Φορολογικά Μηχανικών - 2012

[email protected]

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ‐ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ : ΚΟΛΥ∆ΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

29 ΜΑΪΟΥ 2012

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Τ.Ε.Ε. Τ.Κ.Μ.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Ε.Ε. 2012

1

Περιεχόµενα

ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ - ΕΙΣΟ∆ΗΜΑ ΑΠΟ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ................................................................................................... 5

Κατηγορία βιβλίων µηχανικού ......................................................................................................... 6

Ακαθάριστο και καθαρό εισόδηµα ................................................................................................... 8

ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑΤΟΣ ........................................................................................ 9

ΕΚΠΙΠΤΟΜΕΝΕΣ ∆ΑΠΑΝΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΑ ΕΣΟ∆Α ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ10

ΑΜΟΙΒΕΣ - ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ .................................................................................................... 10

ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ ............................................................................................................................ 11

ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ ............................................................................................................................. 11

ΕΞΟ∆Α ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ............................................................................................................... 11

∆ΙΑΦΟΡΕΣ ∆ΑΠΑΝΕΣ .............................................................................................................. 11

∆απάνες Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων - Μισθωµάτων leasing. ................................................................. 13

Μισθώµατα leasing ακινήτων ..................................................................................................... 14

∆απάνη τόκων δανείου .............................................................................................................. 14

Λοιπές ∆απάνες ........................................................................................................................ 15

Το τεκµαρτό ενοίκιο από την ιδιοχρησιµοποίηση ιδιόκτητου χώρου ως γραφείου ...................... 15

Οι δαπάνες ελεύθερου επαγγελµατία για την παρακολούθηση µεταπτυχιακού προγράµµατος .. 16

Αναγνωρίζονται ως εκπεστέα δαπάνη τα ποσά που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις για έξοδα κινητής τηλεφωνίας για λογαριασµούς που ανήκουν στην επιχείρηση. ...................................... 16

∆απάνες διαφήµισης.................................................................................................................. 17

∆απάνες Κατοικίας - έδρας ελεύθερου επαγγελµατία . ............................................................... 17

∆ΑΠΑΝΗ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ - ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ...................................................................... 20

ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΤΩΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ....................... 20

Παράδειγµα ΜΗΤΡΩΟΥ ΠΑΓΙΩΝ .............................................................................................. 22

Αποσβέσεις ακινήτων ................................................................................................................ 22

Αποδείξεις Λιανικής Πώλησης για καύσιµα ................................................................................ 23



2

ΦΠΑ .............................................................................................................................................. 24

ΦΠΑ Άρθρο 30. — ∆ικαίωµα έκπτωσης του φόρου ....................................................................... 24

4. ∆εν παρέχεται δικαίωµα έκπτωσης του φόρου µε τον οποίο έχουν επιβαρυνθεί οι δαπάνες: ............................................................................................................................................... 25

Συναλλαγές µε ιδιώτες- Τρόπος εξόφλησης .................................................................................. 26

Τρόπος εξόφλησης ορισµένων συναλλαγών µε ιδιώτες, κατ’ εφαρµογή των διατάξεων της παρ.3 του άρθρου 20 του ν.3842/2010 (ΦΕΚ.Α΄58/23.4.2010). ............................................................... 26

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ 3842/2010............................................................................................ 29

ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΠΙΤΗ∆ΕΥΜΑΤΙΩΝ ............................................................................... 29

∆ιασφάλιση και έλεγχος συναλλαγών ............................................................................................ 30

Λογιστικές ∆ιαφορές και Φορολογική Αναµόρφωση Κερδών ......................................................... 31

Οδηγίες συµπλήρωσης κατάστασης φορολογικής αναµόρφωσης.............................................. 34

Α.) ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ .................................................................................................. 36

Β.) ΤΙ ΑΝΑΓΡΑΦΕΤΑΙ ................................................................................................................ 36

Γ.) ∆ΕΝ ΑΝΑΓΡΑΦΟΝΤΑΙ: ........................................................................................................ 37

∆ιευκρινήσεις ............................................................................................................................. 38

ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΒΙΒΛΙΟ ΕΣΟ∆ΩΝ ΕΞΟ∆ΩΝ – ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ Ε3 ΜΕ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ∆ΙΑΦΟΡΕΣ ............................................................................................................................ 39

ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΣ ΥΠΟΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ∆ΗΛΩΣΕΩΝ .......................................... 44

Άρθρο 7 Μηχανικοί .................................................................................................................... 47

Πότε µια οικονοµική συµφωνία πρέπει να δηλώνεται στην Εφορεία. ............................................. 51

Υποβολή από το Τ.Ε.Ε. καταστάσεων των έγγραφων συµφωνιών που έχουν συνάψει µηχανικοί 53

ΠΟΛ.1193: Υποβολή από µηχανικούς καταστάσεων έγγραφων συµφωνιών στη ΓΓΠΣ ................ 53

Παράταση προθεσµίας υποβολής των καταστάσεων των έγγραφων συµφωνιών δικηγόρων και µηχανικών ..................................................................................................................................... 54

ΧΡΗΣΙΜΑ ! .................................................................................................................................... 55

Μεταφορά ζηµίας ελεύθερων επαγγελµατιών ............................................................................ 55

ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΗ ΦΟΡΟΥ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ .................................. 55

ΑΜΟΙΒΗ ΣΕ ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΣΧΕ∆ΙΩΝ .................... 56



3

ΠΟΤΕ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟ∆Ι∆ΕΤΑΙ Ο ΠΡΟΚΑΤΑΒΛΗΤΕΟΣ ΦΟΡΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ( ΦΕΜ ) ............................................................................................................... 56

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ∆ΗΛΩΣΗ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΘΕΝΤΟΣ ΦΟΡΟΥ ΑΠΟ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ........ 57

ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗ ΦΟΡΟΥ ΣΤΟ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ .................. 58

ΠΟΛ.1372/7.12.1993 .................................................................................................................... 58

∆ΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΑΜΟΙΒΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ .................................................................................................... 62

1η Περίπτωση............................................................................................................................ 62

Μηχανικός Μελετητής και Επιβλέπων την ανέγερση οικοδοµής επί του ιδιόκτητου οικοπέδου .. 62

2η Περίπτωση ........................................................................................................................... 63

Μηχανικός Μελετητής και Επιβλέπων την ανέγερση οικοδοµής που θα ανεγερθεί επί οικοπέδου ιδιοκτησίας της ή του συζύγου ή συγγενικών προσώπων του. ................................................... 63

3η Περίπτωση ........................................................................................................................... 64

Μηχανικός Μελετητής και Επιβλέπων που θα ανεγείρει την οικοδοµή ως κατασκευαστής µόνος προς πώληση (ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΗ ) ................................................................................................. 64

4η Περίπτωση ........................................................................................................................... 65

Μηχανικός Μελετητής και Επιβλέπων την οικοδοµή που θα ανεγείρει προς πώληση από την Εταιρική ή Κοινοπρακτική Επιχείρηση, στην οποία συµµετέχει ως µέλος (Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε. ή Κοινοπραξίας) ή ως µέτοχος Α.Ε. .............................................................................................. 65

5η Περίπτωση ........................................................................................................................... 66

Μηχανικός Μελετητής ή Επιβλέπων την ανέγερση οικοδοµής που είναι µισθωτός (ιδιωτικός υπάλληλος) της επιχείρησης (ατοµικής ή εταιρικής) που αναλαµβάνει τη Μελέτη ή Επίβλεψη ή ανέγερση της οικοδοµής ............................................................................................................ 66

6η Περίπτωση ........................................................................................................................... 68

Μηχανικός Μελετητής και Επιβλέπων την ανέγερση οικοδοµής ή άλλου έργου που είναι υπάλληλος του ∆ηµόσιου Τοµέα (όπως αυτός προσδιορίζεται από το νόµο) των Ν.Π.∆.∆. και των Ο.Τ.Α. ................................................................................................................................. 68

Χαρακτηρισµός τεχνικού έργου. .................................................................................................... 71

Έκδοση πιστωτικών τιµολογίων επί παροχής υπηρεσίας. ............................................................. 72

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑΤΟΣ ...................................................................................................... 75

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ .................................................................................................... 75



4

Υπολογισµός και καταβολή φόρου Εισοδήµατος Φυσικών Προσώπων ................................. 75

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ ............................................................................................. 78

ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΦΟΡΟΥ ................................................................................................................ 78

Τα τεκµήρια δαπανών διαβίωσης για το οικονοµικό έτος 2012 .................................................. 79

1. Κύρια κατοικία .................................................................................................................... 80

3. Επιβατικά αυτοκίνητα ΙΧ ..................................................................................................... 86

7. Γενικά ................................................................................................................................. 89

Αµφισβήτηση ετήσιου συνολικού ποσού αντικειµενικής δαπάνης ........................................... 89

ΑΝΑΛΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ............................................................................................................... 91

Πόθεν έσχες Μηχανικών -Εισόδηµα από προσαύξηση περιουσίας της παραγράφου 3 του άρθρου 15 του ν.3888/2010 ..................................................................................................................... 101

∆ΙΑΦΟΡΑ .................................................................................................................................... 105

ΕΝΟΙΚΙΑ ΠΟΥ ∆ΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΙ. ............................................................................ 105

Ενάσκηση επικαρπίας ............................................................................................................. 107

∆ωρεάν παραχώρηση κατοικίας ως επαγγελµατικής στέγης από πατέρα σε υιό ..................... 107

ΑΛΛΑΓΕΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ε1 ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ∆ΗΛΩΣΗΣ 2012 ....................................................... 110



5

ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ - ΕΙΣΟ∆ΗΜΑ ΑΠΟ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ

Παρ. 1

Εισόδηµα από υπηρεσίες ελευθέριων επαγγελµάτων είναι το σύνολο των αµοιβών από την

άσκηση του ελευθερίου επαγγέλµατος του: ιατρού, οδοντιάτρου, κτηνίατρου, φυσιοθεραπευτή,

βιολόγου, ψυχολόγου, µαίας, δικηγόρου, δικολάβου, συµβολαιογράφου, άµισθου

υποθηκοφύλακα, δικαστικού επιµελητή, αρχιτέκτονα, µηχανικού, τοπογράφου, χηµικού,

γεωπόνου, γεωλόγου, δασολόγου, ωκεανογράφου, σχεδιαστή, δηµοσιογράφου, συγγραφέα,

διερµηνέα, ξεναγού, µεταφραστή, καθηγητή ή δασκάλου, καλλιτέχνη, χορευτή, χορογράφου,

ηθοποιού, σκηνοθέτη, ζωγράφου, γλύπτη, χαράκτη, σκηνογράφου, ενδυµατολόγου, διακοσµητή,

οικονοµολόγου, αναλυτή προγραµµατιστή, ερευνητή, σύµβουλου επιχειρήσεων, λογιστή,

φοροτέχνη, αναλογιστή, κοινωνιολόγου, κοινωνικού λειτουργού και εµπειρογνώµονα.

Στο εισόδηµα από υπηρεσίες ελευθέριων επαγγελµάτων περιλαµβάνεται και κάθε αµοιβή που

καταβάλλεται :

α)Σε πραγµατογνώµονες, διαιτητές, εκκαθαριστές γενικά

β) Σε συγγραφείς και µουσουργούς από συγγραφικό δικαίωµα γενικά

γ)Σε ιδιώτες για τη συµµετοχή τους σε κάθε ειδών επιτροπές ή συµβούλια

Ως εισόδηµα από υπηρεσίες ελευθέριων επαγγελµάτων λογίζεται και κάθε εισόδηµα που δεν

µπορεί να υπαχθεί σε κάποια από τις κατηγορίες Α’ έως Ζ’ του φορολογικού εισοδήµατος. Ως

εισόδηµα από ελευθέρια επαγγέλµατα λογίζονται και οι πάσης φύσεως τόκοι που καταβάλλονται

σε αρχιτέκτονες µηχανικούς και τοπογράφους λόγω καθυστέρησης είσπραξης των αµοιβών τους.

Παρ. 2

Κοινό χαρακτηριστικό για τον προσδιορισµό ενός επαγγέλµατος ως ελευθέριο είναι η παροχή

ανεξαρτήτων υπηρεσιών από πρόσωπα που έχουν επιστηµονικές και καλλιτεχνικές ή ειδικές

γνώσεις. Προέχει δηλαδή το πνευµατικό στοιχείο ή το καλλιτεχνικό. ∆ιαφέρει δε από τα

επαγγέλµατα του εµπόρου, βιοτέχνη, υδραυλικού, κοµµώτριας κλπ. ∆ιότι:



6

α) Κατονοµάζονται περιοριστικώς στο νόµο

β) Παρέχονται υπηρεσίες προσωπικά στους πελάτες από άτοµα που ασκούν ελευθέριο

επάγγελµα (όπως αυτά απαριθµήθηκαν παραπάνω) ή από προσωπικές εταιρείες (ΟΕ, ΕΕ)

µέσω των µελών τους που έχουν τις ίδιες ικανότητες ή ιδιότητες και όχι µέσω του

προσωπικού τους (ΣτΕ 2662/70 - Εγκ. ΠΟΛ. 321 / 1970 ΝΣΚ 362 / 74Εγκ.

1067462/1095/25/2/99.

Σύµφωνα µε το υπ’ αριθµ. 10/9012/139/30/3/98 έγγραφο ΥΠΟΙΚ προσωπική εταιρεία Ο.Ε.

- Ε.Ε. η οποία προσφέρει τις υπηρεσίες µέσω υπαλλήλων (επιστηµονικό προσωπικό) δύναται να

χαρακτηριστεί οργανωµένη κερδοσκοπική µονάδα µε συνέπεια το εισόδηµά της να θεωρείται

εισόδηµα εξ εµπορικών επιχειρήσεων (∆’ πηγής) µε όσα αυτό συνεπάγεται για τον προσδιορισµό

του καθαρού εισοδήµατος (υποχρέωση παρακράτησης φόρου ή µη) και ως προς τα φορολογικά

στοιχεία ΚΒΣ που πρέπει να εκδίδει (ΑΠΥ ή ΤΠΥ).

Τα ίδια ισχύουν και για τις ατοµικές επιχειρήσεις εφόσον προσφέρουν υπηρεσίες µέσω

επιστηµονικού προσωπικού (όταν λέµε προσωπικό εννοούµε ότι υπάρχει εξαρτηµένη

υπαλληλική σχέση και όχι προσωπικό µε σχέση σύµβασης έργου.

Η απασχόληση στοιχειώδους προσωπικού π.χ. γραµµατέως, καθαρίστρια κλπ. δεν µπορεί να

προσδώσει τον χαρακτηρισµό εµπορική επιχείρηση. Σχετικό έγγραφο

068319/18799/Α0012/3/8/2004.

Πάντως το εισόδηµα µελετητικής ΕΠΕ ή ΑΕ χαρακτηρίζεται από τον νόµο ως εισόδηµα εξ

εµπορικής επιχείρησης .

Κατηγορία βιβλίων µηχανικού

Η δεύτερη κατηγορία λογιστικών βιβλίων στην οποία εντάσσεται ο µηχανικός περιλαµβάνει:

(α) Βιβλίο Εσόδων -Εξόδων θεωρηµένο πριν από τη χρησιµοποίησή του από τη Φορολογική

Αρχή. Στο βιβλίο αυτό γράφει:



7

- Τα έσοδά του (από παροχή υπηρεσιών, από λοιπές πράξεις όπως έσοδα από τόκους,

προµήθειες κ.λ.π.). Η καταχώριση των εσόδων περιλαµβάνει τη χρονολογία, τον αριθµό του

δικαιολογητικού µε το οποίο πραγµατοποιήθηκε το έσοδο (καταχώριση µπορεί να γίνεται µε ένα

ποσό καθηµερινά µε µνεία του πρώτου και τελευταίου στοιχείου που εκδόθηκε τη συγκεκριµένη

µέρα).

- Το ΦΠΑ που εισπράττει από τους πελάτες του.

- Τα έξοδά του, δηλαδή όλες τις δαπάνες που πραγµατοποιεί. Η καταχώριση των εξόδων

περιλαµβάνει τη χρονολογία, το είδος του δικαιολογητικού της δαπάνης, τον αύξοντα αριθµό του,

την επωνυµία του εκδότη και το ποσό.

– Το ΦΠΑ που εµφαίνει στα δικαιολογητικά δαπανών. Τα ποσά κάθε πράξης εσόδου ή εξόδου

αναλύονται σε ιδιαίτερες στήλες του βιβλίου ή σε καταστάσεις ανάλογα µε τις ανάγκες της

φορολογίας εισοδήµατος και του ΦΠΑ. Π.χ. αν ένας µηχανικός πραγµατοποιεί έσοδα, επί των

οποίων για τη φορολογία εισοδήµατος, θα εφαρµόσει όχι ένα συντελεστή αλλά περισσότερους,

όπως ορίζεται στην παράγρ. 5 του άρθρ. 49 του Ν. 2238/94 (38%, 22%, 17%, 60%), τότε τα

έσοδα αυτά θα υποδιακρίνονται στο σκέλος των εσόδων του βιβλίου του ή η υποδιάκριση θα

φαίνεται σε κατάσταση που θα καταρτίζει. Σηµειώνεται εδώ ότι τα δικαιολογητικά δαπανών που

καταχωρίζονται στο βιβλίο, πρέπει να είναι τα προβλεπόµενα από το νόµο για κάθε περίπτωση.

Εξαιρετικά, µπορεί να µην καταχωρίζεται τιµολόγιο στις περιπτώσεις αποδοχής υπηρεσιών,

καθώς και µη εµπορεύσιµων αγαθών από το Μηχανικό , αξίας κάθε συναλλαγής µέχρι πενήντα

(50) ευρώ, εφόσον εκδίδεται απόδειξη παροχής υπηρεσιών ή απόδειξη λιανικής πώλησης, κατά

περίπτωση, υπό την προϋπόθεση της αποδοχής του στοιχείου αυτού από το Μηχανικό (άρθρο

12, παρ.16 περ.γ΄, όπως αντικαταστάθηκε και µε την παρ.11 άρθρ.29 Ν.3522/2006,ΦΕΚ Α

276/22.12.2006.)

Ειδικά για την έκπτωση των καταβαλλοµένων στο ΤΣΜΕ∆Ε κρατήσεων 2% επί των αµοιβών των

µηχανικών του Ν. 2326/40 (άρθρ. 6 παρ. 1) και του Ν.∆.27-11/26 (άρθρ. 2), µέχρι 31-12-2002

χαρακτηριζόταν ασφαλιστική εισφορά και εξεπίπτετο από το συνολικό εισόδηµα του µηχανικού

(στην ατοµική του δήλωση). Ήδη το υπουργείο Oικονοµικών µε την µε αριθµ.

1023923/553/Α0012/6-3-2003 ∆ιαταγή του, απεφάνθη, µετά από τη µε αριθµ. 88/2003

Γνωµάτευση του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους, ότι η κράτηση ποσοστού 2% υπέρ του



8

ΤΣΜΕ∆Ε, που γίνεται στις αµοιβές µηχανικών για την εκπόνηση µελέτης ή την επίβλεψη

τεχνικών έργων, δεν αποτελεί ασφαλιστική εισφορά της περίπτωσης β’ της παραγρ. 1 του

άρθρ. 8 του Ν. 2238/1994. Κατά συνέπεια, η κράτηση αυτή από το έτος 2003 και εφεξής

καταχωρείται ως δαπάνη του µηχανικού και δεν εκπίπτεται ως µείωση του συνολικού

εισοδήµατός του στην ατοµική του δήλωση.. Σηµειώνεται ότι η εισφορά 1% της παρ. 1 του

άρθρ. 7 του αυτού Α.Ν. ως συνιστώσα εισφορά υπέρ τρίτου, καταχωρίζεται ως δαπάνη στα

βιβλία του µηχανικού.

Τέλος, σηµειώνεται ότι µεταξύ των δαπανών του µηχανικού συµπεριλαµβάνονται και οι

αποσβέσεις των παγίων περιουσιακών του στοιχείων όπως αυτές προβλέπονται από τις

διατάξεις του Π.∆. 299/2003 που ισχύουν από 1/1/2003. Στις διατάξεις αυτές προβλέπονται δύο

συντελεστές, ένας ανώτερος και ένας κατώτερος και ισχύουν και για πάγια στοιχεία που

αποκτήθηκαν και προ της 31/12/2002. Το συντελεστή που θα επιλέξει ο µηχανικός, για την

απόσβεση των πάγιων στοιχείων του (ανώτερο, κατώτερο ή µεταξύ αυτών) θα τον εφαρµόζει

µέχρι οριστικής απόσβεσης του παγίου στοιχείου.

Ακαθάριστο και καθαρό εισόδηµα

Ως ακαθάριστο εισόδηµα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελµάτων λαµβάνεται το σύνολο των

αµοιβών, που εισπράττονται από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλµατος, όπως αυτό

προκύπτει από τα επαρκή και ακριβή βιβλία και στοιχεία που τηρεί ο φορολογούµενος.

Από το ακαθάριστο εισόδηµα εκπίπτουν οι επαγγελµατικές δαπάνες µόνο εφόσον αποδεικνύεται

η καταβολή τους µε νόµιµο φορολογικό στοιχείο και έχουν αναγραφεί στα βιβλία του υπόχρεου.

Το ποσό που αποµένει µετά τις εκπτώσεις ( επαγγελµατικές δαπάνες ) αποτελεί το καθαρό

εισόδηµα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελµάτων. Το καθαρό εισόδηµα αρχιτεκτόνων και

µηχανικών από τη σύνταξη µελετών και σχεδίων οικοδοµικών και λοιπών τεχνικών

έργων, την επίβλεψη της εκτέλεσής τους, τη διεύθυνση εκτέλεσης (διοίκηση του έργου) και την

ενέργεια πραγµατογνωµοσυνών και διαιτησιών σχετικών µε αυτά τα έργα, εξευρίσκεται πλέον µε

λογιστικό τρόπο (ισχύς από 1/1/2010).



9

ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑΤΟΣ

Χρόνος κτήσης του εισοδήµατος από υπηρεσίες ελευθέριου επαγγέλµατος θεωρείται ο χρόνος

κατά τον οποίο παρασχέθηκαν οι υπηρεσίες από τον ελεύθερο επαγγελµατία. Όταν πρόκειται για

παροχή υπηρεσιών διαρκείας, χρόνος κτήσης του εισοδήµατος θεωρείται ο χρόνος που

καθίσταται απαιτητό κάθε επί µέρους τµήµα της αµοιβής για το µέρος αυτό και την υπηρεσία που

παρασχέθηκε. Κατ’ εξαίρεση, για τους ελεύθερους επαγγελµατίες που αποκτούν εισόδηµα από

παροχή υπηρεσιών στο ∆ηµόσιο και τα Νοµικά Πρόσωπα ∆ηµοσίου ∆ικαίου, χρόνος

κτήσης του εισοδήµατός τους θεωρείται ο χρόνος είσπραξής του.

ΙΣΧΥΣ ΑΠΟ 01/01/2011.



10

ΕΚΠΙΠΤΟΜΕΝΕΣ ∆ΑΠΑΝΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΑ ΕΣΟ∆Α ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ

ΑΜΟΙΒΕΣ - ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ

1. Τα έξοδα µισθοδοσίας και αµοιβής του προσωπικού, εφόσον έχουν καταβληθεί ή βεβαιωθεί οι

ασφαλιστικές εισφορές υπέρ του Ι.Κ.Α. ή άλλου ασφαλιστικού οργανισµού, εκτός αν από την

κείµενη νοµοθεσία προβλέπεται µερική ή ολική απαλλαγή από την υποχρέωση για την καταβολή

εισφορών. Η υπηρεσία που διενεργεί το φορολογικό έλεγχο, τακτικό ή προσωρινό, υποχρεούται,

αµέσως µετά την ολοκλήρωσή του, να ενηµερώσει τον αρµόδιο ασφαλιστικό οργανισµό σχετικά

µε την απόδοση ή µη των ασφαλιστικών εισφορών. Η παραβίαση της υποχρέωσης του

προηγούµενου εδαφίου συνιστά πειθαρχικό αδίκηµα που τιµωρείται κατά τις οικείες διατάξεις του

πειθαρχικού δικαίου. Οι δαπάνες µισθοδοσίας δεν αναγνωρίζονται προς έκπτωση αν δεν

έχουν εξοφληθεί µέσω επαγγελµατικών τραπεζικών λογαριασµών ή επιταγών που

εξοφλούνται µέσω των ίδιων λογαριασµών .

2. Η αποζηµίωση σε τρίτους βάση δικαστικών αποφάσεων.

3. Αποζηµιώσεις απολυθέντων υπαλλήλων.

4. Η αποζηµίωση που καταβάλει επιχείρηση σε κληρονόµους φονευθέντος από πτώση -

συνεπεία σεισµού - κτιρίου ιδιοκτησίας της.

5. Αποζηµίωση βάσει νόµου που καταβάλει εκµισθώτρια στο µισθωτή για τη λύση της µισθωτικής

σχέσης.

6. Αµοιβές προς άλλους ελεύθερους επαγγελµατίες (δικηγόρων, συµβολαιογράφων, λογιστών

κ.λ.π.).

7. Αµοιβές µηχανικών για τις παρασχεθείσες υπηρεσίες τους και εφόσον δεν

συµπεριλαµβάνονται στο κόστος οικοδοµής (π.χ. σύνταξη τοπογραφικών διαγραµµάτων,

επιµετρήσεις, οριοθετήσεις, κλπ.).

8. Αµοιβές προς τρίτους οι οποίοι λόγω ύψους αµοιβών (έως 5000€) δεν εκδίδουν οι ίδιοι

φορολογικά στοιχεία (καθαρίστριες, ευκαιριακά απασχολούµενοι κ.λ.π.)

9. Οι µισθοί και οι κάθε είδους απολαβές των µελών ή εταίρων των εταιριών ελευθέριων

επαγγελµάτων δεν εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα σχετ. 1006184/ 122/Α0012/22.1.02



11

έγγραφο).

ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ

1. Ασφάλιστρα για την ασφάλιση των περιουσιακών τους στοιχείων.

2. Ασφάλιστρα πυρός.

3. Ασφάλιστρα µεταφορικών µέσων.

4. Ασφάλιστρα οµαδικής ασφάλισης ζωής του εργατοτεχνικού προσωπικού και για µέλη

διοικητικού συµβουλίου ΑΕ µέχρι του ποσού 1.500€

ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ

1. Ενοίκια επαγγελµατικών εγκαταστάσεων µε βάση το µισθωτήριο συµβόλαιο που έχει κατατεθεί

στην ∆.Ο.Υ. ακόµη και αν η µεταγενέστερη τροποποίηση του αρχικοί µισθωτηρίου δεν έχει

κατατεθεί στην ∆.Ο.Υ.

2. Τεκµαρτό µίσθωµα επί ιδιοχρήσεως (εφόσον δηλωθεί ως εισόδηµα από ακίνητα )

3. Ενοίκια µηχανηµάτων που χρησιµοποιούνται για τις ανάγκες της επιχείρησης.

4. Ενοίκια λοιπών κινητών πραγµάτων που χρησιµοποιούνται για τις ανάγκες της επιχείρησης

5. Για χρηµατοδοτική µίσθωση σε εταιρείες leasing.

ΕΞΟ∆Α ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

1. Προσωπικού

2. Υλικών, αγαθών µε µεταφορικά µε µέσα τρίτων

∆ΙΑΦΟΡΕΣ ∆ΑΠΑΝΕΣ

1. Ασφαλιστικές εισφορές που υποχρεούνται να καταβάλλουν οι επιχειρήσεις στο ΤΣΜΕ∆Ε για



12

τους έµµισθους µηχανικούς που απασχολούν ( εργοδοτικές εισφορές ) .

2. ∆απάνη ηλεκτρικού ρεύµατος και τηλεφώνου, έστω και αν το τηλέφωνο ή ο µετρητής έχει

παραµείνει στο όνοµα του ιδιοκτήτη του ακινήτου

3. Ταχυδροµικών υπηρεσιών - σταθερών τηλεφώνων, ADSL γραµµές

4. Έξοδα κινητής τηλεφωνίας (50% της δαπάνης)

5. Αποθήκευσης, φύλαξης, εκθέσεων

6. Γραφείου (γραφική ύλη, έντυπα, αναλώσιµα, υλικά πολλαπλών εκτυπώσεων )

7. Καύσιµα και υλικά θέρµανσης, υλικά καθαριότητας, φαρµακείου

8. Κοινόχρηστα

9. Προµήθειες τραπεζών

10. Προµήθειες τρίτων για αγορές, πωλήσεις, µεσιτείες, κλπ.

11. ∆ηµοσίευσης αγγελιών και ανακοινώσεων

12. ∆ηµοσίευσης στο Φ.Ε.Κ. ισολογισµών

13. Κρατήσεις, φόροι - τέλη (εκτός του φόρου εισοδήµατος)

14. Συνδροµές σε επιστηµονικά περιοδικά

15. Συνδροµές σε επαγγελµατικές οργανώσεις ( ΤΕΕ, σύλλογοι κλαδικοί , σύλλογοι εργασιακοί)

16. Χορηγίες µε προϋποθέσεις και εφόσον δεν εκπίπτουν ως δαπάνη µείωσης φορολογητέου

εισοδήµατος.

17. Έξοδα επιµόρφωσης προσωπικού

18. Έξοδα διανυκτερεύσεων και διατροφής πελατών κ.λ.π.

19. Συντήρηση και λειτουργία παγίων που ενδείκνυται αποκλειστικά µε το αντικείµενο των

εργασιών

20. Μεταφορικά έξοδα λόγω αλλαγής της επαγγελµατικής εγκατάστασης (ως έδρας)

21. ∆ιαµονής, διατροφής, µετακίνησης όταν µετακινούνται µακριά από την έδρα τους στα πλαίσια

της εκτέλεσης της εργασίας

22. Τα ποσά των διαφηµίσεων που βαρύνουν τον ελεύθερο επαγγελµατία

23.Τα ποσά των δαπανών για την αγορά ηλεκτρονικών υπολογιστών και του λογισµικού .

24.Οι δαπάνες οργάνωσης ενηµερωτικών ηµερίδων και συναντήσεων για τους εργαζοµένους ή

τους πελάτες.

25. Οι κρατήσεις 2% υπέρ του ΤΕΕ επί µελετών και επιβλέψεων τεχνικών έργων .

26. Κρατήσεις 2% υπέρ Τ.Σ.Μ.Ε.∆.Ε. και 1% υπέρ Ε.Μ.Π.

Αποδείξεις Λιανικής µέχρι 50 € περνάνε στα επαγγελµατικά έξοδα.

13



ΠΡΟΣΟΧΗ

∆απάνες Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων - Μισθωµάτων leasing.

Οι δαπάνες συντήρησης, λειτουργίας επισκευής, κυκλοφορίας, αποσβέσεων και µισθωµάτων

leasing Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων εκπίπτουν κατά ποσοστό 70% από το ακαθάριστο εισόδηµα για

αυτοκίνητα έως 1600 κυβικά και 35% για τα αυτοκίνητα µεγαλύτερου κυβισµού

Παράδειγµα : Ελεύθερος επαγγελµατίας µε αυτοκίνητο 1600 κυβικών πραγµατοποιεί δαπάνες

συντήρησης, κυκλοφορίας κλπ µέσα στο έτος 10.000,00 €. Από αυτό το ποσό αναγνωρίζεται

φορολογικά το 70% ενώ το υπόλοιπο 30% αναγνωρίζεται ως λογιστική διαφορά και προστίθεται

ως τέτοια στο έντυπο Ε3 στο τέλος του έτους.

Προϋπόθεση για την αναγνώριση προς έκπτωση των ανωτέρω δαπανών είναι η χρησιµοποίηση

των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων για την εξυπηρέτηση των επαγγελµατικών αναγκών του ελεύθερου

επαγγελµατία. Συνεπώς στην περίπτωση που τα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα εξυπηρετούν αποκλειστικά

ατοµικές και οικογενειακές ανάγκες αυτού, κανένα ποσό από τις ανωτέρω δαπάνες των

αυτοκινήτων δεν θα εκπίπτεται από τα ακαθάριστα έσοδα του ελεύθερου επαγγελµατία. Η

διαπίστωση αν τα Ε.Ι.Χ αυτοκίνητα χρησιµοποιούνται για τις επαγγελµατικές ανάγκες του

ελεύθερου επαγγελµατία και σε ποια έκταση είναι θέµα πραγµατικό και σε κάθε συγκεκριµένη

περίπτωση θα εξετάζεται µε την επιβαλλόµενη αντικειµενικότητα

Οι δαπάνες των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων των εταίρων που χρησιµοποιούνται για τις ανάγκες

της εταιρίας εκπίπτουν από το ακαθάριστο εισόδηµα της εταιρίας.- Προϋπόθεση για την

αναγνώριση για έκπτωση από τα έσοδα της εταιρίας των δαπανών για έξοδα Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων

που ανήκουν στους εταίρους είναι η χρησιµοποίηση αυτών για την εξυπηρέτηση των αναγκών

της εταιρίας και η απόδειξη της καταβολής των δαπανών από σχετικά παραστατικά στοιχεία που

προβλέπονται από τον Κ.Β.Σ. Η διαπίστωση της χρησιµοποίησης ή όχι των πιο πάνω Ε.Ι.Χ.

αυτοκινήτων για τις ανάγκες της εταιρίας είναι θέµα πραγµατικό, το οποίο υπάγεται στην

εξελεγκτική εξουσία του προϊσταµένου της αρµόδιας ∆.Ο.Υ.

Η µόνη προϋπόθεση που θέτει πλέον ο νόµος είναι να χρησιµοποιούνται για τις ανάγκες

της επιχείρησης, και δεν αναφέρεται πουθενά ότι πρέπει να ανήκουν στην κυριότητα της

επιχείρησης ή να τα έχει µισθωµένα από οποιονδήποτε τρίτο. Με βάση τα ανωτέρω

αναφερόµενα, τα επιβατικά αυτοκίνητα Ι.Χ. που χρησιµοποιεί η Ο.Ε. ή Ε.Ε. και ανήκουν

στην κυριότητα των εταίρων οι ανωτέρω δαπάνες αυτών αναγνωρίζονται προς έκπτωση

14



από τα ακαθάριστα έσοδα από την ισχύ του ν.3842/10 (Απρίλιος 2010) και µετά.

Τα µισθώµατα που καταβάλλει ελεύθερος επαγγελµατίας σε εταιρία ενοικίασης αυτοκινήτων

για µακροχρόνια µίσθωση Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου εκπίπτουν κατά ποσοστό 70 % για αυτοκίνητα

έως 1600 κε και κατά 35% για αυτοκίνητα µεγαλυτέρου κυβισµού. Το υπόλοιπο πόσο

προστίθεται ως λογιστική διάφορα στο τέλος του έτους.

Μισθώµατα leasing ακινήτων

Τα µισθώµατα για leasing διαµερίσµατος το οποίο µετά την ανακαίνιση του θα χρησιµοποιηθεί ως

επαγγελµατική στέγη εκπίπτουν από το ακαθάριστο εισόδηµα.- Ελεύθερος επαγγελµατίας

αγόρασε µε το σύστηµα leasing ένα διαµέρισµα και το ανακαινίζει, προκειµένου να µεταφέρει το

γραφείο του εκεί και να το χρησιµοποιήσει ως επαγγελµατική εγκατάσταση. Η ανακαίνιση αυτή θα

διαρκέσει λίγους µήνες. Στην περίπτωση αυτή τα µισθώµατα leasing που καταβάλλει κατά τους

µήνες αυτούς της ανακαίνισης του διαµερίσµατος το οποίο δεν χρησιµοποιείται ακόµη ως

επαγγελµατική εγκατάσταση, εφόσον αυτό θα χρησιµοποιηθεί στη συνέχεια ως επαγγελµατική

στέγη, εκπίπτουν σύµφωνα µε την §2 του άρθρου 49 και την περίπτ. ιστ’ της § 1 του άρθρου 31

του Κ.Φ.Ε. από τα ακαθάριστα έσοδα του. Τούτο όµως ως θέµα πραγµατικό θα κριθεί από τον

προϊστάµενο της ∆.Ο.Υ. στα πλαίσια της εξελεγκτικής του αρµοδιότητας (σχετ.

1062387/1124/Α0012/22.8.2001 έγγραφο).

∆απάνη τόκων δανείου

Οι τόκοι δανείου που καταβάλλει ελεύθερος επαγγελµατίας δεν εκπίπτουν από το εισόδηµα από

ακίνητα (ιδιόχρηση) όταν δεν δηλώνει εισόδηµα από ελευθέρια επαγγέλµατα.- Με την περίπτ. δ

της § 1 του άρθρου 31 του Κ.Φ.Ε. ορίζεται ότι από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων

εκπίπτουν, µεταξύ άλλων και οι δεδουλευµένοι κάθε είδους τόκοι δανείων ή πιστώσεων γενικά.

