biolog

y.gr

biolog

y.gr

1

τορηάρι λαγοί αλεπούδες

ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟΣ ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2011 ΤΑΞΗ Γ Α΄ ΦΑΣΗ Να γράυεηε ζηο ηεηράδιό ζας ηον αριθμό καθενός από ηα παρακάηφ θέμαηα και δίπλα ηοσ ηο γράμμα ποσ α-νηιζηοιτεί ζηη ζφζηή απάνηηζη.

1. Τν παξαθάησ δηάγξακκα δείρλεη κηα ηξνθηθή αιπζί-

δα. Μία αζζέλεηα πξνθαιεί κεγάιε κείσζε ζηνλ

αξηζκφ ησλ αιεπνχδσλ. Πνηα είλαη ε πην πηζαλή

επίπησζε, κεηά απφ αξθεηφ δηάζηεκα, ζηνλ πιε-

ζπζκφ ησλ ιαγψλ; Α. ζα απμάλεηαη ζπλερψο Β. ζα κεηψλεηαη ζπλερψο Γ. αξρηθά ζα απμεζεί θαη κεηά ζα κεησζεί Γ. αξρηθά ζα κεησζεί θαη κεηά ζα απμεζεί

2. Πνην νηθνζχζηεκα κπνξεί λα δψζεη κεγαιχηεξεο

επθαηξίεο επηβίσζεο φηαλ νη πεξηβαιινληηθέο ζπλ-

ζήθεο αιιάδνπλ γηα κεγάιεο ρξνληθέο πεξηφδνπο; Α. Τν νηθνζχζηεκα κε ηε κεγαιχηεξε βηνπνηθηιφηε-

ηα. Β. Τν νηθνζχζηεκα πνπ πεξηιακβάλεη θπηά θαη

δψα αιιά φρη βαθηήξηα. Γ. Τν νηθνζχζηεκα πνπ πεξηιακβάλεη δψα θαη βα-

θηήξηα αιιά φρη θπηά. Γ. Τν νηθνζχζηεκα κε ηε κηθξφηεξε βηνπνηθηιφηε-

ηα.

3. Η ζπκπιεξσκαηηθή RNA αιιεινπρία γηα ην ηκήκα

5΄ GATCAA 3΄είλαη: Α. 5΄ GAUCAA 3΄ Β. 3΄ GAUCAA 5΄ Γ. 3΄ CUAGUU 5΄ Γ. 5΄ CUAGUU 3΄

4. Σε ζχγθξηζε κε ην θπζηθφ δάζνο, ζε έλα ζηηνβνιψ-

λα δελ ππάξρνπλ: Α. εηεξφηξνθνη νξγαληζκνί Β. απηφηξνθνη νξγαληζκνί Γ. πνιιά είδε νξγαληζκψλ Γ. απνηθνδνκεηέο

5. Σε έλα πιεζπζκφ πνπιηψλ πνπ δνπλ ζε έλα καθξη-

λφ λεζί, πνηθηιία ζην ξάκθνο ηνπο ππάξρεη φηαλ: Α. ππάξρεη πςειφ επίπεδν αληαγσληζκνχ γηα πε-

ξηνξηζκέλε ηξνθή Β. νη θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο παξακέλνπλ ακεηά-

βιεηεο Γ. ππάξρεη κεγάιε πνηθηιία ηξνθήο Γ. απνηεινχλ ηξνθή γηα κεγάιν αξηζκφ αξπαθηη-

θψλ

6. Πνηα απφ ηηο παξαθάησ δξαζηεξηφηεηεο ζπκβάιιεη

ζηε κείσζε ησλ αεξίσλ πνπ πξνθαινχλ ην θαηλφ-

κελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ; Α. Η δελδξνθχηεπζε. Β. Η απνςίισζε ησλ δαζψλ γηα ηελ επέθηαζε ησλ

θαιιηεξγεηψλ. Γ. Η αχμεζε ηεο εθπνκπήο ησλ νμεηδίσλ ηνπ αδψ-

ηνπ ζηελ αηκφζθαηξα. Γ. Η παγθφζκηα αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ ησλ ε-

θηξεθφκελσλ δψσλ.

7. Να βάιεηε ζε ζεηξά, ψζηε ην πξνεγνχκελν λα πε-

ξηέρεηαη ζην επφκελν, ηηο παξαθάησ έλλνηεο-ιέμεηο:

α) τρωμόζωμα β) γονίδιο γ) αδωηούτος βάζε δ)

πσρήνας ε) νοσκλεοηίδιο, ζη) δίκλωνο μόριο DNA

Α. α, β, γ, δ, ε, ζη Β. γ, ε, β, α, ζη, δ Γ. γ, ε, β, ζη, δ, α Γ. γ, ε, β, ζη, α, δ

8. Οη δεζκνί, θαηά ηελ αληηγξαθή (απηνδηπιαζηαζκφ)

ηνπ DNA ηελ ζηηγκή πνπ ε DNA πνιπκεξάζε ηνπν-

ζεηεί ειεχζεξν λνπθιενηίδην έλαληη ηνπ κεηξηθνχ

θιψλνπ, αλαπηχζζνληαη κε ηελ παξαθάησ ζεηξά: Α. δεζκνί πδξνγφλνπ - θσζθνδηεζηεξηθνί δεζκνί Β. θσζθνδηεζηεξηθνί δεζκνί - δεζκνί πδξνγφλνπ Γ. πδξφθνβνη δεζκνί - δεζκνί πδξνγφλνπ Γ. δεζκνί πδξνγφλνπ - πδξφθνβνη δεζκνί

9. Ο αξηζκφο ησλ γνληδίσλ αλζξψπηλνπ θπζηνινγηθνχ

θπηηάξνπ πνπ βξίζθεηαη ζηελ αξρή ηεο κηησηηθήο

δηαίξεζεο πνπ ειέγρνπλ έλα κνλνγνληδηαθφ ραξα-

θηήξα είλαη: Α. 2 Β. 4 Γ. 6 Γ. 8

10. Σηνλ ππξήλα ελφο αλζξψπηλνπ θπζηνινγηθνχ θπη-

ηάξνπ ζηελ αξρή ηεο κεζφθαζεο γηα ηελ παξαγσγή

ησλ πνιππεπηηδηθψλ αιπζίδσλ ηεο HbA πεξηέρν-

ληαη ...... γνλίδηα: Α. 4 Β. 6 Γ. 8 Γ. 12

biolog

y.gr

2

11. Πνην απφ ηα παξαθάησ πεηξάκαηα απέδεημε φηη ην

DNA είλαη ην γελεηηθφ πιηθφ: Α. Griffith Β. Avery, McCarthy, McLeod Γ. Hersey, Chase Γ. Watson, Crick

12. Τα θχηηαξα ζε θχιιν είλαη δηαθνξεηηθά απφ απηά ζε

έλα άλζνο γηαηί: Α. πεξηέρνπλ δηαθνξεηηθά γνλίδηα. Β. πεξηέρνπλ δηαθνξεηηθά ρξσκνζψκαηα. Γ. εθθξάδνπλ δηαθνξεηηθά γνλίδηα. Γ. ρξεζηκνπνηνχλ δηαθνξεηηθφ γελεηηθφ θψδηθα.

13. Οη δπν θιψλνη ηνπ DNA είλαη αληη-

παξάιιεινη. Απηφ νθείιεηαη ζην φηη: Α. απέλαληη απφ ην 5΄ειεχζεξν ά-

θξν ηνπ ελφο θιψλνπ ππάξρεη ην 3΄άθξν ηνπ άιινπ θιψλνπ

Β. απέλαληη απφ ην –ΟΗ ηνπ άθξνπ ηνπ ελφο θιψλνπ ππάξρεη ε –PO4 νκάδα ηνπ άιινπ θιψλνπ

Γ. αλαπηχζζνληαη δεζκνί πδξνγφ-λνπ κεηαμχ Α - Τ θαη G - C κε ηξφπν ψζηε θάζε δεχγνο βάζεσλ λα έρεη παξφ-κνην εχξνο θαη λα δηαηεξεί ηνλ ζαθραξν-θσζθνξηθφ ζθειεηφ ζε ίζε απφζηαζε θαηά κή-θνο ηνπ κνξίνπ DNA

Γ. είλαη γεγνλφο ην νπνίν έγηλε ζην παξειζφλ θαηά ηελ δεκηνπξγία ηεο δσήο θαη απιά έθηαζε ζηνπο νξγαληζκνχο ζήκεξα εμειηθηηθά

14. Σε έλα εηεξφδπγν άηνκν κε γνλφηππν Αα γηα κία

ηδηφηεηα ιέκε φηη ην γνλίδην Α είλαη επηθξαηέο έλαληη

ηνπ α επεηδή: Α. ην γνλίδην Α ζπκβνιίδεηαη κε θεθαιαίν γξάκκα Β. ην πξσηετληθφ πξντφλ πνπ παξάγεη ην γνλίδην Α

είλαη εθείλν ζην νπνίν νθείιεηαη ε εθδήισζε ηνπ θαηλφηππνπ

Γ. ην γνλίδην Α είλαη απηφ πνπ εθθξάδεηαη θαη δελ επηηξέπεη ηελ έθθξαζε ηνπ α

Γ. ζε φινπο ηνπο γακέηεο ππάξρεη κφλν ην γνλίδην Α

15. Έλα κφλν κφξην DNA πεξηέρεηαη ζε έλα: Α. κεηαθαζηθφ ρξσκφζσκα Β. δηπινεηδέο θχηηαξν Γ. ρξσκφζσκα πξηλ ηελ αληηγξαθή Γ. ππξήλα ελφο αλζξψπηλνπ θπηηάξνπ

16. Μηα ηπραία αιιαγή ζην DNA ελφο ρξσκνζψκαηνο

ηνπ αλζξψπνπ κπνξεί, θαηά θαλφλα, λα πεξάζεη ζε

κειινληηθέο γεληέο αλ ε αιιαγή απηή ζπκβεί ζε: Α. κπτθά θχηηαξα Β. επαηηθά θχηηαξα Γ. γελλεηηθά θχηηαξα Γ. λεπξηθά θχηηαξα

17. Οη πνιπλνπθιενηηδηθέο αιπζίδεο έρνπλ πξνζαλαην-

ιηζκφ ζχλζεζεο 5΄ 3΄ επεηδή: Α. ε αιπζίδα–πξφηππν έρεη πξνζαλαηνιηζκφ 5΄-3΄ Β. ηα έλδπκα (DNA θαη RNA πνιπκεξάζεο) θαηα-

ζθεπάδνπλ 3΄-5΄ θσζθνδηεζηεξηθνχο δεζκνχο Γ. ην αξρηθφ άθξν έρεη ειεχζεξν -ΟΗ θαη ην ηειηθφ

άθξν ειεχζεξε θσζθνξηθή νκάδα Γ. ηα έλδπκα (DNA θαη RNA πνιπκεξάζεο) θαηα-

ζθεπάδνπλ 5΄ - 3΄ θσζθνδηεζηεξηθνχο δεζκνχο

Τν DNΑ ελφο θπηηάξνπ πνπ αξρίδεη κηησηηθή δηαίξεζε είλαη ηρλεζεηεκέλν κε ξαδηελεξγφ Θπκίλε ην πνζνζηφ ηεο νπνίαο

είλαη 22%:

18. Τν πνζνζηφ ηεο ξαδηελεξγνχ Θπκίλεο ησλ θπηηά-

ξσλ πνπ ζα πξνθχςνπλ κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο

κίησζεο είλαη: Α. 11%. Β. 22% Γ. 44% Γ. 0%

19. Δάλ ηα λέα θχηηαξα αλαπηπρζνχλ ζε πεξηβάιινλ κε

παξνπζία κε ξαδηελεξγνχ Θπκίλεο, ην πνζνζηφ ηεο

ξαδηελεξγνχ Θπκίλεο πξηλ αξρίζεη ην θχηηαξν λέα

δηαίξεζε ζα είλαη: Α. 11% Β. 22% Γ. 44% Γ. 0%

20. Ο δηπιαζηαζκφο ηκήκαηνο DNA ζε έλα γνλίδην κπνξεί λα πξνθαιέζεη πνιχ ζνβαξέο επηπηψζεηο ζηε ιεηηνπξγη-

θφηεηα ηεο παξαγφκελεο πξσηεΐλεο ηνπ γνληδίνπ ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο, ελψ κπνξεί λα κελ έρεη ζπλέπεηεο ζε

άιιεο πεξηπηψζεηο. Πνηα απφ ηηο πην θάησ πεξηπηψζεηο δηπιαζηαζκνχ είλαη πηζαλφηεξν λα πξνθαιέζεη ηε ζχλ-

ζεζε κε ιεηηνπξγηθήο πξσηεΐλεο; Α. Γηπιαζηαζκφο ελφο δεχγνπο λνπθιενηηδίσλ ακέζσο πξηλ ηε ζέζε έλαξμεο ηεο κεηάθξαζεο. Β. Γηπιαζηαζκφο ηξηψλ δεπγψλ λνπθιενηηδίσλ ακέζσο πξηλ ηε ζέζε έλαξμεο ηεο κεηάθξαζεο. Γ. Γηπιαζηαζκφο ελφο δεχγνπο λνπθιενηηδίσλ ζηε κεηαθξαδφκελε πεξηνρή ηνπ γνληδίνπ θνληά ζηε ζέζε έλαξ-

μεο ηεο κεηάθξαζεο. Γ. Γηπιαζηαζκφο ελφο δεχγνπο λνπθιενηηδίσλ ζηε κεηαθξαδφκελε πεξηνρή ηνπ γνληδίνπ θνληά ζην θσδηθψλην

ιήμεο.

biolog

y.gr

3

21. Έλαο γελεηηζηήο δηαζηαχξσζε κπηδέιηα κε θίηξηλν

θαη ζηξνγγπιφ πεξηθάξπην (ΚΚΣΣ) κε κπηδέιηα κε

πξάζηλν θαη ξπηηδσκέλν πεξηθάξπηα (θθζζ) θαη ζηε

ζπλέρεηα ηα άηνκα ηεο F1 γεληάο απηνγνληκνπνηή-

ζεθαλ γηα ηελ παξαγσγή απνγφλσλ (F2 γεληά).

Σηελ F2 πνηα είλαη ε αλακελφκελε πηζαλφηεηα γηα

ηα άηνκα κε ζηξνγγπιφ πεξηθάξπην θαη νκφδπγα γηα

νπνηνδήπνηε ρξψκα; Α. 6/16 Β. 3/16 Γ. 3/4 Γ. 9/16

22. Ο Griffith κε ηα πεηξάκαηα ηνπ δελ κπφξεζε λα α-

πνδείμεη φηη ην DNA είλαη ην γελεηηθφ πιηθφ επεηδή: Α. δελ γλψξηδε φηη ε θάςα ησλ ιείσλ πλεπκνλην-

θφθθσλ είρε πξσηετληθή ζχλζεζε Β. κεηαζρεκαηίζηεθαλ νξηζκέλα κφλν αδξά βα-

θηήξηα ζε ιεία. Γ. δελ κπφξεζε κε ζαθή ηξφπν λα απνδείμεη πνην

απφ ηα ζπζηαηηθά ηνπ κίγκαηνο ησλ λεθξψλ ιείσλ πλεπκνληνθφθθσλ (πξσηεΐλεο ή DNA) πξνζιήθζεθε απφ ηνπο δσληαλνχο αδξνχο πλεπκνληνθφθθνπο.

Γ. ακθέβαιε γηα ηελ νξζφηεηα ησλ πεηξακάησλ ηνπ.

23. Έλαο άληξαο, κε κία γελεηηθή αζζέλεηα, παληξεχεηαη

κηα θαηλνηππηθά θπζηνινγηθή γπλαίθα. Τν δεπγάξη

έρεη ηέζζεξηο θφξεο, πνπ φιεο έρνπλ ηελ ίδηα αζζέ-

λεηα κε ηνλ παηέξα ηνπο θαη ηέζζεξηο, θαηλνηππηθά

θπζηνινγηθνχο, γηνπο. Η πην πηζαλή εμήγεζε ησλ

παξαπάλσ θαηλνηχπσλ δίλεηαη αλ δερηνχκε φηη ε

αζζέλεηα νθείιεηαη ζε: Α. Απηνζσκηθφ επηθξαηέο γνλίδην. Β. Απηνζσκηθφ ππνιεηπφκελν γνλίδην. Γ. Φπινζχλδεην ππνιεηπφκελν γνλίδην. Γ. Οπνηνδήπνηε απφ ηα παξαπάλσ

24. Σε αλζξψπνπο 35 - 45 εηψλ, κπνξεί λα εκθαλίδεηαη

κία εθθπιηζηηθή αζζέλεηα πνπ νθείιεηαη ζε έλα επη-

θξαηέο γνλίδην. Έλα δεπγάξη έρεη δχν παηδηά κηθξφ-

ηεξα απφ 20 εηψλ. Ο έλαο γνληφο έρεη ηελ αζζέλεηα

θαη είλαη εηεξφδπγνο ελψ ν άιινο, πνπ είλαη 50 ε-

ηψλ, δελ ηελ έρεη. Πνηα πηζαλφηεηα ππάξρεη λα εκ-

θαλίζνπλ θαη ηα δχν παηδηά ηελ αζζέλεηα φηαλ κε-

γαιψζνπλ; Α. 1 Β. 1/2 Γ. 1/4 Γ. 3/4

Γίλεηαη ην παξαθάησ ηξηπεπηίδην ην νπνίν παξάγεηαη ζην βαθηήξην E. Coli θαη ηα πηζαλά θσδηθφληα πνπ κπνξνχλ λα ην

παξαζθεπάζνπλ. H2N - κεζεηνλίλε - θαηλπιαιαλίλε - ηξππηνθάλε- COOH

κεζεηνλίλε AUG θαηλπιαιαλίλε UUU, UUC ηξππηνθάλε UGG

25. To mRNΑ πνπ είλαη ππεχζπλν γηα ηελ παξαγσγή

ηνπ ηξηπεπηηδίνπ έρεη θσδηθφληα. Α. 3 Β. 4 Γ. 12 Γ. 9

26. Τα δηαθνξεηηθά, φζν αθνξά ηελ αιιεινπρία ησλ

βάζεσλ, mRNΑ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα παξα-

ζθεπάζνπλ ην ηξηπεπηίδην είλαη: Α. 3 Β. 4 Γ. 6 Γ. 12

27. Οη αλψηεξνη πνιπθχηηαξνη νξγαληζκνί νξγαλψλνληαη απφ θχηηαξα πνπ εκ-

θαλίδνπλ δηαθνξνπνίεζε. Τα δηαθνξνπνηεκέλα θχηηαξα δηαθέξνπλ κεηαμχ

ηνπο: Α. ζηε κνξθή ηνπο Β. ζηηο ιεηηνπξγίεο ηνπο Γ. ζηηο πξσηεΐλεο πνπ πεξηέρνπλ Γ. ζε φια ηα παξαπάλσ

28. Σην παξαθείκελν γελεαινγηθφ δέληξν ηα άηνκα Ι2 θαη ΙΙ1 πάζρνπλ

απφ κεξηθή αρξσκαηνςία ζην θφθθηλν–πξάζηλν. Οη πηζαλφηεηεο λα

πάζρνπλ θαη ηα δχν κνλνδπγσηηθά δίδπκα ΙΙ2 θαη ΙΙ3 είλαη:

Α. 100% Β. 25% Γ. 50% Γ. 75%

Ι ΙΙ

1 2 3

biolog

y.gr

4

29. Έλα κφξην βαθηεξηαθνχ mRNA έρεη πνζνζηφ βά-

ζεσλ Α 20%: Α. ε θσδηθή αιπζίδα ηνπ DNΑ ηνπ αληίζηνηρνπ

γνληδίνπ έρεη Α 20% Β. ε κε θσδηθή αιπζίδα ηνπ DNΑ ηνπ αληίζηνηρνπ

γνληδίνπ έρεη Α 20% Γ. ε θσδηθή αιπζίδα ηνπ DNΑ ηνπ αληίζηνηρνπ γν-

ληδίνπ έρεη Τ 20% Γ. ε κε θσδηθή αιπζίδα ηνπ DNΑ ηνπ αληίζηνηρνπ

γνληδίνπ έρεη Α+T 40%

30. Πνηα θνηλά ραξαθηεξηζηηθά έρνπλ νη κηθξννξγαλη-

ζκνί πνπ πξνθαινχλ AIDS, εινλνζία θαη ζχθηιε;

θπηηαξηθή κεκβξάλε γνλίδηα ξηβνζψκαηα θπηαξηθή

αλαπλνή Α + + + + Β + - - + Γ - + - + Γ - + - -

31. Καλέλα απφ ηα θισλνπνηεκέλα γνλίδηα πνπ πεξηέ-

ρνληαη ζε κηα cDNA βηβιηνζήθε δελ εθθξάδνληαη

ζηνλ μεληζηή. Ο ιφγνο είλαη: Α. Τν βαθηήξην μεληζηήο δελ αλαγλσξίδεη ην cDNA. Β. Γελ ππάξρνπλ νη θαηάιιεινη κεηαγξαθηθνί πα-

ξάγνληεο γηα ηελ ελεξγνπνίεζε ηεο κεηαγξαθήο ηνπ γνληδίνπ.

Γ. Απνπζηάδνπλ νη ππνθηλεηέο ηνπο. Γ. Τν γνλίδην αλζεθηηθφηεηαο ζην αληηβηνηηθφ ακπη-

θηιίλε πνπ δηαζέηεη ν θνξέαο θισλνπνίεζεο εκπνδίδεη ηελ έθθξαζε ηνπ γνληδίνπ.

32. Κάζε επθαξπσηηθφ θχηηαξν αξρίδεη ηνλ θπηηαξηθφ

ηνπ θχθιν κεηά ην ηέινο κηαο κηησηηθήο δηαίξεζεο.

Γηα λα κπνξέζεη λα αξρίζεη ηε δξαζηεξηφηεηα ηνπ

θαη λα επηβηψζεη παίξλεη απφ ην πξνεγνχκελν θχη-

ηαξν απφ ην νπνίν πξνήιζε νπζίεο, δνκέο θαη έλ-

δπκα. Τν έλδπκν πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί πξψην

θαηά ηελ έλαξμε ηνπ λένπ θχθινπ είλαη ε: Α. DNA πνιπκεξάζε Β. RNA πνιπκεξάζε Γ. DNA ειηθάζε Γ. DNA δεζκάζε

33. Η κειέηε ηνπ ηξφπνπ θιεξνλφκεζεο ελφο ραξαθηή-

ξα γίλεηαη κε δηαζηαπξψζεηο κνλνυβξηδηζκνχ θαη

κπνξεί λα δψζνπλ απαληήζεηο γηα: Α. ην πιήζνο ησλ πνιιαπιψλ αιιεινκφξθσλ Β. ηηο ζρέζεηο ησλ πνιιαπιψλ αιιεινκφξθσλ

κεηαμχ ηνπο Γ. ηνπο πηζαλνχο γνλφηππνπο Γ. ηζρχνπλ φια ηα παξαπάλσ

34. Οκφινγα ρξσκνζψκαηα πεξηέρνπλ ηα παξαθάησ

θχηηαξα ελφο πνιπθχηηαξνπ νξγαληζκνχ: Α. ζπεξκαηνδσάξην, γακέηεο, εξπζξφ αηκνζθαίξην Β. δπγσηφ, θχηηαξν λεπξηθνχ ηζηνχ, κπτθφ θχηηαξν Γ. θχηηαξν λεπξηθνχ ηζηνχ, κπτθφ θχηηαξν, εξπζξφ

αηκνζθαίξην Γ. ζπεξκαηνδσάξην, γακέηεο, δπγσηφ

35. Σηνλ παξαθάησ πίλαθα θαηαγξάθνληαη νξηζκέλα

ραξαθηεξηζηηθά ελφο δεχγνπο δηδχκσλ. Αλ θαη νη

δχν γνλείο έρνπλ θαθέ κάηηα, κπνξνχκε λα ζπκπε-

ξάλνπκε φηη: (1) θαη νη δχν γνλείο είλαη εηεξφδπγνη γηα ην ρξψκα

ησλ καηηψλ (2) ην αιιειφκνξθν γηα ηα θαθέ κάηηα είλαη επηθξα-

ηέο έλαληη ηνπ αιιειφκνξθνπ γηα ηα κπιε (3) θαη ε Φαξά θαη ε Ξαλζή είλαη άηνκα εηεξφδπγα

γηα ην ρξψκα ησλ καηηψλ

Α. (1) θαη (2) κφλν Β. (1) θαη (3) κφλν Γ. (2) θαη (3) κφλν Γ. (1), (2) θαη (3)

Φαξά Ξαλζή Ύςνο 165 cm 168 cm Οκάδα αίκαηνο Α Ο Φξψκα καηηψλ κπιε κπιε Γείθηεο επθπΐαο 96 110

Έλα βαθηεξηαθφ ζηέιερνο πξνζβάιεη πγηή άλζξσπν.

36. Η είζνδνο ηνπ βαθηεξίνπ ζηνλ αλζξψπηλν νξγαλη-

ζκφ νλνκάδεηαη: Α. νκνηφζηαζε Β. ινίκσμε Γ. κφιπλζε Γ. αλνζία

37. Πνηα απφ ηα παξαθάησ κφξηα ζα ζπλδεζνχλ ζηνπο

αληηγνληθνχο θαζνξηζηέο ηνπ βαθηεξίνπ; Α. αληηζψκαηα Β. ζπκπιήξσκα Γ. ιπζνδχκε Γ. ηληεξθεξφλεο

38. Πνηα απφ ηα παξαθάησ θχηηαξα ζα αληηκεησπίζνπλ

άκεζα ην βαθηήξην; Α. Β ιεκθνθχηηαξα Β. Τ βνεζεηηθά ιεκθνθχηηαξα Γ. Τ θπηηαξνηνμηθά ιεκθνθχηηαξα Γ. Μαθξνθάγα

biolog

y.gr

5

39. Η κειέηε ησλ γελεαινγηθψλ δέληξσλ φπσο είλαη γλσζηφ βνεζά ζηελ δηαπίζησζε ηνπ ηξφπνπ πνπ θιεξνλνκείηαη

κία αζζέλεηα. Ο απνθιεηζκφο ηνπ ηξφπνπ θιεξνλνκηθφηεηαο κηαο αζζέλεηαο, κπνξεί λα γίλεη απφ κειέηε ζπγθε-

θξηκέλσλ δηαζηαπξψζεσλ νη νπνίεο είλαη ηθα-

λέο λα δψζνπλ ηελ πιεξνθνξία. Παξαθάησ

θαίλνληαη ηέζζεξα γελεαινγηθά δέληξα φπνπ νη

θαηλφηππνη ησλ αηφκσλ εκθαλίδνπλ δηαθνξεηη-

θή θιεξνλνκηθή αζζέλεηα. Πνην ηξφπν θιεξνλνκηθφηεηαο απνθιείεη θάζε

έλα απφ ηα ηέζζεξα δέληξα; Α. (1) απηνζσκηθφ επηθξαηέο, (2) απηνζσκηθφ ππνιεηπφκελν, (3) θπινζχλδεην ππνιεηπφκελν, (4) θπινζχλδεην

ππνιεηπφκελν. Β. (1) απηνζσκηθφ επηθξαηέο, (2) απηνζσκηθφ ππνιεηπφκελν, (3) θπινζχλδεην ππνιεηπφκελν, (4) απηνζσκηθφ

επηθξαηέο. Γ. (1) θπινζχλδεην ππνιεηπφκελν, (2) απηνζσκηθφ επηθξαηέο, (3) απηνζσκηθφ ππνιεηπφκελν, (4) απηνζσκηθφ

ππνιεηπφκελν. Γ. (1) απηνζσκηθφ ππνιεηπφκελν, (2) θπινζχλδεην ππνιεηπφκελν, (3) απηνζσκηθφ επηθξαηέο, (4) θπινζχλδεην

ππνιεηπφκελν.

(1) (2) (3) (4)

40. Ο νξγαληζκφο ηεο εηθφλαο είλαη πνιπθχηηαξνο, εηεξφηξνθνο θαη πιήξσο

πδξφβηνο. Πνηα απφ ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά κπνξνχλ λα ρξεζηκν-

πνηεζνχλ ζπκπιεξσκαηηθά, γηα ηελ πεξηγξαθή ηνπ νξγαληζκνχ απηνχ; Α. Πξαγκαηνπνηεί θσηνζχλζεζε θαη ρξεηάδεηαη νμπγφλν. Β. Δίλαη πξσηφδσν θαη θηλείηαη κε καζηίγηα. Γ. Αλαπαξάγεηαη κνλνγνληθά θαη είλαη θαηαλαισηήο. Γ. Αλαπαξάγεηαη ζε πδάηηλν πεξηβάιινλ θαη είλαη παξαγσγφο.

41. Οη αξηζκεηηθέο ρξσκνζσκηθέο αλσκαιίεο: Α. πξνθχπηνπλ απφ κε θπζηνινγηθφ ζρεκαηηζκφ

γακεηψλ Β. πξνθχπηνπλ απφ αλαζπλδπαζκφ DNA Γ. είλαη φιεο βηψζηκεο Γ. είλαη φιεο ζαλαηεθφξεο

42. Γίλεηαη ην ηξνθηθφ πιέγκα ηνπ ζρήκαηνο. Πνηνο ηχ-

πνο νξγαληζκνχ ζα κπνξνχζε λα έρεη ηε ζέζε Φ; Α. έλα θπηφ. Β. έλα ζαξθνθάγν

δψν. Γ. έλαο θαηαλαισ-

ηήο 1εο ηάμεο. Γ. έλα θπηνθάγν

έληνκν.

43. Η θαχζε ηνπ πεηξειαίνπ ζεσξείηαη ε αηηία γηα ηελ

αχμεζε ηεο πνζφηεηαο ηνπ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα

ζηελ αηκφζθαηξα. Οη επηζηήκνλεο πηζηεχνπλ φηη ε

πιενλάδνπζα πνζφηεηα δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα

ζηελ αηκφζθαηξα ζα πξνθαιέζεη: Α. αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηεο Γεο Β. αχμεζε ηεο βηνπνηθηιφηεηαο Γ. δηαηήξεζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο Γ. θαηαζηξνθή ηεο ζηηβάδαο ηνπ φδνληνο

44. Μεηά απφ ηελ εθδήισζε ινίκσμεο ζηνλ νξγαληζκφ

ελφο αλζξψπνπ πνπ έρεη κνιπλζεί απφ ζπγθεθξηκέ-

λνπο ηνχο γηα πξψηε θνξά πξνθχπηνπλ θχηηαξα

κλήκεο: Α. κφλν Τ- βνεζεηηθά. Β. κφλν Τ- θπηηαξνηνμηθά. Γ. Τ- βνεζεηηθά θαη Τ- θπηηαξνηνμηθά. Γ. Τ- βνεζεηηθά, Τ- θπηηαξνηνμηθά θαη Β ιεκθνθχη-

ηαξα.

Η ξχπαλζε ησλ λεξψλ ιφγσ αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο απνηειεί, εδψ θαη δεθαεηίεο, έλα ζνβαξφηαην πξφβιεκα κε

πνηθίιεο επηπηψζεηο θαη ζηηο αλζξψπηλεο θνηλσλίεο. Σε ζρέζε κε απηφ λα ραξαθηεξίζεηε κε (Σ) ηηο πξνηάζεηο απφ ηηο

παξαθάησ πνπ ζεσξείηε ζσζηέο θαη κε (Λ) απηέο πνπ ζεσξείηε ιαλζαζκέλεο:

45. Η απφξξηςε βηνδηαζπψκελσλ εληνκνθηφλσλ ζε έλα ζαιάζζην νηθνζχζηεκα κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζην θαηλφκελν

ηεο βηνζπζζψξεπζεο. 46. Η φμηλε βξνρή κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζηε ξχπαλζε πδάηηλσλ νηθνζπζηεκάησλ. 47. Η απφξξηςε ησλ αζηηθψλ ιπκάησλ κηαο πφιεο ζε παξαθείκελε ιίκλε κπνξεί, πξνζσξηλά, λα νδεγήζεη ζε αχμεζε

ηεο θσηνζπλζεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηε ιίκλε.

biolog

y.gr

6

48. Η απφξξηςε ζεξκνχ λεξνχ πνπ πξνέξρεηαη απφ ηα ζπζηήκαηα ςχμεο εξγνζηαζίσλ ζε πνηάκηα θαη ιίκλεο κπνξεί

λα νδεγήζεη ζε ζάλαην πνιιψλ πδξφβησλ δψσλ, θπξίσο επεηδή θάπνηα έλδπκά ηνπο κεηνπζηψλνληαη. 49. Τα ηεξάζηηα πνζά δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα πνπ εθιχνληαη ζηελ αηκφζθαηξα απφ ηελ θαχζε ελψζεσλ ηνπ άλζξαθα

δεn κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ξχπαλζε ησλ πδάησλ. 50. Αλ αλφξγαλα άιαηα πνπ απνηεινχλ απφβιεηα βηνκεραληψλ απνξξίπηνληαη ζε πδάηηλα νηθνζπζηήκαηα, κπνξεί λα

πξνθαιέζνπλ θαη επηξνθηζκφ. 51. Τα πξνβιήκαηα ησλ νηθνζπζηεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θαηλφκελν ηνπ επηξνθηζκνχ αθνξνχλ κφλν αλψηε-

ξνπο δσηθνχο νξγαληζκνχο, φπσο ςάξηα.

Φνηηεηήο θαηά ηε δηάξθεηα πεηξακάησλ ζε εξγαζηήξην κηθξνβηνινγίαο κνιχλζεθε απφ κηθξννξγαληζκφ πνπ δηαζέηεη

θπηηαξηθφ ηνίρσκα θαη βιεθαξίδεο. Ο θνηηεηήο αξξψζηεζε θαη ηνπ έγηλαλ νη απαξαίηεηεο εμεηάζεηο. Να ραξαθηεξίζεηε

θάζε κηα απφ ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο κε (Σ) αλ είλαη ζσζηή ή (Λ) αλ είλαη ιαλζαζκέλε . 52. Σηηο εμεηάζεηο αληρλεχζεθε ζην αίκα ηνπ θνηηεηή πςειή ζπγθέληξσζε ηληεξθεξνλψλ. 53. Καηά ηνπ κηθξνβίνπ ελεξγνπνηήζεθαλ θαη θχηηαξα κλήκεο ηνπ νξγαληζκνχ ηνπ θνηηεηή. 54. Δίλαη πηζαλφ ε αζζέλεηα ηνπ θνηηεηή λα νθείιεηαη ζε ηνμίλεο πνπ παξάγεη ην κηθξφβην πνπ ηνλ κφιπλε. 55. Καηά ηνπ κηθξνβίνπ δξνπλ θαη ηα Τ θπηηαξνηνμηθά ιεκθνθχηηαξα ηνπ θνηηεηή. 56. Ο κηθξννξγαληζκφο αλαπαξάγεηαη κε εθβιάζηεζε.

Απφ επαηηθά θαη λεπξηθά θχηηαξα ελφο πνληηθνχ απνκνλψζεθαλ ππξήλεο θαη επσάζηεθαλ κε ξαδηελεξγά ξηβνλνπθιεν-

ηίδηα. Τα δηάθνξα RNA πνπ παξαζθεπάζηεθαλ κε ηε δηαδηθαζία ηεο κεηαγξαθήο ζηνπο ππξήλεο ησλ θπηηάξσλ απηψλ

ήηαλ επίζεο ξαδηελεξγά. Απφ ηα επαηηθά θχηηαξα απνκνλψζεθε έλα mRNA πνπ ππάξρεη κφλν ζηα επαηηθά θχηηαξα

θαη ην νπνίν ρξεζηκνπνηήζεθε σο κήηξα γηα ηελ θαηαζθεπή κνλφθισλνπ cDNA πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο αλη-

ρλεπηήο. Απηά ηα ξαδηελεξγά mRNA κφξηα επσάζηεθαλ κε κνλφθισλα ηκήκαηα DNA θαη αθέζεθαλ λα δεκηνπξγήζνπλ

δίθισλα πβξηδηθά κφξηα. Σηε ζπλέρεηα κε θαηάιιειεο κεζφδνπο απνκαθξχλνληαη φια ηα κε πβξηδνπνηεκέλα RNA κφξη-

α. Τέινο κεηξήζεθε ε ξαδηελέξγεηα ησλ κνξίσλ πνπ απέκεηλαλ θαη ηα απνηειέζκαηα παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ

πίλαθα (ε κέηξεζε ηεο ξαδηελέξγεηαο γίλεηαη κε θηχπνπο αλά ιεπηφ ηνπ κεηξεηή ξαδηελέξγεηαο:

πιηθά πνπ επσάζηεθαλ θηχπνη αλά ιεπηφ

cDNA αληρλεπηέο επαηηθψλ θπηηάξσλ καδί κε πξσηνγελή αληίγξαθα RNA

απφ ππξήλεο επαηηθψλ θπηηάξσλ 15.000

cDNA αληρλεπηέο επαηηθψλ θπηηάξσλ καδί κε πξσηνγελή αληίγξαθα RNA

απφ ππξήλεο λεπξηθψλ θπηηάξσλ 150

57. Πνηα απφ ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο ζρεηηθά κε ηελ

αληηζηνηρία ηνπ αληρλεπηή θαη ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ

επαηηθνχ mRNA ππνζηεξίδεηαη θαιχηεξα απφ ηα

δεδνκέλα ηνπ πίλαθα; Α. Μεηαγξάθεηαη κφλν ζηνλ ππξήλα ησλ εγθεθαιη-

θψλ θπηηάξσλ. Β. Μεηαγξάθεηαη ζηνλ ππξήλα ηφζν ησλ επαηηθψλ

φζν θαη ησλ εγθεθαιηθψλ θπηηάξσλ. Γ. Μεηαγξάθεηαη θπξίσο ζηνλ ππξήλα ησλ επαηη-

θψλ θπηηάξσλ. Γ. Γελ κεηαγξάθεηαη νχηε ζηνλ ππξήλα ησλ επαηη-

θψλ νχηε ζηνλ ππξήλα ησλ εγθεθαιηθψλ θπηηά-ξσλ.

58. Η ξχζκηζε ηεο γνληδηαθήο έθθξαζεο ζηνπο απνκν-

λσκέλνπο ππξήλεο ησλ δχν θπηηαξηθψλ ηχπσλ,

φπσο παξνπζηάδεηαη ζην πείξακα απηφ, κπνξεί λα

απνηειέζεη παξάδεηγκα γηα: Α. κεηαθξαζηηθφ έιεγρν Β. κεηαγξαθηθφ έιεγρν Γ. ειέγρνπ ηεο ηξνπνπνίεζεο ηεο πξσηεΐλεο Γ. ειέγρνπ ηεο σξίκαλζεο

59. Πνην απφ ηα παξαθάησ είλαη απαξαίηεην γηα ηνλ

ζρεκαηηζκφ ηνπ κνλφθισλνπ cDNA πνπ ρξεζηκν-

πνηήζεθε ζ΄ απηφ ην πείξακα; Α. DNA πνιπκεξάζε Β. αληίζηξνθε κεηαγξαθάζε Γ. RNA πνιπκεξάζε Γ. πεξηνξηζηηθή ελδνλνπθιεάζε

60. Γηα ηελ παξαγσγή ξαδηελεξγνχ RNA, νη απνκνλσ-

κέλνη ππξήλεο ησλ επαηηθψλ θαη λεπξηθψλ θπηηά-

ξσλ ζα πξέπεη λα δηαζέηνπλ: Α. DNA πνιπκεξάζε Β. RNA πνιπκεξάζε Γ. αληίζηξνθε κεηαγξαθάζε Γ. πξηκφζσκα

biolog

y.gr

7

Μεξηθνί άλζξσπνη ππνθέξνπλ απφ κηα

απηνζσκηθή ππνιεηπφκελε αζζέλεηα

γλσζηή σο «έιιεηςε α1-αληηζξπςίλεο».

Η α1-αληηζξπςίλε είλαη έλα έλδπκν πνπ

ιεηηνπξγεί σο αλαζηνιέαο ηεο ζξπςίλεο

(πξσηενιπηηθφ έλδπκν). Σηα άηνκα πνπ

είλαη νκφδπγα γηα ην ππνιεηπφκελν γνλί-

δην (γνλφηππνο αα), απνπζηάδεη ην έλδπ-

κν πνπ αλαζηέιιεη ηε δξάζε ηεο ζξπςί-

λεο. Φπζηνινγηθά άηνκα είλαη είηε νκφδπ-

γα γηα ην επηθξαηέο γνλίδην (ΑΑ) είηε εηε-

ξφδπγα (Αα). Δλδπκηθνί έιεγρνη θαη ρξσκαηνκεηξηθέο

αλαιχζεηο έδεημαλ φηη έλα δεδνκέλν άην-

κν παξνπζηάδεη έλα απφ ηα ηξία δηαθε-

θξηκέλα επίπεδα δξαζηεξηφηεηαο ηνπ ελδχκνπ α1-αληηζξπςίλε, φπσο πξνθχπηεη απφ ην παξαπάλσ δηάγξακκα. Τα δε-

δνκέλα ηνπ δηαγξάκκαηνο δείρλνπλ ηα επίπεδα αλελεξγνχ ζξπςίλεο αλά ml νξνχ (νπνίνο πεξηέρεη ην έλδπκν α1-αληηζξπςίλε) φπνπ θάζε θνπθθίδα αληηπξνζσπεχεη κία κέηξεζε ζε έλα άηνκν, ζε ηξεηο δηαθνξεηηθέο νκάδεο.

Οκάδα Ι ν γεληθφο πιεζπζκφο ηεο ρψξαο

Οκάδα ΙΙ κεξηθέο νηθνγέλεηεο ζηηο νπνίεο θάπνηα κέιε παξνπζηάδνπλ έιιεηςε α1-αληηζξπςίλεο

Οκάδα ΙΙΙ αζζελείο κε έιιεηςε α1-αληηζξπςίλεο

61. Όηαλ εμεηάζζεθε ν νξφο κηαο γπλαίθαο, βξέζεθαλ

0,5 mg αλελεξγνχ ζξπςίλεο αλά ml νξνχ. Απηή ε

ηηκή δείρλεη φηη ε γπλαίθα ζηε νπνία αλήθεη ν νξφο: Α. είλαη νκφδπγε επηθξαηήο Β. είλαη εηεξφδπγε ρσξίο ζπκπηψκαηα Γ. παξνπζηάδεη αλεπάξθεηα α1-αληηζξπςίλεο Γ. νη γνλείο ηεο ήηαλ νκφδπγνη γηα ην γνλίδην απηφ

62. Ο πηζαλφο γνλφηππνο ελφο αηφκνπ κε ηηκή αλελεξ-

γνχ ζξπςίλεο 0,2 mg/ml νξνχ είλαη: Α. κφλν ΑΑ Β. κφλν Αα Γ. κφλν αα Γ. Αα θαη αα

63. Αλ έλαο απφγνλνο παξνπζηάδεη αλεπάξθεηα α1-αληηζξπςίλεο, κπνξνχκε ινγηθά λα πξνβιέςνπκε

φηη ν θαηλνηππηθά θπζηνινγηθφο παηέξαο ηνπ ζα

παξνπζηάδεη αλελεξγφ ζξπςίλε ζην επίπεδν: Α. 0,24 mg/ml Β. 0,50 mg/ml Γ. 1,20 mg/ml Γ. 1,60 mg/ml

64. Απφ ηελ θαηαλνκή ησλ αηφκσλ κε αλελεξγφ ζξπςί-

λε ζην γεληθφ πιεζπζκφ, κπνξνχκε λα ζπκπεξά-

λνπκε φηη: Α. Τα εηεξφδπγα άηνκα (Αα) δελ κπνξνχλ λα αλα-

παξαρζνχλ. Β. Οη αζζελείο απφγνλνη (αα) πξνθχπηνπλ θπξίσο

απφ δηαζηαχξσζε δχν ππνιεηπφκελσλ γνλέσλ (αα x αα)

Γ. Τν ππνιεηπφκελν γνλίδην (α) παξνπζηάδεηαη σο επί ην πιείζηνλ ζε εηεξφδπγα άηνκα.

Γ. Η κεηάιιαμε ηνπ Α ζε α κπνξεί λα νδεγήζεη ζηε κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ππνιεηπφκελσλ γνλη-δίσλ.

biolog

y.gr

8

65. Παξαθάησ δίλνληαη βηνινγηθνί φξνη ή έλλνηεο θαη έλα θείκελν κε θελά. Να γξάςεηε ζην ηεηξάδηφ ζαο ηνλ αξηζκφ

ηεο θελήο ζέζεο ηνπ θεηκέλνπ θαη δίπια ηνλ φξν ή έλλνηα πνπ αληηζηνηρεί. Κάπνηνη φξνη πεξηζζεχνπλ θαη άιινη

κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ πεξηζζφηεξεο απφ κία θνξά. DNA, πεπηιδική αλσζίδα, ωρίμανζε πρωηεΐνες, γενεηική πλεροθορία, μεηαθράδεηαι, γονίδιο, RNA, mRNA, λει-

ηοσργικός, ομόλογα, γονόησπος, δομικός, μεηαγράθεηαι, θαινόησπος, ωρίμανζε mRNA.

Γονιδιακή έκθραζη

Οη δηπινεηδείο νξγαληζκνί έρνπλ __(1)__ ρξσκνζψκαηα. Τν ζχλνιν ησλ αιιεινκφξθσλ γνληδίσλ νλνκάδεηαη

__(2)__ θαη ε έθθξαζε ηνπο ιέγεηαη __(3)__. Σε θάζε έλα απφ ηα ρξσκνζψκαηα ηνπ θπηηάξνπ πεξηέρεηαη έλα ή

δχν κφξηα __(4)__ ζηελ αιιεινπρία ησλ βάζεσλ ησλ νπνίσλ βξίζθεηαη ε __(5)__. Τκήκα ηνπ DNA πνπ είλαη

ππεχζπλν γηα ηελ παξαγσγή __(6)__ ιέγεηαη __(7)__. Έλα γνλίδην, φηαλ πξφθεηηαη λα γίλεη πξσηετλνζχλζεζε,

__(8)__θαη παξάγεη __(9)__, ην νπνίν ζηα ξηβνζψκαηα __(10)__ θαη παξάγεη ηελ __(11)__. Ο ξφινο ηεο πξσηεΐ-

λεο είλαη είηε __(12)__ είηε __(13)__ ην απνηέιεζκα ηεο έθθξαζεο ηεο είλαη νξαηφ θαη απνηειεί ηνλ __(14)__.

66. Σην παξαθάησ θείκελν ππάξρνπλ αξηζκεκέλα θελά ηα νπνία ζπκπιεξψλνληαη κε ιέμεηο ή θξάζεηο πνπ ζα βξείηε

ζηηο αληίζηνηρεο αξηζκεκέλεο εξσηήζεηο πνιιαπιήο επηινγήο πνπ δίλνληαη παξαθάησ.

Τετνολογία αναζσνδσαζμένοσ DNA, γονιδιφμαηική βιβλιοθήκη

Οη βηνιφγνη εξεπλεηέο ζήκεξα, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ ηερλνινγία ηνπ αλαζπλδπαζκέλνπ DNA, έρνπλ θαηαζθεπά-

ζεη αλζξψπηλε γνληδησκαηηθή βηβιηνζήθε. Γηα ηελ θαηαζθεπή ηεο ρξεζηκνπνηνχλ ην νιηθφ DNA αλζξψπηλνπ θπη-

ηάξνπ θαη __(1)__ πνπ κπνξεί λα είλαη πιαζκίδηα ή DNA θάγσλ. Τν DNA θφβεηαη κε πεξηνξηζηηθέο ελδνλνπ-

θιεάζεο θαη εηζάγεηαη, π.ρ. ζε πιαζκίδηα, κε ηελ βνήζεηα ηεο __(2)__ νπφηε παξάγεηαη κίγκα αλαζπλδπαζκέλσλ

θαη κε αλαζπλδπαζκέλσλ πιαζκηδίσλ. Απηά εηζάγνληαη ζε βαθηήξηα μεληζηέο, ηα νπνία δελ πξέπεη λα έρνπλ

πιαζκίδην κε γνλίδην αλζεθηηθφηεηαο ζε αληηβηνηηθφ θαη απηφ γηαηί __(3)__. Τα βαθηήξηα πνπ πξνζέιαβαλ πια-

ζκίδην επηιέγνληαη κε αληηβηνηηθφ, γηα ην νπνίν ηα πιαζκίδηα έρνπλ γνλίδην αλζεθηηθφηεηαο, απνκνλψλνληαη θαη

θισλνπνηνχληαη. Η θισλνπνίεζε γίλεηαη κε __(4)__. Τν ζχλνιν ησλ __(5)__ απνηειεί ηε γνληδησκαηηθή βηβιην-

ζήθε. Κάζε θιψλνο ηεο γνληδησκαηηθήο βηβιηνζήθεο θέξεη αλαζπλδπαζκέλα πιαζκίδηα πνπ πεξηέρνπλ __(6)__.

Γηα ηελ επηινγή ζπγθεθξηκέλνπ θιψλνπ ηεο γνληδησκαηηθήο βηβιηνζήθεο, αλαγθαίν είλαη λα γίλεη αλίρλεπζε ηνπ.

Γηα ην ιφγν απηφ επηβάιιεηαη ε θαηαζθεπή αληρλεπηψλ πνπ κπνξεί λα είλαη __(7)___. Η δηαδηθαζία αλίρλεπζεο

πεξηιακβάλεη δηαδνρηθά ηελ __(8)__ ησλ αλαζπλδπαζκέλσλ πιαζκηδίσλ θαη ηελ __(9)__ κε ηνπο αληρλεπηέο. Η

θαηαζθεπή ηεο αλζξψπηλεο γνληδησκαηηθήο βηβιηνζήθεο είλαη ην εξγαιείν πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε απφ ηνπο εξεπ-

λεηέο γηα ηελ __(10)___.

(1) Α. μεληζηέο Β. θνξείο θισλνπνίεζεο Γ. αληηβηνηηθά Γ. πεξηνξηζηηθέο ελδνλνπθιεάζεο

(2) Α. EcoRI Β. DNA δεζκάζεο Γ. DNA ειηθάζεο Γ. DNA πνιπκεξάζεο

(3) Α. δελ κπνξεί λα έρνπλ πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο πιαζκηδίσλ

Β. εάλ είραλ πιαζκίδην ζα ήηαλ αδχλαηε ε θισλνπνίεζε ηνπο

Γ. εμππεξεηείηαη ην επφκελν βήκα θαηα-ζθεπήο ηεο βηβιηνζήθεο, πνπ είλαη ε δηα-δηθαζία επηινγήο μεληζηψλ κε ηελ βνή-ζεηα αληηβηνηηθψλ

Γ. ε παξνπζία ηνπο ζα απνηεινχζε εκπφ-δην ζηελ είζνδν ησλ αλαζπλδπαζκέλσλ πιαζκηδίσλ

(4) Α. PCR Β. κηθξνέγρπζε ζε γνληκνπνηεκέλν σάξην Γ. θαιιηέξγεηα ζε ζηεξεφ ή πγξφ ζξεπηηθφ

πιηθφ Γ. βηνκεραληθή θαιιηέξγεηα ζε πγξφ ζξεπηη-

θφ πιηθφ

(5) Α. θιψλσλ Β. αλαζπλδπαζκέλσλ πιαζκηδίσλ Γ. μεληζηψλ Γ. θιψλσλ πνπ θέξνπλ αλαζπλδπαζκέλν

πιαζκίδην

(6) Α. έλα γνλίδην Β. ηπραίν ηκήκα DNA κε κνλφθισλα άθξα Γ. ηπραίν ηκήκα DNA Γ. γνλίδηα ρσξίο ηνλ ππνθηλεηή ηνπο

biolog

y.gr

9

(7) Α. ηπραία ηκήκαηα DNA ή RNA Β. γλσζηά ηρλεζεηεκέλα ηκήκαηα DNA ή

RNA Γ. γλσζηά ηρλεζεηεκέλα θαη κνλφθισλα

ηκήκαηα DNA ή RNA Γ. DNA ή RNA πνπ πξνέξρεηαη απφ αλ-

ζξψπηλν θχηηαξν

(8) Α. αληηπαξαιιειία Β. πβξηδνπνίεζε Γ. απνδηάηαμε Γ. θισλνπνίεζε

(9) Α. αληηπαξαιιειία Β. πβξηδνπνίεζε Γ. απνδηάηαμε Γ. θισλνπνίεζε

(10) Α. κειέηε ηεο αληηγξαθήο θαη κεηαγξαθήο Β. ηερληθή PCR Γ. παξαγσγή κνλνθισληθψλ αληηζσκάησλ Γ. απνθσδηθνπνίεζε ηνπ αλζξψπηλνπ γν-

ληδηψκαηνο

Να απαληήζεηε ζηηο εξσηήζεηο

67. Πξαγκαηνπνηήζεθε κία έξεπλα ζε δχν είδε θνπλνππηψλ Anophelus, γηα λα θαζνξηζηεί ε αλζεθηηθφηεηά ηνπο ζηα

εληνκνθηφλα malathion θαη dieldrin. Τν Μάην, δχν νκάδεο ησλ 10.000 θνπλνππηψλ απφ θάζε είδνο ςεθάζηεθαλ

κε εληνκνθηφλν. Η πξψηε νκάδα ςεθάζηεθε κε ην εληνκνθηφλν malathion θαη δεχηεξε κε ην εληνκνθηφλν dieldin

θαη ζηε ζπλέρεηα θαηαγξάθεθε ν αξηζκφο ησλ επηδψλησλ θνπλνππηψλ κεηά ηνλ πξψην ςεθαζκφ. Τα επηδψληα

θνπλνχπηα αλαπαξάρζεθαλ γηα ηνπο επφκελνπο ηξεηο κήλεο. Τελ πξψηε εκέξα θάζε κήλα ηα θνπλνχπηα ςεθάδν-

ληαλ θαη ν αξηζκφο ησλ επηδψλησλ θαηαγξάθεθε ζηνλ παξαθάησ πίλαθα.

είδε θνπλνππηψλ εληνκνθηφλν αξηζκφο αηφκσλ πξηλ ηνλ πξψην ςεθαζκφ

αξηζκφο επηδψλησλ θνπλνππηψλ

Μάη Ινχλ Ινχι Αχγ

Anopheles culifacies

malathion 10.000 31 129 1.654 4.055

dieldrin 10.000 78 339 1.982 3.106

Anopheles strephensi

malathion 10.000 28 56 1.207 1.744

dieldrin 10.000 30 71 1.321 1.388

α) Γηαηππψζηε έλα ζπκπέξαζκα πνπ πξνθχπηεη απφ δεδνκέλα ηνπ πίλαθα. β) Γηαηππψζηε κηα αξλεηηθή επίπησζε πνπ έρεη ε ρξήζε ησλ δχν εληνκνθηφλσλ ζην πεξηβάιινλ. γ) Πνην απφ ηα παξαθάησ δηαγξάκκαηα απεηθνλίδεη θαιχηεξα ηνλ πιεζπζκφ ησλ επηδψλησλ ηνπ Anopheles

culifacies θαηά ην δηάζηεκα Μαΐνπ – Απγνχζηνπ;

68. Δξεκνπνίεζε είλαη ε ππνβάζκηζε γαηψλ ζηηο εκίμεξεο πεξηνρέο πνπ πξνέξρνληαη απφ θιηκαηηθέο αιιαγέο θαη

αλζξψπηλεο ελέξγεηεο θαη πξνθαινχλ κείσζε ηεο εδαθηθήο γνληκφηεηαο θαη ηθαλφηεηαο λα δηαηεξνχλ ρισξίδα θαη

παλίδα. Έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο παξάγνληεο εξεκνπνίεζεο είλαη ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ, πνπ

απεηιεί λα κεηαηξέςεη ην 30% ηεο Διιεληθήο επηθξάηεηαο ζε εξεκηθά ηνπία κε ππνηππψδε βιάζηεζε. Μπνξείηε,

σο επηζηεκνληθφο ζχκβνπινο ηεο θπβέξλεζεο, λα πξνηείλεηε δχν ζεσξεηηθά ζελάξηα ή ηξφπνπο αληηκεηψπηζεο

ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο εξεκνπνίεζεο, αιιά θαη ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ ζεξκνθεπίνπ απηνχ θαζ’ απηνχ, ρξεζηκνπνη-

ψληαο σο εξγαιείν ηε Γελεηηθή Μεραληθή (δελ απαηηείηαη πεξηγξαθή κεζφδνπ Γελεηηθήο Μεραληθήο ή αλαζπλδπ-

αζκέλνπ DNA).

biolog

y.gr

10

Βαζκνιφγεζε εξσηήζεσλ

Δξσηήζεηο 1-56 1 κφξην 56 Φ 1 = 56:

Δξσηήζεηο 57-64 2 κφξηα 8 Φ 2 = 16

Δξσηήζεηο 65-66 7 + 5 κφξηα = 12

Δξσηήζεηο 67 – 68 8 κφξηα 2 Φ 8 = 16

ΣΥΝΟΛΟ 100 κφξηα

biolog

y.gr

ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟΣ ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2011 Γ ιπθείνπ Α θάζε

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ

1 Γ 33 Γ 65 (1) νκόινγα / (2) γνλόηππνο / (3) θαηλόηππνο /

(4) DNA / (5) γελεηηθή πιεξνθνξία / (6) RNA / (7) γνλίδην / (8) κεηαγξάθεηαη / (9) mRNA / (10) κεηαθξάδεηαη / (11) πεπηηδηθή αιπζίδα / (12) δνκηθόο / (13) ιεηηνπξγηθόο / (14) θαηλόηππνο

2 Α 34 Β

3 Γ 35 Α

4 Γ 36 Γ

5 Γ 37 Α

6 Α 38 Γ 66 (1) Β / (2) Β / (3) Γ / (4) Γ / (5) Γ / (6) Γ / (7) Γ /

(8) Γ / (9) Β / (10) Γ 7 Γ 39 Α

8 Α 40 Γ 67 α) πηζαλά ζπκπεξάζκαηα Τν είδνο Anopheles culifacies είλαη αλζεθηηθό-

ηεξν θαη ζηα δύν εληνκνθηόλα. Τν diedrin είλαη δξαζηηθόηεξν από ην malathion θαη ζηα δύν είδε θνπλνππηώλ. Τν είδνο Anopheles strephensi είλαη πην αλζε-

θηηθό ζην dieldrin απ΄ όηη ζην malathion. β) πηζαλέο επηπηώζεηο: Βηνζπζζώξεπζε αλ είλαη κε βηνδηαζπώκελν. Δπηπηώζεηο θαη ζε άιια έληνκα (κεηαμύ ησλ

νπνίσλ θαη σθέιηκα) θαη θαη΄ επέθηαζε ζηα

θπηά (κεησκέλε αλαπαξαγσγή). γ) Γ

9 Β 41 Α

10 Β 42 Β

11 Γ 43 Α

12 Γ 44 Γ

13 Γ 45 Λ

14 Β 46 Σ

15 Γ 47 Σ

16 Γ 48 Λ

17 Β 49 Λ

18 Β 50 Σ

19 Α 51 Λ 68 Γεκηνπξγία δηαγνληδηαθώλ θπηώλ. πηζαλά ζελάξηα: Θα είλαη πην αλζεθηηθά ζε πςειέο ζεξκνθξαζί-

εο πεξηβάιινληνο ή ζε απμεκέλε μεξαζία (α-

θπδάησζε). Θα έρνπλ ηξνπνπνηεκέλν ξηδηθό ζύζηεκα πνπ

ζα εθκεηαιιεύεηαη θαιύηεξα ην λεξό ηνπ εδά-

θνπο ή ζα έρνπλ ηελ ηθαλόηεηα απνζήθεπζεο

λεξνύ. Θα έρνπλ απμεκέλε θσηνζπλζεηηθή ηθαλόηεηα

θαη θαηά ζπλέπεηα απμεκέλε ηθαλόηεηα πξόζ-

ιεςεο CO2. Φπηά κε απηέο ηηο ηδηόηεηεο ζπκβάιινπλ ζηνλ

πεξηνξηζκό ηεο εξεκνπνίεζεο, ζηελ απμεκέλε

θαηαλάισζε CO2 θαη επνκέλσο ζηνλ πεξηνξη-

ζκό ηνπ γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηνπ θαηλνκέλνπ

ηνπ ζεξκνθεπίνπ.

