Α Ν Τ Α Ρ Σ Ι Α

17/11/1973-17/11/2010Οι αγώνες του σήμερα πιάνουν το νόημα

της Εξέγερσης του Νοέμβρη

Υπάρχουν στιγμές στην ιστορία που ο χρόνος σταματά και δεν έχει την ίδια ταχύτητα …Υπάρχουν στιγμές που χωράνε ώρες πολλές μέσα σε λίγη ώρα, χιλιάδες ήχοι, συνθήματα, ιδέες, εικόνες. Μια τέτοια στιγμή είναι και η εξέγερση του Πολυτεχνείου το ’73.Φέτος 37 χρόνια μετά, το πολυτεχνείο ξεχύνεται σαν ορμητικό ποτάμι έτοιμο να σπάσει τα φράγματα που μπαίνουν στο διάβα του. Σήμερα τα συνθήματα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου για «ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ-ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΕΞΩ ΟΙ ΗΠΑ, ΕΞΩ ΤΟ ΝΑΤΟ» , είναι πιο επίκαιρα από ποτέ αφού δεν έχουν δικαιωθεί στην ολότητά τους. Είναι τα συνθήματα αυτά που συνδέουν τις φωνές του Πολυτεχνείου με τις δικές μας φωνές…

Το Πολυτεχνείο ζει στους αγώνες του σήμερα, για…

ΨωμίΟι φοιτητές λοιπόν σήμερα, όπως και τότε, συνδέονται άρρηκτα μ’ αυτό που θα κλιθούν ως

μελλοντικοί εργαζόμενοι να το αντιμετωπίσουν. Βρισκόμαστε σε μια περίοδο που με αφορμή το διογκωμένο έλλειμμα και χρέος της χώρας έχει επιχειρηθεί η μεγαλύτερη επίθεση στα εργασιακά και ασφαλιστικά κεκτημένα. Το ΠΑΣΟΚ πριν από ένα χρόνο βγήκε στην κυβέρνηση με το σύνθημα «Λεφτά υπάρχουν». Ένα χρόνο μετά είδαμε να δίνει με το που ανέλαβε την εξουσία 28 δις ευρώ και στη συνέχεια 15 δις στις τράπεζες για να αποφύγουν τη χρεοκοπία.

Η κυβέρνηση και οι φίλοι της έπαιζαν εξαρχής έπαιζαν με την ελληνική κοινωνία το παιχνίδι των διλλημάτων. Αρχικά μπήκε το δίλλημα Σύμφωνο Σταθερότητας (πακέτα μέτρων στην εργασία) για να μην ανεβούν τα spreads(τόκοι δανεισμού) και να μπορούμε να δανειστούμε από της αγορές. Τελικά συνέβησαν και τα δύο. Μετά μπήκε το δίλλημα να δανειστούμε από την ΕΕ για να μην χρειαστεί να καταφύγουμε στο ΔΝΤ και το τελικά συνέβησαν και τα δύο. Λίγες μέρες πάλι πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές ο πρωθυπουργός έβαλε στο λαό το δίλλημα ΠΑΣΟΚ ή χρεοκοπία.

Με αφορμή ότι το χρέος άγγιζε τα 115% του ΑΕΠ, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την εκτίναξη στα ύψη των επιτοκίων δανεισμού από

τις αγορές ,το ΠΑΣΟΚ ερχόμενο σε ευθεία ρήξη με τις προεκλογικές του δεσμεύσεις αποφάσισε να μπει η χώρα στο ΔΝΤ κάτι που οδήγησε να παρθούν τα πιο αντιλαϊκά μέτρα του τελευταίου αιώνα και συγκεκριμένα:

Την κατάργηση του 13ου και του 14 ου μισθού στο δημόσιο τομέα Τις περικοπές επιδομάτων Την ουσιαστική κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, Την αύξηση του ΦΠΑ πρώτα στο 21% και μετά στο 23% Την άνοδο του επιτρεπτού αριθμού απολύσεων από 2% σε 4% Αύξηση της φορολογίας Περικοπές στους συνταξιούχους ενώ την ίδια στιγμή αυξήθηκαν τα όρια

συνταξιοδότησης. Επιπροσθέτως, πολλοί νέοι εργαζόμενοι ωθούνται πλέον προς την αυτασφάλιση καθώς οι εργοδότες δεν υποχρεούνται να τους έχουν πλήρως ασφαλισμένους.

Και παρόλο που τα λαϊκά εισοδήματα συρρικνωθήκαν με την αγοραστική τους δύναμη να μειώνεται στο 1/3 , η ανεργία έφτασε το 14%, και οι απολύσεις φτάνουν τις 100αδες χιλιάδες , το δημόσιο χρέος προβλέπεται να εκτιναχθεί στο 140-150% του ΑΕΠ. Δηλαδή η χώρα αν τηρήσει κατά γράμμα τα μέτρα του μνημονίου, σε 3 χρόνια το χρέος όχι απλά δε θα μειωθεί, αλλά θα διευρυνθεί περαιτέρω, ενώ όσον αφορά την περιβόητη ανάπτυξη που θα επερχόταν με το ‘νοικοκύρεμα’ της οικονομίας , τα μέτρα λιτότητας οδηγούν σε μείωση το 2010 του ΑΕΠ κατά 4%. Το ΠΑΣΟΚ καλεί δηλαδή το λαό να πληρώσει για ένα χρέος το ίδιο, εναλλασσόμενο στην κυβέρνηση με τη ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ,δημιούργησαν ακολουθώντας τυφλά το όραμα της Ευρωπαϊκής ανάπτυξης και του εκσυγχρονισμού, που οδήγησε στην καταστροφή όλου του εύρους της παραγωγικής βάσης (αγροτική οικονομία και βιομηχανικός τομέας), κάνοντας τη χώρα έρμαιο των γερμανικών και γαλλικών τραπεζών.

Οράματα αιώνων καταρρέουν σαν χάρτινοι πύργοι και αποκαλύπτεται ο βαθύτερος ανορθολογισμός του συστήματος και των κοινωνιών που γέννησε Η μόνη απάντηση από την μεριά των εργαζομένων, αλλά και των φοιτητών που θα κλιθούν να δουλέψουν στη νέα εργασιακή πραγματικότητα είναι να προβάλλουν τα δικά τους οράματα, τους δικούς τους δρόμους.

Ακολουθώντας τη λαμπρή ιστορία αυτού του λαού, να γίνουμε όχι απλά η γενιά που δεν έσκυψε το κεφάλι, αλλά το

ύψωσε και νίκησε

ΠαιδείαΠέρασαν 37 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, όταν οι φοιτητές

εκτός από την απαίτηση τους να πέσει η χούντα μαζί με εργαζόμενους, μαθητές και νεολαίους, πάλευαν για δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση απαλλαγμένη από ταξικούς φραγμούς. Μετά από τόσα χρόνια, οι φοιτητές και όλη η εκπαιδευτική κοινότητα συνεχίζουν να παλεύουν για τα αυτονόητα και συγκεκριμένα για δημόσια και δωρεάν παιδεία για όλους, για πτυχία με επαγγελματική και εργασιακή κατοχύρωση, για

ανθρώπινους ρυθμούς σπουδών και δουλειάς .

Οι (αντι-)εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις αποτελούσαν πάντα κύριο στόχο των εκάστοτε κυβερνήσεων του ΠΑ.ΣΟ.Κ και της Ν.Δ. Στο επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από τη δεκαετία του ‘90 πραγματοποιείται η μεγαλύτερη επίθεση με ένα σορό νομοσχέδια που είναι στις κατευθύνσεις της Λισαβόνας και της

Μπολόνια. Η θεσμοθέτηση των εξετάσεων του ΑΣΕΠ, το νομοσχέδιο ΑΕΙ-ΤΕΙ, οι νόμοι για την αξιολόγηση και τα ΙΔΒΕ, ο νέος νόμος Πλαίσιο, η προσπάθεια αναθεώρησης του άρθρου 16 και η αναγνώριση των ΚΕΣ βρήκαν απέναντι τους το φοιτητικό κίνημα.

Σήμερα, που οι αναδιαρθρώσεις σε επίπεδο εργασία είναι πιο επιθετικές από ποτέ, η κυβέρνηση κινείται στο να δημιουργήσει ένα νέο ‘μοντέλο εργαζομένου’ , οποίος είναι ευέλικτος, εξειδικευμένος, πειθήνιος και φθηνός, με πτυχία χωρίς επαγγελματικό αντίκρισμα .Έτσι το ΠΑΣΟΚ είναι έτοιμο να εξαπολύσει την εντονότερη επίθεση προς τα κεκτημένα και τα δικαιώματα των φοιτητών-μελλοντικών εργαζομένων.

Η υπουργός παιδείας Α.Διαμαντοπούλου στην σύνοδο πρυτάνεων του Ρεθύμνου στις 23-24 Οκτωβρίου ήταν διαφωτιστική για τα χαρακτηριστικά που θέλει να έχει η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην περίοδο της κρίσης. Η έναρξη ενός εξ ‘αρχής ‘στημένου’ διαλόγου πάνω στο σχέδιο Διαβούλευσης που δημοσίευσε στο Ρέθυμνο, καλώντας ουσιαστικά τις διοικήσεις των ιδρυμάτων, τους καθηγητές και τους φοιτητές να επικυρώσουν μέσα από τα συλλογικά τους όργανα τις νέες αντι-εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις.

Ουσιαστικά η Διαμαντοπούλου μέσω του Σχεδίου Διαβούλευσης επιχειρεί: Να διαλύσει τον ενιαίο χαρακτήρα των πτυχίων και τα επαγγελματικά

που αυτάκατοχυρώνουν. Συγκεκριμένα το κείμενο μιλάει για αντικατάσταση των πτυχίων και των επαγγελματικών δικαιωμάτων που αυτά κατοχυρώνουν ,από ατομικούς φάκελους προσόντων. Έτσι σε κάθε φοιτητή θα αντιστοιχούνε ένας αριθμός πιστωτικών μονάδων ανάλογα με το πρόγραμμα σπουδών που θα επιλέγει να ακολουθήσει. Έτσι τα γνωστικά αντικείμενα θα κατακερματιστούν(πχ .το ενιαίο αντικείμενο του Ναυπηγού μηχανολόγου μηχανικού σε Ναυπηγού σχεδίασης και σε Ναυπηγού μηχανών ) Αυτό σημαίνει πλήρη εξατομίκευση της έννοιας του πτυχίου, κάτι που καθιστά αδύνατη την συλλογική διεκδίκηση τόσο στο πανεπιστήμιο όσο και αργότερα στην εργασία. Αν αναλογιστεί κανείς και το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων (ΕΠΠ) που θα τεθεί σε λειτουργία, οι φοιτητές θα μπαίνουν σε ένα διαρκές κυνήγι συγκέντρωσης πιστωτικών μονάδων καταφεύγοντας σε σεμινάρια, Ινστιτούτα δια βίου μάθησης, κτλ. για να έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν κάποιες επαγγελματικές δεξιότητες.

Να εντατικοποιήσει ακόμα περισσότερο τους ρυθμούς σπουδώνΣυγκεκριμένα το κείμενο διαβούλευσης αναφέρει πως ένα από τα κριτήρια για τη

χρηματοδότηση των ιδρυμάτων θα είναι ο λόγος εισακτέων/αποφοίτων. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως για να έχουν τα πανεπιστήμια πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδότηση είτε θα πρέπει να δια γράψουν τους φοιτητές που ξεπερνούν τα 4 ή τα 5 στο πολυτεχνείο χρόνια φοίτησης είτε να τους κάνουν τη καθημερινότητα στη σχολή να προσομοιάζει με αυτή του σχολίου(αλυσίδες μαθημάτων, εργασίες , προόδους κτλ.). Ας αναλογιστούμε τη θα σημάνει αυτό για τη σχολή μας που ο μέσος όρος αποφοίτησης πλησιάζει τα 8 χρόνια, ενώ είμαστε και η μόνη σχολή του πολυτεχνείου με προαπαιτούμενα και τόσο χαμηλό όριο δήλωσης μαθημάτων ανά εξάμηνο.