∆ιευκρινίζεται ότι, όπως έχει γίνει δεκτό από την διοίκηση

(σχετ.1014005/248/Α0012/ΠΟΛ1039/8.2.2001 διαταγή) όταν εµπορικές επιχειρήσεις αποκτούν

εισόδηµα µόνο από ακίνητα (Α’ πηγή) οι τόκοι του δανείου δεν εκπίπτουν από το εισόδηµα αυτό

και κατά ανάλογη εφαρµογή στην περίπτωση που ελεύθερος επαγγελµατίας δεν δηλώνει

15



εισόδηµα από ελευθέρια επαγγέλµατα, οι τόκοι αυτών δεν µπορούν να εκπέσουν από τα

εισοδήµατα από ακίνητα (ιδιόχρηση) (σχετ.1086630/2201/Α0012/4.1.2005 έγγραφο).

Οι τόκοι δανείου για την έκδοση των πανεπιστηµιακών συγγραµµάτων εκπίπτουν από το

ακαθάριστο εισόδηµα.- Σύµφωνα µε το πρώτο εδάφιο της § 2 του άρθρου 49 και την περίπτ. δ’

της § 1 του άρθρου 31 του Κ.Φ.Ε. µεταξύ των επαγγελµατικών δαπανών περιλαµβάνονται και οι

τόκοι των δανείων που χορηγούνται στους συγγραφείς - καθηγητές Α.Ε.Ι. για την έκδοση των

πανεπιστηµιακών συγγραµµάτων. Τα ποσά αυτών των τόκων οι ενδιαφερόµενοι µπορούν να

εκπίπτουν κατά τον υπολογισµό του καθαρού εισοδήµατος τους από τις αµοιβές που

εισπράττουν, οι οποίες αποτελούν και το ακαθάριστο εισόδηµά τους (σχετ. Π.8904/1.2.1984

έγγραφο).

Λοιπές ∆απάνες

Οι µισθοί και οι κάθε είδους απολαβές των µελών των εταιριών ελεύθερων επαγγελµατιών

δεν εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα.- Σύµφωνα µε το τελευταίο εδάφιο της υποπερίπτωσης.

αα’ της περίπτωσης. α’ της § 1 του άρθρου 31 του Κ.Φ.Ε., όπως προστέθηκε µε την § 5 του

άρθρου 10 του ν. 2065/1992 και ισχύει για τα εισοδήµατα που αποκτώνται από 1/1/1992 και

εφαρµόζεται ανάλογα και για τους ελεύθερους επαγγελµατίες σύµφωνα µε το άρθρο 49 του

Κ.Φ.Ε., από τα ακαθάριστα έσοδα των υπόχρεων της § 4 του άρθρου 2 του Κ.Φ.Ε. που ασκούν

ελευθέριο επάγγελµα δεν εκπίπτουν οι µισθοί και οι κάθε είδους απολαβές των εταίρων ή µελών

τους προκειµένου να προσδιορισθεί το καθαρό τους εισόδηµα (σχετ.

1006184/122/Α0012/22.1.2002 έγγραφο).

Το τεκµαρτό ενοίκιο από την ιδιοχρησιµοποίηση ιδιόκτητου χώρου ως γραφείου

εκπίπτει ως δαπάνη εφόσον δηλωθεί ως εισόδηµα από ακίνητα.- Σύµφωνα µε την υποπερίπτ.

ββ’ της περίπτ. α’ της § 1 του άρθρου 31 του Κ.Φ.Ε., στα γενικά έξοδα διαχείρισης της

επιχείρησης περιλαµβάνεται κα το τεκµαρτό ενοίκιο των ακινήτων που ανήκουν στον

επιχειρηµατία και χρησιµοποιούνται από την επιχείρηση, εφόσον αυτό υπολογίστηκε στο

εισόδηµα από ακίνητα. Σύµφωνα µε την § 2 του άρθρου 49 του Κ.Φ.Ε., εφόσον το τεκµαρτό

ενοίκιο που προκύπτει από την χρησιµοποίηση του ιδιόκτητου χώρου ως ιατρείου, δηλωθεί ως

εισόδηµα από ακίνητα, τότε θα εκπίπτει ως δαπάνη του ελευθέριου επαγγέλµατος και µε την

16



προϋπόθεση ότι τα ποσά αυτών έχουν αναγραφεί στα βιβλία της επιχείρησης (σχετ.

1086630/2201/Α0012/4.1.2005 έγγραφο).

Από το εισόδηµα από ελευθέρια επαγγέλµατα που δεν µπορεί να ενταχθεί σε καµιά πηγή δεν

εκπίπτουν δαπάνες. Από το εισόδηµα που αποκτά φορολογούµενος ως ιδιώτης από εκµίσθωση

µηχανηµάτων τα οποία περιήλθαν σε αυτόν µε αυτοπαράδοση µετά την διακοπή των εργασιών

της ατοµικής του επιχείρησης δεν παρέχεται η δυνατότητα από τον Κ.Φ.Ε. να εκπέσει

οποιαδήποτε δαπάνη στην οποία υποβλήθηκε για την απόκτηση του, δυνατότητα την οποία θα

είχε, αν εξακολουθούσε να ασκούσε επαγγελµατική δραστηριότητα (σχετ. 1106850/

1664/Α0012/25.9.1998 έγγραφο).

Οι δαπάνες ελεύθερου επαγγελµατία για την παρακολούθηση µεταπτυχιακού

προγράµµατος

στο εξωτερικό δεν εκπίπτουν από το ακαθάριστο εισόδηµα.- Οι δαπάνες που πραγµατοποιεί

ορθοδοντικός για την παρακολούθηση µεταπτυχιακού προγράµµατος στο εξωτερικό (έξοδα των

µεταφορικών και εξόδων διαµονής για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής ταξιδιού, διαµονής

κ.λπ.) θεωρούνται προσωπικές του δαπάνες και όχι δαπάνες του επαγγέλµατος του και συνεπώς

δεν αφαιρούνται σύµφωνα µε την § 2 του άρθρου 49 του Κ.Φ.Ε από τα ακαθάριστα έσοδα του

(σχετ. 1022239/535/Α0012/ 10.3.2004 έγγραφο).

Αναγνωρίζονται ως εκπεστέα δαπάνη τα ποσά που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις για

έξοδα κινητής τηλεφωνίας για λογαριασµούς που ανήκουν στην επιχείρηση.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την έκπτωση των εξόδων αυτών είναι οι λογαριασµοί των κινητών

τηλεφώνων να µην υπερβαίνουν τον αριθµό των απασχολούµενων στις επιχειρήσεις υπαλλήλων

αυτών. Σε περίπτωση που οι λογαριασµοί των κινητών τηλεφώνων υπερβαίνουν τον αριθµό των

απασχολουµένων υπαλλήλων, το µέρος της δαπάνης κινητών τηλεφώνων που αναλογεί στους

πέραν του αριθµού των απασχολουµένων υπαλλήλων δεν αναγνωρίζεται προς έκπτωση.

∆ηλαδή, αν η επιχείρηση απασχολεί π.χ. 30 υπαλλήλους, οι λογαριασµοί κινητών τηλεφώνων της

επιχείρησης είναι 40 και το ποσό της δαπάνης είναι 12.000 ευρώ, θα ληφθεί υπόψη το ποσό των

9.000 ευρώ (12.000 Χ 30/40). Από το ποσό της δαπάνης αυτής, ποσοστό πενήντα τοις εκατό

(50%) αναγνωρίζεται προς έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων. Επίσης,

επειδή στις προσωπικές εταιρίες προέχει το προσωπικό στοιχείο και οι εταίροι προσφέρουν την

17



προσωπική τους εργασία (ως µισθωτοί ουσιαστικά) για τις ανάγκες της εταιρίας, γίνεται δεκτό, ότι

στον αριθµό των απασχολουµένων υπαλλήλων στην επιχείρηση θα προστίθεται και ο αριθµός

των εταίρων των εταιριών αυτών, αλλά µε τον περιορισµό του ενός τηλεφώνου για κάθε εταίρο.

Τα ίδια ισχύουν και για τις επιχειρήσεις που ασκούνται ατοµικά από τον επιχειρηµατία, δηλαδή

από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης θα εκπίπτει το 50% της δαπάνης του κινητού του

τηλεφώνου. Τα ανωτέρω θα έχουν εφαρµογή και για τα κινητά τηλέφωνα των Ε.Π.Ε., Α.Ε.,

δηµόσιων, δηµοτικών επιχειρήσεων, κλπ. που χρησιµοποιούνται από τους διαχειριστές ή

εταίρους εταιρίας περιορισµένης ευθύνης και τον Πρόεδρο, τον ∆ιευθύνοντα Σύµβουλο ή µέλη

∆.Σ. ανώνυµης εταιρίας, δηµόσιας επιχείρησης, κλπ. (ΠΟΛ.1036/2006)

∆απάνες διαφήµισης

, που επιβαρύνουν την επιχείρηση, για τις οποίες πρέπει να αποδεικνύεται η καταβολή του

δηµοτικού τέλους (2% επί της δαπάνης), ώστε να αναγνωρισθούν και να εκπέσουν από τα

ακαθάριστα έσοδα.

Οι αποσβέσεις στοιχείων του ενεργητικού, µε συντελεστές απόσβεσης µεγαλύτερους από

αυτούς που αναγνωρίζει η φορολογική νοµοθεσία, προστίθενται στις λογιστικές διαφορές, κατά το

ποσό που υπερβαίνουν το ποσό της (φορολογικά) νόµιµης απόσβεσης.

∆απάνες Κατοικίας - έδρας ελεύθερου επαγγελµατία .

Ελεύθερος επαγγελµατίας µε βιβλία Β΄ κατηγορίας δηλώνει ως έδρα την κατοικία του. Οι δαπάνες

της κατοικίας, όπως θέρµανση, ΟΤΕ, ∆ΕΗ, καταχωρούνται στα βιβλία του; Τι ποσοστό αυτών

εκπίπτει από το εισόδηµα και τι ισχύει για τον ΦΠΑ;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Όπως είναι γνωστό οι δαπάνες αυτές (ΟΤΕ, ∆ΕΗ κ.λπ.) συνιστούν δαπάνες τις επιχείρησης που

εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδά της, σύµφωνα µε το άρθρο 31 του ΚΦΕ και την Πολ.

1005/2005. Ειδικότερα, σύµφωνα µε την ίδια εγκύκλιο η δαπάνη ηλεκτρικού ρεύµατος, εκπίπτει

από τα ακαθάριστα έσοδα της µισθώτριας επιχείρησης έστω και εάν ο µετρητής έχει παραµείνει

στο όνοµα του ιδιοκτήτη του ακινήτου (εκµισθωτή), η δε δαπάνη τηλεφώνου, εκπίπτει από τα

18



ακαθάριστα έσοδα της µισθώτριας επιχείρησης έστω και εάν το τηλέφωνο ανήκει στον ιδιοκτήτη

του ακινήτου. Αρκεί να αποδεικνύεται ότι κατά την χρονική περίοδο στην οποία αναφέρονται

αυτές οι δαπάνες, η επιχείρηση λειτουργούσε στη διεύθυνση αυτή.

Ωστόσο, οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση της έκπτωσης των δαπανών αυτών, είναι η

τήρηση ακριβών και επαρκών βιβλίων (Β΄ ή Γ΄ κατηγορίας του ΚΒΣ), η αναγραφή των προς

έκπτωση δαπανών στα βιβλία αυτά και τέλος η χρησιµοποίησή τους (διενέργειά τους) για τις

ανάγκες της επιχείρησης.

Στην περίπτωση που ως έδρα χρησιµοποιείται η κατοικία του επιτηδευµατία, είναι προφανές ότι

δεν χρησιµοποιείται το σύνολο των εν λόγω δαπανών για τις ανάγκες της επιχείρησης, αφού ένα

µέρος τους αναλώνεται για την κάλυψη οικογενειακών και προσωπικών αναγκών.

Η Φορολογική Αρχή δεδοµένου ότι είναι αδύνατον να ορίσει ένα πάγιο και γενικά εφαρµοζόµενο

τρόπο διαχωρισµού των δαπανών αυτών, έχει αναθέσει αυτόν στην ελεγκτική εξουσία του

Προϊστάµενου της αρµόδιας ∆ΟΥ ως θέµα πραγµατικό και κρινόµενο κατά περίπτωση (ενδεικτικό

το έγγραφο µε Αρ. Πρωτ. 1027847/540/Α0012/23.4.2007). Στην πράξη είναι σύνηθες να

διαχωρίζουµε τις δαπάνες αυτές σε επαγγελµατικές - εκπιπτόµενες και προσωπικές στη βάση

αντικειµενικών, κατά το δυνατόν, κριτηρίων. Τέτοιο κριτήριο, µπορεί να είναι π.χ. το εµβαδόν του

χώρου που χρησιµοποιείται ως γραφείο, για τις ανάγκες της δραστηριότητας ή του επαγγέλµατος,

σε σχέση µε το συνολικό εµβαδό της οικίας. Σε κάθε περίπτωση πάντως, πρέπει να έχουµε

υπόψη µας ότι η αναγνώριση ή όχι προς έκπτωση, των δαπανών αυτών επαφίεται τελικά στην

ελεγκτική αρµοδιότητα του Προϊστάµενου της ∆ΟΥ του φορολογουµένου.

Σχετικά µε την καταχώριση των εν λόγω δαπανών στα βιβλία του επιτηδευµατία είναι προφανές

ότι δεν µπορούµε να καταχωρίσουµε «µέρος» ενός ενιαίου παραστατικού τόσο για λόγους

λογιστικής τακτοποίησης, όσο και για λόγους τήρησης των διατάξεων του ΚΒΣ. Έτσι στα βιβλία

καταχωρίζεται το σύνολο των δαπανών και κατά την υποβολή της φορολογικής δήλωσης, γίνεται

φορολογική αναµόρφωση των κερδών, µε την προσθήκη των µη εκπιπτόµενων δαπανών, ως

λογιστικών διαφορών στους κωδικούς 564 - 565 ή 566, κατά περίπτωση, του πίνακα ΣΤ’ η), του

εντύπου Ε3.

Κατά ανάλογο τρόπο στο άρθρο 30, παρ.1, του Κώδικα ΦΠΑ προβλέπεται ο γενικός κανόνας της

έκπτωσης από το φόρο εκροών, του φόρου µε τον οποίον έχουν επιβαρυνθεί οι εισροές κατά το

19



µέρος που τα αγαθά και οι υπηρεσίες χρησιµοποιούνται για την πραγµατοποίηση πράξεων που

υπάγονται στο φόρο (φορολογητέες). Οµοίως, δεν έχει οριστεί από την ∆ιοίκηση πάγιος τρόπος

διαχωρισµού του εκπιπτόµενου και µη ΦΠΑ στην περίπτωση που η δαπάνη αφορά

επαγγελµατική και ταυτόχρονα, προσωπική χρήση, και περαιτέρω επιµερίζεται. Έτσι, θα πρέπει

ο φορολογούµενος επί τη βάσει των κριτηρίων επιµερισµού που χρησιµοποιήθηκαν στη

φορολογία εισοδήµατος, να διαχωρίσει τον ΦΠΑ σε εκπιπτόµενο και µη, αναλόγως προς το

µέρος της δαπάνης το οποίο αφορά την επαγγελµατική του δραστηριότητα, καταχωρίζοντας το

υπόλοιπο µη εκπιπτόµενο, σε λογαριασµό εξόδων. Θα ακολουθήσει η φορολογική αναµόρφωση

του υπολοίπου αυτού ποσού του ΦΠΑ, µε την αναγραφή του στους ως άνω κωδικούς του Ε3.

Τέλος επισηµαίνεται, ότι για τις ανάγκες του ΚΕΠΥΟ, δεν απαιτείται η υποβολή στοιχείων

διασταύρωσης, για τη ∆ΕΗ, τον ΟΤΕ και τις κοινόχρηστες δαπάνες. Είναι σαφές ότι εάν ληφθεί

στοιχείο (π.χ. ΤΠΥ), για το οποίο προβλέπεται η υποβολή του, µε βάση το άρθρο 20 του ΚΒΣ, για

διασταύρωση (π.χ. έξοδα επισκευής ή συντήρησης της οικίας), θα πρέπει να αναγραφεί στις

συγκεντρωτικές καταστάσεις ολόκληρο το ποσό αυτό (αφού ο εκδότης του ΤΠΥ, υποχρεωτικά, θα

αναγράψει στην αντίστοιχη κατάσταση πελατών, για τον ίδιο σκοπό, το συνολικό ποσό του

παραστατικού).

Παράδειγµα:

Έστω ότι χρησιµοποιείται οικία, επιφάνειας 100 τ.µ., ως έδρα επαγγελµατικής δραστηριότητας και

αποφασίζεται το κριτήριο επιµερισµού των εξόδων, µεταξύ της επιχείρησης και της προσωπικής

χρήσης, να είναι τα 30 τ.µ. Ο λογαριασµός της ∆ΕΗ ποσού 140 € (µε ανάλυση: αξία Η/Ρ 50 €,

ΦΠΑ Η/Ρ 9% 4,50 € και δηµοτικά τέλη κ.λπ.

85,50 €), θα καταχωρισθεί στα βιβλία µε το ποσό αυτό, ως εξής:

∆απάνες µε δικαίωµα έκπτωσης του ΦΠΑ 15,00 (50,00 x 30 / 100)

∆απάνες εξαιρούµενες από τον ΦΠΑ 25,65 (85,50 x 30 / 100)

ΦΠΑ εισροών (Η/Ρ) 1,35 (4,50 x 30 / 100)

∆απάνες για φορολογική αναµόρφωση 94,85 (50+85,50 x 70 / 100)

ΦΠΑ µη εκπιπτόµενος στη Φορολογία εισοδήµατος 3,15 (4,50 x 70/100 )

20



Υπενθυµίζουµε ότι η τελική απόφαση για την έκπτωση των δαπανών αυτών, ανήκει στον

προϊστάµενο ∆ΟΥ φορολογίας του υπόχρεου.

∆ΑΠΑΝΗ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ - ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ

ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΤΩΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ

Για τον προσδιορισµό του καθαρού εισοδήµατος των ελεύθερων επαγγελµατιών καθώς και του

καθαρού εισοδήµατος των εµπορικών και βιοµηχανικών επιχειρήσεων ορίστηκαν ανώτεροι και

κατώτεροι συντελεστές απόσβεσης της αξίας των παγίων περιουσιακών στοιχείων µε το Π.∆.

299/ 2003.

Οι συντελεστές αυτοί έχουν εφαρµογή από 1.1.2003 για διαχειριστικές χρήσεις που αρχίζουν από

την ηµεροµηνία αυτή χωρίς να ενδιαφέρει ο χρόνος απόκτησης των παγίων περιουσιακών

στοιχείων εάν δηλαδή αυτά αποκτήθηκαν πριν ή µετά 1.1.2003.

Η διενέργεια αποσβέσεως είναι υποχρεωτική.

- Τα ποσοστά αποσβέσεως αφορούν ετήσια απόσβεση.

Η απόσβεση αρχίζει από τον µήνα κατά τον οποίο τα πάγια περιουσιακά στοιχεία

χρησιµοποιήθηκαν ή τέθηκαν σε λειτουργία και υπολογίζεται σε τόσα δωδέκατα όσοι οι µήνες

µέχρι το τέλος της διαχειριστικής χρήσης.

- Πάγια περιουσιακά στοιχεία των οποίων η αξία κτήσης εκάστου είναι µέχρι 1200€ δύνανται να

αποσβένονται εξ ολοκλήρου µέσα στη χρήση που τέθηκαν σε λειτουργία ή χρησιµοποιήθηκαν.

- Η αξία των εργαλείων και των ανταλλακτικών των µηχανηµάτων αποσβένεται εξ ολοκλήρου

µέσα στη χρήση.

- Η ξυλεία για διάστρωση σκυροδέµατος υπόκειται σε απόσβεση

Συντελεστές απόσβεσης (επιλεκτικά για πάγια που ενδιαφέρουν τους µηχανικούς)

Ανώτεροι - κατώτεροι για αξία:

21



• Κτιριακών εγκαταστάσεων ανώτερος 5% κατώτερος 3%

Σηµείωση: Η οικοδοµική επιχείρηση δικαιούται να διενεργεί αποσβέσεις, αν ενοικιάζει τα προς

πώληση ακίνητα

• Επιβατικών αυτοκινήτων ανώτερος 15% κατώτερος 11 %

• Φορτηγών αυτοκινήτων ανώτερος 20% κατώτερος 15%.

• Μοτοσικλέτες ανώτερος 20% κατώτερος 15%.

• Μηχανηµάτων και λοιπών επαγγελµατικών εγκαταστάσεων, όργανα και συσκευές

εργαστηρίου χηµείου και συναφών ειδών και έπιπλα και σκεύη ανώτερος 20% κατώτερος

15%.

• Ηλεκτρονικών υπολογιστών και ηλεκτρονικά συγκροτήµατα και λογισµικό (software) των

ηλεκτρονικών υπολογιστών ανώτερος 30% κατώτερος 24% (Από 1/1/07 µπορεί να γίνει και εφ

άπαξ απόσβεση του Η/Υ)

• Λέβητες κεντρικής θέρµανσης φυσικού αερίου χυτοσίδηροι, ανώτερος 6,5% κατώτερος 4,5%

. Για επιστηµονικά περιοδικά και συγγράµµατα εκατό τοις εκατό (100%).

Εποµένως στις δαπάνες προς έκπτωση από τις ακαθάριστες αµοιβές ή έσοδα θα

συµπεριληφθούν τα ποσά των αποσβέσεων των παγίων µε τους νέους συντελεστές απόσβεσης.

Η επιλογή του ανώτερου ή κατώτερου είναι προαιρετική. Υπάρχει δηλαδή η δυνατότητα επιλογής.

Η επιλογή του κατώτερου ή ανώτερου συντελεστή απόσβεσης αφορά όλα τα πάγια περιουσιακά

στοιχεία τα οποία ανήκουν στην ίδια κατηγορία και είναι δεσµευτική µέχρι την πλήρη απόσβεση

τους.

Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ορθή καταχώρηση της δαπάνης απόσβεσης στα

βιβλία εσόδων - εξόδων και στις εκκαθαριστικές δηλώσεις ΦΠΑ. Η καταχώρηση των

αποσβέσεων στη στήλη ΕΞΟ∆Α του βιβλίου γίνεται συγκεντρωτικά εφόσον προκύπτει από

αναλυτική καταχώρηση στο αθεώρητο ΒΙΒΛΙΟ ΜΗΤΡΩΟ ΠΑΓΙΩΝ .

22



Η επιχορήγηση για αγορά παγίων καταχωρείται στο βιβλίο ΕΣΟ∆ΩΝ - ΕΞΟ∆ΩΝ αρνητικά στην

αξία αγοράς. ∆εν θεωρείται ακαθάριστο έσοδο (εγγ. 1053838 /1065/Α0015/05)

Παράδειγµα ΜΗΤΡΩΟΥ ΠΑΓΙΩΝ

Ηµεροµ. Αξία προσθήκες αποσβέσεις Συντ. µη- αναπόσβε-κτήσης κτήσης βελτιώσεις σύνολο από µεταφ. Απόσβ. νες χρήσης προοδ/κά στη αξία

1 Η/Υ TEM 1 29/02/2008 Τ∆Α 128 ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ 2000 2000 100 12 1999,99 1999,99 0,012 KEYBOARD 0 ΤΕΜ 1 29/02/2008 Τ∆Α 128 ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ 50 50 100 12 49,99 49,99 0,013 MONITOR ΤΕΜ 1 29/02/2008 Τ∆Α 128 ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ 400 400 100 12 399,99 399,99 0,01

2450 2449,97 2449,97 0,03

κ/δ Περιγραφή Παραστατικόαποσβέσεις

ΣΥΝΟΛΟ

Επωνυµία Προµηθευτή

Επωνυµία επιχείρησης ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΑΥΡΙ∆ΗΣ στοιχεία χρήσηςΓενικά στοιχεία παγίου Στοιχεία κτήσης παγίου Αξίες 2009

Κατωτέρω παραθέτουµε εγκύκλιες διαταγές και έγγραφα του ΥΠΟΙΚ και νοµολογία των

∆ικαστηρίων σχετικά µε το είδος της δαπάνης που δύναται κάποιος να εκπέσει από τις ακαθ.

αµοιβές του ή όχι.

Αποσβέσεις ακινήτων

Οι αποσβέσεις ακινήτου που ιδιοχρησιµοποιείται για την άσκηση ελευθέριου επαγγέλµατος

εκπίπτουν από το ακαθάριστο εισόδηµα.- Οι ελεύθεροι επαγγελµατίες δικαιούνται να διενεργούν

αποσβέσεις όχι µόνο στα πάγια στοιχεία του άρθρου 12 του π.δ. 100/1998 αλλά και στα

ιδιοχρησιµοποιούµενα για την άσκηση του επαγγέλµατος τους ακίνητα σύµφωνα µε την 420/1994

γνωµοδότηση του Ν.Σ.Κ., η οποία κοινοποιήθηκε µε την

1103255/2028/Α0012/ΠΟΛ1253/14.11.1994 διαταγή (σχετ. 1076433/16144/ΠΟΛ 1184/

25.6.1998 διαταγή).

23



Αποδείξεις Λιανικής Πώλησης για καύσιµα

∆ιευκρινίσεις αναφορικά µε την έκδοση των αποδείξεων λιανικής πώλησης από

πρατηριούχους για την εµπορία πετρελαίου κίνησης και βενζίνης µε τη χρήση

φορολογικών µηχανισµών του ν.1809/1988.

Αναφορικά µε την έκδοση των αποδείξεων λιανικής πώλησης (Α.Λ.Π.) από πρατηριούχους για

την εµπορία πετρελαίου κίνησης και βενζίνης µε τη χρήση φορολογικών µηχανισµών του

ν.1809/1988, είτε ενσωµατωµένων στις αντλίες (που λειτουργούν δηλαδή αυτόµατα µε τη ροή του

καυσίµου), είτε όχι, διευκρινίζονται τα ακόλουθα:

1. Σε περίπτωση αποστολής λιανικώς πωληθέντος πετρελαίου κίνησης ή βενζίνης, στο

εκδιδόµενο ∆ελτίο Αποστολής, θα αναγράφεται εκτός των άλλων και ο αύξων αριθµός της Α.Λ.Π.

2. Για τις µεµονωµένες (παράδοση από αντλία) χονδρικές πωλήσεις πετρελαίου

κίνησης ή βενζίνης έως και τριακόσια (300) ευρώ ανά συναλλαγή γίνεται δεκτό να εκδίδεται σε

κάθε περίπτωση Α.Λ.Π. για να διευκολυνθεί και η σύνδεση των αντλιών µε φορολογικό

µηχανισµό έκδοσης αποδείξεων. Η Α.Λ.Π. αυτή δεν αντικαθίσταται µε τιµολόγιο, στο πίσω µέρος

δε αυτής τίθεται η σφραγίδα του εκδότη της και αναγράφεται ο αριθµός κυκλοφορίας του

εφοδιαζόµενου µε καύσιµα οχήµατος, οι δε λήπτες – επιτηδευµατίες για τα φορολογικά τους

δικαιώµατα και υποχρεώσεις κάνουν χρήση των παραπάνω Α.Λ.Π. οι οποίες επέχουν θέση

τιµολογίου.

24



ΦΠΑ

ΦΠΑ Άρθρο 30. — ∆ικαίωµα έκπτωσης του φόρου

∆ικαίωµα έκπτωσης του φόρου ( δηλαδή συµψηφισµός του φπα των εσόδων µε το φπα των

εξόδων )

1. Ο υποκείµενος δικαιούται να εκπέσει, από το φόρο που αναλογεί στις ενεργούµενες από αυτόν

πράξεις παράδοσης αγαθών, παροχής υπηρεσιών και ενδοκοινοτικής απόκτησης αγαθών, το

φόρο µε τον οποίο έχουν επιβαρυνθεί η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών που έγιναν

σε αυτόν και η εισαγωγή αγαθών, που πραγµατοποιήθηκε από αυτόν, καθώς και το φόρο που

οφείλεται για τις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών που πραγµατοποιήθηκαν από αυτόν.

Ειδικά, για τα αγαθά επένδυσης, το δικαίωµα έκπτωσης κρίνεται οριστικά κατά το χρόνο έναρξης

χρησιµοποίησης των αγαθών αυτών.

Η έκπτωση αυτή παρέχεται κατά το µέρος που τα αγαθά και οι υπηρεσίες χρησιµοποιούνται για

την πραγµατοποίηση πράξεων που υπάγονται στο φόρο.

2. ∆ικαίωµα έκπτωσης του φόρου παρέχεται επίσης στον υποκείµενο κατά το µέρος που τα

αγαθά ή οι υπηρεσίες χρησιµοποιούνται:

α) για την πραγµατοποίηση στο εξωτερικό των δραστηριοτήτων που προβλέπουν οι διατάξεις του

άρθρου 4, εφόσον αυτές θα παρείχαν δικαίωµα έκπτωσης του φόρου, αν είχαν πραγµατοποιηθεί

στο εσωτερικό της χώρας,

β) για την παροχή υπηρεσιών και την παράδοση αγαθών που απαλλάσσονται από το φόρο.

σύµφωνα µε τις διατάξεις των περ. λ΄ και λγ΄ της παρ. 1 του άρθρου 22, αντίστοιχα,

γ) για τις πράξεις που απαλλάσσονται από το φόρο, σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων 24,

25, 26, 27 και 28.

δ) για τις εργασίες που απαλλάσσονται από το φόρο, σύµφωνα µε τις διατάξεις των περ. ιθ΄, κ΄,

κα΄, κγ΄, κδ΄ και κε΄ της παρ. 1 του άρθρου 22, εφόσον ο λήπτης είναι εγκαταστηµένος εκτός της

Κοινότητας ή οι εργασίες αυτές συνδέονται άµεσα µε αγαθά που εξάγονται σε χώρα εκτός της

Κοινότητας.

25



ε) για τη διάθεση δώρων µέχρις αξίας δέκα (10) ευρώ και δειγµάτων.

στ) για την πραγµατοποίηση πράξεων του τρίτου εδαφίου της παρ. 9 του άρθρου 19.

3. Το δικαίωµα έκπτωσης γεννάται κατά το χρόνο που ο φόρος καθίσταται απαιτητός, σύµφωνα

µε τις διατάξεις των άρθρων 16, 17 και 18.

Ειδικά, προκειµένου για ευκαιριακή παράδοση καινούργιων µεταφορικών µέσων, η οποία

απαλλάσσεται σύµφωνα µε τις διατάξεις της περ. β της παρ. 1 του άρθρου 28, το δικαίωµα

έκπτωσης γεννάται κατά το χρόνο της παράδοσης.

4. ∆εν παρέχεται δικαίωµα έκπτωσης του φόρου µε τον οποίο έχουν επιβαρυνθεί οι δαπάνες:

α) αγοράς, εισαγωγής ή ενδοκοινοτικής απόκτησης καπνοβιοµηχανικών προϊόντων.

β) αγοράς, εισαγωγής ή ενδοκοινοτικής απόκτησης οινοπνευµατωδών ή αλκοολούχων ποτών,

εφόσον αυτά προορίζονται για την πραγµατοποίηση µη φορολογητέων πράξεων.

γ) δεξιώσεων, ψυχαγωγίας και φιλοξενίας γενικά,

δ) στέγασης, τροφής, ποτών, µετακίνησης και ψυχαγωγίας για το προσωπικό ή τους

εκπροσώπους της επιχείρησης,

ε) αγοράς, εισαγωγής ή ενδοκοινοτικής απόκτησης επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης

µέχρι εννέα (9) θέσεων, µοτοσικλετών και µοτοποδηλάτων, σκαφών και αεροσκαφών ιδιωτικής

χρήσης που προορίζονται για αναψυχή ή αθλητισµό, καθώς και οι δαπάνες καυσίµων, επισκευής,

συντήρησης, µίσθωσης και κυκλοφορίας αυτών γενικά.

Η διάταξη αυτή δεν εφαρµόζεται για τα πιο πάνω µεταφορικά µέσα. εφόσον προορίζονται για

πώληση, µίσθωση ή µεταφορά προσώπων µε κόµιστρο,

26



Συναλλαγές µε ιδιώτες- Τρόπος εξόφλησης

Τρόπος εξόφλησης ορισµένων συναλλαγών µε ιδιώτες, κατ’ εφαρµογή των διατάξεων της

παρ.3 του άρθρου 20 του ν.3842/2010 (ΦΕΚ.Α΄58/23.4.2010).

Άρθρο 1

Πεδίο εφαρµογής – Όριο συναλλαγής.

1. Φορολογικά στοιχεία, που εκδίδονται από επιτηδευµατίες, για πώληση αγαθών ή παροχή

υπηρεσιών σε ιδιώτες, εξοφλούνται από τους λήπτες αυτών αποκλειστικά µέσω Τραπέζης, µε

χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες του αγοραστή των αγαθών ή λήπτη των υπηρεσιών ή µέσω

τραπεζικού λογαριασµού ή µε επιταγές, αποκλειόµενης της εξόφλησης των υπόψη στοιχείων µε

µετρητά.

2. Για την εφαρµογή των διατάξεων της προηγούµενης παραγράφου, ορίζεται ως κατώτερο όριο

συναλλαγής, το ποσόν των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για το έτος 2011 και το ποσόν των

χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ από 1.1.2012 και εξής.

Ως αξία συναλλαγής, για την εφαρµογή των ως άνω διατάξεων, νοείται το συνολικό ποσό

της αξίας της συναλλαγής, συµπεριλαµβανοµένου του Φ.Π.Α..

3. Προκαταβολές που εισπράττονται ή τµηµατικές καταβολές, που αφορούν συναλλαγές ύψους

άνω του ισχύοντος κάθε φορά ορίου, εµπίπτουν στις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις

διατάξεις της παρούσας, ανεξαρτήτως του ποσού έκαστης τµηµατικής καταβολής ή

προκαταβολής.

4. Σε περίπτωση πώλησης αγαθών (όπως οχήµατα, κ.λπ.) σε ιδιώτη «µε ανταλλαγή», εξοφλείται

από τον ιδιώτη - αγοραστή, µε τον τρόπο που αναφέρεται στην παρούσα, η διαφορά της αξίας

που προκύπτει από το συµψηφισµό των αµοιβαίων ανταπαιτήσεων, εφόσον αυτή υπερβαίνει το

ισχύον, κάθε φορά, όριο.

Σε περίπτωση αλλαγής λιανικώς πωληθέντων αγαθών, η αξία των οποίων προηγουµένως έχει

εξοφληθεί, για τη νέα απόδειξη λιανικής πώλησης που εκδίδεται, εφαρµόζονται αναλόγως τα

οριζόµενα στο προηγούµενο εδάφιο.

27



Οµοίως τα προαναφερόµενα ισχύουν και στην περίπτωση επιστροφής αγαθών, εφόσον

µεταγενέστερα η απαίτηση του ιδιώτη συµψηφισθεί µε επόµενη αγορά αγαθών.

5. Σε περίπτωση συναλλαγής που εξοφλείται, µερικώς ή ολικώς, µε εκχώρηση από τον ιδιώτη

προϊόντος δανείου που βαρύνει αυτόν, µε κατάθεση του σχετικού ποσού στο λογαριασµό του

πωλητή – επιτηδευµατία, οι υποχρεώσεις της παρούσας αφορούν το τυχόν υπολειπόµενο ποσό,

ανεξαρτήτως αξίας, εφόσον η τιµολογούµενη αξία της συναλλαγής υπερβαίνει το ισχύον, κάθε

φορά, όριο της παρούσας.

Άρθρο 2

Συναλλαγές εκτός πεδίου εφαρµογής

∆εν εµπίπτουν στις υποχρεώσεις της απόφασης αυτής, οι εξής περιπτώσεις συναλλαγών:

α. Συναλλαγές για τις οποίες τυγχάνουν εφαρµογής οι διατάξεις του πρώτου εδαφίου της

παραγράφου 4 του άρθρου 13 του Κ.Β.Σ..

β. Αγορές αγαθών ή υπηρεσιών, που το αντίτιµο της αξίας καλύπτεται µε επί µέρους διαδοχικές

καταβολές (προκαταβολές), διαφορετικών προσώπων από τον τελικό καταναλωτή. Το τυχόν

επιπλέον, µη καλυπτόµενο κατά τα ως άνω ποσό, εξοφλείται µε βάση τις διατάξεις της

παρούσας, εφόσον η συνολική αξία της συναλλαγής υπερβαίνει το ισχύον όριο (π.χ. αγορά

αγαθών από ιδιώτη µέσω «λίστας γάµου» κ.λπ.).

