Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

247
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ανάπτυξη Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο EN ISO 14001:2004 -Εφαρμογή σε Βιομηχανία Ηλεκτρολογικού Υλικού Εκπονών: ΚΥΡΙΑΚΟΣ Δ. ΛΙΟΤΣΙΟΣ Επιβλέπων Καθηγητής: ΓΡΗΓΟΡΟΥΔΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Χανιά , 2007

Transcript of Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

Page 1: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Ανάπτυξη Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο

EN ISO 14001:2004

-Εφαρμογή σε Βιομηχανία Ηλεκτρολογικού Υλικού

Εκπονών: ΚΥΡΙΑΚΟΣ Δ. ΛΙΟΤΣΙΟΣ

Επιβλέπων Καθηγητής:

ΓΡΗΓΟΡΟΥΔΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

Χανιά , 2007

Page 2: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

Copyright © Κυριάκος Δ. Λιότσιος, 2007

Email: [email protected]

Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. All right reserved.

Απογορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρούσας εργασίας, εξ ολοκλήρου ή τμήματος

αυτής για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για σκοπό μη

κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή

προέλευσης και να διατηρείται το παρόν μήνυμα. Πάσης φύσεως ερωτήματα που αφορούν τη χρήση της

εργασίας για κερδοσκοπικό σκοπό οφείλουν να απευθύνονται προς τον συγγραφέα.

Page 3: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-3-

TECHNICAL UNIVERSITY OF CRETE Department of Production Engineering & Management

2007

Development of an Environmental

Management System (EMS) based

on EN ISO 14001:2004

The case of an Electrical Materials

Manufacturer

Diploma Thesis

KYRIAKOS D. LIOTSIOS

Page 4: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-4-

Page 5: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-5-

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Η παρούσα διπλωματική αποτελεί το επιστέγασμα μίας πενταετούς προσπάθειας που

απώτερο στόχο είχε την απόκτηση θεμελιωδών γνώσεων, γύρω από το αντικείμενο του

Μηχανικού Παραγωγής & Διοίκησης.

Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να εκφράσω τον σεβασμό και την εκτίμηση μου, στον

επιβλέποντα Καθηγητή μου, κ. Ευάγγελο Γρηγορούδη. Τον ευχαριστώ τόσο για την άριστη

συνεργασία μας, στα πλαίσια εκπόνησης της διπλωματικής μου εργασίας, όσο και για το

σύνολο των γνώσεων που μου μετέδωσε στα χρόνια της φοίτησης μου στο Πολυτεχνείο

Κρήτης.

Η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί «κομμάτι» της Βιομηχανίας Ηλεκτρολογικού

Υλικού ΕΜΜ. ΚΟΥΒΙΔΗΣ Α.Β.Ε.Ε. και του προσωπικού της, το οποίο και ευχαριστώ

θερμά για το ζεστό κλίμα που δημιούργησε κατά το χρονικό διάστημα παραμονής μου στις

εγκαταστάσεις της εταιρείας. Ειδικότερα, θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στους

κ. κ. :

Κουβίδη Εμμανουήλ (Ιδρυτή της βιομηχανίας και Πρόεδρο Δ.Σ.)

Κουβίδη Κωνσταντίνο (Διευθύνοντα Σύμβουλο)

Βιτσαξάκη Ιωάννη (Διπλ. Μηχανικό Παραγωγής & Διοίκησης),

Μπελαντάκη Γεώργιο (Χημικό, M.Sc.),

για τον χρόνο που μου αφιέρωσαν καθώς επίσης και για το σημαντικό όγκο πληροφοριών

και γνώσης που μου μετέφεραν. Ελπίζω το αποτέλεσμα, να σφραγίζει με τον καλύτερο

δυνατό τρόπο την συνεργασία μας αυτή.

Θέλω να αφιερώσω την διπλωματική μου εργασία στην Οικογένεια μου, χωρίς την ηθική

και υλική υποστήριξη της οποίας, ελάχιστα θα είχαν επιτευχθεί.

Τέλος, ευχαριστώ τους λίγους και εκλεκτούς μου φίλους, για τις ωραίες αλλά και τις

δύσκολες στιγμές που μοιραστήκαμε κατά την διάρκεια των φοιτητικών μας χρόνων.

ΛΙΟΤΣΙΟΣ Κ.

Page 6: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-6-

Page 7: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-7-

Στους γονείς και την αδερφή μου,

για τα ανεξάντλητα αποθέματα αγάπης

και συμπαράστασης που μου προσφέρουν

απλόχερα όλα αυτά τα χρόνια ...

Page 8: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-8-

Page 9: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-9-

Πίνακας περιεχομένων

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ............................................................................................................... 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο

: ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.1. Γενικά ........................................................................................................................... 13

1.2. Εισαγωγή στη Βιώσιμη Ανάπτυξη και στις Αρχές της Αειφορίας ................................... 14

1.3. Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ...................................................................... 16

1.4. Δομή και Στόχοι της εργασίας........................................................................................ 18

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο

: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

2.1. Εισαγωγή....................................................................................................................... 20

2.2. Διοίκηση Ολικής Ποιότητας και Περιβάλλον ................................................................. 21

2.3. Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ) .......................................................... 22

2.3.1. Εισαγωγή................................................................................................................... 22

2.3.2. Ιστορική Εξέλιξη των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ............................. 23

2.3.3. Βασικά Χαρακτηριστικά των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης .................. 25

2.3.4. Οφέλη και Κόστη Εφαρμογής των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης .......... 27

2.3.5. Αναγνωρισμένα Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ........................................ 31

2.3.6. Το Βρετανικό Πρότυπο BS 7750 ............................................................................... 31

2.3.7. Η Σειρά Προτύπων ISO 14000 ................................................................................... 31

2.3.8. Το Κοινοτικό Σύστημα Οικολογικής Διαχείρισης “EMAS”....................................... 51

2.3.9. Άλλα Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ....................................................... 56

2.3.10. Συγκριτική Αξιολόγηση των Σ.Π.Δ. BS 7750, ISO 14001 & EMAS .......................... 57

2.3.11. Μελέτες Περιπτώσεων (Case Studies)....................................................................... 59

2.3.12. Συμπεράσματα .......................................................................................................... 71

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο:ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

3.1. Εισαγωγή....................................................................................................................... 72

3.2. Η Εξέλιξη του Πλαστικού ως βασική Α` ύλη ................................................................. 72

Page 10: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-10-

3.3. Μέθοδοι Διαμόρφωσης .................................................................................................. 73

3.3.1. Μέθοδος διαμόρφωσης με καλούπια .......................................................................... 73

3.3.2. Μέθοδος διαμόρφωσης με εξώθηση ........................................................................... 74

3.4. Τεχνικές Διαμόρφωσης Α` Ύλης στις γραμμές παραγωγής ............................................ 74

3.4.1. Διαμόρφωση σε καλούπι με έγχυση υλικού ................................................................ 75

3.4.2. Μορφοποίηση με εξώθηση ........................................................................................ 79

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο

:ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

4.1. Γενικά Στοιχεία ............................................................................................................. 84

4.2. Σύντομη Ιστορική Παρουσίαση της Βιομηχανίας ........................................................... 84

4.3. Οργανωτική Δομή ......................................................................................................... 86

4.4. Δραστηριότητες και Προϊόντα ....................................................................................... 88

4.5. Περιγραφή Παραγωγικής Διαδικασίας ........................................................................... 92

4.5.1. Χρησιμοποιούμενες Πρώτες Ύλες ............................................................................. 92

4.5.2. Κατανάλωση Ενέργειας και Φυσικών Πόρων ............................................................. 93

4.5.3. Γραμμές Παραγωγής .................................................................................................. 93

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο

:ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

5.1. Εισαγωγή..................................................................................................................... 102

5.2. Συνοπτική Παρουσίαση του Συστήματος Ποιότητας (ΣΠ) της Βιομηχανίας ................ 104

5.3. Μεθοδολογικό Πλαίσιο Εργασίας ................................................................................ 105

5.4. Αρχική Περιβαλλοντική Ανάλυση ............................................................................... 105

5.5. Η Εφαρμογή του Προτύπου ISO 14001:2004 ............................................................... 108

Περιβαλλοντική Πολιτική ..................................................................................... 108

Σχεδιασμός ........................................................................................................... 109

Εφαρμογή και Λειτουργία ..................................................................................... 131

Έλεγχος ................................................................................................................ 151

Ανασκόπηση από τη Διοίκηση .............................................................................. 156

Page 11: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-11-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6Ο

:ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ &

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

6.1. Εισαγωγή..................................................................................................................... 158

6.2. Αξιολόγηση Περιβαλλοντικής Επίδοσης (ΑΠΕ)........................................................... 158

6.2. Η Σημασία των Δεικτών .............................................................................................. 160

6.3. Στοιχεία Καθορισμού Περιβαλλοντικών Δεικτών (Πρότυπο ISO 14031:1999) ............ 161

6.4. Περιβαλλοντικοί Δείκτες της Βιομηχανίας ................................................................... 169

Δείκτες Διαχείρισης Ενεργειακών Πόρων ................................................................. 170

Δείκτες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης & Ενεργοποίησης Προσωπικού .................. 171

Δείκτες Διοικητικών Υπηρεσιών .............................................................................. 171

Δείκτες Διαχείρισης Υλικών ..................................................................................... 172

Λοιποί Δείκτες.......................................................................................................... 173

6.5. Επεξηγηματικά σχόλια................................................................................................. 177

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7Ο:ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

7.1. Εισαγωγή..................................................................................................................... 180

7.2. Συμπεράσματα............................................................................................................. 180

7.3. Ενδεικτικές Βελτιωτικές Ενέργειες .............................................................................. 182

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

A1. Ορισμοί ....................................................................................................................... 184

A2 .Συντομεύσεις – Συντμήσεις ......................................................................................... 185

Β. Συγκεντρωτικός Πίνακας Νομοθετικών Διατάξεων της Βιομηχανίας ........................... 186

Γ1. Αντιστοιχία μεταξύ των Προτύπων ISO 14001:2004 και ISO 9001:2000 ....................... 193

Γ2. Αντιστοιχία μεταξύ των Προτύπων ISO 9001:2000 και ISO 14001:2004 ....................... 196

Γ3. Διαφοροποιήσεις επί του Προτύπου ISO 14001:1996 .................................................... 200

Γ4. Αντιπαράθεση Περιεχομένων των Προτύπων ISO 14001, BS 7750 και EMAS .............. 201

Γ5. Σύγκριση των Προτύπων ISO 14001, BS 7750 και EMAS ............................................. 203

Δ1. Φυσικές Ιδιότητες των Βασικών Α` υλών της Βιομηχανίας ........................................... 205

Δ2. Υπόδειγμα ενός Material Safety Data Sheet (MSDS) ..................................................... 206

Ε1. Υπόδειγμα Καταλόγου Διαδικασιών ΣΠΔ ..................................................................... 212

Ε2. Υπόδειγμα Δελτίου Επιθεώρησης Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης .............. 213

ΣΤ. Έρευνα Μ. Μανδαράκα & Κ. Γεωργακόπουλος – 2006 ................................................ 221

Page 12: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-12-

Z. Το Πιστοποιητικό Διασφάλισης Ποιότητας ISO 9001:2000 της Βιομηχανίας. ................ 223

Η. Εγχειρίδιο Ποιότητας. .................................................................................................... 225

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΞΕΝΗ ................................................................................................................................. 242

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ....................................................................................................................... 245

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ (INTERNET) .......................................................................................... 246

Page 13: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-13-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.1. Γενικά

Από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και έπειτα έχουν συμβεί σημαντικά

περιστατικά που έχουν διαταράξει την κατάσταση της περιβαλλοντικής ισορροπίας. Τα

περιστατικά αυτά έχουν ως συνέπεια τη μόλυνση του περιβάλλοντος και την υποβάθμιση

της ποιότητας ζωής για κάθε ζώντα οργανισμό.

Με την εισαγωγή της τεχνολογίας στην καθημερινή ζωή, τα γεγονότα από όλο τον κόσμο

γίνονται άμεσα γνωστά στο ευρύ κοινό, το οποίο και αποκτά μία ευρεία αντίληψη των

περιβαλλοντικών προβλημάτων. Ιδιαίτερα προβλήματα αποτελούν σήμερα η

καταστροφή των τροπικών δασών, οι έντονες κλιματικές αλλαγές και η μείωση τις

στιβάδας του όζοντος. Τα προβλήματα αυτά οδήγησαν σε ένα αριθμό γεγονότων στα

μέσα της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές του 1990, συμπεριλαμβανομένης της

λεγόμενης «πράσινης αγοράς», της επιβολής αυστηρής νομοθεσίας και την υπογραφή

διεθνών συμβάσεων στο Ρίο (1990) και στο Κιότο (1997). Απώτερος στόχος αυτών των

ενεργειών ήταν ο περιορισμός και η επίλυση μίας σειράς περιβαλλοντικών θεμάτων.

Οι βιομηχανικοί οργανισμοί έχουν απαντήσει σε αυτές τις πιέσεις με διαφόρους τρόπους,

ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονται οι εξής:

Παρέμειναν αδρανείς, ελπίζοντας ότι η πίεση της νομοθεσίας θα υποκύψει,

Αντέδρασαν και ακολούθησαν τις αλλαγές τις νομοθεσίας και των κανονισμών,

Οδηγήθηκαν σε περιβαλλοντικές βελτιώσεις των επιπτώσεων που προκαλούσαν οι

δραστηριότητες τους,

Υιοθέτησαν την αρχή της Βιώσιμης ανάπτυξης με στόχο την επιτυχημένη

Περιβαλλοντική Διαχείριση.

Page 14: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-14-

1.2. Εισαγωγή στη Βιώσιμη Ανάπτυξη και στις Αρχές της Αειφορίας

Η Βιώσιμη ανάπτυξη ορίστηκε με τον καλύτερο τρόπο από την Brundtlant [2] στην

αναφορά της το 1987, όπου και εντοπίζεται ο κάτωθι ορισμός:

“Βιώσιμη ανάπτυξη είναι η ανάπτυξη η οποία ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς

να απαγορεύει στις μελλοντικές γενιές να ικανοποιούν τις δικές τους ανάγκες.”

Παρόλο που η βιώσιμη ανάπτυξη είναι ο βασικός σκοπός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το

περιβάλλον και την περιβαλλοντική βελτίωση εν γένει, προς το παρόν παραμένει μία

ουτοπική άποψη. Δεδομένης της ταυτόχρονης μείωσης και εξάντλησης των φυσικών

πόρων, η ανάπτυξη «καθαρών τεχνολογιών» διαφαίνεται να είναι η απάντηση στον γρίφο

της περιβαλλοντικής ρύπανσης. Η πρόοδος σχετικά με την βιώσιμη ανάπτυξη στο

μέλλον έχει υλοποιηθεί με την εισαγωγή των παρακάτω φιλοσοφιών και μεθόδων:

Αρχή “Ο ρυπαίνων πληρώνει”

Μία βασική αρχή της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η

ανάληψη του κόστους για την πρόληψη της ρύπανσης ή του περιορισμού της

περιβαλλοντικής καταστροφής που οφείλεται στην ρύπανση, από αυτούς που την

προκαλούν. Αυτή η αρχή βασίζεται σε οικονομικά κίνητρα και πρωτοδιατυπώθηκε κατά

τη διάρκεια του συνεδρίου των Ηνωμένων Εθνών (UN) για το ανθρώπινο περιβάλλον,

στη Στοκχόλμη το 1972. Ανάμεσα στα στοιχεία της αρχής, όπως τέθηκαν από την

Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι τα ακόλουθα:

Πληρωμές σε μορφή χρηματοδότησης από τα δημοτικά τέλη τα οποία μπορούν

να χρησιμοποιηθούν για επενδύσεις σε αντιρρυπαντικές τεχνολογίες και

μηχανήματα και για την εισαγωγή νέων μεθόδων με μειωμένο κόστος

λειτουργίας και συντήρησης τους,

Πρόστιμα τα οποία μπορούν να εισπραχθούν ως φόροι για διαδικασίες

παραγωγής που ρυπαίνουν ή εναλλακτικά, ως αγοραστική τιμή της άδειας

έναρξης διαδικασιών που πρόκειται να δημιουργήσουν σημαντικές ποσότητες

ρυπαντών.

Το καθεστώς κόστους που εφαρμόζεται στην Αγγλία, κάτω από το οποίο οι υπεύθυνοι

λειτουργίας των εγκαταστάσεων πληρώνουν το ανάλογο κόστος του ολοκληρωμένου

ελέγχου της ρύπανσης, του ελέγχου της αέριας ρύπανσης και της διαχείρισης των

αποβλήτων, ακολουθεί την αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει”.

Page 15: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-15-

Καλύτερη Δυνατή Περιβαλλοντική Επιλογή

Η χρήση της Καλύτερης Δυνατής Περιβαλλοντικής Επιλογής (Best Practicable

Environmental Option, BPEO) ως μέσο ελέγχου της ρύπανσης, προτάθηκε αρχικά από τη

Βασιλική Επιτροπή στην Περιβαλλοντική Ρύπανση (RCEP) στην αναφορά σχετικά με

μία ολοκληρωμένη προσέγγιση για τον έλεγχο της αέριας ρύπανσης, το 1976. Στη

συνέχεια προτείνεται η ίδρυση ενός ενιαίου φορέα ελέγχου της ρύπανσης, σκοπός του

οποίου θα είναι «η επίτευξη της καλύτερης δυνατής περιβαλλοντικής επιλογής

υπολογίζοντας ταυτόχρονα την συνολική ρύπανση μιας διεργασίας και των τεχνικών

δυνατοτήτων που έχουν να κάνουν με αυτή».

Ο σχετικός ορισμός για την Καλύτερη Δυνατή Περιβαλλοντική Επιλογή δόθηκε από την

RCEP [2] το 1988 και είναι ο ακόλουθος:

“Το αποτέλεσμα μιας συστηματικής διεργασίας από την οποία απορρέουν αποφάσεις και η

οποία δίνει έμφαση στην προστασία και διατήρηση του περιβάλλοντος, στο έδαφος, τον

αέρα και το νερό. Η διαδικασία ΒΡΕΟ καθορίζει, για ένα δεδομένο σύνολο σκοπών, την

επιλογή που παρέχει τα περισσότερα πλεονεκτήματα ή τη λιγότερο καταστροφή στο

περιβάλλον συνολικά, με αποδεκτό κόστος, σε μεγάλο αλλά και σε μικρό χρονικό

διάστημα.”

Ο υπεύθυνος λειτουργίας της μεθόδου, πρέπει να αποδείξει πως οι τεχνικές μείωσης της

ρύπανσης αντιπροσωπεύουν τη ΒΡΕΟ, και κατά την εφαρμογή του Ολοκληρωμένου

Περιβαλλοντικού Ελέγχου, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και το αντίστοιχο τμήμα της

Περιβαλλοντικής Προστασίας της Σκωτίας, υποχρεούνται να θέσουν τέτοιους όρους

λειτουργίας που είναι σύμφωνες με την ΒΡΕΟ. Ο Τεχνικός Οδηγός (Ε1) περιγράφει μία

μεθοδολογία αξιολόγησης ΒΡΕΟ τεχνολογιών για ολοκληρωμένο έλεγχο της ρύπανσης

με τρόπο ώστε να είναι σε συμφωνία με τη Δράση Περιβαλλοντικής Προστασίας

(Environmental Protection Act) του 1990.

Οδηγία της Ε.Ε. που αφορά την «Ολοκληρωμένη Περιβαλλοντική Πρόληψη &

Έλεγχο»

Η οδηγία αυτή απαιτεί την ύπαρξη αρμόδιων αρχών οι οποίες θα επιβεβαιώνουν πως οι

συγκεκριμένες εγκαταστάσεις λειτουργούν με τρόπο ώστε να λαμβάνονται όλα τα

απαραίτητα μέσα πρόληψης της ρύπανσης, ιδιαίτερα με την εφαρμογή των καλύτερα

διαθέσιμων πρακτικών (Best Environmental Technique).

Η Οδηγία [65] αναφέρει συγκεκριμένα:

Page 16: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-16-

“Ο Ολοκληρωμένος Έλεγχος και η Πρόληψη της Ρύπανσης αντιμετωπίζει το περιβάλλον

ως ενιαίο σύνολο και αποβλέπει στην επίλυση του προβλήματος της ρύπανσης μέσω

πρόληψης στη πηγή δημιουργίας των ρύπων. Όπου δεν είναι αυτό εφικτό, αποβλέπει στην

ελαχιστοποίηση του κινδύνου ρύπανσης του περιβάλλοντος από τις βιομηχανικές και άλλες

δραστηριότητες. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, είναι απαραίτητη η εφαρμογή των

Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών (ΒΔΤ) κάθε κλάδου, μέσω των οποίων ο περιβαλλοντικός

έλεγχος είναι αποτελεσματικότερος και τα προβλήματα ρύπανσης αντιμετωπίζονται με

τρόπο ενιαίο.

Με τον όρο βέλτιστες εννοούνται οι πλέον αποτελεσματικές όσον αφορά στην επίτευξη

υψηλού γενικού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολο του.

Με τον όρο διαθέσιμες απευθυνόμαστε στο σύνολο των τεχνικών που αναπτύχθηκαν σε

βιομηχανική κλίμακα και η εφαρμογή τους είναι οικονομικά και τεχνικά βιώσιμη,

ανεξαρτήτως του αν χρησιμοποιούνται ή παράγονται εντός του Κράτους-μέλους που θα τις

εφαρμόσει.

Τέλος, με τον όρο τεχνικές, νοείται κάθε είδος τεχνολογίας που χρησιμοποιείται, ο τρόπος

σχεδιασμού, κατασκευής, συντήρησης, λειτουργίας και παροπλισμού της εγκατάστασης.”

1.3. Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Το αυξανόμενο ενδιαφέρον γύρω από θέματα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων

από την παραγωγική διαδικασία, συνέβαλλε θετικά στην ενίσχυση της ευρύτερης

οικολογικής συνείδησης των επιχειρήσεων. Μέσα από την ικανοποίηση των απαιτήσεων

των πελατών και του ευρύτερου κοινού για ποιοτικά αγαθά και υπηρεσίες, επήλθε

σταδιακά και αυξημένη χρήση των υλικών και ενεργειακών πόρων. Ο επιτυχής έλεγχος

των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αποτέλεσε κεντρικό στόχο σε παγκόσμιο επίπεδο,

τόσο από την πλευρά των επιχειρήσεων όσο και των κυβερνήσεων εν γένει. Η αρχή της

Αειφορίας και της αειφόρου ανάπτυξης ειδικότερα, κατάφερε να επαναπροσδιορίσει την

κυρίαρχη αντίληψη των επιχειρήσεων, η οποία μέχρι τη δεκαετία του 1980 εμφανίζεται

να διαμηνύει ότι το περιβάλλον δεν είναι παρά ένα ακόμη στοιχείο κόστους στην

κατάσταση του ισολογισμού τους.

Είναι γνωστό ότι η προστασία και η αποκατάσταση του περιβάλλοντος κατά τα

τελευταία έτη συγκεντρώνει το ενδιαφέρον και την ανησυχία συνεχώς και μεγαλύτερων

τμημάτων του πληθυσμού. Η νομοθεσία σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, τόσο

σε ελληνικό όσο και σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, εξελίσσεται ανάλογα και είναι

Page 17: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-17-

σαφής η τάση για θέσπιση αυστηρότερων κανονισμών και επιβολή μεγαλύτερων ποινών

για όσους φορείς προκαλούν ρύπανση ή έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις

στο περιβάλλον. Για βιομηχανικούς οργανισμούς είναι σαφές ότι η πρόκληση ρύπανσης

και περιβαλλοντικής κρίσης γενικότερα, έχει άμεσες συνέπειες. Κάθε βιομηχανική

δραστηριότητα μέσω της χρησιμοποίησης πρώτων υλών, της κατανάλωσης ενέργειας και

την παραγωγή αποβλήτων, προκαλεί σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και την πρόληψη των

περιβαλλοντικών κρίσεων που ενδέχεται να προκληθούν από έναν οργανισμό, έχουν

αναπτυχθεί σε διεθνές επίπεδο πρότυπα και κανονισμοί που αφορούν την ανάπτυξη και

εφαρμογή Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (Environmental Management

Systems – EMS) σε οργανισμούς με κάθε τύπου δραστηριότητες. Σε γενικές γραμμές τα

Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης αποτελούν εργαλεία διοίκησης τα οποία

παρέχουν στην επιχείρηση τους απαραίτητους μηχανισμούς για το συντονισμό των

λειτουργικών διαδικασιών της, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η περιβαλλοντική

συμμόρφωση και η προώθηση των καλύτερων περιβαλλοντικών πρακτικών.

Ένα Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (Σ.Π.Δ.) αποτελεί “τµήµα του

συνολικού συστήματος διαχείρισης ενός οργανισμού που περιλαμβάνει την αναγκαία

οργανωτική δοµή, τις δραστηριότητες, τις διαδικασίες, τους ρόλους και τις

υπευθυνότητες, τις κατάλληλες πρακτικές, τις διεργασίες και τους χρησιμοποιούμενους

πόρους µε στόχο την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων,

υπηρεσιών ή λειτουργιών του που παράγει” [2,23,48,66].

Η δομή των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, καθώς επίσης και των

Συστημάτων Ποιότητας, βασίζεται ως επί τω πλείστων στον Κύκλο Βελτίωσης του

Deming (κύκλος PCDA). Σε κάθε βήμα του κύκλου, υπάρχει συνδυασμένη προσπάθεια

από όλα τα ιεραρχικά επίπεδα του οργανισμού η οποία λειτουργεί ως κινητήριος δύναμη

στην αδιάλειπτη λειτουργία του κύκλου.

Στάδιο Σχεδίασης (Plan): καθιέρωση των στόχων και των διεργασιών που είναι

απαραίτητοι για την επίτευξη αποτελεσμάτων σύμφωνα με την περιβαλλοντική

πολιτική του οργανισμού

Στάδιο Υλοποίησης (Do): λειτουργία των διεργασιών

Στάδιο Ελέγχου (Check): παρακολούθηση και μέτρηση των διεργασιών έναντι

της περιβαλλοντικής πολιτικής, των αντικειμενικών σκοπών και στόχων, των

νομικών και άλλων απαιτήσεων, και έκθεση των αποτελεσμάτων

Page 18: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-18-

Στάδιο Βελτίωσης (Act): ανάληψη ενεργειών για τη συνεχή βελτίωση της

επίδοσης του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης, έπειτα από ανάλυση

των αποτελεσμάτων του Σταδίου Ελέγχου.

Τα βασικά στοιχεία που πρέπει να διαθέτει κάθε Σύστημα Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης συνοψίζονται στα ακόλουθα:

Καθορισμένη Δομή

Βάση Δεδομένων με πραγματικά στοιχεία

Διαδικασίες Χάραξης Στόχων και Στρατηγικών

Συγκεκριμένες Εφαρμογές

Διαδικασίες Επιθεώρησης και Παρακολούθησης

Για τον χαρακτηρισμό ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ως

επιτυχημένο, θα πρέπει να διαθέτει πέραν όλων των άλλων και έναν μηχανισμό

ανατροφοδότησης των πληροφοριών εισόδου, με δεδομένα από την έξοδο

(αποτελέσματα εφαρμογής τους Σ.Π.Δ.).

1.4. Δομή και Στόχοι της εργασίας

Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται την ανάπτυξη ενός Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης σύμφωνα με τις απαιτήσεις που θέτει το Διεθνές Πρότυπο

ΕΝ ISO 14001:2004. Το αναπτυσσόμενο σύστημα θα εφαρμοσθεί σε μία Βιομηχανία

παραγωγής ηλεκτρολογικού υλικού που έχει έδρα το Ηράκλειο της Κρήτης. Απώτερος

στόχος της εργασίας αποτελεί η ολοκληρωμένη περιγραφή των ΣΠΔ και των

πλεονεκτημάτων που παρέχει η εφαρμογή τους στο περιβάλλον και τους οργανισμούς

που τα εγκαθιστούν. Η διπλωματική εργασία χωρίζεται σε επτά (7) κεφάλαια κάθε ένα

από τα οποία λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος με τα υπόλοιπα. Αναλυτικότερα:

Κεφάλαιο 1ο: γίνεται μία εισαγωγή στις έννοιες της περιβαλλοντικής διαχείρισης και

των αρχών της αειφόρου ανάπτυξης που τη διέπουν, ενώ παράλληλα σκιαγραφείται η

γενικότερη εικόνα του περιβάλλοντος μέχρι σήμερα.

Κεφάλαιο 2ο: ο αναγνώστης εισάγεται στην έννοια των Συστημάτων

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και παρουσιάζονται αναλυτικά τα πλεονεκτήματα και

τα πιθανά μειονεκτήματα από την εφαρμογή τους. Επιπλέον, αναλύονται διεξοδικά οι

απαιτήσεις του Προτύπου ISO 14001:2004 και παρουσιάζονται δύο μελέτες

περιπτώσεων (Case Studies) για να εξοικειωθεί ο αναγνώστης με τη φιλοσοφία που

διέπει την εφαρμογής τους.

Page 19: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-19-

Κεφάλαιο 3ο: παρατίθεται η τεχνολογία παραγωγής πλαστικών προϊόντων για να

μπορεί ο αναγνώστης να σχηματίσει μία εποπτική εικόνα της παραγωγικής

διαδικασίας της εξεταζόμενης βιομηχανίας. Ένα σύνολο από διαγράμματα και

εικόνες λειτουργούν υποστηρικτικά για την πληρέστερη κατανόηση των τεχνικών

όρων.

Κεφάλαιο 4ο: παρουσιάζεται το εταιρικό προφίλ της βιομηχανίας. Καταγράφονται

και αναλύονται τα στάδια παραγωγής των προϊόντων της, οι ανάγκες σε

απαραίτητους πόρους, ενώ παρατίθεται με τη βοήθεια εικόνων, τα παραγόμενα

προϊόντα της.

Κεφάλαιο 5ο: στο κεφάλαιο αυτό αναπτύσσονται μία προς μία οι απαιτήσεις του

προτύπου ISO 14001:2004 με βάση την ελληνική εκδοχή όπως αυτή διαμορφώθηκε

από τον Ελληνικό Οργανισμό Τυποποίησης (ΕΛΟΤ). Η ανάπτυξη του συστήματος

περιλαμβάνει την εις βάθος εξέταση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που πηγάζουν

από την λειτουργία της βιομηχανίας.

Κεφάλαιο 6ο: εδώ διενεργείται μία πρώτη προσπάθεια για την κατάστρωση ενός

σχεδίου που θα σκοπεύει στην αξιολόγηση της περιβαλλοντικής επίδοσης της

Βιομηχανίας, αμέσως μετά την εγκατάσταση του Συστήματος Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης. Μελετάται και επιλέγεται η χρήση Περιβαλλοντικών Δεικτών με την

βοήθεια των Προτύπων ISO 14031 & 14032, ως ασφαλιστική δικλείδα του

περιβαλλοντικού συστήματος.

Κεφάλαιο 7ο: στο τελευταίο κεφάλαιο παρατίθενται τα σημαντικότερα

αποτελέσματα από τη διαδικασία ανάπτυξης του ΣΠΔ της βιομηχανίας, ενώ

παράλληλα προτείνονται και βελτιωτικές ενέργειες προς μεγιστοποίηση του

περιβαλλοντικού οφέλους. Τέλος, ακολουθεί το Παράρτημα, στο οποίο και βρίσκεται

συγκεντρωμένη η ελληνική και ευρωπαϊκή Νομοθεσία που διέπει την Βιομηχανία,

όσο και ένα σύνολο πινάκων και ιστοσελίδων που σχετίζονται με την περιβαλλοντική

διαχείριση.

Page 20: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-20-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

2.1. Εισαγωγή

Το ολοένα και αυξανόμενο ενδιαφέρον γύρω από θέματα που άπτονται της

μείωσης ή ακόμα και εξάλειψης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την παραγωγική

διαδικασία, συνέβαλλε θετικά στην ενίσχυση της ευρύτερης οικολογικής συνείδησης των

επιχειρήσεων. Κινητήριος δύναμη αυτής της προσπάθειας αποτέλεσε η ανάγκη για

καλύτερη ποιότητα ζωής, η οποία με την σειρά της οδήγησε στην σταδιακή ποιοτική

αναβάθμιση των προσφερόμενων αγαθών1.

Μέσα από την ικανοποίηση των απαιτήσεων των πελατών και του ευρύτερου κοινού για

ποιοτικά αγαθά και υπηρεσίες, επήλθε σταδιακά και αυξημένη χρήση των υλικών και

ενεργειακών πόρων. Οι επιχειρήσεις άρχισαν από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 να

αντιμετωπίζουν τη ρύπανση του περιβάλλοντος, ως άμεσο αποτέλεσμα της λειτουργίας

τους. Ο επιτυχής έλεγχος των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αποτέλεσε κεντρικό στόχο

σε παγκόσμιο επίπεδο, τόσο από την πλευρά των επιχειρήσεων όσο και των

κυβερνήσεων εν γένει. Η αρχή της Αειφορίας και της αειφόρου ανάπτυξης ειδικότερα,

κατάφερε να επαναπροσδιορίσει την κυρίαρχη αντίληψη των επιχειρήσεων, η οποία

μέχρι την δεκαετία του 1980 εμφανίζεται να διαμηνύει ότι το περιβάλλον δεν είναι παρά

ένα ακόμη στοιχείο κόστους στην κατάσταση του ισολογισμού τους.

Η διαχείριση των περιβαλλοντικών θεµάτων έλαβε στις αρχές της δεκαετίας του 1990

μία πιο οργανωμένη μορφή. Η βοήθεια από το έξω-επιχειρησιακό περιβάλλον υπήρξε

αναγκαστική, μιας και η εσωτερική αναδιάρθρωση των παραγωγικών διαδικασιών

έμοιαζε να καθυστερεί. Μία δεκαετία αργότερα, η συστηματική και οργανωμένη

διαχείριση των περιβαλλοντικών θεμάτων εμφανίζεται να επηρεάζει κατά ένα μεγάλο

ποσοστό τη βιωσιμότητα και την οικονομική ανάπτυξη των επιχειρήσεων στη διεθνή

αγορά. Η υιοθέτηση εργαλείων για καλύτερη περιβαλλοντική διαχείριση και η συνεχής

ενημέρωση γύρω από περιβαλλοντικά ζητήματα τείνει να ενσωματώσει μόνιμα τις

περιβαλλοντικές τακτικές στον στρατηγικό σχεδιασμό των επιχειρήσεων.

1 Ο όρος αγαθό χρησιμοποιείται για να περιγράψει πάσης φύσεως παρεχόμενη υπηρεσία ή υλικό προϊόν

Page 21: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-21-

2.2. Διοίκηση Ολικής Ποιότητας και Περιβάλλον

Ο στρατηγικός σχεδιασμός εμπλέκει όπως είναι αναμενόμενο τόσο την ανώτερη

διοίκηση όσο και το προσωπικό που απασχολείται εντός της εταιρείας. Η αλληλένδετη

αυτή σχέση μεταξύ όλων των ιεραρχικών βαθμίδων, θέτει τη βάση για τη σωστή

διαχείριση των διατιθέμενων πόρων.

Η επίτευξη σταθερής ποιότητας στα παρεχόμενα αγαθά είναι αποτέλεσμα εστίασης σε

ανάγκες και προσδοκίες τόσο των πελατών όσο και των ίδιων των εργαζομένων. Ένα

προϊόν χαρακτηρίζεται ως ποιοτικό εάν, από την έναρξη των διαδικασιών παραγωγής του

μέχρι και την τελική διάθεση του στον καταναλωτή, έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία τα

παρακάτω βήματα:

Βήμα 1ο: Έχει προσδιοριστεί η επιθυμητή ποιότητα για το προσφερόμενο προϊόν, με

γνώμονα την ικανοποίηση του πελάτη μέσω της υποκειμενικής αντίληψης που ο

ίδιος διαμορφώνει γι` αυτά.

Βήμα 2ο: Έχει επιτευχθεί ένας ικανός βαθμός διαφοροποίησης των παρεχόμενων

προϊόντων και των υπηρεσιών από εκείνα των βασικών ανταγωνιστών της αγοράς.

Βήμα 3ο: Έχουν μετρηθεί, αξιολογηθεί και συγκριθεί η ποιότητα και τα κρίσιμα

χαρακτηριστικά του προϊόντος έναντι άλλων προσφερόμενων στην αγορά.

Βήμα 4ο: Έχει συσχετιστεί η επιθυμητή ποιότητα με την τιμή πώλησης, ώστε η

επιχείρηση να προσφέρει ανά πάσα στιγμή τη μεγαλύτερη δυνατή αξία στον πελάτη.

Κάθε ένα από τα παραπάνω βήματα ενσωματώνει στάδια της παραγωγικής διαδικασίας,

καταστώντας σαφές τη σημασία ελέγχου τους. Η πρόληψη με στόχο την ελαχιστοποίηση

των μη λειτουργικών προϊόντων (ελαττωματικών), βελτιστοποιεί το τελικό αποτέλεσμα,

συνεισφέροντας στην ποιότητα των τελικών αγαθών ενώ ταυτόχρονα μειώνει το

λειτουργικό τους κόστος.

Ο συντονισμός των εσωτερικών δραστηριοτήτων της εταιρείας για τη μείωση του

κόστους λειτουργίας της, απαιτεί την σωστή κατανομή αρμοδιοτήτων δίχως να

παραμερίζεται η ευελιξία προσαρμογής τους σε νέες συνθήκες. Η έννοια του Ευέλικτου

Συστήματος Παραγωγής (Flexible Manufacturing System-FMS) βρίσκει εφαρμογή

εκτός από τις γραμμές παραγωγής και στις διαδικασίες ανάθεσης καθηκόντων. Η

αξιοποίηση εργαλείων όπως π.χ. ο Στατιστικός Έλεγχος Ποιότητας (SPC), τα Συστήματα

Διασφάλισης Ποιότητας (ISO 9000) και τα Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ISO

14000), βοηθούν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων από την ανώτατη διοίκηση, ενώ

προϋποθέτουν τη συμμετοχή του προσωπικού για την επιτυχημένη εφαρμογής τους.

Page 22: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-22-

Η φιλοσοφία αξιοποίησης τέτοιων εργαλείων απορρέει από την γενικότερη αντίληψη της

διοίκησης ολικής ποιότητας (ΔΟΠ), η οποία προσπαθεί να αντιμετωπίσει την επιχείρηση

σαν ένα ζωντανό οργανισμό. Κάθε αλληλεπίδραση που αυτή παρουσιάζει με το ευρύτερο

περιβάλλον εξετάζεται μεμονωμένα και εν συνεχεία συνδέεται με το σύνολο των

επιπτώσεων που έχει η λειτουργία της επιχείρησης στο ευρύτερο περιβάλλον. Στόχος

αυτής της προσέγγισης είναι η όσο το δυνατόν σφαιρική αντιμετώπιση των σύνθετων

προβλημάτων που ανακύπτουν καθώς επίσης και η εφαρμογή των βασικών αρχών που

διέπουν την διοίκηση ολικής ποιότητας (Σχήμα 2.1).

Κρίνεται σκόπιμο να αναφέρουμε ότι με τον όρο περιβάλλον εννοούμε τον περιβάλλοντα

χώρο στον οποίο λειτουργεί ένας οργανισμός, συμπεριλαμβανομένου του αέρα, του

νερού, του εδάφους, των φυσικών πόρων, της χλωρίδας, της πανίδας καθώς επίσης και

της αλληλεξάρτησης αυτών με τον άνθρωπο.

Σχήμα 2.1: Βασικές αρχές της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας.

2.3. Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ)

2.3.1. Εισαγωγή

Είναι γνωστό ότι η προστασία και η αποκατάσταση του περιβάλλοντος κατά τα

τελευταία έτη συγκεντρώνει το ενδιαφέρον και την ανησυχία συνεχώς και μεγαλύτερων

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

ΓΝΩΣΗ &

ΕΜΠΕΙΡΙΑ

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ

Page 23: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-23-

τμημάτων του κοινού. Η νομοθεσία σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, τόσο σε

ελληνικό όσο και σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο, εξελίσσεται ανάλογα και είναι

σαφής η τάση για θέσπιση αυστηρότερων κανονισμών και μεγαλύτερων ποινών για

όσους φορείς προκαλούν ρύπανση και έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο

περιβάλλον.

Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη σημασία και αξία αποκτά και η δυνατότητα πρόληψης

περιβαλλοντικών κρίσεων. Για βιομηχανικούς οργανισμούς είναι σαφές ότι η πρόκληση

ρύπανσης και περιβαλλοντικής κρίσης γενικότερα, έχει άμεσες συνέπειες με σαφές

οικονομικό κόστος για την πληρωμή προστίμων και αποζημιώσεων και πιθανούς

κινδύνους όπως ανάκληση άδειας λειτουργίας. Κάθε βιομηχανική δραστηριότητα αλλά

και κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα μέσω της χρησιμοποίησης των πρώτων υλών, της

κατανάλωσης ενέργειας και των αποβλήτων που παράγει, προκαλεί σημαντικές

επιπτώσεις στο περιβάλλον. Εκτός των άμεσων αυτών επιπτώσεων υπάρχουν και

κίνδυνοι έμμεσων αλλά πολύ σημαντικών επιπτώσεων για τον οργανισμό όπως είναι η

δημιουργία αρνητικής εικόνας για την επιχείρηση στο γενικό κοινό.

Για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και την πρόληψη των

περιβαλλοντικών κρίσεων που μπορούν να προκληθούν από έναν οργανισμό, έχουν

αναπτυχθεί σε διεθνές επίπεδο πρότυπα και ρυθμίσεις που αφορούν την ανάπτυξη και

εφαρμογή Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (Environmental Management

Systems – EMS) σε οργανισμούς κάθε τύπου. Σε γενικές γραμμές τα Συστήματα

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης είναι εργαλεία διοίκησης τα οποία παρέχουν στην

επιχείρηση τους απαραίτητους μηχανισμούς για το συντονισμό των λειτουργικών

διαδικασιών έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η περιβαλλοντική συμμόρφωση και η

προώθηση των καλύτερων περιβαλλοντικών πρακτικών. Περιλαμβάνουν οργανωτικές

δομές, δραστηριότητες σχεδιασμού, αρμοδιότητες, πρακτικές, λειτουργικές διαδικασίες

καθώς και πόρους για την ανάπτυξη, εγκατάσταση, επίτευξη, ανασκόπηση και τήρηση

της περιβαλλοντικής πολιτικής.

2.3.2. Ιστορική Εξέλιξη των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Μέχρι τα μέσα του 20ου Αιώνα, η διεθνής κοινότητα δεν είχε συνειδητοποιήσει

τα άμεσα αλλά και έμμεσα προβλήματα που ήδη είχαν αρχίσει να δημιουργούνται

κυρίως από τις περιβαλλοντικές πιέσεις της αλματώδους βιομηχανικής ανάπτυξης. Το

ενδιαφέρον για το περιβάλλον κάνει την πρώτη του εμφάνιση το 1960, ενώ με την

πάροδο του χρόνου οι προβληματισμοί αυτοί γίνονται εντονότεροι με αποκορύφωμα τις

δεκαετίες 1980 και 1990. Το διάστημα αυτό υιοθετούνται σε Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο

επίπεδο μία σειρά από μέτρα για την προστασία και τη διαχείριση του περιβάλλοντος.

Page 24: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-24-

Η εφαρμογή αυτών των μέτρων όπως αποδεικνύεται στη συνέχεια είναι

αναποτελεσματική καθώς οι πολιτικές για οικονομική ανάπτυξη αμελούν να

συμπεριλάβουν το περιβαλλοντικό κόστος των επενδύσεων. Από τη δεκαετία του 1984

και μετέπειτα, η συνεχής υποβάθμιση του περιβάλλοντος οδηγεί στη διοργάνωση του 1ου

Διεθνούς Βιομηχανικού Συνεδρίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (WICEM I, 1984) στο

οποίο αναγνωρίζεται αρχικά ότι «η περιβαλλοντική διαχείριση πρέπει να είναι ένα

ολοκληρωμένο και αναπόσπαστο τμήμα της οικονομικής ανάπτυξης».

Το 1990 ιδρύεται το Business Council for Sustainable development (BCSD), ένας

ανεξάρτητος οργανισμός αποτελούμενος από κορυφαίες επιχειρήσεις. Στόχος του BCSD

είναι η διαμόρφωση διεθνών προτύπων για τον έλεγχο των Περιβαλλοντικών Επιδόσεων,

βασισμένων στην αρχή της αειφόρου ανάπτυξης.

Ακολουθεί το 1991, το 2ο Διεθνές Βιομηχανικό Συνέδριο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

(WICEM II) όπου και αξιολογείται η πρόοδος των επιχειρήσεων αναφορικά με τη

βελτίωση των πρακτικών περιβαλλοντικής διαχείρισης. Ένα χρόνο αργότερα (1992)

πραγματοποιείται η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη του Ο.Η.Ε. για το περιβάλλον στο Rio de

Janeiro της Βραζιλίας, στην οποία και υπεγράφησαν σχετικά πρωτόκολλα για θέματα

που άπτονταν της αλλαγής του κλίματος, της βιοποικιλότητας, της ανάπτυξης και του

περιβάλλοντος. Την ίδια χρονιά το Βρετανικό Ινστιτούτο Τυποποίησης (BSI) εισάγει το

αγγλικό πρότυπο BS 7750, το οποίο αποτελεί το πρώτο διεθνές πρότυπο για το

περιβάλλον.

Τον Ιούλιο του 1993 υιοθετήθηκε από την Ε.Ε. ο Κοινοτικός Κανονισμός 1836/93

EMAS, ο οποίος προωθεί την Οικολογική Διαχείριση και τον Έλεγχο, επιτρέποντας στις

επιχειρήσεις την εθελοντική συμμετοχή τους σε ένα σχέδιο Περιβαλλοντικής

διαχείρισης, που θα λειτουργεί ως εργαλείο Περιβαλλοντικής Πολιτικής βασισμένο στην

αρχή της αειφόρου ανάπτυξης. Το νέο αυτό εργαλείο απευθυνόταν αρχικά κατά κύριο

λόγο στις επιχειρήσεις του βιομηχανικού τομέα της Ε.Ε. .

Τον Απρίλιο του 1995 και όπως προβλεπόταν από τον ίδιο τον κανονισμό (έναρξη

εφαρμογής 21 μήνες μετά τη δημοσίευσή του) το EMAS ήταν έτοιμο να δεχθεί την

εθελοντική συμμετοχή εταιρειών του μεταποιητικού τομέα (βιομηχανία).

Το 1996, δημοσιεύεται από το Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης η σειρά προτύπων για

την περιβαλλοντική διαχείριση γνωστής ως ISO 14000. Η Επιτροπή TC 207 αναγνώρισε

τα ΕΝ ISO 14000 ως ένα σημαντικό εργαλείο για τη βήμα προς βήμα εφαρμογή του

EMAS. Αναγνωρίστηκε επίσης ότι όλοι οι τομείς ανάπτυξης έχουν σημαντικές

επιδράσεις στο περιβάλλον και ότι το περιβάλλον θα επωφεληθεί από την βέλτιστη

περιβαλλοντική διαχείριση σε όλους τους τομείς.

Page 25: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-25-

2.3.3. Βασικά Χαρακτηριστικά των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Το σύνολο των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης που έχουν κατά

καιρούς αναπτυχθεί , έχουν σαν κοινή τους βάση την αναγνώριση και τον έλεγχο των

επιπτώσεων κάθε επιχείρησης απέναντι στο περιβάλλον.

Ένα Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (Σ.Π.Δ.) ορίζεται ως το “τµήµα του

συνολικού συστήµατος διαχείρισης ενός οργανισµού που περιλαμβάνει την αναγκαία

οργανωτική δοµή, τις δραστηριότητες, τις διαδικασίες, τους ρόλους και τις

υπευθυνότητες, τις κατάλληλες πρακτικές, τις διεργασίες και τους πόρους µε στόχο την

αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων, υπηρεσιών ή

λειτουργιών του” [2,23,48,66].

Η δομή των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, καθώς επίσης και των

Συστημάτων Ποιότητας, βασίζεται κυρίως στον Κύκλο Βελτίωσης του Deming (Κύκλος

PCDA) η εφαρμογή του οποίου παρουσιάζεται συνοπτικά στο Σχήμα 2.2. Σε κάθε βήμα

του κύκλου, υπάρχει συνδυασμένη προσπάθεια από όλα τα ιεραρχικά επίπεδα του

οργανισμού η οποία λειτουργεί σαν κινητήριος δύναμη για αδιάλειπτη λειτουργία του

κύκλου.

Σχήμα 2.2: Κύκλος Βελτίωσης του Deming σε ένα ΣΠΔ.

Σχεδίαση

(Plan)

Υλοποίηση

(Do)

Έλεγχος

(Check)

Βελτίωση

(Act)

ΣΥΣΤΗΜΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

ΠΕΛΑΤΩΝ

ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ

ΠΕΛΑΤΩΝ

Page 26: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-26-

Στάδιο Σχεδίασης (Plan): καθιέρωση των στόχων και των διεργασιών που είναι

απαραίτητοι για την επίτευξη αποτελεσμάτων σύμφωνα με την περιβαλλοντική

πολιτική του οργανισμού

Στάδιο Υλοποίησης (Do): λειτουργία των διεργασιών

Στάδιο Ελέγχου (Check): παρακολούθηση και μέτρηση των διεργασιών έναντι

της περιβαλλοντικής πολιτικής, των αντικειμενικών σκοπών και στόχων, των

νομικών και άλλων απαιτήσεων, και έκθεση των αποτελεσμάτων

Στάδιο Βελτίωσης (Act): ανάληψη ενεργειών για τη συνεχή βελτίωση της

επίδοσης του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης, έπειτα από ανάλυση

των αποτελεσμάτων του Σταδίου Ελέγχου

Τα βασικά στοιχεία που πρέπει να διαθέτει κάθε Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

συνοψίζονται στα ακόλουθα:

Καθορισμένη Δομή

Βάση Δεδομένων με πραγματικά στοιχεία

Διαδικασίες Χάραξης Στόχων και Στρατηγικών

Συγκεκριμένες Εφαρμογές

Διαδικασίες Επιθεώρησης και Παρακολούθησης

Η Δομή του Συστήματος καθορίζεται σε γενικές γραμμές μέσω του Κύκλου του Deming

(PDCA), ενώ σε ενδοεπιχειρησιακό επίπεδο διαμορφώνεται με βάση την εσωτερική

Πολιτική Ποιότητας που ακολουθεί η Ανώτατη Διοίκηση. Όσον αφορά τη συλλογή

στοιχείων για τη δημιουργία της Βάσης Δεδομένων, το Σύστημα πρέπει να διαθέτει όσο

το δυνατό ευρύτερο φάσμα πληροφοριών γεγονός που επιτρέπει την έγκυρη σύνταξη των

σχεδίων δράσης. Οποιοσδήποτε τρόπος και αν ακολουθηθεί, είναι αναγκαία η συλλογή

των ελάχιστων δυνατών πληροφοριών έτσι ώστε οι στόχοι του σχεδίου και οι τρόποι

δράσης να είναι συγκεκριμένοι και εφαρμόσιμοι. Η χάραξη των Στόχων και της

Στρατηγικής της επιχείρησης βασίζεται τόσο στην εσωτερική δομή που έχει ήδη

διατυπωθεί όσο και στη φιλοσοφία που η Ανώτατη διοίκηση υιοθετεί σε θέματα

Ποιότητας. Στο Σχήμα 2.3. παρουσιάζονται τα δομικά στοιχεία ενός Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, ενώ στο Παράρτημα – E.1 παρατίθεται ένας ενδεικτικός

κατάλογος των διαδικασιών που περιλαμβάνει.

Για το χαρακτηρισμό ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ως επιτυχημένο,

θα πρέπει να διαθέτει πέραν όλων των άλλων και έναν μηχανισμό ανατροφοδότησης των

πληροφοριών εισόδου, με δεδομένα από την έξοδο (αποτελέσματα εφαρμογής τους

Page 27: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-27-

Σ.Π.Δ.). Η διαδικασία αυτή θεωρείται απαραίτητη, εάν ληφθεί υπόψη η διαδικασία

ανασκόπησης που επιτελεί η Ανώτατη Διοίκηση, η οποία αξιολογεί τα συνολικά

αποτελέσματα δράσης του Συστήματος και προβαίνει σε διορθωτικές ενέργειες.

Σχήμα 2.3: Δομικά στοιχεία ενός Σ.Π.Δ. .

2.3.4. Οφέλη και Κόστη Εφαρμογής των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Τα Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης επιτρέπουν σε ένα οργανισμό να

πιστοποιήσει την περιβαλλοντική του αξιοπιστία και συγχρόνως σε πολλές περιπτώσεις

μπορούν να έχουν θετικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα και τη συνολική απόδοση

του οργανισμού. Η βελτίωση της αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών θεμάτων από μία

επιχείρηση, όπως έχει δείξει η διεθνής πρακτική, μπορεί να συμβαδίσει με ανάπτυξη και

αύξηση κερδών.

Για την εφαρμογή τέτοιων συστημάτων λαμβάνονται υπόψη ένα μεγάλο εύρος

παραγόντων οι οποίοι πηγάζουν από τα κίνητρα που παρακινούν τα ανώτερα στελέχη της

επιχείρησης. Τα κίνητρα αυτά, τα οποία μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες,

εξωτερικά και εσωτερικά, είναι τα παρακάτω:

Συνεχής Βελτίωση

Ανασκόπηση Διοίκησης

Έλεγχος & Διορθωτικές Ενέργειες

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Περιβαλλοντικοί Σκοποί & Στόχοι

ΔΕΣΜΕΥΣΗ & Περιβαλλοντική Πολιτική

Page 28: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-28-

Εξωτερικά κίνητρα

Η βελτίωση της εικόνας της επιχείρησης

Οι πιέσεις της τοπικής κοινωνίας

Η είσοδος σε διεθνείς αγορές

Η απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος

Η απαίτηση πιστοποίησης από τους πελάτες

Η συμμόρφωση με την Νομοθεσία

Εσωτερικά κίνητρα

Η μείωση του κόστους

Η αύξηση της παραγωγικότητας

Η βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης

Η καλύτερη διαχείριση των περιβαλλοντικών θεμάτων

Η ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρωπίνου δυναμικού

Η πιθανή κρατική υποστήριξη μέσω κυβερνητικών

επιδοτήσεων

Η βελτίωση της εσωτερικής λειτουργίας και οργάνωσης της

επιχείρησης

Από την διεθνή βιβλιογραφία, τα οφέλη που μπορεί να έχει μια επιχείρηση από την

εισαγωγή, εφαρμογή και πιστοποίηση ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

συνδέονται άμεσα με το στρατηγικό επιχειρηματικό της πλάνο και διαχωρίζονται στις

κατηγορίες:

Εσωτερικά οφέλη

Τα εσωτερικά οφέλη σχετίζονται με τα θετικά αποτελέσματα που έχει η χρήση ενός

Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης στην εσωτερική λειτουργία της επιχείρησης.

Τα οφέλη αυτά μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

1. Λειτουργικά οφέλη

Αύξηση των επενδύσεων

Σωστές επιχειρησιακές πρακτικές

Βελτίωση οργάνωσης και λειτουργίας της επιχείρησης

Βελτίωση της αποδοτικότητας των λειτουργιών και των διεργασιών

Ταυτόχρονη συστηματική προσέγγιση και επίτευξη των

περιβαλλοντικών και επιχειρηματικών στόχων

Page 29: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-29-

2. Οικονομικά οφέλη

Μείωση Ασφαλίστρων

Αύξηση μεριδίου στην αγορά

Μείωση λειτουργικών εξόδων

Μείωση κόστους περιβαλλοντικής διαχείρισης

Εξοικονόμηση κόστους υλικών και ενεργειακών πόρων

3. Οφέλη για το Ανθρώπινο Δυναμικό

Εξύψωση ηθικού

Παρακίνηση του προσωπικού

Βελτίωση διαπροσωπικών σχέσεων

Μείωση της πιθανότητας ατυχημάτων

Βελτίωση δεξιοτήτων και επιπέδου γνώσεων

Δημιουργία γέφυρας επικοινωνίας με τα ανώτερα ιεραρχικά επίπεδα

Εξωτερικά οφέλη

Τα εξωτερικά οφέλη σχετίζονται με τα θετικά αποτελέσματα που απορρέουν από την

λειτουργία του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και έχουν άμεση επίπτωση

στο ευρύτερο περιβάλλον όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση. Τα οφέλη αυτής της

κατηγορίας μπορούν να ταξινομηθούν σε:

1. Εμπορικά οφέλη

Σωστές επιχειρησιακές πρακτικές

Βελτίωση της ικανοποίησης των πελατών

Βελτίωση οργάνωσης και λειτουργίας της επιχείρησης

Βελτίωση της αποδοτικότητας των λειτουργιών και των διεργασιών

2. Περιβαλλοντικά οφέλη

Ανελλιπή περιβαλλοντική διαχείριση

Εξοικονόμηση υλικών και ενεργειακών πόρων

Συμμόρφωση με την Νομοθεσία (Εθνική – Ευρωπαϊκή – Διεθνής)

3. Επικοινωνιακά οφέλη

Απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος

Δημιουργία γέφυρας επικοινωνίας με τα ανώτερα ιεραρχικά επίπεδα

Βελτίωση της δημόσιας εικόνας και της φήμης της επιχείρησης

Προστασία του περιβάλλοντος

Page 30: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-30-

Κάθε προσπάθεια της Διοίκησης μίας επιχείρησης, που έχει στόχο τη βελτίωση της

περιβαλλοντικής της απόδοσης, μπορεί να νοηθεί ως επένδυση. Το Σύστημα

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης συμβάλλει στην σωστή χρήση των πρώτων υλών και στην

ορθολογικότερη κατανάλωση ενεργειακών πόρων. Επίσης αποσκοπεί στην

ελαχιστοποίηση κάθε είδους αποβλήτων, η επεξεργασία και διάθεση των οποίων

αποτελεί για την επιχείρηση σημαντική οικονομική επιβάρυνση.

Κάθε επιχείρηση επιδιώκει να καταστήσει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παρέχει,

ανταγωνιστικά σε μία ευρύτερη αγορά. Μία τέτοια προσπάθεια ευνοείται ιδιαίτερα όταν

είναι γνωστή στην κοινή γνώμη η περιβαλλοντική πολιτική της επιχείρησης και η

ευαισθησία που αυτή διαθέτει σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Επενδύσεις σε

εταιρείες που έχουν αναπτύξει και εφαρμόσει με επιτυχία Συστήματα Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης παρουσιάζουν αυξημένη απόδοση έναντι εκείνων που δεν έχουν ακόμα

ενεργοποιήσει τέτοια συστήματα.

Η επίδειξη σεβασμού και μίας υπεύθυνης στάσης απέναντι στο περιβάλλον έχει ως

αποτέλεσμα τη βελτίωση της φήμης της επιχείρησης και την δημιουργία καλύτερων

σχέσεων με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ακόμη και για τις ίδιες τις επιχειρήσεις

εμφανίζεται προτίμηση σε προμηθευτές και υπεργολάβους που επιδεικνύουν

περιβαλλοντική συνείδηση, έχοντας οι ίδιοι εφαρμόσει κάποιο Σύστημα

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ή συμμετέχοντας σε προγράμματα κοινής δράσης για το

περιβάλλον.

Δεν θα πρέπει παρόλα αυτά να αποσιωπηθεί το γεγονός ότι η προσπάθεια για την

εφαρμογή και την πιστοποίηση ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης μπορεί

να εμφανίσει μία σειρά από προβλήματα, η έκταση των οποίων είναι στενά συνδεδεμένη

με το μέγεθος της επιχείρησης και την προϋπάρχουσα οικολογική της δράση. Τα

προβλήματα μπορεί είναι είτε οικονομικής φύσεως (πλειοψηφία περιπτώσεων) είτε

εμπόδια κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του συστήματος. Ενδεικτικά

παρατίθενται κάποια από αυτά :

Έλλειψη χρόνου

Έλλειψη εσωτερικής δέσμευσης

Έλλειψη συμμετοχής του προσωπικού

Μεγάλη πολυπλοκότητα των διαφόρων προτύπων Σ.Π.Δ.

Κόστος ανάπτυξης, εφαρμογής και συντήρησης του Σ.Π.Δ.

Κόστος πιστοποίησης και επιθεώρησης του Σ.Π.Δ. από εξωτερικό

φορέα πιστοποίησης

Page 31: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-31-

Με στόχο να γίνουν αντιληπτά τα κίνητρα, τα οφέλη και τα προβλήματα που μπορεί να

εμφανίζονται κατά τις διαδικασίες σχεδιασμού και εφαρμογής των Συστημάτων

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, παρατίθενται (βλ. Παράρτημα - ΣΤ) τα αποτελέσματα

σχετικής έρευνας [48] αναφορικά με την εγκατάσταση των Συστημάτων σε επιχειρήσεις

της Ελλάδας .

2.3.5. Αναγνωρισμένα Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Πέρα από τα γνωστά πλέον πρότυπα της σειράς ISO 9000, που αφορούν

Συστήματα Διασφάλισης Ποιότητας, τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ένας

σημαντικός αριθμός προτύπων στο πεδίο των Συστημάτων Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης. Τα σημαντικότερα εξ αυτών παρατίθενται στην συνέχεια.

2.3.6. Το Βρετανικό Πρότυπο BS 7750

Αποτελεί το πρώτο αναγνωρισμένο πρότυπο που αναπτύχτηκε διεθνώς και αφορά

την περιβαλλοντική διαχείριση. Ο πραγματικός του τίτλος είναι:

“BS 7750: Specification for Environmental Management Systems”

Διαμορφώθηκε από το Βρετανικό Ινστιτούτο Τυποποίησης (BSI) το 1992 , ενώ

τροποποιήθηκε για πρώτη φορά το 1994. Περιλαμβάνει τις βασικές απαιτήσεις ενός

Σ.Π.Δ. και παρέχει καθοδηγητικές γραμμές για την εφαρμογή και λειτουργία των

συστατικών του συστήματος. Η αναλυτική του δομή αποτέλεσε την βάση ανάπτυξης της

μετέπειτα σειράς προτύπων ISO 14000, ενώ χρησιμοποιήθηκε ως οδηγός για την

πιστοποίηση συστημάτων σε πολλές χώρες. Παρατίθεται (βλ. § 2.3.6) η βασική δομή

του προτύπου, με σκοπό ο αναγνώστης να διακρίνει τα κοινά σημεία μεταξύ του

προτύπου ISO 14001 και του Κανονισμού EMAS που παρουσιάζονται στις παραγράφους

που ακολουθούν.

2.3.7. Η Σειρά Προτύπων ISO 14000

Η ανάπτυξη της σειρά των Προτύπων για την Περιβαλλοντική Διαχείριση, ISO

14000, δημιουργήθηκε από τον Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης (ISO). Ο οργανισμός

ISO ιδρύθηκε το 1946 και η έδρα του βρίσκεται στην Γενεύη της Ελβετίας. Έχει

αναπτύξει διεθνή εθελοντικά πρότυπα για τους τομείς των κατασκευών, των

Page 32: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-32-

τηλεπικοινωνιών, του εμπορίου και της διοίκησης συστημάτων. Τον Ιούνιο του 1991

δημιουργείται η επιτροπή SAGE (Strategic Advisory Group on the Environment), στόχος

της οποίας είναι η ανάπτυξη διεθνών συστημάτων για την περιβαλλοντική διαχείριση. Το

1993 τίθεται σε λειτουργία η Τεχνική Επιτροπή 207 (TC 207) η οποία και επιφορτίζεται

με την ανάπτυξη της σειράς ISO 14000. Θα πρέπει να σημειωθεί το γεγονός ότι για την

εκπόνηση των προτύπων, ο οργανισμός ISO έχει καταφέρει να συγκεντρώσει το

ενδιαφέρον 120 χώρων από όλο τον κόσμο σκοπεύοντας πάντα στην όσο το δυνατόν πιο

σφαιρική και πληρέστερη αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών θεμάτων.

Η σειρά προτύπων ISO 14000 περιλαμβάνει μεταξύ των άλλων και το Πρότυπο ISO

14001, στο οποίο καθορίζονται οι απαιτήσεις που πρέπει να ικανοποιεί ένα σύστημα

περιβαλλοντικής διαχείρισης, ώστε να επιβεβαιώνεται η ικανότητα της επιχείρησης να

συμμορφώνεται τώρα, αλλά και μελλοντικά, με τις νομικές της υποχρεώσεις, απέναντι

στο περιβάλλον. Στο Σχήμα 2.4, αποτυπώνεται ολόκληρη η σειρά των προτύπων ISO

14000, όπως είναι αναθεωρημένη μέχρι και σήμερα (έτος 2007).

Τα πρότυπα της σειράς έχουν εθελοντικό χαρακτήρα και απώτερος σκοπός τους αποτελεί

η παροχή βοήθειας στους οργανισμούς (επιχειρήσεις, εταιρείες, ιδρύματα κ.α. ) που θα

θελήσουν να συμμετέχουν στην περιβαλλοντική εκστρατεία. Η επίτευξη

περιβαλλοντικών και οικονομικών οφελών για τους ίδιους τους οργανισμούς,

παροτρύνεται με την εγκατάσταση ενός ολοκληρωμένου συστήματος περιβαλλοντικής

διαχείρισης. Τα πρότυπα προσφέρουν εκείνες τις υποστηρικτικές ενέργειες που θα

βοηθήσουν στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των περιβαλλοντικών θεμάτων, που

άπτονται κάθε τμήματος ενός οργανισμού και μπορούν να χρησιμοποιηθούν μεμονωμένα

και μη, για να βελτιώσουν την περιβαλλοντική επίδοση ενός οργανισμού. Σωστή

εφαρμογή των προτύπων συνιστά, ένα αντικειμενικό και αξιόπιστο σύστημα

περιβαλλοντικής διαχείρισης.

Page 33: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-33-

Σειρά Προτύπων ISO 14000

(The ISO 14000 Series)

Συστήματα Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης

(Environmental Management Systems)

14001:2004

14004:2004

Οικολογική Σήμανση και Διακυρήξεις

(Environmental labels & declarations)

14020:2000

14021:1999

14024:1999

14025:2000

Περιβαλλοντική Διαχείριση

(Environmental management)

Περιβαλλοντική Επίδοση

(Performance Evaluation)

14031:1999

14032:1999

Ανάλυση Κύκλου Ζωής

(Life Cycle Assessment)

14040:1997

14041:1998

14042:2000

14043:2000

TR 14047

TS 14048:2002

TR 14049:2000

Βοηθητικά

(Other)

14015:2001

14050:2002

TR 14062:2002

WD 14063

Οδηγίες

(Guidelines)

19011:2002

TR 14061:1998

AWI 14064

64:1997

66 ISO/IEC

Σχήμα 2.4: Η σειρά προτύπων ISO 14000.

Page 34: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-34-

Το Πρότυπο ISO 14001

Αποτελεί το πλέον διαδεδομένο και εφαρμοσμένο πρότυπο στον κόσμο για την

ανάπτυξη, εγκατάσταση και εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης. Η

παγκόσμια αποδοχή του έγκειται στην πληθώρα των περιβαλλοντικών θεμάτων που

μπορεί να καλύψει μέσα από τις διαδικασίες που το ίδιο το πρότυπο προωθεί, καθώς

επίσης και την δυνατότητα εφαρμογής του σε κάθε τύπο και μέγεθος επιχείρησης. Ο

ακριβής τίτλος που φέρει το πρότυπο είναι:

“ISO 14001: Environmental Management systems – Requirements with guidance for use”

Η πρώτη έκδοση του Προτύπου βασίζεται στο Βρετανικό πρότυπο BS 7750 και εκδίδεται

τον Σεπτέμβριο του 1996 ενώ ακολουθεί η αναθεωρημένη έκδοση το 2004, τηρώντας τον

κανόνα της 5ετους αναθεώρησης στον οποία υπάγονται όλα τα δημοσιευμένα πρότυπα

του οργανισμού ISO.

Το ISO 14001 ορίζει τις απαιτήσεις για την εγκατάσταση συστήματος περιβαλλοντικής

διαχείρισης σε οργανισμούς που επιθυμούν να:

Εφαρμόσουν, διατηρήσουν και βελτιώσουν ένα σύστημα περιβαλλοντικής

διαχείρισης

Διασφαλίσουν τη συμμόρφωση των εταιρειών τους με την δηλωθείσα

περιβαλλοντική πολιτική

Αποδείξουν αυτή τη συμμόρφωση τους σε άλλους

Πιστοποιήσουν το σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης από εξωτερικό φορέα

Πραγματοποιήσουν αυτοπροσδιορισμό και δήλωση συμμόρφωσης προς το

Διεθνές Πρότυπο

Στην συνέχεια γίνεται μία αναλυτική παρουσίαση του Προτύπου και των απαιτήσεων

που θέτει, καθώς επίσης παρατίθενται και στατιστικά στοιχεία από την εφαρμογή του σε

χώρες ανά τον κόσμο.