Να καταργήσει το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του πανεπιστημίου

Στα πλαίσια του εξορθολογισμού των δημόσιων δαπανών η κυβέρνηση έχει ήδη εξαγγείλει περικοπές στις κρατικές δαπάνες για την εκπαίδευση. Σε αυτό το κλίμα, το κείμενο διαβούλευσης ωθεί το κράτος θα αποσύρει μέρος των υποχρεώσεών του προς τα ιδρύματα ωθώντας τα να αναζητήσουν από ιδιώτες χρήματα για παροχές όπως σίτιση ή στέγαση. Αρωγός προς αυτή τη κατεύθυνση θα είναι και η θέσπιση του θεσμού του manager, ο οποίος θα έχει τον απόλυτο έλεγχο της λειτουργίας των πανεπιστημίων συμμετέχοντας στα συμβούλια διοίκησης που θα θεσπιστούν και στις αρμοδιότητες του θα είναι η αξιοποίηση της περιουσίας του ιδρύματος τήρηση του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας, ο διορισμός και η παύση καθηκόντων του πρύτανη. Αν συνυπολογίσει κανείς και τη διαδικασία της Αξιολόγησης η οποία με μοχλό πίεσης την χρηματοδότηση θα εκβιάζει τα ιδρύματα να τηρούν το πλαίσιο λειτουργίας που βάζει η κυβέρνηση .

Απέναντι λοιπόν σε κάθε ψευδαίσθηση κοινωνικών διαλόγων ή και απλής διαμαρτυρίας, ας εμπνευστούμε από το πρόσφατο, αλλά και το προγενέστερο παρελθόν.. Τίποτα δε χαρίζεται αλλά κατακτιέται στους δρόμους του αγώνα Από την καθιέρωση του 8ώρου έναν αιώνα πριν μέχρι την ανατροπή της αναθεώρησης του άρθρου 16, οι συλλογικοί αγώνες είναι ο δικός μας μονόδρομος , ειδικά σε μια περίοδο που γεννιούνται αντιστάσεις σε όλη την Ευρώπη με κορυφαία στιγμή της απεργιακές κινητοποιήσεις ενάντιο στην αντι-ασφαλιστική

μεταρρύθμιση στη Γαλλία με πορείες που ξεπερνούσαν τους 3.000.000 διαδηλωτές.

Το φοιτητικό κίνημα έχει δείξει το δρόμο. Με συνελεύσεις-καταλήψεις-διαδηλώσεις θα μας βρουν απέναντί τους. Στο δρόμο που χάραξε ο Νοέμβρης του ’73…. συνεχίζουμε συλλογικούς αγώνες μέχρι τη νίκη

Ελευθερία 37 χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου το αίτημα για ελευθερία παραμένει ζωντανό. Οι

εξεγερμένοι εναντίον της χούντας προσπαθούσαν για μια ελευθερία όπου ακόμα και σήμερα απειλείται από την “δημοκρατία”. Μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας ανάμεσα στις ομάδες Δ και Ζ, τις διμοιρίες των ΜΑΤ και γενικότερα των οργάνων της “τάξης” που προστατεύουν τον πολίτη, θα πείσει τον καθένα ότι λίγα πράγματα έχουν αλλάξει από το '73.

Η επίθεση του κράτους απέναντι στην ελευθερία έχει τελικά ως στόχο όσους αντιστέκονται σε κάθε μέτρο το οποίο θίγει το λαό και τα λαϊκά κεκτημένα. Η ελευθερία καταστρατηγείται καθημερινά με πολλούς τρόπους, με τη φυσική καταστολή από τα ΜΑΤ, με τους τρομονόμους, με την προπαγάνδα από τα ΜΜΕ, με την

καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προσωπικών ελευθεριών, με τις επιθέσεις προς τους μετανάστες, με την εργοδοτική καταπίεση και τρομοκρατία, με τη συνεχή καταγραφή των από τις χαφιεδο-καμερών, ακριβοπληρωμένο κατάλοιπο των Ολυμπιακών Αγώνων.

Σε κάθε πορεία γινόμαστε μάρτυρες των απρόκλητων επιθέσεων των ομάδων καταστολής με ξύλο, και με χημικά. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί και η πορεία στις 5 Μάιου 2010, την μεγαλύτερη που έχει διεξαχθεί από την μεταπολίτευση και την οποία η κυβέρνηση αποφάσισε να πνίξει στα δακρυγόνα με πρωτοφανή επιθετικότητα από την πλευρά της αστυνομίας απέναντι σε εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους που εκδήλωσαν την αγανάκτηση τους απέναντι στα μέτρα του πήρε το ΠΑΣΟΚ την προηγούμενη περίοδο υπό την αιγίδα του ΔΝΤ και της ΕΕ . Όλα αυτά έχουν σαφή στόχο την άμεση τρομοκράτηση των διαδηλωτών ώστε και να μη ξανακατέβουν στο δρόμο, αλλά και την έμμεση τρομοκράτηση ολόκληρης της κοινωνίας ώστε να μην ορθώνει αντιστάσεις, ειδικά σε μια περίοδο που μετά και τις αυτοδιοικητικές εκλογές είναι κοινό μυστικό ότι σύμφωνα με τις επιταγές της τρόικας, η κυβέρνηση θα προβεί σε 2ο γύρο μέτρων που θα συρρικνώνουν ακόμα περισσότερο τα λαϊκά εισοδήματα. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι σε αυτή τη συγκυρία ψηφίστηκε και ο λεγόμενος «τρομονόμος Νο3», ο οποίος παρεμβαίνει σε θεμελιώδεις συνταγματικές και πολιτικές ελευθερίες περιστέλλοντάς τες και, κατ’ ουσία, καταργώντας τες. Έρχεται να συμπληρώσει το έργο των προηγούμενων τρομονόμων που είχαν ως αποτέλεσμα τη δίωξη μαθητών που συμμετείχαν στη κατάληψη των σχολείων τους και σε διαδηλώσεις, καθώς και τη σύλληψη και φυλάκιση διαδηλωτών, χωρίς ουσιαστική κατηγορία! Ο συγκεκριμένος νόμος (3875/2010) έρχεται να χαρακτηρίσει ως τρομοκρατική πράξη κακουργηματικού χαρακτήρα κάθε διαδήλωση, κατάληψη, φθορά ξένης περιουσίας, αδικήματα για τα

οποία συχνά πυκνά παραπέμπονται συμμετέχοντες σε μαζικές λαϊκές κινητοποιήσεις. Μόνο που από δω και πέρα, θα παραπέμπονται ως τρομοκράτες.

Τα Μ.Μ.Ε με την σειρά τους έχοντας ως στόχο την εξυπηρέτηση των πολιτικών γραφείων φιλτράρουν τις ειδήσεις και τα γεγονότα ώστε να μπορέσουν να δικαιολογήσουν την όλο και εντονότερη καταστολή . Παράδειγμα αποτελεί η χρήση των χημικών που έγινε στο βράχο της ακρόπολης απέναντι σε εργαζόμενους του υπουργείου πολιτισμού, που είχαν να πληρωθούν 2 χρόνια. Η χρήση δακρυγόνων απέναντι στους απεργούς εμφανίστηκε από τα ΜΜΕ ως “αναγκαία”, όπως ακριβώς γίνεται σε κάθε κινητοποίηση. Τα αστικά μέσα ενημέρωσης αποκρύπτουν πολλά περιστατικά βίας, ιδιαίτερα εναντίον των μεταναστών. Τα ΜΜΕ όχι μόνο δεν παρουσιάζουν αυτές τις επιθέσεις αλλά πολλές φορές χρησιμοποιούν τους μετανάστες ως αποδιοπομπαίους τράγους. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι αυτό που γίνεται εδώ και 2 μήνες, κάθε Παρασκευή και Σάββατο, δηλαδή οι επιδρομές ξύλου από χρυσαυγήτες εναντίων των μεταναστών στην πλατεία Αττικής και στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα, με την αστυνομία απλό παρατηρητή. Είναι ξεκάθαρο ότι η συνεργασία της αστυνομίας με παρακρατικές οργανώσεις και αγανακτισμένους πολίτες’’(χρυσαυγήτες) όχι μόνο δεν σταμάτησε ποτέ, αλλά συνεχίζει να εντείνεται.

Και μέσα σε όλο αυτό το καθεστώς ανελευθερίας που θέλουν να μας επιβάλλουν, ένα καθεστώς που το βιώνουμε σε κάθε πορεία, ένα καθεστώς καταστολής και βίας που έζησε το φοιτητικό κίνημα αλλά και οι μεγαλειώδες κινητοποιήσεις των εργαζομένων ενάντια στα μέτρα λιτότητας που επέβαλε το ΔΝΤ, βάζουν και το πανεπιστημιακό Άσυλο στο στόχαστρό τους, Χαρακτηριστικό

παράδειγμα αποτελούν οι εξαγγελίες της Διαμαντοπούλου που έχει μίλησε ξεκάθαρα για επαναπροσδιορισμό του χαρακτήρα του ασύλου και ευελιξία ως προς το καθεστώς άρσης του. Τέτοιες ενέργειες σιγοντάρουν κάθε φορά που τους δίνεται ευκαιρία και οι ‘’Πρετεντέρηδες’ ’στα δελτία ειδήσεων ,εξαπολύοντας μια άνευ

προηγουμένου κατασυκοφάντηση του ασύλου στα πανεπιστήμια σαν άντρο εγκληματικότητας, με καταγγελίες για διακίνηση ναρκωτικών και κλοπές, ενώ είναι κοινώς αποδεχτό σε όσους δραστηριοποιούνται στους χώρους ασύλου ότι τα ποσοστά παραβατικότητας είναι από ελάχιστα έως μηδαμινά. Γιατί Άσυλο δε σημαίνει μόνο ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Πέρα από την διεξαγωγή μαθημάτων, δίνει τη δυνατότητα στους φοιτητικούς συλλόγους να διεξάγουν γενικές συνελεύσεις, να συζητούν για όσα τους απασχολούν και τους πλήττουν και να καταλήγουν σε συλλογικές αποφάσεις που μετουσιώνονται σε μαζικές πρακτικές όπως οι πορείες, οι καταλήψεις , οι μαζικές παραστάσεις διαμαρτυρίας(όπως πέρυσι για να γίνει η εξεταστική μας 4 βδομάδες, όπως παλιότερα για να δίνονται δωρεάν τα υλικά του σχεδίου κτλ.) Το Άσυλο ανήκει σε όλο το λαό και αποτελεί την υλική βάση συγκρότησης αντιστάσεων ενάντια σε όσους προσπαθούν να μας στερήσουν την αξιοπρέπειά μας, την ελευθερία μας, το δικαίωμά μας να αγωνιζόμαστε γι’ αυτά που μας ανήκουν, να μας φιμώσουν γιατί η φωνή μας ανατρέπει τα σχέδιά τους. Η απάντηση δίνεται καθημερινά από όλους όσους αγωνίζονται, από όσους παίρνουν τις τύχες τους στα χέρια τους και δεν παραδίνονται σε κανένα μηχανισμό.

Οι μεθοδεύσεις τους μας εξοργίζουν και δε μας φοβίζουν, γιατί εμείς απέναντί τους προτάσσουμε το δυνατότερο όπλο : τους συλλογικούς μας αγώνες.

