1ο ΓΕΛ Πατρών

Σχολ. Έτος 2012-2013

Τάξη Α΄

Ερευνητική Εργασία

«ALAS : All about Salt

Τα πάντα για το αλάτι »

Υπεύθυνες καθηγήτριες:

Αθανασίου Ελένη - Χαρδάκη Αικατερίνη

Περιεχόμενα

1. Αλάτι και γλώσσες ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ ‘ΑΛΑΤΙ’

1.1. Η λέξη ‘Αλάτι’ στην Ελληνική Γλώσσα

1.1.1. Η λέξη ‘Αλάτι στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα

1.1.2. Η λέξη ‘Αλάτι’ στη Νέα Ελληνική Γλώσσα

1.2. Η λέξη ‘Αλάτι’ στην Λατινική Γλώσσα

1.3. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ σε διάφορες γλώσσες του κόσμου

1.3.1. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Αγγλικά

1.3.2. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Γαλλικά

1.3.3. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Γερμανικά

1.3.4. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Ιταλικά

1.3.5. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Ισπανικά

1.3.6. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Πορτογαλικά

1.3.7. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Φινλανδικά

1.3.8. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Σουηδικά

1.3.9. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Τσεχικά

1.4. Τοποθεσίες που έχουν πάρει το όνομά τους από τη ρίζα ‘sal’

2. ΑΛΑΤΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

2.1. Αλάτι και Ποίηση

2.2. Αλάτι και Γλυπτική

2.2.1. Φυσικά Γλυπτά από Αλάτι

2.2.2. Τεχνητά Γλυπτά από Αλάτι

2.3. Αλάτι και Ζωγραφική

3.ΑΛΑΤΙ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

3.1 Παραμύθια-Μύθοι………….. 3.1.1.Α. Παραμύθια στην Ελλάδα………. 3.1.1.Β Παραμύθια στην Ινδία…………… 3.1.2 Μύθοι…………………………………

3.2 Το αλάτι μέσα στην Θρησκεία………. 3.2.1.Το αλάτι στο Χριστιανισμό……… 3.2.2Το αλάτι στην καθολική θρησκεία………….

3.3.Έθιμα-Ήθη-Παιχνίδι………. 3.3.1 Έθιμα-Ήθη…………………………. 3.3.1.Α Έθιμα-Ήθη στην Ελλάδα……….. 3.3.1.Β Έθιμα-Ήθη στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη… 3.3.2 Παιχνίδι………………………………

3.4 Παροιμίες-Εκφράσεις-Αινίγματα……….

3.4.1 Παροιμίες…………. 3.4.2 Εκφράσεις………. 3.4.3 Αινίγματα…………

3.5 Οι χρήσεις του αλατιού στην καθημερινότητα μας 3.6 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4. ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 4.1 Εισαγωγή 4.2 Ιστορία αλατιού 4.3 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ 4.4. ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 4.5. ΤΟ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ 4.6 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

5. Το αλάτι στις φυσικές επιστήμες και στη φύση

Πρόλογος Σύσταση Μαγειρικού Αλατιού-Εικόνες Κρυστάλλου Καθαρισμός Μαγειρικού Αλατιού Προέλευση:

Ορυκτό Αλάτι Θαλασσινό Αλάτι

Αλυκές Είδη Βρώσιμου Αλατιού:

Φυσικό Αλάτι Άνθος Αλατιού Μπλε Αλάτι Περσίας Μαύρο Αλάτι Χαβάης Κόκκινο Αλάτι Χαβάης Καπνιστό Αλάτι Αλάτι Λευκή Πυραμίδα Αλάτι Ιμαλαίων

Χρήσεις-Εφαρμογές Φυσικές Ιδιόητες Παρασκευή κρυστάλλων χλωριούχου νατρίου Αλατατοθεραπεία -Ιαματικά Λουτρά Salar de Uyuni Αλατωρυχεία

Βιελίτσκα Χαλάιν

Βιβλιογραφία

ΑΛΑΤΙ

1η ΕΝΟΤΗΤΑ - ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

ΥΠΟΟΜΑΔΑ:ΒΕΡΝΑΡΔΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

ΣΠΥΡΙΔΩΝΙΔΗ ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ

ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

ΤΖΟΓΑΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

2. ΑΛΑΤΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

2.1. Αλάτι και Ποίηση

2.2. Αλάτι και Γλυπτική

2.2.1. Φυσικά Γλυπτά από Αλάτι

2.2.2. Τεχνητά Γλυπτά από Αλάτι

2.3. Αλάτι και Ζωγραφική

1

1. ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ ‘ΑΛΑΤΙ’

1.1. Η λέξη ‘Αλάτι’ στην Ελληνική Γλώσσα

Η λέξη αλάτι είναι ομηρική, προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ἅλς και είναι η

κοινή ονομασία για το χλωριούχο νάτριο (NaCl), αλλιώς μαγειρικό αλάτι.

1.1.1. Η λέξη ‘Αλάτι’ στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα

Το αλάτι στην αρχαιοελληνική είναι σύνθετο από δύο λέξεις Αλ και Λας. Λας είναι

σύμβολο του λίθου, πέτρας, βράχου, όρους και οτιδήποτε σταθερού και ακλόνητου. Το Αλ

είναι σύμβολο του ύδατος, σε μεγάλες συγκεντρώσεις.

Η αρχαία ελληνική λέξη ‘ο ἅλς’ (αλάτι) διακρινόταν από την αρχαία ελληνική λέξη ‘η ἅλς’

(θάλασσα) που ήταν γένους θηλυκού και για αυτό δεν πρέπει να συγχέονται αν και

ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Η λέξη ἅλς δήλωνε κυρίως τη θάλασσα όπως φαίνεται από

την ξηρά (δηλαδή τη ρηχή θάλασσα), ενώ το συνώνυμο «πέλαγος» αναφερόταν στην

«ανοικτή θάλασσα» και χρησίμευε ως γεωγραφικός όρος. Η ‘ἅλς’ επιβιώνει στη

στερεότυπη φράση παρὰ θῖν᾿ἁλὸς. Η ομωνυμική σύμπτωση των σημασιών ‘αλάτι’ και

‘θάλασσα’ συνέβαλε ώστε το ‘η ἅλς’ να υποχωρήσει και να επικρατήσει το ομαλότερο

ουσιαστικό θάλασσα.

Από το αρσενικό ‘ο ἅλς’ και συγκεκριμένα από την αιτιατική ‘τους άλας’ πλάστηκε ‘το

άλας’ που είναι ουδετέρου γένους και χρησιμοποιείται από την εποχή του Αριστοτέλη και

μετά.

Αγγειογραφία της αρχαίας εποχής. Ήδη από την αρχαία εποχή οι άνθρωποι είχαν συνειδητοποιήσει

την αναγκαιότητα του αλατιού.

2 1.1.2. Η λέξη ‘Αλάτι’ στη Νέα Ελληνική Γλώσσα

Στη νέα ελληνική ‘ο ἅλς’ επικράτησε με την ονομασία ‘αλάτι’ και ‘η ἅλς’ με την ονομασία

‘θάλασσα’. Παράγωγες και σύνθετες λέξεις υπάρχουν πολλές . Από την πρώτη σημασία

‘αλάτι’ παράγωγες λέξεις είναι: αλατένιος, αλατιέρα, αλατίζω, αλάτινος, αλάτισμα,

αλατούχος, αλάτωση και οι σύνθετες: αλατόνερο, αλατοπίπερο, αλατοφόρος,

αλατωρυχείο, αλμυρός, αλίπαστος. Από τη δεύτερη σημασία ‘θάλασσα’ συγγενικές λέξεις

είναι: παράλιος, ενάλιος, αλιεύς, αλιεία, αιγιαλός, γιαλός, παραλία, άλμη ( ή άρμη ), αλυκή

και αλίπεδο που είναι η παραθαλάσσια πεδιάδα. Η άλμη ή άρμη ( κοινά αλατόνερο,

σαλαμούρα ) είναι νερό που περιέχει σε μεγάλο ποσοστό άλας, συνήθως χλωριούχο

νάτριο. Για αυτό λέμε ότι το θαλασσινό νερό είναι αλμυρό, γιατί υπάρχει σε αυτό διαλυμένο

το άλας. Η άλμη χρησιμοποιείται κυρίως για τη συντήρηση τροφίμων. Η λέξη αλυκή (άλαι

στα αρχαία ελληνικά) σήμαινε αρχικά θάλασσα και μετέπειτα πήρε τη σημασία του

γνωστού μας χώρου οπού παράγεται από το θαλασσινό νερό το αλάτι. Υπάρχουν επίσης

τοποθεσίες που έχουν πάρει το όνομα τους από το θέμα αλ (‘η ἅλς’) όπως ο Άλιμος, ο

Αγχίαλος και η Αλόνησος.

Άποψη της Νεκράς Θάλασσας

1.2. Η λέξη ‘Αλάτι’ στην Λατινική Γλώσσα

Το αλάτι στα λατινικά λέγεται sal (s-al), ετυμολογείται από την ίδια ινδοευρωπαϊκή ρίζα με

τις ελληνικές λέξεις ‘ο ἅλς’ και ‘η ἅλς’ και είναι αναγραμματισμός της λέξης αλς. Συχνά

συναντάμε αναγραμματισμούς σε ελληνικές λέξεις που έγιναν από τους Ρωμαίους, όπως

στο προκείμενο παράδειγμα την αντιμετάθεση του τελευταίου γράμματος στην αρχή. Στην

αρχαία Ρώμη, το αλάτι λειτουργούσε ως νόμισμα και η ανταλλακτική του αξία ίσχυε και σε

πολλές άλλες περιοχές και περιόδους. Ο μισθός των λεγεωναρίων, στρατιωτών της

Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, γινόταν κάποια εποχή σε πολύτιμο μαγειρικό αλάτι. Ο μισθός

αυτός ονομάστηκε salarious (s-al-arius), λέξη από την οποία προέκυψε στην αγγλική

γλώσσα το salary που σημαίνει μισθός και το ρήμα sale (πώληση). Από την ρίζα –sal

υπάρχουν παράγωγα σε πολλές λατινογενείς γλώσσες της Ευρώπης και εξαιτίας της

παγκοσμιοποίησης το sal έφτασε μέχρι την Ιαπωνία όπου ο μισθωτός εργαζόμενος λέγεται

sarariman.

3

Με το λατινικό sal έχουν συγγενική προέλευση λέξεις που έχουν υιοθετηθεί από το

ελληνικό λεξιλόγιο. Η λέξη σαλάτα παράγεται από το βενετικό salata που σημαίνει

αλατισμένος, το σαλάμι, η σάλτσα που ανάγεται σε μια λατινική μετοχή

salsus=αλατισμένος, η σαλαμούρα (δηλ. η άλμη) και η σάλσα ο γνωστός χορός latin.

1.3. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ σε διάφορες γλώσσες του

κόσμου

Η ρίζα sal έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλές λατινογενείς χώρες της Ευρώπης όπως στα

αγγλικά, στα γαλλικά, στα γερμανικά, στα ιταλικά, στα ισπανικά, στα πορτογαλικά, στα

φινλανδικά, στα σουηδικά και στα τσεχικά.

1.3.1. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Αγγλικά

Στην αγγλική γλώσσα το αλάτι είναι ‘salt’. Συγγενικές λέξεις είναι οι:

salt =αλάτι, άλατα, άλας, αλατίζω

salt shaker =αλατιέρα

salted =αλατισμένος

salty =αλατώδης, αλατούχος

salination =αλάτωση

1.3.2. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Γαλλικά

Στην γαλλική γλώσσα το αλάτι είναι ‘sel’. Συγγενικές λέξεις είναι οι:

sel =αλάτι

selsels =άλατα

saline =αλατόνερο

saliere =αλατιέρα

saler = αλατίζω

sale = αλατισμένος

ensalement = αλάτωση

saline = αλατούχος

1.3.3. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Γερμανικά

Στην γερμανική γλώσσα το αλάτι είναι ‘salz’. Συγγενικές λέξεις είναι οι:

Salz =άλας, άλατα, αλάτι

Salzstreuer = αλατιέρα

salzen =αλατίζω

Salzlösung =αλατόνερο

salzhaltig =αλατούχος, αλατώδης

Versalzung =αλάτωση

4

1.3.4. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Ιταλικά

Στην ιταλική γλώσσα το αλάτι είναι ‘sale’. Συγγενικές λέξεις είναι οι:

sale =άλας, άλατα, αλάτι

saliera =αλατιέρα

salato =αλατισμένος

salino =αλατούχος

salinizzazione =αλάτωση

1.3.5. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Ισπανικά

Στην ισπανική γλώσσα το αλάτι είναι ‘sal’. Συγγενικές λέξεις είναι οι:

sal =άλας, άλατα, αλάτι

salero =αλατιέρα

salado =αλατισμένος

salino =αλατούχος, αλατώδης

salinización =αλάτωση

1.3.6. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Πορτογαλικά

Στην πορτογαλική γλώσσα το αλάτι είναι ‘sal’. Συγγενικές λέξεις είναι οι:

sal =άλας, αλάτι, άλατα

saleiro =αλατιέρα

salmourar =αλατίζω

salinização =αλάτωση

salinidade =αλατότητα

1.3.7. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Φινλανδικά

Στην φινλανδική γλώσσα το αλάτι είναι ‘suola’. Συγγενικές λέξεις είναι οι:

suolasirotin =αλατιέρα

suolata =αλατίζω

suolainen =αλατισμένος, αλατώδης

suola =αλάτι, άλατα, αλατούχος

suolanerotus =αλάτωση

5

1.3.8. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Σουηδικά

Στη σουηδική γλώσσα το αλάτι είναι ‘salt’. Συγγενικές λέξεις είναι οι:

salt =αλάτι, άλατα, αλατισμένος

salter =άλας

saltströare =αλατιέρα

salthaltig =αλατούχος

försaltning =αλάτωση

1.3.9. Παράγωγες και Σύνθετες λέξεις από τη ρίζα ‘sal’ στα Τσεχικά

Στην τσεχική γλώσσα το αλάτι είναι ‘sůl‘. Συγγενικές λέξεις είναι οι:

sůl =άλας, άλατα, αλάτι

slánka =αλατιέρα

slaný =αλατισμένος

solný roztok =αλατόνερο

solný =αλατούχος

salinizace = αλάτωση

1.4. Τοποθεσιές που έχουν πάρει το όνομά τους από τη ρίζα ‘sal’

Πολλές ευρωπαικές πόλεις έχουν πάρει το όνομά τους από τα παρακείμενα αλατωρυχεία

ή από το εμπόριο αλατιού. Μερικές από αυτές είναι: η πόλη Salzburg (κάστρο του

αλατιού) που πήρε το όνομά της από τα παλιά αλατωρυχεία της και η πόλη Hallstat στην

Αυστρία, η πόλη Salines-les-Bains στη Γαλλία, η πόλη Halle στη Γερμανία και ο ποταμός

Salzach (αλατένια νερά) στην Αυστρία.

Τα αλατωρυχεία του Salzburg αξιοποιούνται σήμερα μόνο τουριστικά.

6

2. ΑΛΑΤΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

Το αλάτι λόγω της σπουδαιότητάς του έχει επηρεάσει πολλούς καλλιτέχνες. Έχει

χρησιμοποιήθει ως θέμα σε πολλά ποιήματα και ως υλικό σε έργα ζωγραφικής και

γλυπτικής

2.1. Αλάτι και Ποίηση

Δημήτρης Π. Κρανιώτης – Με Αλάτι

Η οργή ξεχείλισε

απ' τα μάτια μου

κι ο πόνος,

βάρκα που αρμενίζει

στα κύτταρα

της σκέψης μου,

πλάγιασε

στο μαξιλάρι της βροχής

χωρίς να πει "ξεκίνα",

σαν άρπαξα το χάραμα

απ' τον γιακά,

δένοντας τη Γη

με αλάτι.

(από την ποιητική συλλογή "Ενδόγραμμα", εκδόσεις Μαλλιάρης Παιδεία, 2010)

Nικηφόρος Βρεττάκος – Μητρικό Αλάτι

Ίσως είναι το μητρικό σου αλάτι

που σήμερα μ’ έφερε, θάλασσα,

κοντά σου. Αλλά κι αν ακόμη

δεν είσαι μητέρα μου, μοιάζουμε

πάντως. Μπορεί και τα λόγια μου

να είναι αέρας σαν τα δικά σου.

Καιρός είναι άλλωστε ν’ αφήσουμε

τα όνειρα, σαν μια φούχτα άμμο

που τη ρίχνουμε πίσω μας. Αρκεί

πως αυτός ο παράδοξα όμορφος

κόσμος μάς μάγεψε. Μεθύσαμε

θάλασσα!

Τόσο η ψυχή μου όσο

κ’ εσύ, τον γιομίσαμε κύματα.

7

(από την ποιητική συλλογή ‘’Συνάντηση με τη θάλασσα’’, εκδόσεις Τρία φύλλα, 1991)

Γιάννης Υφαντής – Το άλας της γης

Κάτω απ’ την αρχαία φωνή του κόρακα

η θάλασσα γυμνώθηκε απ’ τη γη. Η αμμουδιά

είναι η στερνή οορά της θάλασσας.

Η θάλασσα γυμνή απ’την άμμο

η θάλασσα γυμνή απ’ όλα κυματίζει προσπαθεί

να γυμνωθεί απ’ τον εαυτό της.

Το αλάτι είναι η σοφία της θάλασσας,

το είδα στα τραχιά χέρια των βράχων.

Το αλάτι είναι η θάλασσα γυμνή

κι από την θάλασσα την ίδια.

Το αλάτι είναι η σοφία της θάλασσας.

Να είστε το αλάτι αυτού του κόσμου.

Όμως όταν τα πάντα έχουν γίνει

όμως όταν τα πάντα πια είναι πίσω σου

πού θα μποτρούσες να κοιτάξεις και να μη

γίνεις αλάτι;

Οδυσσέας Ελύτης – Σώμα του καλοκαιριού

Ω σώμα του καλοκαιριού γυμνό καμένο

Φαγωμένο από το λάδι κι από το αλάτι

Σώμα του βράχου και ρίγος της καρδιάς

Μεγάλο ανέμισμα της κόμης λυγαριάς

Άχνα βασιλικού πάνω από το σγουρό εφηβαίο

Γεμάτο αστράκια και πευκοβελόνες

Σώμα βαθύ πλεούμενο της μέρας.

Το κάλεσμα της θάλασσας από την Josephine Wall

8

Pablo Neruda – Ode to Salt

This salt in the salt cellar

I once saw in the salt mines.

I know you won't believe me

but it sings

salt sings, the skin of the salt mines sings

with a mouth smothered by the earth.

I shivered in those solitudes

when I heard the voice of the salt in the desert.

Near Antofagasta the nitrous pampa resounds:

a broken voice, a mournful song.