I. Γενική Δομή του ISO 14001

Το Πρότυπο όπως καθορίζεται από την αναθεωρημένη έκδοση 2004-11-15, διατηρεί

τη φιλοσοφία κατηγοριοποίησης των απαιτήσεων του σε πέντε (5) κύριες θεματικές

ενότητες. Παρακάτω, παρουσιάζεται ο πλήρης κατάλογος των περιεχομένων του

Προτύπου όπως αυτό έχει μεταφραστεί από τον Ελληνικό Οργανισμό Τυποποίησης

(ΕΛΟΤ) και δόθηκε στην δημοσιότητα στις 21 Δεκεμβρίου του 2004. Με έντονη σκίαση

σηματοδοτούνται οι βασικές θεματικές ενότητες:

Page 35: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-35-

Περιεχόμενα Προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001

1. Αντικείμενο

2. Τυποποιητικές παραπομπές

3. Όροι και ορισμοί

4. Απαιτήσεις του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης

4.1 Γενικές απαιτήσεις

4.2 Περιβαλλοντική πολιτική

4.3 Σχεδιασμός

4.3.1 Περιβαλλοντικές Πλευρές

4.3.2 Νομικές και άλλες απαιτήσεις

4.3.3 Περιβαλλοντικοί σκοποί, στόχοι και πρόγραμμα(τα)

4.4 Εφαρμογή και Λειτουργία

4.4.1 Πόροι, ρόλοι, υπευθυνότητες και αρμοδιότητες

4.4.2 Επαγγελματική επάρκεια, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση

4.4.3 Επικοινωνία

4.4.4 Τεκμηρίωση

4.4.5 Έλεγχος εγγράφων

4.4.6 Έλεγχος λειτουργίας

4.4.7 Ετοιμότητα και ανταπόκριση σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης

4.5 Έλεγχος

4.5.1 Παρακολούθηση και μέτρηση

4.5.2 Αξιολόγηση Συμμόρφωσης

4.5.3 Μη συμμορφώσεις, διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες

4.5.4 Έλεγχος αρχείων

4.5.5 Εσωτερική επιθεώρηση

4.6 Ανασκόπηση από την διοίκηση

Το μεθοδολογικό πλαίσιο ανάπτυξης του Προτύπου ISO 14001 συνοψίζεται στα

ακόλουθα σημεία:

Ανάπτυξη Περιβαλλοντικής Πολιτικής δεσμευτικού χαρακτήρα,

Δημιουργία διαδικασίας αναγνώρισης και πρόσβασης σε

περιβαλλοντικούς νόμους και κανονισμούς,

Θέσπιση Περιβαλλοντικών Σκοπών και Στόχων σύμφωνων με την

Περιβαλλοντική Πολιτική,

Καθιέρωση διαδικασιών λειτουργικού ελέγχου,

Καθιέρωση διαδικασιών εκτάκτου ανάγκης και ανταπόκρισης σε

έκτακτα περιστατικά,

Page 36: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-36-

Καθιέρωση διαδικασίας για περιοδική αξιολόγηση του επιπέδου

συμμόρφωσης.

II. Αναλυτική Παρουσίαση των Απαιτήσεων του Προτύπου ISO 14001:2004

Οι απαιτήσεις του Προτύπου συνοπτικά παρουσιάζονται στο Σχήμα 2.5, που

ακολουθεί.

Σχήμα 2.5: Συνοπτική παρουσίαση των απαιτήσεων του ISO 14001.

Περιβαλλοντική Πολιτική (§ 4.2)

Η σύνταξη καθώς και η επικύρωση της Περιβαλλοντικής Πολιτικής του οργανισμού από

την ανώτατη διοίκηση, αποτελεί την πρώτη απαίτηση που θέτει το Πρότυπο. Η Πολιτική

αντικατοπτρίζει τις αρχές που διέπουν το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης του

οργανισμού. Θέτει τους στόχους, τις ευθύνες και την λειτουργικότητα του συστήματος,

στοιχεία με βάση τα οποία θα κριθεί μετέπειτα. Η ανώτατη διοίκηση είναι υπεύθυνη για

την για την σωστή μεταφορά και υλοποίηση της φιλοσοφίας που διέπει τον οργανισμό,

προς όλους εκείνους που έχουν επιφορτιστεί με την ανάπτυξη του Σ.Π.Δ. Θα πρέπει κατά

συνέπεια :

Αρχική

Ανασκόπηση

Καθορισμός της Περιβαλλοντικής

Πολιτικής του οργανισμού (§ 4.2 )

&

Σχεδιασμός Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (§ 4.3)

Εφαρμογή

(§ 4.4 )

Έλεγχος & Διορθωτικές

Ενέργειες

(§ 4.5 )

Ανασκόπηση

Διοίκησης

(§ 4.6 )

Page 37: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-37-

Να αντικατοπτρίζεται το ηθικό και οι βασικές αρχές του οργανισμού και των

δραστηριοτήτων του.

Να δηλώνεται με σαφήνεια η συμμόρφωση με τις Κανονιστικές/ Νομοθετικές

και άλλες διατάξεις

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο Πρότυπο, η Περιβαλλοντική Πολιτική του

οργανισμού θα πρέπει να είναι σε θέση να:

α) Είναι κατάλληλη για τη φύση, το μέγεθος και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις

των δραστηριοτήτων, προϊόντων και υπηρεσιών

β) Περιλαμβάνει δέσμευση για διαρκή βελτίωση και πρόληψη της ρύπανσης

γ) Περιλαμβάνει δέσμευση για συμμόρφωση με τις εφαρμοστέες νομικές

απαιτήσεις και άλλες απαιτήσεις που ο οργανισμός έχει ενυπογράφως

αποδεχτεί, οι οποίες σχετίζονται με τις περιβαλλοντικές του πλευρές

δ) Παρέχει το πλαίσιο για τον καθορισμό και την ανασκόπηση των

περιβαλλοντικών σκοπών και στόχων

ε) Είναι τεκμηριωμένη, εφαρμόζεται και διατηρείται

στ) Γνωστοποιείται σε όλα τα πρόσωπα που εργάζονται στον οργανισμό ή για

λογαριασμό του και

ζ) Είναι διαθέσιμη στο κοινό.

Σχεδιασμός (§ 4.3)

Περιβαλλοντικές Πλευρές (§ 4.3.1)

Οι αναγνώριση και καταγραφή των περιβαλλοντικών πλευρών του οργανισμού

είναι σημαντική διαδικασία, καθόσον από την αναγνώριση αυτή θα προκύψουν οι

παράγοντες που προκαλούν την μεγαλύτερη περιβαλλοντική επίπτωση και κατά

συνέπεια πρέπει να ελέγχονται από το σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης. Η

συγκέντρωση όλων των περιβαλλοντικών πλευρών του οργανισμού αποτελεί τον πυρήνα

του αναπτυσσόμενου συστήματος και για αυτό τον λόγο η διαδικασία αυτή μπορεί να

απαιτήσει σημαντικό χρονικό διάστημα, ενώ παράλληλα γίνεται λεπτομερής εξέταση του

κύκλου ζωής των παρεχόμενων προϊόντων.

Η αναγνώριση των περιβαλλοντικών πλευρών είναι μία συνεχή διαδικασία του Σ.Π.Δ και

ενεργοποιείται κάθε φορά που μία νέα δραστηριότητα προστίθεται στις ήδη υπάρχουσες

του οργανισμού ή κάθε φορά που μεταβάλλεται μία από αυτές. Επίσης περιλαμβάνει

όλες τις παρελθούσες, τωρινές και μελλοντικές επιδράσεις που είχαν, έχουν και μπορεί

να έχουν οι δραστηριότητες του οργανισμού.

Page 38: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-38-

Η διεργασία προσδιορισμού των σημαντικών περιβαλλοντικών πλευρών, θα πρέπει να

εξετάζει:

Εκπομπές στον αέρα,

Απορρίψεις στο νερό,

Διαχείριση αποβλήτων,

Μόλυνση του εδάφους,

Χρήση ακατέργαστων υλικών και φυσικών πόρων,

Άλλα τοπικά περιβαλλοντικά προβλήματα και τοπικά

θέματα.

Αξιολογούνται οι επιπτώσεις και προκύπτουν οι σημαντικότερες εξ αυτών. Τα κριτήρια

για την επιλογή των σημαντικών επιπτώσεων είναι:

Η ύπαρξη Νομοθετικής ρύθμισης

Η άποψη της Ανώτατης Διοίκησης και των μετόχων του οργανισμού

Η άποψη του κοινωνικού περιβάλλοντος και των πελατών

Ύπαρξη σαφούς απόδειξης ότι η συγκεκριμένη επίπτωση εμπεριέχει

κίνδυνο.

Νομικές και άλλες απαιτήσεις (§ 4.3.2)

Ο οργανισμός είναι υποχρεωμένος να καθιερώνει και να διατηρεί διαδικασίες

εντοπισμού των νομοθετικών ρυθμίσεων που αφορούν την λειτουργία του. Ο εντοπισμός

αυτών γίνεται με την επισκόπηση των περιβαλλοντικών πλευρών που κατεγράφησαν

προηγουμένως.

Πέραν των νομοθετημάτων, κρίνεται σκόπιμη και η αναγνώριση των απαιτήσεων που

θέτουν οι άμεσα εμπλεκόμενοι με τον οργανισμό, όπως είναι για παράδειγμα οι πελάτες ,

οι προμηθευτές , οι πιστωτικοί οργανισμοί κ.α.

Ο σκοπός αναγνώρισης αυτών των θεμάτων είναι η εξασφάλιση ότι όλες οι

δραστηριότητες του οργανισμού λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο τον νόμο αλλά και τις

πρακτικές που ο ίδιος ο οργανισμός επιβάλλει στον εαυτό του. Η κάλυψη των

απαιτήσεων αυτής της παραγράφου καλύπτεται μέσα από:

Αρμόδιες Υπηρεσίες

Νομαρχίες

Δήμους

Κώδικες και πρακτικές της Βιομηχανίας

Κατευθυντήριες αρχές

Page 39: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-39-

Αντικειμενικοί Σκοποί, Στόχοι και Πρόγραμμα(τα) (§ 4.3.3)

Οι αντικειμενικοί σκοποί και οι στόχοι καθιερώνονται με βάση τα αποτελέσματα

της αναγνώρισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του οργανισμού. Για τον

προσδιορισμό τους λαμβάνονται υπόψη οι αρχές που διατυπώνονται στην

Περιβαλλοντική Πολιτική καθώς επίσης και το χρονικό περιθώριο υλοποίησης τους.

Επιπρόσθετα των παραπάνω στοιχείων, λαμβάνονται υπόψη και οι πάσης φύσεως

οικονομικοί, λειτουργικοί και επιχειρησιακοί περιορισμοί του οργανισμού.

Για την επιτυχή σχεδίαση των περιβαλλοντικών προγραμμάτων πρέπει να

ακολουθούνται οι κάτωθι οδηγίες:

1. Να βρίσκονται σε πλήρη συμφωνία με την Περιβαλλοντική Πολιτική του

οργανισμού. Αυτό επιτυγχάνεται εάν υιοθετήσουμε τις αρχές που η τελευταία

διακηρύττει:

Πρόληψη της Ρύπανσης

Συμμόρφωση και

Συνεχής Βελτίωση

2. Να είναι ευέλικτα, απλά και κατανοητά

3. Να ορίζουν ευθύνες και αρμοδιότητες για την εκπλήρωση τους

4. Να γίνονται γνωστά σε όλα τα μέλη του οργανισμού

5. Να είναι υλοποιήσιμα

Εφαρμογή και Λειτουργία (§ 4.4)

Πόροι, Ρόλοι, Υπευθυνότητες και Αρμοδιότητες (§ 4.4.1)

Η διοίκηση του οργανισμού πρέπει να καθορίζει τους ρόλους, τις ευθύνες και τις

αρμοδιότητες εκείνες προκειμένου να λειτουργεί αποτελεσματικά το Σ.Π.Δ. που

εφαρμόζει. Επίσης πρέπει να διασφαλίζεται η διαθεσιμότητα των απαραίτητων πόρων

για την ομαλή λειτουργία του συστήματος.

Οι ρόλοι, οι ευθύνες και οι αρμοδιότητες πρέπει να καθορίζονται, τεκμηριώνονται και να

γνωστοποιούνται προκειμένου να εξυπηρετήσουν αποτελεσματικά την περιβαλλοντική

διαχείριση.

Η ανώτατη διοίκηση του οργανισμού πρέπει να ορίζει ανάλογο εκπρόσωπο της, ο οποίος

ανεξάρτητα των υπολοίπων ευθυνών που έχει αναλάβει, επιφορτίζεται με τις εξής

αρμοδιότητες:

Page 40: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-40-

Να εξασφαλίζει ότι οι απαιτήσεις του Σ.Π.Δ. έχουν καθιερωθεί,

εφαρμόζονται και τηρούνται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Προτύπου

Να αναφέρει στην ανώτατη διοίκηση τα αποτελέσματα επίδοσης του Σ.Π.Δ.,

συμπεριλαμβανομένων πιθανών εισηγήσεων για βελτιώσεις και

ανασκοπήσεις.

Επαγγελματική επάρκεια, Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση (§ 4.4.2)

Ο οργανισμός πρέπει να διασφαλίζει ότι το κάθε πρόσωπο που εργάζεται για

λογαριασμό του ή εκ μέρους του, διαθέτει την κατάλληλη επαγγελματική εκπαίδευση

ώστε να ανταποκρίνεται στα καθήκοντα του με επιτυχία, μειώνοντας παράλληλα τις

πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των πράξεων του. Επίσης πρέπει να παρέχει τη

δυνατότητα εκπαίδευσης ή μόρφωσης ικανοποιώντας ανάγκες του προσωπικού όταν

αυτές καταγράφονται.

Ο οργανισμός πρέπει να καθιερώνει, εφαρμόζει και διατηρεί διαδικασίες ενημέρωσης και

ευαισθητοποίησης του προσωπικού που απασχολεί, αναφορικά με:

Την σπουδαιότητα της συμμόρφωσης με την περιβαλλοντική πολιτική, τις

διαδικασίες και τις απαιτήσεις του Σ.Π.Δ.

Τις σημαντικές περιβαλλοντικές πλευρές και τις σχετικές τρέχουσες ή

δυνητικές επιπτώσεις της εργασίας τους, και τα περιβαλλοντικά οφέλη από

την βελτιωμένη ατομική επίδοση

Τους ρόλους και τις ευθύνες τους για την επίτευξη της συμμόρφωσης με τις

απαιτήσεις του Σ.Π.Δ.

Τις δυνητικές συνέπειες της απόκλισης από τις προκαθορισμένες διαδικασίες.

Επικοινωνία (§ 4.4.3)

Ο οργανισμός πρέπει να καθιερώνει, εφαρμόζει και διατηρεί διαδικασία(ες) για:

Την εσωτερική επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων επιπέδων και λειτουργιών

του οργανισμού,

Τη λήψη, τεκμηρίωση και ανταπόκριση σε σχετικά αιτήματα από

ενδιαφερόμενα μέρη εντός του οργανισμού

Οι διαδικασίες που θα εγκαταστήσει ο οργανισμός αφορούν την ενδοεταιρική

επικοινωνία μεταξύ των εμπλεκομένων τμημάτων όσον αφορά το Σ.Π.Δ. του, καθώς

επίσης και τη λήψη μηνυμάτων σχετικά με περιβαλλοντικά θέματα από τα

ενδιαφερόμενα εξωτερικά μέρη, όπως είναι για παράδειγμα οι δήμοι, οι κοινότητες,

διάφοροι οργανισμοί κ.α.

Page 41: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-41-

Τεκμηρίωση (§ 4.4.4)

Η τεκμηρίωση του Σ.Π.Δ. πρέπει να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και:

Την Περιβαλλοντική Πολιτική, τους περιβαλλοντικούς σκοπούς και στόχους

Την περιγραφή του πεδίου δράσης του Σ.Π.Δ.

Την περιγραφή των κύριων στοιχείων του Σ.Π.Δ., της αλληλεπίδρασης τους

και παραπομπή στα σχετικά έγγραφα

Τα έγγραφα, συμπεριλαμβανομένων των αρχείων που απαιτούνται από το

Πρότυπο

Τα έγγραφα, συμπεριλαμβανομένων των αρχείων που καθορίζονται από τον

οργανισμό ως αναγκαία και τον αποτελεσματικό σχεδιασμό, λειτουργία και

έλεγχο των διεργασιών που σχετίζονται με τις σημαντικές περιβαλλοντικές

του πλευρές.

Συνοπτικά, η τεκμηρίωση αποτελεί το χάρτη ενός οργανισμού, μέσω του οποίου δίδονται

κατευθύνσεις προς σχετικά έγγραφα. Μπορεί να υπάρχει σε ηλεκτρονική ή έγγραφη

μορφή και πρέπει να αναθεωρείται μετά από βελτίωση κάθε διαδικασίας του

οργανισμού.

Έλεγχος Εγγράφων (§ 4.4.5)

Ο οργανισμός πρέπει να καθιερώνει, εφαρμόζει και διατηρεί διαδικασία(ες) για

να:

Εγκρίνονται τα έγγραφα ως προς την επάρκεια τους πριν από την έκδοση

Ανασκοπούνται και ενημερώνονται τα έγγραφα, όταν απαιτείται, και

επανεξετάζονται

Διασφαλίζεται ότι αναγνωρίζονται οι αλλαγές και η τρέχουσα κατάσταση

αναθεώρησης των εγγράφων

Διασφαλίζεται ότι οι σχετικές εκδόσεις των εφαρμοστέων εγγράφων είναι

διαθέσιμες στα σημεία χρήσης

Διασφαλίζεται ότι τα έγγραφα παραμένουν ευανάγνωστα και ευκόλως

αναγνωρίσιμα

Διασφαλίζεται ότι αναγνωρίζονται τα έγγραφα εξωτερικής προέλευσης που ο

οργανισμός καθορίζει ως αναγκαία για το σχεδιασμό και τη λειτουργία του

Σ.Π.Δ. και ότι η διανομή τους ελέγχεται

Προλαμβάνεται η ακούσια χρήση απαρχαιωμένων εγγράφων και

εφαρμόζεται κατάλληλη αναγνώριση αυτών που διατηρούνται για

οποιονδήποτε λόγο.

Page 42: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-42-

Επιχειρησιακός Έλεγχος (§ 4.4.6)

Ο οργανισμός πρέπει να εντοπίζει και σχεδιάζει εκείνες τις λειτουργίες που

συνδέονται με τις αναγνωρίσιμες σημαντικές περιβαλλοντικές πλευρές του. Αυτές,

πρέπει να βρίσκονται σε συμφωνία με την περιβαλλοντική πολιτική του, τους

περιβαλλοντικούς σκοπούς και στόχους. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω:

Του καθορισμού κριτηρίων λειτουργίας στην(ις) διαδικασία (ες)

Της καθιέρωσης, εφαρμογής και διατήρησης τεκμηριωμένης(ων)

διαδικασίας(ων) για τον έλεγχο καταστάσεων, όπου η απουσίας τους θα

μπορούσε να οδηγήσει σε αποκλίσεις από την περιβαλλοντική πολιτική, τους

περιβαλλοντικούς σκοπούς και στόχους

Της καθιέρωσης, εφαρμογής και διατήρησης διαδικασιών που σχετίζονται με

τις εντοπισμένες σημαντικές περιβαλλοντικές πλευρές των αγαθών και

υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται από τον οργανισμό και της γνωστοποίησης

των εφαρμοστέων διαδικασιών και απαιτήσεων στους προμηθευτές

περιλαμβανομένων των υπεργολάβων.

Ετοιμότητα και Ανταπόκριση σε Επείγοντα περιστατικά (§ 4.4.7)

Ο οργανισμός πρέπει να καθιερώσει και να διατηρεί διαδικασίες για τον

προσδιορισμό της πιθανότητας εμφάνισης ατυχημάτων και επειγουσών καταστάσεων και

αντίδρασης σε αυτά, καθώς και για την πρόληψη και τον περιορισμό των

περιβαλλοντικών επιπτώσεων που μπορεί να συνδέονται με αυτές.

Ο οργανισμός πρέπει να ανασκοπεί και να αναθεωρεί, όπου είναι απαραίτητο, τις

διαδικασίες προετοιμασίας για επείγοντα περιστατικά και ανταπόκρισης σε αυτά,

ιδιαίτερα, μετά από περιστατικά ατυχημάτων ή επειγουσών καταστάσεων. Ο οργανισμός

πρέπει επίσης, όπου πρακτικά εφικτό, να δοκιμάζει περιοδικά αυτές τις διαδικασίες.

Έλεγχοι (§ 4.5)

Παρακολούθηση και Μέτρηση (§ 4.5.1)

Ο οργανισμός πρέπει να καθιερώσει και να διατηρεί τεκμηριωμένες διαδικασίες

για την παρακολούθηση και μέτρηση σε τακτική βάση, των κύριων χαρακτηριστικών

των λειτουργιών και δραστηριοτήτων του, οι οποίες μπορεί να έχουν σημαντική

επίπτωση στο περιβάλλον. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει την καταγραφή των

πληροφοριών ώστε να παρακολουθείται η επίδοση, καθώς και σχετικούς λειτουργικούς

Page 43: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-43-

ελέγχους και συμμόρφωση προς τους αντικειμενικούς σκοπούς και στόχους του

οργανισμού.

Ο εξοπλισμός παρακολούθησης πρέπει να διακριβώνεται και συντηρείται και τα αρχεία

της διεργασίας αυτής πρέπει να τηρούνται, σύμφωνα με τις διαδικασίες του οργανισμού.

Ο οργανισμός πρέπει να καθιερώσει και να διατηρεί τεκμηριωμένη διαδικασία για την

περιοδική αξιολόγηση συμμόρφωσης προς την σχετική περιβαλλοντική νομοθεσία και

τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς.

Αξιολόγηση της Συμμόρφωσης (§ 4.5.2)

Σύμφωνα με την δέσμευση του οργανισμού για συμμόρφωση, καθιερώνει και

διατηρεί διαδικασίες για περιοδική αξιολόγηση της συμμόρφωσης με εφαρμόσιμες

νομικές απαιτήσεις. Η εταιρεία αξιολογεί τη συμμόρφωση με άλλες απαιτήσεις τις οποίες

αυτή υπογράφει και υποστηρίζει. Αυτή η αξιολόγηση μπορεί να ενταχθεί και με την

αξιολόγηση της νομικής συμμόρφωσης ή να καθιερώσει ξεχωριστές διαδικασίες. Επίσης

σε κάθε περίπτωση κρατάει αρχεία από τα αποτελέσματα και τις διαπιστώσεις από αυτές

τις περιοδικές αξιολογήσεις.

Μη συμμόρφωση , Διορθωτική και Προληπτική Δράση (§ 4.5.3)

Ο οργανισμός πρέπει να καθιερώσει και να διατηρεί διαδικασίες για τον

καθορισμό των ευθυνών και των αρμοδιοτήτων για το χειρισμό και τη διερεύνηση της μη

συμμόρφωσης, αναλαμβάνοντας δράση για τον περιορισμό τυχόν επιπτώσεων που

προκλήθηκαν και για την έναρξη και ολοκλήρωση διορθωτικών και προληπτικών

δράσεων. Οι διαδικασίες θα πρέπει να καθορίζουν απαιτήσεις για :

Τον προσδιορισμό και διόρθωση της μη συμμόρφωσης και ανάληψη δράσης

για περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων

Έρευνα των μη συμμορφώσεων, προσδιορίζοντας τις αιτίες αυτών και

ανάληψη δράσης ώστε να αποφευχθεί η επανάληψη τους

Αξιολόγηση της ανάγκης για ενέργειες ώστε να προληφθεί η μη

συμμόρφωση(σεις) και καθιέρωση κατάλληλων ενεργειών, ειδικά

σχεδιασμένων ώστε να αποφεύγεται η εμφάνιση τους

Καταγραφή των αποτελεσμάτων των διορθωτικών και προληπτικών

ενεργειών που έχουν υλοποιηθεί

Ανασκόπηση της αποτελεσματικότητας των διορθωτικών και προληπτικών

ενεργειών που έχουν υλοποιηθεί

Ο οργανισμός πρέπει να εφαρμόζει και να καταγράφει σε αρχείο κάθε αλλαγή στις

τεκμηριωμένες διαδικασίες που προκύπτουν από διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες.

Page 44: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-44-

Έλεγχος Αρχείων (§ 4.5.4)

Ο οργανισμός πρέπει να καθιερώνει και διατηρεί αρχεία, όπου είναι απαραίτητο,

για να αποδεικνύει την επίτευξη αποτελεσμάτων και τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις

του Προτύπου για το Σ.Π.Δ.

Τα περιβαλλοντικά αρχεία πρέπει να είναι ευανάγνωστα και εντοπίσιμα ως προς την

εμπλεκόμενη δραστηριότητα, προϊόν ή υπηρεσία. Τα περιβαλλοντικά αρχεία πρέπει να

αποθηκεύονται και να διατηρούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι άμεσα ανακτήσιμα

και να προστατεύονται από ζημία, φθορά ή απώλεια. Ο χρόνος διατήρησης τους πρέπει

να καθορίζεται και να καταγράφεται. Τα αρχεία για την σωστή λειτουργία ενός Σ.Π.Δ.

περιλαμβάνουν:

Πληροφορίες για ισχύοντες νόμους

Αρχεία παραπόνων

Αρχεία εκπαίδευσης

Πληροφορίες για διεργασίες και προϊόντα

Αρχεία επιθεώρησης και βαθμονόμησης

Πληροφορίες για τους προμηθευτές

Αρχεία περιστατικών

Πληροφορίες για την ετοιμότητα και την ικανότητα αντιμετώπισης

Πληροφορίες για τις σημαντικές περιβαλλοντικές πλευρές

Αποτελέσματα επιθεωρήσεων

Ανασκοπήσεις από τη διοίκηση

Εσωτερική Επιθεώρηση (§ 4.5.5)

Ο οργανισμός πρέπει να καθιερώσει και να διατηρεί πρόγραμμα(τα) και

διαδικασίες για την διεξαγωγή περιοδικών επιθεωρήσεων του Σ.Π.Δ. , προκειμένου να:

Α. Προσδιορίζει εάν το Σ.Π.Δ.:

Συμμορφώνεται ή όχι προς τις σχεδιασθείσες ρυθμίσεις για την

περιβαλλοντική διαχείριση, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων του

Προτύπου

Έχει εφαρμοστεί και διατηρείται σωστά ή όχι, και

Β. Παρέχει στη διοίκηση πληροφορίες για τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων.

Page 45: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-45-

Το(α) πρόγραμμα(τα) επιθεώρησης πρέπει να σχεδιάζεται, καθιερώνεται, εφαρμόζεται

και διατηρείται από τον οργανισμό λαμβάνοντας υπόψη την περιβαλλοντική

σπουδαιότητα των σχετικών λειτουργιών και τα αποτελέσματα προηγούμενων

επιθεωρήσεων.

Ανασκόπηση από τη Διοίκηση (§ 4.6)

Η ανώτατη διοίκηση του οργανισμού πρέπει να ανασκοπεί το Σ.Π.Δ. σε

προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα, για να διασφαλίζει τη συνεχιζόμενη

καταλληλότητα, επάρκεια και αποτελεσματικότητα του. Η ανασκόπηση πρέπει να

περιλαμβάνει την αξιολόγηση ευκαιριών βελτίωσης και την σκοπιμότητα αλλαγών στο

Σ.Π.Δ., περιλαμβανόμενης της Περιβαλλοντικής Πολιτικής και των περιβαλλοντικών

σκοπών και στόχων.

Τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται την διαδικασία ανασκόπησης από την διοίκηση

πρέπει να περιέχουν:

Τα αποτελέσματα των εσωτερικών επιθεωρήσεων και των αξιολογήσεων της

συμμόρφωσης με τις νομικές απαιτήσεις και τις άλλες απαιτήσεις τις οποίες ο

οργανισμός έχει ενυπογράφως αποδεχτεί

Την επικοινωνία με εξωτερικά ενδιαφερόμενα μέρη, περιλαμβανομένων των

παραπόνων

Την περιβαλλοντική επίδοση του οργανισμού

Το βαθμό επίτευξης των περιβαλλοντικών σκοπών και στόχων

Την πρόοδο υλοποίησης των διορθωτικών και προληπτικών ενεργειών

Τις επακόλουθες ενέργειες των αποφάσεων προηγούμενων ανασκοπήσεων

από την διοίκηση

Τις αλλαγές συνθηκών, περιλαμβανόμενων των εξελίξεων σε νομικές και

άλλες απαιτήσεις που σχετίζονται με τις περιβαλλοντικές πλευρές του

οργανισμού, και

Τις προτάσεις βελτίωσης

Τα αποτελέσματα της ανασκόπησης από τη διοίκηση πρέπει να περιλαμβάνουν

αποφάσεις και ενέργειες σχετικές με ενδεχόμενες αλλαγές στην περιβαλλοντική

πολιτική, στους περιβαλλοντικούς σκοπούς και στόχους και σε άλλα στοιχεία του Σ.Π.Δ.,

σε συμφωνία με την δέσμευση για συνεχή βελτίωση.

Page 46: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-46-

III. Διαδικασία Πιστοποίησης του Σ.Π.Δ κατά ISO 14001

Τα βασικά στάδια που πρέπει να έχει εκπληρώσει επιτυχώς ένας οργανισμός για να

προβεί στην πιστοποίηση του Σ.Π.Δ. είναι τα εξής:

1. Να έχει αναπτύξει μία Περιβαλλοντική Πολιτική, η οποία θα εμπεριέχει

αντικειμενικούς σκοπούς και στόχους και οι οποίοι θα πηγάζουν από την

ανάλυση των περιβαλλοντικών πλευρών των δραστηριοτήτων του,

2. Να έχει εγκαταστήσει ένα Σ.Π.Δ. το οποίο θα βρίσκεται σε συμφωνία με τις

απαιτήσεις του προηγούμενου σταδίου,

3. Να είναι σε θέση να επιδείξει συμμόρφωση προς τη δηλωμένη Περιβαλλοντική

Πολιτική του,

4. Να διατηρεί πρόγραμμα συνεχούς παρακολούθησης και βελτίωσης του ήδη

εγκατεστημένου Σ.Π.Δ. .

Μία παραστατική μορφή της διαδικασίας ανάπτυξης και πιστοποίησης ενός Σ.Π.Δ.

σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Προτύπου ISO 14001 δίδεται στο Σχήμα 2.6 που

ακολουθεί.

Σχήμα 2.6 Εφαρμογή και πιστοποίηση Σ.Π.Δ κατά το πρότυπο ISO 14001

Στάδιο 1ο

•ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ

•Ενεργοποίηση ολόκληρου του προσωπικού του οργανισμού

Στάδιο 2ο

•ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ

•Εγχειρίδιο Ποιότητας & Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

•Διαδικασίες

Στάδιο 3ο

•ΕΦΑΡΜΟΓΗ

•Ανάλυση και βελτίωση των Διαδικασιών

•Διασφάλιση γνωστοποίησης των Διαδικασιών στο προσωπικό

Στάδιο 4ο

•ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ

•Ενημέρωση του προσωπικού για την διαδικασία επιθεώρησης

•Εσωτερικές Επιθεωρήσεις σε κάθε τμήμα του οργασνισμού

Στάδιο 5ο

•ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

•Διασφάλιση συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του Προτύπου ISO 14001

•Επιλογή κατάλληλου φορέα πιστοποίησης και Επιθεώρηση Σ.Π.Δ.

Στάδιο 6ο

•ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ

•Συνεχής παρακολούθηση του Σ.Π.Δ

•Ανασκοπήσεις του Σ.Π.Δ

•ΣΥΝΕΧΗΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ Σ.Π.Δ.

•(Εκπαίδευση, Επιθεωρήσεις, Βελτιώσεις Διαδικασιών)

Page 47: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-47-

IV. Συμβατότητα με άλλα Πρότυπα

Η ανάπτυξη και η εφαρμογή ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

περιλαμβάνει όπως είδαμε και σε προηγούμενη παράγραφο τα εξής βασικά στοιχεία:

Αρχική Περιβαλλοντική Επιθεώρηση

Περιβαλλοντική Πολιτική, θέσπιση αντικειμενικών σκοπών και

στόχων

Περιβαλλοντικό πρόγραμμα

Εφαρμογή και λειτουργία

Τεκμηρίωση και αρχεία

Εσωτερική επιθεώρηση

Διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες

Ανασκόπηση της Διοίκησης

Αρκετά από τα στοιχεία αυτά (τεκμηρίωση και αρχεία, εσωτερική επιθεώρηση,

διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες, ανασκόπηση της διοίκησης) είναι ανάλογα με τις

αντίστοιχες απαιτήσεις του προτύπου ISO 9001 για τα Συστήματα Διοίκησης Ποιότητας.

Κατά την ανάπτυξη των προτύπων ISO 9001 και ISO 14001, έγινε προσπάθεια έτσι ώστε

να υπάρχει ο μέγιστος δυνατός βαθμός συμβατότητας ανάμεσα στα δύο πρότυπα. Για το

λόγο αυτό, και η δομή του προτύπου ISO 14001 είναι, σε μεγάλο βαθμό, όμοια με τη

δομή του προτύπου ISO 9001. Σε περίπτωση που ένας οργανισμός διαθέτει

πιστοποιημένο σύστημα ποιότητας κατά ISO 9001 τότε έχει ήδη θέσει τις βάσεις πάνω

στις οποίες μπορεί να στηριχθεί η εγκατάσταση ενός Σ.Π.Δ. .

Στον Σχήμα 2.7 που ακολουθεί, παρουσιάζονται οι απαιτήσεις του Σ.Π.Δ. ανά

παράγραφο του Προτύπου ISO 14001:2004 και σημειώνονται οι αντιστοιχίες με τις

απαιτήσεις του Προτύπου ISO 9001:2000.

Μεγάλη συμβατότητα παρουσιάζεται μεταξύ της δομής του προτύπου ISO 14001 και

του:

Προτύπου OHSAS 18001, το οποίο αφορά Συστήματα Διαχείρισης Υγιεινής

και Ασφάλειας στην Εργασία.

Κοινοτικού Συστήματος Οικολογικής Διαχείρισης και Οικολογικού Ελέγχου

“EMAS”

Το γεγονός αυτό του επιτρέπει στους οργανισμούς να εφαρμόζουν το Πρότυπο ISO

14001:2004 σε συνδυασμό με άλλα Πρότυπα Ποιότητας, μειώνοντας έτσι την

πιθανότητα μη ομαλής λειτουργίας του οργανισμού, ενώ παράλληλα βελτιστοποιείται η

Page 48: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-48-

παραγωγικότητα του. Ένα εξίσου σημαντικό πλεονέκτημα που παρατηρείται είναι και η

εμφανής μείωση σε έντυπο υλικό (εγχειρίδια, διαδικασίες κ.α.), κάτι το οποίο αποβαίνει

προς όφελος της ευελιξίας του οργανισμού.

Page 49: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-49-

Παράγραφος Τίτλος Διαδικασίες

ISO 14001:2004 ISO 9001:2000

4.2 Περιβαλλοντική Πολιτική

Εγχειρίδιο

Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης

4.3 Σχεδιασμός

4.3.1 Περιβαλλοντικές Πλευρές ×

4.3.2 Νομικές και άλλες Απαιτήσεις ×

4.3.3 Αντικειμενικοί Σκοποί, Στόχοι και

Πρόγραμμα (τα) ×

4.4 Εφαρμογή και Λειτουργία

4.4.1 Πόροι, Ρόλοι, Υπευθυνότητες και

Αρμοδιότητες ×

4.4.2 Ικανότητα, Εκπαίδευση και

Ευαισθητοποίηση ×

4.4.3 Επικοινωνία ×

4.4.4 Τεκμηρίωση ×

4.4.5 Έλεγχος Εγγράφων ×

4.4.6 Λειτουργικός Έλεγχος ×

4.4.7 Ετοιμότητα και Ανταπόκριση σε

Επείγοντα Περιστατικά ×

4.5 Έλεγχοι

4.5.1 Παρακολούθηση και Μέτρηση ×

4.5.2 Αξιολόγηση της Συμμόρφωσης ×

4.5.3 Μη Συμμόρφωση, Διορθωτική και

Προληπτική Δράση ×

4.5.4 Έλεγχος Αρχείων ×

4.5.5 Εσωτερική Επιθεώρηση ×

4.6 Ανασκόπηση από την Διοίκηση ×

Σχήμα 2.7:Αντιστοιχία διαδικασιών μεταξύ προτύπων ISO 14001 & ISO 9001.

Page 50: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-50-

V. Αποτελέσματα Εφαρμογής του Προτύπου στις Επιχειρήσεις - Συμπεράσματα

Οι απαιτήσεις του Προτύπου ISO 14001 παρέχουν στους οργανισμούς τα εφόδια για

την εγκατάσταση δραστηριοτήτων για τον έλεγχο τη βελτίωση της περιβαλλοντικής τους

επίδοσης, μειώνοντας ταυτόχρονα τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Για την

πραγματοποίηση αυτών των στόχων απαιτείται αναβάθμιση των υπαρχουσών

τεχνολογιών, όχι μόνο για την εκπλήρωση των απαιτήσεων του Προτύπου αλλά και λόγω

της αυξημένης παραγωγικότητας και ποιότητας των προϊόντων που προσφέρουν.

Όπως γίνεται άμεσα αντιληπτό, η πραγματοποίηση επενδύσεων συνεπάγεται κόστος

πραγματοποίησης τους. Ένα λειτουργικό Σ.Π.Δ. παρόλα αυτά, αποφέρει μεγάλα κέρδη

σε μακροπρόθεσμο διάστημα. Εφόσον το σύστημα αναγνωρίζει συνεχώς μέσω της

λειτουργίας του νέες περιοχές περιβαλλοντικών πλευρών, είναι σε θέση να μειώσει τις

επιπτώσεις που αυτές έχουν στο περιβάλλον ενεργοποιώντας παράλληλα και τη

διαδικασία ανασκόπησης από την διοίκηση.

Μέσα από μία έρευνα που διεξήχθη το έτος 2004 [13] για τη διερεύνηση της κατάστασης

των Ελληνικών επιχειρήσεων αναφορικά με το Πρότυπο ISO 14001 εξήχθησαν τα

ακόλουθα αποτελέσματα:

Το σύνολο των Πιστοποιημένων κατά ISO 14001 Επιχειρήσεων ανέρχεται, μέχρι

το 2004 στις 190.

Ο Κατασκευαστικός τομέας έχει τα υψηλότερα ποσοστά πιστοποίησης.

Υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ Σ.Π.Δ. και Συστήματος Διασφάλισης

Ποιότητας (ISO 9000).

Την εγκατάσταση Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας (ISO 9000) ακολουθεί

συνήθως παράλληλα και η εγκατάσταση Συστήματος Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης.

Οι πιστοποιημένες επιχειρήσεις αποδεικνύονται μεγάλες σε μέγεθος, ιδιωτικές και

με εξαγωγικές δραστηριότητες στο εξωτερικό.

Το 50% των πιστοποιήσεων Σ.Π.Δ. κατά το Πρότυπο ISO 14001

πραγματοποιήθηκαν από τον ΕΛΟΤ.

Το μέγεθος και η κερδοφορία της επιχείρησης δε συνδέονται άμεσα με την

επιλογή του φορέα πιστοποίησης.

Όσο ένας οργανισμός προσπαθεί να επιτύχει το στόχο των μηδενικών αποβλήτων,

τόσο περισσότερη προσπάθεια απαιτείται οδηγώντας τελικά σε

αναποτελεσματικότητα του Σ.Π.Δ.

Ο χρόνος που απαιτείται για την εφαρμογή ενός Σ.Π.Δ. κυμαίνεται συνήθως από

επτά (7) έως δεκαέξι (16) μήνες, και εξαρτάται από:

Page 51: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-51-

1. Την τρέχουσα κατάσταση του οργανισμού σε σχέση με το περιβάλλον

2. Το βαθμό δέσμευσης της ανώτατης διοίκησης

3. Τους διαθέσιμους πόρους

Σημαντικότερος παράγοντας για την εφαρμογή ενός Σ.Π.Δ. αναδεικνύεται η

ενεργοποίηση και συμμετοχή του προσωπικού.

Οι επιχειρήσεις οι οποίες διαθέτουν Πιστοποιημένο Σ.Π.Δ κατά ISO 14001 έχουν

αναπτύξει συνεργασία με επιχειρήσεις του εξωτερικού, ενώ ταυτόχρονα

λαμβάνουν επιχορηγήσεις μέσω της Ε.Ε.

Οι βασικοί παράγοντες για την εγκατάσταση ενός Σ.Π.Δ. είναι :

1. Νομοθετικές Απαιτήσεις/Ρυθμίσεις

2. Απαίτηση της Αγοράς και των Καταναλωτών

3. Καλύτερη Περιβαλλοντική Διαχείριση

Τα σημαντικότερα κόστη για την εγκατάσταση ενός Σ.Π.Δ. έγκειται:

1. Στην Εκπαίδευση του προσωπικού

2. Στα έξοδα Πιστοποίησης

3. Στην πρόσληψη εξωτερικού συμβούλου

4. Στην πραγματοποίηση επενδύσεων βασισμένων στις Βέλτιστα

Εφαρμοζόμενες Τεχνικές (ΒΕΤ)

Η μεγαλύτερη προσπάθεια συγκεντρώθηκε στην αναγνώριση και καταγραφή των

Περιβαλλοντικών Πλευρών των δραστηριοτήτων της επιχείρησης καθώς και στην

κατασκευή του Εγχειριδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.

2.3.8. Το Κοινοτικό Σύστημα Οικολογικής Διαχείρισης και Οικολογικού Ελέγχου

“EMAS”

Το σύστημα EMAS υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Ιούνιο του 1993

με τον κανονισμό 1836/93/ΕΟΚ και αναθεωρήθηκε το 2001 με τον κανονισμό 761/2001

ως EMASII. Το σύστημα EMAS είναι ένα Κοινοτικό Σύστημα Οικολογικής Διαχείρισης

και Ελέγχου στο οποίο οι επιχειρήσεις μπορούν να συμμετέχουν εθελοντικά. Ο σκοπός

του συστήματος είναι σε γενικές γραμμές η προώθηση της συνεχούς βελτίωσης των

περιβαλλοντικών επιδόσεων των βιομηχανιών. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, οι

βιομηχανικές μονάδες που ακολουθούν το σύστημα EMAS δεσμεύονται να αξιολογούν

Page 52: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-52-

την περιβαλλοντική τους επίδοση, να βελτιώνουν συνεχώς την επίδοση αυτή και να

κοινοποιούν όλα τα σχετικά δεδομένα στο ευρύ κοινό.

Το σύστημα EMAS καλύπτει συγκεκριμένους χώρους βιομηχανικής παραγωγής.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι, εάν μια επιχείρηση διαθέτει πολλές παραγωγικές μονάδες

τότε θα πρέπει να γίνουν ανεξάρτητες καταχωρήσεις στο EMAS μία για κάθε μία

παραγωγική μονάδα.

Το σύστημα EMAS θέτει απαιτήσεις οι οποίες σε μεγάλο βαθμό είναι κοινές με αυτές

του προτύπου ISO 14001:2004. Για τον λόγο αυτό κατά την αναθεώρηση του

συστήματος ως EMASII, το πρότυπο ISO 14001:2004 υιοθετήθηκε επίσημα και

προτείνεται ως το απαραίτητο πρότυπο για την ανάπτυξη και εφαρμογή του Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης της επιχείρησης. Το σύστημα EMAS θέτει και ορισμένες

επιπρόσθετες απαιτήσεις πέραν αυτών του προτύπου ISO 14001:2004. Οι απαιτήσεις

αυτές είναι οι εξής:

Η απαίτηση για σύνταξη Περιβαλλοντικής Δήλωσης στην οποία η επιχείρηση θα

πρέπει να παρουσιάζει στο ευρύ κοινό τις επιδόσεις του Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης που εφαρμόζει

Η απαίτηση για την τυποποιημένη ενεργό συμμετοχή του προσωπικού στην

εφαρμογή του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Η απαίτηση για ενσωμάτωση των ειδικών απαιτήσεων που απορρέουν από

κοινοτικές οδηγίες

Η απαίτηση για την συστηματική εξέταση έμμεσων περιβαλλοντικών

παραγόντων (πχ ο κύκλος ζωής προϊόντων, πρακτικές προμηθευτών, κλπ).

Ο Κανονισμός EMAS, όπως ονομάζεται χάριν συντομίας, διαθέτει εικοσιένα (21) άρθρα

και τέσσερα (4) παραρτήματα. Τα άρθρα 3 και 4 περιέχουν τις βασικές απαιτήσεις για

την ένταξη στον κανονισμό, το άρθρο 5 περιγράφει τις απαιτήσεις της περιβαλλοντικής

δήλωσης και το άρθρο 12 περιγράφει την δυνατότητα χρήσης αναγνωρισμένων

προτύπων για το σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης και τις περιβαλλοντικές

επιθεωρήσεις.

Το παράρτημα Ι αναφέρεται στις απαιτήσεις του Σ.Π.Δ. και το παράρτημα ΙΙ αναφέρεται

στον περιβαλλοντικό έλεγχο. Το παράρτημα ΙΙΙ περιέχει τις απαιτήσεις για τη

διαπίστευση αυτών που προχωρούν στις πιστοποιήσεις των Σ.Π.Δ. , το παράρτημα IV

περιέχει τις διάφορες επιλογές ένταξης στον Κανονισμό EMAS.

Page 53: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-53-

Στόχος του Κοινοτικού Σχήματος είναι η προώθηση της συνεχούς βελτίωσης των

περιβαλλοντικών επιδόσεων των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων μέσω :

Της κατάρτισης και εφαρμογής από τις επιχειρήσεις, προγράμματος

περιβαλλοντικής πολιτικής και συστήματος διαχείρισης για όλους τους χώρους

στους οποίους ασκούν τις δραστηριότητες τους

Της συστηματικής αντικειμενικής και περιοδικής αξιολόγησης των

περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων

Της ενημέρωσης του κοινού ως προς τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των

βιομηχανικών επιχειρήσεων

Τα στάδια υλοποίησης του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και Ελέγχου

απεικονίζονται στο Σχήμα 2.8 που ακολουθεί.

Σχήμα 2.8 : Στάδια υλοποίησης του Κανονισμού EMAS.

Αναλυτικότερα τα στάδια του Κανονισμού περιλαμβάνουν:

Σύνταξη Περιβαλλοντικής Πολιτικής

Η διαμόρφωση της Περιβαλλοντικής Πολιτικής της επιχείρησης διασφαλίζει την

συμμόρφωση με τις ισχύουσες νομοθετικές απαιτήσεις και δεσμεύει την

Διαμόρφωση Περιβαλλοντικής

Πολιτικής

Διεξαγωγή Περιβαλλοντικής

Ανάλυσης

Θέσπιση Περιβαλλοντικών

Στόχων και Προγραμμάτων

Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Σ.Π.Δ.

Περιβαλλοντικοί Έλεγχοι

Σύνταξη Περιβαλλοντικής

Δήλωσης

Επαλήθευση - Δημοσιοποίηση

Page 54: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-54-

επιχείρηση για εύλογη και συνεχή βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων,

λαμβάνοντας υπόψη την οικονομικά βιώσιμη τεχνολογία για το περιβάλλον.

Διεξαγωγή Περιβαλλοντικής Ανάλυσης

Θεσπίζονται οι συνιστώσες που επηρεάζουν την προστασία του περιβάλλοντος

όπως για παράδειγμα , τα απόβλητα, ο θόρυβος, η ενέργεια, οι πρώτες ύλες και το

νερό, τα πιθανά ατυχήματα κ.α. .

Θέσπιση Περιβαλλοντικών Στόχων και Προγραμμάτων

Θεσπίζονται ρεαλιστικά Προγράμματα με συγκεκριμένα μέτρα βελτίωσης της

προστασίας του περιβάλλοντος και τίθεται το σχετικό χρονοδιάγραμμα προς

εκπλήρωση του.

Σχεδιασμό και Ανάπτυξη Σ.Π.Δ.

Καθορίζονται οι ρόλοι, οι αρμοδιότητες, οι υπεύθυνοι, δημιουργούνται οι

διαδικασίες και γίνεται καταγραφή και επιμερισμός των διαθέσιμων πόρων για

την υλοποίηση του περιβαλλοντικού προγράμματος.

Διεξαγωγή Περιβαλλοντικών Ελέγχων

Διεξάγονται αυτοτελώς ή με τη βοήθεια τρίτων φορέων, Περιβαλλοντικοί έλεγχοι

για τη συστηματική, τεκμηριωμένη και αντικειμενική αξιολόγηση των επιδόσεων

του οργανισμού και του Σ.Π.Δ. .

Σύνταξη Περιβαλλοντικής Δήλωσης

Συντάσσεται η Περιβαλλοντική Δήλωση με τους Στόχους, τα Περιβαλλοντικά

Προγράμματα και τις Νομοθετικές Απαιτήσεις της επιχείρησης.

Επαλήθευση – Δημοσίευση

Η Περιβαλλοντική Δήλωση στον αρμόδιο οργανισμό επαλήθευσης του κάθε

κράτους – μέλους , στην περίπτωση της Ελλάδας ο αρμόδιος οργανισμός είναι το

ΥΠΕΧΩΔΕ. Μετά από την εξέταση της Περιβαλλοντικής Δήλωσης επέρχεται η

πιστοποίηση της ή μη. Μετά από επιτυχή πιστοποίηση της επιχείρησης,

ακολουθεί η καταχώρηση της στα μητρώα του Κανονισμού EMAS και έχει το

δικαίωμα χρήσης του λογοτύπου του EMAS (Σχήμα 2.9).

Page 55: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-55-

Σχήμα 2.9: Λογότυπο περιβαλλοντικού Κανονισμού EMAS.

Κάθε χώρος δραστηριοτήτων που συμμετέχει στο EMAS μπορεί να χρησιμοποιήσει το

σύμβολο του EMAS, που φέρει τα αστέρια της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Το σύμβολο

μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην αλληλογραφία και στα επίσημα έγγραφα της

επιχείρησης, στην Ετήσια Έκθεση Αναφοράς, και σε Λογαριασμούς (αλλά όχι στα

προϊόντα της επιχείρησης), συνοδευόμενο από μια σύντομη δήλωση. Επιπλέον η

Περιβαλλοντική δήλωση είναι διαθέσιμη σε όποιον τη ζητήσει. Ο Αρμόδιος Φορέας

τηρεί τον κατάλογο των επιχειρήσεων που συμμετέχουν. Ο Κατάλογος αυτός, που είναι

διαθέσιμος στο κοινό, δημοσιεύεται μία φορά το χρόνο και στην Εφημερίδα των

Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Τα βασικά οφέλη από τη συμμετοχή μίας επιχείρησης στο EMAS είναι η μείωση ή και

αποφυγή κόστους, η απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, ο περιορισμός των

πιθανών κινδύνων και η τήρηση των κανονισμών. Αναλυτικότερα σημαίνει:

1. Ευρωπαϊκή αναγνώριση

2. Αύξηση της εμπιστοσύνης του πελάτη

3. Αύξηση μεριδίου αγοράς

4. Δημιουργία κινήτρων για μεγαλύτερη συμμετοχή και υπευθυνότητα των

εργαζομένων

5. Βελτίωση της δημόσιας εικόνας της επιχείρησης και των σχέσεων με

την τοπική κοινωνία

6. Αποφυγή περιβαλλοντικών προστίμων για παραβάσεις νομοθεσίας,

ατυχήματα κλπ.

7. Βελτιωμένη περιβαλλοντική απόδοση

8. Φθηνότερα ασφάλιστρα

9. Έλεγχο των παρόντων κινδύνων και των μελλοντικών ευθυνών.

Page 56: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-56-

2.3.9. Άλλα Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Πέραν των γνωστών συστημάτων για την περιβαλλοντική διαχείριση που

αναφέρθηκαν παραπάνω, υπάρχουν και άλλα Σ.Π.Δ. λιγότερο γνωστά, αλλά εξίσου

σημαντικά στο τομέα που εφαρμόζονται.

Το Σύστημα CERES

Το σύστημα CERES είναι ένα εθνικό δίκτυο επενδυτών, περιβαλλοντικών οργανώσεων και

κοινωνικά ευαισθητοποιημένων ομάδων, οι οποίοι συνεργάζονται με επιχειρήσεις για να

τονίσουν την ανάγκη για περιβαλλοντική ισορροπία. Στόχος του συστήματος είναι η

ενσωμάτωση της έννοιας της αειφόρου ανάπτυξης στην διεθνή αγορά με στόχο να

διαφυλάξουν την υγεία του πλανήτη και των ανθρώπων.

Ο Συνασπισμός των Περιβαλλοντικά Υπευθύνων Οικονομιών, όπως μεταφράζεται τα

αρχικά του συστήματος (Coalition for Environmentally Responsible Economies) ιδρύθηκε

πριν από 18 χρόνια (1989) και έχει την μορφή μη κερδοσκοπικού οργανισμού. Αποτέλεσμα

της δράσης του συστήματος CERES αποτελεί:

Το διεθνές πρότυπο GRI ( Global Reporting Initiative) για την συνεργασία των

χωρών σε θέματα περιβαλλοντικής, κοινωνικής και οικονομικής επίδοσης

Η προώθηση καινοτομιών στον χώρο των επιχειρήσεων αναφορικά με

περιβαλλοντικά ζητήματα

Η προσέλκυση επενδυτών, χρηματιστών και ηγετών από τον Ο.Η.Ε για να

παρέχουν οικονομική συνεισφορά για την προσπάθεια ελέγχου των κλιματικών

αλλαγών

Η δημοσίευση κατά καιρούς σημαντικών περιβαλλοντικών άρθρων με στόχο την

ενεργοποίηση των πολιτών.

Το Σύστημα Responsible Care

Το σύστημα Responsible Care αποτελεί το πρόγραμμα περιβαλλοντικής διαχείρισης των

χημικών βιομηχανιών και είναι εθελοντικό. Οι βιομηχανίες που το εφαρμόζουν

δεσμεύονται για συνεχή βελτίωση όλων των δραστηριοτήτων τους, οι οποίες σχετίζονται

άμεσα με την υγεία, την ασφάλεια και την το περιβάλλον. Επίσης δεσμεύονται να

εγκαταστήσουν διαδικασίες επικοινωνίας μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων μελών γύρω

από θέματα που άπτονται των δραστηριοτήτων και επιτευγμάτων τους.

Page 57: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-57-

Μέσω ανταλλαγής πληροφοριών και με την χρήση ενός άρτια οργανωμένου συστήματος

δομημένο με λίστες ελέγχου, δείκτες επίδοσης και διαδικασίες επαλήθευσης, το σύστημα

ενεργοποιεί τις βιομηχανίες χημικών προϊόντων στο να επιδείξουν την περιβαλλοντική

τους πορεία.

Το σύστημα Responsible Care χαρακτηρίζεται από είκοσι δύο (22) βασικές αρχές, βάση

των οποίων επιχειρείται μία συνεχής βελτίωση της διαχείρισης των χημικών υλών. Εν

συγκρίσει με το Πρότυπο ISO 14001, το πρώτο αποτελεί μία εξειδικευμένη μορφή

περιβαλλοντικής διαχείρισης και δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις ενός Διεθνούς προτύπου.

2.3.10. Συγκριτική Αξιολόγηση των Σ.Π.Δ. BS 7750, ISO 14001 & EMAS

Στην παρούσα παράγραφο γίνεται μία προσπάθεια σύγκρισης και αξιολόγησης των

χαρακτηριστικών που διαθέτουν κάθε ένα από τα τρία πρότυπα της επικεφαλίδας.

Στο Παράρτημα2 παρατίθενται:

1.) ο πίνακας περιεχομένων κάθε προτύπου ξεχωριστά και δίδεται η δυνατότητα

αντιπαράθεσης των στοιχείων τους,

2.) ο πίνακας σύγκρισης των προτύπων αναφορικά με το εύρος χρήσης τους, τις

αδυναμίες και τα πλεονεκτήματα τους.

Όπως φαίνεται και από το Σχήμα 2.10, ο συνολικός αριθμός των επιχειρήσεων με

πιστοποιημένα ΣΠΔ ανέρχεται σε 106.785 για το έτος 2006. Από αυτές Για την Ελλάδα το

αντίστοιχο μέγεθος των πιστοποιημένων κατά ISO 14001, ανέρχεται σε 254 επιχειρήσεις.

2 Βλ. Παράρτημα - Γ.4. Αντιπαράθεση περιεχομένων των Προτύπων ISO 14001, BS 7750 και EMAS

– Γ.5. Σύγκριση περιεχομένων των Προτύπων ISO 14001, BS 7750 και EMAS.

Page 58: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-58-

Σχήμα 2.10: Πιστοποιημένες επιχειρήσεις ανά χώρα, κατά ISO 14001/ EMAS για το 2006.

Page 59: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-59-

2.3.11. Μελέτες Περιπτώσεων (Case Studies)

Για την σφαιρικότερη κατανόηση της σημασίας των Συστημάτων

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης στην διαφύλαξη του περιβάλλοντος, παρατίθενται δύο

μελέτες περιπτώσεων εφαρμογής τους. Οι μελέτες αναφέρονται στην ανάπτυξη και

εφαρμογή ενός Σ.Π.Δ. σε μία Ξενοδοχειακή εγκατάσταση σύμφωνα με τα πρότυπα ISO

14001 και τον Κανονισμό EMAS. Η επιλογή του Ξενοδοχειακού Συγκροτήματος για την

παρουσίαση των Σ.Π.Δ έγινε με στόχο να γίνει αντιληπτή το ευρύ πεδίο εφαρμογής που

αυτά διαθέτουν.

Case Study 1ο: “Ανάπτυξη ΣΠΔ σύμφωνα με το Πρότυπο ISO 14001 σε

Ξενοδοχειακή Συγκρότημα”.

Εισαγωγή

Η παρούσα Μελέτη Περίπτωσης έχει σκοπό να συνοψίσει την πορεία της

εγκατάστασης Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης κατά το πρότυπο ISO 14001 σε

ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα. Επιπλέον η αναφορά έχει στόχο να παρουσιάσει τις

βέλτιστες πρακτικές που αναπτύσσονται.

Μεθοδολογία υλοποίησης και ανάλυση των φάσεων

Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την υλοποίηση του έργου ήταν η εξής:

1. Καταγραφή και αξιολόγηση υπάρχουσας κατάστασης.

2. Αρχική περιβαλλοντική ανάλυση (environmental review).

3. Ανάλυση της λειτουργίας και των δραστηριοτήτων της επιχείρησης,

4. Ανάλυση των περιβαλλοντικών πτυχών των εντοπισμένων δραστηριοτήτων

5. Εντοπισμός των πιθανών επιπτώσεων ανά περιβαλλοντική πτυχή

6. Αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων και ιεράρχηση των προτεραιοτήτων

Μέρος του σχεδίου ήταν η «Αναφορά ανάλυσης περιβαλλοντικών πτυχών και

πιθανών επιπτώσεων για το ξενοδοχειακό συγκρότημα», που συντάχθηκε με σκοπό να

εντοπιστούν και να αξιολογηθούν οι περιβαλλοντικές πτυχές για τις οποίες υπήρξαν

ενδείξεις ότι ήταν σοβαρές και επομένως έπρεπε να υπόκεινται σε ελέγχους και

μετρήσεις, προκειμένου η εταιρία να πετύχει τους περιβαλλοντικούς της στόχους. Οι

κυριότερες πτυχές αυτές ήταν:

Page 60: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-60-

Οι εκπομπές στην ατμόσφαιρα από τη λειτουργία του λέβητα, σε συνδυασμό με

την παλαιότητά του και την κακή του απόδοση

Οι θερμικές απώλειες λόγω της κακής θερμομόνωσης του κτιρίου, αλλά και λόγω

της μη ελεγχόμενης κατανάλωσης ρεύματος, ιδιαίτερα κατά την απουσία των

ενοίκων από τα δωμάτιά τους

Η μη ελεγχόμενη κατανάλωση νερού στα λουτρά και στα WC των δωματίων

Η έλλειψη ανακύκλωσης στερεών απορριμμάτων (πλαστικού, χαρτιού,

αλουμινίου)

Η μεγάλη χρήση πλαστικών συσκευασιών

Ο θόρυβος λόγω της έλλειψης μόνωσης στο λεβητοστάσιο και λόγω της κακής

ηχομόνωσης του κτιρίου

Αξιολόγηση και ενημέρωση αρχείου ισχύουσας Εθνικής και Κοινοτικής

Νομοθεσίας για το περιβάλλον.

Η οργάνωση αρχείου ισχύουσας εθνικής και κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, η

οποία άπτεται των δραστηριοτήτων του ξενοδοχειακού συγκροτήματος, αλλά και ο

σχεδιασμός του μηχανισμού παρακολούθησης των τροποποιήσεων της νομοθεσίας

αυτής, με στόχο τη δυναμική ενημέρωση του αρχείου.

1. Πλήρης ανάπτυξη του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και Ελέγχου (EMS).

2. Σύνταξη Πολιτικής, στόχων και προγράμματος περιβαλλοντικών επεμβάσεων.

Η περιβαλλοντική πολιτική του ξενοδοχείου, η οποία συνοψίζει τη φιλοσοφία της ανώτερης

διοίκησης γύρω από τα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και ορθολογικής διαχείρισης

των φυσικών πόρων. Επίσης, στην πολιτική περιλαμβάνονται και οι στόχοι που θέσπισε ο

επιχειρηματίας με σκοπό να αποδείξει έμπρακτα την εφαρμογή της πολιτικής του. Πιο

αναλυτικά, οι σημαντικότεροι περιβαλλοντικοί στόχοι που τέθηκαν είναι οι εξής:

I. Μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης κατά 25%

II. Μείωση της κατανάλωσης νερού κατά 20%

III. Μείωση της παραγωγής απορριμμάτων κατά 50%

IV. Μηδενισμός των παραπόνων των πελατών σχετικά με τον υψηλό θόρυβο, λόγω της

θέσης του ξενοδοχείου στο κέντρο της πόλης.

Page 61: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-61-

Με βάση τη πολιτική και τους στόχους, αλλά και τα αποτελέσματα από την «Αναφορά

ανάλυσης περιβαλλοντικών πτυχών και πιθανών επιπτώσεων για το ξενοδοχειακό

συγκρότημα» που συντάχθηκε στη προηγούμενη φάση, προέκυψε το Πρόγραμμα

Περιβαλλοντικών Επεμβάσεων. Βασικά σημεία του προγράμματος περιβαλλοντικών

επεμβάσεων που συνέταξε ο επιχειρηματίας και που έχει ήδη σχεδόν ολοκληρωθεί, είναι τα

εξής:

Αντικατάσταση των λαμπτήρων στα δωμάτια & στους κοινόχρηστους χώρους με

λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης.

Αντικατάσταση του λέβητα

Αλλαγή κουφωμάτων για καλύτερη θερμομόνωση

Χρήση πνευματικών βανών για τη βέλτιστη λειτουργία του συστήματος ψύξης –

θέρμανσης του νερού των δωματίων επιλέγοντας τη χρήση των ηλιακών ή την

καύση πετρελαίου για τη θέρμανση του νερού, ανάλογα με την εξωτερική

θερμοκρασία

Ανεξάρτητη επιλογή θερμοκρασίας σε όλα τα δωμάτια και έλεγχος της

θερμοκρασίας στα κενά δωμάτια μέσω Η/ Υ από τον υπάλληλο της υποδοχής.

Χρήση μειωτήρων ροής νερού στα καζανάκια και στα λουτρά

Σταδιακή αντικατάσταση μέρους των ατομικών μερίδων μαρμελάδας που

χρησιμοποιούνται στο πρωινό, με μεγάλα γυάλινα (και όχι πλαστικά) δοχεία.

Σταδιακή αντικατάσταση μέρους των πλαστικών μπουκαλιών νερού με γυάλινα.

Σταδιακή αντικατάσταση μέρους των ατομικών μερίδων μαρμελάδας που

χρησιμοποιούνται στο πρωινό, με μεγάλα γυάλινα (και όχι πλαστικά) δοχεία.

Τοποθέτηση κάδων ανακύκλωσης (πλαστικό, αλουμίνιο, γυαλί) στην αίθουσα του

πρωινού.

Συλλογή των δοχείων από πλαστικό και αλουμίνιο από τα δωμάτια.

Χρήση χαρτιού και από τις δύο πλευρές για εκτύπωση.

Σύνταξη Εγγράφων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (βλ. Παράρτημα, όπου

παρατίθενται οι διαδικασίες του Συστήματος).

Σύνταξη Εγχειριδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.

Υποστήριξη κατά την διάρκεια αρχικής εφαρμογής του συστήματος.

Εκπαίδευση των στελεχών στην εφαρμογή του συστήματος.

Οφέλη για το ξενοδοχειακό συγκρότημα από την εφαρμογή του ΣΠΔ

Τα σημαντικότερα οφέλη από την εφαρμογή του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

είναι τα εξής:

Page 62: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-62-

1.) Μείωση των άσκοπων εξόδων που δημιουργούνταν λόγω άσκοπης και αλόγιστης

κατανάλωσης ενέργειας και νερού

2.) Προσέλκυση μερίδας πελατών με αυξημένη ευαισθησία σε θέματα περιβαλλοντικής

διαχείρισης

3.) Ευθυγράμμιση με την περιβαλλοντική πολιτική των μεγαλύτερων ταξιδιωτικών

πρακτορείων (π.χ. TUI) και ενίσχυση της συνεργασίας

4.) Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του ξενοδοχείου

5.) Βελτίωση της φήμης του ξενοδοχείου, δεδομένου του ισχύοντος πλαισίου σχετικά

με την ¨απόδοση αστεριών¨ των ξενοδοχειακών μονάδων

6.) Απόδειξη της σύννομης λειτουργίας του ξενοδοχείου στους ελεγκτικούς φορείς

(ΥΠΕΧΩΔΕ, ΕΟΤ κτλ)

Βέλτιστες Πρακτικές που αναπτύχθηκαν κατά την υλοποίηση του έργου

Παράλληλα με τα οφέλη από την εφαρμογή του Συστήματος επιτεύχθηκαν και οι στόχοι της

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, δεδομένου ότι αναπτύχθηκαν βέλτιστες τεχνικές (ΒΕΤ), οι

οποίες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε παρόμοιες στις ξενοδοχειακές μονάδες. Οι πρακτικές

αυτές παρουσιάζονται παρακάτω και αποτελούν έναν μικρό οδηγό βέλτιστων πρακτικών για

οποιαδήποτε περίπτωση ξενοδοχειακής μονάδας.

1. Πρακτικές βέλτιστης ενεργειακής διαχείρισης:

Εκμετάλλευση όπου είναι δυνατό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

(ηλιακή, αιολική, γεωθερμική, υδατοπτώσεων, συμπαραγωγή ηλεκτρισμού –

θερμότητας)

Βελτιώσεις στις μονώσεις των κτιρίων, υγρομονώσεις και τοποθέτηση διπλών

τζαμιών

Βελτιώσεις στα συστήματα θέρμανσης (εγκατάσταση λεβήτων με υψηλή

απόδοση, προσαρμογή της λειτουργίας των λεβήτων ανάλογα με την εποχή)

Βελτιώσεις στα συστήματα φωτισμού (τοποθέτηση λαμπτήρων χαμηλής

κατανάλωσης)

Προγραμματισμός της λειτουργίας του μηχανολογικού εξοπλισμού

Αποτελεσματική επεξεργασία του νερού για την αποφυγή αποθέσεων στα

μηχανήματα, που μπορούν να προκαλέσουν δυσκολία στη μετάδοση

θερμότητας

Τοποθέτηση οδηγιών στα δωμάτια για την αποφυγή άσκοπης κατανάλωσης

ενέργειας

Page 63: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-63-

Τοποθέτηση συστήματος με κάρτες στα δωμάτια, που ενεργοποιούν και

απενεργοποιούν τον εξοπλισμό κατανάλωσης ενέργειας (κλιματιστικά,

τηλεόραση, φώτα)

2. Πρακτικές βέλτιστης διαχείρισης υδάτινων πόρων:

Βελτιώσεις στα είδη υγιεινής, στις βρύσες, στα λουτρά (καζανάκια μικρού

όγκου ή χρονοδιακοπτόμενα, μειωμένης ροής ή με αυτόματο κλείσιμο)

Βελτιώσεις στην απόδοση του εξοπλισμού που καταναλώνει νερό (πλυντήρια

ρούχων και πιάτων)

3. Πρακτικές βέλτιστης διαχείρισης απορριμμάτων:

Μαζικές προμήθειες με σκοπό τη μείωση της συσκευασίας

Προμήθεια προϊόντων μακράς ζωής και αύξηση του χρόνου ζωής με

κατάλληλη συντήρηση και επισκευή

Αγορά εναλλακτικών προϊόντων που μπορούν να ανακυκλωθούν, να

επαναχρησιμοποιηθούν ή διατίθενται ευκολότερα και δημιουργούν μικρότερη

επιβάρυνση

Αποφυγή σερβιρίσματος ατομικών μερίδων στο πρωινό

Υιοθέτηση πολιτικής ανάκτησης – επαναχρησιμοποίησης – ανακύκλωσης για

τα χαρτοκιβώτια, το χαρτί, το γυαλί και το πλαστικό.