Από τον εμφύλιο στη δικτατορία της 21 ης Απριλίου

Το πέρας της γερμανικής κατοχής άφησε το δικό του στίγμα στην μεταπολεμική Ελλάδα. Η αντίσταση κατά των δυνάμεων κατοχής δεν ήταν μόνο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας. Ήταν αγώνας ενάντια στο φασισμό που είχε οδηγήσει και στη δικτατορία του Μεταξά το 1936. Η πλειοψηφία του ελληνικού λαού θα στρατευτεί με το λεγόμενο ΕΑΜικό μπλοκ το οποίο κατά την κατοχή έχει θίξει ζητήματα

διαφορετικής κοινωνικής οργάνωσης (Λαϊκά δικαστήρια, Λαϊκές επιτροπές αλλά και κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα των δύο φύλων). Με τη δημιουργία του ΕΑΜ, παίρνουν πλέον μορφή οι δυνάμεις που ζητούσαν τον εκδημοκρατισμό της ελληνικής κοινωνίας. Η αστική τάξη (που είχε άλλους σκοπούς) περίμενε τη λύση από τη Βρετανία. Οι πολιτικοί της εκφραστές, δηλαδή η εξόριστη στο Κάιρο κυβέρνηση δεν είχαν πια καμία πραγματική πολιτική δύναμη. Για πρώτη φορά δημιουργείται ένας συνασπισμός «από τα κάτω» που φαίνεται να είναι σε θέση να πάρει την εξουσία. Ο ΕΔΕΣ παίζει το παιχνίδι των Βρετανών και της αστικής τάξης και αποτυγχάνει. Όταν οι Γερμανοί αναγκάζονται το 1944 να εγκαταλείψουν τη Ελλάδα, η χώρα είναι στα χέρια του ΕΑΜ. Για την Βρετανία που ο βασικός της στόχος είναι η διατήρηση του ρόλου της στη Μεσόγειο, η μόνη λύση ήταν η δια της βίας εξουδετέρωση του ΕΑΜ.

Η ειρήνη ευνοούσε το ΕΑΜ, μόνο ο εμφύλιος πόλεμος μπορούσε να αποκαταστήσει την αγγλική παρουσία και τη μοναρχία, που οι άγγλοι θεωρούσαν ακρογωνιαίο λίθο τη πολιτικής επιρροής τους στην Ελλάδα. Υπήρχε ανάγκη αλλαγής κατοχής. Τους γερμανούς έπρεπε να διαδεχθούν οι άγγλοι. Ήταν η ουσιαστική προϋπόθεση για την παλινόρθωση της αστικής εξουσίας και της μοναρχίας. Ήδη ο εμφύλιος μεταξύ ΕΑΜ και ΕΔΕΣ είχε δημιουργήσει τον πρώτο κλονισμό των αντάρτικων απελευθερωτικών δυνάμεων και είχε δημιουργήσει τον πρώτο πυρήνα αποσταθεροποίησης των δημοκρατικών δυνάμεων.

Το συνέδριο του Λιβάνου διαμόρφωσε το πολιτικό και η συμφωνία της Γκαζέρτας το στρατιωτικό μέρος της βρετανικής ανάμειξης στην Ελλάδα. Οι βρετανοί αποβιβάστηκαν στο Φάληρο και ο Σκόμπι ανέλαβε την αρχηγία. Η συμμετοχή μελών της ΠΕΕΑ , του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στην κυβέρνηση Παπανδρέου

δεν σήμαινε πολλά. Τα πραγματικά κέντρα εξουσίας ήταν στα χέρια της αντίδρασης. Η Αντίσταση πήρε μόνο δευτερεύοντα υπουργεία. Η κυβέρνηση όμως δεν ήταν σε θέση να αφοπλίσει το ΕΑΜ.

Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ υποστήριζαν μια ειρηνική λύση της κατάστασης, αλλά δεν μπορούσαν να δεχθούν ένα μονόπλευρο αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, αφού υπήρχαν οι χίτες, η

ταξιαρχία του Ρίμινι, οι ταγματασφαλίτες κ.α. Η μόνη λύση για την αγγλική πολιτική και την αστική εξουσία ήταν ο ένοπλος αγώνας. Ο έλεγχος των Αθηνών ήταν το πρώτο και βασικό βήμα για να επιτευχθεί ο έλεγχος όλης της επικράτειας. Μετά την παραίτηση των αντιστασιακών από την κυβέρνηση Παπανδρέου, ύστερα από μια σειρά εσκεμμένων προκλήσεων που τους οδήγησαν εκεί, ο δρόμος ήταν ανοιχτός. Με την παραίτηση, καταργείται η συμμετοχή του ΕΑΜ στο επίσημο κράτος και αυτόματα οδηγείται το ΕΑΜ στην παρανομία. Ο ένοπλος αγώνας στην Αθήνα, τα Δεκεμβριανά, (3/12/44-4/1/45) έληξε με τη νίκη των Άγγλων και την υποχώρηση του ΕΛΑΣ από την Αθήνα αλλά και με τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ με τη συμφωνία της Βάρκιζας το Φεβρουάριο του 1945. Οι βρετανοί αποζητούσαν τη σύρραξη ενώ το ΚΚΕ και το ΕΑΜ πίστευαν ως το τέλος ότι θα μπορούσαν ειρηνικά να δημιουργήσουν τη νέα μεταπολεμική Ελλάδα, βάσει συμφωνίας με τους Άγγλους. Το ΚΚΕ και το ΕΑΜ δεν ακολούθησαν μια επαναστατική στρατηγική. Οι δυνάμεις που επεδίωκαν να αναλάβουν μια άλλη στρατηγική εξοντώθηκαν (Βελουχιώτης). Η ήττα και η συμφωνία της Βάρκιζας (ας μην ξεχνάμε ότι η αριστερά πίστευε ακόμα στον ειρηνικό δρόμο και παρέδωσε ακόμα περισσότερα όπλα από όσα είχαν συμφωνηθεί) είχαν φοβερά αποτελέσματα. Επέτυχαν την διαίρεση και τη διάλυση του λαϊκού συνασπισμού βάσης που ήταν το ΕΑΜ και άνοιξαν τον δρόμο για την παλινόρθωση της αστικής εξουσίας και της μοναρχίας. Στην συνέχεια, τη θέση των Άγγλων πήραν πλέον οι αμερικανοί, αφού οι πρώτοι δεν ήταν πλέον σε θέση να ανταπεξέλθουν στο κόστος της κατοχής. Οι αμερικανοί δεν έστειλαν στρατό αλλά χρήματα, όπλα, τεχνικούς και στρατιωτικούς συμβούλους, που διοικούσαν τυπικά τον ελληνικό στρατό μέχρι το 1949 όταν ανέλαβε ο Παπάγος.

Στις βουλευτικές εκλογές του 52, η στο ανατολικό μπλοκ βρισκόμενη ηγεσία του ΚΚΕ έδωσε τη γραμμή της αποχής ( «τι Πλαστήρας, τι Παπάγος»). Αυτό ευνόησε ιδιαίτερα τον Παπάγο που μπορούσε έτσι να ιδρύσει νομότυπα μια «κοινοβουλευτική δικτατορία» η οποία επικαθορίζεται, όπως άλλωστε και οι μετέπειτα, από την ιδιαίτερη θέση του στρατού στη δομή του κράτους. Το «κράτος των εθνικοφρόνων» είναι το κράτος της υπεροχής των στρατιωτικών μηχανισμών, με αφετηρία την ίδρυση του ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών). Σύμφωνα με τα διάφορα πρωτόκολλα του ΙΔΕΑ και τις θέσεις του, σκοπός του ΙΔΕΑ ήταν η πλήρης διάλυση του κομμουνιστικού κινήματος και της επιρροής του και η εγκαθίδρυση και αναπαραγωγή του στρατιωτικού μηχανισμού ως κομβικού σημείου στην οργάνωση της αστικής εξουσίας. Έθνος και ΙΔΕΑ αποτελούσαν μια οργανική ιδεολογική ενότητα, ενώ άλλοι παράγοντες και ασφαλώς ο λαός αποτελούσαν δευτερεύοντα επίπεδα αναφοράς.

Η αστική τάξη ήταν ο νικητής του εμφυλίου και βρίσκονταν σε συμμαχία με την πιο δυνατή αστική τάξη του κόσμου, την αμερικανική. Όμως αυτό δεν αρκούσε. Οι νικητές του εμφυλίου έπρεπε να διατηρήσουν, να αναπαράγουν και να σταθεροποιήσουν ταξικές συμμαχίες με όλα τα μικροαστικά στρώματα, πάνω στα οποία βασίστηκαν για να επιφέρουν το ποθητό αποτέλεσμα στον τρίτο γύρο του εμφυλίου, αλλά και να ενσωματώσουν μακροπρόθεσμα στην αστική τάξη τους νικημένους του εμφυλίου. Όχι βέβαια τους ίδιους τους πολεμιστές γιατί αυτοί ή είχαν σκοτωθεί ή είχαν φύγει για τις ανατολικές χώρες ή έπρεπε να εξοντωθούν πολιτικά. Βραχυπρόθεσμα, η μόνη λύση ήταν η τρομοκρατική καταπίεσης από το επίσημο κράτος και τις παρακρατικές τρομοκρατικές οργανώσεις τύπου Σούρλα, Χ και άλλες. Κύρια μέσα ήταν οι εκτοπίσεις και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης (Μακρόνησος) και η δημιουργία ενός τεράστιου μηχανισμού προπαγάνδας.

Χάρη στην κούραση ενός λαού συντετριμμένου από τους πολέμους και στους χειρισμούς των εκλογικών συστημάτων και τις ηθικές και οικονομικές πιέσεις, αλλά και τη βία και τη νοθεία, το κόμμα της δεξιάς που πήρε το όνομα ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση), υπό την ηγεμονία του Κ. Καραμανλή κατόρθωσε να κρατηθεί στην εξουσία μέχρι το 1963. Το πολίτευμα έμενε επιφανειακά μια βασιλευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία, αλλά στην πραγματικότητα η εξουσία περνούσε στα χέρια εξωκοινοβουλευτικών δυνάμεων που κατάληξαν να συγκροτήσουν μια πραγματικά παράλληλη κυβέρνηση: ο βασιλιάς και το περιβάλλον του, ο στρατός, οι μυστικές υπηρεσίες (ΚΥΠ) όπου η CIA είχε τοποθετήσει τους ανθρώπους της και τέλος η αστυνομία και οι παραστρατιωτικές δυνάμεις.

Ο θάνατος του Παπάγου αποτέλεσε μοναδική ευκαιρία ενεργοποίησης για τη μοναρχία, που για να βγει από τον παραμερισμό, προχώρησε στην πρωθυπουργοποίηση του Καραμανλή, η οποία υποστηρίχθηκε από τους αμερικανούς και έγινε δεκτή και από τον ΙΔΕΑ.

Η ενδοκρατική κρίσηΗ κρίση των εξουσιαστικών δομών, όπως είχαν συγκροτηθεί μετά τον εμφύλιο

και με τη διακυβέρνηση του Παπάγου άρχισε με τις περίφημες εκλογές του 1961 ή καλύτερα με τη μορφή που πήραν αυτές οι εκλογές στην προσπάθεια του Καραμανλή και της ΕΡΕ να επιτευχθεί με όλα τα μέσα η σίγουρη επανεκλογή της κυβέρνησης. Το Σεπτέμβριο του 61, ιδρύεται ύστερα από πολλές προσπάθειες το αντίπαλο αστικό κόμμα, η Ένωση Κέντρου (ΕΚ) υπό τον Γ. Παπανδρέου, Ο σκοπός της ΕΚ δεν διαφέρει πολύ από τους στόχους της ΕΡΕ. Οι διαφορές αφορούσαν την μέθοδο για την επίτευξη του κοινού σκοπού, της εντατικοποίησης της καπιταλιστικής συσσώρευσης και της αναπαραγωγής της αστικής εξουσίας.

