαζί με την Ίμβρο, στο δεσπότη Δημήτριο Παλαιολόγο, ο οποίος αναγνωρίζει την επικυριαρχία τους.

2 Το 1464, ο Βενετός Ιάκωβος Λορεδάνος κατακτά και παραμένει στο νησί μέχρι τον Ιανουάριο του 1479, οπότε, ύστερα από συνθήκη, η Λήμνος παραχωρείται στους Οθωμανούς.

2 Προηγουμένως, το 1478, ο Σουλεϊμάν Πασάς πολιορκεί το κάστρο του Κότσινα. Με την ηρωική δράση της, η Μαρούλα, η κόρη του σκοτωμένου φρούραρχου, απομακρύνει τους Οθωμανούς από το νησί, γίνεται θρύλος και ονομάζεται «ένοπλη Παλλάδα» και «Ζαν ντ’ Αρκ της Λήμνου».

2 Στη διάρκεια της μακραίωνης κυριαρχίας των Οθωμανών, το νησί υφίσταται τις ολέθριες συνέπειες όχι μόνο του νέου βενετοτουρκικού πολέμου, από το 1684 έως το 1699, αλλά και του ρωσοτουρκικού, από το 1768 έως το 1774 και από το 1787 έως το 1792. Για σύντομο μόνο διάστημα, κατακτούν το νησί οι Βενετοί.

2 Κατά τον πρώτο ρωσοτουρκικό πόλεμο, το 1770 συγκεκριμένα, εμφανίζεται στη Λήμνο ο ρωσικός στόλος, υπό τον Αλέξιο Ορλόφ, και αρχίζει να πολιορκεί το κάστρο, όπου είναι κλεισμένος ο τουρκικός πληθυσμός της πρωτεύουσας. Η πολιορκία, από ξηρά και θάλασσα, διαρκεί τρεις μήνες.

2 Είναι έτοιμη η παράδοση του κάστρου, με συνθήκη, όταν ξαφνικά αποβιβάζονται στο νησί 3.000 Τούρκοι, υπό

τον Καπουδάν Χασάν Πασά Τζετζάερλη, τρέπουν σε φυγή τους Ρώσους και, αμέσως μετά, προβαίνουν σε βιαιότητες εις βάρος του ελληνικού πληθυσμού. Απαγχονίζεται ο επίσκοπος Λήμνου Ιωακείμ ο Χίος και θανατώνονται πολλοί πρόκριτοι.

2 Με την έναρξη του Α΄ Βαλκανικού πολέμου, τον Οκτώβριο του 1912, το νησί, που έχει σημαίνουσα γεωγραφική θέση, απελευθερώνεται από τον αρχηγό του ελληνικού στόλου, το ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη.

2 Ο κόλπος του Μούδρου γίνεται ορμητήριο του στόλου και με τη θρυλική ναυαρχίδα «Αβέρωφ», ελευθερώνονται ένα ένα τα νησιά του Αιγαίου.

2 Ο Μούδρος συνδέεται με την πρώτη πολεμική αεροναυτική ενέργεια στα παγκόσμια χρονικά. Από τα νερά αυτά αποθαλασσώνεται, στις 24 Ιανουαρίου 1913, το υδροπλάνο «Ναυτίλος», με αξιωματικούς τους γενναίους Μουτούση και Μωραϊτίνη, που χαρτογραφούν και βομβαρδίζουν τον τουρκικό στόλο στο ναύσταθμο του Ναγαρά.

2 Κατά τη διάρκεια του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου, 250 αγγλογαλλικά πολεμικά πλοία ναυλοχούν στη θάλασσα του Μούδρου και από εκεί αρχίζουν πολύμηνη εκστρατεία κατά της Καλλίπολης, προκειμένου να ανακουφίσουν τους Ρώσους, που έχουν υποστεί σοβαρά πλήγματα από τους Γερμανούς.

2 Γνωστή η ανακωχή του Μούδρου, που υπογράφεται τον Οκτώβριο του 1918 από τους συμμάχους και την ηττημένη Τουρκία. Το τέλος του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου έχει σημάνει.

2 Τον Απρίλιο του 1941, το νησί καταλαμβάνεται από τους Γερμανούς και μένει υπό την κατοχή τους έως τον Οκτώβριο του 1944.

ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ XPONOΛOΓIO

Page 25: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

25Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

2 The Pelasgians, who are related to the Pyreneans and the Etruscans of Italy, dominate Lemnos in 1000 BC. In 511 BC, the island goes under the Persian rule.

2 From 510 to 509 BC, Lem-nos falls under the dominion of Athens at the time of Miltiades and becomes a cleruchy of Athens.

2 During the Persian wars, the Persians dominate Lemnos for the second time, but in 479 BC the Athenian fleet expels them from the island.

2 At the time of the Mac-edonian dominance, Phillip conquers the island in 353 BC, but gives it back to the Athenians.

2 During the Roman Em-pire, the island is dominated by the Romans in 166 BC.

2 In Byzantine times, it is administratively attached to “Thema” of the Aegean Sea and becomes a particular diocese – it is cited that the first bishop of the island was Stratigios who participated in the First Council of Nicaea.

2 From 267 to 269 AD, the island suffers from the devastating invasions of Goths and Heruli.

2 In 900 AD, Lemnos is plundered by the notorious pirate renegade Leo of Tripoli (Εl-Zourafa).

2 In 924 AD, the Byzantine admiral Ioannis Radinos defeats the fleet of pirates and liberat-ed Lemnos and the rest Aegean islands from the Saracens.

2 In 1207 AD, it shifts to the rule of the notable Venetian family of Filokalos Navigkagiozi, under the commands of the doges of Venice, Baldwin and his successors. The dominance of Navigkagiozi lasts 70 years.

2 The island undergoes many adventures in the mean-time and falls in the hands of Genoese Gateluzzi, who have been dominating in the neigh-bor Lesvos since 1355.

2 After almost a century, in 1460, the Ottomans arrange and reinforce their positions in the Mainland and the Balkan area and turn their sights to the islands. They dominate Lemnos and grant it along with Imbros to the despot Dimitrios Palaiologos, who recognizes the suzerainty.

2 In 1464, the Venetian Iakovos Loredanos dominates and stays in the island until January 1479, when under a treaty Lemnos is granted to the Ottomans.

2 Earlier, in 1478, Suleiman Pasha besieges the castle of Kotsinos. With her heroic ac-tion, Maroula, the daughter of the slain commandant, chases the Ottomans away from the island, becomes a legend and is named “armed Pallas” and “Jeanne d’Arc of Lemnos”.

2 During the long rule of the Ottomans, the island suffers the devastating con-sequences not only from the new Venetian-Turkish war from 1684 to 1699, but also from the Russo-Turkish war from 1768 to 1774 and from 1787 to 1792. Only for a short time, the island is conquered by the Venetians.

2 During the first Russo-Turkish war, in 1770 in par-ticular, the Russian fleet under Alexis Orlov appears in Lemnos and begins to besiege the castle, where the Turkish popu-lation of the capital is enclosed. The siege by land and sea lasts three months.

2 The castle is ready to surrender under a treaty, when suddenly 3,000 Turks disem-bark under the Kapoudan Hasan Pasha Tzetzaerli, chase away the Russians, and immedi-ately proceed to violent actions against the Greek population. The bishop of Lemnos, Ioakim Chios is hanged and many princeps were killed.

2 With the outbreak of the First Balkan War in October 1912, the island, which has a prominent location, is freed by the leader of the Greek fleet, Admiral Pavlos Kountouriotis.

2 Moudros bay becomes the fleet base and with the legendary flagship “Averof”, all islands of the Aegean are freed one by one.

2 Moudros is related to the first military aeronautical action in world history. On January 24th, 1913, the seaplane “Nau-tilus” takes off, with officers the brave Moutousis and Moraiti-nis, who map and bombard the Turkish fleet in the naval base of Nagara.

2 During World War I, 250 British-French warships sail in Moudros Sea and begin the month-long campaign of Gallipoli, in order to relieve the Russians, who have been hard hit by the Germans.

2 Armistice of Moudros is signed in October 1918 by the allies and the defeated Turkey. The end of World War I has come.

2 In April 1941, the island is occupied by the Germans and stays in their possession until October 1944.

BRIEF HISTORICAL BACKGROUND

Page 26: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

26 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Φυσικό ΤοπίοΗ Λήμνος αποτελείται κυρίως από επί-

πεδες άδεντρες εκτάσεις και πεδιάδες. Μόνο στα Β.Δ. του νησιού υψώνονται ορεινοί όγκοι που δεν ξεπερνούν όμως σε ύψος τα 470 μέτρα. Το έδαφος της είναι ηφαιστειογενές, άλλοτε αμμώδες, (άμ’δα κατά τους ντόπιους) ενίοτε βραχώδες, και εναλλασσόμενο συνεχώς με εύφορα κομ-μάτια καλλιεργήσιμης γης. Κύρια μοτίβα του τοπίου, τα αμέτρητα χωράφια στα-ριού και δημητριακών, τα μεγάλα αμπέ-λια, οι βοσκότοποι και φυσικά οι...

...ΠαραλίεςΤο ήμερο τοπίο της Λήμνου, περιβάλ-

λεται από μια αμμουδερή δαντέλα γεμά-τη με μερικές απ’ τις πιο όμορφες παραλί-ες της Ελλάδας. Κάποιες ή όλες απ’ τις πε-ρίπου 30 επισκέψιμες αμμουδιές είναι ο φυσικός προορισμός για κάθε επισκέπτη του νησιού.

Natural landscapeLemnos consists mainly of flat treeless

lands and plains. Mountains tower only at the northwest of the island and do not exceed a height of 470 meters. The soil is volcanic, sometimes sandy, (am’da as called by the locals) sometimes rocky, and constantly alternating with fertile parts of arable land. Main patterns of the landscape are countless fields of wheat and grain, large vineyards, pastures and of course...

...BeachesThe serene landscape of Lemnos is

surrounded by sandy indented beaches, some of the most beautiful in Greece. Several or all of the approximately 30 ac-cessible sandy beaches are the natural destination for every visitor of the island.

Page 27: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

27

Page 28: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

28 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Σπάνια οικοσυστήματα

Ο τόπος, εκτός των άλλων, κρύβει και μια μεγάλη ποικιλία από ανεκτίμητα και σπάνια οικοσυστήματα. Τα ηφαιστεια-κά τοπία της, οι γεμάτοι με αποδημητικά πουλιά υδροβιότοποι, η φυσική Αλυκή, οι περίφημες «αμμοθίνες», τα πλούσια ενδη-μικά είδη φυτών, ένα σπάνιο υπολειπόμε-νο δάσος βελανιδιών, απέραντα βοσκο-τόπια, ακόμη και καταρράχτες, αποκαλύ-πτουν εκλεκτή ομορφιά και μοναδικότη-τα.

• Υδροβιότοποι:πόλος έλξης για εναλλακτικό τουρισμό

Τα τελευταία χρόνια, επιστήμονες της περιβαλλοντολογικής οργάνωσης WWF HELLAS (Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση) με έκπληξη κατέγραψαν στη Λήμνο όχι μόνο τους μεγαλύτερους σε έκταση υδρο-βιότοπους της Μεσογείου, αλλά και τους καλύτερα διατηρημένους.

Δεκατρείς καταγεγραμμένοι υδροβιό-τοποι καλύπτουν το 2,62% των εδαφών της και την κατατάσσουν στους σημαντι-κότερους και μεγαλύτερους σε μεσογεια-κό επίπεδο. Η ύπαρξή τους, έχει μεγάλη σημασία για τη διατήρηση και την ποικι-λία της άγριας ζωής στο Αιγαίο. Τα τελευ-ταία χρόνια οι υδροβιότοποι προσελκύ-ουν πλήθος ατόμων που ασχολείται συ-στηματικά με την παρατήρηση πουλιών (bird watching).

Rare ecosystems

Among others, the island of Lemnos hides a large variety of valuable and rare ecosystems. The volcanic scenery, the wetlands abounding with migratory birds, the natural salt lake, the famous “sand dunes”, the rich variety of endemic plant species, the rare residual oak forest, the vast pastures, as well as the waterfalls compose pictures of exquisite beauty and uniqueness.

• Wetlands:a pole of attraction for alternative tourism

In the last years, scientists of the envi-ronmental organization WWF HELLAS (World Wide Fund for Nature) in Lemnos were surprised to record wetlands that are not only the largest in the Mediterranean, but also the best preserved ones.

Thirteen registered wetlands cover 2.62% of the island’s land and classify it among the most significant and larg-est wetlands in the Mediterranean. Their existence is very important to the pres-ervation and diversity of wildlife in the Aegean. In recent years, wetlands attract many people interested in bird watching.

Page 29: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013
Page 30: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

30 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

• ΠανίδαΤο νησί είναι σπίτι για έναν τεράστιο

αριθμό αγριοκούνελων, τα οποία αναπα-ράγονται ανεξέλεγκτα και προκαλούν τε-ράστιες ζημιές στους τοπικούς καλλιερ-γητές. Ωστόσο, ακόμη δεν έχει δοθεί ορι-στική λύση στο πρόβλημα αυτό. Πολύ συ-χνά θα δείτε πολλά κουνέλια να περιφέρο-νται ελεύθερα στους δρόμους και στα χω-ράφια.

Η Λήμνος φιλοξενεί επίσης ένα μεγάλο πληθυσμό νησιώτικης πέρδικας (alectoris chukar) η διατήρηση της οποίας, παρά το αυστηρά ελεγχόμενο κυνήγι, οφείλεται στο ότι υπάρχουν ακόμα μεγάλες καλλιερ-γημένες εκτάσεις και έλλειψη των λεγόμε-νων «επιβλαβών» ζώων (αλεπού, κουνά-βι). Τα τελευταία χρόνια, ενδιαφέρον συ-γκεντρώνουν οι «φτερωτοί κάτοικοι» των υγρότοπων, όπως είναι τα εντυπωσιακά Φλαμίνγκο. Άλλα πουλιά που ευδοκιμούν στο νησί είναι οι Τσαλαπετινοί, οι Αετογε-ρακίνες, τα γεράκια, τα κιρκινέζια και πολ-λά άλλα. Τέλος στη Λήμνο ζουν ποικίλα είδη ερπετών και εντόμων.

• Fauna

The island is home to a huge number of rabbits, which breed uncontrollably and cause massive damage to local growers. However, no definitive solution has been given yet to this problem. Very often you will see a number of rabbits roaming free-ly in the streets and fields.

Moreover, Lemnos hosts a large popu-lation of the Chukar Partridge (alectoris chukar), the preservation of which, de-spite the strictly controlled hunting, is due to the fact that there are still large culti-vated areas and no “harmful” animals (fox, badger). Over the last years, the “winged inhabitants” of the wetlands, such as the impressive Flamingos, attract much inter-est. Other birds growing on the island are hoopoes, long-legged buzzards, falcons, lesser kestrels and many others. Finally, various species of reptiles and insects live in Lemnos.

Page 31: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

31

Page 32: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

32 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

• ΧλωρίδαΣήμερα στο νησί υπάρχουν

πάρα πολλές αστοιβιές (είδος ακανθώδους θάμνου), το περίφη-μο θυμάρι, ρίγανη και άλλα μικρά αρωματικά φυτά, αμάραντα και διάφορα είδη βάτων. Πολλά δέ-ντρα δεν υπάρχουν, εκτός βέβαια απ’ τα οπωρικά, πολύ λίγες ελιές, ελάχιστα πλατάνια στην περιοχή του Κοντιά, αρμυρίκια και φυσικά το υπολειμματικό «δάσος» βελα-νιδιών quercus macrolepis, ανά-μεσα στα χωριά Ρεπανίδι και Κο-ντοπούλι.

Η έλλειψη πυκνών δασών οφεί-λεται, κατά πολύ, στην ανθρώπι-νη παρέμβαση μέσω της κτηνο-τροφίας και της υλοτομίας, στις ειδικές γεωλογικές συνθήκες αλλά και στους δυνατούς ανέ-μους που δεν επιτρέπουν την ανάπτυξή τους.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, στις παράκτιες αμμοθίνες φυτρώνει το κρινάκι

της θάλασσας. Πρόσε-ξε μην το κόψεις ποτέ, γιατί είναι προστατευ-

όμενο είδος.

During the summer, the sea daffodil grows

in the coastal sand dunes. Do not cut it

off – it is a protected species.

• Flora

Today Lemnos counts a large number of Sarcopoterium spi-nosum (type of thorny burnet), the famous thyme, oregano and other small herbs, ama-ranth and various kinds of bri-ars. There are not many trees, apart of course from the fruit trees, very few olive trees, only few trees in the area of Kontias, tamarisks and of course the re-sidual oak forest quercus mac-rolepis between the villages Repanidi and Kontopouli.

The lack of dense forests is mostly a result of human inter-vention through farming and logging, the special geologi-cal conditions and the strong winds that do not allow their development.

Page 33: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

33Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Page 34: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

34 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

φωτό: antijitna (flickr)

Oι Αμμοθίνες στο Γομάτι Στα βόρεια του νησιού θα συναντή-

σεις μια πραγματική έκπληξη. Κοντά στο χωριό Κατάλακκος και λίγο μακρύτε-ρα από την παραλία Γομάτι, σ’ ένα μέρος που δε φαίνεται να δικαιολογεί την ύπαρ-ξή τους, απλώνονται αμμοθίνες σε έκτα-ση 70 στρεμμάτων περίπου. Ένα εξαιρε-τικά σπάνιο και αλλόκοσμο τοπίο με ελά-χιστη βλάστηση, που προσελκύει ολοένα και περισσότερους λάτρεις των αξιοπερί-εργων της φύσης.

Το απολιθωμένο δάσος της ΛήμνουΜπορεί να αγνοούσατε παντελώς ότι η

Λήμνος φιλοξενεί στην αγκαλιά της ένα απολιθωμένο δάσος. Σύμφωνα με την Παλαιοντολογία, πριν από 23 έως 18 εκα-τομμύρια χρόνια, κάλυπταν την επιφά-νειά της πυκνά δάση από φοίνικες, πεύκα και γιγαντιαίες σεκόιες, που τελικά θάφτη-καν κάτω από ηφαιστειακή λάβα. Το με-γαλύτερο τμήμα τους βρίσκεται στο Μού-δρο και στην ευρύτερη ανατολική Λήμνο, καθώς και στην περιοχή του Φακού ενώ σημαντικά φυτικά απολιθώματα βρέθη-καν στο χωριό Βάρος και στην περιοχή των Θέρμων, στη Μάντρα Κατραμάδου.

The sand dunes in Gomati To the north of the island you will have

a real surprise. Near the village Katalakko and a little farther from the beach Gomati, in a place that does not seem to justify their existence, sand dunes spread over an area of about 70 acres – an extremely rare and extraordinary landscape with lit-tle vegetation, which attracts more and more lovers of natural oddities.

• Lemnos petrified forestYou might have been completely una-

ware that Lemnos homes a petrified for-est. According to paleontologists, 23-18 million years ago, the island surface was covered with dense forests of palms, pines and giant redwoods buried today under the volcanic lava. The largest part is located in Moudros and the wider area of eastern Lemnos, as well as in the area of Fakos, while important plant fossils have been found in the village Varos and the area of Therma, in Mantra Katramadou.

Page 35: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

35

Page 36: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

36 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

ΑρχιτεκτονικήΜάρτυρες της πολιτιστικής υπόστα-

σης της Λήμνου, είναι οι αρχιτεκτονικοί «θησαυροί» της: από τα πέτρινα αρχο-ντικά στον Ρωμαίικο Γιαλό και τις τόσο επιβλητικές όσο και ιδιότυπες εκκλη-σίες, μέχρι τις απέριττες μάντρες της και τους ανεμόμυλους, όλα αποτελούν «αποστάγματα» της λαϊκής αρχιτεκτο-νικής σοφίας. Ας τους δούμε, όμως, επί μέρους:

• Το λημνιακό παραδοσιακό σπίτι, διακρίνεται όχι μόνο για την απλότητα και τη σωστή μελέτη στη διαμόρφωση των χώρων του, αλλά και για το αρμονι-κό «δέσιμό» του με το φυσικό περιβάλ-λον. Διαθέτει, ως επί το πλείστον, έναν όροφο και τζάκι, που είναι η γωνιά για το μαγείρεμα. Εξέλιξη αυτού του καλυ-βιού, είναι το διώροφο ή δίπατο κτίσμα (κατώι, ως βοηθητικός χώρος, και ανώι, ως σπίτι) με εξωτερική πέτρινη σκάλα. Τα περισσότερα είναι πετρόχτιστα και, από κάποια εποχή και μετά, με κεραμί-δια, κάτι που χαρίζει στο νησί μεγάλη γραφικότητα.

• Τα ξωκλήσια, που ξεπερνούν στον αριθμό τα τετρακόσια και βρίσκονται διάσπαρτα, σαν αγριολούλουδα, στο νησί. Πολλά απ’ τα ξωκλήσια βρίσκο-νται σε θέσεις που κάποτε υπήρχαν αρ-χαίοι ναοί. Μερικά απ’ αυτά μάλιστα δι-ατηρούν στα θεμέλια τους, τα ίδια μαρ-μάρινα θεμέλια του παλιού ιερού.

• Τα ηρώα, τα λιθόγλυπτα, τα πη-γάδια, οι κρήνες, φέρουν ανεξίτηλα το στίγμα της αρχιτεκτονικής και της ιδιαι-τερότητας αυτού του τόπου.

Architecture Evidence of Lemnos cultural existence

is the island’s architectural “treasures”: from the stone mansions in Romeikos Gia-los and the imposing, singular churches to the unadorned stockyards and the wind-mills, all are “spirits” of the folk architec-tural wisdom. In detail:

• The Lemnian traditional house is dis-tinguished not only for its simplicity and proper interior design, but also for its harmonious «bonding» with the natural environment. It has mainly a floor and a fireplace, which is the corner for cooking, and the evolution of this hut is a two-sto-rey or two-floor building (the ground floor as auxiliary space and the upper floor as home) with an external stone staircase. Most of them were primarily made of stone and later on, tiles were used and gave the island great picturesqueness.

• Chapels are more than four hundred in number, scattered all over the island like wildflowers. Many of the chapels are in positions where ancient temples used to be. Some of them even maintain their foundations, the same marble founda-tions of the ancient temple.

• War memorials, stone sculptures, wells, fountains bear the indelible mark of local architecture and uniqueness.

Page 37: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

37

Οι μάντρες της ΛήμνουΕιδική μνεία αξίζουν οι περίφημες πε-

τρόχτιστες και στεγασμένες μάντρες που είναι -στην πλειονότητά τους- μεγά-λα αγροτοκτηνοτροφικά συγκροτήμα-τα. Διασκορπισμένες σ’ ολόκληρο το νησί, έχουν προσανατολισμό τέτοιο, ώστε να προστατεύουν από το δυνατό βοριά και να εξυπηρετούν συγκεκριμένες ανάγκες. Πρόκειται για κτίσματα, που αρχικά κατα-σκευάστηκαν για να στεγάζουν τους Λη-μνιούς Κεχαγιάδες (βοσκούς) και, στη συ-νέχεια, τα ζώα και τους καρπούς της γης. Έχουν ως επί το πλείστον χωμάτινο δάπε-δο, ξύλινες στέγες, κοντή πόρτα εισόδου, παρόμοιο νότιο παράθυρο και μια πέτρι-νη, ελάχιστα υπερυψωμένη, πεζούλα, που παλιά χρησίμευε ως κρεβάτι του βοσκού. Εντυπωσιακή παραμένει η έμφυτη αίσθη-ση αρμονίας των σχημάτων που ενέπνεε τους τεχνίτες, οι οποίοι τις έχτισαν κατευ-θείαν επάνω στο χώμα «ακολουθώντας» τις εκάστοτε κλίσεις του εδάφους με απί-στευτη πλαστικότητα. Αυτή η άγνωστη -και συχνά αγνοημένη- αρχιτεκτονική, πε-ρικλείει στο σύνολό της τα αποτυπώματα ενός αρχέγονου λαϊκού πολιτισμού που σεβάστηκε το φυσικό τοπίο και δημιούρ-γησε υποδομές απόλυτα εναρμονισμένες με αυτό.

The stockyards of LemnosSpecial reference should be made to

the famous stone and roofed stockyards (“mantres”), most of which are actually large agricultural-livestock complexes. Spread throughout the island they are oriented in such a way that they protect against strong northern winds and serve specific needs. They are actually build-ings that were originally built to house the Lemnian Kechagiades (shepherds) and then the animals and the fruits of the earth. They mostly have earthen floor, wooden roof, short front door, similar south window and a stone, slightly el-evated, bench that was previously used as the shepherd’s bed. The innate sense of the harmony of shapes that inspired the craftsmen is still impressive – they built directly on soil, by “following” the specific inclinations of the ground with incredible “plasticity”. This unknown, often over-looked, architecture encompasses as a whole the imprints of a primitive folk cul-ture that respected the natural landscape and created infrastructures in perfectly line with it.

Page 38: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

38 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Οι ανεμόμυλοι Από τα πολλά αρχιτεκτονικά στολίδια

της Λήμνου, οι ανεμόμυλοι κατέχουν εξέ-χουσα θέση. Οι Φράγκοι εγκατέστησαν για πρώτη φορά ανεμόμυλους στον Ελ-λαδικό χώρο το 1204, και φυσικά η πρώ-τη επιλογή λόγω των ισχυρών ανέμων της, ήταν η Λήμνος. Έτσι λοιπόν ξεκίνη-σαν μια παράδοση που διήρκησε σχεδόν 800 χρόνια. Οι ανεμόμυλοι μπορεί πλέον να μη χρησιμοποιούνται, αλλά έχουν πα-ραμείνει, μνημεία μιας άλλης εποχής και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις επιμελώς αναπαλαιωμένοι. Αξίζει τον κόπο να τους επισκεφθείτε.