Άρθρο 3

Ρυθµίσεις επί ειδικών περιπτώσεων

1. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις συναλλαγών, που διενεργούνται σε ηµέρες και ώρες µη λειτουργίας

των Τραπεζών ή µε πρόσωπα – ιδιώτες που για αντικειµενικούς λόγους δεν είναι δυνατή η από

µέρους τους εξόφληση, µε τους τρόπους που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του

προηγούµενου άρθρου 1 της απόφασης αυτής και καταβάλλονται µετρητά ή παραδίδονται

συναλλαγµατικές, οι οποίες εξοφλούνται εκτός τραπεζικού συστήµατος, ακολουθείται ειδική

διαδικασία ως ακολούθως:

28



2. Από τον επιτηδευµατία – πωλητή, κατά το χρόνο είσπραξης µετρητών ή παραλαβής

συναλλαγµατικών (εκτός τραπεζικού συστήµατος) από τον πελάτη – ιδιώτη, εκδίδεται λογιστικό

παραστατικό «απόδειξη είσπραξης µετρητών ή παραλαβής αξιόγραφων».

Η ως άνω απόδειξη, εκδίδεται αθεώρητη από διπλότυπο, τουλάχιστον, στέλεχος και εφόσον είναι

µηχανογραφική δεν απαιτείται η σήµανση αυτής µέσω Ε.Α.Φ.∆.Σ.Σ..

Στο περιεχόµενο αυτής αναγράφονται το ποσό, ο τρόπος εξόφλησης, η αιτιολογία της είσπραξης

(π.χ. προκαταβολή, τµηµατική καταβολή, εξόφληση) και ο αύξων αριθµός του παραστατικού

(εφόσον έχει προηγηθεί η έκδοση αυτού).

Επί προκαταβολών, πριν την έκδοση του φορολογικού στοιχείου, αναγράφονται τα αντίστοιχα

στοιχεία του οικείου ταµειακού παραστατικού, εφόσον εκδίδεται από την επιχείρηση.

3. Ο επιτηδευµατίας υποχρεούται το ποσόν των µετρητών, που εισπράττει κατά το χρόνο

έκδοσης της προαναφερόµενης απόδειξης ή κατά το χρόνο εξόφλησης των συναλλαγµατικών, να

το καταθέσει εντός δύο (2) εργάσιµων ηµερών από την έκδοσή τους, σε τραπεζικό λογαριασµό

που τηρεί σε οποιαδήποτε αναγνωρισµένη Τράπεζα ή Πιστωτικό Οργανισµό.

Τα εκδιδόµενα τραπεζικά παραστατικά, συσχετίζονται από τον επιτηδευµατία µε τις «αποδείξεις

είσπραξης µετρητών ή παραλαβής αξιόγραφων» που αφορούν.

4. Οι εκδιδόµενες «αποδείξεις είσπραξης µετρητών ή παραλαβής αξιόγραφων», καθώς και τα

τραπεζικά παραστατικά από τα οποία προκύπτουν τα δεδοµένα της κατάθεσης, διαφυλάσσονται

µε ευθύνη του υπόχρεου, για όσο χρόνο προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 21 του Κ.Β.Σ..

Άρθρο 4

Κυρώσεις

Για πράξεις ή παραλείψεις της παρούσας που διαπιστώνονται σε διαφορετικό χρόνο εντός της

ίδιας διαχειριστικής περιόδου επιβάλλεται ιδιαίτερο πρόστιµο, ανά φορολογικό έλεγχο, σύµφωνα

µε τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 2523/1997.

29



ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΝΟΜΟΥ 3842/2010

ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΠΙΤΗ∆ΕΥΜΑΤΙΩΝ

1 Μειώνεται το όριο άνω του οποίου υπάρχει υποχρέωση εξόφλησης τιµολογίων (αγοράς

αγαθών ή λήψης υπηρεσιών) από το λήπτη του φορολογικού στοιχείου, µε επιταγές έκδοσης

του λήπτη του στοιχείου ή µέσω τραπεζικού λογαριασµού, από τα 15.000 ευρώ στα 3.000

ευρώ.

Ως αξία που λαµβάνεται υπόψη, για την εφαρµογή των ως άνω διατάξεων, νοείται το συνολικό

ποσό της αξίας της συναλλαγής (τελικό πληρωτέο ποσό) συµπεριλαµβανοµένου του Φ.Π.Α..

Από 1.6.2010 δεν είναι υποχρεωτική πλέον η έκδοση δίγραµµης επιταγής για τις ανωτέρω

συναλλαγές αλλά απλής επιταγής και Θεσπίζεται υποχρέωση έκδοσης, άµεσα, λογιστικού

στοιχείου (απόδειξη εκχώρησης αξιόγραφων) στην περίπτωση εκχώρησης επιταγών τρίτων, για

την καλύτερη παρακολούθηση αυτών. Η ισχύς των ανωτέρω διατάξεων αρχίζει από 1.6.2010,

ήτοι για φορολογικά στοιχεία που θα εκδοθούν από 1.6.2010 και εξής.

∆ιευκρινίσεις – επισηµάνσεις. Στην ως άνω περίπτωση της ολικής ή τµηµατικής εξόφλησης,

από τον λήπτη των φορολογικών στοιχείων, µε επιταγή, ο εκδότης αυτής πρέπει, για την

εφαρµογή της ανωτέρω υποχρέωσης, να αποδεικνύει την συναλλαγή µε φωτοαντίγραφο της

επιταγής αυτής ή µε άλλο πρόσφορο τρόπο ή µέσο, διαφυλάσσοντας τα αποδεικτικά αυτά

στοιχεία, για όσο χρόνο ορίζεται από τις διατάξεις του Κ.Β.Σ. .

Τροποποιείται η προθεσµία υποβολής των καταστάσεων της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του

Κ.Β.Σ. και ορίζεται πλέον ως νέα ηµεροµηνία υποβολής τους, για τις συναλλαγές από το

ηµερολογιακό έτος 2009 και εφεξής, η 25η Ιουνίου κάθε έτους για τις συναλλαγές και τα δεδοµένα

του προηγούµενου ηµερολογιακού έτους, για την ταχύτερη επεξεργασία και διασταύρωση των

δεδοµένων.

Προθεσµία υποβολής των καταστάσεων της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του Κ.Β.Σ. και

θεσµοθέτηση του ορίου των 300€, κάτω του οποίου δεν υποβάλλονται στοιχεία για διασταύρωση.

30



∆ιασφάλιση και έλεγχος συναλλαγών

1. Με τις νέες διατάξεις καθιερώνεται η υποχρεωτική διαβίβαση των φορολογικών στοιχείων

που αφορούν συναλλαγές άνω των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ µεταξύ επιτηδευµατιών και

προσώπων της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του Κ.Β.Σ. (∆ηµόσιο, ΝΠ∆∆, κ.λ.π.) µέσω

ηλεκτρονικού συστήµατος σε υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονοµικών. Οι διατάξεις αυτές

κρίνονται απαραίτητες για την εξασφάλιση της γνησιότητας και ακρίβειας αυτών των συναλλαγών

όπως και των φορολογικών παραστατικών που τις απεικονίζουν, καθώς και για τη διενέργεια

άµεσων ηλεκτρονικών διασταυρώσεων και ελεγκτικών επαληθεύσεων των παραπάνω

συναλλαγών µε την δυνατότητα άµεσης πρόσβασης στα ηλεκτρονικά αρχεία καταγραφής τους.

Καθιερώνεται η εξόφληση όλων των φορολογικών στοιχείων, καθώς και των λοιπών

εγγράφων που εκδίδονται ή συντάσσονται αντί φορολογικών στοιχείων, αξίας άνω των

3.000 ευρώ, µέσω επαγγελµατικών τραπεζικών λογαριασµών ή επιταγών που

εξοφλούνται µέσω των ιδίων λογαριασµών.

31



Λογιστικές ∆ιαφορές και Φορολογική Αναµόρφωση Κερδών

O Φορολογικός Νόµος παρουσιάζει µέσα από τις διατάξεις του άρθρου 31, όλες εκείνες τις

δαπάνες και τα έξοδα που δικαιούνται οι επιτηδευµατίες να αφαιρέσουν από τα ακαθάριστα

έσοδά τους, προκειµένου να προσδιορισθεί το καθαρό φορολογητέο κέρδος ή η φορολογική

ζηµιά.

Κατά την διάρκεια της λογιστικής χρήσης, είναι σύνηθες το φαινόµενο να καταχωρούνται στα

λογιστικά βιβλία συναλλαγές που αφορούν έξοδα της επιχείρησης, τα οποία είναι µεν πραγµατικά

(δηλαδή, αφορούν πραγµατική συναλλαγή), πλην όµως δεν αναγνωρίζονται από τις φορολογικές

διατάξεις. Τούτο γιατί ο φορολογικός νοµοθέτης εκτιµά, ότι δεν σχετίζονται µε το αντικείµενο

δραστηριότητας του επιτηδευµατία, χαρακτηρίζονται ως δαπάνες µη παραγωγικές και περαιτέρω

δεν συµβάλλουν στην προώθηση των πωλήσεων.

Η έννοια της «λογιστικής διαφοράς», όπως καθιερώθηκε να λέγονται, όλα εκείνα τα ποσά

των δαπανών που πρέπει να προστεθούν στα λογιστικά κέρδη της χρήσης (ή αντίστοιχα,

να αφαιρεθούν από τις λογιστικές ζηµιές αυτής), ώστε να προκύψει το φορολογητέο

εισόδηµα για την επιχείρηση, ορίσθηκε µε απόφαση του ΣτΕ (33/1989), κατά την οποία, η

µείωση του δηλούµενου εισοδήµατος που έχει ως αιτίες την παραδροµή (λάθος), τον λανθασµένο

χαρακτηρισµό πραγµατικών περιστατικών ή την ουσιώδη πλάνη περί το δίκαιο, ονοµάζεται

λογιστική διαφορά και πρέπει να τακτοποιείται, κατά την δήλωση του εισοδήµατος. Με την

πρόσθεση των λογιστικών διαφορών προκύπτει το φορολογητέο εισόδηµα και έτσι γίνεται η

φορολογική αναµόρφωση των κερδών.

Υπάρχουν γενικά ορισµένες βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να υφίστανται, ώστε µία δαπάνη

να είναι εκπεστέα από το εισόδηµα. Οι προϋποθέσεις αυτές, χαρακτηρίζονται από το στοιχείο της

αθροιστικής συνύπαρξής τους, δηλαδή, πρέπει να λαµβάνονται σωρευτικά. Η µη κάλυψη έστω

και µίας τέτοιας προϋπόθεσης, αφαιρεί το δικαίωµα έκπτωσης της δαπάνης από τα ακαθάριστα

έσοδα, οπότε αυτόµατα, εφόσον η δαπάνη αυτή είχε υπολογισθεί, προκειµένου να εξαχθεί το

λογιστικό αποτέλεσµα, πρέπει να ονοµασθεί λογιστική διαφορά και να αναµορφωθεί το ως άνω

αποτέλεσµα, µε την προσθήκη της.

32



Οι προϋποθέσεις αυτές είναι οι παρακάτω:

i. Ο επιτηδευµατίας να τηρεί ειλικρινή και επαρκή βιβλία

ii. Η δαπάνη - έξοδο να προβλέπεται από διάταξη νόµου (άρθρο 31 και 105 του K.Φ.Ε.).

iii. Το αποτέλεσµα του επιτηδευµατία να εξάγεται µε λογιστικό τρόπο.

iv. Η δαπάνη - έξοδο να στηρίζεται σε δικαιολογητικό, προβλεπόµενο από τον Κ.Β.Σ., ή σε

άλλα δηµόσια έγγραφα (άρθρο 18 παρ. 2 του Κ.Β.Σ.).

v. Η δαπάνη - έξοδο να έχει καταχωρηθεί στα βιβλία µε τον προσήκοντα λογιστικό τρόπο.

vi. Η δαπάνη - έξοδο να είναι παραγωγική, δηλαδή εν δυνάµει, να προσθέτει εισόδηµα ή να

συµβάλει στην δηµιουργία εισοδήµατος.

vii. Η δαπάνη - έξοδο να είναι βέβαιη και εκκαθαρισµένη, να µην τελεί δηλαδή υπό αίρεση ή

αναστολή.

viii. Η δαπάνη - έξοδο να είναι δεδουλευµένη, να τηρείται συνεπώς, η λογιστική αρχή της

αυτοτέλειας των χρήσεων.

ix. Η δαπάνη να γίνεται χάριν της απόκτησης εισοδήµατος, να σκοπεύει εποµένως στην

άµεση ή την µελλοντική αύξηση των εσόδων.

x. Η δαπάνη να είναι πραγµατική (όχι εικονική ή πλασµατική).

Στα έντυπα των φορολογικών δηλώσεων (έντυπο Ε5 - έντυπο Φ01010 - έντυπο Ε3 στον

πίνακα ΣΤ, η) προβλέπεται η διαδικασία φορολογικής αναµόρφωσης των

αποτελεσµάτων, µε την συµπλήρωση συγκεκριµένων κωδικών, µε τα ποσά των

λογιστικών διαφορών. Ο υπεύθυνος λογιστής-φοροτεχνικός, πρέπει να προβαίνει στην

ενέργεια της φορολογικής αναµόρφωσης των αποτελεσµάτων της επιχείρησης, σε σχέση πάντα

µε τα καταχωρηθέντα κατά την διάρκεια της χρήσης, τυχόν έξοδα που χαρακτηρίζονται

λογιστικές διαφορές.

Ο κατάλογος των εξόδων που ενώ καταχωρούνται στα λογιστικά βιβλία, δεν αναγνωρίζονται

φορολογικά και συνεπώς αποτελούν λογιστικές διαφορές, είναι όλα εκείνα που δεν καλύπτουν

αθροιστικά τις παραπάνω προϋποθέσεις. Κατά τη διάρκεια της ανάλυσης των εκπιπτόµενων

δαπανών, που προηγήθηκε, αναφέραµε αρκετά από αυτά. Παρακάτω θα δούµε ενδεικτικά,

ορισµένα έξοδα - δαπάνες που χαρακτηρίζονται ως λογιστικές διαφορές και περαιτέρω, η

επιχείρηση έχει, κατά µία έννοια, την υποχρέωση να αναµορφώνει, µε την υποβολή της

φορολογικής της δήλωσης.

33



Οι περιπτώσεις αυτές, προβλέπονται ρητά από διατάξεις της Φορολογίας.

Τα πρόστιµα και οι πρόσθετοι φόροι, δεν αναγνωρίζονται για έκπτωση από το εισόδηµα.

Η έκπτωση των τόκων υπερηµερίας, λόγω εκπρόθεσµης πληρωµής φόρων κ.λπ.

προς το ∆ηµόσιο, ή προς άλλα πρόσωπα δηµοσίου δικαίου.

Εφόσον η επιχείρηση χρησιµοποιεί επιβατικά αυτοκίνητα ιδιοκτησίας της, ή που τα έχει

µισθωµένα από τρίτους, όλα τα έξοδα που πραγµατοποιούνται κατά την διάρκεια της

χρήσης και αφορούν την συντήρηση ή την επισκευή τους, την λειτουργία τους γενικά,

καθώς και τις αποσβέσεις ή τα µισθώµατα, εκπίπτουν κατά ποσοστό, που εξαρτάται από

τον κυλινδρισµό του κινητήρα τους. Έτσι, οι δαπάνες των αυτοκινήτων µέχρι 1600 cc,

εκπίπτουν κατά ποσοστό 70%, ενώ οι δαπάνες αυτοκινήτων µεγαλύτερου κυβισµού, εκπίπτουν

κατά ποσοστό 35%.

Έξοδα κινητής τηλεφωνίας για λογαριασµούς που ανήκουν στην επιχείρηση. Απαραίτητη

προϋπόθεση για την έκπτωση των εξόδων αυτών είναι οι λογαριασµοί των κινητών τηλεφώνων

να µην υπερβαίνουν τον αριθµό των απασχολούµενων στις επιχειρήσεις υπαλλήλων αυτών. Σε

περίπτωση που οι λογαριασµοί των κινητών τηλεφώνων υπερβαίνουν τον αριθµό των

απασχολουµένων υπαλλήλων, το µέρος της δαπάνης κινητών τηλεφώνων που αναλογεί στους

πέραν του αριθµού των απασχολουµένων υπαλλήλων δεν αναγνωρίζεται προς έκπτωση. Από

το ποσό της δαπάνης αυτής, ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) αναγνωρίζεται προς έκπτωση

από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων

∆απάνες διαφήµισης, που επιβαρύνουν την επιχείρηση, για τις οποίες πρέπει να

αποδεικνύεται η καταβολή του δηµοτικού τέλους (2% επί της δαπάνης), ώστε να

αναγνωρισθούν και να εκπέσουν από τα ακαθάριστα έσοδα.

Οι αποσβέσεις στοιχείων του ενεργητικού, µε συντελεστές απόσβεσης µεγαλύτερους

από αυτούς που αναγνωρίζει η φορολογική νοµοθεσία, προστίθενται στις λογιστικές διαφορές,

34



κατά το ποσό που υπερβαίνουν το ποσό της (φορολογικά νόµιµης απόσβεσης.

Στο τέλος της χρήσης υποβάλουµε αναλυτική κατάσταση µε τι λογιστικές διάφορες µαζί µε την

δήλωση φορολογίας. Ισχύς από 01/01/2010

Οδηγίες συµπλήρωσης κατάστασης φορολογικής αναµόρφωσης

Υπ. Οικ. Πολ. 1235/24.11.2011

Με τον ν. 3842/2010 µε τίτλο «Αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης, αντιµετώπιση της

φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις» καθιερώθηκαν σηµαντικές αλλαγές στο φορολογικό

σύστηµα της χώρας. Μια σηµαντική αλλαγή που αφορά άµεσα τους λογιστές - φοροτεχνικούς,

είναι αυτή που προβλέπεται µε την παράγραφο 9 του άρθρου 17 του ν. 3842/2010. Με τη

διάταξη αυτή αντικαταστάθηκε η παράγραφος 3 του άρθρου 38 του ν. 2873/2000 σχετικά µε την

ευθύνη και τις αρµοδιότητες του λογιστή φοροτεχνικού.

Σύµφωνα µε την παράγραφο 3 του άρθρου 38 του ν. 2873/2000 όπως ισχύει: « Ο λογιστής

φοροτεχνικός είναι υπεύθυνος για την ορθή µεταφορά των οικονοµικών δεδοµένων από τα

στοιχεία στα βιβλία, για την ακρίβεια των δηλώσεων ως προς τη συµφωνία αυτών µε τα

φορολογικά και οικονοµικά δεδοµένα που προκύπτουν από τα τηρούµενα βιβλία. Επίσης, είναι

υπεύθυνος για την ορθή φορολογική αναµόρφωση των αποτελεσµάτων µε τις δαπάνες που δεν

αναγνωρίζονται και τις οποίες παραθέτει αναλυτικά σε κατάσταση που συνυποβάλλεται µε τη

δήλωση φορολογίας εισοδήµατος. Το περιεχόµενο της κατάστασης αυτής υπόκειται σε έλεγχο

σύµφωνα µε το άρθρο 66 του Κ.Φ.Ε.. Τέλος, µε τη δήλωση φορολογίας εισοδήµατος δηλώνεται

ότι κατά τη διαρρεύσασα διαχειριστική περίοδο έχουν υποβληθεί ορθά όλες οι δηλώσεις

παρακρατούµενου φόρου εισοδήµατος και απόδοσης των έµµεσων φόρων.

Για την εφαρµογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής, ο λογιστής φοροτεχνικός υπογράφει

τις δηλώσεις της παραγράφου 2, καθώς και τα συνυποβαλλόµενα έντυπα ή καταστάσεις, όπως

αυτά καθορίζονται κάθε φορά µε τις οικείες αποφάσεις του Υπουργού Οικονοµικών. Επίσης,

κατά την υποβολή των δηλώσεων οι λογιστές φοροτεχνικοί αναγράφουν υποχρεωτικά το

ονοµατεπώνυµο, τη διεύθυνση κατοικίας τους ή της έδρας του επαγγέλµατος τους, κατά

περίπτωση, τον Α.Φ.Μ., την αρµόδια ∆.Ο.Υ για τη φορολογία τους, τον αριθµό µητρώου της

άδειας άσκησης επαγγέλµατος τους και την κατηγορία της άδειάς τους.»

35



∆ηλαδή µε τη νέα διάταξη προβλέπεται ότι οι λογιστές φοροτεχνικοί είναι υπεύθυνοι, πέρα από

την ακρίβεια και την ειλικρίνεια των δηλώσεων που υποβάλλουν, ως προς τη συµφωνία αυτών

µε τα φορολογικά και οικονοµικά δεδοµένα που προκύπτουν κατά τη µεταφορά τους από τα

στοιχεία στα βιβλία και από τα βιβλία στις κατά περίπτωση δηλώσεις, και για την ορθή

φορολογική αναµόρφωση των αποτελεσµάτων µε τις δαπάνες που δεν αναγνωρίζονται, καθώς

και για την ορθή υποβολή όλων των δηλώσεων παρακρατούµενου φόρου εισοδήµατος και

απόδοσης των έµµεσων φόρων.

Με την Πολ. 1053/24.03.2011 έχουν δοθεί οδηγίες ούτως ώστε το σύνολο που προκύπτει από

τη φορολογική αναµόρφωση να µεταφέρεται:

1) για τις ατοµικές επιχειρήσεις και για τους υπόχρεους της παραγρ.4 του άρθρου 2 του Κ.Φ.Ε.

που τηρούν βιβλία Β´ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. ανάλογα µε την δραστηριότητα, στους κωδικούς

564, 565 και 566 του υποπίνακα η´ του πίνακα ΣΤ´ της 2ης σελίδας του εντύπου Ε3.

2) για τις ατοµικές επιχειρήσεις και για τους υπόχρεους της παραγρ.4 του άρθρου 2 του Κ.Φ.Ε.

που τηρούν βιβλία Γ´ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. στις «Σηµειώσεις Φορολογουµένου» , της τέταρτης

σελίδας του ίδιου εντύπου, θα αναγράφεται το συνολικό ποσό που θα προκύπτει από την

κατάσταση αναµόρφωσης (ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΟΣΟ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ:...................

ΕΥΡΩ ), µε την σηµείωση ότι για τους τελευταίους (υπόχρεοι παραγρ. 4 άρθρου 2 του Κ.Φ.Ε.)

στη συνέχεια θα µεταφέρεται στον κωδ. 022 της δεύτερης σελίδας του εντύπου Ε5. Στην

περίπτωση αυτή δεν χρειάζεται να συµπληρωθούν οι υπόλοιποι κωδικοί 018, 019, 020, 450,

021, και 023 της ίδιας σελίδας.

Ειδικότερα, οι µη εκπιπτόµενες δαπάνες που αναγράφηκαν στους κωδικούς της δήλωσης

φορολογίας εισοδήµατος οικον. έτους 2011 θα πρέπει να αναγράφονται αναλυτικά σε

κατάσταση που θα συνυποβάλλεται µε τη δήλωση φορολογίας εισοδήµατος, το περιεχόµενο της

οποίας δεν είναι δεσµευτικό για τη φορολογούσα αρχή. Στην κατάσταση αυτή αναγράφονται και

δηλώνεται από τους λογιστές - φοροτεχνικούς ότι κατά τη διαρρεύσασα διαχειριστική περίοδο

έχουν υποβληθεί ορθά όλες οι δηλώσεις παρακρατούµενου φόρου εισοδήµατος και απόδοσης

των έµµεσων φόρων. Η κατάσταση αυτή συνυποβάλλεται µε την ετήσια δήλωση φορολογίας

εισοδήµατος.

36



Α.) ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ

1. Υποχρέωση υποβολής της κατάστασης φορολογικής αναµόρφωσης έχουν όλοι οι

επιτηδευµατίες και όλες οι εταιρίες που τηρούν βιβλία και στοιχεία.

α) είναι υποχρεωτική η υπογραφή της κατάστασης και από τον λογιστή στην περίπτωση που η

δήλωση φορολογίας έχει υπογραφεί από τον ίδιο τον λογιστή,

β) υπογράφεται µόνο από τον επιτηδευµατία όταν η δήλωση έχει συνταχθεί από τον ίδιο τον

επιτηδευµατία που δεν είχε βάσει του νόµου υποχρέωση υπογραφής της δήλωσης φορολογίας

του από λογιστή.

γ) Όταν υπάρχει µεταβολή λογιστή, µετά την υποβολή των δηλώσεων φορολογίας εισοδήµατος

και ειδικά για φέτος (από το νέο έτος θα συνυποβάλλεται µε την δήλωση) υποχρέωση

υποβολής έχει ο νέος λογιστής ή σε περίπτωση άρνησης ο ίδιος ο επιτηδευµατίας.

2. Είναι υποχρεωτική η υποβολή κατάστασης αναµόρφωσης και για τις µηδενικές δηλώσεις

φορολογίας εισοδήµατος.

3. Υπάρχει υποχρέωση υποβολής της κατάστασης για τις Ναυτικές Εταιρίες (ν.959/1979) και

Ειδικές Ναυτικές Επιχειρήσεις (ν.89/1967) οι οποίες απαλλάσσονται υποβολής του Ε3 αλλά

είναι υπόχρεες τήρησης βιβλίων.

4. ∆εν υπάρχει υποχρέωση υποβολής της κατάστασης φορολογικής αναµόρφωσης για

Ν.Π.∆.∆. (ιεροί ναοί, σχολεία, σωµατεία & ιδρύµατα µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα).

5. Υπάρχει υποχρέωση υποβολής της κατάστασης φορολογικής αναµόρφωσης από τους

αγρότες του κανονικού καθεστώτος.

6. Υποβάλλεται κατάσταση φορολογικής αναµόρφωσης και σε περίπτωση ζηµιάς .

Β.) ΤΙ ΑΝΑΓΡΑΦΕΤΑΙ

1. Στην κατάσταση φορολογικής αναµόρφωσης περιλαµβάνονται µόνο οι παρακρατούµενοι και

έµµεσοι οφειλόµενοι φόροι που αφορούν το χρονικό διάστηµα από 01.01.2011 έως 31.12.2011.

37



2. Αναγράφονται όλοι οι παρακρατούµενοι και έµµεσοι φόροι σε κάθε περίπτωση όπως:

Φ.Μ.Υ., Φ.Π.Α., φόρος πληρωτέων µερισµάτων, χαρτόσηµο κτλ.

3. Οι φόροι που αφορούν το έτος 2011 και έχουν βεβαιωθεί από τον έλεγχο µέχρι την υποβολή

της κατάστασης αναµόρφωσης περιλαµβάνονται στην δεύτερη στήλη του πίνακα IV

(αποδοθέντες ή δηλωθέντες).

4. Στην στήλη του ΦΠΑ αναγράφονται τα ποσά που καταβλήθηκαν µε έκτακτη δήλωση ΦΠΑ

από µη ενταγµένους στο ΦΠΑ µόνο όταν πρόκειται για επιτηδευµατίες.

5. Στην στήλη του ΦΠΑ θα συµπεριλαµβάνεται και ο Φ.Π.Α. που προκύπτει µετά από έλεγχο ή

αυτοέλεγχο.

6. Στην κατάσταση φορολογικής αναµόρφωσης αναγράφονται τα τεκµαρτά ποσά των ταξί και

λεωφορείων που είναι ενταγµένα σε ΚΤΕΛ.

7. Στην κατάσταση φορολογικής αναµόρφωσης αναγράφονται µόνο τα Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητα

για τις δαπάνες των οποίων διενεργείται φορολογική αναµόρφωση.

8. Σε περίπτωση πώλησης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων, αυτά θα αναγράφονται εφόσον υπάρχει

καταχωρηµένη δαπάνη αυτών των αυτοκινήτων στα βιβλία της επιχείρησης, εντός της

συγκεκριµένης χρήσης.

9. Αναγράφονται οι προβλέψεις αποζηµίωσης προσωπικού και εκτάκτων κινδύνων εφόσον

χρήζουν φορολογικής αναµόρφωσης.

10. Αναγράφεται στην κατάσταση ο µέσος όρος των κινητών τηλεφώνων και των εργαζοµένων

που υπάρχει µέσα στη χρήση.

11. Στις περιπτώσεις αποσβέσεων παγίων , φορολογική αναµόρφωση θα διενεργείται για τις

αποσβέσεις που δεν αναγνωρίζονται.

Γ.) ∆ΕΝ ΑΝΑΓΡΑΦΟΝΤΑΙ:

38



1. ∆εν αναγράφεται ο φόρος εισοδήµατος, η έκτακτη εισφορά, ο Φ.Α.Π. καθώς και οι σχετικές

περαιώσεις.

2. ∆εν αναγράφονται στην κατάσταση οι φόροι επιχειρήσεων που εκµεταλλεύονται

ενοικιαζόµενα επιπλωµένα δωµάτια και κάµπινγκ, των πλανόδιων πωλητών, Φ.∆.Χ. κτλ., που

έχουν καταβληθεί µε το ειδικό καθεστώς φορολογίας αυτών (µέχρι 30/6/2010).

3. ∆εν αναγράφονται φόροι υπέρ τρίτων όπως: τέλη που αποδίδονται στους δήµους ή σε

άλλους οργανισµούς (δηµοτικός φόρος διαµονής-εστίασης- αγγελιόσηµο).

4. ∆εν αναγράφονται τα Φ.Ι.Χ. στον πίνακα των αυτοκινήτων της επιχείρησης (πίνακας II) γιατί

σ´ αυτά δεν διενεργείται φορολογική αναµόρφωση.

∆.) ΓΕΝΙΚΑ

1. ∆ιευκρινίζεται ότι οι φόροι που αφορούν το χρονικό διάστηµα 01.01.2011 - 31.12.2011, και

έχουν αποδοθεί εκπροθέσµως ή έχουν βεβαιωθεί µε οποιονδήποτε τρόπο, έως και την

ηµεροµηνία υποβολής της κατάστασης φορολογικής αναµόρφωσης, περιλαµβάνονται στην

κατάσταση αυτή στη στήλη αποδοθέντες ή βεβαιωθέντες φόροι.

2. Εφόσον υπάρχουν και λοιποί έµµεσοι ή παρακρατηθέντες φόροι που δεν αναγράφονται στην

κατάσταση αυτοί θα καταχωρούνται µε προσθήκη ανάλογων γραµµών.

3. Ο όρος «κωδικός» δεν θα συµπληρώνεται σε κανένα πίνακα από τους υποβάλλοντες αλλά

θα συµπληρωθεί από το taxis.

4. Στις περιπτώσεις που η διαχειριστική χρήση εταιρίας είναι από 1/7 έως 30/6 η ηµεροµηνία

υποβολής της κατάστασης φορολογικής αναµόρφωσης θα είναι η προθεσµία υποβολής της

οικίας δήλωσης φορολογίας εισοδήµατος

∆ιευκρινήσεις

Τέλος διευκρινίζεται ότι στα βιβλία της επιχείρησης καταχωρείται σε κάθε περίπτωση

39



ολόκληρο το ποσό των λογαριασµών κινητής τηλεφωνίας ή των δαπανών των Ε.Ι.Χ.

αυτοκινήτων της και η φορολογική αναµόρφωση διενεργείται κατά τη σύνταξη της

δήλωσης φορολογίας εισοδήµατος. Τα ποσά της κατάστασης µεταφέρονται στην

κατάσταση φορολογικής αναµόρφωσης.

ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΒΙΒΛΙΟ ΕΣΟ∆ΩΝ ΕΞΟ∆ΩΝ – ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ Ε3 ΜΕ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ∆ΙΑΦΟΡΕΣ

Παράδειγµα :

Ελεύθερος επαγγελµατίας µε βιβλία Β’ κατηγορίας του Κ.Β.Σ., για τον οποίο προβλέπεται

συντελεστής καθαρών αµοιβών 50%, εµφανίζει στα βιβλία του ακαθάριστες αµοιβές ύψους

90.000 € και δαπάνες ως εξής:

Ετησία δαπάνη ενός κινητού τηλέφωνου 1.000,00 €

∆απάνες αυτοκινήτου έως 1600,00 cc 6.000,00 €

Αµοιβές προσωπικού 15.000,00 €

Αποσβέσεις 5.000,00 €

Ενοίκιο ιδιόχρησης 3.000,00 €

ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΟ∆ΩΝ 30.000,00 €

Σύµφωνα µε τα παραπάνω τα κέρδη που προκύπτουν από τα βιβλία είναι το ποσό των

60.000,00

Οι δαπάνες που δεν αναγνωρίζονται πρέπει να εµφανίζονται αναλυτικά σε κατάσταση που

συνυποβάλλεται µε τη δήλωση φορολογίας εισοδήµατος

Υπολογισµός λογιστικών διαφόρων

Οι δαπάνες του αυτοκίνητου που δεν αναγνωρίζονται φορολογικά είναι το 30 % των δαπανών

αυτών ( 6.000,00 *30% )= 1.800,00

∆απάνες κινητού που δεν αναγνωρίζονται φορολογικά είναι το 50 % των δαπανών αυτών

( 1.000,00 *50%) =500,00

40



Λογιστικές διαφορές

Αυτοκίνητ = 1.800,00

Κινητό = 500,00

Σύνολα = 2.300,00

Θα γίνει φορολογική αναµόρφωση στο έντυπο Ε3 και το αποτέλεσµα που θα προκύψει στο Ε3

θα µεταφερθεί στο έντυπο Ε1 φορολογία εισοδήµατος

Ακολουθεί παράδειγµα συµπλήρωση Ε3

41



42



ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ∆ΑΣ

ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΣΟ∆ΩΝ ΕΞΟ∆ΩΝ

2010 ΕΙ∆ΟΣ

∆ΑΠΑΝΕΣ ΥΠΟΚ. ΣΕ

∆ΑΠΑΝΕΣ

ΧΩΡΙΣ

ΟΧΗΜΑΤΑ

ΕΞΟ∆Α

ΚΙΝΗΤΗΣ

ΦΠΑ

ΧΡΟΝΟΣ

ΑΡΙΘ

ΜΟΣ

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ

ΜΗΝ ΗΜΕ

11 4 Τ.Νο10 ΦΩΤΟΤΥΠΙΑ 100,00 21,00 € 11 12 Τ.Νο20 Η/Υ 2.000,00 420,00 12 19 ΤΠΥ Υ∆ΡΑΥΛΙΚΑ 200,00 42,00 € 12 20 ΤΠΥ ΣΥΝΕΡΓ.ΕΠΙΣΚ. ΕΙΧ 1.210,00

12 22 ΑΠΟ∆ ΕΝΟΙΚΙΟ 290,00 €

12 23 Τ.Νο20 ΒΙΒΛΙΑ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΑ 60,00 € 3,00 € 12 25 Τ.Νο10 ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ 150,00 15,00 € 12 29 Τ.Νο10 ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ 100,00 € 10,00 €

12 30 Τ.Νο11 ΛΟΓ.ΤΕΛΩΝ ΚΙΝΗΤΗΣ 100,00 21,00 € 12 30 Τ.Νο11 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ∆ΕΗ 15,00 € 25,65 € 98,00 € 1,35 € 12 31 ΜΗΤΡ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΩΣ 600,00 €

ΣΥΝΟΛΑ 60,00 € 165,00 300,00 1015,65 € 2.000,00 1.210,00 100,00 98,00 € 10,00 € 523,35

44

ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΣ ΥΠΟΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ∆ΗΛΩΣΕΩΝ

Με τις νέες διατάξεις ορίζεται ότι στον αυτοέλεγχο υπάγονται οι επιχειρήσεις και ελεύθεροι

επαγγελµατίες που τηρούν βιβλία της προβλεπόµενης κατηγορίας του Κ.Β.Σ. ,ανεξάρτητα της

νοµικής τους µορφής και αφετέρου ότι εξαιρούνται του αυτοελέγχου και οι δηλώσεις επιχειρήσεων

και ελεύθερων επαγγελµατιών που αφορούν διαχειριστικές περιόδους που βαρύνονται µε

παράβαση µη επίδειξης βιβλίων ή στοιχείων, καθώς και οι δηλώσεις επιχειρήσεων και ελεύθερων

επαγγελµατιών στις οποίες υφίσταται ανέγερση ή απόκτηση κτιριακών εγκαταστάσεων και δεν

υφίστανται ακαθάριστα έσοδα. Επίσης εξαιρούνται οι δηλώσεις µε τις οποίες δηλώνονται

απαλλασσόµενες πράξεις µε δικαίωµα έκπτωσης του φόρου εισροών, κατά ποσοστό τουλάχιστον

60%, µε στόχο την αποφυγή καταστρατηγήσεων, όσον αφορά την επιστροφή πιστωτικού

υπολοίπου.