Η δολοφονία Λαμπράκη «μα ποιος κυβερνάει επιτέλους αυτό τον τόπο;» αναφέρεται ότι φώναξε ο

Καραμανλής όταν έμαθε για τη δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη στις 9 Ιουνίου του 1963 όταν ένα τμήμα των «αόρατων» κέντρων εξουσίας έγινε ορατό. Γιατί έγινε όμως η δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη; Ο σκοπός της δολοφονίας ήταν άμεσα η αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης Καραμανλή και έμμεσα η συνέχιση της διαδικασίας αποσταθεροποίησης του κοινοβουλευτισμού . Είναι βέβαιη η σχέση της «βασίλισσας» ειδικότερα με τη διοίκηση χωροφυλακής Θεσσαλονίκης και τις παρακρατικές οργανώσεις που εκτέλεσαν την δολοφονία.

Στην περίοδο 1965-1967 έχουμε στην Ελλάδα, μια καθαρή μορφή κρίσης εκπροσώπησης. Κρίση που αρχικά βρίσκει μια λύση με τη δικτατορία της 21ης Απριλίου. Αλλά θα οδηγήσει σε ακόμα βαθύτερα αδιέξοδα για τη μορφή οργάνωσης της εξουσίας στη μετεμφυλιακή Ελλάδα.

Ασφαλώς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το γεγονός ότι η ΕΡΕ οδηγούσε τη χώρα σε εκλογές έκανε την περίπτωση της δικτατορίας να φαντάζει περισσότερο απίθανη, μια

και φαινόταν απίθανο η Δεξιά να κινηθεί κατά της Δεξιάς. Η επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίαςΟι κυριαρχούμενες τάξεις δεν αντέδρασαν στις 21.4.1967 γιατί είχαν ήδη αντιδράσει. Στις επιλογές του συνασπισμού εξουσίας οι κυριαρχούμενες τάξεις παρέμεναν και παραμένουν παθητικές. Μετά τη θύελλα

του ΕΑΜ έχασαν την στρατηγική πρωτοβουλία, ήταν ιδεολογικά δέσμιες της κοινοβουλευτικής νομιμότητας και της κομματικής διαμάχης. Η αντίδρασή τους, στόχευε στον περιορισμό της δράσης των παρακρατικών μηχανισμών, με μόνο μέσο την εκλογική διαδικασία. Η κατάργησή της οδήγησε στην παθητική υποταγή που διήρκεσε έξι χρόνια. Χρειάστηκαν 6 χρόνια μέχρι να δημιουργηθεί η πρώτη πραγματικά ενεργή αντίδραση στις νέες συνθήκες της ταξικής πάλης. Το θάρρος μεμονωμένων ατόμων υπήρξε αλλά δεν ισοδυναμούσε με ταξικές πρακτικές.

Αστική νομιμότητα και στρατιωτική δικτατορίαΗ διαδικασία σταθεροποίησης της στρατιωτικής δικτατορίας, μετά τη de facto

έξωση της μοναρχίας χαρακτηρίζεται από εσωτερικές διαμάχες και προσπάθεια νομιμοποίησης, αποκορύφωση της οποίας είναι η «φιλελευθεροποίηση» της δικτατορίας με την πρωθυπουργία του Μαρκεζίνη και την προετοιμασία ελεγχόμενων βουλευτικών εκλογών. Η αντίθετη κίνηση σε αυτή την τάση νομιμοποίησης εκφράστηκε από τους «σκληρούς» της Χούντας, κάτω από την ηγεσία Ιωαννίδη, και είχε σαν κύριο σημείο αναφοράς και ουσιαστικό περιεχόμενο την επίτευξη μιας συγκεκριμένης «λύσης» στο κυπριακό και την άρνηση κάθε μορφής φιλελευθεροποίησης της δικτατορίας. Η επίλυση του κυπριακού, με σκοπό την ικανοποίηση των αμερικανικών συμφερόντων αποτελούσε, στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής τον κύριο λόγο υποστήριξης της δικτατορίας από την αμερικάνικη εξωτερική πολιτική και τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ.

Η αποτυχία αυτομετασχηματισμούΓια τη στρατηγική νομιμοποίηση της δικτατορίας, μέσα από τον

αυτομετασχηματισμό της, η βίαιη καταστολή της εξέγερσης του Νοεμβρίου αποτέλεσε σημείο τομής. Παρ’ όλες τις βλέψεις και επιθυμίες του Μαρκεζίνη η επανάληψη του πειράματος ήταν, μετά τη νέα επιβολή του στρατιωτικού νόμου, αδύνατη.

Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και το χρονικό της εξέγερσης

Νοέμβριος ’72:Πραγματοποιούνται από τα διορισμένα διοικητικά συμβούλια της χούντας

φοιτητικές εκλογές. Στη Νομική 1500 φοιτητές καλούν σε αποχή, καταγγέλλοντας τις εκλογές. Τους επιτίθενται φασίστες της ΕΚΟΦ (χουντική φοιτητική οργάνωση). Παρόμοια κατάσταση επικρατεί και στο Πολυτεχνείο, Φιλοσοφική, Πάντειο, Χημικό, Φαρμακευτικό, Γεωπονική. Η χουντική ΕΦΕΕ (Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδος) απειλεί με δελτίου τύπου τους χιλιάδες φοιτητές, που απέχουν, με δικαστικές διώξεις καθώς και τους «υποκινητές» αυτών.

Φλεβάρης ’73:Παραπέμπονται σε πειθαρχικό 12 φοιτητές της ΑΣΟΕ επειδή συνέταξαν κείμενο με τα προβλήματα της σχολής. Άλλοι 10 παραπέμπονται για

τεντιμποϊσμό. Γενικεύεται η αποχή σε όλες τις σχολές του Ε.Μ.Π. με αιτήματα: α) Συμμετοχή των φοιτητών στη σύνταξη του Καταστατικού Χάρτη Ανώτατης Παιδείας, β)κατάργηση των χουντικών Ν.Δ.93/69, 180/69, γ)κατοχύρωση του πανεπιστημιακού ασύλου. Τροποποίηση του διατάγματος περί στρατολογίας: μπορεί πλέον ο υπουργός Άμυνας να διακόπτει την αναβολή στράτευσης σε όσους «…υποκινούν ή προτρέπουν σε αποχή από τα μαθήματα ή τις

εξετάσεις.».Πραγματοποιείται συγκέντρωση διαμαρτυρίας από 1500 φοιτητές του Ε.Μ.Π. έξω από αυτό. Επεμβαίνει η Αστυνομία. Οι φοιτητές ξυλοκοπούνται άγρια και συλλαμβάνονται 100 ενώ παραπέμπονται 11. Στις 15/2 στρατεύονται 37 φοιτητές ενώ στις 16/2 πάλι με απόφαση του υπουργού στρατεύονται άλλοι 51 συνδικαλιστές. Την ίδια μέρα ολοκληρώνεται η συγκέντρωση των φοιτητών της Νομικής στο δεύτερο όροφο του κτιρίου με τα ίδια αιτήματα και ταυτόχρονα ανάκληση του νομοσχεδίου για τις στρατεύσεις καθώς και να τους δοθεί άδεια για να πραγματοποιήσουν γενική συνέλευση. Την ίδια ώρα «αντιφρονούντες» φασίστες έχουν συγκεντρωθεί απ’ έξω φωνάζοντας συνθήματα όπως: «έξω οι κομμουνιστές», «Ελλάς-Παπαδόπουλος» κ.α. Δημιουργούνται αψιμαχίες και οι αντιφρονούντες φασίστες κλείνουν την είσοδο της Νομικής απαγορεύοντας σε οποιονδήποτε να μπει μέσα.

Οι φοιτητές που ήταν μέσα το καταλαμβάνουν εξ ολοκλήρου και κατεβάζουν μεσίστια τη σημαία σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σύλληψη και παραπομπή των 11. Ζητούν συνάντηση με τον Πρύτανη ο οποίος έρχεται και τους υπόσχεται ότι θα μεριμνήσει. Κατόπιν αρχίζουν να αποχωρούν ομαδικά και συγκρούονται με τους φασίστες ώσπου επεμβαίνει η αστυνομία και τους διαλύει. Συγκροτείται διαδήλωση μέχρι την Ομόνοια. Στις 21/2 πάνω από 1000 φοιτητές της Φυσικομαθηματικής συγκεντρώνονται έξω από το Χημείο και ζητούν άδεια για συνέλευση, κάτι το οποίο τους το αρνήθηκε ο πρύτανης. Ξεκινάει επ’ αόριστον αποχή με συμπαράσταση και καθηγητών. Γύρω στη 1 το μεσημέρι πάνω από 4000 φοιτητές της Νομικής αλλά και της Φιλοσοφικής συγκεντρώνονται έξω από τη Νομική τραγουδώντας και φωνάζοντας συνθήματα. Κατά τις δύο οι φοιτητές έδωσαν όρκο που ειπώθηκε από όλους ενώ η συγκέντρωση ολοένα μεγάλωνε και απλωνόταν στους γύρω δρόμους. Οι φοιτητές μένουν μέχρι το βράδυ ενώ πλήθος κόσμου έχει συγκεντρωθεί στους γύρω δρόμους και απωθούνται από την αστυνομία που ταυτόχρονα έχει εκκενώσει τους δρόμους από τα αυτοκίνητα. Το βράδυ συνεδριάζει η επιτροπή κατάληψης που αποτελείται κυρίως από μέλη της ΑΝΤΙ-ΕΦΕΕ (συγκροτημένης και καθοδηγούμενης από το ΚΚΕ) και θέτει θέμα λήξης της κατάληψης. Πολλοί θέλουν να τοποθετηθούν μεγάφωνα στα παράθυρα, η επιτροπή όμως το απαγορεύει. Την επομένη μέρα η επιτροπή έχοντας αποφασίσει τη λήξη της κατάληψης προσπαθεί να εκκενώσει το χώρο ενώ οι περισσότεροι διαφωνούν. Δημιουργούνται αψιμαχίες τελικά όμως οι πόρτες ανοίγουν και οι φοιτητές αρχίζουν να βγαίνουν έξω. Μαζί με το πλήθος συγκροτούν πρωτοφανή σε μαζικότητα διαδήλωση άνω των 30.000 ανθρώπων με συνθήματα ενάντια στη χούντα.

Μάρτης ’73: Γίνεται προσπάθεια κατάληψης της Νομικής από 2500 χιλιάδες άτομα. Οι πρυτανικές αρχές δίνουν διορία να εκκενωθεί ο χώρος και όταν αυτό δε γίνεται δίνουν εντολή στην αστυνομία να εισβάλλει. Ακολουθεί άγριος ξυλοδαρμός και πάνω από 100 συλλήψεις. Πραγματικό μακελειό!

Μάης ’73 : Εκδηλώνεται ανταρσία του Πολεμικού Ναυτικού με επίκεντρο το αντιτορπιλικό «Βέλος». Συλλαμβάνονται ναύαρχος, αντιναύαρχος κ.α. Στις 25 στασιάζει εκ νέου το «Βέλος» που συμμετείχε σε άσκηση του ΝΑΤΟ στην Ιταλία. Στις 31 γνωστοποιείται η θέση της Ουάσιγκτον σχετικά με το πολιτειακό ζήτημα της Ελλάδας: Κοινοβουλευτική Δημοκρατία η προϋπόθεση για την κατάργηση της συνταγματικής Μοναρχίας.

Ιούνης ’73: Ο Παπαδόπουλος καταργεί αιφνιδιαστικά τη Μοναρχία και ανακηρύσσει την Προεδρική Δημοκρατία σαν πολίτευμα της χώρας με πρόεδρο τον ίδιο και αντιπροέδρους τον Παττακό και Μακαρέζο. Καθορίζεται η μορφή του

πολιτεύματος ως Αντιπροσωπευτική Κοινοβουλευτική Δημοκρατία με 7ετή θητεία του προέδρου χωρίς δικαίωμα επανεκλογής. Ορίζεται σαν ημέρα του δημοψηφίσματος η 29η Ιουλίου του 1973.

