ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1 ΗΜΕΡΙΔΑ...

ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1

ΗΜΕΡΙΔΑΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ ΕΡΓΑ

Στο πλαίσιο της 3ης Διεθνούς Έκθεσης METEC 2005


ΟΡΓΑΝΩΣΗ

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΝΟΥΣΗΥπεύθυνη Δημοσίων ΣχέσεωνΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΡΟΣΔιευθυντής Εκδόσεων

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣΧΑΡΗΣ ΛΑΖΑΡΟΠΟΥΛΟΣΔημοσιογράφος Περιοδικού Logistics & Management

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ, ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣΓΙΩΤΑ ΚΑΖΑΖΗΥπεύθυνη Τμήματος Εκδόσεων Τ.Ε.Ε.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΓΙΩΤΑ ΚΑΖΑΖΗΣΤΡΑΤΟΣ ΚΟΛΥΦΕΤΗΣΤμήμα Εκδόσεων Τ.Ε.Ε.

ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ

ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΩΛΙΑΣ σελ. 4-12Υφυπουργός Οικονομικών

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΛΟΥΜΠΗΣ σελ. 12-17Γενικός Γραμματέας Συγχρηματοδοτούμενων Έργων Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΛΑΒΑΝΟΣ σελ. 17-24Πρόεδρος Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΥΡΓΙΑΝΟΣ σελ. 31-48Πρόεδρος του Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών Ανωτέρων Τάξεων

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΤΣΟΡΙΔΗΣ σελ. 49-56Διευθυντής Μεγάλων Έργων Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΑΜΠΟΥΛΑΣ σελ. 57-78Αναπληρωτής Καθηγητής Ε.Μ.Π.


ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ

Ένας τομέας, όπως είναι αυτός των κατασκευών αποτελεί τον κύριο μοχλό ανάπτυξης. Το

προηγούμενο διάστημα ακούγαμε για ανάπτυξη στην Ελλάδα και η ανάπτυξη τι ήταν; oι κα-

τασκευές, και το είδαμε αυτό στην προολυμπιακή περίοδο, όπου φυσικά άλλαξε όλο τα τοπίο

της Αττικής και βέβαια προωθήθηκε μια σειρά μεγάλων έργων σε όλη τη χώρα. Αυτό όμως

πέρασε και στη μεταολυμπιακή περίοδο. Διαμορφώθηκαν συνθήκες που προκάλεσαν ανατα-

ραχή, τόσο στον τομέα των μεγάλων έργων όσο και στον τρόπο που γίνονται οι αναθέσεις

και για να πούμε την αλήθεια, και εμείς οι δημοσιογράφοι έχουμε ευθύνη, καταρχήν για το

έλλειμμα ενημέρωσης και ό,τι αφορά στο θέμα των μεγάλων έργων αλλά και για κάποιες πα-

ρεξηγήσεις που έχουν προκύψει. Στην παρούσα φάση η ελληνική κατασκευαστική κοινότητα

απασχολείται με τις συμβάσεις παραχώρησης και το πλαίσιο που πρέπει να διαμορφωθεί και

να εφαρμοστεί ώστε να καταπολεμηθεί η γραφειοκρατία και να υπάρξουν νέες αναπτυξιακές

προοπτικές. Γι’ αυτό βρεθήκαμε σήμερα εδώ και να συζητήσουμε αυτά τα θέματα.

Η σημερινή ημερίδα θα χωριστεί σε δύο ενότητες. Στην πρώτη ενότητα θα έχουμε χαι-

ρετισμούς, εναρκτήριες ομιλίες και τοποθετήσεις. Πρώτος θα απευθύνει χαιρετισμό και θα

μιλήσει ο κ. Χρήστος Φώλιας, θα ακολουθήσει ο κ. Αθανάσιος Κουλουμπής, ο οποίος θα

μιλήσει για τα έργα μεσαίου μεγέθους με σύμβαση παραχώρησης και είναι μια ευκαιρία για

την περιφερειακή ανάπτυξη. Άλλωστε σε ένα από τα τελευταία του άρθρα ο κ. Κουλουμπής

είχε αναφέρει ότι είναι μονόδρομος οι συμπράξεις. Θα ακολουθήσει, ο κ. Γιάννης Αλαβά-

νος, με μια ομιλία για τα κριτήρια, τους όρους και τη δημόσια διοίκηση, ο κ. Γεώργιος Συρ-

γιανός, για τις συμπράξεις του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα και τη νέα προοπτική, με

πολύ ενδιαφέροντα παραδείγματα για την τάση που επικρατεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και

στην Αυστραλία. Για την τάση που επικρατεί σε ότι αφορά στα μικρά έργα αλλά και κάποιες

προβληματικές περιπτώσεις όπως είναι αυτές της Σλοβενίας και της Βραζιλίας, πιστεύω ότι

θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στη συνέχεια ο κ. Κοτσορίδης, για τις συμπράξεις του Δη-

μοσίου και του Ιδιωτικού τομέα στην κατασκευή και λειτουργία δημόσιων έργων και την

άποψη των τραπεζών για τη χρηματοδότησή τους. Στο τέλος θα ακολουθήσουν παρεμβά-

σεις-ερωτήσεις, και με μία συζήτηση που νομίζω ότι θα συμμετέχετε όλοι.

Να ζητήσω από τον κύριο Υφυπουργό να πάρει το λόγο για να αρχίσει η διαδικασία.


ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΩΛΙΑΣΥφυπουργός Οικονομικών

Είναι πολύ μεγάλη η χαρά και η τιμή για την πρόσκληση να βρίσκομαι μαζί σας. Θέλω

να ευχαριστήσω την κυρία Μουρτέα για την πρωτοβουλία να με προσκαλέσει αλλά κυ-

ρίως να τη συγχαρώ για τη μεγάλη επιτυχία αυτής της προσπάθειας που έκανε με αυτή

την έκθεση, διότι ξέρω πως ό,τι αποφασίσει να κάνει είναι καταδικασμένο να πετύχει,

βεβαίως αυτό φαίνεται και από το αποτέλεσμα.