Επίσης µε τις νέες διατάξεις επανακαθορίζεται ο τρόπος προσδιορισµού των ελάχιστων

ακαθάριστων εσόδων και καθαρών κερδών που πρέπει να δηλώσουν οι επιχειρήσεις και οι

ελεύθεροι επαγγελµατίες που επιθυµούν να υπαχθούν στον αυτοέλεγχο, προκειµένου οι

σχετικές δηλώσεις τους να θεωρηθούν περατωθείσες ως ειλικρινείς.

Προκειµένου να προσδιοριστούν τα ακαθάριστα έσοδα των ελεύθερων επαγγελµατιών

αθροίζονται όλες δαπάνες και το ποσό που προκύπτει ανάγεται σε ακαθάριστα έσοδα µε τη

χρησιµοποίηση κλάσµατος, το οποίο ως αριθµητή έχει τον αριθµό εκατό (100) και παρονοµαστή

τον αριθµό εκατό (100) µείον τον προβλεπόµενο µοναδικό συντελεστή καθαρού κέρδους

(Μ.Σ.Κ.Κ.).

Περαιτέρω, προκειµένου να προσδιοριστούν τα ελάχιστα καθαρά κέρδη των ελεύθερων

επαγγελµατιών, επί των κατά τα πιο πάνω προσδιορισθέντων ακαθάριστων εσόδων εφαρµόζεται

ο µοναδικός συντελεστής καθαρού κέρδους (Μ.Σ.Κ.Κ.) ή καθαρών αµοιβών, ανάλογα µε την

περίπτωση.

45

Παράδειγµα :

Έστω δικηγόρος (ΜΣΚΚ=50%). Έξοδα και αποσβέσεις 60.000. Ακαθάριστες αµοιβές (έσοδα)

100.000.

Με το προηγούµενο καθεστώς, ο ως άνω ελεύθερος επαγγελµατίας, αν επιθυµούσε να

περαιώσει, θα έπρεπε να δεχθεί ως καθαρό εισόδηµα το ποσό των 50.000 (100.000 Χ 50%) και

όχι το λογιστικό του αποτέλεσµα των 40.000 (100.000 – 60.000). Η διαδικασία θα τελείωνε, αν

επέλεγε την αυτοπεραίωση, µε την καταβολή αυξηµένου φόρου εισοδήµατος (επί των 50.000).

Με το νέο καθεστώς, θα προσδιορισθούν τεκµαρτές ακαθάριστες αµοιβές µε πολλαπλασιασµό

του συντελεστή αναγωγής, επί του αθροίσµατος των εξόδων και αποσβέσεων: 60.000 Χ 100/

100-50 = 120.000.

Αν ο δικηγόρος επιθυµεί να προχωρήσει στον αυτοέλεγχο της υποβαλλόµενης φορολογικής του

δήλωσης, ώστε να θεωρηθεί περαιωθείσα, ως ειλικρινής, θα πρέπει να δεχθεί καθαρό εισόδηµα

60.000 (δηλαδή 120.000 Χ 50%).

Το σηµαντικότερο όµως είναι (µετά την ένταξη των δικηγόρων στον ΦΠΑ), ότι θα πρέπει

να προχωρήσει και στην υποβολή του «Ειδικού σηµειώµατος αυτοελέγχου ΦΠΑ», επειδή

προκύπτει διαφορά εκροών στον ΦΠΑ, σύµφωνα µε τα προσδιορισθέντα τεκµαρτά

ακαθάριστα έσοδα. Συνεπώς, θα κληθεί να καταβάλει επί πλέον ΦΠΑ επί της διαφοράς

τεκµαρτών και πραγµατικών αµοιβών, δηλαδή επί των 20.000: (20.000Χ 23%=4.600).

ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ

Ελ.Επ. µε βιβλία Β κατηγορίας και συντελεστή καθαρών αµοιβών 38%

Ακαθάριστα έσοδα 50.000,00 €

Έξοδα 40.000,00 €

Λογιστικά κέρδη 10.000,00 €

Αυτοέλεγχος : 40.000 Χ (100 /100-38)= 64.516,13

64.516,13 Χ 38% = 24.516,13

46

Επειδή 10.000 < 24.516,13 πρέπει να δηλωθεί σαν φορολογητέο εισόδηµα το ποσό των

24.516,13 και επιπλέον πρέπει να πληρωθεί ΦΠΑ µε την υποβολή ειδικού σηµειώµατος

αυτοελέγχου ΦΠΑ στη διαφορά των ακαθαρίστων εσόδων των βιβλίων µε τον αυτοέλεγχο

∆ηλ. 64.516,13-50.000= 14.516,13 Χ 23% ΦΠΑ=3.338,71

Σηµείωση: Όταν τα λογιστικά κέρδη είναι µεγαλύτερα από τα τεκµαρτά προσδιορισθέντα κέρδη

(αυτοέλεγχος) δεν προκύπτουν διαφορές τόσο στο εισόδηµα όσο και στο ΦΠΑ και η χρήση

θεωρείται αυτοελεγµένη ως ειλικρινής.

Ο Αυτοέλεγχος είναι προαιρετικός.

47

NΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 3919

ΦΕΚ: Α' 32/2-3-2011

Αρχή της επαγγελµατικής ελευθερίας, κατάργηση αδικαιολόγητων περιορισµών στην

πρόσβαση και άσκηση επαγγελµάτων

Άρθρο 7 Μηχανικοί

1. α) Η αµοιβή των µηχανικών, για την µελέτη των έργων που αναφέρονται στο άρθρο 1 παρ. 1

του π.δ. 696/1974 (ΦΕΚ 301 Α'), καθορίζεται ελεύθερα µε έγγραφη συµφωνία των

συµβαλλοµένων. Οι προβλεπόµενες στο προεδρικό διάταγµα τούτο ως υποχρεωτικώς ελάχιστες

αµοιβές παύουν εφεξής να ισχύουν µε αυτόν το χαρακτήρα. Τα ανωτέρω ισχύουν αντιστοίχως και

ως προς κάθε οριζόµενη από οποιαδήποτε διάταξη νόµου ως υποχρεωτικώς ελάχιστη αµοιβή για

εργασίες που αναφέρονται στο άρθρο 59 του ν.δ. της 17.7/16.8.1923, όπως το άρθρο αυτό

αντικαθίσταται µε την παράγραφο 10 του παρόντος άρθρου.

β) Η ∆.Ε. του Τ.Ε.Ε., όταν περιέρχεται στην αντίληψή του περίπτωση συνοµολογήσεως από

µηχανικό σύµβασης, της οποίας η αµοιβή φαίνεται ασυνήθιστα χαµηλή, τον καλεί εγγράφως να

δικαιολογήσει το ύψος της, ζητώντας τις διευκρινίσεις που κρίνει σκόπιµες. Εφόσον οι εξηγήσεις

του ενδιαφεροµένου δεν κριθούν ικανοποιητικές, το ∆.Σ. του Τ.Ε.Ε. µπορεί να ασκεί πειθαρχική

δίωξη κατά τις κείµενες διατάξεις.

2. Η σχετική σύµβαση, η οποία πρέπει να περιέχει τουλάχιστον τα στοιχεία που ορίζονται στις

παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 1 του β.δ. της 30/31.5.1956 (ΦΕΚ 134 Α'), κατατίθεται από τον

µηχανικό στο Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος (Τ.Ε.Ε.). Μετά την περαίωση της µελέτης, ο µηχα-

νικός γνωστοποιεί στο Τ.Ε.Ε. τα στοιχεία που προκύπτουν από αυτήν, µε βάση τα οποία

υπολογίζει και καταβάλλει στο Τ.Ε.Ε τις εισφορές και τα λοιπά δικαιώµατα, όπως αυτά

προβλέπονται στη νοµοθεσία, είτε ως παρακρατούµενα από την αµοιβή του µηχανικού, που

επέβαλλε το κατά το άρθρο 2 του β.δ. της 30/31.5.1956 να κατατίθεται στο Τ.Ε.Ε., είτε ως

καταβαλλόµενα στο Τ.Ε.Ε. ως δικαιούχο ή προς απόδοση σε τρίτους δικαιούχους. Το Τ.Ε.Ε.,

µετά από επαλήθευση των στοιχείων και του βάσει αυτών γενόµενου υπολογισµού των

εισφορών, τον οποίο οριστικοποιεί, αποδίδει στους νόµιµους δικαιούχους τις καταβαλλόµενες σε

αυτό εισφορές και δικαιώµατα, πέραν εκείνων που προορίζονται γι' αυτό.

48

3. Οι διατάξεις των προηγούµενων παραγράφων ισχύουν αντιστοίχως και ως προς τον

επιβλέποντα µηχανικό για τις εργασίες επίβλεψης, καθώς και τον αναλαµβάνοντα τη διοίκηση

έργου.

4. Οι εισφορές υπέρ του Τ.Ε.Ε., υπέρ ασφαλιστικών ταµείων και λογαριασµών, καθώς και οι

λοιπές εισφορές και δικαιώµατα που προβλέπεται από την ισχύουσα νοµοθεσία ότι

υπολογίζονται επί της αµοιβής των µηχανικών, υπολογίζονται εφεξής επί της συµβατικής

αµοιβής, εφόσον αυτή είναι µεγαλύτερη από την νόµιµη αµοιβή κατά την έννοια της παρ. 1 του

άρθρου 1 του π.δ. 696/1974, όπως αντικαθίσταται µε την παράγραφο 8, άλλως υπολογίζονται

επί της νόµιµης αµοιβής.

Στις περιπτώσεις που οι ως άνω εισφορές προβλέπεται από την ισχύουσα νοµοθεσία ότι

υπολογίζονται επί της υποχρεωτικώς ελάχιστης αµοιβής, υπολογίζονται εφεξής επί της νοµίµου

αµοιβής.

5. Οι αναφερόµενες στο π.δ. 696/1974 «ελάχιστες αµοιβές» ή «αµοιβές» νοούνται εφεξής ως

νόµιµες αµοιβές κατά την έννοια της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του ίδιου διατάγµατος όπως

αντικαθίσταται µε την παράγραφο 8 και, πέραν της λήψεως υπόψη για τον υπολογισµό νόµιµων

εισφορών και δικαιωµάτων από το Τ.Ε.Ε. κατά την προηγούµενη παράγραφο, λαµβάνονται

επίσης υπόψη από τα δικαστήρια κατά την εκδίκαση διαφορών από αµοιβές µηχανικών για την

παροχή εργασίας σύµφωνα µε τα άρθρα 677 έως 681 του Κ.Πολ.∆., όταν δεν προκύπτει έγκυρη

έγγραφη συµφωνία περί αυτών.

6. Ειδικά για την έκδοση οικοδοµικών αδειών, ο προϋπολογισµός που αναφέρεται στο άρθρο 3

του π.δ. 696/ 1974 εξάγεται είτε βάσει αναλυτικού προϋπολογισµού είτε σύµφωνα µε τις τιµές

µονάδος που καθορίζονται µε απόφαση του Υπουργού Υποδοµών, Μεταφορών και ∆ικτύων,

κατόπιν γνώµης του Τ.Ε.Ε., η οποία λαµβάνει υπόψη το κόστος κατασκευής, όπως εξάγεται από

τον αντικειµενικό προσδιορισµό της αξίας των ακινήτων (άρθρο 41 του ν. 1249/1982 (ΦΕΚ 43 Α'),

όπως κάθε φορά ισχύει.

7. Η παρ. 6 του άρθρου 3 του π.δ. 696/1974 καταργείται.

8. Η παρ. 1 του άρθρου 1 του π.δ. 696/1974 αντικαθίσταται ως εξής:

«1. Οι καθοριζόµενες µε το διάταγµα αυτό αµοιβές αποτελούν τις νόµιµες αµοιβές, οι οποίες

ισχύουν για την περίπτωση που δεν προκύπτει έγκυρη έγγραφη συµφωνία αµοιβής, για την

εκπόνηση µελετών και τη διενέργεια επιβλέψεων - παραλαβών και εκτιµήσεων Συγκοινωνιακών,

49

Υδραυλικών και Κτιριακών 'Έργων ως και Τοπογραφικών Κτηµατογραφικών και Χαρτογραφικών

Εργασιών, κατά τις κατωτέρω κατηγορίες ή διακρίσεις αυτών.»

9. Το πρώτο και το δεύτερο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 3 του π.δ. 696/1974 καταργούνται.

10. Το άρθρο 59 του από 17.7/16.8.1923 νοµοθετικού διατάγµατος (ΦΕΚ 228 Α') αντικαθίσταται

ως εξής:

« Άρθρο 59 »

Με προεδρικό διάταγµα, που εκδίδεται µε πρόταση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και

Κλιµατικής Αλλαγής και Υποδοµών, Μεταφορών και ∆ικτύων, µετά γνώµη της ∆ιοικούσας

Επιτροπής του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδος, εγκρίνεται κανονισµός αµοιβών των

διπλωµατούχων ανώτατων σχολών µηχανικών γενικά και αρχιτεκτόνων, µελών του Τεχνικού

Επιµελητηρίου Ελλάδος, καθώς και αυτών που ασκούν τα επαγγέλµατα αυτά, βάσει ειδικών

διατάξεων νόµου, εν όλω ή εν µέρει. Με τον κανονισµό αυτόν καθορίζεται η νόµιµη αµοιβή για τη

µελέτη, επίβλεψη, εποπτεία ή έλεγχο και παραλαβή κάθε είδους έργων ή εγκαταστάσεων, καθώς

και για κάθε είδους τεχνικές γενικά εργασίες και υπηρεσίες, όπως σχεδιαγράµµατα,

καταµετρήσεις, γνωµοδοτήσεις, πραγµατογνωµοσύνες ή αµοιβές που καταβάλλονται σε αυτούς

που µετέχουν σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισµούς και στους κριτές αυτών.

Μεταξύ των ως άνω έργων περιλαµβάνονται επίσης οι τοπογραφικές και κτηµατογραφικές

εργασίες, καθώς και οι χωροταξικές, ρυθµιστικές, πολεοδοµικές και περιβαλλοντικές µελέτες.

Η αµοιβή αυτή οφείλεται, εφόσον δεν προκύπτει έγκυρη έγγραφη συµφωνία αµοιβής.»

11. Οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου µόνου του ν.δ. 2726/ 1953 (ΦΕΚ 325 Α') καταργούνται.

12. α) Επί της συµβατικώς συνοµολογουµένης ή της νοµίµου αµοιβής κατά τις διακρίσεις της

παραγράφου 4, καταβάλλεται από τον µηχανικό υπέρ του Τ.Ε.Ε. ποσοστό 2% για τις πάσης

φύσεως δαπάνες αυτού. Σε περίπτωση άρνησης, δυστροπίας ή καθυστέρησης καταβολής των

αµοιβών µελετών ή επιβλέψεων από εργοδότη, µπορεί και το Τ.Ε.Ε. να επιδιώξει δικαστικώς την

είσπραξη της οφειλόµενης αµοιβής, ύστερα από αίτηση του ενδιαφερόµενου µέλους του Τ.Ε.Ε. ή

της εταιρείας, γραφείου ή συµπράξεως γραφείων εκπονήσεως τεχνικών µελετών. Με την αίτηση

πρέπει να προσδιορίζεται και το σύνολο της οφειλόµενης αµοιβής.

β) Η παρ. 4 του άρθρου µόνου του ν.δ. 2726/1953 (ΦΕΚ 325 Α') καταργείται.

50

13. Οι διατάξεις των παραγράφων 1, 2 και 3 του άρθρου 2 του β.δ. της 30/31.5.1956

καταργούνται.

14.Το τρίτο και το τέταρτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 2 του β.δ. της 30/31.5.1956

αντικαθίστανται ως εξής:

«Αίτηµα της αγωγής θα είναι η αναγνώριση υποχρεώσεως καταβολής ή η καταβολή του

οφειλόµενου ποσού στο µελετητή µηχανικό. Τούτο εφαρµόζεται αναλογικά και στην περίπτωση

ασφαλιστικών µέτρων.»

15. Με προεδρικό διάταγµα, που εκδίδεται µε πρόταση των Υπουργών Υποδοµών, Μεταφορών

και ∆ικτύων και Οικονοµικών, µετά γνώµη της ∆ιοικούσας Επιτροπής του Τ.Ε.Ε., διενεργείται

κάθε αναγκαία προσαρµογή στις διατάξεις του παρόντος νόµου των διατάξεων της νοµοθεσίας

που διέπει την εκπόνηση µελετών ιδιωτικών έργων και τις αµοιβές των µηχανικών.

16. Η παράγραφος 8 του άρθρου 4 του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α') καταργείται.

17. Το τρίτο εδάφιο της περιπτώσεως β' της παρ. 9 του άρθρου 6 του ν. 3316/2005

αντικαθίσταται ως εξής:

«Η υποβληθείσα οικονοµική προσφορά κατά κατηγορία µελέτης απορρίπτεται εφόσον οι

ποσότητες του φυσικού αντικειµένου της προσφοράς δεν αντιστοιχούν στην προτεινόµενη τεχνική

λύση.»

18. Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 5 του άρθρου 7 του ν.3316/2005 οι λέξεις «σύµφωνα µε τις

διατάξεις των παραγράφων 7 και 8» αντικαθίστανται µε τις λέξεις «σύµφωνα µε τις διατάξεις της

παραγράφου 7».

19. Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 7 του ν.3316/2005 αντικαθίσταται ως εξής:

«Η υποβληθείσα οικονοµική προσφορά κατά κατηγορία µελέτης απορρίπτεται εφόσον οι

ποσότητες του φυσικού αντικειµένου της προσφοράς δεν αντιστοιχούν στο αντικείµενο της

µελέτης όπως προκύπτει από τα στοιχεία του εδαφίου β' της παραγράφου 2.»

20. Οι παράγραφοι 2 και 3 του άρθρου 19 του ν. 3316/ 2005 καταργούνται.

21. Με προεδρικό διάταγµα, που εκδίδεται µε πρόταση των Υπουργών Υποδοµών, Μεταφορών

και ∆ικτύων και Οικονοµικών, διενεργείται κάθε αναγκαία προσαρµογή του ν. 3316/2005 και των

51

κατ' εξουσιοδότηση αυτού εκδοθεισών κανονιστικών πράξεων, στις διατάξεις του παρόντος

νόµου.

22. Με απόφαση του Υπουργού Υποδοµών, Μεταφορών και ∆ικτύων, που εκδίδεται µέσα σε

προθεσµία δύο (2) µηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόµου, προσαρµόζονται οι

διατάξεις της υπ' αριθµ. ∆ΜΕΟ/α/ οικ/1161 (ΦΕΚ 1064 Β'/2005) υπουργικής απόφασης που

αφορούν τη βαθµολόγηση οικονοµικών προσφορών, στις διατάξεις της παρ. 8 του άρθρου 4 του

ν.3316/2005, όπως αντικαθίστανται µε τις διατάξεις της παραγράφου 16 του παρόντος άρθρου.

Πότε µια οικονοµική συµφωνία πρέπει να δηλώνεται στην Εφορεία.

Ας δούµε τις σπουδαιότερες περιπτώσεις για τις οποίες οποιαδήποτε οικονοµική συµφωνία

µεταξύ φυσικών προσώπων ή εταιρειών πρέπει υποχρεωτικά να γνωστοποιείται στην αρµόδια

Εφορεία (∆.Ο.Υ.) µε την θεώρηση των ανάλογων συµφωνητικών.

Α’ περίπτωση: Τα γνωστά µας µισθωτήρια συµβόλαια.

Ο σχετικός Νόµος είναι ο Ν.2238/1994, Άρθρο 77 παρ. 1 αναφέρει ότι ιδιωτικά έγγραφα

µίσθωσης αστικών ακινήτων ασχέτως ποσού µισθώµατος ή γεωργικών ακινήτων, εφόσον το

µίσθωµα είναι ανώτερο των εκατό (100) ευρώ κατά µήνα, προσκοµίζονται από τον εκµισθωτή ή

τον µισθωτή για θεώρηση, µέσα σε τριάντα (30) ηµέρες από τη σύνταξή τους, στον προϊστάµενο

οποιασδήποτε δηµόσιας οικονοµικής υπηρεσίας. Τα έγγραφα αυτά υποβάλλονται σε δύο

αντίγραφα, από τα οποία το ένα επιστρέφεται θεωρηµένο σε αυτόν που τα προσκόµισε και το

άλλο παραµένει στη δηµόσια οικονοµική υπηρεσία ή σε περίπτωση αναρµοδιότητας, διαβιβάζεται

στον προϊστάµενο της δηµόσιας οικονοµικής υπηρεσίας που είναι αρµόδιος για τη φορολογία του

εκµισθωτή.

Άρα µπορεί να το υποβάλλει µέσα σε 30 ηµέρες είτε ο ιδιοκτήτης του ακινήτου είτε ο «νοικάρης»,

όπως επίσης, µπορεί να υποβληθεί σε οποιανδήποτε ∆.Ο.Υ…

Β’ περίπτωση: Συµφωνητικά για εργολαβίες ή υπεργολαβίες εκτέλεσης τεχνικών έργων.

Ο σχετικός νόµος εδώ είναι ο Ν.820/1978 άρθρο 19 καθώς και η ΠΟΛ.1122/2002 που ορίζει το

όριο υποβολής σε ευρώ.

Συγκεκριµένα, καθιερώθηκε η υποχρέωση γι' αυτόν που αναθέτει σε εργολάβο ή υπεργολάβο την

εκτέλεση τεχνικού έργου, του οποίου το κόστος υπερβαίνει τις 6.000 ευρώ, να γνωστοποιεί, µε

δήλωση του, πριν από την έναρξη των εργασιών εκτέλεσης του έργου, στον αρµόδιο για τη

52

φορολογία του προϊστάµενο ∆.Ο.Υ., τα στοιχεία του εργολάβου ή του υπεργολάβου που ανέλαβε

την εκτέλεση του έργου ή να καταθέτει αντίγραφο του συµφωνητικού που καταρτίστηκε για την

ανάληψη του έργου από τον εργολάβο ή τον υπεργολάβο.

Γ’ περίπτωση: Συµφωνητικά για εκδηλώσεις σωµατείων, συλλόγων, ιδρυµάτων κ.τ.λ..

Ο σχετικός νόµος εδώ είναι ο Ν.2238/1994 άρθρο 82 παρ. 4 καθώς και η ΠΟΛ.1015/1998.

Συγκεκριµένα αναφέρει πως οργανώσεις, σύλλογοι, οργανισµοί, ιδρύµατα, σωµατεία κ.λπ., όταν

πραγµατοποιούν χορούς, συγκεντρώσεις, δεξιώσεις υποχρεούνται να υποβάλλουν στην αρµόδια

δηµόσια οικονοµική υπηρεσία, που υπάγεται το κέντρο διασκέδασης ή το ξενοδοχείο, αίτηση

στην οποία επισυνάπτεται το συµφωνητικό µε το κέντρο ή το ξενοδοχείο και αναφέρεται ο

σκοπός της εκδήλωσης, η επιβάρυνση κατά άτοµο και ο αριθµός των προσκλήσεων που θα

εκδοθούν. Μέσα σε πέντε (5) ηµέρες από την πραγµατοποίηση του χορού ή της συγκέντρωσης ή

της δεξίωσης οι παραπάνω φορείς υποχρεούνται να προσκοµίσουν στην ανωτέρω δηµόσια

οικονοµική υπηρεσία φωτοτυπία του τιµολογίου του κέντρου διασκέδασης ή του ξενοδοχείου.

∆’ περίπτωση: Συµφωνητικά τραγουδιστών και αθλητών.

Σύµφωνα µε τον Ν.2238/94 άρθρο 82, παρ.8 για κάθε σύµβαση µίσθωσης εργασίας ή έργου

µεταξύ τραγουδιστή των κέντρων διασκέδασης, αναψυκτηρίων ή συναυλιών καταρτίζεται

συµφωνητικό, το οποίο κατατίθεται από τον αντισυµβαλλόµενο του τραγουδιστή µέσα σε δέκα

(10) ηµέρες από τη σύνταξη του.

Κλείνουµε µε τη Ε’ περίπτωση: Συµφωνητικά λοιπά..

Σύµφωνα µε την Π.Ο.Λ. 1270/2000, οποιαδήποτε συµφωνητικά όταν καταρτίζονται και δεν

υπάγονται στις προηγούµενες περιπτώσεις τότε τα βασικά τους στοιχεία καταχωρούνται σε µια

τριµηνιαία κατάσταση η οποία υποχρεωτικά υποβάλλονται έως την 20η ηµέρα του επόµενου µήνα

του τριµήνου. (π.χ. για Ιαν, Φεβ, Μαρτ υποβάλλεται έως 20 Απρ)

Προσοχή: Αναφέρει «όταν» καταρτίζονται και συνεπώς δεν είναι υποχρεωτική η σύνταξη τους. Αν

όµως συνταχθούν, τότε υποχρεωτικά πρέπει να θεωρηθούν στην αρµόδια ∆.Ο.Υ.

Εξαιρούνται µόνο τα συµφωνητικά που καταρτίζονται από επιτηδευµατίες ή τρίτους : µε το

∆ηµόσιο, τις Τράπεζες, τους Οργανισµούς, τις επιχειρήσεις του ευρύτερου ∆ηµόσιου Τοµέα, τους

∆ήµους και τις Κοινότητες, τις Ασφαλιστικές επιχειρήσεις, τις επιχειρήσεις που εκδίδουν κάρτες

συναλλαγών και τις εταιρίες χρηµατοδοτικής µίσθωσης του Ν. 1665/86

53

Υποβολή από το Τ.Ε.Ε. καταστάσεων των έγγραφων συµφωνιών που έχουν συνάψει µηχανικοί

1. Το Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος, υποβάλλει µέχρι την 20η ηµέρα του µηνός Φεβρουαρίου

κάθε έτους, καταστάσεις των έγγραφων συµφωνιών που έχουν συνάψει µηχανικοί µε τους

αντισυµβαλλοµένους τους µέσα στην προηγούµενη διαχειριστική περίοδο και αφορούν τις

έγγραφες συµφωνίες (συµβάσεις) που κατατίθενται υποχρεωτικά σε αυτό, υπό µορφή ΠΙΝΑΚΑ

υπόδειγµα του οποίου επισυνάπτεται στην παρούσα απόφαση.

2. Ειδικότερα, κατά την πρώτη εφαρµογή, το Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος θα συµπεριλάβει

στις καταστάσεις που θα υποβάλλει µέχρι τις 20 Φεβρουαρίου 2012, µόνο τις έγγραφες

συµφωνίες που έχουν συνάψει οι µηχανικοί µε τους αντισυµβαλλοµένους τους από 1.7.2011

µέχρι και 31.12.2011.

3. Οι καταστάσεις υποβάλλονται µε τη χρήση ηλεκτρονικής µεθόδου επικοινωνίας στο δικτυακό

τόπο της Γενικής Γραµµατείας Πληροφοριακών Συστηµάτων (Γ.Γ.Π.Σ.).

4. Την ευθύνη για την υποβολή των καταστάσεων φέρει ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιµελητηρίου

Ελλάδος.

5. Η απόφαση αυτή να δηµοσιευθεί στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως.

ΠΟΛ.1193: Υποβολή από µηχανικούς καταστάσεων έγγραφων συµφωνιών στη ΓΓΠΣ

1. Οι µηχανικοί ελεύθεροι επαγγελµατίες, υποβάλλουν µέχρι την 20η ηµέρα του µηνός

Φεβρουαρίου κάθε έτους, καταστάσεις µε τις έγγραφες συµφωνίες που έχουν συνάψει µε τους

αντισυµβαλλοµένους τους µέσα στην προηγούµενη διαχειριστική περίοδο, υπό µορφή ΠΙΝΑΚΑ

υπόδειγµα του οποίου επισυνάπτεται στην παρούσα απόφαση.

2. Ειδικότερα, κατά την πρώτη εφαρµογή, οι µηχανικοί ελεύθεροι επαγγελµατίες θα

συµπεριλάβουν στις καταστάσεις που θα υποβάλλουν µέχρι τις 20 Φεβρουαρίου 2012, µόνο τις

έγγραφες συµφωνίες που έχουν συνάψει µε τους αντισυµβαλλοµένους τους από 1.7.2011 µέχρι

και 31.12.2011.

54

3. Οι καταστάσεις υποβάλλονται µε τη χρήση ηλεκτρονικής µεθόδου επικοινωνίας στο δικτυακό

τόπο της Γενικής Γραµµατείας Πληροφοριακών Συστηµάτων (Γ.Γ.Π.Σ.).

Παράταση προθεσµίας υποβολής των καταστάσεων των έγγραφων συµφωνιών

δικηγόρων και µηχανικών

Με απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονοµικών Παντελή Οικονόµου παρατείνεται η

προθεσµία υποβολής, µέσω διαδικτύου, µέχρι και την 28η Σεπτεµβρίου 2012 των καταστάσεων

των έγγραφων συµφωνιών που έχουν συνάψει οι δικηγόροι µε τους εντολείς τους, των

καταστάσεων των γραµµατίων προκαταβολής από τους δικηγορικούς συλλόγους, καθώς και των

καταστάσεων που υποβάλλονται από τους µηχανικούς και το Τ.Ε.Ε αντιστοίχως.

55

ΧΡΗΣΙΜΑ !

Μεταφορά ζηµίας ελεύθερων επαγγελµατιών

Σηµαντική για τους ελεύθερους επαγγελµατίες είναι η δυνατότητα που τους δίνεται πλέον να

µεταφέρουν τη ζηµία που τυχόν εµφανίσουν σε κάποια χρήση, για συµψηφισµό διαδοχικά στα 5

επόµενα οικονοµικά έτη µε την προϋπόθεση ασφαλώς της τήρησης βιβλίων και επαρκών

στοιχείων του ΚΒΣ.

Παράλειψη του υπόχρεου να επιδώσει µέχρι το τέλος του οικείου οικονοµικού έτους δήλωση,

στην οποία αναγράφεται η ζηµία που προέκυψε στο ίδιο οικονοµικό έτος, του στερεί το δικαίωµα

συµψηφισµού.

Κατά συνέπεια η ζηµία από την άσκηση του ελευθέριου επαγγέλµατος της χρήσης 2010, αν δεν

καλύπτεται από θετικά εισοδήµατα άλλων πηγών, θα µεταφερθεί για συµψηφισµό στο

οικονοµικό έτος 2012 (χρήση 2011) και επόµενα έτη, ενώ η ζηµία προηγούµενων χρήσεων 2009

κλπ, επειδή τα κέρδη προσδιορίζονταν εξωλογιστικά, δεν µπορεί να µεταφερθεί για συµψηφισµό

στη χρήση 2010 (οικονοµικό έτος 2011).

ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΗ ΦΟΡΟΥ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ

Όσον αφορά την προκαταβολή φόρου στους αρχιτέκτονες και τους µηχανικούς εξακολουθεί να

ισχύει η παρ.4 του άρθρου 52 του ΚΦΕ και ο προκαταβλητέος φόρος θα υπολογίζεται, ανάλογα

µε τις παραπάνω περιπτώσεις, ως εξής:

Σε 4% της νόµιµης αµοιβής για εκπόνηση µελετών και σχεδίων που αναφέρονται στις

περιπτώσεις β’ και δ’ της παρ.5 του άρθρου 49.

Σε 10% της νόµιµης αµοιβής για εκπόνηση µελετών και σχεδίων που αφορούν

οποιασδήποτε άλλης φύσης έργα και για την επίβλεψη της εκτέλεσης αυτών, καθώς και των

έργων της προηγούµενη περίπτωσης και της ενέργειας πραγµατογνωµοσύνης κ.λ.π. για τα έργα

αυτά.

56

ΑΜΟΙΒΗ ΣΕ ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΣΧΕ∆ΙΩΝ

Όταν καταβάλλεται αµοιβή σε µηχανικό µόνο για την εκπόνηση αρχιτεκτονικών σχεδίων χωρίς να

εκδοθεί οικοδοµική άδεια, δεν οφείλεται προκαταβλητέος φόρος.- Ιδιώτης (εργοδότης) ανέθεσε σε

µηχανικό µόνο την εκπόνηση αρχιτεκτονικών σχεδίων και όχι την έκδοση οικοδοµικής άδειας ή

υποβολής σχετικού φακέλου στην Πολεοδοµία. Στη συνέχεια ο εργοδότης ανέθεσε τη σχετική

οικοδοµική άδεια σε άλλο µηχανικό, ο οποίος τελικά την εξέδωσε, αφού προηγουµένως κατέβαλε

τον προκαταβλητέο φόρο 10% επί της αµοιβής του. Σήµερα µετά από διαµεσολάβηση του Τ.Ε.Ε.

ο εργοδότης προτίθεται να καταβάλλει ο ίδιος στον πρώτο µηχανικό την αµοιβή του. Εφόσον η

περίπτωση αυτή αφορά µόνο την εκπόνηση αρχιτεκτονικών σχεδίων και όχι την έκδοση

οικοδοµικής άδειας, τότε δεν έχει εφαρµογή η § 4 του άρθρου 52 του Κ.Φ.Ε., δηλαδή δεν υπάρχει

υποχρέωση καταβολής προκαταβλητέου φόρου. ∆ιευκρινίζεται ότι αν ο εργοδότης είναι ένα από

τα πρόσωπα που αναφέρονται στην § 1 του άρθρου 58 του Κ.Φ.Ε., τότε θα πρέπει να

διενεργηθεί παρακράτηση φόρου σύµφωνα µε την § 1 του άρθρου 58 του Κ.Φ.Ε., δηλαδή µε

συντελεστή 20% στο ακαθάριστο ποσό της αµοιβής του µηχανικού (σχετ. 1072505/1948/

Α0012/13.9.2004 έγγραφο).

ΠΟΤΕ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟ∆Ι∆ΕΤΑΙ Ο ΠΡΟΚΑΤΑΒΛΗΤΕΟΣ ΦΟΡΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ( ΦΕΜ )

Προκαταβλητέος φόρος αρχιτεκτόνων - µηχανικών.

ΠΟΛ.1204/31.5.93 Προκαταβλητέος φόρος αρχιτεκτόνων - µηχανικών.

1. Σύµφωνα µε τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 15 του ν.δ. 3323/1955 ειδικά,

προκειµένου για αρχιτέκτονες και µηχανικούς ο προκαταβλητέος φόρος υπολογίζεται στη νόµιµη

αµοιβή ως ακολούθως:

α) Σε τέσσερα τα εκατό (4%) προκειµένου για εκπόνηση µελετών και σχεδίων που αφορούν

λιµενικά έργα κάθε είδους στα οποία περιλαµβάνονται οι ανω δοµές πάνω σε αυτά, υδραυλικά

έργα και έργα οδοποιίας και σιδηροδρόµων, καθώς και τοπογραφικές γενικά εργασίες.

β) Σε δέκα τοις εκατό (10%) προκειµένου για εκπόνηση µελετών και σχεδίων που αφορούν

57

οποιασδήποτε άλλης φύσεως έργα και για την επίβλεψη αυτών, καθώς και των έργων της

προηγούµενης περίπτωσης και της ενέργειας πραγµατογνωµοσυνών κ.λπ. για τα έργα αυτά.

Περαιτέρω, µε τις διατάξεις της αυτής παραγράφου ορίζεται ότι ο προκαταβλητέος φόρος

επιβάλλεται και αποδίδεται πριν από τη θεώρηση των σχεδίων ή µελετών ή από τη

χορήγηση της σχετικής άδειας από τις αρµόδιες υπηρεσίες του ∆ηµοσίου.

2. Σύµφωνα µε τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 48 του ν.δ. 3323/1955 στο εισόδηµα

από αµοιβές ελευθέριου επαγγέλµατος ενεργείται παρακράτηση φόρου µε συντελεστή δεκαπέντε

τοις εκατό (15%) στο ακαθάριστο ποσό των αµοιβών αυτών. Ο φόρος παρακρατείται από τις

δηµόσιες υπηρεσίες, οργανισµούς τοπικής αυτοδιοίκησης και λοιπά νοµικά πρόσωπα δηµοσίου

δικαίου, κοινωφελή ιδρύµατα, οργανισµούς και επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, δηµόσιες

επιχειρήσεις, τράπεζες και πιστωτικά ιδρύµατα ή πιστωτικούς οργανισµούς, συνεταιρισµούς και

ενώσεις τους, συλλόγους γενικά και ενώσεις προσώπων ανεξάρτητα από τους σκοπούς τους,

καθώς και από επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελµατίες που τηρούν βιβλία δεύτερης ή τρίτης

κατηγορίας του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, κατά την καταβολή των αµοιβών.

