ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

10
1 ΣΥΚΟΥΔΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ http://www.chemteacher.gr1. Ηλεκτρισμένα σώματα : Όλα τα υλικά τα οποία, όταν τα τρίψουμε με κάποιο άλλο σώμα, συμπεριφέρονται όπως το ήλεκτρο (δηλαδή ασκούν δύναμη σε ελαφρά αντικείμενα) θα λέγονται ηλεκτρισμένα. 2. Ηλεκτρική δύναμη: Ηλεκτρική δύναμη είναι η δύναμη που ακσείται μεταξύ ηλεκτρισμένων σωμάτων. Η ηλεκτρική δύναμη είναι διαφορετική από τη μαγνητική. Οι δυνάμεις που εμφανίζονται μεταξύ των ηλεκτρισμένων σωμάτων μπορεί να είναι είτε ελκτικές είτε απωστικές. 3. Δύο θετικά ή αρνητικά ηλεκτρικά φορτία ονομάζονται ομώνυμα φορτία. Ένα θετικό και ένα αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο ονομάζονται ετερώνυμα φορτία. Επομένως μπορούμε να πούμε ότι: Οι δυνάμεις μεταξύ ομώνυμων φορτίων είναι απωστικές και οι δυνάμεις μεταξύ ετερώνυμων φορτίων είναι ελκτικές. 4. Η ηλεκτρική δύναμη που ασκεί ή δέχεται ένα φορτισμένο σώμα είναι μεγαλύτερη, όσο μεγαλύτερο είναι το ηλεκτρικό φορτίο του. 5. Μονάδα μέτρησης του ηλεκτρικού φορτίου: Μονάδα μέτρησης του ηλεκτρικού φορτίου στο διεθνές σύστημα μονάδων (S.I.) είναι το 1 C (κουλόμπ) Επειδή το 1 C είναι πολύ μεγάλη μονάδα μέτρησης ηλεκτρικού φορτίου, συχνά χρησιμοποιούμε μικρότερες μονάδες μέτρησης του φορτίου, οι οποίες είναι: 1 mC = 10 3 C (χιλιοστοκουλόμπ) 1 μC = 10 6 C (μικροκουλόμπ) 1 nC = 10 9 C (νανοκουλόμπ) 1 pC = 10 12 C (πικοκουλόμπ) 6. Όταν το συνολικό φορτίο ενός σώματος ή ενός συνόλου σωμάτων είναι ίσο με το μηδέν, τότε λέμε ότι το σώμα ή το σύνολο σωμάτων είναι ηλεκτρικά ουδέτερο. 7. Αυτό που μπορεί να συμβεί, για να αποκτήσει ένα άτομο ηλεκτρικό φορτίο, είναι: Είτε να φύγουν ηλεκτρόνια, οπότε τα πρωτόνια γίνονται περισσότερα από τα ηλεκτρόνια (έλλειμμα ηλεκτρονίων) και το άτομο φορτίζεται θετικά. Είτε να έρθουν ηλεκτρόνια, οπότε τα πρωτόνια γίνονται λιγότερα από τα ηλεκτρόνια (πλεόνασμα ηλεκτρονίων) και το άτομο φορτίζεται αρνητικά. Συμπέρασμα Αν από ένα ηλεκτρικά ουδέτερο σώμα φύγουν ή έρθουν ηλεκτρόνια, το σώμα θα αποκτήσει θετικό ή αρνητικό φορτίο αντίστοιχα. 8. Αρχή διατήρησης του φορτίου: Κατά τη διαδικασία της φόρτισης ενός σώματος, με όποιον τρόπο κι αν συμβεί, δε δημιουργούνται, ούτε καταστρέφονται ηλεκτρόνια, παρά μόνο μεταφέρονται από ένα σώμα σε ένα άλλο σώμα. Έτσι λοιπόν: Σε οποιαδήποτε διαδικασία φόρτισης το ολικό φορτίο παραμένει σταθερό. Η παραπάνω πρόταση εκφράζει την αρχή διατήρησης του ηλεκτρικού φορτίου. 9. Το ηλεκτρικό φορτίο είναι κβαντωμένο: Η ποσότητα του ηλεκτρικού φορτίου Q ενός σώματος δεν μπορεί να έχει οποιαδήποτε τιμή, παρά μόνο ορισμένη τιμή. Η τιμή που μπορεί να έχει το ηλεκτρικό φορτίο είναι ακέραιο πολλαπλάσιο του στοιχειώδους φορτίου του ηλεκτρονίου. Δηλαδή ισχύει: Q=N |qe|

description

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (ΘΕΩΡΙΑ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ)

Transcript of ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

Page 1: ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

 

  1    ΣΥΚΟΥΔΗ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ            “http://www.chem-­‐teacher.gr”                  

     