20 Γ 52 Λ

21 Α 53 Λ

22 Γ 54 Σ

23 Γ 55 Λ

24 Γ 56 Λ

25 Β 57 Γ

26 Γ 58 Β

27 Γ 59 Β

28 Γ 60 Β

29 Α 61 Β

30 Γ 62 Γ

31 Γ 63 Β

32 Β 64 Γ

biolog

y.gr

biolog

y.gr

1

ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΓΗΑΓΩΝΗΜΟ ΒΗΟΛΟΓΗΑ 2011 ΤΑΞΗ B Α΄ ΦΑΣΗ Να γράυεηε ζηο ηεηράδηό ζας ηολ αρηζκό θαζελός από ηα παραθάηφ ζέκαηα θαη δίπια ηοσ ηο γράκκα ποσ α-ληηζηοητεί ζηε ζφζηή απάληεζε.

1. Πνην από ηα παξαθάησ νξγαλίδηα έρεη ιηπνπξσηετ-

ληθή κεκβξάλε, έλδπκα κεηαηξνπήο ελέξγεηαο θαη

ξηβνζώκαηα; Α. ιπζόζσκα Β. ππεξνμεηδηόζσκα Γ. θεληξόζσκα Γ. κηηνρόλδξην

2. Ζ ζσζηή αθνινπζία ησλ παξαθάησ θπηηαξηθώλ

δνκώλ από ηε κεγαιύηεξε ζηε κηθξόηεξε είλαη: Α. ρξσκόζσκα – ππξήλαο – γνλίδην Β. ππξήλαο – ρξσκόζσκα – γνλίδην Γ. γνλίδην – ππξήλαο – ρξσκόζσκα Γ. ρξσκόζσκα – γνλίδην – ππξήλαο

3. Ζ ελέξγεηα πνπ ρξεηάδεηαη έλαο νξγαληζκόο γηα ηε

κεηαθνξά ησλ ρξήζηκσλ πιηθώλ θαη ηελ απνβνιή

ησλ άρξεζησλ πξνέξρεηαη άκεζα από: Α. ην DNA Β. ηα ιίπε Γ. ηηο νξκόλεο Γ. ην ATP

4. Πνηα θπηηαξηθή δηαδηθαζία ζπκβαίλεη κόλν ζε θύη-

ηαξα νξγαληζκώλ πνπ αλαπαξάγνληαη ακθηγνληθά; Α. κεηάιιαμε Β. αληηγξαθή Γ. κείσζε Γ. κίησζε

5. Πνην από ηα παξαθάησ δεπγάξηα αδσηνύρσλ βά-

ζεσλ βξίζθεηαη ζε αλαινγία 1:1 ζην κόξην ηνπ

DNA; Α. Γνπαλίλε θαη Αδελίλε. Β. Αδελίλε θαη Θπκίλε. Γ. Κπηνζίλε θαη Αδελίλε. Γ. Οπξαθίιε θαη Θπκίλε.

6. Ζ πιεπξά ησλ θσζθνιηπηδίσλ πνπ είλαη βπζηζκέλε

ζην εζσηεξηθό ηκήκα ηεο πιαζκαηηθήο κεκβξάλεο

ραξαθηεξίδεηαη σο: Α. Τδξόθνβε Β. Τδξόθηιε Γ. Όμηλε Γ. Βαζηθή

7. Πνηα από ηηο ζεηξέο ηνπ παξαθάησ πίλαθα πεξη-

γξάθεη θαιύηεξα ηε κνλνγνληθή αλαπαξαγσγή;

αξηζκόο γνλέσλ

ζύγθξηζε απνγόλσλ πξνο ηνπο γνλείο

Α έλαο παλνκνηόηππνη

Β έλαο δηαθνξεηηθνί

Γ δύν παλνκνηόηππνη

Δ δύν δηαθνξεηηθνί

8. Σν ηεζη ησδίνπ ζε έλα θύιιν ληνκαηηάο απνθάιπςε

όηη ππήξρε άκπιν ζηηο 5 ην απόγεπκα κηαο ειηό-

ινπζηεο εκέξαο ηνπ Ηνπιίνπ. Όηαλ εμεηάζηεθε κε

ηώδην ην ίδην θύιιν από ην ίδην θπηό ζηηο 6 ην πξσί

ηεο επόκελεο εκέξαο, βξέζεθε όηη ππήξρε ιηγόηεξν

άκπιν. Ζ κείσζε ηεο πνζόηεηαο ηνπ ακύινπ νθεί-

ιεηαη: Α. ζηε κεηαηξνπή ηνπ ακύινπ ζε πξσηεΐλεο Β. ζηελ απνκάθξπλζε ηνπ ακύινπ από ηα θύια

θαηά ηε δηαπλνή Γ. ζηε κεηαθνξά ηνπ ακύινπ άκεζα πξνο ηηο ξίδεο Γ. ζηε κεηαηξνπή ηνπ ακύινπ ζε απιά ζάθραξα

9. Πνηα από ηηο παξαθάησ ππνζέζεηο κπνξεί λα ειεγρζεί κε

ηελ πεηξακαηηθή δηάηαμε ηνπ ζρήκαηνο; Α. Σν θσο είλαη απαξαίηεην γηα ηε δηαδηθαζία ηεο αλαπα-

ξαγσγήο. Β. Σα θπηά δελ ζπλζέηνπλ γιπθόδε ζην ζθνηάδη. Γ. Ζ ζύλζεζε ησλ πξσηετλώλ πξαγκαηνπνηείηαη ζηα θύι-

ια. Γ. Σα θπηά ρξεηάδνληαη ιίπαζκα γηα ηε θπζηνινγηθή ηνπο

αλάπηπμε.

biolog

y.gr

2

10. Σν δηπιαλό δηάγξακκα δείρλεη ηελ επίδξαζε ηεο ζεξ-

κνθξαζίαο ζηε δξαζηεξηόηεηα ηνπ έλδπκνπ Υ ζε έλα

πξσηετληθό κόξην. Πνηα από ηηο παξαθάησ κεηαβνιέο

δελ ζα επεξεάζεη ηε δξαζηεξηόηεηα ηνπ έλδπκνπ; Α. Ζ πξνζζήθε θξύνπ λεξνύ όηαλ ε αληίδξαζε βξί-

ζθεηαη ζε ζεξκνθξαζία 50 OC.

Β. Ζ αύμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο από 70 OC ζε 80

OC. Γ. Ζ απνκάθξπλζε ηνπ πξσηετληθνύ κνξίνπ όηαλ ε

ζεξκνθξαζία βξίζθεηαη ζηνπο 30 OC.

Γ. Ζ κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο από ηνπο 40 OC ζηνπο

10 OC.

11. ην ζρήκα απεηθνλίδεηαη κηα θπηηαξηθή δηαίξεζε. Πνηα

από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο, ζρεηηθά κε ηε δηαδηθαζία

απηή, είλαη ζσζηή; Α. Οη γελεηηθέο πιεξνθνξίεο ηνπ θπηηάξνπ Β είλαη ίδηεο

κε απηέο πνπ έρνπλ ηα θύηηαξα Α θαη Γ. Β. Σν DNA ηνπ θπηηάξνπ Γ είλαη θαηά 50% ίδην κε ην

DNA ηνπ θπηηάξνπ Β. Γ. Σν DNA ηνπ θπηηάξνπ Α είλαη θαηά 75% ίδην κε ην

DNA ηνπ θπηηάξνπ Β. Γ. Σα θύηηαξα Α, Β θαη Γ πεξηέρνπλ εληειώο δηαθνξεηηθέο γελεηηθέο πιεξνθνξίεο.

12. ε εμαηξεηηθά ρακειέο ζπγθεληξώζεηο νμπγόλνπ, ζεκαληηθέο θπηηαξηθέο πξσηεΐλεο ράλνπλ ηε ρσξνδηάηαμε

(unravel) ηνπο. Άιιεο ελδνθπηηαξηθέο πξσηεΐλεο, νη Hsp60, αλαθαιύθζεθαλ ζε πνιιά είδε πξνθαξπσηηθώλ θαη

επθαξπσηηθώλ θπηηάξσλ. Οη Ζsp60 κπνξνύλ λα πξνζδέλνληαη ζε άιιεο πξσηεΐλεο ώζηε λα πξνιακβάλεηαη ε

απώιεηα ηεο ρσξνδηάηαμεο ηνπο. Δίλαη ινγηθό λα ζπκπεξάλνπκε όηη νη Ζsp60. Α. Καηαζθεπάδνληαη ζε ειεύζεξα ξηβνζώκαηα. Β. Έρνπλ δεπηεξνηαγή δνκή. Γ. Παξάγνληαη ζπλερώο από έλα θύηηαξν. Γ. Παξάγνληαη ζε ίζεο πνζόηεηεο από δσληαλά θύηηαξα ζε έλα πνιπθύηηαξν νξγαληζκό.

13. Σν δηάγξακκα παξηζηάλεη αιιαγέο ζηελ πνζόηεηα

ηνπ DNA πνπ βξίζθεηαη ζηνλ ππξήλα ζε δηαθνξεηη-

θέο θάζεηο ηνπ θπηηαξηθνύ θύθινπ. Πνηα θάζε αληη-

ζηνηρεί ζηελ έλδεημε Υ; Α. κεζόθαζε Β. κεηάθαζε Γ. πξόθαζε Γ. ηειόθαζε

14. Ζ δηαδηθαζία πνπ απεηθνλίδεηαη ζην παξαθάησ ζρεδηάγξακκα, απνηειεί ηκήκα: Α. ηεο δηαδηθαζίαο δεκηνπξγίαο

ελόο γακέηε Β. ηεο θαγνθπηηάξσζεο ελόο

βαθηεξίνπ από θαγνθύηηαξν Γ. ηεο δηαδηθαζίαο δεκηνπξγίαο

ηνπ δπγσηνύ Γ. ηεο επηδηόξζσζεο ελόο θαηεζηξακκέλνπ δσηθνύ ηζηνύ

0123456789

10

0 10 20 30 40 50 60 70

δρ

αζ

ηερ

ηόηε

ηα

.

ζερκοθραζία (OC)

biolog

y.gr

3

15. Γηα ηνλ πξνζδηνξηζκό ηεο θσηεηλήο απόρξσζεο πνπ έρεη θαιύηεξα απνηειέζκαηα ζηε θσηνζύλζεζε, ρξεζηκν-

πνηήζεθαλ ηξεηο ηύπνη θπηώλ όκνηνπ κεγέζνπο ηα νπνία παξέκεηλαλ γηα ηνλ ίδην ρξόλν εθηεζεηκέλα ζε θσο ηεο

ίδηαο έληαζεο αιιά δηαθνξεηηθνύ ρξώκαηνο. Όινη

νη άιινη πεξηβαιινληηθνί παξάγνληεο παξέκεηλαλ

νη ίδηνη. Μεηά από 15 ιεπηά έγηλε θαηαγξαθή ησλ

θπζαιίδσλ πνπ απειεπζέξσλε θάζε θπηό γηα δηά-

ζηεκα 30 δεπηεξνιέπησλ θάζε θνξά κε ηε ρξήζε

θηλεκαηνγξαθηθήο θάκεξαο. Γηα θάζε θπηό έγηλαλ

έμη θαηαγξαθέο θαη νη κέζνη όξνη ησλ κεηξήζεσλ

θαηαρσξήζεθαλ ζηνλ παξαπάλσ πίλαθα. Πνηα

από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο απνηειεί έλα έγθπξν

ζπκπέξαζκα κε βάζε ηα δεδνκέλα ηνπ πίλαθα; Α. Κάζε θπηό θσηνζπλζέηεη θαιύηεξα ζε δηαθνξεηηθό ρξώκα θσηόο. Β. Σν θόθθηλν θσο είλαη πξνηηκόηεξν γηα ηε θσηνζύλζεζε απ΄ όηη ην κπιε. Γ. Σα θπηά απηά θαηαζθεπάδνπλ πδαηάλζξαθεο κε πην γξήγνξν ξπζκό ζην θόθθηλν θαη ζην κπιε θσο. Γ. Σν λεξό πξέπεη λα απνξξνθά ην θόθθηλν θαη ην πξάζηλν θσο.

Μέζνο όξνο θπζαιίδσλ γηα 30 δεπηεξόιεπηα

ηύπος θσηού θόθθηλο

θφς θίηρηλο

θφς πράζηλο

θφς κπιε θφς

Elodea 35 11 5 47

Potamogeton 48 8 2 63

Utricularia 28 9 6 39

16. Πνηα από ηηο παξαθάησ απεηθνλίζεηο αθνξά ηελ

δεπηεξνηαγή δνκή κηαο πξσηεΐλεο; 17. Ζ δνκή ζηα αξηζηεξά θαη ε δνκή ζηα δεμηά ζηελ

παξαθάησ εηθόλα είλαη αληίζηνηρα:

Α. ζάθραξν θαη ιηπίδην Β. ζάθραξν θαη ακηλνμύ Γ. λνπθιενηίδην θαη ακηλνμύ Γ. λνπθιενηίδην θαη ζάθραξν

ην παξαθάησ δηάγξακκα απεηθνλίδεηαη ε θσηεηλή θάζε

ηεο θσηνζύλζεζεο. 18. Ζ ρεκηθή νπζία Υ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηε θσηεηλή

θάζε κπνξεί λα είλαη Α. ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα Β. ην λεξό Γ. ην νμπγόλν Γ. ε γιπθόδε

19. Ζ ρεκηθή νπζία Τ πνπ παξάγεηαη ζηε θσηεηλή θάζε

κπνξεί λα είλαη Α. ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα Β. ην λεξό Γ. ην νμπγόλν Γ. ε γιπθόδε

20. Πνηα από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο ζρεηηθά κε ην πξσηετληθό κόξην ηεο εηθόλαο είλαη ιά-

ζνο; Α.. Σν κόξην παξνπζηάδεη πξσηνηαγή δνκή. Β. Σν κόξην παξνπζηάδεη δεπηεξνηαγή δνκή. Γ. Σν κόξην παξνπζηάδεη ηξηηνηαγή δνκή. Γ. Σν κόξην παξνπζηάδεη ηεηαξηνηαγή δνκή.

biolog

y.gr

4

21. Ζ ακπιάζε είλαη έλδπκν πνπ δηαζπά ην άκπιν. Πνηα από ηηο παξαθάησ γξαθηθέο παξαζηάζεηο απνηππώλεη ζσ-

ζηά ηηο κεηαβνιέο ζηελ αληίδξαζε θαηά ηελ πξνζζήθε ακπιάζεο ζε δεζηό δηάιπκα ακύινπ ην νπνίν ζηε ζπλέ-

ρεηα ςύρεηαη ζηαδηαθά από ηνπο 80 OC ζηνπο 0

OC.

22. Ζ θαδεΐλε ηνπ γάιαθηνο είλαη ε πξσηεΐλε πνπ απν-

ζεθεύεη ην αζβέζηην θαη απνηειείηαη από κία πνιπ-

πεπηηδηθή αιπζίδα κε 332 ακηλνμέα. Σν ηειηθό επί-

πεδν νξγάλσζεο ηνπ κνξίνπ απηνύ είλαη: Α. πξσηνηαγήο δνκή Β. δεπηεξνηαγήο δνκή Γ. ηξηηνηαγήο δνκή Γ. ηεηαξηνηαγήο δνκή

23. Ση πξντόληα ζρεκαηίδνληαη από ηηο δύκεο ζε αλαε-

ξόβηεο ζπλζήθεο; Α. αηζαλόιε θαη γαιαθηηθό νμύ Β. αηζαλόιε θαη δηνμείδην ηνπ άλζξαθα Γ. λεξό θαη δηνμείδην ηνπ άλζξαθα Γ. λεξό θαη γαιαθηηθό νμύ

24. Σν έλδπκν πεπηηδάζε πδξνιύεη πεπηηδηθνύο δε-

ζκνύο ζε κηθξά πξσηετληθά κόξηα. ην δηπεπηίδην

ηεο εηθόλαο ν δεζκόο πνπ πξόθεηηαη λα πδξνιπζεί

είλαη ν δεζκόο: Α. Γ1 Β. Γ2 Γ. Γ3 Γ. Γ4

25. Ζ εηθόλα αλαπαξηζηά έλα

ηκήκα ελόο βηνκνξίνπ. Σν

κόξην απηό ειέγρεη ηελ θπη-

ηαξηθή δξαζηεξηόηεηα θα-

ηεπζύλνληαο ηε ζύλζεζε: Α. πδαηαλζξάθσλ Β. ηρλνζηνηρείσλ Γ. ιηπηδίσλ Γ. πξσηετλώλ

26. πγθεθξηκέλα ρεκηθά αληηδξαζηήξηα αληηδξνύλ κε βηνινγηθά καθξνκόξηα θαη δίλνπλ θαζνξηζκέλεο ρξσκαηηθέο

κεηαβνιέο. Σν ρξώκα εμαξηάηαη από ην είδνο ηνπ βηνινγηθνύ καθξνκνξίνπ θαη ην είδνο ηνπ αληηδξαζηεξίνπ. Απηή

ε πιεξνθνξία δίλεηαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα. Έλαο εξεπλεηήο πξόζζεζε δηαθνξεηηθά αληηδξαζηήξηα ζε

κεξηθά ξηβνζώκαηα πνπ είρε απνκνλώζεη. Σα ρξώκαηα πνπ

ζα παξαηεξνύζε ήηαλ Α. θόθθηλν θαη πξάζηλν. Β. πξάζηλν θαη βηνιεηί. Γ. βαζύ κπιε θαη θόθθηλν. Γ. βηνιεηί θαη βαζύ κπιε.

Φεκηθό αληη-δραζηήρηο

Βηοιογηθό καθροκόρηο

Φρφκαηηθή κεηαβοιή

Α Άκπιν Βαζύ κπιέ

Β Πξσηεΐλε Βηνιεηί

Γ Ληπίδην Κόθθηλν

Γ Ννπθιετθό νμύ Πξάζηλν

27. ηελ παξαθάησ ζρεκαηηθή απεηθόληζε αλαπαξίζηαηαη έλα ζαιάζζην νηθνζύζηεκα. Οη νξγαληζκνί πνπ

ζπκβνιίδνληαη σο

βξίζθνληαη ζηε

ζέζε απηή ηνπ νηθνζπ-

ζηήκαηνο ιόγσ: Α. ηνπ pH ηνπ λεξνύ Β. ηνπ ηδήκαηνο Γ. ηεο ρακειήο ζεξ-

κνθξαζίαο Γ. ηεο έληαζεο ηνπ θσηόο

biolog

y.gr

5

Μία από ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο πιαζκαηηθήο κεκβξά-

λεο είλαη ε κεηαθνξά νπζηώλ. Απηή κπνξεί λα γίλεη

κε θαγνθπηηάξσζε, παζεηηθή κεηαθνξά (ώζκσζε

ή δηάρπζε) θαη ελεξγεηηθή κεηαθνξά.

28. Με δηάρπζε πεξλνύλ Α. λεξό Β. ηόλ Να Γ. πξσηεΐλεο Γ. νμπγόλν θαη δηνμείδην ηνπ άλζξαθα

29. Με ελεξγεηηθή κεηαθνξά πεξλνύλ Α. λεξό Β. ηόλ Να θαη ακηλνμύ Γ. ηόλ Να θαη CO2 Γ. νμπγόλν

30. Με ώζκσζε πεξλνύλ Α. λεξό Β. ηόλ Να Γ. νμπγόλν Γ. νμπγόλν θαη δηνμείδην ηνπ άλζξαθα

31. Πνηα από ηηο παξαθάησ θξάζεηο πεξηγξάθεη θαιύηεξα ηε δηαδηθαζία πνπ αλαπαξηζηά ε εηθόλα; Α. Έλα δπγσηό πνπ δηαηξείηαη κηησηηθά. Β. Έλα δπγσηό πνπ δηαηξείηαη κεησηηθά Γ. Έλαο γακέηεο πνπ δηαηξείηαη κηησηηθά Γ. Έλαο γακέηεο πνπ δηαηξείηαη κεησηηθά

32. Σν παξαθάησ δηάγξακκα αλαπαξηζηά ηελ

δηαδηθαζία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ην 1996

γηα λα θισλνπνίεζε ην πξώην ζειαζηη-

θό, έλα πξόβαην κε ην όλνκα Dolly. Πνηα από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο ζρεηη-

θά κε ηε Dolly είλαη ζσζηή; Α. Γακέηεο από ην πξόβαην Α θαη από

ην πξόβαην Β ζπληήρζεθαλ γηα λα παξαρζεί ε Dolly.

Β. Σα ρξσκνζώκαηα ηεο Dolly είλαη πα-λνκνηόηππα κε απηά ηνπ πξνβάηνπ Α.

Γ. Ζ Dolly θαη ην πξόβαην Γ έρνπλ πα-λνκνηόηππν DNA.

Γ. Ζ Dolly πεξηέρεη γνλίδηα από ην πξό-βαην Α θαη ην πξόβαην Γ.

33. Πνηα από ηηο παξαθάησ απεηθνληδόκελεο δηαδηθαζί-

εο δεκηνπξγνύλ απνγόλνπο κε γελεηηθή πνηθηιν-

κνξθία;

34. Έλα δεύγνο νκνιόγσλ

ρξσκνζσκάησλ ζπκκε-

ηέρεη ζε κηα θπζηνινγηθή

κεησηηθή δηαίξεζε πνπ

πξαγκαηνπνηείηαη ζε κηα

σνζήθε θαη θέξεη ηα αι-

ιειόκνξθα όπσο απεη-

θνλίδνληαη ζηελ εηθόλα. Παξάρζεθαλ σάξηα από ηελ παξαπάλσ κεησηηθή

δηαίξεζε πνπ θέξνπλ ρξσκνζώκαηα

biolog

y.gr

6

Σν ζρήκα απεηθνλίδεη ηκήκα επθαξπσηηθνύ δσηθνύ θπηηά-

ξνπ θαη ηα δηαδνρηθά ζηάδηα κηαο δηαδηθαζίαο πνπ εμειίζ-

ζεηαη.

35. Ζ δηαδηθαζία πνπ γίλεηαη ζην ζεκείν 1 νλνκάδεηαη Α. δηάρπζε Β. εμσθύηησζε Γ. ώζκσζε Γ. ελδνθύηησζε

36. Σν νξγαλίδην κε ηνλ αξηζκό 2 είλαη έλα: Α. πεπηηθό θελνηόπην Β. ιπζόζσκα Γ. ξηβόζσκα Γ. ζύκπιεγκα Golgi

37. Σν νξγαλίδην κε ηνλ αξηζκό 3 είλαη έλα: Α. πεπηηθό θελνηόπην Β. ιπζόζσκα Γ. ξηβόζσκα Γ. ζύκπιεγκα Golgi

38. Ζ δηαδηθαζία πνπ γίλεηαη ζην ζεκείν 4 νλνκάδεηαη: Α. δηάρπζε Β. εμσθύηησζε Γ. ώζκσζε Γ. ελδνθύηησζε

39. Σν λεκαηνεηδέο θύθνο Cladophora θσηίδεηαη κε θσο πνπ δηαζπείξεηαη κε ηε βνήζεηα πξίζκαηνο. Όπσο θαίλεηαη

ζηε ζρεκαηηθή παξάζηαζε, ην αεξόβην βαθηήξην Pseudomonas πνπ ππάξρεη ζην ζξεπηηθό κέζν, παξνπζηάδεη

απμεκέλε ζπγθέληξσζε ζηηο πεξηνρέο ζηηο νπνίεο ην θύθνο θσηίδεηαη κε θσο ζηα 656 nm θαη 486 nm. Σν βαθηή-

ξην Pseudomonas δελ παξνπζηάδεη ηελ θαηα-

λνκή απηή αλ ην θύθνο Cladophora απνκα-

θξπλζεί από ην ζξεπηηθό κέζν. Πνηα από ηηο

παξαθάησ πξνηάζεηο εμεγεί θαιύηεξα ηε ζπ-

κπεξηθνξά ηνπ βαθηεξίνπ. Α. Σν άκπιν πνπ ζπληίζεηαη θαηά ηε θσην-

ζύλζεζε εθθξίλεηαη από ην θύθνο ζηηο πε-ξηνρέο πνπ θσηίδνληαη κε θσο 656 nm θαη 486 nm.

Β. Σα βαθηήξηα πξνζειθύνληαη από ην νμπ-γόλν πνπ παξάγεηαη θαηά ηε θσηνζύλζε-ζε ζηηο πεξηνρέο πνπ θσηίδνληαη κε θσο 656 nm θαη 486 nm.

Γ. Σν θύθνο θαη ηα βαθηήξηα έρνπλ κηα ζπκ-βησηηθή ζρέζε. Σα βαθηήξηα ρξεηάδνληαη ην νμπγόλν πνπ παξέρεηαη από ην θύθνο θαη ην θύθνο ρξεηάδεηαη ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα πνπ παξέρεηαη από ηα βαθηήξηα.

Γ. Σα βαθηήξηα απσζνύληαη από ηηο πςειέο ζπγθεληξώζεηο δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα ζηηο πεξηνρέο πνπ θσηίδν-ληαη κε θσο ζηα 589 nm θαη 527 nm.

40. ε έλα επθαξπσηηθό θύηηαξν κπνξνύκε λα αληρλεύ-

ζνπκε m RNA: Α. Μόλν ζην θπηηαξόπιαζκα. Β. Μόλν ζηνλ ππξήλα. Γ. ηνλ ππξήλα, ηα κηηνρόλδξηα, ηνπο ρισξνπιά-

ζηεο θαη ζην θπηηαξόπιαζκα. Γ. Πνηέ ζηνπο ρισξνπιάζηεο.

41. Οη δπλαηνί ζπλδπαζκνί ησλ κεηξηθήο θαη παηξηθήο

πξνέιεπζεο ρξσκνζσκάησλ ελόο αλζξώπνπ

ζηνπο θπζηνινγηθνύο ηνπ γακέηεο είλαη: Α. 246 Β. 22 Γ. 24 Γ. 223

biolog

y.gr

7

42. Φπηηθά θύηηαξα ηνπνζεηνύληαη ζε δηαιύκαηα πνπ πεξηέρνπλ δύν δηαθνξεηηθέο νπζίεο Κ1 θαη Κ2 ζε δηαθνξεηηθέο

ζπγθεληξώζεηο. Ο ξπζκόο πξόζιεςεο ησλ νπζηώλ Κ1 θαη Κ2 από ηα θύηηαξα κεηξήζεθε κε θαηάιιειε πεηξακα-

ηηθή δηάηαμε θαη ηα απνηειέζκαηα θαίλνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Πνηα από ηα παξαθάησ ζπκπεξάζκαηα είλαη

ζσζηά; Α. Ζ νπζία Κ1 κεηαθηλείηαη κε ελεξγεηηθή

κεηαθνξά ελώ ε Κ2 κε παζεηηθή κεηαθν-ξά.

Β. Ζ νπζία Κ1 κεηαθηλείηαη κε δηάρπζε ελώ ε Κ2 κε ελεξγεηηθή κεηαθνξά.

Γ. Καη νη δύν νπζίεο Κ1 θαη Κ2 πξνζιακβά-λνληαη κε ελεξγεηηθή κεηαθνξά.

Γ. Καη νη δύν νπζίεο Κ1 θαη Κ2 κεηαθέξνληαη κε δηάρπζε.

ΟΤΗΑ πγθέληξσζε ζην δηάιπκα Ρπζκόο πξόζιεςεο

Κ1 20 x 10-3 Μ 1 x 10-3 mol/min

Κ1 100 x 10-3 Μ 5 x 10-3 mol/min

Κ2 40 x 10-3 Μ 4 x 10-3 mol/min

Κ2 200 x 10-3 Μ 4 x 10-3 mol/min

43. Ζ παξαθάησ παξάγξαθνο πεξηέρεη 8 ζεκαληηθά ιάζε. Γξάςηε ζην ηεηξάδηό ζαο θάζε ιαλζαζκέλε ιέμε ή θξάζε

πνπ επηζεκαίλεηε ζην αξρηθό θείκελν θαζώο θαη ηε ζσζηή. Ζ θπηηαξνπιαζκαηηθή δηαίξεζε ζπκβαίλεη αθξηβώο πξηλ ηε κίησζε. Σν επθαξπσηηθό θύηηαξν, κεηαμύ δύν θπηηα-

ξηθώλ δηαηξέζεσλ βξίζθεηαη ζε ιαλζάλνπζα θάζε, κία θάζε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο νπνίαο δηπιαζηάδεηαη ην γελε-

ηηθό πιηθό, απμάλεη ε κάδα ηνπ θπηηάξνπ θαη δεκηνπξγνύληαη λέα νξγαλίδηα. Ζ δηαδηθαζία ηεο ππξεληθήο δηαίξε-

ζεο πεξηιακβάλεη ηα ζηάδηα: πξόθαζε, κεηάθαζε, αλάθαζε θαη ηειόθαζε. Ζ άηξαθηνο είλαη έλα ζύκπιεγκα κη-

θξντληδίσλ πνπ εκπνδίδνπλ ηε κεηαθίλεζε ησλ ρξσκνζσκάησλ. Σα ηλίδηα ηεο αηξάθηνπ πξνζδέλνληαη ζε θάζε

ρξσκόζσκα ζε κία ζέζε πνπ νλνκάδεηαη θεληξνζσκάηην. Καηά ην ζηάδην ηεο ηειόθαζεο νη αδειθέο ρξσκαηίδεο

θηλνύληαη πξνο ηνπο πόινπο ηεο αηξάθηνπ. Μεηά ηελ ππξεληθή δηαίξεζε, αθνινπζεί ε δηαίξεζε ηνπ θπηηαξνπιά-

ζκαηνο. Σα λέα ζπγαηξηθά θύηηαξα δηαρσξίδνληαη κε ηε δεκηνπξγία ηνπ θξαγκνπιάζηε, γηα ηα δσηθά θύηηαξα θαη

ηνλ πεξηθεξεηαθό δαθηύιην γηα ηα θπηηθά θύηηαξα.

Ζ επηζηήκε κπνξεί λα πξνζθέξεη ιύζεηο γηα ην ζνβαξόηαην ελεξγεηαθό πξόβιεκα ησλ αλζξώπηλσλ θνηλσληώλ ηνπ

21νπ Αηώλα. Οη ιύζεηο απηέο νθείινπλ λα είλαη αεηθόξεο θαη ζπλάκα λα κελ αιινηώλνπλ ηα θπζηθά νηθνζπζηήκαηα. Δύ-

ινγα ε ηερλνινγία ζηξέθεηαη ζηελ αλαδήηεζε δηαδηθαζηώλ απόδνζεο ελέξγεηαο ησλ βηνινγηθώλ ζπζηεκάησλ, αθνύ (νη

δηαδηθαζίεο απηέο) έρνπλ «δνθηκαζηεί» εκπξάθησο γηα εθαηνκκύξηα ρξόληα ζηα πιαίζηα ηεο εμειηθηηθήο δηαδηθαζίαο θαη

είλαη απνηειεζκαηηθέο θαη αζθαιείο γηα ηνπο νξγαληζκνύο θαη ηα νηθνζπζηήκαηα. ε απηά ηα πιαίζηα γίλνληαη πξνζπά-

ζεηεο γηα «θηλεηήξεο λεξνύ», θηλεηήξεο, δειαδή πνπ ζα απνδίδνπλ ρξεζηηθή ελέξγεηα αμηνπνηώληαο ηε ζύλζεζε λεξνύ

(ηζρπξά εμώζεξκε αληίδξαζε) κέζσ ηεο έλσζεο πδξνγόλνπ κε νμπγόλν (αηκνζθαηξηθό). Φπζηθά, ήδε ππάξρνπλ πεη-

ξακαηηθνί «θηλεηήξεο θπςειώλ θαπζίκνπ» (θπςέιε – θύηηαξν -cell), ην κεγάιν πξόβιεκα όκσο παξακέλεη αθόκα ε εύ-

ξεζε δηαδηθαζίαο παξαγσγήο πδξνγόλνπ πνπ λα είλαη θζελή, αμηόπηζηε θαη όρη ελεξγνβόξνο ή επηβαξπληηθή γηα ην πε-

ξηβάιινλ. ε ζρέζε κε απηά λα ραξαθηεξίζεηε κε () ηηο πξνηάζεηο από ηηο παξαθάησ πνπ ζεσξείηε ζσζηέο θαη κε (Λ)

απηέο πνπ ζεσξείηε ιαλζαζκέλεο:

44. Σν ηεξάζηην πνζνζηό ηεο απαξαίηεηεο ελέξγεηαο γηα ηηο ιεηηνπξγίεο ησλ αλώηεξσλ νξγαληζκώλ απνδίδεηαη, κε

«ηειηθό πξντόλ» ην λεξό, θαηά ηε θσηνζύλζεζε.

45. Γηα ηελ παξαγσγή ηνπ πδξνγόλνπ ηνπ απαξαίηεηνπ γηα ηνπο «θηλεηήξεο λεξνύ» είλαη ζθόπηκν λα αμηνπνηεζεί ε

«ζθνηεηλή θάζε» ηεο θσηνζύλζεζεο.

46. Αμηνπνηώληαο ηε θσηνζύλζεζε γηα ηελ καδηθή παξαγσγή πδξνγόλνπ πνπ ζα ρξεζηκνπνηείηαη ζε «θηλεηήξεο λε-

ξνύ» ζα αιινησζεί ην πεξηβάιινλ καο, αθνύ καθξνπξόζεζκα ζα αιιάμεη ην ηζνδύγην λεξνύ ζηνλ πιαλήηε.

47. Γηα ηελ απόδνζε ελέξγεηαο κέζσ ηεο ζύλζεζεο λεξνύ ζε θηλεηήξεο κπνξνύλ λα αμηνπνηεζνύλ θαη δηαδηθαζίεο ηεο

θσηνζύλζεζεο θαη δηαδηθαζίεο ηεο θπηηαξηθήο αλαπλνήο.

48. Γηαδηθαζίεο ηεο θσηνζύλζεζεο ζα κπνξνύζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ γηα ηελ απειεπζέξσζε ειεθηξνλίσλ, ηα ν-

πνία κε ηε ζεηξά ηνπο κπνξνύλ λα ηξνθνδνηήζνπλ ηελ παξαγσγή ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο.

49. Οη «θηλεηήξεο λεξνύ» δελ ζα ζπλεηζθέξνπλ θαζόινπ ζηε «ζεξκηθή ξύπαλζε» ηνπ Πεξηβάιινληνο, αθνύ δελ ζα

έρνπλ θαζόινπ ζεξκηθέο εθπνκπέο.

50. ηνπο νξγαληζκνύο πξνθύπηεη λεξό κόλν θαηά ηελ θπηηαξηθή αλαπλνή θαη ηε θσηνζύλζεζε.

biolog

y.gr

8

Γηα ηε κέηξεζε ηεο θπηηαξηθήο αλαπλνήο ησλ πδξόβησλ κηθξννξγαληζκώλ (θπηνπιαγθηό) κηαο ιίκλεο πξαγκαηνπνηή-

ζεθε ην παξαθάησ πείξακα: λεξό από ηε ιίκλε ηνπνζεηήζεθε ζε δύν κπνπθάιηα, ην έλα κε δηαθαλή ηνηρώκαηα ώζηε λα

πεξλάεη ην θσο θαη ην άιιν κε καύξα ηνηρώκαηα ώζηε ην δείγκα λα βξίζθεηαη ζην ζθνηάδη. ε θάζε κπνπθάιη κεηξήζε-

θε ε αξρηθή ζπγθέληξσζε νμπγόλνπ θαη ζηε ζπλέρεηα ζθξαγίζηεθαλ θαη ηα δύν. Μεηά από 24 ώξεο κεηξήζεθε μαλά ε

ζπγθέληξσζε νμπγόλνπ ζε θάζε κπνπθάιη, όπσο θαίλεηαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα.

Αξρηθή ζπγθέληξσζε νμπγόλνπ = 10 mg L-1

πγθέληξσζε νμπγόλνπ ζην «θσηεηλό» κπνπθάιη κεηά 24 ώξεο = 12 mg L-1

πγθέληξσζε νμπγόλνπ ζην «ζθνηεηλό» κπνπθάιη κεηά 24 ώξεο = 7 mg L-1

51. Ζ εκεξήζηα θπηηαξηθή αλαπλνή κπνξεί λα πξνζδη-

νξηζηεί: Α. Φσο (12 mg L-1) – Αξρηθή (10 mg L-1) = 2 mg L-1

νμπγόλνπ Β. Φσο (12 mg L-1) – θνηάδη (7 mg L-1) = 5 mg L-1

νμπγόλνπ Γ. Αξρηθή (10 mg L-1) – θνηάδη (7 mg L-1) = 3 mg

L-1 νμπγόλνπ Γ. θνηάδη (7 mg L-1

) + 1/2 Φσο (6 mg L-1) = 13 mg L-1 νμπγόλνπ

52. ην δηάζηεκα ησλ 24 σξώλ, ζην «θσηεηλό» κπνπ-

θάιη έρεη παξαρζεί νμπγόλν: Α. Φσο (12 mg L-1) – Αξρηθή (10 mg L-1) = 2 mg L-1

νμπγόλνπ Β. Φσο (12 mg L-1) – θνηάδη (7 mg L-1) = 5 mg L-1

νμπγόλνπ Γ. Αξρηθή (10 mg L

-1) – θνηάδη (7 mg L-1) = 3 mg

L-1 νμπγόλνπ Γ. Αξρηθή (10 mg L-1

) + θνηάδη (7 mg L-1) = 17 mg L-1 νμπγόλνπ

Σνπνζεηήζεθαλ ζε θαζέλα

από ηέζζεξα γπάιηλα δνρεία

έλα ζπγθεθξηκέλν είδνο πδξό-

βηνπ θπηνύ θαη έλα είδνο ςα-

ξηνύ. ηα ςάξηα δόζεθε ηξνθή.

Σα δνρεία απνκνλώζεθαλ ην

έλα από ην άιιν θαη ην θαζέλα

θσηίζηεθε από δηαθνξεηηθή

έγρξσκε θσηεηλή πεγή.

53. ε πνην από ηα δνρεία ε θηλεηηθόηεηα ησλ ςαξηώλ

ζα κεησζεί ιηγόηεξν κεηά από ηελ πάξνδν νξηζκέ-

λνπ ρξνληθνύ δηαζηήκαηνο. Α. ην δνρείν Α. Β. ην δνρείν Β. Γ. ην δνρείν Γ. Γ. ην δνρείν Γ.

54. Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο θπηηαξηθήο αλαπλνήο, ηα ςά-

ξηα ζηα δνρεία ρξεζηκνπνηνύλ ην νμπγόλν: Α. ην ζηάδην ηεο γιπθόιπζεο. Β. Γηα ηελ δηάζπαζε κνξίσλ ΑΣΡ ζε κόξηα ADP. Γ. Γηα λα ζπλδπαζηεί κε ην CO2 ώζηε λα παξαρζεί

γιπθόδε. Γ. Ωο ηνλ ηειηθό απνδέθηε ειεθηξνλίσλ θαη ηόλησλ

πδξνγόλνπ.

biolog

y.gr

9

ηα παξαθάησ θείκελα ππάξρνπλ αξηζκεκέλα θελά ηα νπνία ζπκπιεξώλνληαη κε ιέμεηο ή θξάζεηο πνπ ζα βξείηε

ζηηο αληίζηνηρεο αξηζκεκέλεο εξσηήζεηο πνιιαπιήο επηινγήο πνπ δίλνληαη παξαθάησ.

55. Η γισθόδε ζηα θσηά:

Δίλαη κηα νπζία πνπ παξάγεηαη __(1)__ ησλ θπηηάξσλ. Σα νξγαλίδηα απηά ζπλαληώληαη __(2)__ ησλ θπηηθώλ νξ-

γαληζκώλ. Γηα λα γίλεη ε παξαγσγή ηεο απαηηνύληαη ρεκηθέο νπζίεο πνπ είλαη __(3)__ θαη θσηεηλή ελέξγεηα. Έλα

ζεκαληηθό κέξνο ηεο γιπθόδεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί ώζηε ην θύηηαξν λα βηνζπλζέζεη, κε ηελ βνήζεηα θαηάιιεισλ

ελδύκσλ θαη απιώλ νπζηώλ, όπσο αλόξγαλεο ξίδεο, κέηαιια θ.α., όια ηα δνκηθά ηνπ κόξηα. Κάπνηα πνζόηεηα

ηεο παξαγόκελεο γιπθόδεο κπνξεί λα νμεηδσζεί __(4)__ γηα παξαγσγή ελέξγεηαο, ε νπνία κπνξεί λα κεηαθεξζεί

κε ηε κνξθή __(5)__ θαη λα ρξεζηκνπνηεζεί από όια ηα κέξε ηνπ θπηηάξνπ. Κάπνηα άιιε πνζόηεηα πνιπκεξίδε-

ηαη ζε __(6)__ γηα ηε δόκεζε ηνπ θπηηαξηθνύ ηνηρώκαηνο ελώ θάπνηα άιιε πνζόηεηα ζπκππθλώλεηαη θαη απνζε-

θεύεηαη ζην θύηηαξν ππό κνξθή __(7)__. Ζ απνζήθεπζε γίλεηαη __(8)__ ηνπ θπηηάξνπ.

(1) Α. ζηα κηηνρόλδξηα Β. ζηνπο ρισξνπιάζηεο Γ. ζηα ξηβνζώκαηα Γ. ζηνλ ππξήλα

(2) Α. ζηηο ξίδεο Β. κόλν ζηελ επάλσ επηθάλεηα ησλ θύιισλ Γ. ζε όια ηα πξάζηλα κέξε Γ. ζηνλ θνξκό

(3) Α. ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα Β. ην λεξό Γ. ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα θαη ην λεξό Γ. ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα, ην λεξό θαη ε

ειηαθή ελέξγεηα

(4) Α. ζηα κηηνρόλδξηα Β. ζηνπο ρισξνπιάζηεο Γ. ζηα ξηβνζώκαηα Γ. ζηνλ ππξήλα

(5) Α. ειεύζεξσλ ειεθηξνλίσλ Β. ΑDΡ Γ. ΑΣΡ Γ. ζπλελδύκσλ

(6) Α. ακύινπ Β. θπηηαξίλεο Γ. ακύινπ θαη θπηηαξίλεο Γ. θπηηαξίλεο θαη γιπθνγόλνπ

(7) Α. ακύινπ Β. θπηηαξίλεο Γ. ακύινπ θαη θπηηαξίλεο Γ. θπηηαξίλεο θαη γιπθνγόλνπ

(8) Α. ζε πεπηηθά ρπκνηόπηα Β. ζε ππεξνμεηδηνζώκαηα Γ. ζε πιαζηίδηα Γ. ζε ιπζνζώκαηα

56. Παραγφγή πρφηεάζες

Ζ δηαδηθαζία παξαγσγήο ηεο πξσηεάζεο ζην δσηθό επθαξπσηηθό θύηηαξν, αξρίδεη κε ηελ __(1)__ ηνπ γνληδίνπ

πνπ βξίζθεηαη ζην DNA ηνπ __(2)__ ηνπ θπηηάξνπ. Από ηελ δηαδηθαζία απηή παξάγεηαη __(3)__ ην νπνίν ζα πε-

ξάζεη ζην θπηηαξόπιαζκα, δηα κέζνπ ησλ πόξσλ ηεο __(4)__ θαη ζα βξεζεί ζηα __(5)__ ηνπ αδξνύ ελδνπια-

ζκαηηθνύ δηθηύνπ. ηα νξγαλίδηα απηά ζα γίλεη ε __(6)__ ησλ αγγειηαθόξσλ RNA θαη ε ζύλζεζε ηεο πξσηνηα-

γνύο δνκήο ησλ πεπηηδηθώλ αιπζίδσλ. ηε δηαδηθαζία απηή αλαπηύζζνληαη κεηαμύ ησλ __(7)__ δεζκνί __(8)__.

Οη πεπηηδηθέο αιπζίδεο ζα εηζέιζνπλ ζηνπο αγσγνύο ηνπ αδξνύ ελδνπιαζκαηηθνύ δηθηύνπ όπνπ ζα ππνζηνύλ

επεμεξγαζία θαη ζα πάξνπλ ηελ ηειηθή ηνπο κνξθή πνπ ζηελ πεξίπησζε ηεο πξσηεάζεο είλαη ε __(9)__. Σν ηειη-

θό πξντόλ ζα ζπζθεπαζηεί ζε ζθαηξηθά θπζηίδηα ηα __(10)__. Απηά ζα απειεπζεξσζνύλ ζην θπηηαξόπιαζκα

όπνπ ζα παίμνπλ ηνλ ξόιν ηνπο.

(1) Α. πδξόιπζε Β. κεηαγξαθή Γ. αληηγξαθή Γ. κεηάθξαζε

(2) Α. ππξήλα Β. κηηνρνλδξίνπ Γ. ππξελίζθνπ Γ. θελνηνπίνπ

(3) Α. DNA Β. tRNA Γ. mRNA Γ. rRNA

(4) Α. ηεο πιαζκαηηθήο κεκβξάλεο Β. ηεο ππξεληθήο κεκβξάλεο Γ. ηνπ ελδνπιαζκαηηθνύ δηθηύνπ Γ. ηνπ ζπκπιέγκαηνο Golgi

biolog

y.gr

10

(5) Α. ιπζνζώκαηα Β. ξηβνζώκαηα Γ. ππεξνμεηδηνζώκαηα

Γ. ρξσκνζώκαηα

(6) Α. πδξόιπζε Β. κεηαγξαθή Γ. αληηγξαθή Γ. κεηάθξαζε

(7) Α. ακηλνμέσλ Β. λνπθιενηηδίσλ Γ. κνλνζαθραξηηώλ Γ. ιηπαξώλ νμέσλ

(8) Α. κεηαμύ ησλ πιεπξηθώλ νκάδσλ R Β. πδξόθνβνη δεζκνί Γ. δεζκνί πδξνγόλνπ Γ. πεπηηδηθνί δεζκνί

(9) Α. πξσηνηαγήο δνκή Β. δεπηεξνηαγήο δνκή Γ. ηξηηνηαγήο δνκή Γ. ηεηαξηνηαγήο δνκή

(10) Α. ππεξνμεηδηνζώκαηα Β. ιπζνζώκαηα Γ. πεπηηθά θελνηόπηα Γ. ζύκπιεγκα Golgi

ε κηα ζεηξά πεηξακάησλ ηνπνζεηήζεθαλ κέζα ζε δηαιύκαηα δηαθνξεηηθώλ ζπγθεληξώζεσλ θπηηθά θαη δσηθά θύηηαξα. Γηάισκα Φ: απεζηαγκέλν λεξό. Γηάισκα Υ: ζπγθέληξσζε ίδηα κε ηελ ζπγθέληξσζε ηνπ θπηηαξνπιάζκαηνο ησλ θπηηάξσλ ζηελ αξρή ηνπ πεηξάκαηνο. Γηάισκα Z: πςειόηεξε ζπγθέληξσζε ηεο δηαιπκέλεο νπζίαο από ηελ ζπγθέληξσζή ηεο ζην θπηηαξόπιαζκα ησλ θπη-ηάξσλ ζηελ αξρή ηνπ πεηξάκαηνο. Παξαθάησ απεηθνλίδνληαη ηα θύηηαξα ζηελ αξρή ησλ πεηξακάησλ.

Μεηά από κεξηθά ιεπηά κέζα ζηα δηαιύκαηα ηα θύηηαξα εκθαλίδνληαη όπσο παξαδίπια:

57. Από ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ ζπκπεξαίλνπκε

όηη: Α. Σν πείξακα 1 απεηθνλίδεη έλα δσηθό θύηηαξν ζην

δηάιπκα Υ. Β. Σν πείξακα 2 απεηθνλίδεη έλα δσηθό θύηηαξν ζην

δηάιπκα Ε. Γ. Σν πείξακα 5 απεηθνλίδεη έλα θπηηθό θύηηαξν

ζην δηάιπκα Ε. Γ. Σν πείξακα 6 απεηθνλίδεη έλα θπηηθό θύηηαξν

ζην δηάιπκα Υ.

58. Οη παξαηεξνύκελεο κεηαβνιέο θαηά ηελ δηάξθεηα

ησλ πεηξακάησλ έγηλαλ ιόγσ: Α. ηεο ελεξγεηηθήο κεηαθνξάο. Β. ηεο δηάρπζεο. Γ. ηεο όζκσζεο. Γ. ηεο πηλνθύηησζεο

biolog

y.gr

11

Βαζκνιόγεζε εξσηήζεσλ

Δξσηήζεηο 1-20, 22-33, 35-38, 40-41, 44-50 1 κόξην 45 Υ 1 = 45

Δξσηήζεηο 21, 34, 39, 42, 51-54, 57-58 2 κόξηα 10 Υ 2 = 20

Δξσηήζεηο 43, 55 θαη 56 8 + 4 + 5 κόξηα = 17

Δξσηήζεηο 59–61 6 κόξηα 3 Υ 6 = 18

ΤΝΟΛΟ 100 κόξηα

59. ηε δηάηαμε ηεο δηπιαλήο εηθόλαο, ην δηάθξαγκα εκπνδίδεη ηα κόξηα ηεο δά-

ραξεο λα κεηαθηλεζνύλ από ηελ πεξηνρή ΗΗ πξνο ηελ πεξηνρή Η. Πνηα θπηηαξη-

θή δνκή έρεη ηνλ ίδην ξόιν κε ην δηάθξαγκα ηεο εηθόλαο; Πνηεο άιιεο ιεηηνπξ-

γίεο έρεη ζην θύηηαξν ε δνκή απηή;

60. Δπηιέμηε κία από ηηο νκάδεο Α θαη Β νξγαληδίσλ - δνκώλ από ηνλ παξαθάησ πίλαθα.

οκάδα Α οκάδα Β

νξγαλίδην Η ξηβόζσκα κηηνρόλδξην

νξγαλίδην ΗΗ ππξήλαο θπηηαξηθή κεκβξάλε

ηελ νκάδα πνπ επηιέμαηε, πξνζδηνξίζηε κία θπηηαξη-

θή ιεηηνπξγία πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζην νξγαλίδην Η.

Δμεγείζηε πώο ηα δύν νξγαλίδηα, ζηελ νκάδα πνπ επη-

ιέμαηε, αιιειεπηδξνύλ γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο

ιεηηνπξγίαο πνπ πξνζδηνξίζαηε.

61. Σν παξαθάησ δηάγξακκα αλαπαξηζηά έλα ζύζηεκα πνπ βξίζθεηαη ζε έλα δηαζηεκηθό ζηαζκό θαη πεξηιακβάλεη

κία δεμακελή λεξνύ θαη θύθε (πδξόβηα θπηά). Έλαο αζηξνλαύηεο από ην δηαζηεκόπινην, επηβηβάδεηαη ζην δηα-

ζηεκηθό ζηαζκό.

α) Δπηζεκάλεηε δύν κεηαβνιέο ηεο ρεκηθήο ζύζηαζεο ηνπ δηαζηεκηθνύ ζηαζκνύ, σο απνηέιεζκα ηεο επηβίβα-

ζεο ηνπ αζηξνλαύηε ζην δηαζηεκηθό ζηαζκό. β) ε ηη δηαθέξεη ν αέξαο ησλ θπζαιίδσλ από ηνλ εηζεξρόκελν; γ) θαηαγξάςηε δύν κεηαβνιέο ηεο ρεκηθήο ζύζηαζεο ηεο αηκόζθαηξαο ηνπ δηαζηεκηθνύ ζηαζκνύ, σο απνηέιε-

ζκα ηεο αύμεζεο ηνπ θσηηζκνύ.

biolog

y.gr

ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟΣ ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2011 Β ιπθείνπ Α θάζε

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ

1 Γ 31 Α 43 πξηλ κεηά ιαλζάλνπζα θάζε κεζόθαζε κηθξνϊληδίωλ κηθξνζωιελίζθωλ εκπνδίδνπλ δηεπθνιύλνπλ ή βνεζνύλ θεληξνζωκάηην θεληξνκεξίδην ηειόθαζεο αλάθαζεο θξαγκνπιάζηε γηα ηα δωηθά θξαγ-

κνπιάζηε γηα ηα θπηηθά πεξηθεξεηαθό δαθηύιην γηα ηα θπηηθά πεξηθεξεηαθό δαθηύιην γηα ηα δωηθά

2 Β 32 Β

3 Γ 33 Α

4 Γ 34 Γ

5 Β 35 Γ

6 Α 36 Β

7 Α 37 Α

8 Γ 38 Β

9 Β 39 Β

10 Β 40 Γ

11 Α 41 Γ

12 Α 42 Β 55 (1) Β / (2) Γ / (3) Γ / (4) Α / (5) Γ / (6) Β / (7) Α / (8) Γ 13 Γ 43

14 Γ 44 Λ

15 Γ 45 Λ 56 (1) Β / (2) Α / (3) Γ / (4) Β / (5) Β / (6) Γ / (7) Α / (8) Γ / (9) Γ ή Γ / (10) Β 16 Β 46 Λ

17 Β 47 Σ

18 Β 48 Σ 59 πιαζκαηηθή κεκβξάλε εθιεθηηθή δηαπεξαηόηεηα / επηθνηλωλία / εμαηνκίθεπζε ηνπ θπηηάξνπ

19 Γ 49 Λ

20 Γ 50 Λ

21 Α 51 Γ

22 Γ 52 Β 60 Α νκάδα: κεηάθξαζε ή ζύλζεζε πξω-

ηεΐλεο / κεηαγξαθή ή ζύλζεζε mRNA ή

rRNA Β νκάδα: θπηηαξηθή αλαπλνή / είζνδνο

νμπγόλνπ ή ελεξγεηαθά κόξηα (γιπθόδε)

23 Β 53 Β

24 Γ 54 Γ

25 Γ 55

26 Β 56

27 Γ 57 Γ

28 Γ 58 Γ 61 α) κείωζε O2 θαη αύμεζε CO2 β) πεξηέρεη πεξηζζόηεξν O2

γ) αύμεζε O2 θαη κείωζε CO2 ιόγω θω-

ηνζύλζεζεο

29 Β 59

30 Α 60

61

biolog

y.gr

ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟΣ

ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

2011

Β΄ θάζε

biolog

y.gr

δπγσηό

επηζειηαθά θύηηαξα

λεπξηθά θύηηαξα

κπτθά θύηηαξα

1. Σα θπηά ηνπ είδνπο Α δελ κπνξνύλ λα αληηκεησπίζνπλ ηηο κνιύλζεηο από κύθεηεο. Σα θπ-

ηά ηνπ είδνπο Β ζπλζέηνπλ κηα πξσηεΐλε πνπ πξνζδίδεη αλζεθηηθόηεηα ζε πνιιά είδε κπ-

θήησλ. Έλαο πηζαλόο ηξόπνο λα δεκηνπξγήζνπλ νη βηνιόγνη θπηά πνπ ζα παξάγνπλ απηή

ηελ πξσηεΐλε ζα ήηαλ λα: Α. κεηαιιάμνπλ ην DNA ηνπ κύθεηα θαη λα εηζάγνπλ ην κεηαιιαγκέλν DNA ζην είδνο Β

ρξεζηκνπνηώληαο έλαλ ηό Β. πξνζζέζνπλ DNA από ην είδνο Β ζην έδαθνο γύξσ από ην είδνο Α Γ. ηνπνζεηήζνπλ ην γνλίδην γηα ηελ πξσηεΐλε από ην είδνο Β ζε έλα ρξσκόζσκα ηνπ εί-

δνπο Α Γ. δηαζηαπξώζνπλ ην είδνο Α κε ην είδνο Β θαη λα επηιέμνπλ ηνπο γόληκνπο θαη αλζεθηη-

θνύο ζηνπο κύθεηεο απνγόλνπο

2. Κισλνπνηεκέλν cDNA πνπ πξνέξρεηαη από ην mRNA ηεο β-αιπζίδαο ηεο αηκνζθαηξίλεο

Α, κπνξεί λα νδεγήζεη ηε ζύλζεζε ζσζηνύ θαη νινθιεξσκέλνπ πνιππεπηηδίνπ ζην βα-

θηήξην E. coli, ελώ ην αληίζηνηρν θισλνπνηεκέλν ρξσκνζσκηθό γνλίδην δελ κπνξεί, επεηδή: Α. νη βαθηεξηαθέο πνιπκεξάζεο δελ κπνξνύλ λα κεηαγξάςνπλ εζώληα Β. ηα εζώληα πεξηέρνπλ θσδηθόληα πνπ δελ αλαγλσξίδνληαη από ηα tRNA Γ. ηα βαθηήξηα δελ έρνπλ έλδπκα θαηάιιεια γηα ηελ σξίκαλζε επθαξπσηηθνύ mRNA Γ. ηα βαθηήξηα δελ κπνξνύλ λα θαηεξγαζηνύλ ηελ πνιππεπηηδηθή αιπζίδα γηα ηελ ηειηθή

ηεο κνξθή

3. Πνηα δηαδηθαζία αλάπηπμεο αλαπαξηζηά-

λεηαη ζηελ εηθόλα;

Α. γνληκνπνίεζε Β. δηαθνξνπνίεζε Γ. εμέιημε Γ. κεηάιιαμε

4. Ο ζρεδόλ θαζνιηθόο ραξαθηήξαο ηνπ γε-

λεηηθνύ θώδηθα βξίζθεη ζήκεξα εθαξκνγή Α. ζηελ PCR Β. ζηελ θαηαζθεπή κηαο cDNA βηβιην-

ζήθεο Γ. ζηελ θαηαζθεπή κηαο γνληδησκαηη-

θήο βηβιηνζήθεο Γ. ζηε ρξήζε πνπ έρεη κηα cDNA βη-

βιηνζήθε

5. Κάπνηα βαθηήξηα παξάγνπλ πξσηεΐλεο

πνπ ηνπο παξέρνπλ πξνζηαζία ζηελ πε-

ληθηιίλε. Οη απόγνλνη ησλ βαθηεξίσλ απ-

ηώλ: Α. θαηαζηξέθνληαη από ηελ πεληθηιίλε Β. αλήθνπλ ζε δηαθνξεηηθό, κεηαιιαγ-

κέλν, ζηέιερνο Γ. είλαη, γελεηηθά, δηαθνξεηηθνί από

ηνπο γνλείο Γ. επηβηώλνπλ θαηά ηελ έθζεζή ηνπο

ζε πεληθηιίλε

6. Κάησ από ηηο ίδηεο πεξηβαιινληηθέο ζπλ-

ζήθεο, κεγάια λεζηά παξνπζηάδνπλ κε-

γαιύηεξε βηνπνηθηιόηεηα απ΄ όηη κηθξά

λεζηά γηαηί: Α. βξίζθνληαη ζε ηξνπηθέο πεξηνρέο Β. έρνπλ πεξηζζόηεξνπο πιεζπζκνύο

απ΄ όηη ηα κηθξά Γ. βξίζθνληαη πην καθξηά από ηηο επεί-

ξνπο Γ. έρνπλ ιηγόηεξα ηξνθηθά επίπεδα

biolog

y.gr

7. ε θύηηαξν ζπθσηηνύ ελόο αξνπξαίνπ

ζπκβαίλεη κία γνληδηαθή κεηάιιαμε. ρε-

ηηθά κε ηελ εμάπισζε ηεο κεηάιιαμεο

απηήο ζηνλ πιεζπζκό ησλ αξνπξαίσλ,

πνηα από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο είλαη

ζσζηή; Α. Θα εμαπισζεί επεηδή είλαη επλντθή. Β. Θα εμαπισζεί επεηδή ην αιιειό-

κνξθν είλαη επηθξαηέο. Γ. Γελ ζα εμαπισζεί επεηδή ην αιιε-

ιόκνξθν βξίζθεηαη ζε ζσκαηηθό

θύηηαξν. Γ. Γελ ζα εμαπισζεί επεηδή ην αιιε-

ιόκνξθν είλαη ππνιεηπόκελν.