In its caves the salt moans, mountain

of buried light,

translucent cathedral,

crystal of the sea, oblivion of the waves.

And then on every table in the world,

salt, we see your piquantpowder

sprinkling vital light upon our food.

Preserver of the ancient holds of ships,

discoverer on the high seas,

earliest sailor of the unknown, shifting

by ways of the foam.

Dust of the sea, in you

the tongue receives a kiss from ocean night:

taste imparts to every seasoned dish your ocean essence;

the smallest, miniature wave from the saltcellar

reveals to us more than domestic whiteness;

in it, we taste finitude.

2.2. Αλάτι και Γλυπτική

2.2.1. Φυσικά Γλυπτά από Αλάτι

Η Νεκρά Θάλασσα είναι γνωστή

για τη μεγάλη συγκέντρωση

αλατιού, ξεπερνώντας κατά 8,6

φορές τα επίπεδα αλατότητας

του ωκεανού, γεγονός που

αποτρέπει κάθε είδους υδρόβια

ζωή στους κόλπους της, ενώ

είναι αδύνατον να βυθιστεί

οτιδήποτε στα νερά της. Το νερό

περιέχει περισσότερα από 35 διαφορετικά είδη μετάλλων -συμπεριλαμβανομένων

μαγνησίου, ασβεστίου, καλίου, βρωμίου, θείου και ιωδίου, η χημεία των οποίων δημιουργεί

κρυσταλλικούς σχηματισμούς άλατος.

Επειδή τα ιόντα και τα ισότοπα που υπάρχουν στο νερό της Νεκράς Θάλασσας

κρυσταλλώνονται με διαφορετικούς τρόπους, υπάρχει ένα ευρύ φάσμα φυσικών

σχηματισμών, που δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο. Τα πιο εντυπωσιακά από αυτά τα

φυσικά γλυπτά είναι τα «μανιτάρια» και τα «νούφαρα», ενώ ενδιαφέρον προκαλούν τα

«κοράλλια» άλατος αλλά και οι

σταλακτίτες που δημιουργούνται

κατά μήκος των ακτών της Νεκράς

Θάλασσας. Οι μεταβολές στις

μορφές εξαρτώνται από το πώς τα

ιόντα είναι τοποθετημένα στο

εσωτερικό της δομής και αν άλλα

ιχνοστοιχεία εισχωρήσουν στο

πλέγμα και ενσωματωθούν με τα ήδη

υπάρχοντα, δημιουργώντας απόκοσμους σχηματισμούς.

Τις τελευταίες δεκαετίες, εξαιτίας της ραγδαίας συρρίκνωσης των ποταμών και των

λιμνών που εκβάλλουν στη Νεκρά Θάλασσα αλλά και των αυξανόμενων ποσοτήτων νερού

που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και στη βιομηχανία, η στάθμη της λίμνης μειώνεται και

τα χαρακτηριστικά της γύρω περιοχής μπορεί να αλλάξουν σημαντικά. Με το πέρασμα του

χρόνου όλο και λιγότεροι φυσικοί σχηματισμοί άλατος θα υπάρχουν κατά μήκος των ακτών

της Νεκράς Θάλασσας, καθώς το ποσοστό εξάτμισης του νερού ήδη υπερβαίνει το ρυθμό

εισροής και τελικά ολόκληρη η περιοχή θα μετατραπεί σε λασπώδεις εκτάσεις.

10

2.2.2. Τεχνητά Γλυπτά από Αλάτι

Εκπληκτικά γλυπτά, αποκλειστικά από αλάτι,

δημιουργεί ο Ιάπωνας καλλιτέχνης Motoi Yamamoto.

Δημιουργεί περίπλοκες προσωρινές εγκαταστάσεις

χρησιμοποιώντας αλάτι, ένα υλικό βασικό, τόσο για το

ανθρώπινο σώμα όσο και για τον ωκεανό. Με τους

κόκκους του αλατιού ο Yamamoto φτιάχνει δαιδαλώδεις

δαντελωτούς χάρτες, εικόνες που μοιάζουν με

φανταστικούς λαβύρινθους που αποκαλύπτονται με

διαφορετικό τρόπο ανάλογα με το αν τους κοιτάς από

κοντά ή από μακριά. Οι κατασκευές του σχεδιάζονται

ειδικά για τους χώρους στους οποίους παρουσιάζονται

και όταν ολοκληρώσουν την αποστολή τους καταλήγουν

στη θάλασσα, εκεί από όπου ξεκίνησαν. Τα έργα, του

προσελκύουν πλήθος κόσμου, αυτό το διάστημα εκτίθενται στο μουσείο «Hakone» στην

περιφέρεια Kanagawa στην Ιαπωνία.

Πίσω από την ασυνήθιστη τεχνική του Yamamoto κρύβεται μια θλιβερή ιστορία. Ο

καλλιτέχνης ήταν τριτοετής φοιτητής στο πανεπιστήμιο της Kanagawa όταν η μικρή

αδερφή του πέθανε σε ηλικία 24 ετών το 1996 από καρκίνο στον εγκέφαλο. Για να

«πνίξει» τον πόνο του και να τιμήσει τη μνήμη της ο Yamamoto άρχισε να δουλεύει

διάφορα έργα με αλάτι. Το αλάτι διαδραματίζει σημαντικό

ρόλο στα τελετουργικά της Ιαπωνίας και συχνά μοιράζεται

στο τέλος της κηδείας ώστε οι παρευρισκόμενοι να το ρίξουν

πάνω τους και να ξορκίσουν το κακό.

Για τις περισσότερες δημιουργίες του ο Yamamoto γεμίζει

ένα άδειο πλαστικό μπουκάλι με αλάτι και «ραντίζει» το

πάτωμα. «Με το να σχεδιάζω έναν λαβύρινθο με αλάτι είναι

σαν να ακολουθώ τα ίχνη της μνήμης μου. Οι αναμνήσεις

φαίνεται πως αλλάζουν και εξαφανίζονται με το πέρασμα του

χρόνου». «Ωστόσο εγώ αναζητώ τον τρόπο με τον οποίο

μπορώ να αγγίξω μια πολύτιμη στιγμή από τις αναμνήσεις

μου, κάτι που δεν μπορεί να γίνει με εικόνες ή κείμενα»,

δήλωσε ο καλλιτέχνης μιλώντας για τις δημιουργίες του.

Στο τέλος της έκθεσης, ο Yamamoto ζητάει πάντα το αλάτι να επιστρέφεται στον ωκεανό,

ώστε το «ταξίδι» του να κάνει ένα πλήρη κύκλο…

Γλυπτά από αλάτι υπάρχουν επίσης στο αλατωρυχείο της Βιέλιτσκα στην Πολωνία. Το

σπουδαιότερο αξιοθέατο

μέσα στο ορυχείο είναι το

Μουσείο, που βρίσκεται

στον τρίτο όροφο του

αλατωρυχείου και σε βάθος

130 μέτρων. Επί σειράν

ετών, οι αλατωρύχοι

έφτιαχναν από αλάτι

εντυπωσιακά έργα τέχνης,

που κοσμούν μέχρι και

σήμερα τις αίθουσες του

αλατωρυχείου.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό και πλούσια διακοσμημένο είναι το "Παρεκκλήσιο της

Ευλογημένης Κίνγκα", ένας καθεδρικός ναός διαστάσεων 54 μ. επί 17 μ. και με ύψος 12

μέτρα. Η κατασκευή αυτού του υπόγειου ναού διήρκεσε περισσότερο από 30 χρόνια (1896

- 1927), ενώ χρησιμοποιήθηκαν 20.000 τόνοι συμπαγούς αλατιού. Όλα τα αντικείμενα

μέσα στο ναό, από τους πολυελαίους μέχρι τα είδη θρησκευτικής λατρείας, είναι

κατασκευασμένα εξολοκλήρου από το αλάτι του ορυχείου. Από την οροφή του ναού

κρέμονται πολυέλαιοι από αλάτι, η Αγία Τράπεζα και ένας Εσταυρωμένος δεσπόζουν στην

αίθουσα, ενώ οι τοίχοι κοσμούνται με ανάγλυφες από αλάτι βιβλικές παραστάσεις.

Ανάμεσα στα άλλα παρεκκλήσια του αλατωρυχείου είναι και το έξοχο μπαρόκ

"Παρεκκλήσιο του Αγίου Αντωνίου", που καθαγιάστηκε το 1698. Οι τοίχοι του είναι

διακοσμημένοι με ανάγλυφες παραστάσεις, ενώ υπάρχουν πολλά αγάλματα φτιαγμένα

από αλάτι, από τα οποία ξεχωρίζει η Παναγία με το Βρέφος 'Αγιο Αντώνιο, προστάτη άγιο

των μεταλλωρύχων.

Το πιο αξιόλογο ίσως ανάγλυφο μέσα στο αλατωρυχείο είναι "Ο Μυστικός Δείπνος" του

Λεονάρντο ντα Βίντσι. 'Αλλα αγάλματα από αλάτι είναι της Αγίας Βαρβάρας, προστάτιδας

των ανθρακωρύχων, του Πολωνού αστρονόμου Νικολάου Κοπέρνικου, του Πάπα Ιωάννη

Παύλου Β' και άλλων διασημοτήτων.

2.3. Αλάτι και Ζωγραφική

Ο Bashir Sultani γεννήθηκε στο Αφγανιστάν, μεγάλωσε στην Ρωσία και ζει πλέον στον

Καναδά, δημιουργεί πορτέτα χρησιμοποιώντας αλάτι. Αν και δεν έχει καλλιτεχνικές

σπουδές το πάθος του για ζωγραφική είναι αυτό που τον κινεί.

ΙΣΤΟΓΡΑΦΙΑ [1] http://el.wiktionary.org/wiki/%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%B9

[2] http://irakleitos.blogspot.gr/2011/06/blog-post_22.html

[3]http://www.asprilexi.com/%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%BB%C

E%AD%CF%83%CE %B

[4] http://www.diavasame.gr/words.cfm?itemID=87

[5] http://amfipolis.blogspot.gr/2010/03/blog-post_9519.html

[6] http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/odysseas_elytis_poems.htm

[7] http://www.chgeorge.gr/page/2/

[8] http://www.kefalonitikanea.gr/2012/08/motoi-yamamoto.html

[9]

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B1%CF%84%CF%89%CF%81%CF

%85%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF_%CE%92%CE%B9%CE%B5%CE%BB%CE

%AF%CF%84%CF%83%CE%BA%CE%B1

[10] http://www.slideshare.net/evagel/alati1

[11] http://el.glosbe.com/el/en/

[12] http://el.glosbe.com/el/de/

[13] http://el.glosbe.com/el/es/

[14] http://el.glosbe.com/el/it/

[15] http://el.glosbe.com/el/cs/

[16] http://el.glosbe.com/el/fi/

[17] http://el.glosbe.com/el/fr/%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%B9

[18] http://www.epoxi.gr/scriptum14.htm

[19] http://pentalia.blogspot.gr/2012/07/blog-post_6361.html

[20]

http://el.wiktionary.org/wiki/%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CE%BC%CE%B9

[21]

http://el.wiktionary.org/wiki/%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%B1

[22] http://gmallos.blogspot.gr/2011/08/blog-post_28.html

[23]

http://perierga.gr/2012/09/%CF%83%CF%87%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE

%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%AF-

%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7-

%CE%BD%CE%B5%CE%BA%CF%81%CE%AC-

%CE%B8%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%83%CE%B1/

[24] http://www.econews.gr/2012/03/27/glupta-alati/

[25] http://www.digitallife.gr/glypta-apo-alati-91423

[26] http://www.chem.uoa.gr/chemicals/chem_NaCl.htm

[27] http://logotexnikesmikrografies.blogspot.gr/2012/09/blog-post_4755.html

[28]

http://newagemama.com/2011/07/15/%CE%BC%CE%B7%CF%84%CF%81%CE%B9%C

E%BA%CF%8C-%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%B9/

[29] http://el.glosbe.com/el/pt/

[30] http://el.glosbe.com/el/sv/

[31] http://www.poemhunter.com/poem/ode-to-salt/

[32] http://www.hellinon.net/NeesSelides/Alati.htm

[33] http://www.southerncrafter.com/israeli%20dead%20sea%20salt.htm

[34] http://reserve123.com/tours/salzburg-salt-mines-tour

[35] http://www.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23526&subid=2&pubid=53022956

[36] http://famouswonders.com/wieliczka-salt-mine/

[37] http://www.foodista.com/blog/2011/08/11/bashir-sultani-creates-a-salty-harry-potter-

portrait#s.adnlqmwdabaaa

[38] http://artistsmecca.com/profile/BashirSultani

[39] http://www.thelittlechimpsociety.com/2011/06/bashir-sultani-art-with-salt-3/

ΕΝΟΤΗΤΑ 3η:

ΑΛΑΤΙ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ :

ΜΕΛΗ ΥΠΟΟΜΑΔΑΣ :

1. Άννα Σόντη

2. Μαριάνα Αγγελοπούλου

3. Θεόδωρος Τσούνης

4. Βάσω Ραβαζούλα

5. Αντρέας Τσούτσης

3.5 Οι χρήσεις του αλατιού στην καθημερινότητά μας……….

Πρόλογος: Το αλάτι κατείχε πάντοτε σημαντική θέση στην ζωή των λαών, στις συνήθειες, στη θρησκεία και στις παραδόσεις τους. Κατά τους αρχαίους Έλληνες το αλάτι, κυρίως χάρις στην αξία που είχε για την συντήρηση τροφίμων, αλλά και τον εύγεστο χαρακτήρα που προσέδιδε σ’αυτά και γενικότερα την αξία που είχε για την υγεία των ανθρώπων, συμβολίζει τη φιλία και την αλληλεγγύη. Αυτός είναι και ο λόγος που το αλάτι χρησιμοποιούσαν για να επισφραγίσει τις συμφωνίες τους και άλλες τελετουργικές πράξεις. Χρησιμοποιούσαν αλάτι στις θυσίες κα στις προσφορές προς τους θεούς. Έτσι, είχαν τη συνήθεια να σκορπίζουν αλάτι σε αγρούς που αφιέρωναν στους θεούς τους. Ακόμη και σε παραμύθια εκθειάζεται η αξία του αλατιού που συγκρίνεται ή θεωρείται πως ξεπερνάει ακόμη και την αξία του χρυσού.

3.1Παραμύθια – Μύθοι : 3.1.1.A.Παραμύθια Ελλάδα:

α.Ο Γάιδαρος και το αλάτι (Μύθοι Αισώπου) Ήτανε μια φορά ένας χωρικός που είχε ένα γάιδαρο και τον χρησιμοποιούσε για να κάνει τις διάφορες δουλειές του. Επειδή ο γάιδαρος του ήταν πολύ χρήσιμος, τον αγαπούσε και τον περιποιόταν και, πολλές φορές, του συγχωρούσε και τα γαϊδουρινά του πείσματα. Μια μέρα, ο χωρικός φόρτωσε κοφίνια με αλάτι το γάιδαρο, και κίνησε να τα πάει στο διπλανό χωριό, όπου θα μπορούσε να τα πουλήσει. Όμως, για να φτάσουν σ' αυτό το χωριό, έπρεπε να περάσουν ένα ποτάμι. Καθώς λοιπόν το περνούσαν, ο γάιδαρος παραπάτησε και βούλιαξε μέσα στο νερό. Το αλάτι, όμως, μόλις βρέθηκε μέσα στο νερό, έλιωσε κι έτσι ο γάιδαρος σηκώθηκε πιο αλαφρός από μέσα. Ο χωρικός στενοχωρήθηκε πολύ που έχασε το αλάτι, αλλά ο γάιδαρος ήταν πολύ ευχαριστημένος. Μια άλλη μέρα, ο χωρικός φόρτωνε ξανά κοφίνια το γάιδαρο, αλλά, αυτή τη φορά, τα κοφίνια είχαν μέσα σφουγγάρια. Ο γάιδαρος νόμιζε πως θα μπορούσε να γλιτώσει και τώρα από το φορτίο του και έτσι, την ώρα που περνούσαν ξανά από το ποτάμι, έκανε πως γλίστρησε και βούλιαξε ξανά μες το νερό. Όμως τα σφουγγάρια ήπιαν νερό και βάρυναν, κι έτσι ο γάιδαρος δεν μπόρεσε να βγει στην επιφάνεια και πνίγηκε.

“Η ιστορία της κούκλας από αλάτι.”.

«Μια κούκλα φτιαγμένη από αλάτι, ψάχνοντας να βρει την αλήθεια για το τι τέλος πάντων ήταν, ταξίδεψε χιλιάδες μίλια στεριάς, μέχρι που έφτασε και σταμάτησε στην άκρη της θάλασσας. Έμεινε ακίνητη κοιτάζοντας μαγεμένη εκείνη την υγρή κινούμενη μάζα που δεν έμοιαζε με τίποτα από όλα όσα είχε δει ως τότε και δεν ήξερε το όνομά της. - Τι είσαι εσύ; ρώτησε η κούκλα από αλάτι τη θάλασσα. - Έλα μέσα και δες μόνη σου, απάντησε η θάλασσα με

ένα χαμόγελο καλοσύνης κι αγάπης. Έτσι, η κούκλα από αλάτι προχώρησε, τσαλαβουτώντας στα νερά, προς τα μέσα. Όσο πιο βαθιά προχωρούσε, τόσο περισσότερο διαλυόταν μέχρι που έμεινε ένα μικρό κομματάκι από αυτή. Πριν διαλυθεί και το τελευταίο αυτό κομμάτι της και γίνει ένα με τη θάλασσα, η κούκλα από αλάτι πρόλαβε και φώναξε με θαυμασμό, μεθυσμένη από μια αλλόκοτη και πρωτόγνωρη χαρά - Τώρα ξέρω τι είμαι! ».