 1.  Ηλεκτρισμένα  σώματα  :  Όλα  τα  υλικά  τα  οποία,  όταν  τα  τρίψουμε  με  κάποιο  άλλο  σώμα,  συμπεριφέρονται  όπως  το  ήλεκτρο  (δηλαδή  ασκούν  δύναμη  σε  ελαφρά  αντικείμενα)  θα  λέγονται  ηλεκτρισμένα.      2.  Ηλεκτρική  δύναμη:    Ηλεκτρική  δύναμη  είναι  η  δύναμη  που  ακσείται  μεταξύ  ηλεκτρισμένων  σωμάτων.  $  Η  ηλεκτρική  δύναμη  είναι  διαφορετική  από  τη  μαγνητική.  $   Οι   δυνάμεις   που   εμφανίζονται   μεταξύ   των   ηλεκτρισμένων  σωμάτων  μπορεί   να   είναι   είτε  ελκτικές   είτε  απωστικές.      3.  Δύο  θετικά  ή  αρνητικά  ηλεκτρικά  φορτία  ονομάζονται  ομώνυμα  φορτία.  Ένα  θετικό  και  ένα  αρνητικό  ηλεκτρικό  φορτίο  ονομάζονται  ετερώνυμα  φορτία.  Επομένως  μπορούμε  να  πούμε  ότι:  Οι  δυνάμεις  μεταξύ  ομώνυμων  φορτίων  είναι  απωστικές  και  οι  δυνάμεις  μεταξύ  ετερώνυμων  φορτίων  είναι  ελκτικές.    4.  Η  ηλεκτρική  δύναμη  που  ασκεί  ή  δέχεται  ένα  φορτισμένο  σώμα  είναι  μεγαλύτερη,  όσο  μεγαλύτερο  είναι  το  ηλεκτρικό  φορτίο  του.    5.  Μονάδα  μέτρησης  του  ηλεκτρικού  φορτίου:    Μονάδα  μέτρησης  του  ηλεκτρικού  φορτίου  στο  διεθνές  σύστημα  μονάδων  (S.I.)  είναι  το  1  C  (κουλόμπ)  Επειδή   το   1   C   είναι   πολύ   μεγάλη   μονάδα   μέτρησης   ηλεκτρικού  φορτίου,   συχνά   χρησιμοποιούμε   μικρότερες  μονάδες  μέτρησης  του  φορτίου,  οι  οποίες  είναι:  1  mC  =  10-­‐3  C  (χιλιοστοκουλόμπ)  1  μC  =  10-­‐6  C  (μικροκουλόμπ)  1  nC  =  10-­‐9  C  (νανοκουλόμπ)  1  pC  =  10-­‐12  C  (πικοκουλόμπ)    6.  Όταν  το  συνολικό  φορτίο  ενός  σώματος  ή  ενός  συνόλου  σωμάτων  είναι   ίσο  με  το  μηδέν,  τότε  λέμε  ότι  το  σώμα  ή  το  σύνολο  σωμάτων  είναι  ηλεκτρικά  ουδέτερο.      7.  Αυτό  που  μπορεί  να  συμβεί,  για  να  αποκτήσει  ένα  άτομο  ηλεκτρικό  φορτίο,  είναι:  $   Είτε   να   φύγουν   ηλεκτρόνια,   οπότε   τα   πρωτόνια   γίνονται   περισσότερα   από   τα   ηλεκτρόνια   (έλλειμμα  ηλεκτρονίων)  και  το  άτομο  φορτίζεται  θετικά.    $   Είτε   να   έρθουν   ηλεκτρόνια,   οπότε   τα   πρωτόνια   γίνονται   λιγότερα   από   τα     ηλεκτρόνια   (πλεόνασμα  ηλεκτρονίων)  και  το  άτομο  φορτίζεται  αρνητικά.    Συμπέρασμα  Αν  από  ένα  ηλεκτρικά  ουδέτερο  σώμα  φύγουν  ή  έρθουν  ηλεκτρόνια,  το  σώμα  θα  αποκτήσει  θετικό  ή  αρνητικό  φορτίο  αντίστοιχα.    8.  Αρχή  διατήρησης  του  φορτίου:    Κατά   τη   διαδικασία   της   φόρτισης   ενός   σώματος,   με   όποιον   τρόπο   κι   αν   συμβεί,   δε   δημιουργούνται,   ούτε  καταστρέφονται  ηλεκτρόνια,  παρά  μόνο  μεταφέρονται  από  ένα  σώμα  σε  ένα  άλλο  σώμα.  Έτσι  λοιπόν:    Σε  οποιαδήποτε  διαδικασία  φόρτισης  το  ολικό  φορτίο  παραμένει  σταθερό.    Η  παραπάνω  πρόταση  εκφράζει  την  αρχή  διατήρησης  του  ηλεκτρικού  φορτίου.    9.  Το  ηλεκτρικό  φορτίο  είναι  κβαντωμένο:    Η   ποσότητα   του   ηλεκτρικού   φορτίου   Q   ενός   σώματος   δεν   μπορεί   να   έχει   οποιαδήποτε   τιμή,   παρά   μόνο  ορισμένη  τιμή.  Η  τιμή  που  μπορεί  να  έχει  το  ηλεκτρικό  φορτίο  είναι  ακέραιο  πολλαπλάσιο  του  στοιχειώδους  φορτίου  του  ηλεκτρονίου.  Δηλαδή  ισχύει:  

Q=N  �  |qe|  

Page 2: ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

 

  2    ΣΥΚΟΥΔΗ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ            “http://www.chem-­‐teacher.gr”                  

     

όπου  Ν  ο  αριθμός  των  ηλεκτρονίων  και  |qe|  η  απόλυτη  τιμή  του  ηλεκτρικού  φορτίου  του  ηλεκτρονίου  (qe      =  -­‐1.6-­‐10  -­‐19  C).    Τα   φυσικά   μεγέθη   που   δεν   μπορούν   να   πάρουν   οποιαδήποτε   τιμή   παρά   μόνο   συγκεκριμένες   ονομάζονται  κβαντωμένο.   Επομένως   μπορούμε   να   πούμε   ότι   το   ηλεκτρικό   φορτίο   είναι   ένα   κβαντωμένο   φυσικό  μέγεθος    10.  Τρόποι  ηλέκτρισης  :    1.  Ηλέκτριση  με  τριβή  2.  Ηλέκτριση  με  επαφή  3.  Ηλέκτριση  με  επαγωγή    Κατά  την  ηλέκτριση  τα  δύο  σώματα  αποκτούν  ίσα  και  αντίθετα  φορτία.    Κατά  την  ηλέκτριση  με  επαφή  τα  δύο  σώματα  αποκτούν  όμοια  (ομώνυμα)  φορτία.      11.  Ηλεκτρικοί   αγωγοί:  Πρόκειται  για  τα  υλικά  που  επιτρέπουν  τη  μετακίνηση  ηλεκτρικών  φορτίων  μέσα  από  τη  μάζα  τους,  με  αποτέλεσμα  το  ηλεκτρικό  φορτίο  να  «διασκορπίζεται»  σε  όλη  την  έκταση  των  σωμάτων.  Ηλεκτρικοί  αγωγοί  είναι  τα  μέταλλα,  οι  ηλεκτρολύτες,  το  ανθρώπινο  σώμα  κτλ.    Ηλεκτρικοί  μονωτές:  Πρόκειται  για  τα  υλικά  που  δεν  επιτρέπουν  τη  μετακίνηση  ηλεκτρικών  φορτίων  μέσα  από   τη   μάζα   τους,   με   αποτέλεσμα   το   ηλεκτρικό   φορτίο   να   μη   «διασκορπίζεται»   αλλά   να   παραμένει  εντοπισμένο  στην  περιοχή  του  σώματος  που  φορτίσαμε.  Ηλεκτρικοί  μονωτές  είναι  το  ξύλο,  το  γυαλί,  το  πλαστικό,  το  χαρτί,  το  καουτσούκ  κτλ.    12.  Νόμος  του  Coulomb  «Το   μέτρο   της   ηλεκτρικής   δύναμης   (F)   με   την   οποία   αλληλεπιδρούν   δύο   σημειακά  φορτία   (q1   και   q2)   είναι  ανάλογο  του  γινομένου  των  φορτίων  και  αντιστρόφως  ανάλογο  του  τετραγώνου  της  μεταξύ  τους  απόστασης  (r  )»  