3.Ύστερα από τα παραπάνω, όπως έχει γίνει δεκτό και από τη διοίκηση (Λ

9914/ΠΟΛ.182/16.6.1971 διαταγή της) σε προκαταβολή φόρου 4% ή 10%, κατά περίπτωση,

υπόκεινται µόνο οι αµοιβές των αρχιτεκτόνων και µηχανικών επί µελετών για τις οποίες

προβλέπεται θεώρηση των σχεδίων ή µελετών ή τη χορήγηση σχετικής άδειας από την

αρµόδια Υπηρεσία. Για τις λοιπές περιπτώσεις που δεν προβλέπεται θεώρηση ή χορήγηση

σχετικής άδειας, δεν εφαρµόζονται οι πιο πάνω διατάξεις, της παραγρ. 4 του άρθρου 15, αλλά οι

διατάξεις, του άρθρου 48 του ν.δ. 3323/1955, µε βάση τις οποίες παρακρατείται φόρος µε

συντελεστή 20% στο ακαθάριστο ποσό της συµβατικής ή νόµιµης, κατά περίπτωση, αµοιβής του

δικαιούχου. ( ΜΟΝΟ ΟΤΑΝ Ο ΛΗΠΤΗΣ ΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΤΗ∆ΕΥΜΑΤΙΑΣ ) !!!!!!!!!!!!!!

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ∆ΗΛΩΣΗ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΘΕΝΤΟΣ ΦΟΡΟΥ ΑΠΟ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

Καθιερώνεται η υποχρέωση για τις επιχειρήσεις που παρακρατούν φόρους, να υποβάλλουν

εκτός από την οριστική δήλωση του φόροι µισθωτών υπηρεσιών, οριστική δήλωση φόρου

ελευθέρων επαγγελµατιών (έως το τέλος Απριλίου κάθε έτους) και οριστική δήλωση φόρου

εµπορικών επιχειρήσεων (έως το τέλος Μαΐου κάθε έτους).

Ισχύς από 1/1/2011.

58

ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗ ΦΟΡΟΥ ΣΤΟ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

Στο εισόδηµα από αµοιβές ελεύθερου επαγγέλµατος ενεργείται παρακράτηση φόρου µε

συντελεστή 20% στο καθαρό ποσό (χωρίς ΦΠΑ) των αµοιβών αυτών µόνο εφόσον η

συναλλαγή υπερβαίνει τα 300€. Εποµένως, για συναλλαγές µέχρι και 300€ δεν θα

παρακρατείται φόρος. Με τις προηγούµενες διατάξεις ενεργείτο παρακράτηση φόρου µε

συντελεστή 20% στις αµοιβές αυτές, ανεξαρτήτως ποσού. Ισχύς από 01/01/2011.

ΠΟΛ.1372/7.12.1993

Προκαταβολή φόρου εισοδήµατος για σύνταξη µελέτης και επίβλεψη ανέγερσης

οικοδοµής.

1. Με την Ε.7427/ΠΟΛ.171/16.6.1972 από 16--6-1972 εγκύκλιό µας έγινε δεκτό ότι ο

αρχιτέκτονας µηχανικός για την εκπόνηση µελέτης από αυτόν και την επίβλεψη από αυτόν τον

ίδιο της ανέγερσης οικοδοµής, σε οικόπεδο ιδιοκτησίας του ή της συζύγου του, δεν υποχρεούται

σε καταβολή φόρου εισοδήµατος για το ποσό της αµοιβής που αναλογεί στο τµήµα της

οικοδοµής το οποίο θα χρησιµοποιηθεί για ιδιοκατοίκηση.

2. Στην πράξη παρουσιάζονται περιπτώσεις κατά τις οποίες µηχανικοί αναλαµβάνουν, χωρίς

αντάλλαγµα, την εκπόνηση µελέτης και την επίβλεψη ανέγερσης οικοδοµής σε οικόπεδο

ιδιοκτησίας τρίτων, όπως ανήλικων ή ενήλικων τέκνων τους, λοιπών συγγενικών τους

προσώπων, ακόµη και εταιριών κάθε µορφής, στις οποίες συµµετέχουν ως εταίροι ή µέτοχοι.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1. Σύµφωνα µε τις ισχύουσες στη φορολογία κεφαλαίου διατάξεις ( άρθρα 1 , 34 , 35 και 38 ,

ν.δ.118/1973 - ΦΕΚ Α΄202) σε κάθε µεταβίβαση περιουσίας (κινητής ή ακίνητης, ενσώµατης ή

ασώµατης) αιτία δωρεάς επιβάλλεται φόρος, για την καταβολή του οποίου υπόχρεος είναι ο

δικαιούχος της κτήσης δωρεοδόχος. Για να υπολογισθεί ο φόρος λαµβάνεται υπόψη η αξία

(αγοραία ή αντικειµενική) που έχουν τα περιουσιακά στοιχεία που µεταβιβάζονται κατά το χρόνο

59

κατάρτισης του δωρητηρίου συµβολαίου.

2. Ειδικότερα µε τις διατάξεις του παραπάνω άρθρου 34 του ίδιου ν.δ/τος προσδιορίζεται η έννοια

της αιτίας δωρεάς κτώµενης περιουσίας και διακρίνεται:

α) Σε κτήση από δωρεά, η οποία καταρτίζεται κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα (άρθρα 496

επ.) και

β) Σε κτήση από δωρεά, συνεπεία κάθε παροχής, παραχώρησης ή µεταβίβασης οποιουδήποτε

περιουσιακού στοιχείου χωρίς αντάλλαγµα, έστω και αν γι΄ αυτή δεν συντάχθηκε κάποιο έγγραφο

(άτυπη δωρεά).

3. Κατόπιν τούτων γίνεται φανερό ότι, στην περίπτωση που εκπονείται µελέτη και ασκείται

επίβλεψη στην ανέγερση οικοδοµής σε οικόπεδο ιδιοκτησίας τρίτων (φυσικών ή νοµικών

προσώπων) από µηχανικούς χωρίς αντάλλαγµα, αντικείµενο φορολογίας θα αποτελέσει η

ωφέλεια η οποία θα αποκτηθεί από την µη καταβολή της παραπάνω δαπάνης για αµοιβή, αφού

αυτή (η δαπάνη) έχει όλα τα εννοιολογικά στοιχεία της δωρεάς (άτυπης) προς αυτούς (τους

τρίτους), και συνεπώς θα υπαχθεί σε φόρο δωρεάς, σύµφωνα µε τις περί δωρεών διατάξεις του

ν.δ.118/1973.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑΤΟΣ

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι στις περιπτώσεις κατά τις οποίες µηχανικός αναλαµβάνει χωρίς

αντάλλαγµα, την εκπόνηση µελέτης και την επίβλεψη ανέγερσης οικοδοµής σε οικόπεδο

ιδιοκτησίας τρίτων (φυσικών ή νοµικών προσώπων), και µε την επιφύλαξη των διατάξεων των

παραγράφων 3 και 4 του Ν.∆.4486/1965 το ποσό της νόµιµης αµοιβής δεν αποτελεί εισόδηµα για

τον µηχανικό, ούτε υπάρχει υποχρέωση προκαταβολής φόρους εισοδήµατος, αλλά υπάρχει

υποχρέωση υποβολής δήλωσης άτυπης δωρεάς, η οποία θα υποβάλλεται πριν από τη δήλωση

προκαταβλητέου φόρου εισοδήµατος του µηχανικού και αντίγραφό της θα επισυνάπτεται στη

δήλωση προκαταβλητέου φόρου.

60

ΚΩ∆ΙΚΑΣ ΒΙΒΛΙΩΝ & ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (Κ.Β.Σ.).

Σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 13 (παραγρ. 2) του Κ.Β.Σ. (π.δ. 186/1992 ), στις

περιπτώσεις εκπόνησης µελέτης και επίβλεψης από αρχιτέκτονα-µηχανικό δικής του οικοδοµής

(ιδιοκτησίας του) δεν απαιτείται η έκδοση φορολογικού στοιχείου αξίας (απόδειξη παροχής

υπηρεσιών).

Αντίθετα στις περιπτώσεις εκπόνησης µελέτης και επίβλεψης από αρχιτέκτονα - µηχανικό

οικοδοµής οποιουδήποτε τρίτου, χωρίς αµοιβή (δωρεάν), απαιτείται η έκδοση θεωρηµένης

απόδειξης παροχής υπηρεσιών στην οποία, εκτός των άλλων αναγράφεται η ένδειξη «δωρεάν».

∆ιευκρινίζεται ότι, εφόσον προκύπτει υποχρέωση κατάθεσης της νόµιµης αµοιβής του

αρχιτέκτονα - µηχανικού από τον τρίτο στο Τεχνικό Επιµελητήριο της Ελλάδος (Τ.Ε.Ε.) ή σε

εξουσιοδοτηµένη απ΄ αυτό τράπεζα, καίτοι µε τον τρίτο έχει συµφωνηθεί η παροχή υπηρεσιών

δωρεάν, εκδίδεται Α.Π.Υ. για τη νόµιµη αµοιβή και στη συνέχεια πιστωτικό τιµολόγιο για το

σύνολο αυτής (έκπτωση 100%) (Σχετική η δ/γή µας Σ.2625/96/ΠΟΛ.58/24.4.1978 ). Στις

περιπτώσεις αυτές στα εκδιδόµενα φορολογικά στοιχεία (Α.Π.Υ. και Π.Τ.) σκόπιµο είναι να

σηµειώνεται ότι οι «υπηρεσίες παρέχονται δωρεάν».

ΦΟΡΟΣ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ

Σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 9 του Ν.1642/1986 όπως ισχύει, θεωρούνται ως παροχή

υπηρεσιών κατά την έννοια του άρθρου 2 του ίδιου ως άνω νόµου και υπάγονται σε ΦΠΑ

ορισµένες πράξεις στις οποίες ενώ δεν υπάρχει αντάλλαγµα (επαχθής αιτία) εντούτοις ο νόµος τις

θεωρεί ως φορολογητέες.

Σε περίπτωση κατά την οποία ελεύθερος επαγγελµατίας (µηχανικός-αρχιτέκτονας κ.λ.π.) παρέχει

υπηρεσίες µελέτης - επίβλεψης για την κατασκευή ακινήτου Α.Ε. εταιρίας της οποίας είναι

µέτοχος χωρίς να λαµβάνει αµοιβή, η υπηρεσία αυτή αποτιµάται στο σύνολο των εξόδων για την

παροχή της υπηρεσίας αυτής και φορολογείται σύµφωνα µε τις διατάξεις της περιπτ. β΄ του

άρθρου 9 του Ν.1642/1986, µε συντελεστή ΦΠΑ 18%.

61

Απαλλαγή από τον φόρο εισοδήµατος

Απαλλαγή από τον φόρο εισοδήµατος των αρχιτεκτόνων µηχανικών για την εκπόνηση

µελέτης ανέγερσης ιδιόκτητης οικοδοµής: Η διοίκηση έχει δεχθεί (έγγραφο υπουργείου

Οικονοµίας και Οικονοµικών Ε. 7427/ΠΟΛ. 171/16.6.1972) ότι ο αρχιτέκτονας µηχανικός

απαλλάσσεται του φόρου εισοδήµατος για την εκπόνηση µελέτης και την επίβλεψη ανέγερσης

οικοδοµής σε ιδιόκτητο οικόπεδο και για το ποσό της αµοιβής το οποίο αναλογεί στο τµήµα της

οικοδοµής που θα χρησιµοποιηθεί για ιδιοκατοίκηση.

Η απαλλαγή από τον φόρο εισοδήµατος παρέχεται σύµφωνα µε το πιο πάνω έγγραφο µε τις εξής

προϋποθέσεις:

* Η οικοδοµή θα ανεγερθεί σε οικόπεδο που ανήκει κατά κυριότητα κατά την ηµέρα έκδοσης της

πολεοδοµικής άδειας στον µηχανικό ή στη σύζυγό του. Η κυριότητα στο οικόπεδο θα

αποδεικνύεται µε συµβολαιογραφικό έγγραφο, το οποίο θα συνοδεύεται µε πιστοποιητικό

µεταγραφής και ιδιοκτησίας.

Αν η ιδιοκτησία στο οικόπεδο προέρχεται από κληρονοµιά, θα πρέπει να υπάρχουν

πιστοποιητικό της αρµόδιας ∆ΟΥ ότι έχει επιδοθεί η δήλωση φόρου κληρονοµιάς και

πιστοποιητικό του υποθηκοφυλακείου ότι δεν έλαβε χώρα µεταβίβαση σε τρίτον.

* Η οικοδοµή που θα ανεγερθεί προορίζεται να χρησιµοποιηθεί ως κατοικία του αρχιτέκτονα

µηχανικού.

* Ο αρχιτέκτονας µηχανικός δεν έλαβε άλλη απαλλαγή όµοιας φύσης.

62

∆ΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΗΣ ΑΜΟΙΒΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Πληροφορίες:

Νοµική Υπηρεσία ΤΕΕ/ΤΚΜ

κ. ∆όµνα Κοκκαλίδου

1ος όροφος, τηλ. 2310 883 109

κάθε Τρίτη και Πέµπτη ώρες 11:30 – 14:00

1η Περίπτωση

Μηχανικός Μελετητής και Επιβλέπων την ανέγερση οικοδοµής επί του ιδιόκτητου οικοπέδου

1. Αίτηση προς το ΤΕΕ για την απαλλαγή από την προκατάθεση στην Εθνική Τράπεζα της

Ελλάδας της αµοιβής Μελέτης και Επίβλεψης µε αναφορά των λόγων απαλλαγής.

2. Απλό αντίγραφο του τίτλου ιδιοκτησίας από τον οποίο προκύπτει ότι ο κύριος του

οικοπέδου είναι ο µηχανικός. προσοχή: τα αντίγραφα να φωτοτυπούνται µπρος – πίσω

3. Αντίγραφο του πινακίου αµοιβής Μελέτης και Επίβλεψης του έργου όπως προκύπτει

θεωρηµένο από την λογισµική εφαρµογή του ΤΕΕ και υποβάλλεται στο Πολεοδοµικό Γραφείο.

4. ∆ήλωση του Ν. 1599/1986 ότι εξακολουθεί ο Μηχανικός να είναι κύριος του οικοπέδου στο

οποίο θα ανεγερθεί η οικοδοµή.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Αν ο Μηχανικός είναι συγκύριος του οικοπέδου κατά ποσοστό εξ αδιαιρέτου

µικρότερο του 100%, τότε απαλλάσσεται για το αντίστοιχο ποσοστό της αµοιβής του.

Η απαλλαγή από την κατάθεση χορηγείται κατά τη διάταξη του άρθρου 3 παρ. 1 του Β.∆. της

30/31-5-1956.

63


Μηχανικός Μελετητής και Επιβλέπων την ανέγερση οικοδοµής που θα ανεγερθεί επί οικοπέδου ιδιοκτησίας της ή του συζύγου ή συγγενικών προσώπων του.



2. ∆ήλωση του Ν. 1599/1986 του µηχανικού ότι δεν λαµβάνει ιδιαίτερη αµοιβή από την ή τον

σύζυγο για τη συγκεκριµένη µελέτη ή επίβλεψη και αντίστοιχη δήλωση της ή του συζύγου ότι δεν

πληρώνει τέτοια αµοιβή.

3. Απλό αντίγραφο του τίτλου ιδιοκτησίας από τον οποίον προκύπτει ότι ο κύριος του

οικοπέδου είναι ο µηχανικός. προσοχή: τα αντίγραφα να φωτοτυπούνται µπρος – πίσω



5. ∆ήλωση της ή του ιδιοκτήτη συζύγου ότι εξακολουθεί να είναι κύριος του οικοπέδου στο οποίο

θα ανεγερθεί η οικοδοµή και ότι η οικοδοµή θα χρησιµοποιηθεί για ιδιοκατοίκηση.

6. Απαλλαγή από Φ.Ε.Μ. σε περίπτωση ιδιοκατοίκησης ή ΑΤΥΠΗ ∆ΩΡΕΑ από την αρµόδια

∆.Ο.Υ. όταν δεν είναι ιδιοκατοίκηση ή όταν το οικόπεδο ανήκει σε συγγενικά πρόσωπα

ΣΗΜΕΙΩΣΗ Αν η ιδιοκτησία της ή του συζύγου είναι σε ποσοστό εξ αδιαιρέτου µικρότερο του

100%, τότε το ποσοστό της απαλλαγής αντιστοιχεί στο ποσοστό της εξ αδιαιρέτου συνιδιοκτησίας

Η απαλλαγή χορηγείται κατά τη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 1 του Β.∆. της 30/31-5-1956 γιατί

απαλλάσσεται η συγκεκριµένη αµοιβή του Μηχανικού από τον Φόρο Επιτηδεύµατος Μηχανικού

(Φ.Ε.Μ.) λόγω ιδιοκατοίκησης.

64


Μηχανικός Μελετητής και Επιβλέπων που θα ανεγείρει την οικοδοµή ως κατασκευαστής µόνος προς πώληση (ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΗ )



2. ∆ήλωση του Ν. 1599/1986 του µηχανικού ότι δεν θα λάβει ιδιαίτερη αµοιβή για τη

συγκεκριµένη Μελέτη ή Επίβλεψη και αντίστοιχη ∆ήλωση του οικοπεδούχου ότι δεν θα πληρώσει

τέτοια αµοιβή.

3. Απλό αντίγραφο εργολαβικού ή βεβαίωση του συµβολαιογράφου περί συντάξεως του

εργολαβικού και το στοιχειώδες περιεχόµενο τούτου. προσοχή: τα αντίγραφα να

φωτοτυπούνται µπρος – πίσω



5. Υπεύθυνη ∆ήλωση του Μηχανικού Ότι γνωρίζει τις υποχρεώσεις του που θα απορρέουν από

τη διάταξη του άρθρου 13 παρ. 2 του Ν.2238/1994 και Ότι θα υποβάλλει στην αρµόδια ∆.Ο.Υ. τον

Ιανουάριο που ακολουθεί την πώληση της πρώτης ανεξάρτητης οριζόντιας ιδιοκτησίας της υπό

ανέγερση οικοδοµής, την σχετική ∆ήλωση Αυτοτελούς Φορολόγησης Εισοδήµατος.


κατά τον χρόνο εκδόσεως της Οικοδοµικής Άδειας απαλλάσσεται η συγκεκριµένη αµοιβή του

Μηχανικού από τον Φόρο Επιτηδεύµατος Μηχανικού (Φ.Ε.Μ.)

65


Μηχανικός Μελετητής και Επιβλέπων την οικοδοµή που θα ανεγείρει προς πώληση από την Εταιρική ή Κοινοπρακτική Επιχείρηση, στην οποία συµµετέχει ως µέλος (Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε. ή Κοινοπραξίας) ή ως µέτοχος Α.Ε.



2. ∆ήλωση του Ν.1599/1986 του µηχανικού ότι δεν θα λάβει ιδιαίτερη αµοιβή για τη

συγκεκριµένη Μελέτη ή Επίβλεψη και αντίστοιχη ∆ήλωση του εκπροσώπου της

Επιχείρησης ότι δεν θα πληρώσει τέτοια αµοιβή.

3. Απλό αντίγραφο εργολαβικού ή βεβαίωση του συµβολαιογράφου περί συντάξεως του

εργολαβικού και το στοιχειώδες περιεχόµενο τούτου. προσοχή: τα αντίγραφα να

φωτοτυπούνται µπρος – πίσω



5. Απλό αντίγραφο του καταστατικού της εταιρείας (Ο.Ε. ή Ε.Ε. ή Ε.Π.Ε.) ή του

κοινοπρακτικού συµφωνητικού από το οποίο προκύπτει η ιδιότητα του Μηχανικού ως µέλους

αυτής και η υποχρέωσή του να εκπονεί Μελέτες και να ενεργεί Επιβλέψεις άνευ ιδιαιτέρας

αµοιβής ή του καταστατικού της Α.Ε. προσοχή: τα αντίγραφα να φωτοτυπούνται µπρος – πίσω

6. Εάν η κατασκευαστική επιχείρηση είναι Α.Ε. τότε η ιδιότητα του Μηχανικού ως µετόχου αυτής

προκύπτει από τη σχετική βεβαίωση του αρµοδίου οργάνου αυτής και η εντολή για εκπόνηση

της συγκεκριµένης Μελέτης και ενέργεια επίβλεψης χωρίς ιδιαίτερη αµοιβή προκύπτει από το

σχετικό πρακτικό της έκτακτης Γενικής Συνέλευσης.

7. Απόδειξη από το ταµείο της αρµόδιας ∆.Ο.Υ. της επιχείρησης από την οποία

προκύπτει ότι κατεβλήθη από αυτή ο αυτοτελής φόρος εισοδήµατος µε ποσοστό 15%

επί του ακαθαρίστου ποσού της νόµιµης αµοιβής Μελέτης ή Επίβλεψης του Μηχανικού

πλέον εισφοράς Ο.Γ.Α. 15% επί του ποσού του φόρου όπως ορίζει η διάταξη του άρθρου

13 παρ. 3 του Ν. 2238/1994.


κατά τον χρόνο εκδόσεως της οικοδοµικής Άδειας απαλλάσσεται η συγκεκριµένη αµοιβή του

66

Μηχανικού από τον Φόρο Επιτηδεύµατος Μηχανικού (Φ.Ε.Μ.) µε τη συνδροµή βέβαια των

προϋποθέσεων που αναφέρονται στο νόµο.


Μηχανικός Μελετητής ή Επιβλέπων την ανέγερση οικοδοµής που είναι µισθωτός (ιδιωτικός υπάλληλος) της επιχείρησης (ατοµικής ή εταιρικής) που αναλαµβάνει τη Μελέτη ή Επίβλεψη ή ανέγερση της οικοδοµής



2. ∆ήλωση του Ν. 1599/1986 του Μηχανικού

ότι είναι περισσότερο από ένα χρόνο υπάλληλος της επιχείρησης που έχει αναλάβει την

ανέγερση της οικοδοµής, ότι δεν θα λάβει ιδιαίτερη αµοιβή για τη συγκεκριµένη µελέτη και

επίβλεψη, ότι ο µηνιαίος µισθός του ανέρχεται στο ποσό των ευρώ (θα αναφερθεί το ποσό), ότι

το σύνολο των µισθών του µε τα σηµερινά δεδοµένα από την έναρξη της εκπόνησης της

Μελέτης (θα αναφερθεί η ηµεροµηνία η χρονολογία) θα ανέλθει στο ποσό των ευρώ (θα

αναφερθεί το ποσό) και ότι η νόµιµη αµοιβή του για τη Μελέτη και Επίβλεψη του συγκεκριµένου

έργου είναι µεγαλύτερη ή µικρότερη από το συνολικό ποσό των µισθών που θα λάβει κατά το

χρονικό διάστηµα από την έναρξη της εκπόνησης της Μελέτης µέχρι την περάτωση της

επίβλεψης κατά τα παραπάνω εκτεθέντα.

3. ∆ήλωση του Ν. 1599/1986 του νοµίµου εκπροσώπου της επιχείρησης που είναι η

εργοδότρια του Μηχανικού

ότι ο Μηχανικός είναι υπάλληλος της επιχείρησης για χρονικό διάστηµα πέραν του έτους και ότι

∆ΕΝ θα λάβει ιδιαίτερη αµοιβή για τη µελέτη και επίβλεψη

ότι ο Μηχανικός λαµβάνει µηνιαίο µισθό ευρώ (θα γραφτεί το ποσό)

ότι κατά το χρονικό προγραµµατισµό του έργου, η έναρξη της Μελέτης είναι η.............(θα

γραφεί η ηµεροµηνοχρονολογία) και η περάτωση της Επίβλεψης είναι η.............(θα γραφεί η

ηµεροµηνία)

67

ότι το σύνολο των µισθών του µηχανικού κατά το παραπάνω διάστηµα που θα διαρκέσει το έργο

µε τα σηµερινά δεδοµένα, θα ανέλθει στο ποσό των ευρώ.............(θα αναγραφεί το ποσό)

ότι το σύνολο της νόµιµης αµοιβής του µηχανικού για τη συγκεκριµένη Μελέτη και Επίβλεψη

θα ανέλθει στο ποσό των ευρώ.................(θα αναγραφεί το ποσό) που είναι µεγαλύτερη ή

µικρότερη από το συνολικό ποσό των µισθών που θα λάβει κατά το χρονικό διάστηµα από την

έναρξη της εκπόνησης της µελέτης µέχρι την περάτωση της επίβλεψης κατά τα παραπάνω

εκτεθέντα.



5. Αν ο µισθός του µηχανικού είναι µικρότερος από τη νόµιµη αµοιβή του κατά τα παραπάνω

εκτεθέντα, τότε η επιχείρηση – εργοδότρια του µηχανικού σύµφωνα µε την διάταξη του άρθρου

13 παρ. 1 του Ν. 2338.1994 θα πληρώσει τον αυτοτελή φόρο εισοδήµατος µε ποσοστό 15% επί

του ποσού που θα προκύψει από την αφαίρεση του µικρότερου ποσού των µισθών του

µηχανικού από το µεγαλύτερο ποσό της νόµιµης αµοιβής του µηχανικού για τη συγκεκριµένη

Μελέτη και Επίβλεψη και θα προσκοµισθεί η σχετική απόδειξη πληρωµής του ταµείου της

αρµόδιας ∆.Ο.Υ. της επιχείρησης.

6. Βεβαίωση της αρµόδιας ∆.Ο.Υ. ότι κατεβλήθη σ’αυτή από την εργοδότρια επιχείρηση ο

παρακρατηθείς στο παρελθόν Φόρος Μισθωτών Υπηρεσιών (Φ.Μ.Υ.) του Μηχανικού.

7. Αντίγραφο τίτλου ιδιοκτησίας ή εργολαβικό. προσοχή: τα αντίγραφα να φωτοτυπούνται µπρος

– πίσω

Η απαλλαγή χορηγείται κατά τη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 1 του Β.∆. της 30/31-5-1956

γιατί κατά τον χρόνο εκδόσεως της οικοδοµικής Άδειας απαλλάσεται η συγκεκριµένη αµοιβή του



68


Μηχανικός Μελετητής και Επιβλέπων την ανέγερση οικοδοµής ή άλλου έργου που είναι υπάλληλος του ∆ηµόσιου Τοµέα (όπως αυτός προσδιορίζεται από το νόµο) των Ν.Π.∆.∆. και των Ο.Τ.Α.



2. Βεβαίωση της αρµόδιας Υπηρεσίας

ότι ο Μηχανικός που θα κάνει ή έκανε τη συγκεκριµένη Μελέτη ή Επίβλεψη είναι υπάλληλος

της συγκεκριµένης υπηρεσίας

ότι αµοίβεται µε τον νόµιµο µισθό του και

ότι η εκπόνηση της συγκεκριµένης Μελέτης και η ενέργεια της συγκεκριµένης επίβλεψης

βρίσκονται µέσα στα πλαίσια των υπαλληλικών του καθηκόντων.

3. ∆ήλωση του Υπαλλήλου – Μηχανικού

ότι είναι υπάλληλος της συγκεκριµένης υπηρεσίας

ότι η συγκεκριµένη Μελέτη και Επίβλεψη βρίσκονται µέσα στα πλαίσια των υπηρεσιακών του

καθηκόντων και

ότι δεν λαµβάνει καµία αµοιβή για την συγκεκριµένη Μελέτη και Επίβλεψη



ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Κατά τα λοιπά βλέπε πρώτη περίπτωση

69

=> Η απαλλαγή χορηγείται κατά τη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 1 του Β.∆. της 30/31-5-1956 γιατί

κατά τον χρόνο εκδόσεως της Οικοδοµικής Άδειας απαλλάσσεται η συγκεκριµένη αµοιβή του



• 1039542/765/Α0012/2.5.2007

Συµψηφισµός παρακρατηθέντος φόρου

1. Σύµφωνα µε την παρ. 2 του άρθρου 83 του Ν.2238/1994, όσοι παρακρατούν φόρο σύµφωνα

µε τις διατάξεις του παρόντος, έχουν υποχρέωση να χορηγούν, σε αυτούς από τους οποίους

έγινε η παρακράτηση, βεβαίωση στην οποία αναγράφουν το φορολογούµενο εισόδηµα και τον

φόρο που παρακρατήθηκε. Ίδια υποχρέωση υπάρχει και στις περιπτώσεις που δεν προκύπτει

φόρος για παρακράτηση. Η βεβαίωση αυτή χορηγείται στους δικαιούχους µέχρι τις 15

Φεβρουαρίου του οικείου οικονοµικού έτους.

2. Όπως έχει γίνει δεκτό µε το υπ’ αριθ. 1074996/1479/Α0012/24.8.2005 έγγραφο, αν αυτός που

κατέβαλε τις αµοιβές έχει παρακρατήσει τον φόρο χωρίς να τον αποδώσει στο ∆ηµόσιο

(εκδίδοντας βέβαια τις ανάλογες βεβαιώσεις παρακράτησης φόρου για τον δικαιούχο των

αµοιβών), µόνο σε αυτόν γίνεται ο σχετικός καταλογισµός του µη αποδοθέντος φόρου, καθώς και

των διοικητικών κυρώσεων του Ν.2523/1997 και, περαιτέρω, ο παρακρατηθείς φόρος

συµψηφίζεται κατά την εκκαθάριση της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήµατος του δικαιούχου

των αµοιβών, καθόσον απαιτείται µόνο η προσκόµιση της αντίστοιχης βεβαίωσης (έγγραφο

1098734/1817/Α0012/18.10.2005).

3. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι δεν υπάρχει υποχρέωση αναγραφής του αριθµού των

διπλοτύπων απόδοσης παρακρατηθέντος φόρου στις βεβαιώσεις παρακράτησης φόρου που

χορηγούνται στους δικαιούχους των αµοιβών.

• 1038165/731/Α0012/21.5.2007

Συµψηφισµός παρακρατηθέντος φόρου

1. Σύµφωνα µε την παρ. 2 του άρθρου 83 του Ν.2238/1994, όσοι παρακρατούν φόρο σύµφωνα

µε τις διατάξεις του παρόντος, έχουν υποχρέωση να χορηγούν, σε αυτούς από τους οποίους

έγινε η παρακράτηση, βεβαίωση στην οποία αναγράφουν το φορολογούµενο εισόδηµα και τον

φόρο που παρακρατήθηκε. Ίδια υποχρέωση υπάρχει και στις περιπτώσεις που δεν προκύπτει

φόρος για παρακράτηση. Η βεβαίωση αυτή χορηγείται στους δικαιούχους µέχρι τις 15

Φεβρουαρίου του οικείου οικονοµικού έτους.

2. Όπως έχει γίνει δεκτό µε το υπ’ αριθ. 1074996/1479/Α0012/24.8.2005 έγγραφο, αν αυτός που

70

κατέβαλε τις αµοιβές έχει παρακρατήσει τον φόρο χωρίς να τον αποδώσει στο ∆ηµόσιο

(εκδίδοντας βέβαια τις ανάλογες βεβαιώσεις παρακράτησης φόρου για τον δικαιούχο των

αµοιβών), µόνο σε αυτόν γίνεται ο σχετικός καταλογισµός του µη αποδοθέντος φόρου, καθώς και

των διοικητικών κυρώσεων του Ν.2523/1997 και, περαιτέρω, ο παρακρατηθείς φόρος

συµψηφίζεται κατά την εκκαθάριση της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήµατος του δικαιούχου

των αµοιβών, καθόσον απαιτείται µόνο η προσκόµιση της αντίστοιχης βεβαίωσης (έγγραφο

1098734/1817/Α0012/18.10.2005).

3. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι δεν υπάρχει υποχρέωση αναγραφής του αριθµού των

διπλοτύπων απόδοσης παρακρατηθέντος φόρου στις βεβαιώσεις παρακράτησης φόρου που

χορηγούνται στους δικαιούχους των αµοιβών (σχετ. έγγραφο 1039542/765/Α0012/2.5.2007).

Μη παρακράτηση φόρου ελεύθερου επαγγελµατία

Μηχανολόγος - Μηχανικός που εκδίδει Α.Π.Υ. παρέλειψε να βάλει τη παρακράτηση φόρου

20%.Υπάρχει πρόβληµά ; τι διόρθωση µπορεί να γίνει;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Εάν η παρακράτηση έχει διενεργηθεί, η µη αναγραφή της επί της Α.Π.Υ. δεν συνιστά παράβαση

του ΚΒΣ και δεν επισύρει την επιβολή κυρώσεων.

Εάν δεν έχει διενεργηθεί παρακράτηση, επιβάλλονται κυρώσεις σε βάρος του προσώπου που

είχε υποχρέωση να διενεργήσει την παρακράτηση. Συγκεκριµένα σύµφωνα µε την υπ’ αριθµόν

265/2001 γνωµοδότηση του ΝΣΚ τα πρόσωπα αυτά υποχρεούνται να καταβάλουν τον µη

αποδοθέντα φόρο και υπόκεινται και στις διοικητικές κυρώσεις του άρθρου 1 και 4 του Ν.

2523/1997 (Προσαύξηση 1,5%,3% ή 3,5% κατά περίπτωση - πρόστιµο 117 έως 1170 Ευρώ).

71

1063573/1172/Α0012/9.7.2008

Χαρακτηρισµός τεχνικού έργου.

1. Σύµφωνα µε τη διοικητική και δικαστηριακή νοµολογία, η οποία υφίσταται για την εφαρµογή

των διατάξεων του άρθρου 34 του ν.2238/1994, ως τεχνικό έργο νοείται κάθε έργο το οποίο

συνδέεται µε οποιοδήποτε τρόπο µε το έδαφος, το υπέδαφος, ή τον υποθαλάσσιο χώρο, όπως

το οικοδοµικό, λιµενικό, υδραυλικό σιδηροδροµικό έργο, το έργο γεφυροποιίας και το έργο

υπαίθρου γενικά.

2. Ειδικότερα, επίσης, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στην παρ.3 της αρ.173/1957 εγκυκλίου

διαταγής µας «περί καθορισµού του ποσοστού προκαταβολής φόρου εισοδήµατος εργοληπτών

κ.λπ.», µε την οποία κοινοποιήθηκε το από 11.12.1957 Β. ∆/γµα, στην έννοια των τεχνικών

έργων, επί της αξίας των οποίων προκαταβάλλεται φόρος εισοδήµατος εργοληπτών

περιλαµβάνονται οι οικοδοµικές κυρίως εργασίες και αυτές που αφορούν ξυλουργικές εργασίες

υδραυλικές και ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις ανελκυστήρων, ελαιοχρωµατισµοί κ.λπ..

Όµως, για να θεωρηθεί ότι οι εργασίες αυτές αποτελούν τεχνικά έργα πρέπει να εκτελούνται σε

οικοδοµές που ανεγείρονται και να βρίσκονται σε συνάρτηση µε τη κύρια εργολαβία εκτέλεσης

της οικοδοµικής εργασίας. Ως τεχνικό έργο θεωρείται και η εργασία προσθήκης κάποιου στοιχείου

ή ιδιότητας επί υπάρχοντος ήδη πράγµατος, ανεξάρτητα αν τα συνδεόµενα θα αποτελέσουν

ενιαίο ή όχι πράγµα (π.χ. εγκατάσταση µηχανηµάτων) (1029816/10268/Β0012/25.6.2002).

3. Κατά την έννοια των διατάξεων του πιο πάνω Β.∆/τος, στην περίπτωση κατά την οποία

εκτελούνται εργασίες σε οικοδοµήµατα µε σκοπό απλώς τη συντήρηση ή επισκευή ήδη

υφισταµένων εγκαταστάσεων των οποίων δεν αλλάζει η χρήση και δεν προσδίδει διαφορετικές

ιδιότητες, δεν µπορεί να θεωρηθεί ότι οι εργασίες αυτές είναι «τεχνικά έργα» κα εποµένως, οι

εργασίες ή εργολαβίες συντήρησης και επισκευής, κτιρίων, µηχανηµάτων, τοποθέτηση τζαµιών,

µεταφορές βαρέων αντικειµένων δεν θεωρούνται τεχνικά έργα κατά την έννοια των διατάξεων του

άρθρου 34 του ΚΦΕ και η φορολόγηση γίνεται µε τις γενικές διατάξεις της φορολογίας

εισοδήµατος (Α 1333/6.7.1988).

Τεχνικά έργα.