Οφείλω να ομολογήσω ότι η δική μου η προϊστορία με τις εκθέσεις έχει να κάνει με

εκθέσεις τροφίμων, κάτι πιο νόστιμο και πιο ελαφρύ σε βάρος. Έχω εντυπωσιαστεί από

τον όγκο των εκθεμάτων και διερωτώμαι για τις τέσσερις μέρες λειτουργίας πόσες μέ-

ρες στησίματος και πόσες μέρες ξεστησίματος θα πάρει αυτή η έκθεση. Αλλά σε τελική

ανάλυση το θέμα δεν είναι ο κόπος και τα έξοδα, το θέμα για μένα είναι πάντοτε πόσο

πετυχημένη είναι μία έκθεση και ο βαθμός επιτυχίας πάντοτε φαίνεται απ’ τον αριθμό των

συμμετεχόντων και από τη διαφορά προς τα άνω τον αριθμό των συμμετεχόντων στην

επόμενη έκθεση. Αυτό είναι το μέτρο σύγκρισης και ότι έχοντας κάποια δεδομένα από

την προηγούμενη διοργάνωση νομίζω ότι αυτή είναι μια πετυχημένη έκθεση.

Από την άλλη μεριά είναι μια έκθεση η οποία είναι επίκαιρη. Και είναι επίκαιρη διότι

βρισκόμαστε σε ένα μεσοδιάστημα όπου από μια περίοδο πολλών έργων υποδομής.

Είναι επίκαιρη γιατί βρίσκεται στο ενδιάμεσο δύο εποχών – μιας εποχής η οποία έκλεισε,

που ήταν η εποχή των Ολυμπιακών έργων και μιας εποχής που ανοίγει και είναι η εποχή των

μεταολυμπιακών έργων. Στο μεσοδιάστημα κακά τα ψέματα είχαμε ένα σημειωτόν, κατά

κάποιο τρόπο, είμαι όμως βέβαιος ότι από δω και μπρος καλύτερες μέρες θα έρθουν, δεδο-

μένου ότι έχουμε τη δυνατότητα, έχουμε την ευκαιρία, κυρίως όμως έχουμε την υποχρέωση

αυτά που έχουμε σαν δυνατότητα να τα αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Αναφέρομαι στα επόμενα δέκα χρόνια, από σήμερα μέχρι το 2015 που θα έχει η Ελ-

λάδα μας συμμετοχή στα κοινοτικά πλαίσια στήριξης. Είναι αλήθεια ότι πέρασαν πολλά

δισεκατομμύρια ευρώ από τον τόπο μας, τα οποία αξιοποιήθηκαν όχι με την ίδια αποτε-

λεσματικότητα που θα θέλαμε να αξιοποιηθούν και αυτό δεν το λέω σαν μομφή στο πα-

ρελθόν, κάθε άλλο, αλλά σαν διαπίστωση βλέποντας τα νούμερα τα οποία έχουμε αυτή


τη στιγμή καταγεγραμμένα όσον αφορά την αύξηση του εθνικού μας πλούτου.

Δε μπορώ να μην αναφερθώ σε μια αντίστοιχη πορεία που έχει η Ιρλανδία, το άλλο

άκρο από εμάς, που ξεκινώντας αργότερα και πίσω από εμάς και αξιοποιώντας αντίστοιχα

κεφάλαια με εμάς, κατάφερε σήμερα να είναι η δεύτερη πλουσιότερη χώρα στην Ευρω-

παϊκή Ένωση μετά το Λουξεμβούργο. Κατάφερε, έχοντας ξεκινήσει πίσω από εμάς να

έχει ένα μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα της τάξεως του 125 % του μέσου όρου του Ευρω-

παίου πολίτη, έναντι περίπου του 70% που εξακολουθούμε εμείς να έχουμε.

Εκείνο που θέλω να ευχηθώ είναι να έχουμε μια καλή αξιοποίηση το υπόλοιπου 3ου

Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, να έχουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο 4ο Κοινοτικό Πλαί-

σιο Στήριξης, όχι για να έχουμε πολλά να ξοδέψουμε αλλά για να έχουμε μια τελευταία

ευκαιρία να αξιοποιήσουμε με καλύτερο τρόπο από ό,τι μέχρι σήμερα τα κοινοτικά κεφά-

λαια και να ευχηθώ να μην υπάρξει για την Ελλάδα 5ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Το

λέω αυτό και μη με παρεξηγήσετε εννοώντας ότι εύχομαι και ελπίζω ότι με το υπόλοιπο

3ο και το 4ο που θα αξιοποιήσουμε, να φτάσουμε σε εκείνο το επίπεδο ευημερίας του

μέσου Έλληνα, που δε θα χρειάζεται πια η Ελλάδα χρήματα τα οποία θα τη βοηθήσουν

να πάει καλά. Γι’ αυτό και σαν σύνθημα αυτή η παρούσα διακυβέρνηση έχει βάλει, «ούτε

ένα ευρώ ξοδεμένο αλλά και το τελευταίο ευρώ επενδεδυμένο». Τέρμα δηλαδή οι δαπά-

νες, είναι καιρός για επενδύσεις. Ξέρετε πάρα πολύ καλά, έχετε σαφέστατη και ξεκάθαρη

εικόνα του τι σημαίνει δαπάνη και τι σημαίνει επένδυση.

Προσπάθειά μας είναι να δημιουργήσουμε περισσότερη ανάπτυξη μέχρι σήμερα, μια

ανταγωνιστικότερη εθνική οικονομία, μια μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή και περισσότε-

ρες ευκαιρίες για ευημερία για όλους τους Έλληνες.

Το μεγάλο πρόβλημα από ότι διαβάζουμε στις διάφορες έρευνες που γίνονται θεω-

ρείται η ανεργία. Η ανεργία λοιπόν καταγράφεται ως ένα μεγάλο πρόβλημα στην κοι-

νωνία μας σήμερα. Επιτρέψτε μου να πω ότι η ανεργία για μένα δεν είναι πρόβλημα.