Οι εκκλησίες της ΛήμνουΟι καταπληκτικές πετρόχτιστες εκκλη-

σίες, έργα μεγάλων μαστόρων και πετρο-πελεκάνων της Λήμνου του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, κυριολεκτικά κο-σμούν κάθε χωριό. Ιδιαίτερου κάλλους δε είναι και τα πετρόχτιστα πυργοειδή κα-μπαναριά που σε κάποιους απ’ τους να-ούς ακόμη χρησιμοποιούνται. Η αρχαιό-τερη εκκλησία του νησιού που βρίσκεται στο χωριό Ρεπανίδι είναι χτισμένη σε ρυθ-μό Βασιλικής και από το 2010 αναπαλαι-ώνεται. Κατέχει δε ένα αριστουργηματικό ξυλόγλυπτο τέμπλο που χρονολογείτα απ’ το 18ο αιώνα.

The windmills Out of the many architectural jewels of

Lemnos, windmills hold a prominent po-sition. The Franks were the first to build windmills in Greece in 1204 and of course the first choice was Lemnos because of the strong winds. Thus they started a tradition that lasted nearly 800 years. The windmills cannot be used now, but they remain as monuments of a bygone era and in some cases they are even thoroughly restored. Well worth the visit.

The churches of LemnosThe magnificent stone churches, works

of great masters and stone sculptures (“petropelekani”) of Lemnos in the 19th and early 20th century, adorn literally eve-ry village. Of particular beauty are espe-cially the stone tower-like belfries that in some of the temples are still being used. The oldest church on the island is found in village Repanidi; it was built in a basilica style and has been being restored since 2010. It has a masterly carved iconostasis dating back to the 18th century.

Page 39: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

39Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Τα κάστρα της ΛήμνουΤα κάστρα και οι βίγλες της Λήμνου εί-

ναι επίσης σημαντικά στοιχεία του δο-μημένου περιβάλλοντος. Απ’ τις δεκά-δες στρατιωτικές κατασκευές της φρα-γκοκρατίας έχει παραμείνει σε πάρα πολύ καλή κατάσταση το κάστρο της Μύρινας. Άλλωστε τη Μύρινα οι ντόπιοι την λένε ενίοτε και Κάστρο- το όνομα Κάστρο, επί-σημα αντικαταστάθηκε μόλις τη δεκαετία του ‘50.

Ένας ταξιδιώτης θα έρθει πολύ συχνά καταπρόσωπο με τα στοιχεία της παρου-σίας των Φράγκων στο νησί. Κάστρα, αλλά σε πιο κακή κατάσταση, θα βρει κανείς επίσης στο Μούδρο και στον Κότσινα.

The castles of LemnosThe castles and watchtowers of Lemnos

are also important elements of the struc-tured environment. Among the dozens of Frankish military constructions the castle of Myrina has remained in very good con-dition. Besides Myrina is also called Castro by the locals; the name Castro was offi-cially replaced in the ‘50s.

Evidence of the Frankish presence in the island is very often to be seen. Cas-tles, though in poorer condition, are also found in Moudros and Kotsinos.

Page 40: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

40 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Οι κάτοικοιΟ σημερινός ΛημνιόςΛιτό τοπίο, απλοί άνθρωποι. Νησιώτες

με αυθεντική φινέτσα, καλοσυνάτοι και ιδιαίτερα φιλόξενοι. Κινούνται σε αργούς «αστρεσάριστους» ρυθμούς, χωρίς το άγ-χος που ταλανίζει τους κατοίκους των με-γαλουπόλεων.

Οι περισσότεροι Λημνιοί, όπως από τα αρχαία χρόνια, έτσι και σήμερα ασχολού-νται ως επί το πλείστον με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Όμως δε λείπουν και άλλα επαγγέλματα. Ψαράδες, επιχειρημα-τίες, έμποροι, βιοτέχνες, σιδεράδες ακόμη και καλλιτέχνες είναι μερικά.

Σε ορισμένα χωριά θα συναντήσει κα-νείς έντονο το μικρασιάτικο στοιχείο, αφού δεν ήταν λίγες οι οικογένειες που βρήκαν καταφύγιο στη Λήμνο, μετά το δι-ωγμό τους από τα απέναντι παράλια και τα σπίτια τους.

Οι ιστορικοί ΚεχαγιάδεςΣτη Λήμνο, από τα πολύ παλιά χρόνια, η

κοινωνική δομή κάθε τόπου χαρακτηριζό-ταν από την παρουσία του παραδοσιακού κτηνοτρόφου. Οι Κεχαγιάδες, λοιπόν, αλ-λοτινοί άρχοντες στα βοσκοτόπια και κυ-ρίαρχοι στα κοπάδια, ήταν εγκατεστημέ-νοι δίπλα στις μάντρες τους, για να φρο-ντίζουν τα ζώα, και ασχολούνταν με την καλλιέργεια της γης. Ανέπτυξαν μάλιστα τη δική τους κουλτούρα που διατηρείται μέχρι σήμερα μέσω της διασωθείσας πα-ράδοσης (π.χ. κεχαγιάδικα τραγούδια και χοροί).

Είναι πολύ πιθανό ν’ ακούσετε τους πα-ρακάτω στίχους με συνοδεία αχλαδόσχη-μης λύρας, αν ο δρόμος σας βγάλει σε κά-ποιο πανηγύρι ή γιορτή.

Βρε κιαχαγιά, βρε κιαχαγιά περήφανε!Με τις πλατιές λαγάρες, έλα πέρασε,παίξε και γέλασε!

The localsThe modern Lemnians Plain landscape, ordinary people. Is-

landers with authentic finesse, kind and very hospitable, live in slow “unstressed” rhythms, without the anxiety plaguing the residents of big cities.

Today, just like in ancient times, most of the Lemnians are occupied with agri-culture and animal husbandry. But there are also other professions, such as fisher-men, businessmen, merchants, craftsmen, blacksmiths, even artists.

In some villages you can see the strong Asia Minor influences, since there were quite few families that found refuge in Lemnos after being exiled from the oppo-site coasts and their homes.

The historical KechagiadesSince the very old times, the social struc-

ture of each place in Lemnos has been characterized by the presence of the tra-ditional breeder. Therefore, Kechagiades, former lords in the pastures and rulers in herds, were located next to their stock-yards, in order to look after the animals and be occupied with the cultivation of the land. They even developed their own culture that still exists as part of the tra-dition preserved (e.g. kechagiadika songs and dances).

It is very likely to hear the following lyr-ics accompanied by a pear-shaped lyre, if your tour gets you to a fair or celebration.

Vre kiachagia, vre kiachagia perifane! Me tis platies lagares, ela perase, paixe kai gelase!

(Hey kechagia, proud kechagia!With the broad lagares, come over, play and laugh!)

Page 41: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

41

Page 42: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

42 Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Οι σφουγγαράδες της ΛήμνουΗ αλιεία και η επεξεργασία του φυσι-

κού σπόγγου, άνθισε για πολλές δεκαετίες στο νησί. Ακόμα και σήμερα μπορεί να συ-ναντήσεις κάποιον από τους τελευταίους σφουγγαράδες στο καφενείο κάποιου χω-ριού, ο οποίος θα μοιραστεί μαζί σου τις εμπειρίες του. Η τέχνη αυτή δεν ασκείται πια στο νησί, αλλά αξίζει να επισκεφθείς το μουσείο Σπογγαλιείας, που βρίσκεται στην Ν. Κούταλη.

Οι σιδεράδες ή κατσίβελοιΟι Λημνιοί πάντα κατεργάζονταν και

ακόμη το κάνουν, ασφαλώς σε μικρότερο βαθμό -λόγω της τεχνολογικής ανάπτυ-ξης- το μέταλλο και τη φωτιά. Περίφημα τα Λημνιά σιδεράδικα ή «κατσιβελαριά» απ’ τα οποία λίγα έχουν απομείνει πλέον. Φαίνεται πως στο σώμα του Λημνιού πά-ντα κυλάει ο «ιχώρ» του Ηφαίστου.

Οι τσουκαλάδες Τέλος ειδική αναφορά αξίζουν και οι αγ-

γειοπλάστες της Λήμνου, απ’ τους οποίους έχουν απομείνει επίσης λίγοι. Γνήσιοι ερ-γάτες της παραδοσιακής τέχνης ζυμώνουν τη ‘’Λημνία γη’’ και φτιάχνουν όμορφα αντι-κείμενα χρηστικής ή διακοσμητικής αξίας όπως λαγήνια, θυμιατά κ.α. Οπωσδήποτε αξίζει τον κόπο να επισκεφθείς ένα λημνιό παραδοσιακό τσουκαλάδικο και να ‘’λερω-θείς’’ με το μαλακό πηλό πάνω στον αγγει-οπλαστικό ποδήλατο τροχό.

The sponge fishermen of LemnosFishing and processing of natural

sponge have thrived for decades in the is-land. Even today you may meet one of the last sponge fishermen in the village cafe, who will be glad to share with you his ex-periences. This art is no more practiced in the island but you can visit the museum of Sponge Fishing located in N. Koutali.

The blacksmiths or katsiveliThe Lemnians have always worked with

metal and fire and they still do, of course, to a lesser extent, due to technological de-velopment. Only few of the famous forges or “katsivelaria” of Lemnos are left today. It seems that the “ichor” of Hephaestus will always flow in the veins of Lemnian people.

The pot makersFinally, special reference should be

made to the potters of Lemnos, of whom also only few are left. Genuine workers of the traditional art knead the “Lemnian Earth” and make beautiful objects of utili-tarian or decorative value, like jars, cen-sers, etc. it is certainly worth visiting a tra-ditional pottery workshop of Lemnos and “getting down” with the soft clay on the pottery wheel.

Page 43: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

43Γενικές πληροφορίεςInformation about the island

Περιήγηση-ΔιαδρομέςTour - Routes

Στην περιοχή της ΜύριναςThe area of Myrina .................................. σελ.42

Στην περιοχή της Νέας ΚούταληςThe area of Nea Koutali .......................... σελ.52

Στην περιοχή της ΑτσικήςThe area of Atsiki ..................................... σελ.57

Στην περιοχή του ΜούδρουThe area of Moudros ............................... σελ.64

Page 44: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

44 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Περιοχή Μύρινας

Μύρινα: Γνωριμία με την ΠόληΗ καρδιά της Λήμνου χτυπά στην πρω-

τεύουσά της, την ειδυλλιακή Μύρινα, που είναι απλωμένη ανάμεσα σε δύο ορμί-σκους: τον κοσμοπολίτικο Ρωμαίικο Για-λό, και τον Τούρκικο Γιαλό ή απλώς Λιμά-νι, που βρέχεται από τη θάλασσα της Νέας Μαδύτου και πλαισιώνεται από το εμπορι-κό και το βενετσιάνικο λιμάνι.

Ως πρωτεύουσα του νησιού, είχε ήδη αρχίσει να ακμάζει από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Έτσι, κοντά στο φρούριο, ζούσαν η τουρκική φρουρά και οι οικογέ-νειες των Τούρκων - εξ ου και το Τούρκι-κος Γιαλός. Η άλλη πλευρά του κάστρου, όπου εγκαταστάθηκαν οι Έλληνες, γύρω

The area of Myrina

Myrina: Meet the TownThe heart of Lemnos beats in its capital,

the idyllic Myrina, stretched between two bays: the cosmopolitan Romeikos Gialos, and Tourkikos Gialos, or simply Harbour, washed by the sea of Nea Madytos and framed by the commercial and the Vene-tian port.

As the capital of the island, Myrina had already begun to flourish under the Ot-toman rule. At that time, the Turkish gar-rison and the families of Turks lived near the fort - hence the Tourkikos Gialos. The other side of the castle around the Cathe-dral and the church, settled by Greeks, was named Romeikos Gialos. Here, you

2 Η Λήμνος μέχρι και το 2010 διέθετε τέσσερις Δή-μους που είχαν επιμεριστεί με βάση τις μεγαλύτερες οι-κιστικές περιοχές του νησιού, τη Μύρινα, την Ν.Κούτα-λη, την Ατσική και το Μούδρο. Παρ’ όλο που το νησί σή-μερα αποτελεί έναν ενιαίο Δήμο, εμείς προτιμήσαμε να χρησιμοποιήσουμε την παλιά δομή για τις ανάγκες αυ-τού του οδηγού.

2 Until 2010, Lemnos had four municipalities, which had been allocated according to the largest residential areas of the island, Myrina, N. Koutali, Atsiki and Moudros. Although today the island is a single mu-nicipality, we preferred to use the old structure for the needs of this guide.

Page 45: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

45Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

από τη Μητρόπολη και την εκκλησία τους, ονομάστηκε Ρωμαίικος Γιαλός. Eδώ, θα σου δημιουργηθεί η εντύπωση ότι βρέθη-κες ξαφνικά σ’ έναν άλλο κόσμο. Και πράγ-ματι. Το χάζι στα αρχοντόσπιτα και στις μοσχομυριστές αυλές, η περαντζάδα και τα ψώνια στον πολύ ζωντανό μαγαζότο-πο, η στάση για καφέ ή μεζέ στα στέκια του κέντρου, όλα αποτελούν μια πρωτό-γνωρη, άλλοτε αρχοντική κι άλλοτε απλοϊ-κή και ξεχασμένα αγνή, αίσθηση.

feel like you suddenly find yourself in another world. Indeed. Viewing the man-sions and smelling the courtyards, perant-zada (strolling) and shopping in the lively shops, stopping for a coffee or snack in the lodges of the center, all give an unu-sual sense that is sometimes noble and sometimes simplistic and forgotten pure.

Page 46: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

46 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Μην ξεχάσεις:Μια βόλτα στο Κάστρο

Τα βράδια, που φω-ταγωγείται, είναι σκέτη

απόλαυση!Εκεί θα συναντήσεις

και τους πιο γοητευτι-κούς «φρουρούς» του:

πρόκειται για πανέμορ-φα ελαφάκια (πλατώνια),

που τα έφεραν τη δε-καετία του ‘70 από τη Ρόδο, και σήμερα, χάρη

στην αγάπη και τη φρο-ντίδα των κατοίκων,

έχουν πολλαπλασιαστεί και κοντεύουν να φτά-

σουν τα εκατό.

Do not miss:A wa lk in the CastleIn the evenings, when

the Castle is floodlit, it is a pleasure!

There you can a lso meet its charming

«guards»: the beauti-ful deer (fa llow

deer) brought in the 70s from Rhodes and

today, thanks to the love and care of the residents, they have

proliferated and are about to reach a hun-

dred in number.

Η συνοικίατου Ρωμαίικου ΓιαλούΈχει κηρυχθεί διατηρη-

τέα και είναι η πιο αρχοντι-κή της Μύρινας. Τα δίπλα στο κύμα και στη σκιά του κάστρου, μεγαλοπρεπή και νεοκλασικού στυλ αρχο-ντόσπιτά της, φέρουν έντο-νο το αποικιοκρατικό στίγ-μα, μιας και έχουν χτιστεί, πριν από έναν αιώνα πε-ρίπου, από πλούσιους Λη-μνιούς, που είχαν εγκατα-σταθεί και διαπρέψει στην Αίγυπτο.

The districtof Romeikos GialosIt has been declared pre-

servable and is the noblest district of Myrina. The majes-tic mansions of neoclassical style by the wave and in the shadow bear a strong coloni-al mark, since they were built about a century ago by rich Lemnians, who had settled and excelled in Egypt.

Page 47: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

47Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Η ευρύτερη περιοχή της Μύρινας περι-λαμβάνει εκτός απ’ την πρωτεύουσα του νησιού και τα γραφικά χωριά Θάνος, Κά-σπακα, Κορνό και Πλατύ. Άλλοι προορι-σμοί είναι τα ιαματικά λουτρά στα Θέρ-μα (μόλις 6 χιλ. ανατολικά της Μύρινας), ο λόφος του Προφήτη Ηλία με το εκκλησά-κι του και την πανοραμική θέα ολόκληρου του νησιού, ο λόφος Κάκκαβος στο Θάνος και οι φανταστικές παραλίες της περιοχής.

The wider area of Myrina includes, apart from the capital, the picturesque villages Thanos, Kaspakas, Korno and Platy. Other destinations are the ther-mal baths at Therma (just 6 km east of Myrina), the hill of Prophet Elias with the church and the panoramic view of the whole island, the hill Kakkavos in Thanos, and the fantastic beaches in the area.

Page 48: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

48 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Τα χωριά

ΘάνοςΧτισμένο στους πρόποδες του λόφου

Κάκκαβος αριθμεί σήμερα περίπου 450 κατοίκους. Το προσκείμενο μονύδριο της Παναγιάς Κακκαβιώτισας στην καρδιά του λόφου αναφέρεται ήδη απ’ το 1305 ως μετόχι της Μεγίστης Λαύρας. Αξίζει τον κόπο να περπατήσετε ως το μονύδριο της Παναγιάς της Κακκαβιώτισας που απέ-χει περίπου 3 χιλ. απ’ τον δημόσιο δρόμο.

The villages

ThanosBuilt at the foot of the hill Kakkavos

counts today about 450 residents. The adjacent small monastery of Panagia Kakkaviotisa at the heart of the hill has been mentioned since 1305 as a “meto-chi” of Great Lavra. The beach of Thanos is here. Well worth the walk to the small monastery of Panagia Kakkaviotisa which is about 3 km from the main road.

Page 49: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

49Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Page 50: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

50 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

ΚάσπακαςΈνα από τα παλαιότερα χωριά της Λή-

μνου διαθέτει μακραίωνη ιστορία που φτάνει ως τα όψιμα Βυζαντινά χρόνια. Χτισμένος αμφιθεατρικά φέρνει στο νου ορεινό χωριό της ηπειρωτικής Ελλάδας. Έχει περίπου 850 κατοίκους και πλούσια παράδοση στην παραγωγή γλυκών, ζυμα-ρικών και άλλων εδεσμάτων. Απ’ τον Κά-σπακα περνά κανείς για να φτάσει στο επίνειο του Άη Γιάννη και την ερημική πα-ραλία του Καρβουνόλακα.

ΠλατύΜε περίπου 500 κατοίκους το Πλατύ

βρίσκεται στην κορυφή του όρμου που περικλείεται απ’ τα ακρωτήρια Τηγάνι και Διαβάτης. Διαθέτει πανέμορφη θέα προς το Άγιο Όρος και μία εξαιρετική, αμμου-δερή παραλία. Πολύ όμορφη η πλατεία του χωριού με τα δυο μπαράκια της και τα μεζεδοπωλεία της. Η ευρύτερη περιο-χή του Πλατύ έχει γνωρίσει τα τελευταία 20 χρόνια αξιόλογη άνθηση στο χώρο του ξενοδοχειακού τουρισμού με μεγά-λη ανοικοδόμηση και πολλές τουριστικές επιχειρήσεις. Εκλεκτές οι ψαροταβέρνες της παραλίας για τους καλοφαγάδες.

KaspakasOne of the oldest villages of Lemnos

has a long history that goes back to the late Byzantine era. Built amphitheatrically, it reminds of a mountain village of main-land Greece. It has about 850 inhabitants and a rich tradition in the production of sweets, pasta and other dishes. You pass Kaspakas to reach the seaport of Ai Gian-nis and the deserted beach Karvounola-kas.

PlatyWith about 500 residents Platy lies at

the top of the bay that is enclosed by the capes Tigani and Diavatis. It has a beauti-ful view over the Mount Athos and an ex-quisite sandy beach. The village square is very beautiful, with its two bars and the taverns. Over the last 20 years the wider area of Platy has experienced a remark-able boom in the field of hotel tourism with major reconstruction and many tour-ism businesses. Fine seafood restaurants on the beach for foodies.

Page 51: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

51

Page 52: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

52 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

ΚορνόςΤο παραδοσιακό χωριό Κορνός με τα

εντυπωσιακά αρχοντικά του είναι φημι-σμένο για τη βιοτεχνία παραγωγής γλυ-κών που διαθέτει. Σε απόσταση αναπνο-ής απ’ τον Κορνό βρίσκεται και η ιαματική πηγή των Θέρμων. Αριθμεί σήμερα περί-που 350 κατοίκους.

KornosThe traditional village Kornos with its

stately mansions is famed for the indus-trial production of sweets. The thermal springs of Therma are also located within walking distance from Kornos. The village has today about 350 residents.

Page 53: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

53Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Page 54: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

54 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Περιοχή Νέας ΚούταληςΟ πρώην δήμος Νέας Κούταλης με έδρα

τον Κοντιά περιλαμβάνει τα χωριά Νέα Κούταλη, Τσιμάνδρια, Πορτιανού, Πεδι-νό, Αγκαρυώνες, Καλλιθέα και Λιβαδοχώ-ρι. Τα θαυμάσια πέτρινα σπίτια του Κοντιά, ο υδροβιότοπος του Διαπορίου, η διαδρο-μή προς το Φακό με τα πλούσια βοσκοτό-πια και τα ηφαιστειακά πολύχρωμα πε-τρώματα και απολιθώματα δένδρων ηλι-κίας εκατομμυρίων ετών, το χωριό των Κε-χαγιάδων τα Τσιμάνδρια, το γραφικό Πορ-τιανού με το λαογραφικό μουσείο και το ανακαινισμένο σχολείο καθώς και η Νέα Κούταλη, παλιότερα σημαντικό σπογγαλι-ευτικό κέντρο, αποτελούν μερικά από τα σημεία που κάνουν την νότια περιοχή της Νέας Κούταλης να ξεχωρίζει.

Τα χωριάΚοντιάςΑπ’ το 14ο αιώνα το «Παλαιοκάστελον»

του Κοντέα αναφέρεται ως μετόχι της Με-γίστης Λαύρας. Παραδοσιακός οικισμός με γνήσια αρχιτεκτονική ομορφιά και φι-νέτσα που αντικατοπτρίζεται στα πάμπολ-λα ανακαινισμένα πέτρινα σπίτια. Με πε-ρίπου 600 μόνιμους κατοίκους ο Κοντιάς, μέσω του συλλόγου του, αποτελεί ένα απ’ τα πιο δραστήρια χωριά στον τομέα του πολιτισμού με πρόσφατες πρωτοβουλίες την οργάνωση της Πινακοθήκης που επι-δεικνύει μόνιμα εκθέματα Βαλκανικής ζω-γραφικής και τους δύο πλήρως αναπαλαι-ωμένους ανεμόμυλους στην είσοδο του χωριού.

The area of Nea Koutali The former municipality of Nea Kouta-

li, with Kontias as the municipality’s seat, includes the villages Nea Koutali, Tsimandria, Portianou, Pedino, Agkary-ones, Kallithea and Livadochori. The magnificent stone houses near the wet-lands of Diapori, the path to Fakos with its rich pastures and colorful volcanic rocks and fossils of million-year-old trees, the village of Kechagiades, Tsi-mandria, the picturesque village Porti-anou with the folklore museum and the renovated school and Nea Koutali that used to be an important sponge fishing center, are only some of the spots that make the southern district of Nea Kouta-li worth visiting.

The villagesKontiasFrom the 14th century the “Pal-

aiokastelo” of Kontias is listed as a “meto-chi” of Great Lavra. Kontias is a tradition-al settlement with original architectural beauty and elegance reflected on nu-merous renovated stone houses. With about 600 residents and the local asso-ciation, it is one of the most active vil-lages in the field of culture and some of its recent initiatives are the organization of the Gallery with permanent exhibits of Balkan painting and the two fully re-stored windmills at the entrance of the village.

Page 55: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

55Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Διαπόρι Αν μετά τον Κοντιά, στρίψεις δεξιά, πριν

από το βενζινάδικο της ΕΚΟ, θα βρεθείς σ’ ένα χωματόδρομο. Θα περάσεις μέσα από αγρούς, όπου έχουν χτιστεί μερικές μο-νοκατοικίες, και θα φτάσεις σ’ ένα φυσι-κό, απάνεμο λιμάνι, το Διαπόρι. Τα νερά του βαθαίνουν μόλις στα 2-3 μ. από την παραλία. Στο Διαπόρι έχει δημιουργη-θεί ένα έλος γλυκού νερού, το οποίο ξε-ραίνεται κατά την περίοδο του καλοκαι-ριού. Το έλος αυτό αποτελεί έναν σημαντι-κό υδροβιότοπο για τη διαχείμαση, τη με-τανάστευση και την αναπαραγωγή διαφό-ρων σπάνιων πουλιών, όπως είναι τα φλα-μίνγκο, οι καστανόπαπιες, οι χαλκόκοτες, αλλά και πολλοί ερωδιοί, πάπιες, νεροχε-λώνες και βάτραχοι. Η μεγάλη πινακίδα μπροστά στο λιμάνι, θα σε ενημερώσει και ο χάρτης θα σε καθοδηγήσει.

Diapori

If you turn right after Kontias and be-fore the EKO gas station, you will find yourself on a dirt road. You will pass through fields, where some houses have been built, and you will arrive in a natural, safe haven, Diapori. Its waters deepen just 2-3 meters from the beach. In Diapori, a freshwater marsh has been created, which dries up during the sum-mer. This marsh is an important wetland for the wintering, migration and breed-ing of various rare birds, such as flamin-gos, Brahminy ducks, Glossy ibises, as well as many herons, ducks, water tur-tles and frogs. The big sign in front of the haven will inform you and the map will guide you.