72

Ως τεχνικά έργα νοούνται τα οικοδοµικά έργα, τα λιµενικά, τα υδραυλικά, οδοποιίας,

γεφυροποιίας, σιδηροδρόµων και γενικά έργα υπαίθρου και όχι η κατασκευή βιοµηχανικών και

βιοτεχνικών προϊόντων (Σ.τ.Ε. 1582/64, 227/1961 και Φορ. Εφ. Αθηνών 2504/74). Στην

περίπτωση οικοδοµικών έργων, εργολαβικές εργασίες, ειδικότερα, είναι εκείνες που αφορούν τις

κατεδαφίσεις, εκσκαφές θεµελίων, κατασκευής µπετόν αρµέ, λιθοδοµές, αµµοκονιάµµατα,

ξυλουργικές εργασίες, υδροχρωµατισµούς και ελαιοχρωµατισµούς, διακοσµήσεις, εγκαταστάσεις

ανελκυστήρων κ.λπ. που έχουν ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία συστατικών µερών του ακινήτου.

Επίσης, ως τεχνικό έργο, µε βάση διατάξεις ειδικών νόµων (ν. 1418/1984 όπως ισχύει µετά τις

τροποποιήσεις και συµπληρώσεις µε τις διατάξεις του ν. 2229/1994, το Ελληνικό Λογιστικό

Σχέδιο - π.δ. 1123/1980), την διοικητική και δικαστηριακή νοµολογία, νοείται κάθε νέα κατασκευή

ή επέκταση ή ανακαίνιση ή επισκευή ή συντήρηση και η οικονοµικά ή τεχνικά αυτοτελής

λειτουργία, καθώς και κάθε σχετική ερευνητική εργασία, που απαιτεί τεχνική γνώση και

επέµβαση και που συνδέεται µε οποιοδήποτε τρόπο µε το έδαφος, το υπέδαφος ή τον

υποθαλάσσιο χώρο, όπως και τα πλωτά τµήµατα των τεχνικών έργων. Τεχνικό έργο είναι µόνιµες

κατά κανόνα, τεχνικές κατασκευές µε τις οποίες τροποποιείται το φυσικό περιβάλλον, µε σκοπό

την εξυπηρέτηση των δραστηριοτήτων της οικονοµικής µονάδος (δρόµοι, πλατείες, λιµάνια,

φράγµατα, λίµνες, διώρυγες, περιφράξεις, σήραγγες, γέφυρες, αεροδρόµια, στάδια κ.λ.π.).

1067983/456/0015/13.8.2007

Έκδοση πιστωτικών τιµολογίων επί παροχής υπηρεσίας.

ΘΕΜΑ: Έκδοση πιστωτικών τιµολογίων επί παροχής υπηρεσίας.

Με την από 9.7.2007 αίτησή σας µας ρωτάτε εάν είναι νόµιµα πιστωτικά τιµολόγια που

εκδίδονται για να ακυρωθούν εκδοθέντα τιµολόγια παροχής υπηρεσιών και συγκεκριµένα

δηµοσκοπήσεων (µετρήσεων ακροαµατικότητας, θεαµατικότητας κ.λ.π.) τα οποία βάσει

σύµβασης εκδίδονται πριν την παράδοση των αποτελεσµάτων των µετρήσεων. Σύµφωνα µε την

αίτησή σας, η έκδοση των πιστωτικών τιµολογίων µπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους

όπως σε υπαναχώρηση του πελάτη από τη σύµβαση λόγω οικονοµικής αδυναµίας

αντιµετώπισης του κόστους, αναστολής έκδοσης συγκεκριµένου εντύπου ή λειτουργίας

ηλεκτρονικού µέσου (π.χ. ραδιοφωνικού µέσου), σε αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, σε εκ

73

παραδροµής τιµολόγηση αν και έχει λήξει η συµφωνία κ.λ.π.. Επί των ανωτέρω σας γνωρίζουµε,

καταρχήν, ότι δεν είναι δυνατή η διατύπωση οποιασδήποτε επί της ουσίας δικής µας άποψης,

γιατί, εκτός του ότι αντικειµενικά αυτό δεν είναι εφικτό, αφού αφορά εκτίµηση πραγµατικών

περιστατικών και δεδοµένων, θα σήµαινε ουσιαστικά υποκατάσταση στη δικαιοδοσία άλλων

αρµόδιων για κρίση οργάνων.

Ανεξάρτητα από τα προαναφερθέντα σας και καθόσον αφορά στα θέµατα δικής µας

αρµοδιότητας σας γνωρίζουµε τα ακόλουθα:

1. Σύµφωνα µε την παρ. 1 του άρθρου 12 του π.δ. 186/1992 (Κ.Β.Σ.) για την παροχή

υπηρεσιών από επιτηδευµατία προς άλλο επιτηδευµατία εκδίδεται τιµολόγιο και µε βάση τις

διατάξεις του άρθρου 12 (παρ. 14) το Τ.Π.Υ. εκδίδεται µε την ολοκλήρωση της υπηρεσίας. Όταν η

παροχή της υπηρεσίας διαρκεί εκδίδεται κατά το χρόνο που καθίσταται απαιτητό µέρος της

αµοιβής, για το µέρος αυτό της υπηρεσίας που παρασχέθηκε. Σε καµία περίπτωση δεν µπορεί να

εκδοθεί πέραν της διαχειριστικής περιόδου που παρασχέθηκε η υπηρεσία (στο σύνολο ή µέρος

αυτής). Επίσης µε την εγκύκλιο 1040978/ΠΟΛ. 1110/1993 διευκρινίστηκε ότι η υποχρέωση

έκδοσης Τ.Π.Υ. δεν συναρτάται µε την είσπραξη των αµοιβών, αλλά αρκεί και µόνο το γεγονός ότι

δηµιουργήθηκε δικαίωµα είσπραξης από την παροχή συγκεκριµένων υπηρεσιών.

∆ιευκρινίστηκε επίσης ότι δεν απαγορεύεται (προαιρετικά) να εκδοθεί Τ.Π.Υ., σε προγενέστερο

χρόνο, εντός βεβαίως της ίδιας χρήσης (διαχειριστικής περιόδου), εφόσον είναι γνωστή και

προκαθορισµένη η αναλογούσα αµοιβή για µέρος ή στο σύνολο αυτής.

2. Περαιτέρω, µε την παρ. 13 του άρθρου 12 του Κ.Β.Σ. ορίζεται ότι για τις επιστροφές και τις

εκπτώσεις ή άλλες διαφορές, εκτός του Φ.Π.Α., οι οποίες αναφέρονται σε προηγούµενες

συναλλαγές, εκδίδεται πιστωτικό τιµολόγιο από τον εκδότη του τιµολογίου.

3. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι στις περιπτώσεις που έχουν εκδοθεί τιµολόγια προς

επιτηδευµατίες και συντρέχουν πραγµατικοί λόγοι που επηρεάζουν αρνητικά – µειωτικά την αξία

των αρχικών στοιχείων, θέµα που διερευνάται κάθε φορά µε την εκτίµηση πραγµατικών

περιστατικών (π.χ. έλεγχο των σχετικών συµβάσεων κ.λ.π.), είναι δυνατή από πλευράς

διατάξεων του Κ.Β.Σ. η διόρθωση ή ακύρωση των αρχικών στοιχείων και των σχετικών

εγγραφών µε την έκδοση πιστωτικού τιµολογίου.

∆ηλαδή, στην περίπτωση που επιχείρηση εξέδωσε τιµολόγιο παροχής υπηρεσιών βάσει

σύµβασης και στη συνέχεια αποδεδειγµένα δεν παρασχέθηκε η υπηρεσία ή µέρος αυτής (π.χ. η

διεξαγωγή της έρευνας κ.λ.π.), είτε για λόγους που άπτονται στην ίδια, είτε για λόγους που

74

αφορούν τον αντισυµβαλλόµενό της (όπως υπαναχώρηση του αντισυµβαλλόµενου από τη

σύµβαση πριν την έναρξη παροχής της υπηρεσίας), τότε δύναται να εκδώσει πιστωτικό για την

ακύρωση του αρχικού τιµολογίου. Στην περίπτωση, ωστόσο, που έχει παρασχεθεί η υπηρεσία ή

µέρος αυτής για συγκεκριµένο αντισυµβαλλόµενο και έχει εκδοθεί τιµολόγιο παροχής υπηρεσιών

και ο αντισυµβαλλόµενος είτε δεν αποδέχεται εκ των υστέρων την υπηρεσία, είτε για

οποιοδήποτε λόγο αρνείται την καταβολή της σχετικής αµοιβής, δεν επιτρέπεται η έκδοση

πιστωτικού τιµολογίου, αλλά οι ανωτέρω διαφορές ως αστικές κρίνονται από τα αρµόδια

δικαστήρια δεδοµένου ότι, όπως προαναφέρθηκε, η έκδοση του αρχικού τιµολογίου δεν

συναρτάται µε την είσπραξη ή όχι των σχετικών αµοιβών ή την αποδοχή ή όχι από τον

αντισυµβαλλόµενο της υπηρεσίας που παρασχέθηκε αλλά αρκεί και µόνο το γεγονός ότι αυτή

παρασχέθηκε.

4. Τέλος, τα πραγµατικά περιστατικά κάθε περίπτωσης (συµβάσεις κ.λ.π.) αποτελούν

αντικείµενο του ελέγχου που διενεργούν τα αρµόδια φοροελεγκτικά όργανα.

5. Το παρόν έγγραφο µε συνηµµένη την αίτηση της ενδιαφεροµένης κοινοποιείται στην ∆/νση

Ελέγχου για τις τυχόν δικές της ενέργειες

75

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟ∆ΗΜΑΤΟΣ

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Υπολογισµός και καταβολή φόρου Εισοδήµατος Φυσικών Προσώπων

Άρθρο 9

Υπολογισµός και καταβολή του φόρου

1. Το δηλωθέν εισόδηµα πραγµατικό ή αυτό που προκύπτει µε βάση τις αντικειµενικές δαπάνες

και υπηρεσίες και δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογουµένου

υποβάλλεται σε φόρο µε βάση την ακόλουθη κλίµακα:

Κλιµάκιο

Εισοδήµατος

(ευρώ)

Φορολογικός

Συντελεστής %

Φόρος κλιµακίου

(ευρώ)

Σύνολο

Εισοδήµατος

(ευρώ)

Σύνολο Φόρου

(ευρώ)

5.000 0 0 5.000 0

7.000 10 700 12.000 700

4.000 18 720 16.000 1.420

10.000 25 2.500 26.000 3.920

14.000 35 4.900 40.000 8.820

20.000 38 7.600 60.000 16.420

40.000 40 16.000 100.000 32.420

Άνω των 100.000 45

76

Για τους νέους ηλικίας έως και τριάντα ετών, για τους συνταξιούχους άνω των εξήντα πέντε ετών

και τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες, όπως ορίζονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 9 του ΚΦΕ ή

συνταξιούχος ανεξαρτήτως ηλικίας µε παιδιά µε ειδικές ανάγκες, το αφορολόγητο ποσό

ορίζεται στις εννιά χιλιάδες (9.000) ευρώ, εφόσον το δηλωθέν εισόδηµα, πραγµατικό ή

αυτό που προκύπτει µε βάση τις αντικειµενικές δαπάνες και υπηρεσίες και δαπάνες

απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογούµενου δεν υπερβαίνει τις εννιά

χιλιάδες (9.000) ευρώ. Ειδικά για τα πρόσωπα του προηγούµενου εδαφίου, όταν το συνολικό

τους εισόδηµα είναι από εννιά χιλιάδες (9.000) ευρώ και άνω, το ποσό του φόρου που προκύπτει

µε βάση την ανωτέρω κλίµακα περιορίζεται ώστε το συνολικό καθαρό εισόδηµα που προκύπτει

µετά την αφαίρεση του φόρου να µην υπολείπεται του ποσού των τις εννιά χιλιάδων (9.000)

ευρώ.

Το κατά περίπτωση αφορολόγητο ποσό ισχύει, εφόσον ο φορολογούµενος προσκοµίσει

αποδείξεις που έχουν εκδοθεί σύµφωνα µε τις διατάξεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων για

δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών, τις οποίες πραγµατοποιεί ο ίδιος, η σύζυγός του

και τα τέκνα που τους βαρύνουν. Οι δηµόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή και τα

λοιπά πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 47 του Κ.Φ.Ε., όσοι διαµένουν

σε οίκο ευγηρίας, οι φυλακισµένοι και οι κάτοικοι κρατών - µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που

αποκτούν εισόδηµα στην Ελλάδα πλέον του ενενήντα τοις εκατό (90%) του συνολικού

εισοδήµατός τους, δικαιούνται το αφορολόγητο ποσό της κλίµακας χωρίς την προσκόµιση

αποδείξεων. Στις πιο πάνω δαπάνες δεν περιλαµβάνονται αυτές που προβλέπονται στις

διατάξεις του άρθρου 9, οι δαπάνες για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων που αναφέρονται

στο άρθρο 17, οι δαπάνες που προβλέπονται στο άρθρο 23 (άρθρα του Κ.Φ.Ε.), οι δαπάνες

ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτρισµού και τηλεπικοινωνιών γενικά, καθώς και οι δαπάνες

εισιτηρίων κάθε είδους µεταφορικών µέσων.

Το ποσό των αποδείξεων δαπανών, που απαιτείται να προσκοµισθούν, ορίζεται σε ποσοστό

είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του ατοµικού εισοδήµατος του φορολογουµένου, του δηλούµενου

και φορολογούµενο σύµφωνα µε τις γενικές διατάξεις και για ποσό εισοδήµατος µέχρι εξήντα

χιλιάδες (60.000) ευρώ. Αν το ποσό των προσκοµιζόµενων αποδείξεων δαπανών του

φορολογουµένου υπολείπεται του πιο πάνω ποσού, τότε επί της διαφοράς επιβάλλεται φόρος µε

77

συντελεστή δέκα τις εκατό (10%). Οι δαπάνες που έχουν πραγµατοποιηθεί υπολογίζονται

αθροιστικά και για τους δύο συζύγους µόνο εφόσον έχουν περιληφθεί στην εµπρόθεσµη δήλωση

και επιµερίζονται µεταξύ των συζύγων ανάλογα µε το δηλούµενο και φορολογούµενο σύµφωνα

µε τις γενικές διατάξεις ατοµικό εισόδηµα της εµπρόθεσµης δήλωσής τους.

Η καταγραφή των στοιχείων των αποδείξεων δαπανών που απαιτείται να προσκοµισθούν

σύµφωνα µε τα πιο πάνω µπορεί να γίνεται µέσω διαδικτύου ή µαγνητικής κάρτας που είναι

ανώνυµη και προαιρετική για το φορολογούµενο. Τα δεδοµένα που καταγράφονται για

λογαριασµό του φορολογούµενου είναι : α) ο Α.Φ.Μ. του εκδότη της απόδειξης και β) η

ηµεροµηνία και το ποσό της συναλλαγής.

Σύµφωνα µε την ΠΟΛ.1218/11.10.2011 απόφαση, δεν υπάρχει υποχρέωση προσκόµισης στη

∆ΟΥ των εν λόγω αποδείξεων εφόσον ο φορολογούµενος για τις συναλλαγές του αυτές έχει

χρησιµοποιήσει από 3-10-2011 και µετά τη Κάρτα Αποδείξεων.

Το αφορολόγητο ποσό του πρώτου κλιµακίου της κλίµακας αυξάνεται κατά δύο χιλιάδες (2.000)

ευρώ για κάθε τέκνο από τα δύο πρώτα του φορολογούµενου που τον βαρύνουν και κατά τρεις

χιλιάδες (3.000) ευρώ για κάθε επόµενο τέκνο που τον βαρύνουν.

Το ποσό µε το οποίο προσαυξάνεται το αφορολόγητο ποσό του πρώτου κλιµακίου, µειώνει το

ποσό του δεύτερου κλιµακίου και εάν αυτό δεν επαρκεί, το ποσό του τρίτου κλιµακίου, και όποιου

επόµενου απαιτείται. Εάν ο ένας σύζυγος δεν έχει εισόδηµα ή αυτό που έχει είναι µικρότερου από

το αφορολόγητο ποσό του πρώτου κλιµακίου της κλίµακας, το αφορολόγητο ποσό που αφορά τα

τέκνα ή η διαφορά που προκύπτει και µέχρι το αφορολόγητο ποσό που αφορά τα τέκνα,

προστίθεται στο αφορολόγητο ποσό του άλλου συζύγου. Επίσης, το αφορολόγητο ποσό της

κλίµακας αυξάνεται µε το ποσό των δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ για τον ίδιο φορολογούµενο και

για καθένα από τα πρόσωπα που συνοικούν µε αυτόν ή τον βαρύνουν, εφόσον είναι ανάπηροι,

τυφλοί κ.τ.λ., έχουν δηλαδή συµπληρώσει τον πίνακα 3 της φορολογικής δήλωσης.

78

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ

Αν στο συνολικό εισόδηµα περιλαµβάνεται και εισόδηµα από ακίνητα,εκτός από το

απαλλασσόµενο εισόδηµα από ιδιοκατοίκηση γενικά, το ακαθάριστο ποσό αυτού υποβάλλεται και

σε συµπληρωµατικό φόρο, ο οποίος υπολογίζεται µε συντελεστή ενάµιση τοις εκατό (1.5%).

Περαιτέρω επιβάλλεται αυξηµένο ποσό συµπληρωµατικού φόρου το οποίο ορίζεται σε ποσοστό

3% στο ακαθάριστο εισόδηµα εφόσον, η επιφάνεια κατοικίας υπερβαίνει τα (300) τετραγωνικά

µέτρα της κατοικίας ή πρόκειται για επαγγελµατική στέγη ή εµπορική µίσθωση.

ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΦΟΡΟΥ

Το ποσό του φόρου που προκύπτει µε βάση την κλίµακα µειώνεται: Κατά ποσοστό είκοσι τοις

εκατό (20%) της δαπάνης που καταβάλλεται λόγω δωρεάς στο λογαριασµό αλληλοβοήθειας για

την απόσβεση του ∆ηµόσιου χρέους.

Κατά ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) και µέχρι του ποσού που προβλέπεται αντίστοιχα

ως εξής:

α) έξοδα ιατρικής και νοσοκοµειακής περίθαλψης (κωδ. 051-052),

β) δαπάνη καταβαλλόµενου µισθώµατος (κωδ. 811 έως και 823),

γ) του ποσού της δαπάνης για δίδακτρα για φροντιστήρια εκπαιδευτικών µαθηµάτων ή ξένων

γλωσσών (κωδ. 079 έως και 085),

δ) τόκους στεγαστικού δανείου που καταβάλλονται από από 1/1/2011 και µετά (κωδ.063-064),

ε) δαπάνη που καταβάλλει ο φορολογούµενος για ασφάλιστρα ασφαλίσεων ζωής, θανάτου,

προσωπικών ατυχηµάτων και ασθένειας για την ασφάλιση του ίδιου, της συζύγου του και των

τέκνων που τους βαρύνουν σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 7 του Κ.Φ.Ε. (κωδ. 073 074).

στ) διατροφή που καταβάλλεται από τον ένα σύζυγο στον άλλον το οποίο επιδικάστηκε ή

συµφωνήθηκε µε συµβολαιογραφική πράξη (κωδ. 089 - 090),

ζ) δαπάνες που καταβάλλει για δωρεές, χορηγίες (κωδ. 057 έως και 062),

η) δαπάνες που καταβάλλει για εισφορές σε ταµεία ασφάλισης (κωδ. 053 - 054),

79

θ) δαπάνες για επεµβάσεις ενεργειακής αναβάθµισης ακινήτου (κωδ. 087 - 088).

Επίσης, για το φορολογούµενο που αποκτά εισόδηµα από µισθωτές υπηρεσίες (µισθούς και

συντάξεις), εφόσον αυτός προσφέρει υπηρεσίες ή κατοικεί για εννέα (9) τουλάχιστον µήνες µέσα

στο έτος που απόκτησε το εισόδηµα αυτό στους νοµούς Ξάνθης, Ροδόπης, Έβρου, Λέσβου,

Χίου, Σάµου και ∆ωδεκανήσου, καθώς και σε περιοχή των νοµών Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων,

Καστοριάς, Φλώρινας, Πέλλης, Κιλκίς, Σερρών και ∆ράµας, η οποία περιλαµβάνεται σε ζώνη

βάθους είκοσι (20) χιλιοµέτρων από τη µεθοριακή γραµµή, το ποσό του φόρου µειώνεται µε

εξήντα (60) ευρώ για κάθε τέκνο που τον βαρύνει. Στην περίπτωση συζύγων αρκεί ο ένας από

αυτούς να έχει τις παραπάνω προϋποθέσεις. Αν µε βάση την φορολογική κλίµακα δεν προκύπτει

για το φορολογούµενο ποσό φόρου ή αυτό που προκύπτει είναι µικρότερο από το άθροισµα των

µειώσεων των περιπτώσεων α, β, γ, ε και η µείωση λόγω παραµεθορίου που αφορούν αυτόν

προσωπικά και τα πρόσωπα που τον βαρύνουν, τότε ολόκληρο το ποσό των µειώσεων των

περιπτώσεων αυτών ή η διαφορά που προκύπτει µειώνει το ποσό του φόρου που προκύπτει µε

βάση τη φορολογική κλίµακα για τον άλλο σύζυγο.

Αν το συνολικό ποσό των µειώσεων είναι µεγαλύτερο του φόρου, ο οποίος προκύπτει µε βάση τη

φορολογική κλίµακα για τον φορολογούµενο και τη σύζυγο του, η διαφορά δεν επιστρέφεται ούτε

συµψηφίζεται. Το ποσό που αποµένει ύστερα από τις µειώσεις αποτελεί το φόρο που αναλογεί

στο συνολικό καθαρό εισόδηµα του φορολογούµενου.

Τα τεκµήρια δαπανών διαβίωσης για το οικονοµικό έτος 2012

Με το άρθρο 16 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήµατος, όπως τροποποιήθηκε µε το ν.3986/2011,

ορίζονται τα τεκµήρια δαπανών διαβίωσης των φορολογουµένων. Τα τεκµήρια, όπως ισχύουν για

το οικονοµικό έτος 2012 (χρήση 2011), είναι τα ακόλουθα:

1. Κύρια κατοικία

2. ∆ευτερεύουσες κατοικίες

3. Επιβατικά αυτοκίνητα Ι.Χ.

4. Ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και µέσης εκπαίδευσης

5. Οικιακοί βοηθοί, οδηγοί αυτοκινήτων, δάσκαλοι και λοιπό προσωπικό

6. Σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής του φορολογούµενου

7. Αεροσκάφη, ελικόπτερα, ανεµόπτερα

80

8. Εξωτερική – εσωτερική δεξαµενή κολύµβησης (πισίνα)

9. Ελάχιστη ετήσια αντικειµενική δαπάνη

Με το άρθρο 28 του ν.3986/2011, πραγµατοποιήθηκαν αλλαγές στον τρόπο υπολογισµού των

ετησίων αντικειµενικών δαπανών διαβίωσης για τις κύριες και τις δευτερεύουσες κατοικίες, για τα

επιβατικά αυτοκίνητα Ι.Χ., για τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης καθώς και για τις εξωτερικές

και εσωτερικές δεξαµενές κολύµβησης (πισίνες). Σηµειώνεται ότι στις αντικειµενικές δαπάνες

διαβίωσης στις οποίες έχουν πραγµατοποιηθεί µεταβολές, θα παρατίθενται και τα περσινά

δεδοµένα (οικ. έτος 2011) για συγκριτικούς σκοπούς.

1. Κύρια κατοικία

Η ετήσια αντικειµενική δαπάνη µε βάση τα τετραγωνικά µέτρα της ιδιοκατοικούµενης ή

µισθωµένης ή της δωρεάν παραχωρούµενης κύριας κατοικίας ορίζεται, µετά τις τροποποιήσεις

που πραγµατοποιήθηκαν στο άρθρο 16 του Κ.Φ.Ε. από το ν.3986/2011, κλιµακωτά ως εξής:

Κύρια κατοικία

Τετραγωνικά µέτρα α' κατοικίας Ισχύουσα ετήσια αντικειµενική

δαπάνη - Οικ. έτος 2012

Ετήσια αντικειµενική δαπάνη -

Οικ. έτος 2011

Μέχρι 80 τ.µ. 40 € το τ.µ. 30 € το τ.µ.

81-120 τ.µ. 65 € το τ.µ. 50 € το τ.µ.

121-200 τ.µ. 110 € το τ.µ. 80 € το τ.µ.

201 - 300 τ.µ. 200 € το τ.µ. 150 € το τ.µ.

300 τ.µ. και άνω 400 € το τ.µ. 300 € το τ.µ.

Παραθέτουµε ακολούθως ορισµένα παραδείγµατα ούτως ώστε να γίνει σαφής ο τρόπος

υπολογισµού των ετησίων αντικειµενικών δαπανών διαβίωσης.

Για κύρια κατοικία 70 τ.µ., η ετήσια αντικειµενική δαπάνη διαβίωσης υπολογίζεται ως εξής: 70 τ.µ.

X 40 €/τ.µ. = 2.800 €

81

Για κύρια κατοικία 90 τ.µ., η ετήσια αντικειµενική δαπάνη διαβίωσης υπολογίζεται ως εξής: 80 τ.µ.

Χ 40 €/τ.µ. + 10 τ.µ. x 65 €/τ.µ. = 3.200 + 650 = 3.850 €

Για κύρια κατοικία 135 τ.µ., η ετήσια αντικειµενική δαπάνη διαβίωσης υπολογίζεται ως εξής: 80

τ.µ. Χ 40 €/τ.µ. + 40 τ.µ. x 65 €/τ.µ + 15 τ.µ. X 110 €/τ.µ. = 3.200 + 2.600 + 1.650 = 7.450 €


τ.µ. Χ 40 €/τ.µ. + 40 τ.µ. x 65 €/τ.µ + 80 τ.µ. X 110 €/τ.µ. + 50 τ.µ. X 200 €/τ.µ. = 3.200 + 2.600 +

8.800 + 10.000 = 24.600


τ.µ. Χ 40 €/τ.µ. + 40 τ.µ. x 65 €/τ.µ + 80 τ.µ. X 110 €/τ.µ. +100 τ.µ. X 200 €/τ.µ. + 30 τ.µ. X 400

€/τ.µ. = 3.200 + 2.600 + 8.800 + 20.000 + 12.000 = 46.600

Βοηθητικοί χώροι κύριας κατοικίας

Για τον υπολογισµό της ετήσιας αντικειµενικής δαπάνης των βοηθητικών χώρων της κύριας

κατοικίας ορίζεται πλέον ποσό τριάντα (40) ευρώ το τετραγωνικό µέτρο, σύµφωνα µε το άρθρο

16 § 1 περ. α' του Κ.Φ.Ε., όπως τροποποιήθηκε µε το άρθρο 28 § 1 του ν. 3986/2011.

Έτσι, για παράδειγµα ένα διαµέρισµα 135 τ.µ. µε 50 τ.µ. βοηθητικούς χώρους θα έχει τεκµήριο:

7.450 ευρώ (η κύρια κατοικία) + [50 τ.µ. x 40 ευρώ/ τ.µ.] = 7.450 + 2000 = 9.450 ευρώ.

Τιµές ζώνης

Τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται, προκειµένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές µε

τιµή ζώνης, σύµφωνα µε τον αντικειµενικό προσδιορισµό των ακινήτων, από 2.800 ευρώ έως

4.999 ευρώ το τετραγωνικό µέτρο, κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για περιοχές µε

τιµή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό µέτρο, κατά ποσοστό εβδοµήντα τοις εκατό

(70%).

Έτσι, για παράδειγµα εάν το ακίνητο του παραδείγµατος µας βρίσκεται σε περιοχή µε τιµή ζώνης

2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τ.µ., τότε η αντικειµενική ετήσια δαπάνη προσαυξάνεται κατά 40%

ως εξής:

82

7.450 ευρώ + 7.450 ευρώ x 40% = 7.450 + 2.980 = 10.430 ευρώ

Αντίστοιχα, εάν το ακίνητο του παραδείγµατος µας βρίσκεται σε περιοχή µε τιµή ζώνης από 5.000

ευρώ το τ.µ. και άνω, τότε η αντικειµενική ετήσια δαπάνη προσαυξάνεται κατά 70% ως εξής:

7.450 ευρώ + 7.450 ευρώ x 70% = 7.450 +5.215 = 12.665 ευρώ

Μονοκατοικίες

Τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται, προκειµένου για µονοκατοικίες, κατά ποσοστό είκοσι τοις

εκατό (20%).

Εάν, για παράδειγµα, στο αρχικό παράδειγµα, επρόκειτο για µονοκατοικία, τα 7.450 ευρώ

προσαυξάνονται κατά 20% ως εξής: 7.450 ευρώ + 7.450 ευρώ x 20% = 7.450 + 1.490 = 8.940

ευρώ

2. ∆ευτερεύουσες κατοικίες

Η ετήσια αντικειµενική δαπάνη, που εκτιµάται µε βάση τα τετραγωνικά µέτρα µιας ή

περισσοτέρων ιδιοκατοικούµενων ή µισθωµένων δευτερευουσών κατοικιών, καθώς και των

βοηθητικών χώρων αυτών, ορίζεται στο ένα δεύτερο (1/2) της ετήσιας αντικειµενικής δαπάνης

όπως αυτή ορίζεται στην περίπτωση της κύριας κατοικίας.

Εάν για παράδειγµα στο παράδειγµα της κύριας κατοικίας, µιλούσαµε για δευτερεύουσα κατοικία

του φορολογούµενου, η ετήσια αντικειµενική δαπάνη θα µειωνόταν στο 50% ως εξής: 7.450 ευρώ

x 50% = 3.725 ευρώ.

Στους ακόλουθους πίνακες παρατίθενται αναλυτικά τα τεκµήρια για συγκεκριµένα τ.µ. επιφάνειας

για κατοικίες (διαµερίσµατα, µονοκατοικίες, εξοχικά) σε περιοχές όλων των τιµών ζώνης.

83

Αναλυτικοί πίνακες υπολογισµού της ετήσιας αντικειµενικής δαπάνης διαβίωσης για τις κύριες και

τις δευτερεύουσες κατοικίες

Επιφάνεια Κατοικίες σε περιοχές µε τιµή ζώνης έως 2.799 € / τ.µ.

∆ιαµέρισµα Μονοκατοικία Εξοχικό

60 2.400,00 € 2.880,00 € 1.200,00 €

70 2.800,00 € 3.360,00 € 1.400,00 €

80 3.200,00 € 3.840,00 € 1.600,00 €

90 3.850,00 € 4.620,00 € 1.925,00 €

100 4.500,00 € 5.400,00 € 2.250,00 €

110 5.150,00 € 6.180,00 € 2.575,00 €

120 5.800,00 € 6.960,00 € 2.900,00 €

130 6.900,00 € 8.280,00 € 3.450,00 €

140 8.000,00 € 9.600,00 € 4.000,00 €

150 9.100,00 € 10.920,00 € 4.550,00 €

200 14.600,00 € 17.520,00 € 7.300,00 €

250 24.600,00 € 29.520,00 € 12.300,00 €

300 34.600,00 € 41.520,00 € 17.300,00 €

330 46.600,00 € 55.920,00 € 23.300,00 €

84

Επιφάνεια Κατοικίες σε περιοχές µε τιµή ζώνης από 2.800 € / τ.µ. έως 4.999 € / τ.µ.


60 3.360,00 € 4.032,00 € 1.680,00 €

70 3.920,00 € 4.704,00 € 1.960,00 €

80 4.480,00 € 5.376,00 € 2.240,00 €

90 5.390,00 € 6.468,00 € 2.695,00 €

100 6.300,00 € 7.560,00 € 3.150,00 €

110 7.210,00 € 8.652,00 € 3.605,00 €

120 8.120,00 € 9.744,00 € 4.060,00 €

130 9.660,00 € 11.592,00 € 4.830,00 €

140 11.200,00 € 13.440,00 € 5.600,00 €

150 12.740,00 € 15.288,00 € 6.370,00 €

200 20.440,00 € 24.528,00 € 10.220,00 €

250 34.440,00 € 41.328,00 € 17.220,00 €

300 48.440,00 € 58.128,00 € 24.220,00 €

330 65.240,00 € 78.288,00 € 32.620,00 €

85

Επιφάνεια Κατοικίες σε περιοχές µε τιµή ζώνης άνω των 5.000 € / τ.µ.


60 4.080,00 € 4.896,00 € 2.040,00 €

70 4.760,00 € 5.712,00 € 2.380,00 €

80 5.440,00 € 6.528,00 € 2.720,00 €

90 6.545,00 € 7.854,00 € 3.272,50 €

100 7.650,00 € 9.180,00 € 3.825,00 €

110 8.755,00 € 10.506,00 € 4.377,50 €

120 9.860,00 € 11.832,00 € 4.930,00 €

130 11.730,00 € 14.076,00 € 5.865,00 €

140 13.600,00 € 16.320,00 € 6.800,00 €

150 15.470,00 € 18.564,00 € 7.735,00 €

200 24.820,00 € 29.784,00 € 12.410,00 €

250 41.820,00 € 50.184,00 € 20.910,00 €

300 58.820,00 € 70.584,00 € 29.410,00 €

330 79.220,00 € 95.064,00 € 39.610,00 €

86

3. Επιβατικά αυτοκίνητα ΙΧ

Η ετήσια αντικειµενική δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, µετά τις τροποποιήσεις

του ν.3986/2011 στο άρθρο 16 του Κ.Φ.Ε., ορίζεται ως εξής (παρατίθενται για συγκριτικούς

σκοπούς και τα περσινά µεγέθη στην τρίτη στήλη):

Κυβικά εκατοστά Ι.Χ.

Ισχύουσα ετήσια

αντικειµενική δαπάνη - Οικ.

έτος 2012

Ετήσια αντικειµενική

δαπάνη - Οικ. έτος 2011

Μέχρι 1.200 κυβικά εκατοστά 4.000 € 3.000 €

1200 - 2.000 κυβικά εκατοστά + 600 €/100 κ.ε. + 300 €/100 κ.ε.

2.000 - 3.000 κυβικά εκατοστά + 900 €/100 κ.ε. + 500 €/100 κ.ε.

3.000 κυβικά εκατοστά και άνω + 1200 €/100 κ.ε. + 700 €/100 κ.ε.

Παλαιότητα Ι.Χ.

Τα παραπάνω ποσά ετήσιας αντικειµενικής δαπάνης από κάθε αυτοκίνητο µειώνονται ανάλογα

µε την παλαιότητα του, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα,

κατά ποσοστό ως εξής:

Από 5 έως 10 έτη 30%

Πάνω από 10 έτη 50%

Έτσι, για παράδειγµα, εάν το αυτοκίνητο του παραδείγµατος µας είναι 6 ετών, η ετήσια

αντικειµενική δαπάνη µειώνεται κατά 30% ως εξής: 6.400 – 6.400 x 30% = 4.480 ευρώ.

Παρατίθενται αναλυτικά στη συνέχεια τα τεκµήρια για Ι.Χ. µε κυβισµό από 1000 έως 3500 κυβικά

σε συνάρτηση µε την παλαιότητα τους. Τονίζεται ότι στη δεύτερη γραµµή αναγράφονται

αναλυτικά τα έτη πρώτης κυκλοφορίας προς διευκόλυνση των αναγνωστών.

87

Μέχρι και 5 έτη Από 5 έτη έως 10 έτη Πάνω από 10 έτη

Κυβικά

εκατοστά

Έτος πρώτης

κυκλοφορίας

2011, 2010, 2009, 2008,

2007



2006, 2005, 2004,

2003, 2002



2001 και πριν

1000 4.000,00 2.800,00 2.000,00

1200 4.000,00 2.800,00 2.000,00

1300 4.600,00 3.220,00 2.300,00

1400 5.200,00 3.640,00 2.600,00

1500 5.800,00 4.060,00 2.900,00

1600 6.400,00 4.480,00 3.200,00

1700 7.000,00 4.900,00 3.500,00

1800 7.600,00 5.320,00 3.800,00

2000 8.800,00 6.160,00 4.400,00

2500 13.300,00 9.310,00 6.650,00

3000 17.800,00 12.460,00 8.900,00

3500 23.800,00 16.660,00 11.900,00

Σύζυγος και προστατευόµενα µέλη

Αν ο φορολογούµενος, η σύζυγος του και τα προστατευόµενα µέλη είναι κύριοι ή κάτοχοι και

άλλων επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, η αντικειµενική δαπάνη που προκύπτει για τα

αυτοκίνητα αυτά λαµβάνεται υπόψη για τον υπολογισµό της συνολικής αντικειµενικής δαπάνης.