                                      F=K ⋅

q1 ⋅q2

r2  

  ø  Κ  :  σταθερά  αναλογίας    

[Στο  S.I.  για  το  κενό  (ή  τον  αέρα)  2

92

N mk 9 10C⋅= ⋅ ]  

  ø   1 2q ,q  :  φορτία       ø  r  :  η  μεταξύ  τους  απόσταση      

 13.  Ηλεκτρικό  ρεύμα  :  είναι  η  προσανατολισμένη  κίνηση  των  ηλεκτρονίων  .    14.  Αγωγοί  :  είναι  τα  σώματα  που  διαθέτουν  ελεύθερα  ηλεκτρόνια.  Το  ηλεκτρικό  ρέυμα  τους  διαρρέει.      15.  Μονωτές  :    είναι  τα  σώματα  που  διαθέτουν  ελάχιστα  ή  καθόλου  ελεύθερα  ηλεκτρόνια,  με  αποτέλεσμα  το  ηλεκτρικό  ρεύμα  να  μην  τους  διαρρέει  καθόλου.      16.  Ημιαγωγοί  :    είναι  τα  σώματα  που  άλλοτε  συμπεριφέρονται  σαν  μονωτές  και  άλλοτε  σαν  αγωγοί  (π.χ.  πυρίτιο,  γερμάνιο).    17.  Ένταση  του  ηλεκτρικού  ρεύματος  (Ι)  :    ονομάζεται  το  πηλίκο  του  ηλεκτρικού  φορτίου  (q)  που  περνά  από  μία  διατομή  του  αγωγού  σε  χρονικό  διάστημα  t  προς  το  χρονικό  διάστημα.    

qI=t  

Μονάδα  μέτρησης  της  έντασης  :  1  Ampere      

Page 3: ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

 

  3    ΣΥΚΟΥΔΗ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ            “http://www.chem-­‐teacher.gr”                  

     

1mA=10-­‐3A    ,  1μΑ=10-­‐6Α  .    Όργανα  μέτρησης  της  έντασης  :  Αμπερόμετρα    Προσοχή  !  τα  αμπερόμετρα  συνδέονται  σε  σειρά  στο  κύκλωμα    

 :  είναι  η  φορά  κίνησης  των  ελεύθερων  ηλεκτρονίων.    18.  Πραγματική  φορά  του  ηλεκτρικού  ρεύματος  

  :   είναι   η   φορά   κίνησης   των   θετικών   φορτίων   (αν  19.   Συμβατική   φορά   του   ηλεκτρικού   ρεύματοςμπορούσαν  να  μετακινηθούν  ελεύθερα)      20.  Αποτελέσματα  του  ηλεκτρικού  ρεύματος  :    

« Θερμικά  (  θερμοσίφωνας,  ηλεκτρική  κουζίνα)    « Ηλεκτρομαγνητικά    (μίζα  αυτοκινήτου)    « Χημικά  (μπαταρίες,  συσσωρευτές)    « Φωτεινά  (  λαμπτήρες  πυρακτώσεως  και  φθορισμού)    

   ονομάζεται  κάθε  διάταξη  που  αποτελείται  από  κλειστούς  αγώγιμους  «δρόμους»  21.   Ηλεκτρικό   κύκλωμα   :

μέσω  των  οποίων  μπορεί  να  διέλθει  ηλεκτρικό  ρεύμα.      Κλειστό  κύκλωμα  είναι  το  ηλεκτρικό  κύκλωμα  που  διαρρέεται  από  ηλεκτρικό  ρεύμα.      Ανοικτό  κύκλωμα  είναι  το  ηλεκτρικό  κύκλωμα  που  δεν  διαρρέεται  από  ρεύμα.      

  προέρχεται   από   την   πηγή   που   θέτει   σε   κίνηση   τα   ελεύθερα  22.Η   Ενέργεια   ηλεκτρικού   ρεύματος   :ηλεκτρόνια  των  συρμάτων    και  των  ηλεκτρικών  συσκευών.      

 ονομάζεται  το  πηλίκο  της  ενέργειας  (Εηλ)  που  προσφέρεται  23.  Διαφορά  δυναμικού  ή  ηλεκτρική  τάση  (V)  :από  την  πηγή  σε  ηλεκτρόνια  συνολικού  φορτίου  q,  τα  οποία  περνούν  από  το  εσωτερικό  της,  προς  το  φορτίο  q  .    