3.1.1.Β.Παραμύθια Ινδία: α. Ο βασιλιάς και το αλάτι

Μια φορά κι έναν καιρό, ζούσε ένας βασιλιάς με τις τρεις όμορφες κόρες του. Τις αγαπούσε πολύ και τις τρεις, αλλά και αυτές τον λάτρευαν. Μια μέρα που καθόταν ο βασιλιάς μαζί τους, τις ρώτησε, όπως ρωτούν όλοι οι πατεράδες, αν τον αγαπούν. Και οι βασιλοπούλες είπαν και οι τρεις μαζί: «Και το ρωτάς, πατέρα;» «Πόσο μ’ αγαπάς εσύ;» ρώτησε τη μεγάλη. «Σ’ αγαπώ, πατέρα μου, σαν το χρυσάφι», του αποκρίθηκε εκείνη. «Μπράβο, κόρη μου, είπε ευχαριστημένος ο βασιλιάς. «Εσύ;» ρώτησε τη δεύτερη κόρη του. «Εγώ σ’ αγαπώ σαν το ασήμι, πατέρα μου», είπε γλυκά n δεύτερη. «Εύγε, καλό μου παιδί», είπε ο βασιλιάς και τη χάιδεψε τρυφερά. «Κι εσύ;» ρώτησε τη μικρότερη. «Εγώ, πατέρα μου, σ’ αγαπώ σαν το αλάτι», είπε n μικρή. «Σαν το αλάτι;» φώναξε θυμωμένος ο βασιλιάς. «Μα αυτή δεν είναι αγάπη, κόρη μου. Δεν το περίμενα αυτό από σένα. Δεν θέλω να σε βλέπω πια». Στενοχωρημένη n βασιλόπουλα, κλείστηκε για μέρες στο δωμάτιό της, αφού δεν ήθελε ο πατέρα της να την ξαναδεί και σκεφτόταν πώς να του αποδείξει ότι τον αγαπά. Ένα πρωί, λοιπόν, κατέβηκε στις βασιλικές κουζίνες, παράγγειλε ένα μεγάλο γεύμα για τον πατέρα της και του μήνυσε μάλιστα ότι θα του έφτιαχνε n ίδια τα καλύτερα φαγητά. Στολίστηκε το βράδυ, στολίστηκαν και οι δυο άλλες αδελφές της και πέρασαν όλοι μαζί στην τραπεζαρία του παλατιού. Η μικρή κόρη είχε στολίσει το τραπέζι. Άστραφταν τα ολόχρυσα πιάτα και τα ποτήρια και έλαμπαν από το ασήμι τα μαχαίρια και τα πιρούνια. Σαν άρχισε, όμως, να τρώει ο βασιλιάς τα φαγητά που του είχε μαγειρέψει n κόρη του, έσπρωξε το ολόχρυσο πιάτο μακριά. Δοκίμασε το δεύτερο φαγητό. Ήταν πιο άνοστο από το πρώτο και ας ήταν κι αυτό μέσα σε ολόχρυσο πιάτο. Τίποτα δεν του άρεσε. Όλα ήταν άνοστα και καθόταν νηστικός και στεναχωρημένος. Τότε έσκυψε η βασιλόπουλα και του είπε: «Μήπως θέλεις να δοκιμάσεις από το δικό μου πιάτο, βασιλιά μου;» O βασιλιάς δοκίμασε από το φαγητό της και το βρήκε θαυμάσιο. «Αυτό είναι φαΐ!» είπε χαρούμενος. Πήρε μπροστά του το γυάλινο πιάτο της και έφαγε με μεγάλη όρεξη. «Τι του έχεις βάλει και είναι τόσο νόστιμο;» ρώτησε τη μικρή του κόρη. Και εκείνη του απάντησε πονηρά: «Αλάτι, πατέρα. Αλάτι!» Ο βασιλιάς κατάλαβε ότι άδικα είχε θυμώσει με τη μικρή του κόρη. Είδε πως δεν είναι μόνο το χρυσάφι και το ασήμι που αξίζουν. Και από τότε ένιωσε περήφανος για την αγάπη και την εξυπνάδα της μικρή του κόρης και ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα.

β. Ο Ιβάν, το αλάτι και ο γίγαντας :

Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας έμπορος, ο οποίος είχε τρεις γιούς. Ο νεότερος ονομαζόταν Ιβάν ο ανόητος. Μια μέρα ,αγόρασε μια φθηνή βάρκα και πήγε στη θάλασσα. Μετά από τέσσερις μέρες ο αέρας τον έσπρωξε σε ένα απομακρυσμένο νησί, όπου βρήκε ένα βουνό με αγνό ρώσικο αλάτι. Το φόρτωσε στην βάρκα του και ταξίδεψε σε μια άλλη χώρα με την ελπίδα να το πουλήσει. Η χώρα που το ξεφόρτωσε , ο Ιβάν δεν είχε δει ποτέ πριν αλάτι και οι κάτοικοι της δεν αναγνώρισαν την αξία του. Έτσι ο Ιβάν τρύπωσε στην κουζίνα του βασιλιά και έριξε αλάτι σε όλες τις τροφές. Ο βασιλιάς ξετρελάθηκε με τη γεύση του φαγητού τόσο πολύ που αποφάσισε να αγοράσει όλο το αλάτι από τον Ιβάν με αντάλλαγμα, χρυσό και ασήμι. Επίσης επέτρεψε στον Ιβάν να

αρραβωνιαστεί την κόρη του, μια πανέμορφη πριγκίπισσα. Όταν ο Ιβάν επέστρεψε σπίτι του, με τη νύφη και τα πλούτη του, τα αδέρφια του ζήλεψαν και τον απήγαγαν. Τον πήραν και τον πέταξαν στη θάλασσα. Ο μεγαλύτερος αδερφός έκλεψε την γυναίκα του Ιβάν και κανόνισε να την παντρευτεί. Ο Ιβάν κολύμπησε σε ένα κοντινό νησί και διασώθηκε από έναν τεράστιο γίγαντα. Ο γίγαντας τον λυπήθηκε και τον κουβάλησε στους ώμους τους πέρα από τη θάλασσα, στην πατρίδα του. Ο γίγαντας του είπε ότι αν μιλήσει σε οποιονδήποτε για την διάσωσή του θα τον σκοτώσει. Ο Ιβάν υποσχέθηκε ότι θα το κρατήσει μυστικό. Έτσι ευχαρίστησε το γίγαντα κα επέστρεψε στο σπίτι του. Όταν επέστρεψε στο σπίτι ο Ιβάν είπε στον πατέρα του τι είχε συμβεί. Ο πατέρας θύμωσε και έδιωξε τους γιούς του από το σπίτι. Ο Ιβάν ξαναπαντρεύτηκε με τη γυναίκα του και γιόρτασαν με ένα μεγάλο γλέντι την ένωση τους. Κατά τη διάρκεια της γιορτής, ο Ιβάν μεθυσμένος είπε την ιστορία της διάσωσης του από το γίγαντα στους καλεσμένους του. Ακριβώς τότε, ο γίγαντας εμφανίστηκε και είπε στον Ιβάν ότι επειδή δεν είχε κρατήσει την υπόσχεση του θα έπρεπε να τον σκοτώσει. Ο Ιβάν προσπάθησε να απολογηθεί στο γίγαντα και να του εξηγήσει ότι εξαιτίας της μέθης του τα φανέρωσε όλα. Ο γίγαντας που δεν είχε ξανακούσει ποτέ τι σημαίνει να μεθύει κανείς, θέλησε να μάθει. Έτσι ο Ιβάν διέταξε να δοθούν στον γίγαντα εκατό γαλόνια βαρελίσιου κρασιού. Ο γίγαντας τα ήπιε όλα και μεθυσμένος κατέστρεψε το χωριό και κοιμήθηκε για τρεις ημέρες και τρεις νύχτες. Όταν ο γίγαντας ξύπνησε, είδε τι είχε προκαλέσει στο χωριό του Ιβάν και του είπε: «Τώρα κατάλαβα τι είναι το μεθύσι». Στη συνέχεια είπε στον Ιβάν ότι δεν θα τον σκοτώσει και από εδώ και πέρα θα μπορεί ναι λέει σε όποιον θέλει για την διάσωση του. Εδώ τελειώνει η ιστορία του και ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα.

3.1.2.Μύθοι : Α. "Στήλη άλατος"

Αυτή η φράση είναι γνωστή από την Παλαιά Διαθήκη. Αναφέρεται εκεί ότι η γυναίκα του Λωτ έγινε στήλη άλατος, όταν παρενέβη την εντολή του Θεού και γύρισε να δει από περιέργεια τι τύχη είχαν το Σόδομα και τα Γόμορρα, οι πόλεις δηλαδή που είχαν πέσει στην αμαρτία και τις τιμώρησε γι' αυτό ο Θεός. Η φράση κατά ένα περίεργο τρόπο σήμερα δεν είναι ενδεικτική για κάποιον που παρακούει κάποια εντολή αλλά χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες κάποιος μένει εμβρόντητος/ άφωνος/ άναυδος (χωρίς αηδή, χωρίς φωνή), έκπληκτος για κάτι που δεν περιμένει, για κάτι απροσδόκητο. Πιθανώς να αληθεύει ότι η γυναίκα του Λωτ δεν τιμωρήθηκε αλλά έγινε στήλη άλατος από το θέαμα που είδε και δεν το άντεξε..!!!

Β.Ο Μύθος της Αγίας Κίνγκα

Ιδιαίτερα εντυπωσιακή μέσα στο "Παρεκκλήσιο της

Ευλογημένης Κίνγκα" είναι η μορφή της Αγίας Κίνγκα μ' ένα

γονατισμένο αλατωρύχο να προσφέρει στην αγία αλάτι κι ένα

δαχτυλίδι. Η Αγία Κίνγκα (SaintKingaofPoland, 1224 - 1292)

ήταν δούκισσα της Ουγγαρίας, κόρη του βασιλιά Μπέλα Δ'

της Ουγγαρίας και της Μαρίας Λασκαρίνας, κόρης

του Βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδώρου Α' Λάσκαρη.

Η Κίνγκα αρραβωνιάστηκε σε ηλικία 16 ετών το δούκα και μετέπειτα βασιλιά

της Πολωνίας Βολέσλαο Ε' τον "Αγνό", ο οποίος ήταν τότε 19 ετών. Σύμφωνα με το

διαδεδομένο θρύλο, η Κίνγκα ζήτησε από τον πατέρα της να της δώσει ως γαμήλιο δώρο,

αντί για χρυσό και κοσμήματα, ένα αλατωρυχείο. Για να πραγματοποιηθεί η επιθυμία της,

πέταξε το δαχτυλίδι των αρραβώνων της σ' ένα αλατωρυχείο στην Ουγγαρία.

Μετά την τέλεση του γάμου της στην Πολωνία, η Κίνγκα, ταξιδεύοντας μιαν ημέρα στην

κοντινή πόλη της Βιελίτσκα, διέταξε τους Ούγγρους αλατωρύχους, που είχε φέρει μαζί από

την πατρίδα της, να ανοίξουν ένα πηγάδι. Αντί όμως για νερό, εξορύχθηκε "λευκός

χρυσός", καθώς και το δαχτυλίδι της μέσα σ' ένα πέτρωμα αλατιού, το δαχτυλίδι αυτό που

είχε πετάξει η δούκισσα στο αλατωρυχείο στην Ουγγαρία.

Έτσι, η Κίνγκα ανακηρύχθηκε έκτοτε προστάτιδα των αλατωρύχων και από

το 1690 ξεκίνησε και η λατρεία της "ως ευλογημένης Κίνγκα". Αγιοποιήθηκε από

τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β' στις 16 Ιουνίου 1999, ως

Αγία Κίνγκα της Πολωνίας.

3.2.TO ΑΛΑΤΙ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΘΡΗΣΚΕΙΑ :

Από την Βίβλο έως και την Καινή Διαθήκη υπάρχουν αναφορές για το αλάτι. Στην Καινή

Διαθήκη, στο Κατά Ματθαίον, ο Ιησούς μιλώντας στους μαθητές του λέει, "Είστε το αλάτι

της γης. " Λέγοντάς τους με αυτό το πόσο πολύτιμοι και σημαντικοί είναι, αφού χωρίς το

αλάτι δεν μπορεί να υπάρξει ζωή! Στην Παλαιά Διαθήκη, η γυναίκα του Λωτ μετατράπηκε

σε στήλη άλατος, η αναφορά στο αλάτι ως βασικό στοιχειώδες συστατικό του φυσικού

σώματος. Στην ιουδαϊκή παράδοση, το Σάββατο βουτούν το ψωμί τους σε αλάτι…

3.2.1.Το αλάτι στο Χριστιανισμό:

Το αλάτι σαν έννοια στον Χριστιανισμό δηλώνει την

αποστολή του χριστιανού στην κοινωνία. Το αλάτι έχει δυο

βασικές ιδιότητες. Διατηρεί και έπειτα νοστιμίζει, δίνει ουσία

στη γεύση. Όταν μιλούσε ο Χριστός μας, ο κόσμος δεν

ήταν ουσιαστικά διαφορετικός από τον δικό μας. Σε κάθε

εποχή ο άνθρωπος δεν παύει να είναι αυτός, που είναι, και

η κοινωνία του το ίδιο. Με τις ίδιες αγωνίες και ανάγκες, τα

ίδια προβλήματα και ανησυχίες. Η αύξηση και εξέλιξη των μέσων είναι εξωτερική. Η ψυχή

μας μένει η ίδια. Και τότε, λοιπόν, υπήρχε ο ίδιος κλονισμός αξιών, η ίδια επικούρεια

διάθεση, το ίδιο άγχος, η ίδια ηθική κατάπτωση, η ίδια καθίζηση της αξίας της ζωής και της

ανθρώπινης προσωπικότητας. Αρκεί να υπενθυμίσουμε τη δουλεία, που σήμερα βέβαια

κυκλοφορεί με άλλα ονόματα, την έκθεση των βρεφών και τις εκτρώσεις. Το έργο, λοιπόν,

του χριστιανού σε ένα τέτοιο κόσμο είναι πρώτα να συντηρήσει, να συγκρατήσει από τη

σήψη και την αποσύνθεση. Να προφυλάξει. Υπάρχει όμως και η θετική πλευρά. Να δίνει

γεύση, να χαρίζει στη ζωή την πνευματική και ηθική της διάσταση. Όλη η ατομική και

εκκλησιαστική ευσέβεια συγκεντρώνεται στη διπλή προσπάθεια να αφαιρείται κακό

(άσκηση) και να προστίθεται καλό (έργα κοινωνίας και αγάπης). Καταλαβαίνουμε, λοιπόν,

γιατί ο Χριστός χρησιμοποίησε τις δύο έννοιες του φωτός και του άλατος, για να

χαρακτηρίσει μ’ αυτές τους μαθητές του.

Αντιλήψεις και δοξασίες άλλων και θρησκειών εκτός από τον Χριστιανισμό :

Η σημασία του αλατιού στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων καθρεφτίζεται στις θρησκευτικές δοξασίες και αντιλήψεις πολλών λαών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Αρχαίοι Αιγύπτιοι, Έλληνες και Ρωμαίοι περιελάμβαναν το αλάτι στις θυσίες και τις προσφορές τους προς τους θεούς. Στην Αίγυπτο, θεωρούσαν το ορυκτό αλάτι από την όαση του Αμμωνος πιο καθαρό από το θαλασσινό και γι’ αυτό το προτιμούσαν στις θυσίες τους. «Θείον» (θεϊκό) αποκαλεί το αλάτι ο Όμηρος , ενώ το τελετουργικό της ιουδαϊκής θρησκείας το επιβάλλει ως απαραίτητο συμπλήρωμα κάθε θυσίας. Ακόμη, στο ιουδαϊκό δείπνο της Παρασκευής το βούτηγμα ψωμιού, του κατ’ εξοχήν δώρου του Θεού, σε αλάτι συμβολίζει την τήρηση της συμφωνίας του Θεού με τον λαό του. Στη χριστιανική θρησκεία, ως συνέχεια του ιουδαϊσμού, το αλάτι εξακολουθεί να θεωρείται βασικό συστατικό της ζωής, καθώς βεβαιώνει η αποστροφή του ίδιου του ιδρυτή της προς του μαθητές του στην επί του Όρους ομιλία: «Υμείς έστε το άλας της γης· εάν δέ το άλας μωρανθή, εν τίνι αλισθήσεται; εις ουδέν ισχύει έτι ει μη βληθέν έξω καταπατείσθαι υπό των ανθρώπων». Η δε Καθολική Εκκλησία, εκτός από αγιασμένο νερό, διαθέτει και ιερό «αλάτι της σοφίας» (SalSapientiae). Όπως είναι αποκαλυπτική και η εμπλοκή του αλατιού σε μαγικοθρησκευτικές τελετουργίες. Για παράδειγμα, στην Ιαπωνία, σε φυλές της Αφρικής και στην Καραϊβική το αλάτι χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων, ενώ από Ιουδαίους, Μουσουλμάνους και Έλληνες θεωρείται αποτρεπτικό της βασκανίας.

3.2.2 Το αλάτι στην Καθολική θρησκεία:

Ο Μωσαϊκός Νόμος θεωρεί το αλάτι ως απαραίτητο

στοιχείο κάθε προσφοράς προς τον Θεό. Στην Καινή

Διαθήκη το αλάτι θεωρείται ακρογωνιαίο στοιχειό της

ζωής και αναφέρεται ότι ο Χρήστος είχε πει στους

μαθητές του: ’υμείς εστί το άλας της γης’. Πολλοί λαοί,

όπως οι Ασσύριοι και οι Πέρσες, χρησιμοποιούσαν το

αλάτι στις θρησκευτικές τους τελετές.

Στην καθολική θρησκεία εξόρκιζαν με αλάτι και νερό

ραντίζοντας μια συγκεκριμένη θέση μέσα στο δωμάτιο

που θεωρείται ότι έχει μολυνθεί από διαβολικές δυνάμεις, π.χ. σε χώρους που έχουν

εισέλθει κακά πνεύματα ή που έχουν τελεστεί πνευματιστικές λειτουργίες. Επίσης

χρησιμοποιούσαν το αλάτι για την προστασία σπιτιών, οικιών, κτιρίων αν πίστευαν ότι

κάποιος μπορεί να τα καταραστεί. Το αλάτι το πρόσθεταν και στα τρόφιμα όταν υπήρχε η

υπόνοια ότι μπορεί τα τρόφιμα να είναι μαγεμένα και με το γεύμα που θα προκύψει να

μαγέψει κάποιον.

Η τρέχουσα χρήση του αλατιού στην καθολική εκκλησία :

Τον τελευταίο καιρό, η χρήση του αλατιου έχει περιοριστεί στην Ρωμαϊκή ιεροτελεστία της

Καθολικής Εκκλησίας. Το 1962 το αλάτι περιλαμβανόταν ως συστατικό σε τρείς τελετές :

• 1. Βάπτισμα Πριν οι υποψήφιοι εισέρθουν στην εκκλησία έπαιρναν

από μια πρέζα αλάτι που ήταν ευλογημένη με έναν εξορκισμό και την έβαζαν στο στόμα

τους. Ωστόσο, στη σύγχρονη τέλεση αυτής της λειτουργίας μπορεί να παραλειφθεί.

• 2. Αφιέρωση του βωμού Σε μια τελετή για την αφιέρωση του βωμού,

εξορκίζουν αλάτι και το αναμιγνύουν με στάχτες, νερό και κρασί. Το μίγμα αυτό που

προκύπτει χρησιμοποιείται για να γείνει το κονίαμα.

• 3. Ευλογία αγίασμα Αλάτι προστίθεται στο νερό και μετά ακολουθεί

μια προσευχή στην οποία ο Θεός καλείται να ευλογήσει το αλάτι.

Υπάρχει μία ακόμη ιεροτελεστία που προβλέπει την ευλογία του αλατιού για τα ζώα.