8. ην άλζξσπν, ε κεξηθή αρξσκαηνςία

ζην θόθθηλν θαη πξάζηλν, ειέγρεηαη από

έλα γνλίδην ην νπνίν βξίζθεηαη ζην Υ

ρξσκόζσκα. Έλαο άλδξαο παληξεύεηαη

κηα γπλαίθα θαη νη δύν κε θπζηνινγηθή

ρξσκαηηθή όξαζε. Οη παηέξεο ηνπ άλδξα

θαη ηεο γπλαίθαο είραλ κεξηθή αρξσκα-

ηνςία ζην θόθθηλν θαη πξάζηλν. Πνηα εί-

λαη ε πηζαλόηεηα λα παξνπζηάζεη κεξηθή

αρξσκαηνςία ην πξώην ηνπο παηδί; Α. 1/2 Β. 1/4 Γ. 1/8 Γ. 1/16

9. ε δείγκα από ζηάζηκα λεξά ε ύπαξμε

εηεξόηξνθσλ κηθξννξγαληζκώλ ππνδεη-

θλύεηαη από ηελ: Α. αύμεζε ηεο ζπγθέληξσζεο ηνπ δηα-

ιπκέλνπ νμπγόλνπ Β. αύμεζε ηεο ζπγθέληξσζεο ηεο γιπ-

θόδεο Γ. κείσζε ηεο ζπγθέληξσζεο ηνπ δηα-

ιπκέλνπ νμπγόλνπ Γ. κείσζε ηεο ζπγθέληξσζεο ηνπ δην-

μεηδίνπ ηνπ άλζξαθα

10. Σν γνλίδην γηα ηα ζγνπξά καιιηά είλαη

απηνζσκηθό. Γύν γνλείο κε ζγνπξά και-

ιηά απνθηνύλ δύν παηδηά κε ίζηα καιιηά .

Ζ πηζαλόηεηα ην ηξίην παηδί ηνπο λα έρεη

ίζηα καιιηά είλαη : A. 0% B. 25% Γ. 50% Γ. 75%

11. Ζ δηαδηθαζία πξνζζήθεο κηθξήο πνζόηε-

ηαο κηθξννξγαληζκώλ ζε ζξεπηηθό πιηθό

κε ζθνπό ηελ θαιιηέξγεηα νλνκάδεηαη Α. βηνηερλνινγία Β. κεηαζρεκαηηζκόο Γ. αλαζπλδπαζκόο Γ. εκβνιηαζκόο

12. ηηο θαξκαθεπηηθέο πξσηεΐλεο αλήθνπλ Α. νη ηληεξθεξόλεο θαη ηα αληηβηνηηθά Β. ε ηλζνπιίλε θαη ηα εκβόιηα Γ. ε α1 αληηζξπςίλε θαη ν παξάγσλ ΗΥ Γ. ε απμεηηθή νξκόλε θαη ηα πβξηδώ-

καηα

13. Νέα αιιειόκνξθα δεκηνπξγνύληαη κε: Α. κε δηαρσξηζκό νκνιόγσλ ρξσκν-

ζσκάησλ Β. θισλνπνίεζε ελόο λένπ γνληδίνπ ζε

έλα πιεζπζκό Γ. κεηάιιαμε ζην DNA ελόο γνληδίνπ Γ. ηελ δεκηνπξγία ελόο λένπ θαηλόηπ-

πνπ από ην ίδην DNA

14. ην αλζξώπηλν ζώκα, ε είζνδνο παζν-

γόλσλ κηθξννξγαληζκώλ πξνιακβάλεηαη

από:

Α. ην δέξκα θαη ηε θαγνθύηησζε Β. ην δέξκα θαη ηνπο ρεκηθνύο θξαγ-

κνύο ηνπ Γ. ηε θιεγκνλή θαη ηε θαγνθύηησζε Γ. ηε θιεγκνλή θαη ηνπο ρεκηθνύο

θξαγκνύο

biolog

y.gr

15. Από θπζηνινγηθό επθαξπσηηθό θύηηαξν απνκνλώζεθαλ 14 κόξηα DNΑ πνπ π-

πήξραλ ζηνλ κεηαθαζηθό ππξήλα ηνπ. Ο

νξγαληζκόο έρεη ζηα θύηηαξα ηνπ: Α. 7 ρξσκνζώκαηα θαη είλαη απινεη-

δήο Β. 7 ρξσκνζώκαηα θαη είλαη δηπινεη-

δήο Γ. 14 ρξσκνζώκαηα θαη είλαη απινεη-

δήο Γ. 14 ρξσκνζώκαηα θαη είλαη δηπινεη-

δήο

16. Σα παξαθάησ γεγνλόηα ζπλέβεζαλ όηαλ

αθηηλνβνιήζεθε ην γελεηηθό πιηθό ελόο

θπηηάξνπ. Σα γεγνλόηα απηά ρσξίο ζπ-

γθεθξηκέλε ζεηξά είλαη:

Η : Mεηαβνιή ζηε δνκή κηαο πξσηεΐλεο

ΗΗ : Μεηαβνιή ζηελ πνιππεπηηδηθή αιιε-

ινπρία ΗΗΗ: Μεηαβνιή ζε κηα θπηηαξηθή ιεηηνπξγία ΗV: Μεηάιιαμε Ζ ζσζηή δηαδνρή ησλ γεγνλόησλ είλαη: Α. Η, ΗΗ, ΗΗΗ, IV Β. IV, I, II, III Γ. IV, II, I, III Γ. ΗΗΗ, ΗV, II, I

17. Πνηεο από ηηο αθόινπζεο δηαδηθαζίεο έ-

ρνπλ σο απνηέιεζκα ηελ γελεηηθή πνηθη-

ιόηεηα ησλ απνγόλσλ; Α. Οη κεηαιιάμεηο θαη ν ζρεκαηηζκόο

γακεηώλ. Β. Ζ θπηηαξηθή δηαθνξνπνίεζε θαη ν

ζρεκαηηζκόο γακεηώλ. Γ. Οη κεηαιιάμεηο θαη ε ζύλζεζε πν-

ιππεπηηδηθώλ αιπζίδσλ. Γ. Ζ θπηηαξηθή δηαθνξνπνίεζε θαη ε

ζύλζεζε πνιππεπηηδηθώλ αιπζί-

δσλ.

18. ην γελεαινγηθό

δέληξν ηνπ ζρή-

καηνο, απνηπ-

πώλεηαη ε θιε-

ξνλνκηθόηεηα

κηαο θπινζύλδε-

ηεο ηδηόηεηαο

ζηνλ άλζξσπν.

Ο γνλόηππνο ηνπ αηόκνπ 2 είλαη: Α. Υ

ΑΥ

α Β. Υ

ΑΥ

Α Γ. Υ

αΥ

α Γ. Υ

ΑΥ

Α ή ΥΑΥ

α

19. Από ηε δύκσζε κηθξννξγαληζκώλ ζηειέ-

ρνπο Α παξάγεηαη αληηβηνηηθό, ελώ ην

ζηέιερνο Β ρξεζηκνπνηείηαη γηα παξαγσ-

γή βηνκάδαο. Σν είδνο ηεο θαιιηέξγεηαο πνπ επηιέγεηαη είλαη. Α. θιεηζηή θαη ζπλερήο θαιιηέξγεηα α-

ληίζηνηρα Β. ζπλερήο θαη θιεηζηή θαιιηέξγεηα α-

ληίζηνηρα Γ. θιεηζηή θαιιηέξγεηα ζε θάζε πεξί-

πησζε Γ. ζπλερήο θαιιηέξγεηα ζε θάζε πεξί-

πησζε

20. Πνην από ηα αθόινπζα είλαη πην πηζαλό

λα ζπκβεί ζε έλα νηθνζύζηεκα κεηά από

κηα ππξθαγηά; Α. ηειηθά ζα επηζηξέςεη ζηελ αξρηθή

ηνπ θαηάζηαζε Β. ζα επηζηξέςεη ζηελ πξνεγνύκελε

θαηάζηαζε ακέζσο Γ. ζα εμειηρζεί ζε έλα λέν νηθνζύζηε-

κα, ην νπνίν ζα δηαθέξεη από ην

αξρηθό Γ. ζα κεηαηξαπεί ζε έλα επκεηάβιεην

πεξηβάιινλ ρσξίο θακία ζηαζεξό-

ηεηα

biolog

y.gr

21. Έλαο άλζξσπνο κνιύλζεθε από έλα παζνγόλν κηθξννξγαληζκό. Ζ κόιπλζε αληηκεησπί-

ζηεθε από έλα λέν θάξκαθν ην νπνίν κείσζε ηελ θιεγκνλή. ε νξηζκέλνπο αζζελείο ε

θιεγκνλή επαλήιζε κεηά από κία εβδνκάδα. ε απηνύο ηνπο αζζελείο θαίλεηαη λα κελ ή-

ηαλ απνηειεζκαηηθό πιένλ ην θάξκαθν. Πνην ζπκπέξαζκα κπνξεί λα δηαπηζησζεί από απ-

ηέο ηηο παξαηεξήζεηο; Α. Απηνί νη αζζελείο αλέπηπμαλ αληίζηαζε ζην θάξκαθν. Β. Ζ κείσζε ηεο θιεγκνλήο επέηξεςε ζηνπο παζνγόλνπο κηθξννξγαληζκνύο λα γίλνπλ

αλζεθηηθνί ζην θάξκαθν. Γ. Σα ιεπθά αηκνζθαίξηα δελ ιεηηνύξγεζαλ ζσζηά κε απνηέιεζκα λα επαλέιζεη ε θιεγ-

κνλή. Γ. Μεξηθνί κηθξννξγαληζκνί αλζεθηηθνί ζηα θάξκαθα ήηαλ παξόληεο ζηελ αξρή ηεο ζε-

ξαπείαο θαη ε θπζηθή επηινγή πξνθάιεζε ηελ αύμεζε ηνπ αξηζκνύ ηνπο.

Σν παξαθάησ γελεαινγη-

θό δέληξν απεηθνλίδεη ηνλ

ηξόπν θιεξνλνκηθόηεηαο κηαο ζπάληαο δεξκαηηθήο

αζζέλεηαο ζε κία ξάηζα

ζθύισλ:

22. Ο πηζαλόηεξνο ηξόπνο θιεξνλνκηθόηε-

ηαο ηεο αζζέλεηαο είλαη: Α. Απηνζσκηθόο επηθξαηήο Β. Απηνζσκηθόο ππνιεηπόκελνο Γ. Φπινζύλδεηνο επηθξαηήο Γ. Φπινζύλδεηνο ππνιεηπόκελνο

23. Αλ Σ = επηθξαηέο θαη η = ππνιεηπόκελν, ν

γνλόηππνο ηνπ ΗΗΗ-5 είλαη. Α. ΣΣ Β. Ση Γ. ηη Γ. ΣΣ ή Ση

biolog

y.gr

24. Οη ζθύινη, νη αιεπνύδεο, ηα ηζα-

θάιηα, νη ιύθνη θαη νη ύαηλεο ειέγ-

ρζεθαλ σο πξνο ηελ παξνπζία (+)

ή ηελ απνπζία (-) επηά θαηλνηύ-

πσλ θαη ηα απνηειέζκαηα θαηα-

γξάθνληαη ζηνλ πίλαθα. Αμηνιν-

γώληαο ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ πίλα-

θα λα ππνδείμεηε ηελ θπινγελεηηθή

ζρέζε ησλ δώσλ απηώλ

θαηλόηππνη I II III IV V VI VII

θύινο + + + + + + + Αιεπνύ - + + - + + - Σζαθάιη + - + - + - - Λύθνο + + + - + + + Ύαηλα - - - + - - -

Α Β Γ Γ

25. Μία ζπγθεθξηκέλε θπινζύλδεηε αζζέλεηα πξνθαιεί ζηαδηαθή εμαζζέλεζε ησλ κπώλ, α-

πώιεηα ζηήξημεο θαη ζάλα-

ην πξηλ ηελ ειηθία ησλ πέ-

ληε εηώλ. Υξεζηκνπνηώληαο ην γελε-

αινγηθό δέληξν λα πξνζδη-

νξίζεηε ηνλ γνλόηππν ησλ

αηόκσλ 1, 2 θαη 3.

άηνκν 1 άηνκν 2 άηνκν 3 Α. θπζηνινγηθό θπζηνινγηθό θπζηνινγηθό Β. θνξέαο θπζηνινγηθό θνξέαο Γ. θπζηνινγηθό θνξέαο θπζηνινγηθό Γ. θπζηνινγηθό θνξέαο θνξέαο

26. ηνπο αλζξώπνπο, ην θαθέ ρξώκα καηηώλ είλαη επηθξαηέο θαη ην κπιε ρξώκα είλαη ππν-

ιεηπόκελν. Έλα αγόξη κε θαθέ κάηηα θαη έλα θνξίηζη κε κπιε κάηηα έρνπλ κεηέξα κε κπιε

κάηηα. Ο παηέξαο ησλ παηδηώλ έρεη κάηηα:

Α. θαθέ, γηαηί ην γνλίδην γηα ην θαθέ ρξώκα καηηώλ είλαη θπινζύλδεην Β. θαθέ, γηαηί έλαο ηνπιάρηζηνλ από ηνπο γνλείο πξέπεη λα έρεη θαθέ κάηηα Γ. κπιε, γηαηί δύν ηνπιάρηζηνλ κέιε ηεο νηθνγέλεηαο έρνπλ κπιε κάηηα Γ. κπιε, γηαηί ηνπιάρηζηνλ έλαο από ηνπο γνλείο πξέπεη λα είλαη εηεξόδπγνο γηα ην ρξώ-

κα ησλ καηηώλ

biolog

y.gr

27. Οη εκβνιηαζκνί θαηά ηνπ ηνύ ηεο πνιηνκπειίηηδαο είλαη απνηειεζκαηηθνί γηαηί; Α. πξνθαινύλ θιεγκνλή θαη απηό έρεη σο απνηέιεζκα ηελ παξαγσγή αληηζσκάησλ ηα

νπνία ζα εγθνιπώζνπλ ηνλ ηό όηαλ εηζέιζεη ζην ζώκα Β. πξνθαινύλ αλνζνβηνινγηθή απόθξηζε πνπ ζα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ παξαγσγή

θπηηαξνηνμηθώλ Σ ιεκθνθπηηάξσλ ηα νπνία ζα παξακείλνπλ ζην αίκα θαη ζα επηηε-

ζνύλ ζε όινπο ηνπο ηνύο πνπ ζα εηζέιζνπλ ζην ζώκα Γ. πξνθαινύλ αλνζνβηνινγηθή απόθξηζε πνπ ζα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ παξαγσγή

ιεκθνθπηηάξσλ κλήκεο ώζηε αλ ην ζώκα κνιπλζεί από ηνλ ηό λα πξνθιεζεί άκεζε

απόθξηζε γηα ηελ αληηκεηώπηζή ηνπ Γ. πξνθαινύλ θιεγκνλή πνπ ζα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ παξαγσγή Σ θαη Β ιεκθνθπη-

ηάξσλ κλήκεο ώζηε αλ ην ζώκα κνιπλζεί από ηνλ ηό λα πξνθιεζεί άκεζε απόθξηζε

γηα ηελ αληηκεηώπηζή ηνπ

28. ην παξαθείκελν ηξνθηθό πιέγκα

θαίλνληαη νη δηαηξνθηθέο ζρέζεηο κε-

ηαμύ ησλ πιεζπζκώλ. Ο πιεζπζκόο

ησλ πνληηθώλ ζα κεησζεί αλ: Α. απμεζνύλ νη πιεζπζκνί ησλ

βαηξάρσλ θαη ησλ δέληξσλ Β. κεησζνύλ νη πιεζπζκνί ησλ θη-

δηώλ θαη ησλ γεξαθηώλ Γ. απμεζνύλ νη απνηθνδνκεηέο ηεο

πεξηνρήο Γ. κεησζεί ε πνζόηεηα ηνπ πξν-

ζπίπηνληνο ειηαθνύ θσηόο

Καηά ηελ έθθξαζε ησλ γνληδίσλ ηνπ νπεξνλίνπ ηεο ιαθηόδεο ζηελ E. Coli:

29. όηαλ γίλεηαη παξνπζία ιαθηόδεο παξάγν-

ληαη: Α. 1 κόξην mRNΑ θαη 3 είδε πνιππε-

πηηδηθώλ αιπζίδσλ Β. 2 κόξηα mRNΑ θαη 4 είδε πνιππε-

πηηδηθώλ αιπζίδσλ Γ. 3 κόξηα mRNΑ θαη 3 είδε πνιππε-

πηηδηθώλ αιπζίδσλ Γ. 4 κόξηα mRNΑ θαη 4 είδε πνιππε-

πηηδηθώλ αιπζίδσλ

30. όηαλ γίλεηαη απνπζία ιαθηόδεο παξάγν-

ληαη Α. 1 κόξην mRNΑ θαη 1 είδνο πνιππε-

πηηδηθήο αιπζίδαο Β. 2 κόξηα mRNΑ θαη 4 είδε πνιππε-

πηηδηθώλ αιπζίδσλ Γ. θαλέλα κόξην mRNΑ θαη θακία πν-

ιππεπηηδηθή αιπζίδα Γ. 1 κόξην mRNΑ θαη 3 είδε πνιππε-

πηηδηθώλ αιπζίδσλ

γεξάθηα

βάηξαρνη θίδηα

ηξηδόληα πνληίθηα ειάθηα

γξαζίδη δέληξα

biolog

y.gr

ε εξγαζηήξην κνξηαθήο

Βηνινγίαο γίλνληαη ηέζ-

ζεξηο δηαθνξεηηθέο πεη-

ξακαηηθέο εξγαζίεο από

αληίζηνηρνπο εξεπλεηέο.

Οη εξεπλεηέο ηρλεζέηε-

ζαλ κε ξαδηελεξγό 32Ρ

θαη ξαδηελεξγό 35S όζεο

από ηηο νπζίεο πνπ εκ-

θαλίδνληαη ζηνλ πίλαθα ήηαλ δπλαηό λα γίλεη.

ΠΔΗΡΑΜΑ 1 ΠΔΗΡΑΜΑ 2 ΠΔΗΡΑΜΑ 3 ΠΔΗΡΑΜΑ 4

ππνθηλεηήο

γνληδίνπ κεηαγξαθηθνί παξάγνληεο

DNA πνιπκε-

ξάζεο RNA πνιπκε-

ξάζε

κνλνθισληθά

αληηζώκαηα

ρεηξηζηήο ηνπ

νπεξνλίνπ ηεο

ιαθηόδεο cDNA πξντλζνπιίλε

ηζηόλεο ιαθηόδε πιαζκίδηα ηλζνπιίλε

31. Με ξαδηελεξγό 32Ρ έρνπλ επηζεκαλζεί Α. ν ππνθηλεηήο γνληδίνπ θαη ηα κνλν-

θισληθά αληηζώκαηα Β. νη DNA πνιπκεξάζεο θαη ηα πια-

ζκίδηα Γ. ε RNA πνιπκεξάζε θαη ε πξντλ-

ζνπιίλε Γ. ππνθηλεηήο γνληδίνπ θαη cDNA

32. Με ξαδηελεξγό 35S έρνπλ επηζεκαλζεί Α. ν ππνθηλεηήο γνληδίνπ θαη ηα κνλν-

θισληθά αληηζώκαηα Β. νη DNA πνιπκεξάζεο θαη ηα πια-

ζκίδηα Γ. ε RNA πνιπκεξάζε θαη νη κεηα-

γξαθηθνί παξάγνληεο Γ. ν ρεηξηζηήο ηνπ νπεξνλίνπ ηεο ια-

θηόδεο θαη νη κεηαγξαθηθνί παξάγν-

ληεο

33. Έρνπλ επηζεκαλζεί κε νπνηαδήπνηε ξαδηελεξγό νπζία όια ηα δείγκαηα ησλ πεηξακάησλ : Α. 1, 2, 3 Β. 2, 4 Γ. 1, 3, 4 Γ. 1, 2, 4

Σν παξαθείκελν

δηάγξακκα απεη-

θνλίδεη έλα κνλν-

θύηηαξν επθαξπ-

σηηθό νξγαληζκό

Μ1 πνπ ππόθεηηαη

ζε δηάθνξεο κε-

ηαβνιέο.

34. Χο απνηέιεζκα ησλ δηαδηθαζηώλ 1 θαη 2,

ν κνλνθύηηαξνο νξγαληζκόο Μ1: Α. παξάγεη γακέηεο Β. δηαθνξνπνηείηαη Γ. αλαπαξάγεηαη κνλνγνληθά Γ. αλαπαξάγεηαη ακθηγνληθά

35. Ζ πνζόηεηα ηνπ γελεηηθνύ πιηθνύ ηνπ

θπηηάξνπ Μ3 ζπλήζσο είλαη ε ίδηα: Α. κε ηνπ Μ2 αιιά όρη ηνπ Μ4 Β. κε ηνπ Μ4 αιιά όρη ηνπ Μ1 Γ. κε ηνπ Μ2 θαη ηνπ Μ4 Γ. κε ηνπ Μ1 θαη ηνπ Μ4

biolog

y.gr

36. ηνλ παξαθάησ πίλαθα βξί-

ζθνληαη ζπγθεληξσκέλα ηα

απνηειέζκαηα από κία έξεπλα

ζηελ νπνία, ζπόξνη από ην

ίδην θπηό αλαπηύρζεθαλ θάησ

από δηαθνξεηηθέο ζπλζήθεο

ζεξκνθξαζίαο θαη πγξαζίαο. Πνην ζπκπέξαζκα κπνξεί λα

πξνθύςεη, γηα ην θπηό απηό,

από ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ πίλαθα; Α. Σν ρξώκα θαζνξίδεηαη απνθιεηζηηθά από ηηο γελεηηθέο πιεξνθνξίεο. Β. Πνιιά ραξαθηεξηζηηθά δελ θιεξνλνκνύληαη. Γ. Μεηαιιάμεηο ζπκβαίλνπλ κόλν όηαλ ην θπηό αλαπηύζζεηαη ζε ρακειέο ζεξκνθξαζίεο. Γ. Τπάξρεη αιιειεπίδξαζε κεηαμύ πεξηβάιινληνο θαη θιεξνλνκηθόηεηαο

Θερμοκραζία: 20 OC

Στεηική σγραζία: 20% Θερμοκραζία: 31 OC

Στεηική σγραζία: 95%

Γνλόηππνο Φαηλόηππνο Γνλόηππνο Φαηλόηππνο

ΑΑ θόθθηλα άλζε ΑΑ ιεπθά άλζε

Αα θόθθηλα άλζε Αα ιεπθά άλζε

αα ιεπθά άλζε αα ιεπθά άλζε

Σν δηάγξακκα αλαπαξηζηά θάπνηεο εμειηθηηθέο

δηαδξνκέο.

37. Αλ ν νξγαληζκόο 1 είλαη πνιπθύηηαξνο

θαη εηεξόηξνθνο, ν νξγαληζκόο 2 είλαη

πην πηζαλό: Α. κνλνθύηηαξνο θσηνζπλζεηηθόο Β. πνιπθύηηαξνο θσηνζπλζεηηθόο Γ. κνλνθύηηαξνο εηεξόηξνθνο Γ. άιινο ηύπνο πνιπθύηηαξνπ νξγαλη-

ζκνύ

38. Πνηνη νξγαληζκνί έρνπλ πεξηζζόηεξν

ζπγγεληθή ζρέζε; Α. 6 θαη 10 Β. 10 θαη 8 Γ. 1 θαη 7 Γ. 7 θαη 9

39. Ο πην θνληηλόο πξόγνλνο ησλ νξγαλη-

ζκώλ 4 θαη 6 είλαη ν: Α. 1 Β. 2 Γ. 3 Γ. 10

40. Έλαο βαθηεξηαθόο θιώλνο μεθίλεζε κε ηε δηρνηόκεζε ελόο αξρηθνύ βαθηεξίνπ. Κάζε θύη-

ηαξν ηνπ θιώλνπ: Α. κπνξεί λα επηβηώλεη ζε δηαθνξεηηθέο πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο Β. πεξηέρεη δηαθνξεηηθό αξηζκό γνληδίσλ Γ. παξνπζηάδεη αλζεθηηθόηεηα ζε δηαθνξεηηθά αληηβηνηηθά Γ. ζπλζέηεη ηηο ίδηεο πξσηεΐλεο

biolog

y.gr

41. Μία αζζέλεηα δηαδίδεηαη πνιύ γξήγνξα ζε δηάθνξνπο πιεζπζκνύο δώσλ πνπ εθηξέθνληαη

εληαηηθά ζηνλ θιεηζηό ρώξν κηαο θάξκαο. Ζ αζζέλεηα ηαπηνπνηήζεθε ζηα δώα ζε έλα ζπ-

γθεθξηκέλν πεξηθξαγκέλν ρώξν ηεο θάξκαο. Πνηα δηαδηθαζία ζα πξνιάκβαλε ηελ κεηάδν-

ζε ηεο αζζέλεηαο θαη ζε άιιν πεξηθξαγκέλν ρώξν;

A. Απνκόλσζε ησλ αζζελώλ δώσλ από ηα πγηή θαη ζηε ζπλέρεηα εκβνιηαζκόο ησλ π-

γηώλ δώσλ. B. Δκβνιηαζκόο όισλ ησλ δώσλ έηζη ώζηε ηα πγηή δώα λα κελ αζζελήζνπλ θαη κεηα-

δώζνπλ ηελ αζζέλεηα. Γ. Απνκόλσζε ησλ αζζελώλ δώσλ από ηα πγηή θαη κεηαθνξά ηνπο ζε άιιν πεξηθξαγ-

κέλν ρώξν. Γ. Πιύζηκν όισλ ησλ δώσλ κε αληηζεπηηθό δηάιπκα έηζη ώζηε ην παζνγόλν πνπ πξν-

θαιεί ηελ αζζέλεηα λα κελ κπνξεί λα κεηαδνζεί από ηα αζζελή ζηα πγηή δώα.

42. Σα γνλίδηα θιεξνλνκνύληαη, αιιά νη εθθξάζεηο ηνπο είλαη δπλαηόλ λα ηξνπνπνηεζνύλ από

ην πεξηβάιινλ. Απηή ε πξόηαζε εμεγεί γηαηί:

Α. κεξηθά δώα έρνπλ ζθνύξν ρξώκα ηξηρώκαηνο όηαλ ε ζεξκνθξαζία είλαη κέζα ζε ζπ-

γθεθξηκέλα όξηα Β. νη απόγνλνη πνπ παξάγνληαη κέζσ ηεο θπιεηηθήο αλαπαξαγσγήο κνηάδνπλ κε ηνπο

γνλείο ηνπο ζηηο ίδηεο ζπλζήθεο πεξηβάιινληνο Γ. νη κνλνδπγσηηθνί δίδπκνη πνπ κεγαιώλνπλ ζε δηαθνξεηηθά πεξηβάιινληα έρνπλ ηα ί-

δηα ραξαθηεξηζηηθά Γ. ηα δώα κπνξνύλ λα θισλνπνηεζνύλ, αιιά ηα θπηά δελ κπνξνύλ

43. Πνηα πξόηαζε ππνδεηθλύεη όηη δηαθνξεηηθέο γελεηηθέο πιεξνθνξίεο ρξεζηκνπνηνύληαη ζε

δηαθνξεηηθνύο ηύπνπο θπηηάξσλ , αθόκα θαη ζηνλ ίδην νξγαληζκό;

Α. ηα θύηηαξα πνπ παξάγνληαη από έλα δπγσηό έρνπλ ζπλήζσο δηαθνξεηηθά γνλίδηα Β. όηαλ αλαπηύζζεηαη ην έκβξπν, παξάγνληαη δηαθνξεηηθνί ηζηνί θαη όξγαλα Γ. ηα δηπιαζηαζκέλα ρξσκνζώκαηα απνρσξίδνληαη θαηά ηνλ ζρεκαηηζκό ησλ γακεηώλ Γ. νη απόγνλνη έρνπλ έλα δηαθνξεηηθό ζπλδπαζκό γνληδίσλ από ηνπο δύν γνλείο

44. Έλαο πιεζπζκόο πεηαινύδσλ εκθαλίδεη πςειό βαζκό πνηθηιόηεηαο ζην πιήζνο ησλ θε-

ιίδσλ ζηα θηεξά ηνπο . Μεξηθέο πεηαινύδεο έρνπλ πνιιέο θειίδεο θαη κεξηθέο ιίγεο . Οη

πεηαινύδεο κε ηηο πνιιέο θειίδεο έρνπλ απνγόλνπο κε πνιιέο θειίδεο. Οη πεηαινύδεο κε

ηηο ιίγεο θειίδεο έρνπλ απνγόλνπο κε ιίγεο θειίδεο. Οη πεηαινύδεο ηξώγνληαη από πνπιηά.

Πνηεο από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο ππνδεηθλύνπλ όηη ην πιήζνο ησλ θειίδσλ ζηα θηεξά

είλαη ην απνηέιεζκα ηεο δξάζεο ηεο θπζηθήο επηινγήο Α. Οη πεηαινύδεο ζε απηό ηνλ πιεζπζκό δηαζηαπξώλνληαη αλεμάξηεηα από ηνλ αξηζκό

ησλ θειίδσλ ζηα θηεξά. Β. Οη θειίδεο ζηα θηεξά δελ εκθαλίδνπλ παξά κόλν ζηα ηειεπηαία ζηάδηα ηεο αλάπηπ-

μεο. Γ. Νέα κεηαιιαγκέλα άηνκα κε έλα κέζν αξηζκό θειίδσλ εκθαλίδνληαη ζε θάζε γεληά. Γ. Οη πεηαινύδεο ηνπ ίδηνπ είδνπο κε πεξηζζόηεξεο θειίδεο θακνπθιάξνληαη επθνιόηεξα

θαη δελ απνηεινύλ εύθνιν ζηόρν γηα ηνλ ζεξεπηή ηνπο.

biolog

y.gr

45. Οη κεηαιιάμεηο πνπ ζπκβαίλνπλ ζηα θύηηαξα ηνπ δέξκαηνο ή ησλ πλεπκόλσλ έρνπλ κηθξή

επίδξαζε ζηελ εμέιημε ησλ εηδώλ γηαηί:

Α. ζπλήζσο νδεγνύλ ζην ζάλαην ηνπ νξγαληζκνύ Β. δελ κπνξνύλ λα κεηαβηβαζηνύλ ζηνλ απόγνλν Γ. είλαη ζπλήζσο επλντθέο γηα ηνλ νξγαληζκό Γ. νδεγνύλ ζε πεξηζζόηεξν ζνβαξέο κεηαιιάμεηο ζηνλ απόγνλν

46. Tα ζαξθνθάγα δώα δηαζέηνπλ δόληηα κε νμύ άθξν θαη θαηάιιειν γηα ην ηξύπεκα θαη ηνλ

ηεκαρηζκό ηεο ζάξθαο. Σα θπηνθάγα δώα δηαζέηνπλ δόληηα επίπεδα θαη θαηάιιεια γηα ην

κάζεκα θαη ηελ ιείαλζε ηεο ηξνθήο. Πνηα πξόηαζε εμεγεί θαιύηεξα απηέο ηηο παξαηεξή-

ζεηο; Α. Σα ζαξθνθάγα εμειίρζεθαλ από ηα θπηνθάγα. Β. Σα θπηνθάγα εμειίρζεθαλ από ηα ζαξθνθάγα. Γ. Οη δύν ηύπνη ησλ δνληηώλ εμειίρζεθαλ σο απνηέιεζκα ηεο δξάζεο ηεο θπζηθήο επη-

ινγήο. Γ. Οη δύν ηύπνη ησλ δνληηώλ εμειίρζεθαλ σο απνηέιεζκα ησλ αλαγθώλ ηνπ νξγαληζκνύ.

47. ρεηηθά κε ηε β-ζαιαζζαηκία λα ηνπνζεηήζεηε ηα παξαθάησ γεγνλόηα ζηε ζσζηή ρξνληθή

ζεηξά α. Γελληέηαη ε Μαξία πνπ θιεξνλνκεί κεηαιιαγκέλν γνλίδην. β. Σν νμπγόλν δελ επαξθεί ζηνπο ηζηνύο. γ. Ζ Σεξέδα παξνπζηάδεη αηκαηνθξίηε 43, δείθηε όηη παξάγεη θπζηνινγηθή πνζόηεηα αη-

κνζθαηξίλεο HbA. δ. Παξάγεηαη ηξνπνπνηεκέλε β πνιππεπηηδηθή αιπζίδα. ε. Ζ Μαξία παξνπζηάδεη απμεκέλε ζύλζεζε HbA2. ζη. ε άσξν γελλεηηθό θύηηαξν ζπκβαίλεη αληηθαηάζηαζε ελόο λνπθινεηηδίνπ κε άιιν. δ. Ζ αηκνζθαηξίλε παξνπζηάδεη κεησκέλε ηθαλόηεηα κεηαθνξάο νμπγόλνπ. ε. πληίζεηαη ηξνπνπνηεκέλν mRNA.

48. Σνπνζεηήζηε ηηο παξαθάησ παξαηεξήζεηο ζηε ζσζηή ρξνληθή ζεηξά ώζηε λα αηηηνινγήζε-

ηε ην θαηλόκελν ηνπ επηξνθηζκνύ ζε κηα κηθξή ιίκλε: α. Σα θύθε παξνπζηάδνπλ κεγάιε αλάπηπμε. β. Παξνπζηάδεηαη έιιεηςε νμπγόλνπ. γ. Βαθηήξηα κεηαηξέπνπλ ηελ ακκσλία θαη παξάγνπλ ληηξηθά ηόληα. δ. Σν θώο δελ κπνξεί λα θηάζεη ζε κεγάιν βάζνο. ε. Αζηηθά ιύκαηα ππνλόκσλ θηάλνπλ ζηα λεξά ηεο ιίκλεο. ζη. Φάξηα πεζαίλνπλ από αζθπμία. δ. Οη απνηθνδνκεηέο δηαζπνύλ λεθξή νξγαληθή ύιε. ε. Σν δσνπιαγθηόλ απμάλεη ππέξκεηξα.

biolog

y.gr

Ζ δηρνηνκηθή θιείδα είλαη έλαο δξόκνο γεκάηνο δηαζηαπξώζεηο. Ο ρξήζηεο επηιέγεη αλάκεζα ζε

δύν πηζαλέο πεξηπηώζεηο εθείλε πνπ ηαηξηάδεη πεξηζζόηεξν ζην δείγκα ηνπ. Έηζη βήκα-βήκα θαηα-

ιήγεη ζην επηζηεκνληθό όλνκα ηνπ νξγαληζκνύ πνπ πξέπεη λα πηζηνπνηήζεη.

ηνλ παξαθάησ πίλαθα πεξηγξάθνληαη κεξηθά ραξαθηεξηζηηθά πέληε δηαθνξεηηθώλ θπηώλ Φ1,

Φ2, Φ3, Φ4 θαη Φ5.

θσηό Φ1 θσηό Φ2 θσηό Φ3 θσηό Φ4 θσηό Φ5

Καξπόο αραίλην αραίλην αραίλην ζύιαθνο ζύιαθνο Άλζε αθηηλόκνξθα αθηηλόκνξθα αθηηλόκνξθα αθηηλόκνξθα δπγόκνξθα

Αξηζκόο πιή-

θηξσλ θαλέλα θαλέλα θαλέλα 5 1

Άλζε κε ή ρσξίο

πέηαια ρσξίο ρσξίο κε κε κε

πλήζεο αξηζκόο

ζεπάισλ 4 5 5 5 5

Παξνπζία πεξη-

βιήκαηνο όρη λαη όρη όρη όρη

Γηρνηνκηθή θιείδα γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ θπηώλ ηνπ πίλαθα

1. α. Καξπόο ζσξνθάξπην από αραίληα, πέηαια ρσξίο πιήθηξν .............. πήγαηλε ζην 2 β. Καξπόο ζσξνθάξπην από ζπιάθνπο, πέηαια κε πιήθηξν................ πήγαηλε ζην 4 2. α. Πέηαια απόληα ................................................................................ πήγαηλε ζην 3 β. Πέηαια παξόληα .............................................................................. Ranunculus 3. α. έπαια ζπλήζσο 4, άλζε ρσξίο πεξίβιεκα ..................................... Clematis β. έπαια ζπλήζσο 5, άλζε κε πεξίβιεκα .......................................... Anemone 4. α. Άλζε αθηηλόκνξθα, πιήθηξα 5 ......................................................... Aquilegia β. Άλζε δπγόκνξθα, πιήθηξν 1 ............................................................ Delphinium

49. Σν θπηό Φ2 είλαη Α. Clemafis

Β. Anemone Γ. Ranunculus Γ. Aquilegia

50. Σν θπηό Φ3 είλαη Α. Aquilegia

Β. Delphinium Γ. Anemone Γ. Ranunculus

biolog

y.gr

Ζ δηρνηνκηθή θιείδα πνπ αθνινπζεί κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ πηελώλ

π1, π2, π3 θαη π4.

Γηρνηνκηθή θιείδα γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ πηελώλ ηεο εηθόλαο

1. α. Σν ξάκθνο είλαη ζρεηηθά καθξύ θαη ιεπηό ........................................ Centrithea β. Σν ξάκθνο είλαη ζρεηηθά παρύ θαη θνληό .......................................... πήγαηλε ζην 2 2. α. Ζ βάζε ηνπ θάησ ξάκθνπο είλαη επίπεδε ......................................... Geospiza β. Ζ βάζε ηνπ θάησ ξάκθνπο είλαη θακππισηή .................................... πήγαηλε ζην 3 3. α. Ζ θάησ επηθάλεηα ηνπ άλσ ξάκθνπο είλαη θπξηή .............................. Camarhynchus β. Ζ θάησ επηθάλεηα ηνπ άλσ ξάκθνπο είλαη επίπεδε .......................... Platyspiza

51. Σν πηελό π2 είλαη Α. Centrithea

Β. Geospiza Γ. Camarhynchus Γ. Platyspiza

52. Σν πηελό π3 είλαη Α. Centrithea

Β. Geospiza Γ. Camarhynchus Γ. Platyspiza

53. Γηαιέμηε έλα από ηα ζθίηζα.

Πξνζδηνξίζηε κία έλλνηα πνπ

αλαπαξηζηάλεη ην ζθίηζν απηό

θαη εμεγήζηε πώο ε έλλνηα

απηή ππνζηεξίδεη ηε ζεσξία

ηεο Φπζηθήο Δπηινγήο.

biolog

y.gr

Ζ ηερλνινγία ησλ κηθξνζπζηνηρηώλ DNA , γλσζηή θαη σο ηερλνινγία ησλ DNA ηζηπ , επηηξέπεη

ηνλ έιεγρν γηα αλίρλεπζε κεηαιιάμεσλ . Μία κηθξνζπζηνηρία είλαη θαηαζθεπαζκέλε από γπαιί θαη

είλαη δπλαηόλ λα πεξηέρεη ρηιηάδεο ζέζεηο. Μία ζέζε έρεη ηελ κνξθή πνιύ κηθξνύ δνρείνπ ζην

νπνίν κπνξνύλ λα πξαγκαηνπνηεζνύλ ρεκηθέο αληηδξάζεηο. Ζ ηερλνινγία ησλ κηθξνζπζηνηρηώλ ρξεζηκνπνηήζε-

θε γηα λα εξεπλεζεί ην γνλίδην p53 ιόγσ κηαο κεηάι-

ιαμεο απηνύ ηνπ γνληδίνπ πνπ είλαη παξνύζα πεξί-

πνπ ζην 60% όισλ ησλ θαξθίλσλ. Ζ ζέζε κηαο κε-

ηάιιαμεο ζην γνλίδην p53 κηαο αζζελνύο, ηεο αζζε-

λνύο Υ, πνπ έρεη θαξθίλν ηνπ καζηνύ, είλαη δπλαηόλ

λα πξνζδηνξηζηεί. Σα βήκαηα ηεο δηαδηθαζίαο αλί-

ρλεπζεο πεξηγξάθνληαη παξαθάησ

Βήμα 1 Δπεμεξγαδόκαζηε έλα θπζηνινγηθό αιιειόκνξθν p53 ώζηε λα θνπεί ζε λνπθιενηηδη-

θέο αιιεινπρίεο.

Βήμα 2: ε θάζε ηκήκα ειέγρεηαη έλα λνπθιενηίδην ηε θνξά. Οη έιεγρνη γηα ην πξώην ηκήκα

ηνπ αιιεινκόξθνπ πεξηγξάθνληαη παξαθάησ. Θεσξείζηε ην 5Ο λνπθιενηίδην [G] ζηε

θπζηνινγηθή αιιεινπρία. Καηαζθεπάδνληαη αιιεινπρίεο απηνύ ηνπ ηκήκαηνο έηζη

ώζηε λα ζρεκαηηζηνύλ όιεο νη πηζαλέο κεηαιιάμεηο ηεο 5εο βάζεο. Κάζε κία από απ-

ηέο ηηο αιιεινπρίεο ηνπνζεηείηαη ζε δηαθνξεηηθή ζέζε.

Βήμα 3: Πξνζηίζεληαη δύν δηαιύκαηα ζε θάζε κία από ηηο ζέζεηο.

Γιάλσμα Ι: πκπιεξσκαηηθόο θπζηνινγηθόο θιώλνο, ηρλεζεηεκέλνο κε πξάζηλε

θζνξίδνπζα ρξσζηηθή.

Γιάλσμα ΙΙ: πκπιεξσκαηηθόο θιώλνο ηνπ DNA ηεο αζζελνύο κε θαξθίλν ηνπ κα-

ζηνύ, ηρλεζεηεκέλν κε θόθθηλε θζνξίδνπζα ρξσζηηθή.

Βήμα 4: Αθήλνπκε λα πεξάζεη έλα ρξνληθό δηάζηεκα γηα ηελ πβξηδνπνίεζε ησλ θιώλσλ θαη

έπεηηα μεπιέλνπκε ηε ζπζηνηρία γηα λα δηώμνπκε ηηο επηπιένλ ρξσζηηθέο.

Βήμα 5: Δμεηάδνπκε ηηο ζέζεηο ηεο κηθξνζπζηνηρίαο θάησ από ππεξηώδεο θσο γηα λα δηαθξί-

λνπκε ηα ρξώκαηα θαη λα εξκελεύζνπκε ηα απνηειέζκαηα.

Σα απνηειέζκαηα γηα ηελ αζζελή Υ απεηθνλίδνληαη παξαθάησ

biolog

y.gr

54. Πνηα είλαη ε ιεηηνπξγία γηα θάζε κία από ηηο θζνξίδνπζεο ρξσζηηθέο πνπ ρξεζηκνπνηήζε-

θαλ; Α. Τπνδεηθλύνπλ ηηο κεηαιιάμεηο ηνπ γνληδίνπ p53. Β. Σν πξάζηλν ππνδεηθλύεη ηελ κεηάιιαμε ηνπ γνληδίνπ p53 θαη ην θόθθηλν ην θπζηνινγη-

θό γνλίδην p53. Γ. Σν πξάζηλν ππνδεηθλύεη ην θπζηνινγηθό γνλίδην p53 θαη ην θόθθηλν ηελ κεηάιιαμε ηνπ

γνληδίνπ p53. Γ. Καη ηα δύν ρξώκαηα ππνδεηθλύνπλ δηαθνξεηηθά θπζηνινγηθά αιιειόκνξθα.

55. Πνην είλαη ην είδνο ηεο κεηάιιαμεο ζηελ αζζελή Υ; Α. Γνληδηαθή κεηάιιαμε κε αληηθαηάζηαζε ηνπ Α κε G. Β. Οπδέηεξε κεηάιιαμε κε αληηθαηάζηαζε ηνπ Α κε G. Γ. Γνληδηαθή κεηάιιαμε κε αληηθαηάζηαζε ηνπ G κε Α. Γ. Οπδέηεξε κεηάιιαμε κε αληηθαηάζηαζε ηνπ G κε Α.

56. Μηα θόξε ηεο αζζελνύο Υ ειέγρζεθε επίζεο γηα ην πξώην ηκήκα ηνπ αιιειόκνξθνπ. Πνην

ζα πεξηκέλαηε λα είλαη ην απνηέιεζκα ηνπ ειέγρνπ; Α. Πξάζηλν αλ θιεξνλόκεζε ην θπζηνινγηθό αιιειόκνξθν από ηελ κεηέξα ηεο. Β. Κόθθηλν αλ θιεξνλόκεζε ην θπζηνινγηθό αιιειόκνξθν από ηελ κεηέξα ηεο. Γ. Μαύξν αλ δελ θιεξνλόκεζε θαλέλα γνλίδην. Γ. Πξάζηλν αλ θιεξνλόκεζε ην κεηαιιαγκέλν γνλίδην p53 πνπ πξνθαιεί θαξθίλν ηνπ

καζηνύ.

Απαληήζηε ζηηο εξσηήζεηο πνπ αθνινπζνύλ, ρξεζηκνπνηώληαο ην παξαθάησ θείκελν σο θύξηα

πεγή πιεξνθνξηώλ: Θαναηηθόρα βακηήρια

Μεξηθά από ηα πην θνηλά θαη ζαλαηεθόξα βαθηήξηα δξνπλ θαηαζηξνθηθά κε ην ζρε-

καηηζκό ελόο θνιιώδνπο εθθξίκαηνο πνπ νλνκάδεηαη "βηνηαηλία". Δμαηνκηθεπκέλα ηα

κηθξόβηα απηά ειέγρνληαη εύθνια αιιά όηαλ νξγαλσζνύλ ζε βηνηαηλίεο γίλνληαη ζαλα-

ηεθόξα, ηζρπξίδεηαη ε Dr. Barbara Iglewski ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηνπ Rochester.

Οη βηνηαηλίεο είλαη πξαγκαηηθά πεξίπινθα νξγαλσκέλεο απνηθίεο δηζεθαηνκκπξίσλ

biolog

y.gr

κηθξνβίσλ, ηα νπνία εξγάδνληαη ζπληνληζκέλα γηα λα πξνζηαηεπηνύλ από επηζέζεηο

θαη παξάγνπλ κία ζαλαηεθόξν ηνμίλε.

Μόιηο ηα βαθηήξηα νξγαλσζνύλ ζε βηνηαηλίεο, απνθηνύλ πςειή αληίζηαζε ζε αληη-

ζώκαηα θαη πνιιέο θνξέο δελ επεξεάδνληαη αθόκα θαη από ηα πην δπλαηά απνξξπ-

παληηθά.

Ζ Iglewski θαη νη ζπλεξγάηεο ηεο δεκνζίεπζαλ ζην πεξηνδηθό Science όηη αλαθάιπ-

ςαλ ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν επηθνηλσλνύλ νη απνηθίεο ησλ κηθξνβίσλ θαη βξήθαλ όηη

κόιηο δηαθνπεί ε επηθνηλσλία απηή, ηα ζαλαηεθόξα κηθξόβηα γίλνληαη επάισηα.

Δξγαδόκελνη ζην βαθηήξην Pseudomonas aeruginosa ην νπνίν απνηειεί ηνλ θύξην

κνιπζκαηηθό θίλδπλν γηα ηνπο αζζελείο ηεο θπζηηθήο ίλσζεο ζηα λνζνθνκεία, νη ε-

ξεπλεηέο απνκόλσζαλ ην γνλίδην πνπ ρξεζηκνπνηνύλ ηα βαθηήξηα γηα ηε δεκηνπξγία

επηθνηλσληαθώλ κνξίσλ. Σα κόξηα απηά βνεζνύλ ηα κηθξόβηα λα νξγαλσζνύλ ζε βην-

ηαηλίεο, δνκέο νη νπνίεο πεξηιακβάλνπλ αγσγνύο κεηαθνξάο ζξεπηηθώλ νπζηώλ θαη

απνκάθξπλζεο απόβιεησλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ζαλαηεθόξσλ ηνμηλώλ.

Οη εξεπλεηέο ζηε κειέηε ηνπο απέδεημαλ όηη αλ ην γνλίδην πνπ επζύλεηαη γηα ηελ πα-

ξαγσγή ησλ επηθνηλσληαθώλ κνξίσλ δεζκεπηεί, ην βαθηήξην Pseudomonas aerugi-

nosa ζα ζρεκαηίζεη αδύλακεο θαη αλνξγάλσηεο απνηθίεο πνπ κπνξνύλ εύθνια λα

απνκαθξπλζνύλ κε ηε βνήζεηα απνξξππαληηθνύ ηη νπνίν δελ επεξεάδεη ηηο πγηείο

απνηθίεο.

Paul Recer, “Researchers find new means to disrupt attack by microbes,”

The Daily Gazette, April 26, 1998.

57. Πνην από ηα αθόινπζα είλαη έλα ραξα-

θηεξηζηηθό ηεο βηνηαηλίαο; Α. ε παξνπζία αγσγώλ πνπ κεηαθέ-

ξνπλ πιηθά πξνο θαη από ηελ θαι-

ιηέξγεηα Β. ε παξνπζία ελόο λεπξηθνύ ζπζηή-

καηνο γηα ηελ επηθνηλσλία ησλ θπη-

ηάξσλ ηεο θαιιηέξγεηαο Γ. ε επθνιία κε ηελ νπνία νη απνηθίεο

κπνξνύλ λα απνηθνδνκήζνπλ ηα

απνξξππαληηθά Γ. ε απνπζία ηεο αληίζηαζεο ησλ βα-

θηεξηαθώλ απνηθηώλ ζηα αληηβηνηηθά

58. Πνηα από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο πεξη-

γξάθεη θαιύηεξα ην βαθηήξην Pseudo-

monas aeruginosa; Α. Πξνθαιεί κεηαιιάμεηο ζηνπο αλ-

ζξώπνπο Β. Δίλαη εύθνιν ζηνλ έιεγρν Γ. Πξνθαιεί ζεκαληηθά πξνβιήκαηα

κόιπλζεο ζηα λνζνθνκεία Γ. Δίλαη ζαλαηεθόξν κόλν γηα ηνπο

αζζελείο κε θπζηηθή ίλσζε

59. Ζ ιεηηνπξγία ησλ αγσγώλ πνπ παξνπ-

ζηάδνπλ νη βηνηαηλίεο κνηάδεη πεξηζζόηεξν

κε αλζξώπηλν: Α. κπτθό θαη λεπξηθό ζύζηεκα Β. θπθινθνξηθό θαη εθθξηηηθό ζύζηεκα Γ. πεπηηθό θαη ελδνθξηληθό ζύζηεκα Γ. αλαπαξαγσγηθό θαη αλαπλεπζηηθό

ζύζηεκα

60. Σα βαθηήξηα πνπ ζρεκαηίδνπλ βηνηαηλίεο κπνξνύλ λα ειεγρζνύλ πην απνηειεζκα-

ηηθά κε: Α. αληηβηνηηθά Β. απνξξππαληηθά Γ. θαηαζηξνθή ησλ αγσγώλ επηθνηλσ-

λίαο Γ. αλαζηνιή ηεο έθθξαζεο ελόο γνλη-

δίνπ πνπ βνεζάεη ηηο απνηθίεο λα

νξγαλσζνύλ

biolog

y.gr

Απαληήζηε ζηηο εξσηήζεηο πνπ αθνινπζνύλ, ρξεζηκνπνηώληαο ην παξαθάησ θείκελν σο θύξηα

πεγή πιεξνθνξηώλ: Βακηήρια ζηον καθαριζμό ηοσ περιβάλλονηος

ε κία βηνκεραληθή πεξηνρή, γηα ηε δεκηνπξγία αζιεηηθνύ θέληξνπ θαη ρώξσλ ςπρα-

γσγίαο, πξνηάζεθε έλαο ρώξνο ζηνλ νπνίν πξνεγνύκελα ππήξραλ εγθαηαζηάζεηο

επεμεξγαζίαο δηαθίλεζεο θαη απνζήθεπζεο θαπζίκσλ. Σν πξόβιεκα ήηαλ όηη ην έ-

δαθνο πεξηείρε κεγάιεο πνζόηεηεο βελδίλεο, πεηξειαίνπ θαη ιηπαληηθώλ από ηελ

πξνεγνύκελε ρξήζε ηνπ ρώξνπ απηνύ.

Ζ παξαδνζηαθή κέζνδνο γηα ηνλ θαζαξηζκό ηέηνησλ ρώξσλ είλαη ε εθζθαθή θαη ε

απνκάθξπλζε κεγάιεο πνζόηεηαο ηνπ ξππαζκέλνπ πιηθνύ ηεο επηθάλεηαο, ε απν-

ζήθεπζή ηεο ζε θαηάιιειεο ρσκαηεξέο θαη ε αληηθαηάζηαζή ηεο κε άιιν θαζαξό πιη-

θό. Ζ κέζνδνο απηή δεκηνπξγεί κεγάιε αλαζηάησζε ζην πεξηβάιινλ, είλαη ρξνλνβό-

ξνο, δαπαλεξή θαη επηβαξύλεη ηηο ρσκαηεξέο νη νπνίεο είλαη ήδε ππεξθνξησκέλεο.

Μία λέα ηερληθή γλσζηή σο «βην-απνθαηάζηαζε», πνπ εθαξκόζηεθε ζε άιιεο πεξην-

ρέο κε επηηπρία, πξνζθέξεηαη σο πην γξήγνξε, αλέμνδε θαη απνηειεζκαηηθή γηα ηελ

αληηκεηώπηζε απηνύ ηνπ πξνβιήκαηνο ξύπαλζεο. Ζ δηαδηθαζία θαζαξηζκνύ, κε ηε

λέα κέζνδν, θόζηηζε 1,4 εθαηνκκύξηα επξώ, δειαδή ην έλα ηξίην ηνπ θόζηνπο ηεο

παξαδνζηαθήο κεζόδνπ, θαη βαζίζηεθε ζηελ θάιπςε ηνπ εδάθνπο ηεο πεξηνρήο θαη

ηνλ εγθιεηζκό πεξίπνπ 85.000 ηόλσλ ρώκαηνο, κε κία πιαζηηθή «βηνζαθθνύια» ζην

κέγεζνο πεξίπνπ ελόο γεπέδνπ πνδνζθαίξνπ. Σν εγθιεηζκέλν ρώκα πεξηέρεη βαθηή-

ξηα (απνηθνδνκεηέο) ηα νπνία θπζηνινγηθά κπνξνύλ λα θαζαξίζνπλ ηελ πεξηνρή ζε

δηάζηεκα 50 ρξόλσλ ή θαη πεξηζζόηεξν ζύκθσλα κε ηηο πνζόηεηεο νμπγόλνπ θαη

ζξεπηηθώλ ζπζηαηηθώλ ηνπ εδάθνπο. Ζ επηπιένλ εηζαγσγή αέξα, λεξνύ θαη ιηπάζκα-

ηνο ζηε βηνζαθθνύια, κε θαηάιιειεο ζσιελώζεηο, πξνθάιεζε ζηα βαθηήξηα αύμεζε

ηεο κεηαβνιηθήο δξαζηεξηόηεηαο θαη ηνπ ξπζκνύ αλαπαξαγσγήο ηνπο. Ζ δηαδηθαζία

θαζαξηζκνύ μεθίλεζε ηνπ Αύγνπζην θαη νινθιεξώζεθε ην Ννέκβξην ηνπ ίδηνπ έηνπο.