ηλεκτρικήπηγής

EV =

q  

Μονάδα  μέτρησης  της  διαφοράς  δυναμικού  στο  S.I.    :  1  Volt      Όργανα  μέτρησης  της  διαφοράς  δυναμικού  :  βολτόμετρα.    Προσοχή  !  Τα  βολτόμετρα  συνδέονται  παράλληλα  με  την  ηλεκτρική  συσκευή.      

 είναι  όλες  οι  ηλεκτρικές  συσκευές  που  διαθέτουν  δύο  άκρα,  δηλαδή  δύο  πόλους,  με  τα  24.  Ηλεκτρικά  δίπολα  :οποία  συνδέονται  στο  κύκλωμα.      25.  Ηλεκτρική  αντίσταση  :    ονομάζεται  το  πηλίκο  της  ηλεκτρικής  τάσης  (V)  που  εφαρμόζεται    στους  πόλους  του  διπόλου  προς  την  ένταση  (Ι)  του  ηλεκτρικού  ρεύματος  που  το  διαρρέει.    

VR=I  

Μονάδα  μέτρησης  της  αντίστασης  στο  S.I.  :  1  Ωμ    « 1kΩ=103Ω  « 1ΜΩ=106Ω  « 1mΩ=10-­‐3Ω  « 1μΩ=10-­‐6Ω  

 26.  Νόμος  του  Ωμ  Η   ένταση   (Ι)   του   ηλεκτρικού   ρεύματος  που   διαρρέει   έναν   μεταλλικό  αγωγό   (σταθερής   θερμοκρασίας)   είναι  ανάλογη  της  διαφοράς  δυναμικού  (V)  που  εφαρμόζεται  στα  άκρα  του.    

VI=R  

Προσοχή!  Ο  νόμος  του  Ωμ  ισχύει  μόνο  στου  μεταλλικούς  αγωγούς  και  όχι  σε  όλους  τους  αγωγούς.    

Page 4: ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

 

  4    ΣΥΚΟΥΔΗ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ            “http://www.chem-­‐teacher.gr”                  

     

lRA

ρ= ⋅  

ρ=  ειδική  αντίσταση  του  υλικού  α  =    θερμικός  συντελεστής  ειδικής  αντίστασης      27.  Κύκλωμα  σύνδεσης  σε  σειρά    à  Roλ=R1+R2    à  Η  ένταση  του  ρεύματος  είναι  ίδια  σε    όλα  τα  σημεία  του  κυκλώματος    à  Ισχύει  Vολ  =  V1  +  V2        28.  Κύκλωμα  σε  παράλληλη  σύνδεση    

àολ 1 2

1 1 1= +R R R

 

à 1 2I=I +I  à  Vολ  =  V1  =  V2    

 29.  Εξίσωση  της  θερμιδομετρίας  Η  ποσότητα  θερμότητας  (Q)  που  μεταφέρεται  σ’  ένα  σώμα  για  ορισμένο    χρονικό  διάστημα  (t)  συνδέεται  με  τη  μάζα  (M)  του  σώματος  και  τη  μεταβολή  της  θερμοκρασίας  του  (Δθ).    

Q=m c Δθ⋅ ⋅  c=  η  ειδική  θερμότητα  του  σώματος   νερούc =4200J/Kg °C⋅    30.  Απόδειξη  της  σχέησης    

V=

Εηλ

q⇔  Εηλ=  V   ⋅  q(Σχέση  1η)    

Η  ηλεκτρική  ενέργεια  μετατρέπεται  σε  θερμική  ενέργεια.    

Q  =  Eηλ    (σχέση  2η)  

Επίσης  από  τον  νόμο  του  Ωμ  και  από  τον  ορισμό  της  έντασης  έχουμε  :    

V=I R⋅    (σχέση  3η)                                              

qI= q=I tt⇔ ⋅    (σχέση  4η)    

 Συνοπτικά  από  τις  σχέσεις  1,2,3,4  έχουμε:    

ηλQ=Ε  

ηλΕ =V q⋅        

V=I R⋅       Q=Eηλ =V ⋅q=(I ⋅R) I ⋅ t( )=I2 ⋅R ⋅ t  

q=I t⋅        

Page 5: ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

 

  5    ΣΥΚΟΥΔΗ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ            “http://www.chem-­‐teacher.gr”                  

     

31.  Διατύπωση  του  νόμου  του  Τζάουλ    Η  μεταβολή  της  θερμικής  ενέργειας  ενός  αντιστάτη  αντίστασης  R,  όταν  από  αυτόν  διέρχεται  ηλεκτρικό  ρεύμα  σταθερής   έντασης   Ι   και   επομένως   η   ποσότητα   της   θερμότητας   Q   που   μεταφέρεται   από   αυτόν   προς   το  περιβάλλον  σε  χρονικό  διάστημα  t  είναι  :    α)  ανάλογη  του  τετραγώνου  της  έντασης  Ι  του  ηλεκτρικού  ρεύματος  που  διαρρέει  τον  αντιστάτη.    β)  ανάλογη  της  αντίστασης  R  του  αντιστάτη    γ)  ανάλογη  του  χρόνου  t  διέλευσης  του  ηλεκτρικού  ρεύματος  από  τον  αντιστάτη.      32.  Διαγράμματα  του  νόμου  του  Τζάουλ    

 33.  Βραχυκύκλωμα  :  ονομάζεται  η  σύνδεση  δύο  σημείων  ενός  κυκλώματος  με  αγωγό  αμελητέας  αντίστασης  .      34.   ηλΕ =V I t⋅ ⋅  Μονάδα  ενέργειας  στο  S.I.  είναι  το  1  Τζάουλ    35.   Ισχύς   (Ρ)   :     Είναι   η  ποσότητα   ενέργειας   (Ε)  που   μετατρέπει   (ή  παράγει   ή   καταναλώνει)   μία   μηχανή   (ή  συσκευή)  προς  το  αντίστοιχο  χρονικό  διάστημα  t:    