88

Ανήλικος κάτοχος ΙΧ

Η αντικειµενική δαπάνη που προκύπτει βάσει επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, του

οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο, λογίζεται ως αντικειµενική δαπάνη του γονέα που

έχει το µεγαλύτερο εισόδηµα και αν αυτός έχασε τη γονική µέριµνα, του άλλου γονέα.

Μεταβίβαση ΙΧ κατά τη διάρκεια του έτους

Αν αποκτηθεί ή µεταβιβασθεί µε οποιονδήποτε τρόπο επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης

κατά τη διάρκεια του έτους, η αντικειµενική δαπάνη περιορίζεται σε τόσα δωδέκατα όσοι και οι

µήνες κυριότητας ή κατοχής του αυτοκινήτου. ∆ιάστηµα µεγαλύτερο από δεκαπέντε (15) ηµέρες

λογίζεται ως ολόκληρος µήνας. Τα ίδια εφαρµόζονται και σε περίπτωση ακινησίας ή

ολοκληρωτικής καταστροφής του αυτοκινήτου από οποιαδήποτε αιτία.

Εικονική µεταβίβαση

Αν µεταβιβασθεί ή αποκτηθεί εικονικά αυτοκίνητο από περισσότερα πρόσωπα, η ετήσια

αντικειµενική δαπάνη του ισχύει αυτοτελώς στο σύνολο της για καθέναν από τους

συµβαλλοµένους. Εικονική θεωρείται η µεταβίβαση ή η κτήση που πραγµατοποιείται ιδίως µεταξύ

συγγενών εξ αίµατος ή εξ αγχιστείας κατ` ευθεία γραµµή ή εκ πλαγίου µέχρι και τον τρίτο βαθµό,

επιτρέπεται όµως η ανταπόδειξη.

Συγκυριότητα

Όταν η συγκυριότητα είναι πραγµατική, η ετήσια αντικειµενική δαπάνη επιµερίζεται κατά το λόγο

των ιδανικών µεριδίων καθενός συγκυρίου.

Ενοικίαση ή χρηµατοδοτική µίσθωση αυτοκινήτων ιδιωτικής ή µικτής χρήσης

Στις περιπτώσεις ενοικίασης ή χρηµατοδοτικής µίσθωσης αυτοκινήτων επιβατικών ιδιωτικής ή

µικτής χρήσης, η ετήσια αντικειµενική δαπάνη, που αντιστοιχεί στο χρόνο χρησιµοποίησης

αυτών, βαρύνει το µισθωτή τους. Οι διατάξεις για τα επιβατικά αυτοκίνητα Ι.Χ. εφαρµόζονται

ανάλογα και για τον προσδιορισµό της ετήσιας αντικειµενικής δαπάνης των αυτοκινήτων µικτής

χρήσης και των αυτοκινήτων τύπου JEEP.

4. Ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και µέσης εκπαίδευσης

Η ετήσια αντικειµενική δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και µέσης

89

εκπαίδευσης, µε εξαίρεση τα εσπερινά γυµνάσια και λύκεια, καθώς και τα ειδικά σχολεία ατόµων

µε ειδικές ανάγκες, ορίζεται όπως προκύπτει από τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών.

Σηµειώνεται ότι στη συγκεκριµένη αντικειµενική δαπάνη διαβίωσης δε σηµειώθηκε καµία

µεταβολή µε το ν.3986/2011.

5. Οικιακοί βοηθοί, οδηγοί αυτοκινήτων, δάσκαλοι και λοιπό προσωπικό

Η ετήσια αντικειµενική δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων,

δασκάλους και λοιπό προσωπικό ορίζεται στο εκάστοτε κατώτατο όριο αµοιβών όπως αυτό

προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζοµένων.

Σηµειώνεται επίσης ότι στη συγκεκριµένη αντικειµενική δαπάνη διαβίωσης δε σηµειώθηκε καµία

µεταβολή µε το ν.3986/2011.

Η διάταξη αυτή δεν εφαρµόζεται όταν ο φορολογούµενος απασχολεί έναν µόνο οικιακό βοηθό ή

όταν ο ίδιος ή πρόσωπο που συνοικεί µε αυτόν και τον βαρύνει έχει αναπηρία εξήντα επτά τοις

εκατό και πάνω (67%) από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία ή είναι ηλικίας άνω των

εξήντα πέντε (65) ετών και απασχολεί ένα νοσοκόµο.

6. Ελάχιστη ετήσια αντικειµενική δαπάνη

Η ελάχιστη ετήσια αντικειµενική δαπάνη του φορολογουµένου ορίζεται σε τρεις χιλιάδες (3.000)

ευρώ προκειµένου για τον άγαµο και σε πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους συζύγους που

υποβάλλουν κοινή δήλωση.

7. Γενικά

Συνταξιούχοι - Μείωση ετησίων αντικειµενικών δαπανών κατά 30%

Σύµφωνα µε το άρθρο 18 περ. ζ' του Κ.Φ.Ε. "Οι ετήσιες αντικειµενικές δαπάνες που

υπολογίζονται σύµφωνα µε το άρθρο 16 του ΚΦΕ προκειµένου για συνταξιούχους που έχουν

υπερβεί το εξηκοστό πέµπτο έτος (65ο) της ηλικίας τους εφαρµόζονται µειωµένες κατά ποσοστό

τριάντα τοις εκατό (30%) των όσων προκύπτουν σύµφωνα µε τις προηγούµενες διατάξεις."

Αµφισβήτηση ετήσιου συνολικού ποσού αντικειµενικής δαπάνης

Το ετήσιο συνολικό ποσό της αντικειµενικής δαπάνης, που προσδιορίζεται σύµφωνα µε τις

90

διατάξεις της προηγούµενης παραγράφου, µπορεί να αµφισβητηθεί από τον φορολογούµενο

όταν αυτό είναι µεγαλύτερο από την πραγµατική δαπάνη του φορολογουµένου και των µελών

που τον βαρύνουν, εφόσον αυτό αποδεικνύεται από τον υπόχρεο µε βάση πραγµατικά

περιστατικά ή στοιχεία.

Τέτοια περιστατικά συντρέχουν ιδίως στο πρόσωπο των υπόχρεων, οι οποίοι:

α) υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ένοπλες ∆υνάµεις,

β) είναι φυλακισµένοι,

γ) νοσηλεύονται σε νοσοκοµείο ή κλινική,

δ) είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθηµα ανεργίας,

ε) συγκατοικούν µε συγγενείς πρώτου βαθµού και έχουν µειωµένες δαπάνες διαβίωσης, λόγω

αποδεδειγµένης συµβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους µε την προϋπόθεση ότι οι

τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδηµα από εµφανείς πηγές,

στ) είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητα τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής

χρήσης από κληρονοµιά του πατέρα ή της µητέρας τους και

ζ) προσκοµίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας

πραγµατοποίησαν δαπάνη µικρότερη από την αντικειµενική.

Οταν συντρέχει µία ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές, ο φορολογούµενος υποχρεούται

να υποβάλει µαζί µε τη δήλωση του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των

ισχυρισµών του. Ο προϊστάµενος της δηµόσιας οικονοµικής υπηρεσίας ελέγχει την αλήθεια των

ισχυρισµών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του φορολογουµένου και µειώνει

ανάλογα την ετήσια αντικειµενική δαπάνη, στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισµοί και τα

αποδεικτικά στοιχεία.

Στις πιο πάνω α` και ε` περιπτώσεις, η διαφορά µεταξύ της αντικειµενικής δαπάνης και της

πραγµατικής δαπάνης λαµβάνεται υπόψη για τον υπολογισµό της συνολικής αντικειµενικής

δαπάνης του γονέα ή του τέκνου που συµβάλλει στις δαπάνες διαβίωσης του υπόχρεου. Αν

πρόκειται για τους γονείς, η διαφορά αντικειµενικής δαπάνης καταλογίζεται σε εκείνον που έχει το

µεγαλύτερο εισόδηµα.

91

ΑΝΑΛΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Η αντικειµενική δαπάνη µπορεί να καλυφθεί µε ανάλωση κεφαλαίου που αποδεδειγµένα

έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούµενα έτη ή νόµιµα έχει απαλλαγεί από το φόρο.

Θέµατα Ανάλωσης κεφαλαίου

787-788 "Ανάλωση κεφαλαίου που ήδη φορολογήθηκε ή απαλλασσόταν από το φόρο"

Γράφετε το ποσό εκείνο του κεφαλαίου που αποδεδειγµένα δηλώθηκε σε προηγούµενα έτη

(συνεχόµενα), είχε φορολογηθεί ή νόµιµα είχε απαλλαγή από το φόρο και το οποίο ως

περίσσευµα (αποταµιεύµατα) αναλώθηκε, δηλαδή δαπανήθηκε στο έτος 2010.

Ο τρόπος σχηµατισµού των κεφαλαίων προηγούµενων ετών προσδιορίζεται αναλυτικά

από τις διατάξει της περίπτωσης ζ' της παραγράφου 2 του άρθρου 19 του Ν.2238/1994,

όπως ίσχυαν κατά τα οικεία έτη. Για τα εισοδήµατα ή ποσά που ήδη φορολογήθηκαν ή

απαλλάχτηκαν από το φόρο νόµιµα, απαιτούνται βεβαιώσεις των επιχειρήσεων γενικά ή

των αρµόδιων Υπηρεσιών από τις οποίες να προκύπτουν τα ποσά αυτά.

α) Προσδιορισµός ανάλωσης κεφαλαίου

Για τον υπολογισµό της ανάλωσης κεφαλαίου µπορεί να ληφθεί υπόψη κεφάλαιο που

σχηµατίσθηκε τα προηγούµενα έτη σύµφωνα µε τις ειδικότερες διατάξεις που ίσχυαν σε κάθε

περίπτωση.

Ο φορολογούµενος µπορεί να επικαλεσθεί κεφάλαιο προηγούµενων ετών χωρίς περιορισµό,

δηλαδή και πριν από δέκα και δεκαπέντε χρόνια, µε τις εξής δύο προϋποθέσεις:

αα) Να έχει στοιχεία από τα οποία να προκύπτει το κεφάλαιο που επικαλείται για ανάλωση

ββ) Τα έτη να είναι συνεχόµενα, π.χ. ανάλωση κεφαλαίων από το οικονοµικό έτος 2004 έως το

2010, και όχι επιλεκτικά, (π.χ. ανάλωση κεφαλαίου έτους 2005 και έτους 2008).

β) Προσδιορισµός ανάλωσης κεφαλαίου, από 1-1-2010, που αποδεδειγµένα έχει φορολογηθεί

κατά τα προηγούµενα έτη ή νόµιµα έχει απαλλαγή από το φόρο

Η περ. ζ' της παρ. 2 του άρθρου 19 του Κ.Φ.Ε. (που αναφέρεται στην ανάλωση κεφαλαίου

προηγούµενων ετών) αντικαταστάθηκε µε την παρ. 7 του άρθρου 3 του Ν.3842/2010 και ισχύει

92

για εισοδήµατα και δαπάνες που πραγµατοποιούνται από 1.1.2010 και µετά.

Ειδικότερα, για τον προσδιορισµό κάθε χρόνο, του κεφαλαίου που µπορεί να επικαλεστεί ο

φορολογούµενος λαµβάνονται υπόψη:

Τα πραγµατικά εισοδήµατα που:

αα. έχουν υπαχθεί σε φορολογία µε τις γενικές διατάξεις ή

ββ. σε αυτοτελή φορολογία µε εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης (π.χ. τόκοι καταθέσεων

ή οµολόγων του Ελληνικού ∆ηµοσίου) ή

γγ. νόµιµα έχουν απαλλαγεί της φορολογίας (π.χ. υπεραξία από την εξαγορά µεριδίων αµοιβαίων

κεφαλαίων), καθώς και από τα

δδ. τα χρηµατικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδηµα:

• χρηµατικά ποσά που προέρχονται από την διάθεση περιουσιακών στοιχείων,

• εισαγωγή συναλλάγµατος µη υποχρεωτικά εκχωρητέου στην Τράπεζα ms Ελλάδος,

• δάνεια, δωρεά ή γονική παροχή χρηµατικών ποσών για τα οποία η οικεία φορολογική δήλωση

έχει

υποβληθεί µέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο πραγµατοποιήθηκε η σχετική δαπάνη

εε. οποιαδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγµένα έχει εισπραχθεί π.χ. αποζηµίωση

αγροτικών ζηµιών λόγω καταστροφής της καλλιέργειας (δεν υπάγονται οι επιχορηγήσεις που

λαµβάνει ο φορολογούµενος λόγω υπαγωγής σε αναπτυξιακό νόµο για πραγµατοποίηση

επενδύσεων).

Από τα παραπάνω εισοδήµατα εκπίπτουν οι δαπάνες που ο προσδιορισµός τους ορίζεται από τα

άρθρα 16 (αντικειµενικές δαπάνες) και 17 (δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων),

ανεξάρτητα από το αν απαλλάσσονται της εφαρµογής του τεκµηρίου.

Αρνητικά εισοδήµατα (ζηµία). Κατά ρητή διατύπωση του νόµου, τα αρνητικά εισοδήµατα (ζηµίες)

πρέπει να συµψηφίζονται µε τα θετικά και η αφαίρεση των δαπανών που προσδιορίζονται στα

άρθρα 16 και 17 του ΚΦΕ θα γίνεται έστω και αν ο φορολογούµενος εξαιρείται από αυτά (π.χ.

ανάπηρος για τη δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου, που απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορία,

αγορά επιβατικού αυτοκινήτου Ι.Χ., ειδικά διασκευασµένου από πρόσωπο µε κινητική αναπηρία

άνω του 67%).

Όταν δεν υπάρχουν αντικειµενικές δαπάνες ή αυτές είναι µικρότερες των 3.000 ευρώ ή των 5.000

ευρώ. Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν δαπάνες του άρθρου 16 του ΚΦΕ ή αυτές που

υπάρχουν είναι µικρότερες των τριών χιλιάδων ευρώ (3.000), προκειµένου για άγαµο,

93

διαζευγµένο ή χήρο και των πέντε χιλιάδων ευρώ (5.000), προκειµένου για συζύγους, κατά τον

προσδιορισµό κεφαλαίου προηγούµενων ετών θα αφαιρούνται ποσά που θα προσδιορίζονται µε

βάση την κοινωνική, οικονοµική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουµένων και τις

αποδεδειγµένες δαπάνες διαβίωσης. Τα ποσά αυτά σε καµία περίπτωση δεν µπορεί να είναι

κατώτερα των τριών χιλιάδων (3.000) και πέντε χιλιάδων ευρώ (5.000) αντίστοιχα.

Κάθε ποσό που καταβλήθηκε για την απόκτηση των εσόδων τα µειώνει και το υπόλοιπο που

προκύπτει είναι αυτό που περιορίζει ή καλύπτει τη συνολική ετήσια δαπάνη (π.χ. τα έσοδα από

την πώληση µετοχών ή ακινήτων πρέπει να είναι µειωµένα µε το κόστος αγοράς τους αν είχαν

αγοραστεί, ή µε το φόρο δωρεάς αν είχαν αποκτηθεί από δωρεά κ.ο.κ.). Εξαιρούνται οι

περιπτώσεις κατά τις οποίες το κόστος απόκτησης των εσόδων αυτών είχε ληφθεί υπόψη ως

τεκµήριο κατά τον προσδιορισµό του εισοδήµατος του έτους που καταβλήθηκε και ο

φορολογούµενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού.

Παράδειγµα: αν ένας φορολογούµενος πουλάει τη χρήση 2010 ένα ακίνητο το οποίο είχε

αγοράσει τη χρήση 2005 και επικαλείται το έσοδο από την πώληση του ακινήτου για την κάλυψη

ή τον περιορισµό της συνολικής ετήσιας δαπάνης, θα πρέπει από το έσοδο της πώλησης να

αφαιρέσει το κόστος αγοράς του ακινήτου, εκτός αν η αγορά του ακινήτου αποτέλεσε την χρήση

2005 που αγοράστηκε τεκµήριο και ο φορολογούµενος επικαλείται εκτός από το έσοδο της

πώλησης και ανάλωση κεφαλαίου προηγουµένων ετών στα οποία συµπεριλαµβάνεται και το έτος

2005.

γ)Προσδιορισµός ανάλωσης κεφαλαίου για χρήσεις 2008 και 2009

Για τα οικονοµικά έτη 2009,2010(χρήσεις 2008 και 2009), σύµφωνα µε τις διατάξεις της παρ.4 του

άρθρου 3 του Ν.3763/2009, οι δαπάνες των άρθρων 16(αντικειµενικές δαπάνες)κα 17(δαπάνες

απόκτησης περιουσιακών στοιχείων)του Κ.Φ.Ε. που πραγµατοποιούνται, θα αφαιρούνται κατά

τον προσδιορισµό του κεφαλαίου κάθε έτους, µόνο εφόσον εµπίπτουν στις διατάξεις περί

εφαρµογής τεκµηρίου και δεν απαλλάσσονται.

Παράδειγµα: Αν κατά τη χρήση 2008 και 2009 φυσικό πρόσωπο ήταν κύριος αυτοκινήτου που

απαλλάσσονταν του τεκµηρίου (π.χ. εργοστασιακή αξία µικρότερη των 50.000 ευρώ)

και κατά τη χρήση 2010 επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου των δύο προηγουµένων ετών, η

τεκµαρτή δαπάνη του εν λόγω αυτοκινήτου δεν θα αφαιρεθεί, δεδοµένου ότι απαλλάσσεται του

τεκµηρίου.

94

Αν δεν υπάρχουν δαπάνες διαβίωσης του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. ή αυτές είναι µικρότερες από

2.900 ευρώ, αφαιρείται ποσό τουλάχιστον 2.900 ευρώ.

Κάθε ποσό που καταβλήθηκε για την απόκτηση αυτών των εσόδων τα µειώνει, προκειµένου αυτά

να ληφθούν υπόψη για την κάλυψη ή τον περιορισµό της συνολικής ετήσιας δαπάνης, εκτός αν

τα ποσά αυτά έχουν ληφθεί υπόψη κατά τον προσδιορισµό του εισοδήµατος του έτους που

καταβλήθηκαν και ο φορολογούµενος επικαλείται ανάλωση Κεφαλαίου του έτους αυτού.

ί) Προσδιορισµός ανάλωσης κεφαλαίου για χρήσεις από 1-1-2005 έως και 31-12-2007

Για τον προσδιορισµό του κεφαλαίου κάθε έτους, λαµβάνονται υπόψη:

α) τα πραγµατικά εισοδήµατα που έχουν φορολογηθεί ή νόµιµα απαλλαγεί από το φόρο, τα

οποία

προκύπτουν από συµψηφισµό των θετικών και αρνητικών στοιχείων αυτών,

β) τα χρηµατικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδηµα:

-χρηµατικά ποσά που προέρχονται από την διάθεση περιουσιακών στοιχείων,

-εισαγωγή συναλλάγµατος µη υποχρεωτικά εκχωρητέου στην Τράπεζα της Ελλάδος,

-δάνεια, δωρεά ή γονική παροχή χρηµατικών ποσών για τα οποία η οικεία φορολογική δήλωση

έχει

υποβληθεί µέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο πραγµατοποιήθηκε η σχετική δαπάνη και

οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγµένα έχει εισπραχθεί,


άρθρα 16(αντικειµενικές δαπάνες) και 17 (δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων),

ανεξάρτητα από το αν απαλλάσσονται της εφαρµογής του τεκµηρίου.

Παράδειγµα: Αν κατά τις χρήσεις 2005, 2006, 2007, 2008 και 2009 φυσικό πρόσωπο ήταν κύριος

αυτοκινήτου που απαλλάσσονταν του τεκµηρίου (π.χ. εργοστασιακή αξία µικρότερη των

50,000 ευρώ) και κατά τη χρήση 2010 επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου των πέντε προηγουµένων

ετών, για µεν τα οικονοµικά έτη 2006, 2007, 2008 (χρήσεις 2005, 2006, 2007) η τεκµαρτή δαπάνη

του εν λόγω αυτοκινήτου θα αφαιρεθεί, ανεξάρτητα από το ότι κατά τις χρήσεις αυτές δεν είχε

εφαρµογή το τεκµήριο, για δε τα οικονοµικά έτη 2009 και 2010 (χρήσεις 2008, 2009) δε θα

αφαιρεθεί δεδοµένου ότι απαλλάσσεται του τεκµηρίου.

Προσοχή

Από 1/1/2005 και µέχρι 31-12-2007 κατά τον προσδιορισµό του κεφαλαίου κάθε έτους και πιο

συγκεκριµένα κατά την αφαίρεση των τεκµαρτών δαπανών διαβίωσης και απόκτησης

περιουσιακών στοιχείων, θα αφαιρούνται οι δαπάνες αυτές ανεξάρτητα από το αν

95

απαλλάσσονται της εφαρµογής του τεκµηρίου.

ε) Προσδιορισµός ανάλωσης κεφαλαίου για χρήσεις από 1-1-1992 έως και 31-12-2004

Για τον προσδιορισµό του κεφαλαίου κάθε έτους, λαµβάνονται υπόψη:

αα) τα πραγµατικά εισοδήµατα που έχουν φορολογηθεί ή νόµιµα απαλλαγεί από το φόρο, τα

οποία

προκύπτουν από συµψηφισµό των θετικών και αρνητικών στοιχείων αυτών,

ββ) τα χρηµατικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδηµα:

• χρηµατικά ποσά που προέρχονται από την διάθεση περιουσιακών στοιχείων,

• εισαγωγή συναλλάγµατος µη υποχρεωτικά εκχωρητέου στην Τράπεζα της Ελλάδος,

• δάνεια, δωρεά ή γονική παροχή χρηµατικών ποσών για τα οποία η οικεία φορολογική δήλωση

έχει

υποβληθεί µέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο πραγµατοποιήθηκε η σχετική δαπάνη και

• οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγµένα έχει εισπραχθεί,


άρθρα 16(αντικειµενικές δαπάνες) και 17 (δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων), όπως

ίσχυαν, ανεξάρτητα από το αν απαλλάσσονται της εφαρµογής του τεκµηρίου.

Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν δαπάνες µε βάση το άρθρο 16 ή αν το ποσό τους είναι

µικρότερο από τις δύο χιλιάδες εννιακόσια (2.900) ευρώ, το ποσό που πρέπει να εκπεσθεί αντί

αυτών προσδιορίζεται µε βάση την κοινωνική, οικονοµική και οικογενειακή κατάσταση των

φορολογουµένων και των αποδειγµένων δαπανών διαβίωσης τους και σε καµιά περίπτωση δεν

µπορεί να είναι κατώτερο των δύο χιλιάδων εννιακοσίων (2.900) ευρώ.

Κάθε ποσό που καταβλήθηκε για την απόκτηση αυτών των εσόδων τα µειώνει, προκειµένου αυτά

να ληφθούν υπόψη για την κάλυψη ή τον περιορισµό της συνολικής ετήσιας δαπάνης, εκτός αν

τα ποσά αυτά έχουν ληφθεί υπόψη κατά τον προσδιορισµό του εισοδήµατος του έτους που

καταβλήθηκαν και ο φορολογούµενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού.

στ) Προσδιορισµός Ανάλωσης Κεφαλαίου οικ. ετών 1992 και προηγουµένων

Για τον προσδιορισµό των κεφαλαίων των οικ. ετών 1992 και προηγούµενων, εφαρµόζονται οι

διατάξει που ίσχυαν κατά τα οικεία οικ. έτη (ΠΟΛ. 1042/92).

Συνοπτικά:

αα. Προσδιορισµός κεφαλαίων µέχρι το οικ. έτος 1978

• Εισοδήµατα που λαµβάνονται υπόψη

Λαµβάνονται υπόψη τα φορολογηθέντα και αφορολόγητα εισοδήµατα, τα χρηµατικά ποσά από

διάθεση περιουσιακών στοιχείων κτλ.

96

β Αφαιρούνται

Οι δαπάνες διαβίωσης και τα ποσά που διέθεσε για αγορά περιουσιακών στοιχείων, για

ασφάλιστρα ζωής, για πληρωµή φόρων κτλ. (εγκ. 7/22-1-1979)

• Υπόλοιπο

Το υπόλοιπο που αποµένει αποτελεί ίο κεφάλαιο για ανάλωση,

ββ Προσδιορισµός κεφαλαίων από το οικ. έτος 1979 έως το οικ. έτος 1988

• Προσδιορίζεται αρχικά το δηλωθέν συνολικό καθαρό εισόδηµα που προκύπτει από το

συµψηφισµό θετικών και αρνητικών στοιχείων που υπόκεινται σε φορολογία ή απαλλάσσονται.

• Το κεφάλαιο προς ανάλωση προκύπτει µε την αφαίρεση των δαπανών που αναφέρονται στα

άρθρα 11 και 12 του Ν 820/78 από το δηλωθέν συνολικό καθαρό εισόδηµα.

γγ. Προσδιορισµός κεφαλαίων από το οικ. έτος 1989 έως και το οικ. έτος 1992.

Από τα δηλωθέντα εισοδήµατα αφαιρούµε το αφορολόγητο της παρ 3, 4 του αρθ. 8 του Ν.

3323/55, τις δαπάνες της παρ 6, 7, 11 και τον αναλογούντα φόρο ή το σύνολο των τεκµαρτών

δαπανών των παρ. 2-4 του αρθ. 5 του Ν. 3323 όπως τροποποιήθηκε µε το αρθ. 5 του Ν.

1828/89, αναλόγως ποιο είναι µεγαλύτερο (αν τo σύνολο των τεκµαρτών δαπανών είναι

µεγαλύτερο τότε αφαιρούµε αυτό).

ζ) Κατάργηση αποταµιευµάτων που σχηµατίσθηκαν µε τη δήλωση (έντυπο Ε6 του οικ. έτοςα

1992)

Επισηµαίνεται επίσης, ότι οι διατάξεις του άρθρου 10 του Ν.2019/1992 µε τις οποίες είχε

θεσπισθεί η

υποχρέωση υποβολής του εντύπου Ε6 (δήλωση κινητών περιουσιακών στοιχείων που είχατε

στην κατοχή σας την 1.1.1991) το οποίο είχατε επισυνάψει στη δήλωση οικον. έτους 1992, δεν

έχουν εφαρµογή για τα ποσά των πραγµατικών και τεκµαρτών δαπανών που πραγµατοποιείτε

από 1.1.1994 και µετά.

Τα χρηµατικά ποσά όµως που είχατε επικαλεσθεί από την ανάλωση ή πώληση των στοιχείων

αυτών, κατά τα ποσά που λήφθηκαν υπόψη για µείωση της προστιθέµενης διαφοράς τεκµηρίου

οικον. ετών 1992 µέχρι και 1994, µειώνουν τα ποσά των κεφαλαίων των αντίστοιχων ετών, που

µπορείτε να επικαλεσθείτε για τη µείωση του τεκµηρίου σας.

Προσοχή

Τα χρηµατικά ποσά που γράφτηκαν σους κωδικούς 781-782 και 787-788, εφόσον προέρχονται

από περιουσιακά στοιχεία που είχαν αποκτηθεί µετά την 1.1.1988 πρέπει να είναι µειωµένα µε

κάθε ποσό που είχε καταβληθεί για την απόκτηση τους εκτός εάν πρόκειται για ποσά που έχουν

97

ληφθεί υπόψη κατά τον προσδιορισµό του κεφαλαίου του έτους που καταβλήθηκαν, την ανάλωση

του οποίου ο φορολογούµενος επικαλείται µε τη δήλωση του οικον. έτους 2010.

η) Κεφάλαιο προηγούµενων ετών από εισόδηµα ανηλίκου που είχε φορολογηθεί στο όνοµα του

πατέρα

Ο φορολογούµενος µπορεί να επικαλεσθεί ανάλωση του εισοδήµατός του που απόκτησε όταν

ήταν ανήλικος και φορολογήθηκε στο όνοµα του γονέα του, για κάλυψη δαπάνης που έγινε µετά

την ενηλικίωσή του, έκτος αν είχε γίνει επίκληση αυτού του εισοδήµατος από το γονέα κατά το

παρελθόν προς κάλυψη από αυτόν τεκµηρίου (ΠΟΛ. 1259/2-11-2000).

θ) Κάλυψη τεκµηρίου αγοράς, συζύγων µε κεφάλαια προηγούµενων ετών, πριν την έναρξη τns

έγγαµης συµβίωσής τους.

Κατά τα έτη στα οποία δεν είχε αρχίσει η έγγαµη συµβίωση και κάθε σύζυγος υπέβαλλε χωριστή

δήλωση για τα δικά του εισοδήµατα, τα εισοδήµατα κάθε συζύγου µπορούν να καλύψουν ή να

µειώσουν µόνο τη δική του ή τη δική τns, κατά περίπτωση προστιθέµενη διαφορά τεκµηρίων

(ΠΟΛ. 1094/23-3-89).

ι) Κάλυψη προστιθέµενης διαφοράς τεκµηρίων µε ανάλωση κεφαλαίου προηγούµενων ετών

µεταξύ συζύγων που είναι σε διάσταση.

Οι σύζυγοι που υποβάλλουν χωριστά δήλωση φόρου εισοδήµατος λόγω διάστασης µπορούν

σύµφωνα µε το άρθρο 19 του Κ.Φ.Ε. να επικαλεσθούν κεφάλαια προηγουµένων ετών για κάλυψη

τεκµηρίου τους το οποίο θα προέρχεται µόνο από τα δικά τους εισοδήµατα και όχι από το

οικογενειακό εισόδηµα που προέκυπτε κατά τη διάρκεια τns έγγαµης συµβίωσης (Σχετ. έγγραφο

1020051/389/Α0012/12-3-2002 και 1048601/935/Α0012/8-6-2005).

ια) Κάλυψη τεκµηρίου της εν ζωή συζύγου από εισοδήµατα που δηλώθηκαν µε κοινές

φορολογικά δηλώσεις

Σε περίπτωση που η σύζυγος που υποβάλλει ξεχωριστή φορολογική δήλωση για τα δικά της

εισοδήµατα λόγω θανάτου του συζύγου της, επιθυµεί, να καλύψει στο µέλλον τεκµήριο αγοράς

ακινήτου µε ανάλωση κεφαλαίου προηγούµενων ετών, µπορεί να επικαλεσθεί τα δικά της

εισοδήµατα και από τα εισοδήµατα του συζύγου της µόνο αυτά που συµπεριλαµβάνονται στις

κοινές τους δηλώσεις (Σετ. εγγ.100180711/8-1-2003).

ιβ) Κάλυψη τεκµηρίου µε ανάλωση κεφαλαίου προηγούµενων ετών. Μη αναγνώριση ζηµίας σε

περίπτωση προσδιορισµού του εισοδήµατος µε βάση την ετήσια δαπάνη

Όταν ο προσδιορισµός του εισοδήµατος γίνεται µε βάση την ετήσια δαπάνη του άρθρου 19 του

Κ.Φ.Ε., η ζηµία του ίδιου οικονοµικού έτους ή και των προηγούµενων δεν εκπίπτει και ούτε

98

µεταφέρεται για συµψηφισµό στα επόµενα οικονοµικά έτη.

Σε περίπτωση που σε κάποια χρήση ο προσδιορισµός του εισοδήµατος πραγµατοποιηθεί µε

βάση τα τεκµήρια, η τυχόν προκύπτουσα ζηµία στη χρήση αυτή δεν συµψηφίζεται µε τα

υπόλοιπα εισοδήµατα ούτε µεταφέρετε σε επόµενες χρήσεις. Εποµένως κατά την ανάλωση

κεφαλαίου προηγουµένων ετών, η ζηµία της χρήσης αυτής δε θα ληφθεί υπόψη. ,

Αν σε κάποιο από τα παρελθόντα έτη τα οποία ο φορολογούµενος επικαλείται προς ανάλωση

κεφαλαίου υπάρχει ζηµία από εµπορική επιχείρηση, η ζηµία αυτή καταρχήν συµψηφίζεται µε τα

υπόλοιπα εισοδήµατα του φορολογουµένου. Σε περίπτωση που το τελικό αποτέλεσµα µετά το

συµψηφισµό παραµένει αρνητικό, κατά τον προσδιορισµό κεφαλαίου προηγούµενων ετών η

τελική ζηµία της χρήσης αυτής δε λαµβάνεται υπόψη αφαιρετικά αλλά για τη χρήση αυτή

θεωρείται ότι δεν αποµένει κεφάλαιο για ανάλωση (Σχετ. έγγραφο 1045929/856/Α0012/19-5-

2005.

ιγ) ∆ιαφορά φορολογικού ελέγχου

Σε περίπτωση φορολογικού ελέγχου προηγούµενων οικονοµικών ετών, για τα οποία ο

φορολογούµενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου, λαµβάνονται υπόψη τα οριστικά εισοδήµατα

του συµβιβασµού.

ιδ) Xωpis πρόστιµο η υποβολή συµπληρωµατικής δήλωσης για εισοδήµατα που απαλλάσσονται

της φορολογίας ή φορολογούνται µε ειδικό τρόπο ή δεν θεωρούνται εισόδηµα.

Όταν ο φορολογούµενος υποβάλλει συµπληρωµατική δήλωση και δηλώνει εισόδηµα που

φορολογείται µε ειδικό τρόπο, ή απαλλάσσεται του φόρου, ή χρηµατικά ποσά που δεν

θεωρούνται εισόδηµα, δεν επιβάλλεται σε βάρος του κανένα πρόστιµο (ΠΟΛ. 1317/2-12-1997).

ιε) ∆ικαιολογητικά για την ανάλωση κεφαλαίου προηγούµενων ετών

Για την κάλυψη της τεκµαρτής δαπάνης διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων µε

ανάλωση κεφαλαίου προηγουµένων ετών συνυποβάλλεται αναλυτά πίνακαs µε τα στοιχεία των

εσόδων (εισοδήµατα, δωρεές, κτλ.) και των ετήσιων δαπανών τεκµηρίων ή ποσού 2.900 ευρώ, ή

3.000 ευρώ ή 5.000 ευρώ, ως ελάχιστο ποσό δαπανών διαβίωσης αν δεν υπάρχουν δαπάνες

(τεκµήρια ) διαβίωσης, του άρθρου 16 ανάλογα µε το έτος που επικαλείται δηλωθέντα εισοδήµατα

προς ανάλωση µε το ποσό του σχηµατισθέντος κατ έτος κεφαλαίου που προορίζεται για κάλυψη

τεκµηρίων.

ιστ) Προσθήκη της διαφοράς µεταξύ συνολικής ετήσιας δαπάνης και συνολικού δηλωθέντος

εισοδήµατος, στο συνολικό δηλωθέν εισόδηµα.

Στην περίπτωση που τα πραγµατικά, εισοδήµατα που δηλώνονται από το σύζυγο, τη σύζυγο και

τα µέλη της οικογενείας του που συνοικούν και τον βαρύνουν είναι µικρότερα από τα τεκµαρτά

99

εισοδήµατα, τότε η διαφορά προσαυξάνει τα εισοδήµατα που δηλώνονται από τον

φορολογούµενο ή τη σύζυγο του κατά περίπτωση, από εµπορικές επιχειρήσεις (εισόδηµα ∆'

πηγής) ή ελευθέρια επαγγέλµατα (εισόδηµα Ζ' πηγής). Αν δεν δηλώνονται εισοδήµατα από τις

πηγές αυτές, τότε ολόκληρη η διαφορά θεωρείται ως εισόδηµα της παραγράφου 3 του άρθρου 48

του Ν. 2238/94 (εισοδήµατα που δεν µπορούν να υπαχθούν σε άλλη πηγή), το οποίο

φορολογείται

στο όνοµα του φορολογουµένου ή της συζύγου του, ανάλογα σε βάρος ποιου προκύπτει η

διαφορά.

ιζ) Βήµατα που ακολουθούµε για τον υπολογισµό της διαφοράς µεταξύ πραγµατικών

εισοδηµάτων και

τεκµηρίων.

αα. Βρίσκουµε το συνολικό καθαρό οικογενειακό εισόδηµα

Αθροίζουµε τα επιµέρους καθαρά εισοδήµατα, όπως δηλώθηκαν στον πίνακα 4, τα οποία

φορολογούνται σύµφωνα µε τις γενικές διατάξεις περί φορολογίας εισοδήµατος µε συµψηφισµό

θετικών και αρνητικών στοιχείων. Κατά την άθροιση αυτή δεν λαµβάνονται υπόψη εισοδήµατα

που δηλώθηκαν σχον πίνακα 6, τα οποία απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται

αυτοτελώς µε εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης.