Ιούλης ’73: Ξεκινούν οι πρώτες απεργίες με πρώτους τους εργάτες Τύπου για πρώτη φορά μέσα στην 7ετία. Ο Μαρκεζίνης δηλώνει ότι θα ψηφίσει «ΝΑΙ» στο δημοψήφισμα και σύσσωμη η αντιπολίτευση τάσσεται υπέρ του «ΟΧΙ». Το ΚΚΕ με απόφαση της κεντρικής επιτροπής δηλώνει ότι θα συμμετάσχει στο στημένο δημοψήφισμα. Αυτός ο τυχοδιωκτισμός στηριγμένος στην ψεύτικη βάση του δήθεν πλατιού αντιδικτατορικού αγώνα, βάζει στο ίδιο σακί το χουντοδημοψήφισμα με την αποχή από αυτό (που θα ήταν και η πιο σωστή στάση).Τελικά το δημοψήφισμα αποδίδει:77,2% «ΝΑΙ», 21,7% «ΟΧΙ», 1,1% Άκυρο.

Αύγουστος ’73: Γίνεται η πρώτη μυστική συνάντηση Παπαδόπουλου-Μαρκεζίνη. Θα ακολουθήσουν κι άλλες μέχρι να ανατεθεί στο Μαρκεζίνη η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Ο Παπαδόπουλος ορκίζεται πρόεδρος της Δημοκρατίας για 8 χρόνια.

Σεπτέμβρης ’73:Πραγματοποιείται συγκέντρωση χιλιάδων φοιτητών ενάντια στη στράτευση των συναδέλφων τους, την οποία η σύγκλητος θεωρεί παράνομη. Πραγματοποιείται διαδήλωση στο κέντρο της Αθήνας με συνθήματα αντιχουντικά και αντιιμπεριαλιστικά. Το πλήθος συνεχώς μεγαλώνει και τραγουδάει το «Πότε θα

κάνει ξαστεριά».Στην πλατεία Κλαυθμώνος η αστυνομία διαλύει βίαια τους διαδηλωτές.

Οκτώβρης ’73: Στην 1η του Οκτώβρη ο Μαρκεζίνης δέχεται την εντολή για σχηματισμό κυβέρνησης το οποίο πραγματοποιείται μία εβδομάδα μετά.

Νοέμβρης ’73: Ξεκινάει η «φιλελευθεροποίηση» της χούντας. Προετοιμάζεται το έδαφος για την επιστροφή του αυτοεξόριστου αστού πολιτικού Κωνσταντίνου Καραμανλή.

1η Νοέμβρη: Η κυβέρνηση παίρνει πίσω το νομοσχέδιο της στράτευσης και υπόσχεται αδιάβλητες φοιτητικές εκλογές. Οι φοιτητές επιμένουν και στα υπόλοιπα αιτήματά τους.

4 Νοέμβρη: Με αφορμή το μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου ξεσπούν επεισόδια μετά το τέλος αυτού με πολλούς τραυματίες. Ακολουθούν συλλήψεις.15-20.000 συγκεντρωμένοι ξεκινούν πορεία προς το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Η αστυνομία ξεκινά συλλήψεις. Το εξαγριωμένο πλήθος όμως με πέτρες και ξύλα καταφέρνει να απελευθερώσει συλληφθέντες μέσα από τα χέρια των αστυνομικών. Ήταν το πρώτο σοβαρό πλήγμα για την κυβέρνηση Μαρκεζίνη.

8 Νοέμβρη: Ξεκινάει η δίκη για 17 συλληφθέντες από το μνημόσυνο του Παπανδρέου. Έξω από τα δικαστήρια υπάρχει πλήθος διαδηλωτών υπέρ των συλληφθέντων. Η αστυνομία επεμβαίνει και μαζί με φασίστες της ΕΚΟΦ τους χτυπάει και τους κυνηγάει μέχρι την Ακαδημίας.

9 Νοέμβρη: Συνεχίζεται η δίκη των 17.Αναβρασμός στους φοιτητές. Η πλατιά δημοσίευση των πραχτικών της δίκης προκαλεί αναταραχή στο λαό.

12 Νοέμβρη: Η υπεράσπιση παρουσιάζει φιλμ όπου ανάμεσα στα άλλα εμφανίζονται και αστυνομικοί να πατούν στο κεφάλι πεσμένους πολίτες.

Άρχισε ήδη να διαφαίνεται ότι όλα αυτά τα γεγονότα αποτελούν προάγγελο, το πρώτο δυναμικό βήμα για το Πολυτεχνείο. Το μνημόσυνο ήταν απλά η αφορμή για να εκδηλώσει ο λαός έμπρακτα τη μέχρι τότε καταπιεσμένη αντίθεση του.

13 Νοέμβρη: Το δικαστήριο αθωώνει τους 12 από τους 17 κατηγορούμενους ενώ στους 5 επιβάλλει ποινές με αναστολή. Αναγγέλλονται φοιτητικές συγκεντρώσεις για την επόμενη σε διάφορες σχολές. Το «ξέσπασμα» εναντίον του χουντικού καθεστώτος αρχίζει να παίρνει μεγάλες διαστάσεις.

14 Νοέμβρη: Ξεκινούν φοιτητικές συνελεύσεις από το πρωί. Στη Νομική γύρω στο μεσημέρι φτάνει η πληροφορία ότι στο Πολυτεχνείο δημιουργούνται προκλήσεις από την αστυνομία κι ότι χτυπούν φοιτητές. Γίνεται πρόταση να γίνει διαδήλωση προς το Πολυτεχνείο. Τα μέλη της ΑΝΤΙ-ΕΦΕΕ-ΚΝΕ αντιδρούν και δε συμμετέχουν. Γύρω στους 1500 φοιτητές ξεκινούν πορεία από τη Σόλωνος η οποία χτυπιέται κοντά στο Πολυτεχνείο και λίγοι κατορθώνουν να μπουν μέσα και ενώνονται με τους φοιτητές του Πολυτεχνείου. Αυτοί οι φοιτητές δυο μήνες αργότερα θα καταγγελθούν μέσα από την εφημερίδα «ΠΑΝΣΠΟΥΔΑΣΤΙΚΗ» αρ. φύλλου 8,όργανο της ΑΝΤΙ-ΕΦΕΕ-ΚΝΕ, σαν πράκτορες της ΚΥΠ και των Αμερικάνων που προσπαθούν να προβοκάρουν τον αντιδικτατορικό αγώνα του λαού. Η αστυνομία εντείνει την επίθεση και κυνηγάει όσους βρίσκονται τριγύρω. Τα μέλη της ΑΝΤΙ-ΕΦΕΕ προσπαθούν να πείσουν τους φοιτητές να εγκαταλείψουν το χώρο. Αποτυγχάνουν και το απόγευμα αποχωρούν

επιδεικτικά. Μέσα στο χώρο συγκροτείται επιτροπή κατάληψης και οι φοιτητές φωνάζοντας συνθήματα ενώνονται με τους πολίτες που ήταν στην Πατησίων. Σε λίγο διάστημα ενώ ερχόταν συνέχεια πολίτες οι συγκεντρωμένοι ξεπερνούσαν τους 30.000.Προς τα μεσάνυχτα ο κόσμος άρχισε να αποχωρεί ενώ εκλέγεται συντονιστική επιτροπή από φοιτητές και ταυτόχρονα ξεκινούσε η πρώτη εργατική συνέλευση.

15 Νοέμβρη: Όλη τη νύχτα γίνονται συνελεύσεις κατά σχολές. Ταυτόχρονα στο κτίριο Γκίνη ξεκινάει η πρώτη συνέλευση με περίπου 300 άτομα, των εργατών. Μετά από μια επεισοδιακή συνέλευση το πρωί βγαίνει η πρώτη εργατική διακήρυξη. Γύρω στις 9 ανοίγουν οι πόρτες ενώ η αστυνομία έχει αποκλείσει με κλοιό τους γύρω δρόμους. Πλήθος κόσμου είναι μπροστά από τους κλοιούς ανυποχώρητο ενώ οι φοιτητές τους καλούν με συνθήματα να σπάσουν τον κλοιό. Μαθαίνεται ότι καταφθάνουν φοιτητές από την Πάτρα και αγρότες από τα Μέγαρα. Μπαίνει σε λειτουργία ο ραδιοφωνικός σταθμός στους 1150 χιλιοκύκλους. Τα συνθήματα γίνονται ολοένα και πιο μαχητικά. Ο λαός τόσο από τους συγκεντρωμένους όσο και από τους πομπούς καλείται σε ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ και ΓΕΝΙΚΉ ΕΞΕΓΕΡΣΗ. Συγκεντρώνονται τρόφιμα και χρήματα. Η Εργατική Επιτροπή Κινητοποίησης από τη συνέλευση των εργατών βάζει σαν άμεσο στόχο τη Γενική Απεργία Διαρκείας και βγαίνει η δεύτερη διακήρυξη έπειτα από συνέλευση. Μέσα στο πολυτεχνείο λειτουργεί υπηρεσία τύπου και ραδιοφώνου, υπηρεσία συσσιτίου, υπηρεσία νοσοκομείου, υπηρεσία υπνωτηρίου και υπηρεσία τάξεως.

16 Νοέμβρη: Στις 3 τα ξημερώματα αρχίζουν οι συνελεύσεις κατά σχολές ενώ στο Πολυτεχνείο δε σταματάνε ούτε λεπτό να φωνάζουν συνθήματα. Πολλά γυμνάσια μένουν άδεια αφού οι μαθητές κατεβαίνουν προς το Πολυτεχνείο ενώ στις 10 το πρωί γίνεται οργανωμένη είσοδος 500 οικοδόμων με πανό ενώ φωνάζουν με ενθουσιασμό ΟΙΚΟΔΟΜΟΙ-ΦΟΙΤΗΤΕΣ. Ταυτόχρονα μηνύματα συμπαράστασης

καταφθάνουν από πολλούς συλλόγους της χώρας (μηχανικών, δικηγόρων, ηθοποιών κ.α.).Ως τις 8 το βράδυ το πλήθος γύρω ήταν πάνω από 50.000.Ξεκινούν οι συμπλοκές με την αστυνομία. Οι τραυματίες μεταφέρονται στο Πολυτεχνείο και από το ραδιοφωνικό σταθμό γίνεται έκκληση για φάρμακα και τρόφιμα. Η συνέλευση των εργατών βγάζει την 3η διακήρυξη της που καλεί σε ΓΕΝΙΚΗ-ΑΠΕΡΓΙΑ ενώ υπάρχουν ήδη 2 νεκροί. Η Αθήνα έχει μετατραπεί σε θάλαμο αερίων και οι συγκρούσεις γενικεύονται. Από την Αλεξάνδρας ως την Πανεπιστημίου και από τα Χαυτεία ως το Σύνταγμα. Πλησιάζουν μεσάνυχτα και οι φωτιές που έχουν ανάψει οι διαδηλωτές για να καθαρίσει η ατμόσφαιρα από τα αέρια όλο και πληθαίνουν ενώ νοσοκομειακά γεμάτα αστυνομικούς περνούν έξω από το Πολυτεχνείο και ρίχνουν μέσα δακρυγόνα. Μέσα δέχονται συνέχεια τραυματίες και νεκρούς. Γύρω στις 11 οι πυροβολισμοί γενικεύονται και τα οδοφράγματα ενισχύονται. Οι διαδηλωτές πλέον ελέγχουν από την Αλεξάνδρας μέχρι την Πειραιώς.