Μην το πάρετε σαν οξύμωρο. Η ανεργία είναι απόρροια του προβλήματος που λέγεται

περιορισμένη επενδυτική προσπάθεια στην Ελλάδα, γιατί, κακά τα ψέματα, ο εχθρός της

ανεργίας δεν είναι το επίδομα της ανεργίας, ο εχθρός της ανεργίας είναι η δουλειά, και

οι δουλειές βγαίνουν μόνο μέσα από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Εκείνο που θα πρέπει το


κράτος, η πολιτεία να κάνει είναι να είναι αρωγός στην ιδιωτική επιχείρηση και όχι χει-

ραγωγός της ιδιωτικής επιχείρησης. Η ιδιωτική επιχείρηση θέλει αέρα, θέλει γήπεδο να

παίξει και δε θέλει τα εμπόδια που βάζει σήμερα η πολιτεία με τους διάφορους τρόπους

που χρησιμοποιεί. Ένας μεγάλος παράγοντας λοιπόν ανάπτυξης για δημιουργία δουλειάς

είναι ο τεχνικός τομέας, είναι τα έργα υποδομής. Οφείλουμε όλοι μας και χρωστάμε να

αξιοποιήσουμε και την τελευταία ευκαιρία που υπάρχει.

Χρειάζεται, και αυτό πια είναι ευθύνη της κυβέρνησης σήμερα, και του δημόσιου τομέα

ευρύτερα, να δώσουμε τη δυνατότητα επιτέλους στην κοινή γνώμη να πιστέψει ότι τα

έργα γίνονται υπό ένα θεσμό διαφάνειας, γίνονται με ξεκάθαρους όρους. Ο καλύτερος

παίρνει το έργο και ο λιγότερο καλός δεν το παίρνει. Πρέπει να δώσουμε τη δυνατότη-

τα επιτέλους να μη θεωρεί ο απλός πολίτης, η κοινή γνώμη ότι αυτό που λέμε πακέτα

Delor ή πακέτα Zadder – τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης – είναι της αρπαχτής αλλά είναι

κεφάλαια για επένδυση και για ανάπτυξη του τόπου μας. Δεν είναι, δηλαδή χρήματα να

τα μοιραστούν κάποιοι επιτήδειοι αλλά είναι χρήματα για να τα μοιραστεί ολόκληρη η

κοινωνία με μια προοπτική.

Εάν θέλουμε να έχουμε υγιή οικονομική ανάπτυξη στον τόπο μας, δεν μπορεί αυτή να

προέλθει από κρατικούς πόρους, ούτε σίγουρα το κράτος και ο δημόσιος τομέας μπορούν

να παράγουν υγιή ανταγωνισμό στην οικονομία μας και πραγματική οικονομική ανάπτυ-

ξη. Γι’ αυτό στο επόμενο διάστημα ετοιμαζόμαστε να φέρουμε σε υλοποίηση πλέον το θε-

σμό της σύμπραξης του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Είναι κάτι που ξέρετε εσείς ειδικά

πολύ καλύτερα από ό,τι γνωρίζω εγώ μιας που έχουν γίνει έργα μέχρι σήμερα με αυτόν

τον τρόπο, έχουν γίνει μεγάλα έργα – το Ρίο Αντίρριο, το Αεροδρόμιο, η Αττική Οδός.

Αυτά πραγματοποιήθηκαν με νόμους οι οποίοι εκδόθηκαν για το συγκεκριμένο έργο

στη Βουλή και ψηφίστηκαν. Αυτό το οποίο κάναμε εμείς ευθύς εξ’ αρχής μόλις αναλά-

βαμε τη διακυβέρνηση, ξεκινήσαμε έναν ευρύτατο διάλογο με όλους τους ενδιαφερόμε-

νους για να μπορέσουμε να έχουμε την άποψή τους επί της ουσίας του θέματος, με τους

ανθρώπους οι οποίοι ξέρουν καλύτερα από εμάς τι σημαίνουν συμπράξεις δημόσιου και

ιδιωτικού τομέα. Κάναμε λοιπόν έναν ευρύ διάλογο, ο οποίος έχει καταγραφεί και σήμερα

είμαστε στην τελική ευθεία για να διαμορφώσουμε το νομικό πλαίσιο και αναφέρομαι σε


ένα ελαφρύ νομικό πλαίσιο, μέσα από το οποίο θα μπορούν να γίνουν οι συμπράξεις του

δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα με τον πιο εύκολο και γρήγορο τρόπο.

Εκείνο, το οποίο επιτρέψετε μου να μοιραστώ μαζί σας, έχω παρατηρήσει τον ένα

χρόνο περίπου που είμαι Υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, υπεύθυνος για το 3ο

Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και Δημόσιας και Ιδιωτικής Επένδυσης κοντά στα άλλα, αλλά

κυρίως, η εμπειρία που θα μοιραστώ μαζί σας, είναι από το 3ο Κυβερνητικό Πλαίσιο Στή-

ριξης, αυτό που έχω δει είναι ότι γίνονται πάρα πολλά έργα δημόσια, τα οποία ξεκινούν

με έναν προϋπολογισμό 100 μονάδες κόστους και με ένα χρονικό ορίζοντα 100 μονάδων

χρόνου και με συγκεκριμένες προδιαγραφές.