Page 56: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

56 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Ακρωτήρι ΦακόςΣ’ αυτή την απόμακρη γωνιά γης, μα-

ζεύονται πολλά πουλιά, κάποια από τα οποία είναι είδη προς εξαφάνιση. Κιρκινέ-ζια, θαλασσοκόρακες, μαυροπετρίτες (κα-λοκαιρινοί επισκέπτες), αλλά και νησιώτι-κες πέρδικες, που είναι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού και θα τις αναγνωρίσεις από το καμαρωτό περπάτημα και τις όμορφες πι-τσίλες των φτερών τους. Απ’ το ακρωτήρι Φακός περνάς για να περπατήσεις ως την εντυπωσιακή παραλία Κόκκινα.

Ν.ΚούταληΑπ’ τα πλέον πρόσφατα χτισμένα χωριά

της Λήμνου, η Ν. Κούταλη ιδρύθηκε μόλις το 1926 για να εγκατασταθούν εκεί οι πρό-σφυγες της Κούταλης απ’ την Προποντί-δα (την πατρίδα του ξακουστού Π. Κουτα-λιανού). Η Ν. Κούταλη έχει πλούσια παρά-δοση στη σπογγαλιεία που αποτελεί ακόμη και σήμερα μια βασική πλουτοπαραγωγική πηγή. Κύριοι προορισμοί για τον περιηγητή είναι το Μουσείο ναυτικής παράδοσης και σπογγαλιείας και ο ναός της Αγίας Μαρίνας.

Cape FakosThis remote corner of the earth at-

tracts lots of birds, some of which are en-dangered species. Lesser kestrels, shags, Eleonora’s falcons (summer visitors) and Chukar Partridges are permanent resi-dents and you will immediately recog-nize them from their proud walk and the beautiful splashes of their wings. From the Cape Fakos you can walk to the stun-ning beach Kokkina.

Nea KoutaliOne of the most recently built villages

of Lemnos is Nea Koutali, which was founded in 1926 as a settlement for the refugees of Koutali from Propontis (the hometown of the famous P. Koutalianos). N. Koutali has a rich tradition of sponge fishing, which is still a main source of income. Top destinations for the trave-ler are the museum of maritime tradition and sponge fishing and the church of Agia Marina.

Page 57: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

57Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

ΠορτιανούΤο χωριό Πορτιανού του οποίου το όνο-

μα σημαίνει «καινούριο λιμάνι» πρωτο-αναφέρεται σε έναν ταξιδιωτικό χάρτη του 1785. Το χωριό οχυρώθηκε κατά το 17ο αιώνα απ’ τους Ενετούς. Σήμερα πα-ραμένει ερειπωμένος ένας ενετικός πύρ-γος στο σημείο Μέλαγγας. Στο Πορτια-νού κανείς μπορεί να επισκεφθεί το διώ-ροφο Λαογραφικό Μουσείο. Κατά τις αρ-χές του 20ου αιώνα, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, εμπνευστής της εκστρατείας της Καλλί-πολης οργάνωσε το στρατηγείο του στο Πορτιανού. Η πολυθρόνα του εκτίθεται ακόμη στο Λαογραφικό Μουσείο. Πολλοί πεσόντες της εκστρατείας θάφτηκαν στο συμμαχικό νεκροταφείο που υπάρχει στο χωριό.

ΑγκαρυώνεςΤο χωριό έχει όμορφη πανοραμική θέα

προς τον κόλπο του Μούδρου μιας και εί-ναι χτισμένο σε χαμηλό λόφο, διαθέτει όμορφη εκκλησία και ένα φυτεμένο άλ-σος πευκοειδών. Είναι απ’ τα μικρότερα χωριά της Λήμνου με μόλις 140 κατοίκους.

PortianouThe village Portianou whose name

means “new port” was first mentioned in a travel map of 1785. The village was forti-fied in the 17th century by the Venetians. Today it remains as a ruined Venetian tow-er at Melaggas. In Portianou you can visit the two-storey Folklore museum. During the early 20th century, Winston Churchill, initiator of the Gallipoli campaign, organ-ized his headquarters in Portianou. Even his armchair is exhibited in the Folklore museum. Many who died in the campaign were buried in the military cemetery of the village.

AgkaryonesThe village has a beautiful panoramic

view over the bay of Moudros, since it is built on a low hill, a beautiful church and a planted grove of pine trees. It is one of the smallest villages of Lemnos with only 140 inhabitants.

Page 58: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

58 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

ΚαλλιθέαΌπως και οι Αγκαρυώνες έτσι και η Καλ-

λιθέα έχει (όπως μας λέει και το όνομα της) εκπληκτική πανοραμική θέα στον Κόλπο του Μούδρου, αλλά και προς τα βόρεια, κοιτά τη Σαμοθράκη και την Ίμβρο. Στην Καλλιθέα λειτουργούσε κάποτε η Παλαιο-λογική Σχολή ενώ σήμερα λειτουργεί Σχο-λείο Ειδικής Αγωγής. Έχει περίπου 200 κα-τοίκους.

ΤσιμάνδριαΤο χωριό των Κεχαγιάδων! Τα Τσιμά-

ντρια - εξ’ ου και ο λεβέντικος χορός της Λήμνου ο Κεχαγιάδ’κος. Το έμπα του χω-ριού θα σε εντυπωσιάσει, αφού πρόκειται για έναν υπέροχο δρόμο, ενός περίπου χι-λιομέτρου, που είναι φυτεμένος και από τις δύο πλευρές με πανύψηλα δέντρα. Ο εκπολιτιστικός Σύλλογος του χωριού οι Κεχαγιάδες συνεισφέρει μέχρι και σήμερα τα μέγιστα για τη διατήρηση της παραδο-σιακής μουσικής, του τραγουδιού, του χο-ρού και της φορεσιάς της Λήμνου.

Πεδινό (παλαιό και νέο)Ένα ακόμη πανέμορφο, αλλά εγκα-

ταλειμμένο (από το μεγάλο σεισμό του 1968) πέτρινο χωριό. Τα τελευταία χρό-νια, κάποιοι μερακλήδες αναστηλώνουν τα ερείπια, με σκοπό να το ξανακάνουν το πιο όμορφο του νησιού. Οι σεισμοπαθείς του Παλαιού Πεδινού μένουν σήμερα στο παρακείμενο Νέο Πεδινό που έχει συνολι-κό πληθυσμό 300 κατοίκων περίπου.

ΛιβαδοχώριΤο Λιβαδοχώρι εφάπτεται της εθνικής

οδού Μύρινας-Αεροδρομίου. Κατά το 14ο και 15ο αιώνα, ονομαστό ήταν το μονα-στήρι του Αγίου Παύλου, που αποτελού-σε την έδρα του Μητροπολίτη. Εδώ κοντά, συναντάς τη μεγάλη διασταύρωση, που οδηγεί σε διάφορα σημεία του νησιού.

KallitheaLike Agkaryones, Kallithea has (as its

name tells us) a stunning panoramic view over Moudros, and to the north, it faces Samothraki and Imbros. The Paleologiki School operated once in Kallithea while now the Special Education School oper-ates in the area. The village has about 200 inhabitants.

TsimandriaThe village of Kechagiades! Tsimand-

ria - hence the Leventikos dance of Lem-nos, Kechagiad’kos. The entrance of the village will impress you, as it is a lovely road, about one kilometer, planted on both sides with towering trees. The Cul-tural Association of village Kechagiades has largely contributed to the preserva-tion of Lemnos traditional music, songs, dances and costume.

Pedino (palaio and neo)Another beautiful but abandoned

(since the great earthquake of 1968) stone village. In recent years, some dev-otees restored the ruins, in order to re-make it the most beautiful village of the island. The earthquake victims of Palaio Pedino live today in the adjacent Neo Pedino which has approximately 300 residents.

LivadochoriLivadochori borders the Myrina-Air-

port highway. During the 14th and 15th century, the monastery of Agios Pavlos was very famous and it was actually then the seat of the Bishop. Nearby, you can reach the large junction leading to vari-ous parts of the island.

Page 59: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

59Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Περιοχή ΑτσικήςΗ ευρύτερη περιοχή της Ατσικής

εκτός από το ομώνυμο χωριό περιέ-χει τα χωριά Άγιος Δημήτριος, Βάρος, Δάφνη, Καρπάσι, Κατάλακκο, Προπού-λι και Σαρδές. Σ’ αυτή την εξόρμηση ο επισκέπτης δεν πρέπει να παραλείψει να επισκεφθεί την Ατσική, το χωριό Βά-ρος με τα υπέροχα πέτρινα σπίτια, τον φημισμένο για τ’ αμπέλια του Άγιο Δη-μήτριο, την αμμουδερή παραλία στο Γομάτι κοντά στη Δάφνη, την περιο-χή Παχιές Αμμουδιές στον Κατάλακκο, όπου θα συναντήσει το ασυνήθιστο το-πίο με τους αμμόλοφους καθώς και την περιοχή των Φαρακλών με τους εντυ-πωσιακούς σχηματισμούς των βράχων κοντά στο Προπούλι.

The area of AtsikiThe wider area of Atsiki includes, apart

from the village, the villages Agios Dimi-trios, Varos, Dafni, Karpasi, Katalakko, Pro-pouli and Sardes. In this excursion you should not miss visiting Atsiki, the village Varos with the lovely stone houses, Agios Dimitrios with its famous vineyards, the sandy beach of Gomati near Dafni, the area of Pachies Ammoudies in Katalakko, where you can admire the unusual scen-ery of sand dunes, as well as the area of Farakla with its impressive rock forma-tions near Propouli.

Page 60: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

60 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Τα χωριάΑτσικήΣτην κεντρική πεδιάδα του νησιού και

22 χλμ. από τη Μύρινα, προς το αερο-δρόμιο, βρίσκεται ένα από τα πιο αρχαία και πλούσια χωριά της Λήμνου, η Ατσι-κή. Το χωριό χτίστηκε πάνω στον εύφο-ρο και μεγάλο κάμπο στο κέντρο του νη-σιού. Το όνομά της, απ’ ό,τι λέγεται, προήλ-θε από την παράφραση της λέξης Αττική. Το όμορφο αυτό μεγαλοχώρι έχει το μεγα-λύτερο καμπαναριό του νησιού, στην εκ-κλησία του Άη-Γιώργη.

Σήμερα το χωριό έχει περίπου 1.000 κα-τοίκους.

Όμορφη απόδραση αποτελεί η παραλία του Αγιαρμόλα.

The villagesAtsiki

One of the oldest and richest villages of Lemnos, Atsiki lies in the central plain of the island and 22km away from Myrina Airport. The village was built on the fertile and large plain in the centre of the island. They say that its name came from the paraphrase of the word Attica. This beau-tiful big village has the largest bell of the island, in the church of Ai Giorgis.

Today the village has about 1,000 residents. A beautiful getaway is the beach Agiarmola.

Page 61: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

61Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Page 62: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

62 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Αγ. ΔημήτριοςΈνα χωριό με πρόσφυγες από το Ρέις-

Δερέ Ερυθραίας της Μ. Ασίας. (το δεύτερο προσφυγικό μαζί με τη Ν.Κούταλη).

Το χωριό είναι γνωστό για τα αμπέλια και τα καλής ποιότητας σταφύλια του, γι’ αυτό και έχει πολλά λακαριά. Αν βρεθείς εδώ νωρίς το φθινόπωρο, όταν, δηλαδή, αρχίζουν να ζεσταίνονται τα καζάνια για να βγάλουν ρακί, φρόντισε να σε καλέ-σουν σε κάποιο λακαριό. Το γλέντι, η φι-λοξενία και το τραπέζωμα των Λημνιών, θα σου μείνουν αξέχαστα.

Agios DimitriosA village made up of refugees from Re-

is-Dere of Eritrea, Asia Minor (the second refugee village, together with N.Koutali). The village is known for its vineyards and its good quality grapes; hence it has many lakaria (distilleries). If you find yourself here in early autumn, i.e. when the boilers begin to warm up and make raki, make sure that you are invited at a lakario. Feasting, hospitality and dinner parties of Lemnians will be something to remember.

Page 63: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

63Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

ΚατάλακκοΞεκινώντας από τη Μύρινα

από τον κεντρικό δρόμο και με βορειοδυτική κατεύθυνση, θα συναντήσεις ένα άλλο μικρό, αλλά καταπληκτικό χωριό, τον Κατάλακκο. Αν δεν φτάσεις στο βάθος της ρεματιάς, δεν μπο-ρείς να τον δεις. Χτισμένος στη χαράδρα, κυριολεκτικά κρέ-μεται από τους βράχους. Τέ-λος απ’ το Κατάλακκο μπορείς να φτάσεις πολύ γρήγορα στις περίφημες Παχιές Άμμουδιές, ίσως το πιο εντυπωσιακό γεω-μορφικό στοιχείο της Λήμνου. Το Κατάλακκο έχει σήμερα λι-γότερους απο 120 κατοίκους.

ΔάφνηΈνα αμφιθεατρικό χωριό,

χτισμένο ανάμεσα σε λόφους γεμάτους θυμάρι. Αναφέρε-ται ήδη απ’ το 1284 με το όνο-μα Σβέρδια. Εδώ λέγεται ότι δεν πάτησε ποτέ Τούρκος κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατί-ας. Περπάτησε στα στενά δρο-μάκια της και μπες στη χτισμέ-νη με πέτρα Μάλτας, εκκλησιά των Αγίων Αναργύρων. Βγαίνο-ντας, αγνάντεψε από ψηλά την

KatalakkoStarting from Myrina, from

the main road to a northwest-ern direction, you will reach another small but amazing vil-lage, Katalakko. You cannot see the village until you get to the bed of the ravine. It lies there, built in the gorge and literally hanging from the rocks. Leav-ing Katalakko you can reach very fast the famous Pachies Ammoudies, perhaps the most striking geomorphic feature of Lemnos. Katallako has current-ly no more than 120 residents.

DafniAn amphitheatric village

built among hills that abound in thyme. It was already men-tioned in 1284 under the name Sverdia. It is said that no Turk stepped here during the Turk-ish rule. You can walk through the narrow streets and enter the cobblestone Malta, the Church of Agii Anargiri. While coming out, enjoy the view over Atsiki and Karpasi. The road will lead you to a won-derful northern sandy beach,

Παχιές Άμμουδιές

Πάνω από την παρα-λία Γομάτι, βρίσκεται η περιοχή με τις γνωστές αμμοθίνες. Οι ντόπιοι υποστηρίζουν πως πρό-κειται για τη μοναδική έρημο της Ευρώπης. Εκεί θα συναντήσεις τα ερεί-πια του μεσαιωνικού κά-στρου και του βυζαντι-νού πύργου της Μεγί-στης Λαύρας. Στο βάθος απλώνεται ο γραφικότα-τος ορμίσκος και η παρα-λία Παπιάς.

Pachies Ammoudies

Above the beach Gomati you will reach a place well-known for the sand dunes. Locals say that this is the only desert in Europe. There you will find the remains of the medieval castle and the Byzantine tower of Great Lavra. The picturesque cove and the beach Papia lie in the background.

Page 64: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

64 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Ατσική και το Καρπάσι. Ο δρόμος θα σε οδηγήσει σε μια υπέροχη βορινή αμμου-δερή παραλία, το Γομάτι, στη θέση Άγιος Νικόλαος. Σήμερα η Δάφνη έχει μόλις 150 κατοίκους.

ΣαρδέςΟ κεντρικός δρόμος μετά τον Κορνό,

οδηγεί στο ορεινό χωριό Σαρδές. Ένας ασφαλτοστρωμένος δρόμος με πολλές στροφές, θα σε φέρει σε ένα γλυκύτατο οικισμό. Απέναντί σου υψώνονται τα 220 μέτρα του βουνού Βίγλα, κατάφυτο από μοσχομυριστά θυμάρια. Εδώ θα βρεις το καλύτερο μέλι του νησιού, αλλά και την περίφημη πλέον ταβέρνα του Μαντέλα, με τα φλομάρια, τα αυτούδια, το κουνέλι, τις μοναδικές ντόπιες σπεσιαλιτέ και, βέ-βαια, το γλυκόπιοτο λημνιό κρασί. Το χω-ριό αριθμεί 300 κατοίκους.

Gomati at Agios Nikolaos. Today Dafni has only 150 inhabitants.

SardesThe main road after Kornos leads to

the mountain village of Sardes. A paved road with many turns will bring you to the sweetest settlement. The 220 meters of Mountain Viglas will rise right in front of you, overgrown with wonderful-smelling thymes. Here you will find the best honey of the island, as well as the famous tav-ern Mandela with flomaria, aftoudia, rab-bit dishes, unique local specialties and the delectable Lemnian wine. The village counts 300 inhabitants.

Page 65: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

65Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

ΒάροςΑπό τον κεντρικό δρόμο προς το αερο-

δρόμιο, γύρω στα 25 χιλιόμετρα από τη Μύρινα και χτισμένο στο ύψωμα, βρίσκε-ται ένα ακόμα γραφικό χωριό με εξαιρετι-κά πέτρινα σπίτια, το Βάρος. Κάνε μια στά-ση εδώ, για να θαυμάσεις μερικά απ’ τα κα-λύτερα διατηρημένα δείγματα της παρα-δοσιακής αρχιτεκτονικής της Λήμνου.

ΚαρπάσιΤο Καρπάσι πρωτοαναφέρεται το 1785

στον ταξιδιωτικό χάρτη του Goufier. Οι κάτοικοι του ρίζωσαν στη σημερινή το-ποθεσία για να αποφύγουν τις πειρατικές επιδρομές. Σήμερα στο Καρπάσι μπορεί κανείς να θαυμάσει τον ιερό Ναό του Αγί-ου Παχωμίου. Στο Καρπάσι βρίσκεται και το πρότυπο επισκέψιμο οινοποιείο του Πέτρου Χατζηγεωργίου, που παράγει τα εξαιρετικής και βραβευμένης ποιότητας ομώνυμα κρασιά.

ΠροπούλιΤο μικρο χωριό Προπούλι έχει σήμερα

περίπου 50 κατοίκους και αποτελεί κυρί-ως δίοδο προς τις παραλίες της Τρυγής και τα Φαρακλά με τους όμορφους βραχώ-δεις σχηματισμούς. Ενδιαφέρον παρουσι-άζει το ξωκλήσι της Παναγίας στην Τρυγή, όπου εορτάζεται στις 15 Αυγούστου με ολονυκτία και πανηγύρι.

VarosFrom the main road to the airport,

about 25 km from Myrina and built up on a hill, another picturesque village, Varos, stands out with exquisite stone houses. Make a stop here to admire some of the best preserved examples of Lemnian tra-ditional architecture.

KarpasiKarpasi was first mentioned in 1785 in

the travel map of Goufier. Its residents took root in the current location to avoid pirate raids. Today in Karpasi you can ad-mire the church of Agios Pachomios and visit the standard winery of Petros Chatzi-georgiou that produces the outstanding and award-winning quality wines bearing his name.

PropouliThe small village Propouli has currently

about 50 inhabitants and is the main pas-sage to the beaches of Trygi and Farakla with the beautiful rock formations. The chapel of Panagia in Trygi, where Virgin Mary is celebrated on August 15th with vigil and celebrations, is certainly worth the visit.

Page 66: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

66 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Περιοχή ΜούδρουΣ’ αυτό το κομμάτι του νησιού που

βρίσκεται στα ανατολικά θα χαρείτε γραφικά λιμανάκια, βραχώδεις και γε-μάτες σπηλιές παραλίες, αλλά και παρα-λίες με αμμόλοφους, πλούσιους υγρο-βιότοπους, βραχώδη τοπία με απίστευ-τους χρωματισμούς, τους αρχαιολογι-κούς χώρους της αρχαίας πόλης Πολιό-χνης, της Ηφαιστείας και του ιερού των Καβείρων καθώς και τη γνωστή από το μύθο σπηλιά του Φιλοκτήτη. Ο Μού-δρος είναι επίσης γνωστός και από τη σύγχρονη ιστορία, αφού εδώ υπεγρά-φη στις 31 Οκτωβρίου 1918 η γνωστή Συνθήκη Ανακωχής του Μούδρου με-ταξύ των Συμμάχων και της Τουρκίας με την οποία έληγε επισήμως ο Α’ Πα-γκόσμιος Πόλεμος.

Στην μεγάλη αυτή περιοχή που ουσι-αστικά αποτελεί ολόκληρη την ανατο-λική Λήμνο υπάρχουν η ομώνυμη πόλη και τα χωριά Καλλιόπη, Καμίνια, Λύχνα, Κοντοπούλι, Παναγιά, Πλάκα, Ρεπανίδι, Ρουσσοπούλι, Ρωμανού, Σκανδάλι, Φι-σίνι και Αγιά Σοφιά.

The area of MoudrosIn this part of the island located in the

east you will enjoy picturesque small ports, rocky beaches full of caves and beaches with sand dunes, lush wet-lands, rocky landscapes with incredible colors, the archaeological sites of the ancient city Poliochni, Hephaestia, the Sanctuary of the Cabeiroi, as well as the famous mythical cave of Philoctetes. Moudros is also known from the mod-ern history, since the famous Armistice of Moudros was signed here on Octo-ber 31st, 1918 between the Allies and Turkey, which formally ended World War I.

This large area, which is essentially the entire eastern Lemnos, includes the namesake town and the villages Kalli-opi, Kaminia, Lychna, Kontopouli, Pan-agia, Plaka, Repanidi, Roussopouli, Ro-manou, Skandali, Fisini and Agia Sofia.

Page 67: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

67Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Τα χωριάΜούδροςΑν δεχτούμε ότι η Μύρινα

είναι η «κοσμοπολίτισσα» της Λήμνου, ο Μούδρος έχει την δική του ιδιαιτερότητα, που στηρίζεται στην προνομια-κή του θέση μιας και ο όρμος του θεωρείται απ’ τους ασφα-λέστερους της Μεσογείου.

Μια ξεχωριστή ατμόσφαι-ρα διαχέεται γύρω από το γραφικό λιμάνι του με τις ψα-ροταβέρνες, που ενδείκνυται κυρίως για την απογευματι-νή ραστώνη. Μια βόλτα νοτι-οανατολικά της πόλης, θα σε φέρει στο Συμμαχικό Νεκρο-ταφείο, το οποίο θυμίζει εκεί-νους που έχασαν τη ζωή τους στην ιστορική εκστρατεία και τη μάχη της Καλλίπολης. Εδώ έγινε και η περίφημη ναυμα-χία της Λήμνου.

Λίγο πριν μπεις στο χωριό, αντικρίζεις μέσα στον κόλπο μια μικρή νησίδα, το Κουκο-νήσι, που ενώνεται με τη στε-ριά με μια στενή λωρίδα γης. Εκεί, τα τελευταία 20 χρόνια, η αρχαιολογική σκαπάνη με επικεφαλής τον αρχαιολόγο Χρήστο Μπουλώτη ανέδει-

Το Συμμαχικό Νεκροταφείοτου Μούδρου

Το λιμάνι του Μούδρου κατά τον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο αποτέ-

λεσε την κύρια βάση των Συμμα-χικών Δυνάμεων για την εκστρα-

τεία της Καλλίπολης (1915).Η νότια παραλία, ο λεγόμενος

μέχρι σήμερα “Αερολιμένας”, δι-αμορφώθηκε σε χώρο προσγεί-

ωσης υδροπλάνων.Εκατοντάδες νεκροί στρατιώ-

τες της εκστρατείας της Καλλίπο-λης, κυρίως Αυστραλοί και Νεο-

ζηλανδοί, θάφτηκαν στο συμμα-χικό νεκροταφείο του Μούδρου,

το οποίο σήμερα αποτελεί παγκό-σμιο μνημείο που δέχεται κάθε

χρόνο εκατοντάδες επισκέπτες.

Moudros Military Cemetery

During World War I, the port of Moudros was the main base of

the Allied Forces for the campaign of Gallipoli (1915).

The south beach, the so-called until today «Aerolime-

nas» (airport) was formed as a landing site for seaplanes.

Hundreds of dead soldiers of the Gallipoli campaign, mostly

Australians and New Zealanders, were buried in Moudros Military

Cemetery, which today is a world monument welcoming

hundreds of visitors each year.

The villagesMoudrosIf we accept that Myrina is

the “cosmopolitan” spot of Lemnos, Moudros is singular in its own way as result of its privileged position. Moudros bay is regarded one of the safest bays in the Mediterra-nean.

A special atmosphere dif-fuses around the picturesque harbor with its fish taverns, which is mostly recommend-ed for afternoon relaxing. A walk to the southeast of the city will lead you to the Military Cemetery, which re-minds of those who lost their lives in the historic campaign and the battle of Gallipoli. This is also where the famous Battle of Lemnos took place.

Just before you enter the village, you can see in the bay a small island, Koukonisi joined to the mainland by a narrow strip of land. At this spot, in the last 20 years, ar-chaeologists led by the ar-chaeologist Christos Boulotis revealed a settlement that dates back to the Bronze Age,

Page 68: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

68 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

ξε έναν οικισμό απ’ την εποχή της Χαλ-κοκρατίας με ευρήματα μυκηναϊκής προ-έλευσης. Στο Μούδρο μπορεί κανείς να θαυμάσει ορισμένους ιερούς Ναούς ιδι-αίτερης ομορφιάς όπως την εκκλησία των Ταξιαρχών. Επίσης διαθέτει ένα υπέροχο πέτρινο δημοτικό σχολείο. Σήμερα το χω-ριό έχει γύρω στους 1.000 κατοίκους.