4. Πρακτικές βέλτιστης διαχείρισης θορύβου:

Τοποθέτηση διπλών τζαμιών

Μόνωση του λεβητοστασίου και του πλυντηρίου ρούχων

Τοποθέτηση ειδικών εδράσεων για την απορρόφηση του ήχου στα

μηχανήματα που τον προκαλούν

Χτίσιμο των άσκοπων ανοιγμάτων στους τοίχους

5. Πρακτικές βέλτιστης διαχείρισης πρώτων και βοηθητικών υλών:

Χρήση ανακυκλωμένου χαρτιού και ανακυκλώσιμων πλαστικών

Εκτύπωση και από τις δύο πλευρές του χαρτιού

Χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε αντικατάσταση του φαξ και των

επιστολών

Χρήση ανακυκλώσιμου τόνερ

Page 64: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-64-

Χρήση βιοδιασπώμενων απορρυπαντικών, χωρίς χλώριο και φωσφορικά

άλατα

Χρήση επαναφορτιζόμενων μπαταριών, μετασχηματιστών και πυκνωτών

Χρήση χρωμάτων με βάση το νερό, χωρίς διαλύματα μολύβδου και τοξικά

Case Study 2ο: “Η εφαρμογή του Κανονισμού EMAS στα Ξενοδοχειακά

Συγκροτήματα [47]”.

Γενικά Στοιχεία

H λήξη της τουριστικής περιόδου για κάθε επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον

τομέα του τουρισμού, σηματοδοτεί την απαρχή της περιόδου αυτοαξιολόγησης τους. Η

ευαισθητοποίηση των επισκεπτών αποτελεί το επιστέγασμα των προσπαθειών

βελτίωσης της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών. Η αναβάθμιση των τεχνικών

μέσων, η κατάλληλη ευαισθητοποίηση όλου του έμψυχου δυναμικού της επιχείρησης σε

θέματα περιβαλλοντικής αγωγής και η καθημερινή λήψη μηνυμάτων από τους

λαμβάνοντες τα προνόμια των υπηρεσιών είναι μερικά από τα στοιχεία που

διαφοροποιούν το ‘EMAS’ από τα υπόλοιπα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης.

Τα οφέλη, οικονομικά και κοινωνικά, από την εγκατάσταση και λειτουργία του

συστήματος ξεπερνούν τα γεωγραφικά όρια της χώρας και αποκτούν ευρωπαϊκή ισχύ. Η

πρόληψη και αποφυγή των περιβαλλοντικών ατυχημάτων απολαμβάνει ευρωπαϊκής

αναγνώρισης των προσπαθειών της ξενοδοχειακής μονάδας για αποφυγή

κατασπατάλησης φυσικών και ενεργειακών πόρων. Η έκθεση στο κοινό της

εφαρμοζόμενης πολιτικής καθιστά ορατή την πρόθεση της επιχείρησης για δέσμευση σε

θέματα περιβάλλοντος με την αρωγή του προσωπικού που την στελεχώνει. Ο επιτυχής

έλεγχος από την εφαρμογή του κανονισμού έρχεται να επικυρώσει αυτή την δέσμευση

και να θέσει τον πήχη υψηλότερα για την επόμενη τουριστική περίοδο.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα εταιρείας δημοσκοπήσεων στην Ελλάδα, 27% των

ερωτηθέντων προτιμούν τα ξενοδοχειακά καταλύματα για τις καλοκαιρινές τους

διακοπές. Το 26,4% εκφράζει την ανάγκη άμεσης βελτίωσης των παρεχόμενων

υπηρεσιών, ενώ το 48,3% αξιολογεί ως μέτριο το επίπεδο των υποδομών και των

τουριστικών υπηρεσιών στον Ελλαδικό χώρο. Στο ερώτημα «Πως κρίνεται το επίπεδο

των υπηρεσιών και των υποδομών στην Ελλάδα συγκριτικά με αυτές των υπολοίπων

χωρών του Εξωτερικού;», μόλις το 31,2% τις θεωρεί εφάμιλλες ενώ το 43,9% τις

καταδικάζει ως χειρότερες. Τέλος, στο 50,7% ανέρχεται το ποσοστό των ερωτηθέντων το

Page 65: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-65-

οποίο θεωρεί σαν βασική προτεραιότητα για την ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα,

την αναβάθμιση της ποιότητας των τουριστικών υπηρεσιών (ΚΑΠΑ RESEARCH, 2006).

Οι διοικήσεις των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια έχουν διαπιστώσει

πως η περιβαλλοντική φροντίδα είναι κάτι περισσότερο από ένα ισχυρό εργαλείο

marketing στην τουριστική βιομηχανίας. Η συμβολή των Συστημάτων Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης στην οικονοµική βιωσιμότητα και την επιχειρηματική επιτυχία ενός

ξενοδοχείου συμβάλουν θετικά και στην γενικότερη πορεία του κλάδου.

Η περιβαλλοντική συνείδηση ενός ξενοδοχείου αντικατοπτρίζεται στο Ελληνικό, αλλά

και στο διεθνές κοινό, µε δύο τρόπους:

α) Με την απόκτηση του Πιστοποιητικού για το Σύστηµα Περιβαλλοντικής ∆ιαχείρισης

που εφαρµόζει σύµφωνα µε το γνωστό σε όλους, διεθνές πρότυπο ΙSO 14001, είτε

β) Με την καταχώρηση του ονόµατος του ξενοδοχείου στο μητρώο του ΥΠΕΧΩ∆Ε και

στην Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφόσον η ξενοδοχειακή μονάδα έχει

επιλέξει να επαληθεύσει το Σύστηµα Περιβαλλοντικής ∆ιαχείρισης σύµφωνα µε τον

Ευρωπαϊκό Κανονισµό 761/2001 (ΕΜΑS).

Tα Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, ISO 14001 και EMAS, βασίζονται σε δύο

κεντρικές ιδέες οι οποίες αποτελούν και τις κατευθυντήριες γραμμές υλοποίησης κάθε

Σ.Π.Δ. εν γένει. Στην ανάγκη για συνεχή βελτίωση των υπαρχουσών περιβαλλοντικών

συνθηκών και στην εφαρμογή των καλύτερων πρακτικών περιβαλλοντικής διαχείρισης.

Το διεθνές πρότυπο ISO 14001 παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες με τον Ευρωπαϊκό

Κανονισμό με την ουσιαστική διαφορά ότι δεν απαιτεί την κατάρτιση και κοινοποίηση

της περιβαλλοντικής δήλωσης. Ο κανονισµός του EMAS προχωρά λίγο περισσότερο και

ζητά επικυρωµένη περιβαλλοντική δήλωση, την οποία διαβιβάζει ο οργανισµός στον

αρµόδιο φορέα του κράτους µέλους, και εφόσον εγκριθεί, δημοσιοποιείται και παίρνει το

δικαίωµα συμμετοχής στο EMAS (Commission of the European Communities, 2004). Το

EMAS είναι από τις λύσεις που προωθήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) στα

πλαίσια του 5ου

Περιβαλλοντικού Προγράμματος Ανάπτυξης. Η αναθεώρηση του

Κοινοτικού Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και Ελέγχου (EMAS) από τον

Κανονισμό 761/2001 επιτρέπει πλέον τη συμμετοχή και ξενοδοχειακών μονάδων και

επιχειρήσεων του τουριστικού τομέα στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Δράσης για το

Περιβάλλον [6].

Page 66: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-66-

Η εφαρμογή του Κανονισμού EMAS

Οι επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου μπορούν να ομαδοποιηθούν ανάλογα µε το

μέγεθος των εγκαταστάσεων και των δραστηριοτήτων που οι ίδιες εκτελούν, σε μικρής,

μεσαίας και μεγάλης κλίμακας ξενοδοχειακές μονάδες. Ανεξαρτήτως κλίμακας, κάθε

ξενοδοχειακή μονάδα παρέχει στους πελάτες της, υπηρεσίες που ως επί το πλείστον

εμπεριέχουν την κατανάλωση πόρων με άμεσες επιπτώσεις στο ευρύτερο περιβάλλον. Η

φύση και το εύρος των επιπτώσεων αυτών δεν συγκρίνεται µε αυτές των επιχειρήσεων

του βιομηχανικού τοµέα, αλλά εξακολουθούν να ενσωματώνουν την κατανάλωση

ενέργειας και φυσικών πόρων με ταυτόχρονη παραγωγή αποβλήτων. Ο Ευρωπαϊκός

Κανονισμός EMAS, εκφράζοντας πιστά την έννοια της αειφόρου ανάπτυξης, βελτιώνει

σε γενικές γραμμές την αποτελεσματικότητα των χρησιμοποιούμενων πρώτων υλών,

μειώνει το λειτουργικό κόστος και αυξάνει την ενεργή συμμετοχή του προσωπικού.

Κατευθυντήριες γραμμές στην εφαρμογή του Κανονισμού EMAS

Η ξενοδοχειακή μονάδα ή/και το ξενοδοχειακό συγκρότημα που θα επιλέξει να

ενταχθεί στο σύστημα EMAS, θα πρέπει να καταστρώσει ένα πλάνο με βάση το οποίο θα

είναι σε θέση να εφαρμόσει εκείνο το ΣΠΔ που προσαρμόζεται καλύτερα στις απαιτήσεις

και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Την ευθύνη υλοποίησης ενός τέτοιου πλάνου φέρει

κατά κύριο λόγο η Διοίκηση της επιχείρησης. Τα βασικά στάδια για την σχεδίαση του

ΣΠΔ κατά EMAS, αναλύονται σε:

1. Σχεδιασμός Περιβαλλοντικής Πολιτικής

Ο κανονισµός του EMAS προβλέπει και κατά συνέπεια απαιτεί προετοιμασία και

εφαρμογή περιβαλλοντικής πολιτικής από την πλευρά της επιχείρησης. Αυτή θα

εμπεριέχει σε γενικές γραμμές τους αντικειμενικούς σκοπούς και τις αρχές που τη

διέπουν σε περιβαλλοντικά θέµατα. Θα πρέπει να κρίνεται και να επανεξετάζεται σε

χρονικά διαστήματα που έπονται των αντίστοιχων περιβαλλοντικών ελέγχων, καθώς

δημοσιεύεται και γνωστοποιείται στο ευρύτερο κοινό. Στην παρούσα φάση του

σχεδιασμού ενσωματώνεται και η περιβαλλοντική ανάλυση, για τις ενδεχόμενες

επιπτώσεις από τις δραστηριότητες της ξενοδοχειακής μονάδας. Περιλαμβάνει σε ένα

αρχείο τις διαδικασίες εντοπισµού και καταγραφής όλων των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων που συνδέονται µε το χώρο δραστηριοτήτων της, ενώ παράλληλα περιέχει

και όλους τους σχετικούς κανονισμούς και νομοθετικές ρυθμίσεις. Παραδείγματα των

περιβαλλοντικών πτυχών σε μία ξενοδοχειακή μονάδα αποτελούν :

Αστικά απόβλητα

Χρήση χημικών (απορρυπαντικά)

Χρήση κλιματιστικών (Freon)

Page 67: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-67-

Κατανάλωση φυσικών πόρων ενέργειας

Κατανάλωση νερού

Αισθητική ρύπανση

Στερεά απόβλητα στους χώρους του ξενοδοχείου και τις ακτές

Τα παραπάνω στοιχεία δίνουν την δυνατότητα κατάρτισης ενός προγράμματος, πάνω στο

οποίο θα σχεδιαστούν και θα προγραμματιστούν οι ανάλογες περιβαλλοντικές δράσεις. Η

αρχική αυτή επισκόπηση δεν διαφέρει σε τίποτα από μια εμπεριστατωμένη Μελέτη

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων όπως αυτή περιγράφεται στην σχετική νομοθεσία ΚΥΑ

69269/5387/90(ΦΕΚ678/Β/90).

2. Εφαρμογή Συστήµατος Περιβαλλοντικής ∆ιαχείρισης

Η εφαρμογή του ΣΠΔ είναι το στάδιο εκείνο που κατανέµει ευθύνες και αρμοδιότητες

αποσαφηνίζοντας τη δομή τους συστήματος και ενημερώνοντας το προσωπικό για τα

περιβαλλοντικά του καθήκοντα. Μέσα από την εκτέλεσης τους, γίνεται μία πρώτη

εκτίμηση των αποτελεσμάτων της οργανωτικής δομής που τέθηκε σε ισχύ, και

συγκεντρώνονται όλα εκείνα τα απαραίτητα στοιχεία που θα χρησιμεύσουν στην

περάτωση του ελέγχου, που αποτελεί το επόμενο στάδιο. Σε κάθε ξενοδοχειακή μονάδα

που αναπτύσσεται σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης κατά ΕΜΑS, εφαρμόζονται οι

απαιτήσεις του διεθνούς προτύπου ΙSO 14001 δίνοντας έμφαση στα καίρια ζητήματα

της:

Ι) Ικανοποίησης των περιβαλλοντικών όρων που έχει επιβάλλει η πολιτεία και η Τοπική

Αυτοδιοίκηση για την προστασία του περιβάλλοντος, λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια

που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

ΙΙ) Ευαισθητοποίησης των στελεχών και των υπαλλήλων του ξενοδοχείου στη διαχείριση

των περιβαλλοντικών πτυχών της μονάδας, με την καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης

μέσα από επιμορφωτικές διαδικασίες.

ΙΙΙ) Σωστής χρήσης και επιμέλειας των τεχνικών μέσων του ξενοδοχείου, για τη μείωση

των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

3. Εσωτερικός Έλεγχος Λειτουργίας του Συστήµατος

Ο έλεγχος της λειτουργίας του συστήματος επιδιώκει να εξετάσει το εάν και κατά πόσο

ακολουθείται το πρόγραμμα περιβαλλοντικής διαχείρισης που η ίδια η διοίκηση της

επιχείρησης έχει θέσει μέσα από την περιβαλλοντική πολιτική της. Η διαδικασία αυτή

αποτελεί την καρδιά του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης που έχει εφαρμοστεί

στο προηγούμενο στάδιο. Η μορφή του ελέγχου μπορεί να είναι τέτοια ώστε να είναι

Page 68: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-68-

δυνατή η απεικόνιση του με τη μορφή διαγράμματος ή μία αναλυτική γραπτή αναφορά

που θα περιγράφει το σύνολο των καθηκόντων που πρέπει να πραγματοποιηθούν. Σε

κάθε περίπτωση κρατούνται αρχεία, στα οποία καταγράφονται κάθε φορά τόσο τα

αποτελέσματα των ελέγχων όσο και οι ρυθμιστικές ενέργειες που απαιτούνται. Οι

πληροφορίες που συσσωρεύονται βοηθούν στο να γίνει κατανοητός ο τρόπος λειτουργίας

του συστήματος και στο να σχεδιαστούν μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης έκτακτων

καταστάσεων.

4. Ρυθμιστικές Ενέργειες

Από τον έλεγχο τους συστήματος απορρέουν οι ρυθμιστικές ενέργειες που αποσκοπούν

στην επανεξέταση εκείνων των μεταβλητών που ορίστηκαν σε αρχικό στάδιο, πριν την

εφαρμογή του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης. Αυτές οι μεταβλητές μπορεί

να αφορούν ποσοτικές μετρήσεις κάποιων βλαπτικών παραγόντων στο σύστημα. Σε

περιπτώσεις ανίχνευσης σημαντικής περιβαλλοντικής επίπτωσης, απαιτείται η άμεση

εφαρμογή εφικτής οικονομοτεχνικής λύσης για την εξομάλυνση και εξάλειψη εάν είναι

δυνατόν, του φαινομένου. Από την άλλη μεριά, οι ρυθμιστικές ενέργειες του Εσωτερικού

Ελέγχου μπορεί να αποσκοπούν σε πιθανό επαναπροσδιορισμό των μεταβλητών που

αφορούν την οργανωτική δομή του συστήματος, καθώς επίσης και στην απόδοση

καθηκόντων και ευθυνών σε συγκεκριμένα πρόσωπα. Σκοπός των ρυθμιστικών

ενεργειών πρέπει να αποτελεί η συνεχής βελτίωση του εφαρμοσμένου Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ώστε να μετριάζονται τα φαινόμενα μη συμμόρφωσης με

τις προϋποθέσεις του κανονισμού EMAS.

5. Σύνταξη Περιβαλλοντικής Δήλωσης

Η Περιβαλλοντική Δήλωση κάθε ξενοδοχειακής επιχείρησης αποτελεί μια από τις

βασικές απαιτήσεις του κανονισμού, καθιστώντας τη το στοιχείο διαφοροποίησης

ανάμεσα στον Κανονισμό EMAS και στο Πρότυπο ISO 14001. Μέσω της

Περιβαλλοντικής Δήλωσης του ξενοδοχείου, πραγματοποιείται η γνωστοποίηση προς τα

ενδιαφερόμενα μέρη, πελάτες, υπαλλήλους, μετόχους και τοπική κοινότητα, σχετικά με

τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και επιδόσεις της επιχείρησης. Η Περιβαλλοντική

Δήλωση πρέπει να προετοιμαστεί µετά το τέλος του περιβαλλοντικού ελέγχου και θα

περιέχει:

1) Λεπτομερή περιγραφή των δραστηριοτήτων, προϊόντων και υπηρεσιών του

οργανισμού, χωροταξικό προσδιορισμό των εγκαταστάσεων (τοποθεσίες και

χώροι δραστηριοτήτων)

2) Περιβαλλοντική πολιτική της επιχείρησης, όπως παρουσιάζεται στην παράγραφο

2.1.1.

Page 69: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-69-

3) Λεπτομερή περιγραφή και ανάλυση όλων των σημαντικών περιβαλλοντικών

επιπτώσεων.

4) Περιγραφή όλων των περιβαλλοντικών σκοπών και στόχων και σύνδεσή τους με

τις αντίστοιχες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

5) Παρουσίαση των δεδομένων και στοιχείων που αποδεικνύουν την

περιβαλλοντική επίδοση της επιχείρησης, σε συνδυασμό με τους σκοπούς και

στόχους καθώς και με τις αντίστοιχες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. (Προαιρετική

θεωρείται η χρήση των δεικτών περιβαλλοντικής επίδοσης κατά την παρουσίαση

της περιβαλλοντικής επίδοσης.)

6) Στοιχεία και πληροφορίες που δρουν υποστηρικτικά των πληροφοριών

αναφορικά με την περιβαλλοντική επίδοση.

7) Ονοματεπώνυμο και αριθμό διαπίστευσης του επιθεωρητή-φορέα διαπίστευσης

και ημερομηνία επικύρωσης.

Η σύνταξη της Περιβαλλοντικής Δήλωσης πραγματοποιείται μία φορά, στο στάδιο της

αρχικής καταχώρησης της επιχείρησης στη λίστα των επιχειρήσεων πιστοποιημένων

κατά EMAS, και μετέπειτα κάθε τρία χρόνια σε μία νέα πλήρη έκδοση. Αξιοσημείωτο

είναι το γεγονός της ενημέρωσης των αρχείων του Κανονισμού EMAS, με τα

αποτελέσματα των ετήσιων περιβαλλοντικών ελέγχων.

6. Επικύρωση του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Το στάδιο της περιβαλλοντικής επικύρωσης περιλαμβάνει εκτός της επισκόπησης των

προηγούμενων σταδίων, την εξέταση του συστήματος μέσα από την διενέργεια ενός

περιβαλλοντικού ελέγχου. Η διαδικασία του ελέγχου στο στάδιο της επικύρωσης,

σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του EMAS, εφαρμόζεται µε ελέγχους των αρχείων, γραπτών

διαδικασιών και άλλων σχετικών γραπτών στοιχείων, µε επιθεωρήσεις των συνθηκών

εργασίας και του εξοπλισµού και µε συζητήσεις µε το προσωπικό που απασχολείται στο

συγκεκριμένο χώρο δραστηριοτήτων. Η περιοδικότητα αυτών των ελέγχων εξαρτάται

σαφώς και από το μέγεθος της ξενοδοχειακής μονάδας, αλλά σε γενικές γραμμές πρέπει

να καλύπτει τις δραστηριότητες χρονικού διαστήματος τουλάχιστον ενός έτους. Η

αξιοπιστία των δεδομένων και των πληροφοριών που περιλαμβάνει η περιβαλλοντική

δήλωση ελέγχεται από τα λειτουργικά και διαχειριστικά καθήκοντα που έχουν ανατεθεί

στα υπάρχοντα διοικητικά επίπεδα, καθώς και οι αντίστοιχες αρμοδιότητες τους. Ο

έλεγχος του συστήματος επιτελείται από εξωτερικό ανεξάρτητο φορέα - επιθεωρητή, που

δεν σχετίζεται με την επιχείρηση και πρέπει να είναι σε θέση να κρίνει αντικειμενικά την

λειτουργία του συστήματος και να προτείνει ρυθμιστικά μέτρα σε περίπτωση που αυτή

δεν είναι εύρυθμη και σύμφωνη με τις απαιτήσεις του κανονισμού EMAS.

Page 70: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-70-

Ο επιθεωρητής πιστοποιεί την ξενοδοχειακή μονάδα κατά EMAS εφόσον κρίνει

ότι αυτή συμμορφώνεται με τα απαραίτητα κριτήρια που θέτει ο κανονισμός, και της

δίνει το δικαίωµα να χρησιμοποιήσει το περιβαλλοντικό λογότυπο του EMAS (Σχήμα

2.9), που ουσιαστικά αποτελεί την έγκριση ότι η μονάδα έχει συμμορφωθεί µε όλες τις

απαιτήσεις του κανονισµού. Σε αντίθετη περίπτωση, ο επιθεωρητής θα επισημάνει τις

τυχών αδυναμίες του συστήματος και θα ζητήσει την επιμέλεια τους μέσα σε ένα

προκαθορισμένο χρονικό διάστημα μετά το οποίο θα επιστρέψει για επανέλεγχο.

Τα οφέλη για τις Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις

Η εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης, με βάση τον Κανονισμό EMAS

από τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, μπορεί να δημιουργήσει σημαντικά περιβαλλοντικά

και επιχειρηματικά οφέλη, τα κυριότερα των οποίων είναι:

Μείωση της υπέρμετρης κατανάλωσης των φυσικών πόρων (νερού και ενέργειας)

Προστασία και αναβάθμιση του τοπικού περιβάλλοντος μέσω βελτιωμένης

συνεργασίας με τους άμεσα εμπλεκόμενους φορείς (προμηθευτές, τοπικούς

φορείς, κατοίκους)

Ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων της επιχείρησης

Βελτίωση των διοικητικών δομών και διαδικασιών διοίκησης, μέσα από την

καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης και περιβαλλοντικής διαχείρισης

Ελαχιστοποίηση του λειτουργικού κόστος της επιχείρησης

Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησης μέσα από την βελτίωση της

δημόσιας εικόνας της και συμμετοχής της σε διαγωνισμούς επιχειρηματικής

αριστείας

Η περιβαλλοντική δήλωση, ένα αξιόπιστο έντυπο για τις περιβαλλοντικές

συνθήκες και δραστηριότητες που λαμβάνουν μέρος στους χώρους του

ξενοδοχείου, μπορεί να διανεµηθεί σε πελάτες και άλλους ενδιαφερόμενους

ελκύοντας το ενδιαφέρον του ευρύτερου τουριστικού κοινού

Τονίσει την περιβαλλοντική ευθύνη που τις διέπει

Δημιουργεί καλύτερες συνθήκες επικοινωνίας με το τουριστικό κοινό.

Οι σύγχρονες προκλήσεις επιβάλουν τη συνεχή αναζήτηση και την υιοθέτησης μιας

αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης. Η τουριστική ανάπτυξη θα πρέπει να προσδοκά τόσο

στην άνοδο του επιπέδου της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών όσο και στην

διαφύλαξη αρμονική ενσωμάτωση δράσεων που στοχεύουν στην αναβάθμιση του

περιβάλλοντος. Η απόκτηση ενός ΣΠΔ κατά EMAS αποβαίνει σε όφελος όλων των

επιχειρήσεων που ενδιαφέρονται όχι μόνο για την εγκαθίδρυση ενός ΣΠΔ αλλά

Page 71: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-71-

παράλληλα και για μία ουσιαστική αναβάθμιση της δημόσιας εικόνας τους αναφορικά με

το περιβάλλον. Ακολούθως, ακόμα και οι επιχειρήσεις που έχουν ήδη αποκτήσει

πιστοποιητικό ISO 14001, έχουν να αποκομίσουν πολλά οφέλη από τη δημοσιοποιημένη

υπευθυνότητα απέναντι στο περιβάλλον με την οποία εμπλουτίζεται το εταιρικό τους

προφίλ κατόπιν της απόκτησης του EMAS.

2.3.12. Συμπεράσματα

Τα δύο case study που παρουσιάστηκαν στην προηγούμενη ενότητα, είχαν σαν

σκοπό την κάλυψη του θεωρητικού μέρος των Συστημάτων Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης, όπως αυτό αναπτύχθηκε στις θεματικές παραγράφους §2.3.1 έως §2.3.10.

Κατέστη σαφές η δυνατότητα εφαρμογής των προτύπων ISO 14001 και EMAS, σε κάθε

μορφή επιχείρησης και οργανισμού, ανεξαρτήτου μεγέθους.

Κάθε οργανισμός μπορεί να επιλέξει το πρότυπο μου επιθυμεί να εφαρμόσει (ISO 14001,

EMAS, κ.α.) σύμφωνα πάντα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αλλά και με βάση τις

ιδιαιτερότητες που χαρακτηρίζουν κάθε πρότυπο ξεχωριστά. Και τα δύο πρότυπα

ακολουθούν παρόμοια συλλογιστική πορεία για την ανάπτυξη ενός ΣΠΔ. Εστιάζουν

στον εντοπισμό και την καταγραφή των πιθανών πηγών περιβαλλοντικής επιβάρυνσης

ενώ η εγκατάσταση του (ΣΠΔ) αποφέρει οφέλη για τον οργανισμό και περιβάλλον.

Page 72: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-72-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

3.1. Εισαγωγή

Σε αυτό το κεφάλαιο γίνεται μία εποπτική παρουσίαση των μεθόδων που

χρησιμοποιούνται κατά κόρον στην βιομηχανία για την παραγωγή προϊόντων από

πλαστική Α` ύλη. Η παρουσίαση περιλαμβάνει μία ιστορική αναδρομή αναφορικά με

την εξελικτική πορεία του πλαστικού και αποτυπώνει τις βασικές βιομηχανικές

μεθόδους παραγωγής πλαστικών προϊόντων. Τέλος, ακολουθεί μία λεπτομερής

αναφορά στις μεθόδους που εμφανίζονται στις γραμμές παραγωγής της εξεταζόμενης

βιομηχανίας.

3.2. Η Εξέλιξη του Πλαστικού ως βασική Α` ύλη

Η λέξη πλαστικός έχει ελληνικές ρίζες και η ετυμολογική ανάλυση της έννοιας,

φανερώνει συσχέτιση με όρους προερχόμενες από την χημεία, όπως: πολυμερές,

μακρομόριο και ελαστομερές. Η λέξη πλαστικά χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει

προϊόντα ευμετάβλητα, ικανά δηλαδή, να διαμορφωθούν υπό την επίδραση κάποιας

μορφής πίεσης. Χρησιμοποιείται όμως , λανθασμένα κατά γενική ομολογία, και για να

προσδιορίζει την βιομηχανία πλαστικών καθώς και το σύνολο των προϊόντων που

αυτές παράγουν.

Παρόλα αυτά, η ευρύτερη επιστημονική κοινότητα που δραστηριοποιείται στον τομέα

της Βιομηχανίας Πλαστικών, έχει αποδώσει στα πλαστικά τον εξής ορισμό :

« Κάθε αντικείμενο συνιστώμενο από μία μεγάλη και πολυποίκιλη ομάδα υλικών,

αποτελούμενα εξ ολοκλήρου ή κατά μέρος, από τον συνδυασμό άνθρακα με οξυγόνο,

άζωτο, υδρογόνο και άλλα οργανικά ή μη στοιχεία, τα οποία ενώ στην τελική τους μορφή

βρίσκονται στη στερεή κατάσταση, σε κάποια στάδιο παραγωγής τους έχουν

ρευστοποιηθεί επιτρέποντας τους να λάβουν οποιοδήποτε επιθυμητό σχήμα, με την χρήση

θερμότητας, πίεσης ή και συνδυασμό αυτών. »

Ο προσδιορισμός της έννοιας του πλαστικού, άρχισε να διαμορφώνεται το 1833 από

τον Σουηδό χημικό J.J. Berzelious και οδήγησε στην παραγωγή του πρώτου

συνθετικού υλικού, αποτελούμενο από πολλές χιλιάδες μόρια. Αργότερα, το 1835,

εμφανίζεται ο όρος πολυμερές, δομικό στοιχείο στην ανακάλυψη του

βινυλοχλωριδίου (VC) από τον χημικό H.V. Regnault.

Page 73: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-73-

Μετά την γνωστοποίηση και καταχώρηση του βινυλοχλωριδίου, ακολουθεί μία σειρά

ανακαλύψεων και άλλων πολυμερών υλικών, έχοντας σαν συνέπεια την εξέλιξη της

τεχνολογίας στην παραγωγή πλαστικών προϊόντων. Το 1970 αποτελεί την κυριότερη

περίοδο για την εξέλιξη της πλαστικής βιομηχανίας. Ο συνεχής πειραματισμός για

την ανακάλυψη νέων μονομερών ευελπιστεί να συνεισφέρει στην κατασκευή

συνθετικών πολυμερών, ικανών να βελτιώσουν είτε τις ήδη υπάρχουσες φυσικές

ιδιότητες είτε, τις μεθόδους κατεργασίας τους. Άμεση συνέπεια αυτών των

προσπαθειών είναι και η ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής.

Σήμερα η πλαστική ύλη συναντάται σε πολλές καθημερινές δραστηριότητες ακόμα

και στις διαστημικές αποστολές. Η αντικατάσταση παλαιότερων υλικών από

πλαστικά θεωρήθηκε αναγκαία, μίας και τα τελευταία διαθέτουν βελτιωμένα

χαρακτηριστικά σε θέματα αντοχής, καλαισθησίας και κόστους.

3.3. Μέθοδοι Διαμόρφωσης

Τα προϊόντα στην πλειοψηφία τους, κατασκευάζονται από στερεή

θερμοπλαστική ύλη, υπό την μορφή μικρών κόκκων-δισκίων. Η ύλη αυτή έχει την

ιδιότητα όπως φανερώνεται και από την ονομασία της, όταν θερμανθεί να καταστεί

εύπλαστη, μαλακή. Ένας από τους λόγους για τον οποίο προτιμούνται τα

θερμοπλαστικά έναντι των θερμοσκληραινόμενων υλικών είναι η δυνατότητα

επαναχρησιμοποίησης τους μέσω σύγχρονων συστημάτων ανακύκλωσης. Οι

κυριότερες μέθοδοι διαμόρφωσης που απαντώνται στη βιομηχανία παραγωγής

πλαστικών ειδών, είναι δύο:

3.3.1. Μέθοδος διαμόρφωσης με καλούπια

Με τις μεθόδους διαμόρφωσης με καλούπια η πλαστική Α` ύλη υπό την μορφή

ρητινών, σκόνης, δισκίων, κ.α., μετατρέπονται στα επιθυμητά και χρήσιμα προς εμάς

προϊόντα. Ένα κοινό χαρακτηριστικό των μεθόδων διαμόρφωσης με χύτευση σε

καλούπια είναι η προϋπόθεση ύπαρξης κάποιας δύναμης. Για την διαμόρφωση

προϊόντων από κόκκους ή δισκία απαιτούνται μεγάλες δυνάμεις, ενώ για να

οδηγήσουμε λιωμένες ρητίνες μέσα σε καλούπια, απαιτείται πολύ μικρότερη

εγκατεστημένη ισχύς.

Υπάρχει πλήθος μεθόδων διαμόρφωσης με καλούπια, οι βασικότερες των οποίων

είναι τρεις:

Διαμόρφωση σε καλούπι με έγχυση υλικού

Διαμόρφωση σε καλούπι με συμπίεση και μεταφορά υλικού

Διαμόρφωση με την τεχνική υγρών ρητινών

Page 74: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-74-

3.3.2. Μέθοδος διαμόρφωσης με εξώθηση

Κατά την εξώθηση, ξηρή σκόνη, κόκκοι πλαστικού ή ενισχυμένα πλαστικά

υλικά θερμαίνονται, αναμιγνύονται και πιέζονται προς την έξοδο ενός ακροφύσιου

μετά το οποίο υπάρχει συνδεδεμένο το καλούπι. Το σύστημα διαμόρφωσης των

μηχανών αυτών είναι συνήθως δύο τύπων: α) σύστημα εξώθησης με έμβολο (κριό) ή

β) σύστημα εξώθησης με κοχλία. Το πρώτο, προτιμάται στην περιπτώσεις

μορφοποίησης εξαρτημάτων από πλαστικά πολύ μεγάλου μοριακού βάρους, όπως

π.χ. το πολυαιθυλένιο μεγάλου μοριακού βάρους (UHMWPE).

Οι κυριότερες μέθοδοι μορφοποίησης με εξώθηση σε καλούπια αριθμούν τις τρεις και

είναι οι κάτωθι:

Μορφοποίηση με έγχυση και φύσημα

Μορφοποίηση με εξώθηση

Παραλλαγές μορφοποίησης με φύσημα

Στην επόμενη παράγραφο θα εξετάσουμε αναλυτικότερα τις κατηγορίες της

διαμόρφωσης σε καλούπι με έγχυση υλικού και της μορφοποίησης με εξώθηση, ενώ οι

υπόλοιπες μέθοδοι διαμόρφωσης αφήνονται στην ευχέρεια του αναγνώστη για

περαιτέρω εμβάθυνση.

3.4. Τεχνικές Διαμόρφωσης Α` Ύλης στις γραμμές παραγωγής

Οι κύριες δραστηριότητες της βιομηχανίας όπως αναφέρθηκε και σε

προηγούμενο κεφάλαιο, αφορούν την παραγωγή ολοκληρωμένων συστημάτων

προστασίας καλωδίων από θερμοπλαστικά υλικά. Στην προκειμένη περίπτωση, η Α`

ύλη αναμιγνύεται με πρόσθετες ενισχυτικές – βοηθητικές ουσίες, που βελτιώνουν τις

συνθήκες διαμόρφωσης της. Τα περισσότερα πρόσθετα είναι συνήθως χημικές ουσίες

και χωρίζονται ανάλογα με την ιδιότητα που προσδίδουν στο πλαστικό, δηλαδή:

αντιοξειδωτικά, αντιστατικά, χρωστικές, καταλυτικά σύνδεσης, επιβραδυντικά

φλόγας, αφριστικά, διογκωτικά υλικά, σταθεροποιητές έναντι θερμότητας, ενισχυτικά

δυσθραυστότητας, λιπαντικά, ελαστοποιητές, πρόσθετα βοηθητικά μορφοποίησης

καθώς και σταθεροποιητές έναντι υπεριώδους ακτινοβολίας.

Γενικότερα η προσθήκη τέτοιων ουσιών στα πλαστικά μπορεί να αποσκοπεί στην :

Απόχρωση και χρωματισμό του τελικού προϊόντος

Αλλαγή των θερμικών ιδιοτήτων

(της διαστολής, του εύφλεκτος, της θερμικής αγωγιμότητας)

Βελτίωση μηχανικών ιδιοτήτων

(του μέτρου ελαστικότητας, της σκληρότητας, της αντίστασης στην

τριβή)

Page 75: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-75-

Βελτίωση της ικανότητας μορφοποίησης τους

Βελτίωση εξωτερικής τους επιφάνειας

Ελάττωση τελικού κόστους προϊόντος

Ελάττωση συστολής κατά την ψύξη του υλικού

Πρόληψη έναντι αλλοίωσης και γήρανσης του υλικού

Ρύθμιση των ηλεκτρικών ιδιοτήτων

(της ειδικής αγωγιμότητας, της αντίστασης)

Δύο είναι οι μέθοδοι διαμόρφωσης της Α` ύλης που λαμβάνουν χώρα στην

παραγωγική διαδικασία των προϊόντων της βιομηχανίας:

α)Η μέθοδος Διαμόρφωσης σε καλούπι με έγχυση υλικού, που καλύπτει την:

Παραγωγή Εξαρτημάτων

β)Η μέθοδος Μορφοποίησης με εξώθηση, για την παραγωγή

Άκαμπτων και

Διαμορφώσιμων σωλήνων.

3.4.1. Διαμόρφωση σε καλούπι με έγχυση υλικού

Η μορφοποίηση με έγχυση σε καλούπι είναι η κύρια διαδικασία για την

μετατροπή του πλαστικού υλικού σε προϊόν. Ο κατάλογος των προϊόντων που

κατασκευάζονται με αυτήν την μέθοδο είναι μακροσκελής και ενδεικτικά

αναφέρουμε κάποια από αυτά: τηλεόραση, VCR, CD, καλύμματα υπολογιστών,

συσκευές για CD, γυαλιά, οδοντόβουρτσες, εξαρτήματα αυτοκινήτων, αθλητικά

παπούτσια, στυλογράφοι και εξαρτήματα επίπλων γραφείων.

Η μορφοποίηση σε καλούπι είναι μέθοδος κατάλληλη για όλα τα θερμοπλαστικά

υλικά εκτός ορισμένων περιπτώσεων πλαστικών. Οι μηχανές για μορφοποίηση σε

καλούπια, με έγχυση υλικού , καλούνται Injection Molding Machines (IMM), ή

χάριν συντομίας μηχανές Injection. Οι μηχανές εν ολίγοις, αφού προσφέρουν

κατάλληλα ποσά θερμικής ενέργειας στο υλικό (κόκκους - δισκία) το διοχετεύουν ως

πυκνόρρευστο υγρό μέσα στο κλειστό καλούπι που δημιουργεί το επιθυμητό σχήμα

του αντικειμένου. Μετά την ψύξη ή την χημική αντίδραση που λαμβάνει χώρα εντός

του καλουπιού, ένα σύστημα εξολκέων αφαιρεί το αντικείμενο από το καλούπι.

Στo Σχήμα 3.1 παρουσιάζεται η γενική μορφή μίας μηχανής Injection παλινδρομικού

κοχλία. Μολονότι υπάρχουν πολλοί άλλοι τύποι μηχανών για μορφοποίηση σε

καλούπι, ο τύπος του παλινδρομικού κοχλία δείχνει να προτιμάται στην πλειοψηφία

των περιπτώσεων.

Page 76: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-76-

Σχήμα3.1: Τυπική μορφή μίας μηχανής Έγχυσης ( ΙΜΜ - Injection Molding Machine)

Μία προσεκτική παρατήρηση σε μία μηχανή Injection θα μας δείξει ότι αποτελείται

από δύο βασικά μέρη: τη μονάδα έγχυσης και τον μηχανισμό συγκράτησης -

χειρισμού του καλουπιού. Η διακριτοποίηση των δύο τμημάτων καθώς και η

περιγραφή των βασικών εξαρτημάτων της, αναπαριστάται στο Σχήμα 3.2 .

Σχήμα 3.2: Διάταξη εξαρτημάτων μίας Injection Molding Machine (ΙΜΜ)

Η μονάδα έγχυσης λιώνει και τροφοδοτεί με λιωμένο υλικό το καλούπι. Τα κύρια

μέρη της μονάδας είναι: ο κύλινδρος, το πώμα του άκρου του κυλίνδρου, το

ακροφύσιο, ο κοχλίας και η βαλβίδα αντεπιστροφής, οι θερμαντικές ταινίες

(θερμοστοιχεία), ένας κινητήρας περιστροφής του κοχλία και ένας υδραυλικός

κύλινδρος, για να κινεί τον κοχλία εμπρός και πίσω.

Page 77: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-77-

Το σύστημα χειρισμού του καλουπιού χρησιμεύει στο να ανοίγει και να κλείνει τα

καλούπι, καθώς και στο να εκβάλλει τα εξαρτήματα. Οι δύο πιο κοινές μέθοδοι για

την εξάσκηση πίεσης, η οποία είναι αναγκαία για να σφραγίζει το καλούπι, είναι με

σκαλμίσκο (Σχήμα 3.3.α), δηλαδή με αρθρώσεις και εγκάρσιους πείρους και η

άμεση υδραυλική (Σχήμα 3.3.β). Το Σχήμα 3.3 δείχνει τον καθένα από τους δύο

τύπους σύσφιξης καλουπιών σε κλειστή και ανοιχτή θέση αντίστοιχα. Η θερμότητα

του καλουπιού απάγεται μέσω εξωτερικής αντλίας νερού του συστήματος ψύξης, η

οποία διακινεί το νερό διαμέσω των καναλιών που υπάρχουν στο καλούπι.

Σχήμα 3.3: Τύποι σύσφιξης καλουπιού σε Injection Molding Machine (ΙΜΜ)

Η χύτευση σε καλούπι με έγχυση υλικού ξεκινάει από την επιλογή του καλουπιού

εκείνου που θα μας προσδώσει το επιθυμητό σχήμα στο τελικό υλικό. Μετά την

επιλογή του, προσαρμόζεται πάνω στην ειδική διάταξη της μηχανής και ακολουθούν

τα εξής βασικά στάδια:

Page 78: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-78-

Στάδιο 1ο

Το καλούπι κλείνει.

Στάδιο 2ο

Ο κοχλίας αρχίζει να κινείται προς

τα εμπρός, η βαλβίδα

αντεπιστροφής εμποδίζει το

λιωμένο πλαστικό να επιστρέψει

πίσω, κατά μήκος του κοχλία. Κατά

συνέπεια, ο κοχλίας λειτουργεί σαν

έμβολο και ωθεί το θερμό υλικό

στην κοιλότητα του καλουπιού.

Στάδιο 3ο

Ο κοχλίας διατηρεί την πίεση στο

ακροφύσιο, μέχρι το πλαστικό να

ψυχθεί στο καλούπι. Όταν ψυχθούν

καλά οι θυρίδες του καλουπιού, τα

χυτά αντικείμενα ξεχωρίζουν από

την πρέσα. Μετά από συγκεκριμένο

χρόνο σταματάει η εξάσκηση

πίεσης και ο κοχλίας επιστρέφει

πίσω, για να φέρει νέο υλικό από

την χοάνη τροφοδοσίας.

Στάδιο 4ο

Μία μικρή κίνηση εκτόνωσης έλκει

τον κοχλία πίσω για μικρή απόσταση.

Το καλούπι ανοίγει και οι εξολκείς

εξωθούν το εξάρτημα έξω από αυτό.

Page 79: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-79-

Η διαμόρφωση αντικειμένων με τη μέθοδο έγχυσης σε καλούπι είναι ιδιαίτερα

δημοφιλής αφού συμβάλλει στην υψηλή παραγωγικότητα (συνέγχυση). Επιπλέον,

παρέχει μεγάλη γκάμα προϊόντων αφού μπορούν να κατασκευαστούν καλούπια για

πολύπλοκες επιφάνειες αντικειμένων και με εξαιρετική διαστασιολογική ακρίβεια.

Στον αντίποδα, η παραγωγή μικρού αριθμού ενός αντικειμένου αποτελεί σπατάλη

οικονομικών πόρων. Οι μηχανές ΙΜΜ είναι ακριβές και ταυτόχρονα ο χρόνος

λειτουργίας τους κοστίζει αρκετά χρήματα, εάν συνυπολογίσουμε και το κόστος

κατασκευής του καλουπιού. Επιπροσθέτως, η διαδικασία της χύτευσης σε καλούπι

είναι πολύπλοκη. Μερικές φορές, αν το σχέδιο προορίζεται για φθηνά εξαρτήματα, οι

κατασκευαστές καλουπιών συναντούν δυσκολία στην σωστή απόδοση του. Τέλος,

στην περίπτωση ελλιπούς επίβλεψης της παραγωγής, αυξάνει ο αριθμός των σκάρτων

προϊόντων με συνέπεια την εκδήλωση παραπόνων από τον τελικό χρήστη.

3.4.2. Μορφοποίηση με Εξώθηση

Όπως προαναφέραμε κατά την διαδικασία εξώθησης, πλαστική ύλη

υπόκεινται σε θέρμανση και μετά την διαδικασία ρευστοποίησης της οδηγείται στην

έξοδο διαμέσω ενός καλουπιού, λαμβάνοντας έτσι την τελική της μορφή.

Επειδή η εξώθηση σαν διαδικασία περιλαμβάνει πολλά είδη προϊόντων, είναι

χρήσιμο να την διαχωρίσουμε σε επιπλέον διαδικασίες ανάλογα με τους τύπους

προϊόντων που αυτές παράγουν. Οι κατηγορίες των προϊόντων είναι: ράβδοι

διαφόρων διατομών, σωλήνες, φιλμ με την χρήση αέρος, νήματα, υλικά κάλυψης και

ντύσιμο καλωδίων. Οι μηχανές για μορφοποίηση με την χρήση της εξώθησης

καλούνται Extruders.

Σχήμα 3.4: Τυπική μορφή μίας μηχανής Εξώθησης (Extruder).

Page 80: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-80-

Το Σχήμα 3.5 απεικονίζει την τομή μίας τυπικής μηχανής εξώθησης με μονό κοχλία.

Μέχρι και κάποιες δεκαετίες πριν, το βασικό σχέδιο με μονό κοχλία ήταν

καθιερωμένο στις μηχανές αυτού του τύπου. Η είσοδος των υπολογιστών στην

παραγωγική διαδικασία όμως, επέφερε αλλαγές στην κλασσική νοοτροπία με

αποτέλεσμα να εμφανιστούν οι μηχανές με δύο δίδυμους κοχλίες.

Το βάθος της αυλάκωσης του κοχλία είναι μεγαλύτερο στο τμήμα συμπίεσης προς

παραλαβή μεγάλης ποσότητας Α` ύλης. Η αυλάκωση γίνεται πιο ρηχή όσο

μεταφερόμαστε προς την ζώνη μέτρησης, όπου επικρατούν συνθήκες πλήρους τήξης

του πλαστικού. Στο τέλος του κυλίνδρου και αφού το υλικό έχει περάσει στο

καλούπι, μία πλάκα λειτουργεί σαν αντεπίστροφος βαλβίδα, αποτρέποντας το υλικό

να επιστρέψει μέσα στον κύλινδρο. Πριν την βαλβίδα, έχει τοποθετηθεί μία σειρά από

κόσκινα τα οποία συγκρατούν τα ξένα προς το υλικό σώματα, και εμποδίζουν την

ανάμειξη τους με το ρευστοποιημένο πλαστικό. Για να αποφευχθούν προβλήματα

ανομοιογενούς υλικού κατά την παραγωγή, γίνεται χρήση τροφοδοτικών

συστημάτων ακριβείας, οι οποίες μπορούν να χειρίζονται μέχρι και 10 διαφορετικά

στόμια τροφοδοσίας ρυθμίζοντας την ποσοστιαία αναλογία ανάμιξης.

Γύρω από τον κύλινδρο βρίσκονται εγκατεστημένα ηλεκτρικά θερμαντικά σώματα,

μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η τήξη του υλικού. Η θερμότητα λόγω τριβής που

εμφανίζεται κατά την κίνηση του κοχλία βοηθάει στην ομογενοποίηση του υλικού

και μέρος της απάγεται με τη χρήση συστήματος ψύξης, που λειτουργεί με νερό ή

αέρα. Τελικά το πλαστικό αφού περάσει τα κόσκινα και την αντεπίστροφο βαλβίδα,

εισέρχεται στο καλούπι, διαμέσω του οποίου μορφοποιείται και λαμβάνει την

επιθυμητή μορφή. Συνήθως, τα καλούπια είναι κατασκευασμένα από

χρωμιομολυβδαινιοχάλυβες για μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.

Σχήμα 3.5: Διάταξη εξαρτημάτων μίας μηχανής Εξώθησης (Extruder).

Page 81: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-81-

Σε αντίθεση με την διαδικασία της χύτευσης, όπου παράγονται ξεχωριστά και

πανομοιότυπα εξαρτήματα, η εξώθηση παράγει ένα συνεχές πλαστικό προϊόν,

σταθερής διατομής (μέσα στα προκαθορισμένα όρια απόκλισης) και σε μεγάλα μήκη.

Ένας ηλεκτρικός κινητήρας περιστρέφει συνεχώς έναν ή δύο κοχλίες, οι οποίοι

εδράζονται στο εσωτερικό κέλυφος της μηχανής το οποίο καλείται κύλινδρος.

Πλαστική Α` ύλη υπό την μορφή κόκκων, τροφοδοτεί την χοάνη της μηχανής

εξώθησης και αυτή με την σειρά της τροφοδοτεί τον/τους κοχλία/ες.

Όπως προαναφέρθηκε, η συγκεκριμένη μέθοδος παραγωγής εφαρμόζεται στην

κατασκευή των άκαμπτων και διαμορφώσιμων σωλήνων της εν λόγω βιομηχανίας.

Το διαφορετικό μέτρο ακαμψίας που χαρακτηρίζει τα είδη των σωλήνων, είναι

υπεύθυνο για την ξεχωριστή μέθοδο επεξεργασίας τους μετά την έξοδο του υλικού

από το καλούπι.

A. Στάδια επεξεργασίας για την παραγωγή άκαμπτου σωλήνα

Διάταξη Κενού & Λουτρού Ύδατος (Vacuum Calibration-Cooling Bath): Μετά την

έξοδο από το καλούπι, το υλικό έχει λάβει περίπου, την διατομή που επιθυμούμε

αλλά βρίσκεται ακόμα σε πυκνόρρευστη μορφή. Η διάταξη κενού βρίσκεται πάντα

πριν την διάταξη του λουτρού ύδατος. Μέσω αυτής δημιουργείται υποπίεση στη

εξωτερική επιφάνεια του σωλήνα η οποία εξασφαλίζει την διαστασιολογική ακρίβεια

της διατομής καθόλη την διάρκεια παραγωγής του.

Εν συνεχεία, ο σωλήνας εισέρχεται στην διάταξη του λουτρού, η οποία περιέχει

ειδικούς μορφοποιητές και οδηγούς. Κατά το στάδιο αυτό, το πλαστικό

στερεοποιείται πλήρως και λαμβάνει την τελική του μορφή. Η διάταξη ψύχεται

συνεχώς είτε με τη χρήση νερού το οποίο διατηρείται σε χαμηλή θερμοκρασία, είτε

μέσω ειδικά σχεδιασμένων απαγωγών θερμότητας (chillier).

Διάταξη Έλξης (Take Off Rollers): Ο σωλήνας εξερχόμενος από το λουτρό ύδατος

εισέρχεται στην διάταξη έλξης. Η ταχύτητα με την οποία έλκει τον σωλήνα είναι

προσαρμοσμένη με την ταχύτητα εξόδου του από το λουτρό ύδατος και κατά

συνέπεια και με την ταχύτητα εξόδου του υλικού από το καλούπι.

Διάταξη Κοπτικού: Ο διαμορφωμένος σωλήνας αφού περάσει και το ελκτικό

μηχάνημα, εισέρχεται στην διάταξη του κοπτικού, στην οποία με την βοήθεια

πριονιού κόβεται στο επιθυμητό μήκος και οδηγείται προς συσκευασία.

Page 82: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-82-

B. Στάδια επεξεργασίας για την παραγωγή διαμορφώσιμου σωλήνα

Διάταξη Μορφοποιητή (Corrugator): Μετά την έξοδο από την κεφαλή του

καλουπιού, το υλικό εξέρχεται από το σημείο έγχυσης του σωλήνα που διαφαίνεται

στο Σχήμα 3.6 . Διαμέσω του σωλήνα εξέρχεται αέρας με πίεση που διογκώνει το

πυκνόρρευστο υλικό και το ωθεί προς τα τοιχώματα των μπλοκ μορφοποίησης. Η

στερεοποίηση του υλικού επιτυγχάνεται με την κυκλοφορία ψυκτικού υγρού (νερό)

διαμέσω των καναλιών υδρόψυξης που διαθέτουν τα μπλοκ μορφοποίησης.

Η μεταφορική ταινία που βρίσκεται στο εσωτερικό του μορφοποιητή έχει διπλό ρόλο,

αφενός αποτελεί την βάση στήριξης και κίνησης των μπλοκ μορφοποίησης και

αφετέρου έχει ρόλο ελκτικής διάταξης. Βοηθάει δηλαδή, στην εξαγωγή του προϊόντος

από τον μορφοποιητή.

Εν συντομία, ο σωλήνας αφού εισέλθει μέσα στον μορφοποιητή, διαμορφώνεται,

ψύχεται και προωθείται προς την έξοδο.

Σχήμα 3.6: Διάταξη και τρόπος λειτουργίας ενός Μορφοποιητή (Corrugator).

Διάταξη Συσκευασίας (Coiling Machine): Την έξοδο του σωλήνα από τον

μορφοποιητή ακολουθεί η διάταξη συσκευασίας. Σε αντίθεση με την παραγωγή των

άκαμπτων σωλήνων, οι διαμορφώσιμοι σωλήνες συσκευάζονται σε μορφή κουλούρας

από ειδικά μηχανήματα συσκευασίας (coiling machines). Στην πλειονότητα των

Page 83: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-83-

περιπτώσεων τα μηχανήματα αυτά φέρουν και τους μηχανισμούς κοπής, οι οποίοι

παρέχουν την δυνατότητα κοπής της σωλήνας σε κουλούρες με προκαθορισμένο

μήκος.

Η διαμόρφωση αντικειμένων με τη μέθοδο της εξώθησης παρουσιάζει τα εξής

πλεονεκτήματα:

1. Οι μηχανές εξώθησης παρέχουν την δυνατότητα χρησιμοποίησης

περισσότερων ειδών θερμοπλαστικών, έναντι των μηχανών έγχυσης σε

καλούπι

2. Το κόστος των καλουπιών είναι χαμηλότερο, συγκριτικά με αυτό των

μηχανών έγχυσης σε καλούπι

3. Η μηχανή εξώθησης αναμειγνύει και ομογενοποιεί καλύτερα τα υλικά

4. Η μηχανή εξώθησης χρησιμεύει ως βάση για πολλές μεθόδους μορφοποίησης

με καλούπι συνεπάγοντας μειωμένο κόστος γραμμών παραγωγής

5. Τα εξωθούμενα υλικά μπορούν να είναι οποιουδήποτε πρακτικού μήκους.

Αρνητικά σημεία που προκύπτουν από την χρήση της μεθόδου μπορούν να

αποτελέσουν :

1. Πιθανές δαπάνες για δευτερεύουσες εργασίες

2. Το υψηλό κόστος απόκτησης μίας μηχανής εξώθησης

3. Περιορισμένος αριθμός διατιθέμενων καλουπιών στην αγορά.

Page 84: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-84-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

4.1. Γενικά Στοιχεία

Η εν λόγω βιομηχανία ιδρύθηκε το έτος 1980, από τον κ. Κουβίδη Εμμανουήλ

και μέχρι σήμερα, ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με την παραγωγή

ολοκληρωμένων συστημάτων προστασίας καλωδίων από πλαστική Α` ύλη,

κατέχοντας υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας.

Συγκεκριμένα, σχεδιάζει, παράγει και διανέμει τα προϊόντα της, τηρώντας τις

διαδικασίες ενός άρτια οργανωμένου συστήματος διαχείρισης ποιότητας, σύμφωνα με

τις προδιαγραφές του Διεθνούς προτύπου EN ISO 9001:2000, πιστοποιημένο από τον

οργανισμό TÜV AUSTRIA HELLAS3. Η επιχείρηση κατέχει ηγετική θέση στην

Ελλάδα, στον κλάδο του ηλεκτρολογικού υλικού, ενώ παράλληλα επεκτείνει

σταδιακά το δίκτυο πωλήσεων της και σε αγορές του εξωτερικού.

Είναι αμιγώς Ελληνική, οικογενειακή εταιρεία και το 2005 μετατράπηκε από

προσωπική επιχείρηση σε Ανώνυμη Βιομηχανική και Εμπορική Εταιρεία, με την

επωνυμία ΕΜΜ.ΚΟΥΒΙΔΗΣ Α.Β.Ε.Ε. .

4.2. Σύντομη Ιστορική Παρουσίαση της Βιομηχανίας

Η έδρα της βιομηχανίας βρίσκεται στο Βιοτεχνικό Πάρκο (ΒΙΟ.ΠΑ.) Τυλίσου,

στο Ηράκλειο Κρήτης. Ο συνολικός χώρος καλύπτει έκταση 12 στρεμμάτων ενώ οι

στεγαζόμενοι χώροι ανέρχονται στα 5.500 m2. Το σύνολο των αναγκών σε προϊόντα

για τον υπόλοιπο Ελλαδικό χώρο, καλύπτεται από μία εγκατάσταση 1000 m2 στην

Αθήνα , η οποία λειτουργεί ως κέντρο διανομής για όλη την υπόλοιπη Ελλάδα.

Η πορεία της βιομηχανίας διαμορφώνεται με γνώμονα την προσήλωση της διοίκησης

και του προσωπικού, στην παροχή υψηλής και σταθερής ποιότητας προϊόντων και

ολοκληρωμένων υπηρεσιών. Τα βήματα της εταιρείας μέχρι και σήμερα,

αποτυπώνονται στο Σχήμα 4.1. που ακολουθεί.

3 Βλ. Παράρτημα – Ζ. Το Πιστοποιητικό Διασφάλισης Ποιότητας της Βιομηχανίας.

Page 85: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-85-

1980 Ίδρυση προσωπικής Επιχείρησης Παραγωγή σωλήνα Ευθύγραμμου, Σπιράλ και Κουτιών

ελαφρού τύπου για χωνευτές εγκαταστάσεις

1985 Παραγωγή σωλήνα Σπιράλ για beton, DUROFLEX®

1989 Παραγωγή Συστήματος Σωλήνων CONDUR® - CONFLEX® σε διατομές Ø16, Ø20, Ø25, Ø32 με πλήρη σειρά εξαρτημάτων (καμπύλη, μούφα, κολάρο, ρακόρ, κουτί διακλαδώσεως)

Ανάπτυξη Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας κατά ISO 9001:2000 και πιστοποίηση από τον οργανισμό TÜV AUSTRIA HELLAS

1990 Δημιουργία Κέντρου Διανομής Αθηνών 250 m2

Δημιουργία σύγχρονου εργαστηρίου ποιοτικού ελέγχου στους χώρους του εργοστασίου

1991 Παραγωγή σωλήνα σπιράλ για υδραυλική χρήση

HYDROFLEX®

1992 Αγορά νέων σύγχρονων γραμμών παραγωγής για την

παραγωγή σωλήνων σπιράλ Αλλαγή στον τρόπο συσκευασίας των σωλήνων

σπιράλ, με την τοποθέτηση Strech Film

1993 Διεύρυνση του Πελατολογίου σε όλη την Ελλάδα , με 120 σημεία πώλησης στο Λεκανοπέδιο Αττικής

1996 Διεύρυνση του συστήματος σωλήνων CONDUR® - CONFLEX® με διατομές Ø40, Ø50, Ø63 και με πλήρη σειρά εξαρτημάτων (Καμπύλη, Μούφα, Κολάρο)

1997 Πλήρη εναρμόνιση των προϊόντων με την οδηγία

73/23/ΕΟΚ Δημιουργία Τεχνικών φακέλων και τοποθέτησης

σήμανσης CE σε όλα τα προϊόντα

1998 Αγορά οικοπέδου για την εγκατάσταση νέου

εργοστασίου

1999 Μετεγκατάσταση του χώρου διανομής Αθηνών

σε χώρο 1000 m2

2000 Έναρξη εργασιών ανοικοδόμησης νέου εργοστασίου

Ανάπτυξη προϊόντων ελεύθερων αλογόνου (Halogen Free)

2002 Μετεγκατάσταση σε νέες

εγκαταστάσεις Εγκατάσταση νέας σύγχρονης γραμμής παραγωγής για τον σωλήνα CONDUR®

2003 Εγκατάσταση νέας πλήρους ηλεκτρικής μηχανής Injection για την παραγωγή εξαρτημάτων

Σχεδιασμός και προώθηση νέου σωλήνα σπιράλ μεσαίου τύπου MEDIFLEX® σε διατομές Ø16, Ø20, Ø25, Ø32

2004 Εγκατάσταση νέας σύγχρονης γραμμής παραγωγής για σπιράλ σωλήνες

Εγκατάσταση συστημάτων E.R.P., C.R.M., BUSINESS STRATEGY

2005 Μετατροπή της επιχείρισης σε Α.Β.Ε.Ε.

Τοποθέτηση BARCODE σε όλα τα προϊόντα

2006

2007

Δημιουργία αίθουσας συνεδριάσεων Σχεδιασμός και προώθηση νέου κουτιού

διακλαδώσεως 10x10

Δημιουργία Διακόπτη Εννιαίου Πλαισίου

ISO 14001:2004 OHSAS 18001:1999

Σχήμα 4.1: Η πορεία της βιομηχανίας μέχρι σήμερα.

Page 86: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-86-

Η βιομηχανία έχει καθιερώσει ένα λογότυπο (Σχήμα 4.2) το οποίο και χρησιμοποιεί

σε όλα τα παραγόμενα προϊόντα και τις συσκευασίες αυτών. Επιπλέον, το λογότυπο

εφαρμόζεται και σε έγγραφα της εταιρείας, τα οποία προορίζονται για εσωτερική ή

εξωτερική χρήση (ενημέρωση πελατών, προσωπικές επιστολές, κατάλογοι προϊόντων

κ.α.).

Σχήμα 4.2: Το λογότυπο της εταιρείας ΕΜΜ. ΚΟΥΒΙΔΗΣ Α.Β.Ε.Ε. .

4.3. Οργανωτική Δομή

Η βιομηχανία διαθέτει οργανωτική δομή η οποία ανταποκρίνεται στις

επιχειρησιακές της δραστηριότητες, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην άρτια

λειτουργία της. Οι υπάρχουσες Δ/νσεις και Τμήματα της, φαίνονται στο

οργανόγραμμα που παρουσιάζεται στο Σχήμα 4.3 που ακολουθεί.

Η Γενική Συνέλευση των μετόχων και το Διοικητικό Συμβούλιο, με προεδρεύοντα

τον ιδρυτή της εταιρείας, είναι αρμόδιοι για τον καθορισμό των αρμοδιοτήτων που

πηγάζουν από την Γενική Διεύθυνση και υλοποιούνται από τον Διευθύνοντα

Σύμβουλο της εταιρείας.

Οι επιμέρους αρμοδιότητες και υπευθυνότητες κάθε διοικητικής θέσης περιγράφονται

αναλυτικά στις σχετικές “Περιγραφές Θέσεων Εργασίας”.

Page 87: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-87-

ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

ΤΜΗΜΑ

ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

TMHMA ΠΡΟΓΡΑΜ/ΜΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ &

ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ

Α` ΒΑΡΔΙΑ

ΒΟΗΘΟΙ ΧΕΙΡΙΣΤΕΣ

Β` ΒΑΡΔΙΑ

ΒΟΗΘΟΙ ΧΕΙΡΙΣΤΕΣ

Γ` ΒΑΡΔΙΑ

ΒΟΗΘΟΙ ΧΕΙΡΙΣΤΕΣ

ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ & ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ

ΤΜΗΜΑ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΩΝ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΙΝΗΣΕΩΣ

ΚΡΗΤΗΣ Logistics

ΟΔΗΓΟΙ ΚΡΗΤΗΣ

ΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΑΝΥΨΩΤΙΚΟΥ

ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΟΣ(Clark)

ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΙΝΗΣΕΩΣ ΑΘΗΝΩΝ Logistics

ΟΔΗΓΟΙ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ & ΔΗΜΟΣΙΩΝ

ΣΧΕΣΕΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

& ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΝΕΩΝ

ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

ΑΤΤΙΚΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ

ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ

ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΕΙΣ

& ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ

ΒΙΒΛΙΑ ΑΠΟΘΗΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ

ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ &

ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ

ΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΑΞΙΟΓΡΑΦΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ &

ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ

ΠΟΡΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ &

ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

OHSAS 18001

ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ

ΔΟΚΙΜΩΝ KAI ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ

ΕΛΕΓΧΟΥ

ISO 9001

ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

ISO 14001

ΤΜΗΜΑ ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑΣ &

ΦΥΛΑΞΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΡΓΑΝΩΣΗΣ

& ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

Σχήμα 4.3: Το οργανόγραμμα της βιομηχανίας.

Page 88: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-88-

4.4. Δραστηριότητες και Προϊόντα

Η βιομηχανία ασχολείται με την παραγωγή Ευθύγραμμων και Διαμορφώσιμων

(σπιράλ) Σωλήνων, Εξαρτημάτων και Κουτιών, από πλαστική πρώτη ύλη, που

χρησιμοποιούνται για την προστασία μονωμένων αγωγών σε χωνευτές, επιφανειακές

και εξωτερικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις.

Τα προϊόντα της διαχωρίζονται με γνώμονα το προτεινόμενο πεδίο εφαρμογής τους,

σε τρείς τύπους [41]:

Βαρέος

Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα προϊόντα με εξαιρετικές αντοχές στην συμπίεση,

στην κρούση (High Impact Material) και σε απότομες θερμοκρασιακές αλλαγές,

καθιστώντας τα κατάλληλα για χώρους υψηλών μηχανικών καταπονήσεων.

Για ειδικές εφαρμογές (Νοσοκομεία, Σχολεία, Αεροδρόμια, Metro, Κινηματογράφοι,

Υποσταθμούς, κ.α.) η Βιομηχανία έχει δημιουργήσει την σειρά προϊόντων

Ελεύθερων Αλογόνων και Χαμηλής Εκπομπής Καπνού (Halogen Free & Low

Smoke). Τα συγκεκριμένα προϊόντα διαθέτουν τις ίδιες μηχανικές αντοχές με αυτά

του βαρέος τύπου, ενώ παράλληλα είναι απαλλαγμένα από τα ακόλουθα Βαρέα

μέταλλα: Μόλυβδος (Pb), Κάδμιο (Cd), Υδράργυρος (Hg), Εξασθενές Χρώμιο Cr6+

,

(PBB) και (PBDE), αποκλείοντας έτσι την έκλυση τοξικών και διαβρωτικών αερίων

κατά την καύση τους.

Όλα τα προϊόντα της κατηγορίας Βαρέος τύπου παράγονται και ελέγχονται σύμφωνα

με τις απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού Προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ 50086, το οποίο θα

αντικατασταθεί μετά το 2007 από το EN 61386.

Μεσαίου

Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν προϊόντα κατάλληλα για χώρους όπου

εκδηλώνονται μέτριες μηχανικές καταπονήσεις. Η συχνότερη εφαρμογή τους

εμφανίζεται μέσα σε σκυρόδεμα (beton) .

Οι διαστάσεις των προϊόντων αυτής της κατηγορίας ακολουθούν τα Ευρωπαϊκά

Πρότυπα ΕΛΟΤ ΕΝ 50086, το οποίο θα αντικατασταθεί μετά το 2007 από το EN

61386.

Ελαφρού

Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν προϊόντα κατάλληλα για χώρους όπου

εκδηλώνονται ελαφριές μηχανικές καταπονήσεις. Η συχνότερη εφαρμογή τους

εμφανίζεται μέσα στο επίχρισμα, σε γυψοσανίδες, σε ψευδοροφές κ.τ.λ. .

Page 89: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-89-

Τα προϊόντα αυτής της κατηγορίας παράγονται και ελέγχονται σύμφωνα με τις

απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού Προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ 50086, το οποίο θα

αντικατασταθεί μετά το 2007 από το EN 61386.

Ακολουθεί ο διαχωρισμός και η κατάταξη τους σε δύο βασικές κατηγορίες :

A. Παραγωγή Σωλήνων

Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει την κατασκευή ευθύγραμμων (άκαμπτων) και

διαμορφώσιμων (σπιράλ) σωλήνων. Μία εποπτική εικόνα των παραγόμενων τύπων

σωλήνα αποτυπώνεται στο Σχήμα 4.4.

Αναλυτικότερα, οι ευθύγραμμοι σωλήνες ανάλογα με τον τύπο (Βαρέος– Μεσαίου –

Ελαφρού), είναι διαθέσιμοι σε διατομές από Ø 11 έως Ø 63 και διατίθενται στην

αγορά σε συσκευασίες των δύο (2) και τριών (3) μέτρων.