Σα βαθηήξηα επεμεξγάζηεθαλ ηα ππάξρνληα νξγαληθά κόξηα δηαζπώληαο ηνπο δε-

ζκνύο κεηαμύ ησλ αηόκσλ άλζξαθα ζηηο αλζξαθηθέο αιπζίδεο. Έηζη ηα νξγαληθά απ-

ηά κόξηα ζηαδηαθά κεηαηξάπεθαλ αξρηθά ζε κηθξόηεξα θαη ηειηθά ζε δηνμείδην ηνπ άλ-

ζξαθα θαη λεξό.

Αλ θαη ε βην-απνθαηάζηαζε είλαη απνηειεζκαηηθή γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηεο ξύπαλ-

ζεο ζε θάπνηεο πεξηνρέο, δελ έρεη απνηέιεζκα ζε αλόξγαλα πιηθά όπσο ν κόιπβδνο

ή άιια βαξέα κέηαιια, αθνύ ηα απόβιεηα απηά βξίζθνληαη ήδε ζε θαηάζηαζε πνπ

δελ απινπζηεύεηαη άιιν.

61. Ζ εθαξκνγή ηεο βην-απνθαηάζηαζεο από ηνλ άλζξσπν είλαη έλα παξάδεηγκα: Α. επέκβαζεο ζηε θύζε όηαλ θπζηθέο δηαδηθαζίεο δελ ιεηηνπξγνύλ Β. πηνζέηεζεο κηαο πιήξσο κε θπζηθήο κεζόδνπ επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο Γ. αληηκεηώπηζεο ελόο πξνβιήκαηνο επηηαρύλνληαο ηε θπζηθή δηαδηθαζία Γ. άγλνηαο θαη άξλεζεο ζηε ρξήζε ηεο θπζηθήο δηαδηθαζίαο

62. Σα βαθηήξηα κεηαηξέπνπλ ηνπο ξύπνπο

ζε: Α. δηνμείδην ηνπ άλζξαθα θαη λεξό Β. ηνμηθέο νπζίεο Γ. πξσηεΐλεο θαη ιίπε Γ. νξπθηά θαύζηκα θαη νξπθηέιαηα

63. Ζ βην-απνθαηάζηαζε δελ είλαη απνηειε-

ζκαηηθή κέζνδνο γηα ηε δηάζπαζε: Α. νξπθηειαίνπ Β. βελδίλεο Γ. πεηξειαίνπ Γ. βαξέσλ κεηάιισλ

biolog

y.gr

Ζ αιόγηζηε θαη αλεμέιεγθηε ρξήζε αληηβηνηηθώλ έρεη απνδεδεηγκέλα νδεγήζεη ζηελ αλαπνηειε-

ζκαηηθόηεηα πνιιώλ από απηά πεξηνξίδνληαο ηελ ηθαλόηεηα καο λα αληηκεησπίδνπκε ινηκώμεηο.

Μηα νπζηαζηηθή εμήγεζε ηνπ θαηλνκέλνπ απαηηεί γλώζε ησλ κεραληζκώλ ηεο εμέιημεο ησλ εηδώλ.

ε ζρέζε κε απηό λα ραξαθηεξίζεηε κε () ηηο πξνηάζεηο από ηηο παξαθάησ πνπ ζεσξείηε ζσ-

ζηέο θαη κε (Λ) απηέο πνπ ζεσξείηε ιαλζαζκέλεο:

64. Σν θαηλόκελν νθείιεηαη ζην γεγνλόο όηη όιν θαη πεξηζζόηεξα κηθξόβηα ζπλεζίδνπλ ζην πε-

ξηβάιινλ ηνπ αληηβηνηηθνύ, κε απνηέιεζκα κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξόλνπ απηά ηα κηθξόβηα λα

είλαη όιν θαη πην αλζεθηηθά ζην αληηβηνηηθό.

65. Λόγσ ηεο έληνλεο παξνπζίαο αληηβηνηηθώλ, πνιιά κηθξόβηα αλαγθάδνληαη λα κεηαιιαγνύλ

γηα λα επηβηώζνπλ θαη-θπζηθά- πνιιαπιαζηαδόκελα πξνθύπηνπλ ηεξάζηηνη πιεζπζκνί κε-

ηαιιαγκέλσλ – αλζεθηηθώλ ζε αληηβηνηηθά κηθξνβίσλ.

66. Λόγσ ηεο εληαηηθήο θαη καδηθήο ρξήζεο αληηβηνηηθώλ πξνεγνύκελεο δεθαεηίεο, πνιιά άην-

κα κηθξνβίσλ πξνζαξκόζηεθαλ ζηαδηαθά θαη ζήκεξα ππάξρνπλ ηεξάζηηνη πιεζπζκνί ηνπο

πνπ πξνθαινύλ ινηκώμεηο, νη νπνίεο δελ αληηκεησπίδνληαη κε ηα αληηβηνηηθά επξείαο ρξή-

ζεο.

67. Μηθξόβηα αλζεθηηθά ζε αληηβηνηηθά, γεληθώο, ππήξραλ θαη πξηλ ηε ρξήζε αληηβηνηηθώλ, ιό-

γσ ηπραίνπ κεηαζρεκαηηζκνύ ηνπ γελεηηθνύ ηνπο πιηθνύ.

68. Σα ιίγα κηθξόβηα πνπ έηπρε λα έρνπλ αλζεθηηθόηεηα ζε αληηβηνηηθά επηβηώλνπλ αλ ζην πε-

ξηβάιινλ ηνπο ππάξρνπλ απηά ηα αληηβηνηηθά. Απηά αλεκπόδηζηα πνιιαπιαζηάδνληαη, αληί-

ζεηα κε ηα κε αλζεθηηθά. Μεηά από αλεμέιεγθηε ρξήζε απηώλ ησλ αληηβηνηηθώλ, νη πιεζπ-

ζκνί ησλ κε αλζεθηηθώλ κηθξνβίσλ ζπξξηθλώλνληαη έληνλα, ελώ νη πιεζπζκνί ησλ αλζε-

θηηθώλ, ζηαδηαθά, ζύληνκα γηγαληώλνληαη.

Σα «ςάξηα- θαζαξηζηέο» παίδνπλ θξίζηκν ξόιν ζε πνιιά ζαιάζζηα νηθνζπζηήκαηα. Δίλαη απηά

πνπ ηξέθνληαη κε παξάζηηα θαη θζαξκέλα ηκήκαηα πνπ βξίζθνληαη ζε άιια ςάξηα. ε κεξηθέο

πεξηπηώζεηο γηα λα θάλε κπαίλνπλ αθόκα θαη ζην ζηόκα πνιύ κεγαιύηεξσλ ςαξηώλ, ηα νπνία

γηα λα θαζαξηζηνύλ αλνίγνπλ δηάπιαηα ην ζηόκα ηνπο θαη δελ ηξώλε, ζρεδόλ πνηέ, ηα «ςάξηα- θαζαξηζηέο» παξόηη ζα κπνξνύζαλ. Σν θαηλόκελν είλαη παξάδεηγκα ησλ ζρέζεσλ ζπκβίσζεο

ζηε θύζε. πρλά, πάλσ από ηηο θσιηέο ησλ «ςαξηώλ- θαζαξηζηώλ» δεκηνπξγνύληαη «νπξέο»

από ςάξηα πνπ πεξηκέλνπλ ππνκνλεηηθά ηε ζεηξά ηνπο γηα λα θαζαξηζηνύλ. ηελ νπξά, κπνξεί

λα είλαη αθξηβώο πίζσ από έλα ςάξη ζήξακα έλα ςάξη ζεξεπηήο ηνπ, ν νπνίνο όκσο ζπαληόηαηα

επηρεηξεί λα θάεη ην εύθνιν ζήξακα. Δπηθξαηεί εξεκία. Κάπνηα ςάξηα πνπ δελ έρνπλ ηνλ νηθνιν-

γηθό ξόιν ηνπ «θαζαξηζηή» δηαζέηνπλ παξόκνηνπο ρξσκαηηζκνύο, ζρέδηα θαη γεληθόηεξα κνξθή

κε απηή ησλ «ςαξηώλ- θαζαξηζηώλ». Να ραξαθηεξίζεηε κε () ηηο ζσζηέο θαη κε (Λ) ηηο ιαλζα-

ζκέλεο, θαηά ηε γλώκε ζαο, από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο:

69. Οη πξόγνλνη ησλ ςαξηώλ πνπ κνηάδνπλ κε ηα «ςάξηα- θαζαξηζηέο» είραλ όινη δηαθνξεηηθή

κνξθή θαη γηα λα επηβηώζνπλ θαιύηεξα, ζηα πιαίζηα κηαο καθξόρξνλεο εμειηθηηθήο δηαδη-

θαζίαο ζηαδηαθά απνθηνύζαλ όιν θαη πην παξαπιήζηα ραξαθηεξηζηηθά κε απηά ησλ «ςα-

ξηώλ- θαζαξηζηώλ».

70. Τπήξραλ από παιαηόηεξα κεξηθά ςάξηα άιισλ εηδώλ πνπ είραλ παξαπιήζηα κνξθή κε

απηή ησλ «ςαξηώλ-θαζαξηζηώλ», πνιιαπιαζηάδνληαλ πεξηζζόηεξν από ηα ςάξηα ηνπ ίδη-

νπ είδνπο πνπ δελ έκνηαδαλ κε ηα «ςάξηα-θαζαξηζηέο» θαη ηειηθά επηβίσζαλ θπξίσο απηά.

biolog

y.gr

71. Σα ςάξηα- ζεξεπηέο απηώλ πνπ κνηάδνπλ κε «θαζαξηζηέο» δε ζα έρνπλ άιια θξηηήξηα αλα-

γλώξηζεο ηεο ιείαο ηνπο, εθηόο από ηε κνξθή ηνπο.

72. Σα κεγαιύηεξα ςάξηα πνπ «θάλνπλ ην ιάζνο» λα ηξώλε ηα «ςάξηα- θαζαξηζηέο» ηνπο, έ-

ρνπλ εμειηθηηθό κεηνλέθηεκα θαη αλακέλεηαη λα κεησζεί ν πιεζπζκόο ηνπο ζην κέιινλ.

73. Σα είδε ησλ «ςαξηώλ- θαζαξηζηώλ» θαη απηά ησλ κεγαιύηεξσλ ςαξηώλ- ζεξεπηώλ πνπ

«θαζαξίδνληαη» από ηα πξώηα εμειίρηεθαλ παξάιιεια θαη απέθηεζαλ απηά ηα ραξαθηεξη-

ζηηθά πνπ ζήκεξα βιέπνπκε. Ζ εμειηθηηθή δηαδηθαζία, πηζαλόλ, ζα ζπλερηζηεί ώζηε λα εια-

ρηζηνπνηεζεί ε πηζαλόηεηα λα ηξώγνληαη ηα πξώηα ή λα κελ «θαζαξίδνληαη» ηα δεύηεξα.

74. Ζ κειέηε ησλ αιιεινκόξθσλ ελόο γνληδίνπ ππεύζπλνπ γηα ηελ ζύλζεζε κηαο νξκόλεο,

πνπ απνηειείηαη από κία πεπηηδηθή αιπζίδα, έδσζε ηηο παξαθάησ αιιεινπρίεο ησλ εμσλί-

σλ ηνπ κε θσδηθνύ θιώλνπ ηνπ DNA.

θσζιολογικό αλληλόμορθο

3΄ C G T A C G G C A T A C C A T T A C G A A C T C A A C T C G A A A T T C T 5΄ Η πεπηιδική αλσζίδα ηης ορμόνης:

Ζ2Ν – met – pro – tyr – gly – asn – ala – COOH

Αθνινπζνύλ ηξία δηαθνξεηηθά κεηαιιαγκέλα (ππνιεηπόκελα) αιιειόκνξθα

Η. 3΄ C G T A C G G C A T A C C A T T A C G A A G T C A A C T C G A A A T T C T 5΄

ΗΗ. 3΄ C G T A G G G C A T A C C A T T A C G A A C T C A A C T C G A A A T T C T 5΄

ΗΗΗ. 3΄ C G T A C G G C A T C C A T T A C G A A C T C A A C T C G A Α A T T C T 5΄ Να πξνζδηνξίζεηε γηα θάζε κία από ηηο ηξεηο πεξηπηώζεηο ησλ κεηαιιαγκέλσλ γνληδίσλ ην

είδνο ηεο κεηάιιαμεο θαη ην απνηέιεζκα ζηελ πεπηηδηθή αιπζίδα.

Έλα άιιν κεηαιιαγκέλν αιιειόκνξθν ηνπ γνληδίνπ παξαζθεύαζε ηε παξαθάησ πεπηηδηθή

αιπζίδα.

Ζ2Ν – met – p r o – tyr – gly – asn – ala – trp – ser – COOH

Να γξάςεηε ηελ αιιεινπρία ηνπ γνληδίνπ ζηε κε θσδηθή αιπζίδα θαη λα πξνζδηνξίζεηε ην

είδνο ηεο κεηάιιαμεο.

75. ε έλα δηαζηεκόπινην κεηά ηελ επηζηξνθή ηνπ ζηε Γε βξέζεθε έλα εμσγήηλν βαθηήξην πνπ

έρεη ηε δπλαηόηεηα λα κεηαβνιίδεη ην μύιν. Οη βηνιόγνη πνπ αλαθάιπςαλ ην βαθηήξην νλό-

καζαλ ην είδνο ηνπ Α.termiticus θαη ην αξρηθό ηνπ ζηέιερνο ΒLT. Δμέζεζαλ έλα δείγκα ηνπ BLT ζε κεηαιιαμνγόλνπο παξάγνληεο θαη ζηε ζπλέρεηα απνκό-

λσζαλ έλα ζηέιερνο ηνπ A.termiticus πνπ δελ κπνξεί λα κεηαβνιίζεη ην μύιν. Με ηελ επί-

δξαζε ησλ κεηαιιαμνγόλσλ παξαγόλησλ πξνθάιεζαλ κεηαβνιή ζηελ αιιεινπρία ησλ

βάζεσλ ζε έλα ηνπιάρηζηνλ από ηα γνλίδηα πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηνλ κεηαβνιηζκό ηνπ

μύινπ. Σν λέν κεηαιιαγκέλν ζηέιερνο ην νλόκαζαλ Μ. Αλάκεημαλ έλα δείγκα ηνπ Μ κε έλα δείγκα ηνπ ΒLT πνπ είρε ζαλαησζεί κε ζέξκαλζε θαη

πξνέθπςε ζηέιερνο πνπ κπνξνύζε λα κεηαβνιίδεη ην μύιν. ηνλ παξαθάησ πίλαθα απεηθνλίδνληαη πεξηιεπηηθά νη πιεξνθνξίεο πνπ πξνέθπςαλ από

ηα πεηξάκαηα:

biolog

y.gr

Δρώηηζη Α: Καηά ηελ δηάξθεηα ηνπ πεηξάκαηνο κεηαβιήζεθε θάπνην από ηα θύηηαξα BLT θαη Μ; Αλ λαη πνηα θύηηαξα κεηαβιήζεθαλ θαη πνηα κεηαβνιή πξαγκαηνπνηήζεθε ζε απηά;

Αλ όρη εμεγήζηε γηαηί δελ ππήξρε κεηαβνιή.

ρεδηάδεηε λα ραξαθηεξίζεηε ην εμσγήηλν γελεηηθό πιηθό. Αξρίδεηε κε ηελ ιύζε κεξηθώλ

θπηηάξσλ A. termiticus γηα πξνζδηνξίζεηε ηελ κνξηαθή ηνπο ζύζηαζε. Βξήθαηε όηη πεξηέ-

ρνπλ πνηθίια κηθξά κόξηα, πδαηάλζξαθεο, ιηπίδηα θαη δύν άιια καθξνκόξηα, Υ θαη Φ. Γηα λα

πξνζδηνξίζεηε πνην καθξνκόξην είλαη ν θνξέαο ηεο γελεηηθήο πιεξνθνξίαο επαλαιακβά-

λεηε ην πξνεγνύκελν πείξακα, αιιά ρξεζηκνπνηώληαο δνθηκαζηηθνύο ζσιήλεο επηδξάηε

ζε δείγκα ησλ ζαλαησκέλσλ κε ζέξκαλζε BLT θπηηάξσλ κε ηελ ρεκηθή νπζία Υ-αζε πνπ

θαηαζηξέθεη ην καθξνκόξην Υ θαη ηελ ρεκηθή νπζία Φ-αζε πνπ θαηαζηξέθεη ην καθξνκόξην

Φ. Βξήθαηε ηα παξαθάησ απνηειέζκαηα (ζπκπεξηιακβάλεηαη θαη ε επαλάιεςε ηνπ πξνε-

γνύκελνπ πεηξάκαηνο ζηηο 4 πξώηεο γξακκέο):

Δρώηηζη Β: Πνην κόξην είλαη ν θνξέαο ηεο γελεηηθήο πιεξνθνξίαο ζην A. termiticus; Αηηη-

νινγήζηε ηελ απάληεζε ζαο.

ηε ζπλέρεηα απνθαζίδεηε λα πξνζδηνξίζεηε ηε δνκή ηνπ εμσγήηλνπ γελεηηθνύ πιηθνύ.

Βξήθαηε όηη ην κόξην απηό έρεη 6 ηύπνπο βάζεσλ πνπ νλνκάζαηε S, V, W, P, O, Z. Δπίζεο

πξνζδηνξίζαηε όηη ηα εμσγήηλα θύηηαξα πεξηέρνπλ ίζεο πνζόηεηεο S, P θαη Ε θαη ίζεο πν-

ζόηεηεο V, W θαη Ο.

Δρώηηζη Γ:Από πόζεο αιπζίδεο απνηειείηαη ην κόξην απηό θαη πσο απηέο αιιειεπηδξνύλ

κεηαμύ ηνπο;

ηειέρε Μεηαβνιίδνπλ ην μύιν BLT Ναη Θαλαησκέλα κε ζέξκαλζε BLT Όρη M Όρη Θαλαησκέλα κε ζέξκαλζε BLT + M Ναη

ηειέρε θαη ρεκηθέο νπζίεο Μεηαβνιίδνπλ ην μύιν BLT Ναη Θαλαησκέλα κε ζέξκαλζε BLT Όρη M Όρη Θαλαησκέλα κε ζέξκαλζε BLT + M Ναη Υ-αζε επηδξά ζε ζαλαησκέλα κε ζέξκαλζε BLT + M Ναη Φ-αζε επηδξά ζε ζαλαησκέλα κε ζέξκαλζε BLT + M Όρη

Δξσηήζεηο Μνλάδεο 1 – 46 Υ 1 = 46 49 - 52 Υ 1 = 4 54 - 73 Υ 1 = 20 47, 48, 53 Υ 4 = 12 74 Υ 8 = 8 75 Υ 10 = 10 ΤΝΟΛΟ 100

ΚΑΛΖ ΔΠΗΣΤΥΗΑ

biolog

y.gr

1

ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟΣ ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΟΣ ΒΗΟΛΟΓΗΑΣ 2011

Β΄ θάζε

ΑΠΑΝΤΖΣΔΗΣ

1 Γ 16 Γ 31 Γ 46 Γ 61 Γ

2 Γ 17 Α 32 Γ 47 αθνινπζεί 62 Α

3 Β 18 Α 33 Γ 48 αθνινπζεί 63 Γ

4 Γ 19 Α 34 Γ 49 Β 64 Λ

5 Γ 20 Γ 35 Γ 50 Γ 65 Λ

6 Β 21 Γ 36 Γ 51 Γ 66 Λ

7 Γ 22 Α 37 Γ 52 Α 67 Σ

8 Β 23 Γ 38 Α 53 αθνινπζεί 68 Σ

9 Γ 24 Γ 39 Β 54 Γ 69 Λ

10 Β 25 Γ 40 Γ 55 Γ 70 Λ

11 Γ 26 Β 41 Α 56 Α 71 Σ

12 Γ 27 Γ 42 Α 57 Α 72 Σ

13 Γ 28 Γ 43 Β 58 Γ 73 Σ

14 Β 29 Β 44 Γ 59 Β 74 αθνινπζεί

15 Α 30 Α 45 Β 60 Γ 75 αθνινπζεί

47 γ – ζη – α – ε – δ – δ – β – ε 48 ε – γ – α – ε – δ – δ – β – ζη

53 Σθίηζν 1 - ππεξπνιιαπιαζηαζκόο - γελληνύληαη πεξηζζόηεξα άηνκα απ΄

όζνη κπνξνύλ λα επηβηώζνπλ - ε επηβίωζε ηνπ θαιύηεξα πξνζαξκν-ζκέλνπ - ν αγώλαο γηα ηελ επηβίωζε

Σθίηζν 2 - ηα επλνϊθά γηα ηελ επηβίωζε ραξαθηε-

ξηζηηθά κεηαβηβάδνληαη ζηνπο απνγό-

λνπο - ε επηβίωζε ηνπ θαιύηεξα πξνζαξκν-

ζκέλνπ όζνη επηβηώλνπλ κπνξνύλ λα κεηαβηβά-

ζνπλ ηηο ηδηόηεηέο ηνπο ζηνπο απνγόλνπο

* Οη απαληήζεηο είλαη ελδεηθηηθέο

biolog

y.gr

2

74 αιιειόκνξθν Η: αληηθαηάζηαζε βάζεο C G ζην θωδηθόλην ιήμεο επηκήθπλζε. αιιειόκνξθν ΗΗ: αληηθαηάζηαζε βάζεο C G ζην θωδηθόλην έλαξμεο λέα πεπηη-

δηθή αιπζίδα. αιιειόκνξθν ΗΗΗ: αθαίξεζε Α από ην ηξίην θωδηθόλην, ζρεκαηηζκόο θωδηθνλίνπ ιή-

μεο κηθξόηεξε πνιππεπηηδηθή αιπζίδα. DNA: 3΄ CG T ACG G CAT ACC AT T ACG AA C CT CA ACT CG A AA T T CT 5΄ πξνζζήθε C ζην 7ν θωδηθόλην

75 Ερώτηση Α: Κάπνηα θύηηαξα ηνπ ηύπνπ Μ κεηαβιήζεθαλ . Απηά πξνζέιαβαλ κέ-

ξνο ηνπ γελεηηθνύ πιηθνύ από ηα ζαλαηωκέλα κε ζέξκαλζε θύηηαξα BLT. Σπγθεθξη-

κέλα κηθξό κέξνο ηνπ γελεηηθνύ πιηθνύ κεηαβηβάζηεθε θαη ην νπνίν πεξηείρε ην γνλί-

δην πνπ κεηαιιάρηεθε ζηα Μ θύηηαξα. Έρνληαο πάξεη απηό ην γνλίδην ηα Μ θύηηαξα

ζπκπεξηθέξνληαη όπωο ην αξρηθό ζηέιερνο ηνπ BLT πνπ δηαζπά ην μύιν. Ερώτηση Β: To Ψ είλαη ην κόξην πνπ θέξεη ηελ γελεηηθή πιεξνθνξία ηνπ εμωγήη-

λνπ νξγαληζκνύ. Γηαηί όηαλ επηδξάζακε ζηα BLT θύηηαξα κε Ψ-άζε , δελ ππήξρε Ψ

καθξνκόξην θαη ωο απνηέιεζκα δελ έγηλε κεηαζρεκαηηζκόο. Όηαλ όκωο επηδξάζα-

κε κε Χ-αζε έγηλε κεηαζρεκαηηζκόο. Ερώτηση Γ: Τν κόξην απνηειείηαη από 3 αιπζίδεο πνπ αιιειεπηδξνύλ κεηαμύ ηνπο. Ζ βάζε S αιιειεπηδξά κε ηελ P ηεο δεύηεξεο αιπζίδαο θαη ηελ Ε ηεο ηξίηεο αιπζίδαο. Ζ βάζε V αιιειεπηδξά κε ηελ W ηεο δεύηεξεο αιπζίδαο θαη ηελ Ο ηεο ηξίηεο αιπζίδαο.

biolog

y.gr

1

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2012 ΤΑΞΗ Β Α΄ ΦΑΣΗ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθενός από τα παρακάτω θέματα και δίπλα του το γράμμα που α-ντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

1. Στο διπεπτίδιο που ακολουθεί, ποιος λατινικός α-ριθμός αντιπροσωπεύει τον πεπτιδικό δεσμό; Α. Ι Β. ΙΙ Γ. ΙΙΙ Δ. IV

2. Η λειτουργικότητα των πρωτεϊνικών μορίων καθορί-ζεται από: Α. την τελική διαμόρφωση του μορίου τους στο

χώρο Β. την ικανότητά τους να διασπώνται σε απλού-

στερα μόρια Γ. τη μορφή του DΝΑ, αφού, αυτό δίνει τις πληρο-

φορίες για τη σύνθεση τους Δ. τα β και γ

3. Κατά την ανάλυση της νουκλεοτιδικής σύστασης ενός μορίου DNA, ποιο από τα παρακάτω ισχύει: Α. A=G και C=T B. A+C=G+T Γ. A=T=G=C Δ. A+T= G+C

4. Τα μόρια που προκύπτουν από την υδρόλυση ενός διπεπτιδίου είναι: Α. Δύο απλά σάκχαρα. Β. Δύο αμινοξέα. Γ. Ένα αμινοξύ και ένα νουκλεοτίδιο. Δ. Ένα σάκχαρο και ένα αμινοξύ.

5. Στον άνθρωπο δεν υπάρχει το ένζυμο που διασπά: Α. τη λακτόζη Β. την κυτταρίνη Γ. το γλυκογόνο Δ. τη μαλτόζη

6. Το γλυκογόνο σχηματίζεται από επαναλαμβανόμενα μόρια γλυκόζης, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με μια διαδικασία που ονομάζεται: Α. υδρόλυση Β. συμπύκνωση Γ. μετουσίωση Δ. διαμερισματοποίηση

7. Σε ένα σπουδαστή ζητήθηκε να προσδιορίσει την ταυτότητα ενός άγνωστου μορίου νουκλεϊκού οξέος ως DNA ή RNA. Το ισχυρότερο από τα παρακάτω χαρακτηριστικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πιστοποίηση του άγνωστου μορίου ως DNA; Α. Η παρουσία φωσφορικής ομάδας και σακχάρου Β. Η απουσία Ουρακίλης Γ. Η παρουσία Θυμίνης Δ. Η παρουσία Αδενίνης, Γουανίνης και Κυτοσίνης

8. Πόσες φορές λαμβάνει χώρα η αντιγραφή και πόσες η μεταγραφή της γενετικής πληροφορίας (πλήθος αντιγραφών / πλήθος μεταγραφών, αντίστοιχα) κατά τη διάρκεια ενός κυτταρικού κύκλου: Α. μία / μία Β. μία / πολλές Γ. πολλές / μία Δ. πολλές / πολλές

9. Ποια από τις παρακάτω κυτταρικές δομές ΔΕΝ πε-ριβάλλεται από μεμβράνη; Α. Χρωμόσωμα Β. Μιτοχόνδριο Γ. Κενοτόπιο Δ. Λυσόσωμα

10. Εάν ένα μόριο RNA αποτελείται από 4 είδη ριβο-νουκλεοτιδίων, πόσες είναι οι διαφορετικές πρωτο-ταγείς δομές που μπορεί να έχει το μόριο αυτό;ι; Α. 4 Β. 16 Γ. 256 Δ. 128

biolog

y.gr

2

11. Ένα κύτταρο κρεμμυδιού υπόκειται σε μια μεταβο-λή, όπως φαίνεται στο διάγραμμα. Η μεταβολή αυτή πιθανότατα οφείλεται στην τοποθέτηση του κυττά-ρου σε: Α. αποσταγμένο νερό Β. αλμυρό νερό Γ. φως Δ. σκοτάδι

12. Ένα κύτταρο περιέχει τα παρακάτω μόρια και δο-μές: ένζυμα, DNA, ριβοσώματα, πλασματική μεμ-βράνη, και μιτοχόνδρια. Το κύτταρο αυτό θα μπο-ρούσε να είναι: Α. ένα βακτήριο Β. ζωικό, αλλά όχι φυτικό Γ. φυτικό, αλλά όχι ζωικό Δ. φυτικό ή ζωικό

13. Στο διάγραμμα που ακολουθεί απεικονίζεται τμήμα ενός μορίου DNA. Τα βέλη Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και IV δείχνουν αντίστοιχα:

Α. σάκχαρο, αζωτούχο βάση, δεσμό υδρο-γόνου, φωσφοδιεσταρικό δεσμό

Β. σάκχαρο, φωσφοδιεσταρικό δεσμό, δε-σμό υδρογόνου, αζωτούχο βάση

Γ. φωσφοδιεσταρικό δεσμό, σάκχαρο, δε-σμό υδρογόνου, αζωτούχο βάση

Δ. δεσμό υδρογόνου, αζωτούχο βάση, σάκχαρο, φωσφοδιεσταρικό δεσμό

14. Ίσες συγκεντρώσεις ουρίας, αιθυλουρίας και διμεθυλουρίας προστίθενται χωριστά σε διάλυμα με ερυθρά αιμο-σφαίρια. Οι σχετικοί ρυθμοί διάχυσης αυτών των μορίων προς το εσωτερικό των ερυθρών αιμοσφαιρίων θα είναι: Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Α. 1>2>3 Β. 1>2=3 Γ. 3>2>1 Δ. 3=2>1

15. Στα ευκαρυωτικά κύτταρα, οι αντιδράσεις της οξειδωτικής φωσφορυλίωσης καταλύονται από ποικίλα ένζυμα. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις, για τα ένζυμα αυτά, είναι σωστή; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. A. Όλα τα ένζυμα κωδικοποιούνται στο πυρηνικό DNA, συντίθενται στα ριβοσώματα και εισάγονται στα μιτοχόν-

δρια. Β. Μερικά από τα ένζυμα κωδικοποιούνται στο μιτοχονδριακό DNA. Τα mRNA τους εξέρχονται από τα μιτοχόν-

δρια και τα ένζυμα συντίθενται στα ριβοσώματα. Στη συνέχεια τα ένζυμα εισάγονται στα μιτοχόνδρια. Γ. Μερικά από τα ένζυμα κωδικοποιούνται στο μιτοχονδριακό DNA και συντίθενται στα μιτοχονδριακά ριβοσώ-

ματα. Δ. Όλα τα ένζυμα κωδικοποιούνται στο μιτοχονδριακό DNA και συντίθενται στα μιτοχονδριακά ριβοσώματα.

16. Τα μονομερή των αλυσίδων DNA διαθέτουν και υδρόφιλο μέρος και υδρόφοβο. Ποια από τις παρακάτω προτά-σεις είναι σωστή; Α. Η φωσφορική ομάδα του κάθε νουκλεοτιδίου είναι υδρόφοβη. Β. Η αζωτούχος βάση του κάθε νουκλεοτιδίου είναι υδρόφιλη. Γ. Η δεοξυριβόζη είναι υδρόφοβη. Δ. Η φωσφορική ομάδα και η δεοξυριβόζη είναι υδρόφιλες, ενώ η κάθε βάση είναι υδρόφοβη. Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας με 30 λέξεις το πολύ.

biolog

y.gr

3

17. Ένας επιστήμονας μελετώντας την πορεία της φωτοσύνθεσης, φώτισε μια καλλιέργεια μονοκύτταρων πράσινων φυκών για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Κατόπιν, έσβησε το φως και πρόσθεσε φυσαλίδες ραδιενεργού CO2 στην καλλιέργεια για 30 λεπτά. Αμέσως μέτρησε την ραδιενέργεια στα κυτταρα. Τι είναι πιθανόν να παρατη-ρήσει; Α. Καθόλου ραδιενέργεια στα κύτταρα, διότι το φώς είναι απαραίτητα για την παράγωγη σακχάρων ξεκινώντας

από CO2 και νερό. Β. Καθόλου ραδιενέργεια στα κύτταρα, διότι το CO2 προσλαμβάνεται από τα φυτικά κύτταρα κατά τη διάρκεια

του φωτισμού. Γ. Ύπαρξη ραδιενέργειας στα κύτταρα, διότι το CO2 χρησιμοποιείται για να παράγει σάκχαρα ακόμα και στο

σκοτάδι. Δ. Ύπαρξη ραδιενέργειας στα κύτταρα, διότι το CO2 ενσωματώθηκε στο NADPH στο σκοτάδι.

18. Το στάδιο της κυτταρικής διαίρεσης που απεικονίζει το παρακάτω σχήμα είναι:

Α. η μετάφαση της μείωσης Ι με 8 μόρια DNA Β. η μετάφαση της μείωσης ΙΙ με 4 μόρια DNA Γ. η μετάφαση της μείωσης ΙΙ με 8 μόρια DNA Δ. η μετάφαση της μείωσης Ι με 2 μόρια DNA Nα αιτιολογήσετε την απάντησή σας

19. Ποιο από τα γραφήματα που ακολουθούν παριστά-νει την επίδραση της αυξανόμενης συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην απόδοση της φωτοσυνθετικής πορείας;

Α. I Γ. III Β. II Δ. ΙV

20. Στο διάγραμμα που ακολουθεί, μακρομοριακές ε-νώσεις μεταφέρονται στον εξωκυττάριο χώρο. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται: Α. εξωκύττωση Γ. ενδοκύττωση Β. ώσμωση Δ. φαγοκύττωση

21. Ένας βιολόγος συνέθλιψε μερικά κύτταρα φύλλου φυτού και στη συνέχεια φυγοκέντρισε το ομογενο-ποίημα προκειμένου να απομονώσει τα οργανίδια που τα κύτταρα περιέχουν. Τα οργανίδια του βαρύ-τερου κλάσματος παρήγαγαν ATP μονο στη διάρ-κεια της ημέρας, ενώ τα οργανίδια του ελαφρύτερου κλάσματος παρήγαγαν ATP και στη διάρκεια της νύχτας. Το πιο πιθανό είναι το βαρύτερο και το ελα-φρύτερο κλάσμα να περιέχουν, αντίστοιχα: Α. μιτοχόνδρια και ριβοσώματα Β. χλωροπλάστες και υπεροξειδιοσώματα Γ. υπεροξειδιοσώματα και λυσοσώματα Δ. χλωροπλάστες και μιτοχόνδρια

biolog

y.gr

4

22. Οι αριθμητικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες παρατη-ρούνται συχνά στα καρκινικά κύτταρα. Μια από τις βλάβες που μπορεί να ευθύνονται γι αυτό και στην οποία αναφέρθηκε 100 χρόνια πριν ο πρωτοπόρος της κυτταρογενετικης T.Boveri είναι η αδυναμία δη-μιουργίας: Α. κυτταρικών μεμβρανών Β. κεντροσωμάτιων Γ. ριβοσωμάτων Δ. λυσοσωμάτων

23. Ποιες από τις ακόλουθες γενετικές δομές επιχιάζο-νται κατά την διάρκεια της πρόφασης Ι της μείωσης; i. τα κεντρομερίδια. ii. τα ομόλογα χρωμοσώματα iii. οι μη-αδελφές χρωματίδες. Α. μόνο το i B. μόνο το ii Γ. μόνο το iii Δ. το ii και το iii

24. Σε ένα κύτταρο ρίζας ελιάς ριβοσώματα υπάρχουν: Α. Μόνο στο κυτταρόπλασμα. Β. Στο κυτταρόπλασμα και τους χλωροπλάστες. Γ. Στο κυτταρόπλασμα και τα μιτοχόνδρια. Δ. Στο κυτταρόπλασμα, στα μιτοχόνδρια και στους

χλωροπλάστες.

25. Σε ποιο κυτταρικό οργανίδιο πραγματοποιείται η βιοχημική μεταβολή που περιγράφεται συνοπτικά στη χημική εξίσωση που ακολουθεί;

CO2 + H2O → C6H12O6 + H2O + O2 Α. μιτοχόνδριο Β. χλωροπλάστης Γ. ριβόσωμα Δ. σύμπλεγμα Golgi

26. Η ταξόλη είναι ένα αντικαρκινικό φάρμακο που α-πομονώνεται από εκχύλισμα Pacific yew tree. Στα ζωικά κύτταρα, η ταξόλη διαταράσσει το σχηματι-σμό των μικροσωληνίσκων, καθώς δεσμεύεται σε αυτούς και επιταχύνει την ένωσή τους από την πρόδρομο πρωτεΐνη τουμπουλίνη. Με τον τρόπο αυτό, η μίτωση σταματάει. Προφανώς, η ταξόλη επιδρά ειδικά: Α. στις ίνες της μιτωτικής ατράκτου Β. στο σχηματισμό φραγμοπλάστη Γ. στο σχηματισμό των κεντρυλίων Δ. στην ένωση των χρωματίδων

27. Η παρουσία της χοληστερόλης στην πλασματική μεμβράνη των ζωικών κυττάρων: Α. καθιστά τη μεμβράνη ικανή να παραμένει ρευ-

στή πιο εύκολα όταν η θερμοκρασία του κυττά-ρου πέσει

Β. καθιστά το ζωικό κύτταρο ικανό να απομακρύνει άτομα υδρογόνου από κορεσμένα φωσφολιπί-δια

Γ. καθιστά το ζωικό κύτταρο ικανό να προσθέσει άτομα σε ακόρεστα φωσφολιπίδια

Δ. καθιστά το ζωικό κύτταρο περισσότερο ευπαθές σε διαταραχές κυκλοφορίας ουσιών διαμέσου της πλασματικής μεμβράνης

28. Σε ένα κύτταρο η γενετική πληροφορία για την πα-ραγωγή μιας πρωτεΐνης πρέπει από τον πυρήνα να περάσει: Α. στους χλωροπλάστες Β. στα μιτοχόνδρια Γ. στα ριβοσώματα Δ. στο σύμπλεγμα Golgi

29. Ποιες από τις παρακάτω διεργασίες λαμβάνουν χώ-ρα στο κυτταρόπλασμα; Α. Γλυκόλυση και ζύμωση Β. Οξείδωση του πυροσταφυλικού σε ακετυλο-CoA Γ. Κύκλος του κιτρικού οξέος Δ. Οξειδωτική φωσφορυλίωση

30. Σε ένα κύτταρο φύλλου πορτοκαλιάς μπορούμε να ανιχνεύσουμε m RNA: Α. μόνο στο κυτταρόπλασμα. Β. μόνο στον πυρήνα. Γ. στον πυρήνα, τα μιτοχόνδρια, τους χλωροπλά-

στες και στο κυτταρόπλασμα. Δ. ποτέ στους χλωροπλάστες.

31. Οι δυνατοί συνδυασμοί των μητρικής και πατρικής προέλευσης χρωμοσωμάτων ενός ανθρώπου στους φυσιολογικούς του γαμέτες είναι: Α. 246 Β. 22 Γ. 24 Δ. 223

biolog

y.gr

5

32. Σε ένα πρωτεϊνικό μόριο, η αλληλουχία των αμινο-ξέων εξαρτάται από: Α. την περιοχή του κυττάρου που παράγεται η

πρωτεΐνη Β. το DNA του κυττάρου Γ. το είδος του κυττάρου και τον ιστό στον οποίο

ανήκει Δ. τη σύσταση της πλασματικής μεμβράνης

33. Ποιες δύο διαδικασίες σχετίζονται με το ξετύλιγμα της διπλής έλικας του DNA και τον αποχωρισμό των δύο πολυνουκλεοτιδικών αλυσίδων; Α. Αντιγραφή και τελόφαση της μίτωσης Β. Τελόφαση της μίτωσης και μετάφαση Γ. Μετάφραση και μεταγραφή Δ. Μεταγραφή και αντιγραφή

34. Τα μόρια αμύλου που βρίσκονται σε ένα πεύκο

σχηματίστηκαν με υλικά τα οποία αρχικά εισήλθαν στο δέντρο από το φυσικό περιβάλλον ως: Α. ένζυμα Β. απλά σάκχαρα Γ. αμινοξέα Δ. ανόργανες ενώσεις

35. Ένα ένζυμο, γνωστό ως rubisco δίνει στα φυτά τη δυνατότητα να δεσμεύουν μεγάλες ποσότητες διο-ξειδίου του άνθρακα. Στο κύτταρο το ένζυμο αυτό είναι πολύ πιθανό να λειτουργεί: Α. στον πυρήνα Β. στο κενοτόπιο Γ. στο μιτοχόνδριο Δ. στον χλωροπλάστη

36. Το σχεδιάγραμμα που ακολουθεί δείχνει το μηχανι-σμό της φαγοκυττάρωσης μιας αμοιβάδας. Ο μηχα-νισμός της φαγοκυττάρωσης παρουσιάζει τα ακό-λουθα γεγονότα: (1) Μέσα στο πεπτικό κενοτόπιο πραγματοποιείται

διάσπαση της στερεάς ουσίας λόγω της καταλυ-τικής δράσης των ενζύμων και παράγονται προ-ϊόντα αποτελούμενα από μόρια μικρού μεγέ-θους.

(2) Η ουσία που θα προσληφθεί περικλείεται στο εσωτερικό μιας εγκόλπωσης που δημιουργείται από ψευδοπόδια.

(3) Η κυτταρική μεμβράνη περισφίγγεται και απο-κόπτει ένα μέρος της, που περιέχει την ουσία, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός κυστιδίου στο κυτταρόπλασμα.

(4) Τα άκρα των ψευδοποδίων συνενώνονται ε-γκλωβίζοντας την ουσία.

(5) Το κυστίδιο ενώνεται με ένα λυσόσωμα που περιέχει υδρολυτικά ένζυμα δημιουργώντας έτσι ένα πεπτικό κενοτόπιο.

Η σωστή σειρά με την οποία γίνονται τα παραπάνω είναι: Α. (2)-(1)-(3)-(5)-(4) Β. (2)-(4)-(3)-(5)-(1) Γ. (3)-(4)-(1)-(5)-(2) Δ. (5)-(4)-(1)-(3)-(2)

37. Το 1924 ο βραβευμένος με Nobel βιοχημικός Ο. Warburg διατύπωσε την άποψη ότι τα καρκινικά κύτταρα σε αντίθεση με τα φυσιολογικά εμφανίζουν αναερόβια αναπνοή παρουσία οξυγόνου. Ένα από τα στοιχεία που τον οδήγησε στο να διατυπώσει αυτό το συμπέρασμα θα μπορούσε να ήταν η πα-ρατήρηση ότι τα καρκινικά κύτταρα παρουσία οξυ-γόνου παράγουν μεγάλη σε σχέση με τα φυσιολογι-κά ποσότητα Α. πυροσταφυλικού Β. γαλακτικού οξέoς Γ. ΑΤΡ Δ. διοξείδιο του άνθρακα

38. Μια ομάδα κυττάρων εξετάζεται για την περιεχόμενη ποσότητά τους σε DNA αμέσως μετά τον τερματι-σμό της μίτωσης και βρέθηκε να έχουν κατά μέσο όρο 8 πικογραμμάρια (pg)/πυρήνα. Τα κύτταρα αυ-τά στο τέλος της S φάσης και στο τέλος της G2 φά-σης του κυτταρικού κύκλου θα έχουν αντίστοιχα: Α. 8pg και 8pg Β. 8pg και 16pg Γ. 16pg και 8pg Δ. 16pg και 16pg

biolog

y.gr

6

39. Μια πρωτεΐνη μπορεί να αποκτήσει την τελική της μορφή: Α. Στο ριβόσωμα στο οποίο δημιουργήθηκε. Β. Στο κυτταρόπλασμα ή το σύμπλεγμα Golgi ή σε

μιτοχόνδριο ή σε χλωροπλάστη. Γ. Στον πυρήνα. Δ. Στο εσωτερικό ενός λυσοσώματος.*

40. Ποια από τις παρακάτω διεργασίες γίνεται κατά την ανάφαση της μείωσης ΙΙ; Α. γίνεται σύναψη των ομολόγων χρωμοσωμάτων Β. γίνεται τοποθέτηση των ομολόγων χρωμοσωμά-

των στο ισημερινό επίπεδο Γ. αποχωρίζονται οι αδελφές χρωματίδες Δ. αρχίζει ο σχηματισμός της πυρηνικής μεμβρά-

νης

41. Σε ένα χρωμόσωμα ευκαρυωτικού κυττάρου στη φάση G2 του κυτταρικού κύκλου: Α. κάθε αδελφή χρωματίδα φέρει το κεντρομερίδιό της. Β. οι αδελφές χρωματίδες δεν είναι πανομοιότυπες αλλά συμπληρωματικές. Γ. η μία αδελφή χρωματίδα αποτελείται από το μητρικό μόριο και με βάση αυτή και σύμφωνα με την αρχή της

συμπληρωματικότητας των βάσεων, δημιουργήθηκε και η άλλη. Δ. η χρωματίνη που το συνιστά, έχει συμπυκνωθεί στο μέγιστο βαθμό, και το χρωμόσωμα είναι ορατό ως μεμο-

νωμένη δομή.

42. Για την αντικατάσταση των γηρασμένων κυττάρων γίνεται: Α. μίτωση Β. μείωση Γ. διχοτόμηση των κυττάρων Δ. εκβλάστηση

43. Η πρωτοταγής δομή μιας πολυπεπτιδικής αλυσίδας διαμορφώνεται: Α. στον πυρήνα Β. στα ριβοσώματα Γ. στα μιτοχόνδρια Δ. στο σύμπλεγμα Golgi

44. Το κεντροσωμάτιο: Α. βρίσκεται και στα φυτικά κύτταρα Β. συγκρατεί τις αδελφές χρωματίδες Γ. βοηθάει στην κυτταρική διαίρεση Δ. αποτελείται από ενδιάμεσα ινίδια

45. Ο επιχιασμός γίνεται: Α. στην πρόφαση της μείωσης Ι Β. στην ανάφαση της μείωσης Ι Γ. στη μετάφαση της μείωσης Ι Δ. στην τελόφαση της μείωσης Ι

46. Η τουμπουλίνη αποτελεί βασική δομική μονάδα για: Α. τα ενδιάμεσα ινίδια Β. τα μακροϊνίδια Γ. τους μικροσωληνίσκους Δ. τα κεντροσωμάτια

47. O φραγμοπλάστης: Α. αποτελείται από ινίδια ακτίνης Β. χαρακτηρίζει τη διαίρεση των προκαρυωτικών

κυττάρων Γ. χαρακτηρίζει τη διαίρεση των ζωικών κυττάρων Δ. χαρακτηρίζει τη διαίρεση των φυτικών κυττάρων

Όπως συμβαίνει με όλα τα επίπεδα οργάνωσης της έμβιας ύλης, έτσι και στο κύτταρο οι διάφορες δομές του αλληλε-ξαρτώνται, σε μια δυναμική κατάσταση, για την εύρυθμη λειτουργία όλου του συγκροτήματος (κυττάρου). Σε σχέση με αυτό να χαρακτηρίσετε με (Σ) τις προτάσεις από τις παρακάτω που θεωρείτε σωστές και με (Λ) αυτές που θεωρείτε λανθασμένες: 48. Προϊόν διαδικασιών των χλωροπλαστών ενός κυττάρου χρησιμοποιείται και σε διαδικασία που ολοκληρώνεται

στο εσωτερικό των μιτοχονδρίων του. 49. Προϊόν διαδικασιών των μιτοχονδρίων ενός κυττάρου χρησιμοποιείται για τη δόμηση και τη λειτουργικότητα των

χλωροπλαστών του. 50. Οι λειτουργικότητα των πρωτεϊνών της πλασματικής μεμβράνης δεν επηρεάζει τις λειτουργίες του πυρήνα. 51. Οι λειτουργία του συμπλέγματος Golgi δεν επηρεάζει τη λειτουργικότητα της πλασματικής μεμβράνης. 52. Η διάρρηξη της μεμβράνης που περιβάλλει τα λυσοσώματα μπορεί να οδηγήσει στον κυτταρικό θάνατο.

biolog

y.gr

7

53. Στο κείμενο που ακολουθεί υπάρχουν αριθμημένα κενά τα οποία συμπληρώνονται με λέξεις ή φράσεις που θα βρείτε στις αντίστοιχες αριθμημένες ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής που δίνονται παρακάτω.

DNA στα ευκαρυωτικά κύτταρα: Το DNA βρίσκεται ___1___ του ευκαρυωτικού κυττάρου. Κάθε κύτταρο ευκα-ρυωτικού οργανισμού στον πυρήνα του, περιέχει ___2___. Ένα μόριο DNA αποτελείται από δύο πολυνουκλεοτι-δικές αλυσίδες ___3___ και βρίσκεται οργανωμένο σε μία δομή που ονομάζεται ___4___. Οι δομικοί λίθοι (μο-νομερή) από τα οποία αποτελείται κάθε μόριο DNA είναι ___5___. Οι λειτουργίες που κάνει το DNA κατά τη διάρκεια του κυτταρικού κύκλου είναι ___6___. Η γενετική πληροφορία περιέχεται ___7___ του DNA και η έκ-φραση της γίνεται με τη σύνθεση ___8___. Οι γενετικές πληροφορίες που έχει ένας οργανισμός στο DNA των κυττάρων του είναι υπεύθυνες για τα χαρακτηριστικά του οργανισμού κι αυτό γιατί μετά την έκφραση τους οι πρωτεΐνες που θα παραχθούν σχετίζονται με ___9___ Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι το DNA είναι ___10___ του κυττάρου.

(1) Α. στα μιτοχόνδρια και τους χλωροπλάστες Β. στον πυρήνα και τα μιτοχόνδρια Γ. στα ριβοσώματα, μιτοχόνδρια και τους

χλωροπλάστες Δ. στον πυρήνα στα μιτοχόνδρια και τους

χλωροπλάστες

(2) Α. ένα μόριο DNA Β. δύο μόρια DNA Γ. 46 μόρια DNA Δ. αριθμό μορίων DNA που εξαρτάται από

το είδος του οργανισμού

(3) Α. κατάλληλα τοποθετημένες Β. που σχηματίζουν διπλή έλικα και είναι

συμπληρωματικές Γ. που σχηματίζουν διπλή έλικα και είναι

παράλληλες Δ. συμπληρωματικές και παράλληλες

(4) Α. ριβόσωμα Β. χρωμόσωμα Γ. πυρηνίσκος Δ. πυρήνας

(5) Α. τα δεσοξυριβονουκλεοτίδια Β. τα ριβονουκλεοτίδια Γ. οι αζωτούχες βάσεις Α, Τ, C, G. Δ. η πεντόζη και η φωσφορική ομάδα

(6) Α. η αντιγραφή και η μεταγραφή Β. η αντιγραφή Γ. η μεταγραφή Δ. η αντιγραφή, η μεταγραφή και η μετά-

φραση

(7) Α. στην αλληλουχία των πεντοζών-φωσφορικών ομάδων

Β. στην αλληλουχία των βάσεων Γ. στην συμπληρωματικότητα των βάσεων Δ. στην περιστροφή των δύο κλώνων

(8) Α. πεπτιδικών αλυσίδων Β. RNA Γ. αρχικά mRNA και στη συνέχεια πεπτιδι-

κών αλυσίδων Δ. DNA

(9) Α. τη δομή των κυττάρων τα οποία κατα-σκευάζουν τον οργανισμό

Β. τη δομή και τις λειτουργίες των κυττάρων τα οποία κατασκευάζουν τον οργανισμό

Γ. την πρωτεϊνοσύνθεση Δ. την αντιγραφή του DNA

(10) Α. το βασικό συστατικό Β. το λειτουργικό υλικό Γ. το δομικό υλικό Δ. το γενετικό υλικό

biolog

y.gr

8

54. Στο κείμενο που ακολουθεί υπάρχουν αριθμημένα κενά τα οποία συμπληρώνονται με λέξεις ή φράσεις που θα βρείτε στις αντίστοιχες αριθμημένες ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής που δίνονται παρακάτω.

Κυτταρικός κύκλος: «Κάθε κύτταρο προέρχεται από τη διαίρεση προϋπάρχοντος κυττάρου». Η φράση αυτή αποτελεί βασική αρχή της Κυτταρικής Θεωρίας. Ας δούμε όμως τι κάνει ένα κύτταρο (πως περνάει την ώρα του) στη διάρκεια της ζωής του, που ονομάζεται κυτταρικός κύκλος. Ο κυτταρικός κύκλος περιλαμβάνει δύο φάσεις ___1___. Κατά τη μεσόφαση γίνονται διάφορες λειτουργίες που έχουν ως σκοπό την προετοιμασία του κυττάρου για την διαίρεση του. Στα πλαίσια αυτά πρέπει να έχει διπλα-σιάσει την γενετική του πληροφορία και τα οργανίδια που διαθέτει ώστε τα δύο κύτταρα που θα προκύψουν να είναι ικανά για ζωή. Μία από αυτές τις λειτουργίες είναι ___2___ που έχει ως σκοπό το διπλασιασμό της γενετι-κής πληροφορίας. Προκειμένου να αυξήσει τα οργανίδια που διαθέτει πρέπει να συνθέσει μακρομόρια. Για να συγκροτήσει νέα ριβοσώματα πρέπει να διαθέτει ___3___ τα οποία έχει παρασκευάσει με τις λειτουργίες ___4___. Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνουν όλες οι προηγούμενες εργασίες είναι η παραγωγή στο κύτταρο σημαντικών ποσών ενέργειας. Η ενέργεια παράγεται από την καύση κυρίως της γλυκόζης που γίνεται ___5___ με τη λειτουργία ___6___. Το κύτταρο στο τέλος της μεσόφασης έχει αυξήσει τον όγκο του έχει διπλασιάσει τις δομές του και έχει διαθέσιμη ενέργεια ώστε να αρχίσει την διαίρεση του που μπορεί να είναι η μίτωση για ___7___ ή η μείωση για τα ___8___ κύτταρα. Η διαδικασία της μίτωσης προκειμένου να περιγραφεί χωρίζεται σε φάσεις που διαδοχικά είναι ___9___. Στο τέλος του κυτταρικού κύκλου παράγονται ___10___. Ο χρόνος που διαρκεί ο κυτταρικός κύκλος στα κύτταρα των διαφορετικών οργανισμών ___11___. Ο χρόνος που διαρκεί ο κυτ-ταρικός κύκλος στα κύτταρα του ίδιου οργανισμού ___12___.

(1) Α. τη μεσόφαση και τη μετάφαση Β. τη μεσόφαση και τη διαίρεση Γ. τη διαίρεση μίτωση και τη μείωση Δ. τη πρόφαση και τη μετάφραση

(2) Α. ο μεταβολισμός Β. η μετάφραση του mRNA Γ. η μεταγραφή του DNA Δ. η αντιγραφή του DNA

(3) Α. πρωτεΐνες και rRNA Β. πρωτεΐνες και mRNA Γ. rRNA και mRNA Δ. πρωτεΐνες και φωσφολιπίδια

(4) Α. της αντιγραφής και της μεταγραφής Β. της μετάφρασης του mRNA Γ. της μεταγραφής και της μετάφρασης Δ. της αντιγραφής και της μετάφρασης

(5) Α. στα μιτοχόνδρια Β. στους χλωροπλάστες Γ. στα ριβοσώματα Δ. στα χυμοτόπια

(6) Α. της κυτταρικής αναπνοής και φωτοσύν-θεσης

Β. του αναβολισμού Γ. της φωτοσύνθεσης Δ. της κυτταρικής αναπνοής

(7) Α. σωματικά Β. άωρα γεννητικά Γ. γαμέτες Δ. όλα τα διαφοροποιημένα

(8) Α. σωματικά Β. άωρα γεννητικά Γ. γαμέτες Δ. όλα τα διαφοροποιημένα

(9) Α. πρόφαση, μεσόφαση, ανάφαση, τελό-φαση

Β. πρόφαση, ανάφαση, μετάφαση, τελόφα-ση

Γ. πρόφαση, μετάφαση, ανάφαση, τελόφα-ση

Δ. ανάφαση, μετάφαση, πρόφαση, τελόφα-ση

(10) Α. δύο κύτταρα με διαφορετική ποιότητα και ίδια ποσότητα γενετικού υλικού

Β. δύο κύτταρα με ίδια ποιότητα και μισή ποσότητα γενετικού υλικού

Γ. τέσσερα κύτταρα με ίδια ποιότητα και ποσότητα γενετικού υλικού

Δ. δύο κύτταρα με ίδια ποιότητα και ποσό-τητα γενετικού υλικού

(11) Α. είναι σταθερός Β. είναι ίδιος για όλα τα κύτταρα Γ. εξαρτάται από το είδος του οργανισμού Δ. εξαρτάται από το είδος του οργανισμού

και τις συνθήκες στις οποίες βρίσκεται

(12) Α. είναι σταθερός Β. είναι ίδιος για όλα τα κύτταρα Γ. εξαρτάται από τον τύπο του κυττάρου Δ. ορισμένα κύτταρα διαιρούνται με σταθε-

ρό ρυθμό ενώ άλλα δεν διαιρούνται

biolog

y.gr

9

Βαθμολόγηση ερωτήσεων

Ερωτήσεις 1-14 14 Χ 1 = 14

Ερωτήσεις 14-15-18 3 Χ 2 = 6

Ερωτήσεις 17, 19-52 35 Χ 1 = 35

Ερωτήσεις 53 και 54 22 Χ 0,5 = 11

Ερωτήσεις 55 και 58 3 Χ 2 = 6

Ερωτήσεις 57, 60, 61, 62, 4 Χ 4 = 16

Ερωτήσεις 56, 59 6 Χ 2 = 12

ΣΥΝΟΛΟ 100 μόρια

Να απαντήσετε στις ερωτήσεις

55. Να αναπτύξετε τους γνωστούς τρόπους, μέσω των οποίων εξασφαλίζεται ο γενετικός ανασυνδυασμός και συνε-πώς η γενετική ποικιλότητα και η ποικιλομορφία στους ανώτερους αμφιγονικά αναπαραγόμενους οργανισμούς. (40 λέξεις)

56. Η αλλοίωση των τροφών γίνεται από πεπτικά ένζυμα, που ελευθερώνονται από βακτήρια και μύκητες, τα οποία καταλύουν αντιδράσεις διάσπασης των οργανικών ουσιών των τροφών. Οι εγκυτιωμένες τροφές, προτού σφρα-γιστούν στο μεταλλικό κουτί, θερμαίνονται σε υψηλές θερμοκρασίες. Ένας καταναλωτής ισχυρίστηκε ότι βρήκε ένα έντομο σε κουτί που περιείχε φασόλια και το έστειλε στην εταιρία παραγωγής. Ο βιολόγος της εταιρίας που παράγει τα εγκυτιωμένα φασόλια, πήρε το έντομο και εξέτασε κατά πόσο περιείχε το ένζυμο αμυλάση και αν αυ-τό ήταν δραστικό. Να εξηγήσετε πώς τα αποτελέσματα του πιο πάνω ελέγχου έδειξαν κατά πόσον το έντομο είχε μπει στο κουτί κατά τη συσκευασία ή μετά που ανοίχτηκε το κουτί. (100 λέξεις)

57. Το σχήμα που ακολουθεί είναι ένα ημιτελές διά-γραμμα της μείωσης σε ένα θηλυκό άτομο ανώτε-ρου θηλαστικού.

Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας το κύτταρο Α και να σχεδιάσετε τα χρωμοσώματα που πρέπει να βρίσκονται μέσα σε αυτό, ως αποτέλεσμα φυσιολο-γικής εξέλιξης της μειωτικής διαίρεσης. Πώς ονομά-ζεται το κύτταρο αυτό; Στη συνέχεια να εξηγήσετε την παρουσία των χρω-μοσωμάτων που έχετε τοποθετήσει στο κύτταρο Α.

58. Να περιγράψετε τρεις διαφορές μεταξύ μιτωτικών και μειωτικών διαιρέσεων.

59. Να εκτιμήσετε τις πιθανές επιπτώσεις από την έλ-λειψη του νερού στην απόδοση της φωτοσυνθετι-κής πορείας.

60. Σε ποια ιδιότητα του γενετικού κώδικα οφείλεται: α) η ανάπτυξη της τεχνολογίας του ανασυνδυασμένου DNA, β) η αναλλοίωτη έκφραση της γενετικής πλη-ροφορίας παρά τις ενδεχόμενες μεταλλάξεις;

61. Να καταγράψετε διαφορές μεταξύ αερόβιας και α-ναερόβιας κυτταρικής αναπνοής.

62. Στη διεργασία της κυτταρικής αναπνοής συμμετέ-χουν πολλά ένζυμα που καταλύουν βιοχημικές α-ντιδράσεις. Περιγράψτε τι θα συνέβαινε σε αυτά τα ένζυμα, άρα και στην ταχύτητα της αντίδρασης, εάν εκτιθόταν σε διαρκώς αυξανόμενες θερμοκρασίες (80 λέξεις)

biolog

y.gr

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2012 Β λυκείου Α φάση

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1 Α 33 Δ 55 Επιχιασμός, κατανομή των μητρικής και πατρικής προέλευσης αλληλομόρφων γονιδίων στους γαμέτες (ανεξάρτητος διαχωρι-σμός των μη συνδεδεμένων αλληλόμορφων ή όποια άλλη δόκιμη διατύπωση)

2 Α 34 Δ

3 Β 35 Δ

4 Β 36 Β 56 Οι ψηλές θερμοκρασίες παρεμποδίζουν την αλλοίωση των τρο-φών, επειδή: είτε προκαλούν μετουσίωση των ενζύμων, δηλαδή καταστροφή της τρισδιάστατης δομής τους και απώλεια της λει-τουργικότητάς τους είτε σκοτώνουν τα βακτήρια και τους μύκητες αλλοιώνοντας ταυτόχρονα τα πεπτικά ένζυμα. Αν το έντομο μπήκε στο κουτί προτού σφραγιστεί, η αμυλάση θα είχε πάθει μετουσίωση λόγω της θέρμανσης και επομένως θα ήταν ανενεργό. Αν η αμυλάση είναι δραστική, αυτό αποδεικνύει ότι το έντομο μπή-κε στο κουτί μετά το άνοιγμά του.

5 Β 37 Β

6 Β 38 Δ

7 Γ 39 Β

8 Β 40 Γ

9 Α 41 Α

10 άκυρο 42 Α 57 Διπλασιασμός του γενετικού υλικού, διαχωρισμός ομό-λογων χρωμοσωμάτων στην πρώτη μειωτική, διαχω-ρισμός χρωματίδων στη δεύτερη μειωτική. 11 Β 43 Β

12 Δ 44 Γ 58 μία / δύο διαιρέσεις, στο ισημερινό επίπεδο χρωμοσώματα / ζεύγη ομολόγων, μονογονία, ανάπτυξη, ανανέωση / ποικιλομορφία, εξέ-λιξη 13 Β 45 Α

14 Β αιτ 46 Γ 59 Ελάττωση της απόδοσης της φωτοσυνθετικής πορείας, επειδή το νερό θα παίρνει μέρος στις αντιδράσεις της φωτεινής φάσης και εξαιτίας κλεισίματος των στομάτων, για να εμποδίσει την απώλεια νερού μέσω της διαπνοής. Ταυτόχρονα, το κλείσιμο των στομάτων εμποδίζει την είσοδο του διοξειδίου του άνθρακα που είναι απαραίτητο για τη σύνθεση των υδατανθράκων κατά τη σκοτεινή φάση της φωτοσύνθεσης.

15 Γ αιτ 47 Δ

16 Δ αιτ 48 Σ

17 Γ 49 Σ

18 Α αιτ 50 Λ 60 παγκόσμιος, εκφυλισμένος

19 Β 51 Λ 61 Αερόβια: στα μιτοχόνδρια, πα-ράγει 36 ATP/μόριο γλυκόζης, απαιτεί O2, το πυροσταφυλικό διασπάται σε CO2 και H2O

Αναερόβια: στο κυτταρόπλασμα, 2 ΑΤΡ/μόριο γλυκόζης, χωρίς O2, το πυροσταφυλικό διασπά-ται σε γαλακτικό/αιθανόλη και CO2

20 Α 52 Σ

21 Δ

22 Β 53 54 62 Αύξηση της θερμοκρασίας οδηγεί συνήθως σε αύξηση της ταχύτη-τας της αντίδρασης. Για κάθε ένζυμο υπάρχει μια ορισμένη θερμο-κρασία (άριστη), στην οποία η ταχύτητα της αντίδρασης γίνεται μέγιστη. Με την αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από το όριο αυ-τό, η ταχύτητα της αντίδρασης αρχίζει να ελαττώνεται καθώς μειώ-νεται η δραστικότητα των ενζύμων. Σε υψηλές θερμοκρασίες τα ένζυμα χάνουν την τριτοταγή τους δομή, άρα το ενεργό τους κέ-ντρο αλλάζει στερεοδιαμόρφωση, ώστε το υπόστρωμα να μην α-ναγνωρίζεται, με αποτέλεσμα να μην προσδένεται σε αυτό.

23 Γ 1-Δ 2-Δ 3-Β 4-Β 5-Α 6-Α 7-Β 8-Γ 9-Β 10-Δ

1-Β 2-Δ 3-Α 4-Γ 5-Α 6-Δ 7-Α 8-Β 9-Γ

10-Δ 11-Δ 12-Γ

24 Γ

25 Β

26 Α

27 Α

28 Γ 14 αιτιολ: η αιθυλουρία και η διμεθυλουρία είναι ισομερείς και έχουν το ίδιο ρυθμό διάχυσης. 15 αιτιολ: τα μιτοχόνδρια έχουν DNA και ριβοσώματα και συνθέτουν μερικές από τις πρωτεΐνες τους. 16 αιτιολ: οι βάσεις βρίσκονται στο εσωτερικό του μορίου ενώ η φω-σφορική ομάδα και η δεοξυριβόζη στην εξωτερική πλευρά. 18 αιτιολ: στη μετάφαση της μείωσης Ι τα ομόλογα χρωμοσώματα είναι διπλασιασμένα με 2 μόρια DNA το καθένα, σύνολο 8 μόρια DNA.

29 Α

30 Γ

31 Δ

32 Β

biolog

y.gr

1

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2012 ΤΑΞΗ Γ Α΄ ΦΑΣΗ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθενός από τα παρακάτω θέματα και δίπλα του το γράμμα που α-ντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

1. Συγκρίνοντας το γενετικό υλικό ευκαρυωτικών και προκαρυωτικών κυττάρων, αληθεύει πως και τα δύο: Α. οργανώνονται σε ζεύγη ομολόγων χρωμοσω-

μάτων. Β. είναι γραμμικά χρωμοσώματα. Γ. βρίσκεται στον πυρήνα. Δ. αποτελείται από δίκλωνα μόρια DNA.

2. Όταν ένα μόριο δίκλωνου γραμμικού DNA βρεθεί μέσα σε απιονισμένο H2O, στους 95 °C, τότε: Α. αυτό αντιδρά με το H2O και παράγονται νέα

προϊόντα. Β. μετουσιώνεται. Γ. αποδιατάσσεται. Δ. πολυμερίζεται.

3. Σε ένα εργαστήριο, απομόνωσαν το DNA και το mRNA δύο οργανισμών. Η ανάλυση των αζωτού-χων βάσεων των μορίων αυτών έδωσε τα παρακά-τω αποτελέσματα:

Α. ο Κ1 είναι προκαρυωτικός και ο Κ2 ευκαρυωτι-κός

Β. ο Κ1 είναι ευκαρυωτικός και ο Κ2 προκαρυωτι-κός

Γ. οι Κ1 και Κ2 είναι προκαρυωτικοί Δ. οι Κ1 και Κ2 είναι ευκαρυωτικοί

C+G στο DNA C+G στο mRNA

οργανισμός Κ1 38% 38%

οργανισμός Κ2 38% 52%

4. Στο πείραμα Hershey-Chase, ιχνηθετημένοι ιοί μο-λύνουν βακτηριακή καλλιέργεια η οποία αναπτύσσε-ται σε μη ραδιενεργό θρεπτικό υλικό. Οι ιοί που θα δημιουργηθούν στα βακτήρια - ξενιστές θα έχουν: Α. ραδιενεργό DNA και μη ραδιενεργές πρωτεΐ-

νες

Β. ραδιενεργές πρωτεΐνες και μη ραδιενεργό DNA

Γ. ραδιενεργό DNA και πρωτεΐνες

Δ. μη ραδιενεργό DNA και πρωτεΐνες

5. Το συνολικό γενετικό υλικό ενός παγκρεατικού κυτ-τάρου που θα χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή μιας cDNA βιβλιοθήκης σε σχέση με αυτό του κυτ-τάρου δότη θα είναι:

Α. ίσο Β. λιγότερο Γ. περισσότερο Δ. άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο

6. Μια πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα DNA:

Α. είναι υδρόφιλη εξωτερικά και υδρόφοβη εσωτε-ρικά

Β. σχηματίζεται από τη συνένωση νουκλεοτιδίων με 3΄ - 5΄ φωσφοδιεστερικό δεσμό

Γ. σύμφωνα με τον κανόνα συμπληρωματικότητας των βάσεων, περιέχει τόσα νουκλεοτίδια με αδε-νίνη όσα με θυμίνη και τόσα νουκλεοτίδια με γουανίνη όσα με κυτοσίνη

Δ. όλα τα παραπάνω

7. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια ανήκουν στα έμμορφα συ-στατικά του αίματος και: Α. συμμετέχουν στον ομοιοστατικό μηχανισμό

ρύθμισης της συγκέντρωσης των αερίων (CO2 και Ο2) στο αίμα

Β. συμμετέχουν στην μη-ειδική άμυνα του οργανι-σμού μας

Γ. διαθέτουν αιμοσφαιρίνες στις οποίες προσδένε-ται το CO2

Δ. προσβάλονται από το πλασμώδιο όταν αυτό έχει μολύνει τον οργανισμό μας

8. Η μερική αχρωματοψία στο πράσινο και στο κόκκινο ακολουθεί Χ-φυλοσύνδετο υπολειπόμενο τύπο κλη-ρονομικότητας. Είναι λογικό να ισχυριστούμε ότι Α. Γυναίκα με αχρωματοψία πρέπει να έχει πατέρα

με αχρωματοψία. Β. Άντρας με αχρωματοψία πρέπει να έχει μητέρα

με αχρωματοψία. Γ. Άντρας με αχρωματοψία πρέπει να έχει παππού

με αχρωματοψία. Δ. Γυναίκα με αχρωματοψία πρέπει να έχει γιαγιά

με αχρωματοψία.

biolog

y.gr

2

9. Τα ινίδια της χρωματίνης: Α. είναι ορατά στο οπτικό μικροσκόπιο κατά τη

μετάφαση Β. αποτελούνται από DNA και πρωτεΐνες Γ. διπλασιάζονται κατά τη μετάφαση της μιτωτικής

διαίρεσης Δ. αποτελούνται πάντα από δύο αδελφές χρωμα-

τίδες ενωμένες στο κεντρομερίδιο

10. Κατά τη διαδικασία της ωρίμανσης του πρόδρομου mRNA: Α. αποκόπτονται τα εσώνια και συνενώνονται τα

εξώνια Β. αποκόπτονται όλες οι αμετάφραστες περιοχές

και συνενώνονται οι υπόλοιπες Γ. τοποθετούνται οι απαραίτητες αμετάφραστες

περιοχές στο πρόδρομο mRNA Δ. συμμετέχουν και ιστόνες

11. Δίνεται στο σχήμα τμήμα DNA που βρίσκεται σε αντιγραφή. Η αλληλουχία των βάσεων του Α κλώνου είναι 3 ΄ G C T T G A T G G C T C A A C C A T G G A C G G T G G T T G A A T T G A C C 5 ΄

Το πρωταρχικό τμήμα RNA που συντίθεται στη συνεχή αλυσίδα και αποτελείται από 10 νουκλεοτίδια είναι:

Α. CGAACUACCG Β. GGUCAAUUCA Γ. GCUUGAUGGC Δ. CCAGUUAAGU

12. Η λίστα (1) - (4) περιγράφει τα στάδια της διαδικασίας αντιγραφής του DNA σε ένα ευκαρυωτικό κύτταρο. Η σω-στή αλληλουχία των γεγονότων έχει ως εξής:

(1) Συμπληρωματικά νουκλεοτίδια προσδένονται σε καθεμία από τις δύο αλυσίδες.

(2) Φωσφοδιεστερικοί δεσμοί σχηματίζονται μεταξύ των νουκλεοτιδίων. (3) Τα νεοσχηματισθέντα μόρια DNA είναι ημισυντηρητικά. (4) Το ξετύλιγμα της διπλής έλικας του DNA οδηγεί στο σχηματισμό δύο

μονόκλωνων αλυσίδων.

Α. (1), (2), (3), (4)

Β. (1), (4), (3), (2)

Γ. (4), (2), (1), (3)

Δ. (4), (1), (2), (3)

13. Το διάγραμμα που ακολουθεί δείχνει τις θέσεις τριών διαφορετικών περιοριστικών ενδονουκλεα-σών σε ένα πλασμίδιο. Στην περίπτωση που το πλασμίδιο επωαστεί με την περιοριστική ενδονου-κλεάση EcoRI, ο αριθμός των κομματιών που θα προκύψουν θα είναι:

14. Ποιο από τα νουκλεοτίδια του διπλανού σχήματος παρουσιάζει τη σωστή διάταξη;

Α. 2

Β. 3

Γ. 4

Δ. 7

Α. (1) Β. (2)

Γ. (3) Δ. (4)

biolog

y.gr

3

15. Η RNA πολυμεράση: Α. αρχίζει τη μεταγραφή της γενετικής πληροφορίας σε μια τριπλέτα AUG ενός κλώνου DNA Β. παράγει πολλές πολυνουκλεοτιδικές αλυσίδες μέσω της δημιουργίας πολυσωμάτων Γ. συνδέεται με τους υποκινητές με τη βοήθεια μεταγραφικών παραγόντων Δ. Λειτουργεί κατά τη διάρκεια της μετάφρασης της γενετικής πληροφορίας

16. Το γονιδίωμα ενός μικρού ιού απεικονίζεται παρακάτω, παρουσιάζοντας τις θέσεις κοπής για δύο περιοριστικές ενδονουκλεάσες (P και Q). Χρησιμοποιώντας τα ένζυμα αυτά παρα-τηρήθηκαν θραύσματα DNA, των οποίων το μήκος φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί.

Θέση κοπής

Περιοριστική εν-δονουκλεάση

Μήκος παρατηρούμενου θραύσματος DNA (Kb)

Q EcoRI 3 Kb και 7 Kb

P BamHI 8 Kb και 2 Kb

Στην περίπτωση που χρησιμοποιηθούν και οι δύο περιοριστικές ενδονουκλεάσες ταυτόχρονα, τα προκύπτοντα θραύσματα DNA θα έχουν μήκη: Α. 3 Kb, 8 Kb, 5 Kb, 2 Kb Β. 7 Kb, 2 Kb, 1 Kb Γ. 3 Kb, 5 Kb, 2 Kb Δ. 3 Kb, 7 Kb, 8 Kb, 2 Kb

17. Η ανθρώπινη ινσουλίνη για θεραπευτικούς σκο-πούς σήμερα παράγεται: Α. από καλλιέργειες ανθρώπινων κυττάρων Β. από κύτταρα φυκών Γ. με μεθόδους συνθετικής οργανικής χημείας Δ. από γενετικά τροποποιημένα βακτήρια

18. Τα υβριδώματα είναι υβριδικά κύτταρα που παρά-γονται με σύντηξη: Α. ιού με ανθρώπινα κύτταρα Β. κυττάρου με άλλα κύτταρα Γ. μικροοργανισμού με λεμφοκύτταρα Δ. λεμφοκυττάρων με καρκινικά κύτταρα

19. Η cDNA βιβλιοθήκη που κατασκευάστηκε με δότη ένα παγκρεατικό κύτταρο έχει ποσότητα DNA, σε σχέση με αυτή του κυττάρου δότη: Α. ίση Β. λιγότερη Γ. περισσότερη Δ. άλλοτε λιγότερη και άλλοτε περισσότερη

20. Αναφορικά με σύστημα των ομάδων αίματος ΑΒΟ είναι δυνατόν να προκύψουν παιδιά με τέσσερις διαφορετικούς φαινοτύπους, εάν οι γονείς είναι: Α. τύπου Β ⊗ τύπου Β. Β. τύπου Α ⊗ τύπου Β. Γ. τύπου Ο ⊗ τύπου ΑΒ. Δ. τύπου ΑΒ ⊗ τύπου ΑΒ.

21. Το Plasmodium vivax είναι ένα μικρόβιο που πα-ρασιτεί στα ερυθρά αιμοσφαίρια και προκαλεί την ελονοσία. Ο μηχανισμός άμυνας, που έχει ξεπερά-σει το μικρόβιο αυτό σε ασθενή που πάσχει από ελονοσία, είναι: Α. η δράση του βλεννογόνου του εντέρου Β. η δράση παραγόντων του δέρματος Γ. η φαγοκυττάρωση Δ. οι ιντερφερόνες

22. Το Plasmodium vivax που προκαλεί την ελονοσία και ο ιος HIV που προκαλεί το AIDS είναι και τα δυο ενδοκυτταρικά παράσιτα. Τι κοινό έχουν; Α. είναι μονοκύτταροι οργανισμοί Β. στηρίζονται σε μηχανισμούς των κυττάρων του

ξενιστή για τον πολλαπλασιασμό τους Γ. προκαλούν λύση των κυττάρων στο εσωτερικό

των οποίων παρασιτούν Δ. έχουν RNA ως γενετικό υλικό

biolog

y.gr

4

23. Διαγονιδιακά φυτά και ζώα προέρχονται από: Α. ανταλλαγή γονιδίων με διασταυρώσεις Β. γενετική τροποποίηση με εισαγωγή γονιδίων

συνήθως άλλου είδους Γ. μικροέγχυση DNA σε ωάριά τους Δ. τίποτε από τα παραπάνω

24. Η ελονοσία μεταδίδεται ταχύτατα γιατί τα μη μολυ-σμένα κουνούπια προσελκύονται από: Α. ανθρώπους χωρίς ελονοσία Β. ανθρώπους που έχουν μολυνθεί από γαμετο-

κύτταρα Γ. γαμετοκύτταρα σε άλλα κουνούπια Δ. μη μολυσμένα κουνούπια

25. Οι αμοιβαίες χρωμοσωμικές μεταθέσεις είναι συχνό φαινόμενο στα κακοήθη κύτταρα και σε πολλές περιπτώσεις το αποτέλεσμα μπορεί να είναι ένα λειτουργικό σύνθετο γονίδιο (χιμαιρικό) που περιέχει εξώνια από δυο διαφο-ρετικά γονίδια. Παρακάτω δίνεται ένα παράδειγμα δυο γονίδιων που αναδιατάσσονται μετά από αμοιβαία χρω-μοσωμική μετάθεση.

Ποιες πιστεύετε ότι μπορεί να είναι οι συ-νέπειες ενός τέτοιου γεγονότος Α. η σύνθεση μιας χιμαιρικής πρωτεΐνης Β. η καταστολή της έκφρασης και των

δυο γονίδιων Γ. ο έλεγχος της έκφρασης του χιμαιρι-

κού γονιδίου από τις περιοχες Ι-Ε2 και ΙΙ-Ε2

Δ. η σύνθεση δυο χιμαιρικών πρωτεϊνών

26. Στον άνθρωπο, η κώφωση μπορεί να οφείλεται είτε σε βλάβη του ακουστικού νεύρου, είτε στην ανώμα-λη κατασκευή του κοχλία, είτε και στα δύο. Γονείς με φυσιολογική ακοή, μπορούν να γεννήσουν κωφά παιδιά. Δύο γονείς κωφοί αποκτούν παιδί με φυσιο-λογική ακοή. Η κώφωση των γονέων οφείλεται: Α. στη βλάβη του ακουστικού νεύρου και στους

δύο γονείς Β. στην ανώμαλη κατασκευή του κοχλία και στους

δύο γονείς Γ. στη βλάβη του ακουστικού νεύρου στον ένα

γονέα και στην ανώμαλη κατασκευή του κοχλία στον άλλο γονέα

Δ. στη βλάβη του ακουστικού νεύρου και στην α-νώμαλη κατασκευή του κοχλία και στους δύο γονείς

27. Από διασταύρωση δύο ατόμων Drosophila προέ-κυψαν: 303 άτομα με γκρι χρώμα και κανονικά φτε-ρά, 99 άτομα με μαύρο χρώμα και κανονικά φτερά, 102 άτομα με μαύρο χρώμα και ατροφικά φτερά και 297 άτομα με γκρι χρώμα και ατροφικά φτερά. Τα γονίδια βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα. Α. Ισχύει ο νόμος του διαχωρισμού των αλληλο-

μόρφων γονιδίων Β. Δεν ισχύει ο νόμος του διαχωρισμού των αλλη-

λομόρφων γονιδίων Γ. Για τη μία ιδιότητα ισχύει ενώ για την άλλη δεν

ισχύει ο νόμος του διαχωρισμού των αλληλο-μόρφων γονιδίων

Δ. Ο νόμος του διαχωρισμού των αλληλομόρφων γονιδίων ισχύει μόνο για τον ένα γονέα

28. Γονιδιωματική βιβλιοθήκη είναι ένα: Α. σύνολο τμημάτων του DNA που προέρχεται

από κάποιο κύτταρο - δότη. Β. σύνολο βακτηριακών κλώνων. Γ. σύνολο κλώνων μετασχηματισμένων βακτηρί-

ων, που περιέχει το σύνολο των τμημάτων του DNA ενός κυττάρου - δότη.

Δ. σύνολο διαιρούμενων ευκαρυωτικών κυττάρων.

29. Η μεταβίβαση των χαρακτηριστικών που κωδικο-ποιούνται από το μιτοχονδριακό DNA: Α. γίνεται μόνο από την μητέρα στις κόρες Β. δεν ακολουθεί τους νόμους της Μεντελικής κλη-

ρονομικότητας Γ. γίνεται μόνο από την μητέρα στους γιους Δ. ακλουθεί τους νόμους της Μεντελικής κληρονο-

μικότητας

30. Η ύπαρξη - σε μέτριες συγκεντρώσεις - μη βιοδιασπώμενων παρασιτοκτόνων σε έναν κόλπο προκαλεί: Α. ρύπανση των νερών Β. μόλυνση κάποιων οργανισμών που ζουν σε αυτόν Γ. ευτροφισμό, αν τα παρασιτοκτόνα απορρίπτονται για μεγάλο διάστημα σε αυτόν Δ. μαζικό θάνατο των παραγωγών του οικοσυστήματος

biolog

y.gr

5

31. Σε ένα ανήλικο άτομο, ετερόζυγο για τη δρεπανο-κυτταρική αναιμία, πόσες διαφορετικού τύπου αι-μοσφαιρίνες στο ερυθροκύτταρο; Α. Μία Β. Δύο Γ. Τρεις Δ. Τέσσερις

32. Η οπτική νευροπάθεια Leber (LHON) οφείλεται σε γονίδιο που βρίσκεται στο μιτοχονδριακό DNA. Από τη διασταύρωση υγιούς άνδρα με ασθενή γυναίκα, οι αναμενόμενοι απόγονοι είναι: Α. αγόρια και κορίτσια ασθενή Β. αγόρια και κορίτσια υγιή Γ. αγόρια υγιή και κορίτσια ασθενή Δ. αγόρια ασθενή και κορίτσια υγιή

33. Στον άνθρωπο, η αχονδροπλασία συνιστά νόσο που ακολουθεί αυτοσωμικό επικρατή τύπο κληρονομικότητας και οδηγεί σε έναν τύπο νανισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι δυνατόν να προκύψει παιδί με αχονδροπλα-σία από γονείς με φυσιολογικό ύψος. Ο πιθανότερος λόγος για να εμφανιστεί παιδί με αχονδροπλασία είναι ότι: Α. οι γονείς είναι φορείς και το παιδί έχει κληρονομήσει ένα μεταλλαγμένο αλληλόμορφο από κάθε γονέα Β. μία μετάλλαξη έχει συμβεί σε γεννητικά κύτταρα του πατέρα ή της μητέρας Γ. μία μετάλλαξη έχει συμβεί σε σωματικό κύτταρο ενός από τους δύο γονείς Δ. μία μετάλλαξη έχει συμβεί στους ιστούς του παιδιού

34. Στον διπλοειδή μύκητα Sacharomyces cerevisae ένα αντίγραφο γονιδιώματος έχει μήκος 1,7 x 107 ζεύγη βάσεων που είναι οργανωμένα σε 16 χρωμοσώματα. Ένα κύτταρο του μύκητα στην αρχή της μεσόφασης θα περιέχει στον πυρήνα του: Α. 1,7x 107 ζεύγη βάσεων οργανωμένα σε 16 χρωμοσώματα Β. 1,7x 107 ζεύγη βάσεων οργανωμένα σε 32 χρωμοσώματα Γ. 3,4x 107 ζεύγη βάσεων οργανωμένα σε 16 χρωμοσώματα Δ. 3,4x 107 ζεύγη βάσεων οργανωμένα σε 32 χρωμοσώματα

35. Η δομή ενός παθογόνου βακτηρίου φαίνεται στο σχήμα που ακολουθεί.Ο τύπος του αντισώματος που είναι πιο αποτελεσματικός έναντι αυτού του βακτηριακού στελέχους είναι:

36. Το διάγραμμα που ακολουθεί παριστάνει ένα τροφι-κό πλέγμα. Ποιοι οργανισμοί λειτουρ-γούν σε αυτό μόνο ως καταναλωτές πρώτης τάξης; Α. P και S Β. Q και R Γ. T και U Δ. R και T

37. Η γονιδιακή έκφραση περιλαμβάνει τις διεργασίες: Α. Αντιγραφή, μεταγραφή και μετάφραση της γενε-

τικής πληροφορίας Β. Αντιγραφή και αντίστροφη μεταγραφή της γενε-

τικής πληροφορίας Γ. Μεταγραφή ή μεταγραφή και μετάφραση της

γενετικής πληροφορίας Δ. Μόνο τη μετάφραση της γενετικής πληροφορίας

38. Ποια από τις παρακάτω μεταλλάξεις είναι πιθανότε-ρο να είναι πλέον επιβλαβής για ένα ευκαρυωτικό κύτταρο; Α. Αντικατάσταση νουκλεοτιδίου σε ένα εσώνιο Β. Αντικατάσταση νουκλεοτιδίου σε ένα εξώνιο Γ. Προσθήκη ή έλλειψη νουκλεοτιδίου Δ. Προσθήκη ή έλλειψη τριάδας νουκλεοτιδίων

39. Δίνεται η αλληλουχία ενός μορίου mRNA: 5’AAUAUUUAUGCCGUCGAGGCCCUAGAAUAUUUAUGCCAAAUCAGGAGUAAAAUAUUUAUGUUUCCAAGGUGAAAAAA3’ Το μόριο αυτό απομονώθηκε από: Α. προκαρυωτικό κύτταρο Β. ευκαρυωτικό κύτταρο Γ. είτε προκαρυωτικό είτε ευκαρυωτικό κύτταρο Δ. από ιό

40. Κοινή μέθοδος δημιουργίας διαγονιδιακών οργανι-σμών σε φυτά και ζώα είναι η: Α. ανταλλαγή γονιδίων με διασταυρώσεις Β. γενετική τροποποίηση με εισαγωγή γονιδίων

συνήθως άλλου είδους Γ. μικροέγχυση DNA σε ωάριά τους Δ. τίποτε από τα παραπάνω

biolog

y.gr

6

41. Μια νέα γυναίκα περπατώντας πάτησε πάνω σε ένα βρώ-μικο, σκουριασμένο καρφί. Τα διαγράμματα που ακολου-θούν δείχνουν τα βακτήρια που απομονώθηκαν από την πληγή και τα είδη των αντισωμάτων που ήταν ήδη παρόντα στο σώμα της. Ο μικροοργανισμός που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες για να προξενήσει μία σοβαρή μόλυνση είναι ο: Α. Μ Β. Ν Γ. Ο Δ. P

42. Το παρακάτω διάγραμμα απεικονίζει την ανοσοβιολογική απόκριση. Παρατίθεται λίστα προτάσεων με βήματα που περιγράφουν την ανοσοβιολογική απόκριση. i. Τα αντισώματα παράγονται για να ακινητοποιήσουν τους παθογόνους. ii. Τα Β λεμφοκύτταρα ενεργοποιούνται από ένα βοηθητικό Τ λεμφοκύτταρο. iii. Τα βοηθητικά Τ λεμφοκύτταρα ενεργοποιούνται από ένα μακροφάγο. iv. Τα Β λεμφοκύτταρα μνή-

μης είναι έτοιμα να αντα-ποκριθούν σε άλλες μο-λύνσεις.

Ποια αλληλουχία προτάσεων είναι η σωστή; Α. ii, iii, I, iv B. ii, iii, iv, i Γ. Iii, ii, I, iv Δ. Iii, iv, ii, I

43. Τέσσερις σπουδαστές σχεδίασαν, ο καθένας, από ένα διάγραμμα για να δείξουν τη ροή ενέργειας σε ένα χερσαίο οικοσύστημα. Ποιο σχεδιάγραμμα είναι σωστό;

44. Οι ακόλουθες προτάσεις (σε τυχαία σειρά) συνοψί-ζουν τη θεωρία της Φυσικής Επιλογής. Φ1. Ορισμένα άτομα είναι καλύτερα προσαρμο-

σμένα σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Φ2. Με την πάροδο του χρόνου σημειώνεται αύξη-

ση ατόμων του πληθυσμού με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Φ3. Υπάρχει ποικιλομορφία μέσα στον πληθυσμό. Φ4. Τα καλύτερα προσαρμοσμένα άτομα στο δε-

δομένο περιβάλλον είναι περισσότερο επιτυ-χημένα στην επιβίωση και την αναπαραγωγή.

Η σειρά των προτάσεων που περιγράφει καλύτερα τη Φυσική Επιλογή είναι: Α. Φ1, Φ2, Φ3, Φ4 Β. Φ3, Φ1, Φ4, Φ2 Γ. Φ3, Φ2, Φ1, Φ4 Δ. Φ1, Φ2, Φ4, Φ3

45. Η επαναλαμβανόμενη αλληλουχία 5-AAUAUUU-3 αφορά: Α. εσώνιο Β. 5’ αμετάφραστη περιοχή Γ. υποκινητή Δ. αλληλουχία λήξης μεταγραφής

46. Υποδείξτε ποιο από τα ακόλουθα ζεύγη κωδικονίων, αφορά συνώνυμα κωδικόνια: Α. UΑΑ και UUC Β. AUG και AGU. Γ. AGC και UCU. Δ. UGΑ και CGU

Β. Ήλιος σιτάρι σκίουρος

αποικοδομητές

Α. Ήλιος βρώμη ποντικός

αποικοδομητές

Ήλιος κοράκι αγελάδα Δ.

αποικοδομητές

Ήλιος χορτάρι αγελάδα Γ.

αποικοδομητές

biolog

y.gr

7

εκατομμύρια χρόνια πριν

άνθρωπος

70135

350400

440

V W X Y Z

47. Mία νέα θεωρία για την μετάδοση της ελονοσίας αναφέρει: Το Plasmodium falciparum, ένα παράσιτο που προκαλεί την ελονοσία μεταδίδεται ταχύτατα, μολύνοντας 500 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως. Η ελονοσία μεταδίδεται όταν ένα μολυσμένο κουνούπι τσιμπάει ένα μη μο-λυσμένο άνθρωπο και αυτός μολύνεται. Τον μολυσμένο άνθρωπο τσιμπάει ένα μη μολυσμένο κουνούπι και τότε το κουνούπι μολύνεται. Στη συνέχεια το μολυσμένο κουνούπι τσιμπάει ένα μη μολυσμένο άνθρωπο. Οι επιστήμονες ανέπτυξαν μία νέα ιδέα για την μετάδοση της ελονοσίας. Όταν το πλασμώδιο περνάει στον άν-θρωπο μέσω του τσιμπήματος του κουνουπιού, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προκληθεί μεταβολή στην ο-σμή του ατόμου που μολύνθηκε. Η νέα οσμή του ανθρώπινου σώματος έλκει περισσότερα μη μολυσμένα κου-νούπια που τσιμπούν το μολυσμένο άτομο και έτσι μεταδίδεται η ασθένεια. Για να ελεγχθεί αυτή η υπόθεση πραγματοποιήθηκε ένα πείραμα σε μολυσμένους με ελονοσία ανθρώπους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι γαμε-τοκύτταρα (στάδιο ανάπτυξης) του πλασμωδίου προκαλούν την παραγωγή χημικών ουσιών που μεταβάλουν την οσμή του ανθρώπινου σώματος. Η μεταβολή της οσμής του σώματος κάνει το σώμα ελκυστικό στα κου-νούπια. Οι επιστήμονες μελετούν τρόπους για την παραγωγή των χημικών που προκαλούν την μεταβολή της οσμής ώστε να τα χρησιμοποιήσουν ως παγίδες κουνουπιών.

Ποια πρόταση περιγράφει καλύτερα τον ρόλο των γαμετοκυττάρων στη μετάδοση της ελονοσίας; Α. Αναδίδουν μια οσμή που έλκει τα μολυσμένα κουνούπια. Β. Απορροφούν τις οσμές του ανθρώπινου σώματος που έλκουν τα κουνούπια. Γ. Απελευθερώνουν μία οσμή στο ανθρώπινο σώμα. Δ. Προκαλούν χημική αντίδραση που μεταβάλλει την ανθρώπινη οσμή.

48. Πραγματοποιήθηκαν συγκρίσεις των αμινοξικών αλληλουχιών της πολυπεπτιδικής αλυσίδας της α-σφαιρίνης μεταξύ ανθρώπων και ενός αριθμού άλλων σπονδυλωτών. Ο αριθμός των αμινοξικών διαφορών παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί:

Οι εξελικτικές σχέσεις των παραπάνω σπονδυλω-τών καθορίστηκαν και απεικονίζονται στο σχήμα που ακολουθεί: Στηριζόμενοι στα παραπάνω, η σωστή τοποθέτηση κάθε ζώου στο σχήμα που απεικονίζει τις εξελικτι-κές σχέσεις μεταξύ των οργανισμών είναι: Α. V = αγελάδα, W = καγκουρό, X = σαλαμάνδρα,

Y = κυπρίνος, Z = καρχαρίας Β. V = καρχαρίας, W = κυπρίνος, X = σαλαμάν-

δρα, Y = καγκουρό, Z = αγελάδα Γ. V = κυπρίνος, W = καρχαρίας, X = καγκουρό, Y

= σαλαμάνδρα, Z = αγελάδα Δ. V = καγκουρό, W = αγελάδα, X = σαλαμάνδρα,

Y = καρχαρίας, Z = κυπρίνος

οργανισμός καρχαρίας καγκουρώ κυπρίνος αγελάδα σαλαμάνδρα διαφορές των αμινοξέων της ασφαιρί-νης σε σύγκριση με την ανθρώπινη 79 27 68 17 62

49. Ζυγωτά ποντικού εκτέθηκαν σε μεταλλαξιγόνο ακτινοβολία in vitro και αρκετά από αυτά δεν μπόρεσαν να επι-βιώσουν - αναπτυχθούν. Προτάθηκαν οι παρακάτω εξηγήσεις που αφορούν μετάλλαξη ή μεταλλάξεις. Ποια θε-ωρείτε την πλέον πιθανή; Α. Σε ένα από τα 12 (δώδεκα) ίδια γονίδια τα υπεύθυνα για σύνθεση μιας πρωτεΐνης. Β. Σε ένα γονίδιο υπεύθυνο για τη σύνθεση μιας πρωτεΐνης και ειδικότερα αντικατάσταση μιας βάσης σε κωδι-

κόνιο που σηματοδοτεί την τοποθέτηση του αμινοξέως σερίνη. Γ. Σε γονίδιο που μεταγράφεται σε t RNA και ειδικότερα σε αντικατάσταση μιας βάσεως που αντιστοιχεί στο

αντικωδικόνιο της τρυπτοφάνης. Δ. Σε αντικατάσταση μιας βάσης από άλλη στην αντίστοιχη με την 5΄αμετάφραστη περιοχή του γονιδίου του

υπεύθυνου για τη σύνθεση μιας αλυσίδας της αιμοσφαιρίνης.

biolog

y.gr

8

50. «Η φυσική επιλογή υποδηλώνει απλώς την υπεροχή για επιβίωση ή αναπαραγωγή μίας γενετικής μορφής έναντι μίας άλλης κάτω από ένα συγκεκριμένο περιβάλλον και σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Επομένως, η φυσι-κή επιλογή από μόνη της δεν αποτελεί όπλο του είδους για την αντιμετώπιση μελλοντικών αναγκών και δεν έχει προορισμό ή σκοπό ούτε καν την επιβίωση του είδους. Η ένταση και η κατεύθυνση της επιλογής είναι τόσο ευμε-τάβλητες, όσο και το περιβάλλον μέσα στο οποίο δρουν.»

Douglas J. Fatuyama Εξελικτική Βιολογία 2η έκδοση - Π.Ε.Κ Με βάση το παραπάνω κείμενο συμπεραίνουμε: Α. Η ιδέα της εξέλιξης ταυτίζεται με την ιδέα της προόδου από μία «κατώτερη» σε μία «ανώτερη» μορφή ζωής. Β. Η φυσική εξέλιξη είχε ως τελική της «επιδίωξη» την ανάδυση του ανθρώπου. Γ. Η εξέλιξη και η φυσική επιλογή απλώς υπάρχουν. Δ. Η φυσική επιλογή είναι ένας νόμος που πρέπει να καθοδηγεί τις σχέσεις μεταξύ των ατόμων.

51. Σύμφωνα με τη μεντελική θεώρηση το γονίδιο για το κόκκινο χρώμα λουλουδιών ενός είδους φυτών θεωρείται ατελώς επικρατές του αλληλομόρφου του για το λευκό χρώμα λουλουδιών. Για να διαπιστώσουμε με ασφάλεια το γονότυπο ενός φυτού με κόκκινο χρώμα λουλουδιών θα πρέπει να πραγματοποιήσουμε: Α. διασταύρωση ελέγχου. Β. διαδοχικές διασταυρώσεις αυτού του ατόμου με άτομο που έχει- επίσης- κόκκινο χρώμα λουλουδιών. Γ. αναζήτηση στο γονιδίωμα του προς εξέταση φυτού του γονιδίου του υπεύθυνου για το λευκό χρώμα λουλου-

διών, με χρήση κατάλληλα ιχνηθετημένου μορίου DNA ή RNA. Δ. τίποτα από τα παραπάνω γιατί στο φαινότυπο «κόκκινο χρώμα λουλουδιών» αντιστοιχεί ένας και μοναδικός

γονότυπος.

52. Σε ένα ευκαρυωτικό κύτταρο ο αριθμός των γονιδίων σε σχέση με τον αριθμό των διαφο-ρετικών πρωτεϊνών που παράγονται από το κύτ-ταρο είναι: Α. ίσος Β. μικρότερος Γ. μεγαλύτερος Δ. είτε μικρότερος είτε

μεγαλύτερος

53. Παρακάτω παρατίθενται αλληλουχίες DNA για το ίδιο γονίδιο σε τρία διαφορετι-κά είδη. Βασισμένοι σε αυτές τις αλληλουχίες DNA, ποιο από τα παρακάτω κλαδογράμματα αναπαριστά καλύτερα τη σχέση μεταξύ των ειδών Χ, Υ και Ζ; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. Είδος Χ: A A C T A G C G C G A T Είδος Υ: A A C T A G C G C C A T Είδος Ζ: T T C T A G C G G T A T

Να χαρακτηρίσετε, στο τετράδιό σας, με (Σ) τις σωστές και με (Λ) τις λανθασμένες από τις παρακάτω προτά-σεις

Στο πλαίσιο της μεντελικής θεώρησης: 54. Ένα θνησιγόνο γονίδιο μπορεί να είναι συνεπικρατές με το αλληλόμορφο του φυσιολογικό. 55. Προκύπτουν και υπάρχουν στα κύτταρα ενός ανθρώπου και επικρατή και υπολειπόμενα θνησιγόνα γονίδια. 56. Μόνο υπολειπόμενα θνησιγόνα γονίδια μπορούν να κληρονομηθούν σε απογόνους. 57. Διασταύρωση ελέγχου δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αν το ελεγχόμενο γνώρισμα οφείλεται σε φυλοσύνδετο

γονίδιο. 58. Δεν υπάρχουν επικρατή φυλοσύνδετα γονίδια.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού σε προηγούμενες δεκαετίες, στις ακτές της Ιταλίας στην Αδριατική Θάλασσα εμφανί-ζονταν μεγάλες ζώνες από πλαγκτόν. Μερικές φορές μάλιστα μάζες από πλαγκτόν έφταναν μέχρι τα παράλια της δυτι-κής Ελλάδας. 59. Αιτία του φαινομένου μπορεί να είναι η χρήση μεταλλαξιγόνων χημικών ουσιών, που χρησιμοποιούνταν ως ε-

ντομοαπωθητικά σε καλλιέργειες της γειτονικής χώρας. 60. Αιτία του φαινομένου μπορεί να είναι η μαζική χρήση μη βιοδιασπώμενου εντομοκτόνου στις καλλιέργειες κοντά

στη λεκάνη απορροής ποταμών που εκβάλλουν στην Αδριατική Θάλασσα.

biolog

y.gr

9

61. Το φαινόμενο περιορίστηκε δραστικά όταν μειώθηκε έντονα η χρήση λιπασμάτων στις καλλιέργειες στη λεκάνη απορροής των ποταμών που εκβάλλουν στην Αδριατική Θάλασσα.

62. Στην έντονη μείωση του φαινομένου συνέβαλλε η εγκατάσταση βιολογικού καθαρισμού στις πόλεις που βρίσκο-νται στις όχθες των ποταμών που εκβάλλουν στην Αδριατική Θάλασσα.

63. Στην εμφάνιση του φαινομένου μπορεί να συνέβαλλε και η ύπαρξη στα αστικά λύματα, τα οποία κατέληγαν στη θάλασσα, μεγάλων ποσοτήτων μη βιοδιασπώμενων προϊόντων καθαρισμού, λόγω της κατακόρυφης αύξησης του πληθυσμού στις παραλιακές περιοχές το καλοκαίρι.

64. Οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού ευνοούσαν τον πολλαπλασιασμό των πλαγκτονικών οργανισμών.

Στις ακτές της Νότιας Γαλλίας πριν από κάποια χρόνια εντοπίστηκαν κάποια «τοξικά φύκια», οι πληθυσμοί των οποίων χρόνο με το χρόνο επεκτείνονται έντονα και στην υπόλοιπη Μεσόγειο θάλασσα. Τα φύκια αυτά, δεν είχαν ποτέ στο πα-ρελθόν εντοπιστεί στη Μεσόγειο Θάλασσα, ενώ φυσιολογικά υπάρχουν σε ζώνες του Ινδικού Ωκεανού. 65. Αυτό το είδος φυκιών μπορεί να μεταφέρθηκαν στη Μεσόγειο από την απόρριψη σε υπονόμους και ποταμούς

περιεχόμενου ενυδρείων με τροπικά ψάρια και φύκια. 66. Τα φύκια αυτά μεταφέρθηκαν στη Μεσόγειο από τον Ινδικό Ωκεανό, από πλοία τα οποία γεμίζουν τις δεξαμενές

τους με θαλασσινό νερό όταν αυτές είναι άδειες για να έχουν ασφαλέστερες συνθήκες πλεύσης. Αυτό το νερό (με ότι περιέχει) το απορρίπτουν κοντά στον προορισμό τους, ώστε να γεμίσουν τις δεξαμενές τους με το επικερδές φορτίο.

67. Είναι βέβαιο ότι, αργά ή γρήγορα, κάποια άτομα ψαριών θα αναπτύξουν ανθεκτικότητα-γενιά με γενιά όλο και μεγαλύτερη - στην τοξίνη αυτών των ψαριών, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να επέλθει οικολογική ισορροπία.

68. Η οικολογική ισορροπία σε οικοσυστήματα της Μεσογείου θα μπορούσε να αποκατασταθεί σε μερικά χρόνια, αν απελευθερώναμε σε αυτή είδη ψαριών του Ινδικού Ωκεανού, τα οποία τρέφονται φυσιολογικά από αυτά τα φύκια και για τα οποία δεν υπάρχουν εχθρικά είδη στα νερά της Μεσογείου Θάλασσας.

Το μήκος ενός ανθρώπινου γονιδίου που είναι υπεύθυνο για την παραγωγή ενός πεπτιδίου (Α), βρέθηκε ότι αποτελεί-ται από 100.000 ζεύγη βάσεων και ότι περιέχει δύο εσώνια μήκους 44.000 και 55.000 ζευγών βάσεων το κάθε ένα. Το πεπτίδιο Α μετά τη μετάφραση (πρωτοταγής δομή) βρέθηκε ότι έχει 199 αμινοξέα, όμως μέσα στην πρωτεΐνη (Μ) στη σύνθεση της οποίας συμμετέχει βρέθηκε ότι αποτελείται από 180 αμινοξέα.

69. Το μήκος του πρόδρομου m RNA είναι Α. 1.000 βάσεις Β. 100.000 βάσεις Γ. 10.000 βάσεις Δ. 99.000 βάσεις

70. Κατά την τροποποίηση του πεπτιδίου (Α) για να γίνει βιολογικά λειτουργικό απομακρύνθηκαν Α. 20 αμινοξέα Β. 10 αμινοξέα Γ. 19 αμινοξέα Δ. κανένα αμινοξύ

71. Τα κωδικόνια του ώριμου m RNA είναι Α. 180 Β. 1.000 Γ. 200 Δ. 199

72. Οι 5’ και 3΄αμετάφραστες περιοχές έχουν μήκος Α. 400 βάσεις Β. 800 βάσεις Γ. 199 βάσεις Δ. 403 βάσεις

73. Στην εικόνα παρουσιάζεται μια διχάλα αντιγραφής του DNA. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τους όρους του πίνακα και δίπλα σε κάθε όρο να γράψε-τε τον αριθμό του στοιχείου που αντιστοιχεί:

DNA πολυμεράση πριμόσωμα πρωταρχικά τμήματα. DNA ελικάση. ασυνεχές τμήμα συνεχές τμήμα DNA δεσμάση

biolog

y.gr

10

74. Στο κείμενο που ακολουθεί υπάρχουν αριθμημένα κενά τα οποία συμπληρώνονται με λέξεις ή φράσεις που θα βρείτε στις αντίστοιχες αριθμημένες ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής που δίνονται παρακάτω.

Τεχνολογία ανασυνδυασμένου DNA, cDNA βιβλιοθήκη:

Ο βιολόγος ερευνητής σήμερα χρησιμοποιώντας την τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA κατασκευάζει cDNA βιβλιοθήκη η οποία περιέχει ανθρώπινα γονίδια. Για την κατασκευή της χρησιμοποιεί ___1___ που μπορεί να είναι πλασμίδια ή DNA φάγων και το ολικό ώριμο mRNA ανθρώπινου κυττάρου. Το ολικό ώριμο mRNA εξέρχεται ___2___ και με διαδικασία που γίνεται in vitro και τη βοήθεια ενζύμων, γίνεται τελικά δίκλωνο DNA. Τα ένζυμα που χρησιμοποιούνται διαδοχικά σε αυτή τη διαδικασία είναι ___3___. Τα δίκλωνα DNA εισάγονται, π.χ. σε πλασμίδια, με την βοήθεια της DNA δεσμάσης οπότε παράγεται μίγμα ανασυνδυασμένων και μη ανασυνδυασμέ-νων πλασμιδίων. Αυτά εισάγονται σε βακτήρια ξενιστές, τα οποία δεν πρέπει να έχουν πλασμίδιο με γονίδιο αν-θεκτικότητας σε αντιβιοτικό και αυτό γιατί ___4___. Τα βακτήρια που προσέλαβαν πλασμίδιο επιλέγονται με α-ντιβιοτικό, για το οποίο τα πλασμίδια έχουν γονίδιο ανθεκτικότητας, απομονώνονται και κλωνοποιούνται. Η κλω-νοποίηση γίνεται με ___5___. Το σύνολο των ___6___ αποτελεί την cDNA βιβλιοθήκη. Κάθε κλώνος της cDNA βιβλιοθήκης φέρει ανασυνδυασμένα πλασμίδια που περιέχουν ___7___. Για την επιλογή συγκεκριμένου κλώνου της cDNA βιβλιοθήκης, αναγκαίο είναι να γίνει ανίχνευση του. Για το λόγο αυτό είναι αναγκαία η κατασκευή ανι-χνευτών που μπορεί να είναι ___8___. Η διαδικασία ανίχνευσης περιλαμβάνει διαδοχικά την ___9___ των πλα-σμιδίων των κλώνων και την ___10___ με τους ανιχνευτές. Η κατασκευή της ανθρώπινης cDNA βιβλιοθήκης συμβάλει στην ___11___. Για να έχουμε τα οφέλη από την κατασκευή της ανθρώπινης cDNA βιβλιοθήκης ο κλώνος που απομονώνεται πρέπει να εισαχθεί σε ___12___.

(1) Α. ξενιστές Β. φορείς κλωνοποίησης Γ. αντιβιοτικά Δ. περιοριστικές ενδονουκλεάσες

(2) Α. τον πυρήνα Β. στο κυτταρόπλασμα Γ. τα μιτοχόνδρια Δ. το πυρηνοειδές

(3) Α. αντίστροφη μεταγραφάση, περιοριστική ενδονουκλεάση, DNA πολυμεράση

Β. αντίστροφη μεταγραφάση, DNA πολυμε-ράση, περιοριστική ενδονουκλεάση

Γ. αντίστροφη μεταγραφάση, DNA πολυμε-ράση

Δ. περιοριστική ενδονουκλεάση, αντίστρο-φη μεταγραφάση, DNA πολυμεράση

(4) Α. δεν μπορεί να έχουν περισσότερα του ενός πλασμιδίων

Β. εάν είχαν πλασμίδιο θα ήταν αδύνατη η κλωνοποίηση τους

Γ. εξυπηρετείται το επόμενο βήμα κατα-σκευής της βιβλιοθήκης, που είναι η δια-δικασία επιλογής ξενιστών με την βοή-θεια αντιβιοτικών

Δ. η παρουσία τους θα αποτελούσε εμπό-διο στην είσοδο των ανασυνδυασμένων πλασμιδίων

(5) Α. PCR Β. μικροέγχυση σε γονιμοποιημένο ωάριο Γ. καλλιέργεια σε υγρό θρεπτικό υλικό Δ. βιομηχανική καλλιέργεια σε υγρό θρεπτι-

κό υλικό

(6) Α. κλώνων Β. ανασυνδυασμένων πλασμιδίων Γ. ξενιστών Δ. κλώνων που φέρουν ανασυνδυασμένο

πλασμίδιο

(7) Α. ένα γονίδιο Β. ένα γονίδιο χωρίς εσώνια Γ. τυχαίο τμήμα DNA Δ. ένα γονίδιο χωρίς εσώνια και υποκινητή

(8) Α. τυχαία τμήματα DNA ή RNA Β. γνωστά ιχνηθετημένα τμήματα DNA ή

RNA Γ. γνωστά ιχνηθετημένα και μονόκλωνα

τμήματα DNA ή RNA Δ. DNA ή RNA που προέρχεται από αν-

θρώπινο κύτταρο

biolog

y.gr

11

Βαθμολόγηση ερωτήσεων

Ερωτήσεις 1-73 1 μόριο 73 Χ 1 = 73:

Ερωτήσεις 74 0,5 μόριο 12Χ0,5 = 6

Ερώτηση 75 6 μόρια 6 Χ 1 = 6

Ερώτηση 76-78 5 μόρια 5 Χ 3 = 15

ΣΥΝΟΛΟ 100 μόρια

(9) Α. αντιπαραλληλία Β. υβριδοποίηση Γ. αποδιάταξη Δ. κλωνοποίηση

(10) Α. αντιπαραλληλία Β. υβριδοποίηση Γ. αποδιάταξη Δ. κλωνοποίηση

(11) Α. κατασκευή φαρμακευτικών πρωτεϊνών Β. τεχνική PCR Γ. μελέτη των γονιδίων Δ. μελέτη του DNA

(12) Α. εργαστηριακή καλλιέργεια με στερεό θρεπτικό υλικό

Β. βιομηχανική καλλιέργεια με υγρό θρεπτι-κό υλικό

Γ. εργαστηριακή καλλιέργεια με υγρό θρε-πτικό υλικό

Δ. βιομηχανική καλλιέργεια με στερεό θρε-πτικό υλικό

Να απαντήσετε στις ερωτήσεις

75.

αρχικά τελικά

T A C A C A C A A A C G G G G T A C A C A C A A A C G G G T

Σε τμήμα DNA το οποίο αποτελεί τμήμα μεταφραζόμενης περιοχής γονιδίου συμβαίνει η παρακάτω αλλαγή:

Είναι δυνατό η αλλαγή αυτή να ΜΗΝ προκαλέσει αλλαγές στη λειτουργικότητα του μορίου που θα παραχθεί από την παραπάνω τροποποιημένη γενετική πληροφορία;

76. Να αναφέρετε δύο λόγους υποστηρίζοντας την άποψη ότι ο λόγος των βάσεων Α/G δεν ταυτίζεται σε όλα τα ά-τομα ενός είδους οργανισμών. Να υποστηρίξετε την άποψη σας με 50 λέξεις το πολύ.

77. Μια συμμαθήτρια σας υποστήριξε πως είναι λάθος η άποψη ότι κάθε γονίδιο έχει το δικό του υποκινητή. Ένας συμμαθητής σας υποστήριξε και αιτιολόγησε την ίδια άποψη, διατυπώνοντας: Τα γονίδια που μεταγράφονται σε t RNA, r RNA, sn RNA δεν έχουν υποκινητή. Συμφωνείτε με την άποψη της συμμαθήτρια σας και την αιτιολόγηση της από τον συμμαθητή σας; Να υποστη-ρίξετε τη θέση σας με 30 λέξεις το πολύ.

78. Ο αριθμός των γονιδίων του ανθρώπου το 1990 είχε εκτιμηθεί σε 100.000, ενώ αργότερα διαπιστώθηκε ότι ο αριθμός των γονιδίων που κωδικοποιούν πρωτεΐνες είναι λιγότερα από 40.000. Πού μπορεί να οφείλεται αυτή η διαφορά;

biolog

y.gr

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2012 Γ λυκείου Α φάση

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1 Δ 33 Β 65 Σ 73 DNA πολυμεράση 2

2 Γ 34 Δ 66 Σ πριμόσωμα 3

3 Α 35 Γ 67 Λ πρωταρχικά τμ. 4

4 Δ 36 Β 68 Λ DNA ελικάση 1

5 Β 37 Γ 69 Β ασυνεχές τμ. 6

6 Β 38 Γ 70 Γ συνεχές τμ. 7

7 Α, Γ, Δ 39 άκυρο 71 Γ DNA δεσμάση 5

8 Α 40 Β 72 Α

9 Β 41 Β

10 Α 42 Γ

11 άκυρο 43 Α

12 Δ 44 Β

13 Γ 45 Α, Β 74 1- Β / 2- Β / 3 - Γ / 4 - Γ / 5 - Γ / 6 - Δ 7 - Δ / 8 - Γ / 9 - Γ / 10 - Β / 11 - Α / 12 - Β 14 Α 46 Γ

15 Γ 47 Δ

16 Γ 48 Β 75 σιωπηλές μεταλλάξεις ουδέτερες μεταλλάξεις 17 Δ 49 Γ

18 Δ 50 Γ

19 Γ 51 Δ 76 πολλαπλά αλληλόμορφα χρωμοσωμικές ανωμαλίες (αριθμ. ή δομικές) ιοί με μονόκλωνο DNA ή RNA

20 Β 52 Γ

21 Γ 53 Α

22 Γ 54 Λ

23 Β 55 Λ

24 Β 56 Σ 77 Συμφωνώ, π.χ. τα δομικά γονίδια του οπερονί-ου δεν έχουν το καθένα δικό του υποκινητή. Λανθασμένη αιτιολόγηση, όλα τα γονίδια χρειάζονται υποκινητή (ανεξάρτητο ή κοινό) για την πρόσδεση της RNA πολυμεράσης.