Δυστυχώς, η εμπειρία δείχνει ότι στη μεγάλη πλειονότητα των έργων ο προϋπολο-

γισμός πολλαπλασιάζεται του αρχικού, ο χρόνος περάτωσης του έργου πολλαπλασιά-

ζεται του αρχικού και το τελικό έργο όταν ελεγχθεί είναι σαφέστατα και σοβαρότατα

υποδεέστερο του προδιαγεγραμμένου και του αναμενομένου. Το αποτέλεσμα είναι ότι

ο έλεγχος, που έρχεται κυρίως από τις κοινοτικές αρχές απορρίπτει το έργο, καλούμεθα

να επιστρέψουμε τα χρήματα, καλούμεθα να πληρώσουμε πρόστιμα και στο τέλος όταν

τραβήξουμε μια γραμμή και κάνουμε ταμείο, τι βλέπουμε; Ότι έγινε ένα έργο μισό σε ποι-

ότητα, ελλιπές σε ποιότητα, το οποίο σημαίνει ότι πολύ σύντομα θα πρέπει να ξαναγίνει,

πολύ καθυστερημένα για να είναι χρήσιμο και πάρα πολύ ακριβά και επιπλέον πληρώθη-

κε στο ακέραιο από τον Έλληνα φορολογούμενο.

Αυτό είναι ένα αποτέλεσμα καταγεγραμμένο πολλές φορές και είναι ένα γεγονός, το

οποίο μας έχει φέρει, όπως θα γνωρίζετε πολλοί, στα πρόθυρα μιας Δαμόκλειου σπάθης,

που λέγεται αναστολή πληρωμών και είναι οι μέρες αυτές τώρα μέχρι τέλος Απριλίου που

ο ομιλών προσπαθεί σε διαπραγμάτευση και συνεργασία και παζάρια, αν μου επιτρέπετε,

με την ευρωπαϊκή πολιτική να γλιτώσουμε αυτό το φοβερό κίνδυνο για την Ελλάδα. Γιατί;

Διότι βρέθηκαν κάποιοι, οι οποίοι βρήκαν ευκαιρία, επιτρέψτε μου την έκφραση θα την

χρησιμοποιήσω γιατί και εγώ από την αγορά προέρχομαι, να τα οικονομήσουν σε βάρος

του τόπου και σε βάρος των Ελλήνων. Αυτό πρέπει να σταματήσει και επειδή όπως είπα

δεν μπορεί να έχουμε πρόοδο μόνο με κοινοτικά χρήματα, με δημόσια χρήματα, έχουμε

αποφασίσει ότι η μεγάλη μας ευκαιρία σαν Ελλάδα και σαν Έλληνες είναι η επένδυση


σε αυτό που λέμε ΣΔΙΤ – Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Αυτό τα τελευταία

χρόνια αποτελεί ένα στόχο και μια επιτυχημένη πρακτική πολλών χωρών, οι οποίες είναι

και πολύ και πιο πλούσιες από τη δική μας. Και βέβαια εκείνο το οποίο μας ενδιαφέρει δεν

είναι απλά να κάνουμε ένα καινούργιο νόμο, είναι να κάνουμε ένα καινούργιο, χρήσιμο

και ευέλικτο νόμο, έτσι ώστε όχι μόνο πελώρια έργα σαν αυτά που έχουμε δει να γίνονται

και να αρχίσουν να πραγματοποιούνται αλλά να δούμε και έργα μικρά και μικρομεσαία.

Δηλαδή, με μια σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα να γίνουν ξενοδοχεία, σχολεία,

φυλακές, μουσεία, γέφυρες μικρές, δρόμοι μεγάλοι ακόμα και χρηματοοικονομικές υπη-

ρεσίες, ακόμα και υπηρεσίες τεχνικές.

Συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σημαίνει ότι οποιοσδήποτε τομέας του δημο-

σίου, που μπορεί να είναι η τοπική αυτοδιοίκηση, η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, ο Δήμος,

η κοινότητα, η Νομαρχία, παραχωρεί ένα έργο, το «κατασκευάζει ο εργολάβος», το αξιο-

ποιεί για Χ χρονικό διάστημα και μετά το επιστρέφει υπό συνθήκες και υπό προϋποθέσεις

πίσω σε αυτόν ο οποίος χορήγησε τη βάση, τη γη αν θέλετε ενδεχομένως.

Τι θα κερδίσουμε με αυτό τον τρόπο; Πρώτα-πρώτα σε αντιδιαστολή με ό,τι έχουμε

καταγράψει μέχρι σήμερα στο 3ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, το Κράτος θα πρέπει να

βάλει το πλαίσιο, οι νομικοί σύμβουλοι των αναδόχων και του Κράτους να συμφωνήσουν

στα επιμέρους, η προκήρυξη να έχει σαφέστατες προδιαγραφές και να συμφωνήσουν

οι δύο πλευρές στο χρόνο ολοκλήρωσης και στο χρόνο αξιοποιήσεως του έργου με τις

συγκεκριμένες προδιαγραφές. Είναι βέβαιο πρώτον ότι το έργο θα τελειώσει πριν από το

χρόνο που έχει συμφωνηθεί, θα ολοκληρωθεί με προϋπολογισμό χαμηλότερο αυτού που

έχει προϋπολογιστεί και το μόνο που χρειάζεται να κάνω εγώ σαν Κράτος είναι να ελέγξω

ότι οι προδιαγραφές που έχουν τεθεί τηρούνται.

Άρα, το μόνο που χρειάζεται πια το Κράτος είναι να γίνει ελεγκτής για την τήρηση των

όρων και προϋποθέσεων βάσει των οποίων έγινε αυτή η δουλειά και όχι χρηματοδότης,

ή κατασκευαστής, ή εργολάβος. Έτσι λοιπόν έχουμε τα εξής πλεονεκτήματα: α) τη δυ-

νατότητα για την κατασκευή περισσότερων έργων και σαφέστατα ποιοτικά βελτιωμένων

έναντι του παρελθόντος και β) τη δυνατότητα ορθολογικότερης κατανομής κινδύνων οι

οποίοι συνδέονται με το έργο και ο επιμερισμός αυτών των κινδύνων πηγαίνει σε αυτούς


που είναι και σε θέση να διαχειριστούν τους κινδύνους. Μέχρι σήμερα απ’ ό,τι φαίνεται