17 Νοέμβρη: Τα πρώτα τανκ βγαίνουν στους δρόμους λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Τεθωρακισμένα, στρατιώτες και αστυνομικοί κάνουν κυκλωτικές κινήσεις γύρω από το Πολυτεχνείο. Φτάνουν στη Στουρνάρη και ελεύθεροι σκοπευτές καταλαμβάνουν θέσεις στα γύρω κτίρια. Τα μεγάφωνα μεταδίδουν ότι οι στρατιώτες δε θα κτυπήσουν: «Δε μπορείτε να χτυπήσετε τα αδέρφια σας». Το σύνθημα που κυριαρχεί είναι: «ΑΔΕΛΦΙΑ ΜΑΣ ΦΑΝΤΑΡΟΙ Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΜΕ ΤΟ ΛΑΟ». Γύρω στις 3 τα ξημερώματα οι πυροβολισμοί πληθαίνουν ενώ οι δυνάμεις του στρατού και της αστυνομίας έχουν συνταχθεί σε θέση μάχης έξω από το Πολυτεχνείο.3.03 τα τανκς εφορμούν! Γίνεται πραγματική σφαγή! Στις 4 το Πολυτεχνείο έχει αδειάσει. Την ίδια ώρα αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις για να εκκενωθεί το Πολυτεχνείο Θεσσαλονίκης που είναι κατειλημμένο από 3000 φοιτητές. Γύρω στις 7 η Αθήνα μοιάζει βομβαρδισμένη πόλη. Κυκλοφορούν οι πρώτες εφημερίδες. Ο κόσμος διαβάζει τις ειδήσεις και κατά τις 8 ξεκινούν οι πρώτες διαδηλώσεις. Ομάδες οικοδόμων στήνουν οδοφράγματα και συγκρούονται με την αστυνομία. Στις 11 κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος. Γίνονται χιλιάδες συλλήψεις ενώ οι διαδηλώσεις συνεχίζονται μέχρι αργά το βράδυ.

25 Νοέμβρη: Στρατιωτικό πραξικόπημα ανατρέπει τον Παπαδόπουλο και την κυβέρνηση Μαρκεζίνη. Ο νέος πρόεδρος της δημοκρατίας στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης ορκίζει κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ανδρουτσόπουλο.

Η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει και ο ερχομός του Καραμανλή ως «εθνοσωτήρα» είναι θέμα ημερών. Αυτός κρίθηκε ως ο πιο κατάλληλος για τον «εκδημοκρατισμό» της χώρας με αποτέλεσμα στις 24/7/74 να αναλάβει πρωθυπουργός της χώρας…

Η επίδραση του Πολυτεχνείου στο μεταπολιτευτικό πολιτικό σκηνικό

Ολα τα χρόνια που ακολούθησαν την εξέγερση του Νοέμβρη σημαδεύονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από τις επετείους του Πολυτεχνείου. Χαρακτηρίζουν και χαρακτηρίζονται από την κατάσταση που βρίσκεται το λαϊκό κίνημα. Από την πρώτη επέτειο- λαοθάλασσα με την επιβλητική παρουσίας της άκρας αριστεράς που είχαν μόλις γεννηθεί μέσα από την αντιδικτατορική πάλη και είχαν αναδειχθεί σε πρωταγωνιστικό παράγοντα στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Όλα αυτά τα χρόνια, η σύγκρουση ή ο συμβιβασμός διαπερνούν κάθε εκδήλωση της επετείου.

Το 1974 είναι η χρονιά που ο επίσημος πολιτικός κόσμος επιχειρεί να βάλει ταφόπλακα στο εξεγερτικό μήνυμα του Νοέμβρη και να «δικαιώσει» το Πολυτεχνείο μέσα από τις εκλογές που θα αναγνώριζαν τον Καραμανλή ως εθνοσωτήρα. Στις 17 Νοέμβρη του 1974 δεν γίνεται πορεία προς την

Αμερικανική Πρεσβεία όπως τα επόμενα χρόνια, αλλά οι πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές (η ΝΔ πρώτο κόμμα με 54,5%). Το μήνυμα και ο συμβολισμός είναι σαφή. Η κοινωνική και πολιτική ρήξη με τις μετεμφυλιακές δομές του ελληνικού κράτους, το πραγματικό νόημα του Πολυτεχνείου, πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί. Ο Καραμανλής που έχει αναλάβει την εξουσία από τους συνταγματάρχες της Χούντας και έχει σχηματίσει μαζί τους κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας» λίγους μήνες πριν, θέτει για λογαριασμό του σύγχρονου ελληνικού αστισμού τους όρους και όλα τα επίσημα πολιτικά κόμματα (ΝΔ, ΕΚ, ΚΚΕ, ΚΚΕ-

εσ., ΠΑΣΟΚ) ακολουθούν, μακριά από το μήνυμα του Νοέμβρη και ασφυκτικά κοντά στην πολιτική ενσωμάτωση που προστάζει η «πολιτική» δεξιά που διαδέχεται την «στρατιωτική» δεξιά. «Καραμανλής ή τανκς!» είναι το σύνθημα που επιλέγεται, και από την επίσημη αριστερά, για να καλυφθούν τα συνθήματα του Πολυτεχνείου. Τελικώς στις 15 Νοέμβρη, ημέρα της προεκλογικής συγκέντρωσης του Καραμανλή, 50.000 κόσμος πορεύεται με τις οργανώσεις της

άκρας αριστεράς, που είναι και οι μόνες που δεν συμμετέχουν στις εκλογές, από το Πολυτεχνείο προς το σκοπευτήριο της Καισαριανής με συνθήματα ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΖΕΙ, ΕΑΜ ΕΛΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ, ΛΑΕ ΘΥΜΗΣΟΥ ΤΟ ΝΟΕΜΒΡΗ. Στις 24 Νοέμβρη πραγματοποιείται η προγραμματισμένη από 20 διοικητικά συμβούλια Φοιτητικών Συλλόγων πορεία προς την Αμερικανική Πρεσβεία με τη συμμετοχή πάνω από 1.000.000 κόσμου, με συνθήματα ενάντια στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και για να αναγνωριστεί η εξέγερση του Νοέμβρη από την κυβέρνηση.

Το 1975 η συγκλονιστική παρουσία των εργατών της ΜΕΛ, που βρίσκονται 60 μέρες σε απεργία, στο Πολυτεχνείο, δίνει τη δυνατότητα για τη σύνδεση του εργατικού κινήματος με το φοιτητικό, πράξη που απορρίπτεται από τις φοιτητικές οργανώσεις των δύο ΚΚΕ. Αντανακλά όμως και την μεγάλη ανάπτυξη του εργατικού κινήματος που ανεξάρτητα από τον κηδεμονευόμενο συνδικαλισμό της επίσημης αριστεράς δίνει νέα πνοή και προοπτική στο κίνημα. Είναι η χρονιά των άγριων ασυμβίβαστων απεργιακών αγώνων απέναντι στην εργοδοσία και την κυβέρνηση Καραμανλή, στα μεταλλεία της Μαδέμ-Λάκκο και στο Στρατώνι της Χαλκιδικής, στο εργοστάσιο της Νασιονάλ Καν και της ΕΣΚΙΜΟ, σε πολλές κλωστουφαντουργίες, με πρωτοπόρους τους αγρότες και τα συνδικάτα των οικοδόμων.

Το 1976 χαρακτηρίζεται από την κάμψη που διαπερνά το εργατικό κίνημα.Το 1977 μπλέκεται πάλι στην προεκλογική αντιπαράθεση των βουλευτικών

εκλογών.Το 1978 και το 1979 είναι οι χρονιές που η επέτειος του πολυτεχνείου

αντικατοπτρίζει την κυριαρχία της επίσημης αριστεράς σε όλο το φάσμα των συνδικαλιστικών πρακτικών και αγώνων.

Το 1980 η κυβέρνηση της ΝΔ σχεδιάζει να μην επιτρέψει στην επέτειο του Νοέμβρη να συνεχίσει να καταγράφει ένα μαζικό λαϊκό αντιιμπεριαλιστικό και αντιαμερικανικό στίγμα, απαγορεύοντας στην πορεία του Πολυτεχνείου να προχωρήσει προς την Αμερικανική Πρεσβεία, κάτι με το οποίο συμμορφώνεται η πλειοψηφία της ΕΦΕΕ που αποτελείται από τα επίσημα αριστερά κόμματα. Η μειοψηφία του ΚΣ της

ΕΦΕΕ (΄Β ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ, ΠΠΣΠ, ΑΑΣΠΕ) αποφασίζει να συνεχίσει ως την πρεσβεία των ΗΠΑ. Ο κόσμος που βρίσκεται στους δρόμους της Αθήνας είναι εντυπωσιακά μεγάλος, όπως και ο ενθουσιασμός του, σε αντίθεση με τις δύο προηγούμενες χρονιές, ενώ για πρώτη φορά πολύς κόσμος δε βρίσκεται στα «μπλοκ» των κομμάτων, στέκεται στα πεζοδρόμια, συμμετέχει στα πηγαδάκια. Τα δύο ΚΚΕ και το ΠΑΣΟΚ υποχωρούν απέναντι στην απαγόρευση της κυβέρνησης, για να εξαργυρώσουν τη μετρημένη στάση τους στις εκλογές ένα χρόνο αργότερα. Η μειοψηφία της ΕΦΕΕ μαζί με πλήθος εργαζομένων και απλού κόσμου προχωρά για να σπάσει τον αστυνομικό κλοιό στο ύψος της βουλής και δέχεται την επιδεικτική καταστολή του κράτους που δολοφονεί δύο διαδηλωτές τους Σ. Κανελλοπούλου και Ι. Κουμή. Το χτύπημα αυτό υπό την σιωπηρή αποδοχή των δύο ΚΚΕ και την προβοκατορολογία του ΠΑΣΟΚ διαλύει το χώρο των οργανώσεων της άκρας αριστεράς για πολλά χρόνια, αποκαλύπτει ότι η μεταπολιτευτική κυβέρνηση διατηρεί ακέραιες τις πρακτικές της χούντας, ανοίγει το δρόμο για την εκλογική επικράτηση του ΠΑΣΟΚ, που έχει επιδείξει αξιοζήλευτο σεβασμό απέναντι στην καταστολή που υφίσταται το λαϊκό κίνημα, κερδίζοντας τη συμπάθεια της πλατιάς κοινής γνώμης, αλλά εξασφαλίζει το δικαίωμα της διαδήλωσης προς την Αμερικανική Πρεσβεία για όλες τις πορείες της επετείου του Πολυτεχνείου που ακολουθούν τα επόμενα χρόνια, δίχως το κράτος να τολμήσει ξανά να το αμφισβητήσει.

Τη δεκαετία του ’80, και με την άνοδο στην εξουσία του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, το λαϊκό κίνημα περνάει σε μία περίοδο κρίσης και κάμψης, κάτι που θα έρθει να διαμορφώσει την νέα ενσωματώσιμη και ηττοπαθή φυσιογνωμία των επετείων του Πολυτεχνείου. Τραγική εξαίρεση η επέτειος του ’85, με τη δολοφονία του 15χρονου Μιχάλη Καλτεζά από τον αστυνομικό Μελίστα στα Εξάρχεια, κάνοντας πασιφανές ότι οι δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ για εκδημοκράτιση των σωμάτων ασφαλείας ήταν άλλο ένα προεκλογικό ψέμα. Γενικά κατά τη περίοδο των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, τα εργατικά σωματεία και συνδικάτα πέρασαν στον έλεγχο του γραφειοκρατικού

συνδικαλισμού του ΠΑΣΟΚ και τα κόμματα της αριστεράς αποδυναμώθηκαν πολιτικά και η κοινωνική τους απήχηση μειώθηκε δραματικά. Η αποσύνθεση και αποπολιτικοποίηση του κινήματος, η απαξίωση του αγώνα με τα αιτήματα της εξέγερσης του Νοέμβρη και η μετατόπιση προς τα δεξιά του πολιτικού μέσου όρου έφτασε στο απόγειο της το ΄89 με την συγκυβέρνηση Τζανετάκη.

Τη δεκαετία του 90, φωτεινές εξαιρέσεις αποτέλεσαν η επέτειος του ’91 που έγινε κάτω από την επανεμφάνιση ενός ριζοσπαστικού ρεύματος στη νεολαία που πρωταγωνίστησε στην πάλη ενάντια στις αντιδραστικές ρυθμίσεις στην εκπαίδευση της κυβέρνησης της ΝΔ και την παρακρατική δράση της ΟΝΝΕΔ με θύμα τον Ν. Τεμπονέρα, και η επέτειος του ’99 που σημαδεύτηκε από την μαζική συμμετοχή κόσμου στην πορεία ενάντια στην έλευση-πρόκληση του Κλίντον στην Ελλάδα, την περίοδο της βίαιης επέμβασης του αμερικανικού ιμπεριαλισμού ενάντια στον Γιουγκοσλαβικό λαό με την πλήρη στήριξη της ΕΕ και της ελληνικής κυβέρνησης.