3.3.ΕΘΙΜΑ – ΗΘΗ-ΠΑΙΧΝΙΔΙ :

3.3.1.Α Έθιμα-Ήθη στη Ελλάδα :

Μέχρι σήμερα έχουν διατηρηθεί αρκετές προλήψεις σχετικά με το αλάτι. Έτσι, δεν δανείζουν αλάτι οι χωρικοί, γιατί πιστεύουν ότι "ψοφάνε τα ζωντανά". Επίσης αποφεύγουν να χύσουν αλάτι από την αλατιέρα γιατί θεωρείται γρουσουζιά και πρέπει να ρίξει κανείς λίγο πίσω του, πάνω από τον ώμο του για να γλυτώσει από την κακοτυχία. Ακόμη θεωρείται ότι διώχνει τα δαιμόνια και τους ανεπιθύμητους επισκέπτες. Αν δεις αλάτι στον ύπνο σου, σε περιμένουν κέρδη από τις δουλειές σου, καθώς επίσης, επίσκεψη φιλικών σου προσώπων. Αν είσαι κοπέλα και δεις πως κρατάς στο χέρι σου άσπρο, χιονάτο αλάτι, περίμενε μεγάλη χαρά, ευτυχία και επιτυχία. Αλλά το χυμένο αλάτι είναι προειδοποίηση για φιλονικία και γκρίνια στο σπιτικό σου. Αν βρέξει και διαλυθεί αλάτι, κάποιο τρίτο πρόσωπο θα σε συμφιλιώσει με τον αντίπαλο σου. Αν βάζεις αλάτι στο φαγητό σου ή αν τρως αλάτι, θα έχεις στομαχικά προβλήματα και πίκρες.

Άφθονο αλάτι σε αλυκές είναι τύχη. Το ανακατεμένο αλατοπίπερο σημαίνει φιλονικία με

φιλικό σου πρόσωπο. Το να ονειρευτείτε αλάτι δεν είναι καλό. Συνήθως, έπειτα από ένα

τέτοιο όνειρο, όλα πάνε στραβά και μέσα στην οικογένεια θα δημιουργηθούν δυσαρέσκειες

και διαφωνίες. Αν δείτε πως αλατίζετε το φαγητό σας, σημαίνει χρέη και ενέχυρα. Για μια

νέα γυναίκα, το να δει πως τρώει αλάτι σημαίνει εγκατάλειψη από τον εραστή της για μια

πιο θελκτική κοπέλα, πράγμα που θα της προξενήσει μεγάλη θλίψη.

Το αλάτι από τα παλιά χρόνια ακόμα έπαιζε σημαντικό ρόλο στη καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Στα νησιά μας συνήθιζαν πριν φασκιώσουν το νεογέννητο να του περνάνε το σώμα με αλάτι για να γίνει το δέρμα του γερό και για να αποτρέψουν τα κακά πνεύματα που έρχονται να του κάνουν κακό. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς γίνεται υποδοχή του χρόνου με το ρίξιμο αλατιού στη φωτιά γιατί πιστεύουν πως όπως σκάει τα αλάτι έτσι θα σκάσουν και οι εχθροί.

Αλμυροκουλούρα. Ανήμερα την Καθαρή Δεύτερα τα κορίτσια έπρεπε να ζυμώσουν την αρμυροκουλούρα, με υλικά που θα είχαν έτοιμα από την προηγούμενη. Το αλεύρι, το αλάτι και το νερό τα έπαιρναν κρυφά, υποτίθεται, από τρία σπίτια, ένα από το καθένα. Την έψηναν, την έτρωγαν, και το βράδυ όποιον ονειρεύονταν να τις φέρνει νερό να ξεδιψάσουν, εκείνον θα παντρεύονταν.

3.3.1. B.Έθιμα- Ήθη Ανατολικής και Κεντρικής:

ΕυρώπηςΠολωνικές Παραδόσεις Γάμος - «Ψωμί και Αλάτι»

Η παράδοση ψωμί και το αλάτι είναι ένα

σλαβικό έθιμο που χρονολογείται από τον

17ο αιώνα. Πρόκειται ουσιαστικά για μια

τελετή, και αυτό εφαρμόζεται σε πολλές

χώρες της Ανατολικής Ευρώπης,

συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, της

Ρωσίας, της Σερβίας, της Βουλγαρίας,

κ.α. Με απλά λόγια, ο οικοδεσπότης και η

οικοδέσποινα του νοικοκυριού

υποδέχονται τους επισκέπτες τους με ένα

καρβέλι ψωμί και λίγο αλάτι. Οι επισκέπτες

στη συνέχεια θα βυθίσουν το ψωμί στο

αλάτι. Αυτή η διαδικασία είναι ένα σύμβολο της μεγάλης φιλοξενία, καθώς και την έκφραση

της ελπίδας ότι οι επισκέπτες ποτέ δεν θα πεινάσουν.

Το έθιμο αυτό δεν περιορίζεται μόνο σε γάμους. Πολλές σλαβικές κυβερνήσεις

χρησιμοποιούν αυτήν την παράδοση, όταν υποδέχονται διπλωμάτες και ανθρώπους

πολιτικής σημασίας. Ο Τζο Μπάιντεν πήρε μια γεύση από αυτό το έθιμο σε ένα πρόσφατο

ταξίδι στην Ουκρανία

Σε ένα γάμο, το έθιμο αυτό μπορεί να

πάρει δύο μορφές.

1. Οι οικοδεσπότες της εκδήλωσης

(συνήθως οι γονείς την νύφης ή του

γαμπρού) υποδέχονται το

νιόπαντρο ζευγάρι με ψωμί και

αλάτι κατά την είσοδο τους στη

ρεσεψιόν.

2. Και η άλλη επιλογή είναι οι

οικοδεσπότες της εκδήλωσης να

σταθούν έξω από τον χώρο

υποδοχής, και καλωσορίζοντας τους επισκέπτες να τους δίνουν ψωμί και αλάτι.

ΥΠΟΛOΙΠΗ ΕΥΡΩΠΗ: Στη Γερμανία θεωρείται ευλογία η ανακάλυψη αλατούχου πηγής. Δημοφιλής παράδοση σε πολλές χώρες της Ευρώπης είναι να ρίχνουν μια χούφτα αλατιού στο φέρετρο του νεκρού πριν από τον ενταφιασμό. Το αλάτι είναι σύμβολο αθανασίας και αδιάφθορου χαρακτήρα που θα κρατήσει μακριά τον διάβολο. Στη Σκωτία συνηθίζεται να βάζουν λίγο αλάτι κατά τη ζύμωση της μπύρας για να απομακρύνει τις μάγισσες και τα κακά πνεύματα, στην ουσία όμως με τον τρόπο αυτό αποτρέπουν την επιπλέον ζύμωση και προστατεύουν το προϊόν από την αλλοίωση.

3.3.2Παιχνίδι(Αλάτι ψιλό) :

"Αλάτι χοντρό, αλάτι ψιλό έχασα τη μάνα μου και πάω να τη βρω!

Παπούτσια δε μου πήρε να πάω στο χορό,

και αν δεν μου τα πάρει, (ο Χάρος) ο κούκος να την πάρει!"

Καθώς κάνει το γύρο τραγουδώντας ρίχνει το μαντηλάκι πίσω από ένα παιδί. Μόλις πάψει

το τραγούδι, τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να γυρίσουν πίσω και να δουν σε ποιο έχει ρίξει

το μαντήλι. Εκείνο που το βλέπει ριγμένο πίσω από την πλάτη του πρέπει αμέσως να

σηκωθεί και να κυνηγήσει εκείνη που το έριξε, ενώ αυτή τρέχει να πιάσει τη θέση του. Αν

το πετύχει, τότε τα φυλάει η δεύτερη.

3.4 Παροιμίες-Εκφράσεις-Αινίγματα:

3.4.1 Παροιμίες:

Ελλάδα Είναι αλήθεια πως εδώ και πολλά χρόνια οι Έλληνες χρησιμοποιούν ορισμένες εκφράσεις σχετικές με το αλάτι όπως:

δεν γνωρίζεις κάποιον ούτε και αν φάτε μαζί ένα φόρτωμα αλάτι (δεν γνωρίζεις ποτέ

κάποιον άνθρωπο όσα χρόνια και αν περάσουν),

φάγαμε ψωμί και αλάτι (χρησιμοποιείται για μακροχρόνιες φίλιες),

σε ξένο φαί αλάτι μην ρίχνεις(χρησιμοποιείται για την αποφυγή ανάμειξης σε μια

ξένη υπόθεση),

γερόντων πάρε τη βουλή και ανθρώπων μαθημένων όπου,

έχουνε πολύ ψωμί και αλάτι φαγωμένο,

τον έκανα του αλατιού,

νερό και αλάτι (ας δώσουμε τέλος στην παρεξήγηση)

Γερόντων πάρε τη βουλή κι ανθρώπων μαθημένων, οπού έχουνε πολύ ψωμί κι αλάτι

φαγωμένο.

Γλυκός σαν το μέλι και βαρύς σαν τ' αλάτι

Αμερική

{Belowthesalt}, ή {beneaththesalt} είναι μια από τις πολλές αγγλικές παροιμίες που

αναφέρονται στο αλάτι, όπως π.χ.worthone’ssalt και άλλα. Αυτό αποτελεί ένδειξη

της μεγάλης σημασίας που έχει δώσει η κοινωνία στο αλάτι.

Η έκφραση ‘belowthesalt’ σημαίνει πως κάποιος ανήκει σε χαμηλή κοινωνική τάξη,

και προήλθε από τη συνήθεια να κάθεται στην πιο χαμηλή καρέκλα ο πιο

χαμηλόβαθμος με αποτέλεσμα να βρίσκεται κάτω από το ύψος της αλατιέρας.

‘Worthone’ssalt’: κάποιος/κάτι αξίζει τον κόπο. Η έκφραση αυτή προέρχεται από τη

μεσαιωνική εποχή κατά την όποια το αλάτι είχε μεγάλη αξία στις συναλλαγές που

έκαναν οι άνθρωποι μεταξύ τους.

‘Takeitwithapinch/grainofsalt’:να αποδέχεσαι κάτι, αλλά να κρατάς κάποιο

σκεπτικισμό για αυτό. Προέρχεται από το ότι το φαγητό καταπίνεται πιο εύκολα ,αν

συνοδευτεί από μια μικρή ποσότητα αλατιού.

‘SaltofEarth’:1)αυτό με αξία και αξιοπιστία. Προέρχεται από τη Βίβλο και

χρησιμοποιείται ως συμβολική φράση καθώς το αλάτι είναι πάντα η πιο σίγουρη και

ασφαλής λύση για να νοστιμέψει το φαγητό.

2)αυτοί που πρέπει να φωτιστούν περισσότερο και να ανεγερθούν από το έδαφος.

Προέρχεται από την αντίληψη πως το αλάτι είναι πολύ σημαντικό για να βρίσκεται

στο έδαφος, κάτω από τη γη.

‘Rubsoldintothewound’:αναφέρεται κυρίως όταν κάποιος βασανίζεται και

αναφέρουμε κάτι για να υποφέρει περισσότερο.

‘Saltsomething’:βάζω κάτι στην άρμη.

‘Saltsomethingaway’:βάζω κάτι στην άκρη και συνήθως παράνομα.

«μοιράζομαι ψωμί κι αλάτι», που χρησιμοποιείται από πολλούς λαούς για να

δηλώσει άρρηκτους δεσμούς φιλίας, είναι αποκαλυπτική της σημασίας που του

αναγνωρίζεται στη ζωή.

Oι Γάλλοι, με τη φράση «mettresongraindesel» (βάζω τον κόκκο αλατιού μου) εννοούν την πρωτότυπη δημιουργία.

3.4.2 Εκφράσεις:

Ανάλατος

Ανάλατο χαρακτηρίζεται κατά κυριολεξία αυτό που δεν περιέχει αλάτι ή το περιέχει σε μικρή ποσότητα. Δανειζόμαστε όμως τη λέξη και τη χρησιμοποιούμε μεταφορικά για να

χαρακτηρίσουμε <ανάλατο> άνθρωπο, τον άνθρωπο που δεν έχει χάρη, γούστο ή νοστιμιά. Τα στοιχειά αυτά της προσωπικότητας πάντα ήταν ζητούμενα ακόμα και από την αρχαιότητα.

Βάλε το στη σαλαμούρα

Σαλαμούρα ονομάζεται, κοινώς η άλμη , το νερό δηλαδή που περιέχει μεγάλη ποσότητα αλατιού και χρησιμεύει για τη διατήρηση ψαριών, ελιών και άλλων εδώδιμων. Σαλαμούρα λέμε μεταφορικά το φαγητό που είναι υπερβολικά αλμυρό ενώ άλλοτε λέμε ειρωνικά τη φράση <Βαλε το στη σαλαμούρα> για κάτι που όχι μόνο φαίνεται να μην είναι χρήσιμο , αλλά που αμφισβητείται η μελλοντική του χρήση.

Αλατισμένες Φράσεις

Θα σε αλατίσω =θα σε τιμωρήσω

Το ψέμα είναι το αλάτι της αληθείας(=όχι μόνο δεν είναι δυνατή η αλήθεια χωρίς

ψέμα, αλλά το ψέμα νοστιμίζει την αλήθεια).

3.4.3 Αινίγματα:(από την Κρήτη)

Σε κήπο δεν φυτεύεται , σε περιβόλι όχι και ο βασιλιάς το γεύεται και όλος ο κόσμος το έχει. Τι είναι; Το αλάτι. Σε κήπο δεν φυτεύεται, σε περιβόλι όχι και ο βασιλιάς το γεύεται και όλος ο κόσμος το 'χει

3.5 Οι χρήσεις του αλατιού στην καθημερινότητα μας :

Χρήσεις του αλατιού...

Στην κουζίνα Βράσιμο νερού – το αλάτι που προσθέτουμε στο νερό κάνει το νερό να βράζει σε μεγαλύτερη θερμοκρασία, επομένως μειώνει τον αναγκαίο χρόνο βρασίματος (δεν κάνει το νερό να βράζει πιο γρήγορα).

Το λάδι πήρε φωτιά – αν ξεχάσετε το λάδι στο τηγάνι και πάρει φωτιά, ρίξτε μία χούφτα αλάτι. Η φλόγα θα υποχωρήσει και θα μπορέσετε να απομακρύνετε το φλεγόμενο τηγάνι.

Ξεφλούδισμα αυγών – αν βράσουμε τα αυγά σε αλατισμένο νερό, θα μπορέσουμε να τα ξεφλουδίσουμε πιο εύκολα.

Κλειστά δοχεία – αν χρησιμοποιείτε σπάνια τα θερμός ή κλειστές κανάτες/δοχεία, αφού τα πλύνετε και στεγνώσουν, ρίξτε λίγο αλάτι πριν τα κλείσετε και τα αποθηκεύσετε ξανά. Το αλάτι θα εμποδίσει τα δοχεία να μυρίζουν «κλεισούρα». Θυμηθείτε να ξεπλύνετε το αλάτι πριν τα ξαναχρησιμοποιήσετε.

Αυγά ποσέ – αν χρησιμοποιήσουμε τον ατμό από αλατισμένο νερό, τα ασπράδια θα δέσουν καλύτερα.

Φρεσκάδα αυγών :Γεμίστε μία κούπα με νερό και προσθέστε δύο κουταλάκια του γλυκού αλάτι. Βάλτε μέσα

το αυγό. Τα φρέσκα αυγά θα πάνε στον πάτο ενώ τα παλιά αυγά θα επιπλέουν.

Μούχλα και σκουριά – μουσκέψτε τους λεκέδες από μούχλα και σκουριά με ένα μείγμα από χυμό λεμονιού και αλάτι. Αν πρόκειται για ύφασμα απλώστε το στον ήλιο και μετά πλύντε το με σαπούνι.

Διατήρηση φρούτων – κομμένα μήλα, αχλάδια και πατάτες αν βουτηχτούν σε κρύο ελαφρά αλατισμένο νερό δεν θα μαυρίσουν.

Καφές φίλτρου – μία ελάχιστη δόση αλατιού μέσα στο φίλτρο της καφετιέρας όταν φτιάχνετε καφέ, θα βελτιώσει τη γεύση αλλά κυρίως θα αφαιρέσει την πικράδα που παίρνει ο καφές όταν μένει πολλές ώρες στην κανάτα της καφετιέρας.

Βραστές πατάτες – σουρώστε τις βρασμένες πατάτες και βάλτε τις πάλι στην κατσαρόλα. Ραντίστε τις με αλάτι. Με αναμμένο το μάτι της κουζίνας ανακατέψτε με μία κουτάλα τις πατάτες (ή κουνήστε ολόκληρη την κατσαρόλα). Το αλάτι θα απορροφήσει όλο το επιπλέον νερό που έχουν διατηρήσει οι πατάτες στο

εσωτερικό τους.

Πλύσιμο σπανακιού – πλύντε το σπανάκι σε αλατισμένο νερό, μία φορά αρκεί.

Σαλάτες – αλατίστε τις σαλάτες αμέσως πριν τις σερβίρετε, τα λαχανικά θα διατηρηθούν τραγανά.

Καθαρισμός Πουλερικών – για να αφαιρέσετε πιο εύκολα τα νεύρα των φτερών από τα πουλερικά, τρίψτε το δέρμα με αλάτι πριν αρχίσετε να καθαρίζετε το πουλερικό.

Ζαχάρωμα – όταν φτιάχνετε γλάσο για γλυκίσματα προσθέστε ελάχιστο αλάτι, θα αποφύγετε το ζαχάρωμα.

Λαδωμένα κατσαρολικά – τρίψτε το σκεύος με χαρτί κουζίνας και αλάτι. Το λίπος θα εξαφανιστεί.

Μυρωδιά κρεμμυδιού – τρίψτε τα δάχτυλά σας με ένα μείγμα από αλάτι και ξύδι.

Λεκιασμένες κούπες – τρίψτε τις κούπες με αλάτι, θα εξαφανιστούν οι επίμονοι λεκέδες από καφέ ή τσάι.

Γυάλισμα ασημικών – πριν τα πλύνετε, τρίψτε τα με αλάτι.

Καθαρισμός φούρνου – το αλάτι και η κανέλλα αφαιρούν τις δυσάρεστες οσμές του καμένου φαγητού από το φούρνο. Ανακατέψτε αλάτι και κανέλλα σε νερό και ψεκάστε τον φούρνο όταν είναι ακόμη ζεστός (όχι καυτός). Όταν στεγνώσει, τρίψτε τον με μία βούρτσα ή σκληρό ύφασμα.

Καθάρισμα χαλκού – για να αφαιρέσετε τους λεκέδες και τις δυσχρωμίες σε χάλκινα αντικείμενα, ρίξτε αλάτι πάνω στο προβληματικό σημείο και τρίψτε το με ύφασμα βουτηγμένο σε ξύδι.