ουδείς εκ των υπευθύνων κατάφερε ποτέ να διαχειριστεί κανένα κίνδυνο, και το χειρότε-

ρο είναι όπως μου έλεγε κάποιος ελεγκτής από την Κομισιόν, «κύριε Υπουργέ, επιτρέψτε

μου μια παρατήρηση να κάνω, χρόνια, ελέγχω έργα ανά την Ευρώπη, είναι η πρώτη και

μοναδική χώρα, η Ελλάδα, όπου δεν υπάρχει υπεύθυνος έργου». Δεν υπάρχει έργο με

υπεύθυνο. Δεν υπάρχει δηλαδή κάποιος, που θα του ζητήσω ευθύνες. Και όταν οι υπερ-

βάσεις είναι πελώριες οικονομικά και χρονικά και όταν το γεφύρι γκρεμίζεται λες και είναι

Κισμέτ, κανείς δεν υπάρχει να δώσει λόγο. Να τα αποτελέσματα. Επομένως λοιπόν, το να

μοιράσουμε ευθύνες και κινδύνους εκεί που ανήκουν είναι κάτι το οποίο είναι πρωτότυπο

για την Ελλάδα αλλά πρέπει να γίνει.

Με αυτό τον τρόπο του ΣΔΙΤ επίσης, θα μεταφερθεί τεχνογνωσία στο Δημόσιο σε έργα

που το Δημόσιο ούτε θα μπορούσε να σχεδιάσει ούτε να εκτελέσει. Είναι σίγουρο ότι θα

μπορέσουμε με τον καλύτερο τρόπο να αξιοποιηθεί το ανθρώπινο και τεχνικό δυναμικό

του Δημοσίου σε σχέση με σήμερα και θα καταφέρουμε να δημιουργήσουμε εκείνες τις

συνεργίες οι οποίες θα προέλθουν από την ενσωμάτωση του σχεδιασμού και της κατα-

σκευής μαζί με τη λειτουργία σε μια μεσομακροπρόθεσμη σύμβαση.

Εκείνο το οποίο θέλω επίσης να σας διαβεβαιώσω είναι ότι για μας δεν είναι απλά σχή-

μα λόγου οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι λύση για το μέλλον. Είναι

βαθιά πίστη ότι θα μας δώσουν την πιθανότητα πολλαπλάσιου ρυθμού ανάπτυξης από

ό,τι μέχρι σήμερα έχουμε. Θα μας δώσουν και μια άλλη δυνατότητα. Γνωρίζετε όλοι πάρα

πολύ καλά ότι η οικονομική συγκυρία για τον τόπο μας δεν είναι η καλύτερη σήμερα.

Απέχουμε πάρα πολύ από το Σύμφωνο Σταθερότητας και μονίμως βρισκόμαστε ενώπιον

των ευθυνών μας έναντι των υποχρεώσεων μας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προς τις

Ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις, να συμμαζέψουμε τα ελλείμματα, να συμμαζέψουμε το

δημόσιο χρέος για να μπορέσουμε να αυξήσουμε παράλληλα και το ρυθμό ανάπτυξης και

το ρυθμό αύξησης του εθνικού ακαθαρίστου προϊόντος.

Μέσα από τα προγράμματα, μέσα από τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα εί-

ναι βέβαιο ότι θα παραχθούν έργα στα οποία δε θα χρειάζεται να συνεισφέρει το δημόσιο

με δημόσια κεφάλαια, στα οποία δεν έχουμε, ούτε θα χρειαστεί να δανειστούμε, για να


βάλουμε τη συνεισφορά μας στα δημόσια έργα. Είναι βέβαιο ότι εισπράττοντας θα αποδί-

δουμε χρέη, θα ελαφρώσουμε το δημόσιο χρέος αλλά παράλληλα δε θα καθυστερήσουμε

τις δημόσιες επενδύσεις, θα τις κάνουμε με έναν διαφορετικό τρόπο.

Πιστεύουμε λοιπόν ότι, ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους, εμπιστευόμενοι επιτέλους

τον ιδιωτικό τομέα και συνεργαζόμενοι ισότιμα με αυτόν, το αποτέλεσμα θα είναι θετικό.

Επίσης, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι επικρατεί και μια διαφορετική φιλοσοφία πλέον,

κοσμοθεωρία σε αυτή τη σημερινή διακυβέρνηση. Έχουμε ένα μεγάλο στόχο: να δώσου-

με τα ηνία της ανάπτυξης, την πρωτοβουλία της ανάπτυξης στον ιδιωτικό τομέα. Πρώτο

από όλα να δώσουμε την ανάπτυξη εκεί που ανήκει στην ιδιωτική πρωτοβουλία και στο

θεμιτό ανταγωνισμό και στο εύλογο κέρδος όχι στα υπερκέρδη.

Θέλουμε υγιή ανταγωνισμό στην αγορά και οικονομική ανάπτυξη μέσα από τη βελ-

τιωμένη ανταγωνιστικότητα. Γι’ αυτό και εκδώσαμε ένα καινούργιο φορολογικό νόμο ο

οποίος είναι ευμενέστερος και με περισσότερα κίνητρα για τις επενδύσεις των ιδιωτικών

επιχειρήσεων, αφού μειώνει τη φορολόγηση των κερδών τους. Κάναμε έναν αναπτυξι-

ακό νόμο, ο οποίος έγινε για τις επιχειρήσεις και την ιδιωτική πρωτοβουλία και όχι για

τις δημόσιες επιχειρήσεις και τους δημόσιους υπαλλήλους και κάνουμε μία συνεχή προ-

σπάθεια για να απενεχοποιήσουμε το κέρδος. Ευτυχώς, ανεπιστρεπτί πέρασε η περίο-

δος όπου πολλοί επιχειρηματίες ντρέπονταν να πουν πόσα κέρδισε οι επιχείρησή τους.