EP=t  

36.  Ηλεκτρική  ισχύς    

ηλΕP=t                             ηλ ηλ

V I tP = P =V It⋅ ⋅ ⇔ ⋅

 

ηλΕ =V I t⋅ ⋅    Μονάδα  ισχύος  στο  S.I.  είναι  το  1Watt  (1W)      37.  Κιλοβατώρα      1ΚWh  =  3.600.000  J      

 38.  Περιοδική  κίνηση:  Περιοδική  ονομάζουμε  την  κίνηση  που  επαναλαμβάνεται  κατά  τον  ίδιο  τρόπο  σε  ίσα  χρονικά  διαστήματα.    (π.χ.  η  κίνηση  της  γης  γύρω  από  τον  ήλιο)      39.  Ταλάντωση  :  είναι  η  περιοδική  κίνηση  που  γίνεται  ανάμεσα  σε  δύο  ακραία  σημεία  της  τροχιάς.    (π.χ.  η  κίνηση  της  κούνιας  ,  η  χορδή  της  κιθάρας)      

Q  

I  

Q  

R  

Q  

t  

Page 6: ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

 

  6    ΣΥΚΟΥΔΗ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ            “http://www.chem-­‐teacher.gr”                  

     

àΣτην   ταλάντωση   το   σώμα   εκτελεί   περιοδική   κίνηση   γύρω   από   μια   θέση   που   την   ονομάζουμε   θέση  ισορροπίας.      40.  Δύναμη  στην  απλή  αρμονική  ταλάντωση    Όταν  η  δύναμη  επαναφοράς  είναι  ανάλογη  με  την  απομάκρυνση  του  σώματος  από  τη  θέση   ισορροπίας  του,  τότε  η  κίνηση  που  κάνει  το  σώμα  ονομάζεται  απλή  αρμονική  ταλάντωση.      41.  Περίοδος  ταλάντωσης  (Τ)  :ονομάζεται  ο  χρόνος  μιας  πλήρους  ταλάντωσης  .      42.  Συχνότητα  ταλάντωσης  (f)  :  ονομάζεται  ο  αριθμός  των  πλήρων  ταλαντώσεων  (Ν)  που  εκτελεί  το  σώμα  σε  χρονικό  διάστημα  Δt    προς  το  χρονικό  αυτό  διάστημα.    

αριθµός_ταλαντώσεων NΣυχνότητα= f=χρονικό_διάστηµα Δt

⇒  

 43.  Σχέση  περιόδου  –  συχνότητας    

1f=T  

 44.  Μονάδα  συχνότητας  στο  S.I.  :  1Ηz  (1  Χέρτζ)      45.   Πλάτος   Χο   της   ταλάντωσης   :   Η   απόσταση   των   ακραίων   θέσεων   της   ταλάντωσης   από   τη   θέση  ισορροπίας  ονομάζεται  μέγιστη  απομάκρυνση  ή  πλάτος  της  ταλάντωσης.      46.   Συχνότητα   (f)   ταλάντωσης   :     είναι   ο   αριθμός   των   πλήρων   ταλαντώσεων   που   εκτελεί   το   σώμα   στη  μονάδα  του  χρόνου.      47.  Μεγέθη  από  τα  οποία  εξαρτάται  η  περίδος  ταλάντωσης  ενός  απλού  εκκρεμούς.    Η  περίοδος  (Τ)  ενός  απλού  εκκρεμούς  :    

είναι  ανεξάρτητη  της  μάζας  του   δεν  εξαρτάται  από  το  πλάτος  της  ταλάντωσης,  όταν  το  εκκρεμές  εκτρέπεται  κατά  μικρή  γωνία  θ  (θ<10)   αυξάνεται  όταν  αυξάνεται  το  μήκος  l  (όταν  το  L  τετραπλασιάζεται,  η  Τα  διπλασιάζεται  )     εξαρτάται  από  την  επιτάχυνση    της  βαρύτητας  (g)    

 48.Κατά  την  διάρκεια  μιας  ταλάντωσης  πραγματοποιείται  περιοδικά  μετατροπή  της  δυναμικής  ενέργειας  σε  κινητική  και  αντίστροφα.    Όταν  το  σώμα  βρίσκεται  σε  ακραία  θέση  ταλάντωσης,  έχει  μόνο  δυναμική  ενέργεια,  ενώ  όταν  βρίσκεται  στη  θέση  ισορροπίας,  έχει  μόνο  κινητική  ενέργεια.  Σε  κάθε  άλλη  θέση  έχει  και  κινητική  και  δυναμική  ενέργεια.      49.  Εμηχ  =  σταθερή    Όταν   δεν   υπάρχουν   δυνάμεις   τριβής,   η   μηχανική   ενέργεια   της   ταλάντωσης   (   Εμηχ   =   Κινητική   +     Δυναμική)  διατηρείται  σταθερό.      

 50.  Κύμα  :  ονομάζουμε  τη  διάδοση  μιας  διαταραχής  σ’  ένα  χώρο  .    Κατά  τη  διάδοση  του  κύματος  μεταφέρεται  ενέργεια  χωρίς  να  μεταφέρεται  ύλη.    