Σιδέρωμα / Σίδερο – αν κάτι κόλλησε στην πλάκα του σίδερου, ρίξτε λίγο αλάτι πάνω σε ένα χαρτί και περάστε από πάνω το καυτό σίδερο για να καθαρίσει η πλάκα.

Σαπουνάδες – αν από το μπάνιο σας ή το πλυντήριο το σιφόνι του μπάνιου βγάζει αφρούς, ρίξτε λίγο αλάτι πάνω στο σιφόνι. Ο αφρός θα «κάτσει».

Γαργάρες – Αν πονάει ο λαιμός σας κάντε γαργάρες με χλιαρό αλατόνερο (1 ποτήρι νερό με μισή κουταλιά της σούπας αλάτι).

Λεκέδες ιδρώτα – Διαλύστε 4 κουταλιές της σούπας αλάτι σε 250 γραμμάρια καυτό νερό. Βρέξτε ένα σφουγγάρι και καθαρίστε με το σφουγγάρι το ύφασμα μέχρι να εξαφανιστούν οι λεκέδες.

Δόντια– Κάντε πλύσεις στόματος με ένα μείγμα αλατιού και μαγειρικής σόδας (ίσα μέρη διαλυμένα σε νερό). Το διάλυμα αυτό λευκαίνει τα δόντια και διατηρεί την ανάσα σας καθαρή.

Ξεθωριασμένα χρώματα – πλύντε τα χρωματιστά υφάσματα που έχουν ξεθωριάσει (κουρτίνες, χαλάκια) με αλατόνερο για να ζωντανέψετε τα χρώματα.

Για τα μάτια – Ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι διαλυμένο σε νερό είναι πρώτης τάξεως καλλυντικό για τα μάτια. Χρησιμοποιήστε το για να ξεπλύνετε (εξωτερικά) τα κουρασμένα μάτια ή φτιάξτε κομπρέσες για τα πρησμένα μάτια.

Κιτρινισμένα ασπρόρουχα – Βράστε τα ασπρόρουχα σε διάλυμα από νερό αλάτι και μαγειρική σόδα για περίπου 1 ώρα

Ποδόλουτρα – κάντε ποδόλουτρο σε αλατόνερο για να ξεκουράσετε τα πόδια σας, ξεπλύνετε με δροσερό νερό.

Λεκέδες από αίμα – μουλιάστε τα βαμβακερά και λινά υφάσματα σε κρύο αλατόνερο και μετά πλύντε τα με χλιαρό νερό και σαπούνι.

Τσιμπήματα εντόμων – βρέξτε το σημείο που σας τσίμπησε το έντομο και ρίξτε επάνω αλάτι για να ανακουφιστείτε από τον πόνο.

Σφουγγάρια – ανανεώστε τα αφήνοντάς τα να μουλιάσουν σε αλατόνερο αφού πρώτα τα έχετε πλύνει.

Στη μπανιέρα – ρίξτε αρκετό αλάτι μέσα στο χλιαρό νερό της μπανιέρας σας και χαλαρώστε για τουλάχιστον 10 λεπτά, θα σας ξεκουράσει.

Scrub σώματος – μετά το μπάνιο

κι ενώ το δέρμα σας είναι ακόμη υγρό, κάντε μόνοι σας μασάζ με αλάτι. Θα απομακρύνει τα νεκρά κύτταρα και θα τονώσει την κυκλοφορία.

Λεκέδες από κρασί – σκουπίστε με χαρτί κουζίνας όσο γίνεται περισσότερο από το κρασί που χύθηκε και σκεπάστε το λεκέ με αλάτι. Το αλάτι θα απορροφήσει το υπόλοιπο κρασί. Μετά ξεπλύνετε με κρύο νερό ή αν πρόκειται για χαλί, τρίψτε το αλάτι και σκουπίστε με την ηλεκτρική σκούπα.

Μάσκα προσώπου – για μία αναζωογονητική μάσκα προσώπου ανακατέψτε ίσα μέρη αλάτι και ελαιόλαδο και κάντε ελαφρύ μασάζ στο πρόσωπο και το λαιμό. Αφήστε τη μάσκα για 5 λεπτά και ξεπλύνετε το πρόσωπό σας.

Σκούπες – η καινούργια σας σκούπα θα κρατήσει περισσότερο αν την μουλιάσετε σε χλιαρό αλατόνερο πριν την χρησιμοποιήσετε.

Κεριά που δεν στάζουν – μουλιάστε τα καινούργια κεριά σε αλατόνερο για λίγες ώρες και αφήστε τα να στεγνώσουν καλά πριν τα ανάψετε για πρώτη φορά. Όταν καίγονται δεν θα στάζουν.

Καθαρισμός μπρούντζου – φτιάξτε μία κρέμα αναμειγνύοντας ίσα μέρη από αλάτι, αλεύρι και ξύδι. Απλώστε την κρέμα στο μπρούτζινο αντικείμενο, αφήστε την για καμιά ώρα και μετά καθαρίστε την τρίβοντας με μαλακό πανί.

Στο τζάκι – που και πού ρίξτε μία χούφτα αλάτι στο τζάκι την ώρα που καίει. Θα βοηθήσει στο να απομακρυνθεί η πίσσα που συγκεντρώνεται στο εσωτερικό της καμινάδας.

Σφιχτή μαρέγκα – με μία ελάχιστη ποσότητα αλατιού στο χτύπημα των ασπραδιών, η μαρέγκα θα γίνει πιο σφιχτή / δεμένη.

Βάζα λουλουδιών – για να καθαρίσετε τα ίχνη που άφησαν τα λουλούδια και το νερό στο βάζο τρίψτε τα με αλάτι. Αν δεν φτάνετε να τρίψετε τα προβληματικά σημεία, αφήστε το λεκέ να μουλιάσει σε αλατόνερο. Μετά ξεπλύνετε με νερό και σαπούνι.

Αποφυγή μουχλιάσματος – για να μην μουχλιάζει εύκολα το τυρί, τυλίξτε το με ένα πανί βρεγμένο με αλατόνερο πριν το βάλετε στο ψυγείο.

Λουλούδια στο βάζο – μία ελάχιστη ποσότητα αλάτι στο νερό του βάζου θα βοηθήσει τα λουλούδια σας να διατηρηθούν φρέσκα για περισσότερο καιρό.

Συνθέσεις τεχνητών φυτών – ρίξτε αλάτι στο δοχείο που έχετε σκοπό να τοποθετήσετε τη σύνθεση. Ρίξτε λίγο κρύο νερό στο αλάτι και φτιάξτε τη σύνθεσή σας. Το αλάτι θα στερεοποιηθεί καθώς θα στεγνώνει και θα κρατήσει τα φυτά στη θέση τους.

Αγριόχορτα – αν φυτρώνουν αγριόχορτα ανάμεσα σε τούβλα και μπετό, ρίξτε αλάτι στις τρύπες που έχουν οι επιφάνειες. Με προσοχή ρίξτε από πάνω νερό ώστε το αλάτι να φτάσει σε βάθος.

Παράθυρα χωρίς πάγο – τρίψτε το παμπρίζ του αυτοκινήτου σας με αλάτι, το χιόνι και η υγρασία δεν θα παγώσουν πάνω στο τζάμι σας.

Επιφάνειες κοπής – Aφού τις πλύνετε με νερό και σαπούνι, τρίψτε τις ξύλινες επιφάνειες κοπής με ένα υγρό ύφασμα και αλάτι. Θα γυαλίσουν, θα καθαρίσουν και θα γίνουν λίγο πιο ελαφριές. Αν σας έπεσε περισσότερο αλάτι – αν στο βραστό φαγητό που ετοιμάζετε σας έπεσε περισσότερο αλάτι, κόψτε μία ή δύο πατάτες στη μέση και ρίξτε τις μέσα στην κατσαρόλα. Η πατάτα θα απορροφήσει το αλάτι.

Σκώροι, μυρμήγκια και γυμνοσάλιαγκες-Αν έχετε ένα από αυτά τα ενοχλητικά παράσιτα και θέλετε να απαλλαγείτε τότε το αλάτι είναι η λύση. Για να απαλλαγείτε από τα μυρμήγκια στρώστε μια γραμμή αλατιού στην εξώπορτα και στα κουφώματα.. Για να απαλλαγείτε από τους σκόρους μπορείτε να βάλετε ένα

μπολ με αλάτι μέσα στην ντουλάπα σας.. Επίσης για να απαλλαγείτε από τους γυμνοσάλιαγκες μπορείτε να ρίξετε πάνω στα φυτά σας αλάτι αυτό θα τους κρατήσει μακριά.

Αποκλεισμένος νεροχύτης ή διαρροή-Όταν μπλοκάρει ο νεροχύτης σας αν ανακατεύσετε έναν κουβά με διάλυμα ζεστού νερού με αλάτι και το ρίξετε τότε αυτό θα διαλύσει το συσσωρευμένο λίπος..

Καθάρισμα νεροχύτη – ρίξτε ένα μείγμα από νερό και μπόλικο αλάτι στο νεροχύτη σας. Θα εξαφανίσει τις οσμές των σωληνώσεων και θα καθυστερήσει τη συγκέντρωση των λιπαρών υπολειμμάτων στο εσωτερικό των σωλήνων.

Άοσμα παπούτσια – ρίξτε λίγο αλάτι μέσα στα πάνινα παπούτσια, θα απορροφήσει την υγρασία και τα παπούτσια σας δεν θα μυρίζουν άσχημα.

Με τα λίγα παραδείγματα που μόλις διαβάσατε, είδατε πόσο περισσότερα πράγματα μπορεί να κάνει το αλάτι πέρα από το να νοστιμίσει το φαγητό μας; Άλας λοιπόν, το αλάτι της ζωής μας!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1.http://translate.google.gr/translate?hl=el&langpair=en%7Cel&u=http://en.wikipedia

.org/wiki/Blessed_salt_in_Christianity

2.http://translate.google.gr/translate?hl=el&langpair=en%7Cel&u=http://www.exorci

smus.org/sacramentals/237-exorcised-water-oil-salt-and-incense

3.http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B1%CF%84%CF%89%CF

%81%CF%85%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF_%CE%92%CE%B9%CE%B

5%CE%BB%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%BA%CE%B1

4.http://www.paidika.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=1049&

Itemid=83&limit=1&limitstart=10

5.http://translate.googleusercontent.com/translate_c?depth=1&ei=3JSrUKX4OMnh

4QTvnoHQAQ&hl=el&langpair=en%7Cel&rurl=translate.google.gr&twu=1&u=http://

www.weddingbee.com/2010/05/05/polish-wedding-traditions-bread-and-

salt/&usg=ALkJrhgY6GpZt2kBaglUDNBaxDSrN9rKKQ

6.

http://www.neolaia.de/2opseis/DaneiaeeU/periodiko15/Danieissao/danieissao.html

7.http://translate.google.gr/translate?hl=el&langpair=en%7Cel&u=http://www.ehow.

com/how_6593726_wash-face-salt-water.html&ei=w5qrULGeN-yN4gTq3YDwBg

8. http://translate.googleusercontent.com/translate_c?depth=1&ei=w5qrULGeN-

yN4gTq3YDwBg&hl=el&langpair=en%7Cel&rurl=translate.google.gr&twu=1&u=http

://www.squidoo.com/uses-for-salt&usg=ALkJrhhLTsv8rz6WxbltbHTTfUP9Ylw1ZQ

9.http://translate.google.gr/translate?hl=el&langpair=en%7Cel&u=http://www.facts-

are-facts.com/news/sne_4708_salt_2.ihtml&ei=w5qrULGeN-yN4gTq3YDwBg

10.http://www.newsnow.gr/article/261054/apolepisi-me-alati.html

11. www.slideshare.net/takiskagiand/salt-final_14557237

12. http://wwwchem.gr/chemicals/chem_nall.htm

13. www.slideshare.net/takiskagiand/salt-

final_14557237http://wwwchem.gr/chemicals/chem_nall.htm

14. www.in2life.gr/features/notes/articles/220073/article.aspx?apg

15.http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_08/03/2009_306346

16. http://www.salticproducts.com/info.php?id=4

ΕΝΟΤΗΤΑ 4Η

ΥΠΟΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

Τσούνης Βασίλης

-Κωνσταντίνος Αθανασόπουλος

-Σαΐνι Σιμράν

-Χρυσάνθη Ροδάτου

-Χρήστος Ζέρβας

4. ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

4.1 Εισαγωγή

IΑλάτι ονομάζεται το μαγειρικό άλας. Κυρίως αποτελείται από χλωριούχο νάτριο (χημικός τύπος NaCl) και είναι βασικό συστατικό της ανθρώπινης διατροφής. Με αυτό αλατίζουμε τα τρόφιμα και παρασκευάζουμε τα αλίπαστα.

Το αλάτι είναι πολύ διαδεδομένο στη φύση. Βρίσκεται διαλυμένο στο νερό της θάλασσας και στο νερό ορισμένων λιμνών. Επίσης, βρίσκεται σε στερεή κατάσταση μέσα στη γη, όπως π.χ. στην Πολωνία, στην Αυστρία, στη Γερμανία κλπ (ορυκτό αλάτι ή αλίτης). Η θάλασσα περιέχει αλάτι σε ποσοστό 2,7 - 3,8%. Σε περιοχές, όπου το κλίμα είναι θερμό, το ποσοστό αυτό αυξάνεται ενώ μειώνεται σε θάλασσες, όπου εκβάλλουν πολλοί ποταμοί. Το αλάτι είναι απαραίτητο συστατικό κάθε ζωντανού οργανισμού και παίζει σπουδαίο ρόλο στα βιολογικά φαινόμενα.

Το αλάτι είναι ένα καθημερινό και πολύ συνηθισμένο συστατικό που δεν λείπει από το τραπέζι μας. Αν όμως κοιτάξουμε στο παρελθόν θα διαπιστώσουμε ότι έγιναν πόλεμοι για την κατοχή του "λευκού χρυσού", όπως το ονόμαζαν. Με το πέρασμα των ετών το κοινό ορυκτό αλάτι δόθηκε στους κοινούς ανθρώπους, αλλά το ορυκτό αλάτι Ιμαλάϊων δινόταν μόνο στους εξέχοντες! Μην ξεχνάμε ότι το θεωρούσαν τόσο πολύτιμο που ήταν και τρόπος πληρωμής.

Ο πρωτόγονος άνθρωπος δεν είχε ανησυχίες για το αλάτι διότι προσλάμβανε την συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα αλατιού που χρειαζόταν από την τροφή του. Αφού τρεφόταν από το αίμα και την σάρκα των ζώων. Είναι

γνωστό ότι το αίμα αποτελείται κυρίως από το αλάτι και ένα πλήρες συμπλήρωμα ιχνοστοιχείων. Με τον τρόπο αυτό λάμβαναν τα οφέλη του αλατιού και τα θρεπτικά συστατικά.

Με τον εκπολιτισμό των ανθρώπων , την ανάπτυξη της γεωργίας και την εξημέρωση των ζώων, η ζήτηση για το αλάτι αυξήθηκε. Οι χρήσεις του πολλές: ως καρύκευμα, στη συντήρηση των τροφίμων κ.α. Οι χρήσεις του πολλές: ως καρύκευμα, στη συντήρηση των τροφίμων κ.α. Αυτό απελευθέρωσε τους ανθρώπους από την εξάρτησή τους από την εποχιακή διαθεσιμότητα των τροφίμων, καθώς μπορούσαν να διατηρήσουν το φαγητό τους, αυτό έδωσε τη δυνατότητα για ταξίδια, αφού πλέον μπορούσαν να μεταφέρουν τη τροφή μαζί τους.

Στην αρχή οι άνθρωποι έπαιρναν το αλάτι από τη θάλασσα, στις αλυκές, με την εξάτμιση του νερού. Στη Γαλλία και στη Γερμανία βρέθηκαν ύστερα από ανασκαφές, αρχαίες συσκευές με τις οποίες απομόνωναν το αλάτι. Επίσης ήταν γνωστό το ορυκτό αλάτι (στερεό). Σπουδαία ορυχεία υπήρχαν στη Λιβύη, στην Αραβία, στην Ισπανία και στη Βοημία.

4.2 Ιστορία αλατιού

Το αλάτι είναι απαραίτητο για τον άνθρωπο, γι’ αυτό και η χρήση του είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Το αλάτι χρησίμευσε ως νόμισμα σε διάφορα σημεία του κόσμου και μάλιστα υπήρξε αιτία πολέμων. Έτσι, οι πλούσιοι πουλούσαν τους δούλους σε αντάλλαγμα με αλάτι. Επίσης, σε αρκετές χώρες οι κάτοικοι διενεργούσαν τις αγοραπωλησίες τους με κομμάτια αλατιού.

Στα πλαίσια της ανταλλακτικής οικονομίας της αυτάρκεια, το αλάτι τότε ανταλλασσόταν με κριθάρι, σιτάρι, καλαμπόκι, πατάτες, σύκα ξερά, τυρί, σταφίδες. Η αξία του ήταν περίπου μια οκά1 λάδι για δέκα οκάδες αλάτι, όμως σε ορισμένες περιόδους έλλειψης ανέβηκε η τιμή του ως μια οκά ζάχαρη για μια οκά αλάτι, ακόμη και σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις δύο οκάδες αλάτι για μια οκά τυρί. Πάντα στα ορεινά πουλιόταν ακριβότερα, παρά στα παραλιακά, διότι συνυπολογίζονταν και τα μεταφορικά.

Κατά τους αρχαίους Έλληνες συμβολίζει τη φιλία και την αλληλεγγύη και με αυτό επισφράγιζαν τις συμφωνίες τους. Επίσης το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες και στις προσφορές τους προς τους θεούς. Έτσι, είχαν τη συνήθεια να σκορπίζουν αλάτι σε αγρούς που αφιέρωναν στους θεούς τους. Το αλάτι αναφέρεται σε πολλές ελληνικές παροιμίες: «άλας και τράπεζαν μη παραβαίνειν» «μαζί φάγαμε ψωμί κι αλάτι»=συνδεθήκαμε στενά, «σε ξένο φαΐ αλάτι μη ρίχνεις»=μην ανακατεύεσαι σε ξένες υποθέσεις, «τον έκανα τ' αλατιού»=τον έδειρα κλπ.

Ο Μέγας Αλέξανδρος, αυτός ο μεγάλος στρατηλάτης, πλήρωνε και αυτός τους στρατιώτες του με τον «Λευκό Χρυσό». Ανακάλυψε νωρίς τις ευεργετικές και τονωτικές ιδιότητες του ορυκτού αλατιού που το χρησιμοποιούσε και ο ίδιος αλλά και για το άλογό του τον Βουκεφάλα.