Πολλοί επιχειρηματίες έφευγαν ταξίδι τις μέρες που δημοσιευόταν ο ισολογισμός στις

εφημερίδες, γιατί δεν ήθελαν να είναι κοντά να τους χλευάζουν ή να τους λοιδορούν

κάποιοι της αγοράς λαϊκιστές.

Είναι καιρός λοιπόν να καταλάβουμε ότι το θεμιτό κέρδος είναι η κινητήρια δύναμη

για την οικονομική ανάπτυξη, η κινητήρια δύναμη για την αύξηση του ακαθαρίστου εγ-

χώριου προϊόντος και η μόνη δυνατότητα που μπορούμε να δώσουμε για τη δημιουργία

νέων θέσεων δουλειάς σε ανθρώπους οι οποίοι ξέρουν και μπορούν αυτή τη στιγμή, αλλά

δυστυχώς δεν έχουν τη δυνατότητα να βγάλουν μεροκάματο.

Κλείνοντας, θέλω να σας ευχαριστήσω πολύ για την προσοχή σας και να σας διαβεβαι-

ώσω ,πως είμαστε ανοιχτοί σαν κυβέρνηση σε οποιαδήποτε καλή πρόταση προς τη σωστή

κατεύθυνση, προς την υγιή κατεύθυνση της οικονομίας μας να συνεργαστούμε και όχι να


αντιδικήσουμε με κανέναν.

Πιστεύω λοιπόν ότι μέσα από τις πρωτοβουλίες που πήραμε και θα συνεχίσουμε να

παίρνουμε και μέσα από έναν καλόπιστο διάλογο με όλους τους εμπλεκομένους είμαστε

καταδικασμένοι να πετύχουμε και να πάμε καλύτερα από ό,τι μέχρι σήμερα.

Εύχομαι στην έκθεση καλή επιτυχία και εύχομαι και στις συμπράξεις του δημόσιου και

ιδιωτικού τομέα να ξεπεράσουν τις προσδοκίες μας παρά να τις ικανοποιήσουνε.


Νομίζω ότι ο κ. Υφυπουργός μας έδωσε το ερέθισμα για να συζητήσουμε αρκετά πράγ-

ματα στο 2ο μέρος. Μας είπε καταρχήν για τις συμπράξεις, για τα ηνία της ανάπτυξης

στον ιδιωτικό τομέα.

Να προλάβουμε τον ανταγωνισμό γιατί ήδη και αυτό το διάστημα βλέπουμε ότι και

πολλοί ξένοι θέλουν να εισχωρήσουν στο χώρο και να δημιουργήσουμε το πλαίσιο, ώστε

να αναδειχθεί και ο χαρακτήρας των κατασκευαστικών εταιρειών. Ίσως μέσα στο πλαίσιο

της εθνικής πολιτικής επενδύσεων και ανάπτυξης ενισχυθεί ακόμη περισσότερο αυτός ο

χώρος.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΧΡΗΣΤΟΥ ΦΩΛΙΑΥφυπουργού Οικονομικών

Επιτρέψτε μου μια κουβέντα γιατί ενδεχομένως δε θα έχω την ευκαιρία να κάνουμε διάλογο.

Θα ήθελα να αναφέρω ότι δεν ξέρω αν θα πρέπει το ενδιαφέρον ξένων εταιρειών να

έρθουν στην Ελλάδα για δημόσια έργα πρέπει να αντιμετωπιστεί θετικά ή αρνητικά. Αν

είναι υγιής ο ανταγωνισμός νομίζω ότι είναι θετικό.

Από την άλλη πλευρά έχω εντυπωσιαστεί με την τόσο πελώρια συσσωρευμένη εμπει-

ρία γνώσης των τεχνικών εταιρειών της Ελλάδας μέχρι σήμερα μέσα από αυτά τα έργα.

Τα έργα που έχουν γίνει και ειδικά ένα έργο η παράκαμψη της Εγνατίας οδού στην Κα-

στανιά την οποία περνώ πολύ συχνά και πάντοτε θαυμάζω, είναι ένα έργο εκπληκτικής

τεχνικής τελειότητας, το οποίο ποτέ δε μπορούσαμε να φανταστούμε ότι οι ελληνικές τε-

χνικές εταιρείες μπορούσαν να το κατασκευάσουν και αποδεικνύει ότι έχουμε αποκτήσει

σοφία και τεχνική υποδομή που πολλοί θα ζηλέψουν και μπορούμε να περάσουμε εμείς

προς τα έξω χωρίς κανένα ερυθριασμό και χωρίς καμία αναστολή.


ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗ

Και όχι μόνο προς όφελος του τόπου μας αλλά και για όλη την περιοχή της ΝΑ Ευ-

ρώπης. Ήδη οι Βαλκάνιοι έχουν αρχίσει και δείχνουν το ενδιαφέρον για τις δικές μας

εταιρείες.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΥΡΓΙΑΝΟΥΠροέδρου του Συνδέσμου Τεχνικών Εταιριών Ανωτέρων Τάξεων

Εκπροσωπώ τις κατασκευαστικές εταιρείες σαν Πρόεδρος του Συνδέσμου Τεχνικών

Εταιριών Ανωτέρων Τάξεων. Ο κ. Υφυπουργός ανέφερε πολλά πράγματα, σε καίρια ζη-

τήματα τα οποία αφορούν στον κατασκευαστικό κλάδο, τα οποία είναι εξαιρετικά σοβα-

ρά. Προφανώς να πρέπει να υπάρξουν κάποιες τοποθετήσεις και από τη δική μας μεριά

και θα έπρεπε θεσμικά ο κ. Υφυπουργός να τις ακούσει.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΛΟΥΜΠΗΣΓενικός Γραμματέας Συγχρηματοδοτούμενων Έργων Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση και εύχομαι πάντα επιτυχίες. Να ξεκινήσω με μια

παρατήρηση σε αυτό που ανέφερε ο κ. Υφυπουργός. Όταν οι ξένες εταιρείες έρχονται

στην Ελλάδα και ενδιαφέρονται για τα έργα με συμβάσεις παραχώρησης δεν είναι αντα-