Στην κατηγορία των διαμορφώσιμων σωλήνων συναντούμε την ίδια γκάμα

διατομών, ανάλογα πάντα με τον τύπο του σωλήνα, ενώ η συσκευασία και η διανομή

τους γίνεται σε κυκλικά δέματα (κουλούρες) των είκοσι (20), εικοσιπέντε (25) και

πενήντα (50) μέτρων, ανάλογα πάντα με την διατομή του σωλήνα.

B. Παραγωγή Εξαρτημάτων

Στην κατηγορία αυτή υπάγεται κάθε προϊόν που δεν εντάσσεται στην

προηγούμενη. Τα παραγόμενα εξαρτήματα της βιομηχανίας, διαφαίνονται στο

Σχήμα 4.5 που ακολουθεί.

Σωλήνες

Condur

(Βαρέος- HF)

Silcor

(Ελαφρού)

Supersol

(Ελαφρού)

Conflex

(Βαρέος-HF) Duroflex

(Μπλε/Μαύρο/Λευκό)

(Μεσαίου)

Mediflex

(Μεσαίου)

Silflex

(Ελαφρού)

Superflex

(Γκρι/Πράσινο/Καφέ)

(Ελαφρού)

Ευθύγραμμοι

(Άκαμπτοι)

Διαμορφώσιμοι

(Σπιράλ)

Σχήμα 4.4: Κατηγορίες και τύποι παραγόμενων σωλήνων της βιομηχανίας.

Page 90: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-90-

Εξαρτήματα

Condur

(Βαρέος-HF)

Duroflex

Μπλε/Μαύρο/Λευκό

(Μεσαίου)

Silcor

(Ελαφρού)

Condur

(Βαρέος-HF)

Silcor

(Ελαφρού)

Condur

(Βαρέος-HF)

Condur

(Βαρέος-HF)

Μούφα Καμπύλη Κολάρο Ρακόρ Κουτιά

Διακλαδώσεως

Διακόπτου

1 2

3 4

5 6

Σχήμα 4.5: Κατηγορίες και τύποι παραγόμενων εξαρτημάτων της βιομηχανίας.

Page 91: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-91-

Πιο συγκεκριμένα [41]:

οι μούφες ανάλογα με τον τύπο (Βαρέος/Μεσαίου/Ελαφρού) και την διατομή

τους (από Ø 13.5 έως Ø 63) ,διατίθενται στην αγορά σε συσκευασίες των 50,

40, 30, 29, 15, 10 και 8 τεμαχίων ανά κιβώτιο αντίστοιχα,

οι καμπύλες είναι διαθέσιμες σε διατομές από Ø 16 έως Ø 63 και σε

συσκευασίες των 40, 20,10, 6 και 4 τεμαχίων ανά κιβώτιο,

τα κολάρα οι διατομές ξεκινούν από Ø 16 και φθάνουν μέχρι και Ø 63, ενώ

οι συσκευασίες τους γίνονται σε 50, 30 και 20 τεμάχια ανά κιβώτιο,

τα ρακόρ κατασκευάζονται σε διαστάσεις από Ø 16 μέχρι και Ø 32, ενώ κάθε

κιβώτιο περιέχει 30 και 20 τεμάχια, ανάλογα την διατομή.

Τα κουτιά χωρίζονται σε δύο βασικές υποκατηγορίες [41]. Η πρώτη περιλαμβάνει τα

Κουτιά Διακλαδώσεως και συγκεκριμένα:

Το κουτί με την αρίθμηση 1 φέρει την επωνυμία “Τετράγωνο Κουτί Condur”

Είναι κουτί επιφανειακού τύπου και διατίθεται στην αγορά σε 4 μεγέθη και

σε συσκευασίες των 5 και 10 τεμαχίων ανά κιβώτιο.

Το κουτί με την αρίθμηση 2 καλείται “Τετράγωνο Κουτί 7.5 x 7.5”. Είναι

κουτί χωνευτού τύπου και διατίθεται στην αγορά σε ξεχωριστές συσκευασίες

που περιέχουν το κουτί (50 τεμ./κουτί) και το καπάκι του (100 τεμ./κουτί).

Το κουτί με την αρίθμηση 3 καλείται “Συναρμολογούμενο Κουτί 10x10”. Το

κουτί αυτού του τύπου αποτελείται από την βάση του (20 τεμ./κουτί), το

χώρισμα του (40 τεμ./κουτί) και το καπάκι του (20 τεμ./κουτί). Επίσης

διατίθεται και συναρμολογημένο σε συσκευασία των 20 τεμαχίων ανά κουτί.

Προορίζεται για χωνευτές εγκαταστάσεις (χωνευτού τύπου).

Το κουτί με την αρίθμηση 4 καλείται “Στρογγυλό Συναρμολογούμενο Κουτί

Ø 73”. Διατίθεται στην αγορά σε ξεχωριστές συσκευασίες που περιέχουν το

στρογγυλό κουτί (100 τεμ./κουτί) και το καπάκι του (200 τεμ./κουτί). Ανήκει

στην κατηγορία των χωνευτών κουτιών.

Στην δεύτερη κατηγορία συναντούμε τα Κουτιά Διακόπτου και αναπαριστώνται στις

εικόνες 5 και 6 (Σχήμα 4.5.) . Αναλυτικότερα:

Το κουτί με την αρίθμηση 5 φέρει την επωνυμία “Κουτί Ενιαίου Πλαισίου”

και διατίθεται στην αγορά σε συσκευασίες των 100 τεμαχίων ανά κιβώτιο,

Τέλος, το “Κουτί Διακόπτη” διατίθεται στην αγορά σε συσκευασίες των 100

τεμαχίων ανά κιβώτιο.

Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση των προϊόντων της βιομηχανίας, αξίζει να

σημειωθεί ότι η διαδικασία παραγωγής τους παρουσιάζει πλήρης συμμόρφωση με τις

απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών και Διεθνών Προτύπων (ΕΝ, IEC) ενώ καλύπτονται και

οι απαιτήσεις της νέας Ευρωπαϊκής οδηγίας 2002/95/ΕΚ (περιορισμού της χρήσης

Page 92: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-92-

ορισμένων επικίνδυνων ουσιών σε είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού)

γνωστή ως "RoHS". Όλα τα προϊόντα φέρουν την σήμανση CE η οποία υποδεικνύει

την πλήρη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 73/23/ΕΟΚ (αντικαταστάθηκε

από την 2006/95/ΕΚ) [41].

4.5. Περιγραφή Παραγωγικής Διαδικασίας

4.5.1. Χρησιμοποιούμενες Πρώτες Ύλες

Η λειτουργία των γραμμών παραγωγής ξεκινάει με την παραλαβή των

απαραίτητων υλικών με την χρήση φορτηγών οχημάτων. Ακολουθούν οι

προδιαγεγραμμένοι έλεγχοι ποιότητας σύμφωνα με τις προδιαγραφές του

συστήματος ποιότητας (ISO 9001:2000). Εάν και εφόσον τα προμηθευθέντα υλικά

αξιολογηθούν ως αποδεκτά οδηγούνται στην αποθήκη των Α΄ υλών.

Στο Σχήμα 4.6 δίδεται παραστατικά η πορεία που ακολουθείται από την στιγμή της

παραλαβής μέχρι και την εναπόθεση των υλικών στους ειδικά διαμορφωμένους

αποθηκευτικούς χώρους του εργοστασίου.

Σχήμα 4.6: Διαδικασία προμήθευσης υλικών.

Η βιομηχανία προμηθεύεται μία σειρά από πρώτες και βοηθητικές ύλες για την

παραγωγή των προϊόντων της. Συγκεκριμένα:

I. Βασική Α` Ύλη: Η επιχείρηση προμηθεύεται σε συσκευασίες Big Bag (~1

tn) και σακιά (25 Kgr) την πλαστική πρώτη ύλη ( (HI) U-PVC, PE (LD-

HD), PP, (HI) PS , ειδικά θερμοπλαστικά).

II. Βοηθητικές Ύλες: Τα υλικά αυτά προμηθεύονται ανά τεμάχιο, μέτρο ή

σάκο και δρουν υποστηρικτικά στην παραγωγική διαδικασία. Ανάμεσα

τους περιλαμβάνονται :

•Παραλαβή Α` και Βοηθητικών Υλών

1ο Στάδιο

•Ποιοτικός Έλεγχος

2ο Στάδιο

•Αποθήκευση

3ο Στάδιο

Page 93: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-93-

Χρώματα - Διαλυτικά

Σταθεροποιητές UV

Αυτοσβέσεις

Χαρτοκιβώτια

Ετικέτες

Ταινία Ασφαλείας (Τσέρκι)

Strechfilm - Φιλμ Πολυαιθυλενίου

4.5.2. Κατανάλωση Ενέργειας και Φυσικών Πόρων

Η βιομηχανία διαθέτει ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό συνολικής ισχύος

585,4 HP. Για την κάλυψη των αναγκών της παραγωγής, του φωτισμού, των χώρων

γραφείων και της θέρμανσης των κτιριακών της εγκαταστάσεων καταναλώνει ετήσια

ηλεκτρική ενέργεια της τάξης των 1.000.000 Kwh. Επίσης χρησιμοποιεί πετρέλαιο

κίνησης και βενζίνη για την κίνηση των οχημάτων της.

Επιπρόσθετα, η επιχείρηση καταναλώνει νερό άρδευσης για την ψύξη των σωλήνων

που εξέρχονται από τις μηχανές εξώθησης κατά την παραγωγική διαδικασία (κλειστό

κύκλωμα ψύξης), στο κύκλωμα πυρόσβεσης, στη θέρμανση και στον κλιματισμό των

χώρων καθώς και σε άλλες δραστηριότητες όπως το πότισμα κήπων, την

καθαριότητα των χώρων, στην κουζίνα και στις τουαλέτες.

4.5.3. Γραμμές Παραγωγής

Με την βοήθεια περονοφόρου οχήματος (clark), γίνεται η μεταφορά των Big

Bag στα σημεία τροφοδοσίας των μηχανών έγχυσης (Injection) και εξώθησης

(Extruder). Οι εγκατεστημένες γραμμές παραγωγής αφορούν:

Παραγωγή ευθύγραμμου σωλήνα

Παραγωγή διαμορφώσιμου σωλήνα

Παραγωγή εξαρτημάτων

Εν συνεχεία, παρουσιάζονται τα διαγράμματα ροής (flow chart) των γραμμών

παραγωγής ανά κατηγορία παραγόμενου προϊόντος και ακολουθεί συνοπτική

περιγραφή κάθε σταδίου της γραμμής παραγωγής.

Page 94: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-94-

Γραμμή Παραγωγής Ευθύγραμμου Σωλήνα (ΓΠ 1)4

Στο σχήμα 4.7 απεικονίζεται εποπτικά η διαδικασία που ακολουθείται για την

παραγωγή του ευθύγραμμου σωλήνα βαρέος, μεσαίου και ελαφρού τύπου καθώς

επίσης και της μούφας Duroflex.

Σχήμα 4.7: Διάγραμμα ροής γραμμής παραγωγής ευθύγραμμων άκαμπτων σωλήνων.

Στάδιο 1ο - Τροφοδοσία Α` Ύλης

Η τροφοδοσία υλικού γίνεται μέσω μίας χοάνης. Το υλικό μεταφέρεται σε αυτή

μέσω ενός τροφοδοτικού που λειτουργεί υπό κενό αέρος ενώ υπάρχει ειδικός

αισθητήρας που παρακολουθεί την στάθμη του υλικού στο τροφοδοτικό μηχάνημα.

Στάδιο 2ο - Εισαγωγή στην μηχανή Εξώθησης (Extruder)

Το υλικό εισέρχεται στη μηχανή εξώθησης όπου και θερμαίνεται για να

ρευστοποιηθεί. Εν συνεχεία οδηγείται στην έξοδο όπου και διαμορφώνεται

κατάλληλα με την χρήση ανάλογου καλουπιού (Μήτρα).

Στάδιο 3ο - Διάταξη Κενού (Vacuum)

Το σύστημα αυτό αποτελεί ένα ενιαίο κομμάτι της γραμμής παραγωγής και

βρίσκεται αμέσως μετά το Extruder. Βγαίνοντας η σωλήνα από τη μήτρα εκβολής

4 Στην ίδια γραμμή παραγωγής (ΓΠ 1) παράγεται επίσης και η Μούφα Duroflex.

Στάδιο 1ο Τροφοδοσία Α` Ύλης

Στάδιο 2ο Εισαγωγή στην

μηχανή Εξώθησης (Extruder)

Στάδιο 3ο Διάταξη Κενού

(Vacuum)

Στάδιο 4ο Λουτρό Ύδατος (Cooling Bath)

Στάδιο 5ο Διάταξη Ελκτικού

Στάδιο 6ο Διάταξη

Εκτυπωτικού

Στάδιο 7ο Κοπτικό

Στάδιο 8ο Σκάφη

Περισυλλογής

Στάδιο 9ο Ποιοτικός Έλεγχος

Στάδιο 10ο Συσκευασία

Προϊόντος και τοποθέτηση σε

παλέτες

Στάδιο 11ο Αποθήκευση στο

χώρο έτοιμων προϊόντων

Στάδιο 12ο Διακίνηση

Επιπρόσθετο Εξάρτημα Κοπής για

Μούφες Duroflex

Page 95: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-95-

εισέρχεται στο vacuum όπου και διαμορφώνεται. Το Vacuum είναι το πρώτο κομμάτι

του Λουτρού Ύδατος (Μπάνιου) και το μήκος του είναι 1 μέτρο. Η σωλήνα

εισέρχεται στο χώρο του Vacuum μέσα από μία διάτρητη καλίμπρα. Ανάλογα με τη

διάμετρο της σωλήνας που πρόκειται να παραχθεί, επιλέγεται και η κατάλληλη

καλίμπρα.

Στάδιο 4ο - Διάταξη Λουτρού Ύδατος (Cooling Bath)

Το μπάνιο ακολουθεί μετά το Vacuum και είναι ο χώρος όπου γίνεται η ψύξη του

σωλήνα. Το μήκος της διάταξης φθάνει τα 4 έως 9 μέτρα. Η σωλήνα περνάει μέσα

από το μπάνιο όπου επέρχεται ψύξη μέσω ψεκάσματος (μπεκ ψεκασμού). Το νερό

ανακυκλώνεται συνεχώς με τη βοήθεια αντλίας κυκλοφορίας από και προς το

ψυκτικό μηχάνημα ώστε να έχει την επιθυμητή θερμοκρασία. Ο χειρισμός της

αντλίας γίνεται με αυτόματο διακόπτη που βρίσκεται πάνω στο μηχάνημα.

Στάδιο 5ο - Διάταξη Ελκτικού

Για την έλξη του σωλήνα χρησιμοποιείται ελκτικό μηχάνημα. Το μηχάνημα αυτό

χρησιμοποιεί δύο ερπύστριες οι οποίες περιστρέφονται με τη βοήθεια κινητήρα

συνεχούς ρεύματος. Η κίνηση από τον κινητήρα μεταδίδεται σε ένα μειωτήρα και από

εκεί με συνδυασμό οδοντωτών τροχών στις ερπύστριες. Η ρύθμιση των στροφών του

κινητήρα και συνεπώς η ταχύτητα έλξης της σωλήνας γίνεται από το χειριστήριο που

βρίσκεται πάνω στο Extruder.

Στάδιο 6ο - Διάταξη Εκτυπωτικού

Μετά την έξοδο της σωλήνας από το ελκτικό μηχάνημα ακολουθεί το εκτυπωτικό

μηχάνημα. Εδώ τυπώνεται η επωνυμία της βιομηχανίας καθώς επίσης μία σειρά από

σύμβολα που αντιπροσωπεύουν το κάθε προϊόν και βοηθούν στην μονοσήμαντη

αναγνώριση του.

Στάδιο 7ο - Διάταξη Κοπτικού

Μετά την διάταξη του εκτυπωτικού μηχανήματος είναι τοποθετημένο το κοπτικό

μηχάνημα. Οι κινήσεις που εκτελεί (συγχρονισμός με την ταχύτητα κίνησης της

σωλήνας και κατέβασμα της λάμας) γίνονται με πνευματικά έμβολα, αφού δοθεί

εντολή όταν ο σωλήνας φτάσει στο προκαθορισμένο μήκος.

Στάδιο 8ο - Σκάφη Περισυλλογής

Η σκάφη περισυλλογής έχει μήκος 3 μέτρα. Όταν η σωλήνα εξέρχεται του

κοπτικού μηχανήματος προσεγγίζει έναν πνευματικό διακόπτη άκρου . Όταν η

σωλήνα αγγίξει τον διακόπτη, ένα πνευματικό έμβολο ωθεί την σωλήνα μέσα στην

σκάφη περισυλλογής.

Page 96: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-96-

Εάν και εφόσον απαιτείται η παραγωγή μούφας Duroflex μετά την σκάφη

περισυλλογής προσαρτάται ειδικό κοπτικό εξάρτημα ενώ παράλληλα

απενεργοποιείται ο πνευματικός διακόπτης άκρου. Κατά συνέπεια η σωλήνα

εισέρχεται στο κοπτικό εξάρτημα το οποίο και αναλαμβάνει να την κατατμήσει στο

επιθυμητό μήκος.

Στάδιο 9ο – Ποιοτικός Έλεγχος

Μετά την είσοδο της σωλήνας στην σκάφη περισυλλογής το προσωπικό (ένα

άτομο) που βρίσκεται στην θέση συσκευασίας την ελέγχει μακροσκοπικά. Εάν

διαπιστωθεί οποιαδήποτε αστοχία τοποθετείται σε ειδικό βαγονέτο και οδηγείται

στην ανακύκλωση. Αξίζει να σημειωθεί ότι ποιοτικός έλεγχος επέρχεται από την

αρχή της γραμμής παραγωγής, μέσω ειδικά εγκατεστημένου λογισμικού στην μηχανή

εξώθησης, η οποία παρατηρεί τις πιθανές διακυμάνσεις της διατομής και δίνει alarm

όποτε παρουσιαστεί απόκλιση εκτός ορίων.

Στάδιο 10ο – Συσκευασία Προϊόντος και τοποθέτηση σε παλέτες

Εφόσον ο ποιοτικός έλεγχος κριθεί ικανοποιητικός οι σωλήνες συσκευάζονται και

τοποθετούνται σε ειδικά διαμορφωμένες μεταλλικές παλέτες.

Στάδιο 11ο – Αποθήκευση στον χώρο έτοιμων προϊόντων

Με την βοήθεια περονοφόρου οχήματος (clark) τα συσκευασμένα προϊόντα

οδηγούνται στην αποθήκη των έτοιμων προϊόντων.

Στάδιο 12ο – Διακίνηση

Τα προϊόντα με την βοήθεια φορτηγών οχημάτων οδηγούνται στα σημεία

πώλησης.

Page 97: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-97-

Γραμμή Παραγωγής Διαμορφώσιμου Σωλήνα (ΓΠ 2)

Στο σχήμα 4.8 απεικονίζεται εποπτικά η διαδικασία που ακολουθείται για την

παραγωγή του διαμορφώσιμου σωλήνα (Σπιράλ).

Σχήμα 4.8: Διάγραμμα ροής γραμμής παραγωγής διαμορφώσιμων σωλήνων (Σπιράλ).

Στάδιο 1ο - Τροφοδοσία Α` Ύλης

Η τροφοδοσία υλικού γίνεται μέσω μίας χοάνης. Το υλικό μεταφέρεται σε αυτή

μέσω ενός τροφοδοτικού που λειτουργεί υπό κενό αέρος ενώ υπάρχει ειδικός

αισθητήρας που παρακολουθεί την στάθμη του υλικού στο τροφοδοτικό μηχάνημα.

Στάδιο 2ο - Εισαγωγή στην μηχανή Εξώθησης (Extruder)

Το υλικό εισέρχεται στην μηχανή εξώθησης όπου και θερμαίνεται για να

ρευστοποιηθεί. Εν συνεχεία οδηγείται στην έξοδο, η οποία βρίσκεται στην αρχή της

διάταξης του μορφοποιητή.

Στάδιο 3ο – Διάταξη Μορφοποίησης (Modifier)

Μετά την έξοδο από τη μήτρα, το υλικό εισέρχεται στον μορφοποιητή. Με τη

βοήθεια των κατάλληλων μπλοκ μορφοποίησης λαμβάνει την αντίστοιχη διατομή. Η

στερεοποίηση του υλικού επιτυγχάνεται με την κυκλοφορία ψυκτικού υγρού (νερό)

διαμέσω των καναλιών υδρόψυξης που διαθέτουν τα μπλοκ μορφοποίησης.

Στάδιο 1ο Τροφοδοσία Α` Ύλης

Στάδιο 2ο Εισαγωγή στην

μηχανή Εξώθησης (Extruder)

Στάδιο 3ο Διάταξη

Μορφοποίησης (Corrugator)

Στάδιο 4ο Διάταξη

Εκτυπωτικού

Στάδιο 5ο Αυτόματοποιημένη

Συσκευασία με Τυλικτικό (Coiler)

Στάδιο 6ο Ποιοτικός Έλεγχος

Στάδιο 7ο Τοποθέτηση

Ταινίας Ασφαλείας (Τσέρκι)

Στάδιο 8ο Τοποθέτηση σε

παλέτες

Στάδιο 9ο Αποθήκευση στο

χώρο έτοιμων προϊόντων

Στάδιο 10ο Διακίνηση

Page 98: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-98-

Στάδιο 4ο - Διάταξη Εκτυπωτικού

Μετά την έξοδο της σωλήνας από τον μορφοποιητή ακολουθεί το εκτυπωτικό

μηχάνημα. Εδώ τυπώνεται η επωνυμία της βιομηχανίας καθώς επίσης και μία σειρά

από σύμβολα που αντιπροσωπεύουν το κάθε προϊόν και βοηθούν στην άμεση

ιχνηλασιμότητα του.

Στάδιο 5ο – Αυτοματοποιημένη Συσκευασία με Τυλικτικό (Coiler)

Η σωλήνα εν συνεχεία τυλίγεται από το αυτόματο μηχάνημα συσκευασίας και

συσκευάζεται σε κουλούρες. Ακολουθεί η επίστρωση 4 ή 5 φύλλων stretch film ενώ

ταυτόχρονα τοποθετείται ειδική ετικέτα με τα χαρακτηριστικά του προϊόντος.

Στάδιο 6ο – Ποιοτικός Έλεγχος

Μετά την έξοδο της κουλούρας από το τυλικτικό μηχάνημα το προσωπικό (1

άτομο) που βρίσκεται στην θέση συσκευασίας την ελέγχει μακροσκοπικά. Εάν

διαπιστωθεί οποιαδήποτε αστοχία τοποθετείται σε ειδικό βαγονέτο και οδηγείται

στην ανακύκλωση. Επίσης αμέσως μετά την έξοδο του σωλήνα από το

μορφοποιητικό, υπάρχει έλεγχος διαμέτρου του σωλήνα για πιθανές αποκλίσεις από

την προδιαγεγραμμένη τιμή.

Στάδιο 7ο – Τοποθέτηση Ταινίας Ασφαλείας (Τσέρκι)

Η διαδικασία της συσκευασίας ολοκληρώνεται με την τοποθέτηση ειδικής ταινίας

ασφαλείας (τσέρκι) από το προσωπικό που βρίσκεται στο χώρο της συσκευασίας.

Στάδιο 8ο – Συσκευασία Προϊόντος και τοποθέτηση σε παλέτες

Εφόσον ο ποιοτικός έλεγχος κριθεί ικανοποιητικός οι σωλήνες συσκευάζονται και

τοποθετούνται σε ειδικά διαμορφωμένες μεταλλικές παλέτες.

Στάδιο 9ο – Αποθήκευση στον χώρο έτοιμων προϊόντων

Με την βοήθεια περονοφόρου οχήματος (clark) τα συσκευασμένα προϊόντα

οδηγούνται στην αποθήκη των έτοιμων προϊόντων.

Στάδιο 10ο – Διακίνηση

Τα προϊόντα με την βοήθεια φορτηγών οχημάτων οδηγούνται στα σημεία

πώλησης.

Page 99: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-99-

Γραμμή Παραγωγής Εξαρτημάτων (ΓΠ 3)

Στο σχήμα 4.9 απεικονίζεται εποπτικά η διαδικασία που ακολουθείται για την

παραγωγή των εξαρτημάτων.

Σχήμα 4.9: Διάγραμμα ροής γραμμής παραγωγής εξαρτημάτων.

Στάδιο 1ο Τροφοδοσία Α` Ύλης

& Επεξεργασία στην μηχανή

Έγχυσης (Injection)

Στάδιο 2ο Ποιοτικός Έλεγχος

Στάδιο 3ο Συσκευασία

Στάδιο 4ο Αποθήκευση στο χώρο έτοιμων

προϊόντων

Στάδιο 5ο Διακίνηση

Page 100: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-100-

Στάδιο 1ο - Τροφοδοσία Α` Ύλης & Επεξεργασία στην μηχανή Έγχυσης

(Injection)

Η τροφοδοσία υλικού γίνεται μέσω μίας χοάνης. Το υλικό μεταφέρεται σε αυτή

μέσω ενός τροφοδοτικού που λειτουργεί υπό κενό αέρος ενώ υπάρχει ειδικός

αισθητήρας που παρακολουθεί την στάθμη του υλικού στο τροφοδοτικό μηχάνημα.

Το υλικό εν συνεχεία εισέρχεται στην μηχανή έγχυσης όπου και θερμαίνεται για να

ρευστοποιηθεί. Αφού προσφερθούν κατάλληλα ποσά θερμικής ενέργειας στο υλικό

(κόκκους - δισκία) το διοχετεύουν ως πυκνόρρευστο υγρό μέσα στο κλειστό καλούπι

που δημιουργεί το επιθυμητό σχήμα του αντικειμένου. Μετά την ψύξη που λαμβάνει

χώρα εντός του καλουπιού, ένα σύστημα εξολκέων αφαιρεί το εξάρτημα από το

καλούπι. Το εξάρτημα πέφτει σε ειδικά διαμορφωμένο πλαστικό κάδο, ο οποίος

βρίσκεται τοποθετημένος σε υποδοχή κάτω ακριβώς από το καλούπι.

Στάδιο 2ο - Ποιοτικός Έλεγχος

Όταν τα πλαστικά δοχεία γεμίσουν με εξαρτήματα οδηγούνται σε ειδικό χώρο

συσκευασίας όπου και επιτελείται ποιοτικός έλεγχος. Το προσωπικό (2 άτομα) είναι

υπεύθυνο τόσο για την αφαίρεση περιττών κομματιών πλαστικού (μποκαδούρα) που

συνδέει τα εξαρτήματα μεταξύ τους, όσο και για τη σωστή διαλογή ανάμεσα σε

ποιοτικά και ελαττωματικά εξαρτήματα.

Στάδιο 3ο – Συσκευασία

Μετά το πέρας του ποιοτικού ελέγχου τα εξαρτήματα συσκευάζονται σε χάρτινα

κιβώτια ανάλογων διαστάσεων.

Στάδιο 4ο – Αποθήκευση στον χώρο έτοιμων προϊόντων

Με την βοήθεια περονοφόρου οχήματος (clark) τα συσκευασμένα προϊόντα

οδηγούνται στην αποθήκη των έτοιμων προϊόντων.

Στάδιο 5ο – Διακίνηση

Τα προϊόντα με την βοήθεια φορτηγών οχημάτων οδηγούνται στα σημεία

πώλησης.

Page 101: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-101-

Page 102: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-102-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

5.1. Εισαγωγή

Μετά τη σύντομη παρουσίαση της βιομηχανίας, ακολουθεί η ανάπτυξη του

Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης της, σύμφωνα με τις απαιτήσεις που θέτει

το Πρότυπο ISO 14001:2004. Όπως αναφέρθηκε και στο Κεφάλαιο 2ο, το πρότυπο

απαιτεί από τον οργανισμό την συμμόρφωση του με ένα σύνολο απαιτήσεων,

δεκαοχτώ (18) στον αριθμό, οι οποίες εμπεριέχονται στις εξής θεματικές ενότητες:

Γενικές Απαιτήσεις (§ 4.1)

Περιβαλλοντική πολιτική (§ 4.2)

Σχεδιασμός (§ 4.3)

Εφαρμογή και Λειτουργία (§ 4.4)

Έλεγχος (§ 4.5)

Ανασκόπηση από τη διοίκηση (§ 4.6)

Η σύνδεση μεταξύ των θεματικών ενοτήτων επιτυγχάνεται μέσα από την ομαδική

προσπάθεια για συνεχή βελτίωση του συστήματος που αναπτύσσεται στα πλαίσια

ελέγχου των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του οργανισμού. Η συνεχής βελτίωση

είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον αδιάλειπτο κύκλο βελτίωσης του Deming, πάνω

στον οποίον έχει βασιστεί και το πρότυπο ISO 14001 και μπορεί να λάβει την

ανάλογη ερμηνεία:

Σχεδίαση: καθιέρωση διαδικασίας (§ 4.3) η οποία βοηθάει τον οργανισμό να:

1) Αναγνωρίζει τις περιβαλλοντικές πλευρές και να τις συσχετίζει με τις

περιβαλλοντικές επιπτώσεις (§ 4.3.1),

2) Αναγνωρίζει και να παρακολουθεί τις νομοθετικές και άλλου είδους

απαιτήσεις στις οποίες υπάγεται ο οργανισμός, καθιερώνει κριτήρια

εσωτερικής απόδοσης (§ 4.3.2),

3) Καθιερώνει περιβαλλοντικούς σκοπούς και στόχους, διαμορφώνει

κατάλληλο πρόγραμμα για την υλοποίηση τους (§ 4.3.3),

4) Αναπτύσσει και χρησιμοποιεί δείκτες επίδοσης (§ 4.3.3).

Εκτέλεση :ανάπτυξη και λειτουργία του ΣΠΔ (§ 4.4) με σκοπό την:

Page 103: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-103-

1) Δημιουργία διοικητικών δομών, ανάθεση αρμοδιοτήτων και ευθυνών,

2) Παροχή διαθέσιμων πόρων (§ 4.4.1),

3) Εκπαίδευση προσωπικού για την επίτευξη ετοιμότητας και

ανταγωνιστικότητας του οργανισμού (§ 4.4.2),

4) Καθιέρωση διαδικασιών για την εσωτερική και εξωτερική επικοινωνία

(§ 4.4.3),

5) Καθιέρωση και διατήρηση αρχείων (§ 4.4.4),

6) Καθιέρωση και εφαρμογή διαδικασίας ελέγχου εγγράφων (§ 4.4.5),

7) Καθιέρωση και εφαρμογή διαδικασιών λειτουργικού ελέγχου (§ 4.4.6),

8) Διασφάλιση ετοιμότητας σε έκτακτες καταστάσεις και γεγονότα (§ 4.4.7).

Έλεγχος: απολογισμός των διαδικασιών του ΣΠΔ (§ 4.5):

1) Διεξαγωγή μετρήσεων (§ 4.5.1),

2) Αξιολόγηση κατάστασης συμμόρφωσης (§ 4.5.2),

3) Αναγνώριση καταστάσεων μη-συμμόρφωσης και λήψη διορθωτικών και

προληπτικών μέτρων (§ 4.5.3),

4) Διαχείριση αρχείων (§ 4.5.4),

5) Διεξαγωγή περιοδικών επιθεωρήσεων και ελέγχων (§ 4.5.5).

Ενέργειες: επανεξέταση και λήψη μέτρων για την βελτίωση του ΣΠΔ (§ 4.6):

1) Διεξαγωγή ανασκοπήσεων από μέρους της διοίκησης σε κατάλληλα

χρονικά διαστήματα ,

2) Αναγνώριση περιοχών που επιδέχονται βελτίωσης.

Σχήμα 5.1: Η διαδικασία της συνεχούς βελτίωσης σύμφωνα με ISO 14001:2004.

Δέσμευση

Ανώτατης Διοίκησης

Περιβαλλοντική

Πολιτική

Προσδιορισμός Περιβαλλοντικών

Πλευρών &Επιπτώσεων

/Καταγραφή Νομοθεσίας

Καθιέρωση

Σκοπών, Στόχων/

Προετοιμασία

Περιβαλλοντικού

Προγράμματος

Κατανομή Πόρων/

Ρόλοι-Υπευθυνότητες/

Χρήματα/

Καθορισμός Εκπροσώπου

της Διοίκησης

Εκπαίδευση/

Ετοιμότητα/

Εφαρμογή/

Επιθεωρήσεις

Συγγραφή

Εγχειριδίου

Συστήματος

Περιβαλλοντική

ς Διαχείρισης

Κατάστρωση Σχεδίου

έκτακτης ανάγκης/

Έλεγχος Διαδικασιών/

Αξιολόγηση ΣΠΔ

Λήψη Προληπτικών/

Διορθωτικών Μέτρων

Επιθεωρήσεις

Εσωτερικές/

Εξωτερικές-

Πιστοποίησης

Ανασκόπηση από

την Διοίκηση

Συνεχής

Βελτίωση

Page 104: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-104-

5.2. Συνοπτική Παρουσίαση του Συστήματος Ποιότητας (ΣΠ) της

Βιομηχανίας (ISO 9001:2000)

Όπως αναφέρθηκε και στο Κεφάλαιο 4 (§ 4.1), η βιομηχανία έχει σχεδιάσει και

εγκαταστήσει με επιτυχία ένα ολοκληρωμένο Σύστημα Ποιότητας (ΣΠ) βασισμένο

στις προδιαγραφές του διεθνούς Προτύπου ISO 9001:2000. Σκοπός του συστήματος

είναι μεταξύ άλλων :

1. να παρέχει με συνέπεια, προϊόντα τα οποία ικανοποιούν τις απαιτήσεις των

πελατών και συμμορφώνονται με τις εφαρμόσιμες κανονιστικές απαιτήσεις

(Ευρωπαϊκές οδηγίες και σχετικά Πρότυπα),

2. να αυξήσει την ικανοποίηση των πελατών μέσω της αποτελεσματικής

εφαρμογής του συστήματος, έχοντας συμπεριλάβει διεργασίες για τη διαρκή

βελτίωση του συστήματος.

Για την πραγματοποίηση αυτών των στόχων η βιομηχανία έχει συντάξει το Εγχειρίδιο

Ποιότητας το οποίο παρουσιάζει συνοπτικά τη δομή και λειτουργία του ΣΠ, ενώ

παράλληλα υποστηρίζεται από ένα σύνολο έντυπων διαδικασιών (Διαδικασίες

Συστήματος Ποιότητας- ΔΣΠ). Είναι γνωστό ότι ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης

(ISO) έχει προσπαθήσει για την επίτευξη συμβατότητας των Συστημάτων Ποιότητας

με άλλα διαχειριστικά συστήματα, προς όφελος του συνόλου των χρηστών που τα

εφαρμόζουν. Έτσι και σε αυτήν την περίπτωση το παρόν (ΣΠ) έχει τις προϋποθέσεις

ευθυγράμμισης με το Πρότυπο ISO 14001:2004.

Στο Παράρτημα5 παρουσιάζεται το εγχειρίδιο ποιότητας της βιομηχανίας, η δομή του

οποίου ακολουθεί τις απαιτήσεις του ΕΛΟΤ EN ISO 9001:20006.

Το εγχειρίδιο ποιότητας περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, την συνοπτική περιγραφή των

διαδικασιών που απαρτίζουν το σύστημα ποιότητας της Βιομηχανίας, όπως αυτό

προσδιορίζεται μέσα από τις απαιτήσεις του Προτύπου ISO 9001:2000. Πρέπει να

αναφερθεί ότι η ύπαρξη ενός εγκατεστημένου ΣΠ, διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό την

ανάπτυξη και εφαρμογή ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ)

καθόσον το δεύτερο αποτελεί ουσιαστικά μία «επέκταση» του πρώτου. Κατά την

διαδικασία ανάπτυξης του ΣΠΔ, το υπάρχον εγχειρίδιο δύναται να υποστεί

κατάλληλες αλλαγές, οι οποίες αφορούν την ενσωμάτωση απαραίτητων παραγράφων

που καλύπτουν τις απαιτήσεις του Προτύπου ISO 14001:2004 και βρίσκονται σε

αρμονία με το υπάρχον σύστημα ποιότητας.

5 Βλ. Παράρτημα – Η. Εγχειρίδιο ποιότητας της βιομηχανίας. 6 Βλ. Παράρτημα - Γ2. Αντιστοιχία μεταξύ των προτύπων ISO 9001:2000 και ISO 14001:2004.

Page 105: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-105-

5.3. Μεθοδολογικό Πλαίσιο Εργασίας

Δεδομένου του εύρους και της πολυπλοκότητας που συναντάται στην ανάπτυξη

ενός ΣΠΔ, καταστρώθηκε ένα πλάνο προσέγγισης με βάση το οποίο αντιμετωπίστηκαν

οι αντικειμενικές και υποκειμενικές δυσκολίες της διαδικασίας. Τα βήματα που

ακολουθήθηκαν αποτυπώνονται στο σχήμα 5.2 που ακολουθεί. Όπως διαφαίνεται, η

διαδικασία εμπεριέχει μηχανισμούς ανάδρασης και επαναπροσδιορισμού των στόχων

που επιτυγχάνονται μέσα από την υλοποίηση κάθε σταδίου.

Σχήμα 5.2: Τα μεθοδολογικά βήματα ανάπτυξης της εργασίας.

5.4. Αρχική Περιβαλλοντική Ανάλυση

Θεμέλιος λίθος κάθε ΣΠΔ αποτελεί η διαρκής βελτίωση της περιβαλλοντικής

επίδοσης του οργανισμού. Για να έχει νόημα η βελτίωση αυτή μελλοντικά, πρέπει να

μπορεί να παρέχει πληροφορίες σε σχέση με την πρότερη κατάσταση του οργανισμού,

δηλαδή κάποιο επίπεδο αναφοράς. Αυτό το επίπεδο αναφοράς δημιουργείται μέσα από

την Αρχική περιβαλλοντική ανάλυση /επισκόπηση της βιομηχανίας. Παρόλο το γεγονός

Στάδιο 1ο

1) Περιήγηση στους χώρους της Βιομηχανίας.

2) Γνωριμία με τις δραστηριόητες και τα προϊόντα της.

Στάδιο 2ο

1) Συλλογή απαραίτητων στοιχείων της παραγωγικής διαδικασίας.

2)Διεξαγωγή Αρχικής Περιβαλλοντικής Ανάλυσης, σε συνεργασία με τον εξωτερικό σύμβουλο και όλο το προσωπικό της Βιομηχανίας

Στάδιο 3ο

1) Προσδιορισμός των Περιβαλλοντικών Πλευρών της Βιομηχανίας και ιεράρχηση τους ανάλογα με τον βαθμό σπουδαιότητας τους.

2)Συλλογή και επεξεργασία της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας που διέπει την λειτουργία και τις δραστηριότητες της Βιομηχανίας.

Στάδιο 4ο

1) Σχεδιασμός διαδικασιών και σταδιακή εφαρμογή τυος για την εκπλήρωση των απαιτήσεων του προτύπου ISO 14001:2004.

2) Επιθεώρηση και Πιστοποίηση του ΣΠΔ.

Page 106: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-106-

ότι το Πρότυπο ISO 14001 δεν απαιτεί τη διεξαγωγή της, το βοηθητικό Πρότυπο ISO

14004 επισημαίνει ότι μία ανάλυση αυτού του τύπου μπορεί να βοηθήσει στην

εποπτική παρατήρηση του ΣΠΔ καθώς επισημαίνει τις αδυναμίες και τα κενά του.

Στην φάση αυτή αναλύονται διεξοδικά όλες οι δραστηριότητες της βιομηχανίας με

σκοπό να εντοπιστούν οι περιβαλλοντικές πλευρές, επιπτώσεις και επιδόσεις, που

σχετίζονται με τις δραστηριότητες αυτές. Η Ανάλυση αποσκοπεί στη παρουσίαση μιας

πλήρως τεκμηριωμένης αναφοράς της τρέχουσας κατάστασης της εταιρείας σε σχέση

με τις περιβαλλοντικές του επιδόσεις. Καταρτίζονται ή συνεκτιμούνται υπάρχοντα

αρχεία εισερχομένων και καταναλισκόμενων φυσικών πόρων και εξερχόμενων

προϊόντων και αποβλήτων, και έπειτα συγκρίνονται με τα αρχεία περιβαλλοντικής

νομοθεσίας και κανονισμών.

Η Ανάλυση θα πρέπει να λάβει υπόψη της, τη γενικότερη κουλτούρα που διέπει τη

βιομηχανία, τα παρεχόμενα προϊόντα και υπηρεσίες της, τη στρατηγική που ακολουθεί

στον τομέα των πωλήσεων καθώς και άλλες ιδιαιτερότητες της. Σε κάθε περίπτωση,

σημασία πρέπει να δοθεί και στη μελέτη κάθε πιθανής κατάστασης λειτουργίας στην

οποία μπορεί να βρεθεί η επιχείρηση συμπεριλαμβανομένων και των καταστάσεων

εκτάκτου ανάγκης.

Μετά την ολοκλήρωση της Περιβαλλοντικής Επισκόπησης, τα αποτελέσματα που θα

προκύψουν είναι:

1. Ο προσδιορισμός των περιβαλλοντικών πτυχών και επιπτώσεων των

δραστηριοτήτων της βιομηχανίας και η ιεράρχησή τους ανάλογα με τη

σημαντικότητά τους,

2. Η συγκέντρωση και ταξινόμηση της περιβαλλοντικής Νομοθεσίας στην

οποία υπόκειται η βιομηχανία,

3. Η δημιουργία αρχείου περιβαλλοντικών επιδόσεων της βιομηχανίας,

4. Αναφορά προς την ανώτερη διοίκηση του οργανισμού με τα αποτελέσματα

της Περιβαλλοντικής Επισκόπησης, η οποία θα αποτελέσει βάση στήριξης

και κατάστρωσης των περιβαλλοντικών της προγραμμάτων.

Οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για την αρχική περιβαλλοντική ανάλυση της

βιομηχανίας συμπεριελάμβαναν :

Περιηγήσεις-Επισκέψεις σε χώρους της εγκατάστασης,

Συνεντεύξεις με τους εργαζομένους (σε κάθε παραγωγική διαδικασία),

Μελέτη υπαρχόντων στοιχείων - αρχείων (Σύστημα ISO 9001:2000),

Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και έγκριση περιβαλλοντικών όρων

λειτουργίας,

Μελέτη και έγκριση διάθεσης υγρών αποβλήτων και στερεών αποβλήτων,

Page 107: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-107-

Διαγράμματα ροής (flow charts) και περιγραφή παραγωγικής διαδικασίας και

διεργασιών,

Μελέτη σχεδίου πυρασφάλειας,

Αρχείο εγκατάστασης επεξεργασίας υγρών αποβλήτων,

Άδεια λειτουργίας – Όροι λειτουργίας,

Οργανογράμματα,

Λογαριασμοί λογιστηρίου (ΔΕΗ, νερό, κλπ),

Manuals μηχανών και εξοπλισµού,

Αρχεία Συντήρησης μηχανών και εγκαταστάσεων Θέρμανσης,

Αρχεία κατάλογοι πρώτων και βοηθητικών υλών,

Παράπονα πελατών και ευρύτερων κοινωνικών ομάδων,

Επικοινωνία με φορείς (ΥΠΕΧΩΔΕ, Νομαρχία, Διεύθυνση Βιομηχανίας,

κ.α.).

Μετά το πέρας της εφαρμογής του προτύπου ISO 14001 η δομή του ΣΠΔ θα πρέπει να

περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία (Σχήμα 5.3):

Σχήμα 5.3: Η δομή του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.

Τα αποτελέσματα της περιβαλλοντικής ανάλυσης, καθορίζουν στη συνέχεια

σημαντικά στοιχεία του ΣΠΔ, όπως είναι η σύνταξη της περιβαλλοντικής πολιτικής, οι

περιβαλλοντικοί σκοποί και στόχοι και το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του

οργανισμού.

Περιβαλλοντική Πολιτική & Εγχειρίδιο Ποιότητας

Πρότυπα, Κώδικες Πρακτικής και Διαδικασίες

Αρχεία και Έντυπα του ΣΠΔ

Page 108: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-108-

5.5. Η Εφαρμογή του Προτύπου ISO 14001:2004

Περιβαλλοντική Πολιτική

Οι στόχοι της βιομηχανίας όπως αυτοί διαμορφώνονται μέσα από την Πολιτική

Ποιότητας της, συγκαταλέγονται στη/ν :

Παροχή προϊόντων / υπηρεσιών υψηλής ποιότητας που πληρούν τεχνικά,

λειτουργικά και περιβαλλοντικά standards

Βελτιστοποίηση χρόνου διεκπεραίωσης των παραγγελιών

Διασφάλιση του επιπέδου της παραγωγής έναντι ποιοτικής υποβάθμισης

Διαρκής βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και υπηρεσιών της,

λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης μέσω της πρόληψης και

του σεβασμού στο περιβάλλον και στον άνθρωπο.

Στα πλαίσια ανάπτυξης και εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ), η βιομηχανία δεσμεύεται για την συνεχή

βελτίωση της περιβαλλοντικής της δράσης. Η Βιομηχανία στοχεύει στη πλήρη

ικανοποίηση των απαιτήσεων για την ποιότητα, όπως αυτές προδιαγράφονται από τις

απαιτήσεις των πελατών της ενώ διασφαλίζει ταυτόχρονα ότι όλες οι διαδικασίες

λειτουργίας της έχουν μετρήσιμους περιβαλλοντικούς στόχους, με σκοπό τη διαρκή

μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον. Η Περιβαλλοντική Πολιτική της

βιομηχανίας βρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με την Πολιτική Ποιότητας (ISO

9001:2000) και την Πολιτική Υγιεινής & Ασφάλειας (OHSAS 18001:1999).

Οι βασικοί άξονες στήριξης της Περιβαλλοντικής Πολιτικής της βιομηχανίας είναι οι

κάτωθι:

1. Συνεχής Δέσμευση για συμμόρφωση με όλες τις εφαρμόσιμες νομικές

απαιτήσεις καθώς και την παρακολούθηση σε διαρκή βάση της Ελληνικής και

Κοινοτικής (Ευρωπαϊκής) Νομοθεσίας για την πρόληψη της ρύπανσης.

2. Διαρκής Εκπαίδευση του προσωπικού της γύρω από θέματα ασφαλούς

περιβαλλοντικής διαχείρισης

3. Εντοπισμός και καταγραφή όλων των επιβλαβών και μη δραστηριοτήτων της,

με σκοπό την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που δύναται

να προκαλέσουν.

4. Ανάπτυξη αμοιβαίας συνεργασίας με τους αρμόδιους κοινωνικούς φορείς και

κάθε ενδιαφερόμενο, σε θέματα που άπτονται της ορθής περιβαλλοντικής

διαχείρισης.

Page 109: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-109-

5. Συνεχή βελτίωση του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης μέσω

αξιολόγησης της περιβαλλοντικής της επίδοσης και την χρήση

περιβαλλοντικών δεικτών. Η λειτουργία του ΣΠΔ υποστηρίζεται απόλυτα από

την “Διοίκηση” , η οποία και φέρει την ευθύνη για την συνεχή βελτίωση της

αποτελεσματικότητας του.

6. Γνωστοποίηση της Περιβαλλοντικής της Πολιτικής στους εργαζομένους της

και στην δημοσιοποίηση της στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

7. Ανασκόπηση των αποτελεσμάτων του ΣΠΔ και τον καθορισμό Αντικειμενικών

Σκοπών και Στόχων, τουλάχιστον μία (1) φορά το έτος.

8. Πιστοποίηση του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ) κατά το

Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001:2004 από ανεξάρτητο Οργανισμό.

Η βιομηχανία στοχεύοντας στην πρόληψη της περιβαλλοντικής ρύπανσης έχει

υιοθετήσει ένα σύνολο από βέλτιστες πρακτικές οι οποίες συνοψίζονται στα εξής

σημεία:

1. Στην Πολιτική εξοικονόμησης ενέργειας και χρήσης εναλλακτικών μορφών

ενέργειας.

2. Στην συμμετοχή σε Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης Απορριμμάτων των

συσκευασιών των προϊόντων της.

3. Στην συνεχή έρευνα και ανάπτυξη προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον και

τον άνθρωπο.

Σχεδιασμός

Περιβαλλοντικές Πλευρές

Προκειμένου να λάβει απόφαση σχετικά με τις σημαντικές περιβαλλοντικές

της επιπτώσεις, η βιομηχανία εξετάζει και καταγράφει όλες τις περιβαλλοντικές

πτυχές/πλευρές των δραστηριοτήτων, υπηρεσιών και προϊόντων της, ενώ λαμβάνει

προληπτικά μέτρα για το σύνολο των περιβαλλοντικών πλευρών που έχουν, ή μπορεί

να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η βιομηχανία διασφαλίζει

την αδιάλειπτη παρακολούθηση των παραπάνω στοιχείων και εξετάζει σε τακτική

βάση το σύνολο των περιβαλλοντικών πλευρών της. Η παραπάνω διαδικασία

ενεργοποιείται σε περιπτώσεις όπου:

Μεταβάλλεται η παραγωγική διαδικασία,

(Εκσυγχρονισμός, επέκταση κ.τ.λ.)

Τροποποιούνται οι μέθοδοι - διαδικασίες παραγωγής,

Μεταβάλλονται οι Νομοθετικές Απαιτήσεις.

Page 110: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-110-

Για τον προσδιορισμό των Περιβαλλοντικών Πλευρών χρησιμοποιήθηκε η αρχική

Περιβαλλοντική Ανάλυση και η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, στις οποίες

αναφέρονται αναλυτικά οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από τη λειτουργία της

βιομηχανίας. Επιπροσθέτως, η παράλληλη ανάπτυξη του Συστήματος Διαχείρισης της

Υγείας και της Ασφάλειας στη Εργασία (ΥΑΕ) από την βιομηχανία, βοήθησε στη

σφαιρικότερη αντιμετώπιση των επικίνδυνων περιστατικών. Η συμμετοχή των

εξωτερικών συμβούλων στην παρούσα διαδικασία υπήρξε καταλυτική. Για την

επίτευξη του στόχου συνεργάστηκαν επίσης το προσωπικό που στελεχώνει το Τμήμα

Παραγωγής, ο Χημικός και ο Τεχνικός Ασφαλείας της Βιομηχανίας. Την εποπτεία και

τον συντονισμό της προσπάθειας κατείχε ο Διευθύνοντας Σύμβουλος.

O εντοπισµός των Περιβαλλοντικών Πλευρών2 έγινε µέσω της ανάλυσης της Ροής

των Υλικών µε τη χρήση Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις7

χωρίζονται σε άµεσες ή έµµεσες ανάλογα µε το αν οι δραστηριότητες που τις

δηµιουργούν τελούν ή όχι κάτω από τον διαχειριστικό έλεγχο της διοίκησης της

Βιομηχανίας.

Άμεσες Περιβαλλοντικές Πλευρές: Είναι εκείνες στις οποίες η Βιομηχανία έχει την

ευθύνη για τον πλήρη διαχειριστικό τους έλεγχο. Αυτές μπορεί να είναι:

εκπομπές ρύπων στην ατμόσφαιρα

μόλυνση υδάτινων πόρων

ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση, αποφυγή χρήσης, μεταφορά και

διάθεση στερεών και άλλων αποβλήτων, ιδίως επικίνδυνων

χρήση και μόλυνση του εδάφους

χρήση φυσικών πόρων και πρώτων υλών (συμπεριλαμβανομένης και της

ενέργειας)

τοπικά θέματα (οχλήσεις, θόρυβος, δονήσεις, οσμές σωματίδια, οπτική

εμφάνιση)

θέματα μεταφορών (προϊόντων, υπηρεσιών και εργαζομένων)

κίνδυνοι περιβαλλοντικών ατυχημάτων

κίνδυνοι και περιβαλλοντικών ατυχημάτων και επιπτώσεις ή

ενδεχόμενες επιπτώσεις από συμβάντα ατυχήματα και πιθανές

καταστάσεις έκτακτης ανάγκης

διαφύλαξη της φυσικής ομορφιάς και συνέπειες για τη βιοποικιλότητα

υγεία και ασφάλεια προσωπικού

Έμμεσες Περιβαλλοντικές Πλευρές: Είναι εκείνες στις οποίες η Βιομηχανία πιθανόν

να μην έχει τον πλήρη διαχειριστικό τους έλεγχο:

7 Βλ. Παράρτημα – Α.1 - Ορισμοί.

Page 111: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-111-

Θέματα που σχετίζονται με τα προϊόντα (σχεδιασμός, ανάπτυξη, συσκευασία,

ασφάλεια κατά τη μεταφορά, χρήση και ανάκτηση /διάθεση αποβλήτων)

Περιβαλλοντικές επιδόσεις και πρακτικές των εργολάβων, προμηθευτών

Επιλογή και σύνθεση των υπηρεσιών π.χ. μεταφορές

Διοικητικές αποφάσεις και αποφάσεις προγραμματισμού.

Οι υφιστάμενες και μελλοντικές δραστηριότητες, υπηρεσίες, και προϊόντα της

Βιομηχανίας εξετάζονται, λαμβάνοντας υπόψη καταστάσεις :

Συνήθης λειτουργίας

Οριακής λειτουργίας

Έκτακτης ανάγκης

Η διαδικασία αναγνώρισης και καταγραφής των περιβαλλοντικών πλευρών

περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα:

[1] Καταγραφή όλων των δραστηριοτήτων, προϊόντων ή/και υπηρεσιών που

σχετίζονται με της δραστηριότητες της Βιομηχανίας, με την βοήθεια αρχείων,

περιβαλλοντικών αναλύσεων, νομικών απαιτήσεων κ.τ.λ. .

[2] Αναγνώριση όσο τω δυνατόν περισσότερων και ρεαλιστικών περιβαλλοντικών

επιπτώσεων μπορούν να προκληθούν από τις περιβαλλοντικές πλευρές.

[3] Αποτίμηση της σημασίας των περιβαλλοντικών πλευρών με γνώμονα τις

περιβαλλοντικές επιπτώσεις και καθορισμός προληπτικών μέτρων για την

αποφυγή της ρύπανσης.

Οι περιβαλλοντικές πλευρές της Βιομηχανίας ιεραρχούνται ανάλογα µε τη σηµασία

τους σε τέσσερις κατηγορίες: Αµελητέας, Μικρής, Μέσης και Υψηλής

Σημαντικότητας. Η κατάταξη γίνεται βασιζόμενη στα ακόλουθα τέσσερα κριτήρια:

1. Βαρύτητα της Επίπτωσης,

2. Συχνότητα εµφάνισης της Επίπτωσης,

3. Συμμόρφωση με την Νοµοθεσία

4. Πιθανό Οικονομικό κόστος.

Το πρώτο κριτήριο αφορά τη σοβαρότητα της επίπτωσης σε σχέση µε το παγκόσµιο

και το τοπικό περιβάλλον, τους άµεσα ενδιαφερομένους και τους εργαζομένους. Το

δεύτερο την πιθανότητα εµφάνισης ή το μέγεθος της επίπτωσης. Το τρίτο κριτήριο

αφορά την ύπαρξη ή όχι ειδικής σχετικής κοινοτικής ή εθνικής νοµοθεσίας, ενώ το

τελευταίο κριτήριο μπορεί να αποτελέσει απόρροια των προηγούμενων περιπτώσεων.

Συνοπτικά η διαδικασία εντοπισμού και καταγραφής των σημαντικότερων

περιβαλλοντικών πλευρών, απεικονίζεται στο σχήμα που ακολουθεί (Σχήμα 5.4.).

Page 112: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-112-

Σχήμα 5.4: Διαδικασία εντοπισμού και καταγραφής των σημαντικότερων

Περιβαλλοντικών Πλευρών της βιομηχανίας.

Στην συνέχεια παρατίθενται οι σημαντικότερες Περιβαλλοντικές Πλευρές της

Βιομηχανίας (Σχήμα 5.5) και το σύνολο των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σχήμα

5.6) που αυτές έχουν στο περιβάλλον.

Σημαντική

Περιβαλλοντική

Πλευρά Υπάρχει Νομοθετική Ρύθμιση;

Περιβαλλοντική Πλευρά

Υπάρχουν σοβαρές ή μη αναστρέψιμες

επιπτώσεις στο περιβάλλον;

Παρουσιάζεται Οικονομική

Επιβάρυνση;

Μη Σημαντική

Περιβαλλοντική

Πλευρά

ΝΑΙ

ΝΑΙ

ΝΑΙ

ΟΧΙ

ΟΧΙ

ΟΧΙ

Βαρύτητα & Συχνότητα

της Επίπτωσης

Page 113: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-113-

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ Πεδίο Χρήσης

Στερεά Απόβλητα

Χαρτί

Υλικά Συσκευασίας (Stretch Film, Τσέρκι κ.α.)

Συσσωρευτές - Μπαταρίες

Οχήματα

Ξένες Ύλες

Παλέτες, Big Bags, Σακιά

Φθαρμένος Η/Μ εξοπλισμός

Ελαττωματικό προϊόν (Scrap)

Απορρίμματα Προσωπικού

Μηχανήματα

Πρώτες Ύλες

Η/Μ Εξοπλισμός

Συσκευασία

Διακίνηση προϊόντων

Υγρά Απόβλητα

Αστικά Λύματα

Νερό κατά την παραγωγή (Κλειστό κύκλωμα)

Μελάνια

Διαλύτες

Ορυκτέλαια, Λιπαντικά

Μηχανήματα

Πρώτες Ύλες

Προσωπικό

Συντήρηση Η/Μ εξοπλισμού

Παραγωγική διαδικασία

Αέριοι Ρύποι

Καυσαέρια

Αναθυμιάσεις (HCl, CO)

Σκόνη

Μηχανήματα

Οχήματα – Καύσιμα

Γεννήτρια Η/Ζ

Παραγωγή Προϊόντων

Επικίνδυνα Σκευάσματα – Χημικά

Εντομοκτόνα/ Ακαρεοκτόνα κτλ

Υδροχλωρικό Οξύ

Απολυμαντικό Ψυχρής Δεξαμενής

Γεωργία /Κηπουρική

Συντήρηση

Καθαριότητα Χώρων

Περιβαλλοντικό Ατύχημα – Εκδήλωση

Πυρκαγιάς

Χημικά

Προϊόντα από χαρτί

Λειτουργία Εργοστασίου

Θόρυβος - Όχληση Μηχανήματα

Έκλυση Θερμότητας Μηχανήματα

Οχήματα

Σχήμα 5.5: Οι σημαντικότερες Περιβαλλοντικές Πλευρές της βιομηχανίας.

Page 114: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-114-

Περιβαλλοντικές Πλευρές Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις

Στερεά Απόβλητα Αύξηση Ποσότητας Απορριμμάτων

Υγρά Απόβλητα Ρύπανση Εδάφους

Ρύπανση Υδροφόρου Ορίζοντα από

μη κατάλληλη διαχείριση

Αέριοι Ρύποι Ατμοσφαιρική Ρύπανση

Επικίνδυνα Σκευάσματα – Χημικά Μόλυνση Εδάφους

Υδροφόρου Ορίζοντα

Ατμοσφαιρική Ρύπανση

Πρόκληση Πυρκαγιάς Μεγάλης κλίμακας ατμοσφαιρική

ρύπανση

Αύξηση ποσότητας απορριμμάτων

Θόρυβος Ηχορύπανση

Έκλυση Θερμότητας Κατανάλωση ενεργειακών πόρων

Σχήμα 5.6: Οι Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από την λειτουργία της βιομηχανίας.

Στην συνέχεια ακολουθεί μία προσπάθεια παρουσίασης των περιβαλλοντικών πλευρών

της Βιομηχανίας, όπως αυτές εντοπίσθηκαν, καταγράφηκαν, αξιολογήθηκαν και

κατηγοριοποιήθηκαν ανά στάδιο των γραμμών παραγωγής αλλά και των υπολοίπων

δραστηριοτήτων της εταιρείας.

Κατά την φάση αξιολόγησης των περιβαλλοντικών πλευρών εξετάστηκε η υπάρχουσα

Ελληνική και Ευρωπαϊκή Νομοθεσία και σημειώθηκαν τα αντίστοιχα όρια εφόσον

υπήρχαν.

Στο επόμενο βήμα προτείνονται ένα σύνολο από προληπτικές ενέργειες και μέτρα για

τον περιορισμό ή ακόμα και την ελαχιστοποίηση εμφάνισης των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων που πηγάζουν από την εκάστοτε περιβαλλοντική πλευρά ή και

περιορισμού της υπάρχουσας επίπτωσης. Στην παρούσα φάση χρησιμοποιήθηκαν οι

πληροφορίες που υπήρχαν στο αρχείο ελέγχου πρώτων υλών της Βιομηχανίας. Στο

αρχείο αυτό φυλάσσονται όλα τα έγγραφα που αφορούν τις ιδιότητες των

προμηθευόμενων υλών της. Ανάμεσα σε αυτά υπάρχουν και τα λεγόμενα Δελτία

Page 115: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-115-

Ασφαλείας (Material Safety Data Sheet8) ,τα οποία συνοδεύουν πάντα κάθε επικίνδυνο

υλικό και τα οποία αναφέρουν διαδικασίες για την ορθή διαχείρισης τους.

Για την κατηγοριοποίηση των περιβαλλοντικών πλευρών χρησιμοποιήθηκαν οι εξής

σημάνσεις:

Είδος

Περιβαλλοντικής

Πλευράς

Επικινδυνότητα

Περιβαλλοντικής Πλευράς

[Α] για Αέριο

[Υ] για Υγρό

[Σ] για Στερεό

Α για Αμελητέα

Χ για Χαμηλή

Μ για Μέτρια

Υ για Υψηλή

8 Βλ. Παράρτημα Δ.2 – Υπόδειγμα ενός Material Safety Data Sheet (MSDS).

Page 116: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-116-

Εντοπισμός Περιβαλλοντικών Πλευρών

της Βιομηχανίας

» Γραμμές Παραγωγής

Ευθύγραμμων Σωλήνων

Διαμορφώσιμων Σωλήνων

Εξαρτημάτων

» Περιοχή Άλεσης Ελαττωματικών Προϊόντων

(Σπαστήρας)

» Λοιποί Χώροι Εργοστασίου

Μηχανουργείο

Εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου

Γραφεία Διοίκησης

Αποθήκη Α` και Βοηθητικών Υλών

Page 117: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-117-

Γραμμές Παραγωγής Ευθύγραμμου (Άκαμπτου) Σωλήνα

Α/Α ΣΤΑΔΙΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ -

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ

(ΕΙΔΟΣ / ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ) ΟΡΙΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ(*)

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

& ΜΕΤΡΑ

1ο – Τροφοδοσία Α` Ύλης

Δεν υπάρχει -

Τακτικές Μετρήσεις Φυσικών και

Χημικών Παραγόντων

Προγραμματισμένες συντηρήσεις

εξοπλισμού

Εκπαίδευση Προσωπικού

Χρήση εξοπλισμού μείωσης της

εκπεμπόμενης θερμότητας

Τακτικός καθαρισμός και αλλαγή

σακόφιλτρων

Εγκατάσταση απαγωγών

αναθυμιάσεων ακριβώς επάνω από

τα σημεία έκλυσης και κατάλληλη

απόρριψη τους (χρήση φίλτρων

ενεργού άνθρακα)

Τακτικές ή έκτακτες μετρήσεις

στάθμης θορύβου στο χώρο εργασίας

αλλά και στον περιβάλλοντα χώρο.

Κατάλληλη συλλογή και απόρριψη

των στερεών αποβλήτων (εξέταση

ενδεχομένου ανακύκλωσης)

Συντήρηση εξοπλισμού ανακύκλωσης

του αέρα στον χώρο εργασίας

Τακτική καθαρισμός φίλτρων και

συντήρηση του κλειστού κυκλώματος

ψύξης

Παρακολούθηση υδρομετρητή.

Τακτική συντήρηση Οχημάτων από

εξωτερικό πιστοποιημένο φορέα

Τακτικές Μετρήσεις και Έλεγχος

2ο – Μηχανή Εξώθησης

Θόρυβος - (./Μ)

Θερμότητα - (./Μ)

Υδροχλώριο HCl - (Α/Υ)

Μονοξείδιο του Άνθρακα CO - (Α/Υ)

Φθαρμένος Εξοπλισμός

(Συντήρηση) - (Υ+Σ/Μ)

85 dBA (47,48,49,50)

HCl (10)

(PEL – TLV) : 5 ppm

CO (16)

PEL : 50 ppm

TLV : 300 ppm

(19,20,21,23,28,30,31,36)

3ο – Διάταξη Κενού Θόρυβος - (./Α) 85 dBA (47,48,49,50)

4ο – Λουτρό Ύδατος Θόρυβος - (./Μ)

Νερό – (Υ/Χ)

85 dBA (47,48,49,50)

(37,38,39,40,41,42,43,44,45,46)

5ο – Διάταξη ελκτικού

Θόρυβος - (./Μ) 85 dBA (47,48,49,50)

6ο – Διάταξη εκτυπωτικού Μελάνια – (Υ/Υ)

Διαλύτες – (Υ/Μ) (8,36,49,43,45)

7ο - Κοπτικό Θόρυβος – (./Μ)

Σκόνη - (Α+Σ/Μ)

85 dBA (47,48,49,50)

(5,6,7,10,11,23)

8ο – Σκάφη Περισυλλογής

Δεν υπάρχει -

Extra – Επιπρόσθετο εξάρτημα κοπής Θόρυβος – (./Μ)

Σκόνη – (Α+Σ/Μ)

85 dBA (47,48,49,50)

(5,6,7,10,11,23)

9ο – Ποιοτικός Έλεγχος

Ελαττωματικό Προϊόν (19,20,21,23,28,30,31,36)

10ο – Συσκευασία προϊόντος και

τοποθέτηση σε παλέτες

Υλικά Συσκευασίας

Πολυπροπυλένιο – (Σ/Μ)

( 23,28,29,33,36)

Page 118: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-118-

Διάγραμμα Ροής

(βλ. Κεφάλαιο 4 - § 4.6.3)

Υπόμνημα (*): Βλ. Παράρτημα Β – Συγκεντρωτικός Πίνακας Νομοθετικών Διατάξεων της Βιομηχανίας Είδος Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αέριο, [Υ] για Υγρό, [Σ] για Στερεό. Επικινδυνότητα Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αμελητέα, [Χ] για Χαμηλή, [Μ] για Μέτρια, [Υ] για Υψηλή.

Στάδιο 1ο Τροφοδοσία Α` Ύλης

Στάδιο 2ο Εισαγωγή

στην μηχανή Εξώθησης (Extruder)

Στάδιο 3ο Διάταξη Κενού

(Vacuum)

Στάδιο 4ο Λουτρό Ύδατος

(Cooling Bath)

Στάδιο 5ο Διάταξη Ελκτικού

Στάδιο 6ο Διάταξη

Εκτυπωτικού

Στάδιο 7ο Κοπτικό

Στάδιο 8ο Σκάφη

Περισυλλογής

Στάδιο 9ο Ποιοτικός Έλεγχος

Στάδιο 10ο Συσκευασία Προϊόντος

και τοποθέτηση σε παλέτες

Στάδιο 11ο Αποθήκευση

στο χώρο έτοιμων

προϊόντων

Στάδιο 12ο Διακίνηση

Αυτοκόλλητες ταινίες – (Σ/Α) Καυσαερίων (Κ.Τ.Ε.Ο.)

Χρήση λογισμικού για την

ελαχιστοποίηση των χιλιομετρικών

αποστάσεων

Συλλογή, καταγραφή και

ανακύκλωση από εξωτερικό φορέα

των ανακυκλώσιμων υλικών

Κατάλληλη Εκπαίδευση του

Προσωπικού των Οχημάτων

11ο – Αποθήκευση στο χώρο έτοιμων

προϊόντων Δεν υπάρχει -

12ο – Διακίνηση

Καυσαέρια Οχημάτων - (Α/Υ)

Λάστιχα - (Σ/Μ)

Φθαρμένα Μηχανικά Μέρη – (Σ/Μ)

CO: 7 μg/m3 (M.O. 8ωρου)

CO2: 10 ppm (TLV)

NOx: 30 μg/m3 (ετησίως)

NOx: 30 μg/m3 (ετησίως)

SO2: 20 μg/m3 (ετησίως)

ΑΣ10: 40 μg/m3 (ετησίως)

(10,11,12,13,14,15,16)

(22,25,26,30,34,35,36)

Page 119: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-119-

Γραμμές Παραγωγής Διαμορφώσιμου (Σπιράλ) Σωλήνα

Α/Α ΣΤΑΔΙΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ -

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ

(ΕΙΔΟΣ / ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ) ΟΡΙΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ(*)

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

& ΜΕΤΡΑ

1ο – Τροφοδοσία Α` Ύλης

Δεν υπάρχει -

Τακτικές Μετρήσεις Φυσικών και

Χημικών Παραγόντων

Προγραμματισμένες συντηρήσεις

εξοπλισμού

Εκπαίδευση Προσωπικού

Χρήση εξοπλισμού μείωσης της

εκπεμπόμενης θερμότητας

Εγκατάσταση απαγωγών

αναθυμιάσεων ακριβώς επάνω από

τα σημεία έκλυσης και κατάλληλη

απόρριψη τους (χρήση φίλτρων

ενεργού άνθρακα)

Τακτικές ή έκτακτες μετρήσεις

στάθμης θορύβου στο χώρο εργασίας

αλλά και στον περιβάλλοντα χώρο.