51.  Μηχανικά  κύματα  :    Τα  μηχανικά  κύματα  διαδίδονται  στα  υλικά  μέσα  (στερεά,  υγρά  αέρια)  και  μεταφέρουν  μηχανική  ενέργεια  (  σε  αντίθεση  με  τα  ηλεκτρομαγνητικά  που  διαδίδονται  το  κενό)  

Page 7: ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

 

  7    ΣΥΚΟΥΔΗ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ            “http://www.chem-­‐teacher.gr”                  

     

52.  Εγκάρσια  κύματα  :  ονομάζονται  τα  κύματα  στα  οποία  τα  σωματίδια  του  μέσου  διάδοσης  ταλαντώνονται  κάθετα  στη  διεύθυνση  διάδοσης  του  κύματος  (σχηματίζοντας  «όρη»  και  «κοιλάδες»)    π.χ.  τα  κύματα  στις  χορδές  τις  κιθάρας    

 53.  Διαμήκη  κύματα   :  ονομάζονται  τα  κύματα  στα  οποία  τα  σωματίδια  του  μέσου  διάδοσης  ταλαντώνονται  στη  διεύθυνση  στην  οποία  διαδίδεται  το  κύμα  (  σχηματίζοντας  «πυκνώματα»  και  αραιώματα»  )  π.χ.  ηχητικά  κύματα    

 54.   Μια   πηγή   που   ταλαντώνεται   μπορεί   να   παράγει   κύμα.     Η   ενέργεια   που   μεταφέρει   το   κύμα  προσφέρεται  από  την  πηγή.      55.  Περίοδος  κύματος  (Τ)  :    είναι  το  χρονικό  διάστημα  στο  οποίο  ένα  σωματίδιο  του  μέσου  διάδοσης  εκτελεί  μία  πλήρη  ταλάντωση.    56.   Συχνότητα   κύματος   (f)   :   είναι   η   συχνότητα   με   την   οποία   ταλαντώνονται   τα   σωματίδια   του   μέσου  διάδοσης.      57.  Μήκος  κύματος  (λ)  :    είναι  η  απόσταση  στην  οποία  διαδίδεται  το  κύμα  σε  χρόνο  μίας  περιόδου  (Τ)  .    u=λ f⋅    θεμελιώδης  νόμος  της  κυματικής    λ  à  μήκος  κύματος    u  à  ταχύτητα  διάδοσης    Τ  à  συχνότητα      58.    Εγκάρσια  κύματα  :    Μήκος  κύματος  =  απόσταση  μεταξύ  δύο  διαδοχικών  «ορέων»  ή  μεταξύ  δύο  διαδοχικών  «κοιλάδων»  .      59.  Διαμήκη  κύματα  :    Μήκος  κύματος  =  απόσταση  μεταξύ  δύο  διαδοχικών  «πυκνωμάτων»  ή  μεταξύ  δύο  διαδοχικών  «αραιωμάτων»  .      60.  Πλάτος  κύματος  :  ονομάζεται  το  πλάτος  ταλάντωσης  των  σωματιδίων  του  μέσου  στο  οποίο  διαδίδεται  το  κύμα.      61.  Ταχύτητα  διάδοσης  του  κύματος  :    Για  ένα  μέσο  η  ταχύτητα  διάδοσης  (υ)  ενός  κύματος  :    

δεν  εξαρτάται  από  το  πλάτος  του  κύματος   δεν  εξαρτάται  από  τη  συχνότητα  f  (ή  την  περίοδο  Τ)  του  κύματος     δεν  εξαρτάται  από  το  μήκος  λ     εξαρτάται  μόνο  από  τις  ιδιότητες  του  μέσου    

(Προσοχή:  Στο  ίδιο  μέσο  τα  διαμήκη  κύματα  έχουν  μεγαλύτερη  ταχύτητα  απ’  όλα  τα  εγκάρσια)    62.Ήχος    Ηχητικά  κύματα  λέγονται  τα  διαμήκη  μηχανικά  κύματα  που  παράγονται  από  τις  δονήσεις  των  σωμάτων.      Ένας  ήχος  με  συχνότητα  μικρότερη  από  20Hz  ονομάζεται  υπόηχος  Ένας  ήχος  με  συχνότητα  μεγαλύτερη  από  20.000  Hz  ονομάζεται  υπέρηχος.    63.   Το   φαινόμενο   κατά   το   οποίο   ο   ήχος,   καθώς   διαδίδεται   στον   αέρα,   συναντάει   ένα   εμπόδιο   και   αλλάζει  πορεία  ονομάζεται  ανάκλαση  του  ήχου.  Η  ανάκλαση  του  ήχου  πάνω  σε  απομακρυσμένα  εμπόδια  ονομάζεται  ηχώ.    

Page 8: ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

 

  8    ΣΥΚΟΥΔΗ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ            “http://www.chem-­‐teacher.gr”                  

     

64.  Τα  ηχητικά  κύματα  διαδίδονται  σε  όλα  τα  μέσα  :  Στερεά,  υγρά,  αέρια.  Δεν  διαδίδονται  στο  κενό  γιατί  εκεί  δεν  υπάρχουν  μόρια  να  αλληλεπιδράσουν  ώστε  να  μεταφερθεί  η  μηχανική  ενέργεια  του  ηχητικού  κύματος.    65.  Ταχύτητα  διάδοσης  ηχητικών  κυμάτων  Uστερεων  >  Uυγρά  >  Uαέρια    

1.  Nα  αντιστοιχήσεις  τα  φυσικά  μεγέθη  με  τις  μονάδες  μέτρησης.  

   

2.  Η  δύναμη  Coylomb  ανάμεσα  σε  δύο  φορτία  είναι  F=20N  .  Πως  θα  μεταβληθεί  η  δύναμη  αν  διπλασιάσουμε  το  ένα  φορτίο  και  διπλασιάσουμε  και  την  μεταξύ  τους  απόσταση;    

 3.  Δύο  αντιστάτες  με  αντιστάσεις        =  2  Ω  και  R2  =  8  Ω  συνδέονται  σε  σειρά  και  στις  άκρες  του  συστήματος  εφαρμόζεται  τάση  V  =  40  V.  Να  βρείτε:    α.  Την  ισοδύναμη  αντίσταση  του  κυκλώματος.    β.  Την  ένταση  του  ρεύματος  που  διαρρέει  κάθε  αντιστάτη.    γ.  Την  τάση  στα  άκρα  κάθε  αντιστάτη.  