ΚοντοπούλιΤο χωριό βρίσκεται κοντά στις λίμνες

Αλυκή και Χορταρόλιμνη. Πέτρινα σπί-τια, αυλές, ξερικά μποστάνια, εξαιρετική εκκλησία και υπέροχη βουκολική ατμό-σφαιρα συνθέτουν ένα ονειρεμένο σύνο-λο. Έγινε ευρύτερα γνωστό ως τόπος εξο-ρίας του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, ο οποί-ος έγραψε πολλά ποιήματα για το Καπνι-σμένο Τσουκάλι εδώ. Στο Κοντοπούλι λει-τουργεί παραδοσιακό τσουκαλάδικο και η όμορφη πλατεία του έχει πολλές επιλο-γές διασκέδασης και φαγητού, είτε θέλετε

Κέρος – Χορταρόλιμνη – ΑλυκήΑνάμεσα στις δυο λίμνες του νησιού υπάρχει μια εκ-πληκτική, 5 χιλιομέτρων περίπου, παραλία με αμμο-θίνες και κρινάκια της θάλασσας. Είναι το Κέρος. Όλη η περιοχή είναι κατάσπαρτη από μικρές αγροικίες. Το Κέρος θεωρείται εξαιρετική περιοχή για τους λάτρεις του σέρφινγκ, αφού το πιάνει ο βοριάς. Οδηγώντας στο χωματόδρομο κατά μήκος της παραλίας, μετά το Κέρος, θα δεις αριστερά σου την Ασπρολίμνη. Λίγο παρακάτω βρίσκεται η Αλυκή, αλλά μην την επισκε-φθείς με το αυτοκίνητο, γιατί, όπως λένε οι ντόπιοι, η άμμος της περιοχής είναι ύπουλη. Είναι καλύτερα να επιστρέψεις και να πας εκεί από τον κεντρικό δρόμο. Κάνοντας την υπέροχη διαδρομή προς το χωριό Πα-ναγιά, περνάς από έναν όμορφο αγροτικό οικισμό. Στα δεξιά σου απλώνει νωχελικά τα νερά της η Αλυ-κή, ένας σπουδαίος υδροβιότοπος, που το χειμώνα γεμίζει με πουλιά (φλαμίνγκο, ερωδιούς κ.λπ.) και το καλοκαίρι γίνεται κάτασπρος από το αλάτι. Πηγαίνοντας προς το Κέρος, περνάς επίσης και από την Χορταρόλιμνη, που το χειμώνα είναι γεμάτη νερό και το καλοκαίρι μετατρέπεται σε έλος.

Keros – Chortarolimni – AlykiBetween the two lakes of the island there is a stunning, 5-kilometer beach with sand dunes and sea daffodils. Keros. The whole area is full of small cottages. Keros is an excellent site for the lovers of surfing, since the North wind blows here. Driving the dirt road along the beach after Keros, you will see Asprolimni on your left. A bit further you reach Alyki, but do not visit the area by car – as the locals say, the sand here is treacherous. It is better to return back and go there from the main road. Making the scenic route to the village Panagia, you pass by a beautiful rural settlement. Alyki stretches lazily its waters to your right, an important wetland that in winter is filled with birds (flamingos, herons, etc.) and in summer it becomes snow-white with salt. Heading to Keros, you also pass by Chortarolimni that in winter is full of water and in summer turns into a marsh.

with findings of Mycenaean origin. In Moudros you can admire some holy tem-ples of particular beauty including the Church of Taxiarches, while there is also a lovely stone elementary school. Today the village has around 1,000 inhabitants.

KontopouliThe village is located near the lakes

Alyki and Chortarolimni. Stone houses, courtyards, dry vegetable gardens, a great church and wonderful pastoral at-mosphere compose an idyllic picture. It became widely known as the exile place of the poet Yannis Ritsos, who wrote many poems here for Kapnismeno Tsoukali. In Kontopouli, a traditional tsoukaladiko (pottery workshop) still operates and the beautiful square has many dining and en-tertainment options, either you look for a tavern, restaurant or pizzeria. Today the village has about 700 residents.

Page 69: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

69Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

ταβερνάκι, μεζεδοπωλείο ή πιτσαρία. Σή-μερα στο χωριό ζουν περίπου 700 μόνιμοι κάτοικοι.

ΚαλλιόπηΛίγες εκατοντάδες μέτρα ΝΑ απ’ το Κο-

ντοπούλι, θα βρεις το χωριό Καλλιόπη. Χρονολογείται απ’ το 1200 ήδη και σήμε-ρα έχει περίπου 300 κατοίκους. Θαυμάσι-ος ο Ναός του Αγ. Γεωργίου με το πέτρινο καμπαναριό του.

ΚαμίνιαΠερνώντας από την πλαγιά του λόφου

Κουρακά, συναντάς το χωριό Καμίνια. Εδώ λέγεται πως κάποτε υπήρχαν καμίνια, όπου έψηναν πήλινα αγγεία.

Τα Καμίνια είναι ένα από τα παλαιότε-ρα χωριά του νησιού και βρίσκεται πολύ κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Πολι-όχνης. Εκεί, τα ευρήματα των ανασκαφών, που κάνουν Ιταλοί αρχαιολόγοι από το 1930, δείχνουν επτά διαδοχικά στρώματα πόλεων, χτισμένων η μια πάνω στην άλλη - κάτι που μαρτυρά έναν πολιτισμό τουλά-χιστον 5.000 ετών.

Στα χαλάσματα του ναού του Αγίου Αλε-ξάνδρου, στην περιοχή Σώκαστρο, βρέ-θηκε η περίφημη «Πλάκα των Καμινίων», μια πελασγική-τυρρηνική επιγραφή, που ακόμα δεν έχει ερμηνευτεί.

KalliopiA few hundred meters southeast of

Kontopouli you will find the village Ka-lliopi. It dates back to 1200 and has cur-rently about 300 residents. The church of Agios Georgios with its stone bell is won-derful.

KaminiaPassing by the slope of hill Kourakas,

you reach the village Kaminia. It is said that there used to be kilns here that fired clay pots.

Kaminia is one of the oldest villages in the island and is located very close to the archaeological site of Poliochni. Findings of excavations carried out there by Italian archaeologists since 1930 indicate seven successive layers of towns built one upon the other – a picture that implies a culture of at least 5,000 years old.

In the remains of the temple of Agios Alexandros, in the area of Sokastro, the famous “Stele of Kaminia” was found, a Pelasgian-Tyrrhenian inscription that still has not been interpreted.

Page 70: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

70 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Αγία ΣοφίαΚαθώς μπαίνεις στο χωριό, συναντάς

ένα μπακάλικο-πρώην καφενεδάκι, που τώρα πια λειτουργεί μόνο σαν λακαριό.

Βγαίνοντας από το χωριό, μετά το λα-καριό, αριστερά βλέπεις την πινακίδα για την αρχαία πόλη του νησιού, την Πολιό-χνη. Δεξιά βρίσκεται το Παραδείσι, με τα θυμάρια και τους αμπελώνες, και αριστε-ρά το Παραχείρι. Αν προχωρήσεις νοτιό-τερα, θα συναντήσεις τα ερείπια του κά-στρου της Σκάλας.

ΡουσσοπούλιΒρίσκεται νοτιοανατολικά του Μού-

δρου και είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στην πλαγιά ενός λόφου. Πηγαίνοντας προς τα εκεί, συναντάς βράχους με απί-στευτους χρωματισμούς, αλλά και τη Χορ-ταρόλιμνη.

Λημνία Γη

Η Λημνία Γη, ξακουστό και πρότυπο φάρμακο απ’ την εποχή του Γαληνού έως και τις αρχές του 20ου αιώνα, ήταν μία ειδική λάσπη, κάτι σαν πηλός που εξορυσσόταν κατά τη διάρκεια τελετών, με με-γάλη προσοχή και ευλάβεια σε διάφορες ιστορι-κές περιόδους. Η Λημνία Γη ή terra sigilata κατά τα μεσαιωνικά χρόνια ήταν φημισμένη για τις θε-ραπευτικές της ιδιότητες. Καθώς λέγεται πως προφύλασσε απ’ τις δηλητηριάσεις, αποτελούσε σπουδαίο δώρο για τη Δυτική και Ανατολική αρι-στοκρατία. Πολλές φορές μάλιστα προσφερόταν και ως βασιλικό δώρο σε αυτοκράτορες. Ο εξορυσσόμενος πηλός περνούσε ειδική κατερ-γασία καθαρισμού και κατόπιν του δινόταν η μορ-φή δισκίου το οποίο σφραγιζόταν. Στην αρχαία εποχή με την κεφαλή της θεάς Αρτέμιδος, κατά την Τουρκοκρατία με την ημισέληνο κλπ. Το πρώ-το παγκοσμίως πρότυπο φάρμακο -και μάλιστα με σφραγίδα- γεννήθηκε στη Λήμνο!

Lemnian earth

Lemnian earth, famous and standard medicine from the days of Galen to the be-ginning of the 20th century, was a special mud, like clay, mined during ceremonies in different historical periods, with great care and reverence. In the medieval years, Lemnian earth was famous for its healing properties. It is said that it protects against poisoning and was a great gift to the western and eastern aristocracy. It was also frequently offered as a royal gift to the emperors. The mined clay underwent a special refining process and then it was given the form of a tablet that was sealed. In ancient times it presented the head of goddess Ar-temis, while during the Turkish rule it had a crescent etc. The first standard medicine – yet with a seal – was born in Lemnos!

Agia SofiaAs you enter the village, you meet a gro-

cery, former café, which now works only as lakario (distillery). Leaving the village behind, after lakario, on your left, you can see a sign of Poliochni, the ancient city of the island. Paradeisi stretches to the right, with thymes and vineyards, and Paracheiri is on the left. If you continue south, you will reach the ruins of the castle of Skala.

RoussopouliIt lies southeast of Moudros and is built

amphitheatrically on a hillside. In this di-rection, you find rocks with incredible colors and Chortarolimni.

Page 71: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

71Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

Παναγιά - ΠλάκαΈνας φάρος, από τους ωραιότερους της

Ελλάδας, υψώνεται στο ανατολικό άκρο του ακρωτηρίου της Πλακάς, ενώ το λιμά-νι με τις ψαρόβαρκες σε «στέλνει» σε άλ-λες εποχές. Στη φυσική αυτή χερσόνησο, που απλώνεται μέσα στη θάλασσα, σώζο-νται τα ερείπια του μεσαιωνικού φρουρίου Παλαιόκαστρο, στο βυθό της έχουν εντο-πιστεί τα ίχνη αρχαίας πόλης ενώ πάνω στο κύμα της αναβλύζει αγίασμα (ραδιού-χο νερό με ιαματικές ιδιότητες).

Πηγαίνοντας προς Πλακά, περνάς και από το χωριό Παναγιά. Ζωντανό χωριό, με αρκετό κόσμο και ένα τοπίο προς το φάρο καθαρά σεληνιακό γεμάτο αστιβιές. Πάρε το χωματόδρομο, που θα σε βγάλει στο φημισμένο για τις πέρδικες και τα σιτηρά του Ζεματά.

Panagia- PlakaOne of the most beautiful lighthouses

in Greece rises in the east end of cape Plaka and the port with the fishing boats reminds of old times. In this natural penin-sula stretching into the sea, there lie the ruins of the medieval fortress Palaiokas-tro. At the bottom sea, traces of the an-cient city have been identified, while holy water gushes on the surface (radium wa-ter with healing properties).

Heading to Plaka, you pass by village Panagia, a lively village with beautiful scenery full of thorny burnets and a clear view over the lighthouse. You can take the dirt road leading to Zemata which is famous for the partridges and the grains.

Page 72: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

72 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

ΡεπανίδιΤο χωριό αναφέρεται απ’ το 1285 σε μο-

ναστηριακά έγγραφα. Απ’ τα αρχαιότε-ρα του νησιού έχει τόσες βελανιδιές, που στα χρόνια της Τουρκοκρατίας έκανε εξα-γωγή στα βυρσοδεψεία της Δύσης. Κοντά στο Ρεπανίδι στο εκκλησάκι της Μετα-μόρφωσης του Σωτήρα, γινόταν η εξόρυ-ξη της Λημνίας Γης, που ήταν γνωστή από την εποχή του Θεόφραστου και του περί-φημου γιατρού της αρχαιότητας Γαληνού, για τις θεραπευτικές της ιδιότητες.

ΚότσιναςΦεύγοντας απ’ το Ρεπανίδι προς τα βό-

ρεια και μετά από 2 χιλ., θα φτάσεις στο ιδιαίτερης ομορφιάς επίνειο του Κότσινα. Κατεβαίνοντας στον όρμο θα δεις στα δε-ξιά σου την εκκλησία της Ζωοδόχου Πη-γής. Η εκκλησία είναι χτισμένη πάνω σε έναν τεχνητό γήλοφο που κάποτε στήριζε το μεσαιωνικό κάστρο της περιοχής.

Εδώ, έδρασε η θρυλική κόρη της Λή-μνου, Μαρούλα, η οποία, όπως λέγεται, κατάφερε να τρέψει σε φυγή τους Τούρ-κους το 1478. Το άγαλμά της που στολί-ζει το λόφο, μας θυμίζει την πράξη της. Αν κατέβεις 64 σκαλοπάτια, θα βρεθείς κάτω από την εκκλησία, μέσα στο λαξευμένο βράχο, και θα βρεις το αγίασμα που ανα-βλύζει από την υπόγεια πηγή.

RepanidiThe village has been mentioned since

1285 in monastery documents. One of the oldest villages of the island, it has so many oak trees that during the Turkish rule it ex-ported them to the tanneries of the West. Near Repanidi, in the chapel of Metamor-phosis Sotiros, people used to mine the Lemnian earth, which was known for its healing properties since the days of Theo-phrastus and the famous physician of an-tiquity, Galen.

KotsinosLeaving Repanidi and heading to the

north, after 2km, you will reach the excep-tionally beautiful seaport of Kotsinos. Go-ing down the bay you will see the church of Zoodochou Pigis on your right. The church is built on an artificial hill that once supported the medieval castle of the area.

They say that from this point, the legen-dary daughter of Lemnos, Maroula, man-aged to chase the Turks away from the island in 1478. Her statue reminds of her action. If you go down 64 steps, you will find yourself under the church, inside the curved rock and you will see the holy wa-ter gushing from the underground source.

Page 73: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

73Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

ΛύχναΤα Λύχνα σύμφωνα με την παράδοση

πήραν το όνομα τους απ’ τους λύχνους των σπιτιών, τους οποίους έβλεπαν οι ναυτικοί ερχόμενοι απ’ τη θάλασσα του Μούδρου. Στα Λύχνα κατοικούν περίπου 300 άτομα.

ΡωμανούΤο χωριό Ρωμανού με τα τέλεια διατη-

ρημένα πετρόχτιστα σπίτια του βρίσκε-ται ανάμεσα στο Μούδρο και το Ρεπανίδι. Αξιοσημείωτος ο ναός του χωριού καθώς και οι μύλοι του.

Σκανδάλι – Σκίδι – ΠαρθενόμυτοςΠετρόχτιστος και με πολλές μάντρες, ο

Παρθενόμυτος είναι ένα εξαιρετικά εντυ-

LychnaAccording to the tradition, Lychna took

its name after the lights of the houses that were visible to the sailors as they were coming from Moudros bay. Lychna has around 300 inhabitants.

RomanouVillage Romanou with the perfectly

preserved houses is located between Moudros and Repanidi. The village temple is worth the visit, as well as the mills.

Skandali – Skidi – ParthenomytosStone built, with many stockyards, Par-

thenomytos is an impressive village made up in the middle of nowhere. The next, also vast and striking beach is Skidi. It is

Page 74: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

74 Περιήγηση - ΔιαδρομέςTour – Routes

πωσιακό χωριό, χτισμένο στη μέση του πουθενά. Η αμέσως επόμενη, επίσης απέ-ραντη και εντυπωσιακή, παραλία είναι το Σκίδι. Αμμουδερή και εύκολα προσβάσι-μη. Το ήσυχο και γραφικό χωριό Σκανδά-λη, στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, εί-ναι το κέντρο της μελισσοκομίας.

Φίσίνη – Λιμανάκι της Αγιάς – Άγιος Μάρνος

Η Φισίνη είναι ένα μικρό, σχεδόν εγκα-ταλελειμμένο, χωριό, γεμάτο μουριές. Το όνομά της το πήρε από τους ισχυρούς ανέμους που φυσάνε στην περιοχή. Φεύ-γοντας από εκεί, κατευθύνεσαι προς το λι-μανάκι της Αγιάς. Αριστερά του βλέπεις το εκκλησάκι του Αγίου Σώζοντα. Ο παραδο-σιακός αυτός λατρευτικός χώρος διέθετε, πάνω ακριβώς από τη θάλασσα, πετρόχτι-στα κελιά για τους προσκυνητές. Τώρα τα βλέπεις εκεί εγκαταλελειμμένα.

sandy and easily accessible. The serene and picturesque village Skandali on the northwestern end of the island is the cen-tre of beekeeping.

Fisini – Limanaki tis Agias – Agios Marnos

Fisini is a small, almost abandoned vil-lage full of mulberries. It took its name after the strong winds blowing in the area. Leaving Fisini behind, you head to Limanaki (small port) tis Agias. On the left you can see the chapel of Agios So-zon. This traditional place of worship just above the sea had once stone cells for the pilgrims. Now you see only the aban-doned stones.

Page 75: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

75Αξιοθέατα - Sightseeing

Τα Αξιοθέατα με μια ματιάSightseeing at a glance

ΜουσείαMuseums ..............................................σελ.74

ΚάστραMuseums ..............................................σελ.75

Αρχαιολογικοί χώροιMuseums ..............................................σελ.78

Ναοί και ξωκλήσιαMuseums ..............................................σελ.85

Το Απολιθωμένο ΔάσοςMuseums ..............................................σελ.86

Page 76: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

76 Αξιοθέατα - Sightseeing

Μουσεία

Αρχαιολογικό Μουσείο ΛήμνουΕξαιρετικά και αξιόλογα τα ευρήματα

που φυλάσσονται σ’ αυτό το μουσείο, όλα από ανασκαφές που έγιναν στην Πολιό-χνη, την Ηφαιστεία, την Ίμβρο, και στο Κα-βείριο. Περίφημο το αντίγραφο της Στή-λης των Καμινίων, που φέρει παράσταση πολεμιστή και μια τυρρηνική επιγραφή. Εδώ θα δεις τον κρατήρα με τις διπλές λα-βές, του 8ου & του 7ου αιώνα π.Χ. καθώς και το πήλινο ειδώλιο της Κυβέλης.

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη - Κυριακή8:30 – 15:00. (Δευτέρα κλειστά) Μύρινα, τηλ. 22540 22990

Μουσείο Ναυτικής παράδοσης και σπογγαλιείαςΣήμερα στο χωριό Νέα Κούταλη λει-

τουργεί το Μουσείο Ναυτικής Παράδοσης και Σπογγαλιείας, με πολλές σημαντικές πληροφορίες για τη σπουδαία αυτή τέχνη, που για τη Λήμνο χάθηκε, δυστυχώς, τη δεκαετία του ’70.

Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη -Παρασκευή 10:00-14:00 (Τρίτη κλειστά)Νέα Κούταλη, τηλ. 2254092383

Museums

Archaeological Museumof LemnosExcellent and remarkable findings are

kept in this museum, all from excavations in Poliochni, Hephaestia, Imbros and Ca-beirio (The Sanctuary of the Cabeiri). There is a great representation of the Stele of Ka-minia depicting a warrior and a Tyrrhenian inscription. Among the exhibits there is also the krater with double handles dating back to the 8th and 7th century BC and a clay figurine of Cybele.

Open hours:Tuesday-Sunday 8:30 – 15:00. (Monday closed)Myrina, tel. 22540 22990

Museum of maritime tradition and sponge fishingToday, the museum of sponge fishing

operates in the village, with lots of impor-tant information about this great art that has been unfortunately lost in the 70s.

Open hours: Monday, Wednesday-Friday 10:00-14:00 (Tuesday closed)

Nea Koutali, tel. 2254092383Νέα Κούταλη, τηλ. 2254092383

Page 77: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

77Αξιοθέατα - Sightseeing

Λαογραφικό ΜουσείοΣτο Λαογραφικό μουσείο του Πορτια-

νού εκτίθενται παραδοσιακές ενδυμασί-ες και διάφορα χρηστικά αντικείμενα της καθημερινής ζωής, όπως αργαλιοί, στη-μόνια, γεωργικά εργαλεία κλπ. Επίσης πα-ρουσιάζονται αναπαραστάσεις των γνή-σιων χρηστικών χώρων του λημνιού σπι-τιού όπως η γωνιά με τη χόβολη, το κα-θιστικό με τους σοφράδες κ.α. Όλα μέσα σε ένα ιδιαίτερα όμορφο διώροφο κτίριο που έχει αξία από μόνο του.

Πορτιανού, τηλ. 2254051785

Κάστρα

Το Κάστρο της ΜύριναςΤο κάστρο της Μύρινας ή "Παλιόκα-

στρο" αποτελεί ένα από τα πιο καλοδια-τηρημένα κάστρα του Αιγαίου πελάγους. Σ’ αυτό μπορούν να αναγνωριστούν πολ-λές περίοδοι της ιστορίας του νησιού. Στα νότια της πρώτης πύλης του γενουάτι-κου κάστρου διατηρείται ένα τμήμα των κυκλώπειων πελασγικών τειχών. Οι βυ-ζαντινοί έκτισαν το 1186, επί αυτοκρατο-ρίας Ανδρόνικου Α' Κομνηνού, ένα μικρό αλλά ισχυρό κάστρο, από το οποίο όμως σώζονται ελάχιστα στοιχεία. Στη συνέχεια, την περίοδο της Φραγκοκρατίας επισκευ-

Folklore museumThe Folklore Museum of Portianou ex-

hibits traditional costumes and various useful objects of everyday life, such as looms, warps, farming tools etc. There are also representations of utilitarian spaces of a traditional Lemnian house, like a cor-ner with embers, a living room with sofra etc., all within a charming two-storey building that has a value in itself.

Portianou, tel. 2254051785

Castles

The Castle of MyrinaThe Castle of Myrina or “Paleokastro”

is one of the most well preserved castles of the Aegean Sea. Many periods of the island’s history can be identified here. A part of the cyclopean Pelasgian walls is kept in the south of the first gate of this Genoese castle. In 1186, during the em-pire of Andronikos I Komninos, the Byz-antines built a small but strong castle, from which though only little evidence survives. Following, under the Franks re-pairs were made by Filocalo Navigajoso. The castle, however, was largely recon-structed and restored by the Genoese

Page 78: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

78 Αξιοθέατα - Sightseeing

ές πραγματοποιήθηκαν από τον Filocalo Navigajoso. Κυρίως όμως το κάστρο ανα-διαμορφώθηκε και επισκευάστηκε από τους Γενουάτες και κατόπιν από τους Οθω-μανούς. Σήμερα διακρίνονται ερείπια από κτήρια διοίκησης, και διαμονής της οθω-μανικής φρουράς, συγκροτήματα δεξα-μενών, στοές κ.α. Το κάστρο είναι επισκέ-ψιμο, όμως δε διαθέτει ειδικούς χώρους υποδοχής και ξενάγησης, επίσης χρειάζε-ται λίγη προσοχή κατά την περιδιάβασή του γιατί υπάρχει ελαφρά ολισθηρότητα στα πλινθόστρωτα δρομάκια του.

Το Φρούριο του ΚότσιναΤο φρούριο του Κότσινα ήταν από τα

σημαντικότερα φρούρια του νησιού μετά το φρούριο της Μύρινας και του Μού-δρου.

Χτίστηκε πιθανότατα από τους Ναβι-γκαγιόζους που εξουσίαζαν το νησί με-ταξύ 1207 - 1276. Το 15ο αιώνα ήταν από

and then by the Ottomans. Today there are remains of administration buildings and residences of the ottoman garrison, container assemblies, arcades etc. The castle is open to visitors, but has no spe-cial reception and tour facilities; it also needs caution during the walkabout because of the slightly slippery brick-paved streets.

The Castle of KotsinosThe castle of Kotsinos was one of the

most important castles of the island af-ter the castle of Myrina and Moudros.

It was possibly built by Navigkagiozi Filokalos and Leonardo who ruled the island in the period 1207-1276. In the 15th century it was one of the strongest castles of the island. When Lemnos was occupied by the Venetians, the castle suffered four attacks by the Turks und sustained severe damage.

Page 79: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

79Αξιοθέατα - Sightseeing

τα ισχυρότερα φρούρια του νησιού. Κατά την περίοδο που η Λήμνος ήταν υπό την κατοχή των Ενετών το Κάστρο δέχτηκε τέσσερις επιθέσεις από τους Τούρκους με αποτέλεσμα να υποστεί πολύ σοβαρές ζη-μιές.

Σήμερα διακρίνονται μόνο κάποια τμή-ματα των τειχών του φρουρίου στο λόφο του Κότσινα όπου δεσπόζει ο Ναός της Ζωοδόχου Πηγής και το άγαλμα της Μα-ρούλας, η οποία, όπως λέγεται, κατάφε-ρε να τρέψει σε φυγή τους Τούρκους το 1478.

Το Κάστρο του ΜούδρουΣτην περιοχή μεταξύ Μούδρου και

Ρουσσοπουλίου εκτεταμένα ερείπια οχυ-ρωματικών έργων και τειχισμάτων βρί-σκονται στον λόφο μεταξύ των δύο χω-ριών όπου οι μαρτυρίες τοποθετούν τον πρώτο οικισμό του Μoύδρoυ. Το Κάστρο ήταν ένα από τα ισχυρότερα της Λήμνου, μαζί με αυτά της Μύρινας και του Κότσι-νου. Υπέστη κατά περιόδους μεγάλες ζη-μιές από επιθέσεις, ωστόσο αναφέρεται ότι βρίσκεται σε καλή κατάσταση μέχρι και το 1620. Σήμερα δυστυχώς ό,τι έχει απομείνει από το κάστρο του Μούδρου εί-ναι ελάχιστα ίχνη των τειχών. Η πρόσβαση στην περιοχή του Κάστρου είναι δυνατή από αγροτικό δρόμο μέχρι τη θέση «Με-νάλπη» και στη συνέχεια με μονοπάτι μέ-χρι την κορυφή.