Στην Αρχαία Ρώμη, η αξία του αλατιού υπήρξε πολύ μεγάλη και για να την αντιληφθεί κανείς αρκεί να αναλογιστεί πως η αγγλική λέξη για το μισθό «salary», προέρχεται από τη λατινική «salarium» που σημαίνει πληρωμή με αλάτι (sale είναι το αλάτι στα λατινικά). Επιπλέον , αξιοσημείωτο είναι το γεγονός να αναφέρουμε ότι στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, οι στρατιώτες, αρχικά, πληρώνονταν με μερίδες αλατιού. Όταν οι στρατοί μετακινούνταν με τα πόδια πολλές ώρες κάθε μέρα, ήταν απαραίτητο να έχουν μαζί τους αλάτι, γιατί είναι απαραίτητο για την υδατική ισορροπία του ανθρώπινου οργανισμού. Σύμφωνα με ιστορικές μελέτες, εκατοντάδες στρατιώτες του Ναπολέοντα είχαν πεθάνει κατά την αποχώρησή τους από τη Μόσχα, επειδή οι πληγές τους δεν θεραπεύονταν λόγω της έλλειψης άλατος. Άλλοι λαοί είχαν έρθει σε πόλεμο μεταξύ τους για να κατακτήσουν εδάφη με αλατούχες πηγές και να έχουν την αποκλειστική τους εκμετάλλευση.

Στην Αγγλία κατά τον επαναστατικό πόλεμο, οι Άγγλοι υπέκλεψαν την προμήθεια του αλατιού από τους αντάρτες, το οποίο ανέστειλε την ικανότητα των ανταρτών στο να μπορέσουν να συντηρήσουν τα τρόφιμά τους. Στον πόλεμο 1812, οι στρατιώτες έλαβαν άλμη ως πληρωμή, επειδή η κυβέρνηση ήταν πολύ φτωχή για να τους πληρώσει με χρήματα. Ο πρόεδρος Jefferson ανέφερε προς το Κογκρέσο την τεράστια αξία που θα είχε η ανακάλυψη ενός βουνού από αλάτι που πίστευαν ότι βρισκόταν κοντά στο ποταμό του Μισούρι, αν οι εξερευνητές της Δύσης, Lewis & Clark θα μπορούσαν να επαληθεύσουν την ύπαρξή του.

Το να ελέγχει ένα κράτος το εμπόριο του αλατιού σήμαινε ότι βρισκόταν σε πλεονεκτική θέση. Η Βενετία κυριάρχησε στο εμπόριο του αλατιού στη Μεσόγειο κατά τον 16ο αιώνα. Ένας θρυλικός δρόμος του αλατιού διέσχιζε τη Σαχάρα. Από το Ταουντενί μέχρι το Τιμπουκτού, επί αιώνες τα καραβάνια μετέφεραν χρυσό, ελεφαντόδοντο, δούλους και μεγάλες πλάκες αλατιού από το Βορρά προς το Νότο. Ήταν τόσο πολύτιμο όσο το χρυσάφι.

Στις Ασιατικές χώρες ανταλλασσόταν το βάρος του σε χρυσάφι. Αυτό δικαιολογεί το μεγάλο αριθμό πολέμων που έχουν ξεσπάσει στην ανθρώπινη ιστορία για την αποκλειστική εκμετάλλευση και διάθεση αλατιού.

Επίσης ο Μωσαϊκός Νόμος θεωρεί το αλάτι σαν σύμβολο και σαν απαραίτητο στοιχείο της προσφοράς προς το Θεό. Στην Καινή Διαθήκη αναφέρεται: «υμείς εστέ το άλας της γης». Και άλλοι λαοί, όπως οι Ασσύριοι, οι Πέρσες, χρησιμοποιούσαν το αλάτι στις θρησκευτικές τους τελετές.

Μέχρι σήμερα έχουν διατηρηθεί αρκετές προλήψεις σχετικά με το αλάτι. Π.χ. δε δανείζουν αλάτι οι χωρικοί, γιατί πιστεύουν ότι «ψοφάνε τα ζωντανά». Επίσης αποφεύγουν να χύσουν αλάτι από την αλατιέρα. Στη Γερμανία θεωρείται ευλογία η ανακάλυψη αλατούχου πηγής. Τέλος, το να προσφέρει κανείς ψωμί και αλάτι στους επισκέπτες του (ή το φάγαμε ψωμί και αλάτι όπως λέμε εμείς ) αποτέλεσε έθιμο σε πολλά σημεία του κόσμου με εντελώς διαφορετική κουλτούρα. Επιπλέον, χρησιμοποιήθηκε στην αγγειοπλαστική.

4.3 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ

Ολοι μας, όταν ακούμε τη λέξη αλάτι, σκεφτόμαστε αυτό το λευκό υλικό που κάνει τα φαγητά μας τόσο πιο νόστιμα. Σίγουρα το αλάτι είναι αυτό το υλικό, όμως κάνει πολύ μα πολύ περισσότερα πράγματα από το να νοστιμίζει το φαγητό μας. Το αλάτι είναι απαραίτητο συστατικό της διατροφής ανθρώπων, ζώων και ορισμένων φυτών. Είναι ίσως το πιο αποτελεσματικό και το πιο διατηρημένο συντηρητικό τροφίμων. Οι βιομηχανικές του χρήσεις είναι αμέτρητες. Για την ακρίβεια, το αλάτι έχει ενδιαφέρον και στη σημερινή μας ζωή αλλά και στην ιστορία της ανθρωπότητας μέσα στους αιώνες. Το αλάτι αποτελούσε πάντα ένα βασικό συστατικό της καθημερινότητας ώστε έγινε και το βασικό θέμα σε μύθους, θρύλους και παραμύθια ανά τον κόσμο. Υπάρχουν αμέτρητες αναφορές στο αλάτι τόσο σε διηγήματα και παραμύθια όσο και στην ποίηση διεθνώς. Το αλάτι επίσης χρησίμευσε ως νόμισμα σε διάφορα σημεία του κόσμου και μάλιστα υπήρξε και η αιτία πολέμων. Το να προσφέρει κανείς ψωμί και αλάτι στους επισκέπτες του (ή το φάγαμε ψωμί και αλάτι όπως λέμε εμείς) αποτέλεσε έθιμο σε πολλά σημεία του κόσμου με εντελώς διαφορετική κουλτούρα. Επίσης χρησιμοποιήθηκε στην αγγειοπλαστική. Η παρασκευή του αλατιού αναφέρεται τόσο στην Κινεζική όσο και στην Αιγυπτιακή ιστορία. Ειδικά για τους αρχαίους Αιγύπτιους, το αλάτι αποτελούσε απαραίτητο συστατικό για την ταρίχευση των νεκρών (μούμιες). Το αλάτι αποτελούσε και σπουδαίο οικονομικό παράγοντα στην αρχαιότητα καθώς χρησιμοποιούνταν ως νόμισμα στην αρχαία Ελλάδα, κυρίως ως ανταλλαγή ειδών (αλάτι για σκλάβους). Οι Ρωμαίοι που έφτιαξαν σπουδαία έργα υποδομής αναφέρεται ότι είχαν ήδη φτιάξει εγκαταστάσεις όρυξης και επεξεργασίας αλατιού. Επίσης υπάρχουν αναφορές ότι κάποιοι Ρωμαίοι στρατιώτες πληρώνονταν με αλάτι (ως μισθός). Οι εξερευνητές του νεότερου κόσμου κουβαλούσαν μαζί τους αλάτι σε κάθε αποστολή εξερεύνησης Δεν είναι τροφή, αλλά το χρειαζόμαστε. Στο παρελθόν ήταν τόσο πολύτιμο, που το χρησιμοποιούσαν ως νόμισμα. Για χάρη του γίνονταν ακόμα και πόλεμοι. Ίσως ήταν και το πρώτο "ναρκωτικό" της ανθρωπότητας. Αν και δεν τρώγεται παρά μόνο συνοδεύει τις τροφές, δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτό. Κάποτε ήταν τόσο πολύτιμο, ώστε το χρησιμοποιούσαν ως νόμισμα. Διόλου τυχαία, πολλές πόλεις πήραν το όνομά τους απ' αυτό. .Για πολλά χρόνια το αλάτι ήταν το μοναδικό συστατικό για τη συντήρηση των τροφών. Μ' αυτό αλάτιζαν το κρέας, τα ψάρια -τις περισσότερες φορές πάνω στα αλιευτικά πλοία-, το τυρί, τις ελιές, ακόμα και το βούτυρο. Επίσης το χρησιμοποιούσαν στη βυρσοδεψία κατά της σήψης των δερμάτων. Οι δυνατότητες συντήρησής του προέρχονται από την ιδιότητά του να καθιστά το νερό που περιέχεται στις τροφές μη βιοδιαθέσιμο, δηλαδή μη διαθέσιμο στη μόλυνση από βακτηρίδια και μύκητες.

Το λευκό χρώμα του οφείλεται στην κοκκώδη δομή του, ενώ άλλες αποχρώσεις προέρχονται από προσμείξεις με φύκια, κατάλοιπα απολιθωμάτων και διάφορα ορυκτά, ανάμεσά τους το θειικό ασβέστιο και το μαγνήσιο. Διακρίνεται σε αλάτι κοινό ή μαγειρικό. Μέχρι πρόσφατα δεν ήταν και τόσο κοινό. Μόλις πριν από πενήντα χρόνια έχασε τη στρατηγική του σημασία. Επί αιώνες πολλοί λαοί έπρεπε να

πολεμήσουν για να το προμηθευτούν. Στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία η πληρωμή των στρατιωτών γινόταν αρχικά με μερίδες αλατιού.

. Επίσης, το αλάτι έπαιξε σημαντικό ρόλο σε πολλά θρησκευτικά τελετουργικά ανά

τους αιώνες, σε διαφορετικές θρησκείες, συμβολίζοντας κυρίως την αγνότητα. Σε ορισμένες θρησκείες το αλάτι χρησιμοποιείται στο ιερό των ναών ως σύμβολο αγνότητας.

4.4. ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Λόγω της δυσκολίας εξόρυξης του αλατιού αλλά και να μεταφερθεί, αυτό το έκανε να είναι ένα είδος πολυτελείας για το εμπόριο. Αυτό μας βοηθά να καταλάβουμε

καλύτερα γιατί το χρησιμοποιούσαν ως νομισματική ισοτιμία. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι ήλεγχαν την τιμή του αλατιού και αύξαναν την τιμή του για να χρηματοδοτήσουν τους πολέμους τους, εν συνέχεια, μείωναν την τιμή, έτσι ώστε το αλάτι να είναι και πάλι στην διάθεση του κοινού πολίτη. Όπως αναφέραμε και πριν ο μισθός των Ρωμαίων στρατιωτών ήταν αλάτι . Η λέξη μισθός προέρχεται από τη λατινική λέξη salarium, που

σημαίνει καταβολή σε αλάτι. Πιο συγκεκριμένα το Sal στα λατινικά σημαίνει αλάτι. Οι Ρωμαίοι έφτιαξαν δρόμους ειδικά για να μεταφέρεται πιο γρήγορα το αλάτι. Για παράδειγμα, ο δρόμος Via Salaria , ξεκινάει από τη Ρώμη και φτάνει στην Αδριατική θάλασσα.

«Λευκός Χρυσός»

Η χρήση δεξαμενών αλατιού στις γαλλικές ακτές του Ατλαντικού αρχίζει τον τρίτο αιώνα π.Χ. περίπου. Εντούτοις, η παραγωγή αλατιού έφτασε σε αξιόλογα επίπεδα πολύ αργότερα, στο τέλος του Μεσαίωνα. Η αύξηση του πληθυσμού στη μεσαιωνική Ευρώπη ανέβασε κατακόρυφα τη ζήτηση του αλατιού, εφόσον με αυτό μπορούσε να συντηρηθεί το κρέας και τα ψάρια. Λόγου χάρη, για τη συντήρηση τεσσάρων τόνων ρέγγας, χρειαζόταν ένας τόνος αλάτι. Εφόσον το κρέας αποτελούσε πολυτέλεια για τον κοινό λαό, το παστωμένο ψάρι ήταν η βασική τροφή τους. Έτσι λοιπόν, πλοία από όλη τη βόρεια Ευρώπη έφταναν στις ακτές της Βρετάνης για να αγοράσουν τις τεράστιες ποσότητες αλατιού που χρειάζονταν οι ψαράδες για να συντηρήσουν τις ψαριές τους.

Οι περιουσίες που γίνονταν από αυτόν το «λευκό χρυσό» δεν πέρασαν απαρατήρητες από τους βασιλιάδες της Γαλλίας. Το 1340 επιβλήθηκε φόρος στο αλάτι, ο οποίος έγινε γνωστός ως γκαμπέλ, από την αραβική λέξη καμπάλα που σημαίνει φόρος. Αυτός ο φόρος ήταν εξαιρετικά δυσάρεστος στο λαό και προκάλεσε αιματηρές εξεγέρσεις. Εκείνο που θεωρούνταν το πλέον άδικο ήταν το γεγονός ότι ο αγοραστής υποχρεωνόταν να πληρώνει υψηλές τιμές και να αγοράζει από ελάχιστη καθορισμένη ποσότητα αλατιού και πάνω, άσχετα από τις πραγματικές του ανάγκες. Επιπλέον, οι προνομιούχοι, όπως οι ευγενείς και ο κλήρος, απαλλάσσονταν από τη φορολογία. Ορισμένες επαρχίες, περιλαμβανομένης και της Βρετάνης, επίσης απαλλάσσονταν, ενώ άλλες πλήρωναν μόνο το ένα τέταρτο του ποσού. Αυτό οδήγησε σε μεγάλες διαφορές στις τιμές του αλατιού—σε μερικές επαρχίες στοίχιζε 40 φορές περισσότερο από ό,τι σε άλλες.

Δεν είναι παράξενο που, υπό αυτές τις συνθήκες, η λαθρεμπορία έγινε ακμάζουσα επιχείρηση. Όσοι πιάνονταν, όμως, να κάνουν λαθρεμπόριο τιμωρούνταν αυστηρά. Μπορούσαν να σημαδευτούν με καυτηριασμό, να σταλούν στις γαλέρες των δούλων ή ακόμη και να καταδικαστούν σε θάνατο. Στις αρχές του 18ου αιώνα, περίπου το ένα τέταρτο όλων των δούλων που βρίσκονταν στις γαλέρες ήταν λαθρέμποροι αλατιού, ενώ οι υπόλοιποι ήταν κοινοί εγκληματίες, λιποτάκτες ή Προτεστάντες που διώχθηκαν μετά την ανάκληση του Διατάγματος της Νάντης.* Όταν η Επανάσταση του 1789 σάρωσε τη Γαλλία, μια από τις πρώτες αξιώσεις ήταν η κατάργηση αυτού του μισητού φόρου. Σε νεότερες εποχές, παράδειγμα της σημασίας του αλατιού στην οικονομία αποτέλεσε η Βενετία. Μέσω του μονοπωλίου που είχε στην αγορά του αλατιού, η Βενετία εξελίχθηκε σε οικονομική δύναμη. Τα ορυχεία αλατιού ανά τον κόσμο, εξακολουθούν να προσφέρουν έσοδα στις χώρες καθώς έχουν μετατραπεί σε τουριστικά θέρετρα ή αξιοθέατα. Το Salzburg της Αυστρίας έχει μετατρέψει τα 4 ορυχεία αλατιού που διαθέτει σε τουριστικά θέρετρα. Στη Βολιβία, η περιοχή όπου παράγεται αλάτι είναι τουριστικό αξιοθέατο και μάλιστα διαθέτει ένα εντυπωσιακό ξενοδοχείο φτιαγμένο εξολοκλήρου από αλάτι. Οι αμέτρητες χρήσεις του Οι 14000 χρήσεις του αλατιού που ήδη αναφέραμε στην εισαγωγή ίσως σε μας να φαίνονται πάρα πολλές. Όμως οι περισσότερες από αυτές τις χρήσεις ήταν γνωστές στις προηγούμενες γενιές. Πολλές από αυτές τις χρήσεις ήταν το να βοηθήσουν σε απλές καθημερινές δουλειές του νοικοκυριού πριν την εμφάνιση των σύγχρονων χημικών καθαριστικών και συντηρητικών. Πολλές από αυτές τις χρήσεις έχουν στην ουσία περάσει στην αχρηστία, όμως εξακολουθούν να είναι πρακτικές και πολύ οικονομικές.

ΙΝΔΙΑ

Ο Μαχάτμα Γκάντι, ο μεγαλύτερος ηγέτης που νίκησε με

όπλο του την ειρήνη, είχε κάνει την γνωστή «πορεία του

αλατιού», το 1930, μια ειρηνική διαμαρτυρία κατά της

βρετανικής φορολογίας που έβαζε στο αλάτι στις ινδικές

αποικίες. Έτσι η Ινδία αναγκαζόταν να αγοράζει το αλάτι

από την Αγγλία. Βέβαια εκείνη την εποχή οι Βρετανοί

ελέγχουν το εμπόριο του αλατιού στις περισσότερες

χώρες ανά τον κόσμο. Το μονοπωλιακό εμπόριο της

Βρετανίας απαγόρευε στις Ινδίες την πώληση ή την

παραγωγή αλατιού, και καταστούσε παράνομη

οποιαδήποτε ινδική παραγωγή! Με τον νόμο αυτό

συνέβαινε ότι πιο οξύμωρο θα μπορούσε να συμβεί, οι ινδοί αναγκάζονταν να αγοράζουν

το αλάτι τους από τη βρετανική κυβέρνηση, παρόλο που το αλάτι ήταν άμεσα διαθέσιμο

στους κατοίκους των παράκτιων περιοχή. Δεδομένου ότι ο φόρος είχε αντίκτυπο σε

ολόκληρη την χώρα της Ινδίας, ο Γκάντι ήξερε ότι η απόφασή του να διαμαρτυρηθεί θα

είχε περιφερειακή, θρησκευτική, ταξική και εθνική υποστήριξη εντός και εκτός συνόρων.

Στην ειρηνική διαμαρτυρία του ο Γκάντι περπάτησε 240 μίλια, για 23 ημέρες, και

φθάνοντας στην θάλασσα στις 5 Απριλίου 1930, ο Γκάντι πήρε μια χούφτα λάσπης με

αλάτι και είπε «Με αυτό διαταράσσω τα θεμέλια της Βρετανικής Αυτοκρατορίας." Στην

συνέχεια έβρασε θαλασσινό νερό ώστε να παραχθεί το «παράνομο» εμπόρευμα.

Προέτρεπε τους υποστηρικτές του να παράγουν αλάτι σε όλο το μήκος της ακτής,

κάνοντας απλή και άνετη την ζωή τους και όχι της Βρετανικής Αυτοκρατορίας!

ΒΟΡΕΙΑ ΑΦΡΙΚΗ - ΤΟΥΑΡΕΓΚ

Οι Τουαρέγκ έχουν προσαρμοστεί στις δύσκολες φυσικές συνθήκες της ερήμου και βρήκαν τρόπους για εξασφαλίσουν τροφή, ενδυμασία και στέγη.