 4.  Δύο  αντιστάτες  με  αντιστάσεις  R1  =  3  Ω  και  R2  =  6  Ω  συνδέονται  παράλληλα  και  στις  άκρες  του  συστήματος  εφαρμόζεται  τάση  V  =  12  V.  Να  βρείτε:    α.  Την  ισοδύναμη  αντίσταση  του  κυκλώματος.    β.  Την  τάση  στα  άκρα  κάθε  αντιστάτη.    γ.  Την  ένταση  του  ρεύματος  που  διαρρέει  κάθε  αντιστάτη.  

 5.   Να   υπολογίσετε   την   ισοδύναμη   αντίσταση   για   καθεμία   από   τις   παρακάτω_συνδεσμολογίες.

   

8.  Ένα  σημειακό  φορτίο  Q=+4·μC  βρίσκεται  ακίνητο  σε  κάποιο  σημείο.  Ποια  δύναμη  θα  ασκηθεί  σε  ένα  φορτίο  

q=+2·μC  ,αν  το  φέρουμε  σε  απόσταση  r=10cm  από  το  φορτίο  Q;  Δίνεται  Κ=9·109  2

2

N mC⋅  

 9.  Η  περίοδος  ενός  κύματος  είναι  Τ=4·10-­‐3  s  και  η  ταχύτητά  του  είναι  u=104  m/s  .Να  βρείτε:    α.  Το  μήκος  κύματος  β.  Την  απόσταση  στην  οποία  διαδίδεται  το  κύμα  σε  χρόνο  t=25s  .    

 10.  Ένα  σώμα  εκτελεί  ταλάντωση  και  σε  χρόνο  t  =  2  min  πραγματοποιεί  240  πλήρεις  ταλαντώσεις.  Να  βρείτε:    α.  Τη  συχνότητα  της  ταλάντωσης,    β.  Την  περίοδο  της  ταλάντωσης.  

   

Page 9: ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

 

  9    ΣΥΚΟΥΔΗ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ            “http://www.chem-­‐teacher.gr”                  

     

11.  Η  σχέση  που  συνδέει  τις  εντάσεις  των  ρευμάτων  του  κυκλώματος  είναι:  α.  I  =  Ι1  =  Ι2      

β.Ι  =  Ι1  +  I2      

γ.  Ι1  =  I  +Ι2      

δ.  I2  =  I  +  Ι1  Να  επιλέξετε  τη  σωστή  απάντηση.  

 12.  Η  σχέση  που  συνδέει  τις  τάσεις  στα  άκρα  των  δύο  αντιστατών  με  την  τάση  της  πηγής  είναι:  α.  V  =  VAB  =  VAΓ  β.  VAB  =  V  +  VAΓ    γ.  V  =  VAB  +  VΒΓ  δ.  VΑΓ  =  V  +  νΑΒ  Να  επιλέξετε  τη  σωστή  απάντηση.  

 13.  Στο  επόμενο  σχήμα  παριστάνεται  ένα  κύμα.  Αν  η  ταχύτητα  διάδοσης  του  κύματος  είναι  υ  =    0,5  m/s,  τότε  η  συχνότητα  του    είναι  ίση  με:    

 α)  2,5  Ηz         β)  5Ηz             γ)  10  Ηz           δ)  20  Ηz  

 14.  Να  χαρακτηρήσεις  τους  παρακάτω  τύπους  φυσικών  μεγεθών  ώς  Σωστούς  ή  Λάθος.        

 15.  Στο  διπλανό  διάγραμμα  παριστάνεται  γραφικά  η  ένταση  του  ρεύματος  Ι    σε  συνάρτηση  με  τη  διαφορά  δυναμικού  (τάση)  V  που  εφαρμόζεται  στα  άκρα    ενός  αγωγού  σταθερής  θερμοκρασίας.  α.  Ισχύει  για  τον  αγωγό  αυτό  ο  νόμος  του  Ohm;  Δικαιολόγησε  την  απάντηση  σου.  

β.  Αν  διπλασιαστεί  η  τάση  που  εφαρμόζεται  στον  αγωγό  τότε  διπλασιάζεται    η  αντίσταση  του.  

Συμφωνείς  με  την  παραπάνω  άποψη  ή  διαφωνείς;  Δικαιολόγησε  την  επιλογή  σου.    γ.  Να  βρεθεί  η  ένταση  του  ρεύματος  που  διαρρέει  τον  αγωγό  αν  εφαρμοστεί  τάση  V=60  V.  

 16.  Οι  μαθητές  σε  ένα  Σχολικό  Εργαστήριο  συναρμολόγησαν  τα  παρακάτω  δύο  κυκλώματα.              Σε  ποιο  από  τα  δύο  κυκλώματα,  Α  ή  Β,  είναι  συνδεδεμένα  σωστά  τα  όργανα;    (αμπερόμετρο:                                                          ,    βολτόμετρο:                                                          )      Δικαιολόγησε.    β.  Η  συμβατική  φορά  του  ρεύματος  είναι  από  το  Γ  à  Δ      ή      από  το  Δ  à  Γ  ;  γ.  Αν  οι  ενδείξεις  των  οργάνων  στο  ορθό  κύκλωμα  είναι  3  Α  και  24  V  να  βρεθεί  η  αντίσταση  R  του  κυκλώματος.  

 17.   α.   Να   διατυπώσεις   το   νόμο   του   Κουλόμπ   (Coulomb)   και   να   γράψεις   τη   μαθηματική   σχέση   που   τον  περιγράφει.  β.  Το  παρακάτω  σχήμα  δείχνει  δύο  αρνητικά  φορτισμένες  σφαίρες  Q1=  -­‐2  μC,    Q2=  -­‐3  μC  που  απέχουν  μεταξύ  τους  απόσταση  r.    