Κατάλληλη συλλογή και απόρριψη

των στερεών αποβλήτων (εξέταση

ενδεχομένου ανακύκλωσης)

Συντήρηση εξοπλισμού ανακύκλωσης

του αέρα στον χώρο εργασίας

Τακτική καθαρισμός φίλτρων και

συντήρηση του κλειστού κυκλώματος

ψύξης-Παρακολούθηση υδρομετρητή.

Συλλογή Scrap σε κατάλληλα

διαμορφωμένα βαγόνια - Καταγραφή

ποσοτήτων - Ανακύκλωση

Τακτική συντήρηση Οχημάτων από

εξωτερικό πιστοποιημένο φορέα

Τακτικές Μετρήσεις και Έλεγχος

2ο – Μηχανή Εξώθησης

Θόρυβος - (./ Μ)

Θερμότητα - (./ Μ)

Υδροχλώριο HCl - (Α/ Υ)

Μονοξείδιο του Άνθρακα CO- (Α/ Υ)

Φθαρμένος Εξοπλισμός (Συντήρηση) -

(Υ+Σ/ Μ)

85 dBA (47,48,49,50)

HCl (10)

(PEL – TLV) : 5 ppm

CO (16)

PEL : 50 ppm

TLV : 300 ppm

(19,20,21,23,28,30,31,36)

3ο – Διάταξη Μορφοποίησης

Θόρυβος - (./Μ)

Νερό – (Υ/ Χ)

Λιπαντικά Έλαια – (Υ/ Μ)

85 dBA (47,48,49,50)

(37,38,39,40,41,42,43,44,45,46)

4ο – Διάταξη εκτυπωτικού Μελάνια – (Υ/ Υ)

Διαλύτες – (Υ/ Μ) (8,36,40,43,45)

5ο – Διάταξη Αυτοματοποιημένης

Συσκευασίας

Υλικά Συσκευασίας

Stretch Film – (Σ/ Μ)

Αυτοκόλλητες ετικέτες – (Σ/ Μ)

Φθαρμένος Εξοπλισμός Συντήρηση) -

(Υ+Σ/Μ)

( 23,28,29,33,36)

(19,20,21,23,28,30,31,36)

6ο - Ποιοτικός Έλεγχος

Ελαττωματικό Προϊόν (Σ/ Μ) (19,20,21,23,28,30,31,36)

7ο – Τοποθέτηση Ταινίας Ασφαλείας

(Τσέρκι) Δεν υπάρχει -

8ο - Τοποθέτηση σε παλέτες

Δεν υπάρχει -

9ο – Αποθήκευση στο χώρο έτοιμων

προϊόντων Δεν υπάρχει -

Page 120: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-120-

Στάδιο 1ο Τροφοδοσία Α` Ύλης

Στάδιο 2ο Εισαγωγή στην

μηχανή Εξώθησης (Extruder)

Στάδιο 3ο Διάταξη

Μορφοποίησης (Corrugator)

Στάδιο 4ο Διάταξη

Εκτυπωτικού

Στάδιο 5ο Αυτόματοποιημένη

Συσκευασία με Τυλικτικό (Coiler)

Στάδιο 6ο Ποιοτικός Έλεγχος

Στάδιο 7ο Τοποθέτηση

Ταινίας Ασφαλείας (Τσέρκι)

Στάδιο 8ο Τοποθέτηση σε

παλέτες

Στάδιο 9ο Αποθήκευση στο

χώρο έτοιμων προϊόντων

Στάδιο 10ο Διακίνηση

Διάγραμμα Ροής

(βλ. Κεφάλαιο 4 - § 4.6.3)

Υπόμνημα (*): Βλ. Παράρτημα Β – Συγκεντρωτικός Πίνακας Νομοθετικών Διατάξεων της Βιομηχανίας Είδος Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αέριο, [Υ] για Υγρό, [Σ] για Στερεό. Επικινδυνότητα Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αμελητέα, [Χ] για Χαμηλή, [Μ] για Μέτρια, [Υ] για Υψηλή.

10ο – Διακίνηση

Καυσαέρια Οχημάτων - (Α/ Υ)

Λάστιχα - (Σ/ Μ)

Φθαρμένα Μηχανικά Μέρη – (Σ/ Μ)

CO: 7 μg/m3 (M.O. 8ωρου)

CO2: 10 ppm (TLV)

NOx: 30 μg/m3 (ετησίως)

NOx: 30 μg/m3 (ετησίως)

SO2: 20 μg/m3 (ετησίως)

ΑΣ10: 40 μg/m3 (ετησίως)

(10,11,12,13,14,15,16)

(22,25,26,30,34,35,36)

Καυσαερίων (Κ.Τ.Ε.Ο.)

Χρήση λογισμικού για την

ελαχιστοποίηση των χιλιομετρικών

αποστάσεων

Συλλογή, καταγραφή και

ανακύκλωση από εξωτερικό φορέα

των ανακυκλώσιμων υλικών

Page 121: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-121-

Γραμμές Παραγωγής Εξαρτημάτων

Α/Α ΣΤΑΔΙΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ -

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ

(ΕΙΔΟΣ / ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ) ΟΡΙΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ(*)

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

& ΜΕΤΡΑ

1αο – Τροφοδοσία Α` Ύλης

Δεν υπάρχει -

Τακτικές Μετρήσεις Φυσικών και

Χημικών Παραγόντων

Προγραμματισμένες συντηρήσεις

εξοπλισμού

Εκπαίδευση Προσωπικού

Χρήση εξοπλισμού μείωσης της

εκπεμπόμενης θερμότητας

Εγκατάσταση απαγωγών

αναθυμιάσεων ακριβώς επάνω από

τα σημεία έκλυσης και κατάλληλη

απόρριψη τους (χρήση φίλτρων

ενεργού άνθρακα)

Τακτικές ή έκτακτες μετρήσεις

στάθμης θορύβου στο χώρο εργασίας

αλλά και στον περιβάλλοντα χώρο.

Κατάλληλη συλλογή και απόρριψη

των στερεών αποβλήτων (εξέταση

ενδεχομένου ανακύκλωσης)

Συντήρηση εξοπλισμού ανακύκλωσης

του αέρα στον χώρο εργασίας

Τακτική καθαρισμός φίλτρων και

συντήρηση του κλειστού κυκλώματος

ψύξης-Παρακολούθηση υδρομετρητή.

Συλλογή Scrap σε κατάλληλα

διαμορφωμένα βαγόνια - Καταγραφή

ποσοτήτων - Ανακύκλωση

Τακτική συντήρηση Οχημάτων από

1βο – Μηχανή Έγχυσης

Θόρυβος - (./ Μ)

Θερμότητα - (./ Μ)

Υδροχλώριο HCl - (Α/ Χ)

Μονοξείδιο του Άνθρακα CO- (Α/ Χ)

Φθαρμένος Εξοπλισμός

(Συντήρηση) - (Υ+Σ/ Μ)

Νερό – (Υ/ Χ)

Λιπαντικά Έλαια – (Υ/ Μ)

85 dBA (47,48,49,50)

HCl (10)

(PEL – TLV) : 5 ppm

CO (16)

PEL : 50 ppm

TLV : 300 ppm

(19,20,21,23,28,30,31,36)

(37,38,39,40,41,42,43,44,45,46)

2ο - Ποιοτικός Έλεγχος

Ελαττωματικό Προϊόν (Σ/ Μ) (19,20,21,23,28,30,31,36)

3ο – Συσκευασία

Χαρτοκιβώτια – (Σ/ Μ) (19,20,21,23,28,30,31,36)

4ο – Αποθήκευση στο χώρο έτοιμων

προϊόντων Δεν υπάρχει -

5ο – Διακίνηση

Καυσαέρια Οχημάτων - (Α/ Υ)

Λάστιχα - (Σ/ Μ)

Φθαρμένα Μηχανικά Μέρη - (Σ/ Μ)

CO: 7 μg/m3

(M.O. 8ωρου)

CO2: 10 ppm (TLV)

NOx: 30 μg/m3 (ετησίως)

NOx: 30 μg/m3 (ετησίως)

SO2: 20 μg/m3 (ετησίως)

ΑΣ10: 40 μg/m3 (ετησίως)

(10,11,12,13,14,15,16)

(22,25,26,30,34,35,36)

Page 122: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-122-

Στάδιο 1ο Τροφοδοσία Α` Ύλης & Επεξεργασία στην

μηχανή Έγχυσης (Injection)

Στάδιο 2ο Ποιοτικός Έλεγχος

Στάδιο 3ο Συσκευασία

Στάδιο 4ο Αποθήκευση στο χώρο έτοιμων

προϊόντων

Στάδιο 5ο Διακίνηση

Διάγραμμα Ροής

(βλ. Κεφάλαιο 4 - § 4.6.3)

Υπόμνημα (*): Βλ. Παράρτημα Β – Συγκεντρωτικός Πίνακας Νομοθετικών Διατάξεων της Βιομηχανίας Είδος Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αέριο, [Υ] για Υγρό, [Σ] για Στερεό. Επικινδυνότητα Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αμελητέα, [Χ] για Χαμηλή, [Μ] για Μέτρια, [Υ] για Υψηλή.

εξωτερικό πιστοποιημένο φορέα

Τακτικές Μετρήσεις και Έλεγχος

Καυσαερίων (Κ.Τ.Ε.Ο.)

Χρήση λογισμικού για την

ελαχιστοποίηση των χιλιομετρικών

αποστάσεων

Συλλογή, καταγραφή και

ανακύκλωση από εξωτερικό φορέα

των ανακυκλώσιμων υλικών

Page 123: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-123-

Περιοχή Άλεσης Ελαττωματικών προϊόντων (Σπαστήρας)

Υπόμνημα (*): Βλ. Παράρτημα Β – Συγκεντρωτικός Πίνακας Νομοθετικών Διατάξεων της Βιομηχανίας Είδος Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αέριο, [Υ] για Υγρό, [Σ] για Στερεό. Επικινδυνότητα Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αμελητέα, [Χ] για Χαμηλή, [Μ] για Μέτρια, [Υ] για Υψηλή.

Α/Α ΣΤΑΔΙΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ -

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ

(ΕΙΔΟΣ / ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ) ΟΡΙΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ(*)

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

& ΜΕΤΡΑ

1ο – Τροφοδοσία με Scrap

Σκόνη - (Α+Σ/Μ) (5,6,7,10,11,23) Εκπαίδευση και χρήση των Μέσων

Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) από το

προσωπικό

Αντικατάσταση μηχανής άλεσης με

άλλη μειωμένης στάθμης εκπεμπόμενου

θορύβου

Τακτικές Μετρήσεις Φυσικών και

Χημικών Παραγόντων

Προγραμματισμένες συντηρήσεις

εξοπλισμού

Τακτικές ή έκτακτες μετρήσεις στάθμης

θορύβου στο χώρο εργασίας αλλά και

στον περιβάλλοντα χώρο.

Συλλογή Scrap σε κατάλληλα

διαμορφωμένα βαγόνια

Καταγραφή ποσοτήτων

Συλλογή, καταγραφή και ανακύκλωση

από εξωτερικό φορέα των

ανακυκλώσιμων υλικών

2ο – Μηχανή Άλεσης (Σπαστήρας)

Θόρυβος - (./ Υ)

Φθαρμένος Εξοπλισμός

(Συντήρηση) - (Σ/ Μ)

85 dBA (47,48,49,50)

(19,20,21,23,28,30,31,36)

3ο – Συσκευασία Χάρτινα Σακιά - (Σ/Μ)

Κλωστές – (Σ/ Μ) (19,23,27,27,28,36)

4ο - Τοποθέτηση σε παλέτες Δεν υπάρχει -

5ο – Αποθήκευση στο χώρο Α` Υλών Δεν υπάρχει -

6ο – Διακίνηση και Αποστολή σε

προμηθευτές για περαιτέρω

επεξεργασία

Καυσαέρια Οχημάτων - (Α/ Υ)

Λάστιχα - (Σ/ Μ)

Φθαρμένα Μηχανικά Μέρη – (Σ/ Μ)

CO: 7 μg/m3 (M.O. 8ωρου)

CO2: 10 ppm (TLV)

NOx: 30 μg/m3 (ετησίως)

NOx: 30 μg/m3 (ετησίως)

SO2: 20 μg/m3 (ετησίως)

ΑΣ10: 40 μg/m3

(ετησίως)

(10,11,12,13,14,15,16)

(22,25,26,30,34,35,36)

Page 124: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-124-

Λοιποί Χώροι Εργοστασίου

Υπόμνημα (*): Βλ. Παράρτημα Β – Συγκεντρωτικός Πίνακας Νομοθετικών Διατάξεων της Βιομηχανίας Είδος Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αέριο, [Υ] για Υγρό, [Σ] για Στερεό. Επικινδυνότητα Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αμελητέα, [Χ] για Χαμηλή, [Μ] για Μέτρια, [Υ] για Υψηλή.

ΧΩΡΟΣ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ

(ΕΙΔΟΣ / ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ) ΟΡΙΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ(*)

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

& ΜΕΤΡΑ

Μηχανουργείο

Εξαρτήματα Ηλεκτρολογικής Συντήρησης

(Σ/Μ)

Εξαρτήματα Μηχανολογικής Συντήρησης

(Σ/Μ)

Βοηθητικά Υλικά Συντήρησης (Σ+Υ/Μ-Υ)

- Λιπαντικά

- Γράσο

- Αντισκωριακά

- Αντιολισθητικά

- Σπρέι Καθαρισμού

- Σιδηρόστοκος

- Σκληρυντής

- Υδροχλωρικό Οξύ

- Διαλυτικό Χρωμάτων

- Ασετόν

- Κηροζίνη – Πετρέλαιο για

καθαρισμό

- Αφρός Πολυουρεθάνης

- Βενζινόκολλα

- Ψυκτικό CFC)

Θόρυβος από Μικροκατεργασίες- (./ Μ)

Λοιπός Φθαρμένος Εξοπλισμός - (Σ/ Υ)

85 dBA (47,48,49,50)

(7,8,9,14)

(19,20,21,24,25,26,27,28,

29,30,31,32,33,35,36)

(41,42,43,44,45,46)

Εκπαίδευση και χρήση των Μέσων Ατομικής

Προστασίας (ΜΑΠ) από το προσωπικό

Τακτικές Μετρήσεις Φυσικών και Χημικών

Παραγόντων

Προγραμματισμένες συντηρήσεις εξοπλισμού

Τακτικές ή έκτακτες μετρήσεις στάθμης

θορύβου στο χώρο εργασίας αλλά και στον

περιβάλλοντα χώρο.

Καταγραφή ποσοτήτων υλικών μηχανουργείου

Συλλογή, καταγραφή και ανακύκλωση από

εξωτερικό φορέα των ανακυκλώσιμων υλικών

Κατάλληλη Εκπαίδευση προσωπικού για την

τήρηση των κανόνων ασφάλειας και υγιεινής

στην εργασία

Γνώση και αξιοποίηση της ήδη υπάρχουσας

Σήμανσης για την λήψη πιθανών

προστατευτικών μέσων

Page 125: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-125-

Υπόμνημα (*): Βλ. Παράρτημα Β – Συγκεντρωτικός Πίνακας Νομοθετικών Διατάξεων της Βιομηχανίας Είδος Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αέριο, [Υ] για Υγρό, [Σ] για Στερεό. Επικινδυνότητα Περιβαλλοντικής Πλευράς : [Α] για Αμελητέα, [Χ] για Χαμηλή, [Μ] για Μέτρια, [Υ] για Υψηλή.

Εργαστήριο

Ποιοτικού

Ελέγχου

Προϊόντα Δοκιμών (Σ/Μ)

Πυρκαγιά (./Μ)

Εξοπλισμός Τεστ Δοκιμών σε Κρούση,

Συμπίεση, Διάδοση στη Φλόγα) (Σ/Μ)

Πακέτο Αγορανομικού Κώδικα

(17,19,20,21,23,28,30,31,36)

Εκπαίδευση και χρήση των Μέσων Ατομικής

Προστασίας (ΜΑΠ) από το προσωπικό

Συλλογή, καταγραφή και ανακύκλωση από

εξωτερικό φορέα των ανακυκλώσιμων υλικών

Κατάλληλη Εκπαίδευση προσωπικού για την

τήρηση των κανόνων ασφάλειας και υγιεινής

στην εργασία

Γνώση και αξιοποίηση της ήδη υπάρχουσας

Σήμανσης για την λήψη προστατευτικών μέσων

Έλεγχος λειτουργίας πυροσβεστικών μέσων

Γραφεία

Διοίκησης

Χαρτιά (Σ/Χ)

Toners (Σ/Χ)

Η/Υ & Περιφερειακά (Σ/Χ)

Αναλώσιμα (Σ/Χ)

Λύματα Προσωπικού (Υ/Μ)

Πυρκαγιά (/Χ)

Μπαταρίες (Σ/Χ)

(17,19,20,21, 23, 24,25,26)

Κατάλληλη συλλογή και απόρριψη ή ανακύκλωση

στερεών αποβλήτων, όπου αυτό είναι εφικτό

Καταγραφή ποσοτήτων χαρτιού

Αγορά ανακυκλωμένων προϊόντων

Εκπαίδευση προσωπικού σε θέματα ορθής

περιβαλλοντικής διαχείρισης

Έλεγχος λειτουργίας πυροσβεστικών μέσων

Αποθήκη Α`

και Βοηθητικών

Υλών

Σκόνη (Α+Σ/ Μ)

Πλαστικά PVC (Σ/Μ)

Πλαστικά PE (Σ/Μ)

Πλαστικά PP (Σ/Μ)

Πλαστικά (Σ/Μ)

Πλαστικά TPE (Σ/Μ)

Πλαστικά Πρόσθετα Χρώματος (Σ/Μ)

Πλαστικά Πρόσθετα FR (Σ/Μ) Πλαστικά Πρόσθετα UV (Σ/Μ)

Άλεσμα Πλαστικών (Σ/Μ)

Πυρκαγιά (/Μ)

(5,6,7,10,11,23)

(17,19,23,27,27,28,36)

Μελέτη και χρήση MSDS των υλικών

Εκπαίδευση και χρήση των Μέσων Ατομικής

Προστασίας (ΜΑΠ) από το προσωπικό

Συλλογή, καταγραφή και ανακύκλωση από

εξωτερικό φορέα των ανακυκλώσιμων υλικών

Κατάλληλη Εκπαίδευση προσωπικού για την

τήρηση των κανόνων ασφάλειας και υγιεινής

στην εργασία

Γνώση και αξιοποίηση της ήδη υπάρχουσας

Σήμανσης για την λήψη πιθανών

προστατευτικών μέσων

Έλεγχος λειτουργίας πυροσβεστικών μέσων

Page 126: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-126-

Νομικές και άλλες απαιτήσεις

Η βιομηχανία, στα πλαίσια ανάπτυξης και του Συστήματος Διαχείρισης της

Υγείας και της Ασφάλειας στη Εργασία (ΥΑΕ), έχει ήδη εφαρμόσει και διατηρεί μία

διαδικασία για την συνεχή ενημέρωση της βάσης δεδομένων των Νομοθετικών

Διατάξεων που διέπουν την λειτουργία τους.

Η βιομηχανία δεσμεύεται για την:

1. Πρόσβαση σε συνεχώς ανανεωμένες βάσεις δεδομένων εφαρμοστέων

νομικών απαιτήσεων ,εθνικού και κοινοτικού χαρακτήρα (Νομαρχία,

ΥΠΕΧΩΔΕ, Δήμοι, Κοινότητες, Περιφέρειες)

2. Διασφάλιση της έγκαιρης εφαρμογής και τήρησης των Νομοθετικών

διατάξεων που την διέπουν και αφορούν το σύνολο των προϊόντων και

υπηρεσιών της .

Για την διευκόλυνση της παρακολούθησης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας,

πραγματοποιήθηκε διαχωρισμός των αποβλήτων σε: Στερεά Απόβλητα, Υγρά

Απόβλητα, Αέριες Εκπομπές και Όχληση, ενώ παράλληλα έχει δημιουργήθηκε και

ένας Γενικός Κατάλογος που περιλαμβάνει όλες τις νομοθετικές διατάξεις που δεν

υπόκεινται στις υπόλοιπες κατηγορίες.

Η διαδικασία ενεργοποιείται σε εξαμηνιαία βάση και υπάρχει ενημέρωση του

αντίστοιχου φακέλου Νομοθεσίας για το Περιβάλλον από τον Υπεύθυνο

Περιβάλλοντος. Σε περίπτωση όπου υπάρξει νέα νομοθετική ρύθμιση, ο Υπεύθυνος

Περιβάλλοντος καταγράφει σε ανάλογο έντυπο τις παρατηρούμενες αλλαγές και τις

διαβιβάζει στην Γενική Διεύθυνση για την αξιολόγηση τους. Μετά την έγκριση τους,

ακολουθεί η ενημέρωση των τμημάτων τα οποία και επηρεάζει η σχετική ρύθμιση και

γίνονται οι απαραίτητες ενέργειες για την επίτευξη συμμόρφωσης με την νέα

νομοθεσία.

Παρακάτω παρατίθενται επιλεκτικές τοποθεσίες στο διαδίκτυο (Internet), που σαν

στόχο έχουν την διαρκή ενημέρωση του αρχείου των Νομοθετικών Απαιτήσεων που

διέπουν την επιχείρηση και εξασφαλίζουν την συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του

προτύπου ΕΛΟΤ EN ISO 14001.

Στην Κατηγορία Α κατατάχθηκαν εκείνες οι ιστοσελίδες µε την πιο πρόσφατη

ηµεροµηνία ενηµέρωσης και Κατηγορία Β, εκείνες οι οποίες δεν παρέχουν την

ηµεροµηνία τελευταίας ενηµέρωσης στον χρήστη ή έχει παρέλθει σηµαντικό χρονικό

διάστηµα από την τελευταία ενηµέρωση τους.

Εκτός των διαδικτυακών τόπων, η βιομηχανία έχει ετήσια συνδρομή για την

προμήθεια ενός συνόλου περιοδικών και έντυπου υλικού γενικότερα , το οποίο

Page 127: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-127-

ενημερώνει τις βιομηχανίες της Ελλάδος γύρω από ΥΑΕ , περιβαλλοντικά και άλλα

συναφή θέματα.

ΚΑ

ΤΑ

ΛΟ

ΓΟ

Σ Α

∆ιεύθυνση Ιστοσελίδας Περιγραφή Τελευταία

Ενημέρωση Παρατηρήσεις

www.dsanet.gr/1024x768.htm

Τράπεζα Νοµικών

Πληροφοριών

∆ικηγορικού Συλλόγου

Αθηνών

5/06/2007

Περιέχει

Πληροφορίες για

την κατά καιρούς

Επίκαιρη Εθνική

Νοµοθεσία

www.env.gr/myenv/nomothesia/def

ault.htm

Ελληνική-Ευρωπαϊκή

Περιβαλλοντική

Νοµοθεσία

23/04/2007

Περιέχει

Πληροφορίες γύρω

από την

Ευρωπαϊκή και

Εθνική Νοµοθεσία

www.elinyae.gr/el/category_details

.jsp?cat_id=735

Ελληνικό Ινστιτούτο για

την Υγιεινή και

Ασφάλεια στην Εργασία

18/04/2007

Περιέχει

Πληροφορίες γύρω

από την

Ευρωπαϊκή, Εθνική

και διεθνής

Νοµοθεσία

ΚΑ

ΤΑ

ΛΟ

ΓΟ

Σ Β

www.minenv.gr/4141/g4100.html

Υπουργείο

Περιβάλλοντος,

Χωροταξίας και

∆ηµοσίων Έργων

(ΥΠΕΧΩ∆Ε)

2/03/2007

Περιέχει

Πληροφορίες για

την Εθνική

Νοµοθεσία γύρω

από την

Βιομηχανία

www.minenv.gr/anakyklosi/law/la

w.html

Εναλλακτική ∆ιαχείριση

Συσκευασιών και άλλων

Προϊόντων-

28/02/2007

Περιέχει

Πληροφορίες γύρω

από την Εθνική

Νοµοθεσία και την

διαχείριση των

Αποβλήτων

europa.eu.int/eur-

lex/el/repert/1510.htm#15103030

Επίσηµη Ιστοσελίδα της

Ευρωπαϊκής Ένωσης για

την Νοµοθεσία

28/02/2007

Περιέχει

Πληροφορίες γύρω

από την

Ευρωπαϊκή

Νοµοθεσία

Σχήμα 5.7: Κατάλογοι διαδικτυακών τόπων εντοπισµού και συμμόρφωσης προς τις

απαιτήσεις της Περιβαλλοντικής Νοµοθεσία.

Page 128: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-128-

Περιβαλλοντικοί Σκοποί, Στόχοι και Πρόγραμμα (τα)

Η Βιομηχανία καθιερώνει και διατηρεί τεκμηριωμένους περιβαλλοντικούς

σκοπούς και ποσοτικοποιημένους στόχους περιβαλλοντικής βελτίωσης σε

συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα, λαμβάνοντας υπόψη :

- Τις Αρχές που διέπουν την Περιβαλλοντικής της Πολιτική,

- Τις Σημαντικές Περιβαλλοντικές Πλευρές και επιπτώσεις που πηγάζουν

από την λειτουργία της,

- Τις Νομοθετικές Απαιτήσεις,

- Το επίπεδο της τεχνολογίας,

- Το κόστος υλοποίησης,

- Την Δέσμευση για συνεχή βελτίωση και πρόληψη της ρύπανσης.

Η αφετηρία για τη θέσπιση των περιβαλλοντικών σκοπών είναι η Περιβαλλοντική

Πολιτική της βιομηχανίας σε συνδυασµό µε τις αναγνωρισµένες Περιβαλλοντικές

πτυχές της λειτουργίας της, και η μετέπειτα αξιολόγηση της σηµασία τους. Για την

επίτευξη των Περιβαλλοντικών Στόχων λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματα από

την ετήσια ανασκόπηση των αποτελεσμάτων του Συστήματος Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης και καταρτίζονται συγκεκριµένα σχέδια δράσης, µε αναλυτικές

περιγραφές επιµέρους μέτρων και παρεµβάσεων, χρονοδιάγραµµα υλοποίησης,

ανάθεση ευθυνών και δικαιοδοσιών, καθώς και σαφείς ανθρώπινους και

οικονοµικούς πόρους.

Την ευθύνη για τον προσδιορισμό των υλοποιήσιμων περιβαλλοντικών σκοπών και

στόχων φέρει ο Υπεύθυνος Περιβάλλοντος, ο οποίος και συνεργάζεται με τους

υπευθύνους κάθε τμήματος για την αξιολόγηση των σημαντικότερων

περιβαλλοντικών επιπτώσεων τους. Στη διαδικασία αυτή συμμετέχουν ενεργά τα

άτομα που στελεχώνουν το κάθε τμήμα ξεχωριστά, καθώς αυτά έχουν μία άμεση

εικόνα της παραγωγικής διαδικασίας που επιτελούν. Για την καταγραφή των τελικών

περιβαλλοντικών στόχων, ο Υπεύθυνος Περιβάλλοντος οφείλει να συμβουλευθεί το

Τεχνικό και το Οικονομικό Τμήμα της βιομηχανίας, ενώ για την υλοποίηση τους

πρέπει να υπάρξει έγκριση από την Γενική Διεύθυνση.

Εφόσον η Γενική Διεύθυνση μελετήσει και αξιολογήσει τις κατατιθέμενες προτάσεις

ως εφικτές9, ακολουθείται η διαδικασία κατάστρωσης κατάλληλου Περιβαλλοντικού

Προγράμματος για την υλοποίηση των προδιαγεγραμμένων σκοπών και στόχων. Η

βιομηχανία προκειμένου να παρακολουθεί και να επιτυγχάνει αυτούς του σκοπούς

και στόχους της, προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες και οι οποίες αφορούν:

9 Οι Περιβαλλοντικοί Σκοποί και Στόχοι θα πρέπει να είναι συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι, εφικτοί,

ρεαλιστικοί και με δυνατότητα υλοποίησης σε προσδιορισμένο χρονικό διάστημα.

Page 129: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-129-

1. την καταγραφή των διαθέσιμων πόρων (υλικών και μη, ανθρωπίνου

δυναμικού κ.α.),

2. την καθιέρωση των απαραίτητων διαδικασιών, και

3. τον προσδιορισμό του χρονικού πλαισίου υλοποίησης (εφόσον είναι

δυνατό).

Το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα πρέπει να περιλαμβάνει:

Τους Περιβαλλοντικούς Σκοπούς και Στόχους,

Τις αρμοδιότητες και τους απαραίτητους πόρους υλοποίησης τους,

Τον τρόπο και τον χρόνο υλοποίησης τους.

Η βιομηχανία διατηρώντας την ευαισθησία της και σε θέματα περιβάλλοντος, έχει

προβεί στην υιοθέτηση ενός συνόλου δραστηριοτήτων οι οποίες πηγάζουν από την

Περιβαλλοντικής της Πολιτική και οι οποίες συνοψίζονται στα κάτωθι σημεία:

Δραστηριότητες για την εξοικονόμηση ενέργειας

Αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού με μειωμένη κατανάλωση ενέργειας.

Αυστηρή μελέτη θερμομόνωσης σε όλους τους χώρους του εργοστασίου

(δώμα, τοιχοποιία, υαλοπίνακες κ.α.)

Εγκατάσταση ψηφιακών ρυθμιστών της θερμοκρασίας σε όλους τους χώρους.

Ειδικό σύστημα αυτοματισμού για το κλείσιμο των μηχανημάτων και του

εξοπλισμού γενικότερα όταν δεν χρησιμοποιείται.

Εγκατάσταση συστήματος ηλιακών συλλεκτών.

Τοποθέτηση ειδικών λαμπτήρων χαμηλής κατανάλωσης σε όλους τους

χώρους του εργοστασίου.

Συστηματική συντήρηση και έλεγχος των εγκαταστάσεων και του

εξοπλισμού.

Προγραμματισμός δρομολογίων οχημάτων μέσω ειδικού λογισμικού (για

καλύτερη ομαδοποίηση των δρομολογίων).

Σχεδιασμός, ανάπτυξη και εγκατάσταση συστημάτων εναλλακτικών μορφών

ενέργειας.

Εκπαίδευση του προσωπικού γύρω από τα θέματα εξοικονόμησης ενέργειας.

Δραστηριότητες για την διαχείριση των απορριμμάτων συσκευασιών των

προϊόντων.

Συμμετοχή σε συλλογικό σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων όλων των

συσκευασιών των προϊόντων.

Page 130: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-130-

Ειδικό κύκλωμα ανακύκλωσης των μη συμμορφούμενων παραγόμενων

προϊόντων.

Διαχωρισμός των απορριμμάτων ανάλογα με το είδος τους σε πλαστικό,

χαρτί, αλουμίνιο, γυαλί τα οποία καταλήγουν σε ειδικούς κάδους

ανακύκλωσης.

Το 60% των υλικών συσκευασίας των προϊόντων της προέρχεται από

ανακυκλώσιμα υλικά.

Συλλογή άδειων μπαταριών, παλαιών ηλεκτρονικών υπολογιστών, οθονών,

κινητών τηλεφώνων, κ.α. τα οποία παραδίδονται σε εταιρεία για ανακύκλωση

με ειδικό δελτίο καταστροφής.

Δραστηριότητες για Έρευνα και ανάπτυξη προϊόντων φιλικών προς το

περιβάλλον και τον άνθρωπο

Όλα τα παραγόμενα προϊόντα είναι ελεύθερα βαρέων μετάλλων σύμφωνα με

την Ευρωπαϊκή οδηγία 2002/95 /ΕΚ γνωστή ως (RoHs).

Η πλαστικοποίηση για την παραγωγή των προϊόντων πραγματοποιείται σε

κενό αέρος για τον περιορισμό της έκκλησης βλαβερών αναθυμιάσεων στο

χώρο.

Παραγωγή υψηλής ποιότητας προϊόντων που βοηθάει στη μείωση των

απορριμμάτων λόγω αστοχιών.

Ανάπτυξη ειδικών συστημάτων σωλήνων φιλικών προς το περιβάλλον και τον

άνθρωπο, ελεύθερων αλογόνων και χαμηλής εκπομπής καπνού κατά την

καύση τους.

Προτροπή των τελικών καταναλωτών για ανακύκλωση, μέσω των

συσκευασιών των προϊόντων της.

Δραστηριότητες για την περιβαλλοντική διαχείριση στη παραγωγική

διαδικασία

Προμήθεια και εγκατάσταση γραμμών παραγωγής οι οποίες χρειάζονται

ελάχιστη συντήρηση και όλες οι λειτουργίες τους ελέγχονται από ηλεκτρονικά

κυκλώματα (BMS, PLC, ΙNVERTER, κ.α.) και έχουν χαμηλή στάθμη

θορύβου κατά τη λειτουργία τους.

Τα υλικά που απαιτούνται για τη συντήρηση τους είναι φιλικά προς το

περιβάλλον και παραδίδονται, με ειδικό δελτίο, σε εταιρείες που μεριμνούν

για την ανακύκλωσή τους (λάδια, φίλτρα, μεταλλικά εξαρτήματα κ.α.)

Όλες οι ψυκτικές μονάδες χρησιμοποιούν φρέον φιλικό προς το περιβάλλον.

Η πλαστική πρώτη ύλη, για την παραγωγή των προϊόντων, είναι σε στερεά

μορφή, μικρών κόκκων και όχι σε μορφή σκόνης.

Το σύστημα εξαερισμού όλων των εγκαταστάσεων φιλτράρει τον απαγόμενο

αέρα πριν την απόρριψή του στην ατμόσφαιρα.

Page 131: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-131-

Περισυλλογή υγρών λυμάτων σε ειδικές στεγανές δεξαμενές προκειμένου να

καταλήξουν σε βιολογικό καθαρισμό.

Έλεγχος και ειδικές ηχομονώσεις για το περιορισμό της ηχορύπανσης σε

όλους τους χώρους.

Πιστοποίηση του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης σύμφωνα με το

Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001:2004 από ανεξάρτητο εξωτερικό φορέα εντός

του 2007.

Ο κατάλογος των Περιβαλλοντικών Σκοπών και Στόχων καθώς και το

Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα παρακολουθούνται σε τρίμηνη ή εξαμηνιαία βάση ,ενώ

δύναται να χρησιμοποιηθούν και κατάλληλοι περιβαλλοντικοί δείκτες10

για την

καλύτερη ποσοτικοποίηση τους. Τα αποτελέσματα υλοποίησης παρουσιάζονται και

αξιολογούνται από την ανώτατη διοίκηση στην ετήσια ανασκόπηση του Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.

Εφαρμογή και Λειτουργία

Πόροι, ρόλοι, υπευθυνότητες και αρμοδιότητες

Για την αποτελεσματικότητα του ΣΠΔ, η βιομηχανία μέσω της διοικητικής της

δομής, έχει καθορίσει και τεκμηριώσει τους ρόλους, τις ευθύνες και τις αρμοδιότητες

του προσωπικού της (ΔΣΠ01- Ευθύνη της Διοίκησης). Η Διοίκηση της βιομηχανίας

είναι επιφορτισμένη με τον εντοπισμό και την επαρκή εκπλήρωση των απαιτήσεων σε

μέσα και πόρους για την ομαλή λειτουργία της, συμπεριλαμβανομένων και των

αναγκών για συνεχή εκπαίδευση του προσωπικού.

Η διοίκηση της βιομηχανίας έχει ορίσει ως εκπρόσωπο της, σε θέματα που άπτονται

της Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, τον Υπεύθυνο Περιβάλλοντος. Ασχέτως με τα άλλα

του καθήκοντα, έχει την αρμοδιότητα :

Να διασφαλίζει την σωστή εφαρμογή και λειτουργία του Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (πλήρης συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του

Προτύπου ISO 14001:2004).

Να ενημερώνει τη διοίκηση για την πορεία και τα αποτελέσματα του ΣΠΔ.

Να διασφαλίζει ότι όλα τα παραγόμενα προϊόντα της Βιομηχανίας, είναι

σύμφωνα με τους Περιβαλλοντικούς κανονισμούς, δίχως να παραμελούνται οι

απαιτήσεις των πελατών.

Να εκτελεί επιθεωρήσεις για τον προσδιορισμό των αναγκών σε πόρους ή τον

εντοπισμό μη συμμορφώσεων, και να προβαίνει σε διορθωτικέ ενέργειες.

10 Βλ. Κεφάλαιο 6ο – Αξιολόγηση Περιβαλλοντικής Επίδοσης (ΑΠΕ) & Περιβαλλοντικοί Δείκτες.

Page 132: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-132-

Να διασφαλίζει την γνωστοποίηση των απαιτήσεων των πελατών και των

περιβαλλοντικών κανονισμών σε ολόκληρο το προσωπικό.

Να προγραμματίζει εσωτερικά εκπαιδευτικά σεμινάρια για την ενημέρωση του

προσωπικού σε θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης.

Να παρακολουθεί την εξέλιξη του Περιβαλλοντικού Προγράμματος.

Εκπρόσωπος του Διοικητικού Συμβουλίου είναι ο Διευθύνοντας Σύμβουλος της

βιομηχανίας, ο οποίος είναι υπεύθυνος για :

Ανασκόπηση της αποτελεσματικότητας του ΣΠΔ και τον καθορισμό των

απαραίτητων ενεργειών για την συνεχή βελτίωση του σε ετήσια (τουλάχιστον)

βάση.

Προγραμματισμό εσωτερικών επιθεωρήσεων του ΣΠΔ, σε συνεργασία με τους

Υπεύθυνους Ποιότητας και Περιβάλλοντος.

Έγκριση των Περιβαλλοντικών Σκοπών και Στόχων

Έγκριση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος

Για την επίλυση οποιουδήποτε προβλήματος πρέπει να επιλυθεί σε διοικητικό

επίπεδο και αφορά την Περιβαλλοντική Επίδοση (και όχι μόνο) της

Βιομηχανίας.

Ενημέρωση του Διοικητικού Συμβουλίου σχετικά με την πορεία της

Βιομηχανίας.

Επαγγελματική επάρκεια, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση

Η Διοίκηση της βιομηχανίας διασφαλίζει ότι όλο το προσωπικό της γνωρίζει με

πλήρη επάρκεια το σύνολο των αρμοδιοτήτων που του αναλογούν. Για την εκπαίδευση

και ευαισθητοποίηση του προσωπικού σε θέματα ορθής περιβαλλοντικής

συμπεριφοράς, έχει συντάξει και διατηρεί διαδικασία με τις οποία αναγνωρίζονται οι

ανάγκες για εκπαίδευση του προσωπικού της και προσδιορίζονται οι τρόποι και τα

διατιθέμενα μέσα υλοποίησης της.

Η εκπαίδευση του προσωπικού αποτελεί μία από της βασικές επιδιώξεις της

βιομηχανίας καθόσον μπορεί να οδηγήσει στην αποφυγή σημαντικών περιβαλλοντικών

επιπτώσεων, ενώ παράλληλα στοχεύει στην καλύτερη διαχείριση των εσωτερικών

λειτουργικών διαδικασιών της. Περιεχόμενο της εκπαίδευσης του προσωπικού μπορεί

να αποτελέσουν :

o Η γνωριμία του προσωπικού με τις απαιτήσεις του ΣΠΔ

o Αλλαγές και σημασία των νομοθετικών διατάξεων στον περιβαλλοντικό

έλεγχο, της παραγωγικής διαδικασίας

Page 133: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-133-

o Η αναγνώριση των περιβαλλοντικών πλευρών που πηγάζουν από κάθε θέση

εργασίας και η πρόληψη των αρνητικών επιπτώσεων που μπορεί να

επιφέρουν

o Οι πιθανές οργανωτικές αλλαγές της βιομηχανίας

o Γενικότερα θέματα πληροφόρησης

Για την εκπλήρωση γενικότερων απαιτήσεων εκπαίδευσης, η βιομηχανία καταρτίζει

το ετήσιο πρόγραμμα εκπαίδευσης υπό την μορφή εκπαιδευτικών σεμιναρίων, τα

οποία και διοργανώνονται από ειδικευμένους εκπαιδευτικούς οργανισμούς σε

συνεργασία με την Γενική Διεύθυνση και τους Υπεύθυνους Ποιότητας και

Περιβάλλοντος. Τα ανωτέρω, πραγματοποιούνται με έγκριση της Γενικής Διεύθυνσής

τουλάχιστο μια φορά το έτος, και αφορούν κάθε εργαζόμενο του οποίου η εργασία

επηρεάζει την Ποιότητα του προϊόντος και κατ` επέκταση του περιβάλλοντος. Τα

αποτελέσματα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων τηρούνται στο αντίστοιχο φάκελο

εκπαίδευσης και περιλαμβάνουν:

o Αντίτυπα των πιστοποιητικών εκπαίδευσης και επαγγελματικής εμπειρίας

o Αποτελέσματα εκπαιδευτικών σεμιναρίων και εξετάσεων

o Βιογραφικά σημειώματα

o Αποτελέσματα αξιολογήσεων νεοπροσληφθέντος προσωπικού

o Άλλα στοιχεία που φανερώνουν το επίπεδο εκπαίδευσης των εργαζομένων

Επικοινωνία

Η βιομηχανία αναγνωρίζοντας την σημαντικότητα της επικοινωνίας ως μέσο για

την εκπλήρωση των απαιτήσεων των πελατών της, έχει καθιερώσει και διατηρεί

διαδικασίες για την προκειμένου να υπάρχει ένας δίαυλος για αμφίδρομη μεταβίβαση

πληροφοριών που αφορούν το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης της και τη

γενικότερη περιβαλλοντικής της συμπεριφορά. Αρμόδιος για την μεταφορά

πληροφοριών που σχετίζονται με το ΣΠΔ ανάμεσα στα άτομα του προσωπικού της

βιομηχανίας είναι ο Υπεύθυνος Περιβάλλοντος σε συνεργασία με τους υπευθύνους των

υπολοίπων τμημάτων.

Η επικοινωνία (εξωτερική και εσωτερική) στοχεύει από κοινού:

στην επίδειξη Δέσμευσης της Διοίκησης για συνεχή βελτίωση του ΣΠΔ

στη γνωστοποίηση της Περιβαλλοντικής της Πολιτικής

στην ανάδειξη των Περιβαλλοντικών Σκοπών και Στόχων της

στην ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης

στη δέσμευση για συνεχή βελτίωση της Περιβαλλοντικής της Επίδοσης

Page 134: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-134-

στην αναγνώριση των σημείων που επιδέχονται βελτιώσεως

στην πιστοποίηση του ΣΠΔ από εξωτερικό ανεξάρτητο φορέα πιστοποίησης.

Εσωτερική Επικοινωνία

Στόχος της εσωτερικής επικοινωνίας είναι να επιτυγχάνεται μία ομοιομορφία στην

αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και η επιτυχής επίλυση τους. Η

επίτευξη της ομοιομορφίας καθίσταται ικανή με :

διενέργεια περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών σεμιναρίων

επιθεωρήσεις του ΣΠΔ

προγραμματισμένες και έκτακτες συναντήσεις του προσωπικού

ανάρτηση θεμάτων στον πίνακα ανακοινώσεων της παραγωγής

προμήθεια Ενημερωτικών Φυλλαδίων κ.α. .

Οι διαδικασία της ενημέρωσης του προσωπικού της βιομηχανία ενεργοποιείται

αυτόματα κάθε φορά όπου σημειώνεται μία αλλαγή στην νομοθετική βάση

δεδομένων ή παρατηρείται αλλαγή/μετατροπή στις γραμμές παραγωγής της (νέα

πρώτη ύλη, χρήση ΜΑΠ κ.α.).

Εξωτερική Επικοινωνία

Επιπροσθέτως, η βιομηχανία παράλληλα με την εσωτερική έχει θεσπίσει και μία

σειρά από τρόπους για την επικοινωνία της με τα ενδιαφερόμενα τρίτα μέρη, όπως:

Πελάτες

Φορείς και Οργανισμούς

Δημόσιες υπηρεσίες

Περιβαλλοντικές οργανώσεις

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ)

Οποιοδήποτε άλλο ενδιαφερόμενο.

Στους τρόπους εξωτερική επικοινωνίας της βιομηχανίας συγκαταλέγονται:

o τα τεχνικά εγχειρίδια των προϊόντων της

o η Περιβαλλοντική Πολιτική της

o ο αναλυτικός κατάλογος των προϊόντων της

o διαφημιστικό υλικό

o οι ανακοινώσεις στον τύπο

o αλληλογραφία

o συναντήσεις με εξωτερικούς φορείς

Page 135: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-135-

o η ηλεκτρονική σελίδα στο internet (www.kouvidis.gr)

o η συμμετοχή σε Εκθέσεις για την παρουσίαση των προϊόντων της

o οι ξεναγήσεις στους χώρους της βιομηχανίας και προβολή ενημερωτικού

υλικού στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα συσκέψεων.

Τα παραπάνω έντυπα μέσα εκδίδονται από τα Μέλη της Ομάδας Σχεδιασμού

(προσωπικό της βιομηχανίας και εξωτερικοί συνεργάτες) και τροποποιούνται μόνο

από αυτά, με σύμφωνη γνώμη της Γενικής Διεύθυνσης και του Υπεύθυνου

Περιβάλλοντος. Οι βασικές αρχές που διέπουν την επικοινωνία της βιομηχανίας

είναι:

[1] Η παροχή πληροφοριών, πλήρως κατανοήσιμων και εμπεριστατωμένων

[2] Η δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας του άμεσα ενδιαφερόμενου με τον

Υπεύθυνο Περιβάλλοντος της βιομηχανίας.

Απώτερος στόχος των παραπάνω μέσων είναι η άμεση επίδειξη και γνωστοποίηση

του άρτια οργανωμένου Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης της Βιομηχανίας

σε κάθε ενδιαφερόμενο. Έτσι, επιτυγχάνεται η άμεση ενημέρωση των πελατών και

των ευρύτερων κοινωνικών ομάδων για την φύση των υλικών που χρησιμοποιούνται

στην παραγωγή των προϊόντων καθώς επίσης αποδεικνύεται και ο τρόπος ελέγχου και

διαχείρισης των αποβλήτων της παραγωγικής διαδικασίας.

Η βιομηχανία ενδιαφέρεται για τον προσδιορισμό της ικανοποίησης των τελικών

χρηστών των προϊόντων της και προς αυτήν την κατεύθυνση έχει θεσπίσει ειδικό

έντυπο «ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΕΛΑΤΗ». Τα έντυπα αυτά

προωθούνται με ευθύνη του Τμήματος Λήψης Παραγγελιών και στους τελικούς

χρήστες, είτε μέσω των αντιπροσώπων είτε μέσω του site της Βιομηχανίας. Τα

αποτελέσματα τίθενται υπόψη του Υπευθύνου Ποιότητας, του Υπεύθυνου

Περιβάλλοντος και του Τμήματος Πωλήσεων για περαιτέρω ανάλυση και

αξιοποίηση τους.

Τεκμηρίωση

Η βιομηχανία συντάσσει και διατηρεί έγγραφα που τεκμηριώνουν τα

Συστήματα Ποιότητας, Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και Υγιεινής και Ασφάλειας

της εργασίας. Η τεκμηρίωση11

του ΣΠΔ περιλαμβάνει, τα τυποποιημένα έντυπα

11 Η τεκμηρίωση, περιγράφει τι περιλαμβάνει το ΣΠΔ του οργανισμού, ενώ τα αρχεία αποδεικνύουν

ότι υπάρχει συμμόρφωση με αυτό που έχει τεκμηριωθεί.

Page 136: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-136-

(φόρμες), τα οποία χρησιμεύουν στην καταγραφή αποτελεσμάτων μετρήσεων,

αναλύσεων, η αναφορών και οποιαδήποτε άλλη χρήση έχει προκαθοριστεί από τις

Οδηγίες ή Διαδικασίες του Συστήματος.

Σχήμα 5.8: Τα επίπεδα τεκμηρίωση του ΣΠΔ της βιομηχανίας.

Το ΣΠΔ της βιομηχανίας έχει δομηθεί σε τρία επίπεδα τεκμηρίωσης τα οποία και

αναπαριστώνται στο σχήμα 5.8 .

Στρατηγικό Επίπεδο: περιλαμβάνει το Εγχειρίδιο Ποιότητας και

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, την Περιβαλλοντική Πολιτική, τους

Περιβαλλοντικούς Σκοπούς και Στόχους και το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα.

Τακτικό Επίπεδο: περιλαμβάνει τις Περιβαλλοντικές Διαδικασίες, τους

Κώδικες Πρακτικής και τα πρότυπα που σχετίζονται με την περιβαλλοντική

διαχείριση.

Λειτουργικό Επίπεδο: περιλαμβάνει τις οδηγίες εργασίας, λειτουργίας και

κάθε έντυπο το οποίο εξυπηρετεί στην ομαλή λειτουργία του ΣΠΔ. Εδώ

περιλαμβάνονται και τα αρχεία της νομοθεσίας, των αδειών λειτουργίας της

Βιομηχανίας, της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της κ.α.. Στην

συνέχεια αναφέρονται κάποια από τα ενδεικτικά αρχεία της βιομηχανίας, που

υπάγονται σε αυτή τη κατηγορία εγγράφων:

Πρακτικών Συνεδριάσεων των Οργάνων

Εκπαίδευσης Προσωπικού

Περιβαλλοντική Πολιτική ,Εγχειρίδιο Ποιότητας και Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης, Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα

Πρότυπα, Κώδικες Πρακτικής και Διαδικασίες

Αρχεία και Έντυπα του ΣΠΔ

Στρατηγικό Επίπεδο

Τακτικό Επίπεδο

Λειτουργικό Επίπεδο

Page 137: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-137-

Εσωτερικών Επιθεωρήσεων

Ανασκοπήσεων της Διοίκησης

Αρχείο Νομοθεσίας

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Διάθεσης Αποβλήτων πχ στερεών, υγρών, τοξικά

Μετρήσεων και Οδηγιών Ελέγχου

Διακριβώσεων οργάνων ελέγχου

Συντήρησης Εξοπλισμού

Mη Συμμορφώσεων με τις Οδηγίες - Διορθωτικών Ενεργειών

Πελατών, Προμηθευτών ,Εξωτ. Συνεργατών διαπιστευμένων και μη

Δελτίων Ασφάλειας Υλικών (MSDS -Material safety Data Sheets)

Σχέδια Έκτακτης Ανάγκης

Αναφορών Περιστατικών

Οδηγίες εργασίας

Κανονισμοί ασφάλειας

Μέθοδοι ελέγχου ρύπανσης

Μέθοδοι παρακολούθησης και μέτρησης

Υλικό εκπαίδευσης κλπ

Η σύνταξη και διατήρηση του Εγχειριδίου Ποιότητας και Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης φέρουν οι Υπεύθυνοι Ποιότητας και Περιβάλλοντος ενώ ο έλεγχος και

τελική έγκριση του γίνεται από την Γενική Διεύθυνση και τον Διευθύνοντα

Σύμβουλο της βιομηχανίας.

Έλεγχος εγγράφων

Η βιομηχανία καθιερώνει, εφαρμόζει και διατηρεί διαδικασίες για να:

Εγκρίνονται τα έγγραφα ως προς την επάρκεια τους πριν από την έκδοση

Ανασκοπούνται και ενημερώνονται τα έγγραφα, όταν απαιτείται, και

επανεξετάζονται

Διασφαλίζεται ότι αναγνωρίζονται οι αλλαγές και η τρέχουσα κατάσταση

αναθεώρησης των εγγράφων

Διασφαλίζεται ότι οι σχετικές εκδόσεις των εφαρμοστέων εγγράφων είναι

διαθέσιμες στα σημεία χρήσης

Διασφαλίζεται ότι τα έγγραφα παραμένουν ευανάγνωστα και ευκόλως

αναγνωρίσιμα

Διασφαλίζεται ότι αναγνωρίζονται τα έγγραφα εξωτερικής προέλευσης

που η βιομηχανία καθορίζει ως αναγκαία για το σχεδιασμό και τη

λειτουργία του Σ.Π.Δ. και ότι η διανομή τους ελέγχεται

Page 138: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-138-

Προλαμβάνεται η ακούσια χρήση απαρχαιωμένων εγγράφων και

εφαρμόζεται κατάλληλη αναγνώριση αυτών που διατηρούνται για

οποιονδήποτε λόγο.

Τα έντυπα του ΣΠΔ διατηρούνται, είτε σε φυσική, είτε σε ηλεκτρονική μορφή

(CD-ROM) και διανέμονται στο εμπλεκόμενο προσωπικό, αξιολογούνται και

συμπληρώνονται κατά την εφαρμογή της αντίστοιχης διαδικασίας που αφορούν και

αποτελούν αποδεικτικό στοιχείο προς αρχειοθέτηση ή/και επεξεργασία. Υπεύθυνος

για την σύνταξη και τη φύλαξη τους, είναι ο Υπεύθυνος Περιβάλλοντος σε

συνεργασία με τον Υπεύθυνο Ποιότητας, ενώ ο έλεγχος και η έγκριση των τελικών

εντύπων γίνεται από την Γενική Διεύθυνση και το Διευθύνοντα Σύμβουλο της

βιομηχανίας.

Τα έγγραφα του ΣΠΔ διαχωρίζονται σε ελεγχόμενα και μη ελεγχόμενα, ανάλογα με

τον αν προορίζονται για εσωτερική ή εξωτερική χρήση της βιομηχανίας. Η

τυποποίηση, οι διαδικασίες έκδοσης, τροποποίησης και διακίνησης των εγγράφων

του ΣΠΔ, διατηρήθηκε στην αρχική μορφή που τους είχε αποδοθεί στην αντίστοιχη

διαδικασία ανάπτυξης του Συστήματος Ποιότητας (ISO 9001:2000) της βιομηχανίας.

Ο Υπεύθυνος Περιβάλλοντος σε συνεργασία με τον Υπεύθυνο Ποιότητας της

Βιομηχανίας είναι αρμόδιοι για τον χαρακτηρισμό των εγγράφων ως ελεγχόμενα ή

μη, κατόπιν αιτήματος των Υπευθύνων των Τμημάτων της βιομηχανίας (Τμήμα

Πωλήσεων – Τεχνικό Τμήμα – Τμήμα Προμηθειών).

Διαδικασία Διακίνησης και Ελέγχου εγγράφων

Ελεγχόμενα Έγγραφα

Τα διανεμόμενα ελεγχόμενα έγγραφα, φέρουν στην πρώτη σελίδα τους σφραγίδα

με την ένδειξη «ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟ ΕΓΓΡΑΦΟ» και αποστέλλονται από τον Υπεύθυνο

Περιβάλλοντος μόνο στους άμεσα ενδιαφερόμενους αποδέκτες, των οποίων οι

δραστηριότητες σχετίζονται με το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ), οι

οποίοι βρίσκονται καταγεγραμμένοι σε ειδικά διαμορφωμένο κατάλογο «KATAΛΟΓΟΣ

ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ», που διατηρεί ο Υπεύθυνος

Περιβάλλοντος σε συνεργασία με τον Υπεύθυνο Ποιότητας. Εξωτερικοί παραλήπτες

ελεγχόμενων εγγράφων, όπως ο Οργανισμός Πιστοποίησης του Συστήματος

Ποιότητας και πιθανόν ορισμένοι Πελάτες καταχωρούνται επίσης στον κατάλογο

αυτό.

Τα πρωτότυπα των ελεγχόμενων εγγράφων τηρούνται σε ηλεκτρονική μορφή, ενώ

για όσα δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν σε ηλεκτρονική μορφή, μετά την έγκρισή

Page 139: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-139-

τους σφραγίζονται από τον Υπεύθυνο Περιβάλλοντος με την ένδειξη «ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ

ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟ ΕΓΓΡΑΦΟ» και τηρούνται στο «Φάκελο Πρωτότυπων Εντύπων του

Συστήματος Ποιότητας και Περιβαλλοντικής Διαχείρισης».

Τα ελεγχόμενα έγγραφα αναγνωρίζονται από τον τίτλο και τον αύξοντα αριθμό

αναθεώρησης, που αναγράφονται στην πρώτη σελίδα του εγγράφου. Η αρχική

έκδοση κάθε ελεγχόμενου εγγράφου έχει αριθμό αναθεώρησης 00. Επόμενες

αναθεωρήσεις ελέγχονται αριθμητικά αρχίζοντας από το 01.

Οι ημερομηνίες, όπως επίσης και το όνομα του υπευθύνου σύνταξης, ελέγχου &

έγκρισης των προηγούμενων αναθεωρήσεων των ελεγχόμενων εγγράφων, φαίνονται

στην πρώτη σελίδα υπό μορφή πίνακα. Στον ίδιο πίνακα δηλώνεται ο σκοπός έκδοσης

του εκάστοτε εγγράφου (π.χ. προς σχολιασμό, εφαρμογή, ακύρωση κ.α.). Στην ίδια

σελίδα αναγράφεται και ο αριθμός του αντιγράφου, που διανέμεται με ελεγχόμενο

τρόπο.

Οι αρχικές εκδόσεις και οι αναθεωρήσεις των ελεγχόμενων εγγράφων διανέμονται με

τους άμεσα ενδιαφερόμενους ενώ ταυτόχρονα συμπληρώνεται το ανάλογα

διαμορφωμένο έντυπο αποστολής - παραλαβής του εγγράφου το οποίο περιλαμβάνει:

τον Αποδέκτη και τον Παραλήπτη του,

τον Τίτλο του ελεγχόμενου εγγράφου,

τον Αριθμός αντιγράφου

τον Α/Α αναθεώρησής του.

Οι αποδέκτες των ελεγχόμενων εγγράφων υποχρεούνται να καταστρέψουν κάθε

παλαιότερο αντίτυπο (συμπλήρωση κατάλληλου εντύπου) και να συμπληρώσουν το

έντυπο αποστολής - παραλαβής για να το επιστρέψουν στον Υπεύθυνο

Περιβάλλοντος και να καταχωρηθεί η πράξη στο αρχείο διακινούμενων εγγράφων

του συστήματος. Σε περίπτωση που πρέπει να γίνουν αλλαγές σε ορισμένα σημεία

ενός ελεγχόμενου εγγράφου, οι αρμόδιοι εκδίδουν εκ νέου ολόκληρο το ελεγχόμενο

έγγραφο και όχι μόνο τις σελίδες που τροποποιήθηκαν.

Οι παλαιότερες αναθεωρήσεις των ελεγχόμενων εγγράφων του ΣΠΔ αρχειοθετούνται

από τον Υπεύθυνο Ποιότητας, έτσι ώστε να τηρείται το ιστορικό των αλλαγών, που

ενσωματώθηκαν στην τελευταία αναθεώρηση.

Παραδείγματα εγγράφων που χαρακτηρίζονται ως ελεγχόμενα, θεωρούνται τα

κάτωθι:

Εγχειρίδιο Ποιότητας και Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Διαδικασίες Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Έντυπα Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Page 140: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-140-

Οδηγίες Εργασίας

Κατάλογος Αποδεκτών Προμηθευτών κ.α.

Μη Ελεγχόμενα Έγγραφα

Για λόγους πληροφόρησης και μόνο δύναται η διανομή εγγράφων του Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, εντός ή εκτός της βιομηχανίας. Σε τέτοιες

περιπτώσεις, το, εν λόγω, έγγραφο σφραγίζεται με την ένδειξη «ΜΗ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟ

ΕΓΓΡΑΦΟ», δεν φέρει αριθμό αντιγράφου και ουδεμία υποχρέωση υφίσταται από την

πλευρά της βιομηχανίας για ενημέρωση σχετικά με τις μελλοντικές αναθεωρήσεις του

εγγράφου. Για την διανομή μη ελεγχομένων εγγράφων, σε αποδέκτες εκτός της

εταιρείας δεν χρησιμοποιείται το έντυπο αποστολής - παραλαβής του εγγράφου όπως

περιγράφηκε παραπάνω. Οι μη ισχύουσες αναθεωρήσεις ή έντυπα, εφόσον τηρούνται

από οποιοδήποτε, πρέπει να σφραγίζονται σε εμφανή θέση με την ένδειξη «ΠΡΟΣΟΧΗ

- ΑΚΥΡΟ».

Τα έγγραφα που προορίζονται για εξωτερική χρήση και χαρακτηρίζονται ως μη

ελεγχόμενα, βρίσκονται καταγεγραμμένα σε ειδικό έντυπο «ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ». Παραδείγματα τέτοιων εγγράφων θεωρούνται τα

κάτωθι:

Εγχειρίδια Συντήρησης ή/και Εγκατάστασης

Οδηγίες, που προέρχονται από τους Προμηθευτές

Νόμοι – Κανονιστικές Διατάξεις

Σχέδια Κατόψεων Χώρου, Ηλεκτρολογικά Σχέδια

Κατάλογοι Προϊόντων κ.α.

Έλεγχος λειτουργίας

Η βιομηχανία έχει αναπτύξει διαδικασίες και περιβαλλοντικά σχέδια για τον

ολοκληρωμένο έλεγχο των δραστηριοτήτων και λειτουργιών της, που μπορούν να

έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η λεπτομέρεια και το βάθος ανάλυσης

των διαδικασιών είναι ανάλογο της φύσης, της πολυπλοκότητας και της σπουδαιότητας

που έχει η περιβαλλοντική επίπτωση. Η βιομηχανία λαμβάνοντας υπόψη τις

παραγωγικές της δραστηριότητες :

Καθορίζει και εφαρμόζει κριτήρια και μεθόδους ελέγχου των διεργασιών της,

αναγνωρίζοντας τις σημαντικές περιβαλλοντικές πλευρές και επιπτώσεις της

Διασφαλίζει την επάρκεια των δεδομένων πόρων και πληροφοριών για την

επιτυχή διαχείριση των περιβαλλοντικών θεμάτων της

Page 141: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-141-

Διατηρεί διαδικασίες και αρχεία για την παροχή αποδείξεων της

αποτελεσματικής διαχείρισης και παρακολούθησης των διεργασιών της.

Τα περιβαλλοντικά θέματα που προκύπτουν από τις δραστηριότητες της βιομηχανίας

εξάγονται μέσα από την αρχική Περιβαλλοντική επισκόπηση των δραστηριοτήτων της

και είναι τα εξής:

Διαχείριση Στερεών αποβλήτων

Για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων της, η βιομηχανία έχει προβεί στις

υιοθέτηση των ακόλουθων διαχειριστικών πρακτικών:

1) Προγραμματίζει εκπαιδευτικά σεμινάρια, επιμορφωτικού χαρακτήρα για το

προσωπικό ώστε να γίνουν γνωστές οι βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής

διαχείρισης που οδηγούν στην μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, από την

λειτουργία της βιομηχανίας.

2) Ενημερώνει μέσω της ιστοσελίδας της και των ενημερωτικών καταλόγων της, το

σύνολο των πελατών της και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο για την δυνατότητα

ανακύκλωσης των συσκευασιών και των προϊόντων της.

3) Καταγράφει σε καθημερινή βάση την ποσότητα των χρησιμοποιούμενων υλικών

στην παραγωγική διαδικασία με σκοπό την ελαχιστοποίηση των απαραίτητων υλών.

Παράλληλα παρακολουθεί και καταγράφει την ποσότητα του Μη Συμμορφούμενου

προϊόντος, το οποίο αρχικά τοποθετείται σε ειδικά διαμορφωμένα βαγόνια και εν

συνεχεία οδηγείται στην ανακύκλωση (Σπαστήρας). Μέρος του ανακυκλώσιμου

προϊόντος επαναχρησιμοποιείται στην παραγωγή ενώ το υπόλοιπο συσκευάζεται

και αποστέλλεται στον προμηθευτή του για περαιτέρω διαχείριση.

4) Τα υλικά για την συσκευασία των προϊόντων (stretch film, PE,PP, χαρτί) είναι με

τέτοιο τρόπο επιλεγμένα ώστε να είναι ανακυκλώσιμα. Αξίζει να αναφερθεί ότι η

βιομηχανία συμμετέχει σε Συλλογικό Πρόγραμμα Εναλλακτικής Διαχείρισης των

Συσκευασιών (ΣΣΕΔ- Ανακύκλωση) και έχει το δικαίωμα να σημαίνει τα προϊόντα

της με το σήμα Green Point.

5) Τα απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (Η/Υ, Laptops, UPS,

λαμπτήρες, κ.α.) αφού καταγραφούν ,συλλέγονται σε ειδικά διαμορφωμένους

χώρους. Από εκεί παραλαμβάνονται από ειδικά εξουσιοδοτημένο φορέα

Page 142: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-142-

διαχείρισης, ο οποίος και προμηθεύει την βιομηχανία με το κατάλληλο

πιστοποιητικό ορθής ανακύκλωσης τους.

6) Οι συσσωρευτές και οι ηλεκτρικές στήλες της βιομηχανίας συλλέγονται,

καταγράφεται η ποσότητα τους και οδηγούνται σε ειδικά διαμορφωμένα σημεία με

κατάλληλη σήμανση. Από εκεί παραλαμβάνονται από ειδικά εξουσιοδοτημένο

φορέα διαχείρισης ο οποίος και προμηθεύει τη βιομηχανία με το κατάλληλο

πιστοποιητικό ορθής ανακύκλωσης τους. Για τις φορητές μπαταρίες, η βιομηχανία

έχει συνάψει σύμβαση με την εταιρεία ΑΦΗΣ , η οποία και έχει τοποθετήσει σε

κατάλληλο σημείο του εργοστασίου ειδικό χώρο για την συγκέντρωσης τους. Η

εταιρεία ειδοποιείται με ευθύνη της Διοίκησης για την παραλαβή τους και

παραλαμβάνει το αντίστοιχο πιστοποιητικό διαχείρισης τους.

7) Για την διαχείριση των μελανιών (toners) των εκτυπωτικών και φωτοαντιγραφικών

μηχανημάτων, η βιομηχανία έχει προμηθευτεί από εξωτερικό φορέα ειδικό κάδο με

ανάλογη σήμανση στον οποίο και τοποθετεί τα άδεια μελανοδοχεία. Μετά την

πλήρωση του κάδου, αποστέλλονται στο εξωτερικό φορέα ο οποίος τα αναγομώνει

και τα επιστρέφει στην επιχείρηση.

8) Τα οχήματα της βιομηχανίας επισκευάζονται και συντηρούνται από εξωτερικό

φορέα – Συνεργείο, ο οποίος προμηθεύει την επιχείρηση με τα κατάλληλα

πιστοποιητικά διαχείρισης και ορθής απόρριψης των φθαρμένων ανταλλακτικών.

9) Τα υπόλοιπα στερεά απόβλητα της βιομηχανίας (δοχεία, πλαστικά κουτιά, σπρέι,

σίδερα, παλέτες, φίλτρα, κ.α.) συγκεντρώνονται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους

και συλλέγονται από τα απορριμματοφόρα του δήμου που τα οδηγούν σε χώρους

υγειονομικής ταφής.

Διαχείριση Υγρών αποβλήτων

Ο Υπεύθυνος Περιβάλλοντος σε συνεργασία με το προσωπικό της παραγωγής

εξετάζει τα δυνατά σημεία ελαχιστοποίησης των υγρών αποβλήτων της βιομηχανίας.

Όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενη παράγραφο, σημαντικότερα υγρά απόβλητα

που προκύπτουν είναι:

Αστικά Λύματα

Νερό κατά την Παραγωγική Διαδικασία

Χρώματα

Διαλύτες

Ορυκτέλαια, Λιπαντικά

Page 143: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-143-

Για την διαχείριση των Υγρών αποβλήτων της, η βιομηχανία έχει:

1) Προγραμματίζει εκπαιδευτικά σεμινάρια, επιμορφωτικού χαρακτήρα για το

προσωπικό ώστε να γίνουν γνωστές οι βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής

διαχείρισης που οδηγούν στην μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, από την

λειτουργία της βιομηχανίας.

2) Τα χρησιμοποιούμενα ορυκτέλαια και λιπαντικά από την προληπτική συντήρηση

των μηχανημάτων καθώς και λοιπές διαδικασίες επισκευής, συλλέγονται σε ειδικά

πλαστικά δοχεία, καταγράφεται η ποσότητα τους και παραλαμβάνονται από ειδικά

εξουσιοδοτημένο φορέα διαχείρισης, ο οποίος και προμηθεύει τη βιομηχανία με το

κατάλληλο πιστοποιητικό ορθής ανακύκλωσης τους.

3) Τα λύματα του προσωπικού οδηγούνται στο αποχετευτικό δίκτυο και από εκεί σε

Κέντρα Βιολογικού Καθαρισμού και επεξεργασίας λυμάτων.