25 Α, Δ 57 Λ

26 Γ 58 Λ

27 Α 59 Λ

28 Γ 60 Λ

29 Β 61 Σ 78 Περιοχές γονιδιώματος με άγνωστη λειτουργία Ρυθμιστικές περιοχές των γονιδίων που κωδι-κοποιούν πρωτεΐνες Γονίδια που κωδικοποιούν tRNA, rRNA, snRNA

30 Α 62 Σ

31 Δ 63 Λ

32 Α 64 Σ

biolog

y.gr

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

2012

Β΄ φάση

biolog

y.gr

1. Με ποιες από τις ακόλουθες διαδικασίες πραγματοποιείται σύζευξη της οξειδωτικής φω-σφορυλίωσης με την κυτταρική αναπνοή;

Α. Ροή ηλεκτρονίων και χημειώσμωση. Β. Ροή ηλεκτρονίων και φωσφορυλίωση υποστρώματος Γ. Αναγωγή του NAD+και χημειώσμωση Δ. Αναγωγή του H2O και φωσφορυλίωση υποστρώματος

2. Τα φυτά και τα ζώα ανταλλάσσουν υλικά μέσα από τις διεργασίες της φωτοσύνθεσης και της κυτταρικής αναπνοής. Ποια από τις παρακάτω δηλώσεις αληθεύει σχετικά με τον τρό-πο συσχέτισης των παραπάνω διεργασιών;

Α. Τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης παρεμποδίζουν την κυτταρική αναπνοή. Β. Τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης αποτελούν προϊόντα και της κυτταρικής αναπνοής Γ. Τα αντιδρώντα της φωτοσύνθεσης αποτελούν αντιδρώντα καιτης κυτταρικής αναπνοής Δ. Τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης αποτελούν αντιδρώντα της κυτταρικής αναπνοής

3. Κατά την οξείδωση της γλυκόζης, η ενέρ-γεια για την παραγωγή ATP προέρχεται από τη μεταφορά ηλεκτρονίων προς:

Α. χαμηλότερη ενεργειακή στάθμη Β. υψηλότερη ενεργειακή στάθμη Γ. NAD+ Δ. NADH

4. Ο ρόλος του οξυγόνου κατά την αερόβια αναπνοή είναι:

Α. η αναγωγή της γλυκόζης Β. η οξείδωση του ATP Γ. η αποδοχή των Η+ που αποσπάστη-

καν από τα οργανικά υποστρώματα Δ. η παραγωγή CO2

5. Θεωρώντας συνδυαστικά τις διεργασίες τις φωτοσύνθεσης και της κυτταρικής αναπνοής, τα ηλεκτρόνια του H2O στην αρχή των φωτεινών αντιδράσεων καταλήγουν να ενώνονται με _____ στη διάρκεια της κυτταρικής αναπνοής.

Α. το O2 προς σχηματισμό νέων μορίων H2O Β. το NADPH προς σχηματισμό νέων μορίων γλυκόζης Γ. το πυροσταφυλικό προς σχηματισμό αιθανόλης Δ. τα συνένζυμα της αναπνευστικής αλυσίδας προς σχηματισμό O2

6. Στη διάρκεια ποιας διεργασίας ΔΕΝ πα-ράγεται ATP;

Α. Κύκλος Calvin της φωτοσύνθεσης Β. Κύκλος Krebs της κυτταρικής ανα-

πνοής Γ. Γλυκόλυση Δ. Φωτεινές αντιδράσεις

7. Σε ένα ασυνεχές γονίδιο ευκαρυωτικού κυττάρου, τα εξώνια:

Α. είναι περισσότερα από τα εσώνια Β. είναι λιγότερα από τα εσώνια Γ. είναι ίσα με τα εσώνια Δ. εξαρτάται από τον οργανισμό

biolog

y.gr

8. Ποια από τις ακόλουθες δηλώσεις αναφορικά με τη φωτοσύνθεση και την κυτταρική ανα-πνοή είναι λανθασμένη;

Α. Η φωτοσύνθεση είναι αναβολική διαδικασία ενώ η κυτταρική αναπνοή είναι καταβολική διαδικασία.

Β. Το οξυγόνο είναι απαραίτητο στην κυτταρική αναπνοή ώστε να συμβάλλει στην οξεί-δωση της γλυκόζης.

Γ. Η διαδικασία της φωτοσύνθεσης δεν απαιτεί δαπάνη ενέργειας. Δ. Με τη φωτοσύνθεση δεσμεύεται CO2 στον κύκλο του Calvin ενώ στην κυτταρική ανα-

πνοή απελευθερώνεται CO2 στον κύκλο του Krebs.

9. Η διαδικασία με την οποία παράγεται ο μεγαλύτερος αριθμός μορίων ATP κατά τη διάρκεια της κυτταρικής αναπνοής εί-ναι

Α. Ζύμωση Β. Γλυκόλυση Γ. Κύκλος του Krebs Δ. Οξειδωτική φωσφορυλίωση

10. Η οξειδωτική φωσφορυλίωση στην κυτ-ταρική αναπνοή έχει ως αντίστοιχη διαδι-κασία στη φωτοσύνθεση:

Α. τη δέσμευση του άνθρακα Β. τη διάσπαση του H2O Γ. την αλυσίδα μεταφοράς ηλεκτρονίων Δ. τη δέσμευση φωτός από τη χλωρο-

φύλλη

11. Ένας άντρας και μία γυναίκα και οι δύο με αχονδροπλασία (μονογονιδιακή δια-ταραχή), αποκτούν ένα κορίτσι υγιές. Ποια θα είναι η πιθανότητα το επόμενο παιδί που θα αποκτήσουν να έχει αχον-δροπλασία;

Α. 0,25 Β. 0,50 Γ. 0,75 Δ. 1

12. Τα έμβρυα μερικών φιδιών έχουν εξο-γκώματα που μοιάζουν με άκρα. Αυτά τα εξογκώματα εξαφανίζονται σε επόμενα στάδια της εμβρυογένεσης. Τα ευρήματα αυτά υποδεικνύουν ότι τα φίδια:

Α. έχουν ένα γονέα με άκρα. Β. έχουν λειτουργικά άκρα ως ενήλικα

άτομα. Γ. θα έχουν απογόνους με άκρα. Δ. εξελίχθηκαν από ένα πρόγονο που

είχε άκρα.

13. Το 1847, ένας επιστήμονας παρατήρησε ότι όταν οι γιατροί έπλεναν τα χέρια τους πριν έρθουν σε επαφή με τους ασθενείς τους, υπήρχε μειωμένος αριθμός μολύν-σεων. Αυτό ήταν ένα από τα πρώτα στοιχεία ότι: Α. τα βακτήρια παράγονται στα χέρια

των ασθενών. Β. οι γιατροί μολύνουν τους ασθενείς. Γ. τα βακτήρια είναι παρόντα στο νερό. Δ. τα βακτήρια προκαλούν ασθένειες.

14. Οι λεύκες προσβάλλονται από ένα κατα-στροφικό μύκητα. Μερικές λεύκες είναι περισσότερο ανθεκτικές στον μύκητα από άλλες. Η ανθεκτικότητα των δέντρων οφείλεται: Α. στην συμβίωση των μυκήτων με τις

λεύκες. Β. σε παράγοντες του εδάφους. Γ. στις ευεργετικές παραλλαγές μερι-

κών γονιδίων. Δ. στην πρόκληση μεταλλάξεων στα

κύτταρα της λεύκας.

biolog

y.gr

15. Σε ένα εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας προσδιορίστηκε μερικώς η αμινοξική αλ-ληλουχία μιας πρωτεΐνης. Τα μόρια t RNA που χρησιμοποιήθηκαν στη σύνθε-ση έχουν τα παρακάτω αντικωδικόνια:

3΄UAC 5΄ 3΄CGA 5΄ 3΄GGA 5΄ 3΄GCU 5΄ 3΄UUU 5΄ 3΄GGA 5΄

Σημειώστε τη νουκλεοτιδική αλληλουχία του DNA με την κωδικοποιημένη πληρο-φορία της παραπάνω αμινοξικής αλλη-λουχίας. Α. 5΄ATG-GCT-GGT-CGA-AAA-CCT-3΄ Β. 5΄ATG-GCT-CCT-CGA-AAA-CCT-3΄ Γ. 5΄ATG-GCT-GCT-CGA-AAA-GCT-3΄ Δ. 5΄ATG-GGT-CCT-CGA-AAA-CGT-3΄

16. Ένας ερευνητής συγκέντρωσε ένα δείγμα ψαριών από το γειτονικό ποτάμι. Αρχικά τα ψάρια έμοιαζαν να ανήκουν στο ίδιο είδος, αλλά όταν μετρήθηκε το μήκος του σώματος, βρέθηκε ότι υπήρχαν δύο ο-μάδες, η μία με μεγάλο και άλλη με μικρό σώμα. Ποια εξήγηση είναι λιγότερο κα-τάλληλη για την ερμηνεία της παρατήρη-σης αυτής; Α. Στο δείγμα υπάρχουν δύο είδη ψα-

ριών. Β. Υπάρχει ένα είδος, το ένα μέγεθος

αντιστοιχεί στα αρσενικά και το άλλο στα θηλυκά.

Γ. Υπάρχει ένα είδος, αλλά το μικρό μέγεθος αντιστοιχεί στα νεαρά άτομα και το μεγάλο στους ενήλικες.

Δ. Πραγματοποιείται γενετική εξέλιξη.

17. Μια αποικία βακτηρίων ξεκίνησε με τη διχοτόμηση ενός αρχικού βακτηρίου. Κά-θε κύτταρο της αποικίας είναι πολύ πιθα-νό: Α. να εκφράσει προσαρμογές διαφορε-

τικές από αυτές των άλλων κυττάρων Β. να αντιγράφει διαφορετικό αριθμό

γονιδίων Γ. να παρουσιάζει ανθεκτικότητα σε δι-

αφορετικά αντιβιοτικά Δ. να συνθέτει τις ίδιες πρωτεΐνες

18. Ποιο από τα παρακάτω είναι απαραίτητο να συμβεί για την εμφάνιση ενός νέου είδους; Α. Η συσσώρευση μεγάλου αριθμού

μεταλλάξεων στον πληθυσμό. Β. Απομόνωση δύο πληθυσμών ως

προς την αναπαραγωγή. Γ. Μείωση του αριθμού των ατόμων

ενός πληθυσμού. Δ. Μικρή βιωσιμότητα των απογόνων

από το ζευγάρωμα δύο πληθυσμών.

19. Ένας ερευνητής ανακάλυψε δύο παρόμοιους πληθυσμούς πουλιών. Οι δύο πληθυσμοί ζουν σε διαφορετικούς βιότοπους. Ποιο στοιχείο μπορεί να υποδείξει στον ερευνητή ότι τα πουλιά ανήκουν σε διαφορετικά είδη ή στο ίδιο είδος;

Α. Κάποια πουλιά εμφανίζονται ως υβριδικά άτομα μεταξύ των πουλιών στους δύο πλη-θυσμούς.

Β. Τα πουλιά των δύο πληθυσμών διασταυρώνονται μεταξύ τους επιτυχώς. Γ. Τα πουλιά στους δύο πληθυσμούς μερικές φορές τρέφονται σε διαφορετικές περιοχές. Δ. Ο χρωματισμός που επικρατεί σε κάθε πληθυσμό είναι διαφορετικός.

biolog

y.gr

Διαθέτουμε μια εργαστηριακή καλλιέργεια από φρουτόμυγες. Παρατηρούμε μεταξύ των ατόμων της καλλιέργειας μια θηλυκή φρουτόμυγα με σκούρο μαύρο χρώμα σώματος.

20. Διασταυρώνουμε την θηλυκή μαύρη φρουτόμυγα με μία αρσενική με καφέ χρώμα σώματος και όλοι οι απόγονοι της F1 γενιάς έχουν καφέ χρώμα σώματος. Στη συνέχεια διασταυρώνουμε μία θηλυ-κή και μία αρσενική από την F1 γενιά και παράγονται 200 απόγονοι από τους ο-ποίους οι 53 είναι αμιγείς καφέ και οι 48 σκούροι μαύροι. Πόσοι απόγονοι θα είναι φορείς του γονιδίου για το μαύρο χρώμα σώματος;

Α. 53 Β. 50 Γ. 99 Δ. 152

21. Παρατηρούμε ότι υπάρχουν ίσοι αριθμοί θηλυκών και αρσενικών ατόμων με καφέ και μαύρα σώματα. Αξιολογώντας όλες τις πληροφορίες συμπεραίνουμε ότι το χαρακτηριστικό για το μαύρο χρώμα σώ-ματα είναι:

A. Φυλοσύνδετο επικρατές B. Φυλοσύνδετο υπολειπόμενο Γ. Αυτοσωμικό υπολειπόμενο Δ. Αυτοσωμικό επικρατές.

22. Ένα γονίδιο σε ένα είδος μυρμηγκιού ελέγχει την σύνθεση του ενζύμου μηλική αφυδρογο-νάση (MDH). Ο γενετικός τόπος έχει δύο αλληλόμορφα, Μ1 και Μ2. Όταν αυτά τα αλληλό-μορφα ενεργοποιούνται, το καθένα προκαλεί την παραγωγή ίσων ποσοτήτων της MDH. Οι φαινότυποι των τριών πιθανών γονότυπων M1M1, M1M2, M2M2, σε ένα πληθυσμό αυτών των μυρμηγκιών σε σχέση με την παραγωγή της MDH, αναπαρίσταται καλύτερα από το γράφημα

biolog

y.gr

23. Η συμβιωτική θεωρία προέλευσης των μιτοχονδρίων αναφέρει ότι τα μιτοχόνδρια προέρ-χονται από ενδοσυμβιωτικά βακτήρια (δηλαδή βακτήρια τα οποία μέσα σε άλλα βακτήρια εξελίχθηκαν σε μιτοχόνδρια). Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις στηρίζουν αυτή τη θεω-ρία; Στον πίνακα απαντήστε με ναι (Ν) ή όχι (Ο).

Ν ή Ο

1. Τα μιτοχόνδρια έχουν τα δικά τους ριβοσώματα.

2. Τα μιτοχόνδρια προέρχονται από προϋπάρχοντα μιτοχόνδρια με διαί-ρεση

3. Τα ανθρώπινα μιτοχονδριακά γονίδια δεν έχουν εσώνια.

4. Μερικές αλληλουχίες DNA μιτοχονδριακών γονιδίων είναι παρόμοιες με εκείνες ορισμένων βακτηρίων.

24. Στη διασταύρωση μεταξύ αμιγών κίτρινων και γκρίζων φρουτόμυγων πάρθηκαν τα παρα-κάτω αποτελέσματα:

Α. Τα αλληλόμορφα για το γκρίζο και το κίτρινο χρώμα είναι ισοεπικρατή. Β. Το αλληλόμορφο για το γκρίζο χρώμα είναι φυλοσύνδετο υπολειπόμενο. Γ. Το αλληλόμορφο για το γκρίζο χρώμα είναι φυλοσύνδετο επικρατές. Δ. Το αλληλόμορφο για το κίτρινο χρώμα είναι αυτοσωμικό υπολειπόμενο.

Γονείς Απόγονοι

γκρίζα θηλυκά Χ κίτρινα αρσενικά Όλα γκρίζα

κίτρινα θηλυκά Χ γκρίζα αρσενικά Όλα τα αρσενικά κίτρινα και όλα τα θηλυ-

κά γκρίζα

25. Ο κύριος σκοπός αυτής της διαδι-κασίας που δείχνει η εικόνα είναι η παραγωγή: Α. φωσφορικών ομάδων. Β. διοξειδίου του άνθρακα και

νερού. Γ. αξιοποιήσιμης ενέργειας. Δ. ADP.

biolog

y.gr

26. Ποια από τις παρακάτω αλληλουχίες πε-ριγράφει καλύτερα τη ροή ενέργειας στο σκίτσο της εικόνας;

Α. θύμα → θηρευτής Β. ξενιστής → παράσιτο Γ. παραγωγός → φυτοφάγο ζώο Δ. αυτότροφος → σαρκοφάγο ζώο

27. Βακτήρια που απομονώθηκαν από το λεπτό έντερο ανθρώπου έχουν τροπο-ποιηθεί με τη βοήθεια της Γενετικής Μη-χανικής, ώστε να τρέφονται με οργανι-κούς ρύπους και να τους μετατρέπουν σε ανόργανες ενώσεις. Ποια σειρά του πί-νακα περιλαμβάνει την πιθανότερη αρνη-τική και θετική επίπτωση της τεχνολογίας αυτής για το οικοσύστημα;

ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗ

Α.

Ανόργανες ε-νώσεις επη-ρεάζουν τους βιογεωχημι-κούς κύκλους.

«Ανθρώπινα» βακτήρια απε-λευθερώνονται στο περιβάλ-λον.

Β.

Τα τροποποιη-μένα βακτήρια δεν ανταγωνί-ζονται τα φυσι-ολογικά.

Απομάκρυνση οργανικών ρύ-πων.

Γ.

Ορισμένοι μόνο οργανικοί ρύ-ποι απομακρύ-νονται.

Τα βακτήρια μπορούν να συνθέσουν πε-ρισσότερους οργανικούς ρύπους.

Δ.

Τα τροποποιη-μένα βακτήρια θα προκαλέ-σουν ασθένειες στον άνθρωπο.

Τα ανόργανα υλικά καταλή-γουν στο έδα-φος.

28. Ένας αγρότης καλλιεργεί στο χωράφι του καλαμπόκι για πολλά χρόνια. Κάθε χρό-νο κόβει τους μίσχους και τους δίνει για τροφή στις κατσίκες του. Ο αγρότης πα-ρατήρησε ότι με την πάροδο των χρόνων το χωράφι του παρουσίαζε μείωση στην παραγωγή καλαμποκιού. Εξηγήστε γιατί η απομάκρυνση των νε-κρών μίσχων οδηγεί στη μείωση της πα-ραγωγής καλαμποκιού σ΄ αυτό το χωρά-φι. Τι θα έπρεπε, εναλλακτικά, να κάνει ο αγρότης ώστε να αποτρέψει τη μείωση της παραγωγής χωρίς να χρειαστεί να σταματήσει την καλλιέργεια του καλα-μποκιού;

29. Μία βακτηριακή καλλιέργεια αναπτύσσε-ται σε θρεπτικό υλικό που περιέχει ραδι-ενεργό Αδενίνη (A*). Μετά από αρκετές γενιές, ώστε όλες οι αδενίνες να είναι ρα-διενεργές, η καλλιέργεια μεταφέρεται σε θρεπτικό υλικό με μη ραδιενεργό αδενί-νη. Μετά από ένα κύκλο αντιγραφής γίνε-ται ανάλυση του DNA. Ποιο από τα πα-ρακάτω αντιστοιχεί σε αυτό το DNA;

Α A* A* T T G A* T C T T A A C T A G

Β A* A T T G A* T C T T A* A* C T A G

Γ A A T T G A T C T T A A C T A G

Δ A* A* T C G A* T C T T A* A* C T A* G

biolog

y.gr

Το 1902, ο Archibald Garrod δημοσίευσε το πρώτο παράδειγμα ενός υπολειπόμενου ανθρώπι-νου γνωρίσματος, την αλκαπτονουρία, μία σχετικά ακίνδυνη διαταραχή κατά την οποία οι άν-θρωποι παράγουν σκούρα ούρα.

30. Παρατηρώντας τα παρακάτω γενεαλογικά δέντρα διαπιστώνουμε ότι ο Γιάννης έχει αλκα-πτονουρία. Αν ο πατέρας του, τα αδέλφια του πατέρα του και η αδελφή του πατέρα του δεν έχουν αλκαπτονουρία, ενώ η μητέρα του πατέρα του έχει , να επιλέξετε το γενεαλογικό δέ-ντρο που περιγράφει αυτή τη κατάσταση.

31. Η γιαγιά του Γιάννη έχει δύο αδελφούς και μία αδελφή. Ένας από τους αδελφούς της έχει αλκαπτονουρία και η κόρη του είναι μητέρα του Γιάννη. Αυτό σημαίνει ότι η μητέρα του Γιάννη και ο πατέρας του είναι πρώτα ξαδέλ-φια. Η σχέση αίματος αναπαρίσταται με διπλή γραμμή.Βασιζόμενοι σε αυτές τις πληροφορίες οι γονείς του Γιάννη:

Α. είναι και οι δύο ομόζυγοι για το γονίδιο της αλκαπτονουρίας. Β. είναι και οι δύο ετερόζυγοι για το γονίδιο της αλκαπτονουρίας. Γ. δεν φέρουν το γονίδιο της αλκαπτονουρίας. Δ. δεν είναι αρκετές οι πληροφορίες για να δοθεί απάντηση.

32. Στο γενεαλογικό δέντρο του διπλανού σχήματος, το άτομο ΙΙ2 πάσχει από μερική αχρωματοψία και το γεγονός αυτό δεν είναι αποτέλεσμα γονιδιακής με-τάλλαξης. Αν Ζ το σπερματοζωάριο και Ω το ωάριο από τη σύντηξη των οποίων προέκυψε το άτομο ΙΙ2, να χαρακτηρίσετε κάθε μία από τις προτάσεις που ακολουθούν με Σ αν τη θεωρείτε σωστή ή Λ αν τη θεωρείτε λανθασμένη:

1. Το Ζ περιείχε 22 χρωμοσώματα. 2. Το Ω περιείχε 23 χρωμοσώματα. 3. Το Ζ μπορεί να προήλθε από μη διαχωρισμό των φυλετικών χρωμοσωμάτων στη μεί-

ωση Ι. 4. Το Ζ μπορεί να προήλθε από μη διαχωρισμό αδελφών χρωματίδων στη μείωση ΙΙ. 5. Το Ω μπορεί να προήλθε από μη διαχωρισμό των φυλετικών χρωμοσωμάτων στη

μείωση Ι. 6. Το Ω μπορεί να προήλθε από μη διαχωρισμό αδελφών χρωματίδων στη μείωση ΙΙ.

biolog

y.gr

Οι άνθρωποι που μολύνθηκαν από ένα ή περισσότερους διαφορετι-κούς ιούς του αναπνευστικού συ-στήματος ανέπτυξαν αντισώματα ως αντίδραση για κάθε είδος ιού στο αίμα τους. Ελέγχθηκε το αίμα τεσσάρων ασθενών ώστε να δια-πιστωθεί ποιο είδος ιού μόλυνε τον κάθε ασθενή και τα αποτελέσματα παρατίθενται στον παρακάτω πί-νακα.

++: σύνδεση αντιγόνου-αντισώματος 0: μη σύνδεση αντιγόνου-αντισώματος

Αντισώματα για

Αίμα από Ρινοϊό Ιό της γρίπης Α

Ιό της γρίπης Β RSV

Βίκυ ++ ++ 0 0

Ελένη 0 ++ ++ ++

Μαρία ++ ++ 0 0

Στέλλα 0 0 ++ 0

33. Από τις πληροφορίες του πίνακα διαπι-στώνουμε ότι

Α. η Στέλλα μολύνθηκε από τον RSV. Β. η Μαρία μολύνθηκε από τρείς τύ-

πους ιών. Γ. η Ελένη μολύνθηκε με τον μεγαλύτε-

ρο αριθμό διαφορετικών ιών. Δ. η Βίκυ και η Στέλλα μολύνθηκαν από

την ίδια ομάδα ιών.

34. Αφού η κατανομή των αντισωμάτων ήταν γνωστή, οι γιατροί εμβολίασαν τους τέσ-σερεις ασθενείς κατά των ιών για κάθε ασθενή που δεν είχε ανοσία. Από τις πληροφορίες του πίνακα είναι λογικό να σκεφτούμε ότι η Βίκυ

Α. θα εμβολιαστεί για τον Ρινοϊό και για την γρίπη Α.

Β. θα εμβολιαστεί για την γρίπη Β και τον RSV.

Γ. θα κάνει τα ίδια εμβόλια με την Ελέ-νη.

Δ. θα εμβολιαστεί για την γρίπη Α.

35. Ο Άρης αφού μολύνθηκε ταυτόχρονα από ένα παθογόνο βακτήριο Α και έναν ιό Β, εμφάνισε υψηλό πυρετό και άλλα συ-μπτώματα λοίμωξης. Το διπλανό διά-γραμμα παρουσιάζει τη μεταβολή της συ-γκέντρωσης των αντισωμάτων για τα μι-κρόβια αυτά στο αίμα του Άρη, σε συνάρ-τηση με το χρόνο. Να χαρακτηρίσετε κάθε μία από τις προτάσεις που ακολουθούν, με Σ αν τη θεωρείτε σωστή ή Λ αν τη θε-ωρείτε λανθασμένη.

Α. Η λοίμωξη οφείλεται στο Β. Β. Ο πυρετός δυσχεραίνει την αντιμετώπιση της λοίμωξης του Άρη. Γ. Είναι πιθανό ο Άρης να είχε εμβολιαστεί στο παρελθόν κατά της ασθένειας που προ-

καλεί το βακτήριο Α. Δ. Κατά του μικροβίου Α ενεργοποιήθηκαν και Τ κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα μνήμης του

Άρη. Ε. Για την αντιμετώπιση της λοίμωξης, είναι χρήσιμη η χορήγηση στον Άρη αντιβιοτικού. ΣΤ Κατά τη λοίμωξη θα ανιχνευτεί αυξημένη συγκέντρωση ιντερφερονών.

biolog

y.gr

Μια ομάδα ερευνητών βρήκε τμήματα άγνωστου είδους φυτού. Οι ερευνητές επιχείρησαν να α-νακαλύψουν αν το άγνωστο είδος (ΕΧ) είχε κάποια συγγένεια με κάποιο από τέσσερα γνωστά είδη (Ε1, Ε2, Ε3 και Ε4).

Η συγγένεια μεταξύ των ειδών μπορεί να προσδιοριστεί με μεγάλη ακρίβεια συγκρίνοντας τα αποτελέσματα ηλεκτροφόρησης διαφορετικών μορίων DNA σε πήκτωμα αγαρόζης. Τα τμήματα DNA που υποβάλλονται στη δοκιμασία προκύπτουν από τον τεμαχισμό του DNA κάθε οργανι-σμού με την επίδραση περιοριστικών ενδονουκλεασών.

Τα παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζει τα αποτελέσματα της ηλεκτροφόρησης των DNA από το άγνωστο φυτό και τεσσάρων ακόμα διαφορετικών γνωστών ειδών.

Αποτελέσματα ηλεκτροφόρησης DNA πέντε διαφορετικών φυτών σε πήκτωμα αγαρόζης

ΕΧ Ε1 Ε2 Ε3 Ε4

36. Το άγνωστο είδος βρίσκεται πιο κοντά στο:

Α. Ε1 Β. Ε2 Γ. Ε3 Δ. Ε4

37. Ο τεμαχισμός του DNA των πέντε φυτι-κών οργανισμών έγινε:

Α. με διαφορετική περιοριστική ενδο-νουκλεάση για κάθε είδος

Β. με την ίδια περιοριστική ενδονου-κλεάση για όλα τα είδη

Γ. με ποικιλία περιοριστικών ενδονου-κλεασών ώστε να δημιουργηθούν ι-σομεγέθη τμήματα DNA σε όλα τα είδη

Δ. με την ίδια ενδονουκλεάση που χρη-σιμοποιείται για το άνοιγμα των πλα-σμιδίων

38. Οι διαφορετικές θέσεις που καταλαμβά-νουν τα τμήματα DNA κάθε δείγματος στο πήκτωμα της αγαρόζης οφείλονται:

Α. στο διαφορετικό τους μέγεθος Β. στη διαφορετική τους γενετική πλη-

ροφορία Γ. στη διαφορετική τους θέση στο χρω-

μόσωμα Δ. στη διαφορετική αλληλουχία των βά-

σεών τους

biolog

y.gr

39. Το γενεαλογικό δέντρο απεικονίζει τον τρόπο κληρονόμησης ενός γνωρίσματος που ελέγ-χεται από ένα ζεύγος αλληλομόρφων.

Ποιο τετράγωνο Punnet αναπαριστά με σωστό τρόπο τη διασταύρωση μεταξύ των γονέων της γενιάς I;

Χρησιμοποιήστε το παρακάτω κείμενο, για να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν.

« Στο πλαίσιο της «γεωμηχανικής», μια γιγάντια επιχείρηση λίπανσης των ωκεανών έχει προτα-θεί ως λύση για την αντιμετώπιση ενός σημαντικού περιβαλλοντικού προβλήματος.

Το 2009 ένα γερμανικό ερευνητικό σκάφος με πολυεθνική επιστημονική ομάδα, κατά τη διάρκεια της αποστολής «Loxafex» έριξε τμηματικά στο νερό 20 τόνους θειϊκού σιδήρου, σε μια περιοχή του Νότιου Ατλαντικού έκτασης 300 km2. Ο θειικός σίδηρος αποτελεί σημαντικό θρεπτικό στοι-χείο του φυτοπλαγκτού και υπάρχει σε περιορισμένες μόνο ποσότητες στα παγωμένα νερά του Νότιου Ατλαντικού. Η αρχική προσθήκη λιπάσματος προκάλεσε την αύξηση του φυτοπλαγκτού, το οποίο διπλασίασε τη βιομάζα του μέσα στις πρώτες δύο εβδομάδες. Οι επόμενες, ωστόσο προσθήκες λιπάσματος δεν προκάλεσαν περαιτέρω αύξηση του φυτοπλαγκτού.

40. Η λίπανση των ωκεανών προτάθηκε ως λύση για την αντιμετώπιση του προβλή-ματος

Α. της όξινης βροχής Β. του φαινομένου του θερμοκηπίου Γ. της εξασθένησης της στιβάδας του

όζοντος Δ. της ρύπανσης των υδάτων

41. Η λίπανση των ωκεανών μπορεί να συμβάλλει στη λύση αυτού του προβλήματος με:

Α. τη δέσμευση CO2 Β. την παραγωγή O2 Γ. τη δέσμευση NO3_ Δ. τη δέσμευση SO2

42. Στην αλυσίδα φυτό φυτοφάγο ζώο σαρκοφάγο ζώο, παρατηρήθηκε συγκέ-ντρωση μη βιοδιασπώμενου εντομοκτό-νου 0,1 mg ανά κιλό φυτών. Η συγκέ-ντρωση του εντομοκτόνου στους ιστούς του σαρκοφάγου ζώου είναι: Α. 0,01 mg ανά κιλό Β. 0,001 mg ανά κιλό Γ. 1 mg ανά κιλό Δ. 10 mg ανά κιλό

43. Μεταλλάξεις που συμβαίνουν στα κύττα-ρα του δέρματος ή των αδένων έχουν πολύ μικρή επίδραση στην εξέλιξη ενός είδους επειδή οι μεταλλάξεις σε αυτά τα κύτταρα: Α. συνήθως προκαλούν θάνατο του ορ-

γανισμού Β. δεν μεταβιβάζονται στους απογόνους Γ. συνήθως είναι ευνοϊκές γι α τον ορ-

γανισμό Δ. προκαλούν πολύ σοβαρές μεταλλά-

ξεις στους απογόνους

biolog

y.gr

44. Ένας ασθενής είχε υποβληθεί σε θεραπεία για μία λοίμωξη και χρησιμοποιήθηκε ένα αντι-βιοτικό. Μεταξύ διαστημάτων επτά ημερών λήφθηκε δείγμα από το στόμα του ασθενή και καλλιεργήθηκε το κάθε δείγμα σε νέο τρυβλίο με άγαρ.

( τρυβλίο= δοχείο με άγαρ στο οποίο αναπτύσσεται η καλλιέργεια)

Ποια είναι η πιθανότερη αιτία της μεταβολής στη μικροχλωρίδα του στόματος που απεικο-νίζεται στα τρυβλία με την καλλιέργεια των δειγμάτων;

Α. Το είδος 1 ήταν πηγή τροφής για το είδος 2 και επέτρεψε την ανάπτυξη περισσότερων οργανισμών του είδους 2.

Β. Το είδος 1 και το είδος 2 είναι μύκητες, αλλά το είδος 1 καταστράφηκε από το αντιβιο-τικό ενώ το είδος 2 χρησιμοποίησε το αντιβιοτικό ως τροφή.

Γ. Όσο ο αριθμός των ατόμων του είδους 2 αυξάνεται, οι μικροοργανισμοί αυτού του εί-δους άλλαξαν τη σύσταση του άγαρος σταματώντας την ανάπτυξη του είδους 1.

Δ. Υπάρχει φυσιολογικά ισορροπία μεταξύ του αριθμού των ατόμων του κάθε είδους αλ-λά η καταστροφή του είδους 1 από το αντιβιοτικό επέτρεψε την μεγαλύτερη ανάπτυξη του είδους 2.

45. Οι Δροσόφιλες μπορούν να αναπτύξουν ίσια φτερά αν διατηρηθούν σε θερμο-κρασία 16 OC κατά τη διάρκεια της ανά-πτυξής τους και αναδιπλωμένα φτερά αν διατηρηθούν σε θερμοκρασία 25 OC. Η καλύτερη ερμηνεία για την αλλαγή αυτή είναι ότι: Α. τα γονίδια για τα αναδιπλωμένα φτε-

ρά και τα γονίδια για τα ίσια φτερά βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμο-σώματα

Β. ορισμένα γονίδια στη Δροσόφιλα ε-ξαρτώνται από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος

Γ. το περιβάλλον επηρεάζει την έκφρα-ση των γονιδίων γι΄ αυτή την ιδιότητα

Δ. υψηλές θερμοκρασίες προκαλούν γονιδιακές μεταλλάξεις

46. Το ένζυμο πεψίνη παράγεται στα κύττα-ρα του στομάχου αλλά όχι στα κύτταρα του λεπτού εντέρου στα οποία παράγεται ένα διαφορετικό ένζυμο, η θρυψίνη. Ο λόγος για τον οποίο τα κύτταρα του στο-μάχου και του λεπτού εντέρου παράγουν διαφορετικά ένζυμα είναι ότι το γονίδιο που κωδικοποιεί την θρυψίνη: Α. βρίσκεται στα κύτταρα του λεπτού

εντέρου αλλά απουσιάζει από τα κύτ-ταρα του στομάχου

Β. εκφράζεται στα κύτταρα του λεπτού εντέρου αλλά δεν εκφράζεται στα κύτταρα του στομάχου

Γ. έχει υποστεί μετάλλαξη στα κύτταρα του στομάχου

Δ. έχει καταστραφεί από την πεψίνη του στομάχου

biolog

y.gr

47. Στο παρακάτω σχήμα απεικονίζεται η γενική εικόνα της φωτοσύνθεσης. Τοποθετήστε τον κατάλληλο αριθμό της εικόνας δίπλα σε κάθε όρο και όνομα του πίνακα που ακολουθεί.

Πίνακας όρων και ονομάτων θυλακοειδή granum σκοτεινές αντιδράσεις φωτεινές αντιδράσεις φως στρώμα

H2O γλυκόζη

CO2 NADPH ATP

NADP+ O2 ADP+P

Το παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζει μία ερμηνεία της συγγένειας των οργανισμών βασισμένη στην εξελικτική θεωρία. Τα γράμματα αντιστοιχούν διαφορετικά είδη οργανισμών.

48. Στο διάγραμμα φαίνεται ότι ο κοινός πρόγονος για τα είδη Σ και Τ είναι το εί-δος Α. Ζ Β. Η Γ. Θ Δ. Κ

49. Ποια είδη είναι λιγότερο πιθανό να απο-τελούν ζωτικά τμήματα του σημερινού οικοσυστήματος; Α. Μ και Φ Β. Σ και Τ Γ. Φ και Λ Δ. Ν και Ζ

10 εκατομμύρια χρόνια πριν

Σήμερα Μ Ν Σ Τ

Φ Ζ Η

Θ Ξ

Κ

Λ

biolog

y.gr

50. Σε ένα άτομο φορέα της δρε-πανοκυτταρικής αναιμίας, τα διαφορετικά μόρια mRNA που μεταφράζονται για τη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης HbA, είναι: Α. 6 Β. 2 Γ. 3 Δ. 4

51. Στο παρακείμενο γενεαλογικό δέντρο τα άτομα Ι2 και ΙΙ1 πάσχουν από ασθένεια που οφείλεται σε αυ-τοσωμικό υπολειπόμενο γονίδιο. Οι πιθανότητες να πάσχουν και τα δύο δίδυμα ΙΙ2 και ΙΙ3 είναι: Α. 0% Β. 25% Γ. 50% Δ. 75%

52. Είστε σπουδαστής και εργάζεστε για το καλοκαίρι σε ένα ερευνητικό εργαστήριο μοριακής Βιολογίας. Σας ζητείται να εισάγετε το γονίδιο «personaltest», γνωστής αλληλουχίας βά-σεων, σε πλασμίδιο. Είναι σημαντικό, το γονίδιο να τοποθετηθεί με τον σωστό προσανα-τολισμό, έτσι ώστε να είναι δυνατή η παραγωγή λειτουργικής πρωτεΐνης μετά την εισαγωγή του ανασυνδυασμένου πλασμιδίου σε βακτήριο.

Επινοήστε και περιγράψτε τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσετε για να δημιουργή-σετε αυτό το ανασυνδυασμένο πλασμίδιο. Στον βιοχημικό εξοπλισμό του εργαστηρίου υ-πάρχει μεγάλη ποικιλία περιοριστικών ενδονουκλεασών, καθώς και όλα τα ένζυμα που απαιτούνται για τη δημιουργία του ανασυνδυασμένου πλασμιδίου.

Το γονίδιο «personaltest» δεν περιέχει εσώνια και το πλασμίδιο περιέχει υποκινητή για την έκφραση του γονιδίου και όλες τις αλληλουχίες αναγνώρισης των διαθέσιμων περιοριστι-κών ενδονουκλεασών.

Στο παρακείμενο σχήμα απεικονίζο-νται οργανισμοί και διαδικασίες που, μεταξύ άλλων, διεκπεραιώνουν τον βιογεωχημικό κύκλο του αζώτου σε ένα χερσαίο οικοσύστημα.

53. Τα ανόργανα υλικά (μόρια, ιόντα) Α, Β, Γ, είναι αντίστοιχα: Α. υδρατμοί, νιτρικά ιόντα, αμμωνία. Β. οξυγόνο, νιτρικά ιόντα, αμμωνία. Γ. υδρατμοί, αμμωνία, νιτρικά ιόντα. Δ. οξυγόνο, αμμωνία, νιτρικά ιόντα.

54. Οι οργανισμοί 1, 2, 3, 4 είναι αντίστοιχα: Α. νιτροποιητικά βακτήρια, αποικοδομητές, αζωτοδεσμευτικά βακτήρια, ζώα. Β. αζωτοδεσμευτικά βακτήρια, αποικοδομητές, απονιτροποιητικά βακτήρια, ζώα. Γ. αζωτοδεσμευτικά βακτήρια, νιτροποιητικά βακτήρια, αποικοδομητές, ζώα. Δ. νιτροποιητικά βακτήρια, αζωτοδεσμευτικά βακτήρια, ζώα, αποικοδομητές.

3

+ Α

Β

1

2 Γ

Ν2

ουρία, ουρικό οξύ 4

biolog

y.gr

Κάθε μία από τις προτάσεις που δίνονται παρακάτω αναφέρεται σε διαδικασία που γίνεται σε συγκεκριμένο στάδιο πρώτο, δεύτερο (χυμική – κυτταρική) ή τρίτο της ανοσοβιολογικής απόκρι-σης.

1. Τα Τ κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα επιτίθενται και καταστρέφουν τα προσβεβλημένα από ιούς κύτταρα.

2. Τα Τ κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα επιτίθενται και καταστρέφουν καρκινικά κύτταρα. 3. Τα Τ βοηθητικά λεμφοκύτταρα ενεργοποιούν με χημικές ουσίες που εκκρίνουν, τα Β

λεμφοκύτταρα. 4. Αντίδραση αντιγονικού καθοριστή – αντισώματος με αποτέλεσμα την αδρανοποίηση,

καταστροφή του αντιγόνου και τη διευκόλυνση της φαγοκυττάρωσης του από τα φαγο-κύτταρα του οργανισμού.

5. Τα πλασματοκύτταρα παράγουν ειδικά για τον αντιγονικό καθοριστή αντισώματα. 6. Είσοδος αντιγόνου και ενεργοποίηση των μακροφάγων. 7. Τα ενεργοποιημένα Β λεμφοκύτταρα πολλαπλασιάζονται και παράγουν πλασματοκύτ-

ταρα. 8. Ορισμένα από τα Β λεμφοκύτταρα δίνουν κύτταρα μνήμης. 9. Τα Τ βοηθητικά λεμφοκύτταρα αναγνωρίζουν τους αντιγονικούς καθοριστές που βρί-

σκονται στην επιφάνεια των μακροφάγων. 10. Τα Τ κατασταλτικά λεμφοκύτταρα ενεργοποιούνται και σταματούν την ανοσοβιολογική

απόκριση. 11. Τα Τ βοηθητικά λεμφοκύτταρα ενεργοποιούν με χημικές ουσίες που εκκρίνουν, τα Τ

κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα. 12. Τα αντιγονοπαρουσιαστικά μακροφάγα εκθέτουν στη μεμβράνη τους, αντιγονικούς κα-

θοριστές του μικροβίου.

Ενήλικος άνθρωπος μολύνεται ταυτόχρονα από δύο στελέχη βακτηρίων τύφου, το (ΣΙ) και (ΣΙΙ). Το στέλεχος (ΣΙ) φέρει τον αντιγονικό καθοριστή Α και το στέλεχος (ΣΙΙ) φέρει τον αντιγονικό κα-θοριστή Β. Για το στέλεχος (ΣΙ) ο άνθρωπος είχε εμβολιαστεί στο παρελθόν.

55. Το είδος της άμυνας είναι

Α. πρωτογενής για το ΣΙ και δευτερογενής για το ΣΙΙ Β. δευτερογενής για το ΣΙ και πρωτογενής για το ΣΙΙ Γ. πρωτογενής και για τα δύο Δ. δευτερογενής και για τα δύο

56. Το είδος της ανοσίας που κάνει ο άνθρωπος μετά τη μόλυνση είναι

Α. παθητική για το ΣΙ και ενεργητική για το ΣΙΙ Β. παθητική για το ΣΙΙ και ενεργητική για το ΣΙ Γ. τεχνητή ενεργητική για το ΣΙ και φυσική ενεργητική για το ΣΙΙ Δ. ενεργητική και για τα δύο

57. Το είδος της ανοσίας που έκανε ο άνθρωπος όταν εμβολιάσθηκε με το στέλεχος (ΣΙ) ήταν

Α. φυσική παθητική πρωτογενής Β. τεχνητή παθητική δευτερογενής Γ. τεχνητή ενεργητική πρωτογενής Δ. φυσική ενεργητική πρωτογενής

biolog

y.gr

58. Ποια από τις παρακάτω επιλογές δείχνει τα σωστά διαδοχικά βήματα της ανοσοβιολογικής απόκρισης που πραγματοποιείται στον οργανισμό του μολυσμένου ανθρώπου για το στέ-λεχος ΣΙΙ. Οι αριθμοί αναφέρονται στις προτάσεις που σας δίνονται πιο πάνω.

Α. 6, 12, 9, 3, 11, 7, 8, 5, 4, 1, 2, 10 Β. 6, 12, 9, 3, 11, 7, 8, 5, 4, 1, 10 Γ. 6, 12, 9, 3, 7, 8, 5, 4, 10. Δ. 6, 12, 9, 3, 7, 5, 4, 10.

Το σχήμα παρακάτω απεικονίζει τμήμα DNA προκαρυωτικού κυττάρου στο οποίο υπάρχουν δύο γονίδια το Α και το Β (συμβολίζονται με έντονη γραμμή) και οι θέσεις των υποκινητών τους (συμ-βολίζονται με διακεκομμένη γραμμή). Κάθε ένα από τα γονίδια αυτά είναι υπεύθυνο για τη σύν-θεση πεπτιδικής αλυσίδας.

Υπ Γονίδιο Α Γονίδιο Β Υπ

κλώνος Χ 5’ 3’ κλώνος Ζ 3’ 5’ Oι αλληλουχίες των γονιδίων που βρίσκονται στις θέσεις αυτές δίνονται παρακάτω. Γονίδιο Α κλώνος 1 __ CCGTATGGTAATACCGCTGAGCTGATTTGTAATAATTG __ κλώνος 2 __ GGCATACCATTATGGCGACTCGACTAAACΑTTAΤTAAC __ Γονίδιο B κλώνος 1 __ GTATTAATGTTTATGTCGAGTCGCAATGCTATATGAAT __ κλώνος 2 __ CATAATTACAAATACAGCTCAGCGTTACGATATACTTA __

Για το γονίδιο Α Για το γονίδιο Β

59. Μη κωδικός κλώνος είναι

Α. ο κλώνος 1 5΄ CCG …. TTG 3΄ Β. ο κλώνος 1 3΄ CCG …. TTG 5΄ Γ. ο κλώνος 2 5΄ GGC …. AAC 3΄ Δ. ο κλώνος 2 3΄ GGC …. AAC 5΄

60. Μη κωδικός κλώνος είναι

Α. ο κλώνος 1 5΄ GTA …. AAT 3΄ Β. ο κλώνος 1 3΄ GTA …. AAT 5΄ Γ. ο κλώνος 2 3΄ CAT …. TTA 5΄ Δ. ο κλώνος 2 5΄ CAT …. TTA 3΄

61. Η τοποθέτηση του γονιδίου στο σχήμα είναι

Α. στον κλώνο Χ βρίσκεται η αλληλου-χία του κλώνου 1 με διάταξη 5΄ GΤΤ … GCC 3΄

Β. στον κλώνο Χ βρίσκεται η αλληλου-χία του κλώνου 1 με διάταξη 5΄ GCC … GTT 3΄

Γ. στον κλώνο Ζ βρίσκεται η αλληλου-χία του κλώνου 2 με διάταξη 3΄ GGC … AAC 5΄

Δ. στον κλώνο Ζ βρίσκεται η αλληλου-χία του κλώνου 2 με διάταξη 3΄ CAA … CGG 5΄

62. Η τοποθέτηση του γονιδίου στο σχήμα είναι

Α. στον κλώνο Χ βρίσκεται η αλληλου-χία του κλώνου 2 με διάταξη 5΄ ATT … TAC 3΄

Β. στον κλώνο Χ βρίσκεται η αλληλου-χία του κλώνου 1 με διάταξη 5΄ TTA … CAT 3΄

Γ. στον κλώνο Ζ βρίσκεται η αλληλου-χία του κλώνου 2 με διάταξη 3΄ ATT … TAC 5΄

Δ. στον κλώνο Ζ βρίσκεται η αλληλου-χία του κλώνου 1 με διάταξη 3΄ GTA … AAT 5΄

biolog

y.gr

63. Σε ένα από τα δύο γονίδια γίνεται μετάλλαξη και συγκεκριμένα αντικατάσταση βάσης, απο-τέλεσμα της οποίας είναι η αδυναμία σχηματισμού συμπλόκου έναρξης μετάφρασης και τελικά η σύνθεση πεπτιδικής αλυσίδας. Η μετάλλαξη έγινε στην

Α. 7η βάση του γονιδίου Α Β. 23η βάση του γονιδίου Α Γ. 7η βάση του γονιδίου Β Δ. 35η βάση του γονιδίου Β

Απαντήστε στις ερωτήσεις που ακολουθούν, χρησιμοποιώντας το παρακάτω κείμενο ως κύρια πηγή πληροφοριών:

Καλύτερο ρύζι

Η παραγωγή νέων μορφών φυτικών καλλιεργειών θα βοηθήσει στη βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας τροφής που παράγουν οι καλλιεργητές. Οι ερευνητικές εργασίες που δημοσιεύτηκαν στο National Academic of Science παρουσιάζουν την ανάπτυξη δύο νέων ποικιλιών ρυζιού, μία με τη βοήθεια επιλεκτικών διασταυρώσε-ων και μία με τη βοήθεια της βιοτεχνολογίας.

Η μία ποικιλία ρυζιού, που ονομάζεται Nerica (New Rice of Africa) ήδη χρησιμοποι-είται από τους καλλιεργητές στην Αφρική. Η ποικιλία Nerica συνδυάζει την αντοχή και την ανθεκτικότητα στα ζιζάνια που εμφανίζουν σπάνιες Αφρικανικές ποικιλίες με την παραγωγικότητα και τη γρήγορη ωρίμανση των Ασιατικών ποικιλιών.

Η άλλη ποικιλία ρυζιού που ονομάζεται Stress-Tolerant δημιουργήθηκε με την εισα-γωγή βακτηριακών γονιδίων σε ριζόφυτα για την παραγωγή τρεχαλόζης (σάκχαρο). Η τρεχαλόζη βοηθάει τα φυτά να διατηρούν σε καλή κατάσταση τις κυτταρικές τους μεμβράνες, τις πρωτεΐνες και τα ένζυμα κατά τη διάρκεια των περιβαλλοντικών αλ-λαγών. Τα φυτά που προκύπτουν είναι ανθεκτικά στην ξηρασία, στις χαμηλές θερ-μοκρασίες, στο αλατούχο έδαφος και σε πολλές άλλες περιβαλλοντικές πιέσεις πε-ρισσότερο απ΄ ότι οι φυσιολογικές ποικιλίες ρυζιού.

64. Η δημιουργία νέων ποικιλιών καλλιεργούμενων φυτών είναι απαραίτητη γιατί:

Α. εξασφαλίζει την ισορροπία του οικοσυστήματος Β. συμβάλλουν στη δημιουργία αποθεμάτων νερού για την άρδευση Γ. η καύση ορυκτών καυσίμων έχει μειώσει σημαντικά τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις Δ. αντιμετωπίζονται προβλήματα υποσιτισμού

65. Η ποικιλία Nerica δημιουργήθηκε:

Α. με διασταύρωση ποικιλιών Αφρικάνικου και Ασιατικού ρυζιού Β. με κλωνοποίηση γονιδίων για την αντοχή και την ανθεκτικότητα στα ζιζάνια Γ. με την ανταγωνιστική επικράτηση του Ασιατικού ρυζιού έναντι του Αφρικανικού Δ. με την εισαγωγή γονιδίων για την αύξηση της παραγωγής και τη γρήγορη ωρίμανση

στο Ασιατικό ρύζι

66. Ποιο βακτηριακό συστατικό είναι πιο πιθανό ότι συνέβαλλε στη δημιουργία της ποικιλίας ρυζιού που παράγει Stress-Tolerant Rice;

Α. το σάκχαρο Β. τα ένζυμα Γ. το DNA Δ. η τρεχαλόζη

biolog

y.gr

67. Ποια από τις ποικιλίες ρυζιού που δημιουργήθηκαν ήταν αποτέλεσμα γενετικής μηχανικής; Εξηγείστε με 30 λέξεις περίπου..

Για μια δεκαετία περίπου, μελετήθηκε η επίδραση της αντιπηκτικής ουσίας βαρφαρίνη, στους αρουραίους Rattus norvegius. Η ουσία αυτή, ενσωματωμένη στην τροφή, απορροφάται από τον εντερικό σωλήνα και εμποδίζει την πήξη του αίματος. Μετά τη συνεχή μείωση του πληθυσμού για δέκα χρόνια, οι αρουραίοι άρχισαν να αυξάνονται και τέλος σταθεροποιήθηκαν από το 1967 και μετά στο 40-50%. Σε ένα πληθυσμό αρουραίων, όπως πε-ριγράφεται στο παρακάτω διά-γραμμα, το ποσοστό των αρου-ραίων που αντιστάθηκαν στη βαρφαρίνη έχει μείνει σταθερό για αρκετά χρόνια.

Η αντίσταση στη βαρφαρίνη ε-λέγχεται από ένα επικρατές αυ-τοσωμικό αλληλόμορφο R. Πε-ρισσότερα από το 15% των αν-θεκτικών ζώων είναι ετερόζυγα γι΄ αυτό το ζεύγος αλληλόμορ-φων (Rr). Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται η ανταπόκριση στη βαρφαρίνη και η σχετική αναπα-ραγωγική καταλληλότητα των ομόζυγων ή ετερόζυγων ατόμων για το επικρατές αλληλόμορφο R. Τα άτομα RR παρουσιάζουν 20-πλάσια αύξηση στην ανάγκη της βιταμίνης Κ απ΄ ότι τα άτομα rr.

ΣΧΕΤΙΚΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ* ΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΤΟΠΟΥ R ΣΤΟΥΣ ΑΡΟΥΡΑΙΟΥΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΒΑΡΦΑΡΙΝΗΣ

rr Rr RR

ανταπόκριση στη βαρφαρίνη ευαίσθητο ανθεκτικό ανθεκτικό

εξάρτηση από τη βιταμίνη Κ όχι ενδιάμεση ναι

σχετική καταλληλότητα 0,68 1,00 0,37

* Η καταλληλότητα είναι ένα μέτρο επιτυχίας της αναπαραγωγής ενός συγκεκριμέ-νου γονότυπου. Η μέγιστη καταλληλότητα είναι 1,00

68. Στον πληθυσμό υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός ετερόζυγων ατόμων. Ποια από τις πα-ρακάτω προτάσεις εξηγεί καλύτερα την παρατήρηση αυτή;

Α. Τα ετερόζυγα (Rr) έχουν επιλεκτικό πλεονέκτημα έναντι των ομόζυγων (RR και rr). Β. Το γονίδιο για την έλλειψη ανθεκτικότητας (r) παρουσίασε αύξηση της συχνότητάς του

από γενιά σε γενιά. Γ. Το γονίδιο για την έλλειψη ανθεκτικότητας χάθηκε από γενιά σε γενιά. Δ. Τα ομόζυγα επικρατή άτομα (RR) αποκτούν πλεονέκτημα αναπαραγωγής έναντι των

ετερόζυγων.

69. Σε ένα πληθυσμό όπου δεν υπάρχει βαρφαρίνη, περιμένουμε ότι:

Α. το επικρατές αλληλόμορφο R θα υποσκελίζει το υπολειπόμενο

biolog

y.gr

Β. η συχνότητα του επικρατούς αλληλόμορφου R θα ελαττώνεται Γ. η συχνότητα των υπολειπόμενων ατόμων θα μειώνεται σταδιακά Δ. η συχνότητα του υπολειπόμενου αλληλόμορφου θα μειώνεται σταδιακά

70. Η ισχυρή εξάρτηση των RR ατόμων από μεγάλες ποσότητες βιταμίνης Κ, πιθανώς ευθύνε-ται για:

Α. τη μειωμένη καταλληλότητά τους Β. της έλλειψη ανθεκτικότητας στη βαρφαρίνη Γ. την υπεροχή τους έναντι των ετερόζυγων Δ. τη μείωση των ομόζυγων υπολειπόμενων στον πληθυσμό

71. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστή σχετικά με το γονίδιο αντίστασης στη βαρ-φαρίνη;

Α. Είναι ένα φυσιολογικό γονίδιο το οποίο ωθείται σε μετάλλαξη με την επίδραση της βαρφαρίνης.

Β. Είναι μια μετάλλαξη που οφείλεται στη Φυσική Επιλογή. Γ. Η συχνότητα του γονιδίου αυξάνει εξαιτίας της υπεροχής του ως επικρατές. Δ. Μπορεί να μεταφέρεται με φορέα ένα πλασμίδιο.

72. Τμήμα του «άχρηστου» DNA φαίνεται να επηρεάζει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας

Ένα τμήμα του λεγόμενο «άχρηστου» DNA, το οποίο δεν περιέχει λειτουργικά γονίδια, πα-ραδόξως φαίνεται να επηρεάζει τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, επιβεβαιώνει έρευνα σε πειραματόζωα. Ο μηχανισμός του φαινομένου παραμένει πάντως εν πολλοίς μυστηριώδης. Το 98% του ανθρώπινου γενετικού υλικού δεν περιέχει πληροφορίες για τη σύνθεση πρωτεϊνών, όπως συμβαίνει στα γονίδια, και γι' αυτό το λόγο ονομάστηκε «άχρη-στο DNA» (junk DNA), αν και αργότερα εμφανίστηκε πληθώρα ενδείξεων ότι στην πραγμα-τικότητα παίζει σημαντικό ρόλο μέσω άγνωστων μηχανισμών.

Το 2007, δύο μελέτες που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Science έδειχναν ότι οι άνθρωποι που φέρουν μεταλλάξεις σε ένα τμήμα άχρηστου DNA του χρωμοσώματος 9 αντιμετωπί-ζουν αυξημένο κίνδυνο απόφραξης των στεφανιαίων αρτηριών.

Η νέα έρευνα, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature, εξέτασε τι συμβαίνει αν αυτό το τμήμα του χρωμοσώματος 9, με την ονομασία 9p21, εξαλειφθεί εντελώς από το DNA των ποντικών. «Σκεφτήκαμε, ας το διαγράψουμε για να δούμε τι συμβαίνει» σχολιάζει στο δι-κτυακό τόπο του περιοδικού ο Λεν Πενάτσιο, επικεφαλής της μελέτης στο Εθνικό Εργα-στήριο Λόρενς Μπέρκλεϊ των ΗΠΑ.

Η έρευνα έδειξε ότι η διαγραφή της επίμαχης περιοχής μειώνει με μυστηριώδη τρόπο την έκφραση (λειτουργία) δύο γονιδίων που βρίσκονται στο χρωμόσωμα 9 αλλά σε σχετικά απομακρυσμένη θέση, περίπου 100.000 ζεύγη βάσεων πέρα από το 9p21.

Τα δύο αυτά γονίδια, Cdkn2a και Cdkn2b, είναι αναστολείς του κυτταρικού κύκλου, εμποδί-ζουν δηλαδή τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων στην καρδιά και σε άλλους ιστούς.

Πολλά από τα γενετικά τροποποιημένα πειραματόζωα έζησαν λιγότερο από το κανονικό και ορισμένα ανέπτυξαν καρκινικούς όγκους. Ωστόσο οι εργαστηριακές δοκιμές έδειξαν ότι η διαγραφή του 9p21 σχετίζεται με υπερβολική ανάπτυξη του μυϊκού ιστού των αγγείων, η οποία μπορεί πράγματι να μειώσει τη ροή του αίματος προς την καρδιά, αλλά όχι με την εμφάνιση αθηρωματικής πλάκας, όπως έχει παρατηρηθεί στους ανθρώπους.

biolog

y.gr

Επιπλέον, η εμφάνιση καρκίνου δεν έχει παρατηρηθεί σε ανθρώπους με μεταλλάξεις στο 9p21 που σχετίζονται με την καρδιοπάθεια. «Δεν γνωρίζουμε ακόμα το πώς [τα αποτελέ-σματα αυτά] μεταφράζονται στον άνθρωπο» παραδέχεται ο Δρ Πενάτσιο.

Η μελέτη δεν προσφέρει μεν οριστικές απαντήσεις, τουλάχιστον όμως προσθέτει ένα μικρό κομμάτι στο παζλ του πώς το άχρηστο DNA επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία.