γωνισμός, είναι επενδυτές, που ενδιαφέρονται για τον τόπο μας. Πρέπει να τους προ-

σελκύσουμε. Ανταγωνισμός για μας είναι τα υπόλοιπα κράτη, κυρίως τα ανατολικά, τα

οποία έρχονται μέσα στην κοινότητα. Και η ανησυχία την οποία έχω είναι ότι μετά από

μερικά χρόνια και τα κράτη αυτά θα είναι αρκετά ώριμα, ώστε να προσελκύσουν αυτούς

τους επενδυτές. Σήμερα είναι μια καλή εποχή, η Ελλάδα είναι μέσα στην Κοινότητα, είναι

ώριμη χώρα για να προσελκύσει αυτούς τους επενδυτές, ο ανταγωνισμός είναι σχετικά

μικρός το χρήμα αρκετό. Και γι’ αυτό πιστεύω ότι πρέπει να βιαστούμε.

Ως προς τον τίτλο της σημερινής παρουσίασης αναφέρομαι στα μεσαία έργα ίσως γιατί

δε θέλω να μιλήσω τόσο για τα μεγάλα έργα που είναι ευθύνη του Υπουργείου μας.

Θα περιοριστώ σε τρία μικρά θέματα με κύρια έμφαση τα μεσαία έργα αυτά δηλαδή,

τα οποία θα μπουν κάτω από το πλαίσιο των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα,

ο οποίος αυτή τη στιγμή ετοιμάζεται από το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών.


Τα πρώτα στοιχεία που θέλω να πω είναι οικονομικά είναι λίγο έξω από το αντικείμενό

μου αλλά θα ήθελα να αναφερθώ, γιατί τα θεωρώ τα πιο σημαντικά. Από αυτά θα κατα-

λήξω σε κάποια συμπεράσματα που έχουν να κάνουν με τη διοίκηση αυτού του εγχει-

ρήματος και να αναφερθώ και στο τεχνικό κομμάτι, το οποίο αφορά κατά τη γνώμη μου

και στο Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

Ως προς το οικονομικό αντικείμενο. Μεσαία έργα εννοούμε τα έργα τα οποία είναι

των 100 εκατομμυρίων περίπου ευρώ περίπου, σε αντίθεση με τα μεγάλα έργα του

Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. τα οποία είναι της τάξης του μισού δις ευρώ ή και παραπάνω. Αυτό τι δια-

φοροποιήσεις φέρνει; Το πρώτο είναι ότι στα μεγάλα έργα αυτά καθ’ αυτά οι ελληνικές

κατασκευαστικές εταιρείες και οι ελληνικές τράπεζες, δεν επαρκούν από μόνες τους, δεν

έχουν τη δύναμη, την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν ένα τέτοιο έργο.

Σε αυτόν τον τομέα θα χρειαστεί η σύμπραξη των ελληνικών κατασκευαστικών εται-

ρειών, των ελληνικών τραπεζών με ξένους οίκους, κατασκευαστικούς ή χρηματοοικονο-

μικούς. Σε αυτό δε, θα χρειαστεί κάποια προσοχή. Οι ελληνικές εταιρείες αδυνατίζουν

οικονομικά αυτό τον καιρό και αν καθυστερήσουν πάρα πολύ νομίζω θα βρεθούν στη

δυσάρεστη θέση να μην μπορούν να συζητήσουν επί ίσοις όροις με τις ξένες εταιρείες

και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να προσέξουν και οι τράπεζες, γιατί αν αδυνατίσουν οι

ελληνικές τεχνικές εταιρείες τα προβλήματά τους θα συμπαρασύρουν και θα περιέλθουν

στις πλάτες των ελληνικών τραπεζών.

Τα μεγάλα έργα όμως έχουν κάποια ακόμα διαφορά σε σχέση με τα του μεσαίου μεγέ-

θους. Είναι βασικά έργα υποδομής π.χ. αυτοκινητόδρομοι όπως σκεφτόμαστε εδώ στην

Ελλάδα συνεπώς δεν έχουμε, τα άμεσα οφέλη από ένα τέτοιο έργο. Είναι έργα στα οποία,

το slow movers, δηλαδή, τα οφέλη έρχονται με αργό ρυθμό είναι όμως υπέρ απαραίτητα

για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.

Τα μεσαία έργα σε αντίθεση με τα μεγάλα, λόγω μεγέθους, μπορούν να προσαρμο-

στούν στην ελληνική περιφέρεια. Και σήμερα η στροφή είναι φανερό ότι δίνεται προς την

ελληνική περιφέρεια

Τα μεσαία έργα έχουν μικρότερα ρίσκα, έχουν προφανώς πολύ μικρότερα ρίσκα. Λόγω

μεγέθους είναι έργα τα οποία μπορούν οι ελληνικές τεχνικές εταιρείες και τράπεζες να


στηρίξουν 100 % χωρίς τη συμβολή ξένων. Χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι δε θα

θέλαμε και τη συμβολή ξένων ιδιαίτερα κεφαλαίων από το εξωτερικό για τη δημιουργία

και κατασκευή τέτοιων έργων.

Μία ακόμα παρατήρηση σχετική με τα μεγάλα έργα του ΥΠΕΧΩΔΕ. Ακούγεται ότι θα

πρέπει να ζητήσουμε από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές να συνεισφέρουν μεγαλύ-

τερο ποσοστό για την κατασκευή των έργων αυτών. Η γνώμη μου είναι ότι αυτό είναι

εξαιρετικά επικίνδυνο. Αυτό το οποίο πρέπει να ζητήσουμε δεν είναι τα μεγάλα ίδια κε-

φάλαια του επενδυτή και δεν πρέπει να το κάνουμε αυτό, γιατί τα ίδια κεφάλαια έχουν

πολύ μεγαλύτερο κόστος από τα δανειακά κεφάλαια, γιατί πιστεύω ότι αυτό το οποίο

επιδιώκουμε δηλαδή ποσά της τάξης του 10% και άνω σαν συμμετοχή των ιδιωτών στα

έργα αυτά θα επιβαρύνουν δυσανάλογα το κόστος των έργων και θα δυσκολέψουν ιδιαί-

τερα τη συμμετοχή των ελληνικών τεχνικών εταιρειών, ενώ η εξασφάλιση του ελληνικού

δημοσίου είναι τα χρήματα τα οποία έρχονται για την κατασκευή αυτών των έργων να

έρχονται με εγγυήσεις των ιδιωτών.