4) Το νερό που χρησιμοποιείται στην παραγωγική διαδικασία, ελέγχεται μέσω της

προληπτικής συντήρησης του κλειστού κυκλώματος ψύξης των μηχανημάτων και

με μηνιαίες καταγραφές του υδρομετρητή της βιομηχανίας.

5) Τέλος, τα δοχεία των χρωμάτων και των διαλυτών συλλέγονται και απορρίπτονται

κατάλληλα.

Διαχείριση Αέριων εκπομπών

Οι βασικές διεργασίες που είναι υπεύθυνες για την παραγωγή αέριων ρύπων είναι: η

χρήση των οχημάτων της βιομηχανίας και η χρήση των μηχανημάτων στην

παραγωγική διαδικασία. Αναλυτικότερα:

1) Για τον περιορισμό των αέριων ρυπαντών που προέρχονται από τα οχήματα της,

η βιομηχανία ακολουθεί το προδιαγεγραμμένο πρόγραμμα τακτικής συντήρησης

τους. Στο πρόγραμμα συντήρησης περιλαμβάνονται όλοι οι εκ του νόμου,

προβλεπόμενοι έλεγχοι & συντηρήσεις όπως:

1) ΚΤΕΟ

2) έλεγχος εκπομπής καυσαερίων

3) ετήσιος έλεγχος αδειών και λοιπών εγγράφων

Για την συντήρηση των οχημάτων η βιομηχανία συνεργάζεται με εξωτερικό

φορέα – συνεργείο ο οποίος και την προμηθεύει με τα πιστοποιητικά που

επιδεικνύουν την καταλληλότητα των οχημάτων και την μειωμένη

περιβαλλοντική επίπτωση τους.

Page 144: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-144-

2) Αναφορικά με την χρήση των μηχανημάτων, δύο είναι οι κύριοι αέριοι ρυπαντές

που παρατηρούνται στο χώρου εργασίας:

Σκόνη (δεν εμπεριέχει επικίνδυνες ουσίες)

Αναθυμιάσεις μηχανημάτων εξώθησης

Η σκόνη παράγεται κατά την κοπή των ευθύγραμμων σωλήνων, αφού εξέλθουν

από το ελκτικό μηχάνημα. Για τον σκοπό αυτό η βιομηχανία έχει εγκαταστήσει

ειδικά σακόφιλτρα τα οποία αποθηκεύουν την παραγόμενη σκόνη αποκλείοντας

την διαφυγή της στον ευρύτερο χώρο. Εν συνεχεία τα γεμάτα φίλτρα

απορρίπτονται κατάλληλα και αντικαθιστώνται με νέα.

Για τον έλεγχο των αναθυμιάσεων (HCl, CO) από τις μηχανές εξώθησης

(Extruders), η βιομηχανία έχει προβεί στην ανάλογη μελέτη και σύντομα θα

εγκαταστήσει τοπικό σύστημα απαγωγής των αερίων, ακριβώς επάνω από το

σημείο έκλυσης τους. Τα αέρια αυτά θα οδηγούνται στην ατμόσφαιρα, αφού

πρώτα φιλτραριστούν (φίλτρα ενεργού άνθρακα).

Με σκοπό να ελέγχονται τα απαγόμενα αέρια, η βιομηχανία διεξάγει τακτικές

(ετήσιες) ή έκτακτες (όταν μεταβάλλεται η παραγωγική διαδικασία) μετρήσεις

των εκπομπών τους , προκειμένου να εξακριβωθεί η ποιότητα του αέρα στον

χώρο εργασίας.

Έλεγχος στάθμης Θορύβου

Για τον έλεγχο της στάθμης θορύβου, η βιομηχανία :

1) διενεργεί μετρήσεις εντός και εκτός του εργοστασίου με σκοπό την

συμμόρφωση της με το ανώτατο όριο των 65 dBA στο εξωτερικό σύνορο των

εγκαταστάσεων και το όριο των 85 dBA για την έκθεση στο θόρυβο των

μηχανημάτων, όπως προβλέπει η υπάρχουσα νομοθεσία και στα πλαίσια του

Συστήματος Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας.

2) Προβαίνει στην αγορά σύγχρονων μηχανημάτων με μειωμένα επίπεδα θορύβου

3) Προβαίνει στην αυστηρή μελέτη και εγκατάσταση ειδικών ηχομονωτικών

πετασμάτων (κουφωμάτων) .

Page 145: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-145-

4) Προμηθεύει το ανάλογο προσωπικό με σύγχρονα ατομικά μέσα προστασίας

(ΜΑΠ) και προγραμματίζει εκπαιδευτικά σεμινάρια, επιμορφωτικού χαρακτήρα

ώστε να γίνουν γνωστά τα ευεργετικά αποτελέσματα από την χρήση τους.

5) Παρακολουθεί ανελλιπώς την σχετική Νομοθεσία.

Έλεγχος κατανάλωσης ενέργειας

Η βιομηχανία στοχεύει στην εξοικονόμηση:

1) Καυσίμων: μέσω εγκατάστασης ειδικού προγράμματος για τον

προγραμματισμό των δρομολογίων των οχημάτων (ομαδοποίηση των

παραγγελιών).

2) Ηλεκτρικής ενέργειας: μέσω α) αγοράς εξοπλισμού με μειωμένη κατανάλωση

ενέργειας, β) την εγκατάσταση συστημάτων εναλλακτικών μορφών ενέργειας,

γ)την αντικατάσταση όλων των λαμπτήρων με λαμπτήρες χαμηλής

κατανάλωσης και υψηλής απόδοσης και δ) συνεχής εκπαίδευσης του

προσωπικού σε θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης και εξοικονόμησης

ενέργειας ειδικότερα.

Την γενική εποπτεία, την τήρηση των αρχείων και την σωστή εφαρμογή των παραπάνω

διαδικασιών έχει ο Υπεύθυνος Περιβάλλοντος σε συνεργασία με όλο το προσωπικό

της βιομηχανίας.

Ετοιμότητα και ανταπόκριση σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης

Η βιομηχανία έχει προσδιορίσει και επανεξετάζει (OHSAS 18001:1999) τις

πιθανότητες εμφάνισης ατυχημάτων και έκτακτων καταστάσεων όπως: πρόκληση

βιομηχανικού ατυχήματος, πυρκαγιά, σεισμός, πλημμύρα κ.α., οι οποίες μπορεί να είναι

αποτέλεσμα φυσικών και μη, συνθηκών. Για να διασφαλίσει ότι οι καταστάσεις αυτές

ελέγχονται και ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις περιορίζονται σε περίπτωση έκτακτης

ανάγκης, η βιομηχανία έχει ετοιμάσει σχέδια για την άμεση ετοιμότητα και την

αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών με την βοήθεια των Υπευθύνων Ποιότητας και

Περιβάλλοντος, σε συνεργασία πάντα με τον Τεχνικό Ασφαλείας και τον Διευθύνοντα

Σύμβουλο της.

Η εφαρμογή των σχεδίων ετοιμότητας και ανταπόκρισης σε επείγοντα περιστατικά

απαιτεί την εκπαίδευση του κατάλληλου προσωπικού, συχνά μέσα από ασκήσεις

ετοιμότητας, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι το προσωπικό είναι γνώστης των αρμοδιοτήτων

Page 146: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-146-

του και γνωρίζει την σωστή χρήση του διαθέσιμου εξοπλισμού. Τα σχέδια αυτά

αναθεωρούνται μετά από τα αποτελέσματα ασκήσεων ετοιμότητας ή μετά από την

εκδήλωση ατυχήματος.

Η βιομηχανία αφού κατέγραψε τα δυνατά περιστατικά έκτακτης ανάγκης, κατέληξε

στην επιλογή των εξής δύο ρεαλιστικών σεναρίων:

Εκδήλωση Πυρκαγιάς

Η βιομηχανία για την αποφυγή αλλά και καταστολή της πυρκαγιάς, εφόσον

εκδηλωθεί, έχει συντάξει και διατηρεί αναλυτική διαδικασία αντιμετώπισης του

φαινομένου ενώ έχει προβλεφτεί η ύπαρξη ενεργητικών και παθητικών μέτρων

πυροπροστασίας.

Ενεργητικά Μέτρα Πυροπροστασίας

Με τον όρο «Ενεργητική Πυροπροστασία» εννοούμε όλα εκείνα τα μέσα τα οποία

χρησιμοποιούμε για να αντιμετωπίσουμε μια πυρκαγιά

Η βιομηχανία έχει εγκατεστημένες 18 Πυροσβεστικές Φωλιές σε διάφορα σημεία

της, οι οποίες είναι συνδεδεμένες με το μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο

νερού. Το νερό είναι το βασικότερο μέσο καταπολέμησης πυρκαγιών και η

κατασβεστική του ενέργεια βασίζεται στην ικανότητα ψύξης, απομόνωσης του

σώματος που καίγεται από τον περιβάλλοντα ατμοσφαιρικό αέρα, στην αραίωσης και

μετατόπισης των καιγόμενων υγρών.

Επιπρόσθετα, έχουν τοποθετηθεί 45 περίπου πυροσβεστήρες σκόνης (βλ. σχήμα 5.9) σε

διάφορα σημεία και η κατασβεστική τους ενέργεια βασίζεται στη διακοπή της χημικής

αντίδρασης της φωτιάς. Υπάρχουν επίσης και 2 Τροχήλατες Αφρογεννήτριες οι οποίες

βρίσκονται στο χώρο της παραγωγής. Για την παραγωγή του κατασβεστικού αφρού, η

αφρογεννήτρια συνδέεται στο μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο και

συγκεκριμένα σε κάποια Πυροσβεστική Φωλιά.

Στο εργοστάσιο πέραν των υπολοίπων μέσων υπάρχουν 3 Πυροσβεστικοί Σταθμοί.

Εντός του Πυροσβεστικού Σταθμού υπάρχουν τα παρακάτω εργαλεία για την

υποβοήθηση του προσωπικού σε δύσκολες συνθήκες:

1 Αντιπυρική Κουβέρτα

1 Κασμάς

1 Λοστός

1 Σκεπάρνι

1 Τσεκούρι

Page 147: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-147-

1 Φτυάρι

1 Κράνος

1 Μάσκα

2 Φακοί

Στο εργοστάσιο υπάρχουν χώροι στους οποίους η κατάσβεση γίνεται αυτόματα χωρίς

την ενέργεια κάποιου ανθρώπου. Εξωτερικά των χώρων αυτών υπάρχει κουδούνι και

φωτεινή σήμανση, τα οποία σε περίπτωση πυρκαγιάς ειδοποιούν τυχόν προσωπικό

που βρίσκεται στους χώρους αυτούς να απομακρυνθεί και να κλείσει την πυράντοχη

πόρτα. Στην είσοδο των χώρων αυτών υπάρχει και σχετική σήμανση ενώ λίγα

δευτερόλεπτα μετά την ηχητική και φωτεινή προειδοποίηση, ο χώρος κατακλύζεται

με CO2.

Τέλος, στα μέσα ενεργητικής πυροπροστασίας της βιομηχανίας υπάγεται και η

διάταξη της Πυρανίχνευσης και χρησιμεύει στην ανίχνευση της πυρκαγιάς με παροχή

σημάτων συναγερμού.

Το Σύστημα Πυρανίχνευσης του εργοστασίου περιλαμβάνει τα παρακάτω:

3 Πίνακες Πυρανίχνευσης (2 κύριους και έναν υποπίνακα έξω από το χώρο της

Χαμηλής Τάσης)

Ανιχνευτές Καπνού

Ανιχνευτές Θερμότητας

Σειρήνες Συναγερμού

Κομβία (Μπουτόν) Ενεργοποίησης Συναγερμού (σε όλες τις εξόδους διαφυγής)

Σύστημα Αυτόματης Κλίσης της Πυροσβεστικής

Page 148: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-148-

Σχήμα 5.9: Οδηγός επιλογής μέσου κατάσβεσης πυρκαγιάς.

ΦΥΣΗ ΕΥΦΛΕΚΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΝΕΡΟ AMMOΣ

ΧΩΜΑ

ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΑΣ

ΣΚΟΝΗΣ

ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΑΣ

CO2

ΑΦΡΟΣ

Πυρκαγιές Στερεών (ξύλο, φελλός,

χαρτί, πλαστικό, ύφασμα, βαμβάκι,

χαρτί)

Α

Πυρκαγιές Εύφλεκτων Υγρών

(πετρέλαιο, λάδια, βενζίνη, διαλυτικά Β

Πυρκαγιές Εύφλεκτων Αερίων

(προπάνιο, βουτάνιο, μεθάνιο) C

Πυρκαγιές μετάλλων D

Πυρκαγιές ηλεκτρικών

εγκαταστάσεων υπό τάση

(μηχανήματα, ηλεκτρικοί πίνακες,

διακόπτες, καλώδια, κ.α.)

E

Page 149: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-149-

Παθητικά Μέσα Πυροπροστασίας

Με τον όρο «Παθητική Πυροπροστασία» ορίζουμε τα χαρακτηριστικά των δομικών

υλικών, τα πλάτη και τον αριθμό των οδεύσεων διαφυγής, τη σήμανση και τον

φωτισμό τους αλλά και τα μέτρα που λαμβάνονται για τη «στεγανοποίηση» χώρων

διαφορετικής επικινδυνότητας (πυροδιαμερίσματα), με στόχο τον περιορισμό της

εξάπλωσης μιας φωτιάς.

Η Βιομηχανία έχει χωριστεί στα παρακάτω πυροδιαμερίσματα (σχήμα 5.10) τα οποία

διαφαίνονται και στο σχέδιο πυρασφάλειας που είναι αναρτημένο στους αντίστοιχους

χώρους του εργοστασίου:

Σχήμα 5.10: Τα πυροδιαμερίσματα της βιομηχανίας

Σε όλους τους χώρους υπάρχουν έξοδοι κινδύνου οι οποίοι σημαίνονται κατάλληλα

ενώ σημειώνονται και στα σχέδια πυρασφάλειας.

Στάδια αντιμετώπισης Πυρκαγιάς:

Διατήρηση ψυχραιμίας

Ειδοποίηση και χρήση των ειδικών μπουτόν πανικού (πρέπει να ειδοποιηθούν οι

φύλακες και το τηλεφωνικό κέντρο)

Εάν το προσωπικό επαρκεί και γνωρίζει μπορεί να προχωρήσει στην κατάσβεση

Εάν υπάρχει άτομο που κινδυνεύει, απομακρύνεται λαμβάνοντας τα απαραίτητα

μέτρα ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΚΙΝΔΥΝΕΥΣΟΥΝ ΑΛΛΑ ΑΤΟΜΑ.

Πυροδιαμερίσματα

Α` Ύλες

Παραγωγή

Έτοιμα Προϊόντα

Γραφεία Διοίκησης 3 Πυροδιαμερίσματα

Κλιμακοστάσιο

Γραφεία Ισογείου & Βοηθητικοί χώροι

2 Πυροδιαμερίσματα

Page 150: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-150-

Εάν υπάρχει τραυματίας:

Εάν είναι ελαφρά, απομακρύνεται λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα

ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΚΙΝΔΥΝΕΥΣΟΥΝ ΑΛΛΑ ΑΤΟΜΑ και τον μεταφέρει σε ασφαλή

θέση

Εάν είναι βαριά, απομακρύνεται λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα ΧΩΡΙΣ

ΝΑ ΚΙΝΔΥΝΕΥΣΟΥΝ ΑΛΛΑ ΑΤΟΜΑ και μεταφέρεται σε ασφαλή θέση και

ενημερώνει το τηλεφωνικό κέντρο ή το φύλακα πληροφορώντας τους

πολύ συνοπτικά και γρήγορα και με σαφήνεια για την κατάσταση του.

Πριν την κατάσβεση προσδιορίζεται το καιγόμενο υλικό και την αιτία της

φωτιάς προκειμένου να αποφασισθεί το είδος του πυροσβεστήρα.

Εάν η φωτιά συνεχίσει να εξαπλώνεται εγκαταλείπεται ο χώρος και αναμένονται

ενισχύσεις από την Πυροσβεστική υπηρεσία.

Εκδήλωση Επείγοντος Περιστατικού

Εξαιτίας του μεγάλου εύρους των έκτακτων περιστατικών που μπορούν να προκληθούν

φυσικές και μη αιτίες, η βιομηχανία έχει προβεί στην σύνταξη μίας γενικής διαδικασίας

για την όσο το δυνατό ασφαλή αντιμετώπιση τους.

Τα στάδια της διαδικασίας περιλαμβάνουν:

1. Αρχικά ειδοποιείται η ομάδα αντιμετώπισης των έκτακτων περιστατικών και ο

Υπεύθυνος Περιβάλλοντος.

2. Απομακρύνονται όλο οι εργαζόμενοι από την περιοχή εκδήλωσης του συμβάντος με

διατήρηση της ψυχραιμίας και την εφαρμογή των σωστών μεθόδων εκκένωσης

χώρων, ενώ ακολουθεί η καταμέτρηση τους.

3. Η ομάδα αντιμετώπισης κάνοντας χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού (ΜΑΠ,

πυροσβεστήρες κτλ) ελέγχει εποπτικά το χώρο και κάνει μία πρώτη εκτίμηση της

κατάστασης.

4. Εάν εντοπιστούν τραυματίες, μεταφέρονται σε ασφαλές μέρος μέχρι να καταφθάσει

το ασθενοφόρο και του παράσχονται οι πρώτες βοήθειες.

5. Εάν κριθεί αναγκαίο γίνεται κλήση των ανάλογων υπηρεσιών (πυροσβεστική

υπηρεσία, νοσοκομείο κ.α.).

6. Εάν χρειαστεί απομονώνονται τα διάφορα τμήματα και απενεργοποιούνται παροχές

ρεύματος, νερού ή άλλης πηγής.

7. Σε περίπτωση εντοπισμού διαρροής, η ομάδα αντιμετώπισης του περιστατικού

προβαίνει, στο μέτρο του δυνατού, σε διαδικασίες ελέγχου και περιορισμού

εξάπλωσης της.

8. Σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς ακολουθείται η διαδικασία όπως περιγράφηκε

παραπάνω και γίνεται χρήση των κατάλληλων μέτρων πυρόσβεσης.

Page 151: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-151-

Παρατήρηση: Μετά το πέρας εκδήλωσης των επειγόντων περιστατικών, συνέρχονται

οι Υπεύθυνοι όλων των τμημάτων και σε συνεργασία με τον Τεχνικό Ασφαλείας και

τον Διευθύνοντα Σύμβουλο, συζητούνται τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν καθώς

και οι ενέργειες που υλοποιήθηκαν για την επίλυση τους. Τέλος, ενημερώνεται το

κατάλληλο αρχείο καταγραφής έκτακτων περιστατικών και κοινοποιείται στο

προσωπικό της βιομηχανίας.

Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι η βιομηχανία αποδίδει ιδιαίτερο βάρος στην

εκπαίδευση του προσωπικού της, το οποίο και προμηθεύει με τα ανάλογα μέσα

(γνώσεις και υλικούς πόρους) για να βρίσκεται έτοιμο να επέμβει κατασταλτικά σε

κάθε περίσταση

Έλεγχος

Παρακολούθηση και μέτρηση

Η βιομηχανία ακολουθώντας τις απαιτήσεις που θέτει το Πρότυπο ISO

14001:2004 έχει εγκαταστήσει και εφαρμόζει διαδικασίες παρακολούθησης και

καταγραφής των αποτελεσμάτων από τις κυριότερες περιβαλλοντικές τις επιπτώσεις.

Το σύνολο των περιβαλλοντικών πλευρών τις οποίες παρακολουθεί ανελλιπώς η

βιομηχανίας διαφαίνεται στο σχήμα 5.11:

Σχήμα 5.11: Παράγοντες μέτρησης της βιομηχανίας.

Παρακολούθηση και Μέτρηση Στερεών Αποβλήτων

Η βιομηχανία καταγράφει σε καθημερινή βάση την ποσότητα των

χρησιμοποιούμενων υλικών στην παραγωγική διαδικασία με σκοπό την

ελαχιστοποίηση των απαραίτητων υλών. Παράλληλα παρακολουθεί και καταγράφει

καθημερινά την ποσότητα του μη συμμορφούμενου προϊόντος. Επίσης μετά την

Παρακολούθηση

& Μετρήσεις

Παραγόντων

Θόρυβος

Χρήση Χημικών

Χρήση Νερού

Αέριες εκπομπές

Στερεά Απόβλητα Υγρά Απόβλητα

Χρήση Ενέργειας

Page 152: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-152-

άλεση του scrap, η συνολική ποσότητα που αποστέλλεται στον προμηθευτή της για

περαιτέρω επεξεργασία ζυγίζεται και καταγράφεται σε έντυπο που οδηγείται στο

λογιστήριο για καταχώριση στο ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής. Για τα υλικά για

τα οποία υπάρχει συμμετοχή σε Συλλογικό Πρόγραμμα Εναλλακτικής Διαχείρισης

των Συσκευασιών (ΣΣΕΔ- Ανακύκλωση) υπάρχει στα αρχεία της βιομηχανίας ειδικό

έντυπο το οποίο αναφέρει τις ετήσιες ποσότητες των υλικών συσκευασίας που

ανακυκλώθηκαν. Για τα απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (Η/Υ,

Laptops, UPS, λαμπτήρες, κ.α.) η βιομηχανία προμηθεύεται με το κατάλληλο

πιστοποιητικό ορθής ανακύκλωσης τους όποτε πραγματοποιείται η διαδικασία

συλλογής των αποβλήτων. Η ίδια μέθοδος παρακολούθησης αφορά του

συσσωρευτές, τις ηλεκτρικές στήλες ,τα μελανοδοχεία και τα επικίνδυνα υλικά της

βιομηχανίας.

Παρακολούθηση και Μέτρηση Υγρών Αποβλήτων

Η βιομηχανία καταγράφει σε μηνιαία βάση την ένδειξη του υδρομετρητή της ενώ

παράλληλα ελέγχει καθημερινά τα κλειστά κυκλώματα κυκλοφορίας νερού,

προληπτικά. Η καταγραφή των χρησιμοποιούμενων ορυκτέλαια και λιπαντικά από

την προληπτική συντήρηση των μηχανημάτων καθώς και λοιπές διαδικασίες

επισκευής, πραγματοποιείται σε μηνιαία ή εξαμηνιαία βάση και την παραλαβή τους

από ειδικά εξουσιοδοτημένο φορέα διαχείρισης, ακολουθεί η παραλαβή κατάλληλου

πιστοποιητικού με την αναγραφόμενη ποσότητα που οδηγήθηκε σε ανακύκλωση.

Παρακολούθηση και Μέτρηση Αέριων Εκπομπών

Για τον περιορισμό των αέριων ρυπαντών που προέρχονται από τα οχήματα της, η

βιομηχανία σε μηνιαία βάση τις ποσότητες καυσίμων που προμηθεύονται τα οχήματα

της, μέσω των ανάλογων τιμολογίων που κατατίθενται στο λογιστήριο της. Επίσης σε

εξαμηνιαία βάση γίνεται προληπτικός έλεγχος των οχημάτων της, για περιορισμό των

εκπεμπόμενων αερίων και αν διαπιστωθεί βλάβη οδηγούνται άμεσα στον

εξουσιοδοτημένο φορέα επισκευής τους. Η ποσότητα της σκόνης από την

παραγωγική διαδικασία καταγράφεται από τον υπεύθυνο βάρδιας, κάθε φορά που

γεμίζουν τα ειδικά τοποθετημένα σακόφιλτρα. Τέλος πραγματοποιούνται ετήσιες

μετρήσεις των παραγόντων (HCl, CO κ.α.) που εκλύονται από την μηχανές εξώθησης

και ελέγχεται η συμμόρφωση με τα όρια που θέτει η νομοθεσία.

Παρακολούθηση και Μέτρηση Θορύβου

Η βιομηχανία πραγματοποιεί ετήσιες ή και τακτικές μετρήσεις εντός και εκτός του

εργοστασίου με σκοπό την συμμόρφωση της με τα ανώτατα όρια, όπως προβλέπει η

υπάρχουσα νομοθεσία και στα πλαίσια του Συστήματος Υγιεινής και Ασφάλειας της

Page 153: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-153-

Εργασίας. Διενεργεί μετρήσεις εντός και εκτός του εργοστασίου με σκοπό την

συμμόρφωση της με το ανώτατο όριο των 65 dBA στο εξωτερικό σύνορο των

εγκαταστάσεων και το όριο των 85 dBA για την έκθεση στο θόρυβο των

μηχανημάτων.

Παρακολούθηση και Μέτρηση Ενέργειας

Η βιομηχανία παρακολουθεί διμηνιαίως την πορεία της ενεργειακής κατανάλωσης

μέσω του συντελεστή καταναλισκόμενης ενέργειας [συν(φ)] και των Ενεργών (kWh)

που καταναλώθηκαν, διαμέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ. Με στόχο να έχει την

ελάχιστη δυνατή κατανάλωση ενέργειας, το συν(φ) πρέπει να λαμβάνει υψηλές τιμές,

κοντά στο 0,95.

Παρατήρηση: Εάν σε οποιαδήποτε παρακολούθηση της μέτρησης των παραπάνω

παραγόντων παρατηρηθεί σημαντική απόκλιση από τις προβλεπόμενες τιμές,

ενεργοποιείται ο μηχανισμός για την λήψη διορθωτικών ενεργειών με σκοπό την

επαναφορά στα πλαίσια συμμόρφωσης.

Αξιολόγηση της συμμόρφωσης

Η αξιολόγηση της συμμόρφωσης αποτελεί το σημείο κλειδί για την εύρυθμη

λειτουργία του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης και όχι μόνο, της

βιομηχανίας. Μέσω της Περιβαλλοντικής της Πολιτικής ανακοινώνει την

συμμόρφωση της προς όλες τις απαιτήσεις του προτύπου, και με την τεκμηρίωση του

ΣΠΔ διατηρεί διαδικασίες για την περιοδική αξιολόγησης της.

Μη συμμορφώσεις, διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες

Η βιομηχανία καθιερώνει και διατηρεί διαδικασίες για τον καθορισμό των

ευθυνών και των αρμοδιοτήτων για τον χειρισμό και την διερεύνηση της μη

συμμόρφωσης, αναλαμβάνοντας δράση για τον περιορισμό τυχόν επιπτώσεων που

προκλήθηκαν και για την έναρξη και ολοκλήρωση διορθωτικών και προληπτικών

δράσεων. Οι διαδικασίες αυτές καθορίζουν τις απαιτήσεις για :

Τον προσδιορισμό και διόρθωση της μη συμμόρφωσης και ανάληψη

δράσης για περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων

Έρευνα των μη συμμορφώσεων, προσδιορίζοντας τις αιτίες αυτών και

ανάληψη δράσης ώστε να αποφευχθεί η επανάληψη τους

Page 154: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-154-

Αξιολόγηση της ανάγκης για ενέργειες ώστε να προληφθεί η μη

συμμόρφωση(σεις) και καθιέρωση κατάλληλων ενεργειών, ειδικά

σχεδιασμένων ώστε να αποφεύγεται η εμφάνιση τους

Καταγραφή των αποτελεσμάτων των διορθωτικών και προληπτικών

ενεργειών που έχουν υλοποιηθεί

Ανασκόπηση της αποτελεσματικότητας των διορθωτικών και

προληπτικών ενεργειών που έχουν υλοποιηθεί

Η βιομηχανία εφαρμόζει και καταγράφει σε αρχείο κάθε αλλαγή στις τεκμηριωμένες

διαδικασίες που προκύπτουν από διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες. Για τον

εντοπισμό, ανάλυση & εξάλειψη εν δυνάμει αιτιών μη συμμόρφωσης καθώς επίσης

και για την λήψη προληπτικών ενεργειών, λαμβάνει υπόψη τις κάτωθι πηγές

πληροφόρησης:

διεργασίες – εργασίες, που επηρεάζουν την Ποιότητα του προϊόντος

και κατ` επέκταση του περιβάλλοντος

αποδοχή παρεκκλίσεων

αποτελέσματα εσωτερικών επιθεωρήσεων

αρχεία για το περιβάλλον

αναφορές εξυπηρέτησης & παράπονα Πελατών

Ο Υπεύθυνος Περιβάλλοντος σε συνεργασία με τον Υπεύθυνο Ποιότητας της

βιομηχανίας είναι αρμόδιοι για τη διασφάλιση της υλοποίησης των απαραίτητων

διορθωτικών και προληπτικών ενεργειών καθώς επίσης και για την μεταβίβαση των

αποτελεσμάτων στην Γενική Διεύθυνση.

Έλεγχος αρχείων

Τα περιβαλλοντικά αρχεία της βιομηχανίας είναι ευανάγνωστα και εντοπίσιμα

ως προς την εμπλεκόμενη δραστηριότητα, προϊόν ή υπηρεσία. Τα περιβαλλοντικά

αρχεία αποθηκεύονται και διατηρούνται με τέτοιο τρόπο (back up) ώστε να είναι άμεσα

ανακτήσιμα και να προστατεύονται από ζημία, φθορά ή απώλεια. Ο χρόνος διατήρησης

τους ποικίλει ανάλογα με τη μορφή του εγγράφου και ορίζεται σε συνεργασία με τους

υπευθύνους των τμημάτων και την εποπτεία της Γενικής Διεύθυνσης.

Η Περιβαλλοντική πολιτική της βιομηχανίας διατηρείται για 5 έτη. Τα αρχεία

καταγραφής και αξιολόγησης των περιβαλλοντικών πλευρών και επιπτώσεων της

βιομηχανίας τηρούνται για πάντα, όπως και οι εκθέσεις περιβαλλοντικής ανασκόπησης.

Τα υπόλοιπα μητρώα τηρούνται για πέντε χρόνια και ο πίνακας αποδεκτών

ενημερώνεται σε συνεχή βάση. Σχετικά µε την συμμόρφωση µε την περιβαλλοντική

νοµοθεσία, το μητρώο καταγραφής και τα αντίγραφα όλων των σχετικών εγγράφων

Page 155: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-155-

διατηρούνται από τον Υπεύθυνο Περιβάλλοντος σε συνεννόηση με τον Υπεύθυνο

Ποιότητας.

Τα αρχεία που αφορούν τη διαδικασία προσδιορισµού του ρόλου και των ευθυνών

διατηρούνται για 2 έτη, ενώ τα σχετικά έγγραφα της Εκπαίδευσης τηρούνται από τον

ΥΠ∆ και από τους υπευθύνους των τµηµάτων για 5 έτη, εκτός του προγράμματος

εκπαίδευσης που τηρείται για 2 έτη. Τα έντυπα εσωτερικής και εξωτερικής

επικοινωνίας τηρούνται για 5 χρόνια από τον ΥΠ∆, όπως συμβαίνει και µε τα αρχεία

αντιμετώπισης των έκτακτων περιστατικών. Τα αρχεία παρακολούθησης των μη

συμμορφώσεων και των διορθωτικών ενεργειών διατηρούνται για 5 έτη από τον

Υπεύθυνο Περιβάλλοντος. Τα αρχεία της ανασκόπησης του ΣΠ∆ τηρούνται για 5 έτη

ενώ τα έντυπα κατανάλωσης ενέργειας και καυσίµων, τα οποία κρατούνται 1 έτος

από τους υπεύθυνους των τμημάτων και για 5 έτη από τον Υπεύθυνο Περιβάλλοντος.

Εσωτερική επιθεώρηση

Οι εσωτερικές επιθεωρήσεις αφορούν τις δράσεις ελέγχου του Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης για την αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης, τον

καθορισμό της συμμόρφωσης προς τα πρότυπα εργασίας, τις διαδικασίες, οδηγίες και

την εξέταση της απόδοσης του εφαρμοζόμενου ΣΠΔ της βιομηχανίας. Αποσκοπούν

επίσης στην ανάληψη διορθωτικών ενεργειών σε περιπτώσεις μη-συμφωνιών και

αποκλίσεις από τις απαιτήσεις του προτύπου ISO 14001 και συμβάλλουν στη συνεχή

βελτίωση του συστήματος. Οι Επιθεωρήσεις είναι τακτικές και διακρίνονται σε

εσωτερικές όταν διενεργούνται από τον ίδιο το προσωπικό της βιομηχανίας και

εξωτερικές (εξωγενείς) όταν διενεργούνται από ανεξάρτητο φορέα.

Οι εσωτερικοί έλεγχοι των διαδικασιών της βιομηχανίας, σχετίζονται με την

διαχείριση του περιβάλλοντος και εκτελούνται τακτικά ετησίως ή σε έκτακτα χρονικά

διαστήματα σε περίπτωση εμφάνισης σοβαρής απόκλισης από της απαιτήσεις του

συστήματος. Ο Υπεύθυνος Περιβάλλοντος φέρει την ευθύνη για την κατάρτιση του

απαραίτητου χρονοδιαγράμματος επιθεωρήσεων και το προωθεί στην Γενική

Διεύθυνση για έγκριση και κοινοποίηση. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τους τομείς που

πρόκειται να ελεγχθούν, τους ελεγκτές, τις αρμοδιότητες τους και την ημερομηνία

ελέγχου. Ο έλεγχος περιλαμβάνει την αξιολόγηση του εφαρμοζόμενου συστήματος

διαχείρισης και την εξακρίβωση της συμμόρφωσης του προς την Περιβαλλοντική

Πολιτική, τους Περιβαλλοντικούς Σκοπούς και Στόχους καθώς και το Περιβαλλοντικό

Πρόγραμμα της βιομηχανίας, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται η συμμόρφωση προς τις

απαιτήσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Οι επιθεωρήσεις, ανάλογα με το εφαρμοζόμενο πεδίο εκτέλεσης, μπορούν να

διαχωριστούν σε :

Page 156: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-156-

I. Επιθεωρήσεις συγκεκριμένων ενοτήτων/διαδικασιών/οδηγιών και σκοπεύουν

στην εξακρίβωση του βαθμού εφαρμογής των διαδικασιών και εκτέλεσης των

οδηγιών,

II. Επιθεωρήσεις επιμέρους τμημάτων, με στόχο να διαπιστωθεί η τήρηση μέρους ή

του συνόλου των διαδικασιών που αφορά τα τμήματα αυτά,

III. Επιθεωρήσεις περιβαλλοντικών προγραμμάτων, με σκοπό την διαπίστωση

σωστής εφαρμογής του ΣΠΔ σε σχέση με συγκεκριμένο προϊόν ή υπηρεσία της

βιομηχανίας.

Τα ευρήματα των επιθεωρήσεων μπορούν να χαρακτηριστούν ως :

Σημαντική απόκλιση: υποδεικνύει σημαντικό πρόβλημα το οποίο αφορά την

παραβίαση των προδιαγεγραμμένων διαδικασιών/οδηγιών ή και απαιτήσεων του

προτύπου ISO 14001:2004.

Δευτερεύουσα απόκλιση: αναφέρεται σε πρόβλημα το οποίο δεν επιφέρει

σημαντικές συνέπειες και αφορά θέματα που τυγχάνουν άμεσης επίλυσης ή

θέματα δευτερευούσης σημασίας.

Ο εσωτερικός ελεγκτής μετά την ολοκλήρωση της επιθεώρησης του, συντάσσει μία

αναφορά στην οποία διατυπώνει αναλυτικά τα ευρήματα της επιθεώρησης και την

καταθέτει στην Γενική Διεύθυνση για αξιολόγηση και πιθανή λήψη διορθωτικών ή

προληπτικών μέτρων. Τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων διατηρούνται στο ανάλογο

αρχείων επιθεωρήσεων του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.

Ανασκόπηση από τη Διοίκηση

Αντικείμενο αυτής της παραγράφου είναι να περιγράψει τη μέθοδο περιοδικής

ανασκόπησης του ΣΠΔ από την Γενική Διεύθυνση της βιομηχανίας, προκειμένου να

εξασφαλισθεί η συνεχής βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων της εταιρείας. Η

ανασκόπηση του ΣΠΔ από την διοίκηση της βιομηχανίας λαμβάνει χώρα τουλάχιστον

μία φορά (1) το έτος, αμέσως μετά την ολοκλήρωση των εσωτερικών επιθεωρήσεων.

Τα αποτελέσματα της ετήσιας ανασκόπησης καταγράφονται στα Πρακτικά

Ανασκόπησης, όπου επίσης σημειώνονται και οι τυχόν ενέργειες, υπευθυνότητες,

ημερομηνίες υλοποίησης και επισημοποιούνται με τις ανάλογες υπογραφές.

Θέματα υπό συζήτηση στην ετήσια ανασκόπηση τους ΣΠΔ μπορεί να αποτελέσουν:

Page 157: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-157-

1.) Αλλαγές στο ΣΠΔ, ειδικότερα της τεκμηρίωσης της Περιβαλλοντικής Πολιτικής

και των Περιβαλλοντικών Σκοπών και Στόχων.

2.) Βαθμός επίτευξης του περιβαλλοντικού προγράμματος.

3.) Βαθμός συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του προτύπου ISO 14001:2004.

4.) Ανάλυση Ευρημάτων Ελέγχου, Επιθεωρήσεων και πιθανών παραπόνων

από πελάτες.

5.) Αποτελέσματα Αξιολόγησης και Εκπαίδευσης Προσωπικού.

6.) Αποτελέσματα Αξιολόγησης Προμηθευτών.

7.) Αλλαγές στην υφιστάμενη Νομοθεσία.

8.) Προτάσεις Βελτίωσης και Προληπτικής ενέργειες.

9.) Καθορισμός ημερομηνίας επόμενης ανασκόπησης.

10.) Γενικά θέματα της βιομηχανίας.

Κατά την διάρκεια της ανασκόπησης λαμβάνονται αποφάσεις για τις ενέργειες που θα

εφαρμοσθούν για την αντιμετώπιση των ελλείψεων, παραλείψεων ή αστοχιών που

εντοπίσθηκαν καθώς και για την βελτίωση του ΣΠΔ, αλλά και τη διαχείριση των

διαθέσιμων πόρων. Η Διοίκηση της Βιομηχανίας δεσμεύεται για την υλοποίηση των

προαναφερθεισών θεμάτων και καθορίζει τους υπευθύνους υλοποίησης των

ενεργειών καθώς και τις προθεσμίες εφαρμογής τους. Τέλος, διανέμονται αντίγραφα

των πρακτικών της ανασκόπησης στους συμμετέχοντες και τους υπευθύνους για την

υλοποίηση των διορθωτικών και προληπτικών ενεργειών.

Page 158: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-158-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6Ο

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ

& ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

6.1. Εισαγωγή

Στόχος του παρόντος κεφαλαίου αποτελεί η ανάπτυξη ενός μεθοδολογικού

πλαισίου για την διαμόρφωση και επιλογή ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών,

κατάλληλων για την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής επίδοσης ενός οργανισμού.

Σημείο αναφοράς θα αποτελέσουν τα διεθνή πρότυπα ISO 14031 & ISO 14040,

καθώς επίσης και ένα σύνολο από βέλτιστες πρακτικές που σαν στόχο έχουν την

βελτιστοποίηση της περιβαλλοντικής επίδοσης.

6.2. Αξιολόγηση Περιβαλλοντικής Επίδοσης (ΑΠΕ)

Μετά το στάδιο της ευαισθητοποίησης των διαφόρων οργανισμών γύρω από

περιβαλλοντικά θέματα επέρχεται η ανάγκη συστηματοποίησης της προσπάθειας για

καλύτερη διαχείριση των φυσικών πόρων. Προς αυτήν την κατεύθυνση κινήθηκε από

το 1993 και ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (ISO) διαμέσω της επιτροπής TC

207 και συγκεκριμένα της ομάδας εργασίας SCs 4. Η ομάδα αυτή αναλαμβάνει τον

τομέα Αξιολόγησης της Περιβαλλοντικής Επίδοσης των οργανισμών και παράλληλα

δημοσιεύει το 1999 τα διεθνή πρότυπα:

ISO 14031:Περιβαλλοντική Διαχείριση – Αξιολόγηση Περιβαλλοντικής

Επίδοσης – Οδηγίες

ISO 14032:Περιβαλλοντική Διαχείριση – Παραδείγματα της Αξιολόγησης

Περιβαλλοντικής Επίδοσης (ΑΠΕ)

Η δημοσίευση των προτύπων ISO 14031 & 14032 ενσωματώνει την έννοια της

αξιολόγησης της περιβαλλοντικής επίδοσης στο γενικότερο πλαίσιο των συστημάτων

περιβαλλοντικής διαχείρισης των οργανισμών. Ειδικότερα με τον όρο Αξιολόγηση

Περιβαλλοντικής Επίδοσης (ΑΠΕ) εννοείται:

Page 159: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-159-

“Μία εσωτερική διαδικασία και ένα διοικητικό εργαλείο μέτρησης, ανάλυσης,

επεξεργασίας και περιγραφής της περιβαλλοντικής επίδοσης ενός οργανισμού με

την χρήση δεικτών, για την εξαγωγή στοιχείων και πληροφοριών που

αντικατοπτρίζουν άμεσα την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων που ο ίδιος ο

οργανισμός έχει θέσει.”

Σε συνδυασμό με τις προγραμματισμένες Επιθεωρήσεις του ΣΠΔ, η χρήση δεικτών

μπορεί να συνεισφέρει στην άμεση αναγνώριση της περιβαλλοντικής κατάστασης

στην οποία έχει περιέλθει ένας οργανισμός, καταγράφοντας παράλληλα και τα σημεία

εκείνα στα οποία μπορεί να υπάρξει βελτίωση. Η ΑΠΕ παρόλα αυτά χαρακτηρίζεται

σαν μία αδιάλειπτη διαδικασία η οποία βασίζεται στην συνεχή συλλογή και

επεξεργασία πληροφοριών για την εξαγωγή αποτελεσμάτων. Εν αντιθέσει, οι

περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις προσφέρουν μόνο τα αποτελέσματα συμμόρφωσης

του οργανισμού γύρω από συγκεκριμένα σημεία αναφοράς (απαιτήσεις).

Οι οργανισμοί που δεν διαθέτουν κάποιο ΣΠΔ μπορούν με την αξιολόγηση (ΑΠΕ) να

προσδιορίζουν τις περιβαλλοντικές πλευρές των δραστηριοτήτων τους, που έχουν την

σημαντικότερη αρνητική επίπτωση στο περιβάλλον και να τις ελέγξουν

αποτελεσματικά. Από την άλλη μεριά οι οργανισμοί που έχουν ήδη εγκαταστήσει ένα

ΣΠΔ με βάση κάποιο πρότυπο (EMAS, ISO 14001 κ.α.) είναι σε θέση να εποπτεύουν

συνολικά τις περιβαλλοντικές τους επιδράσεις ελαχιστοποιώντας το κόστος που

προκύπτει από την λειτουργία τους ενώ παράλληλα συμμορφώνονται πάντα με το

σύνολο των απαιτήσεων που τα ίδια τα πρότυπα θέτουν.

Η υλοποίηση της ΑΠΕ θέτει τις προϋποθέσεις μίας επιτυχούς παρακολούθησης ενός

ΣΠΔ ενώ παράλληλα ανταποκρίνεται στο σχήμα Plan-Do-Check-Act (PDCA) του

Deming και αποτυπώνεται στο σχήμα 6.1 που ακολουθεί:

Σχήμα 6.1: Η διαδικασία αξιολόγησης της Περιβαλλοντικής Επίδοσης (ΑΠΕ).

•Ανάλυση & Επεξεργασία δεδομένων και πληροφοριών

•Σχεδιασμός της ΑΠΕ (Επιλογή δεικτών για την ΑΠΕ)

• Επανεξέταση & Βελτίωση της ΑΠΕ

Act Plan

Do Check

Page 160: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-160-

6.2. Η Σημασία των Δεικτών

Η αξιολόγηση κάθε δραστηριότητας ως προς τις επιπτώσεις που μπορεί να

επιφέρει στο περιβάλλον πρέπει να γίνεται σε συνεχή βάση και σε κάθε στάδιο

σχεδιασμού και υλοποίησης της. Τα αποτελέσματα αυτής της αξιολόγησης γίνονται

άμεσα αντιληπτά εάν ποσοτικοποιηθούν με την βοήθεια μετρήσιμων μεγεθών που

καλούνται περιβαλλοντικοί δείκτες.

Σύμφωνα με τον Canter (1997), “περιβαλλοντικός δείκτης είναι μία αριθμητική ή

περιγραφική, άμεση ή έμμεση έκφραση ενός περιβαλλοντικού παράγοντα από

δεδομένα ή πληροφορίες που συνάγονται απ` αυτά.”

Οι περιβαλλοντικοί δείκτες εκφράζουν χαρακτηριστικά των επιπτώσεων όπως η

διάρκεια, το μέγεθος και η ένταση τους, σχηματίζοντας έτσι μία συνολική εικόνα της

περιβαλλοντικής επίπτωσης. Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ότι η χρήση

περιβαλλοντικών δεικτών γίνεται συνήθως για λόγους όπως:

Διαχρονική σύγκριση της περιβαλλοντικής επίδοσης ενός οργανισμού

Εντοπισμός και βελτιστοποίηση των δυνατοτήτων εξοικονόμησης πόρων

Καθορισμός και επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων

Αποτελεσματική διαχείριση κόστους παραγωγής

Συγκριτική αξιολόγηση περιβαλλοντικών επιδόσεων ανάμεσα σε

οργανισμούς (benchmarking)

Βελτίωση επικοινωνιακής πολιτικής (EMAS Environmental Report)

Μέσο ανάδρασης πληροφοριών μεταξύ του προσωπικού του οργανισμού

Τεχνικής υποστήριξης των συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης

Βελτίωση του περιβάλλοντος

Συμμόρφωσης του οργανισμού με περιβαλλοντικά κριτήρια

Σημαντικό στοιχείο κάθε μέτρησης αποτελεί και η μέθοδος παρακολούθησης της. Η

παρακολούθηση με μετρήσεις συνίσταται στον έλεγχο των περιβαλλοντικών δεικτών

κατά την λειτουργία του οργανισμού, προκειμένου να αξιολογηθούν οι

δραστηριότητες του και ενδεχομένως να αναπροσαρμοστούν, σύμφωνα με τους

στόχους που έχουν αρχικά τεθεί.

Η παρακολούθηση αυτή γίνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και η συλλογή των

στοιχείων είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για την συνολική αξιολόγηση του ΣΠΔ.

Τα αποτελέσματα που θα προκύψουν θα πρέπει να βασίζονται σε αριθμητική

επεξεργασία στοιχείων που έχουν συλλεχθεί σε μεγάλο βάθος χρόνου, συνήθως

μεγαλύτερη των πέντε (5) ετών.

Page 161: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-161-

Μέσα από την διαχρονική ανάλυση των αποτελεσμάτων που εξέρχονται με την

βοήθεια των δεικτών, καθώς επίσης και την αντιπαράθεση στοιχείων μεταξύ

διαφόρων οργανισμών γίνεται δυνατή η αξιολόγηση της γενικότερης

περιβαλλοντικής προόδου και εντοπίζονται τα καίρια σημεία που χρήζουν άμεσης

ανάλυσης και αποσκοπούν στην περαιτέρω εξοικονόμηση των περιβαλλοντικών

πόρων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η χρήση δεικτών βρίσκει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε συστήματα

περιβαλλοντικής διαχείρισης τα οποία έχουν αναπτυχθεί βάση του Ευρωπαϊκού

Κανονισμού EMAS. Ο Κανονισμός απαιτεί τη δημοσίευση ετήσιας περιβαλλοντικής

δήλωσης από μέρους του οργανισμού, στην οποία θα αναφέρονται μεταξύ άλλων οι

περιβαλλοντικές πλευρές και επιδόσεις του καθώς και η συνεχής βελτίωση των

περιβαλλοντικών επιδόσεων του μέσω παρακολούθησης συγκεκριμένων

περιβαλλοντικών δεικτών.

6.3. Στοιχεία Καθορισμού Περιβαλλοντικών Δεικτών

(Πρότυπο ISO 14031:1999)

Για τον καθορισμό των κατάλληλων περιβαλλοντικών δεικτών ενός

οργανισμού πρέπει να ληφθεί υπόψη μία βάση δεδομένων η οποία θα περιλαμβάνει

την ανάλυση εισροών-εκροών, τις περιβαλλοντικές πλευρές του οργανισμού, την

περιβαλλοντική πολιτική του και τα περιβαλλοντικά προγράμματα που έχει θεσπίσει.

Σημαντική βοήθεια στην λήψη αυτής της απόφασης διαδραματίζει το πρότυπο ISO

14031 το οποίο θέτει το μεθοδολογικό πλαίσιο ανάπτυξης ενός συστήματος για την

περιβαλλοντική αξιολόγηση των οργανισμών. Με βάση το πρότυπο, το σύνολο των

περιβαλλοντικών δεικτών μπορεί να ταξινομηθεί σε κατηγορίες, εξυπηρετώντας έτσι

την καλύτερη αντιστοίχιση τους ανά τομείς δραστηριοτήτων του οργανισμού.

Η μέτρηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων ορίζεται από τον παγκόσμιο οργανισμό

τυποποίησης (ISO) ως «η συνεχής εσωτερική πρακτική διοίκησης που χρησιμοποιεί

δείκτες για την παροχή δυναμικών πληροφοριών σχετικών με τις περιβαλλοντικές

επιδόσεις ενός οργανισμού. Οι μετρήσεις με τη χρήση των δεικτών μπορούν να

γίνουν με τρεις διαφορετικούς τρόπους παρέχοντας πληροφορίες σε διαφορετικές

θεματικές σχετικές με το περιβάλλον:

Οι επιδόσεις που σχετίζονται με τη λειτουργία της εταιρίας: Οι δείκτες που

χρησιμοποιούνται μετρούν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις που συνδέονται άμεσα

με την παραγωγική διαδικασία της εταιρείας. Για παράδειγμα η ετήσια

κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος ,η ποσότητα αποβλήτων που παράγεται σε

Page 162: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-162-

ένα χρόνο, το ποσό του απαραίτητου νερού για την παραγωγή ενός προϊόντος

κ.α.

Οι επιδόσεις που σχετίζονται με τη διοίκηση της εταιρίας: Οι δείκτες που

παρουσιάζουν περιβαλλοντικές πληροφορίες απόλυτα συνδεδεμένες με τη

διοίκηση της εταιρίας όπως ο αριθμός των περιβαλλοντικών στόχων που

επιτεύχθηκαν, ο αριθμός των εργαζομένων που εκπαιδεύτηκαν σε

περιβαλλοντικά ζητήματα, τα κόστη που προκύπτουν από την περιβαλλοντική

διαχείριση κ.α.

Οι επιδόσεις που σχετίζονται με το άμεσο περιβάλλον: Οι δείκτες

χρησιμοποιούνται για την παρουσίαση πληροφορίας σχετική με τις επιδράσεις

στο άμεσο περιβάλλον της εταιρίας, όπως η τιμή του BOD (βιοχημικά

απαιτούμενο οξυγόνο) των αποβλήτων που διοχετεύονται στον παρακείμενο

αποδέκτη, ή το επίπεδο του θορύβου στα όρια του οικοπέδου της εγκατάστασης

Οι περιβαλλοντικοί δείκτες μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ανάλογα με το αν

εκφράζουν απόλυτες ή σχετικές μετρήσεις μίας ποσότητας ή ενός μεγέθους. Με

γνώμονα αυτή την διαπίστωση μπορούμε πρωτίστως να κατατάξουμε τους

περιβαλλοντικούς δείκτες σε:

Απόλυτους: οι δείκτες αυτής της κατηγορίας έχουν συνήθως την μορφή π.χ.

τόνοι πρώτης ύλης, αριθμός εκπεμπόμενων ρύπων κ.ο.κ. . Για την εγκυρότητα

τους προϋποτίθεται η σύγκριση τους με δείκτες του αποτυπώνουν την

γενικότερη εικόνα ενός οργανισμού.

Σχετικούς: οι δείκτες εκφράζουν ποσότητες μεγεθών ως ποσοστό ή αναλογία

επί του συνόλου που μετράται. Κατά τον υπολογισμό τους συσχετίζονται με

μεταβλητές όπως είναι π.χ. οι συνολικοί τόνοι παραγόμενου προϊόντος,

τεμάχια προϊόντος, η συνολική έκταση των εγκαταστάσεων σε m2 , ο αριθμός

των υπαλλήλων, η αντιπροσωπευτική τιμή του κλάδου στον οποίον ανήκει ο

οργανισμός , συνολικός αριθμός ημερών παραγωγής κ.ο.κ. .

Συντεταγμένους: δείκτες που εκφράζουν την ποσοστιαία αναλογία ή και τις

ποσοστιαίες μεταβολές ενός μεγέθους επί του συνόλου.

Συνολικούς: οι δείκτες αυτοί αποτελούν συνδυασμό πληροφοριών ή

ποσοτήτων όμοιων μεγεθών, αλλά προερχόμενων από διαφορετικές πηγές. Τα

αποτελέσματα συνοψίζονται και εκφράζονται ανά κύκλο παραγωγής ή ανά

κύκλο ζωής ενός προϊόντος.

Page 163: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-163-

Σταθμισμένους: δείκτες στους οποίους έχει αποδοθεί διαφορετικός

συντελεστής βαρύτητας κατά την επεξεργασία των μεγεθών που

αντιπροσωπεύουν.

Η επιλογή της μονάδας αναφοράς των δεικτών αποτελεί ένα καθοριστικής σημασίας

κομμάτι της σωστής απεικόνισης των δεδομένων που αυτοί απεικονίζουν. Οι βασικές

αρχές στην επιλογή δεικτών επιτάσσουν ότι οι επιλεγόμενοι περιβαλλοντικοί δείκτες

θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από:

Συγκρισιμότητα: οι δείκτες θα πρέπει να είναι συγκρίσιμοι και να αντανακλούν

επαρκώς τις αλλαγές στην περιβαλλοντική επίδοση.

Προσανατολισμό: οι επιλεγόμενοι δείκτες θα πρέπει οδηγούν στην επίτευξη

του στόχου για τον οποίο και έχουν καθοριστεί.

Ισορροπία: οι ενδείξεις των δεικτών θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις όποιες

αλλαγές υπόκεινται με τρόπο τέτοιο ώστε να μην οδηγούν σε υπερβολικά

συμπεράσματα κατά την επεξεργασία τους.

Συνέχεια-Συνοχή: για χάρη της σύγκρισης, οι δείκτες θα πρέπει να απορρέουν

από την ίδια βάση κριτηρίων και να συσχετίζονται με δεδομένα που προκύπτουν

από όμοιες χρονολογικές περιόδους.

Συχνότητα: τα αποτελέσματα που λαμβάνονται από τους δείκτες θα πρέπει να

διαθέτουν μία λογική χρονική συχνότητα (εβδομαδιαία, μηνιαία, ετήσια κ.ο.κ.)

ώστε να είναι δυνατή η λήψη προληπτικών ή και κατασταλτικών μέτρων σε

σύντομο χρονικό διάστημα.

Ευκρίνεια: τα εξαγόμενα αποτελέσματα από την επεξεργασία των δεικτών θα

πρέπει να δίνουν στο χρήστη μία ρεαλιστική εικόνα των περιοχών που

εξετάζουν και να διαφωτίζουν τα βασικά σημεία που χρήζουν άμεσης προσοχής.

Με βάση το Πρότυπο ISO 14031, διαμορφώνονται δύο βασικές κατηγορίες

περιβαλλοντικών δεικτών:

οι Δείκτες Περιβαλλοντικής Επίδοσης

(Environmental Performance Indicators - EPIs ),

οι Δείκτες Περιβαλλοντικής Κατάστασης

(Environmental Condition Indicators - ECIs)

Κάθε μία ομάδα έχει ως στόχο της, την ολοκληρωμένη παρουσίαση των

περιβαλλοντικών θεμάτων που άπτονται των δραστηριοτήτων ενός οργανισμού. Πιο

αναλυτικά, οι Δείκτες Περιβαλλοντικής Επίδοσης (EPIs) υποδιαιρούνται σε δύο

υποκατηγορίες :

Page 164: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-164-

I. τους Δείκτες Λειτουργικής Επίδοσης

(Operational Performance Indicators - OPIs), και

II. τους Δείκτες Διοικητικής Επίδοσης

(Management Performance Indicators - MPIs).

Η υποκατηγορία των Δεικτών Λειτουργικής Επίδοσης (OPIs) παρέχει πληροφορίες

σχετικά με την περιβαλλοντική επίδοση των λειτουργιών που λαμβάνουν χώρα εντός

ενός οργανισμού. Συγκεκριμένα σχετίζονται με:

Φάσεις σχεδιασμού, λειτουργίας και συντήρησης εγκαταστάσεων και

εξοπλισμού του,

Εισροές και εκροές υλικών, ενέργειας, προϊόντων, υπηρεσιών, αποβλήτων

και αέριων εκπομπών, όπως αυτές διαμορφώνονται κατά την παραγωγική

δραστηριότητα του οργανισμού.

Λαμβάνοντας υπόψη τα διαφορετικά στάδια στα οποία μπορούν να βρουν εφαρμογή

οι Δείκτες Λειτουργικής Επίδοσης διαχωρίζονται σε περιοχές όπως είναι η Ροή

Υλικών/Ενέργειας, οι Υποδομές & τα Μεταφορικά Μέσα και, οι Διαδικασίες. Για την

εξαγωγή τους χρειάζεται να ληφθούν υπόψη όλο το εύρος που καταλαμβάνει ο

οργανισμός και οι δραστηριότητες αυτού.

Λόγω του ευρύ πεδίου που μπορούν να καλύψουν, οι Δείκτες Λειτουργικής

Κατάστασης χρησιμοποιούνται και στη διάχυση πληροφοριών της περιβαλλοντικής

επίδοσης τόσο στο προσωπικό του οργανισμού όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό

σύνολο (Κανονισμός EMAS) που δραστηριοποιείται σε θέματα περιβαλλοντικής

προστασίας.

Τα ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα που πρόκειται να εισαχθούν στο συνοπτικό

διάγραμμα (σχήμα 6.2) πρέπει να συλλέγονται για κάθε στοιχειώδη διεργασία που

περιλαμβάνεται μέσα στα όρια του συστήματος. Οι διαδικασίες που

χρησιμοποιούνται για τη συλλογή δεδομένων μπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα

με το αντικείμενο και τη στοιχειώδη διεργασία. Οι ροές υλικών και ενέργειας καθώς

και οι συναφείς εκπομπές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα διάφορα καύσιμα και

πηγές ηλεκτρισμού που χρησιμοποιούνται, την απόδοση της μετατροπής και

διανομής της ενεργειακής ροής, καθώς και τα εισερχόμενα και εξερχόμενα που

σχετίζονται με την παραγωγή και χρήση της συγκεκριμένης ενεργειακής ροής

[7].

Page 165: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-165-

Σχήμα 6.2: Στοιχεία λειτουργίας ενός οργανισμού.

Οι Δείκτες Διοικητικής Επίδοσης (MPIs) από την άλλη μεριά, παρέχουν πληροφορίες

αναφορικά με τις προσπάθειες που καταβάλει η διοίκηση του οργανισμού για την

καλύτερη διαχείριση των περιβαλλοντικών της θεμάτων. Σχετίζονται άμεσα με την

Περιβαλλοντική Πολιτική της, το προσωπικό της, το σύνολο των διαδικασιών και

των πρακτικών που εφαρμόζει καθώς επίσης και όλες τις ενέργειες κάθε οργανωτικού

επιπέδου.

Page 166: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-166-

Παραδείγματα Δεικτών Διοικητικής Επίδοσης μπορούν να αποτελέσουν ο αριθμός

των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων που έχουν πραγματοποιηθεί, το ποσοστό του

προσωπικού που τυγχάνει περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, ο αριθμός των

περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων προμηθευτών κ.ο.κ. Η χρήση αυτών των

δεικτών βοηθάει στην ποσοτικοποίηση των περιβαλλοντικών στόχων που θέτει η

διοίκηση ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αποκλειστική χρήση τους αποβαίνει

συνήθως καταστρεπτική, καθόσον παραμελείται η επίδραση που έχουν οι υλικές

δραστηριότητες του οργανισμού.

Οι άμεσες επιπτώσεις των παραγωγικών δραστηριοτήτων ενός οργανισμού

αποτυπώνονται με την βοήθεια των Δεικτών Περιβαλλοντικής Κατάστασης (EPIs).

Οι δείκτες αυτής της κατηγορίας καταδεικνύουν τα αποτελέσματα από την συμβολή

πολλών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που δρουν συγχρόνως και για αυτό το λόγο

χρησιμοποιούνται ως επί τω πλείστων από οργανώσεις και οργανισμούς (WWF,

Greenpeace κ.α.) που αποβλέπουν στη γενικότερη ευαισθητοποίηση των πολιτών

γύρω από το περιβάλλον. Σε ειδικές περιπτώσεις όπου ένας οργανισμός μπορεί να

παρουσιάσει μεγάλο περιβαλλοντικό αντίκτυπο σε μία περιοχή, όπως π.χ. η

εγκατάσταση ενός αεροδρομίου, χρησιμοποιούνται δείκτες όπως η επιρροή του

θορύβου στην βιοποικιλότητα της περιοχής, το επίπεδο όχλησης των κατοικιών που

βρίσκονται παραπλεύρως κ.τ.λ. Επιπρόσθετα παραδείγματα Δεικτών

Περιβαλλοντικής Κατάστασης αποτελούν η επίδραση των αέριων εκπομπών ενός

οργανισμού στην ποιότητα του αέρα (σε τοπική και ευρεία κλίμακα) και η επίδραση

των υγρών αποβλήτων στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα .

Στο σχήμα 6.3 απεικονίζεται το συνοπτικό διάγραμμα κατηγοριοποίησης των

περιβαλλοντικών δεικτών, ενώ παράλληλα παρατίθενται και μερικά παραδείγματα

δεικτών ανά τύπο και κατηγορία δείκτη [38].

Η αξιολόγηση της περιβαλλοντικής επίδοσης βασίζεται όπως τονίστηκε πρωτύτερα,

στην καταγραφή και ανάλυση μεταξύ εισροών και εκροών υλικών στα πλαίσια

λειτουργίας ενός οργανισμού. Στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) η συλλογή των

απαραίτητων δεδομένων για την υλοποίηση μίας τέτοιας ανάλυσης αποτελεί συνήθως

απλή υπόθεση, ενώ όσο αυξάνεται η κλίμακα του οργανισμού τόσο περισσότερος

χρόνος χρειάζεται για μία πλήρη καταγραφή.

Η συλλογή των δεδομένων μπορεί να εμπλουτιστεί με την βοήθεια αρχείων του

λογιστηρίου και την χρησιμοποίηση των πλάνων της παραγωγής και των

διαγραμμάτων ροής κάθε παραγωγικής δραστηριότητας. Σύμφωνα με το Πρότυπο

ISO 14031, κάθε ομάδα και υποομάδα περιβαλλοντικών δεικτών τυγχάνει

διαφορετικής χρησιμότητας. Αναλυτικότερα :

Page 167: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-167-

Δείκτες Περιβαλλοντικής Επίδοσης (EPIs)

Δείκτες Διοικητικής Επίδοσης ( MPIs)

Εφαρμογή και αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων

περιβαλλοντικής διαχείρισης ,

Διοικητικές ενέργειες που επηρεάζουν την περιβαλλοντική επίδοση των

διαδικασιών του οργανισμού,

Προσπάθειες ιδιαίτερης σπουδαιότητας για την επιτυχή οργάνωση της

περιβαλλοντικής διαχείρισης,

Βελτιωμένες ικανότητες ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής διαχείρισης

του οργανισμού,

Συμμόρφωση με τις νομικές απαιτήσεις καθώς επίσης και προσαρμογή

σε άλλες απαιτήσεις,

Οικονομικές δαπάνες ή κέρδη,

Πιθανές αλλαγές στην απόδοση,

Διερεύνηση πρωταρχικών αιτιών,

Ευκαιρίες για προληπτική δράση.

Δείκτες Λειτουργικής Επίδοσης (OPIs)

Κατανάλωση υλικών,

Προϊόντα και εκπομπές ως αποτέλεσμα των διαδικασιών και

επιχειρήσεων του οργανισμού,

Φυσικές εγκαταστάσεις και εξοπλισμός, σχεδιασμός, λειτουργία και

συντήρηση τους.

Δείκτες Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ECIs)

Προσδιορισμός και έλεγχος των σημαντικότερων περιβαλλοντικών

πλευρών

Επιλογή Δεικτών Διοικητικής και Λειτουργικής Επίδοσης

Καθιέρωση μίας βασικής γραμμής για την μέτρηση των αλλαγών

Αλλαγές κατά την διάρκεια του χρόνου σε σχέση με ένα τρέχον

περιβαλλοντικό πρόγραμμα

Σχέσεις μεταξύ της περιβαλλοντικής κατάστασης και των

δραστηριοτήτων του οργανισμού, των προϊόντων και υπηρεσιών του,

Ανάγκες για δράση.

Page 168: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-168-

Περιβαλλοντικοί Δείκτες

(Environmental Indicators)

Δείκτες Περιβαλλοντικής Επίδοσης

(Environmental Performance Indicators)

Δείκτες Λειτουργικής

Επίδοσης

Δείκτες Υλικών & Ενέργειας

Δείκτες Εισροών

Υλικά

Νερό

Ενέργεια

Δείκτες Εκροών

Στερεά

Απόβλητα

Αέριες

Εκπομπές

Υγρά

Απόβλητα

Προϊόντα & Παραπροϊόντα

Δείκτες Υποδομής & Μεταφορικών

Μέσων

Δείκτες Μεταφορικών

Μέσων

Αριθμός

Οχημάτων

Δείκτες Υποδομής

Δείκτες Διαδικασιών

Δείκτες Διοικητικής Επίδοσης

Δείκτες Συστήματος Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης

Νομικά Θέματα & Παράπονα

Υλοποίηση Συστήματος

Περιβαλλοντικά Κόστη

Δείκτες Λειτουργικού Τομέα

Εκπαίδευση & Προσωπικό

Υγιεινή &

Ασφάλεια

Αγορές

Εξωτερική Επικοινωνία

Εγγύηση

Ποιότητας

Δείκτες Περιβαλλοντικής Κατάστασης

(Environmental Condition Indicators)

Κατάσταση Αέρα

Κατάσταση Νερού

Κατάσταση Εδάφους

Κατάσταση Χλωρίδας &

Πανίδας

Σχήμα 6.3 : Κατηγορίες Περιβαλλοντικών Δεικτών.

Page 169: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-169-

6.4. Περιβαλλοντικοί Δείκτες της Βιομηχανίας

Η διαδικασία καθορισμού και επιλογής των περιβαλλοντικών δεικτών της

βιομηχανίας Ηλεκτρολογικού Υλικού, υλοποιήθηκε μέσα από την καταγραφή και

μελέτη κάθε δυνατής περιβαλλοντικής πλευράς που απορρέει από το σύνολο των

δραστηριοτήτων και προϊόντων της. Ένα σύνολο παραγόντων όπως αυτοί

διαμορφώνονται μέσα από το φιλοσοφία που διακατέχει την ανώτερη διοίκηση και

αποτυπώνεται στην Πολιτική Ποιότητας της, βοήθησε στην διαμόρφωση της τελικής

επιλογής. Το σύνολο των δεικτών που επιλέχθηκαν, προέκυψε μέσα από την

διαδικασία που περιγράφεται παρακάτω.

Σε πρώτη φάση υπήρξε καταγραφή των παραγόντων των οποίων η σημασία κρίθηκε

υψηλή, έχοντας ως γνώμονα την πιθανότητα εμφάνισης περιβαλλοντικών

επιπτώσεων και την επικινδυνότητα των αποτελεσμάτων τους.

Σε δεύτερη φάση δημιουργήθηκε ένα συγκεντρωτικός πίνακας, για κάθε παράγοντα

ξεχωριστά, με δείκτες όπως αυτοί παρατίθενται στην διεθνή βιβλιογραφία

[6,10,16,21] και σε ανάλογες ιστοσελίδες του διαδικτύου [65]. Με βάση τα

κριτήρια:

1. Τύπος παράγοντα προς παρακολούθηση

2. Περιοδικότητα των μετρήσεων

3. Κόστος παρακολούθησης ανά παράγοντα,

πραγματοποιήθηκε η απόρριψη εκείνων των δεικτών που δεν πληρούσαν τις

απαιτούμενες προϋποθέσεις, όπως αυτές περιγράφονται στην παράγραφο (§ 6.3).

Παρόλα αυτά, λόγω της ιδιαιτερότητας της βιομηχανίας, αναπτύχθηκε και ένα

σύνολο δεικτών με βάση τα παρατηρούμενα ισοζύγια των υλικών ανά στάδιο

παραγωγής.

Τέλος, στην Τρίτη φάση επήλθε η κατηγοριοποίηση των δεικτών, έχοντας ως

γνώμονα την όσο το δυνατή καλύτερη παρακολούθηση των περιοχών που μπορεί να

παρουσιάσουν σημαντική περιβαλλοντική επίδραση, δίχως να παραβλέπονται τα

κριτήρια της Νομοθεσίας, της συχνότητας των μετρήσεων και των στόχων της

εταιρείας.

Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία για τον καθορισμό των περιβαλλοντικών δεικτών

όπως αυτά διαμορφώνονται από το Πρότυπο ISO 14031, οι δείκτες διαχωρίστηκαν

στις κάτωθι κατηγορίες:

Δείκτες Διαχείρισης Ενεργειακών Πόρων (Κωδ. : Ε/Ν/Κ)

Page 170: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-170-

Δείκτες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης & Προσωπικού (Κωδ. : Π)

Δείκτες Διοικητικών Υπηρεσιών (Κωδ. : Γ)

Δείκτες Διαχείρισης Υλικών (Κωδ. : Δ)

Λοιποί Δείκτες

Πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση των περιβαλλοντικών δεικτών δρα υποστηρικτικά

στο αναπτυσσόμενο Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ενώ σαν χρονολογία

έναρξης καταγραφής και παρακολούθησης των ενδείξεων τους τίθεται το 2007.

Ακολουθεί η παρουσίαση των περιβαλλοντικών δεικτών της βιομηχανίας ανά

κατηγορία.

Δείκτες Διαχείρισης Ενεργειακών Πόρων (Κωδικός: Ε/Ν/Κ)

Για την παρακολούθηση των καταναλισκόμενων ενεργειακών πόρων η

Βιομηχανία έχει θεσπίσει ένα σύνολο δεικτών για την καταγραφή σε ηλεκτρική

ενέργεια καθώς και για την κατανάλωση νερού και καυσίμων από τον στόλο των

οχημάτων της. Στο σημείο αυτό πρέπει να ειπωθεί ότι όλες οι γραμμές παραγωγής

διαθέτουν κλειστό κύκλωμα ψύξης των μηχανημάτων ενώ ακολουθείται πιστά το

πρόγραμμα προληπτικής συντήρησης τους, μειώνοντας έτσι την κατανάλωση νερού

μόνο σε εξωτερικές χρήσεις (πότισμα). Για τον πλύσιμο των οχημάτων ακολουθείται

ο καθαρισμό τους σε εξωτερικό φορέα (Πλυντήρια Αυτοκινήτων).

Ηλεκτρική Ενέργεια

• Ε1: Παρατήρηση Συν(φ) (Μηνιαία Καταγραφή)

• Ε2: Κwh ηλεκτρικής ενέργειας / Τόνο έτοιμου προϊόντος (Εξαμηνιαία Καταγραφή)

• Νερό

• Ν1: m3 Νερού (Μηνιαία Καταγραφή)

• Καύσιμα

• Κ1:lt καυσίμου/ tn μεταφερόμενου Προϊόντος (Εξαμηνιαία Καταγραφή)

Δείκτες

Διαχείρισης

Ενεργειακών

Πόρων

Page 171: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-171-

Δείκτες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης & Ενεργοποίησης Προσωπικού

(Κωδικός: Π)

Με στόχο να διασφαλίζεται η άρτια οργάνωση της βιομηχανίας, η διοίκηση του

εργοστασίου έχει μεριμνήσει και καταγράφει σε ξεχωριστό φάκελο την πορεία και το

επίπεδο εκπαίδευσης κάθε εργαζομένου. Για τον λόγο αυτό θεσπίστηκαν ένα σύνολο

από δείκτες που παρουσιάζονται παρακάτω:

Δείκτες Διοικητικών Υπηρεσιών (Κωδικός: Γ)

Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει δείκτες οι οποίοι έχουν κανονικοποιηθεί με

βάση τον συνολικό αριθμό των εργαζομένων της εταιρείας.

• Π1: Ώρες Κατάρτισης/ Εργαζόμενο (Ετήσια Καταγραφή)

• Π2: Αριθμός Προτάσεων από μέρους των εργαζομένων (Ετήσια Καταγραφή)

• Π3: Αξιολόγηση της επιχείρησης από τους εργαζομένους (Ετήσια Πραγματοποίηση έρευνας με μορφή ανώνυμου φυλλαδίου)

• Π4: Ποσοστό συμμετοχής των εργαζομένων σε περιβαλλοντικά προγράμματα της επιχείρησης (Ετήσια Καταγραφή)

• Γ1: Kwh ηλεκτρικής ενέργειας/Σύνολο εργαζομένων της διοίκησης (Ετήσια Καταγραφή)

• Γ2: lt Νερού/ Εργαζόμενο (Ετήσια Καταγραφή)

• Γ3: Kgr Χαρτί/ Εργαζόμενο (Ετήσια Καταγραφή)

Δείκτες

Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης &

Ενεργοποίησης

Προσωπικού

Δείκτες

Διοικητικών

Υπηρεσιών

Page 172: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-172-

Δείκτες Διαχείρισης Υλικών (Κωδικός: Δ)

Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει δείκτες οι οποίοι σχετίζονται με τα υλικά που

χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία και στα γραφεία της διοίκησης του

εργοστασίου. Οι δείκτες προμηθεύουν τη διοίκηση με πληροφορίες σχετικά με την

αξιοποίηση του φθαρμένου εξοπλισμού καθώς επίσης και μέρος των αναλώσιμων

που χρησιμοποιούνται καθημερινά από το προσωπικό που στελεχώνει την διοίκηση.

Το χρονικό διάστημα λήψης μετρήσεων μπορεί να επιλεγεί σε ετήσια ή εξαμηνιαία

βάση ανάλογα με την ανασκόπηση των αποτελεσμάτων του ΣΠΔ που επιτελείται από

την ανώτατη διοίκηση τουλάχιστον μία (1) φορά κάθε χρόνο.

• Δ1: Ποσοστό Ηλεκτρικών Στηλών & Συσσωρευτών προς ανακύκλωση (Ετήσια ή Εξαμηνιαία καταγραφή)

• Δ2: Ποσοστό Ηλεκτρικού & Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού προς ανακύκλωση (Ετήσια ή Εξαμηνιαία καταγραφή)

• Δ3: Toners (Τεμάχια ή Kgr / έτος ή εξάμηνο)

• Δ4: Παλέτες (Τεμάχια/ έτος ή εξάμηνο)

• Δ5: Big Bags (Τεμάχια/ έτος ή εξάμηνο)

• Δ6: Υλικά συσκευασίας - Strech film (Kgr / έτος ή εξάμηνο)

• Δ7: Ποσότητα Λιπαντικών και εξοπλισμού συντήρησης που οδηγούνται προς ανακύκλωση (Kgr / έτος ή εξάμηνο)

• Δ8: Φίλτρα (Τεμάχια / έτος ή εξάμηνο)

• Δ9: Ποσότητα Σκραπ Υλικού που οδηγείται προσ ανακύκλωση (Kgr / έτος - Μηνιαία Παρατήρηση)

Δείκτες

Διαχείρισης

Υλικών

Page 173: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-173-

Λοιποί Δείκτες

Εξαιτίας της μεγάλης ποικιλίας που παρουσιάζουν οι δείκτες κατά την επιλογή

τους, η Βιομηχανία έχει προχωρήσει στην αξιολόγηση ενός ακόμη συνόλου δεικτών

οι οποίοι έχουν υποστηρικτική δράση έναντι των υπολοίπων.

Δείκτες για τον παράγοντα Όχλησης

Για την ασφαλή εκπλήρωση των όρων που θέτει η Νομοθεσία αναφορικά με την

παρακολούθηση του επιπέδου θορύβου της παραγωγικής διαδικασίας και των

δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα εντός των ορίων της Βιομηχανίας προτείνεται

η χρήση του ακόλουθου δείκτη:

Τύπος Δείκτη Μονάδα

Μέτρησης Συχνότητα &

Παρατηρήσεις

Επίπεδο Θορύβου στο τμήμα

παραγωγής και περιμετρικά

στα όρια της Βιομηχανίας

dB

Η Βιομηχανία διεξάγει τακτικές (ετήσιες) ή

έκτακτες (όταν μεταβάλλεται η παραγωγική

διαδικασία) μετρήσεις προσδιορισμού του

επιπέδου θορύβου προκειμένου να διαπιστωθεί αν

απαιτείται η λήψη πρόσθετων προστατευτικών

μέτρων.

Δείκτες για τις Αέριες Εκπομπές της Βιομηχανίας

Όσον αφορά τα οχήματα της βιομηχανίας, οι αέριοι ρύποι που προέρχονται από τα

καυσαέρια είναι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), το μονοξείδιο του άνθρακα (CO),

τα αιωρούμενα σωματίδια (PM), τα οξείδια του αζώτου (NOx) και τα οξείδια του

θείου (SOx).

Στην παραγωγική διαδικασία οι βασικοί αέριο ρύποι προέρχονται από την θέρμανση

του πλαστικού και την μερική αποικοδόμηση των αλυσίδων με αποτέλεσμα την

έκλυση μικρών ποσοτήτων αέριου υδροχλωρίου (HCl) και μονοξειδίου του άνθρακα

(CO). Επίσης από την χρήση των μηχανημάτων δημιουργείται σκόνη με την μορφή

αέριων σωματιδίων που προέρχεται από τις πρώτες ύλες και την παραγωγική

διαδικασία.

Για το λόγο διαμορφώνονται οι εξής δείκτες:

Page 174: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-174-

Τύπος Δείκτη Μονάδα Μέτρησης Συχνότητα Παρατηρήσεις

ΑΕ

ΡΙΕ

Σ Ε

ΚΠ

ΟΜ

ΠΕ

Σ Τ

ΗΣ

ΒΙΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΊ

ΑΣ

ΚΑ

ΥΣ

ΑΕ

ΡΙΑ

ΟΧ

ΗΜ

ΑΤ

ΩΝ

Ποσότητα

διοξειδίου του

άνθρακα

(CO2)

Κιλά (Kgr) ή

Τόνοι (tn) ή

103 Τόνοι (tn)

Ετήσια ή

Μηνιαία

Μπορεί να αναχθεί και ανά

μονάδα έτοιμου προϊόντος

Ποσότητα

μονοξειδίου

του άνθρακα

(CO)

Κιλά (Kg) / 100 Km

Παρακολούθηση μέσω κάρτας ελέγχου

καυσαερίων των οχημάτων και μέσω

περιοδικού ελέγχου των οχημάτων στα

(Κ.Τ.Ε.Ο.) .

Ποσότητα

οξειδίων του

αζώτου (NOx)

Ποσότητα

οξειδίων του

θείου (SOx)

Ποσότητα

παραγόμενων

(PM)

ΧΩ

ΡΟ

Σ Π

ΑΡ

ΑΓ

ΩΓ

ΗΣ

Ποσότητα

στερεών

αιωρούμενων

σωματιδίων

(SS)

mg / m3 Ετήσια ή

Εξαμηνιαία

Ο προσδιορισμός της

συγκέντρωσης υλοποιείται με

μετρήσεις στους χώρους

παραγωγής, λαμβάνοντας

υπόψη όλα τα αέρια που

εξέρχονται από τις εξόδους

απαγωγής των αερίων που

βρίσκονται στο δώμα.

Ποσότητα

αέριου

υδροχλωρίου

(HClg)

ppm

Η βιομηχανία διεξάγει τακτικές (ετήσιες) ή

έκτακτες (όταν μεταβάλλεται η παραγωγική

διαδικασία) μετρήσεις των εκπομπών τους

(πάνω από την πηγή έκλυσης) προκειμένου να

διαπιστωθεί αν απαιτείται η λήψη

προστατευτικών μέτρων.

Ποσότητα

μονοξειδίου

του άνθρακα

(CΟg)

Page 175: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-175-

Δείκτες για τα Υγρά Απόβλητα της Βιομηχανίας

Για την ασφαλή εκπλήρωση των όρων που θέτει η Νομοθεσία αναφορικά με την

παρακολούθηση των υγρών αποβλήτων που προέρχονται από βιομηχανίες,

προτείνεται η χρήση των κάτωθι δεικτών:

Τύπος Δείκτη Μονάδα μέτρησης Συχνότητα Παρατηρήσεις

ΥΓ

ΡΑ

ΑΠ

ΟΒ

ΛΗ

ΤΑ

ΤΗ

Σ

ΒΙΟ

ΜΗ

ΧΑ

ΝΊ

ΑΣ

Μέσος όρος σύστασης των

υγρών αποβλήτων σε

βιοχημικά απαιτούμενο

οξυγόνο (BOD)

mg BOD/ lt

Ετήσια

Στόχος η ποσότητα

μείωσης του

οργανικού φορτίου

των υγρών

αποβλήτων και η

συμμόρφωση με

την Νομοθεσία.

Μέσος όρος σύστασης των

υγρών αποβλήτων σε χημικά

απαιτούμενο οξυγόνο (COD)

mg COD/ lt

Μέσος όρος σύστασης των

υγρών αποβλήτων σε pH

Κλίμακα μέτρησης

pH 0-14

Μέσος όρος σύστασης των

υγρών αποβλήτων σε στερεά

σωματίδια (SS)

mg στερεών

σωματιδίων/ lt

Ετήσια ή

Εξαμηνιαία

Page 176: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-176-

Δείκτες που σχετίζονται με την Ποιότητα των Προϊόντων της βιομηχανίας

Η σωστή λειτουργία ενός συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης (ΣΠΔ) δεν

έγκειται μόνο στην παραγωγή τεχνικά ορθών προϊόντων. Είναι αναγκαία η ύπαρξη

μίας αλληλεπίδρασης μεταξύ της βιομηχανίας και ομάδων του ευρύτερου κοινωνικού

συνόλου (Τρίτα μέρη). Ο παρακάτω πίνακας περιέχει τους κατάλληλους δείκτες,

σύμφωνα πάντα με φιλοσοφία που διέπει την ανώτατη διοίκηση:

Τύπος Δείκτη Μονάδα

Μέτρησης Συχνότητα

Ποσοστό Προμηθευτών με

ΣΠΔ

% επί του συνόλου

των προμηθευτών

με ΣΠΔ

(EMAS ή ISO

14001)

Ετήσια

Αριθμός Απαιτούμενων

Πιστοποιητικών

Εξοπλισμού

Μονάδα Αριθμός Παραπόνων από

τους πελάτες / Κύκλο

εργασιών

Ποσότητα Επιστρεφόμενων

Προϊόντων / Κύκλο

εργασιών

Τεμάχια

Κόστος εξοπλισμού Μέσων

Ατομικής Προστασίας /

Σύνολο εργαζομένων που τα

χρησιμοποιούν €

Κόστος λόγω ποινών και

προστίμων από παραβιάσεις

/ Κύκλο εργασιών

Ποσοστό περιβαλλοντικών

στόχων που έχουν

εκπληρωθεί

%

Page 177: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-177-

6.5. Επεξηγηματικά σχόλια

Η διαδικασία της αξιολόγησης της περιβαλλοντικής επίδοσης (ΑΠΕ) αποτελεί

ένα μέσο ποσοτικοποίησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκαλεί η

λειτουργία ενός οργανισμού. Η χρήση του Προτύπου ISO 14031 χρησιμοποιεί το

μοντέλο χρήση διαγραμμάτων ροής και τον ισολογισμό υλικών σαν βάση

καθορισμού και κατασκευής περιβαλλοντικών δεικτών, οι οποίοι παρέχουν

πληροφορίες παγκόσμιας αναγνώρισης.

Οι μέχρι τώρα επιχειρήσεις (ΜΜΕ) που έχουν ενσωματώσει την Αξιολόγηση της

Περιβαλλοντικής τους επίδοσης στο Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης που

διαθέτουν (ISO 14001, EU-EMAS), υποστηρίζουν με θέρμη ότι παρατήρησαν

βελτίωση της περιβαλλοντικής τους κατάστασης. Στοιχεία που το υποστηρίζουν

αποτέλεσαν η εικόνα της “καθαρότερης” παραγωγής, η μείωση του κόστους από την

ανακύκλωση των υλικών καθώς επίσης και η βελτίωση των σχέσεων με την ευρύτερη

κοινωνία.

Στην περίπτωση της εξεταζόμενης βιομηχανίας, η χρήση περιβαλλοντικών δεικτών

θα συμβάλει ενεργά στην ορθολογικότερη διαχείριση των αποβλήτων που

προκύπτουν από την παραγωγική διαδικασία και τους υπόλοιπους χώρους

δραστηριοτήτων της. Το σύνολο των δεικτών όπως παρουσιάστηκε στις

προηγούμενες παραγράφους, έχει σαν σκοπό να υποδείξει τον τρόπο σκέψης γύρω

από τον καθορισμό και την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών δεικτών και σε

καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελεί την βέλτιστη των επιλογών. Όπως

χαρακτηριστικά αναφέρει το Πρότυπο ISO 14031, η διαδικασία της επιλογής

περιβαλλοντικών δεικτών πρέπει να χαρακτηρίζεται από τη συνεχή επανεξέταση των

αποτελεσμάτων που αποφέρει η εφαρμογή τους.

Το σύνολο των διαθέσιμων δεικτών ποικίλει, εάν ληφθούν υπόψη μελέτες που έχουν

πραγματοποιηθεί σε διεθνή κλίμακα. Η επιλογή ή μη, ενός δείκτη βασίστηκε σε μία

σειρά από παράγοντες , κάποιοι από τους οποίους παρουσιάζονται παρακάτω:

Διεθνής και Ευρωπαϊκή Νομοθεσία που διέπει την λειτουργία της

Βιομηχανίας

Συχνότητα Εμφάνισης Περιβαλλοντικής πλευράς

Σοβαρότητα Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Ανάλυση του Κύκλου Ζωής των Προϊόντων (ISO 14040,1997)

Η Περιβαλλοντική Πολιτική της βιομηχανίας

Κριτήρια οικονομικής, κοινωνικής κ.α. φύσεως.

Οι διαφορετικές οπτικές γωνίες των άμεσα ενδιαφερομένων (μέτοχοι,

χρήστες προϊόντων και υπηρεσιών, προμηθευτές κ.α.)

Page 178: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-178-

Επιπρόσθετα, πραγματοποιήθηκε μία κανονικοποίηση των δεικτών ως προς τον

κύκλο εργασιών της παραγωγής (τόνο έτοιμου προϊόντος) και τον χρόνο μέτρησης

τους (μηνιαία, εξαμηνιαία, ετήσια κ.ο.κ). Σκοπός αυτής της διαδικασίας ήταν να

επιτευχθεί μία συνέχεια ως προς τις μετρήσεις που λαμβάνονται από κάθε δείκτη, με

απώτερο στόχο την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για την πορεία των

παραγόντων που μετρούνται και την ανάληψη διορθωτικών ενεργειών σε περίπτωση

παρέκκλισης από τις αναμενόμενες τιμές.

Όπως εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κανείς το κόστος της χρησιμοποίησης

περιβαλλοντικών δεικτών είναι ανάλογο των παραμέτρων που μετρούνται αλλά σε

καμία περίπτωση δεν επιβαρύνει σημαντικά το συνολικό κόστος της επιχείρησής σας

καθώς τα δεδομένα ούτως ή άλλως υπάρχουν. Επιπλέον κόστη μπορούν να

προκύψουν ανάλογα με τις δυνατότητες και τις απαιτήσεις του οργανισμού, για την

παρακολούθηση παραμέτρων για τα οποία δεν υπάρχει άμεση πρόσβαση σε

δεδομένα.

Για περαιτέρω εμβάθυνση, ο αναγνώστης μπορεί να αναζητήσει πληροφορίες [65]

σχετικά με διαθέσιμες οδηγίες και ενδεικτικά παραδείγματα περιβαλλοντικών

δεικτών. Ο πίνακας που ακολουθεί δίνει παραδείγματα δεικτών όπως προτείνονται

από την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για τις Περιβαλλοντικές Εκθέσεις [11].

Περιβαλλοντικό πρόβλημα Παράδειγμα δείκτη

Εξοικονόμηση πρώτων υλών Συνολική ποσότητα πρώτων υλών

Εξοικονόμηση ενέργειας Ποσοστό ενέργειας που προέρχεται από

ανανεώσιμες πηγές

Χρήση νερού Ποσότητα νερού που ανακυκλώνεται

Προστασία της βιοποικιλότητας Έκταση- Τρόπος χρήση γης

Μείωση Εκπομπών και αποβλήτων Μείωση τοξικών, CFCs και άλλων

επικίνδυνων υλικών

Έλεγχος προμηθευτών Το ποσοστό των προμηθευτών με

περιβαλλοντική πιστοποίηση

Παρεχόμενα προϊόντα και υπηρεσίες

Ποια και πόσο σημαντικά προβλήματα

προκύπτουν από την τελική χρήση των

προϊόντων- υπηρεσιών

Συμμόρφωση με τη νομοθεσία Κόστος συμμόρφωσης/ κόστος από

ενδεχόμενα πρόστιμα

Μεταφορές- Εφοδιαστική αλυσίδα

Αριθμός και τύπος περιβαλλοντικών

προβλημάτων που προκύπτουν από την

εφοδιαστική αλυσίδα της επιχείρησής

Page 179: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-179-

Page 180: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-180-

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7Ο

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

7.1. Εισαγωγή

Στις προηγούμενες σελίδες αναλύθηκε στο μέτρο του δυνατού η διαδικασία

εφαρμογής του Προτύπου ISO 14001:2004, με στόχο να αποτελέσει το ίδιο την βάση

ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου Συστήματος για την Περιβαλλοντική Διαχείριση των

δραστηριοτήτων της βιομηχανίας. Εν συνεχεία, πραγματοποιήθηκε η Αρχική

Περιβαλλοντική ανάλυση/επισκόπηση του γενικότερου συνόλου των

δραστηριοτήτων της Βιομηχανίας και αναγνωρίσθηκαν οι σημαντικότερες

περιβαλλοντικές πλευρές. Αυτές δηλαδή που επιφέρουν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις

στο περιβάλλον. Μετά την εκπλήρωση κάθε μίας απαίτησης του Προτύπου

ξεχωριστά, αναπτύχθηκε ένα πλαίσιο για την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής

επίδοσης της Βιομηχανίας με την παράλληλη χρήση και παρακολούθηση κατάλληλα

διαμορφωμένων δεικτών.

7.2. Συμπεράσματα

Η χρήση των ΣΠΔ είναι αναμφισβήτητα ένα μεγάλο όπλο των επιχειρήσεων και

των οργανισμών γενικότερα απέναντι στην υποβάθμιση τους περιβάλλοντος. Τα

αποτελέσματα από την ετήσια ανασκόπηση του συστήματος όσο και από το σύνολο

των προγραμματισμένων και μη, επιθεωρήσεων διατηρεί τον οργανισμό σε πλήρη

εγρήγορση και τον προτρέπει να βελτιώνει την περιβαλλοντική του κατάσταση

συνεχώς.

Αρωγός σε αυτήν την προσπάθεια είναι και οι χρήσιμοι Περιβαλλοντικοί δείκτες οι

οποίοι εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο βελτίωσης της επίδοσης, όπως αυτό

ελέγχεται ανελλιπώς. Η χρήση του Προτύπου ISO 14031, βασιζόμενο στην χρήση

διαγραμμάτων ροής και τον ισολογισμό υλικών αποτελεί μία δυναμική εικόνα της

κατάστασης της βιομηχανίας και παρέχει άμεσες και έγκυρες πληροφορίες τόσο στην

ίδια την επιχείρηση όσο και στο ευρύτερο κοινό. Οι πληροφορίες εξάγονται μέσα από

τις διατηρούμενες διαδικασίες του ΣΠΔ και τα αποτελέσματα που αυτές

καταγράφουν. Το σύνολο των διατηρούμενων διαδικασιών για το ΣΠΔ της

Βιομηχανίας περιλαμβάνει:

Page 181: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-181-

Συγγραφή και ανάπτυξη Περιβαλλοντικών Διαδικασιών

Έλεγχος Εγγράφων Σ.Π.Δ.

Παρακολούθηση και Έλεγχος Νομικών και Λοιπών Εγγράφων

Περιγραφή Θέσεων Εργασίας

Εκπαίδευση Προσωπικού

Επικοινωνία

Συλλογικά Όργανα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Αναγνώριση Περιβαλλοντικών Παραμέτρων και Αξιολόγηση

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Έλεγχοι και Μετρήσεις Περιβαλλοντικών Παραμέτρων

Καθορισμός Αντικειμένων Σκοπών και Στόχων

Προγράμματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων

Διαχείριση Υγρών Αποβλήτων

Έλεγχος Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης

Διαχείριση Επικινδύνων Υλών

Προμηθευτές / Υπεργολάβοι

Έλεγχος Θορύβου

Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Περιστατικών

Εσωτερικές Επιθεωρήσεις Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Μη Συμμορφώσεις, Διορθωτικές και Προληπτικές Ενέργειες

Ανασκόπηση/Αναθεώρηση Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Μέσα από το σύνολο αυτών των διαδικασιών, η βιομηχανία επιτυγχάνει τη συνεχή

βελτίωση της περιβαλλοντικής της επίδοσης, δίχως να παραμελείται ο σημαντικός

παράγοντας της νομοθεσίας και των κανονιστικών διατάξεων που θέτει το κράτος.

Με την βοήθεια του συστήματος ποιότητας που εφαρμόζει (ISO 9001:2000), η

Βιομηχανία διασφαλίζει την παραγωγή ποιοτικών και περιβαλλοντικά σεβόμενων

προϊόντων, ελαχιστοποιώντας έτσι την πιθανότητα πρόκλησης σημαντικής

περιβαλλοντικής καταστροφής,

Ένα σημαντικό στοιχείο στην ανάπτυξη του ΣΠΔ της βιομηχανίας υπήρξε και το

οικονομικό κόστος, το οποίο προκύπτει από τις διαδικασίες ανάπτυξης και

εφαρμογής του συστήματος καθώς και το μετέπειτα κόστος συντήρησης και συνεχούς

ποιοτικής αναβάθμισης του. Για την εν λόγω Βιομηχανία Ηλεκτρολογικού υλικού, η

οικονομική διάσταση του περιλαμβάνει: το κόστος συνεργασίας με τον εξωτερικό

σύμβουλο, το κόστος επιθεωρήσεων και το τελικό κόστος πιστοποίησης του ΣΠΔ από

ανεξάρτητο επιθεωρητή. Λόγω των σύγχρονων μηχανημάτων που διαθέτει, το κόστος

από επενδύσεις για αναβάθμιση τους εξαλείφεται, μειώνοντας κατά συνέπεια και το

ολικό κόστος από την εφαρμογή του ΣΠΔ.

Page 182: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-182-

Πιο συγκεκριμένα, η πιστοποίηση του ΣΠΔ της βιομηχανίας από ανεξάρτητο φορέα

θα βοηθήσει στην εξοικονόμηση πρώτων υλών, είτε άμεσα με την

επαναχρησιμοποίηση-ανακύκλωση των υλικών που προμηθεύεται, είτε έμμεσα με

την εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων. Η τήρηση της Νομοθεσίας, κάτι που ούτως ή

άλλως η Βιομηχανία επιδεικνύει διαμέσω της λειτουργία της, λαμβάνει χαρακτήρα

αδιαμφισβήτητου γεγονότος ενώ ταυτόχρονα εκπληρώνεται η απαίτηση της διαρκούς

συμμόρφωσης με τις κανονιστικές απαιτήσεις. Παράλληλα με την εγκατάσταση του

ΣΠΔ, καλλιεργείται η περιβαλλοντική συνείδηση των ατόμων που στελεχώνουν την

επιχείρηση ενώ διευκολύνεται η είσοδος της εταιρείας σε διεθνείς αγορές,

αυξάνοντας έτσι και την κερδοφορία της.

Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω στοιχεία γίνονται αντιληπτά τα θετικά

αποτελέσματα που αποκομίζει η βιομηχανία μέσα από την υλοποίηση του

επενδυτικού σχεδίου:

“Ανάπτυξη Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

κατά το Πρότυπο ISO 14001:2004.”

7.3. Ενδεικτικές Βελτιωτικές Ενέργειες

Μέσα από την παρακολούθηση του ΣΠΔ, η Βιομηχανία μπορεί να αξιοποιήσει

στο μέγιστο τις δυνατότητες χρήσης των περιβαλλοντικών δεικτών που θεσπίστηκαν

στο κεφάλαιο 6. Διερευνώντας το ΣΠΔ από την σκοπιά ενός εξωτερικού παρατηρητή

θα μπορούσαμε να σημειώσουμε τα εξής:

[1] Είναι δυνατός ο συνδυασμός των Πολιτικών Ποιότητας, Περιβάλλοντος και

Υγιεινής και Ασφάλειας της εργασίας, να συγχωνευθούν σε μία ενιαία

πολιτική της Βιομηχανίας. Ομοίως σκεπτόμενοι, θα μπορούσε να υλοποιηθεί

το ίδιο και για τα Εγχειρίδια Ποιότητας, Περιβάλλοντος και Υγιεινής και

Ασφάλειας της Εργασίας. Στόχος αυτής της σύμπτυξης είναι η προσπάθεια για

μία ενοποιημένη εικόνα της βιομηχανίας προς το ευρύτερο κοινό αλλά και η

μείωση του όγκου των διαχειριζόμενων εγγράφων από τους υπεύθυνους των

αντίστοιχων τμημάτων. Με την κίνηση αυτή η Βιομηχανία παρουσιάζει

μεγαλύτερη ευελιξία και κατ` συνέπεια μειωμένα λειτουργικά κόστη.

[2] Αναφορικά με την χρήση περιβαλλοντικών δεικτών, η θέσπιση των

υπαρχόντων δεικτών του Κεφαλαίου 6, δεν σημαίνει και την αποκλειστική

Page 183: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-183-

δέσμευση για παρακολούθηση των συγκεκριμένων ποσοτήτων. Αυτό είναι

λογικό εφόσον το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης βρίσκεται σε τροχιά

ανάπτυξης και θα χρειαστεί η διέλευση ενός χρονικού ορίζοντα 1 με 2 έτη για

την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Κατά συνέπεια το σύνολο των

δεικτών που αναπτύχθηκε, ναι μεν βασίστηκε στα κριτήρια που έθεσε η

διοίκηση της βιομηχανίας αλλά παρόλα αυτά αποτελεί μία πρώτη προσέγγιση

για την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής επίδοσης του οργανισμού.

[3] Προτείνεται τέλος, η χρήση κατάλληλα ανακυκλώσιμου χαρτιού καθόσον

παρατηρείται αυξημένη χρήση του τόσο στα γραφεί της διοίκησης

(λογιστήριο) όσο και στο τμήμα Παραγωγής για την τεκμηρίωση του ήδη

υπάρχοντος Συστήματος Ποιότητας.

Page 184: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-184-

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

A1.Ορισμοί

Οι ορισμοί που ακολουθούν, εμπεριέχονται στην παράγραφο 3 (Όροι και Ορισμοί) του

Διεθνούς Προτύπου ΕΛΟΤ EN ISO 14001:2004.

Διαρκής Βελτίωση: επαναλαμβανόμενη διεργασία του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του στην επίτευξη της συνολικής περιβαλλοντικής επίδοσης, σύμφωνα με την περιβαλλοντική πολιτική του οργανισμού.

Περιβάλλον: ο περιβάλλων χώρος στον οποίο λειτουργεί ένας οργανισμός, συμπεριλαμβανομένου του αέρα, του νερού, του εδάφους, των φυσικών πόρων, της χλωρίδας, της πανίδας, των ανθρώπων και της μεταξύ τους σχέσης.

Περιβαλλοντική Πλευρά: στοιχείο των δραστηριοτήτων, προϊόντων ή υπηρεσιών ενός οργανισμού, το οποίο μπορεί να αλληλεπιδράσει με το περιβάλλον.(Σημαντική

περιβαλλοντική πλευρά είναι αυτή που έχει ή μπορεί να έχει σημαντική περιβαλλοντική επίπτωση)

Περιβαλλοντική Επίπτωση: κάθε μεταβολή στο περιβάλλον, αρνητική ή θετική, η οποία προκύπτει, εν όλο ή εν μέρει, από τις περιβαλλοντικές πλευρές ενός οργανισμού.

Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης - ΣΠΔ: μέρος του συστήματος διαχείρισης ενός οργανισμού που χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη και εφαρμογή, της περιβαλλοντικής πολιτικής του και τη διαχείριση των περιβαλλοντικών πλευρών του.

Περιβαλλοντικός Σκοπός: συνολική περιβαλλοντική επιδίωξη σε συμφωνία με την περιβαλλοντική πολιτική, την οποία ο ίδιος ο οργανισμός θέτει ως προς επίτευξη.

Περιβαλλοντικός Στόχος: Λεπτομερής απαίτηση επίδοσης για ένα οργανισμό ή τμήματα αυτού, η οποία προκύπτει από τους περιβαλλοντικούς σκοπούς και η οποία χρειάζεται να καθοριστεί και να ικανοποιηθεί προκειμένου να επιτευχθούν οι περιβαλλοντικοί του σκοποί.

Περιβαλλοντική Επίδοση: μετρήσιμα αποτελέσματα της διαχείρισης των περιβαλλοντικών πλευρών ενός οργανισμού.

Περιβαλλοντική Πολιτική: γενικές αρχές και κατευθύνσεις ενός οργανισμού σε σχέση με την περιβαλλοντική του επίδοση, όπως εκφράζονται επίσημα από την ανώτατη διοίκηση.

Ενδιαφερόμενο Μέλος: πρόσωπο ή ομάδα που ενδιαφέρεται ή επηρεάζεται από την περιβαλλοντική επίδοση ενός οργανισμού.

Σύστημα Διαπίστευσης: σύστημα για τη διαπίστευση και την εποπτεία των επαληθευτών περιβάλλοντος, το οποίο τελεί υπό τη διαχείριση αμερόληπτου ιδρύματος ή οργανισμού, που έχει ορισθεί ή συσταθεί από το κράτος μέλος (φορέας διαπίστευσης), διαθέτει επαρκείς πόρους και αρμοδιότητες και εφαρμόζει κατάλληλες διαδικασίες για την εκτέλεση των καθηκόντων, που ορίζει ο παρών κανονισμός για το εν λόγω σύστημα.

Page 185: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-185-

Οργανισμός: εταιρεία, όμιλος, εμπορικός οίκος, επιχείρηση, αρχή ή ίδρυμα, ή τμήματα ή συνδυασμοί αυτών, με ή χωρίς νομική προσωπικότητα, του δημοσίου ή ιδιωτικού τομέα, με ίδια λειτουργία και διοίκηση.

Πρόληψη Ρύπανσης: χρήση διεργασιών, πρακτικών, τεχνικών, υλικών, προϊόντων, υπηρεσιών ή ενέργειας για την αποφυγή, μείωση ή έλεγχο (μεμονωμένα ή σε συνδυασμό) της δημιουργίας της εκπομπής ή εκροής κάθε τύπου ρύπου ή αποβλήτου, προκειμένου να μειωθούν οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

A2.Συντομεύσεις – Συντμήσεις

ACGIH: American Conference of Governmental Industrial Hygienists

BOD: Βιοχημικά Απαιτούμενο Οξυγόνο

COD: Χημικά Απαιτούμενο Οξυγόνο

EMAS: Κοινοτικό Σύστημα Οικολογικής Διαχείρισης και Ελέγχου (Eco-Management and Audit Scheme Regulation)

EPA: Environmental Protection Agency

HIPS: Πολυστυρένιο Υψηλής Αντοχής

HMW-HDPE: Πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας – μεγάλου μοριακού βάρους

ISO: Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (International Organization for Standardization)

LDPE: Πολυαιθυλένιο χαμηλής πυκνότητας

NIOSH: National Institute of Occupational Safety and Health

OEL: Όριο έκθεση στον χώρο εργασίας (Occupational Exposure Limit)

OSHA: Occupational Health and Safety Administration

PE: Πολυαιθυλένιο

PEL: Επιτρεπτό Όριο Έκθεσης (Permissible Exposure Limit)

PP: Πολυπροπυλένιο

ppm: Μέρη ανά Εκατομμύριο (Parts Per Million)

PS: Πολυστυρένιο

PVC: Πολυβινυλοχλωρίδιο

REL: Συνιστώμενο Όριο Έκθεσης (Recommended Exposure Limit)

SS: Στερεά αιωρούμενα σωματίδια

ST: Παράγοντας έκθεσης Περιορισμένης Διάρκειας ≤ 10 λεπτά (Short Term Exposure Limit)

UHMWPE: Πολυαιθυλένιο πολύ μεγάλου μοριακού βάρους

TLV: Τιμές Ορίων Κατωφλίου (Threshold Limit Values)

TWA: Παράγοντας στάθμισης στο 8ωρο εργασίας (Time - Weighted Average)

ΠΑΚ: Περιβαλλοντικός Αγορανομικός Κώδικας

Page 186: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-186-

Β. Συγκεντρωτικός Πίνακας Νομοθετικών Διατάξεων της βιομηχανίας

ΑΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ

ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ

1.

Οδηγίες 85/337/ΕΚ και 97/11/EΚ, για την

εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων

έργων και δραστηριοτήτων στο

περιβάλλον

ΚΥΑ 69269/5387/90 (ΦΕΚ 678/Β)

ΚΥΑ ΗΠ 15393//2332/02 (ΦΕΚ 1022/Β/02)

ΚΥΑ H.Π. 11014/703/ Φ104/03 (ΦΕΚ 332/Β/ 03)

ΚΥΑ ΗΠ 37111/2021/03 (ΦΕΚ 1391 Β/29-9-03))

2.

Οδηγία 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της

27ης Ιουνίου 2001, σχετικά με την

εκτίμηση των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και

προγραμμάτων

3.

Οδηγία 2003/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της

26ης Μαΐου 2003, σχετικά με τη

συμμετοχή του κοινού στην κατάρτιση

ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων

που αφορούν το περιβάλλον και με την

τροποποίηση όσον αφορά τη συμμετοχή

του κοινού και την πρόσβαση στη

δικαιοσύνη, των οδηγιών 85/337/ΕΟΚ και

96/61/ΕΚ του Συμβουλίου

4. Οδηγία 96/61/ΕΚ για την Ολοκληρωμένη

πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης

ΚΥΑ ΗΠ 15393//2332/02 (ΦΕΚ 1022/Β/02)

ΚΥΑ H.Π. 11014/703/ Φ104/03 (ΦΕΚ 332/Β/ 03)

5. Οδηγία 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ

Ν.3010/2002

Εναρμόνιση του ν.1650/86 σχετικά με την

διαδικασία οριοθέτησης και

ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες

διατάξεις

6.

Π.Δ. 1180/1981

Περί ρυθμίσεως θεμάτων αναγομένων εις τα της

ιδρύσεως και λειτουργίας βιομηχανιών, βιοτεχνιών,

πάσης φύσεως μηχανολογικών εγκαταστάσεων και

αποθηκών και της εκ τούτων διασφαλίσεως

περιβάλλοντος εν γένει

Page 187: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-187-

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ

7.

Οδηγία του Συμβουλίου 84/360/ΕΚ, για

την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής

ρύπανσης από βιομηχανικές

εγκαταστάσεις.

ΚΥΑ 69269/5387/90 (ΦΕΚ 678/Β)

ΚΥΑ 75308/5512/90 (ΦΕΚ 691/Β)

8.

Οδηγία 1999/13/ΕΚ του Συμβουλίου της

11ης Μαρτίου 1999 για τον περιορισμό

των εκπομπών πτητικών οργανικών

ενώσεων που οφείλονται στη χρήση

οργανικών διαλυτών σε ορισμένες

δραστηριότητες και εγκαταστάσεις

ΚΥΑ 11641/1942/02 (ΦΕΚ 832 Β)

Υ.Α. 437/2005/2006 (ΦΕΚ 1641/06)

9.

Οδηγία 94/63/ΕΚ του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον

έλεγχο των εκπομπών πτητικών

οργανικών ουσιών (VOC) που

προέρχονται από την αποθήκευση

βενζίνης και τη διάθεσή της από τις

τερματικές εγκαταστάσεις στους

σταθμούς διανομής καυσίμων

ΚΥΑ 10245/713/97 (ΦΕΚ 311 Β)

ΚΥΑ 11535/93 (ΦΕΚ 328/Β)

10.

Οδηγία 2001/81/ΕΚ του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου,

σχετικά με εθνικά ανώτατα όρια

εκπομπών για ορισμένους

ατμοσφαιρικούς ρύπους

ΠΔ. 90/1999

11.

Οδηγία 96/62/ΕΚ του Συμβουλίου για την

εκτίμηση και τη διαχείριση της ποιότητας

του αέρα του περιβάλλοντος

ΠΥΣ 34/02 (ΦΕΚ 125/Α)

12.

Οδηγία 1999/30/ΕΚ του Συμβουλίου

σχετικά με τις οριακές τιμές διοξειδίου

του θείου, διοξειδίου του αζώτου και

οξειδίων του αζώτου, σωματιδίων και

μολύβδου, στον αέρα του περιβάλλοντος

ΠΥΣ 34/02 (ΦΕΚ 125/Α)

13.

Οδηγία του Συμβουλίου 85/203/ΕΚ, για

την οριακή τιμή του διοξείδιο του αζώτου

που περιέχεται στην ατμόσφαιρας.

ΠΥΣ 25/88 (ΦΕΚ 52/Α)

14.

Οδηγία του Συμβουλίου 80/779/ΕΚ, για

τον καθορισμό οριακών και

κατευθυντήριων τιμών για το διοξείδιο

του θείου και τα αιωρούμενα σωματίδια

στην ατμόσφαιρα.

Πρ. Υπ Συμβ. 99/87 (ΦΕΚ 135/Α)

15. Ν.3010/2002

Page 188: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-188-

Εναρμόνιση του ν.1650/86 με τις

οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ,

διαδικασία οριοθέτησης και

ρυθμίσεις θεμάτων για τα

υδατορέματα και άλλες διατάξεις

16.

Α.Η.Π. 9238/332/2004

Οριακές και κατευθυντήριες τιμές ποιότητας της

ατμόσφαιρας σε βενζόλιο και μονοξείδιο του άνθρακα.

ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΜΕΓΑΛΗΣ

ΕΚΤΑΣΗΣ

17. Οδηγία Seveso III, για τον έλεγχο των

κινδύνων από μεγάλα ατυχήματα ΚΥΑ 12044/613/2007 (ΦΕΚ 376/Β)

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

18.

Υ.Α Η.Π. 1764/653/2006

Πρόσβαση του κοινού στις δημόσιες αρχές για παροχή

πληροφοριών σχετικά με το περιβάλλον, σε

συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2003/4/ΕΚ

<<για την πρόσβαση του κοινού σε περιβαλλοντικές

πληροφορίες και την κατάργηση της οδηγίας

90/313/ΕΟΚ>> του Συμβουλίου

ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ

ΑΠΟΒΛΗΤΑ

19.

Απόφαση της Επιτροπής 2001/118/ΕΚ,

για την τροποποίηση της απόφασης

2000/532 (που αντικαθιστά την Απόφαση

94/3/ΕΚ) για τη θέσπιση καταλόγου

αποβλήτων, σύμφωνα με το Άρθρο 1

στοιχείο α) της Οδηγίας 75/442/ΕΚ περί

στερεών αποβλήτων και της Απόφασης

94/904/ΕΚ του Συμβουλίου για την

κατάρτιση κατάλογου επικίνδυνων

αποβλήτων σύμφωνα με το Άρθρο 1

παράγραφος 4 της Οδηγίας 91/689/ΕΚ

του Συμβουλίου για τα επικίνδυνα

απόβλητα

20.

Οδηγία του Συμβουλίου 91/689/ΕΚ,

τροποποίηση της 78/319/ΕΚ περί τοξικών

και επικίνδυνων αποβλήτων

ΚΥΑ 19396/1546/97 (ΦΕΚ 604/Β)

Page 189: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-189-

21. Οδηγία του Συμβουλίου 78/319/ΕΚ, περί

τοξικών και επικίνδυνων αποβλήτων ΚΥΑ 72751/3054/85 (ΦΕΚ 665/Β)

22. Οδηγία του Συμβουλίου 2000/53/ΕΚ, για

οχήματα στο τέλος ζωής τους.

Π.Δ. 116/2004 (ΦΕΚ 81Α)

Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική

διαχείριση των οχημάτων στο τέλος του

κύκλου ζωής τους, των χρησιμοποιημένων

ανταλλακτικών τους και των απενεργοποιημένων

καταλυτικών μετατροπέων σε συμμόρφωση με τις

διατάξεις της Οδηγίας 2000/53/ΕΚ

«για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους»

23. Οδηγία του Συμβουλίου 99/31/ΕΚ, περί

υγειονομικής ταφής των αποβλήτων.

24.

Οδηγία της Επιτροπής 98/101/ΕΚ, περί

προσαρμογής στην τεχνική πρόοδο της

Οδηγίας 91/157/ΕΚ για τις ηλεκτρικές

στήλες και τους συσσωρευτές που

περιέχουν μερικές επικίνδυνες ουσίες.

ΚΥΑ 19817/1702/00 (ΦΕΚ 963/Β)

25.

Οδηγία του Συμβουλίου 93/86/ΕΚ, περί

προσαρμογής στην τεχνική πρόοδο της

οδηγίας 91/157/ΕΚ για τις ηλεκτρικές

στήλες και τους συσσωρευτές που

περιέχουν μερικές επικίνδυνες ουσίες.

Π.Δ. 115/2004 (ΦΕΚ 80Α)

Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική

διαχείριση των χρησιμοποιούμενων Ηλεκτρικών Στηλών

και Συσσωρευτών

26.

Οδηγία του Συμβουλίου 91/157/ΕΚ, για

τις ηλεκτρικές στήλες και τους

συσσωρευτές που περιέχουν μερικές

επικίνδυνες ουσίες.

ΚΥΑ 73537/95 (ΦΕΚ 781/Β)

27.

Απόφαση 96/350, για την προσαρμογή

των παραρτημάτων ΙΙΑ και ΙΙΒ της

Οδηγίας 75/442

ΚΥΑ 69728/824/96 (ΦΕΚ 358/Β)

28.

Οδηγία του Συμβουλίου 91/156/ΕΚ, περί

στερεών αποβλήτων, τροποποίησε την

75/442/ΕΚ.

ΚΥΑ 69728/824/96 (ΦΕΚ 358/Β)

29. Οδηγία του Συμβουλίου 94/66/ΕΚ,

τροποποίηση της 88/609. ΚΥΑ 76802/1033/96 (ΦΕΚ 264/Β)

30.

Οδηγία του Συμβουλίου 87/101/ΕΚ,

τροποποίηση της Οδηγίας 75/439/ΕΚ,

περί διάθεσης χρησιμοποιημένων

ορυκτελαίων.

Π.Δ. 82/2004 (ΦΕΚ 64Α)

Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική

διαχείριση των Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων

31. Οδηγία του Συμβουλίου 75/439/ΕΚ, περί

διάθεσης χρησιμοποιημένων ΥΑ 71560/3053/85 (ΦΕΚ 665/Β)

Page 190: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-190-

ορυκτελαίων.

32.

Οδηγία 2002/95 και 2002/96

Σχετικά με τον περιορισμό της χρήσης

ορισμένων επικίνδυνων ουσιών σε είδη

ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού

εξοπλισμού» και «σχετικά με τα

απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και

ηλεκτρονικού εξοπλισμού»

Π.Δ. 117/2004 (ΦΕΚ 82Α)

Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική

διαχείριση των αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και

ηλεκτρονικού εξοπλισμού.

(Τροποποίηση με το Π.Δ. 15/2006)

33.

Ν. 2939/2001 (ΦΕΚ 179Α)

Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των

συσκευασιών και άλλων προϊόντων - Ίδρυση Εθνικού

Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και

άλλων Προϊόντων (Ε.Ο.Ε.ΔΣ.ΑΠ) και άλλες

διατάξεις

34.

Π.Δ. 109/2004 (ΦΕΚ 75Α)

Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική

διαχείριση των μεταχειρισμένων ελαστικών των

οχημάτων.

35.

Π.Δ. 117/2004 (ΦΕΚ 82Α)

Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική

διαχείριση των χρησιμοποιούμενων Ηλεκτρικών Στηλών

και Συσσωρευτών.

36.

Υ.Α. 114218/97 (ΦΕΚ 1016Β)

Κατάρτιση πλαισίου προδιαγραφών και γενικών

προγραμμάτων διαχείρισης στερεών αποβλήτων

ΥΓΡΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ

37.

Οδηγία 91/271/ΕΚ, για επεξεργασία των

αστικών λυμάτων (και ορισμένων

βιομηχανικών αποβλήτων).

ΚΥΑ 5673/400/97 (ΦΕΚ 192/Β)

ΚΥΑ 19661/1999 (ΦΕΚ 1811/Β)

ΚΥΑ 48392/939/2002 (ΦΕΚ 405/Β)

38.

Οδηγία του Συμβουλίου 90/415/ΕΚ, για

την τροποποίηση του παραρτήματος ΙΙ

της οδηγίας 86/280/ΕΚ.

ΚΥΑ 55648/2210/1991 (ΦΕΚ 323/Β) ΥΑ 90461/2193/94 (ΦΕΚ 843/Β) Πρ. Υπ Συμβ. 73/90 (ΦΕΚ 90/Α) Πρ. Υπ Συμβ. 255/94 (ΦΕΚ 123/Α)

39.

Οδηγία του Συμβουλίου 88/347/ΕΚ, για

την τροποποίηση του παραρτήματος ΙΙ

της οδηγίας 86/280/ΕΚ.

ΚΥΑ 55648/2210/91 (ΦΕΚ 322/Β)

Πρ. Υπ Συμβ. 73/90 (ΦΕΚ 90/Α)

40. Οδηγία του Συμβουλίου 86/280/ΕΚ,

σχετικά με τις οριακές τιμές και τους

ΥΑ 90461/2193/94 (ΦΕΚ 843/Β)

ΚΥΑ 55648/2210/91 (ΦΕΚ 322/Β)

Page 191: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-191-

ποιοτικούς στόχους για τις απορρίψεις

ορισμένων επικίνδυνων ουσιών που

υπάγονται στον κατάλογο Ι του

παραρτήματος της οδηγίας 76/464/ΕΚ.

41.

Οδηγία του Συμβουλίου 90/154/ΕΚ,

τροποποίηση της 76/464/ΕΚ, περί

ρυπάνσεως που προκαλείται από

ορισμένες επικίνδυνες ουσίες που

εκχέονται στο υδάτινο περιβάλλον της

Κοινότητας.

Πρ. Υπ Συμβ. 255/94 (ΦΕΚ 123/Α)

ΥΑ 90461/2193/94 (ΦΕΚ 843/Β)

42.

Οδηγία του Συμβουλίου 76/464/ΕΚ, περί

ρυπάνσεως που προκαλείται από

ορισμένες επικίνδυνες ουσίες που

εκχέονται στο υδάτινο περιβάλλον της

Κοινότητας.

Πρ. Υπ Συμβ. 144/87 (ΦΕΚ 197/Α)

ΚΥΑ 18186/271/88 (ΦΕΚ 126/Β)

Πρ. Υπ Συμβ. 255/94 (ΦΕΚ 123/Α)

Πρ. Υπ Συμβ. 2/1-2-2001 (ΦΕΚ 15Α/01)

ΥΑ 90461/2193/94 (ΦΕΚ 843/Β)

Οικ. 4859/726/2001 (ΦΕΚ 253Β/01)

43.

Οδηγία του Συμβουλίου 80/68/ΕΚ, περί

προστασίας υπόγειων υδάτων από τη

ρύπανση που προέρχεται από ορισμένες

επικίνδυνες ουσίες.

ΚΥΑ 26857/553/88 (ΦΕΚ 196/Β)

44. Οδηγία του Συμβουλίου 91/689/ΕΚ, περί

επικίνδυνων αποβλήτων

ΥΑ Η.Π. 13588/725/2006

Μέτρα, όροι και περιορισμοί για την διαχείριση

επικίνδυνων αποβλήτων .

Τρ. ΥΑ 8668/2007 ΦΕΚ(187Β/06)

45.

Υγειονομική Διάταξη Ε1β 221/65 (ΦΕΚ 138/Β)

Περί διάθεσης λυμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων

Τρ. ΥΑ Γ1/17831/71 (ΦΕΚ 986/Β)

Τρ. ΥΑ Γ4/1305/74 (ΦΕΚ 801/Β)

46. Οδηγία 2000/60/ΕΚ

ΠΔ. 51/2007 (ΦΕΚ 54Α/07)

Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για την

ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των υδάτων

ΗΧΟΡΥΠΑΝΣΗ

47.

Οδηγία 2000/14/ΕΚ

Μέτρα και όροι για τις εκπομπές

θορύβου στο περιβάλλον από εξοπλισμό

προς χρήση σε εξωτερικούς χώρους.

ΚΥΑ 37393/2028/2003 (ΦΕΚ 1418Β/03)

48.

Οδηγία 86/188/ΕΟΚ

Προστασία των εργαζομένων από τους

κινδύνους έκθεσης τους στο θόρυβο κατά

την εργασία

ΠΔ. 85/1991 (ΦΕΚ 38Α/18-3-1991)

Page 192: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-192-

49.

Π.Δ. 1180/1981

Περί ρυθμίσεως θεμάτων αναγομένων εις τα της

ιδρύσεως και λειτουργίας βιομηχανιών, βιοτεχνιών,

πάσης φύσεως μηχανολογικών εγκαταστάσεων και

αποθηκών και της εκ τούτων διασφαλίσεως

περιβάλλοντος εν γένει

50.

Οδηγία 2002/49/ΕΚ

Αξιολόγηση και διαχείριση του

περιβαλλοντικού θορύβου.

ΥΑ 13586/724/2006 (ΦΕΚ 384Β/06)

Καθορισμός μέτρων, όρων και μεθόδων για την

αξιολόγηση και τη διαχείριση του θορύβου στο

περιβάλλον.

Page 193: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-193-

Γ1.Αντιστοιχία μεταξύ των Προτύπων ISO 14001:2004 και ISO 9001:2000

ISO 14001:2004 ISO 9001:2000

Απαιτήσεις συστήματος περιβαλλοντικής

διαχείριση

(τίτλος μόνο)

4

4 Σύστημα διαχείρισης της ποιότητας (τίτλος μόνο)

Γενικές Απαιτήσεις 4.1 4.1 Γενικές απαιτήσεις

Περιβαλλοντική Πολιτική 4.2 5.1

5.3

8.5.1

Δέσμευση της διοίκησης

Πολιτική για την ποιότητα

Συνεχής βελτίωση

Σχεδιασμός (τίτλος μόνο) 4.3 5.4 Σχεδιασμός (τίτλος μόνο)

Περιβαλλοντικές πλευρές 4.3.1 5.2

7.2.1

7.2.2

Εστίαση στον πελάτη

Προσδιορισμός των απαιτήσεων για το προϊόν

Ανασκόπηση των απαιτήσεων για το προϊόν

Νομικές και άλλες απαιτήσεις 4.3.2 5.2

7.2.1

Εστίαση στον πελάτη

Προσδιορισμός των απαιτήσεων για το προϊόν

Αντικειμενικοί σκοποί, στόχοι και

Πρόγραμμα(τα)

4.3.3 5.4.1

5.4.2

8.5.1

Στόχοι ποιότητας

Σχεδιασμός συστήματος διαχείρισης της ποιότητας

Συνεχής βελτίωση

Εφαρμογή και λειτουργία (τίτλος μόνο) 4.4 7 Υλοποίηση προϊόντος (τίτλος μόνο)

Πόροι, καθήκοντα, υπευθυνότητες και

αρμοδιότητες

4.4.1 5.1

5.5.1

5.5.2

6.1

6.3

Δέσμευση της διοίκησης

Υπευθυνότητες και αρμοδιότητα

Εκπρόσωπος της διοίκησης

Παροχή πόρων

Υποδομή

Επαγγελματική επάρκεια, εκπαίδευση και

ευαισθητοποίηση

4.4.2 6.2.1

6.2.2

(Ανθρώπινοι πόροι) Γενικά

Ικανότητα, ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση

Page 194: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-194-

Επικοινωνία 4.4.3 5.5.3

7.2.3

Εσωτερική επικοινωνία

Επικοινωνία με τους πελάτες

Τεκμηρίωση 4.4.4 4.2.1 (Απαιτήσει τεκμηρίωσης) Γενικά

Έλεγχος εγγράφων 4.4.5 4.2.3 Έλεγχος εγγράφων

Έλεγχος λειτουργίας 4.4.6 7.1

7.2.1

7.2.2

7.3.1

7.3.2

7.3.3

7.3.4

7.3.5

7.3.6

7.3.7

7.4.1

7.4.2

7.4.3

7.5.1

7.5.2

7.5.5

Σχεδιασμός υλοποίησης προϊόντος

Προσδιορισμός των απαιτήσεων για το προϊόν

Ανασκόπηση των απαιτήσεων για το προϊόν

Προγραμματισμός του σχεδιασμού και ανάπτυξης

Εισερχόμενα σχεδιασμού και ανάπτυξης

Αποτελέσματα σχεδιασμού και ανάπτυξης

Ανασκόπηση σχεδιασμού και ανάπτυξης

Επαλήθευση σχεδιασμού και ανάπτυξης

Επικύρωση σχεδιασμού και ανάπτυξης

Έλεγχος των τροποποιήσεων του σχεδιασμού και

ανάπτυξης

Διεργασία αγορών

Πληροφορίες αγορών

Επαλήθευση του αγοραζόμενου προϊόντος

Έλεγχος παραγωγής και παροχής υπηρεσιών

Επικύρωση των διεργασιών παραγωγής και

παροχής υπηρεσιών

Διατήρηση Προϊόντος

Ετοιμότητα και ανταπόκριση σε

καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης

4.4.7 8.3 Έλεγχος μη συμμορφούμενου προϊόντος

Έλεγχοι (τίτλος μόνο) 4.5 8 Μέτρηση, ανάλυση και βελτίωση ( τίτλος μόνο)

Παρακολούθηση και μέτρηση 4.5.1 7.6 Έλεγχος συσκευών παρακολούθησης και μέτρησης

Page 195: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-195-

8.1

8.2.3

8.2.4

8.4

(Μέτρηση, ανάλυση και βελτίωση) Γενικά

Παρακολούθηση και μέτρηση των διεργασιών

Παρακολούθηση και μέτρηση του προϊόντος

Ανάλυση δεδομένων

Αξιολόγηση της συμμόρφωσης 4.5.2 8.2.3

8.2.4

Παρακολούθηση και μέτρηση των διεργασιών

Παρακολούθηση και μέτρηση του προϊόντος

Μη συμμορφώσεις, διορθωτικές και

προληπτικές ενέργειες

4.5.3 8.3

8.4

8.5.2

8.5.3

Έλεγχος μη συμμορφούμενου προϊόντος

Ανάλυση δεδομένων

Διορθωτικές ενέργειες

Προληπτικές ενέργειες

Έλεγχος αρχείων 4.5.4 4.2.4 Έλεγχος αρχείων

Εσωτερική επιθεώρηση 4.5.5 8.2.2 Εσωτερική επιθεώρηση

Ανασκόπηση από τη διοίκηση 4.6 5.1

5.6

5.6.1

5.6.2

5.6.3

8.5.1

Δέσμευση της διοίκησης

Ανασκόπηση από την διοίκηση ( τίτλος μόνο)

Γενικά

Εισερχόμενα στην ανασκόπηση

Αποτελέσματα της ανασκόπησης

Συνεχής βελτίωση

Page 196: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-196-

Γ2.Αντιστοιχία μεταξύ των Προτύπων ISO 9001:2000 και ISO 14001:2004

ISO 9001:2000 ISO 14001:2004

Σύστημα διαχείρισης της ποιότητας

(τίτλος μόνο)

4 4 Απαιτήσεις του συστήματος περιβαλλοντικής

διαχείρισης

Γενικές απαιτήσεις 4.1 4.1 Γενικές απαιτήσεις

Απαιτήσεις για τεκμηρίωση

Γενικότητες

Εγχειρίδιο για την ποιότητα

Έλεγχος εγγράφων

Έλεγχος αρχείων

4.2

4.2.1

4.2.2

4.2.3

4.2.4

4.4.4

4.4.5

4.5.4

Τεκμηρίωση

Έλεγχος εγγράφων

Έλεγχος αρχείων

Ευθύνη της διοίκησης (τίτλος μόνο) 5

Δέσμευση της διοίκησης 5.1 4.2

4.4.1

Περιβαλλοντική πολιτική

Πόροι, ρόλοι, υπευθυνότητες και αρμοδιότητες

Εστίαση στον πελάτη 5.2 4.3.1

4.3.2

4.6

Περιβαλλοντικές πλευρές

Νομικές και άλλες απαιτήσεις

Ανασκόπηση από τη διοίκηση

Πολιτική για την ποιότητα 5.3 4.2 Περιβαλλοντική πολιτική

Σχεδίαση (τίτλος μόνο) 5.4 4.3 Σχεδιασμός

Αντικειμενικοί σκοποί για την ποιότητα 5.4.1 4.3.3 Περιβαλλοντικοί σκοποί, στόχοι και

Πρόγραμμα (τα)

Σχεδίαση του συστήματος διαχείρισης της

Ποιότητας

5.4.2 4.3.3 Περιβαλλοντικοί σκοποί, στόχοι και

Πρόγραμμα (τα)

Ευθύνες, αρμοδιότητες και επικοινωνία 5.5

Ευθύνες και αρμοδιότητες (τίτλος μόνο)

Εκπρόσωπος της Διοίκησης

5.5.1

5.5.2

4.4.1

4.4.1

Πόροι, ρόλοι, υπευθυνότητες και αρμοδιότητες

Πόροι, ρόλοι, υπευθυνότητες και αρμοδιότητες

Page 197: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-197-

Εσωτερική επικοινωνία 5.5.3 4.4.3 Επικοινωνία

Ανασκόπηση από τη Διοίκηση (τίτλος μόνο)

Γενικότητες

Εισερχόμενα στην ανασκόπηση

Εξερχόμενα από την ανασκόπηση

5.6

5.6.1

5.6.2

5.6.3

4.6

4.6

4.6

Ανασκόπηση από τη διοίκηση

Ανασκόπηση από τη διοίκηση

Ανασκόπηση από τη διοίκηση

Διαχείριση πόρων

Διάθεση πόρων

Ανθρώπινοι πόροι

Γενικότητες

6

6.1

6.2

6.2.1

4.4.1

4.4.2

Πόροι, ρόλοι, υπευθυνότητες και αρμοδιότητες

Επαγγελματική επάρκεια, εκπαίδευση και

ευαισθητοποίηση

Ικανότητα, ενημέρωση και εκπαίδευση 6.2.2 4.4.2 Επαγγελματική επάρκεια, εκπαίδευση και

ευαισθητοποίηση

Υποδομή

Περιβάλλον εργασίας

6.3

6.4

4.4.1 Πόροι, ρόλοι, υπευθυνότητες και αρμοδιότητες

Υλοποίηση του προϊόντος ( τίτλος μόνο) 7 4.4 Εφαρμογή και λειτουργία

Σχεδίαση της υλοποίησης του προϊόντος

Διεργασίες που σχετίζονται με τους πελάτες

7.1

7.2

4.4.6 Έλεγχος λειτουργίας

Προσδιορισμός των απαιτήσεων που

σχετίζονται με το προϊόν

7.2.1 4.3.1

4.3.2

4.4.6

Περιβαλλοντικές πλευρές

Νομικές και άλλες απαιτήσεις

Έλεγχος λειτουργίας

Ανασκόπηση των απαιτήσεων που σχετίζονται

με το προϊόν

7.2.2 4.3.1

4.4.6

Περιβαλλοντικές Πλευρές

Έλεγχος λειτουργίας

Επικοινωνία με τους πελάτες 7.2.3 4.4.3 Επικοινωνία

Σχεδιασμός και ανάπτυξη (τίτλος μόνο)

Προγραμματισμός του σχεδιασμού και της

ανάπτυξης

Δεδομένα του σχεδιασμού και της ανάπτυξης

Αποτελέσματα του σχεδιασμού και της

7.3

7.3.1

7.3.2

4.4.6

4.4.6

Έλεγχος λειτουργίας

Έλεγχος λειτουργίας

Page 198: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-198-

ανάπτυξης

Ανασκόπηση του σχεδιασμού και της

ανάπτυξης

Επαλήθευση του σχεδιασμού και της

ανάπτυξης

Επικύρωση του σχεδιασμού και της

ανάπτυξης

Έλεγχος των αλλαγών στο σχεδιασμό και την

ανάπτυξη

Αγορές (τίτλος μόνο)

Διεργασία αγορών

Πληροφορίες αγορών

Επαλήθευση του προϊόντος που αγοράζεται

Παραγωγή και παροχή υπηρεσιών (τίτλος

μόνο)

Έλεγχος της παραγωγής και της παροχής

υπηρεσιών

Επικύρωση διεργασιών παραγωγής και

παροχής υπηρεσιών

Απόδοση ταυτότητας και ιχνηλασιμότητα

Ιδιοκτησία του πελάτη

Διατήρηση του προϊόντος

Απόδοση ταυτότητας και ιχνηλασιμότητα

Ιδιοκτησία πελάτη

Διατήρηση του προϊόντος

7.3.3

7.3.4

7.3.5

7.3.6

7.3.7

7.4

7.4.1

7.4.2

7.4.3

7.5

7.5.1

7.5.2

7.5.3

7.5.4

7.5.5

4.4.6

4.4.6

4.4.6

4.4.6

4.4.6

4.4.6

4.4.6

4.4.6

4.4.6

4.4.6

Έλεγχος λειτουργίας

Έλεγχος λειτουργίας

Έλεγχος λειτουργίας

Έλεγχος λειτουργίας

Έλεγχος λειτουργίας

Έλεγχος λειτουργίας

Έλεγχος λειτουργίας

Έλεγχος λειτουργίας

Έλεγχος λειτουργίας

Έλεγχος λειτουργίας

Έλεγχος των συσκευών παρακολούθησης και

μέτρησης

7.6 4.5.1 Παρακολούθηση και Μέτρηση

Μέτρηση, ανάλυση και βελτίωση (τίτλος

μόνο)

8 4.5 Έλεγχος

Page 199: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-199-

Γενικότητες

Παρακολούθηση και μέτρηση

Ικανοποίηση των πελατών

8.1

8.2

8.2.1

4.5.1 Παρακολούθηση και Μέτρηση

Εσωτερική επιθεώρηση 8.2.2 4.5.5 Εσωτερική επιθεώρηση

Παρακολούθηση και μέτρηση διεργασιών

Παρακολούθηση και μέτρηση του προϊόντος

8.2.3

8.2.4

4.5.1

4.5.2

Παρακολούθηση και Μέτρηση

Αξιολόγηση της συμμόρφωσης

Έλεγχος του μη συμμορφούμενου

προϊόντος

8.3 4.4.7

4.5.3

Ετοιμότητα και ανταπόκριση σε καταστάσεις

εκτάκτου ανάγκης

Μη συμμορφώσεις, διορθωτικές και προληπτικές

ενέργειες

Ανάλυση δεδομένων 8.4 4.5.1 Παρακολούθηση και Μέτρηση

Βελτίωση (τίτλος μόνο) 8.5 4.2 Περιβαλλοντική πολιτική

Διαρκής βελτίωση 8.5.1 4.2

4.3.3

4.6

Περιβαλλοντική πολιτική

Περιβαλλοντικοί σκοποί, στόχοι και πρόγραμμα

Ανασκόπηση από τη διοίκηση

Διορθωτικές ενέργειες

Προληπτικές ενέργειες

8.5.2

8.5.3

4.5.3

4.5.3

Μη συμμορφώσεις, διορθωτικές και προληπτικές

ενέργειες

Μη συμμορφώσεις, διορθωτικές και προληπτικές

ενέργειες

Page 200: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-200-

Γ3. Διαφοροποιήσεις επί του Προτύπου ISO 14001:1996

ΕΛΟΤ EN ISO 14001: 1996 ΕΛΟΤ EN ISO 14001: 2004

1 Αντικείμενο

2 Τυποποιητικές Παραπομπές

3 Ορισμοί

4.1 Γενικές απαιτήσεις

4.2 Περιβαλλοντική Πολιτική

4.3 Σχεδιασμός

4.3.1 Περιβαλλοντικές πλευρές

4.3.2 Νομικές και άλλες απαιτήσεις

4.3.3 Αντικειμενικοί σκοποί και στόχοι

4.3.4 Πρόγραμμα(τα) Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης

4.4 Εφαρμογή και λειτουργία

4.4.1 Δομή και Ευθύνες

4.4.2 Εκπαίδευση, Ευαισθητοποίηση και

Ικανότητα

4.4.3 Επικοινωνία

4.4.4 Τεκμηρίωση του Σ.Π.Δ.

4.4.5 Έλεγχος Εγγράφων

4.4.6 Επιχειρησιακός Έλεγχος

4.4.7 Ετοιμότητα και Ανταπόκριση σε

Επείγοντα Περιστατικά

4.5 Έλεγχος Εγγράφων

4.5.1 Παρακολούθηση και Μέτρηση

4.5.2 Μη συμμόρφωση, Διορθωτική και

Προληπτική Δράση

4.5.3 Αρχεία

4.5.4 Επιθεώρηση Σ.Π.Δ.