Το φοιτητικό κίνημα από το Πολυτεχνείο μέχρι και σήμερα

Μετά την εξέγερση του Νοέμβρη το φοιτητικό κίνημα βγήκε ως ένα πολύ δυνατό, πολιτικοποιημένο και συνειδητοποιημένο κίνημα. Οι φοιτητές αποτελούσαν πλέον την πρωτοπόρα εκείνη κοινωνική ομάδα που πήρε στις πλάτες της τον αντιδικτατορικό αγώνα και έδωσε στο λαό το παράδειγμα και τη πίστη ότι μπορεί να αλλάξει τη ροή της ιστορίας. Το φοιτητικό κίνημα στην πολύχρονη ιστορία του, από το Πολυτεχνείο που είναι στο απόγειο του, περνάει σε εποχές απαξίωσης και απομαζικοποιήσης τη δεκαετία του 80 αλλά πάντα σε εποχές όπου τα συμφέροντα της πλειοψηφίας της νεολαίας και των εργαζομένων πλήττονται βγαίνει στο προσκήνιο για να τα προστατεύσει.

Τέρμα πια στις εκτονώσεις…Η πρώτη απόκρουση αυταρχικής νομοθετικής παρέμβασης στον χώρο των ΑΕΙ

της κυβέρνησης Καραμανλή σημειώθηκε το καλοκαίρι του 75 όπου το Υπουργείο Παιδείας κατέθεσε στο θερινό τμήμα της Βουλής νομοσχέδιο με το οποίο οι φοιτητικοί σύλλογοι μετατρέπονταν σε νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου, ιδιότητα που θα επέτρεπε δικαστικές επεμβάσεις στην εσωτερική τους λειτουργία. Η απάντηση της πλειοψηφίας των φοιτητών ήταν άμεση και με μία μαζική διαδήλωση ο νόμος αποσύρεται.

Τρία χρόνια αργότερα, το 1978, η κυβέρνηση περνάει ξανά στην αντεπίθεση βλέποντας την καθοδική πορεία του φοιτητικού κινήματος και ψηφίζει στο θερινό τμήμα της βουλής έναν νόμο έκτρωμα, τον γνωστό νόμο 815. Βασικές ρυθμίσεις του νόμου ήταν η σκλήρυνση των εξεταστικών ρυθμίσεων (περιορισμός των εξεταστικών περιόδων από 3 σε 2, κατάργηση της δυνατότητας μεταφοράς μαθημάτων) και κυρίως η επιβολή ανώτατου χρονικού ορίου σπουδών (το περίφημο «ν + ν/2»). Ακόμα η «οριοθέτηση» του πανεπιστημιακού ασύλου και η «ρύθμιση» του φοιτητικού συνδικαλισμού ήταν προ των πυλών με νέα νομοσχέδια. Η πλειοψηφίας στο Κ.Σ. της ΕΦΕΕ (ΚΚΕ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ εσ.) αποφασίζει να μην μετατρέψει σε πορεία τη συγκέντρωση διαμαρτυρίας της 29/8/78, ενώ ο νόμος ψηφιζόταν, και προκαλεί έντονες αντιδράσεις από μεγάλη μερίδα των φοιτητών. Με σύνθημα «τέρμα πια στις εκτονώσεις, εμπρός για καταλήψεις και διαδηλώσεις», συγκροτείται από την αριστερή «μειοψηφία της ΕΦΕΕ» (Β' Πανελλαδική, ΠΠΣΠ, ΑΑΣΠΕ) και αυτόνομους φοιτητές το «κίνημα των καταλήψεων», που παίρνει χαρακτήρα πανδημίας. Οι αποφάσεις παίρνονται κόντρα στη συμμαχία ΠΑΣΠ-ΚΝΕ που προσπαθεί να στρέψει το κίνημα σε μετριοπαθέστερες πρακτικές με πολύ χαρακτηριστικό το άρθρο στο Ριζοσπάστη με τίτλο «Οι κομμουνιστές φοιτητές, μαζί με την πλειοψηφία του δημοκρατικού φ.κ.», που καλεί τους φοιτητές να πουν «…ΟΧΙ στις καταλήψεις, γιατί δεν βοηθούν σήμερα τους αγώνες ενάντια στον αντιδραστικό ν. 815». Αυτή τη περίοδο κάνουν και την πρώτη τους εμφάνιση στρατιωτικοποιημένες ομάδες της ΚΝΕ, τα γνωστά ΚΝΑΤ, που προσπαθούν να «σπάσουν» καταλήψεις όπως του Χημικού. Παρόλα αυτά οι καταλήψεις, που είναι πολλές και αναγκάζουν στο τέλος την ΕΦΕΕ να τις υποστηρίξει, τελικά το 1980 αναγκάζουν τον πρωθυπουργό να εξαγγείλει την αναστολή των διατάξεων του Ν. 815

Τη δεκαετία του ’80 το φοιτητικό κίνημα περνάει μεγάλη κρίση. Οι δύο νεκροί στην πορεία του ’80 (Κουμής-Κανελλοπούλου), ήταν η απάντηση του κράτους στο επικίνδυνο και ανεξέλεγκτο φοιτητικό κίνημα που είχε προκύψει μέσα από το πρωτοεμφανιζόμενο κίνημα καταλήψεων το ‘79 και είχε καταφέρει να ρίξει το ν. 815

παρά τις προσπάθειες της πλειοψηφίας της ΕΦΕΕ να το καταστείλει και να το οδηγήσει σε διαπραγμάτευση με το Υπουργείο Παιδείας. Οι πολιτικοί εκφραστές αυτού του κινήματος, οι οργανώσεις της άκρας αριστεράς και η αριστερή διάσπαση του Ρήγα Φεραίου ΄Β ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ, δεν κατάφεραν αντισταθούν στην επέλαση του «προοδευτικού μπλοκ» ΚΝΕ-ΠΑΣΠ που είχαν σαν κύριο στόχο την δική τους πολιτική αυτοσυγκρότηση μέσα στα πλαίσια ενός φοιτητικού συνδικαλισμού που εντασσόταν στην ευρύτερη και πολιτικά ακίνδυνη κίνηση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να αναδείξει τα σωματεία και τα συνδικάτα σε πυλώνες στήριξης της εξουσίας του. Το απόγειο της διάλυσης και πλήρης αδρανοποίησης του φοιτητικού κινήματος έρχεται να επικυρωθεί το 1990 με το εντυπωσιακό 50% της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και την μεγάλη πτώση των αριστερών δυνάμεων.

Ο Τεμπονέρας ζει ..Όμως η συνολική αύξηση της ανεργίας που αρχίζει και καταγράφεται από τα

τέλη της δεκαετίας του ’80, η ανεργία των πτυχιούχων που αρχίζει να αυξάνεται, η αύξηση των μορφών υποαπασχόλησης και ετεροαπασχόλησης των πτυχιούχων και η γενικότερη υποβάθμιση των πτυχίων δημιουργεί στο χώρο των πανεπιστημίων ένα εκρηκτικό μίγμα. Η έκρηξη δεν θα αργήσει να έρθει, καθώς το 1991 θα

πραγματοποιηθούν στη χώρα οι μεγαλύτερες, τόσο σε ένταση όσο και σε διάρκεια, κινητοποιήσεις από τη μεταπολίτευση και μετά. Η αρχή θα γίνει με τις καταλήψεις των μαθητών σε εκατοντάδες σχολεία ενάντια στις μεταρρυθμίσεις του Υπουργού Παιδείας Κοντογιαννόπουλου της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Τα νομοσχέδια και τα διατάγματα μιλούν για κατάργηση αδικαιολόγητων απουσιών, επιβολή «ομοιόμορφης» ενδυμασίας και

«πειθαρχικού ελέγχου» της εξωσχολικής ζωής, επανακαθιέρωση προσευχής, έπαρσης της σημαίας και εκκλησιασμού στα σχολεία. Ενώ οι μεταρρυθμίσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση προβλέπουν κατάργηση της δωρεάν παροχής συγγραμμάτων, λειτουργία ιδιωτικών ΑΕΙ, επιβολή χρονικού ορίου στις σπουδές και πιθανότατα περιστολή του πανεπιστημιακού ασύλου. Όσων αφορά τα πανεπιστήμια η ΕΦΕΕ ήταν ουσιαστικά ανενεργός, ενώ οι υπόλοιπες δυνάμεις διχασμένες μεταξύ «συναινετικών» οπαδών της επίσημης αντιπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ-ΕΑΡ) και «αντισυναινετικών» δυνάμεων της ριζοσπαστικής αριστεράς (ΚΝΕ-ΝΑΡ, ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος, συσπειρώσεις). Οι δεύτεροι ένιαι αυτοί που προτείνουν συμμετοχή σε κινητοποιήσεις, ενώ η ΔΑΠ, που είναι η πλειοψηφία της ΕΦΕΕ ,προσπαθεί με κάθε τρόπο να σταματήσει τη διεξαγωγή συνελεύσεων. Η πρώτη διαδήλωση θα γίνει στις 15 Νοεμβρίου, με πρωτοβουλία 8 κατειλημμένων σχολών της Αθήνας. Τελικά στα μέσα Δεκεμβρίου το 70% των σχολείων της χώρας τελεί υπό κατάληψη, ενώ σημειώνονται οι πρώτες μαζικές συγκρούσεις: στις 14/12/90 φοιτητές αναμετριούνται με τα ΜΑΤ στο κέντρο της πρωτεύουσας, μετά την απόκρουση απόπειρας 1.000 φοιτητών να εισβάλουν στο ΥΠΕΠΘ. Η απόπειρά της κυβέρνησης να απαντήσει στον αγώνα των μαθητών με την πιο ωμή κατασταλτική παρακρατική βία αποτυγχάνει τραγικά. Σε ένα υπό κατάληψη σχολείο της Πάτρας, δολοφονείται ο καθηγητής Ν.Τεμπoνέρας από μέλη της ΟΝΝΕΔ με επικεφαλή τον

Γ.Καλαμπόκα, μια πολιτική δολοφονία ενός αγωνιστή που θα γίνει σύνθημα στα χείλη των μαθητών και των φοιτητών αυτής της εποχής. Μεγάλες παλλαϊκές πορείες διοργανώνονται σε όλες τις πόλεις και καταλήγουν σε συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής. Στην Αθήνα 4 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους, όταν βομβίδες δακρυγόνων των ΜΑΤ προκαλούν πυρκαγιά σε κατάστημα στα Χαυτεία. Κάτω από το βάρος των πολιτικών εξελίξεων ο υπουργός παραιτείται αφού αποσύρει το νόμο.

Αυτό το πολιτικό ρεύμα στο φοιτητικό κίνημα,, συνέβαλλε στην ριζοσπαστικοποίηση μεγάλου αριθμού φοιτητών. Η ΚΝΕ-ΝΑΡ (που είχε αποδεσμευτεί το ‘89 από το ΚΚΕ), οι Αριστερές Συσπειρώσεις Φοιτητών (ΑΣΦ) αλλά και ανεξάρτητες ομάδες φοιτητών, συγκρότησαν το πανελλαδικό δίκτυο ανεξάρτητων αριστερών σχημάτων των ΕΑΑΚ το 1991.