Today there are only some parts of the castle walls on the hill of Kotsinos along with the Temple of Zoodochou Pigis and statue of Maroula, who is said to have chased away the Turks in 1478.

The Castle of MoudrosIn the area between Moudros and

Roussopouli, ruins of the fortifications and walls spread on the namesake hill between the two villages, where accord-ing to the locals there used to be the first settlement of Moudros. The Castle is one of the strongest in Lemnos, along with those of Myrina and Kotsinos. At times it sustained great damage from attacks, al-though it was said to have been in a good condition until 1620. Unfortunately today, only few traces of the walls have left to remind of the Castle of Moudros. You can access the area of the Castle by taking a rural road until “Menalpi” and then a path to the top.

Page 80: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

80 Αξιοθέατα - Sightseeing

Αρχαιολογικοί χώροι

Ο αρχαιολογικός χώρος της ΗφαιστείαςΚοντά στο Κοντοπούλι, προς τα βορει-

οανατολικά, βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της Ηφαιστείας, όπου ήταν χτισμέ-νο το περίφημο ιερό της μεγάλης θεάς της Λήμνου. Αποτελούσε κατά τους ιστο-ρικούς χρόνους, τη δεύτερη σημαντι-κότερη πόλη της Λήμνου, μετά τη Μύρι-να. Χρoνoλoγείται από την Χαλκoλιθική επoχή και φαίνεται ότι κατoικείτo συνεχώς μέχρι και τα Βυζαντινά χρόνια. Οι αρχαιο-λογικές ανασκαφές μπόρεσαν να αποκα-λύψουν μεταξύ των άλλων τo ιερό της Μεγάλης Θεάς, νεκρoπόλεις, λoυτρά, ένα μεγάλo oίκημα -πιθανότατα ανάκτoρo και πλήρως αναπαλαιωμένο ελληνιστικό-ρωμαϊκό θέατρo το οποίο εγκαινιάστηκε μόλις το 2010.

Όσοι επιθυμούν να θαυμάσουν από κο-ντά την αρχαία Ηφαιστεία, μπορούν να την επισκέπτονται καθημερινά, από τις 8:30π.μ. έως τις 3:00μ.μ. (Δευτέρα κλειστά). Η είσο-δος για το κοινό είναι ελεύθερη και είναι δυ-νατή, η πρόσβαση με αυτοκίνητο μέχρι τον αρχαιολογικό χώρο.

Archaeological Sites

The archaeological siteof HephaistiaNear Kontopouli, at the northeast

side of the island you can find the ar-chaeological site of Hephaistia, where the famous sanctuary of the Great Goddess of Lemnos was built. In the ancient times Hephaistia was the sec-ond most important city of Lemnos, after Myrina. It dates back to the Cop-per Age and seems to have been con-stantly inhabited until the Byzantine period. The archaeological excavations managed to unearth, among others, the sanctuary of the Great Goddess, necropoles, baths, a large abode - probably a palace - and a fully restored Hellenistic-Roman theatre, which was inaugurated in 2010.

For those wishing to admire the an-cient Hephaistia up close, you can visit it daily, from 8:30 till 15:00 (Monday closed). Free entrance for the public. You can access the archaeological site by car.

Page 81: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

81Αξιοθέατα - Sightseeing

Το Ιερό των ΚαβείρωνΚοντά στο χωριό Παναγιά βρίσκεται ο

χώρος, όπου γινόταν κατά την αρχαιότη-τα η μύηση των πιστών στα Καβείρια Μυ-στήρια, το ιερό των Καβείρων. Τα Καβεί-ρια μυστήρια ήταν η λαμπρή ετήσια γιορ-τή προς τιμήν των Καβείρων, στο ομώνυ-μο ιερό των θεών, και είχε σχέση με την αναγέννηση της φύσης και τη γονιμότη-τα της γης.

Το ιερό των Καβείρων μπορείτε να το επισκεφθείτε καθημερινά εκτός Δευτέ-ρας, από τις 9:00-15:00.

Η σπηλιά του ΦιλοκτήτηΚοντά στο ιερό των Καβείρων, υπάρ-

χει η σπηλιά του Φιλοκτήτη. Σύμφωνα με το μύθο οι Αχαιοί, πηγαίνοντας προς την Τροία, σταμάτησαν στο νησί και εγκατέ-λειψαν εκεί το Φιλοκτήτη, ο οποίος είχε δαγκωθεί από φίδι με αποτέλεσμα το πόδι του να αναδύδει μια ανυπόφορη δυσο-σμία. Σύμφωνα με τον θλύλο, ο Οδυσσέ-ας τον ξαναπήρε ύστερα από κάποια χρό-νια και τον πήγε στην Τροία, γιατί, σύμφω-να με τους χρησμούς του μάντη Έλενου, μόνο με τα όπλα του (το τόξο και τα βέλη

The Sanctuary of the CabeiriNear the village Panagia there is the

Sanctuary of the Cabeiri, where the believ-ers’ initiation to the Cabeirian Rites used to take place in the ancient times. The Ca-beirian Rites constituted the glorious an-nual celebration dedicated to the Cabeiri, in the namesake sanctuary of gods. The celebration was related to the rebirth of nature and the fertility of the land.

You can visit the Sanctuary of the Cabeiri daily, except for Monday, from 9:00 till 15:00.

Cave of PhiloctetesClose to the Sanctuary of the Cabeiri

there is the unique cave of Philoctetes. According to the myth, the Achaeans, on their way to Troy, stopped at the island and abandoned Philoctetes, who was beaten by the snake of the temple of God-dess Chrysi and his foot stank unbearably. They took him back after some years and transfered him to Troy, because, according to the oracles of prophet Elenos, only Phi-loctetes weapons (Hercules’ arrows) could help conquer Troy. He was the hero that inspired our three tragedians - Sophocles’

Page 82: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

82 Αξιοθέατα - Sightseeing

του Ηρακλή) θα μπορούσαν να την κα-ταλάβουν. Είναι ο ήρωας που ενέπνευσε τους τρεις τραγικούς ποιητές μας - η τρα-γωδία «Φιλοκτήτης», του Σοφοκλή, σώζε-ται ακέραια μέχρι τις μέρες μας.

Πολιόχνη: Ίσως η αρχαιότερη πόλη της ΕυρώπηςΤο καλοκαίρι του 1930, η Αρχαιολογική

Σχολή Αθηνών ανακάλυψε την προϊστορι-κή πόλη Πολιόχνη, που θεωρείται μία από τις αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης. Πρό-κειται για έναν οικισμό που πέρασε από πολλές φάσεις αρχιτεκτονικής και πολιτι-στικής ανάπτυξης, σε μια χρονική περίο-δο που διήρκεσε από το 5000 π.Χ. μέχρι το 1600 π.Χ., οπότε και καταστράφηκε, πιθα-νώς, από γεωλογικά αίτια (ανύψωση της στάθμης του Αιγαίου κ.ά.).

Τα μεταλλικά αντικείμενα (μήτρες, κα-λούπια, μεταλλευτικές χοάνες, λίθινος

tragedy “Philoctetes” has survived until today.

Poliochni: The oldest city in EuropeIn the summer of 1930 the Archaeologi-

cal School of Athens discovered the pre-historic city Poliochni, which is believed to be the oldest city in Europe. It constitutes a settlement that was influenced by many phases of the architectural and cultural development, in a period of time that lasted from 5000 BC. until 1600 AD, when it was destroyed, apparently by geological factors (Aegean sea level rise etc.)

The metal objects (matrices, moulds, metallic hoppers, stone hammer-axe) found there and dating back to the begin-ning of the 3rd millenium BC, as well as the proof that these weapons and instru-ments where manufactured in situ, tes-

Page 83: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

83

Page 84: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

84 Αξιοθέατα - Sightseeing

σφυροπέλεκυς) που βρέθηκαν εκεί και που χρονολογούνται στις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ., αλλά και οι αποδείξεις ότι αυτά τα όπλα και εργαλεία κατασκευάζο-νταν επί τόπου, μαρτυρούν ότι η Λήμνος έγινε πολύ πρώιμα ένα σπουδαίο μεταλ-λουργικό κέντρο και διαδραμάτισε σημα-ντικότατο ρόλο στα πράγματα του Αιγαί-ου. Ο πλούτος που συγκέντρωσε από την κατεργασία και τη διακίνηση των μετάλ-λων και της τεχνογνωσίας της, καθρεφτί-ζεται στην υψηλής στάθμης αρχιτεκτονική και την πολεοδομία της Πολιόχνης.

Το πρώτο βουλευτήριο του κόσμουΗ Κοινοτική Αποθήκη και η Αίθουσα

Συνελεύσεων (βουλευτήριο) που αποκά-λυψε η αρχαιολογική σκαπάνη, αποδει-κνύουν ότι η Λήμνος εισήγαγε πρώτη θε-σμούς συλλογικής διακυβέρνησης στο Αι-γαίο και στον κόσμο γενικότερα.

Για περισσότερες πληροφορίες: Τηλ. 22540 91249

tify that Lemnos had become an impor-tant metallurgical center very early and played a very significant role in Aegean’s matters. The wealth accumulated by the processing and trading of metals and the know-how is reflected on the high qual-ity architecture and the urban planning of Poliochni.

The world’s first ParliamentThe Communal Warehouse and the As-

sembly Hall (Parliament) unearthed by ex-cavations prove that Lemnos was the first to introduce the theory of joint govern-ance to the Aegean and the entire world.

For more information,tel.: 0030 22540 91249

Page 85: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

85Αξιοθέατα - Sightseeing

Ο παλαιολιθικός οικισμόςστο ΛουρίΠρόσφατες ανασκαφές απ' το αρχαιολο-

γικό τμήμα του ΑΠΘ το 2009 στην περιοχή Λουρί κοντά στο χωριό Φισίνη, έφεραν στο φως ένα οικιστικό σύνολο και λίθινα εργα-λεία εξαιρετικής ποιότητας της επιπαλαιο-λιθικής εποχής, ηλικίας 14.000 ετών. Φαί-νεται πως η Λήμνος κατοικούταν ήδη απ' το 12.000 π.Χ από ομάδες ψαράδων, κυ-νηγών και τροφοσυλλεκτών. Πρόκειται για τον πλέον πρώιμο ορίζοντα της ιστορίας του Αιγαίου. Οι ανασκαφές στο Λουρί συ-νεχίζονται ακόμη αποκαλύπτοντας συνε-χώς νέα στοιχεία.

Ιερό της ΑρτέμιδοςΑνάμεσα στις εγκαταστάσεις του ξενο-

δοχείου Porto Palace που βρίσκεται στην περιοχή του Αυλώνα μετά τα Ρηχά Νερά, υπάρχει το ιερό της Αρτέμιδος. Το έφεραν

The Paleolithic settlementof LouriRecent excavations carried out by the

archaeological department of the Aristo-tle University of Thessaloniki in 2009 in the region of Louri near village Fisini unveiled a residential complex and stone tools of excellent quality, dating back to the Epi-paleolithic period, about 14,000 years old. It seems that Lemnos was already inhabit-ed in 12,000 BC by fishermen, hunters and gatherers. It constitutes the premature version of the history of the Aegean. The excavations in Louri carry on, revealing new elements every time.

Sanctuary of ArtemisInside the facilities of Porto Palace Ho-

tel, located at Avlonas after Richa Nera, there is the sanctuary of Artemis. It was

Page 86: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

86 Αξιοθέατα - Sightseeing

στο φως οι εργασίες ανέγερσης του ξενο-δοχείο. Αποτελείται από αψιδωτά κτίσμα-τα και τον κυρίως ναό με το βωμό στο κέ-ντρο του. Οι αρχαιολόγοι ανέσυραν διά-φορα ειδώλια Ταύρων και άλλα ενδιαφέ-ροντα ευρήματα που μαρτυρούν τη λα-τρεία της θεάς στην περιοχή της Μύρινας.

Επισκέψιμο κάθε μέρα και οποιαδήπο-τε ώρα, με πρόσβαση απ' το ξενοδοχείο Porto Palace

Προϊστορική ΜύριναΗ πρωιμότερη εκδοχή της Μύρινας ως

τώρα, χρονολογείται απ' την 4η χιλιετία π.Χ., δηλαδή την ύστερη νεολιθική περί-οδο. Οι πρώτοι κάτοικοι της Μύρινας επέ-λεξαν την περιοχή που σήμερα βρίσκεται η Λέσχη των Αξιωματικών, στα Ρηχά Νερά, ενώ μέχρι το 2000 π.Χ. επεκτεινόταν σε 80.000 στρέμματα και αριθμούσε 3-4.000 κατοίκους. Σήμερα το μοναδικό κομμά-τι που είναι οργανωμένα επισκέψιμο είναι αυτό στα Ρηχά Νερά. Εκεί μπορείτε να θαυ-μάσετε παραδείγματα λιθοδομών, σπιτιών και δρόμων απ' την μακρινή αυτή εποχή, που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπά-νη το 2004.

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή 8:00-15:00, τηλ. 2254022257

revealed while building the hotel. The sanctuary consists of arched buildings and the main temple with an altar in its center. The archaeologists have ex-cavated various idols of Bulls and many other interesting findings that testify the worship of the Goddess in the region of Myrina.

You can visit the sanctuary every day, all day long. Access through Porto Palace Hotel.

Prehistoric MyrinaThe earlier version of Myrina found

until now dates back to the 4th mille-nium BC, i.e. the late Neolithic period. The first inhabitants of Myrina chose the region where the Officers Club is located today, in Richa Nera, while until 2000 BC it covered 80,000 acres and counted 3,000-4,000 inhabitants. Today, the only organized and visitable part is in Richa Nera. There you can admire examples of masonry, houses and roads from this long gone era, brought to light by exca-vations in 2004.

Open hours:Tuesday-Sunday 8:00 - 15:00,tel: 2254022257

Page 87: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

87Αξιοθέατα - Sightseeing

Ναοί και ξωκλήσια

Η Παναγιά η ΚακκαβιώτισσαΟδηγώντας ανάμεσα από τα εντυπωσι-

ακά γεωλογικά σχήματα των λόφων και διασχίζοντας το όρος Κάκκαβος, έχε το νου σου για την πινακίδα που δείχνει το δρόμο για την Παναγία την Κακκαβιώτισ-σα. Ακολούθησε το χωματόδρομο, ξέρο-ντας ότι σύντομα θα βρεθείς μπροστά σ’ ένα συγκλονιστικό θέαμα. Τεράστιοι βρά-χοι, διαφόρων σχημάτων, κρύβουν μέσα στα σπλάχνα τους ένα εκκλησάκι.

Ο Ναός του ΕυαγγελισμούΗ μεγάλη αυτή εκκλησία βρίσκεται στον

Μούδρο, την παλιά πρωτεύουσα της Λή-μνου. Είναι ένα από τα πιο σημαντικά αξι-οθέατα και προσελκύει χιλιάδες προσκυ-νητές ανήμερα του Ευαγγελισμού της Θε-οτόκου, στις 25 Μαρτίου.

Ο Ναός του Άγιου ΣώζονταΗ Φυσίνη είναι ένα μικρό, σχεδόν εγκα-

ταλειμμένο, χωριό, γεμάτο μουριές. Το όνομά της το πήρε από τους ισχυρούς ανέμους που φυσάνε στην περιοχή. Φεύ-γοντας από εκεί, κατευθύνεσαι προς το λι-μανάκι της Αγιάς. Αριστερά του βλέπεις το Ναό του Αγίου Σώζοντα. Ο παραδοσιακός αυτός λατρευτικός χώρος διέθετε, πάνω ακριβώς από τη θάλασσα, πετρόχτιστα κελιά για τους προσκυνητές. Τώρα τα βλέ-πεις εκεί εγκαταλειμμένα. Ο δρόμος μέ-χρι εκείνο το σημείο είναι ασφαλτοστρω-μένος.

Temples and chapels

Panagia Kakkaviotissa Driving through the impressive ge-

ological schemes on the hills, while crossing the mountain Kakkavos, keep an eye out for the sign that shows you the way to Panagia Kakkaviotissa. Fol-low the dirt road, while keeping in mind that you are about to see a breathtak-ing spectacle. Enormous rocks in differ-ent shapes, hiding a smal church inside them.

The Temple of EvangelismThis big church is located at Moudros,

Lemnos’ former capital. It constitutes one of the most important sites and at-tracts thousands of pilgrims on the day of the Annunciation of the Blessed Vir-gin Mary, on March 25th.

The Temple of Agios SozonFysini is a small, abandoned village,

filled with blueberries. It took its name after the strong winds blowing in the area (in Greek fysao means blow). Leaving the village, you start heading towards the Limanaki (small port) tis Agias. On your left you can see the tem-ple of Agios Sozon. This traditional place of worship had once stone cells for the pilgrins, right above the sea. Now you see only the abandoned stones. Access through asphalt road until that point.

Page 88: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

88 Αξιοθέατα - Sightseeing

Ο Άγιος Υπάτιος στο ΡεπανίδιΤο ξωκλήσι του Άγιου Υπάτιου στα βό-

ρεια του χωριού Ρεπανίδι διαθέτει ένα υπέ-ροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο και είναι χτισμένο σε αρχαία μαρμάρινη λιθοδομή.

Ο παλαιός Άγιος Γεώργιος ΡεπανιδίουΗ παλιά εκκλησία του χωριού έχει ξεχω-

ριστή αξία μιας και έχει διατηρήσει αναλ-λοίωτα τα χαρακτηριστικά των ναών της Λήμνου του 19ου αιώνα. Βρίσκεται ακρι-βώς πίσω απ' τη νεόκτιστη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Από το 2010 ξεκίνησε η αναπαλαίωσή της.

Το Απολιθωμένο ΔάσοςΤο απολιθωμένο δάσος του Μούδρου

δημιουργήθηκε εξαιτίας ευνοϊκών συνθη-κών απολίθωσης του δάσους που υπήρ-χε στην περιοχή πριν από 30 εκατομμύ-ρια χρόνια. Η δημιουργία του πετρωμέ-νου δάσους συνδέεται άμεσα με την ηφαι-στειακή δράση της ευρύτερης περιοχής του Αιγαίου, όπου υπήρχαν ενεργά ηφαί-στεια. Έτσι σε περίοδο έντονης ηφαιστει-ακής δραστηριότητας εκσφενδονίζονταν από τον κρατήρα του ηφαιστείου λάβες, πυροκλαστικά υλικά, ηφαιστειακή στά-χτη, η οποία κάλυψε την πλούσια υποτρο-πική βλάστηση της περιοχής.

Η μεγαλύτερη εμφάνιση των φυτικών λειψάνων και κορμών της Λήμνου πα-ρατηρείται μέσα στους πυροκλαστικούς σχηματισμούς της ενότητας Ρωμανού, του Βάρους, του Κότσινου και του Πορτια-νού. Μια από τις καλύτερες επιλογές σή-μερα είναι η επίσκεψη στο Δημαρχείο του Μούδρου όπου παρουσιάζονται εντυπω-σιακά ευρήματα από τις νέες ανασκαφές της ομάδας του Πανεπιστημίου Αθηνών από την ευρύτερη περιοχή του Μούδρου.

Για περισσότερες πληροφορίες:Δήμος Λήμνου, τηλ.: 22543 50015

Agios Ypatios in RepanidiThe church of Agios Ypatios at the north

side of village Repanidi, with its fascinat-ing wood-carved iconostasis, is built on an ancient masonry.

The old churchof Agios Georgios in RepanidiThe old church of the village is of great

and unique value, since the form of the 19th century temples of Lemnos has re-mained unchanged. It is located right be-hind the new-built church of Agios Geor-gios. The restoration of the church began in 2010.

The Petrified ForestThe Petrified forest of Moudros was

created thanks to the favorable fossili-zation conditions of the forest that was located in this region 20 million years ago. The creation of the petrified forest is directly connected to the volcanic activ-ity of the broader region of the Aegean, where there used to be several active volcanos. In this way, during periods of intense volcanic activity, lava, pyroclastic materials and volcanic ash were thrown out of the volcano and covered the rich semitropical plantation of the region.

A vast number of plant remains and trunks of Lemnos is found inside the py-roclastic formations in the municipalities of Romanos, Varos, Kotsinos and Porti-anou. One of the best choices is to visit Moudros City Hall, where astonishing findings of the new excavations in the broader region of Moudros, carried out by the team of the University of Athens, are presented.

For more information:Municipality of Lemnos,tel: 22543 50015

Page 89: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

89Άλλες δραστηριότητες Other Activities

Άλλες δραστηριότητεςOther Activities

Ιαματικά Λουτρά στα ΘέρμαThe Thermal Springs of Therma .......... σελ.88

Παρατήρηση Πουλιών Bird Watching............................................. σελ.88

ΠεζοπορίαHiking ........................................................... σελ.89

ΠοδηλασίαCycling .............................................................. σελ.92

Ψάρεμα - Θαλάσσια ΣπορFishing - Water Sports ............................. σελ.93

Θρησκευτικός ΤουρισμόςReligious Tourism ..................................... σελ.94

Γιορτές – Πολιτισμός – ΠανηγύριαCelebrations – Festivals – Culture ...... σελ.96

Page 90: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

90 Άλλες δραστηριότητες Other Activities

Ιαματικά Λουτρά στα Θέρμα Φεύγοντας από την πόλη της Μύρινας,

προς βόρεια και ανατολικά του νησιού, ακολούθησε στον κεντρικό δρόμο την τα-μπέλα, που θα σε οδηγήσει στα Θέρμα. Αν οδηγήσεις όλο ευθεία, θα βρεθείς σε μια περιοχή κατάφυτη από πλατάνια και λεύ-κες.

Στα Θέρμα, υπάρχουν ιαματικές πη-γές, που αξιοποιούνται απ’ την αρχαιότη-τα. Ο Χασάν Πασάς Τζεζάερλης το 1770 έχτισε ένα χαμάμ για την υγεία των κατοί-κων της περιοχής, η διατηρημένη μορφή του οποίου ακόμη υπάρχει και λειτουρ-γεί. Τα Therma Spa είναι ένα οργανωμέ-νο συγκρότημα λουτρών και άλλων θε-ραπειών, που λειτουργεί καθημερινά, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, και προσφέ-ρει μια εναλλακτική μορφή αναψυχής σε όσους επιθυμούν να επωφεληθούν από τις ιαματικές ιδιότητες των θερμών υδά-των του Ηφαίστου, μέσα σε ένα μαγευτι-κό περιβάλλον.

Παρατήρηση Πουλιών(bird watching)Όσους ενδιαφέρει η παρατήρηση που-

λιών, θα βρουν στη Λήμνο το κατάλληλο μέρος για να απολαύσουν την αγαπημένη τους δραστηριότητα.

The Thermal Springsof Therma Leaving the town of Myrina, towards

north and east of the island, you can fol-low the sign at the central road that will lead you to Therma. If you keep driving straight, you will reach a region over-grown with planes and aspens.

In Therma you can find thermal springs that are being used since ancient times. Cezayirli Gazi Hasan Pasha built a hamam in 1770 for the well-being of the region’s inhabitants, which is used to this day and remains in good condition. Classic Ther-mal Spa is an organized complexion of baths and other therapies, which is open every day, all year long and offers an al-ternative version of recreation to those wishing to be benefited from the healing properties of Hephaistus’ thermal springs in an enchanting environment.

Bird WatchingThose interested in bird watching can

find the perfect place in Lemnos to enjoy their favorite activity.

The most important wetlands of the is-land, visited by many migratory birds (up to 4,000 have been recorded) to spend the winter, are the Lakes Alyki, Chortarolimni

Page 91: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

91Άλλες δραστηριότητες Other Activities

Oι σημαντικότεροι υγρότοποι του νη-σιού, όπου έρχονται πάρα πολλά μετανα-στευτικά πουλιά (έχουν καταγραφεί μέχρι και 4.000) για τη διαχείμασή τους, είναι το σύμπλεγμα των λιμνών Αλυκής, Χορτα-ρόλιμνης και Ασπρολίμνης, που καλύπτει έκταση 14.000 στρεμμάτων περίπου και εντάσσεται στο δίκτυο NATURA 2000. Ση-μαντικός υγροβιότοπος είναι και ο ιστο-ρικός κόλπος του Μούδρου. Τόσο το μέ-γεθος όσο και η θέση του, δημιουργούν το τέλειο περιβάλλον για τη διατήρηση πλούσιας ιχθυοπανίδας και οστρακοπα-νίδας.

Είδη πουλιών που θα συναντήσεις.

Φοινικόπτερο: το ροζ φλαμίνγκοΚιρκινέζι Καστανόπαπια

ΠεζοπορίαΗ Λήμνος διαθέτει μαγευτικές διαδρο-

μές που προσφέρονται για πεζοπορία. Μερικές απ’ αυτές είναι:

Παναγία η ΚακκαβιώτισσαΟδηγώντας ανάμεσα από τα εντυπωσι-

ακά γεωλογικά σχήματα των λόφων και διασχίζοντας το όρος Κάκκαβος, έχε το νου σου για την πινακίδα που δείχνει το δρόμο για την Παναγία την Κακκαβιώτισ-σα. Ακολούθησε το χωματόδρομο, ξέρο-ντας ότι σύντομα θα βρεθείς μπροστά σ’ ένα συγκλονιστικό θέαμα. Τεράστιοι βρά-χοι, διαφόρων σχημάτων, κρύβουν μέσα στα σπλάχνα τους ένα εκκλησάκι.