Αφού διαβάσετε προσεκτικά το κείμενο να απαντήσετε στις ερωτήσεις

Α. Πως μπορούμε να κατανοήσουμε αν το ‘’άχρηστο DNA’’ περιέχει σημαντικές πληρο-φορίες για σημαντικές λειτουργίες για τους ζωντανούς οργανισμούς;

Β. Σκεφτείτε ένα τρόπο μέσω του οποίου αναστάληκε η έκφραση των γονιδίων Cdkn2a και Cdkn2b.

Γ. Γιατί νομίζετε η διαγραφή του 9p21 προκάλεσε υπερβολική ανάπτυξη του μυϊκού ιστού των αγγείων;

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

biolog

y.gr

1

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2012

Β΄ φάση

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1 Α 17 Δ 32 Σ, Λ, Σ 46 Β 58 Γ

2 Δ 18 Α, Β Σ, Λ, Σ 47 12, 5, 11 59 Δ

3 Α 19 Β 33 Γ 6, 1, 4, 2, 60 Γ

4 Γ 20 Γ 34 Β 14, 3, 10, 61 Γ

5 Α 21 Γ 35 Σ, Λ, Σ, 9, 7 ή 8, 62 Α

6 Α 22 Α Λ, Λ, Σ 13, 8 ή 7 63 Α

7 Α 23 Ν Ν Ν Ν 36 Γ 48 Δ 64 Δ

8 Γ 24 Γ 37 Β 49 Γ 65 Α

9 Δ 25 Γ 38 Α 50 Β 66 Γ

10 Γ 26 Γ 39 Δ 51 Β 67 αναπ

11 Γ 27 Β 40 Β 52 αναπ 68 Α

12 Δ 28 αναπ 41 Α 53 Γ 69 Β

13 Δ 29 Α 42 Δ 54 Γ 70 Α

14 Γ 30 Α 43 Β 55 Β 71 Β

15 Β 31 Β 44 Δ 56 Δ 72 αναπ

16 Δ 45 Γ 57 Γ

Ερωτήσεις ανάπτυξης

28 Δεν υπάρχει στο έδαφος νεκρή οργανική ύλη προς αποικοδόμηση για την ανακύκλωση των συστατικών. Εναλλακτικά, η χρήση λιπασμάτων .

52 Για να τοποθετηθεί το γονίδιο με το σωστό προσανατολισμό θα πρέπει να του δημιουρ-γήσουμε διαφορετικά μονόκλωνα άκρα, πράγμα που εξασφαλίζεται με τη χρήση δύο δια-φορετικών και κατάλληλων περιοριστικών ενδονουκλεασών. Η μία δρα στην αρχή της γε-νετικής πληροφορίας, πριν το κωδικόνιο έναρξης και η άλλη στο τέλος της γενετικής πλη-ροφορίας, μετά το κωδικόνιο λήξης. Επίσης έχουμε φροντίσει ώστε η αλληλουχία ανα-γνώρισης που βρίσκεται κοντά στο κωδικόνιο έναρξης του γονιδίου, να βρίσκεται και κο-ντά στον υποκινητή του πλασμιδίου.

biolog

y.gr

2

67 Η Stress-Tolerant γιατί δημιουργήθηκε με την εισαγωγή του γονιδίου της τρεχαλόζης σε ριζόφυτα.

72 Α. Η διαγραφή του τμήματος 9p21 του άχρηστου DNA, μείωσε την έκφραση των γονι-δίων Cdkn2a και Cdkn2b.

Β. Η περιοχή 9p21 είναι υπεύθυνη για την παραγωγή μορίων τα οποία δεν συμμετέ-χουν στην έκφραση της γενετικής πληροφορίας (άμεσα) αλλά ελέγχουν την έκφραση άλλων γονιδίων.

Γ. Μειώθηκε η λειτουργία των γονιδίων Cdkn2a και Cdkn2b τα οποία, φυσιολογικά ε-μποδίζουν τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων.

ΜΟΡΙΟΔΟΤΗΣΗ

1 - 22 22 x 1 = 22

23 4 x 0,5 = 2

24 - 27 4 x 1 = 4

28 2 + 2 = 4

29 - 31 3 x 1 = 3

32 6 x 0,5 = 3

33 - 34 2 x 1 = 2

35 6 x 0,5 = 3

36 - 46 11 x 1 = 11

47 14 x 05 = 7

48 - 51 4 x 1 = 4

52 3 + 2 + 2 = 6

53 - 67 15 x 1 = 15

68 - 71 4 x 2 = 8

72 2 + 2 + 2 = 6

ΣΥΝΟΛΟ 100

biolog

y.gr

1

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2013 ΤΑΞΗ Γ Α΄ ΦΑΣΗ Να γράψετε τον αριθμό καθενός από τα παρακάτω θέματα και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σω-στή απάντηση.

1. Οι μεταβολές στην ατμόσφαιρα που μπορούν να προκαλέσουν όξινη βροχή, σχετίζονται περισσότε-ρο με: Α. το ουρικό οξύ στις απεκκρίσεις των μεταναστευ-

τικών πτηνών Β. την εξάτμιση νερού από όξινα εδάφη Γ. την εξάτμιση οξέων με τη διαπνοή των φυτών Δ. τη βιομηχανική παραγωγή καυσαερίων

2. Η αύξηση της ινσουλίνης στο αίμα θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα Α. τη μείωση της συγκέντρωσης της γλυκόζης στο

αίμα Β. τη μείωση της συγκέντρωσης της αιμοσφαιρίνης

στο αίμα Γ. την αύξηση της ποσότητας του λίπους στα κύτ-

ταρα Δ. τη μείωση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του

άνθρακα στα κύτταρα

3. Τα είδη δεσμών που συναντώνται σε ένα μόριο DNA είναι: Α. δεσμοί υδρογόνου και πεπτιδικοί δεσμοί Β. φωσφοδιεστερικοί και πεπτιδικοί δεσμοί Γ. φωσφοδιεστερικοί δεσμοί και δεσμοί υδρογόνου Δ. δεσμοί υδρογόνου και δισουλφιδικοί δεσμοί

4. Η δομή με την οποία ο ιός HIV αναγνωρίζει το κύτ-ταρο ξενιστή ονομάζεται: Α. αντίστροφη μεταγραφάση Β. καψίδιο Γ. γενετικό υλικό Δ. γλυκοπρωτεΐνη

5. Σε ένα δασικό οικοσύστημα, οι αβιοτικοί παράγο-ντες περιλαμβάνουν: Α. το φως και την βιοποικιλότητα Β. τη θερμοκρασία και τη διαθεσιμότητα νερού Γ. τους παραγωγούς και τους αποικοδομητές Δ. το pH και τους ετερότροφους οργανισμούς

6. Τα κυανοβακτήρια ανήκουν: Α. στους αποικοδομητές Β. στους καταναλωτές Γ. στους παραγωγούς Δ. στους ετερότροφους οργανισμούς

7. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις περιγράφει κα-λύτερα τι είναι πιο πιθανό να συμβεί αν ένα άτομο εμβολιαστεί με εξασθενημένο παθογόνο παράγο-ντα; Α. Η ικανότητα αντιμετώπισης της ασθένειας θα

αυξηθεί εξαιτίας των αντισωμάτων που παρέ-λαβε ο οργανισμός από το εμβόλιο.

Β. Η ικανότητα αντιμετώπισης της ασθένειας που οφείλεται στον παθογόνο παράγοντα θα αυξη-θεί εξαιτίας της παραγωγής αντισωμάτων.

Γ. Η ικανότητα ταχείας παραγωγής αντισωμάτων θα μειωθεί εξαιτίας του εμβολιασμού.

Δ. Η ικανότητα αντίστασης θα αυξηθεί για τις πε-ρισσότερες ασθένειες.

8. Σύμφωνα με τη θεωρία της Φυσικής Επιλογής, κά-ποια άτομα έχουν περισσότερες πιθανότητες επι-βίωσης και αναπαραγωγής από ότι κάποια άλλα, διότι: Α. μεταφέρουν στους απογόνους τους νέες ιδιότη-

τες που έχουν αποκτήσει κατά τη διάρκεια της ζωής τους

Β. είναι προσαρμοσμένα καλύτερα στο περιβάλ-λον τους από ότι κάποια άλλα

Γ. δεν μεταφέρουν στους απογόνους τους νέα χα-ρακτηριστικά που αποκτούν τα ίδια κατά τη διάρκεια της ζωής τους

Δ. έχουν την τάση να παράγουν λιγότερους απο-γόνους από κάποια άλλα με τα οποία βρίσκο-νται στο ίδιο περιβάλλον

9. Δίνεται το παρακάτω τμήμα μιας αλυσίδας DNA.

Αν γνωρίζουμε ότι στο τμήμα αυτό υπάρχει μία γε-νετική πληροφορία για τη σύνθεση πεπτιδίου, το κωδικόνιο λήξης της πληροφορίας αυτής είναι: Α. TAA Γ. TAG Β. ATA Δ. TGA

10. Με τη γονιδιακή θεραπεία: Α. γίνεται τροποποίηση των γεννητικών και των

σωματικών κυττάρων του ασθενούς Β. γίνεται αντικατάσταση του μεταλλαγμένου γονι-

δίου Γ. υπάρχει πιθανότητα να προκληθούν παρενέρ-

γειες Δ. δεν χρησιμοποιούνται τεχνικές ανασυνδυα-σμένου DNA

5΄AGATGAGTCCGACTGACTTGTAACCG3΄-OH

biolog

y.gr

2

Κατά τη διάρκεια της σύγκρισης γενετικού υλικού τριών διαφορε-τικών οργανισμών, S1, S2 και S3 τμήματα DNA από κάθε οργα-νισμό, τεμαχίστηκαν σε μικρότερα τμήματα. Τα τμήματα DNA κάθε δείγματος τοποθετήθηκαν στις υποδοχές (πηγαδάκια) συ-σκευής ηλεκτροφόρησης για να «τρέξουν» σε πήκτωμα αγαρό-ζης υπό την επίδραση ηλεκτρικού πεδίου. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει την εικόνα του πηκτώματος μέσα στο οποίο έχουν «τρέξει» τμήματα DNA. Οι θέσεις των τμημάτων DNA μετά το τέλος της διαδικασίας σημειώνονται με έντονες μαύρες γραμμές για κάθε δείγμα στην αντίστοιχη στήλη.

11. Τα δείγματα με τη μεγαλύτερη ομοιότητα ως προς το μάρτυρα είναι τα: Α. S1 Β. S2 Γ. S3 Δ. S2 και S3

12. Ο τεμαχισμός του DNA γίνεται: Α. με την ίδια περιοριστική ενδονουκλεάση για όλα

τα δείγματα Β. με διαφορετική περιοριστική ενδονουκλεάση για

κάθε δείγμα Γ. με θέρμανση για όλα τα δείγματα Δ. με την ίδια DNA ελικάση για όλα τα δείγματα

13. Το διάγραμμα αναπαριστάνει μια τροφική πυραμίδα. Η συγκέντρωση του εντομοκτό-νου DDT στους οργανισμούς του επιπέδου Ε-4 είναι υψηλότερη από τη συγκέντρω-ση του DDT στους οργανισμούς του επιπέδου Ε-1, επειδή το DDT: Α. συντίθεται από τους οργανισμούς του επιπέδου Ε-4 Β. εκκρίνεται από τους οργανισμούς του επιπέδου Ε-1 ως τοξική ουσία Γ. παράγεται από τους οργανισμούς του επιπέδου Ε-3, οι οποίοι τρέφονται με ορ-

γανισμούς του επιπέδου Ε-4 Δ. περνάει μέσω των επιπέδων Ε-1, Ε-2 και Ε-3 στους οργανισμούς του επιπέδου

Ε-4

14. Η απομάκρυνση σχεδόν όλων των θηρευτών από ένα οικοσύστημα, θα προκαλέσει κατ’ αρχάς: Α. αύξηση των σαρκοφάγων οργανισμών Β. μείωση των νέων θηρευτών που μεταναστεύ-

ουν στο οικοσύστημα Γ. μείωση του πλήθους των αποικοδομητών Δ. αύξηση των φυτοφάγων ζώων

15. Η μείωση και η γονιμοποίηση είναι διαδικασίες που συμβάλλουν αποφασιστικά στην επιβίωση πολλών ειδών, επειδή αυτές οδηγούν: Α. σε μεγάλο αριθμό γαμετών Β. στην αυξημένη πολυπλοκότητα των πολυκύττα-

ρων οργανισμών Γ. στην κλωνοποίηση των καλύτερων απογόνων Δ. στη γενετική ποικιλομορφία των απογόνων

16. Οι ιντερφερόνες που χρησιμοποιεί σήμερα ο άν-θρωπος είναι δυνατόν να παράγονται σε μεγάλες ποσότητες από: Α. γενετικά τροποποιημένα βακτήρια Β. κύτταρα πρωτοζώων Γ. κύτταρα ανθρώπου Δ. φυτικά κύτταρα

17. Σε άτομα που πάσχουν από αιμορροφιλία Β, χορη-γείται: Α. η αυξητική ορμόνη Β. ο παράγοντας IΧ Γ. η α1-αντιθρυψίνη Δ. ο παράγοντας VIII

18. Μητρική προέλευση παρουσιάζουν μόνον τα γονί-δια που εντοπίζονται στο: Α. Χ χρωμόσωμα. Β. Υ χρωμόσωμα. Γ. μιτοχονδριακό γονιδίωμα. Δ. 5ο χρωμόσωμα.

19. Πολλαπλά αλληλόμορφα μπορούν να εντοπιστούν: Α. σε ένα γαμέτη Β. σε ένα διπλοειδές κύτταρο Γ. σε έναν διπλοειδή οργανισμό Δ. σε έναν πληθυσμό

biolog

y.gr

3

20.

Ποιος αριθμός στο διάγραμμα αντιστοιχεί στη φω-τοσύνθεση; Α. 2 Β. 3 Γ. 4 Δ. 5

21. Ένας ερευνητής με τη βοήθεια μικροσκοπίου και δοκιμάζοντας ακραίες συνθήκες θερμοκρασίας προσπαθεί να ταυτοποιήσει έναν μικροοργανισμό. Διαπιστώνει λοιπόν ότι ο μικροοργανισμός φέρει τα εξής χαρακτηριστικά: έχει μαστίγια, ριβοσώματα και σχηματίζει παχιά ανθεκτικά τοιχώματα σε αντίξοες θερμοκρασίες. Με τα παραπάνω δεδομένα συμπε-ραίνει ότι πρόκειται για: Α. μύκητα Γ. πρωτόζωο Β. ιό Δ. βακτήριο

22. Η εικόνα αναπαριστά μια τεχνική που χρη-σιμοποιείται για την παραγωγή νέων φυ-τών. Ποια από τις προτάσεις που ακο-λουθούν είναι πιο σωστή σύμφωνα με τα δεδομένα του σχή-ματος; Α. Ένα κύτταρο φύλ-

λου που απομονώθηκε, μετατράπηκε σε ζυγωτό το οποίο αναπτύχθηκε σε νέο φυτό με αλλεπάλληλες μιτω-τικές διαιρέσεις.

Β. Η διαδικασία αυτή χρησιμοποιείται για την παραγωγή νέων φυτών ντομάτας τα οποία είναι κλώνοι του αρχι-κού φυτού.

Γ. Το κύτταρο που απομονώθηκε από το φύλλο παρήγαγε οκτώ κύτταρα, καθένα από τα οποία έχει τη μισή γενετική πληροφορία του αρχικού κυττάρου.

Δ. Το νέο φυτό ντομάτας δεν θα είναι ικανό να αναπαράγεται αμφιγονικά επειδή δημιουργήθηκε με μιτωτικές διαιρέσεις.

23. Δίνεται η τροφική αλυσίδα ποώδη φυτά → έντομα → βάτραχοι. Αν ραντίσουμε με εντομοκτόνο τότε: Α. οι βάτραχοι θα μειωθούν. Β. τα ποώδη φυτά θα μειωθούν. Γ. ο αριθμός των βατράχων θα μείνει αμετάβλη-

τος. Δ. ο αριθμός των ποωδών φυτών θα μείνει αμε-

τάβλητος

24. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις ΔΕΝ ισχύει; Α. ένα κωδικόνιο αποτελείται από τρία νουκλεοτί-

δια. Β. ένα κωδικόνιο μπορεί να κωδικοποιεί το ίδιο

αμινοξύ με άλλο κωδικόνιο. Γ. ένα κωδικόνιο δεν κωδικοποιεί ποτέ πάνω από

ένα αμινοξύ. Δ. ένα κωδικόνιο υπάρχει σε μόριο t RNA.

25. Το σχήμα της εικόνας παριστάνει μια πυραμίδα ενέργειας η οποία περιλαμβάνει αυτότροφους και άλλους οργανισμούς μιας τροφικής αλυσίδας. Σαρ-κοφάγοι οργανισμοί είναι πιθανό να βρίσκονται: Α. μόνο στο επίπεδο ΙV Β. στα επίπεδα Ι και ΙΙ Γ. στα επίπεδα ΙΙ και ΙΙΙ Δ. στα επίπεδα ΙΙΙ και IV

26. Ένα ζυγωτό με χρωμοσωμική ανωμαλία ΧΧΧΥ μπορεί να προκύψει Α. από μη διαχωρισμό στην 1η ή στη 2η μειωτική

του πατέρα Β. από μη διαχωρισμό στην 1η μειωτική του πα-

τέρα ή της μητέρας Γ. από μη διαχωρισμό στην 1η μειωτική του πα-

τέρα και στη 2η της μητέρας Δ. από μη διαχωρισμό στην 1η μειωτική της μητέ-

ρας και στη 2η του πατέρα

biolog

y.gr

4

27. Το διάγραμμα της εικόνας αναπαριστά ένα ανθρώπινο κύτταρο (Χ) το οποίο εγκολπώνει ένα βακτήριο. Το κύτ-ταρο Χ είναι: Α. ερυθρό αιμοσφαίριο Β. λευκό αιμοσφαίριο Γ. ηπατικό κύτταρο Δ. νευρικό κύτταρο

28.

Ποια έννοια μπορεί να ερμηνεύσει τις μεταβολές που παρουσιάζονται στο διάγραμμα; Α. Η επιβίωση του καλύτερα προσαρμοσμένου. Β. Η κληρονομική μεταβίβαση των επίκτητων χα-

ρακτηριστικών Γ. Η χρήση και η αχρησία Δ. Η σταθερότητα των ειδών

29. Έστω ένα πλασμίδιο το οποίο εκτός από γονίδιο ανθεκτικότητας στην αμπικιλίνη, διαθέτει και ένα δεύτερο το οποίο προσδίδει ανθεκτικότητα στην τε-τρακυκλίνη. Εντός του γονιδίου της τετρακυκλίνης βρίσκεται η αλληλουχία που αναγνωρίζει η EcoRI την οποία χρησιμοποιούμε για τη δημιουργία ενός ανασυνδυασμένου πλασμιδίου. Τα μετασχηματι-σμένα βακτήρια με το ανασυνδυασμένο πλασμίδιο: Α. είναι ανθεκτικά στην αμπικιλίνη και στην τετρα-

κυκλίνη Β. είναι ανθεκτικά στην αμπικιλίνη, αλλά όχι στη

τετρακυκλίνη Γ. είναι ανθεκτικά στην τετρακυκλίνη, αλλά όχι

στην αμπικιλίνη Δ. δεν είναι ανθεκτικά σε κανένα αντιβιοτικό

30. Σε μια κλειστή καλλιέργεια οι μικροοργανισμοί προσαρμόζονται στις συνθήκες του περιβάλλοντος κατά την: Α. λανθάνουσα φάση Β. εκθετική φάση Γ. στατική φάση Δ. φάση θανάτου

31. Η διαδικασία που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι η: Α. αποικοδόμηση Β. εκβιομηχάνιση Γ. φωτοσύνθεση Δ. καύση

32. Σε όλη την έκταση του οπερόνιου της λακτόζης του βακτηρίου Ε.coli συναντώνται συνολικά: Α. ένα κωδικόνιο έναρξης και μία αλληλουχία λή-

ξης της μεταγραφής Β. δύο κωδικόνια έναρξης και δύο αλληλουχίες

λήξης της μεταγραφής Γ. τρία κωδικόνια έναρξης και τρεις αλληλουχίες

λήξης της μεταγραφής Δ. τέσσερα κωδικόνια έναρξης και δύο αλληλουχί-

ες λήξης της μεταγραφής

33. Οι ιοί, για να φτιάξουν τις δικές τους πρωτεΐνες, Α. μεταφέρουν στα κύτταρα των ξενιστών τα δικά

τους ριβοσώματα Β. με την είσοδο τους στα κύτταρα των ξενιστών,

φτιάχνουν τα δικά τους ριβοσώματα Γ. δε χρειάζονται καθόλου ριβοσώματα Δ. δανείζονται τα ριβοσώματα των κυττάρων του

ξενιστή.

34. Το παραπάνω δίκλωνο DNA είναι τμήμα γονιδίου που είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση tRNA. Στο τμήμα αυτό φαίνεται ο υποκινητής και τα άκρα της κάθε αλυσίδας. Μη κωδική αλυσίδα είναι: Α. η 1η η οποία μεταγράφεται από το 3΄ προς το 5΄ άκρο της Β. η 1η η οποία μεταγράφεται από το 5΄ προς το 3΄ άκρο της Γ. η 2η η οποία μεταγράφεται από το 5΄ προς το 3΄ άκρο της Δ. η 2η η οποία μεταγράφεται από το 3΄ προς το 5΄ άκρο της

υποκινητής 1η αλυσίδα 3΄… CGAACTACCGA … GTTTTAACTGGGAA … AAAATAT …5΄

2η αλυσίδα 5΄… GCTTGATGGCT … CAAAATTGACCCTT … TTTTATA …3΄

biolog

y.gr

5

35. Μετά την αντιγραφής ενός μορίου πυρηνικού DNA, τα θυγατρικά μόρια: Α. σχηματίζουν τις αδελφές χρωματίδες Β. παρουσιάζουν το μεγαλύτερο δυνατό βαθμό

συσπείρωσης Γ. έχουν παραπλήσιες γενετικές πληροφορίες Δ. συνιστούν ομόλογα χρωμοσώματα

36. Σε έναν πληθυσμό εντόμων που τρέφονται με τη γύρη λουλουδιών, εμφανίστηκε μια μετάλλαξη που επιτρέπει την αναγνώριση και του πράσινου χρώμα-τος. Η μετάλλαξη αυτή μπορεί να γίνει η αιτία: Α. μείωσης ή και εξαφάνισης του πληθυσμού Β. δημιουργίας νέου είδους Γ. αλλαγής των διατροφικών συνηθειών του πλη-

θυσμού Δ. ενίσχυσης της προστασίας από τους θηρευτἐς

37. Οι μεταγραφικοί παράγοντες: Α. είναι ρυθμιστικά στοιχεία αντιγραφής του DNA Β. είναι ειδικές περιοχές του DNA που πρόκειται

να μεταγραφούν Γ. επηρεάζουν τη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρα-

σης Δ. ρυθμίζουν τη μετάφραση του RNA

38. Σε ποια από τις παρακάτω επιλογές τα αναφερόμε-να μπορούν να αποτελούνται από RNA Α. αλληλουχίες λήξης της μεταγραφής και κωδικό-

νιο λήξης Β. χειριστής και υποκινητής Γ. πρωταρχικά τμήματα και ανιχνευτής Δ. RNA πολυμεράση και ριβόσωμα

39. Στα παρακάτω γραφήματα απει-κονίζονται οι φαινότυποι των τριών πειραματικών πληθυσμών ενός είδους φυτών. Οι τρεις πληθυσμοί Χ, Υ και Ζ αναπαρι-στούν αντίστοιχα τις Α. F1, F2 και F3 γενιές. Β. P, F1 και F2 γενιές. Γ. F2, P και F1 γενιές. Δ. F3, F1 και F2 γενιές.

40. Στην εικόνα που ακολουθεί απεικονίζονται τα συστατικά στοιχεία που συμμετέχουν στη διαδικασία πήξης του αίματος σε έναν τραυματισμένο ιστό. Η ορθή αντιστοίχιση είναι: Α. 1-Λευκό αιμοσφαίριο, 2-Ερυθρό

αιμοσφαίριο, 3-Ινώδες, 4-Αιμοπετάλιο

Β. 1-Ερυθρό αιμοσφαίριο, 2-Αιμοπετάλιο, 3-Ινώδες , 4-Λευκό αιμοσφαίριο

Γ. 1-Αιμοπετάλιο, 2-Ερυθρό αιμο-σφαίριο, 3-Λευκό αιμοσφαίριο, 4-Ινώδες

Δ. 1-Λευκό αιμοσφαίριο, 2-Ερυθρό αιμοσφαίριο, 3-Αιμοπετάλιο, 4-Ινώδες

41. Ένας σπουδαστής διαπίστωσε ότι οι φρουτόμυγες με κατσαρά φτερά μπορούσαν να αποκτήσουν ίσια φτερά αν αναπτύσσονταν σε θερμοκρασία 16 OC, ή να διατηρήσουν τα κατσαρά φτερά αν αναπτύσσονταν σε θερμοκρα-σία 25 OC. Η καλύτερη ερμηνεία για την παρατήρηση αυτή είναι: Α. Το σχήμα των φτερών είναι εξελικτική προσαρμογή στην αλλαγή της θερμοκρασίας. Β. Το σχήμα των φτερών επηρεάζεται από την ένταση του φωτός. Γ. Η γονιδιακή έκφραση μπορεί να τροποποιηθεί με την επίδραση του περιβάλλοντος. Δ. Οι γονιδιακές μεταλλάξεις για το σχήμα των φτερών συμβαίνουν μόνο σε υψηλές θερμοκρασίες.

biolog

y.gr

6

42. Στα ευκαρυωτικά κύτταρα ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης σε επίπεδο μεταγραφής, σημαίνει ότι: Α. η RNA πολυμεράση καθορίζει ποια γονίδια και με ποια ταχύτητα θα μεταγραφούν Β. μόνο όταν ο σωστός συνδυασμός μεταγραφικών παραγόντων προσδεθεί στον χειριστή ενός γονιδίου, αρχίζει

η RNA πολυμεράση τη μεταγραφή του γονιδίου Γ. ποικίλει η ικανότητα πρόσδεσης του mRNA στα ριβοσώματα Δ. ένας αριθμός μηχανισμών ελέγχει ποια γονίδια και με ποια ταχύτητα θα μεταγραφούν

Σε πληθυσμούς ενός είδους σπίνων εδάφους των νησιών Γκαλαπάγκος έχουν παρατηρηθεί εξελικτι-κές αλλαγές στο μέγεθος του ράμφους. Ανάμεσα στους μικρούς και μεγάλους σπόρους, οι σπίνοι αυτοί προτιμούν τους μικρούς σπόρους οι οποίοι θρυμματίζονται πιο εύκολα. Η διαθεσιμότητα όλων των σπόρων είναι περιορισμένη σε περιόδους ξη-ρασίας. Οι μικροί σπόροι καταναλώνονται γρήγορα και παραμένουν μόνο οι μεγάλοι για τη διατροφή των σπίνων. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι τέτοιες μεταβολές στις διατροφικές επιλογές σχετίζονται με την αύξηση του μέσου μεγέθους του ράμφους των σπίνων αυτών.

43. Η πιο πιθανή εξήγηση για την αύξηση του μέσου μεγέθους του ράμφους είναι: Α. Η ιδιότητα είναι κληρονομική και οι σπίνοι με

μεγάλο ράμφος έχουν μεγαλύτερη αναπαραγω-γική επιτυχία.

Β. Οι σπίνοι αποκτούν μεγαλύτερο ράμφος ως α-ποτέλεσμα της πρόσθετης εξάσκησης να τρα-φούν με μεγάλους σπόρους.

Γ. Οι σπίνοι διασταυρώθηκαν με άλλα είδη που-λιών που είχαν μεγάλο ράμφος και απέκτησαν την ιδιότητα αυτή.

Δ. Η έλλειψη των μικρών σπόρων προκάλεσε με-τάλλαξη η οποία οδήγησε στην εμφάνιση μεγά-λου ράμφους

44. Σε ένα τροφικό πλέγμα, για κάποιο διάστημα πα-ρουσιάστηκε μείωση των παραγωγών. Αποτέλεσμα αυτής της μείωσης ήταν η ελάττωση του πληθυ-σμού των ελαφιών και των λύκων. Ο λόγος για τον οποίο μειώθηκαν τα ελάφια και οι λύκοι είναι: Α. στο τροφικό πλέγμα, οι παραγωγοί δεν θεω-

ρούνται τόσο σημαντικοί παράγοντες όσο οι κα-ταναλωτές

Β. χρειάζονται περισσότεροι καταναλωτές απ΄ ότι παραγωγοί για την ομαλή λειτουργία του τροφι-κού πλέγματος

Γ. στο τροφικό πλέγμα, οι οργανισμοί αλληλεπι-δρούν μεταξύ τους

Δ. σε ένα τροφικό πλέγμα, οι πληθυσμοί τείνουν να παραμένουν σταθεροί

45. Οι χλοοκοπτικές μηχανές παλαιού τύπου διέθεταν πλαστικό σάκο για τη συλλογή των κομμένων χόρ-των τα οποία στη συνέχεια κατέληγαν στα απορρίμ-ματα. Σύγχρονες χλοοκοπτικές μηχανές δεν έχουν σάκο, κόβουν το χορτάρι σε πολύ μικρά κομμάτια και το αφήνουν το έδαφος. Η λειτουργία αυτή των σύγχρονων χλοοκοπτικών μηχανών συμβάλλει: Α. στην αύξηση της ποικιλότητας του οικοσυστήμα-

τος Β. στην ανακύκλωση των θρεπτικών συστατικών Γ. στον περιορισμό των παθογόνων μικροβίων Δ. στη δημιουργία νέων ειδών

46. Στην κατασκευή της cDNA βιβλιοθήκης Α. απαιτούνται πριμοσώματα Β. είναι απαραίτητη η RNA πολυμεράση Γ. απαιτούνται επιδιορθωτικά ένζυμα Δ. δεν απαιτείται κανένα από τα παραπάνω

47. Σε διασταύρωση διϋβριδισμού, για δύο γονίδια που βρίσκονται σε διαφορετικά χρωμοσώματα, η φαινο-τυπική αναλογία 1:1:1:1 στην F1, προκύπτει από γονείς: Α. ΑαΒβ Χ ααββ Β. ΑαΒβ Χ ΑαΒβ Γ. ΑαΒβ Χ ΑΑββ Δ. ΑαΒβ Χ ααΒΒ

48. Ποια από τις παρακάτω μεταβολές σε δείγμα νερού λίμνης μπορεί να αποτελέσει ένδειξη ότι στη λίμνη υπάρχουν και δρουν ετερότροφοι μικροοργανισμοί; Α. η αύξηση της συγκέντρωσης του όζοντος Β. η αύξηση της συγκέντρωσης της γλυκόζης Γ. η μείωση της συγκέντρωσης οξυγόνου Δ. η μείωση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του

άνθρακα

49. Μετά από μακροχρόνια έκθεση κυττάρων σε ραδιενεργό ακτινοβολία παρατηρείται: Α. Αύξηση της πιθανότητας καρκίνου. Β. Αύξηση του ρυθμού μεταλλάξεων. Γ. Αύξηση της πιθανότητας καρκίνου και του ρυθ-

μού μεταλλάξεων. Δ. Μείωση του ρυθμού μεταλλάξεων και αύξηση

της πιθανότητας καρκίνου.

biolog

y.gr

7

50. Το διοξείδιο του θείου, SO2, συμμετέχει: Α. στη βιοσυσσώρευση Β. στο φαινόμενο του θερμοκηπίου Γ. στην όξινη βροχή Δ. στη διαταραχή της στιβάδας του όζοντος

51. Το ανοσοβιολογικό σύστημα ενεργοποιείται : Α. με τη χορήγηση εμβολίου Β. με τη χορήγηση ορού Γ. με τη χορήγηση αντιβιοτικού Δ. μόνο στην περίπτωση που ένα μικρόβιο μολύνει

τον ανθρώπινο οργανισμό

52. Ένα τροφικό πλέγμα είναι πιο αντιπροσωπευτικό από μία τροφική αλυσίδα, επειδή το τροφικό πλέγμα: Α. μεταφέρει την ενέργεια όλων των παραγωγών στα σαρκοφάγα ζώα Β. όλοι οι οργανισμοί ζουν στον ίδιο βιότοπο Γ. περιλαμβάνει εναλλακτικές διαδρομές ροής ενέργειας Δ. περιλαμβάνει περισσότερους καταναλωτές από ότι παραγωγούς

53. Όταν τα καφέ φίδια των δέντρων βρέθηκαν συ-μπτωματικά στο νησί Γκουάμ, δεν αντιμετώπισαν φυσικούς θηρευτές. Τα φίδια αυτά αναζήτησαν και έφαγαν πολλά από τα αυγά των εντομοφάγων πουλιών. Ποιο από τα παρακάτω μπορεί να θεω-ρηθεί ως πιο πιθανό επακόλουθο της παρουσίας των καφέ φιδιών Α. Η αύξηση του πληθυσμού των εντομοφάγων

πουλιών. Β. Η αύξηση του πληθυσμού των εντόμων. Γ. Η αναζήτηση νέας πηγής τροφής από τα εντο-

μοφάγα πουλιά Δ. Η αναζήτηση νέας πηγής τροφής από τα έντο-

μα

54. Η μαυρισμένη περιοχή στον γυρίνο του σχήματος δείχνει την περιοχή που εντοπίζεται το mRNA που προέρχεται από τη μεταγραφή του γονιδίου «ardin». Η καλύτερη απάντη-ση στο ερώτημα «γιατί αυτό το mRNA δεν συναντάται σε όλο το σώμα του γυ-ρίνου» είναι: Α. το γονίδιο απου-

σιάζει από τα άλλα κύτταρα Β. μερικά κύτταρα δεν είναι ακόμα ώριμα Γ. το γονίδιο εκφράζεται σε ορισμένα κύτταρα και

όχι σε όλα Δ. η μετάφραση πραγματοποιείται σε ορισμένα

μόνο κύτταρα

55. Αν η μιτωτική διαίρεση είναι ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο μπορεί να αναπαραχθεί ένα συγκεκριμέ-νο είδος μονοκύτταρου οργανισμού, το πιο πιθανό είναι ότι: Α. δεν συμβαίνουν μεταλλάξεις σε αυτό το είδος Β. η ποικιλομορφία σ΄ αυτό το είδος να είναι μι-

κρότερη απ΄ ότι σε ένα άλλο το οποίο αναπα-ράγεται αμφιγονικά

Γ. σε μία περιοχή, ο αριθμός των ατόμων αυτού του είδους θα παραμένει σταθερός

Δ. αυτό το είδος ανήκει στο ζωικό βασίλειο

56. Στα γαρύφαλλα, τα αλληλόμορφα που ελέγχουν το χρώμα του άνθους έχουν σχέση ατελούς επικράτη-σης. Από τη διασταύρωση φυτών με κόκκινα άνθη με φυτά που είχαν λευκά άνθη προέκυψαν φυτά με ροζ άνθη. Ποια είναι η αναμενόμενη κατανομή φαι-νοτύπων στους απογόνους από τη διασταύρωση μεταξύ φυτών με ροζ και φυτών με κόκκινα άνθη; Α. 1 κόκκινο : 1 ροζ Β. Όλα κόκκινα Γ. Όλα ροζ Δ. 1 κόκκινο : 1 λευκό

57. Στο ζωικό κύτταρο, DNA παρατηρείται στον πυρήνα και στα μιτοχόνδρια. Το μιτοχονδριακό DNA στα ανθρώπινα κύτταρα είναι: Α. Ένα μίγμα του μιτοχονδριακού DNA της μητέρας και του πατέρα. Β. Ένα μίγμα του πυρηνικού DNA της μητέρας και του πατέρα. Γ. Το ίδιο με το μιτοχονδριακό DNA του παππού από την πλευρά της μητέρας. Δ. Το ίδιο με το μιτοχονδριακό DNA της γιαγιάς από την πλευρά της μητέρας.

58. Αν σε έναν πληθυσμό, η κλωνοποίηση είναι η μόνη μέθοδος αναπαραγωγής των οργανισμών, τότε ο πληθυ-σμός: Α. μπορεί να προσαρμόζεται ευκολότερα στις αλλαγές του περιβάλλοντος Β. έχει πολύ μικρές πιθανότητες για ποικιλομορφία Γ. θα συνεχίσει να εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς Δ. θα παρουσιάζει συχνές μεταλλάξεις

biolog

y.gr

8

59. Μερικές φρουτόμυγες φέρουν μια μετάλλαξη του γονιδίου shaker που διατηρεί τα πόδια σε μία διαρκή κίνηση σαν να τρέμουν. Πραγματοποιήθηκε μία πειραματική διασταύρωση για να προσδιορίσει τον τύπο κληρονομικό-τητας που ακολουθεί η μετάλλαξη. Η διασταύρωση είναι στο πλαίσιο. Ποιος τύπος κληρονομικότητας εξηγεί κα-λύτερα την έκφραση της μετάλλαξης; Α. αυτοσωμικός επικρατής. Β. αυτοσωμικός υπολειπόμενος. Γ. φυλοσύνδετος υπολειπόμενος. Δ. φυλοσύνδετος επικρατής.

Με βάση την παρακάτω πληροφορία και τις γενικότερες γνώσεις σας να αξιολογήσετε ως σωστές (σημειώνοντας με Σ), είτε λανθασμένες (σημειώνοντας με Λ) τις παρακάτω προτάσεις: Πρόσφατα ανακαλύφθηκε ότι στον οργανισμό των αρκούδων «Πάντα» παράγονται ισχυρά αντιβιοτικά που προστατεύ-ουν αυτά τα ζώα (είδος απειλούμενο με εξαφάνιση) από λοιμώξεις. Η απομόνωση και χρήση των υπεύθυνων γονιδίων πιθανόν θα οδηγήσει σε παραγωγή αποτελεσματικών αντιβιοτικών για την προστασία και του ανθρώπινου πληθυ-σμού. Με βάση ΚΑΙ αυτή την πληροφορία να αξιολογήσετε ως σωστές (σημειώνοντας με Σ), είτε λανθασμένες (ση-μειώνοντας με Λ) τις παρακάτω προτάσεις: 60. Με χρήση αυτών των αντιβιοτικών πιθανόν να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε νέα στελέχη ιών της γρίπης. Αυ-

τοί οι ιοί δεν προκαλούν ασθένεια στα Πάντα ίσως λόγω της δράσης αυτών των αντιβιοτικών. 61. Τα υπεύθυνα γονίδια μπορούμε να τα εντοπίσουμε μόνο σε κύτταρα επιλεγμένων ιστών αυτών των ζώων. 62. Αν θελήσουμε να παραγάγουμε μαζικά αυτά τα αντιβιοτικά από το γάλα κάποιου διαγονιδιακού θηλαστικού είναι

απαραίτητο να απομονώσουμε τα υπεύθυνα γονίδια από κατάλληλη c DNA βιβλιοθήκη. 63. Ένας λόγος που ίσως προτιμήσουμε να παραγάγουμε πρωτεϊνικής σύστασης ουσίες με χρήση διαγονιδιακών

θηλαστικών και όχι βακτηρίων είναι ότι αυτά τα διαγονιδιακά ζώα είναι πιο πιθανόν να διαθέτουν πολύ πιο κοινές με αυτές των Πάντα διαδικασίες γονιδιακής ρύθμισης μετά τη μετάφραση, σε σχέση με τα βακτήρια.

64. Η εισαγωγή των υπεύθυνων γονιδίων σε φυτικά κύτταρα θα μπορούσε να οδηγήσει στη σύνθεση από διαγονιδι-ακά φυτά αυτών των αντιβιοτικών.

65. Τα αντιβιοτικά μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση και κάποιων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημά-των.

Να σημειώσετε με (Σ) τις προτάσεις που θεωρείτε σωστές και με (Λ) τις προτάσεις που θεωρείτε λανθασμένες. 66. Η εκτεταμένη καύση ξύλων για τις ανάγκες θέρμανσης μπορεί να προκαλέσει ρύπανση της ατμόσφαιρας μιας

πόλης. 67. Η όξινη βροχή που έχει παρατηρηθεί στη χώρα μας μπορεί να οφείλεται σε μεταφορά βιομηχανικών ρύπων από

την βόρεια Ευρώπη. 68. Η χορήγηση αντιτετανικού ορού κάνει περιττή την ενεργοποίηση του ανοσοβιολογικού συστήματος αν μετά από

δύο χρόνια στο αίμα του ίδιου ανθρώπου εισέλθει το βακτήριο που προκαλεί τον τέτανο. 69. Τα χερσαία φυτά συμβάλλουν στην επιστροφή στην ατμόσφαιρα του νερού που έφτασε στο έδαφος με τις κατα-

κρημνίσεις.

Να απαντήσετε στις ερωτήσεις

70. Η παρουσία ενός εντόμου, γνωστού ως μύγα της Μεσογείου, μείωσε σημαντικά την παραγωγή πορτοκαλιών στην Καλιφόρνια. Για τον έλεγχο των εντόμων χρησιμοποιήθηκαν κατάλληλα εντομοκτόνα. Χρησιμοποιώντας την έννοια της φυσικής επιλογής, εξηγείστε πώς η διαρκής χρήση του εντομοκτόνου μπορεί να καταστεί αναποτελε-σματική στον έλεγχο των εντόμων. Στην απάντησή σας να συμπεριλάβετε τις έννοιες: ποικιλία, προσαρμογή, επιβίωση και αναπαραγωγή. (μέχρι 100 λέξεις).

Ρ: αρσενικά shaker Χ θηλυκά φυσιολογικά ομόζυγα F1: αρσενικά φυσιολογικά, θηλυκά shaker F2 136 αρσενικά shaker, 131 αρσενικά φυσιολογικά

132 θηλυκά shaker, 137 θηλυκά φυσιολογικά

biolog

y.gr

9

Βαθμολόγηση ερωτήσεων

Ερωτήσεις 1 – 38 : 38 Χ 1 μ = 38

Ερωτήσεις 39 – 59: 21 Χ 2 μ = 42

Ερωτήσεις 60 – 69 10 Χ 1 μ = 10

Ερωτήσεις 70 – 71: 2 Χ 5 μ = 10

ΣΥΝΟΛΟ 100 μόρια

71. Φορτηγά πλοία που ταξιδεύουν από την Κασπία θάλασσα στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών, συχνά μεταφέ-ρουν στις αποθήκες τους νερό ως έρμα το οποίο βοηθάει τα πλοία να έχουν σταθερή και ασφαλή πλεύση. Κατά την άφιξη στις Μεγάλες Λίμνες τα πλοία αδειάζουν το νερό που έχουν στις αποθήκες τους. Συχνά το νερό αυτό περιέχει είδη τα οποία δεν είναι εξοικειωμένα με το περιβάλλον των Μεγάλων Λιμνών. Ένα τέτοιο είδος είναι το μύδι – ζέβρα το οποίο παρουσιάστηκε στις Μεγάλες Λίμνες με αυτή τη διαδικασία. Παρά το γεγονός ότι τα μύδια – ζέβρα προσλαμβάνουν νερό που προέρχεται από βιομηχανικές καλλιέργειες και εργοστάσια, έχουν την ικανότητα να το φιλτράρουν. Κάθε μύδι φιλτράρει 250 ml νερού την ημέρα απορροφώντας τις καρκινογόνες ουσίες που περιέχει (PCB’s). Ο γοβιός, ένα ψάρι βυθού των Ευρωπαϊκών θαλασσών, εισήχθη στις Μεγάλες Λίμνες με έναν παρόμοιο τρόπο πριν μερικά χρόνια. Οι γοβιοί έχουν επικρατήσει στις Μεγάλες Λίμνες τρώγοντας μικρά μύδια – ζέβρες και αυγά άλλων ψαριών. Οι γοβιοί αποτελούν τροφή μεγαλύτερων ψαριών στα οποία βρέθηκε ότι περιείχαν στους ιστούς τους ποσότητες PCB’s. Στους κατοίκους της περιοχής έχουν γίνει συστάσεις να περιορίσουν την κατανάλωση των μεγάλων ψαριών της περιοχής. Να εξηγήσετε, πώς τα μύδια – ζέβρες, οι γοβιοί και τα μεγάλα ψάρια συμβάλλουν στον κίνδυνο μεταφοράς καρ-κινογόνων ουσιών στους κατοίκους της περιοχής των Μεγάλων Λιμνών. (μέχρι 100 λέξεις)

biolog

y.gr

1 Δ 10 Γ 19 Δ 28 37 Γ 46 Δ 54 Γ 62 Λ

2 Α 11 Β 20 Δ 29 38 Γ 47 Α 55 Β 63 Σ

3 Γ 12 Α 21 Δ 30 39 Γ 48 Γ 56 Α 64 Σ

4 Δ 13 Δ 22 Β 31 40 Α 49 Α 57 Δ 65 Σ

5 Β 14 Δ 23 Α 32 41 Γ 50 Γ 58 Β 66 Σ

6 Γ 15 Δ 24 Δ 33 42 Δ 51 Α 59 Δ 67 Σ

7 Β 16 Α 25 Δ 34 43 Α 52 Γ 60 Λ 68 Λ

8 Β 17 Β 26 Γ 35 44 Γ 53 Β 61 Λ 69 Σ

9 Α 18 Γ 27 Β 36 45 Β

Α

Γ

Δ

Δ

Δ

ΕΡΩΤΗΣEIΣ 1-38 = 38 X 1 μόριο = 38 ΠΔΒ 2013ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 39-59 (BOLD) = 21 X 2 μόρια = 42

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 60-69 (Σ,Λ) = 10 X 1 μόρια = 10ΤΑΞΗ Γ

ΕΡΩΤΗΣΗΣΕΙΣ 70-71 = 2 X 5 μόρια = 10

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣΑ

Β

70

Η ανθεκτικότητα ορισμένων μυγών στο εντομοκτόνο είναι προσαρμογή η οποία προϋπήρχε της εφαρμογής του εντομοκτόνου και τους παρείχε ανθεκτικότητα στο εντομοκτόνο. Η φυσική επιλογή έδρασε ευνοώντας από τα υπάρχοντα κληρονομήσιμα χαρακτηριστικά εκείνο που προσέδιδε μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης στο φορέα του για το συγκεκριμένο περιβάλλον. Οι μύγες με την προσαρμογή αυτή επιβιώνουν και αναπαράγονται με αποτέλεσμα να μεταβιβάζουν την ιδιότητα αυτή στους απογόνους. Έτσι θα προκύψει μια ποικιλία μύγας με ανθεκτικότητα στο εντομοκτόνο.

71

Τα μύδια - ζέβρες, οι γοβιοί και τα μεγαλύτερα ψάρια του οικοσυστήματος των Μεγάλων Λιμνών ανήκουν στην ίδια τροφική αλυσίδα (1 μανάδα). Τα μύδια - ζέβρες προσλαμβάνουν και συγκρατούν καρκινογόνες ουσίες οι οποίες, ως μη βιοδιασπώμενες, δεν μεταβολίζονται (2 μόρια). Στους γοβιούς οι καρκινογόνες ουσίες παρουσιάζονται σε υψηλότερες συγκεντρώσεις και στα μεγάλα ψάρια σε ακόμα μεγαλύτερες λόγω της μειωμένης βιομάζας. Έτσι παρουσιάζεται το φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης (2 μονάδες).

Α

Γ

biolog

y.gr

1

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2013 ΤΑΞΗ Β Α΄ ΦΑΣΗ Να γράψετε τον αριθμό καθενός από τα παρακάτω θέματα και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σω-στή απάντηση.

1. Οι δεσμοί που συμβάλλουν στη συγκρότηση της διπλοστοιβάδας φωσφολιπιδίων των μεμβρανών είναι οι: Α. δεσμοί υδρογόνου Β. πεπτιδικοί δεσμοί Γ. υδρόφοβοι δεσμοί Δ. δισουλφιδικοί δεσμοί

2. Ανακαλύφθηκε ένας νέο είδος οργανισμού χωρίς πυρηνική μεμβράνη και μιτοχόνδρια. Ποιος από τους παρακάτω σχηματισμούς θα πρέπει οπωσδή-ποτε να περιέχεται στο κύτταρό του; Α. Λυσοσώματα. Β. Ενδοπλασματικό δίκτυο. Γ. Χλωροπλάστες. Δ. Ριβοσώματα.

3. Ποιο από τα παρακάτω είναι αληθές για το αμινοξύ και το άμυλο; Και τα δύο …… Α. περιέχουν άζωτο. Β. περιέχουν οξυγόνο. Γ. είναι μονομερή. Δ. είναι συστατικά των πρωτεϊνών.

4. Πόσα γονίδια υπάρχουν στο γενετικό υλικό του πυ-ρήνα ενός ανθρώπινου κυττάρου; Α. 23 Β. 46 Γ. 6 Χ 109 Δ. Χιλιάδες

5. Η ανταλλαγή ουσιών και μηνυμάτων εξυπηρετείται καλύτερα από κύτταρα με: Α. μικρή εξωτερική επιφάνεια και μεγάλο όγκο Β. μικρό όγκο και μικρή εξωτερική επιφάνεια Γ. μεγάλη εξωτερική επιφάνεια και μεγάλο όγκο Δ. μικρό όγκο και μεγάλη εξωτερική επιφάνεια

6. Η ριβόζη συναντάται: Α. στο DNA και στο RNA Β. στο RNA και στο ATP Γ. μόνο στο ATP Δ. μόνο στο RNA

7. Κατά την μετουσίωση μιας πρωτεΐνης η δομή που είναι λιγότερο πιθανό να μεταβληθεί είναιι: A. η πρωτοταγής, Β. η δευτεροταγής, Γ. η τριτοταγής, Δ. η τεταρτοταγής

8. Η καταλυτική δράση ενός ενζύμου μπορεί να επη-ρεαστεί όταν: Α. απουσιάζει το συνένζυμό του Β. όταν συνδεθούν σε αυτό αναστολείς Γ. αλλάξουν συνθήκες θερμοκρασίας και pH Δ. όλα τα παραπάνω

9. Για να καθαρίσει αποτελεσματικά ένα ρούχο το οποίο έχει λεκέδες από αίμα και λάδι χρειάζονται: Α. απορρυπαντικό με ένζυμα πρωτεάσες-λιπάσες και θερμοκρασία 60-70 0C Β. απορρυπαντικό με ένζυμα πρωτεάσες-λιπάσες και θερμοκρασία 30-40 0C Γ. απορρυπαντικό μόνο με ένζυμα λιπάσες και θερμοκρασία 60-70 0C Δ. απορρυπαντικό μόνο με ένζυμα πρωτεάσες και θερμοκρασία 30-40 0C

10. Στο σχήμα απεικονίζονται τα δομικά συ-στατικά μιας απλής στοιχειώδους κυττα-ρικής μεμβράνης. Η ορθή αντιστοίχιση είναι: Α. Α-Φωσφολιπίδιο, Β-Υδατάνθρακας,

Γ-Χοληστερόλη, Δ-Γλυκοπρωτεΐνη Β. Α-Υδατάνθρακας, Δ-Χοληστερόλη,

Γ-Γλυκοπρωτεΐνη, Β-Φωσφολιπίδιο Γ. Α-Υδατάνθρακας, Δ-Γλυκοπρωτεΐνη,

Γ-Χοληστερόλη , Β-Φωσφολιπίδιο Δ. Α-Φωσφολιπίδιο, Β-Υδατάνθρακας,

Γ-Γλυκοπρωτεΐνη, Δ-Χοληστερόλη

biolog

y.gr

2

11. Να παρατηρήσετε το διάγραμμα ενός φυσιολογικού ανθρώπινου παγκρεατικού κυττάρου. Η σειρά με την οποία υποκυτταρικά διαμερίσματα παίζουν ένα ρόλο στη γενετική έκφραση και έκκριση των πρωτεϊνών εί-ναι: Α. Λ, Μ, Κ, Τ Γ. Λ, Τ, Κ, Μ Β. Τ, Λ, Κ, Μ Δ. Κ, Μ, Τ, Λ

12. Πόσα μόρια DNA υπάρχουν στο υποκυτταρικό διαμέ-ρισμα Λ, αν το κύτταρο βρίσκεται στην αρχή της μεσό-φασης του κυτταρικού κύκλου; Α. 23 Γ. 92 Β. 46 Δ. 23 ή 46

13. Ποια βιολογική διαδικασία απεικονίζεται στο σχήμα;

Α. η αντιγραφή Β. η μεταγραφή Γ. η μετάφραση Δ. η μείωση

14.

Η συγκεκριμένη δομή απεικονίζει: Α. ένζυμο Β. mRNA Γ. πολυσακχαρίτη Δ. λιπίδιο

15. Κατά τη δημιουργία ενός μορίου ουδέτερου λίπους παρατηρείται: Α. Υδρόλυση ενός μορίου λιπαρού οξέος και ενός

μορίου γλυκερόλης Β. Σύνδεση τριών μορίων λιπαρών οξέων με ένα

μόριο γλυκερόλης για το σχηματισμό ενός τρι-γλυκεριδίου και τριών μορίων νερού

Γ. Υδρόλυση τριών μορίων λιπαρών οξέων από τρία μόρια νερού και ένα μόριο γλυκερόλης

Δ. Συμπύκνωση ενός μορίου λιπαρού οξέος και ενός μορίου γλυκερόλης

16. Ποιος τύπος χημικού δεσμού εμπλέκεται στη διατή-ρηση της πρωτοταγούς, της δευτεροταγούς και τρι-τοταγούς δομής του πρωτεϊνικού μορίου; Επιλέξτε τη σωστή σειρά.

επίπεδο οργάνωσης πρωτεΐνης (δομή)

πρωτοταγής δευτεροταγής τριτοταγής

Α δισουλφιδικοί ιοντικοί υδρογόνου

Β ομοιοπολικοί πεπτιδικοί ιοντικοί

Γ ιοντικοί δισουλφιδικοί ομοιοπολικοί

Δ πεπτιδικοί υδρογόνου δισουλφιδικοί

17. Οι κυτταρικοί σχηματισμοί που δεν περιβάλλονται από απλή στοιχειώδη μεμβράνη είναι: Α. το αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο και ο πυρηνί-

σκος Β. ο πυρηνίσκος και το ριβόσωμα Γ. το υπεροξειδιόσωμα και το λυσόσωμα Δ. το ριβόσωμα και το σύμπλεγμα Golgi

18. Ένα άτομο που πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη έχει υψηλή συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα. Στην καθημερινή του διατροφή, πρωτίστως πρέπει να ελέγχεται η προσλαμβανόμενη ποσότητα: Α. πρωτεϊνών Β. αμύλου Γ. κυτταρίνης Δ. βιταμινών

19. Ποια από τα βιομόρια του παρακάτω πίνακα περιέχουν άζωτο στο μόριό τους; Α. μόνο το DNA Β. μόνο οι υδατάνθρακες Γ. μόνο οι πρωτεΐνες Δ. μόνο το DNA και οι πρωτεΐνες

DNA

υδατάνθρακες

πρωτεΐνες

biolog

y.gr

3

Στο ημιτελές σχήμα απεικονίζο-νται δύο σημαντικές κυτταρικές διαδικασίες που σχετίζονται άμε-σα μεταξύ τους.

20. Η κυτταρική διαδικασία 1 αναφέρεται: Α. στη γλυκόλυση Β. στον καταβολισμό Γ. στη φωτοσύνθεση Δ. στην κυτταρική αναπνοή

21. Η κυτταρική διαδικασία 2 αναφέρεται: Α. στη φωτόλυση Β. στον αναβολισμό Γ. στη φωτοσύνθεση Δ. στην κυτταρική αναπνοή

22. Οι χημικές ενώσεις που αναφέρονται στα 3, 4 εί-ναι: Α. η γλυκόζη και το Ο2 αντίστοιχα Β. το CΟ2 και η γλυκόζη αντίστοιχα Γ. το CΟ2 και το Ο2 αντίστοιχα Δ. το Η2 και το Ο2 αντίστοιχα

23. Οι δύο κυτταρικές διαδικασίες που αναφέρονται στα κενά 7 και 8 είναι δυνατό να λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα σε κύτταρα: Α. γαιοσκώληκα Β. βλαστού Γ. μύκητα Δ. ρίζας

24. Τα οργανίδια που αναφέρονται στα κενά 5,6 και επιτελούν την κάθε κυτταρική διαδικασία είναι: Α. ο χλωροπλάστης και το μιτοχόνδριο αντίστοιχα Β. το ενδοπλασματικό δίκτυο και το λυσόσωμα

αντίστοιχα Γ. το χυμοτόπιο και το λυσόσωμα αντίστοιχα Δ. το μιτοχόνδριο και ο χλωροπλάστης αντίστοιχα

25. Οι ενεργειακές απαιτήσεις των διαδικασιών που αναφέρονται στα κενά 7, 8 χαρακτηρίζονται από: Α. σύνθεση ATP και κατανάλωση ATP αντίστοιχα Β. δέσμευση ενέργειας και σύνθεση ATP αντί-

στοιχα Γ. αποδέσμευση ενέργειας και σύνθεση ATP α-

ντίστοιχα Δ. δέσμευση ενέργειας και κατανάλωση ATP α-

ντίστοιχα

26. Τα φωσφολιπίδια συγκροτούν απλές στοιχειώδης μεμβράνες επειδή: Α. περικλείουν διπλάσιο ποσό ενέργειας σε σχέ-

ση με τα υπόλοιπα βιομόρια Β. διαθέτουν στο μόριό τους και υδρόφιλο και υ-

δρόφοβο τμήμα Γ. περιέχουν ανθρακικές αλυσίδες μεγάλου μή-

κους Δ. διαλύονται στο νερό

27. Κατά την αντιγραφή του DNA και προκειμένου να εξασφαλιστεί η πιστότητα της αντιγραφής του, με-γάλη σημασία έχει η: Α. η αλληλουχία των αζωτούχων βάσεών του Β. η αλληλουχία των αμινοξέων των πρωτεϊνών

για τις οποίες είναι υπεύθυνο Γ. το μεγάλο μήκος του Δ. η συμπληρωματικότητα των αζωτούχων βά-

σεών του

28. Η DNA πολυμεράση Α. καταλύει τη συνένωση δεοξυριβονουκλεοτιδίων Β. συνθέτει DNA χρησιμοποιώντας ως καλούπι

μόρια RNA Γ. καταλύει τη συνένωση ριβονουκλεοτιδίων Δ. συνθέτει RNA χρησιμοποιώντας ως καλούπι

μόρια DNA

29. Η υποδοχή μηνυμάτων από ένα ζωικό κύτταρο πραγματοποιείται από: Α. υδρόφιλες κεφαλές των φωσφολιπιδίων Β. μόρια χοληστερόλης που παρεμβάλλονται με-

ταξύ των φωσφολιπιδίων Γ. γλυκοπρωτεΐνες της κυτταρικής μεμβράνης Δ. υδρόφοβες ουρές των φωσφολιπιδίων

biolog

y.gr

4

30. Η συγκεκριμένη δομή αναπαριστά ένα: Α. Δεοξυριβονουκλεοτίδιο Β. Τριγλυκερίδιο Γ. μόριο ATP Δ. μόριο ADP

31. Στη διαδικασία που απεικονίζεται, το αποτέλεσμα του βήματος 3 είναι: Α. ο επιχιασμός Β. η αντίστροφη μεταγραφή Γ. η γονιμοποίηση Δ. η δημιουργία ανασυνδυασμένου DNA

32. Η εικόνα αναφέρεται στην κυτταρική επικοινωνία. Το μήνυμα αποστέλλεται από: Α. το κύτταρο Α στο κύτταρο Β επειδή το κύτταρο Β είναι σε

θέση να αναγνωρίσει το μήνυμα 1 Β. το κύτταρο Α στο κύτταρο Β επειδή το κύτταρο Α είναι σε

θέση να αναγνωρίσει το μήνυμα 2 Γ. το κύτταρο Β στο κύτταρο Α επειδή το κύτταρο Α είναι σε

θέση να αναγνωρίσει το μήνυμα 1 Δ. το κύτταρο Β στο κύτταρο Α επειδή το κύτταρο Β είναι σε

θέση να αναγνωρίσει το μήνυμα 2

33. Το ακόλουθο γράφημα απεικονίζει δεδομένα που ελήφθησαν από ένα πείραμα διάσπασης αμύλου σε μόρια γλυκόζης . Ποια από τις παρακάτω προτάσεις αποτελεί την καλύτερη περιγραφή για τα ση-μεία Α και Β του διαγράμματος; Α. Η συγκέντρωση μορίων γλυκόζης είναι μεγαλύτερη στο σημείο

Α απ΄ ότι στο σημείο Β. Β. Η συγκέντρωση μορίων γλυκόζης είναι μεγαλύτερη στο σημείο

Β απ΄ ότι στο σημείο Α. Γ. Η συγκέντρωση του αμύλου είναι η ίδια στα σημεία Α και Β. Δ. Η συγκέντρωση του αμύλου είναι μεγαλύτερη στο σημείο Β απ΄

ότι στο σημείο Α.