ββ. Βρίσκουµε το συνολικό οικογενειακό τεκµαρτό εισόδηµα

Αθροίζουµε τα επιµέρους τεκµήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, όπως

δηλώθηκαν στον πίνακα 5.

γγ. Βρίσκουµε τη διαφορά µεταξύ πραγµατικού και τεκµαρτού εισοδήµατος

δδ. Βρίσκουµε τα εισοδήµατα που καλύπτουν ή περιορίζουν τη διαφορά

Αθροίζουµε τα εισοδήµατα που δηλώθηκαν στον πίνακα 6 της δήλωσης όπως απαλλασσόµενα,

φορολογούµενα µε ειδικό τρόπο κ.λ.π., καθαρά ποσά που προέρχονται από πώληση

περιουσιακών σχοιχείων, δάνεια, δωρεές, γονικές παροχές συνάλλαγµα κ.λπ., ανάλωση

κεφαλαίου. Αν τα εισοδήµατα αυτά είναι µεγαλύτερα από τη διαφορά του τεκµηρίου, τότε

καλύπτουν τη διαφορά και συνεπώς δεν προστίθεται στο πραγµατικό εισόδηµα κανένα ποσό.

Αν όµως είναι µικρότερα από τη διαφορά του τεκµηρίου, τότε η τελική διαφορά που απέµεινε

ακάλυπτη προστίθεται στο φορολογητέο εισόδηµα.

Παράδειγµα: Φορολογούµενος που ασκεί ατοµική εµπορική επιχείρηση στη χρήση 2010 δηλώνει

καθαρά κέρδη 40.000 ευρώ, καθαρό εισόδηµα από την εκµίσθωση ακινήτου 10.000

ευρώ (µετά τις αποσβέσεις και εκπτώσεις δαπανών), ήτοι συνολικό καθαρό εισόδηµα 50.000

ευρώ (40.000 +10.000). Eπίσης, στην ίδια χρήση έχει αντικειµενική δαπάνη από Ε.Ι.Χ. 20.000 και

100

από αγορά καταστήµατος 100.000, ήτοι συνολική δαπάνη 120.000 ευρώ (20.000 + 100.000).

Σύγκριση µεταξύ πραγµατικών εισοδηµάτων και αντικειµενικών δαπανών

Συνολικά δηλωθέντα πραγµατικά εισοδήµατα = 50.000

Σύνολο αντικειµενικής δαπάνης = 120.000

∆ιαφορά 70.000

Αν ο φορολογούµενος δεν µπορεί να δικαιολογήσει τα χρηµατικά ποσά για τη συνολική

αντικειµενική δαπάνη(διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων), τότε η διαφορά των

70.000 ευρώ θα προστεθεί στο εισόδηµα από εµπορικές επιχειρήσεις και ο φορολογούµενος θα

φορολογηθεί για εισόδηµα από εµπορικές επιχειρήσεις 110.000 ευρώ (40.000 + 70.000) πλέον το

εισόδηµα από ακίνητα 10.000 ευρώ, ήτοι συνολικό φορολογητέο εισόδηµα 120.000 ευρώ

(110.000+10.000).

ιη) Η διαφορά που προκύπτει µεταξύ της συνολικής ετήσιας αντικειµενικής δαπάνης και του

συνολικού εισοδήµατος που δηλώθηκε του ενός συζύγου µπορεί να καλυφθεί από το εισόδηµα

του άλλου συζύγου

Στην περίπτωση που η αντικειµενική δαπάνη που δηλώθηκε από τον ένα σύζυγο είναι

µεγαλύτερη από το εισόδηµα που δηλώθηκε από τον ίδιο και τα πρόσωπα που τον βαρύνουν και

η διαφορά που προκύπτει δεν καλύπτεται από λοιπά εισοδήµατα που δηλώθηκαν από τον ίδιο

στον πίνακα 6 της δήλωσης, τότε η διαφορά µπορεί να καλυφθεί µε εισοδήµατα του άλλου

συζύγου.

101

Πόθεν έσχες Μηχανικών -Εισόδηµα από προσαύξηση περιουσίας της παραγράφου 3 του άρθρου 15 του ν.3888/2010

ΠΟΛ.1095/29.4.2011

ΘΕΜΑ: Εισόδηµα από προσαύξηση περιουσίας της παραγράφου 3 του άρθρου 15 του

ν.3888/2010.

1. Με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 15 του ν.3888/2010, Φ.Ε.Κ. 175/Α' 30-9-2010,

προστέθηκε εδάφιο στην παράγραφο 3 του άρθρου 48 του Κ.Φ.Ε. ν.2238/1994, ως εξής: « Σε

προσαύξηση περιουσίας που προέρχεται από άγνωστη ή µη διαρκή ή µη σταθερή πηγή ή αιτία, ο

φορολογούµενος µπορεί να κληθεί να αποδείξει είτε την πραγµατική πηγή ή αιτία προέλευσής

της, είτε ότι φορολογείται από άλλες διατάξεις, είτε ότι απαλλάσσεται από το φόρο µε ειδική

διάταξη, προκειµένου αυτό να µην φορολογηθεί ως εισόδηµα από υπηρεσίες ελευθερίων

επαγγελµάτων της χρήσης κατά την οποία επήλθε η προσαύξηση.»

2. Στη σχετική εισηγητική έκθεση του ν.3888/2010 αναφέρεται ότι µε τις νέες αυτές διατάξεις

καθορίζεται ποιος έχει το βάρος απόδειξης επί εισοδήµατος του οποίου δεν προκύπτει σαφώς η

πηγή ή αιτία προέλευσης και το οποίο σύµφωνα µε τις ισχύουσες διατάξεις (άρθρα 4 και 48 του

ν.2238/1994) λογίζεται ως εισόδηµα προερχόµενο από ελευθέρια επαγγέλµατα. Αν και από την

ισχύουσα διάταξη θα µπορούσε να υποστηριχθεί ότι προέκυπτε χωρίς αµφιβολία το γεγονός ότι ο

φορολογούµενος υποχρεούται να αποδείξει την πραγµατική πηγή ή αιτία του εισοδήµατος του,

δεδοµένου ότι η ισχύουσα διάταξη χρησιµοποιεί το ρήµα «λογίζεται», εντούτοις για την άρση κάθε

αµφιβολίας µε την προσθήκη του εδαφίου αυτού στην παράγραφο 3 ορίζεται αυτό πλέον και

ρητά.

3. Οι διατάξεις αυτές αναφέρονται σε οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας, που προέρχεται

από άγνωστη πηγή και αιτία προέλευσης, ή πρόκειται για προσαύξηση περιουσίας που δεν

προκύπτει από διαρκή και σταθερή πηγή και καθορίζεται ότι ο φορολογούµενος, εφόσον κληθεί,

φέρει το βάρος της απόδειξης για την πηγή ή την αιτία προέλευσης ή ότι η εν λόγω προσαύξηση

φορολογείται µε συγκεκριµένες διατάξεις, ή ότι απαλλάσσεται µε ειδική διάταξη. Σε περίπτωση

που οι αποδείξεις δεν είναι ικανοποιητικές, η οποιαδήποτε προσαύξηση της περιουσίας

102

χαρακτηρίζεται και φορολογείται ως εισόδηµα από ελευθέρια επαγγέλµατα.

4. Η προσαύξηση της περιουσίας µπορεί να αναφέρεται σε κινητή ή ακίνητη περιουσία

οποιασδήποτε µορφής, οικόπεδα, σπίτια, αυτοκίνητα, σκάφη, αεροσκάφη, πάσης φύσεως

χρεόγραφα, (µετοχές, τοκοµερίδια), καταθέσεις, κλπ.

5. Κατά την εφαρµογή αυτών των διατάξεων, για κάθε υπόθεση που ελέγχεται, πιθανόν να

προκύπτουν συγκεκριµένα προβλήµατα, τα οποία πρέπει να ελέγχονται και να αντιµετωπίζονται

το κάθε ένα ξεχωριστά και µεµονωµένα µε τις δικές του ιδιαιτερότητες.

6. Συγκεκριµένα, απαιτείται να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις υποθέσεις που ελέγχονται και για τις

οποίες τα εισοδήµατα παρελθόντων ετών ορισµένων κατηγοριών επιτηδευµατιών, ή εν γένει

φορολογουµένων, έχουν προσδιοριστεί τεκµαρτά, όπως επιχειρήσεις εκµετάλλευσης επιβατικών

αυτοκινήτων δηµόσιας χρήσης (TAXI), εκµετάλλευσης επιβατικών λεωφορείων των Κ.Τ.Ε.Λ., ή

επιχειρήσεις για τις οποίες προβλεπόταν η επιβολή καταβαλλόµενου ετήσιου ποσού φόρου που

αντιστοιχούσε σε ποσά εισοδήµατος, όπως επιχειρήσεις εκµετάλλευσης φορτηγών αυτοκινήτων

∆.Χ., εκµετάλλευσης ενοικιαζοµένων δωµατίων και διαµερισµάτων, εκµετάλλευσης camping,

πλανόδιων λιανοπωλητών και λιανοπωλητών σε κινητές λαϊκές αγορές κλπ., όπως προβλεπόταν

µε τις διατάξεις του άρθρου 33 του Κ.Φ.Ε. Στις υποθέσεις αυτές άλλα ήταν τα πραγµατικά

εισοδήµατα και άλλα τα δηλούµενα, γεγονός που µπορεί να διαπιστωθεί, σε όσες περιπτώσεις οι

εν λόγω φορολογούµενοι ήταν υποχρεωµένοι στην τήρηση βιβλίων και στοιχείων του Κ.Β.Σ., ή

από άλλα στοιχεία, τιµολόγια κλπ., όταν δεν είναι υπόχρεοι τήρησης βιβλίων.

Επίσης, µε τις διατάξεις του άρθρου 49 του Κ.Φ.Ε., όπως ίσχυαν πριν την αντικατάστασή τους µε

τις διατάξεις του άρθρου 7 του ν.3842/2010, το καθαρό εισόδηµα των αρχιτεκτόνων µηχανικών

εξευρίσκεται µε τη χρήση συντελεστή στις ακαθάριστες νόµιµες αµοιβές τους, οπότε και σε αυτή

την περίπτωση άλλα είναι τα πραγµατικά κέρδη και άλλα τα δηλούµενα φορολογητέα κέρδη.

Κατά τον ίδιο τρόπο το καθαρό γεωργικό εισόδηµα, στην περίπτωση που δεν τηρούνται βιβλία Γ'

κατηγορίας, προσδιορίζεται µε αντικειµενική µέθοδο, οπότε είναι πολύ πιθανό το πραγµατικό

εισόδηµα να είναι µεγαλύτερο από το αντικειµενικό - δηλούµενο εισόδηµα.

∆ιευκρινίζεται ότι, σε όσες από τις παραπάνω περιπτώσεις τηρούνται βιβλία του ΚΒΣ, από τα

103

οποία προκύπτουν λογιστικά κέρδη, αλλά οι υπόψη επιχειρήσεις / ελεύθεροι επαγγελµατίες

φορολογούνται όχι µε αυτά, αλλά είτε µε τεκµαρτά ποσά, είτε µε κατ' αποκοπή φόρο, τότε για την

κάλυψη της προσαύξησης της περιουσίας, θα λαµβάνονται υπόψη αυτά τα λογιστικά κέρδη

εφόσον είναι µεγαλύτερα των τεκµαρτών.

7. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι φορολογούµενοι, οι υποθέσεις των οποίων ελέγχονται,

µπορούν να δικαιολογήσουν την οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας µε επιπλέον εισοδήµατα

τα οποία δεν εµφανίζονται στη φορολογική τους δήλωση, επικαλούµενοι τα επιπλέον έσοδα που

είχαν αποκτήσει από τις πιο πάνω δραστηριότητες και εφόσον αυτά αποδεικνύονται.

8. Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας διαπιστωθεί κατά τον έλεγχο,

προκειµένου να φορολογηθεί ως εισόδηµα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελµάτων, απαιτείται

να ελέγχονται και να συνεκτιµώνται τα πραγµατικά στοιχεία, όπως αναφέρονται παραπάνω, και

επίσης να ελέγχονται και να συνεκτιµώνται οι τυχόν δαπάνες απόκτησης περιουσιακών

στοιχείων, που αποτελούν ή όχι τεκµήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων όπως ορίζεται από

τις διατάξεις των άρθρων 17 και 18 του Κ.Φ.Ε.

9. Σε όσες περιπτώσεις αποδεικνύεται ότι οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας προέρχεται από

δωρεά, δανειοδότηση κλπ. πρέπει να καταβάλλονται οι αναλογούντες αντίστοιχοι φόροι, τέλη

κλπ. και τα αντίστοιχα πρόστιµα ή προσαυξήσεις.

10. Οι παραπάνω διατάξεις ισχύουν για υποθέσεις που η προσαύξηση περιουσίας προέκυψε

πριν ή µετά τις 30-9-2010 ηµεροµηνία ψήφισης του σχετικού νόµου, και η έκδοση των

καταλογιστικών πράξεων γίνεται µετά τις 30-9-2010. Ειδικά για τις περιπτώσεις εκείνες των

φορολογουµένων, οι οποίοι επικαλούνται έσοδα από εισοδήµατα τα οποία έχουν φορολογηθεί

τεκµαρτά µε βάση τις ισχύουσες διατάξεις και λοιπές περιπτώσεις, όπως αναφέρονται ενδεικτικά

παραπάνω στην παράγραφο 6 και εφόσον αυτά αποδεικνύονται από άλλα στοιχεία, ακαθάριστα

έσοδα, βιβλία, τιµολόγια κλπ., οι εν λόγω διατάξεις δεν εφαρµόζονται για προσαύξηση

περιουσίας που προκύπτει πριν τις 30-9-2010 ηµεροµηνία ψήφισης του νόµου.

11. Η οποιαδήποτε προσαύξηση της περιουσίας φορολογείται στη χρήση που διαπιστώνεται από

τον έλεγχο ότι επήλθε η προσαύξηση αυτής. Ο φορολογούµενος δύναται να αποδείξει ότι ο

χρόνος αυτός είναι διάφορος από αυτόν που διαπιστώθηκε από τον έλεγχο.

104

12. Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, διευκρινίζεται ότι οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας

µπορεί να δηλωθεί από τον ίδιο το φορολογούµενο, χωρίς να απαιτούνται στοιχεία απόκτησης

αυτής και το εισόδηµα αυτό θεωρείται εισόδηµα της παραγράφου 3 του άρθρου 48 του Κ.Φ.Ε.,

από ελευθέρια επαγγέλµατα, της χρήσης κατά την οποία δηλώνεται και φορολογείται σ'αυτό το

οικονοµικό έτος.

Κωδικοί 507-508. Γράψτε οποιοδήποτε άλλο εισόδηµα αποκτήσατε στην ηµεδαπή και δεν

το έχετε ήδη γράψει στους πίνακες 4Α, 4Β, 4Γ, 4Ε και 4ΣΤ γιατί δεν ανήκει σε καµιά από

τις κατηγορίες εισοδηµάτων που περιλαµβάνονται σ'αυτούς.

105

∆ΙΑΦΟΡΑ

ΕΝΟΙΚΙΑ ΠΟΥ ∆ΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΙ.

Ενοίκια τα οποία αποδεδειγµένα δεν έχουν εισπραχθεί από τον ιδιοκτήτη είναι δυνατόν να µην

περιληφθούν στη φορολογική δήλωση µόνο αν εκχωρηθούν στο ∆ηµόσιο χωρίς αντάλλαγµα. Η

εκχώρηση γίνεται µε απλή έγγραφη δήλωση από τον δικαιούχο των ενοικίων µέσα στο

οικονοµικό έτος στο οποίο τα ενοίκια πρέπει να φορολογηθούν.

Τι σηµαίνει αυτό στην πράξη; Ότι µέσα στο 2012 ο φορολογούµενος πρέπει να αποφασίσει αν τα

ενοίκια που του οφείλει ο ενοικιαστής για το 2011 θα τα διεκδικήσει ή θα τα χάσει οριστικά

εκχωρώντας το ποσό στο ∆ηµόσιο. Αν αποφασίσει να τα διεκδικήσει, θα φορολογηθεί κανονικά.

Αλλά το αποτέλεσµα της διεκδίκησης δεν θα είναι σε θέση να το γνωρίζει, καθώς, αν καταθέσει

αγωγή στο πρωτοδικείο για να πάρει τα χρήµατά του, θα του δώσουν δικάσιµο για ύστερα από

12 έως 14 µήνες.

Το παράδειγµα είναι χαρακτηριστικό. Ο ιδιοκτήτης δεν έχει εισπράξει ενοίκια 10 µηνών για το

2011 συνολικού ύψους 10.000 ευρώ. Καταθέτει αγωγή στο πρωτοδικείο της Αθήνας τον

∆εκέµβριο και παίρνει ηµεροµηνία εκδίκασης για τον ∆εκέµβριο του 2012 (σ.σ.: το παράδειγµα

είναι υπαρκτό και προέρχεται από την εµπειρία των εκπροσώπων της Πανελλήνιας Οµοσπονδίας

Ιδιοκτητών Ακινήτων). Την άνοιξη του 2012 έρχεται η ώρα υποβολής της φορολογικής του

δήλωσης. Και εκεί έχει να πάρει δύο αποφάσεις:

1 Να πληρώσει φόρο για τις 10.000 ευρώ δηλώνοντας κανονικά όλο το ποσό. Ο φόρος µπορεί να

ξεπερνάει το 50% καθώς πρέπει να συνυπολογιστεί:

* Ο συµπληρωµατικός φόρος που επιβάλλεται στα εισοδήµατα από ενοίκια ύψους 1,5%.

* Ο φόρος εισοδήµατος ο οποίος εξαρτάται και από τα υπόλοιπα εισοδήµατα του ιδιοκτήτη. Ο

συντελεστής µπορεί να φτάσει στο 45%.

* Η εισφορά αλληλεγγύης, που αφαιρεί από 1% έως 4% επί του εισοδήµατος του ενοικίου, µε τον

συντελεστή να εξαρτάται και πάλι από το συνολικό ύψος του εισοδήµατος.

106

Η πληρωµή του ποσού (που όµως µπορεί να προσεγγίσει τις 5.000 ευρώ) θα του επιτρέψει να

διεκδικήσει τις 10.000 ευρώ στα δικαστήρια όποτε βγει η απόφαση και υπό την προϋπόθεση ότι

θα βρεθεί τρόπος ώστε να πιεστεί ο ενοικιαστής και να πληρώσει.

2Η δεύτερη επιλογή είναι να κατατεθεί δήλωση εκχώρησης των εισοδηµάτων στο ∆ηµόσιο. Ο

ιδιοκτήτης χάνει οριστικά τις 10.000 ευρώ, αλλά δεν πληρώνει τον φόρο, ο οποίος µπορεί να

φτάσει στα 5.000 ευρώ. Επίσης, δεν καταβάλλει τα δικαστικά έξοδα, καθώς τι νόηµα έχει να

διεκδικείς δικαστικά εισοδήµατα τα οποία έχεις εκχωρήσει στο κράτος.

Είναι προφανές ότι ο ιδιοκτήτης και στη µία περίπτωση και στην άλλη είναι χαµένος. Στη µία

περίπτωση πληρώνει φόρο και ρισκάρει να µην εισπράξει τα ενοίκια ποτέ, στη δεύτερη δεν

πληρώνει φόρο αλλά µηδενίζει τις πιθανότητες να εισπράξει τα ενοίκια.

Για όποιους πάρουν την απόφαση να εκχωρήσουν τα ενοίκια στο ∆ηµόσιο, ισχύουν τα ακόλουθα:

* Εκτός από τη δήλωση εκχώρησης, πρέπει να συνυποβληθούν και τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

-Το συµφωνητικό µίσθωσης του ακινήτου.

-Η εξώδικη καταγγελία της µίσθωσης ή η πρόσκληση καταβολής των µισθωµάτων.

-Η αγωγή απόδοσης του µισθίου ή η αγωγή µη καταβολής των µισθωµάτων.

-Η δικαστική απόφαση απόδοσης του ενοικίου και καταβολής των µισθωµάτων.

* Αν δεν υπάρχει κάποιο ή κάποια από αυτά τα δικαιολογητικά, τότε µε τη φορολογική δήλωση

πρέπει να κατατεθεί µια υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1.599/1986, µε την οποία να δηλώνεται η µη

είσπραξη των οφειλόµενων ενοικίων και η µη κατοχή αποδεικτικών στοιχείων της εκχωρούµενης

απαίτησης.

* Για τα ενοίκια του 2011, η δήλωση εκχώρησης µπορεί να υποβληθεί µέχρι 31/12/2012. Στην

πράξη, αυτή η προθεσµία, όπως υποστηρίζει ο πρόεδρος της ΠΟΜΙ∆Α, Στράτος Παραδιάς, δεν

υπάρχει. Η Γενική Γραµµατεία Πληροφορικών Συστηµάτων έχει εκδώσει οδηγία από τον Απρίλιο

του 2011 µε την οποία υποστηρίζει ότι, για να µην καταβληθεί ο φόρος που αναλογεί στα

εκχωρηθέντα ενοίκια, ο ιδιοκτήτης πρέπει να υποβάλει τη δήλωση εκχώρησης πριν από την

κατάθεση της φορολογικής του δήλωσης. ∆ιαφορετικά, θα πληρώσει, και στη συνέχεια θα

διεκδικήσει πίσω το φόρο που αναλογεί

107

Ενάσκηση επικαρπίας

Σύµφωνα µε τη διάταξη του άρθρου 1142 ΑΚ, η προσωπική δουλεία της επικαρπίας συνίσταται

στο εµπράγµατο δικαίωµα του επικαρπωτή για πλήρη χρήση και κάρπωση του πράγµατος. Ο

επικαρπωτής µπορεί να µεταβιβάσει το δικαίωµα ενάσκησης της επικαρπίας. Η ενάσκηση της

επικαρπίας είναι ενοχικό δικαίωµα το οποίο µπορεί να µεταβιβαστεί στον ψιλό κύριο ή σε τρίτο

πρόσωπο µε συµβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο για ορισµένο ή αόριστο χρόνο. Η µεταβίβαση

του δικαιώµατος ενάσκησης της επικαρπίας δεν µεταγράφεται και δεν υπόκειται σε φόρο

µεταβίβασης ακινήτων.

Στην πράξη η µεταβίβαση ενάσκησης της επικαρπίας γίνεται για λόγους πολυδιάσπασης του

εισοδήµατος και µείωσης της φορολογικής επιβάρυνσης του κυρίου του ακινήτου. Για αυτόν

ακριβώς τον λόγο ορίστηκε ότι υποκείµενο φόρου στην περίπτωση µεταβίβασης του δικαιώµατος

ενάσκησης της επικαρπίας είναι το πρόσωπο στο οποίο µεταβιβάστηκε αυτό το δικαίωµα εφόσον

η µεταβίβαση έχει γίνει µε οριστικό συµβόλαιο. Σε κάθε άλλη περίπτωση υποκείµενο φόρου είναι

ο µεταβιβάσας το δικαίωµα.

∆ωρεάν παραχώρηση κατοικίας ως επαγγελµατικής στέγης από πατέρα σε υιό

Ατοµική επιχείρηση µε έδρα το διαµέρισµα που διαµένει ο επιχειρηµατίας και του οποίου η

επικαρπία (του διαµερίσµατος) ανήκει στον πατέρα του, παραχωρείται δωρεάν από τον πατέρα

στον υιό (επιχειρηµατία). 1. Πρέπει να κατατεθεί µισθωτήριο µε αναγραφή τεκµαρτού ενοικίου στη

∆ΟΥ; 2. Καταχωρίζεται το ποσό αυτό στα βιβλία και αφαιρείται ως έξοδο; 3. Ο πατέρας που το

παραχωρεί δωρεάν θα πρέπει να δηλώνει εισόδηµα και να φορολογείται; 4. Μπορεί το

µισθωτήριο να αντικατασταθεί µε υπεύθυνη δήλωση από τον πατέρα µε αναφορά στην

παραχώρηση;

Απάντηση:

Σύµφωνα µε την Πολ. 1102/2005 κατά την υποβολή των δηλώσεων έναρξης ή µεταβολής

εργασιών ατοµικής επιχείρησης συνυποβάλλεται και στοιχείο προσδιορισµού της έδρας και των

λοιπών εγκαταστάσεων της επιχείρησης, που µπορεί να είναι τίτλος ιδιοκτησίας ή συµφωνητικό

µίσθωσης ή υποµίσθωσης, νοµίµως θεωρηµένο από τη ∆ΟΥ ή υπεύθυνη δήλωση του Ν

1599/1986 περί δωρεάν παραχώρησης χώρου (άρθρο 3 παρ.1).

Στην ως άνω περίπτωση του ερωτήµατος, κατά την υποβολή της δήλωσης φορολογίας

εισοδήµατος του πατέρα, θα υπολογισθεί τεκµαρτό εισόδηµα από ακίνητα. Το ανωτέρω

108

ακαθάριστο τεκµαρτό εισόδηµα θα εξευρεθεί ύστερα από τη σύγκριση της παραχωρούµενης

οικοδοµής µε άλλες οικοδοµές που εκµισθώνονται, λαµβάνοντας υπόψη ότι δεν µπορεί να είναι

ανώτερο από το 5%, ούτε µικρότερο από το 3,5% της αξίας του ακινήτου (σε ετήσια βάση), όπως

η αξία αυτή προσδιορίζεται σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 41 του Ν 1249/1982

(αντικειµενική αξία).

Ειδικά για τις περιοχές που δεν ισχύει το αντικειµενικό σύστηµα προσδιορισµού της αξίας των

ακινήτων, το ετήσιο ακαθάριστο εισόδηµα δεν µπορεί να είναι ανώτερο από το 4% της

πραγµατικής αξίας της οικοδοµής κατά το χρόνο της φορολογίας (παρ. 3 άρθρου 22 του Ν

2238/1994 ). Σηµειώνεται πάντως ότι σύµφωνα µε τις διατάξεις του ιδίου άρθρου ο

φορολογούµενος µπορεί να αµφισβητήσει τον καθορισµό της µισθωτικής αξίας του ακινήτου,

εφόσον από εξαιρετικούς λόγους, που ανάγονται αποκλειστικά στους παράγοντες που

επηρεάζουν τη µισθωτική αξία του, αυτή είναι µικρότερη από το 3,5% της πιο πάνω αξίας του,

όπως αυτή προσδιορίσθηκε. Η επίκληση των λόγων αυτών, καθώς και η προσαγωγή των

σχετικών αποδεικτικών στοιχείων γίνεται µε προσφυγή, η οποία ασκείται από τον

φορολογούµενο, σύµφωνα µε τις κείµενες διατάξεις µέχρι την 31η ∆εκεµβρίου του οικείου

οικονοµικού έτους.

Περαιτέρω, εάν το παραχωρούµενο ακίνητο χρησιµοποιείται και ως κατοικία του επιχειρηµατία,

τότε ως τεκµαρτό εισόδηµα του πατέρα θεωρείται µόνο αυτό που αναλογεί στον

χρησιµοποιούµενο για τις επαγγελµατικές ανάγκες της επιχείρησης χώρο, καθώς σύµφωνα µε

την παρ. 2 του άρθρου 6 του Ν 2238/1994 από το εισόδηµα που προέρχεται από ακίνητα

(δηλαδή, Α - Β πηγή) απαλλάσσεται το τεκµαρτό εισόδηµα που προκύπτει από τη δωρεάν

παραχώρηση της χρήσης κατοικίας εµβαδού µέχρι διακοσίων (200) τετραγωνικών µέτρων, από

τον γονέα που έχει την κυριότητα ή την επικαρπία αυτής προς τα τέκνα του, προκειµένου να

χρησιµοποιηθεί ως κύρια κατοικία.

Τέλος, στην περίπτωση της δωρεάν παραχώρησης, δεν υφίσταται έξοδο για την ατοµική

επιχείρηση, ως εκ τούτου δεν θα γίνει καµία καταχώριση στα βιβλία της.

109

Ωστόσο, εναλλακτικά όσον αφορά την ως άνω διαδικασία, µπορεί να υπογραφεί ιδιωτικό

συµφωνητικό µίσθωσης του χώρου από τον πατέρα στον υιό, το οποίο θα κατατεθεί κανονικά για

θεώρηση στην αρµόδια ∆ΟΥ. Στην περίπτωση αυτή το αναγραφόµενο, ως καταβαλλόµενο,

µίσθωµα, θα είναι πραγµατικό και συνεπώς, θα αποτελεί έξοδο της επιχείρησης, το οποίο

σαφώς, θα εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα αυτής, µε βάση τις διατάξεις του άρθρου 31 του

ΚΦΕ.

Σε ότι αφορά τον πατέρα, το εν λόγω µίσθωµα θα φορολογηθεί ως εισόδηµα από ακίνητα, εκτός

εάν αυτό υπολείπεται της προσδιοριζοµένης µε βάση τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 22 του

Ν 2238/1994 αξίας, οπότε ως ακαθάριστο εισόδηµα από ακίνητα θα ληφθεί η µεγαλύτερη αυτή

αξία. Ιδιαίτερα επισηµαίνουµε ότι σε αυτή την περίπτωση, εάν το ακίνητο χρησιµοποιείται και ως

κατοικία, ο πατέρας θα φορολογηθεί για το συνολικά εισπραττόµενο από αυτόν, βάσει του

συµβολαίου, µίσθωµα, ενώ ο υιός θα έχει δικαίωµα έκπτωσης µόνο της δαπάνης που αναλογεί

επιµεριστικά, στον χρησιµοποιούµενο για τις επαγγελµατικές του ανάγκες χώρο.

110

ΑΛΛΑΓΕΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Ε1 ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ∆ΗΛΩΣΗΣ 2012

Με 13 αλλαγές σχεδιάστηκε το νέο έντυπο Ε1 της φορολογικής δήλωσης που θα συµπληρώσουν

και θα υποβάλουν φέτος περίπου 5,5 εκατ. φορολογούµενοι. Ειδικότερα στο έντυπο που

παρουσιάζει η Ηµερησία έχουν γίνει οι εξής αλλαγές:

1. Στον πίνακα 2: Καταργήθηκε ο κωδικός 027-028 που συµπλήρωναν οι δηµόσιοι υπάλληλοι

µόνιµοι ή ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου.

2. Έχει προστεθεί νέος κωδικός 017- 018 τον οποίο θα πρέπει να συµπληρώσουν οι

φορολογούµενοι που έχουν γεννηθεί από την 1η Ιανουαρίου 1981 και µετά. Για τους

φορολογούµενους αυτούς ισχύει το αφορολόγητο όριο των 9.000 ευρώ, εφόσον τα εισοδήµατά

τους δεν υπερβαίνουν το όριο αυτό. Αν το ετήσιο εισόδηµα των φορολογούµενων ηλικίας έως 30

ετών είναι µεγαλύτερο των 9.000 ευρώ, τότε εφαρµόζεται το «κουτσουρεµένο» αφορολόγητο όριο

των 5.000 ευρώ και πληρώνουν περισσότερο φόρο.

3. Απαλείφθηκε η ένδειξη 019-020 δίπλα από την οποία ο φορολογούµενος δήλωνε εάν κατά το

προηγούµενο έτος ήταν νέος επιτηδευµατίας ηλικίας κάτω των 35 ετών και τα καθαρά του κέρδη

ήταν χαµηλότερα των 30.000 ευρώ. Για κάθε φορολογούµενο αυτής της κατηγορίας ίσχυε για το

2010 απαλλαγή από το φόρο εισοδήµατος. Η απαλλαγή αυτή καταργήθηκε αναδροµικά από 1η

Ιανουαρίου 2011, οπότε απαλείφθηκε και η σχετική ένδειξη από το έντυπο της φορολογικής

δήλωσης.

4. Στον πίνακα 3: Περικόπτεται σηµαντικά η µείωση φόρου που προκύπτει για τους

φορολογούµενους µε αναπηρία 67%, οι οποίοι συµπληρώνουν τον κωδικό 001-002. Το συνολικό

ποσό των δαπανών που αναγνωρίζεται περιορίζεται από τα 2.400 στα 2.000 ευρώ και δεν

αφαιρείται πλέον από το εισόδηµα, αλλά προσαυξάνει το αφορολόγητο όριο. Με τον τρόπο αυτό,

το µειωµένο από τα 2.400 στα 2.000 ευρώ ποσό των δαπανών που αναγνωρίζεται δεν εκπίπτει

πλέον από το πάνω µέρος του εισοδήµατος του φορολογούµενου, όπου οι συντελεστές φόρου

111

µπορεί να είναι υψηλοί και το όφελος της έκπτωσης µεγάλο, αλλά από το κάτω µέρος του

εισοδήµατος, όπου ο συντελεστής φόρου είναι χαµηλός.

5. Στον πίνακα 4: Στο εισόδηµα από ελευθέρια επαγγέλµατα έχει προστεθεί ο κωδικός 515-516

στις οποίες αναγράφονται οι ζηµιές προηγούµενων οικονοµικών ετών από ελευθέριο επάγγελµα.

6. Στον πίνακα 5: Στα τεκµήρια διαβίωσης που αφορούν τις κατοικίες (κύρια, εξοχική,

δευτερεύουσες) έχουν προστεθεί οι κωδικοί 206-208-210 στους οποίους οι φορολογούµενοι που

έχουν «τακτοποιήσει» ηµιυπαίθριους και αυθαίρετους χώρους θα πρέπει να γράψουν την

επιφάνεια των χώρων αυτών. Πολλοί φορολογούµενοι κινδυνεύουν να πιαστούν στην «παγίδα»

των τεκµηρίων, καθώς θα εµφανίσουν στην εφορία κατοικίες µε µεγαλύτερη επιφάνεια και κατά

συνέπεια θα έχουν µεγαλύτερο τεκµήριο.

7. Στον πίνακα 6: Έχουν µεταφερθεί από τον πίνακα 5 των τεκµηρίων διαβίωσης και απόκτησης

περιουσιακών στοιχείων οι κωδικοί (735-736 και 737-738) που αφορούν στην αγορά ακινήτων,

ανέγερση οικοδοµών και κατασκευή πισίνας λόγω αναστολής εφαρµογής του «πόθεν έσχες». Οι

φορολογούµενοι θα πρέπει να δηλώσουν τα ποσά που διέθεσαν το 2011 για την αγορά ακινήτων

ή ανέγερση οικοδοµών αλλά δεν θα ελεγχθούν για το «πόθεν έσχες». Προσοχή! Σε περίπτωση

αγοράς πρώτης κατοικίας µε στεγαστικό δάνειο, οι τοκοχρεολυτικές δόσεις που κατέβαλαν το

2011 οι φορολογούµενοι για την εξυπηρέτηση του δανείου θεωρούνται τεκµήριο απόκτησης

περιουσιακού στοιχείου και προστίθενται στις υπόλοιπες δαπάνες απόκτησης περιουσιακών

στοιχείων και αντικειµενικές δαπάνες διαβίωσης.

8. Προστέθηκε ο κωδικός 657-658 στο οποίο οι φορολογούµενοι θα συµπληρώσουν τα

εισοδήµατα που εξαιρούνται από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης (αποζηµίωση λόγω απόλυσης,

εφάπαξ).

9. Στον πίνακα 7: Έχει απαλειφθεί ο κωδικός 041-042 που αφορούσε τη δαπάνη δικηγόρου µετά

την κατάργηση της έκπτωσης φόρου. Τα ποσά που δαπανούν οι φορολογούµενοι για δικηγορικές

αµοιβές υπολογίζονται στις δαπάνες µε αποδείξεις που µετράνε για την κατοχύρωση του

αφορολόγητου ορίου.

112

10. Νέος κωδικός 075-076 για τις δωρεές χρηµατικών ποσών στο «λογαριασµό αλληλοβοηθείας

για την απόσβεση του δηµοσίου χρέους».

11. Έχουν συγχωνευθεί οι κωδικοί που αφορούν στους τόκους στεγαστικών δανείων. Ανεξάρτητα

από την ηµεροµηνία σύναψης του δανείου οι φορολογούµενοι θα δηλώσουν στον κωδικό 063-

064 τους τόκους που κατέβαλαν το 2011.

12. Προστέθηκαν νέοι κωδικοί 077-078 που αφορούν στα µισθώµατα επιχειρήσεων τριτογενούς

τοµέα της περιοχής «Γεράνι» του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, προκειµένου να εκπέσει από

αυτά έως το 80% των δαπανών αποκατάστασης.

13. Νέοι κωδικοί 033- 034- 035- 036 που καταγράφονται οι δαπάνες παραγωγής

κινηµατογραφικών ταινιών

Φορολογικά Μηχανικών - 2012

Documents

Transcript of Φορολογικά Μηχανικών - 2012