Το λευκό του χρώμα κάνει μια καταπλη-κτική αντίθεση με το γήινο των βράχων, ενώ τα μπλε κάγκελά του, σου υπενθυμί-ζουν ότι πράγματι βρίσκεσαι σε ένα από τα πιο όμορφα αιγαιοπελαγίτικα νησιά. Αν είσαι φαν της πεζοπορίας, ξεκίνα νωρίς το πρωί και πάρε το μονοπάτι που οδηγεί εκεί. Ο καθαρός αέρας, η διαδρομή, αλλά και η θέα, θα σου μείνουν αξέχαστα.

and Asprolimni that extend to approxi-mately 14,000 acres and pertain to the NATURA 2000 network. Moudros historic bay is also a significant wetland. The size, as well as the position of the bay, create the perfect environment for the preserva-tion of a rich fish and shelly fauna.

Species of birds you can findFlamingoLesser KerstelBrahminy Duck

HikingIn Lemnos you can find amazing routes

for hiking. Some of them are:

Monastery of Panagia Kakkaviotissa Driving through the impressive geo-

logical schemes on the hills, while cross-ing mountain Kakkavos, keep an eye out for the sign that shows you the way to Panagia Kakkaviotissa. Follow the dirt road, while keeping in mind that you are about to see a breathtaking spectacle. Enormous rocks in different shapes, hid-ing a smal church inside them. Its white color creates an amazing contrast to the earthly color of the rocks, while the blue handrails constantly remind you that you are in one of the most beautiful islands of the Aegean. If you are a hiking lover, start off early in the morning and follow the route that will take you there. The fresh air, the route and especially the view will be something to remember.

Page 92: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

92 Άλλες δραστηριότητες Other Activities

ΦακόςΏρα για μερικές πρωτόγνωρες εμπειρί-

ες, αφού από το Διαπόρι ξεκινούν οι οικο-λογικές διαδρομές Φακός και Αγία Ευφη-μία.

Μια φυσική στενή διώρυγα ανάμεσα στον κόλπο του Μούδρου και του Διαπο-ρίου, οδηγεί στη χερσόνησο του Φακού, με τα πολλά ξωκλήσια. Θα βρεθείς ανά-μεσα σε μεγάλες καλλιεργημένες εκτά-σεις, πλούσια βοσκοτόπια, αγροκτηνο-τροφικές μονάδες και εξαιρετικής λαϊκής αρχιτεκτονικής μαντριά – πρόκειται, άλ-λωστε, για την αρχαία περιοχή των Κεχα-γιάδων της Λήμνου. Ένα καταφύγιο άγρι-ας ζωής, με δυνατή αύρα, πολλούς φρυγα-νότοπους, απόκρημνες ακτές, στενές πα-ραλίες, ενδιαφέροντα ηφαιστειακά πολύ-χρωμα πετρώματα και απολιθώματα δέν-δρων, ηλικίας 17-21 εκατομμυρίων ετών. Μερικά σημεία αυτών των διαδρομών, μπορείς να τα περάσεις μόνο περπατώ-ντας, γι’ αυτό, αν σκοπεύεις να το κάνεις, φρόντισε να έχεις μαζί σου αθλητικά πα-πούτσια και σακίδιο με όλα τα απαιτούμε-να της πεζοπορίας.

FakosIt is time for some unprecedented expe-

riences, since Diapori is the starting point for the ecological routes, Fakos and Agia Efthimia.

A natural narrow canal between Moudros bay and Diapori leads to the pe-ninsula of Fakos, where you can find many chapels. You will find yourself surrounded by great cultivated lands, rich pastures, cattle-breeding and agricultural units and corrals of exceptional folk architec-ture. Besides, this is the ancient territory of Lemnos Kechagiades. It is a shelter of wild life, transmitting a strong aura, with garrigues, sheer shores, narrow beaches, interesting volcanic colorful rocks and fos-sils of trees, 17-21 million years old. Some parts of these routes are accessible only on foot. So, if you plan on going hiking, mind taking sports shoes and a back pack with all the necessary equipment.

Page 93: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

93Άλλες δραστηριότητες Other Activities

Παχιές ΑμμουδιέςΠάνω από την παραλία Γομάτι, βρίσκε-

ται η περιοχή με τις γνωστές Παχιές Αμ-μουδιές. Οι ντόπιοι υποστηρίζουν πως πρόκειται για τη μοναδική έρημο της Ευ-ρώπης. Εκεί θα συναντήσεις τα ερείπια του μεσαιωνικού κάστρου και του βυζαντινού πύργου της Μεγίστης Λαύρας. Στο βάθος απλώνεται ο γραφικότατος ορμίσκος και η παραλία Παπιάς. Καθώς προχωράς στους αμμόλοφους, ανεβαίνοντας προς τις Πα-χιές Αμμουδιές, μια δύσκολη, αλλά εκπλη-κτική διαδρομή θα σε φέρει στη μέση μιας απρόσμενης ερήμου – κάτι που μαρτυρά την παρουσία θάλασσας στην περιοχή, κατά τη παλαιολιθική εποχή.

Προφήτης ΗλίαςΑν έχεις χρόνο, περπάτησε από τα Θέρ-

μα προς το βουνό -μια φανταστική δια-δρομή 374 μέτρων- μέχρι το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Η θέα από εκεί είναι πανοραμική και πραγματικά απίστευτη: δαντελωτά ακρογιάλια, ξέρες και στεριές ολόγυρα, το φράγμα που βρίσκεται ανά-

Pachies Ammoudies

Above Gomati beach you will find the area where the famous Pachies Ammoud-ies lie. The locals argue that this is the one and only desert in Europe. There you will come across the remains of the medieval castle and the Byzantine tower of Great Lavra. Deep into the horizon you can see the picturesque bay and the beach Papias. As you walk in the sand dunes, climbing to Pachies Ammoudies, a difficult but breathtaking route will lead you right into the middle of an unexpected desert - a fact that proves the existence of sea in the area during the paleolithic period.

Prophet EliasIf you have time, walk from Therma to-

wards the mountain - a magnificent route, which is 374 meters long- until the small church of Prophet Elias. The view from this point is panoramic and incredible, indeed: indented coastlines, reefs and shores all around, the dam located between Kryke-la mountain and Agios Dimitrios, and if

Page 94: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

94 Άλλες δραστηριότητες Other Activities

μεσα στο βουνό Κρύκελα και τον Άγιο Δημήτριο και, αν η ατμόσφαιρα είναι κα-θαρή, η κορφή του Αγίου Όρους, η Θά-σος, η Σαμοθράκη και η Ίμβρος!

Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι πέρα απ’ τις επιλεγμένες διαδρομές που προτείνει αυτός ο οδηγός, η Λήμνος αποτελεί έναν ανεξάντλητο σχεδόν τόπο αυτοσχεδια-σμού και επιλογών όσον αφορά το περ-πάτημα, πράγμα το οποίο οφείλεται φυ-σικά στην επίπεδη και άδεντρη φύση του νησιού. Φορέστε άνετα παπούτσια, πάρτε μαζί σας αρκετό νερό και ένα χάρ-τη και κάντε ένα μεγάλο περίπατο!

ΠοδηλασίαΗ Λήμνος προσφέρει πάρα πολύ

ωραίες ευκαιρίες στον επίδοξο ποδη-λάτη. Πολύ συχνά θα δείτε ποδηλατικές ομάδες κυρίως ξένων τουριστών να κυ-λάνε ήρεμα στις ήπιες ανηφοριές και κα-τηφοριές του οδικού δικτύου. Θαυμά-σιες για ποδήλατο όλες οι κοντινές δι-αδρομές από τη Μύρινα, μέχρι τα χω-ριά Πλατύ, Κάσπακα και Κορνό, αλλά και μέσα στην πόλη είναι σίγουρο ότι θα σας λύσει τα χέρια και θα ωφελήσει πολύ την υγεία σας.

the landscape is clear enough, you will be able to see the top of Mount Athos, Thasos, Samothraki and Imbros!

Finally, it should be pointed out that apart from the chosen routes suggested by this guide, Lemnos is a land that offers innumerable opportunities for improvi-sation and choices in regard to hiking, thanks to the island’s flat treeless surface. So, put some confortable shoes on, take plenty of drinking water with you and a map and take a big walk!

CyclingLemnos also offers marvelous choices

for aspiring cyclists. You will often watch cycling teams, mainly consisting of for-eign tourists, riding calmly through the mild slopes of the roads. The nearby routes from Myrina to the villages Platy, Kaspakas and Kornos are amazing, but riding inside the town can also be a con-fortable choice that will surely benefit your health.

Lemnos has already embraced cycling and organizes every year one or even two bicycle races in the town of Myrina, with

Page 95: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

95Άλλες δραστηριότητες Other Activities

many enthusiastic children and adults. Cycling also benefits the environment, so choose a bicycle as a means of transport, if you can, and you will not regret it.

FishingDear spearfishers, fishermen and shell

collectors, you are in the ideal place to practice

your hobbies and surprise everyone with the treasures you will take out of the wa-ter (and the stories you will tell).

Theoretically, every bay, small gulf, vol-canic stone and beach hides a plethora of fish and shellfish waiting to be collected.

Water SportsIf you have a hard time rising your

adrenaline and you are looking for an in-

Η Λήμνος έχει αγκαλιάσει ήδη το ποδή-λατο και κάθε χρόνο οργανώνει μία η δύο ποδηλατοδρομίες στην πόλη της Μύρι-νας, όπου λαμβάνει μέρος πολύς και εν-θουσιώδης κόσμος, νέοι και ενήλικες. Το ποδήλατο ωφελεί σημαντικά και το περι-βάλλον, αν λοιπόν σας επιτρέπεται επιλέξ-τε το σαν μέσο μετακίνησης και δε θα το μετανιώσετε.

ΨάρεμαΦίλοι ψαροτουφεκάδες, ψαράδες και

συλλέκτες οστράκων! Βρίσκεστε στο πλέ-ον ιδανικό μέρος για να εξασκήσετε το χό-μπι σας και να κάνετε τους πάντες να τρί-βουν τα μάτια τους με τα καλούδια που θα «βγάλετε» (και τις ιστορίες που θα τους πείτε).

Θεωρητικά κάθε όρμος, κολπίσκος, ηφαιστειακό βραχάκι και παραλία κρύβει στην αγκαλιά του θαλασσινά, ψάρια και όστρακα που περιμένουν για να μαζευ-τούν.

Θαλάσσια Σπορ

Αν η αδρεναλίνη σας ανεβαίνει δύσκο-λα και αναζητάτε μια έντονη εμπειρία στο

Τοπ επιλογές ψαρέματος

- Το λιμανάκι του Μούδρου που είναι ιδιαίτερα καθαρό, μιας και δεν έχει τακτικό αγκυροβόλιο

- Το λιμανάκι του Κότσινα οπωσ-δήποτε, οι βράχοι στην άκρη του κόλπου έχουν πολλούς αχινούς.

- Οι παραλίες του Άη Γιάννη σε όλο το μήκος και το λιμανάκι της Ν.Κούταλης.

Top fishing choices

- Moudros small port is

particularly clean, since ships do

not enter the port regularly.

- Kotsinos small port hosts plenty

of urchins in the tip of the bay.

- Alongside the beaches of Ai

Giannis and the port of Nea

Koutali.

Page 96: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

96 Άλλες δραστηριότητες Other Activities

νερό, τότε ανήκετε στην κατηγορία αυτή. Κυρίως στην Ανατολική Λήμνο, αλλά και γενικότερα σε όλο το νησί, φυσούν βοριά-δες και άνεμοι που είναι ιδανικοί για θα-λάσσια σπόρ όπως το surfing και το kite surfing. Πόλος έλξης, η παραλία στο Κέ-ρος, στο οποίο υπάρχει τα τελευταία χρό-νια ιδιαίτερα προσεγμένη οργάνωση που προσφέρει μαθήματα για τους ανειδίκευ-τους και θαυμάσιες ευκαιρίες για τους έμπειρους αθλητές.

Θρησκευτικός ΤουρισμόςΚάθε χωριό της Λήμνου έχει να λέει για

την εκκλησία του. Με πάνω από 1.000 χρόνια συνεχούς εκκλησιαστικής ιστορίας στο νησί, με πάμπολλα μεσαιωνικά, (όμως

tense experience in the water, then you pertain in this category. Northern winds, which are ideal for water sports like surf-ing and kite surfing, blow mainly in east-ern Lemnos, but also in the entire island. Keros beach is an attraction point. There you can find a particularly well organized service, which has been improved in the past years, offering courses for beginners and excellent opportunities for experi-enced athletes.

Religious TourismEvery village of Lemnos is proud of

its church. The island counts over 1,000 years of constant religious history, with a vast number of medieval monasteries (that no longer exist) and “metochia” of Mount Athos. The legacy they left behind

Page 97: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

97Άλλες δραστηριότητες Other Activities

Τι δεν πρέπει να χάσετεΤην εκκλησία σε ρυθμό βα-σιλικής του 19ου αιώνα, στο χωριό Ρεπανίδι. Μην μπερ-δευτείτε όμως, δεν εννοούμε την καινούρια εκκλησία, αλλά την παλαιά που βρίσκεται ακριβώς από πίσω. Έχει ξε-χωριστή αξία, μιας και η συ-γκεκριμένη εκκλησία έχει δι-ατηρήσει εντελώς αναλλοίωτη τη μορφή που είχε τον 19ο αιώνα. Από το 2010 έχει αρχίσει η αναπαλαίωσή της από ειδικό συνεργείο. Μια βόλτα στον Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου όπου πραγ-ματοποιείται ένα απ’ τα πιο όμορφα πανηγύρια και ολο-νυκτίες του νησιού.Τη λειτουργία της μεταμόρ-φωσης του Σωτήρος στο πα-ραθαλάσσιο ξωκλήσι που βρί-σκεται ανάμεσα στην Πανα-γιά και την Πλάκα, στις 6 Αυ-γούστου.Στις 23 Αυγούστου τα εννιά-μερα της Παναγίας, στον Κό-τσινα όπου πάλι πραγματο-ποιείται ολονυκτία.

Do not miss!The church of 19th century, bui lt in basi lica style in vi llage Repanidi. Do not get confused though, we are not referring to the new church, but to the old one situated right behind it. It is of unique va lue, because the form of the church has remained unchanged since the 19th century. In 2010 a specia lized crew began restoring the church.A wa lk to Prophet E lias on July 20th is recommended, since this is the day when one of the most beautiful festiva ls and vigi ls of the island takes place. Also, it is worth attending the rite in the coasta l chap-el of Metamorphosis Sotiros located between Panagia and Plaka, on August 6th.Fina lly, the novena of Virgin Mary in Kotsinos, where a vigi l is a lso carried out, on August 23rd is worth the visit.

τώρα εξαφανισμένα) μοναστήρια και με-τόχια του Αγίου Όρους, η παρακαταθήκη τους σήμερα είναι ολοφάνερη στη μορ-φή των σύγχρονων εκκλησιών τις οποίες οι κάτοικοι δεν άφησαν στην τύχη τους. Η θρησκεία άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της στη Λήμνο. Οι εκκλησίες είναι έργα τέ-χνης οι ίδιες, μιας και οι περισσότερες εί-ναι δημιουργίες ξακουστών πετροπελεκά-νων που τους έδωσαν την σημερινή τους μορφή κυρίως το 19ο και πρώιμο 20ο αι-

is evident in the architecture of modern churches, which had been taken good care by the inhabitants. Religion has left indelible marks on Lemnos. The churches alone constitute works of art, since the majority is made by stone sculptors main-ly in the 19th and 20th century, that gave them their current form. Amazing wood carved iconostases, as well as rare and remarkable -sometimes Byzantine- icons are hidden inside them. In the Orthodox

Page 98: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

98 Άλλες δραστηριότητες Other Activities

ώνα. Κρύβουν δε υπέροχα ξυλόγλυπτα τέμπλα, καθώς και σπάνιες -ενίοτε βυζα-ντινές- εικόνες. Στη Μητρόπολη του νη-σιού, που βρίσκεται στα Ρηχά Νερά υπάρ-χει επισκέψιμο εκκλησιαστικό μουσείο με, σκεύη, κώδικες, εικόνες και άλλα εκκλησι-αστικά αντικείμενα.

Αν σας αρέσει η ιδέα του θρησκευτι-κού ταξιδίου, τότε σίγουρα θα βρείτε γα-λήνη και σε ένα απ’ τα 400 ξωκλήσια που κοσμούν το αγροτικό τοπίο της Λήμνου. Πολλά απ’ αυτά παμπάλαια εκκλησάκια εί-ναι ιδιοκτησίες ευσεβών Λημνιών, ενώ σ’ αυτά γίνονται κάθε καλοκαίρι λειτουργί-ες που είναι ανοιχτές προς όλον τον κό-σμο. Αν ποτέ βρεθείτε σε μία τέτοια περά-στε άφοβα, και είναι σίγουρο ότι στο τέ-λος όλο και κάτι θα σας φιλέψουν οι φιλό-ξενοι Λημνιοί.

Γιορτές - Πολιτισμός - ΠανηγύριαΣτη Λήμνο όλον τον χειμώνα λειτουρ-

γούν δραστήριοι πολιτιστικοί σύλλογοι νέων και ενηλίκων που ανυπομονούν να παρουσιάσουν τα προϊόντα των κόπων τους στον καλοκαιρινό επισκέπτη, είτε με τη μορφή θεατρικού, μουσικής συναυλίας, έκθεσης φωτογραφίας ή ζωγραφικής κλπ. Μη χάσετε τις παραστάσεις του ΜΕΑΣ Λή-μνου, τις εκδηλώσεις του Συλλόγου «Ηφαι-στεία» στο Κοντοπούλι, καθώς επίσης και τις όμορφες εκδηλώσεις του Συλλόγου του Κοντιά. Ο Δήμος Λήμνου διοργανώνει επί-σης πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις στις οποίες αξίζει να παρευρεθείτε.

Metropolis of the island, situated in Richa Nera, there is a visitable religious museum with vessels, codes, icons and other reli-gious objects.

If you fancy the idea of a religious trip, then you will surely find peace in one of the 400 chapels adorning the rural land-scape of Lemnos. Many of these chapels, as old as the hills, are property of devoted inhabitants of Lemnos. However, they re-main open to the public, since there are religious rites carried out during the sum-mer. If you ever find yourself in front of one of these chapels do not hesitate to enter, some hospitable Lemnian people will welcome you and treat you with some delicacy!

Celebrations - Festivals - Culture Active cultural associations for young

and older people operate in Lemnos all winter long, anticipating for the summer, when they demonstrate the products of their efforts to the visitors – theatrical plays, concerts, photography and painting exhibitions etc. You should not miss the performances given by MEAS of Lemnos, the event organized by the “Hephaisteia” Association of Kontopouli, as well as the beautiful events of the Association of Kon-tias. The municipality of Lemnos organizes many cultural events you should attend. You will surely enjoy them!

Page 99: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

99Γαστρονομία - Gastronomy

ΓαστρονομίαGastronomy

Απλότητα και ποιότηταSimplicity and quality .....................................σελ.99

Γνήσια προϊόντα της Λημνίας ΓηςOriginal products of Lemnian Earth.........σελ.100

Η ιστορία... του κρασιούLemnos, wine, history ............................... σελ.105

Page 100: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

100 Γαστρονομία - Gastronomy

Η Λήμνος έχει μια στιβαρή γαστρονο-μική παράδοση που αναδίδει ένα διανθι-σμένο από μικρασιατικές επιρροές άρω-μα και προσφέρει αξέχαστες στιγμές ψα-ροφαγίας δίπλα στο κύμα.

Η μακραίωνη ιστορία του τόπου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την παραγω-γή μοναδικών προϊόντων, όπως το λημνιό κρασί, το τυρί καλαθάκι, το σιτάρι και το εξαιρετικής ποιότητας σουσάμι, που στή-ριξαν την τοπική οικονομία σε πολλές και διαφορετικές εποχές - κάποια απ’ αυτά συ-νεχίζουν να το κάνουν μέχρι σήμερα.

Εδώ η κουζίνα εξελίσσεται μέσα στο πλαίσιο της παραδοσιακής διατροφής, μιας και τον κυρίαρχο ρόλο παίζουν, ακό-μα και σήμερα, τα αγνά και παραδοσιακά προϊόντα της λημνίας γης. Οι περιπτώσεις δημιουργικής κουζίνας είναι σχεδόν ανύ-παρκτες, χωρίς αυτό να ενοχλεί καθόλου, αφού όλα όσα φτάνουν στο πιάτο σου, εί-ναι αγνά, ολόφρεσκα και καλομαγειρεμέ-να.

Σε τούτο το νησί θα γευτείς μια μεγάλη ποικιλία εδεσμάτων, μεζέδων, ψαρικών, θαλασσινών και κρεάτων, και θα εκπλα-γείς ευχάριστα από την αναπάντεχα απλή και εντελώς αυθεντική φινέτσα τους.

Lemnos has a long culinary tradition with a delicate scent of Asia Minor and of-fers unforgettable moments, while eating fish by the sea.

The island’s history is lost in time and has always been connected to the pro-duction of unique products. Lemnian wine, kalathaki cheese, wheat and sesame of excellent quality are some of the prod-ucts that have supported local economy in many and different eras - some of them are still produced.

The cuisine here is developing through-out traditional nutrition, since the pure and traditional products of Lemnian land are still dominant. The cases of creative cuisine are almost inexistent, but this fact does not bother the visitors at all, since everything served is pure, fresh and well-cooked.

In this island you will taste a variety of dishes, mezes, seafood, fish and meat and you will be positively surprised by the amazingly simple and completely original finesse.

Page 101: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

101Γαστρονομία - Gastronomy

Απλότητα και ποιότητα

Η παγκόσμια τάση, που αποζητά την αυ-θεντική απλότητα, είναι κάτι που ούτως ή άλλως διαθέτει ήδη το νησί. Η κουζίνα της Λήμνου έχει να παρουσιάσει ένα μοναδι-κό πλούτο, που παραμένει ανέγγιχτος από την εμπορευματοποίηση και το «δήθεν».

Οι Λημνιοί, που από τα πανάρχαια χρό-νια υπήρξαν γεωργοί και κτηνοτρόφοι, φτιάχνουν τα φαγητά τους με ντόπια προ-ϊόντα, και ακολουθούν μια διατροφή ίδια με το τοπίο του νησιού τους: λιτή και απέ-ριττη. Αυτό που σήμερα θεωρείται «must» σε παγκόσμιο επίπεδο, για τους κατοίκους αποτελεί το αυτονόητο εδώ και αιώνες.

Σιτάρι, όσπρια, γαλακτοκομικά προϊό-ντα, χορταρικά, χοιρινό, κατσικίσιο και αρ-νίσιο κρέας, κοτόπουλο, κυνήγι, ψάρια και θαλασσινά (τα νοστιμότερα του Αιγαίου) αφθονούν σ’ αυτήν τη γη, σε αντίθεση με το μοσχαρίσιο κρέας, που σπανίζει, μιας και τα μοσχάρια στο νησί είναι λιγοστά. Περίφημες θεωρούνται οι πίτες με τυριά και η κίτρινη κολοκύθα.

Simplicity and quality

The original simplicity sought by the worldwide trend is a feature already evi-dent in this island. Lemnos’ cuisine has a unique rich variety to present that re-mains untouched by commercialization and pretentiousness.

The Lemnians, who had been farm-ers and cattle-breeders since the ancient times, prepare their food with local prod-ucts and follow a nutrition in accordance with their island’s scenery: plain and simple. The modern worldwide society’s “musts” have been the inhabitants’ life-style for centuries.

Wheat, legumes, dairy products, herbs, pork, goat and lamb meat, chicken, hunt-ing, fish and seafood (the most delicious in the Aegean) are abundant in this land, contrary to veal, which is rare, since there are only a few calfs on the island. The de-licious cheese pies and yellow pumpkins are famed.

Page 102: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

102 Γαστρονομία - Gastronomy

Γνήσια προϊόντατης Λημνίας Γης

Σιτάρι, Μέλι, Κρασί Αυτά τα τρία αγαθά αποτελούν τη βάση

της λημνιακής γαστρονομίας. Από εκεί και πέρα, ψάξε και βρες τον περίφημο, από εξαιρετικό γάλα, τραχανά με τον οποίο φτιάχνουν νοστιμότατες σούπες, ξεχωρι-στές πίτες, πλιγούρι, - όλα από το ευλο-γημένο σιτάρι. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που η Λήμνος χαρακτηρίστηκε ως ο σιτο-βολώνας της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, την εποχή της παντοδυναμίας της, και, αργό-τερα, της Κωνσταντινούπολης.

Εξαιρετική φήμη έχουν, επίσης, τα πα-ξιμάδια και το λημνιό αλεύρι, με το οποίο φτιάχνουν όχι μόνο θαυμάσιο ψωμί, αλλά και φλομάρια.

Τυρί Σπουδαία θέση στο καθημερινό τραπέζι

κατέχουν και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, με πρώτο και καλύτερο το λευκό λημνιό καλαθάκι. Για την παρασκευή του, χρησι-μοποιούν πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα, το οποίο πήζουν μέσα στα τυροβόλια (κα-λαθάκια πλεγμένα από βούρλα). Υπάρχει επίσης το φρέσκο (μελίχλωρο) και το ξερό (μελίπαστο) τυρί ιδανικό για σαγανάκι ή για να τρίψεις σε ζυμαρικά.

Μέλι Το εξαιρετικής ποιότητας μέλι της Λή-

μνου, μοσχοβολάει θυμάρι και θεωρείται ένα από τα καλύτερα και ακριβότερα της Ελλάδας. Παλαιότερα το παρήγαγαν εύ-ποροι κάτοικοι του νησιού, που είχαν σαν χόμπι τη μελισσοκομία, σήμερα, όμως, υπάρχουν πολλοί ερασιτέχνες και άλλοι τόσοι σωστοί επαγγελματίες, από τους οποίους μπορείς να προμηθευτείς αγνό προϊόν. Μη φύγεις σε καμία περίπτωση από το νησί χωρίς να γευτείς το μέλι του.