34. Η μείωση και η γονιμοποίηση είναι διαδικασίες που συμβάλλουν αποφασιστικά στην επιβίωση πολλών ειδών, επειδή αυτές οδηγούν: Α. σε μεγάλο αριθμό γαμετών Β. στην αυξημένη πολυπλοκότητα των πολυκύτταρων οργανισμών Γ. στην κλωνοποίηση των καλύτερων απογόνων Δ. στη γενετική ποικιλομορφία των απογόνων

35. Ποια από τις γραμμές του παρακάτω πίνακα περιέχει τους όρους που αντιστοιχούν καλύτερα στα κενά πλαίσια του διαγράμματος;

(1) (2) (3)

Α. φωτοσύνθεση ανόργανα μόρια αποσύνθεση

Β. κυτ. αναπνοή οργανικά μόρια υδρόλυση

Γ. φωτοσύνθεση οργανικά μόρια κυτ. αναπνοή

Δ. κυτ. αναπνοή ανόργανα μόρια φωτοσύνθεση

Α

Β

χρόνος

συγκ

έντρ

ωση

αμ

ύλου

biolog

y.gr

5

36. Το διπλανό διάγραμμα απεικονίζει τη μετακίνηση ενός με-γάλου μορίου διαμέσου της πλασματικής μεμβράνης. Ποια είναι η πιθανότερη μέθοδος μεταφοράς που περιγράφεται σε αυτό το διάγραμμα; Α. Ενεργητική μεταφορά Β. Παθητική μεταφορά Γ. Ενδοκύττωση Δ. Αντλία ιόντων Na+-K+

37. Ένα κύτταρο έχει στον πυρήνα του 40 χρωματίδες κατά την έναρξη της μιτωτικής διαίρεσης. Στο τέλος της μιτωτικής διαίρεσης πόσα μόρια DNA θα υ-πάρχουν σε κάθε θυγατρικό κύτταρο; Α. 10 Β. 20 Γ. 40 Δ. 80

38. Ενέργεια από οργανικά μόρια μπορεί να μεταφερθεί σε μόρια ATP κατά τη διαδικασία της: Α. κυτταρικής αναπνοής Β. κυτταρικής αναπαραγωγής Γ. διάχυσης Δ. ώσμωσης

39. Η μείωση και η γονιμοποίηση είναι διαδικασίες που συμβάλλουν αποφασιστικά στην επιβίωση πολλών ειδών, επειδή αυτές οδηγούν: Α. σε μεγάλο αριθμό γαμετών Β. στην αυξημένη πολυπλοκότητα των πολυκύτ-

ταρων οργανισμών Γ. στην κλωνοποίηση των καλύτερων απόγονων Δ. στη γενετική ποικιλομορφία των απόγονων

40. Το παρακάτω διάγραμμα αναπαριστά μία δομή η οποία συμμετέχει στην κυτταρική αναπνοή. Τα βέλη του σχήματος δείχνουν την απομάκρυνση ουσίας: Α. γλυκόζης Β. οξυγόνου Γ. διοξειδίου του

άνθρακα Δ. ADP

41. Σε μερικούς θαλάσσιους σπόγγους συναντάται ένα ένζυμο το οποίο διακόπτει τη διαδικασία διαχωρι-σμού των αδελφών χρωματίδων σε κάποιο στάδιό της. Η κυτταρική διεργασία που επηρεάζεται άμεσα εξαιτίας της δράσης του ενζύμου αυτού είναι η: Α. πρόφαση Β. μεσόφαση Γ. ανάφαση Δ. τελόφαση

42. Στα φυτά, ένα μέρος της ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται, δεν αποβάλλεται ως ά-χρηστη ουσία καθώς: Α. μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη φωτοσύνθεση Β. έχει πολύ μεγάλο μέγεθος για να περάσει μέσα

από την πλασματική μεμβράνη Γ. είναι απαραίτητο για την κυτταρική αναπνοή Δ. μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη σύνθεση των

πρωτεϊνών

43. Σε ένα κύτταρο ρίζας πορτοκαλιάς συντίθενται πο-λυπεπτιδικές αλυσίδες: Α. μόνο στο κυτταρόπλασμα. Β. στο κυτταρόπλασμα και τον πυρήνα. Γ. στο κυτταρόπλασμα, τα μιτοχόνδρια και τους

χλωροπλάστες. Δ. στο κυτταρόπλασμα και τα μιτοχόνδρια.

44. Τη μικρότερη γενετική ποικιλομορφία είναι πιθανό να συναντήσουμε στους απογόνους οργανισμών που αναπαράγονται: Α. μιτωτικά Β. μειωτικά Γ. με σύντηξη ωαρίων και σπερματοζωαρίων Δ. με αυτογονιμοποίηση

45. Το σχήμα απεικονίζει τους παράγοντες που συνεργάζονται σε μια βιοχημική διερ-γασία η οποία πραγματοποιείται σε ορισμένους οργανισμούς. Ποια από τις παρα-κάτω προτάσεις αποδίδει σωστά τη διεργασία αυτή; Α. Πρόκειται για την κυτταρική αναπνοή και η πρωτογενής πηγή ενέργειας είναι ο

ήλιος. Β. Πρόκειται για τη φωτοσύνθεση και η πρωτογενής πηγή ενέργειας είναι ο ήλιος. Γ. Πρόκειται για τη μετατροπή ενέργειας των οργανικών ενώσεων σε ηλιακή ε-

νέργεια η οποία απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα. Δ. Πρόκειται για τη δέσμευση της ηλιακής ενέργειας για τη μετατροπή του οξυγό-

νου σε διοξείδιο του άνθρακα

biolog

y.gr

6

46. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές σχετικά με το ΑΤΡ; Ι. Το ΑΤΡ χρησιμοποιείται κυρίως στις συζευγμέ-

νες αντιδράσεις. ΙΙ. Η υδρόλυση του ATP είναι ενδόθερμη αντίδρα-

ση. ΙΙΙ. Η υδρόλυση του ΑΤΡ παράγει ανόργανη φω-

σφορική ομάδα και ADP. ΙV. Το ΑΤΡ χρησιμοποιείται ως ενεργειακό νόμισμα. Α. Όλες οι παραπάνω προτάσεις. Β. Οι Ι, ΙΙ και ΙV Γ. Οι Ι, ΙΙΙ και IV. Δ. Οι ΙΙ, ΙΙΙ και IV.

47. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ένα νέο και ασυνήθι-στο είδος ευκαρυωτικού θαλάσσιου οργανισμού. Ποια από τις παρακάτω παρατηρήσεις μπορεί να φανεί χρήσιμη για να προσδιορίσουν αν ο οργανι-σμός αυτός είναι παραγωγός; Α. Μέσα στα κύτταρα υπάρχουν πλαστίδια. Β. Στην μικροσκοπική εξέταση εντοπίστηκαν λυ-

σοσώματα. Γ. Μέσα στα κύτταρα υπάρχουν μιτοχόνδρια. Δ. Ο οργανισμός συνθέτει ένζυμα για τη διάσπαση

των σακχάρων.

48. Το διάγραμμα δείχνει ένα πρότυπο αναπαραγωγής και ανάπτυξης ενός μονοκύτταρου οργανισμού. Σύμφωνα με αυτό το πρότυπο αναπαραγωγής: Α. όλο το γενετικό υλικό των απογόνων προέρχεται από ένα γονέα Β. μόνο ένα μέρος του γενετικού υλικού προέρχεται από ένα γονέα Γ. κάθε απόγονος λαμβάνει το μισό γενετικό υλικό του γονέα Δ. μόνο ο ένας απόγονος παίρνει το γενετικό υλικό του γονέα, ο δε άλλος κατασκευάζει

το δικό του

49. Το 1883 ο Thomas Engelmann, εξέθεσε ένα φύκος (Spirogyra) σε διαφορετικά μήκη κύματος φωτός με τη διάτα-ξη της εικόνας. Ο Engelmann χρησιμοποίησε αερόβια βακτή-ρια τα οποία συγκεντρώνονταν σε περιοχές που υπήρχε οξυ-γόνο, προσπαθώντας έτσι να προσδιορίσει ποιες περιοχές του φύκους παρήγαγαν το περισσότερο οξυγόνο. Τα αποτε-λέσματα του πειράματος φαίνονται στην εικόνα. Σύμφωνα με αυτές τις πληροφορίες, μπορούμε να πούμε ότι: Α. Η παραγωγή του οξυγόνου μειώνεται καθώς το μήκος

κύματος του φωτός αυξάνεται από τα 550 στα 650 nm. Β. Τα βακτήρια παρουσιάζουν τον εντονότερο ρυθμό κυττα-

ρικής αναπνοής στα 550 nm. Γ. Η απόδοση της φωτοσύνθεσης στο φύκος είναι μέγιστη

στο μπλε και στο κόκκινο φως. Δ. Το φύκος απορροφά τη μεγαλύτερη ποσότητα οξυγόνου στο μπλε και στο κόκκινο φως.

Σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα τοποθετούμε ένα μικρό υδρόβιο φυτό Elodea σε άπλετο φως για πέντε ώ-ρες, όπως φαίνεται στο σχήμα. Οι φυσαλίδες οξυ-γόνου που παρατηρήθηκαν προέρχονται από το φυτό.

50. Επειδή απελευθερώνεται οξυγόνο, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το φυτό: Α. παράγει γλυκόζη Β. συνθέτει πρωτεΐνες Γ. χρησιμοποιεί μηχανισμούς ενεργητικής μεταφο-

ράς Δ. πραγματοποιείται κυτταρική αναπνοή

51. Η ουσία που προσλαμβάνει το φυτό από το υδατικό περιβάλλον κατά την παραπάνω διαδικασία είναι: Α. το άζωτο Β. το διοξείδιο του άνθρακα Γ. ένα ένζυμο Δ. συνένζυμο NADP

biolog

y.gr

7

52. Ένα παιδί μπορεί να κληρονομήσει μόνο από τη μητέρα του μία μετάλλαξη που συνέβη: Α. στο Χ χρωμόσωμα. Β. στο Υ χρωμόσωμα. Γ. στο μιτοχονδριακό γονιδίωμα. Δ. σε ριβοσωμκό γονίδιο.

53. Ένα δείγμα γενετικού υλικού έχει Τ+G = 60%. Το δείγμα αυτό είναι πιθανότερο να προέρχεται από Α. έναν ιό με μονόκλωνο RNA. Β. ένα προκαρυωτικό κύτταρο. Γ. έναν ιό με δίκλωνο DNA. Δ. έναν ιό με μονόκλωνο DNA.

54. Σε ένα πειραματικό κλειστό οικοσύστημα εισάγεται διοξείδιο του άνθρακα με ραδιενεργό άνθρακα. Με-τά από μερικές εβδομάδες, ο ραδιενεργός άνθρα-κας είναι πολύ πιθανό να εντοπιστεί: Α. μόνο στα φυτά Β. μόνο στα ζώα Γ. και στα φυτά και στα ζώα Δ. ούτε στα φυτά ούτε στα ζώα

55. Εάν αυγά βατράχου μεταφερθούν από μία λίμνη γλυκού νερού, που είναι το φυσικό τους περιβάλ-λον, σε ένα ενυδρείο με θαλασσινό νερό, το πιο πιθανό να συμβεί στα αυγά είναι: Α. να χάσουν νερό Β. να χάσουν αλάτι Γ. να προσλάβουν νερό Δ. ούτε να χάσουν ούτε να προσλάβουν νερό

56. Η Μαριάννα είναι μαθήτρια Β Λυκείου και στον ε-λεύθερο χρόνο της ασχολείται με τον κήπο του σπι-τιού της. Μια ανοιξιάτικη μέρα παρατήρησε ότι τα φύλλα των λουλουδιών σε μια συγκεκριμένη γωνιά του κήπου της εμφάνισαν κίτρινες κηλίδες. Η Μα-ριάννα συνδυάζοντας τις γνώσεις της από το σχολι-κό μάθημα της Βιολογίας με την παρατηρητικότητά της συμπέρανε πως το κιτρίνισμα των φύλλων ο-φείλεται: Α. στην έλλειψη CO2 Β. στην αύξηση των καροτενοειδών χρωστικών Γ. στην έλλειψη ανόργανων ιόντων Δ. στην ηλιοφάνεια που επικρατεί τη συγκεκριμένη

χρονική περίοδο

57. Χαρακτηριστικό αποδημητικό πουλί στην Ελλάδα είναι το χελιδόνι (Hirundio rustica) το οποίο φεύγει το Φθινόπωρο για την Αφρική και γυρίζει το Μάρτιο ή Απρίλιο. Εκτός από την κατάλληλη μορφολογία και φυσιολογία που διαθέτει για να μπορεί να πετά γρήγορα σε μεγάλες αποστάσεις, εξίσου σημαντική προσαρμογή αποτελεί και η αποθήκευση ……….. μέχρι και 50% του βάρους τους. Α. πρωτεϊνών Β. αμύλου Γ. γλυκόζης Δ. λιπιδίων

58. Σε έναν δοκιμαστικό σωλήνα υπάρχουν κομμάτια από ωμό συκώτι και σε έναν άλλο κομμάτια από μαγειρεμένο συκώτι. Στον καθένα από αυτούς ρίχνουμε δύο σταγόνες υπεροξείδιο του υδρογόνου, Η2Ο2. Δεδομένου ότι στα κύτταρα του συκωτιού παράγεται το ένζυμο καταλάση, παρατηρούνται τα εξής: Α. Στο μαγειρεμένο συκώτι παρατηρείται δημιουργία φυσαλίδων Β. Στο ωμό συκώτι παρατηρείται δημιουργία φυσαλίδων Γ. Και στα δύο παρατηρείται δημιουργία φυσαλίδων Δ. Στο μαγειρεμένο συκώτι δεν παρατηρείται δημιουργία φυσαλίδων

59. Στην εικόνα, οι μαύρες κουκίδες υποδηλώνουν μικρά χημικά μόρια τα οποία μπορούν να μετακινούνται μέσω της πλασματικής μεμβράνης στον εξωκυτταρικό χώρο. Ο αριθμός των κουκίδων αντιστοιχεί στη συγκέντρωση των μορίων σε κάθε περιοχή. Για την έξοδο των μορίων απαιτείται κατανάλωση ΑΤΡ: Α. μόνο από το κύτταρο Κ-1 Β. μόνο από το κύτταρο Κ-2 Γ. και από τα δύο κύτταρα Κ-1 και Κ-2 Δ. ούτε από το Κ-1 ούτε από το Κ-2

biolog

y.gr

8

60. Η δομή του σχήματος αναπαριστά προσεγγιστικά ένα χλωροπλάστη. Τα δο-μικά του στοιχεία είναι τα εξής: 1) το στρώμα, 2) η μεμβράνη θυλακοειδούς, 3) τα Grana, 4) η εξωτερική μεμβράνη, 5) η εσωτερική μεμβράνη. Η ορθή αντιστοίχιση είναι: A. 1-Α, 2-Δ, 3-Ε, 4-Β, 5-Γ B. 1-Δ, 2-Ε, 3-Α, 4-Β, 5-Γ Γ. 1-Α, 2-Ε, 3-Δ, 4-Β, 5-Γ Δ. 1-Δ, 2-Γ, 3-Α, 4-Β, 5-Ε

61. Το διάγραμμα δείχνει τη φωτοσυνθετική δραστηριότητα σε ένα οικοσύστημα για ένα 24-ωρο. Οι μετρήσεις για τη μελέτη της κυτταρικής αναπνοής στο οικοσύστημα αυτό θα πρέπει να συλλέγονται κατά τη διάρκεια: Α. της περιόδου Α και μόνο από τους φυτικούς οργανισμούς Β. των περιόδων Α και Β και μόνο από τους ζωικούς οργανι-

σμούς Γ. των περιόδων Α και Β, από τους φυτικούς και τους ζωι-

κούς οργανισμούς Δ. της περιόδου Β, από τους ζωικούς οργανισμούς

62. Ένας ερευνητής μελέτησε τη θέση συγκεκριμένων μονοκύτταρων φωτοσυνθετικών οργανισμών σε μια λίμνη κατά τη διάρκεια μιας περιόδου πέντε εβδομάδων. Το βάθος στο οποίο εντοπίστηκαν οι οργανισμοί αυτοί ήταν διαφορετικό σε διάφορες ώρες της ημέρας. Μερικά από τα αποτελέσματα καταγράφονται στον πίνακα που ακο-λουθεί. Μια αποδεκτή ερμηνεία των αποτελεσμάτων είναι Α. Οι περισσότεροι φωτοσυνθετικοί οργα-

νισμοί ζουν κάτω από τα 150 cm. Β. Η παραγωγή του οξυγόνου αυξάνει

καθώς οι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί μετακινούνται βαθύτερα στη λίμνη.

Γ. Οι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί αντα-ποκρίνονται στη μεταβολή της ποσότη-τας του φωτός.

Δ. Οι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί μετακινούνται προς την επιφάνεια ή προς το βυθό για να αυξήσουν τον ρυθ-μό παραγωγής CO2 από αυτούς.

Συνθήκες φωτισμού σε δια-φορετικές ώρες της ημέρας

Μέσος όρος βάθους των φωτο-συνθετικών οργανισμών (cm)

δυνατό φως 150

μεσαίο φως 15

καθόλου φως 10

63. Το εξελικτικό πλεονέκτημα που προσέδωσε στο χελιδόνι το συγκεκριμένο αποθηκευτικό βιολογικό μακρομόριο οφείλεται στο ότι παρέχει: Α. μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση ανά μονάδα μάζας, σε σχέση με τα υπόλοιπα βιολογικά μακρομόρια Β. μεγαλύτερη πτητική αυτονομία αν και η ενεργειακή του απόδοση ανά μονάδα μάζας είναι ακριβώς η ίδια, σε

σχέση με τα υπόλοιπα βιολογικά μακρομόρια. Γ. την ιδανικότερη θερμομόνωση, παρά τη μικρή του ενεργειακή απόδοση ανά μονάδα μάζας, σε σχέση με τα

υπόλοιπα βιολογικά μακρομόρια. Δ. την ίδια ενεργειακή απόδοση ανά μονάδα μάζας, σε σχέση με τα υπόλοιπα βιολογικά μακρομόρια, καθώς και

σημαντική θερμομόνωση

biolog

y.gr

9

64. Στο σχήμα που ακολουθεί απεικονίζεται ο κύκλος του ATP. Να επιλέξετε τους κατάλληλους συνδυασμούς που ταιριάζουν στα πλαίσια 1, 2. Α. Πλαίσιο 1-κυτταρική αναπνοή, αναβολισμός Πλαίσιο 2-καταβολισμός, σωματική άσκηση Β. Πλαίσιο 1-καταβολισμός, σωματική άσκηση Πλαίσιο 2-κυτταρική αναπνοή, αναβολισμός Γ. Πλαίσιο 1-κυτταρική αναπνοή, καταβολισμός Πλαίσιο 2-αναβολισμός, σωματική άσκηση Δ. Πλαίσιο 1-αναβολισμός, σωματική άσκηση Πλαίσιο 2-κυτταρική αναπνοή, καταβολισμός

Να χαρακτηρίσετε, με (Σ) τις σωστές και με (Λ) τις λανθασμένες από τις παρακάτω προτάσεις

65. Η απελευθέρωση ενζύμων, από τα λυσοσώματα στο κυτταρόπλασμα μπορεί να προκαλέσει την λύση κυτταρι-κών δομών και το θάνατο του κυττάρου.

66. Κάποια λάθη στη διαδικασία της μεταγραφής μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα τη σύνθεση ενός μη λειτουργικού r RNA.

67. Όλες οι διαδικασίες της κυτταρικής αναπνοής γίνονται στο εσωτερικό των μιτοχονδρίων. 68. Κατά την αερόβια κυτταρική αναπνοή παράγεται διοξείδιο του άνθρακα. 69. Κατά την κυτταρική αναπνοή παράγεται γλυκόζη. 70. Κατά τη φωτοσύνθεση διασπάται γλυκόζη. 71. Προϊόντα της φωτοσύνθεσης είναι απαραίτητα για την κυτταρική αναπνοή και προϊόντα της κυτταρικής ανα-

πνοής είναι απαραίτητα για τη φωτοσύνθεση. 72. Γονίδια υπάρχουν μόνο στο DNA των χρωμοσωμάτων. 73. Η μίτωση συμβάλλει στην ποσοτική σταθερότητα του γενετικού υλικού και τη γενετική ποικιλότητα σε ένα είδος

οργανισμών. 74. Η μείωση συμβάλλει στην ποσοτική σταθερότητα του γενετικού υλικού και στη γενετική ποικιλότητα σε ένα είδος

οργανισμών.

Στα παρακάτω κείμενα υπάρχουν αριθμημένα κενά τα οποία συμπληρώνονται με λέξεις ή φράσεις που θα βρείτε στις αντίστοιχες αριθμημένες ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής που δίνονται παρακάτω.

75. Ι Οι πρωτεΐνες στα ευκαρυωτικά κύτταρα: Μία κατηγορία μακρομορίων που συμμετέχει στη κατασκευή και στις λειτουργίες όλων των κυττάρων είναι οι πρωτεΐνες. Η παραγωγή μιας πρωτεΐνης απαιτεί να προηγηθεί η ___1___ στον πυρήνα του ευκαρυωτικού κυτ-τάρου. Στη συνέχεια το mRNA που παράχθηκε θα βρεθεί στο κυτταρόπλασμα όπου ___2___, θα γίνει η κατα-σκευή αρχικά της πρωτοταγούς δομής της πολυπεπτιδικής αλυσίδας. Στη διαδικασία αυτή απαιτείται ενέργεια που στο σημείο δημιουργίας του πεπτιδικού δεσμού αποδίδεται από μόρια ___3___. Μία πολυπεπτιδική αλυσί-δα αποτελείται από αλληλουχία αμινοξέων που είναι ενωμένα με πεπτιδικούς δεσμούς. Ένας πεπτιδικός δεσμός σχηματίζεται με μια χημική διαδικασία που ονομάζεται ___4___ και γίνεται με αφαίρεση νερού. Για την αλληλου-χία των αμινοξέων στην πεπτιδική αλυσίδα, υπεύθυνη είναι η γενετική πληροφορία που βρίσκεται ___5___. Σε μία πολυπεπτιδική αλυσίδα πρέπει να συμμετέχουν ___6___. H πεπτιδική αλυσίδα στη συνέχεια αναδιπλώνεται στο χώρο και αποκτά την δευτεροταγή και τριτοταγή δομή και εφ’ όσον προστεθούν και άλλες πεπτιδικές αλυσί-δες αποκτά την τεταρτοταγή της δομή. Αυτά μπορούν να γίνουν στο κυτταρόπλασμα στο ενδοπλασματικό δίκτυο ή στη συσκευή Golgi. Για το τελικό αποτέλεσμα που είναι η διαμόρφωση του πρωτεϊνικού μορίου στο χώρο (τρισδιάστατο σχήμα) ευθύνεται ___7___ και για τη σταθεροποίηση του μορίου και για την ολοκλήρωση της δια-μόρφωσης του μορίου ευθύνονται ___8___. Ο προορισμός κάθε πρωτεΐνης μετά την ολοκλήρωση της παραγω-γής της είναι ___9___ όπου θα επιτελέσει το ρόλο της, για τον οποίο, αποκλειστικά υπεύθυνη είναι ___10___.

biolog

y.gr

10

(1) Α. αντιγραφή του DNA Β. μεταγραφή του DNA Γ. μετάφραση του mRNA Δ. αντιγραφή και μεταγραφή του DNA

(2) Α. στο σύμπλεγμα Golgi Β. στο αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο Γ. στα ριβοσώματα, είτε ελεύθερα είτε απά-

νω στο λείο ενδοπλασματικό δίκτυο Δ. στα ριβοσώματα, είτε ελεύθερα είτε απά-

νω στο αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο

(3) Α. ATP Β. ADP Γ. γλυκόζης Δ. λιπιδίων

(4) Α. υδρόλυση Β. συμπύκνωση Γ. φωτοσύνθεση Δ. κυτταρική αναπνοή

(5) Α. στα ένζυμα Β. στο r RNA Γ. στο m RNA Δ. στο t RNA

(6) Α. και τα 20 είδη αμινοξέων Β. μόνο ορισμένα από τα 20 αμινοξέα Γ. όσα αμινοξέα ορίζει η γενετική πληρο-

φορία με σταθερή όμως αναλογία. Δ. όσα και όποια αμινοξέα ορίζει η γενετική

πληροφορία.

(7) Α. η αλληλουχία των αμινοξέων της πρωτο-ταγούς δομής

Β. η αλληλουχία των νουκλεοτιδίων στο m RNA

Γ. το ριβόσωμα Δ. ο αριθμός των αμινοξέων

(8) Α. οι δεσμοί υδρογόνου μεταξύ των αμινο-ξέων

Β. οι λοιποί δεσμοί που αναπτύσσονται με-ταξύ των πλευρικών ομάδων

Γ. η σειρά των αμινοξέων Δ. τα Α και Β

(9) Α. τα μιτοχόνδρια Β. τα ριβοσώματα Γ. οποιαδήποτε θέση εντός του κυττάρου ή

έξω από αυτό Δ. η κυτταρική μεμβράνη

(10) Α. η λειτουργία για την οποία κατασκευά-στηκε

Β. η ταχύτητα με την οποία θα φέρει το α-ποτέλεσμα

Γ. η τρισδιάστατη δομή της Δ. η δευτεροταγής δομή της

Να απαντήσετε στις ερωτήσεις

76. Μια πολλά υποσχόμενη πρόταση για την επίλυση του ενεργειακού προβλήματος των ανθρώπινων κοινωνιών με ταυτόχρονη-εντονότατη- μείωση της ρύπανσης είναι η μαζική χρήση «κινητήρων κυψελών» (cell: κυψέλη, κύττα-ρο) που αποδίδουν ικανά ενεργειακά ποσά από τη σύνθεση νερού με, πρακτικά, μηδενικούς ρύπους (εξαιρώντας την εκπομπή θερμότητας που και αυτή δεν είναι συγκριτικά μεγάλη). Πρόκειται, δηλαδή, για διαδικασία εμπνευ-σμένη από την κυτταρική λειτουργία. Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα μαζικής χρήσης τέτοιων κινητήρων (υπάρχουν ήδη πειραματικά μοντέλα με καλά χαρακτηριστικά) είναι η «εύρεση» φθηνού υδρογόνου σε μεγάλες ποσότητες. Μια ερευνητική πρόταση είναι η αξιοποίηση της φωτοσύνθεσης για την παραγωγή υδρογόνου. Ποια ακριβώς διαδικασία της φωτοσύνθεσης θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την παραγωγή υδρογόνου; Ποια μπορεί να είναι η πηγή ενέργειας για την παραγωγή του υδρογόνου με αυτό τον τρόπο, ώστε να είναι οικονομικά συμ-φέρουσα και ποια χημική ένωση θα είναι η πηγή υδρογόνου; Πώς εξασφαλίζεται ότι δε θα μειωθούν έντονα τα αποθέματα αυτής της «πηγής υδρογόνου» λόγω της εντατικής χρήσης της με αυτή την τεχνολογία; Να απαντή-σετε χρησιμοποιώντας 50 λέξεις το πολύ.

biolog

y.gr

11

Βαθμολόγηση ερωτήσεων Ερωτήσεις 1 – 54 53 Χ 1 μ = 53: Ερωτήσεις 54 – 64 11 Χ 2 μ = 22 Ερωτήσεις 65 – 74 10 Χ 1 μ = 10 Ε-ρώτηση 75 10 Χ 0,5 μ = 5 Ερωτήσεις 76 – 77 2 Χ 5 μ = 10 ΣΥΝΟΛΟ 100 μόρια

77. Πολλές φορές οι βιολόγοι καλούνται να ερμηνεύσουν τον τρόπο κληρονόμησης κάποιων χαρακτήρων που εμφα-νίζονται στον άνθρωπο. Για να γίνει αυτό απαιτείται υψηλό γνωστικό υπόβαθρο, καθώς και οξεία συνδυαστική και κριτική σκέψη από τη μεριά τους. Παρακάτω σας δίνονται κάποιες πληροφορίες που αφορούν το θεωρητικό μέρος και θα σας βοηθήσουν να απαντήσετε με ακρίβεια στο γενετικό ‘γρίφο’ που ακολουθεί. Θεωρητικό μέρος: Οι διπλοειδείς οργανισμοί όπως ο άνθρωπος περιέχουν συνήθως τις γενε-τικές πληροφορίες (τα γονίδια) για κάθε χαρακτηριστικό δύο φορές, μία φορά από τη μητέρα και μία φορά από τον πατέρα. Κάθε γονίδιο μπορεί να εμφανίζεται με διαφορετικές μορφές, που ονομά-ζονται αλληλόμορφα Α και α. Συνεπώς, για κάθε χαρακτηριστικό οι δι-πλοειδείς οργανισμοί διαθέτουν δύο αλληλόμορφα, τα οποία βρίσκονται σε αντίστοιχες θέσεις των ομόλογων χρωμοσωμάτων. Ένα άτομο μπορεί να φέρει ίδια ή διαφορετικά αλληλόμορφα για ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστι-κό. Για παράδειγμα, όσον αφορά τη μορφή των λοβών των αυτιών, όταν τα αλληλόμορφα είναι ίδια, το άτομο που τα φέρει είναι ομόζυγο ΑΑ ή αα για το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό, ενώ, αν είναι διαφορετικά, το άτομο είναι ετερόζυγο Αα. Ένα ομόζυγο άτομο που φέρει δύο αλληλόμορφα ΑΑ τα οποία καθορίζουν ελεύθερους λοβούς εκδηλώνει αυτό το χαρακτηριστι-κό. Ομοίως, ένα ομόζυγο άτομο που φέρει δύο αλληλόμορφα αα τα οποία καθορίζουν προσκολλημένους λοβούς εμφανίζει αυτό το χαρακτηριστικό. Επίσης, ένα άτομο ετερόζυγο Αα για τα παραπάνω αλληλόμορφα έχει ελεύθε-ρους λοβούς. Γενετικός γρίφος: Σε μια οικογένεια ο Γιαννάκης εμφανίζει ένα κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα με τον παππού του (από τη μεριά της μητέρας του) και τον πατέρα του. Έχουν και οι τρεις προσκολλημένους λοβούς αυτιών (βλέπε εικόνα), ενώ τα υπόλοιπα μέλη της οικογενείας έχουν ελεύθερους λοβούς αυτιών. Να εξηγήσετε με ποιον τρόπο κληρονομήθηκε το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό στον Γιαννάκη.

biolog

y.gr

1 Γ 12 Β 23 Β 34 45 Β 55 Α 65 Σ 1 Β

2 Δ 13 Β 24 Α 35 46 Γ 56 Γ 66 Σ 2 Δ

3 Β 14 Α 25 Β 36 47 Α 57 Δ 67 Λ 3 Α

4 Δ 15 Β 26 Β 37 48 Α 58 B, Δ 68 Σ 4 Β

5 Δ 16 Δ 27 Δ 38 49 Γ 59 Α 69 Λ 5 Γ

6 Β 17 Β 28 Α 39 50 Α 60 Γ 70 Λ 6 Δ

7 Α 18 Β 29 Γ 40 51 Β 61 Γ 71 Σ 7 Α

8 Δ 19 Δ 30 Γ 41 52 Γ 62 Γ 72 Λ 8 Δ

9 Β 20 Γ 31 Δ 42 53 Δ 73 Λ 9 Γ

10 Δ 21 Δ 32 Γ 43 54 Γ 64 Δ 74 Λ 10 Γ

11 Γ 22 Γ 33 Β 44

76

ΤΑΞΗ Β

Δ

Γ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Δ

ΕΡΩΤΗΣEIΣ 1-53 = 53 X 1 Μόριο =53

ΠΔΒ 2013ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 54-64 = 11 X 2 Μόρια =22

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 65-74 = 10 X 1 Μόρια =10

ΕΡΩΤΗΣΗ 75 = 10 X 0,5 Μόρια = 5

Α

4) Η διαδικασία μεταβίβασης των γονιδίων έγινε μέσω των γαμετών οι οποίοι παράγονταιμε την μειωτική διαίρεση.

Γ

A

75

Γ

Α

Β

1) η φωτόλυση του νερού κατά τη φωτεινή φάση2) πηγή ενέργειας: η ηλιακή3) πηγή υδρογόνου: το νερό4) η καύση του υδρογόνου παράγει νερό που απελευθερώνεται πάλι στο περιβάλλον

ΑΚΥΡΗ

Η ερώτηση 58, λόγω τυπογραφικού λάθους, δέχεται δύο απαντήσεις και προσμετράται όποια από τις δύο έχει δοθεί. Η ερώτηση 63 έχει σωστή απάντηση το Α στηρίζεται όμως στο δεδομένο που δίνεται στο πλαίσιο της 57. Λόγω της προφανούς μετακίνηση της σε άλλη θέση και των παρανοήσεων που προέκυψαν ΑΚΥΡΩΝΕΤΑΙ και δεν θα προσμετρηθεί η όποια απάντηση δόθηκε από τους μαθητές.

Α

1) Ο Γιαννάκης κληρονόμισε ένα γενετικό χαρακτηριστικό (γονίδιο) α από την μητέρα του και ένα α από τον πατέρα του είναι δηλαδή ομόζυγος αα.

77

2) Η μητέρα του ομοίως, είχε λάβει από τον παππού το γονίδιο για τους προσκολημένους λοβούς ακαι ένα για τους ελεύθερους λοβούς από τη γιαγιά Α.Έτσι είναι ετερόζυγη Αα και εμφανίζει ελεύθερους λοβούς. Ο Γιαννάκης πήρε από την μητέρα του το γονίδιο α, δηλαδή αυτό του παππού και όχι της γιαγιάς.3) Από τον πατέρα του πήρε το γονίδιο α μια και αυτός είχε προσκολημένους λοβούς και ήταν ομόζυγος αα

Δ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 76, 77 = 2 X 5 Μόρια = 10

biolog

y.gr

1

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 2013 ΤΑΞΗ Α Α΄ ΦΑΣΗ Να γράψετε τον αριθμό καθενός από τα παρακάτω θέματα και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σω-στή απάντηση.

1. Η σπερματογένεση και η ωογένεση: Α. πραγματοποιούνται στους 36,6 ΟC Β. ενεργοποιούνται όταν το άτομο έχει πυρετό. Γ. πραγματοποιούνται στους 34 ΟC και 36,6 ΟC

αντίστοιχα. Δ. πραγματοποιούνται κατά την ερωτική διέγερση.

2. Η δοκιμασία κύησης (τεστ εγκυμοσύνης) ανιχνεύει την ορμόνη: Α. τεστοστερόνη. Β. γοναδοτροπίνη. Γ. ωχρινότροπο. Δ. θυλακιότροπο.

3. Το παρασυμπαθητικό σύστημα του ΑΝΣ: Α. ελέγχει τις εκούσιες (με τη θέλησή μας) λειτουρ-

γίες του οργανισμού όταν βρίσκεται σε ηρεμία Β. ελέγχει τις ακούσιες (χωρίς τη θέλησή μας) λει-

τουργίες του οργανισμού όταν βρίσκεται σε έ-νταση

Γ. ελέγχει τις ακούσιες λειτουργίες του οργανισμού για την επαναφορά στην ηρεμία μετά από έντα-ση

Δ. ελέγχει τις ακούσιες λειτουργίες του οργανισμού όταν βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

4. Τα μονοωικά δίδυμα: Α. προέρχονται από δύο διαφορετικά ωάρια που

γονιμοποιούνται από δύο διαφορετικά σπερμα-τοζωάρια

Β. προκύπτουν από τη γονιμοποίηση ενός ωαρίου από δύο σπερματοζωάρια

Γ. προκύπτουν από τη γονιμοποίηση ενός ωαρίου από ένα σπερματοζωάριο

Δ. προκύπτουν από πολλαπλή ωοθυλακιορρηξία λόγω χορήγησης ορμονών

5. Ένας αδένας αποτελείται από κύτταρα που παρά-γουν και εκκρίνουν ένα προϊόν: Α. Ο αδένας χαρακτηρίζεται εξωκρινής όταν εκκρί-

νει το προϊόν κατευθείαν στο αίμα. Β. Μπορεί να αποτελείται από μυϊκά κύτταρα. Γ. Εφόσον εκκρίνει το προϊόν του, τόσο στο αίμα

όσο και σε μια κοιλότητα του σώματος, χαρα-κτηρίζεται μεικτός.

Δ. Αποτελείται υποχρεωτικά από πολλά διαφορε-τικά είδη κυττάρων.

6. Ένα επιθηλιακό και ένα νευρικό κύτταρο ενός αν-θρώπου: Α. Έχουν εξειδικευθεί για την εκτέλεση μιας συ-

γκεκριμένης λειτουργίας, με τη διαδικασίας της διαφοροποίησης.

Β. Έχουν διαφορετικά μορφολογικά αλλά ίδια λει-τουργικά χαρακτηριστικά

Γ. Έχουν διαφορετικά λειτουργικά άλλα ίδια μορ-φολογικά χαρακτηριστικά.

Δ. Δεν έχουν τις ίδιες γενετικές πληροφορίες.

7. Οι μυϊκές ίνες που συσπώνται με τη θέλησή μας: Α. Έχουν ατρακτοειδές σχήμα. Β. Αποτελούν μέρος του μυοκαρδίου. Γ. Φέρουν χαρακτηριστικές γραμμώσεις. Δ. Συναντώνται στους λείους μυς.

8. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι κύτταρα του αίματος τα οποία: Α. Συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού απέ-

ναντι σε μικροοργανισμούς. Β. Περιέχουν πλάσμα. Γ. Συμβάλλουν στην πήξη του αίματος Δ. Μεταφέρουν οξυγόνο σε όλο το σώμα.

9. H αγγειοτενσίνη είναι μια πρωτεΐνη που προκαλεί συστολή των αγγείων και αύξηση της πίεσης. Η αγγειοτενσίνη δρα: Α. ενεργοποιώντας ένζυμα του κυττάρου-στόχου. Β. αναστέλλοντας την δράση ενζύμων των κυττά-

ρων στόχων. Γ. ενεργοποιώντας γονίδια των κυττάρων-στόχων. Δ. αναστέλλοντας την έκφραση γονιδίων των κυτ-

τάρων στόχων.

10. Συνήθως δεν αισθανόμαστε τα γυαλιά μυωπίας που μπορεί να φοράμε. Επίσης, ως παιδιά μόλις δοκιμάσαμε για δεύτερη φορά κάτι που δεν μας άρεσε, το φτύσαμε αμέσως. Και τα δύο είναι πα-ραδείγματα των ειδών μάθησης που χαρακτηρίζο-νται ως: Α. Εξοικείωση και αντίληψη. Β. Εξοικείωση και ευαισθητοποίηση. Γ. Συνειρμική μάθηση και ευαισθητοποίηση. Δ. Συνειρμική μάθηση και εξοικείωση.

biolog

y.gr

2

Ο ανθρώπινος εμμηνορρυσιακός κύκλος ελέγχεται από τέσσερεις ορμόνες. Στο διάγραμμα απεικονίζε-ται η θέση παραγωγής και τα όργανα στόχοι αυτών των ορμονών.

11. Η ορμόνη Χ είναι: Α. τα οιστρογόνα Β. η ωχρινοτρόπος ορμόνη Γ. η τεστοστερόνη Δ. η θυλακιοτρόπος ορμόνη

12. Η ορμόνη Υ είναι Α. η ωχρινοτρόπος ορμόνη Β. τα οιστρογόνα Γ. η τεστοστερόνη Δ. η θυλακιοτρόπος ορμόνη

13. Το όργανο Ζ είναι: Α. ωαγωγός Γ. ωοθήκη Β. κόλπος Δ. ενδομήτριο

14. Από το όργανο Ζ απελευθερώνονται κύτταρα με αριθμό xρωμοσωμάτων: Α. 23 Γ. 23 ή 46 Β. 46 Δ. 0

15. Οι νευρικές ώσεις που ερμηνεύονται ως ήχος ξεκι-νούν από τα: Α. τριχοφόρα κύτταρα του οργάνου Corti. Β. κύτταρα του τυμπανικού υμένα. Γ. κύτταρα του στατικοακουστικού νεύρου. Δ. κύτταρα του αιθουσαίου νεύρου.

16. Ορισμένες λειτουργίες που ελέγχονται από το ΑΝΣ είναι: Α. Η ρύθμιση της θερμοκρασίας και η ομιλία. Β. Το αίσθημα της δίψας και ο ρυθμός της ανα-

πνοής. Γ. Το αίσθημα της πείνας και η μάσηση. Δ. Το εύρος της κόρης του οφθαλμού και η όραση

17. Στο διάγραμμα απεικονίζεται μία σύναψη. Παρατηρώντας το διάγραμμα συμπεραίνουμε ότι: Α. η δομή Μ εκκρίνει μόρια νευροδιαβιβαστή. Β. ένα ηλεκτρικό μήνυμα μεταφέρεται από το κύτταρο Χ

στο κύτταρο Υ. Γ. η δομή Ρ εφοδιάζει με ενέργεια τη μεταφορά της νευ-

ρικής ώσης. Δ. τα μόρια του νευροδιαβιβαστή διαχέονται από το κύτ-

ταρο Υ στο κύτταρο Χ.

18. Η δομή Ρ περιέχει: Α. μελανίνη Β. ακετυλοχολίνη Γ. μελατονίνη Δ. ινσουλίνη

19. Τα δεδομένα στον πίνακα δείχνουν την παρουσία ειδικών ορμονών στο αίμα τριών ατόμων. Το Χ σε κάθε ορμό-νη, υποδεικνύει την παρουσία της ορμόνης αυτής για φυσιολογική αναπαραγωγική διαδικασία στο άτομο αυτό, όπως προκύπτει από εργαστηριακές δοκιμασίες. Στο άτομο 3 συμβαίνει παραγωγή: Α. σπερματοζωαρίων Β. σπερματοζωαρίων και ωαρίων Γ. ωαρίων και εμβρυογένεση Δ. ωαρίων

άτομο 1 άτομο 2 άτομο 3

Τεστοστερόνη Χ

Προγεστερόνη Χ

Οιστρογόνα Χ Χ

biolog

y.gr

3

20. Ο εγκέφαλος ενός νεογέννητου παιδιού σε σχέση με τον εγκέφαλο ενός ενήλικα πιστεύετε ότι: Α. θα έχει λιγότερο ανεπτυγμένες τις αύλακες και τις έλικες του φλοιού των ημισφαιρίων. Β. θα έχει περισσότερο ανεπτυγμένες τις αύλακες και τις έλικες του φλοιού των ημισφαιρίων. Γ. θα είναι μια μικρογραφία του εγκεφάλου του ενήλικα. Δ. θα έχει συγκροτημένη την αίσθηση της ισορροπίας

21. Ποιο από τα παρακάτω διαγράμματα αναπαριστάνει καλύτερα τα επίπεδα οργάνωσης στον οργανισμό του αν-θρώπου;

22. Ποιου είδους ιστού υποκατηγορία αποτελεί ο χόν-δρινος ιστός: Α. του μυϊκού Β. του ερειστικού Γ. του επιθηλιακού Δ. του νευρικού

23. Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (ΑΝΣ) με το Κεντρικό Νευρι-κό Σύστημα (ΚΝΣ); Α. Το ΑΝΣ εξαρτάται άμεσα από το ΚΝΣ Β. Το ΑΝΣ είναι εν μέρει αυτόνομο από το ΚΝΣ Γ. Το ΑΝΣ είναι εντελώς αυτόνομο από το ΚΝΣ Δ. Το ΑΝΣ είναι ένα τμήμα του ΚΝΣ

24. Οι μήνιγγες είναι προστατευτικές μεμβράνες οι ο-ποίες: Α. Περιβάλλουν τον εγκέφαλο και το εγκεφαλονω-

τιαίο υγρό. Β. Υπάρχουν στον εγκέφαλο και στον κεντρικό

νευρικό σωλήνα. Γ. Συνδέουν τον εγκέφαλο με τον νωτιαίο μυελό. Δ. Συμβάλλουν στη θρέψη του εγκεφάλου και του

νωτιαίου μυελού.

25. Κάποιες από τις λειτουργίες του εγκεφαλονωτιαίου υγρού είναι: Α. Συμβάλλει στην προστασία του εγκεφάλου από

τα χτυπήματα Β. Περιέχει κέντρα αυτόνομων λειτουργιών Γ. Συμβάλλει στην μεταφορά της νευρικής ώσης Δ. Συμβάλλει στη διατήρηση της ισορροπίας του

σώματος

26. Εξοικείωση ενός οσφρητικού υποδοχέα σημαίνει ότι: Α. αποκλείεται εντελώς να παράγει νευρικές ώσεις

ακόμα και με ελαττωμένο ρυθμό Β. έχει εκτεθεί για ελάχιστο χρονικό διάστημα στο

ίδιο ερέθισμα. Γ. χάνει μόνιμα την ικανότητά του να παράγει νευ-

ρικές ώσεις για την οσμηρή ουσία που προκά-λεσε την εξοικείωσή του

Δ. έχει εκτεθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα στο ίδιο ερέθισμα

27. Το σχέδιο παρουσιάζει μερικές δομές του ανθρώ-πινου οργανισμού. Σε ποιες από αυτές τις δομές, μια πιθανή μετάλλαξη θα έχει πιθανές επιπτώσεις στους απογόνους αυτού του ατόμου; Α. 1 και 3 Β. 2 και 5 Γ. 3 και 6 Δ. 4 και 6

biolog

y.gr

4

28. Τα υποδεκτικά κύτταρα του αισθητηρίου της ό-σφρησης: Α. φέρουν μικρολάχνες. Β. μπορούν να πάψουν να παράγουν νευρικές

ώσεις, παρά την ύπαρξη οσμηρού ερεθίσματος. Γ. συνιστούν ομάδες υποδοχέων που η καθεμία

αναγνωρίζει μόνο μια οσμηρή ουσία. Δ. αποτελούν μηχανοϋποδοχείς

29. Η μοναδική περιοχή που ελέγχει τις συνειδητές λει-τουργίες είναι: Α. Ο φλοιός του Περιφερειακού Νευρικού Συστή-

ματος. Β. Ο φλοιός του εγκεφάλου Γ. Η λευκή ουσία του Περιφερειακού Νευρικού Συ-

στήματος Δ. Η φαιά ουσία του Νωτιαίου Μυελού

30. Ένα δευτερεύον φυλετικό χαρακτηριστικό των γυ-ναικών είναι: Α. η παραγωγή ωαρίων Β. η παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης Γ. η ανάπτυξη της λεκάνης Δ. η μείωση του υποδόριου λίπους

31. Η αλλαγή της φωνής στα αγόρια κατά την εφηβεία προκαλείται από την: Α. ανάπτυξη της τριχοφυΐας Β. αυξημένη έκκριση οιστρογόνων Γ. αυξημένη έκκριση προγεστερόνης Δ. αυξημένη έκκριση τεστοστερόνης

32. Οι όρχεις είναι εγκατεστημένοι στο όσχεο: Α. όπου επικρατεί υψηλότερη θερμοκρασία από

ό,τι στον κορμό Β. όπου επικρατεί χαμηλότερη θερμοκρασία από

ό,τι στον κορμό Γ. από τον δεύτερο μήνα της εμβρυικής ζωής του

ατόμου Δ. από την εφηβεία και μετά

33. Ποια μέθοδος αντισύλληψης μας προφυλάσσει ταυ-τόχρονα πιο αποτελεσματικά και από τα σεξουαλι-κώς μεταδιδόμενα νοσήματα; Α. η διακεκομμένη συνουσία Β. το αντισυλληπτικό χάπι Γ. το διάφραγμα Δ. το ανδρικό προφυλακτικό

34. Νευρική ώση ονομάζουμε την: Α. μετάδοση του δυναμικού ηρεμίας κατά μήκος

του νευράξονα Β. μετάδοση του δυναμικού ενεργείας κατά μήκος

του νευράξονα Γ. δημιουργία του δυναμικού ηρεμίας Δ. παραγωγή και έκκριση νευροδιαβιβαστών

35. Τα κυτταρικά σώματα των νευρικών κυττάρων: Α. περιβάλλονται από νευρογλοιακά κύτταρα Β. διαθέτουν πολλούς νευράξονες Γ. μπορεί να βρίσκονται σε γάγγλια εκτός του

Κ.Ν.Σ. Δ. σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να έχουν μή-

κος που φτάνει το ένα μέτρο

36. Ποια από τις παρακάτω διαδικασίες περιγράφεται στο σχήμα; Α. Το νευρικό κύτταρο Χ απελευθερώνει μόρια – υπο-

δοχείς. Β. Το νευρικό κύτταρο Υ ενεργοποιεί το νευρικό κύττα-

ρο Χ. Γ. Το νευρικό κύτταρο Χ προσδένεται στο νευρικό κύτ-

ταρο Υ Δ. Το νευρικό κύτταρο Υ περιέχει μόρια υποδοχείς για

την ουσία Α

37. Ένα φάρμακο αναστέλλει τη δράση της ουσίας Α (που α-πεικονίζεται στο προηγούμενο σχήμα) επειδή συνδέεται με αυτήν λόγω της ειδικής στερεοχημικής του διάταξης. Ποια μορφή στο διάγραμμα που ακολουθεί είναι κατάλληλη για τη δράση του φαρμάκου; Α. ( 1 ) Β. ( 2 ) Γ. ( 3 ) Δ. ( 4 )

biolog

y.gr

5

38. Σε ποια περιοχή του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος γίνεται φυσιολογικά η συνένωση ωαρί-ου – σπερματοζωαρίου; Α. στην ωοθήκη Β. στον κόλπο Γ. στη σάλπιγγα Δ. στη μήτρα

39. Η διαδικασία απόκτησης των διαφορετικών μορφο-λογικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών ενός κυττάρου ονομάζεται: Α. ομοιόσταση Β. διαφοροποίηση Γ. ωρίμανση Δ. μεταβολισμός

40. Το νευρικό και το ενδοκρινικό σύστημα είναι τα δυο μείζονα ρυθμιστικά συστήματα του ανθρώπινου σώματος, τα οποία: Α. αντιδρούν ταυτόχρονα σε ένα ερέθισμα Β. παρουσιάζουν την ίδια διάρκεια απόκρισης σε

ένα ερέθισμα Γ. χρησιμοποιούν την κυκλοφορία του αίματος για

τη μεταφορά των χημικών σημάτων τους Δ. συμβάλλουν στην διατήρηση της ομοιόστασης

41. Οι συνειρμικές περιοχές του εγκεφάλου Α. Σχετίζονται με τη λειτουργία της κρίσης. Β. Σχετίζονται με την αίσθηση του πόνου. Γ. Σχετίζονται με τις κινήσεις των σκελετικών μυών Δ. Καταλαμβάνουν περίπου το 10% του φλοιού του εγκεφάλου.

42. Μια υγιής γυναίκα δεν παρουσιάζει έμμηνη ρύση την 28η ημέρα του εμμηνορυσιακού κύκλου ούτε και τις επόμε-νες 4 ημέρες. Αυτό μπορεί να υποδηλώνει: Α. ύπαρξη αυξημένης ποσότητας προγεστερόνης. Β. εγκυμοσύνη. Γ. ότι ο κύκλος της συγκεκριμένης γυναίκας έχει μεγαλύτερη διάρκεια (π.χ. 35 ημέρες). Δ. όλα τα παραπάνω.

Να χαρακτηρίσετε, με (Σ) τις σωστές και με (Λ) τις λανθασμένες από τις παρακάτω προτάσεις

43. Ένας κύριος λόγος για τον οποίο τα σπερματοζωάρια έχουν πολλά μιτοχόνδρια είναι για να μπορούν να κινη-θούν σε πολλή μεγάλη-σε σχέση με το μέγεθος τους- απόσταση

44. Κατά την εκσπερμάτωση ενός άνδρα εξέρχονται περίπου 30.000 σπερματοζωάρια 45. Υποδοχείς για τον πόνο βρίσκονται μόνο στο δέρμα μας. 46. Η στύση του πέους εξασφαλίζεται μέσω της συστολής των πάρα πολλών σκελετικών (γραμμωτών) μυών που

βρίσκονται σε αυτό. 47. Το αυτί μας είναι το αισθητήριο όργανο της ακοής και της ισορροπίας 48. Η αυξομείωση του εύρους της κόρης ανάλογα με την ένταση του φωτός είναι αντανακλαστική λειτουργία

Βαθμολόγηση ερωτήσεων Ερωτήσεις 1 – 42: 42 Χ 2 μ = 84 Ερωτήσεις 43 – 48: 6 Χ 1 μ = 6 Ερωτήσεις 49 – 50: 2 Χ 5 μ = 10 ΣΥΝΟΛΟ 100 μονάδες

Να απαντήσετε στις ερωτήσεις

49. Μια ερευνητική ομάδα βιολόγων μελετά τα δείγματα κρανίων και εγκεφάλων θηλαστικών που τυχαία βρέθηκαν πεθαμένα σε μια περιοχή, αναζητώντας χρήσιμα στοιχεία για τη λειτουργικότητα και του ανθρώπινου εγκεφάλου. Το κρανίο Α διαθέτει κρανιακή χωρητικότητα (όγκος της κοιλότητας του κρανίου στην οποία βρίσκεται ο εγκέφα-λος) 600 cm3, το κρανίο Β 150 cm3 και το κρανίο Γ 595 cm3. Τις λιγότερες έλικες (και αύλακες) στον εγκέφαλο του είχε ο εγκέφαλος Β, ενώ ο εγκέφαλος Γ είχε κατά 1/5 περισσότερες έλικες (και αύλακες) σε σχέση με τον εγκέφα-λο Α. Ποιο από αυτά τα θηλαστικά θεωρείτε ότι θα είχε πιο αναπτυγμένες νοητικές δυνατότητες και γιατί; Να αιτι-ολογήσετε την απάντηση σας με 30 λέξεις, το πολύ.

50. Η ανάγνωση ενός βιβλίου απαιτεί γρήγορες οφθαλμικές κινήσεις (REM). Ποιο από τα δύο συστήματα: το νευρικό ή το ενδοκρινικό, ελέγχει τις γρήγορες οφθαλμικές κινήσεις; Εξηγήστε.

biolog

y.gr

1 Γ 7 Γ 13 Γ 19 25 Α 31 Δ 37 Β 43 Σ

2 Β 8 Δ 14 Α 20 26 Δ 32 Β 38 Γ 44 Λ

3 Γ 9 Α 15 Α 21 27 Γ 33 Δ 39 Β 45 Λ

4 Γ 10 Β 16 Β 22 28 Β 34 Β 40 Δ 46 Λ

5 Γ 11 Δ 17 Δ 23 29 Β 35 Γ 41 Α 47 Σ

6 Α 12 Β 18 Β 24 30 Γ 36 Δ 42 Δ 48 Σ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 49-50 = 2 X 5 μόρια = 10ΤΑΞΗ Α

ΕΡΩΤΗΣEIΣ 1-42 = 42 X 2 μόριο = 84 ΠΔΒ 2013ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 43-48 = 6 X 1 μόρια = 6

Β

49

Το Γ, γιατί:α) έχει κατά πολύ μεγαλύτερη κρανιακή χωρητικότητα από το Β, β) έχει παραπλήσια χωρητικότητα με το Α, αλλά πολύ μεγαλύτερη ελίκωση (αυλάκωση) από το Α και συνεπώς περισσότερη επιφάνεια για την ανάπτυξη ειδικών κέντρων διαφορετικών λειτουργιών.

50

Νευρικό σύστημαΤο Νευρικό σύστημα έχει ταχύτερη απόκριση (νευρική ώση) έναντι ενδοκρινικού (μέσω της κυκλοφορίας του αίματος) που είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση διαρκούς κίνησης μεταβολής του ματιού κατά την ανάγνωση του βιβλίου.ή/και,Οι κινήσεις REM είναι εκούσιες, συνεπώς υπό τον έλεγχο του ΠΝΣ, ενώ το ενδοκρινικό δεν ελέγχεται εθελουσίως.

Α

Α

Γ

Β

Β biolog

y.gr