4.6 Ανασκόπηση από τη Διοίκηση

1 Αντικείμενο

2 Τυποποιητικές Παραπομπές

3 Ορισμοί

4.1 Γενικές απαιτήσεις

4.2 Περιβαλλοντική Πολιτική

4.3 Σχεδιασμός

4.3.1 Περιβαλλοντικές πλευρές

4.3.2 Νομικές και άλλες απαιτήσεις

4.3.3 Αντικειμενικοί σκοποί και στόχοι

4.4 Εφαρμογή και λειτουργία

4.4.1 Πόροι, Ρόλοι, Υπευθυνότητες και

Αρμοδιότητες

4.4.2 Ικανότητα, Εκπαίδευση και

Ευαισθητοποίηση

4.4.3 Επικοινωνία

4.4.4 Τεκμηρίωση

4.4.5 Έλεγχος Εγγράφων

4.4.6 Λειτουργικός Έλεγχος

4.4.7 Ετοιμότητα και Ανταπόκριση σε

Επείγοντα Περιστατικά

4.5 Έλεγχος Εγγράφων

4.5.1 Παρακολούθηση και Μέτρηση

4.5.2 Αξιολόγηση της Συμμόρφωση

4.5.3 Μη Συμμορφώσεις, Διορθωτικές και

Προληπτικές Ενέργειες

4.5.4 Έλεγχος Αρχείων

4.5.5 Εσωτερική Επιθεώρηση

4.6 Ανασκόπηση από τη Διοίκηση

Page 201: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-201-

Γ4.Αντιπαράθεση Περιεχομένων των Προτύπων ISO 14001, BS 7750 και EMAS

ISO 14001 (SECTION 4) BS 7750 (SECTION 4) EMAS (ANEX I & II)

ΠΟΛΙΤΙΚΗ (policy)

4.2 Περιβαλλοντική Πολιτική 2 Περιβαλλοντική Πολιτική Ι.Α.1,2 και 3 Ι.C και D

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

4.3.1 Περιβαλλοντικές πλευρές

4.2 Περιβαλλοντικά

αποτελέσματα, αξιολόγηση

και καταγραφή

Ι.Β.3

4.3.2 Θεσμικές και άλλες

απαιτήσεις

4.3 Καταγραφή θεσμικών,

κανονιστικών και άλλων

απαιτήσεων

Ι.Β.3

4.3.3 Σκοποί και στόχοι 5. Σκοποί και στόχοι Ι.Α.4

4.3.4 Προγράμματα

περιβαλλοντικής διαχείρισης

6. Προγράμματα

περιβαλλοντικής διαχείρισης Ι.Α.5, I.C

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

4.4.1 Δομή και ευθύνες 3.1 Ευθύνες, αρμοδιότητες

και πόροι Ι.Β.2

4.4.2 Εκπαίδευση,

ευαισθητοποίηση και ικανότητα

3.4 Προσωπικό, επικοινωνία,

εκπαίδευση Ι.Α.2

4.4.3 Επικοινωνία

3.4 Προσωπικό, επικοινωνία,

εκπαίδευση

4.1 Επικοινωνία

Ι.Β.2

4.4.4 Τεκμηρίωση συστήματος

περιβαλλοντικής διαχείρισης

7.1 Εγχειρίδιο περιβαλλοντικής

διαχείρισης -

4.4.5 Έλεγχος εγγράφων 7.2 Τεκμηρίωση -

4.4.6 Επιχειρησιακός έλεγχος 8. Λειτουργικός έλεγχος Ι.Β.4

4.4.7 Ετοιμότητα και

ανταπόκριση σε επείγοντα

περιστατικά

- -

ΕΛΕΓΧΟΙ ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

4.5.1 Παρακολούθηση και

μέτρηση

8.3 Επαλήθευση, μετρήσεις και

δοκιμές Ι.Β.4

4.5.2 Μη συμμόρφωση και

διορθωτικές και προληπτικές

ενέργειες

8.4 Μη συμμόρφωση και

διορθωτικές ενέργειες Ι.Β.4

Page 202: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-202-

4.5.3 Αρχεία

4.5.4 Επιθεωρήσεις συστήματος

περιβαλλοντικής διαχείρισης

9. Αρχεία περιβαλλοντικής

διαχείρισης

10. Επιθεωρήσεις συστήματος

περιβαλλοντικής διαχείρισης

Ι.Β.5

Ι.Β.6 και ΙΙ

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

4.6 Ανασκόπηση διοίκησης 11. Ανασκόπηση διοίκησης -

Page 203: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-203-

Γ5. Σύγκριση των Προτύπων ISO 14001, BS 7750 και EMAS

ISO 14001 BS 7750 EMAS

Τύπος

Προτύπου

Διεθνές, Εθελοντικό, συναινετικό,

ιδιωτικού τομέα Εθνικό, εθελοντικό

Κανονισμός Ευρωπαϊκής

Ένωσης

Εφαρμογή

Μπορεί να εφαρμοστεί σε ολόκληρο ή ένα

μέρος του οργανισμού, εφαρμόσιμο σε

διαδικασίες, προϊόντα και υπηρεσίες κάθε

τομέα, εφαρμόσιμο σε μη βιομηχανικούς

οργανισμούς όπως τοπικοί κυβερνητικοί και

μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί

Μπορεί να εφαρμοστεί στα γεωγραφικά όρια της Μεγάλης Βρετανίας και σε άλλες

ανεπτυγμένες χώρες, εφαρμόζεται σε

ολόκληρο ή ένα μέρος του οργανισμού,

εφαρμόσιμο σε διαδικασίες, προϊόντα και

υπηρεσίες κάθε τομέα, εφαρμόσιμο σε μη

βιομηχανικούς οργανισμούς όπως τοπικοί

κυβερνητικοί και μη κερδοσκοπικοί

οργανισμοί

Εφαρμόζεται σε χώρες της

Ευρωπαϊκής Ένωσης μόνο,

μπορεί να εφαρμοστεί σε

μεμονωμένες αυτόνομες

εγκαταστάσεις και σε

συγκεκριμένες βιομηχανικές

δραστηριότητες

Εστίαση Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης,

έμμεση σύνδεση με περιβαλλοντική βελτίωση

Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, με

διαδικασίες περιβαλλοντικής βελτίωσης

άμεσα απορρέουσες από το σύστημα

Βελτίωση περιβαλλοντικής

επίδοσης μίας συγκεκριμένης

εγκατάστασης και

επικοινωνίας με το κοινό

Αρχική

Περιβαλλοντική

Επισκόπηση

Προτείνεται στο Παράρτημα , δεν απαιτείται

από το Πρότυπο

Προτείνεται, δεν σημειώνεται στο

πρότυπο Απαιτείται από το Κανονισμό

Περιβαλλοντική

Πολιτική

Δέσμευση για συνεχή βελτίωση του Σ.Π.Δ. ,

πρόληψη της ρύπανσης, συμμόρφωση με

περιβαλλοντική νομοθεσία και κανονισμούς

Δέσμευση για συνεχή βελτίωση της

περιβαλλοντικής επίδοσης

Δέσμευση για συνεχή

βελτίωση της

περιβαλλοντικής επίδοσης

συμμόρφωση με

περιβαλλοντική

νομοθεσία και κανονισμούς

Page 204: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-204-

Έλεγχοι

Απαιτούνται έλεγχοι του Σ.Π.Δ. , μέτρηση και

παρακολούθηση των βασικών

περιβαλλοντικών πλευρών, δεν προσδιορίζεται

η συχνότητα των ελέγχων

Απαιτούνται έλεγχοι του Σ.Π.Δ. , δεν

απαιτούνται έλεγχοι για συμμόρφωση ή

περιβαλλοντική επίδοση, δεν προσδιορίζεται

η συχνότητα των ελέγχων

Απαιτούνται έλεγχοι του

Σ.Π.Δ. , των διαδικασιών,

των δεδομένων και της

περιβαλλοντικής επίδοσης με

συχνότητα κάθε 3 χρόνια

Επικοινωνία με

το Κοινό

Μόνον η Περιβαλλοντική Πολιτική

δημοσιοποιείται, κάθε είδους εξωτερική

επικοινωνία πρέπει να προαποφασίζεται από

την ανώτατη διοίκηση

Μόνον η Περιβαλλοντική Πολιτική

δημοσιοποιείται, κάθε είδους εξωτερική

επικοινωνία πρέπει να προαποφασίζεται από

την ανώτατη διοίκηση

Μία περιγραφή της

Περιβαλλοντικής Πολιτικής,

του Προγράμματος και του

Συστήματος Διοίκησης

πρέπει να κοινοποιούνται,

απαιτείται μία δημόσια

περιβαλλοντική δήλωση και

μία ετήσια απλοποιημένη

αναφορά που περιλαμβάνει

πραγματικά δεδομένα

μετρήσεων

Page 205: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-205-

Δ1.Φυσικές Ιδιότητες των Βασικών Α` υλών της βιομηχανίας

Page 206: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-206-

Δ2.Υπόδειγμα ενός Material Safety Data Sheet (MSDS)

(σύμφωνα με την Οδηγία 91/55/ΕΟΚ όπως τροποποιήθηκε από την 92/32/ΕΟΚ)

Page 207: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-207-

Page 208: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-208-

Page 209: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-209-

Page 210: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-210-

Page 211: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-211-

Page 212: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-212-

Ε1.Υπόδειγμα Καταλόγου Διαδικασιών ΣΠΔ

1. Εγχειρίδιο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

2. Έλεγχος εγγράφων

3. Εκπαίδευση προσωπικού

4. Εσωτερικές επιθεωρήσεις

5. Ανασκόπηση ΣΠΔ

6. Επικοινωνία

7. Αναγνώριση-παρακολούθηση νομοθετικών και λοιπών εγγράφων

8. Αναγνώριση περιβαλλοντικών παραμέτρων και αξιολόγηση

περιβαλλοντικών επιπτώσεων

9. Αντικειμενικοί σκοποί και στόχοι

10. Πρόγραμμα περιβαλλοντικής διαχείρισης

11. Διαχείριση Υγρών αποβλήτων

12. Διαχείριση θορύβου

13. Διαχείριση στερεών αποβλήτων

14. Επιλογή – επιθεώρηση υπεργολάβων

15. Πρόγραμμα μετρήσεων περιβαλλοντικών παραμέτρων

16. Αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων

17. Μη συμμορφώσεις, διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες

Page 213: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-213-

Ε2. Υπόδειγμα Δελτίου Επιθεώρησης Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ως προς ISO 14001

ΔΕΛΤΙΟ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ ΠΡΟΤΥΠΟΥ &

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗΣ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΕΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

(Υπεύθυνος Υλοποίησης,

Ημερομηνία)

ΕΛΕΓΧΟΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ

(Υπεύθυνος Υλοποίησης,

Ημερομηνία)

4.1

4.2

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

Η εταιρεία έχει εγκαταστήσει και διατηρήσει

σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης, το οποίο

ικανοποιεί τις απαιτήσεις του ISO 14001 § 4 ;

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η περιβαλλοντική πολιτική είναι καθορισμένη

και τεκμηριωμένη;

Η περιβαλλοντική πολιτική της εταιρείας είναι

προσαρμοσμένη κατάλληλα στις επιπτώσεις που

επιφέρουν στο περιβάλλον οι δραστηριότητες, τα

προϊόντα ή/και οι υπηρεσίες της;

Έχει γνωστοποιηθεί και γίνει κατανοητή από

όλους τους εργαζομένους; Με ποιο τρόπο;

(αναζήτηση αντικειμενικών αποδείξεων)

Περιλαμβάνει τα εξής:

-Το πλαίσιο καθορισμού και ανασκόπησης των

αντικειμενικών σκοπών και στόχων;

Page 214: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-214-

4.3

4.3.1

4.3.2

-δέσμευση της Ανώτατης Διοίκησης για διαρκή

βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης;

-δέσμευση για συμμόρφωση με την

περιβαλλοντική νομοθεσία καθώς και τους

κανονισμούς και πρότυπα που έχει αποδεχτεί η

εταιρεία ενυπογράφως;

-δέσμευση για πρόληψη της ρύπανσης;

ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ

Περιβαλλοντικές Πλευρές

Με ποιο τρόπο η εταιρεία προσδιορίζει τις

περιβαλλοντικές πλευρές των δραστηριοτήτων,

προϊόντων ή υπηρεσιών της;

Ποιο τρόπο ακολουθεί η εταιρεία για να καθορίσει

τις σημαντικές περιβαλλοντικές πλευρές και ποιες

είναι αυτές;

Υπάρχει τεκμηριωμένη διαδικασία που ικανοποιεί

τις απαιτήσεις της παραγράφου 4.3.1;

Νομικές και Άλλες Απαιτήσεις

Η εταιρεία έχει συλλέξει όλη τη νομοθεσία που

σχετίζεται με τις δραστηριότητες και τα προϊόντα

της;

Με ποιά μέθοδο η εταιρεία εξασφαλίζει ότι έχει

πάντα την πιο πρόσφατη και ενημερωμένη έκδοση

των προτύπων, κανόνων και νομοθεσίας; Ποιος

είναι υπεύθυνος;

Page 215: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-215-

4.3.3

4.3.4

Υπάρχει τεκμηριωμένη διαδικασία που να

ικανοποιεί τις απαιτήσεις της παραγράφου 4.3.2;

Αντικειμενικοί Σκοποί και Στόχοι

Η εταιρεία διαθέτει τεκμηριωμένους στόχους και

σκοπούς σε κάθε σχετική λειτουργία και επίπεδο

εντός του οργανισμού; (αναζήτηση αντικειμενικών

αποδείξεων)

Κάθε πότε η εταιρεία ανασκοπεί τους στόχους;

Η ανασκόπηση των στόχων εξασφαλίζει ότι

λαμβάνονται υπόψη:

-οι σημαντικές περιβαλλοντικές πλευρές;

-οι νομικές και άλλες απαιτήσεις;

-οι τεχνολογικές επιλογές;

-οι οικονομικές, λειτουργικές και

επιχειρησιακές απαιτήσεις;

-οι απόψεις των ενδιαφερομένων μερών;

Οι αντικειμενικοί σκοποί και στόχοι είναι σε

συνέπεια με την περιβαλλοντική πολιτική;

Προγράμματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Η εταιρεία έχει εγκαταστήσει, τεκμηριώσει και

εφαρμόσει ένα πλάνο (πρόγραμμα περιβαλλοντική

διαχείρισης) για την επίτευξη των αντικειμενικών

σκοπών και στόχων που έχει θέσει;

Τα προγράμματα περιβαλλοντικής διαχείρισης

καθορίζουν τις υπευθυνότητες για την επίτευξη

των αντικειμενικών σκοπών και στόχων καθώς και

τα μέσα και το χρονικό πλαίσιο για την επίτευξη

αυτών των σκοπών και στόχων;

Page 216: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-216-

4.4.3

4.4.4

Τα περιβαλλοντικά προγράμματα ανασκοπούνται

σε περίπτωση που επέλθουν τροποποιήσεις σε

δραστηριότητες, προϊόντα ή υπηρεσίες της

εταιρείας;

Η εταιρεία εξασφαλίζει ότι παρέχει την

απαραίτητη εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα της

οργάνωσης της;

Κρατούνται αρχεία, που αποδεικνύουν την

υλοποίηση αυτών των εκπαιδεύσεων;

Επικοινωνία

Η εταιρεία έχει εγκαταστήσει διαδικασίες βάσει

των οποίων να πραγματοποιείται η εσωτερική

επικοινωνία, μεταξύ των τμημάτων της, καθώς και

η επικοινωνία με τα εξωτερικά ενδιαφερόμενα

μέρη;

Η εταιρεία έχει αναγνωρίσει τις ομάδες με τις

οποίες επικοινωνεί εξωτερικά και έχει καθορίσει

τις μεθόδους επικοινωνίας με κάθε μία από αυτές;

Η εταιρεία διατηρεί σε αρχεία τις αποφάσεις της

σχετικά με τις διεργασίες της, που περιλαμβάνουν

τη συμμετοχή εξωτερικών μελών;

Τεκμηρίωση του Συστήματος Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης

Η εταιρεία έχει τεκμηριώσει τα κύρια σημεία του

συστήματος (διαδικασίες και έντυπα ) και την

μεταξύ τους σχέση;

Η εταιρεία δίνει πληροφορίες σχετικά με την

εύρεση των παραπάνω εγγράφων και άλλων

Page 217: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-217-

4.4.5

4.4.6

4.4.7

σχετικών;

Έλεγχος Εγγράφων

Η εταιρεία έχει εγκαταστήσει και τεκμηριώσει

διαδικασία βάσει της οποίας εντοπίζει, ανασκοπεί,

αναθεωρεί, εγκρίνει και εκδίδει τα έγγραφα του

συστήματος;

Η εταιρεία έχει ορίσει εξουσιοδοτημένο άτομο για

την προετοιμασία, ανασκόπηση, αναθεώρηση,

διαχείριση και κυκλοφορία των εγγράφων;

Επιχειρησιακός Έλεγχος

Η εταιρεία έχει αναπτύξει διαδικασίες,

προκειμένου να ελέγχει τις λειτουργίες και

δραστηριότητες που επηρεάζουν το περιβάλλον;

Η εταιρεία έχει εκπαιδεύσει το αρμόδιο προσωπικό

να εκτελεί αυτές τις διαδικασίες;

Η εταιρεία έχει τεκμηριώσει διαδικασίες για

φυσιολογικές και μη λειτουργίες, με

περιβαλλοντικό αντίκτυπο, και καταστάσεις

έκτακτης ανάγκης;

Ετοιμότητα και Ανταπόκριση σε Επείγοντα

Περιστατικά

Η εταιρεία καθιερώνει και τεκμηριώνει διαδικασία

για τον προσδιορισμό της πιθανότητας εμφάνισης

ατυχημάτων και επειγουσών καταστάσεων καθώς

και την αντιμετώπιση τους;

Ανασκοπεί και ελέγχει τις διαδικασίες

αντιμετώπισης και επειγουσών καταστάσεων;

Έχει εκπαιδεύσει το προσωπικό να διαθέτει τον

Page 218: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-218-

4.5

4.5.1

4.5.2

κατάλληλο εξοπλισμό για την αντιμετώπιση

καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης;

ΕΛΕΓΧΟΙ ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

Παρακολούθηση και Μέτρηση

Έχει αναγνωρίσει η εταιρεία τα χαρακτηριστικά

των λειτουργιών και των δραστηριοτήτων, που

έχουν επίπτωση στο περιβάλλον;

Έχει εγκατασταθεί διαδικασία ελέγχου της

συμμόρφωσης (μέσω εσωτερικών επιθεωρήσεων)

των παραπάνω λειτουργιών και δραστηριοτήτων

με τους στόχους της εταιρείας;

Έχει εγκαταστήσει διαδικασίες για την συντήρηση

και την εξακρίβωση του εξοπλισμού – κλειδί για

την παρακολούθηση και μέτρηση των

χαρακτηριστικών της περιβαλλοντικής

διαχείρισης;

Διεξάγονται οι επιθεωρήσεις σύμφωνα με το

πρόγραμμα, που έχει δημιουργηθεί

(περιλαμβάνεται πεδίο εφαρμογής της

επιθεώρησης, χρονοδιάγραμμα, αρμοδιότητες για

την διεξαγωγή των επιθεωρήσεων);

διαδικασίες βάσει των οποίων να

πραγματοποιείται η εσωτερική επικοινωνία,

μεταξύ των τμημάτων της, καθώς και η

επικοινωνία με τα εξωτερικά ενδιαφερόμενα μέρη;

Μη Συμμόρφωση, Διορθωτική και Προληπτική

Έχει η εταιρεία αναπτύξει διαδικασίες για την

διερεύνηση των αιτιών μη συμμορφώσεων καθώς

και τον καθορισμό διορθωτικών και προληπτικών

Page 219: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-219-

4.5.3

4.5.4

ενεργειών;

Έχει εγκαταστήσει διαδικασία με την οποία ορίζει

τους υπεύθυνους για την υλοποίηση των

διορθωτικών ενεργειών;

Η εταιρεία καταγράφει τις αλλαγές στα έγγραφα

του συστήματος, που προκύπτουν από τις

διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες;

Αρχεία

Η εταιρεία έχει εντοπίσει τα αρχεία τα οποία

πρέπει να διατηρεί;

Έχει καθιερωθεί το χρονικό διάστημα για το οποίο

διατηρείται το εκάστοτε αρχείο;

Έχει εγκατασταθεί ένα σύστημα καλής φύλαξης

των αρχείων και εντοπισμού τους (προστασία από

φθορά, ζημιές ή απώλεια);

Υπάρχει τεκμηριωμένη διαδικασία για την

ταυτοποίηση, διατήρηση και καταστροφή των

αρχείων;

Επιθεώρηση του Συστήματος Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης

Έχει τεκμηριώσει η εταιρεία, διαδικασία για την

υλοποίηση των επιθεωρήσεων του συστήματος

διαχείρισης περιβάλλοντος;

Έχει αναπτύξει η εταιρεία πρόγραμμα βάσει του

οποίου πραγματοποιεί τις επιθεωρήσεις του

συστήματος της;

Page 220: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-220-

4.6

Έχει καθορίσει η εταιρεία τη κατάλληλη

συχνότητα υλοποίησης των επιθεωρήσεων;

Έχει εκπαιδευθεί το προσωπικό, προκειμένου να

πραγματοποιεί τις επιθεωρήσεις του συστήματος;

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

Έχει εγκαταστήσει η εταιρεία διαδικασία βάσει της

οποίας ανασκοπεί περιοδικά την

αποτελεσματικότητα του συστήματος;

Καταγράφονται τα αποτελέσματα αυτών των

ανασκοπήσεων; (αναζήτηση αρχείων)

Παρακολουθεί η εταιρεία τα θέματα που τίθενται

κατά την διάρκεια της ανασκόπησης του

Συστήματος, προκειμένου να εξασφαλίσει ότι

έχουν περατωθεί;

Η ανασκόπηση περιλαμβάνει τα παρακάτω

θέματα:

- αποτελέσματα επιθεωρήσεων;

- το βαθμό στον οποίο έχουν

ικανοποιηθεί οι αντικειμενικοί

σκοποί και στόχοι;

- την καταλληλότητα του συστήματος

περιβαλλοντικής διαχείρισης;

- επιφυλάξεις των σχετικών

ενδιαφερομένων μερών;

Page 221: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-221-

ΣΤ. Έρευνα Μ. Μανδαράκα & Κ. Γεωργακόπουλος – 2006

Στοιχεία της έρευνας: Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα το 2005 σε

επιχειρήσεις πιστοποιημένες με συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης ISO 14001 και

EMAS. Συμμετείχαν συνολικά 117 επιχειρήσεις με ποσοστό ανταπόκρισης 41%, η

πλειοψηφία των οποίων ανήκε στον βιομηχανικό τομέα (75%).

Αποτελέσματα της έρευνας

Γράφημα 1: Αρχικά κίνητρα των επιχειρήσεων για την εφαρμογή Σ.Π.Δ..

Γράφημα 2: Οικονομικά οφέλη από την εφαρμογή Σ.Π.Δ. στις Ελληνικές Επιχειρήσεις.

2,52

2,49

2,6

3,79

3,65

4,27

2,74

3,25

2,83

3,9

3,19

2,02

3,13

4,17

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

Κρατική υποστήριξη μέσω επιδοτήσεων

Προστασία της επιχείρησης από δικαστικές αγωγές

Αύξηση παραγωγικότητας

Βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων

Βελτίωση εσωτερικής λειτουργίας και οργάνωσης

Βελτίωση περιβαλλοντικής επίδοσης

Μείωση κόστους

Συμμόρφωση με την Νομοθεσία

Απαίτηση πιστοποίησης από τους πελάτες

Απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος

Είσοδος σε διεθνείς αγορές

Πιέσεις της τοπικής κοινωνίας

Βελτίωση της εικόνας του προϊόντος

Βελτίωση της εικόνας της επιχείρησης

3,33

3,42

2,57

2,52

3,77

2,06

2,76

2,32

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

Εξοικονόμηση νερού

Εξοικονόμηση ενέργειας

Μείωση κόστους αποθήκευσης και χειρισμού υλικών

Μείωση κόστους συσκευασίας

Επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση υλικών

Μείωση εξόδων από δικαστικές αγωγές

Μείωση κόστους επεξεργασίας & διάθεσης αποβλήτων

Μείωση προστίμων μη συμμόρφωσης με τη νομοθεσία

Page 222: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-222-

Γράφημα 3: Λειτουργικά οφέλη από την εφαρμογή Σ.Π.Δ. στις Ελληνικές Επιχειρήσεις.

Γράφημα 4: Εξωτερικά οφέλη από την εφαρμογή Σ.Π.Δ. στις Ελληνικές Επιχειρήσεις.

Γράφημα 5: Κόστη/Προβλήματα για την εφαρμογή Σ.Π.Δ. στις Ελληνικές Επιχειρήσεις.

4

3,79

3,25

4,21

4,15

3,67

3,3

3,22

3,17

3,83

4

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

Βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας

Δημιουργία καλύτερης εικόνας της επιχείρησης

Βελτίωση συνεργασίας μεταξύ προσωπικού & διοίκησης

Καλύτερη διαχείριση περιβαλλοντικών κινδύνων

Καλύτερη διαχείριση περιβαλλοντικών θεμάτων

Προτυποποίηση διεργασιών μέσω εγγράφων

Μείωση υπολειμμάτων των διεργασιών

Καλύτερη χρήση των παραπροϊόντων

Αύξηση της απόδοσης των διεργασιών

Βελτίωση του επιπέδου εκπαίδευσης / κατάρτισης

Αύξηση ευαισθητοποίησης & υπευθυνότητας προσωπικού

4,15

2,78

3,04

3,53

2,98

2,94

3,34

2,47

2,67

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

Βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης της επιχείρησης

Συμμετοχή σε διαγωνισμούς (δημοσίου, διεθνείς, κ.α. )

Βελτίωση των σχέσεων με τους προμηθευτές

Βελτίωση σχέσεων & συνεργασίας με την κοινωνία

Βελτίωση της ικανοποίησης των πελατών

Απόκτηση & διατήρηση σταθερών σχέσεων με πελάτες

Απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος

Αύξηση μεριδίου στην εσωτερική αγορά

Είσοδος σε διεθνείς αγορές

2,42

3,11

2,35

2,91

2,06

3,41

2,5

2,3

2,72

2,98

3

3,02

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

Έλλειψη εμπειρίας σε συστήματα διαχείρισης

Μικρή υποστήριξη από το κράτος

Έλλειψη ενδιαφέροντος για τα περιβαλλοντικά θέματα

Αβεβαιότητα ως προς τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει

Έλλειψη υποστήριξης & δέσμευση από τη διοίκηση

Προβλήματα οργάνωσης και λειτουργίας

Έλλειψη κατάλληλου προσωπικού

Αντίδραση του προσωπικού στην εφαρμογή του Σ.Π.Δ.

Υψηλό κόστος εκπαίδευσης του προσωπικού

Υψηλό κόστος διατήρησης και βελτίωσης του

Υψηλό κόστος ανάπτυξης του συστήματος

Υψηλό κόστος επενδύσεων εκσυγχρονισμού

Page 223: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-223-

Z. Το Πιστοποιητικό Διασφάλισης Ποιότητας ISO 9001:2000 της βιομηχανίας.

Page 224: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-224-

Εγχειρίδιο Ποιότητας

ISO 9001:2000

Page 225: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-225-

Ορισμοί

Για τις ανάγκες του παρόντος εγχειριδίου θα ισχύσει η παρακάτω ορολογία:

Διεργασία: Οποιαδήποτε δραστηριότητα ή συνδυασμός δραστηριοτήτων

που πραγματοποιείται με απασχόληση προσωπικού, χρόνου,

χώρων, υλικών ή άλλων πόρων.

Διαδικασία: Η περιγραφή μιας διεργασίας.

Προϊόν: Φυσικό αντικείμενο, υπηρεσία ή συνδυασμός αυτών που

προκύπτει ως αποτέλεσμα κάποιας διεργασίας.

Οργανισμός: H βιομηχανία Ηλεκτρολογικού Υλικού.

Προμηθευτής: Όποιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο που βρίσκεται εκτός του

Οργανισμού και παρέχει στον Οργανισμό προϊόντα (βλ. ορισμό

ανωτέρω) πάσης φύσεως.

Πελάτης: Όποιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο που βρίσκεται εκτός του

Οργανισμού και προμηθεύεται προϊόντα (βλ. ορισμό ανωτέρω)

του Οργανισμού.

Ποιότητα: Το σύνολο των χαρακτηριστικών που επιτρέπουν προϊόν να

καλύπτει δηλωμένες ή αδήλωτες ανάγκες των πελατών καθώς

και κάθε νομική ή κανονιστική απαίτηση που αποδέχεται ο

Οργανισμός.

Page 226: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-226-

ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Ο Οργανισμός δημιουργήθηκε το έτος 1980 στο Ηράκλειο Κρήτης και ασχολείται

στην παραγωγή Σωλήνων Ευθύγραμμων και Διαμορφώσιμων (σπιράλ), Εξαρτημάτων

και Κουτιών, από πλαστικά πρώτη ύλη, που χρησιμοποιούνται για την προστασία

μονωμένων αγωγών σε χωνευτές, επιφανειακές και εξωτερικές ηλεκτρικές

εγκαταστάσεις.

Η επιχείρηση κατέχει σήμερα ηγετική θέση στον κλάδο του ηλεκτρολογικού υλικού

στην ελληνική αγορά, με συνεχή ανοδική πορεία ανάπτυξης, επεκτείνοντας τις

δραστηριότητες της και σε αγορές του εξωτερικού.

Τα προϊόντα της διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες, ΕΛΑΦΡΟΥ, ΜΕΣΑΙΟΥ και

ΒΑΡΕΟΣ ΤΥΠΟΥ, και καλύπτουν με ασφάλεια και οικονομία τις διαφορετικές

ανάγκες των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων. Όλα τα παραγόμενα προϊόντα της

συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών και Διεθνών Προτύπων (ΕΝ,

IEC), γεγονός που εγγυάται την ασφάλεια και τη λειτουργικότητα των ηλεκτρικών

εγκαταστάσεων.

Η τεχνογνωσία του ανθρώπινου δυναμικού, ο τεχνολογικά προηγμένος

μηχανολογικός εξοπλισμός, οι συνεχείς ποιοτικοί έλεγχοι σε όλα τα στάδια της

παραγωγικής διαδικασίας, και οι νέες υπερσύγχρονες κτιριακές εγκαταστάσεις των

5000m2 παρέχουν τη δυνατότητα δυναμικής ανάπτυξης

Ο Οργανισμός αξιολογεί ως ιδιαίτερα σημαντική, για την τρέχουσα και τη

μελλοντική λειτουργία του, την εικόνα που αποκομίζουν οι πελάτες του, από τα

προϊόντα που τους παρέχει.

Page 227: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-227-

ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (§ 4)

Γενικές Απαιτήσεις - Εξαιρέσεις από την εφαρμογή του Προτύπου (§ 4.1)

Από την εφαρμογή του προτύπου εξαιρείται η παράγραφος 7.5.4 «Ιδιοκτησία του

πελάτη» καθώς ο Οργανισμός δεν διατηρεί, ούτε διαχειρίζεται προϊόντα που ανήκουν

σε πελάτες της.

Ο Οργανισμός στο πλαίσιο του ΣΠ φροντίζει για :

για τον εντοπισμό και τον καθορισμό της σειράς και αλληλεπίδρασης των

διεργασιών που συντελούν στη διαμόρφωση της ποιότητας των προϊόντων

της,

για την υποστήριξη των διεργασιών αυτών με επαρκείς και κατάλληλους

πόρους,

για την αποτελεσματική λειτουργία και τον έλεγχο των διεργασιών αυτών, τη

μέτρηση και ανάλυση των αποτελεσμάτων τους, και την εφαρμογή δράσεων

για το σχεδιασμό και την διαρκή βελτίωση των διεργασιών αυτών.

Γενικές Απαιτήσεις Τεκμηρίωσης του Συστήματος Ποιότητας (§ 4.2)

Γενικότητες (§ 4.2.1)

Το ΣΠ του Οργανισμού υποστηρίζεται από γραπτά κείμενα όπως:

Η Δήλωση Πολιτικής Ποιότητας

Το παρόν Εγχειρίδιο Ποιότητας

Διαδικασίες και Οδηγίες Ποιότητας

Διάφορα έγγραφα εσωτερικής και εξωτερικής προέλευσης.

Αρχεία Ποιότητας.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ 02 Σύστημα για την Ποιότητα.

Page 228: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-228-

Εγχειρίδιο για την Ποιότητα (§ 4.2.2)

Το παρόν Εγχειρίδιο Ποιότητας, περιλαμβάνει την περιγραφή της αλληλεπίδρασης

των διεργασιών σε γενική μορφή και αναφέρεται στις αντίστοιχες Διαδικασίες

Ποιότητας του ΣΠ.

Η Δήλωση Πολιτικής Ποιότητας και το Εγχειρίδιο Ποιότητας είναι στη διάθεση

παντός ενδιαφερομένου. Η υπόλοιπη τεκμηρίωση του ΣΠ (π.χ. διαδικασίες ποιότητας

και αρχεία ποιότητας) είναι δυνατό να τεθεί υπόψη προσώπων εκτός του Οργανισμού

μόνο κατόπιν ειδικής συμφωνίας.

Έλεγχος εγγράφων (§ 4.2.3)

Όλα τα έγγραφα, που υποστηρίζουν το ΣΠ είναι ελεγχόμενα, δηλαδή εκδίδονται,

εγκρίνονται πριν από την κυκλοφορία τους, ανασκοπούνται και ενημερώνονται από

εξουσιοδοτημένο προσωπικό. Ο Οργανισμός φροντίζει να αποδίδεται σ’ αυτά

ταυτότητα, να αναγνωρίζονται οι πιθανές τροποποιήσεις τους και η τρέχουσα έκδοσή

τους και να μην είναι δυνατή η χρήση παρωχημένων εγγράφων.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ 05 Έλεγχος εγγράφων και δεδομένων.

Έλεγχος Αρχείων (§ 4.2.4)

Ο Οργανισμός φροντίζει ώστε τα αρχεία ποιότητας της εταιρείας να ταυτοποιούνται,

να τηρούνται σε μορφή που να είναι ευανάγνωστα, εύκολα προσπελάσιμα και να μην

καταστρέφονται πριν την ημερομηνία που καθορίζεται αρμοδίως για κάθε ένα από

αυτά. Τμήμα ή το σύνολο των αρχείων ποιότητας είναι δυνατό να τεθεί υπόψη

προσώπων εκτός του Οργανισμού μόνο κατόπιν ειδικής συμφωνίας.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ 15 Έλεγχος των καταχωρήσεων στα αρχεία

για την Ποιότητα.

Page 229: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-229-

ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ (§ 5)

Δέσμευση της Διοίκησης (§ 5.1 - § 5.4 )

Η Διοίκηση του Οργανισμού δεσμεύεται για τη σχεδίαση, την εφαρμογή του ΣΠ, τη

διαρκή βελτίωσή της αποτελεσματικότητάς του και φροντίζει για την εστίαση στην

ικανοποίηση των απαιτήσεων του πελάτη, την καθιέρωσης της πολιτικής ποιότητας

(βλ. ανωτέρω), την καθιέρωση αντικειμενικών στόχων ποιότητας, την ανασκόπηση

του ΣΠ και τη διάθεση όλων των απαραίτητων πόρων.

Ειδικότερα Στο πλαίσιο του ΣΠ η Διοίκηση του Οργανισμού έχει υιοθετήσει και

κοινοποιήσει σε όλα τα επίπεδά του Δήλωση Πολιτικής Ποιότητας που συνοψίζει τις

σχετικές επιδιώξεις του Οργανισμού.

Το κείμενο της Δήλωσης Πολιτικής Ποιότητας φαίνεται στην επόμενη σελίδα.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ 01 Ευθύνη της Διοίκησης.

Page 230: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-230-

ΔΗΛΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Η Πολιτική Ποιότητας του Οργανισμού για τις δραστηριότητες, που αφορούν

στην προμήθεια Α’ και Β’ υλών, καθώς επίσης στην παραγωγή και παράδοση των

προϊόντων της στους Πελάτες καθώς και στην παροχή εξυπηρέτησης, εμπίπτει στο

πλαίσιο που θέτει το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001:2000 και στοχεύει στην πλήρη

ικανοποίηση των απαιτήσεων για την Ποιότητα, όπως αυτές προδιαγράφονται από τις

απαιτήσεις των Πελατών

Το Σύστημα Ποιότητας (ΣΠ) του Οργανισμού, περιγράφεται συνοπτικά στο

Εγχειρίδιο Ποιότητας (ΕΠ) και αναλυτικά μέσα στις Διαδικασίες Συστήματος

Ποιότητας (ΔΣΠ)

Η επιχείρηση δεσμεύεται να συμμορφώνεται με όλες τις εφαρμόσιμες

κανονιστικές απαιτήσεις καθώς και να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για τη

διαρκή βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος διαχείρισης ποιότητας.

Στόχοι της Πολιτικής Ποιότητας της Εταιρείας είναι οι εξής:

Παροχή προϊόντων / υπηρεσιών υψηλής ποιότητας που πληρούν τεχνικά,

λειτουργικά και περιβαλλοντικά standards

Βελτιστοποίηση χρόνου διεκπεραίωσης των παραγγελιών

Διασφάλιση του επιπέδου της παραγωγής έναντι ποιοτικής υποβάθμισης

Διαρκής βελτίωση της Ποιότητας των Προϊόντων και Υπηρεσιών της

Η διαρκής λειτουργία του Συστήματος Ποιότητας (ΣΠ) υποστηρίζεται απόλυτα

από τη “Διοίκηση”, η οποία και είναι υπεύθυνη και ελέγχει την ασφαλή εφαρμογή

και την αποτελεσματικότητα του.

Η “Διοίκηση” καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε όλο το ανθρώπινο

δυναμικό της να υιοθετήσει την Πολιτική Ποιότητας, και να συμβάλλει στην επίτευξη

του κυρίαρχου στόχου, που είναι η ικανοποίηση των απαιτήσεων των Πελατών ως

προς την ποιότητα τόσο των προσφερόμενων προϊόντων, σε σχέση με τις

συγκεκριμένες χρήσεις για τις οποίες αυτά προορίζονται, όσο και των Υπηρεσιών

της, μέσα στο πλαίσιο των εκάστοτε συναλλακτικών διαδικασιών.

Όλο το ανθρώπινο δυναμικό της, που εμπλέκεται στο Σύστημα Ποιότητας (ΣΠ),

είναι ενήμερο για τα καθήκοντά του, και τηρεί τις σχετιζόμενες, με τη θέση του,

διαδικασίες που προβλέπονται από αυτό, με τρόπο που να διασφαλίζεται η Ποιότητα

Η πιστοποίηση του Συστήματος Ποιότητας (ΣΠ) κατά το Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ

ISO 9001:2000 από ανεξάρτητο Οργανισμό, αποτελεί στόχο που εντάσσεται στην

Πολιτική Ποιότητας του Οργανισμού.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος

Page 231: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-231-

Ευθύνες Αρμοδιότητες και Επικοινωνία (§ 5.5)

Η Διοίκηση φροντίζει για τον καθορισμό της ευθύνης και αρμοδιότητας στο πλαίσιο

του Οργανισμού και ειδικότερα στο πλαίσιο της εφαρμογής του ΣΠ. Το

Οργανόγραμμα της εταιρείας φαίνεται στο Παράρτημα ΙΙΙ του παρόντος. Η Διοίκηση

φροντίζει επίσης να καθιερώνονται εντός του Οργανισμού κατάλληλες διεργασίες

επικοινωνίας όσον αφορά το Σύστημα Ποιότητας.

Η Διοίκηση διορίζει από τα μέλη της ένα εκπρόσωπό της ο οποίος εξασφαλίζει την

καθιέρωση, την εφαρμογή και τη διατήρηση του ΣΠ, και τη γραπτή ενημέρωση της

Διοίκησης σχετικά με την εκάστοτε κατάσταση του ΣΠ και τις πιθανές ανάγκες

βελτίωσής του. Δια του εκπροσώπου της η Διοίκηση φροντίζει ώστε να γίνει

κατανοητή, σε όλο τον Οργανισμό, η σημασία της ικανοποίησης των απαιτήσεων των

πελατών.

Ανασκόπηση από τη Διοίκηση (§ 5.6)

Η Διοίκηση φροντίζει για την τακτική ανασκόπηση του ΣΠ ώστε να διασφαλίζεται η

διαρκής καταλληλότητα, επάρκεια και αποτελεσματικότητα του ΣΠ. Μεταξύ των

θεμάτων που εξετάζονται είναι τα αποτελέσματα επιθεωρήσεων, ανατροφοδότηση

από τον πελάτη, επίδοση διεργασιών και συμμόρφωση προϊόντων, κατάσταση

προληπτικών και διορθωτικών ενεργειών, ενέργειες που ακολούθησαν τις

προηγούμενες ανασκοπήσεις, αλλαγές στο παραγωγικό σύστημα ή το περιβάλλον του

Οργανισμού κλπ. και λαμβάνονται αποφάσεις για τη βελτίωση της

αποτελεσματικότητας των διεργασιών και του συστήματος διαχείρισης της ποιότητας,

τη βελτίωση των προϊόντων για την κάλυψη των απαιτήσεων του πελάτη, την κάλυψη

των αναγκών σε πόρους (εξοπλισμό, κατάλληλα υλικά, χρόνο, χώρο και συνθήκες

παραγωγής, τεχνογνωσία και πληροφορίες και τέλος κατάλληλο ανθρώπινο

δυναμικό).

Page 232: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-232-

Το τμήμα ή το σύνολο των στοιχείων της ανασκόπησης που αφορούν συγκεκριμένους

πελάτες (και όχι το ευρύ κοινό) είναι δυνατό να τεθεί υπόψη προσώπων εκτός του

Οργανισμού μόνο κατόπιν ειδικής συμφωνίας και με τη συγκατάθεση των υπόψη

πελατών.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΡΩΝ (§ 6)

Διάθεση Πόρων (§ 6.1- § 6.4)

Ο Οργανισμός προσδιορίζει και εξασφαλίζει τους πόρους (Ανθρώπινο δυναμικό,

Υποδομή και Περιβάλλον Εργασίας) που απαιτούνται για τη λειτουργία του ΣΠ.

Ειδικότερα ο Οργανισμός εξασφαλίζει ότι το προσωπικό αντιλαμβάνεται πώς

επηρεάζεται η ποιότητα του τελικού προϊόντος από την εργασία που εκτελεί. Επίσης

προσδιορίζει την απαραίτητη ικανότητα του προσωπικού το οποίο εκτελεί εργασίες

που επηρεάζουν την ποιότητα του προϊόντος, παρέχει σχετική εκπαίδευση, αξιολογεί

την αποτελεσματικότητα της.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ 18 Εκπαίδευση.

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ (§ 7)

Σχεδίαση της Υλοποίησης του προϊόντος (§ 7.1)

Ο Οργανισμός φροντίζει για την υλοποίηση του προϊόντος ώστε να ικανοποιεί τις

απαιτήσεις του πελάτη, προς τούτο προβαίνει στο σαφή Προσδιορισμό των

Απαιτήσεων των Πελατών, στο Σχεδιασμό του Προϊόντος, στη Σχεδίαση της

Υλοποίησης του Προϊόντος, στον Έλεγχο των Αγορών και τέλος στον Έλεγχο της

Παραγωγής.

Page 233: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-233-

Διεργασίες που Σχετίζονται με τους Πελάτες (§ 7.2)

Ως προς τον Προσδιορισμό των Απαιτήσεων των Πελατών ο Οργανισμός προβαίνει

στο προσδιορισμό των απαιτήσεων που σχετίζονται με το προϊόν ήτοι των δηλούμενων

και υπονοουμένων απαιτήσεων του πελάτη, των νομικών και κανονιστικών

απαιτήσεων και των αντίστοιχων εσωτερικών προδιαγραφών του Οργανισμού.

Ο Οργανισμός φροντίζει εξάλλου για την ύπαρξη κατάλληλων καναλιών επικοινωνίας

εντός του οργανισμού αλλά και με τους πελάτες σχετικά με πληροφορίες που αφορούν

το προϊόν, συμβάσεις, συμφωνίες, προσφορές και τροποποιήσεις αυτών, πληροφορίες

από τους πελάτες και παράπονα πελατών.

Σχετικά με τα Παράπονα πελατών αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ 14

Διορθωτικές και Προληπτικές Ενέργειες , και η διαδικασία ΔΣΠ 03

Ανασκόπηση Συμβάσεων.

Σχεδιασμός και Ανάπτυξη (§ 7.3)

Ο Οργανισμός θεωρεί σημαντική την ενσωμάτωση της Ποιότητας από τα ενωρίτερα

δυνατά στάδια του κύκλου ζωής των προϊόντων της. Προς τούτο έχει εντάξει στο

Σύστημα Ποιότητας διαδικασίες ελέγχου των διεργασιών Σχεδιασμού και Ανάπτυξης

των Προϊόντων και Σχεδίασης της Υλοποίησης τους.

Ως προς το Σχεδιασμό και Ανάπτυξη Προϊόντος, ο Οργανισμός φροντίζει για τον

προγραμματισμό του Σχεδιασμού, αναθέτοντας παράλληλα σε στελέχη του σχετικές

ευθύνες και αρμοδιότητες. Τα στελέχη αυτά αναλαμβάνουν σε κατάλληλα

προκαθορισμένα στάδια του Σχεδιασμού να ανασκοπούν τα Δεδομένα του Σχεδιασμού,

τα Αποτελέσματα του Σχεδιασμού και των Τροποποιήσεων του, επαληθεύοντάς και

επικυρώνοντάς τα.

Page 234: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-234-

Τμήμα ή το σύνολο των αρχείων που θα προκύψουν κατά την εφαρμογή των

διεργασιών Σχεδιασμού και Ανάπτυξης, είναι δυνατό να τεθεί υπόψη προσώπων εκτός

του Οργανισμού μόνο κατόπιν ειδικής συμφωνίας. Ο Οργανισμός στο πλαίσιο του

Σχεδιασμού προχωρεί:

στην εναρμόνιση των ειδικότερων απαιτήσεων από το προϊόν με τους

στόχους του Οργανισμού για την ποιότητα,

την καθιέρωση, ειδικών για το προϊόν, διεργασιών παραγωγής και

ελέγχων,

τη διάθεση πόρων και τον καθορισμό των προμηθειών που θα

απαιτηθούν,

τον ενδεχόμενο σχεδιασμό και καθιέρωση ειδικών διαδικασιών και

αρχείων ποιότητας και των επιδράσεων τους στο ΣΠ.

Το αποτέλεσμα της Σχεδίασης της Υλοποίησης καταγράφονται στα Σχέδια Ποιότητας

των προϊόντων.

Τμήμα ή το σύνολο των περιεχομένων των Σχεδίων Ποιότητας είναι δυνατό να τεθεί

υπόψη προσώπων εκτός του Οργανισμού μόνο κατόπιν ειδικής συμφωνίας.

Σχετικά με τα Σχέδια Ποιότητας αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ 02, η

διαδικασία ΔΣΠ 04 και η ΔΣΠ 04 Έλεγχος Σχεδιασμού.

Αγορές (§ 7.4)

Ο Οργανισμός φροντίζει ώστε τα προϊόντα (βλ. ανωτέρω ορισμό) που προμηθεύεται να

πληρούν συγκεκριμένες απαιτήσεις που προκύπτουν από τις ειδικές απαιτήσεις και οι

αντίστοιχοι προμηθευτές να είναι κατάλληλοι ώστε να διασφαλίσουν τις απαιτήσεις

αυτές.

Page 235: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-235-

Προς τούτο ο Οργανισμός φροντίζει για την αξιολόγηση των Προμηθευτών του με

ειδικά κριτήρια που καθορίζει. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης καταγράφονται και

προμήθειες γίνονται μόνο από προμηθευτές που αξιολογούνται ως κατάλληλοι.

Σημαντικό, αλλά όχι και μοναδικό ή αναγκαστικό, κριτήριο αποτελεί η λειτουργία στο

πλαίσιο του Προμηθευτή Συστήματος Ποιότητας σύμφωνο με τις προδιαγραφές του

Ελληνικού, Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001:2000.

Τμήμα ή το σύνολο των στοιχείων της αξιολόγησης που αφορούν συγκεκριμένους

προμηθευτές (και όχι το ευρύ κοινό) είναι δυνατό να τεθεί υπόψη προσώπων εκτός

του Οργανισμού μόνο κατόπιν ειδικής συμφωνίας και με τη συγκατάθεση των υπόψη

προμηθευτών.

Ο Οργανισμός φροντίζει να διαβιβάζονται στον προμηθευτή όλα τα στοιχεία που

προσδιορίζουν το προμηθευόμενο προϊόν.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ 06 Αγορές.

Παραγωγή και παροχή Υπηρεσιών (§ 7.5)

Έλεγχος της Παραγωγής και της παροχής υπηρεσιών (§ 7.5.1- § 7.5.3)

Ο Οργανισμός φροντίζει ώστε η Παραγωγή των Προϊόντων της γίνεται από

κατάλληλο προσωπικό, με τη χρήση κατάλληλου εξοπλισμού και υπό συνθήκες

κατάλληλες ώστε να επιτυγχάνεται το επιθυμητό επίπεδο ποιότητας.

Ο εξοπλισμός παραγωγής συντηρείται κατάλληλα ώστε να εξασφαλίζεται η

διαθεσιμότητα του καθώς και η αποτελεσματικότητα του ως προς την επίτευξη των

Page 236: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-236-

επιθυμητών ποιοτικών χαρακτηριστικών. Η παραγωγική διαδικασία περιγράφεται

αναλυτικά στην Τεκμηρίωση του ΣΠ.

Ο Οργανισμός φροντίζει για την παροχή ειδικών Οδηγιών Παραγωγής προς το

προσωπικό, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο για την επίτευξη των επιθυμητών

ποιοτικών χαρακτηριστικών.

Ο Οργανισμός προγραμματίζει την παραγωγική διαδικασία ανάλογα με τη

δυναμικότητα του ανθρώπινου δυναμικού και του διαθέσιμου εξοπλισμού.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ09 Έλεγχος Διεργασιών Έλεγχος Ποιότητας.

Διατήρηση και Παράδοση του Προϊόντος – Ιδιοκτησία του Πελάτη (§ 7.5.4- §

7.5.5)

Ο Οργανισμός φροντίζει για τη διατήρηση του προϊόντος και την παράδοση του στον

Πελάτη υπό συνθήκες κατάλληλες ώστε να μην υποβαθμίζεται ποιοτικά όσο είναι υπό

τον έλεγχό του Οργανισμού.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ15 Χειρισμός Αποθήκευση Παράδοση

Έλεγχος Εξοπλισμού Ελέγχων Μετρήσεων και Δοκιμών (§ 7.6)

Εκτός του εξοπλισμού παραγωγής ο Οργανισμός διαθέτει επίσης και εξοπλισμό

μέτρησης για τη διεξαγωγή των ελέγχων ποιότητας.

Ο Οργανισμός ταυτοποιεί τον εξοπλισμό αυτό και φροντίζει να διασφαλίζει την ,

αξιοπιστία των μετρήσεων του με διακρίβωση, διατήρηση και ρύθμισή του, όπου,

κατά περίπτωση, κρίνεται αναγκαίο. Όταν η διακρίβωση – ρύθμιση του εξοπλισμού

Page 237: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-237-

μέτρησης γίνεται στο πλαίσιο του, ο Οργανισμός φροντίζει για την παροχή ειδικών

Οδηγιών Διακρίβωσης προς το προσωπικό.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ11 Έλεγχος Εξοπλισμού Ελέγχων

Μετρήσεων και Δοκιμών.

ΜΕΤΡΗΣΗ, ΑΝΑΛΥΣΗ & ΒΕΛΤΙΩΣΗ (§ 8)

Γενικότητες (§ 8.1)

Ο Οργανισμός έχει καθιερώσει μια σειρά διεργασιών που αφορούν τη βελτίωση των

προϊόντων και την βελτίωση της αποτελεσματικότητας του Συστήματος Ποιότητας με

στόχο την διατήρηση και επαύξηση της ικανοποίησης των πελατών.

Παρακολούθηση και Μέτρηση (§ 8.2)

Ικανοποίηση του πελάτη (§ 8.2.1)

Ο Οργανισμός έχει καθορίσει ελέγχους ποιότητας που αφορούν εισερχόμενα,

ενδιάμεσα και τελικά προϊόντα (βλ. ανωτέρω ορισμό) καθώς και των τιμών ορισμένων

κρίσιμων παραμέτρων των διεργασιών παραγωγής. Οι απαιτούμενοι έλεγχοι

περιγράφονται αναλυτικά στην Τεκμηρίωση του ΣΠ.

Ο Οργανισμός φροντίζει για την παροχή ειδικών Οδηγιών Ελέγχου Ποιότητας προς το

προσωπικό, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Τηρούνται αρχεία ελέγχων ποιότητας που είναι δυνατό να τεθούν εν συνόλω ή εν

μέρει σε πρόσωπα εκτός Οργανισμού μόνο κατόπιν ειδικής συμφωνίας.

Page 238: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-238-

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ09 Έλεγχος Διεργασιών Έλεγχος

Ποιότητας.

Εσωτερική Επιθεώρηση (§ 8.2.2)

Ο Οργανισμός αξιολογεί σε τακτά χρονικά διαστήματα τη λειτουργία του ΣΠ με τη

διεξαγωγή εσωτερικών επιθεωρήσεων. Οι εσωτερικές επιθεωρήσεις

προγραμματίζονται και το πρόγραμμά τους εγκρίνεται από τη Διοίκηση. Διεξάγονται

εντός του κανονικού ωραρίου εργασίας. Την επιθεώρηση διεξάγει ειδικά

εκπαιδευμένο προσωπικό. Τα αποτελέσματα κοινοποιούνται στο επιθεωρούμενο

προσωπικό. Τηρούνται αρχεία από τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ 17 Εσωτερικές Επιθεωρήσεις της

Ποιότητας.

Έλεγχος Μη Συμμορφούμενου Προϊόντος (§ 8.3)

Ο Οργανισμός φροντίζει ώστε το προϊόν που σε οποιαδήποτε φάση των δοκιμών

χαρακτηριστεί ως μη συμμορφούμενο, να μη μπορεί να διατεθεί ως έχει στον Πελάτη.

Το προϊόν αξιολογείται και ανάλογα με την περίπτωση είτε υφίσταται

επανακατεργασία, είτε καταστρέφεται.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ13 Έλεγχος Μη Συμμορφούμενου

Προϊόντος.

Ανάλυση Δεδομένων (§ 8.4)

Ο Οργανισμός φροντίζει ώστε η κατάσταση ενός προϊόντος σε σχέση με τους

ελέγχους που πρέπει να υποστεί (προς έλεγχο, ελεγμένο, μη συμμορφούμενο, προς

Page 239: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-239-

καταστροφή, προς επανέλεγχο) να επισημαίνεται όπου είναι απαραίτητο με

κατάλληλο τρόπο.

Η ανάλυση των αποτελεσμάτων αποτελεί αντικείμενο τεχνικών στατιστικής

ανάλυσης, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ 20 Τεχνικές Στατιστικής και η διαδικασία

ΔΣΠ12 - Κατάσταση Ελέγχων και Δοκιμών.

Βελτίωση (§ 8.5)

Διορθωτικές και Προληπτικές Ενέργειες (§ 8.5.1- § 8.5.3)

Προς τούτο ο Οργανισμός ασχολείται με τον Προσδιορισμό της Ικανοποίησης των

Πελατών της και ιδιαίτερα με τον Αποτελεσματικό Χειρισμό των Παραπόνων τους.

Τα παράπονα αυτά όπως και κάθε παρατήρηση που προέρχεται από πρόσωπα εντός ή

εκτός του Οργανισμού καταγράφονται και υφίστανται ειδική ανάλυση με στόχο τον

προσδιορισμό και την αντιμετώπιση των αιτίων με την υιοθέτηση διορθωτικών

ενεργειών.

Ο Οργανισμός, επίσης, αναλύει τα μεγέθη που καταγράφονται με στόχο τον

προσδιορισμό τάσεων εμφάνισης αποκλίσεων από τις ποιοτικές προδιαγραφές και

γενικά ποιοτικής υποβάθμισης. Υιοθετεί προληπτικές ενέργειες για την πρόληψη των

περιστατικών αυτών.

Ο Οργανισμός παρακολουθεί τα αποτελέσματα των Διορθωτικών και Προληπτικών

ενεργειών και αξιολογεί την αποτελεσματικότητα τους.

Σχετικά αναφέρεται η διαδικασία ΔΣΠ 14 Διορθωτικές & Προληπτικές Ενέργειες.

Page 240: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Κωδικός Αρ. : ΔΣΠ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελίδες: 17

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

-240-

Σύνολο Διαδικασιών Συστήματος Ποιότητας – ΔΣΠ

ΔΣΠ01 Ευθύνη της Διοίκησης

ΔΣΠ02 Σύστημα για την Ποιότητα

ΔΣΠ03 Ανασκόπηση Συμβάσεων

ΔΣΠ04 Έλεγχος Σχεδιασμού

ΔΣΠ05 Έλεγχος Εγγράφων και Δεδομένων

ΔΣΠ06 Αγορές

ΔΣΠ08 Ταυτοποίηση & Ιχνηλασιμότητα

ΔΣΠ09 Έλεγχος Διεργασιών & Έλεγχος Ποιότητας

ΔΣΠ11 Έλεγχος Εξοπλισμού Ελέγχου

ΔΣΠ12 Κατάσταση Ελέγχων και Δοκιμών

ΔΣΠ13 Έλεγχος Μη Συμμορφούμενου Προϊόντος

ΔΣΠ14 Διορθωτικές και Προληπτικές Ενέργειες

ΔΣΠ15 Χειρισμός – Αποθήκευση – Παράδοση Προϊόντων

ΔΣΠ16 Αρχεία Ποιότητας

ΔΣΠ17 Εσωτερικές Επιθεωρήσεις Ποιότητας

ΔΣΠ18 Εκπαίδευση

ΔΣΠ20 Τεχνικές Στατιστικής

Page 241: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-241-

Page 242: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-242-

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΞΕΝΗ

Συγγράμματα

[1] Cascio J., Woodside G., Mitchell P. (1996). ”ISO 14000 GUIDE - The New

International Environmental Management Standards”, McGraw-Hill, New York.

[2] Brundtlant Commission. (1987). World Commission on Environment and

Development. “Our Common Future”, Oxford University Press, UK.

[3] Johnson, P.L. (1997). ”ISO 14000 – The Business Manager`s Complete Guide to

Environmental Management”, John Wiley & Sons, New York.

[4] Puri, S.C. (1996). “Stepping Up to ISO 14000 – Integrating Environmental Quality

with ISO 9000 and TQM”, John Wiley & Sons, New York.

[5] Raymond, M. (1998). “ISO 14001 Guidance Manual”, National Center for

Environmental Decision-making Research, University of Tennessee, USA.

[6] ISO Executive Report. (2005). “The Global Use of Environmental Management

System by Small and Medium Enterprises”, Sweden.

[7] European Commision. (2004). “EMAS Energy Efficiency Toolkit for Small and

Medium sized Enterprises”, EMAS office, Luxembourg.

[8] International Standard Organization (ISO). (2004). “ISO 14001: Environmental

management systems —Requirements with guidance for use”, Switzerland.

[9] International Standard Organization (ISO). (2000). “ISO 9001: Quality Management

Systems - Requirements”, Switzerland.

[10] Stapleton P.J., Cooney, Hix W.M. (1996).“Environmental Management Systems:

An Implementation Guide for Small and Medium-Sized Organizations”, NSF

International, Switzerland.

[11] Global Reporting Initiative. (2006). “Sustainability Reporting Guidelines”, GRI, The

Netherlands.

Page 243: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-243-

Επιστημονικά άρθρα

[12] Boiral O., Sala J.M. (1998). “Environmental Management: Should Industry Adopt

ISO 14001?”, Business Horizons/January-February.

[13] Bansal P., Bogner W.C. (2002). “Deciding on ISO 14001: Economics, Institutions,

and Context”, Long Range Planning, 35, p. 269-290.

[14] Lagodimos A.G., Chountalas P.T., Chatzi K. (2006). “The state of ISO 14001

certification in Greece”, Journal of Cleaner Production, xx(2006), p. 1-12.

[15] Radonjic G., Tominc P. (2005). “The role of environmental management system on

introduction of new technologies in the metal and chemical/paper/plastic industries”,

Journal of Cleaner Production, xx(2006), p. 1-12.

[16] Jasch, C. (1999). “Environmental performance evaluation and indicators”, Journal of

Cleaner Production, 8(200), p. 79-88.

[17] Hillary, R. (2001). “Environmental management systems and the smaller enterprise”,

Journal of Cleaner Production, 12(2004), p. 561-569.

[18] Petroni, A. (2000). “Developing a methodology for analysis of benefits and

shortcomings of ISO 14001 registration: lessons from experience of a large

machinery manufacturer”, Journal of Cleaner Production, 9(2001), p. 351-364.

[19] Raines, S.S. (2002). “Implementing ISO 14001—An International Survey Assessing

the Benefits of Certification”, Corporate Environmental Strategy, 9(4), p. 418-426.

[20] Babakri K.A., Bennetta R.A., Franchetti M. (2002). “Critical factors for

implementing ISO 14001 standard in United States industrial companies”, Journal of

Cleaner Production, 11(2003), p. 749-752.

[21] Melnyk S.A., Sroufe R.P., Calantone R. (2002). “Assessing the impact of

environmental management systems on corporate and environmental performance”,

Journal of Operation Management, 21(2003), p. 329-351.

[22] Ofori G., Gang G., Briett C. (2001). “Implementing environmental management

systems in construction: lessons from quality systems”, Building and Environment,

37(2002), p. 1397-1407.

[23] Chen, C.C. (2003). “Incorporating green purchasing into the frame of ISO 14000”,

Journal of Cleaner Production, 13(2005), p. 927-933.

Page 244: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-244-

[24] Mbohwa C., Fukada S. (2002). “ISO 14001 Certification in Zimbabwe: Experiences,

Problems and Prospects”, Corporate Environmental Strategy, 9(4), p. 427-436.

[25] Morrow D., Rondinelli D. (2002). “Adopting Corporate Environmental Management

Systems: Motivations and Results of ISO 14001 and EMAS Certification”, European

Management Journal, 20(2), p. 159-171.

[26] Quazi H.A., Khoo Y.K., Tan C.M., Wong P.S. (2001). ” Motivation for ISO 14000

certification: development of a predictive model”, Omega: The international Journal

of Management Science, 29(2001), p. 525-542.

[27] Ammenberg J., Sundin E. (2003). “Products in environmental management systems:

drivers, barriers and experiences”, Journal of Cleaner Production, 13(2005), p. 405-

415.

[28] Ammenberg J., Sundin E. (2003). “Products in environmental management systems:

the role of auditors”, Journal of Cleaner Production,13(2005), p. 417-431.

[29] Babakri K.A., Bennett R.A., Rao S., Franchetti M. (2003). “Recycling performance

of firms before and after adoption of the ISO 14001 standard”, Journal of Cleaner

Production, 12(2004), p. 633-637.

[30] Brouwer M.A.C., Koppen C.S.A. (2006). “The soul of the machine: continual

improvement in ISO 14001”, Journal of Cleaner Production, xx(2006), p. 1-8.

[31] Miles M.P., Munilla L.S., Russell G.R. (1997). “Marketing and Environmental

Registration/Certification : What Industrial Marketers Should Understand About ISO

14000”, Industrial Marketing Management, 26(1997), p. 363-370.

[32] Jiang R.J., Bansal P. (2003). “Seeing the Need for ISO 14001”, Journal of

Management Studies, 40(4), p. 1047-1067.

[33] Keegan M., Brown V., Dyball R. (2005). “Social Learning in Environmental

Management: Towards a sustainable future), Environmental science & policy,

9(2006), p. 89-92.

[34] Lagodimos A.G., Dervitsiotis K.N., Kirkagaslis S.E. (2005). “The Penetration of ISO

9000 Certification in Greek Industries”, Total Quality Management, 16(4), p. 507-

527.

Page 245: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-245-

[35] Hughey K.F.D., Tait S.V., O’Connell M.J. (2003). “Qualitative evaluation of three

‘environmental management systems’ in the New Zealand wine industry”, Journal of

Cleaner Production, 13(2005), p. 1175-1187.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Συγγράμματα

[36] Βρουχάκης, Θ. (1999). “Διοίκηση Συστημάτων Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων”,

Διπλωματική Εργασία, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης, Πολυτεχνείο

Κρήτης, Χανιά.

[37] Δερβιτσιώτης, Κ. (2005). “Διοίκηση Ολικής Ποιότητας”, Οικονομική Βιβλιοθήκη,

Αθήνα.

[38] Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης (ΕΛΟΤ). (1997). “ISO 14040: Περιβαλλοντική

Διαχείριση – Αξιολόγηση Κύκλου Ζωής- Αρχές και Πλαίσιο”, ΕΛΟΤ, Αθήνα.

[39] Επιτροπή Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, (2000). “Λευκή Βίβλος για την Περιβαλλοντική

Ευθύνη”, Βρυξέλλες.

[40] Καραβίας, Π. (2006). “Ανάπτυξη Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

σύμφωνα με το Πρότυπο ISO 14001: Η περίπτωση μία Ορυζοβιομηχανίας”,

Διπλωματική Εργασία, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης, Πολυτεχνείο

Κρήτης, Χανιά.

[41] KOUVIDIS, (2007). Κατάλογος Προϊόντων Βιομηχανίας ΕΜΜ. ΚΟΥΒΙΔΗΣ

Α.Β.Ε.Ε., Ηράκλειο.

[42] Κομνίτσας, Κ. (2005). “Τεχνολογίες Προστασίας και Αποκατάστασης

Περιβάλλοντος”, Σημειώσεις Μαθήματος, Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων,

Πολυτεχνείο Κρήτης, Χανιά.

[43] Μαχαιρά, Π. (2003). “Ανάλυση Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης σε

βιομηχανίας επίπλων: Η περίπτωση του ISO 14001”, Διπλωματική Εργασία, Τμήμα

Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης, Χανιά.

[44] Ρερρές, Κ. (2003). “Ανάπτυξη και εφαρμογή ενιαίου διαχειριστικού συστήματος

ποιότητας και περιβάλλοντος σύμφωνα με τα Πρότυπα ISO 9001:2000 και ISO

Page 246: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-246-

14001:1996”, Διπλωματική Εργασία, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης,

Πολυτεχνείο Κρήτης, Χανιά.

[45] Σταμπουλή, Μ. (2004). “Ανάπτυξη δεικτών αξιολόγησης της περιβαλλοντικής

επίδοσης: Εφαρμογή του προτύπου ISO 14031 σε µια γαλακτοβιομηχανία”,

Διπλωματική Εργασία, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης, Πολυτεχνείο

Κρήτης, Χανιά.

[46] Μιχαλοπούλου, Χ. (2004). “Νομοθεσία για το Περιβάλλον”, Εκδόσεις ΖΗΤΗ,

Αθήνα.

Επιστημονικά άρθρα

[47] Καρπαθιωτάκη Θ., Λιότσιος Κ. (2006). “EMAS: Η Διασφάλιση της Αειφόρου

Ανάπτυξης στα Ξενοδοχειακά Συγκροτήματα”, Πρακτικά Συνεδρίου Βιώσιμης

Ανάπτυξης σε περιοχές Μαζικού Τουρισμού της Μεσογείου, Ηράκλειο.

[48] Μανδαράκα Μ., Γεωργακόπουλος Κ.Α. (2006). “Συστήµατα Περιβαλλοντικής

∆ιαχείρισης σε Ελληνικές Επιχειρήσεις: Ωθούσες ∆υνάµεις και Σημαντικότερα

Οφέλη ”, Ελληνική Βιομηχανία, ΤΕΕ, Αθήνα.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ (Internet)

[49] www.elinyae.gr

[50] www.qualitynet.gr

[51] www.quality.ypan.gr

[52] www.minenv.gr

[53] www.et.gr

[54] www.eea.eu.int

[55] www.unep.gr

[56] www.iso14000.net

[57] www.iso.org

[58] www.inem.org

[59] www.epa.gov

[60] www.envnet.org

[61] www.ansi.org

[62] www.ecoworld.com/default.cfm

[63] www.foe.co.uk

[64] www.sape.gr

[65] www.globalreporting.org

[66] europa.eu.int/comm/dg11/guide/prefac

e.htm

[67] europa.eu.int/en/comm/dg11/ecolabel

[68] www.elot.gr

Page 247: Διπλωματική Εργασία 2007_Λιότσιος_Κ

-247-