Original productsof Lemnian Earth

Wheat, honey, wine These three goods constitute the fun-

dament of Lemnian tradition. Apart from that, you can look for the famous trahanas made by excellent milk and used to cook delicious soups, as well as unique pies and bulgur - all made by the Lemnian blessed wheat. After all, there was a very good reason why Lemnos was characterized as the granary of Athenian Democracy dur-ing its heyday and later of Istanbul.

The rusks made by Lemnian flour, also used for making excellent bread as well as flomaria, are also very famous.

Cheese Dairy products hold a significant posi-

tion in daily nutrition, with the white Lem-nian kalathaki standing out first. For its production, they use sheep or goat milk, drain it in cheese moulds (the so-called tyrovolia, small baskets made of bulrush). There is also fresh (melichloro) and dry cheese (melipasto), ideal for saganaki or pasta.

HoneyThe Lemnian honey is of excellent qual-

ity, smells like thyme and is believed to be one of the most expensive honeys in Greece. Formerly, it was produced by the wealthy inhabitants of the island, whose hobby was apiculture. Today, however, there are many amateurs, as well as nu-merous proper professionals, that pro-duce this pure product. Do not leave the island without having tasted the honey!

Page 103: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

103

Page 104: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

104 Γαστρονομία - Gastronomy

ΚρέαςΓια τους Λημνιούς, κρέας σημαίνει αρνί

ή κατσίκι. Το χοιρινό το έσφαζαν την επο-μένη των Χριστουγέννων και το γεγο-νός αυτό αποτελούσε οικογενειακή γιορ-τή. Απ’ αυτό δεν πετούσαν σχεδόν τίπο-τα. Το μοσχάρι έπαιζε και παίζει πολύ μι-κρό ρόλο στην καθημερινότητά τους. Κρέ-ας για τους κατοίκους είναι, επίσης, και ο κόκορας, με τον οποίο φτιάχνουν σούπα ή κοκκινιστό με φλομάρια.

ΨάριαΟι Λημνιοί έγιναν ψαράδες και εξοικειώ-

θηκαν με τη γεύση των θαλασσινών μόλις τους 2 τελευταίους αιώνες, μετά την απο-μάκρυνση, δηλαδή, του κινδύνου των πει-ρατών. Τη μαγεία του περιττού και της πο-λυτέλειας, τη διδάχθηκαν από τους Μικρα-σιάτες και τους πρόσφυγες της Πόλης, και επηρεάστηκαν από τις κοσμοπολίτικες δι-ατροφικές συνήθειες των πλουσίων του Ρωμαίικου Γιαλού. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι σήμερα, δεν παύει να υπάρχει στην κου-ζίνα τους έντονο το στοιχείο της παράδο-σης.

Ψωμί και παξιμάδιαΕξαιρετικές είναι οι ποικιλίες ψωμιών και

παξιμαδιών, από σταρένιο, σιμιγδαλένιο ή ανάμεικτο με κριθάρι αλεύρι: εφτάζυμα

MeatFor the Lemnias meat is either lamb

or goat. Pork was cooked the day after Christmas Eve and this was regarded a family celebration. Families did not throw away anything from the pork. Veal played and continues to play an insignificant role in the Lemnian everyday life. The locals also eat rooster, with which they cook de-licious soups or a specialty with tomatoes and flomaria.

FishThe Lemnians became fishermen and

familiar with the taste of fish only 2 cen-turies ago. That is, when the danger of pirates was no longer existent. They were taught the magic of simplicity and luxury by the Greeks of Asia Minor and the refu-gees from Istanbul and they were also in-fluenced by the cosmopolitan nutritional habits of the wealthy people of Romaikos Gialos. Nevertheless, traditional elements are still evident in their cuisine.

Bread and rusksThe varieties of bread and rusks are

exceptional. They can be made of wheat, semolina or mixed with barley flour: eftazyma (fluffy and aromatic rusks, with sourdough and chickpea yeast), klikia

Page 105: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

105Γαστρονομία - Gastronomy

-αφράτα και αρωματικά παξιμάδια, ζυμω-μένα με μαγιά και μύκητα ρεβιθιού-, κλί-κια -μικρά τυρόψωμα σε σχήμα σαλίγκα-ρου-, κλεφτόψωμο -ψωμί αλειμμένο με μέλι και πασπαλισμένο με άχνη ζάχαρη, που, σύμφωνα με την παράδοση, φτιάχνε-ται από τη μάνα της νύφης, πριν από το γάμο, και «κλέβεται» από μια γειτόνισσα, η οποία το μοιράζει στη γειτονιά.

ΤραχανάςΕίναι περίφημος ο λημνιός σταρένιος

τραχανάς. Την παλιά εποχή, άλεθαν το σι-τάρι σε πέτρινο χερόμυλο, το ανακάτευ-αν με ξινισμένο γάλα, το άφηναν στον ήλιο να στεγνώσει και, τέλος, το περνού-σαν από σήτες. Μέχρι σήμερα τον χρησι-μοποιούν για να φτιάχνουν νοστιμότατες σούπες, πίτες, γεμιστούς ντολμάδες ή για να συνοδεύουν το αρνίσιο κρέας.

Φάβα ή, σύμφωνα με την ντοπιολαλιά, αύκοςΈνα εξαιρετικά σπάνιο όσπριο. Πρόκει-

ται για μικρό μπιζέλι, που, αφού ξεραθεί στον ήλιο, τρίβεται σε μυλόπετρες. Όταν βράσει, γίνεται σαν κρέμα, και είναι ιδιαί-τερα νόστιμο με ελαιόλαδο και κρεμμύδι.

ΤουρσιάΤο μελιτζανάκι και το αγγουράκι δεν

λείπουν ποτέ από τα καφενεία, αλλά και από τα περισσότερα σπίτια. Δοκιμάστε αν βρείτε την περίφημη άγρια ρόκα τουρσί, αλλά και πιο σπάνιες γεύσεις, όπως το κρί-ταμο.

ΛαχανικάΆγρια χόρτα του βουνού, μαυρομάτι-

κα φασολάκια, κουκιά φρέσκα ή ξερά και αμπελοφάσουλα, είναι κάποια μόνο από τα απαραίτητα λαχανικά στο λημνιό τρα-πέζι. Όπως και κολοκυθάκια, κρεμμύδια, μελιτζάνες, πατάτες και η εξαιρετική ντό-πια ποικιλία ντομάτας, το «μ’λουδ» όπως τη λένε οι ντόπιοι. Μ’ αυτά φτιάχνουν και

(small cheesebreads shaped like snails0, kleftopsomo (bread frosted with honey and caster sugar, which according to the tradition is made by the mother of the bride, before the wedding, and a neigh-bor steals it and gives it to the neighbor-hood).

Trahanas Lemnian trahanas is famed for its excel-

lence. In older times, they used to grind the wheat in a stone hand mill, stir it with soured milk, leave it under the sun to dry and then refine it through sleves. Until this day they use trahanas to cook deli-cious soups, pies, stuffed dolmas or to ac-company lamb meat.

Fava, or according to the locals, “afkos”

is an extremely rare legume. It is a small green bean, that, after being dried un-der the sun, it is grated in the millstones. When boiled, it becomes a cream with green color and particularly sweet flavor.

PicklesSmall eggplants and cucumbers are a

favorite mezes in local coffee shops and most of households. You should taste the famous wild salad rocket, or even rarer fa-vors, like kritamo.

VegetablesWild herbs from the mountain, black

eyed peas, broad beans fresh or dry and stringbeans are only some of the indis-pensable vegetables of the Lemnian cuisine, along with courgettes, onions, eggplants, potatoes and the delicious local variety of tomatoes, the so-called “m’loud”. These are the ingredients for tourlou, or “onomasti” - the Lemnian spe-cialty, which is a dish similar to briam, but cooked in the pot.

Page 106: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

106 Γαστρονομία - Gastronomy

το τουρλού, την ονομαστή, δηλαδή, σπε-σιαλιτέ της Λήμνου, που θυμίζει μπριάμ, αλλά μαγειρεύεται στην κατσαρόλα.

ΘαλασσινάΜεγάλη και η ποικιλία στις συνταγές

των ψαρικών και των θαλασσινών. Υπέ-ροχη σπεσιαλιτέ θεωρείται ο αστακός με άγρια χόρτα, άνηθο και κριθαράκι ή κο-φτό μακαρονάκι, αλλά και τα καλαμαρά-κια, οι σουπιές ή το χταπόδι πιλάφι, με ή χωρίς ντομάτα όπως επίσης και ξυδάτο. Δε λείπει το σαλάχι, η τηγανιτή αθερίνα και τα παστά ψάρια όπως η λακέρδα και η σαρδέλα που ψαρεύεται απ’ τα ανοιχτά νερά βόρεια του νησιού.

ΣκορδαλιάΦτιάχνεται κυρίως με αμύγδαλα και

ψωμί, αφού η περιοχή έχει πολλές αμυ-γδαλιές. Ταιριάζει υπέροχα στα τηγανητά ψάρια, όπως ο μπακαλιάρος ή το σκυλό-ψαρο, αλλά και στα φρέσκα κουκιά ή πα-ντζάρια.

ΠίτεςΣτη Λήμνο οι πίτες αποτελούσαν και

αποτελούν ένα ξεχωριστό κεφάλαιο. Χορ-τόπιτες, τυρόπιτες, μπουγάτσες, πίτες με τραχανά και τόσες άλλες

ΖυμαρικάΟι περιβόητες μακαρόνες, οι χυλοπίτες

και τα ζυμαρικά της Λήμνου, λίγο βαριά για τα αμάθητα στομάχια, γίνονται πρό-κληση ειδικά όταν σερβίρονται με πετιμέ-ζι και τυρί. Περίφημο είναι και το φλομά-ρι της Λήμνου.

Φρέσκα φρούταΤα οπωρικά δέντρα της Λήμνου κυρίως

αχλαδιές, συκιές, βερυκοκιές, λίγα εσπερι-δοειδή, μηλιές και ροδιές ωριμάζουν τους νοστιμότερους καρπούς. Μη λησμονείσε-τε ασφαλώς να δοκιμάσετε τα δαμάσκη-να ή «μούσκλες», τα λημνιά σταφύλια και φυσικά το τζάνερο, ένα νόστιμο ζουμερο

SeafoodA great variety of recipes of seafood can

be found in Lemnos as well. Lobster with wild herbs, dill and pearl barley or elbow macaroni, as well as squids, cuttlefish or octopus with pilau, with or without to-mato, or even with vinegar, skates, fried mediterranean sand smelt, salted fish like lakerda and sardines fished in the open sea at the northern side of the island.

SkordaliaIt is mainly made of bread and almonds,

since the island has many almond trees. It is a perfect dish to accompany with fried fish, like codfish and spiny dogfish, as well as fresh broad beans and beets.

PiesIn Lemnos pies have always been a

whole separate chapter. Pies with herbs, cheese, sweet cream, trahanas and many others.

PastaThe widely known makarones, chylo-

pites (Greek noodles) and pasta of Lem-nos, are quite heavy for amateur stom-achs, but can be a real temptation when served with petimezi (grapemust).

Fresh fruitsThe fruit trees of Lemnos, mainly pear,

fig, apricot, some citrus fruit, apple and pomegranate trees bear the most deli-cious fruits. Do not forget to try the plums, the so-called “mouskles”, the Lemnian grapes and of course the gages, a deli-cious, juicy fruit with pit that sooner or later will become an addiction!

Page 107: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

107Γαστρονομία - Gastronomy

φρούτο με κουκούτσι που γίνεται γρήγο-ρα... μανία!

Γλυκίσματα Αναζητήστε τους σαμσάδες, φύλλα ζύ-

μης τυλιγμένα στο σουσάμι και πασπαλι-σμένα με μέλι. Πολλά σιροπιαστά, γλυκά του κουταλιού, πίτες γλυκές, πασχαλινές κουλούρες, γλυκά με μέλι ή πετιμέζι και τα βενιζελικά, είδος φοντάν με αμύγδαλο και σοκολάτα σκεπασμένα με γλάσο βανίλιας

ΣουσάμιΈνα προιόν που έχει πολλαπλά ωφέλη

και παράγεται στη Λήμνο είναι και το ταχί-νι που είναι αλεσμένο σουσάμι. Παντρέψ-τε το με πετιμέζι πάνω σε ζυμωτό ψωμί. Μια απόλαυση γλυκιά σαν αμαρτία.

Η ιστορία του κρασιού

Oι αρχαιότατες μαρτυρίες αμπελοκαλ-λιέργειας στο νησί, αποτελούν, εκτός των άλλων, και την πρώτη ρητή πληροφορία για τους διαθαλάσσιους δρόμους οινε-μπορίου στο Αιγαίο.

Λημνία άμπελος Όπως οι περισσότεροι οίνοι πολυτελεί-

ας της ελληνικής αρχαιότητας ήταν γνω-στοί με το όνομα του τόπου παραγωγής τους, έτσι και το κρασί της Λήμνου: «Τας λήμνιας αμπέλους» τραγούδησε ο χορός των γεωργών της Αττικής στην «Ειρήνη» του Αριστοφάνη, και ο Πολυδεύκης, στον «Ονομαστικό», αναφέρεται ομοίως στη «λημνίαν άμπελον».

Οι πρώτες αξιόπιστες όσο και εμπερι-στατωμένες μαρτυρίες σχετικά με τους αμπελώνες και το ύψος παραγωγής του κρασιού στη Λήμνο, που ανάγονται στα υστεροβυζαντινά χρόνια (1261-1453 μ.Χ.), αφορούν στα κτήματα, κυρίως τα μετόχια, των μονών του Αγίου Όρους.

SweetsLook for “samsades”, dough sheets

wrapped with sesame and frosted with honey. There are also many syrupy sweets, teaspoon sweets, sweet pies, eastern kou-louras, sweets with honey or petimezi and venizelika, a type of fondant with almonds and chocolate covered with vanilla glace.

SesameA product with multiple benefits, also

produced in Lemnos, is tahini, which is made of crushed sesame seeds. Mix it with petimezi on bread. A treat as sweet as sin.

Lemnos, wine, history

The ancient vinicultures on the island, constitute, among others, the first explicit information about the sea routes of wine trade in the Aegean.

Lemnian vine Like most of the luxury wines in ancient

Greece, Lemnian wine was also known after its place of origin: “Τας λήμνιας αμπέλους” (The Lemnian vines) sang the chorus of farmers from Attica in “Eirini” of Aristofanis. Polydefkis also refers to the Lemnian vine in his “Onomastikon”.

The first reliable testaments about the vineyards and the amount of wine pro-duction in Lemnos, during the after-Byz-antine age ( 1261-1453 A.C.) are about the estates, mainly the metochia, of the mon-astery of Mount Athos.

Page 108: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

108 Γαστρονομία - Gastronomy

Limnio or KalabakiThe most ancient grape variety of the is-

land is Kalabaki. The grapes have the size of a nail, many pips and vivid color. Even though it is quite tasty, it is not suitable for eating. It is only used for wine production.

The variety of black kalabaki grapes has been spread in various places in Greece, mainly in Chalkidiki, which was the only place apart from the island to have the protected designation of origin: Limnio.

Muscat of AlexandriaUntil 1910, when the variety Muscat of

Alexandria was introduced in Lemnos (the locals call it English grapevines), the only varieties of grapes cultivated in Lemnos were black grapes, i.e. kalabaki, gdoura and fokiana. Today, Muscat of Alexandria, has almost superseded the rest local vari-eties, since it is more profitable. According to official data, in 1992, 95% of the total grape production was Muscat of Alexan-dria.

The varieties of the islandare the following:1. Muscat of Alexandria, which has rela-

tively thin and large grapes and in Greece it is almost exclusively cultivated in Lem-nos. These grapes have pips and are ex-ceptionally delicious, while, when dried in the sun, they give a tasty raisin. The concept of producing sweet wine from this specific variety is due to its high sugar content.

2. The red ancient Greek variety of Lem-nos is called kalabaki by the locals and is not suitable for eating.

Το Λημνιό ή ΚαλαμπάκιΗ πιο αρχαία ποικιλία του νησιού είναι

το καλαμπάκι. Με ρώγα στο μέγεθος ενός νυχιού, έχει πολλά κουκούτσια και έντο-νη χρωστική. Αν και σχετικά νόστιμο, δεν προορίζεται για βρώση, αλλά μόνο για παρασκευή κρασιού.

Η ποικιλία των μαύρων σταφυλιών κα-λαμπάκι διαδόθηκε σε διάφορα σημεία της Ελλάδας, κυρίως στη Χαλκιδική, όπου εκεί -εκτός συνόρων του νησιού- απέκτη-σε την ονομασία προέλευσης: Λημνιό.

Μοσχάτο ΑλεξανδρείαςΜέχρι το 1910 περίπου, οπότε και εισή-

χθη στη Λήμνο η ποικιλία μοσχάτο Αλε-ξανδρείας (οι ντόπιοι το ονομάζουν εγ-γλέζικο ή εγγλέζικα κλήματα), καλλιερ-γούνταν μόνο μαύρα σταφύλια, δηλα-δή οι ποικιλίες καλαμπάκι, γκντούρα και φωκιανά.

Σήμερα, το μοσχάτο Αλεξανδρείας, όντας περισσότερο προσοδοφόρο, έχει παραγκωνίσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις υπόλοιπες ντόπιες ποικιλίες, αφού, σύμ-φωνα με επίσημα στοιχεία, το 1992 κάλυ-ψε το 95% της συνολικής σταφυλοπαρα-γωγής.

Συνοπτικά οι ποικιλίες του νησιού:1. Το μοσχάτο Αλεξανδρείας, που έχει

σχετικά αραιές και μεγάλες ρώγες και στην Ελλάδα καλλιεργείται σχεδόν απο-κλειστικά στη Λήμνο. Τα σταφύλια αυτά έχουν κουκούτσια και είναι εξαιρετικά νόστιμα, ενώ, αν ξεραθούν στον ήλιο, δί-νουν μια γευστική σταφίδα. Η ιδέα παρα-γωγής γλυκού κρασιού από τη συγκεκρι-μένη ποικιλία, οφείλεται στην ιδιότητά της να φτάνει σε μεγάλο βαθμό περιεκτι-κότητας σακχάρων.

2. Η ερυθρή αρχαία ελληνική ποικιλία λημνιό, που τοπικά την ονομάζουν καλα-μπάκι και δεν προτείνεται για βρώση.

Page 109: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

109Άι Στράτης - Ai Stratis

Άη ΣτράτηςAi Stratis

Γνωριμία με το νησίMeet the island ..................................................σελ.108

Διαδρομές στο νησίRoutes in the island ..........................................σελ.112

Η γαστρονομία στο νησίΤhe gastronomy of the island ........................σελ.114

ΠαραλίεςBeaches. ................................................................σελ.115

Page 110: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

110 Άι Στράτης - Ai Stratis

Γνωριμία με το νησίΕνεργειακό και εντυπωσιακά ειδυλλι-

ακό τοπίο το νησί του Άη Στράτη, είναι αφημένο στην ονειρική γαλήνη του Αρ-χιπελάγους. Κατάφυτο από δάση βελανι-διάς, διαθέτει πολλά χιλιόμετρα αμμου-διάς.

Μακριά από τα φασαριόζικα λιμάνια, τις ορδές του μαζικού τουρισμού, τις γε-μάτες παραλίες από ομπρέλες και ξαπλώ-στρες, το μικρό νησί του βορειοανατολι-κού Αιγαίου, θα σε γαληνέψει αλλά και θα σε συνεπάρει.

Meet the islandThe island of Ai Stratis with the impres-

sively idyllic scenery is disposed at the dreamlike peacefulness of the Archipela-gos. It is overgrown with forests of oak trees and is filled with kilometers of sand.

Afield from the noisy ports, the hordes of mass tourism, the beaches crammed with parasols and sun-beds, the islet in the northeastern Aegean will relax and enchant you.

Τα καλύτερα• Μπες στη διαδικασία της πιο χαλα-ρής εξερεύνησης που έχεις ποτέ βι-ώσει. Κάνε διαδρομές στους χωμα-τόδρομους, να είσαι σίγουρος πως οι περισσότεροι θα σε οδηγήσουν σ’ έναν όρμο ή μια μεγάλη αμμουδιά. • Όλο και θα πέσεις πάνω στα μικρά ιδιόκτητα αγροκτήματα, που παρου-σιάζουν μια βιβλική εικόνα. Εννέα μι-κρές φάρμες ξεφυτρώνουν ειδυλλι-ακά στους γύρω λόφους ανάμεσα στο δάσος της βελανιδιάς. Αγελάδες, κα-τσίκες, κότες, πάπιες, χήνες, γαλο-πούλες, στρουθοκάμηλοι (!!!), είναι ο μικρός πληθυσμός τους. Εδώ θα βρεις πεντανόστιμα τυριά με γεύση ξεχα-σμένη, δυστυχώς επαρκή μόνο για την ντόπια παραγωγή. • Τοπίο μοναδικό και απόλυτα παρ-θένο, θα σε φιλέψει με την αύρα της νηνεμίας του κι αν είσαι ψαράς εκ πεποιθήσεως, εδώ ο τόπος τούτος θα σε ανταμείψει με την πληθώρα του ψαροβασιλείου του.Εδώ οι αστακοί βρίθουν, και μαζί τα ψάρια και οι καβουρομάνες – που βγαίνουν στα ρηχά, νωρίς την άνοι-ξη- έχουν μια εντελώς δική τους νο-στιμιά.

Best of• Live the most relaxing exploration you have ever experienced. Find routes in the dirt roads and be sure that they wi ll lead you to a bay or a great sandy beach.• You wi ll certainly come across sma ll private farms that create a biblica l picture. Nine sma ll farms spring up idyllica lly over the surrounding hi lls inside the forest of oak trees. Cows, goats, chickens, ducks, geese, turkeys and ostriches (!!!) constitute their sma ll population. Here, you wi ll find delicious cheese, flavors coming back from the past, which, unfortunately, are sufficient only for the loca l production.• A unique and 100% virgin landscape wi ll welcome you with its lull and if you are an actua l fisherman, this place wi ll reward you with its fish kingdom.Here, the water is full of lobsters, fish and large-size crabs that come out at sha llow waters early in spring and have a unique taste.

Page 111: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

111Άι Στράτης - Ai Stratis

Καταγάλανες θάλασσες, χρυσαφένιες αμμουδιές να λαμπυρίζουν, σμαραγδένια βράχια, ψάρια και αστακοί στα λίγα γρα-φικά ταβερνάκια του μοναδικού οικισμού.

Όνειρο του ταξιδευτή, ολόκληρο το νησί μοιάζει να αιωρείται κάπου ανάμεσα στη Λέσβο, τη Σκύρο, τη Λήμνο και τις Σπορά-δες. Έχει έκταση 49 km² και πληθυσμό 300 κατοίκους περίπου. Το νησί αυτό, πήρε το όνομα του από έναν καλόγερο που μόναζε εξόριστος εκεί κατά τον 19ο αι.

Αγνός και παρθένος τόποςΤο σίγουρο είναι, πως οι ταξιδιώτες που

τελικά φτάνουν εδώ, κινδυνεύουν να απο-καλύψουν τον ίδιο τους τον εαυτό χωρίς ενδοιασμό. Κι αυτό, γιατί μαζί με την ανα-κάλυψη αυτού του αγέρωχου προμαχώ-να, θα βρεθούν μπροστά σ’ έναν απόλυτα αυθεντικό τόπο, που προκαλεί εσωτερικές διεργασίες.

Ένας τόπος, ακουστός στους περισσό-τερους από μας, από τις εξορίες στα δύ-σκολα χρόνια των πολιτικών αντιπαραθέ-σεων της Ελλάδας.

Στη μαγείαενός ακριτικού νησιούΜε το που θα επιβιβαστείς στο «Αιο-

λίς» (αν επιλέξεις να ‘ρθείς μέσω Λήμνου) το καράβι που σε μεταφέρει από το λιμάνι της Μύρινας στο νησί του Άη Στράτη, είναι

Deep blue seas, shining golden beach-es, emerald rocks, fish and lobsters in the few picturesque taverns of this unique settlement are some of the things you can enjoy. Like a traveler’s dream, the whole island seems to be floating somewhere among Lesvos, Skyros, Lemnos and Spo-rades. It reaches 49 km² and counts ap-proximately 300 inhabitants. This island took its name after a monk, who cloistered there exiled during the 19th century.

Pure and virgin landIt is certain that travelers who finally

make it to arrive here expose themselves to the danger of revealing themselves without any constraint. Discovering this imperious rampart, they will find them-selves in an absolutely authentic place that may bring up reflections. For many of us it is a place widely known for the ex-iled people sent there during the difficult years of political disputes in Greece.

The magic of a border islandAs soon as you board on ship Aeolis (if

you choose to embark from Lemnos), that will transfer you from the port of Myrina to the island of Ai Stratis, your trip to the past will have already begun. An old lofty icebreaker constitutes the most liable connection line between the two islands.