 

Page 10: ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2013

 

  10    ΣΥΚΟΥΔΗ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ            “http://www.chem-­‐teacher.gr”                  

     

Να  σχεδιάσεις  την  ηλεκτρική  δύναμη  που  ασκεί  η  μία  σφαίρα  στην  άλλη  και  να  συγκρίνεις  τα  μέτρα  των  δυνάμεων  αυτών.  γ.  Αν  διπλασιάσουμε  το  ένα  φορτίο  Q1΄  =  2  Q1,  τριπλασιάσουμε  το  άλλο  φορτίο  Q2΄  =  3  Q2  και  κρατήσουμε  τη  μεταξύ  τους  απόσταση  r  σταθερή  τότε  η  ηλεκτρική  δύναμη  ______________________  (  διπλασιάζεται,  τριπλασιάζεται  ,  εξαπλασιάζεται,  μένει  ίδια  ).    Τι  επιλέγεις;  Δικαιολόγησε  την  επιλογή  σου.  

 19.  α.  Να  αναφέρεις  την  αρχή  (  αξίωμα  )  διατήρησης  του  ηλεκτρικού  φορτίου.  β.  Δύο  όμοιες  μονωμένες  μεταλλικές  σφαίρες  Α  και  Β  έχουν  φορτία  QA=-­‐2nC  και  QB=+8nC  αντίστοιχα.  Φέρνουμε  τις  σφαίρες  σε  επαφή  και  τις  απομακρύνουμε.  Τι  φορτίο  απέκτησε  η  κάθε  σφαίρα;  

 20.  α.  «  Το  ηλεκτρικό  φορτίο  είναι  κβαντωμένο.  »  Τι  εννοούμε  με  αυτή  την  πρόταση;  Πως  ερμηνεύεται  αν  λάβουμε  υπόψη  τη  δομή  της  ύλης;  β.  Ένας  φοιτητής  στο  εργαστήριο  της  βιολογίας  ισχυρίστηκε  ότι  :  «  Το  φορτίο  ενός  φορτισμένου  μορίου  μετά  από  μέτρηση  προέκυψε  ότι  είναι  4 ⋅10-­‐19  C  ».  Η  πρόταση  αυτή  είναι  αληθής  ή  ψευδής;  Δικαιολόγησε.  Δίνεται  το  φορτίο  του  ηλεκτρονίου:  -­‐1,6 ⋅ 10-­‐19  C.  

 21.  Οι  αντιστάσεις  R1=3Ω,  R2=6Ω,  του  διπλανού  σχήματος  έχουν  συνδεθεί    με  πηγή  τάσης  V=12  V.  Να  υπολογίσεις:  α.  την  ισοδύναμη  αντίσταση  Rολ  β.  τις  εντάσεις  των  ρευμάτων  που  διαρρέουν  τις  αντιστάσεις  και  την  πηγή.  γ.  την  ηλεκτρική  ισχύ  που  καταναλώνει  η  κάθε  αντίσταση.  δ.  την  ηλεκτρική  ισχύ  που  παρέχει  η  πηγή  στο  κύκλωμα.        

 22.  Στο  παρακάτω  κύκλωμα  οι  λαμπτήρες  Λ1,  Λ2,  Λ3  με  αντιστάσεις  R1=2Ω,  R2=3Ω,  R3=5Ω,  αντίστοιχα  συνδέονται  με  πηγή  τάσης  20V  με  αποτέλεσμα  να  φωτοβολούν.    α.  Να  βρείτε  την  ισοδύναμη  αντίσταση  Rολ  των  τριών  λαμπτήρων.  β.  Να  υπολογίσετε  την  ένδειξη  του  αμπερομέτρου  Α1  που  βρί-­‐  σκεται  δίπλα  στη  πηγή  και  την  ένδειξη  του  αμπερομέτρου  Α2    που  βρίσκεται  μεταξύ  των  λαμπτήρων  Λ1,  Λ2.  γ.  Πόση  είναι  η  τάση  στα  άκρα  κάθε  λαμπτήρα;  δ.  Κάποια  στιγμή  «καίγεται»  ο  λαμπτήρας  Λ2  με  αποτέλεσμα  να  μη  φωτοβολεί.  Να  εξετάσεις  αν  θα  συνεχίσουν  να  φωτοβολούν  οι  άλλοι  δύο  λαμπτήρες  Λ1,  Λ3.  

 23.  Σε  ένα  σπίτι  κάθε  μέρα  λειτουργούν  οι  παρακάτω  ηλεκτρικές  συσκευές:  >      Ο  ηλεκτρικός  θερμοσίφωνας  ισχύος  2KW  για  μιάμιση  ώρα.  >      Τέσσερις  λάμπες  ισχύος  100  Watt  για  πέντε  ώρες  η  κάθε  μία.  >      Ένας  ηλεκτρονικός  υπολογιστής  ισχύος  100W  για  χρόνο  10h.  >      Η  ηλεκτρική  κουζίνα  ισχύος  4KW  για  μία  ώρα.  Η  εταιρεία  παροχής  ηλεκτρικής  ενέργειας  (Δ.Ε.Η.)  χρεώνει  0,14€  (ευρώ)  την  κιλοβατώρα  KWh.  Να  βρεις  πόσο  κοστίζει  η  λειτουργία  των  παραπάνω  συσκευών  για  μία  μέρα.  

 24.  Α.  Στα  εγκάρσια  κύματα:  α)  τα  σωματίδια  του  μέσου  ταλαντώνονται  κάθετα  στη  διεύθυνση  διάδοσης  του  κύματος  β)  τα  σωματίδια  του  μέσου  ταλαντώνονται  παράλληλα  στη  διεύθυνση  διάδοσης  του  κύματος  γ)  τα  σωματίδια  του  μέσου  δεν  ταλαντώνονται  δ)  ισχύει  το  α  και  το  β.    Β.  Το  διαμήκη  κύματα  έχουν:  α)  «όρη  και  κοιλάδες                                      β)  πυκνώματα  και  αραιώματα  γ)  μόνο  κοιλάδες                                                δ)  μόνο  αραιώματα    Β)  Να  αναφέρετε  ονομαστικά  τα  χαρακτηριστικά  μεγέθη  του  κύματος