Για τους Τουαρέγκ, όπως και για όλους τους κατοίκους της ερήμου, το πρόβλημα είναι η έλλειψη νερού. Συγκεντρώθηκαν λοιπόν στις περιοχές όπου υπάρχει νερό και εκεί που βρέχει. Στις οάσεις οι μόνιμοι κάτοικοι αντλούν το νερό από τα πηγάδια και ποτίζουν τα χωράφια τους, στα οποία καλλιεργούν χουρμάδες, σιτηρά, λαχανικά και οπωροφόρα δέντρα.

Τα προϊόντα τους τα ανταλλάσουν με τα προϊόντα των νομάδων. Στα βοσκοτόπια οι νομάδες τρέφουν καμήλες, πρόβατα και κατσίκες. Οι νομάδες συνεχώς μετακινούνται από βοσκότοπο σε βοσκότοπο ανάλογα με την εποχή.

Το σπουδαιότερο ζώο για τους Τουαρέγκ είναι η καμήλα που αντέχει στο κλίμα της ερήμου.

Παλαιότερα έτρεφαν χιλιάδες καμήλες για να παίρνουν από αυτές το γάλα, που είναι πολύ θρεπτική τροφή, το κρέας, το δέρμα και το μαλλί τους, αλλά και για να κάνουν εμπόριο, από τη μία άκρη της ερήμου στην άλλη.

Στην περιοχή τους το έδαφος περιέχει πολύ αλάτι. Ανοίγουν λοιπόν βαθουλώματα, όπου συγκεντρώνεται το νερό, και όταν εξατμίζεται, μένει το αλάτι. Στις αλυκές απασχολούνται πολλοί κάτοικοι και ζουν από το εμπόριο του αλατιού. Παλαιότερα το εμπόριο του αλατιού ήταν μονοπώλιο των Τουαρέγκ σε όλη τη Σαχάρα.

Οι Τουαρέγκ, όπως όλοι οι κάτοικοι της ερήμου, είναι λιτοδίαιτοι. Τρέφονται με τα προϊόντα που παράγουν η όαση και τα ζώα τους. Χαρακτηριστικό της ενδυμασίας των Τουαρέγκ είναι τα φαρδιά φορέματα, το πέπλο και το σαρίκι. Η φορεσιά αυτή δεν είναι τυχαία για τους κατοίκους της ερήμου. Χρησιμεύει για την προστασία του κεφαλιού και κυρίως των ματιών, της μύτης και των αυτιών από τους δυνατούς ζεστούς και κρύους ανέμους και από τις αμμοθύελλες.

Τέλος, τα υλικά που χρησιμοποιούν οι Τουαρέγκ για την κατασκευή της κατοικίας τους είναι ανάλογα με την εποχή που την χρησιμοποιούν.

4.5. ΤΟ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ Σε πολλές χώρες, όπως και στην Ελλάδα, υπήρχε μονοπώλιο αλατιού μέχρι το 1985. Δεν είναι τυχαίο ότι το κίνημα του Γκάντι τάχθηκε ενάντια στο μονοπώλιο που είχε επιβληθεί από τους Άγγλους. Το 1930, ακολουθούμενος από μεγάλο πλήθος, κατευθύνθηκε προς τη θάλασσα, όπου συγκέντρωσε παράνομα κάποια γραμμάρια αλατιού. Αμέσως μετά προκλήθηκε εξέγερση από τους φτωχούς χωρικούς, η οποία πέτυχε το σκοπό της. Το Ελληνικό Μονοπώλιο Το αρχαιότερο μονοπώλιο είναι του αλατιού το οποίο θεσπίστηκε με το διάταγμα 11-4-1833, «Περί Εθνικών Αλυκών», των δε πυρείων παιγνιόχαρτων, φωτιστικού πετρελαίου με τρεις νόμους του 1884 του τότε πρωθυπουργού και υπουργού οικονομικών Χ. Τρικούπη με το όνομα Μονοπώλιον. Για την εξασφάλιση του δανείου, συνεστήθη η εταιρεία των μονοπωλίων με το νόμο του 1887 ονομασθείσα Εταιρεία Διαχείρισης Υπεγγύων Προσόδων, γνωστή ως «ΕΔΥΠ». Η εταιρεία αυτή το 1898 μετονομάσθηκε σε ΕΔΕΜΕΔ (Εταιρεία Διαχείρισης Ειδών Μονοπωλίου Ελληνικού Δημοσίου). Ιδρύθηκαν και εγκαταστάθηκαν σε πολλές πόλεις και κωμοπόλεις της Ελλάδος μονοπώλια και μεταξύ αυτών στην περιοχή μας, στο Μελιγαλά. Φορολόγηση Αλατιού στην Ελλάδα Επί οθωμανικής αυτοκρατορίας οι αλυκές ανήκαν στις κατά τόπους κοινότητες και πόλεις ή σε ιδιώτες οι οποίοι τις καλλιεργούσαν και κατέβαλαν το αλατιάτικο, κατά κεφαλήν φόρο, στις τουρκικές Αρχές.

Το 1823, το αλάτι έγινε μονοπωλιακό είδος και μέχρι το 1900 όλες οι αλυκές πέρασαν στο κρατικό μονοπώλιο. Το 1893 μετά την πτώχευση της Ελλάδας επί Τρικούπη για να αποπληρωθούν τα δάνεια της χώρας στους ξένους δανειστές εκχωρήθηκε φόρος από το μονοπώλιο αλατιού. Το χρέος εξοφλήθηκε μετά από 92 χρόνια, μόλις το 1985 όπου και καταργήθηκε το μονοπώλιο και ιδρύθηκε η δημόσια επιχείρηση «Ελληνικές Αλυκές Α.Ε.» Το αλάτι σήμερα φορολογείται με 9% επί της τιμής του

Ο φόρος του αλατιού

Όσο απίθανο και άν φαίνεται, το να φορολογήσει κάποιος το αλάτι είναι μια από τις πιο προβληματικές και απερίσκεπτες ιδέες στην ιστορία.

Η φορολογία στο αλάτι είναι μερικώς υπεύθυνη για την πτώση της Κινέζικης αυτοκρατορίας, ο Γαλλικός φόρος αλατιού (γνωστός ώς gabelle) συνεισέφερε στην Γαλλική επανάσταση και ο Γκάντι πήρε μέρος σε μια διαμαρτυρία εναντίον ενός τέτοιου φόρου το 1930, θέτοντας τα θεμέλια για ένα κίνημα ανεξαρτητοποίησης της Ινδίας από την Αγγλική κατοχή

4.6 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Read more: http://www.newsbomb.gr/blogs/story/224758/deka-paranoikoi-

foroi#ixzz2EmGOkeNV http://chemistry2011-a.blogspot.gr/2011/04/blog-post_7620.html

http://www.newsbomb.gr/blogs/story/224758/deka-paranoikoi-foroi

ΑΛΑΤΙ ΧΗΜΕΙΑ-ΦΥΣΗ

Μέλη Υπομάδας:

Βενέρη Αικατερίνη

Βικροπούλου Μαρία

Βλαχοδημητρόπουλος Αθανάσιος

Βουτσινάς Νικόλαος

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το μαγειρικό αλάτι ή διαφορετικά χλωριούχο νάτριο είναι μια ιόντικη ένωση της

κατηγορίας των αλάτων ευρέως διαδομένη στη φύση αλλά και στην καθημερινή μας

ζωή.Αποτελεί μια πολύτιμη ουσία εξαιτίας των αναρίθμητων χρήσεών της και η αξία της

είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένη και διαχρονική.

Η ομάδα μας μελέτησε το μαγειρικό αλάτι από την πλευρά της χημικής επιστήμης και

εξέτασε την σχέση με την φυσικό περιβάλλον.Ειδικότερα, για την ιοντική ένωση του

χλωριούχου νατρίου δίνονται μια σύντομη περιγραφή του ιοντικού κρυστάλλου, μέθοδοι

παρασκευής του και ορισμένες από τις κυριότερες ιδιότητές του.Ακόμη αναφέρονται οι

σημαντικότερες και κυριότερες από τις χιλιάδες χρήσεις και εφαρμογές του χλωριούχου

νατρίου στην σε ποικοίλους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Εξετάσαμε επίσης της πηγές χλωριούχου νατρίου, τον τρόπο παραλαβής του από την

φύση και τις επεξεργασίες που υφίστανται προκειμένου να χρησιμοποιθεί.Θεωρήσαμε

ακόμα απαραίτητο να αναφερθούμε στις διαφορετικές ποικιλίες βρώσιμου αλατιού και στις

μοναδικές ευργετικές ιδιότητές τους.

Τμήμα της εργασίας μας συνοδευόμενο από ενδιαφέρουσες εικόνες περιλαμβάνει

πληροφορίες σχετικά με τα σημαντικότερα αλατωρυχία του κόσμου και την λειτουργία των

αλυκών με χαρακτηριστικά παραδείγματα.

.

ΣΥΣΤΑΣΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ Το μαγειρικό αλάτι αποτελείται κατά 97% με 99% από χλωριούχο νάτριο (χημικός τύπος

NaCl). Στο εμπόριο το αλάτι κυκλοφορεί με προσμείξεις, κυρίως ιωδιούχου καλίου (ΚΙ)

(επίσης απαραίτητο στη διατροφή), οπότε έχει γεύση λίγο πικρή και είναι αρκετά

υγροσκοπικό. Επίσης περιέχει αντισυσσωματωτικά, συνήθως πυριτικό αργιλιονάτριο

(E554).Είναι σώμα στερεό,κρυσταλλικό,με ειδικό βάρος 2,165.Διαλύεται στο ψυχρό και

θερμό νερό.Όταν θερμανθούν οι κρύσαλλοί του, ακούγεται ένας χαρακτηριστκός θόρυβος

σαν τρίξιμο.Αυτό οφείλεται στο νερό που συγκρατούσαν οι κρύσταλλοι, το οποίο με την

θέρμανση εξατμίζεται.Επειδή απορροφά νερό από την ατμόσφαιρα χαρακτηρίζεται ως

υγροσκοπικό.Όταν είναι 100% καθαρό, το αλάτι έχει αλμυρή γεύση και δεν συγκρατεί

υγρασία(δεν είναι υγροσκοπικό).

ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΥ

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ Συνήθως το αλάτι που εξάγεται περιέχει ξένες ουσίες, όπως άργιλο, άλατα του μαγνησίου και του ασβεστίου κ.ά. Μόνο το ορυκτό, που λαμβάνεται με εξόρυξη, είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί αμέσως, χωρίς άλλες κατεργασίες. Το "ακάθαρτο" ορυκτό αλάτι παραλαμβάνεται σε διάλυμα. Στο διάλυμα αυτό προστίθενται διάφορες χημικές ουσίες, με τις οποίες αντιδρούν πολλές ξένες προσμείξεις και καταβυθίζονται υπό μορφή ιζημάτων, που απομακρύνονται με διήθηση. Ακολουθεί κλασματική κρυστάλλωση. Το θαλασσινό αλάτι, μετά την παραλαβή του από τις αλυκές, καθαρίζεται με διαλύματα αλάτων και ύστερα με αλκαλικά διαλύματα. Έτσι, απαλλάσσεται από τις ξένες ουσίες. Στην συνέχεια ξηραίνεται, κονιοποιείται και πωλείται στην αγορά ως μαγειρικό αλάτι.

Εικόνα 1: ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ

ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΥ

Εικόνα 2: ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΡΥΣΑΛΛΟΥ

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ:ΟΡΥΚΤΟ – ΘΑΛΑΣΣΙΝΟ ΑΛΑΤΙ

Το χλωριούχο νάτριο (αλάτι) βρίσκεται άφθονο στη φύση ως ορυκτό αλάτι και ως αλάτι της θάλασσας. Το 70% της παγκόσμιας κατανάλωσης αλατιού καλύπτεται από το ορυκτό αλάτι, που άφησαν πίσω τους οι ωκεανοί μετά την απόσυρση του νερού. Ορυκτό αλάτι, γνωστό με το όνομα αλίτης (halite), βρίσκεται σε πολλά μέρη του κόσμου.

Το χλωριούχο νάτριο αποτελεί επίσης τοκυριο συστατικό του θαλασσινού ύδατος, όπου βρίσκεται σε περιεκτικότητες από 2,7 έως 3,8%, ανάλογα με τη θερμοκρασία και τα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος. Σε περιοχές, όπου το κλίμα είναι θερμό, το ποσοστό αυτό αυξάνεται, ενώ μειώνεται σε θάλασσες, όπου εκβάλλουν πολλοί ποταμοί ή τήκονται πάγοι. 'Ετσι, στη Βόρεια θάλασσα βρίσκεται σε σχετικά μικρή περιεκτικότητα (3%), ενώ στη Μεσόγειο θάλασσα σε σχετικά υψηλή (3,84%). Σε κλειστές θάλασσες η περιεκτικότητα είναι συνήθως πολύ μεγαλύτερη, έτσι στη Νεκρή θάλασσα, στα σύνορα Ισραήλ - Ιορδανίας, η περιεκτικότητά της σε άλατα φτάνει τα 340 g/L από τα οποία όμως μόνο το 12 έως 18% είναι NaCl. Στην Μεγάλη Αλμυρά Λίμνη (Great Salt Lake) της Πολιτείας Utah των ΗΠΑ η περιεκτικότητα σε άλατα κυμαίνεται ανάλογα με την περιοχή από 5 έως 27% παρόμοιας περίπου σύνθεσης με εκείνη της θάλασσας.

Χώρες με τεράστια κοιτάσματα σε ορυκτό αλάτι είναι η Πολωνία, η Αυστρία, η Γερμανία και η Λιβύη.

Γενικά οιχώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή ορυκτού άλατος είναι η Ινδία, οι Η.Π.Α, η Κίνα, η Πολωνία, η Αυστρία, το Μεξικό, η Χιλή, η Βραζιλία, το Ιράν, η Γαλλία, και η Ιταλία.Η Ελλάδα βρίσκεται στη 56η θέση με περίπου 150.000 τόνους ετησίως.

ΑΛΥΚΕΣ

Αλυκή ονομάζεται ο τόπος παραγωγής του αλατιού όταν αυτή γίνεται από εξάτμιση

θαλάσσιου νερού με την επίδραση της θέρμανσης από τον ήλιο και τον αέρα. Συνήθως είναι επίπεδο τμήμα κοντά στην παραλία, κατάλληλα διαμορφωμένο, όπου παρασκευάζεται αλάτι, αφού εξατμιστεί το θαλασσινό νερό. Για την ύπαρξη της αλυκής είναι απαραίτητο το έδαφος να μην είναι υδατοπερατό, συνήθως λοιπόν οι αλυκές έχουν αργιλικό υπόστρωμα που συγκρατεί το νερό. Οι αλυκές αποτελούνται από αβαθείς

Εικόνα 4: ΑΛΥΚΕΣ ΤΟΥΡΛΙΔΑΣ

Εικόνα 3: ΟΡΥΚΤΟ

ΑΛΑΤΙ ΑΛΙΤΗΣ

Εικόνα 3:ΑΛΥΚΕΣ ΜΕΣΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

δεξαμενές που διαιρούνται σε επιμέρους διαμερίσματα και μέσα σε αυτές κυκλοφορεί θαλασσινό νερό το οποίο, μετά την εξάτμισή του, αφήνει το αλάτι που περιείχε. Το αλάτι που λαμβάνεται από τις αλυκές πριν έρθει στην κατανάλωση υφίσταται κατάλληλη κατεργασία για να καθαριστεί. Το αλάτι που παράγεται διατίθεται για χρήση στη μαγειρική, στη χημική βιομηχανία σαν πρώτη ύλη και στη βιομηχανία αλιπάστων. Οι αλυκές είναι συνήθως ιδανικά μέρη για τη συγκέντρωση αποδημητικών πτηνών και έτσι σε αρκετές περιπτώσεις χαρακτηρίζονται ως προστατευόμενες περιοχές.

ΕΙΔΗ ΒΡΩΣΙΜΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ

1)Φυσικό αλάτι: Είναι αυτό που έχει υποστεί τις λιγότερες δυνατές κατεργασίες και δεν περιέχει καθόλου πρόσθετα ή βελτιωτικά.

2)Άνθος αλατιού. Θεωρείται το καλύτερο αλάτι και είναι αρκετά ακριβό. ∆εν έχει υποστεί καµία κατεργασία οπότε περιέχει ιχνοστοιχεία όπως φθόριο, µαγνήσιο, κάλιο, ασβέστιο καισυλλέγεται µε το χέρι. Συγκεντρώνεται στην επιφάνεια του νερού στις αλυκές. 3)Μπλε ορυκτό αλάτι Περσίας: Γίνεται μπλε από τα τοπικά πετρώματα και χάρις στις υπέροχες αποχρώσεις του αποκαλείται «το ζαφείρι των Ιμαλαΐων». Ταιριάζει με τα πάντα· απλώς να έχετε στον νου σας ότι ιδανικά χρησιμοποιείται για πασπάλισμα στο τέλος, και όχι από την αρχή του μαγειρέματος. Είναι ένα από τα πιο σπάνια αλάτια στον κόσμο, χάρη στο μοναδικό του χρώμα προερχόμενο από το Βόρειο Ιράν. Το υπέροχο γαλάζιο χρώμα των κρυστάλλων του προκύπτει από τα τοπικά πετρώματα, κατά τον σχηματισμό της κρυσταλλικής δομής του αλατιού. 4)Μαύρο θαλασσινό Χαβάης: Αλάτι από τον Ειρηνικό και πιο συγκεκριμένα από το νησί Μολοκάι. Παίρνει το χρώμα του επειδή εγκλωβίζει τον ενεργό άνθρακα καθώς κρυσταλλώνεται σε σημεία όπου υπάρχει λάβα από το ηφαίστειο. Ιδανικό για να πασπαλίσετε ψάρι κατά το τελείωμα. 5)Κόκκινο αλάτι Χαβάης: Αποκτά το έντονο χρώμα τερακότας από την ανάμειξη με πηλό που βγαίνει από το ηφαίστειο. Θυμίζει καβουρντισμένο φουντούκι και είναι πολύ ιδιαίτερο και γευστικό. Το Αλάτι Κόκκινο Χαβάης (red Hawaiian salt), είναι ένας θρυλικός ιαματικός πυλός προικισμένος με θεραπευτικά οφέλη. Προέρχεται από την ηφαιστειακή λάβα και αποκτά αυτό το έντονο χρώμα τερακότας από την ανάμειξη του πηλού, που βγαίνει από το ηφαίστειο. Είναι ένα αγνό ορυκτό αλάτι, που δεν υποβάλλεται σε διαδικασίες καθαρισμού χωρίς την προσθήκη συντηρητικών. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική και

Εικόνα 6: ΜΑΥΡΟ ΑΛΑΤΙ ΧΑΒΑΗΣ

Εικόνα 7: ΚΟΚΚΙΝΟ ΑΛΑΤΙ ΧΑΒΑΗΣ

Εικόνα 5: ΓΑΛΑΖΙΟ ΑΛΑΤΙ ΠΕΡΣΙΑΣ

θεωρείται το πλέον ευεργετικό αλάτι για δίαιτες αποτοξίνωσης. Περιέχει ασβέστιο (Ca), μαγνήσιο (Mg), νάτριο (Na) και σίδηρο (Fe). Είναι πολύ ιδιαίτερο και γευστικό και ταιριάζει με όλα τα ψητά κρέατα και ειδικά με τις χοιρινές μπριζόλες. Εμπλουτίζει τις κρύες και αλλά και τις ζεστές σαλάτες με ωραία γεύση και τραγανή υφή. 6)ΚΑΠΝΙΣΤΟ ΑΛΑΤΙ:Προέρχεται από τον Ειρηνικό, έχει καφέ-γκρι χρώμα και αποκτά την ιδιαίτερη καπνιστή γεύση του από το ξύλο ερυθρής σημύδας, από το οποίο καπνίζεται με παραδοσιακό ινδιάνικο τρόπο. Το ρίχνουμε πάνω σε ένα T-bone ή ένα φιλέτο σολομού την ώρα που τα βάζουμε στην ψησταριά για μια ωραιότερη γεύση.