Ξυπνάει ο εφιάλτης του ‘91..Στα επόμενα χρόνια το φοιτητικό κίνημα περνάει σε δεύτερη μοίρα με κάποιες

φωτεινές εξαιρέσεις. Στο χώρο της εκπαίδευσης επιχειρείται από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας να εφαρμοστούν οι κατευθύνσεις της Μπολόνιας και της Λισσαβόνας και εισάγονται οι όροι της ανάπτυξης, της ανταποδοτικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Οι επιταγές αυτές από την ΕΕ παίρνουν σάρκα και οστά με ένα σορό νομοσχέδια με αποκορύφωση

εκείνα του Υπουργού Γ. Αρσένη τα οποία βρίσκουν ένα ηχηρό ανάχωμα στις μαθητικές καταλήψεις που είχαν πάρει τη μορφή πανδημίας. Στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης επικρατεί νηνεμία με φωτεινή εξαίρεση τις κινητοποιήσεις ενάντια στις εξετάσεις του ΑΣΕΠ αλλά και σε εκείνες ενάντια στην ανωτατοποίηση των ΤΕΙ. Το 2004 ανεβαίνει στην εξουσία η ΝΔ που συνεχίζει το έργο που δεν πρόλαβε να τελειώσει το ΠΑΣΟΚ. Από την πρώτη χρονιά η Υπουργός Παιδείας περνάει στην επίθεση περνώντας από το θερινό τμήμα της βουλής τα νομοσχέδια της Αξιολόγησης και της Δια Βίου Εκπαίδευσης που ουσιαστικά είναι η ουσία των κατευθύνσεων της ΕΕ. Οι αντιδράσεις είναι σποραδικές και οι νόμοι ψηφίζονται.

Το 2006 όμως η κατάσταση αλλάζει ριζικά. Οι φοιτητές παίρνοντας το παράδειγμα των συναδέλφων τους στη Γαλλία που έχουν καταλάβει στο σύνολο τους τα πανεπιστήμια και με σύνθημα «να γίνουμε Σορβόννη» γεμίζουν τα αμφιθέατρα και στις μαζικότερες Γενικές Συνελεύσεις στη μεταπολίτευση αποφασίζουν καταλήψεις των σχολών τους. Αφορμή είναι το προσχέδιο του «νόμου-πλαίσιο» που βγαίνει στη δημοσιότητα και αναφέρει διαγραφές φοιτητών σε ν + 2 χρόνια, πειθαρχικά συμβούλια (μέτρο που έχει να εμφανιστεί από την ΧΟΥΝΤΑ), κατάργηση των δωρεάν συγγραμμάτων, εισαγωγή manager, θέσπιση ανταποδοτικών υποτροφιών και φοιτητικών δανείων και αλλαγή του νόμου για το άσυλο. Ακόμα γίνεται λόγος για αναθεώρηση του Άρθρου 16 του Συντάγματος ώστε να επιτραπεί η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Από τις πρώτες εβδομάδες οι καταλήψεις έχουν ξεπεράσει πανελλαδικά τις 100 και παρά το σαμποτάρισμα από τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ των συνελεύσεων και την ΠΚΣ που διαφωνούσε με τις καταλήψεις και τις κατήγγειλε, το φοιτητικό κίνημα έδειχνε να επιλέγει τον νικηφόρο δρόμο του ‘79 και το τρίπτυχο «συνελεύσεις-καταλήψεις-διαδηλώσεις». Από την μεριά της η ΠΑΣΠ

επέλεξε να κατευθύνει τη συζήτηση στις Συνελεύσεις στο ν + 2, κλείνοντας τα μάτια στα υπόλοιπα διατάγματα και νομοσχέδια που είχαν ψηφιστεί. Το φοιτητικό κίνημα όμως υιοθέτησε μια πιο συνολική αντιπαράθεση με την αναδιάρθρωση στο χώρο της παιδείας –που ήταν θέση της μειοψηφίας ΕΑΑΚ, ΔΑΡΑΣ και άλλων πολιτικών χώρων τις εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς- και έβαλε ως αιτήματα να παρθούν πίσω όλοι οι νόμοι των τελευταίων χρόνων. Πρωτοπορία για το συντονισμό και την πολιτική προώθηση του αγώνα ήταν τα Συντονίστηκα πόλεων αλλά και το Συντονιστικό Γενικών Συνελεύσεων και Καταλήψεων στην Αθήνα. Στα τέλη του Μαΐου σχεδόν το σύνολο των σχολών, δηλαδή πάνω από 400 σχολές, τελούσαν υπό κατάληψη με άμεσο αποτέλεσμα ο νόμος-πλαίσιο να μην κατατεθεί.

Η νέα ακαδημαϊκή χρονιά έδειξε από την αρχή της ότι θα είναι και αυτή γεμάτη κινητοποιήσεις στο χώρο της εκπαίδευσης. Παρά την τρομοκρατία από τη πλευρά της κυβέρνησης, τον ξυλοδαρμό του Κύπριου φοιτητή στις 17 Νοεμβρίου στην γνωστή υπόθεση «ζαρντινιέρα», το ξύλο, τα δακρυγόνα και τις σιδερογροθιές στις μεγάλες απεργίες των δασκάλων δεν πτόησαν τους φοιτητές που επέλεξαν το δρόμο του αγώνα. Από τα τέλη του Δεκέμβρη ξεκινούν καταλήψεις και τον Ιανουάριο του ‘07 παίρνουν μορφή χιονοστιβάδας. Πορείες ανά πόλη αλλά και πανελλαδικές στην Αθήνα από το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας μετατρέπουν το φοιτητικό κίνημα ως το κύριο πολιτικό και κοινωνικό γεγονός της εποχής. Τη μέρα της προσπάθειας αναθεώρησης του Άρθρου 16 δεκάδες χιλιάδες νέοι και καθηγητές πραγματοποιούν τη μεγαλύτερη πορεία από το ‘91! Οι πιέσεις που ασκεί το πανεκπαιδευτικό κίνημα είναι τόσο μεγάλες που αναγκάζουν το ΠΑΣΟΚ να βγει εκτός βουλής, παρότι η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων είναι στις προγραμματικές του θέσεις, και το Σύνταγμα δεν αναθεωρείται. Οι κινητοποιήσεις από τη μεριά του φοιτητικού κινήματος συνεχίζονται με αποκορύφωμα την 8/3, ημέρα ψήφισης του νόμο-πλαίσιο, όπου η πορεία, που αριθμούσε πάνω από 40000 φοιτητές από όλη την Ελλάδα, δέχεται μία άγρια κρατική καταστολή με αποτέλεσμα δεκάδες τραυματίες και 61 προσαγωγές.

Οι εξεγέρσεις δεν μπαίνουν σε μουσεία..Το τέλος του 2008 υπό φυσιολογικές συνθήκες θα έβρισκε το φοιτητές απέναντι

στις προσπάθειες του Υπουργείου να αναγνωρίσει τα ΚΕΣ και να εφαρμόσει τον ν.Πλαίσιο, ο οποίος υπό την πίεση του φοιτητικού κινήματος, παραμένει ανενεργός στις περισσότερες σχολές. Παρ' όλα αυτά αρκούσε για να δώσει την σπίθα για τα γεγονότα που θα ακολουθούσαν ένα μόνο γεγονός, η κρατική δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από σφαίρα αστυνομικού στα Εξάρχεια θα γίνει η αφορμή για τις μεγαλύτερες, σε έκταση και ένταση, κινητοποιήσεις από το ‘91. Το κίνημα που δημιουργήθηκε δεν έμεινε στα όρια της εκπαιδευτικής κοινότητας, αλλά αντίθετα στις πορείες του Δεκέμβρη συναντήθηκαν πολλές κοινωνικές ομάδες, όπως μαθητές, μετανάστες πρώτης και δεύτερης γενιάς, νέοι εργαζόμενοι, άνεργοι, η γενιά των 700 καθώς και φοιτητές. Ο Δεκέμβρης όμως αποτέλεσε για τα ελληνικά δεδομένα και μία τομή στο τρόπο με τον οποίο γεννιούνται, αναπτύσσονται και οξύνονται οι κοινωνικοί αγώνες, καθώς η απότομη και αυθόρμητη εισβολή μαζών στο προσκήνιο έφερε μια ριζοσπαστική αλλαγή. Μεγάλο ρόλο σε αυτό, έπαιξε και η εμπειρία του φοιτητικού κινήματος στις πρόσφατες κινητοποιήσεις του 06-07 όπου δοκιμάστηκαν ριζοσπαστικές μορφές πάλης.

Το φοιτητικό κίνημα από την αρχή βρέθηκε δίπλα στις εξεγερμένες μάζες παρά τις προσπάθειες της ΔΑΠ, η οποία για άλλη μια φορά επέλεξε να σαμποτάρει τις συνελεύσεις απέχοντας τον πρώτο καιρό από αυτές και στην συνέχεια αναλώθηκε στο να μιλά για μεμονωμένα περιστατικά και επιστροφή στον ομαλότητα, και αυτές της ΠΚΣ με την διασπαστική της λογική, η οποία μη μπορώντας να χρωματίσει την εξέγερση που λάμβανε χώρα αποφάσισε ως συνήθως να απέχει και να την καταγγείλει. Η ΑρΕν, παρότι στήριζε τις καταλήψεις, στο τέλος δεν κατάφερε να ξεπεράσει την διπροσωπία του ΣΥΡΙΖΑ που επέλεξε να συμμορφωθεί στις εντολές του συστήματος. Η ΠΑΣΠ φυσικά και δεν έδειξε καμία θέληση να συμμετέχει ενεργά ακολουθώντας πιστά τον πολιτικό της φορέα, το ΠαΣοΚ το οποίο ασκούσε αντιπολίτευση από “τα δεξιά” εκείνη την περίοδο, και περιορίστηκε σε μια απλή και άτονη διαμαρτυρία ενάντια στην κυβέρνηση, θέλοντας ουσιαστικά να περάσει απαρατήρητη, ώστε το Γενάρη να επανέλθει ως ο εγγυητής των ανοιχτών σχολών και της ομαλότητας που δεν μπόρεσε να προσφέρει η ΔΑΠ. Παρ´ όλα αυτά το φοιτητικό κίνημα ξεπέρασε τα όρια των παρατάξεων και συμμετείχε από την πρώτη στιγμή στις κινητοποιήσεις και αποτέλεσε ένα από τα πιο ζωντανά κομμάτια της εξέγερσης.

Ο Δεκέμβρης ήταν μια κοινωνική έκρηξη η οποία άφησε αδικαιολόγητα έκπληκτη την κοινωνία, η λιτότητα, η ανεργία, η ανέχεια, που καθημερινά εντείνονται λόγω των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και πλήττουν κατά κύριο λόγο τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, και ιδιαίτερα τους μετανάστες, η επίθεση στο ασφαλιστικό και στις εργασιακές σχέσεις, οι αντιδραστικές αλλαγές και αναδιαρθρώσεις στην δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση (αναθεώρηση άρθρου 16, βάση του 10, νόμος πλαίσιο, ΚΕΣ, κ.α.) αλλά και η γενικότερη πίεση της νεολαίας ήταν τα πραγματικά αίτια της εξέγερσης.

Η νεολαία, που έχει σηκώσει στις πλάτες τη μεγάλη εξέγερση του Πολυτεχνείου το 73, έκανε ξανά μια δυναμική εμφάνιση στην ροή της ιστορίας, βγήκε μπροστά, αποτελώντας για ακόμα μια φορά τον αστάθμητο παράγοντα που τάραξε τα λιμνάζοντα νερά της κοινωνίας και απέδειξε ότι ο Δεκέμβρης αποτελεί αναγκαιότητα της εποχής μας που θα επανέρχεται συνεχώς ως δυνατότητα στο προσκήνιο .

To πολυτεχνείο ζει … …στους αγώνες του σήμερα

ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΕΝ ΗΤΑΝΕ ΓΙΟΡΤΗ,ΗΤΑΝΕ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ ΠΑΛΗ ΛΑΙΚΗ

Α Ν Τ Α Ρ Σ Ι Α

Ανεξάρτητο αριστερό σχήμα Ναυπηγων μηχανολόγων μηχανικών που συμμετέχει στα ΕΑΑΚ