Page 112: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

112 Άι Στράτης - Ai Stratis

σαν να γυρίζεις πίσω στο χρόνο. Ένα πα-νύψηλο «παλιακό» παγοθραυστικό, απο-τελεί την πιο πιστή γραμμή σύνδεσης των δύο νησιών. Θα πρέπει να είσαι προετοι-μασμένος για ένα και μοναδικό δρομο-λόγιο ημερησίως και μάλιστα στην επι-στροφή, ετοιμάσου να σηκωθείς βάρβα-ρες πρωινές ώρες. Μη φανταστείς να εί-ναι ποτέ γεμάτο, ούτε καν τον Αύγουστο. Λίγα αυτοκίνητα ή μηχανάκια, κάποιοι κά-τοικοι που πήγαν για προμήθειες ή άλλες δουλειές στη Λήμνο και κάποιοι ψαγμένοι επισκέπτες που τολμούν.

Το τοπίο και οι οικισμοίΤα καλοκαίρια, η περιοχή σφύζει από

ζωή. Μικρά παιδιά κάνουν σούζες με τα ποδήλατα στο τσιμεντένιο δρόμο του λι-μανιού. Τα λιγοστά αυτοκίνητα, αγροτικά και ΙΧ που κυκλοφορούν τα τελευταία μό-λις χρόνια, ελάχιστα ενοχλούν. Απλά δί-νουν μια μικρή αίσθηση της εισβολής του σύγχρονου πολιτισμού, χωρίς όμως να αφαιρούν τίποτα από το παρθένο και νο-σταλγικά απόκοσμο στυλ του νησιού.

Πάρε μια γεύση Άη ΣτράτηΠαιδιά που δεν βιάζονται να μεγαλώ-

σουν, ενήλικες που ρουφάνε την καθημερι-νότητα στωικά, γυναίκες που θαρρείς πως περιμένουν το άδηλο μέλλον με λαχτάρα.

You have to prepare yourself for one and only itinerary daily, and for waking up very early in the morning to return. You should not expect to find the ship full at any time, not even in August. A few cars or motorbikes, some dwellers traveling for supplies or other matters in Lemnos and some sophisticated, daring visitors.

The landscape andthe settlements In the summer the island is full of life.

Children make wheelies with their bicy-cles on the cemented road of the port. A few cars, farmers’ as well as passengers’ cars that have been around only for the past few years will barely disturb you. These only give a slight feeling of the in-vasion of modern civilization, without eliminating anything from the virgin and nostalgically out-of-the-world style of the island.

Have a taste of Ai Stratis Children are in no hurry to grow up,

adults live every day patiently and wom-en seem to wait for the uncertain future with anticipation. Everything around you is small, beautiful and cute. Moments happiness and acceptable solitude, a dry scenery that claims the right to breathe

Page 113: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

113Άι Στράτης - Ai Stratis

Όλα γύρω μικρά, όμορφα, χαριτωμένα. Μι-κροσυμβάντα στιγμιαίας ευτυχίας, αποδε-κτής μοναξιάς, ένα τοπίο στεγνό που διεκ-δικεί το δικαίωμα να παίρνει ανάσα από το μπλε του Αιγαίου και το γαλάζιο τ’ ουρανού. Εικόνες που δεν βολεύονται παρά μονάχα στο φως του νησιού, που είναι άπλετο!

Την ώρα του δειλινού, το μικρό λιμανάκι θα γαληνέψει την ψυχή σου. Αν είσαι σκα-φάτος, εδώ θα βρεις αυτό που ζητάς, κα-θώς αρμενίζεις στο πέλαγος. Τις πιο απάνε-μες παραλίες για βουτιές και ηλιοθεραπεία, άραγμα για μεσημεριανή σιέστα στη σκιά ενός βράχου, αλλά και σίγουρο αγκυροβό-λι στο ήσυχο λιμανάκι του Άη Στράτη. Κάθε καλοκαίρι, δεκάδες μοδάτα σκαριά, ταχύ-πλοα ή ιστιοπλοϊκά, κάνουν την περαντζά-δα τους στο νησί.

Στο νότιο ανατολικό τμήμα, υπάρχει αρ-κετή βλάστηση και ένα μοναδικό δάσος με αυτοφυείς βελανιδιές. Αρκετοί δρόμοι αγροτικοί (ένα 4κίνητο τζιπ θα στέναζε λι-γότερο) θα σε οδηγήσουν στα διάφορα σημεία του νησιού. Η αγνότητα του τοπί-ου αλλά και η παρθενική όψη του, θα σε κά-νουν κάποιες φορές να το θεωρήσεις μεγα-λονήσι.

through the blue of the Aegean and the azure of the sky. Pictures pinned only on the island’s landscape full of light!

In the afternoon, the small port will calm your soul. If you have a craft, this is the place where you will find what you are looking for: sailing the sea. You will also find leeward beaches for diving and sunbathing, chilling for siesta under the shade of a rock and safe anchorage in the peaceful small port of Ai Stratis. Each sum-mer, tens of modern crafts, speedboats or yachts come to the island.

At the southeastern part, there is enough vegetation and a unique forest of self-sown oak trees. Many rural roads (a 4x4 jeep would suffer less) will lead you to various parts of the island. The scen-ery’s purity, as well as its virgin views, may sometimes make you consider it as a large island.

Page 114: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

114 Άι Στράτης - Ai Stratis

Οι κάτοικοι Λίγοι κάτοικοι, φιλόξενοι, αγνοί και χα-

μογελαστοί παραπέμπουν σε μια ατμό-σφαιρα άλλης εποχής.

Εμπιστέψου την εμπειρία τους- πολλοί απ’ αυτούς και τις οικογένειες τους, ταξί-δεψαν ή έζησαν σε άλλα μέρη της Ελλά-δας ή του εξωτερικού, κυνηγώντας μια κα-λύτερη μοίρα.

Οι περισσότεροι κάτοικοι του νησιού ασχολούνται αποκλειστικά με την κτηνο-τροφία, την παραγωγή τυριού και το ψά-ρεμα. Παλιά υπήρχαν μεγάλες εκτάσεις με οπωροφόρα δέντρα, λεμονιές, πορτο-καλιές κλπ, αλλά με την ερήμωση του νη-σιού μετά τον καταστροφικό σεισμό, σιγά - σιγά εγκαταλείφτηκαν. Τότε ακόμα κάθε σπιτικό διέθετε το δικό του αμπελώνα και πολλοί καλλιεργούσαν αμπέλια βγά-ζοντας τα δικά τους σταφύλια, σταφίδες, μούστο και φυσικά κρασί.

Οι 300 κάτοικοι που μένουν ολοχρονίς στο νησί, περιμένουν τα καλοκαίρια τους άλλους 1000 περίπου ετεροδημότες μαζί και τους λιγοστούς τουρίστες, για να φρε-σκάρουν την ατμόσφαιρα και να ζωντα-νέψει το νησί. Και μετά, στο τέλος της σε-ζόν, κλείνουν τα εξοχικά, τα πατρογονικά σπίτια, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και κα-θώς αδειάζει ο τόπος, η ζωή επανέρχεται στους δικούς της ρυθμούς.

Διαδρομές στο νησίΤρεις τρόποι υπάρχουν για να ανακαλύ-

ψεις τη μαγεία του νησιού. Από τη θάλασσα με σκάφος, με τα πόδια σε διάφορες διαδρο-

The localsA few residents, hospitable, pure and

cheerful, take you back to an atmosphere of another, past era. Trust their experienc-es, since many of them and their families have travelled or lived in other places of Greece or abroad, in the search for a bet-ter fate.

Most of the residents of this island are exclusively occupied with cattle-breed-ing, cheese production and fishing. In the past, the island had large cultivated areas with fruit trees, lemon trees, orange trees etc, but these were gradually deserted af-ter the island’s desolation, caused by the destructive earthquake. Until then, each household had its own vineyard, while many were cultivating vineyards produc-ing their own grapes, raisins, must and of course wine.

The 300 residents that live in the island all year long wait for the 1000 inhabit-ants, who live there only in the summer, and some few tourists that will refresh the island’s atmosphere and make the island lively again. And then, at the end of the season, country houses, ancestral homes and rooms to let close as the place emp-ties and life returns to its routine.

Routes in the islandThere are three ways to discover the en-

chanting charm of the island; by sea with a craft, on foot through different routes or by car.

Page 115: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

115Άι Στράτης - Ai Stratis

μές ή με αυτοκίνητο.Στο νησί δεν υπάρχουν ταξί γι’ αυτό καλό

είναι να πάρεις το δικό σου αυτοκίνητο ή να νοικιάσεις ένα από τη Λήμνο. Καθημερινά υπάρχει δρομολόγιο φεριμπότ από τη Λή-μνο για τον Άγιο Ευστράτιο αλλά και από άλλα λιμάνια. Ένα αγροτικό δίκτυο 50 περί-που χιλιομέτρων από βατούς χωματόδρο-μους, σε οδηγεί σε διάφορες κατευθύνσεις, για να ανακαλύψεις τις ομορφιές του νησιού.

Αν είσαι με το σκάφος, κάνε ανεφοδιασμό στο γραφικό λιμανάκι και μετά ξεκίνα το γύρο του νησιού. Στάση στις πιο απάτητες παραλίες και βουτιές στα βαθιά, θα σου μεί-νουν αξέχαστα. Δεν χρειάζεσαι πυξίδα. Αφέ-σου απλώς στις εκπλήξεις που κρύβει κάθε στροφή.

Μη χάσεις τη βόλτα στα ανατολικά, για να επισκεφτείς κάποια ερείπια από τη Μυκηναϊ-κή περίοδο, που διατηρήθηκαν μέχρι τη Ρω-μαϊκή και Βυζαντινή εποχή.

Ξωκλήσια Στα αξιοθέατα του νησιού, τα γραφικά

ξωκλήσια, κάπου 15 που απέμειναν μετά τον σεισμό. Της Παναγίας Ευαγγελίστριας, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Νικολάου. Η θέση τους ξεχωριστή με συγκλονιστικό αγνάντι στο πέλαγος.

ΙατρείοΣημαντικό είναι πως το νησί διαθέτει αγρο-τικό πολυδύναμο ιατρείο, καλά οργανωμέ-νο, με δύο γιατρούς και νοσηλευτή.

ClinicIt is important to know that there is a rural well-organized and equipped clinic on the island, with two doctors and a nurse.

There are no taxis on the island, so it would be wise to have your own car or rent one from Lemnos. There is a ferryboat daily from Lemnos to Agios Efstratios, but also from other ports. A rural network of about 50km of accessible dirt roads leads to vari-ous directions, so that you can discover the island’s beauties. When with a craft, refuel in the picturesque small port and then start making the tour of the island. Stops at the most virgin beaches and deep dives will be something to remember. You don’t need a compass. Just let yourself dive in the surpris-es hidden in every turn.

Don’t miss going for a walk to the eastern side of the island, where you can visit some of the remains of the Mycenaean era, which were preserved until the Roman and the Byzantine era.

ChapelsThe approximately 15 picturesque chap-

els that remained after the earthquake are some of the must-see sights of the island. Panagia Evangelistria, Agios Georgios, and Agios Nikolaos. Their position is distinctive with amazing views on the archipelagos.

Page 116: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

116 Άι Στράτης - Ai Stratis

Η γαστρονομία στο νησί Ψαροκατάνυξη Εδώ η γαστρονομία χτυπά στους ρυθ-

μούς των ολόφρεσκων αστακών, στα πε-τρομπάρμπουνα –από τα σπανιότερα του Αιγαίου σε νοστιμιά- και συναγρίδες. Ένας ψαρότοπος υψηλοτάτων γευστικών προ-διαγραφών.

Πολλές σπεσιαλιτέ του νησιού θυμίζουν τη γειτονική Λήμνο, όπως τα φλομάρια, ο τραχανάς, αλλά εδώ το ντόπιο απολύτως organic κρέας και τα ψάρια, που δεν κιν-δυνεύεις με τίποτα να είναι εισαγωγής, έχουν την τιμητική τους. Απόλαυσε τα στο έπακρο.

Οι σπεσιαλιτέ Ζητείστε να σας τις μαγειρέψουν στις

ταβέρνες. Αν υπάρχει χρόνος, διάθεση και πρώτη ύλη, με χαρά θα σας τα ετοιμάσουν.

• ψάρια • οστρακοειδή • ντόπια κρεατικά.• γεμιστό αρνί• Καβουρομάνες γεμιστές με ρύζι• Πεταλίδες με ρύζι και σκόρδο• Φλομάρια (σπιτικά ζυμαρικά, σαν χυ-

λοπίτες) • Ο αστακός με ρύζι αντί μακαρόνια.• Τα μπαρμπούνια σαβόρο . • .... και όλα τα κλασικά ελληνικά πιάτα

επικρατούν στο καθημερινό τραπέζι.

Κτηνοτροφικά προϊόνταΜοναδική γεύση έχουν τα αρνιά και τα

κατσίκια αλλά και τα μοσχάρια του νη-σιού, που είναι απόλυτα βιολογικά, καθώς είναι μόνο ελευθέρας βοσκής.

και …OrganicsΤα λαχανικά και φρούτα που καλλιερ-

γούνται στο νησί, δεν είναι μόνο νόστι-μα αλλά και βιολογικά. Απόλαυσε εξαι-ρετικές τομάτες, αγγούρια, καρπούζια κι άλλα ζαρζαβατικά και φρούτα από τα πε-ριβόλια της περιοχής, για να θυμηθείς ή να γνωρίσεις την αληθινή γεύση που πάει να ξεχαστεί.

Τhe gastronomyof the island Fish and seafood revelation Here, gastronomy is designated by

fresh lobsters, rock red mullets –some of the most delicious in the Aegean- and sea breams. It is a fish place of high tasty standards. Many specialties of the island may remind you of the neighboring Lem-nos, such as flomaria and trahanas, but here, the local, totally organic meat and fish, which are no way imported, are the honored guests. Enjoy them at the most

The specialtiesOrder them in taverns. If there is time,

good mood and the necessary materials, the locals will be glad to cook them for you.

• Fish• Shellfish• Local meat• Stuffed lamb• Large-size crabs stuffed with rice• Limpets with rice and garlic• Flomaria (homemade noodles, like chi-

lopites)• Lobster with rice instead of spaghetti• Red mullets a la savoro • …and all the classic Greek dishes

Cattle-breeding productsLambs, sheep and calves of the island

have a unique taste and are 100% biologi-cal, since there are only free-range ani-mals on the island.

And…OrganicsVegetables and fruits cultivated on the

island are not only delicious, but also biological. Enjoy exceptional tomatoes, cucumbers, water melons and other veg-gies and fruits coming straight from the orchards of the area to remember or dis-cover the genuine taste that tends to be forgotten.

Page 117: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

117

ΠαραλίεςΗ πιο εύκολα προσβάσιμη

παραλία είναι αυτή που βρίσκε-ται ακριβώς μπροστά στον οικι-σμό. Στις υπόλοιπες, που δεν εί-ναι καθόλου λίγες, μπορείς να πας οδικώς μια και έχουν ανοί-ξει αρκετοί αγροτικοί δρόμοι βατοί όμως μόνο με τζιπ, ή να νοικιάσεις βάρκα για να ανα-καλύψεις και τις πιο απόκρυφες μεριές του νησιού. Το σίγουρο είναι πως θα μαγευτείς από τη παρθενικά ανέγγιχτη ομορφιά του, τις αμέτρητες σπηλιές, τη νηνεμία.

Για τους ντόπιους, οι πιο φη-μισμένες παραλίες είναι:

το Παχύ, του Αγίου Δημητρί-ου, το Τρυγάρη, η Τρυπητή, το Φτελιό, του Γκουρνιά, το Λυδα-ριό. Απέναντι από την παραλία Αλονίτσι, υπάρχει στα 200 μέ-τρα ένα μοναχικό ξερονήσι, η Βέλια, που μπορείς να φτάσεις ακόμα και κολυμπώντας.

BeachesThe most easily accessible

beach is the one that lies exact-ly in front of the settlement. The rest are numerous and you can access them by car, since there are many rural roads, but acces-sible only with Jeeps, or rent a boat and discover the secret spots of the island. It is certain that you will be enchanted by the island’s virgin, intact beauty, the countless caves and the lull.

For the locals, the most fa-mous beaches are the follow-ing:

Pachi, Agios Dimitrios, Tryg-ari, Trypiti, Ftelio, Gournias and Lydario. Across the beach Alo-nitsi, at 200m distance, there is Velia, an isolated islet that you can even reach by swimming.

φωτό

: Ellin

iko Pa

nora

ma (

Pano

ram

io)Μην χάσεις:3 Την παραλία Αλωνίτσι, αν είσαι fan του σέρφινγκ. Εδώ θα δεις κι έναν από τους λιγοστούς αμπελώνες του νησιού.3 Την παραλία Καραβοτσάκισμα (!) με το πολύχρωμο βοτσαλάκι και τον εντυπωσιακό βράχο. Εκεί μπορείτε να πάτε μόνο με βάρκαDo not miss:3 Alonitsi beach, if you are a surf-ing lover. Here, you wi ll see one of the few vineyards of the island.3 Karavotsak-isma beach (!) with multicolored pebbles and an impressive rock. This beach is only accessible by boat.

Page 118: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

118

ΛΗΜΝΟΣΧρήσιμα ΤηλέφωναΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΛΗΜΝΟΥ 22540 82000 ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ 22540 22166 ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ 22540 22199 ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΜΥΡΙΝΑΣ 22540 22200 ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ ΜΥΡΙΝΑΣ 22540 22225 AEPOΔPOMIO ΛHMNOY 22540 92700EXPRESS SERVICE 22540 92155 ΚΤΕΛ ΛΗΜΝΟΥ 22540 22464 ΔΗΜΟΣ ΛΗΜΝΟΥ 22543 50000ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΥΡΙΝΑΣ 22540 25890ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΟΥΔΡΟΥ 22543 50700ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΤΣΙΚΗΣ 22543 50600ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ν.ΚΟΥΤΑΛΗΣ 22543 50500ΔΗΜΟΣ ΜΥΡΙΝΑΣ 22543 50032 ΔΗΜΟΣ ΜΟΥΔΡΟΥ 22540 71444-5 ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΚΟΥΤΑΛΗΣ 22543 50511 ΔΗΜΟΣ ΑΤΣΙΚΗΣ 22543 50621 ΤΑΞΙ 22540 23820

Πώς θα πάτεMε αεροπλάνο

H Mύρινα συνδέεται με την Aθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Μυτιλήνη, τη Χίο, τη Σάμο, την Ικαρία και τη Ρόδο.Για κρατήσεις και πληροφορίες απευθυνθείτε στα κεντρικά γραφεία των εταιριών ή στα τουριστικά πρακτορεία του νησιού:

AEPOΔPOMIO ΛHMNOΥ Tηλ.: 22540 92700Olympic Air Tηλ.: 210 3550500Sky Express Tηλ.: 8011128288

Mε πλοίο

Aκτοπλοϊκά δρομολόγια συνδέουν το λιμάνι της Mύρι-νας με το Λαύριο, τη Θεσσαλονίκη, την Kαβάλα, τη Mυ-τιλήνη, τη Xίο, τη Σάμο, τον Aη Στράτη και τον Άγιο Κή-ρυκο Ικαρίας. Για περισσότερες πληροφορίες απευθυν-θείτε στα κεντρικά γραφεία των εταιρειών ή στα τουρι-στικά πρακτορεία του νησιού:

NEL LINES Tηλ.: 210 4115015

ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣΧρήσιμα Τηλέφωνα

ΔιαμονήΣήμερα στο νησί υπάρχουν γύρω στις 200 κλίνες, που λειτουργούν κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Τηλέφωνα για ενοικιαζόμενα δωμάτια:Μπαλάσκα Ιουλία Τηλ.: 22540 93329Παύλου Παρασκευή Τηλ.: 6974201920Πανέρας Απόστολος Τηλ.: 22540 93343

Πώς θα πατε στον Άη Στράτη

Από ΛήμνοΑΙΟΛΙΣ Τηλ.: 22540 22460NEL LINES Tηλ.: 210 4115015

Από Μύρινα με καραβάκιΛιμεναρχείο Μύρινας: 22540 22225

Από Καβάλα Τηλ.: 2510-223716

Από ΛαύριοΛιμενικός Σταθμός 22920 26859, 22920 25249Πρακτορείο Μιχάλη Κριαλή 22920 26040, 69006, 69257

Χρήσιμα Τηλέφωνα1. Λιμεναρχείο: 22540-933932. Ταχυδρομείο: 22540-932213. Αστυνομία: 22540-932014. Ιατρείο: 22540-932225. Δήμος Αγίου Ευστρατίου: 22540-93210

Πληροφορίες

Page 119: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

119

ΛΗΜΝΟΣHOSPITAL OF LEMNOS 0030 22540 82000 EMERGENCIES 0030 22540 22166FIRE DEPARTMENT 0030 22540 22199POLICE STATION OF MYRINA 0030 22540 22200PORT POLICE 0030 22540 22225AIRPORT OF LEMNOS 0030 22540 92700EXPRESS SERVICE 0030 22540 92155BUS STATION (KTEL) OF LEMNOS 0030 22540 22464MUNICIPALITY OF LEMNOS 0030 22543 50000MUNICIPAL COMMUNITY OF MYRINA 0030 22540 25890MUNICIPAL COMMUNITY OF MOUDROS 0030 22543 50700MUNICIPAL COMMUNITY OF ATSIKI 0030 22543 50600MUNICIPAL COMMUNITY OF N. KOUTALI 0030 22543 50500MUNICIPALITY OF MYRINA 0030 22543 50032MUNICIPALITY OF NEA KOUTALI 0030 22540 71444-5MUNICIPALITY OF ATSIKI 0030 22543 50511TAXI 0030 22540 23820

How to get thereBy plainMyrina is connected to Athens, Thessaloniki, Mytilene, Rhodes and Samos

For reservations and further information please contact the central offices of the companies or the travel agencies of the island:

LEMNOS AIRPORT Tηλ.: 22540 92700Olympic Air Tηλ.: 210 3550500Sky Express Tηλ.: 8011128288

By shipFerry routes connect the port of Myrina to Lavrio, Thessaloniki, Kavala, Mytilene, Chios, Samos, Ai Stratis and Agios Kirikos of Ikaria. For further information please contact the central offices of the companies or the travel agencies of the island:NEL LINES Tηλ.: 210 4115015

AGIOS EFSTRATIOSAccomodation

Nowadays the island offers 200 beds, available mainly

during summer months.

Phone numbers for apartments for rent:

Balaska Ioulia Tel: 0030 22540 93329

Pavlou Paraskevi Tel: 0030 6974201920

Paneras Apostolos Tel: 0030 22540 93343

How to get to Ai Stratis

From Lemnos

AIOLIS 0030 22540 22460

NEL LINES 0030 210 4115015

From Myrina by boat

Port Police of Myrina: 0030 22540 22225

From Kavala Tel: 0030 2510-223716

From Lavrio

Port Station: 0030 22920 26859 - 25249

Michalis Kriali’s Agency

0030 22920 26040 - 69006 - 6925

Useful Phone Numbers

1.Port Police: 0030 22540-93393

2.Post Office: 0030 22540-93221

3.Police: 0030 22540-93201

4.Clinic: 0030 22540-93222

5. Municipality of Agios Efstratios: 0030 22540-93210

Useful Phone numbers

Page 120: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013
Page 121: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013
Page 122: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013

Διαβάστε για τη Λήμνο*

Ιστορία-λαογραφίαΘ. Μπελίτσος «Η Λήμνος και τα χωριά της» Αθήνα 1994

Κ. Κοντέλης «Τα κάστρα της Λήμνου» Λήμνος 2004Χ. Κολλερός «Ενα πανί μας λειπ’ για να σαλπάρωμ’» (στην τοπική διάλεκτο)

εκδ. Στεφανίδη 2010

ΛογοτεχνίαΜ.Λαμπαδαρίδου-Ποθου «Η Μαρούλα της Λήμνου» εκδ. Κέδρος

Ευ. Μπουτλούκου-Βρεττάκη «Το λευκό χρυσάφι της Λήμνου»Ουρ. Βαγιάκου «Σα φυλαχτό από τη Σμύρνη» εκδ. Καλέντη 2003

Φωτογραφικά – ΛευκώματαΣυλλογικό «Ναοί και ξωκλήσια της Λήμνου» εκδ. Λιβάνης 2003

Χ. Καζόλης «Λήμνος: Θέα στο βόρειο Αιγαίο» δίγλωσσο εκδ. Terra Lemnia 2009Ν. Σηφουνάκης «Οι μάντρες στη Λήμνο» εκδ. Καστανιώτη 1993

ΠαραμύθιαΚ. Ζαφειρίου-Γ. Τυρίκος-Εργάς

«Μαγεμένες ιστορίες απ’ τη Λέσβο και τη Λήμνο» εκδ. Αιολίδα 2010

Ταξιδιωτικά – οδοιπορικάΔ. Αναστασιάδης

«Διαδρομή στο χρόνο με τη ματιά ενός ερασιτέχνη Λημνιού» εκδ. Παπαζήση 2008

Ποίηση Σ. Τραγάρας

«Λήμνος» εκδ. Θριάσιο 2007

ΜαγειρικήΟυρ. Βαγιάκου

«Συνταγές Λημνιακής Κουζίνας» Λήμνος 2004

*Ο κατάλογος αυτός είναι μόνο ένα σταχυολόγημα απ’ το πλούσιο εκδοτικό κομμάτιπου αφορά τη Λήμνο.

ΒιβλιογραφίαΤουριστικοί οδηγοί Λήμνος – Αη Στράτης Life in style, 2007-08-09-10-11-12.

με την υπογραφή του ΕΜΠΡΟΣ.Θ. Μπελίτσος «Η Λήμνος και τα χωριά της» Αθήνα 1994

Κ. Κοντέλης «Τα κάστρα της Λήμνου» Λήμνος 2004Ν. Σηφουνάκης «Οι μάντρες στη Λήμνο» εκδ. Καστανιώτη 1993

Page 123: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013
Page 124: Τουριστικός οδηγός Λήμνου 2013