7)ΛΕΥΚΟ ΑΛΑΤΙ ΠΥΡΑΜΙΔΑ Ενα θαλασσινό αλάτι που παίρνει αυτό το ιδιαίτερο σχήμα από ειδική επεξεργασία με ξύστρες. Το ατού του είναι η τραγανή υφή του και ταιριάζει εξαιρετικά με τη μεσογειακή κουζίνα.

8)ΑΛΑΤΙ ΙΜΑΛΑΙΩΝ

Είναι το ορυκτό αλάτι που δημιουργήθηκε από την ξηρασία των πρώτων υπαρχόντων ωκεανών. Το αλάτι Ιμαλαΐων ηλικίας 250 εκ. ετών, χαρακτηρίζεται ως ένα από τα αρχαιότερα και καθαρότερα αλάτια της Γης. Οι διάφορες αποχρώσεις τους οφείλονται στα διάφορα συστατικά στοιχεία που περιέχουν, όπως η κόκκινη και η πορτοκαλί που προκαλούνται από τον σίδηρο και το μαγγάνιο αντίστοιχα.

Η θρεπτική του αξία, η πληρότητα της γεύσης του και η καθαρή φυσική του σύνθεση καθιστούν το αλάτι Ιμαλαΐων ως το μοναδικό αλάτι που χαρίζει υγεία και ευεξία. Το αλάτι Ιμαλαΐων σε αντίθεση με άλλα μαγειρικά αλάτια, δεν είναι ραφιναρισμένο, δεν είναι επιβλαβές για τον οργανισμό και δεν είναι τοξικό.

Οι ιδιότητες του συνοψίζονται παρακάτω:

1)Αλκαλοποιεί το ph του οργανισμού με τα εξής αποτελέσματα :

Απομάκρυνση των τοξινών.

Ομαλοποίηση της χώνευσης.

Καταπολέμηση της κατακράτησης υγρών.

Εικόνα 9: ΛΕΥΚΟ ΑΛΑΤΙ ΠΥΡΑΜΙΔΑ

Εικόνα 10: ΑΛΑΤΙ ΙΜΑΛΑΙΩΝ

Εικόνα 8: ΚΑΠΝΙΣΤΟ ΑΛΑΤΙ

Υποστήριξη των φυσιολογικών επιπέδων σακχάρου στο αίμα.

Ρύθμιση της πίεσης.

Ανοσοδιεγείρει τον οργανισμό, μειώνοντας τις φλεγμονές.

Υποστηρίζει την ευζωία

2)Διαλυμένο σε νερό:

Ανακουφίζει από τις δερματικές παθήσεις.

Εξισορροπεί το ph του δέρματος προσφέροντας ενυδάτωση και σύσφιξη.

Καταπολεμά τις φλεγμονές της στοματικής κοιλότητας.

Δρα αναλγητικά σε περιπτώσεις μυϊκών πόνων και καταπονημένων αρθρώσεων.

ΧΡΗΣΕΙΣ-ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Οι χρήσεις του χλωριούχο νατρίου είναι περίπου 14000!!! 1)Είναι ένα μέσο για να συντηρηθούν τα τρόφιμα. Δηλαδή διάφορα προϊόντα, όπως τα ψάρια, το κρέας παστώνονται με αλάτι για να διατηρηθούν σε καλή κατάσταση και για πολύ χρονικό διάστημα. Η εργασία αυτή λέγεται αλιπάστωση και τα προϊόντα αλίπαστα. Τα προϊόντα αυτά προφυλάσσονται έτσι από τη σήψη. Βέβαια με την αλιπάστωση χάνουν ένα μέρος από τη θρεπτική τους αξία, γιατί καταστρέφονται ορισμένες βιταμίνες που περιέχουν και γίνονται δύσπεπτα. 2)Στην ιατρική χρησιμοποιείται διάλυμα αλατιού 0,9% ως φυσιολογικός ορός. 3)Στη γεωργία χρησιμοποιείται για τη βελτίωση των καλλιεργειών, αλλά, όταν βρίσκεται σε ποσότητα μεγαλύτερη του κανονικού, κάνει το έδαφος ξερό και άγονο. 4)Χρησιμοποιείται στην παρασκευή ψυκτικών μιγμάτων και για την επισμάλτωση διάφορων κεραμευτικών ειδών. 5)Στη σαπωνοποιία, για την παρασκευή σάπωνος, προστίθεται μαγειρικό αλάτι στο διάλυμά του και έτσι αυτό αποχωρίζεται ευκολότερα. 6)Απομακρύνει τα μυρμήγκια. 7)Καθαρίζει αποτελεσματικά φούρνους,σίδερα,σκύλους και ακόμα σπασμένα αβγά. 8)Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αύξηση της χωρητικότητας των σκλήρων δίσκων.Η αποθήκευση δεδομένων σε έναν σκληρό δίσκο, γίνεται επάνω σε νανοσκοπικούς μαγνητικούς κόκκους. Τυπικά, σε μερικούς κόκκους των 7nm (ένα cluster), χωράει ένα bit πληροφορίας. Ανακαλύφθηκε πως με την χρήση χλωριούχου νάτριου (το γνωστό σε όλους μας αλάτι), η πληροφορία του ενός bit μπορεί να αποθηκευτεί σε ένα και μόνο κόκκο των 10nm.

ΦΥΣΙΚΕΣ-ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ 1)Εμφάνιση: 'Αχρωμο ή λευκό κρυσταλλικό σώμα (κυβικοί κρύσταλλοι) 2)Μοριακός τύπος: NaCl 3)Σχετική μοριακή μάζα: 58,4428 4)Σημείο τήξεως: 801°C 5)Σημείο ζέσεως: 1465°C 6)Πυκνότητα: 2,17g/cm3 7)Δείκτης διάθλασης: 1,5442 8)Σκληρότητα (κλίμακα Mohs): 2,5 9)Διαλυτότητα στο νερό: 35,7 g /100 g H2O (0ºC). 1 g διαλύεται σε 2,6 mL ύδατος και σε 10 mL γλυκερόλης. Πρακτικά αδιάλυτο σε π. HCl. 10)pH (υδατικού διαλύματος): ουδέτερο

ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ 1)Το αλάτι έχει την ιδιότητα να εμποδίζει την ανάπτυξη μικροοργανισμών, γι' αυτό και χρησιμοποιείται για τη συντήρηση των τροφίμων. 2)Τα διαλύματα του είναι καλοί αγωγοί του ηλεκτρισμού. 3)Τα διαλύματά του παρέχουν τις χαρακτηριστικές αντιδράσεις ανίχνευσης νατρίου (π.χ. χρωματίζουν τη φλόγα κίτρινη), όπως και των ιόντων χλωρίου (π.χ. με διάλυμα νιτρικού αργύρου παρέχουν δυσδιάλυτο ίζημα AgCl, διαλυτό σε αραιό διάλυμα αμμωνίας). 4)Η διαλυτότητα του χλωριούχου νατρίου σε οργανικούς διαλύτες είναι πολύ μικρότερη ή και μηδαμινή σε σχέση με τη διαλυτότητά του στο ύδωρ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Παρασκευή κρυστάλλων χλωριούχου νατριου 2% w/w http://www.youtube.com/watch?v=sxu6j2p5cL8

Εικόνα 11: ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ

ΧΛΩΡΙΟΥΧΟΥ ΝΑΤΡΙΟΥ ΣΕ

ΔΙΑΦΟΥΡΟΥΣ ΔΙΑΛΥΤΕΣ

ΑΛΑΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ - ΙΑΜΑΤΙΚΑ ΛΟΥΤΡΑ ΑΛΑΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Πρόκειται για την αλατοθεραπεία, μια εμπειρία αναζωογόνησης σώματος και πνεύματος, γνωστή από τους αρχαίους χρόνους, η οποία ήρθε ξανά στο προσκήνιο στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν παρατηρήθηκε ότι οι αλατωρύχοι εμφάνιζαν μειωμένα αναπνευστικά προβλήματα. Η διαπίστωση αυτή οδήγησε στη δημιουργία κλινικών αποκατάστασης κοντά σε παλαιά αλατωρυχεία. Ασθενείς με αναπνευστικά και δερματολογικά προβλήματα κατέβαιναν καθημερινά στις στοές και παρέμεναν εκεί για 15-20 λεπτά χαλαρώνοντας. Τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα θετικά, με την κατάσταση των ασθενών να σημειώνει εμφανή βελτίωση. Σήμερα, η αλατοθεραπεία είναι γνωστή σε πολλές χώρες του κόσμου, ενώ η πλέον διαδεδομένη εφαρμογή της είναι η παραμονή σε κατάλληλα διαμορφωμένα σπήλαια άλατος. Το μυστικό κρύβεται στον αέρα των ειδικά διαμορφωμένων χώρων, ο οποίος είναι εμπλουτισμένος με ιχνοστοιχεία αλατιού (ιώδιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, σίδηρο, νάτριο), τα οποία ο ανθρώπινος οργανισμός απορροφά με φυσικό τρόπο μέσω της αναπνοής και των πόρων του δέρματος. ΙΑΜΑΤΙΚΑ ΛΟΥΤΡΑ Η θεραπευτική δράση των ιαματικών λουτρών έχει ως αίτιο τα ωφέλιμα άλατα που περιέχουν.Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, κατά την ιαματική λουτροθεραπεία μειώνονται τα επίπεδα δεικτών φλεγμονής, της καταλάσης, της υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης. Ορισμένοι επιστήμονες συνδέουν τη μείωση ορισμένων δεικτών φλεγμονής σε συστηματικά λουτροθεραπευόμενους με τη συγκέντρωση ορισμένων ωφέλιμων μεταλλικών αλάτων και ουσιών στο ιαματικό νερό. Η επίθεση ορισμένων ωφέλιμων αλάτων και ιχνοστοιχείων απευθείας στο πάσχον δέρμα έχει συνδεθεί με την ευεργετική δράση της ιαματικής λουτροθεραπείας σε δερματοπάθειες. Παρά ταύτα, η ωφέλιμη δράση των διαλυμένων αλάτων δεν είναι επαρκώς αποδεδειγμένη.

Εικόνα 12: ΑΛΑΤΟΣΠΗΛΑΙΟ ΓΛΥΦΑΔΑΣ

Εικόνα 13: ΛΟΥΤΡΑ ΠΟΖΑΡ ΣΤΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙ

Salar de Uyuni

Το Salar de Uyuni(ήSalar de Tunupa) είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο διαμέρισμα αλατιού (10.582 τετραγωνικά χιλιόμετρα).Βρίσκεται στα Potosí και Oruro τμήματα στη νοτιοδυτική Βολιβία, κοντά στην κορυφή των Άνδεων, και είναι σε υψόμετρο 3.656 μέτρων (11.995 πόδια) πάνω από τη μέση στάθμη της θάλασσας.Το Salar διαμορφώθηκε ως αποτέλεσμα των μετασχηματισμών μεταξύ αρκετών προϊστορικών λιμνών.Καλύπτεται από λίγα μέτρα φλοιού άλατος, το οποίο έχει μια εξαιρετική επιπεδότητα με τις μέσες διακυμάνσεις υψομέτρου εντός ενός μέτρου σε όλη την περιοχή του Salar.Η κρούστα χρησιμεύει ως πηγή άλατος και καλύπτει μια δεξαμενή άλμης, η οποία είναι εξαιρετικά πλούσια σε λίθιο.Περιέχει 50 - 70% των αποθεμάτων λιθίου στον κόσμο,η οποία βρίσκεται στη διαδικασία να εξάγονται.Η μεγάλη περιοχή, η ξαστεριά και η εξαιρετική επιπεδότητα της επιφάνειας κάνουν το Salar ένα ιδανικό αντικείμενο για τη βαθμονόμηση των υψομέτρων των δορυφόρων παρατήρησης της γης.Η Salar χρησιμεύει ως σημαντικότερος συγκοινωνιακός δρόμος σε όλη την διαδρομή της Βολιβίας και είναι ένα σημαντικός τόπος αναπαραγωγής για πολλά είδη των ροζ φλαμίνγκο.

ΑΛΑΤΩΡΥΧΕΙΑ

ΒΙΕΛΙΤΣΚΑ (WIELITCZKA) Το Αλατωρυχείο Βιελίτσκα βρίσκεται στην πόλη της Βιελίτσκα (Wieliczka) της Πολωνίας και σε απόσταση 15 χλμ. νοτιοανατολικά της Κρακοβίας. Αποτελεί πολιτιστικό μνημείο και έχει περιληφθεί από το 1978 στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Το Αλατωρυχείο της Βιελίτσκα ιδρύθηκε κατά τον 13ο αιώνα και αποτελεί το δεύτερο σε αρχαιότητα αλατωρυχείο της Ευρώπης. Το 1919, γίνεται για πρώτη φορά αναφορά στο "λευκό χρυσό" της περιοχής. Η εξόρυξη του αλατιού γινόταν συνεχώς από τους μεσαιωνικούς χρόνους και συγκεκριμένα από το 1290 μέχρι το 1996, οπότε

και εξαντλούνται τα αποθέματα αλατιού.

Το Αλατωρυχείο της Βιελίτσκα εκτείνεται σε εννέα υπόγεια επίπεδα και φθάνει σε βάθος τα 327 μέτρα, με περισσότερες από 2.040 αίθουσες και 300 χλμ. στοές, που είναι λαξεμένες πάνω σε συμπαγείς όγκους αλατιού, καθώς και υπόγειες λίμνες. Το 1950, το Αλατωρυχείο της Βιελίτσκα μετατρέπεται σε μουσείο και αρχίζει να υποδέχεται επισκέπτες. Η περιήγηση στους φαντασμαγορικούς χώρους του αλατωρυχείου

Εικόνα 14: Salar de Uyuni

Εικόνα 15: ΑΛΑΤΩΡΥΧΕΙΟ ΒΙΕΛΙΤΣΚΑ

Εικόνα 16: ΑΛΑΤΩΡΥΧΕΙΟ ΒΙΕΛΙΤΣΚΑ

έχει διάρκεια περίπου δύο ώρες, με συνοδεία πάντοτε ξεναγού, σε μία διαδρομή περίπου 2 χλμ. με τα πόδια.

ΧΑΛΑΙΝ (Hallein)

Για πάνω από 2.500 χρόνια οι ντόπιοι εκμεταλλεύονταν το αλατωρυχείο του Hallein (15 χλμ. βορειοδυτικά του Σάλτσμπουργκ), που σήμερα έχει αξιοποιηθεί τουριστικά. Η ξενάγηση στις υπόγειες στοές του ορυχείου διαρκεί περίπου 1 1/2 ώρα. Οι επισκέπτες φορούν μια άσπρη φόρμα και η είσοδος πραγματοποιείται με ηλεκτρικό τρένο. Η κατάβαση στα διάφορα επίπεδα του ορυχείου γίνεται με μεγάλες ξύλινες τσουλήθρες, ενώ μεσολαβεί και ταξίδι με πλοίο στην υπόγεια λίμνη.

Εικόνα 17: ΑΛΑΤΩΡΥΧΕΙΟ ΒΙΕΛΙΤΣΚΑ Εικόνα 18: ΑΛΑΤΩΡΥΧΕΙΟ ΒΙΕΛΙΤΣΚΑ

Εικόνα 20: ΑΛΑΤΩΡΥΧΕΙΟ ΧΑΛΑΙΝ Εικόνα 19: ΑΛΑΤΩΡΥΧΕΙΟ

ΧΑΛΑΙΝ:ΕΞΩΡΥΚΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%B9 [2] http://www.chem.uoa.gr/chemicals/chem_NaCl.htm [3] http://www.politimigi.gr/index.php [4] http://www.womenonly.gr/article.asp? [5]catid=13751&subid=2&pubid=37884657 [6] http://www.ellinikabaharika.gr/%CF%84%CE%B1-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%8A%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CF%82/60-%CE%91%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%B9%CE%B1-%CE%A3%CF%80%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%B1-%28-Gourmet-Salts-%29/1170-%CE%91%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%B9-%CE%BA%CF%8C%CE%BA%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%BF-%CE%A7%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CE%B7%CF%82-%28-Red-Hawaiian-salt-%29 [7] http://www.ellinikabaharika.gr/%CF%84%CE%B1-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%8A%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CF%82/60-%CE%91%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%B9%CE%B1-%CE%A3%CF%80%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%B1-%28-Gourmet-Salts-%29/1174-%CE%91%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%B9-%CE%BC%CF%80%CE%BB%CE%AD-%CE%A0%CE%B5%CF%81%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CF%87%CE%BF%CE%BD%CE%B4%CF%81%CF%8C-%28-Persian-blue-salt-coarse-%29 [8] http://www.trolling.gr/?d=18TB_skliroi_diskoi_me_%E2%80%A6_alati!&s=article&id=333 [9] http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B1%CF%84%CF%89%CF%81%CF%85%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF_%CE%92%CE%B9%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%BA%CE%B1 [10] http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CF%85%CE%BA%CE%AE [11] http://www.alternativeline.gr/stories/salt-therapy.html [12] http://en.wikipedia.org/wiki/Salar_de_Uyuni [13] http://www.parsel.uni- [14]kiel.de/cms/fileadmin/parsel/Partner_Websites/Greece/Materials_in_Greece/salt/Salt_5_TeacherNotes1-Gr.pdf [15]nasepo.gr [16]www.geoleon.blogspot.com [17]www.ethnos.gr [18]www.alati-14.blogspot.com [19]www.glm.gr [20]www.digitalschool.minedu.gov.gr [21]www.anatoli-spices.gr [22]www.slowchefs.blogspot.com [23]www.interasiastore.blogspot.com [24]www.xmall.gr [25]www.loytrapozar.info [26]www.beauty-places.com [27]http://grizosgatos.blogspot.gr/2011/12/blog-post_3923.html