Αν οι ιδιώτες τα διαθέτουν ή τα δανείζονται από μια τράπεζα με δική τους εγγύηση νομίζω

ότι λίγο ενδιαφέρει το ελληνικό δημόσιο. Μια προσοχή σε αυτό το θέμα. Από την πολυπλο-

κότητα των έργων αυτών και ειδικά του οικονομικού μέρους και της οικονομικής διαχείρισης

των έργων αυτών, προχωράω στο 2ο κομμάτι αυτό που ανέφερα σαν διοικητικό.

Τα έργα αυτά είναι σίγουρα πολύ πιο πολύπλοκα από ένα κλασικό δημόσιο έργο, συ-

νεπώς μη υπαρχούσης της τεχνογνωσίας τουλάχιστον με ευρύτητα στον ελληνικό χώρο

δεν πιστεύω ότι αυτά τα έργα πρέπει να γίνουν αποκεντρωμένα, δηλαδή δε πιστεύω ότι

πρέπει ο κάθε δήμος, η κάθε περιφέρεια, ο κάθε οργανισμός, το κάθε Υπουργείο να λει-

τουργήσει ανεξάρτητα και αυτόνομα.

Πιστεύω ότι δεν έχει τη δυνατότητα αυτή, το τονίζω εδώ και ένα χρόνο, και όταν πρω-

τοακούστηκε κάποιοι συνάδελφοι μηχανικοί θεώρησαν ότι ήταν μια πράξη υποχώρησης

του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ως προς το Υπουργείο Οικονομίας Οικονομικών. Πιστεύω πάρα πολύ

στον κεντρικό ρόλο του Υπουργείου Οικονομίας Οικονομικών, στον κεντρικό έλεγχο,

στη βοήθεια, την υποστήριξη όλων αυτών των έργων σε όλο το εύρος, δηλαδή από τα

κεντρικά έργα έως και τα έργα που θα γίνουν στον τελευταίο δήμο της Ελλάδας.


Σε αυτή λοιπόν την προσπάθεια, που πιστεύω ότι πρέπει να γίνει κεντρικά από το

υπουργείο Οικονομίας Οικονομικών, θεωρώ ότι ένα μεγάλο κομμάτι είναι και η τεχνική

υποστήριξη των έργων αυτών. Η τεχνική υποστήριξη των έργων αυτών δεν μπορεί να

γίνει, τουλάχιστον σε επιτελικό επίπεδο, αποκεντρωμένα. Οι δήμοι σήμερα έχουν αδυνα-

μίες, κάνουν απλές μελέτες και επιβλέπουν έργα πολύ μικρά σε μέγεθος. Θεωρώ ότι δεν

έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν αυτά τα έργα.

Κάποια Υπουργεία όπως το Υπουργείο Δικαιοσύνης ή το Υπουργείο Υγείας, τα οποία αν

και έχουν δημιουργήσει δικούς τους μηχανισμούς παραγωγής έργων, νομίζω ότι έχουν

αποδείξει περίτρανα ότι δεν τα έχουν καταφέρει καλά, τα έχουν πάει ίσως χειρότερα

και από τους δήμους και γι’ αυτό το λόγο πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει ένας κεντρι-

κός τεχνικός έλεγχος και σε αυτό το σημείο ότι το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. μπορεί να βοηθήσει το

Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών. Δηλαδή, μπορούμε να λειτουργήσουμε, «ως

υπεργολάβοι του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών» και να προσφέρουμε την

τεχνική μας βοήθεια.

Για να πραγματοποιηθεί αυτό πρέπει να καθοριστούν οι στόχοι, δηλαδή να καθορι-

στεί ποιο είναι το πρόγραμμα, το οποίο θέλει κανείς να καλύψει με τα έργα αυτά, τι

θέλει να κάνει τα επόμενα χρόνια, ώστε αντίστοιχα και οι υπηρεσίες να κάνουν την

κατάλληλη προετοιμασία. Επαναλαμβάνω, θεωρώ ότι τα έργα αυτά είναι μία ευκαιρία

σήμερα που λέμε ότι θέλουμε να στηρίξουμε την ανάπτυξη σε κάποια επίπεδα. Αφού

έχουμε πρόβλημα ανεργίας, τα έργα αυτά είναι ένας τρόπος, είναι μία ένεση με την

οποία μπορούμε κατάλληλα να τροφοδοτήσουμε την ανάπτυξη στο βαθμό που επιθυ-

μούμε, ζητώντας περισσότερα ή λιγότερα κεφάλαια και βγάζοντας προς τα έξω λιγότε-

ρα ή περισσότερα έργα.

Θεωρώ ότι τα χρήματα υπάρχουν και στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, είναι πολ-

λά, είναι φθηνά, συνεπώς είναι η ευκαιρία να τα προσελκύσουμε σήμερα στο βαθμό που

πιστεύουμε ότι τα χρειαζόμαστε για την ανάπτυξη της οικονομίας μας.

Θα αναφερθώ και στα τρία παραδείγματα των μεγάλων έργων που αναφέρθηκε και ο

κ. Φώλιας προηγουμένως με μία παρατήρηση για το καθένα.

1. Το αεροδρόμιο ήταν ένα έργο ίσως το πρώτο από τα μεγάλα, το οποίο τότε θεωρήθηκε


ως επιτυχία ότι κατά τη διαπραγμάτευση καταφέραμε να πείσουμε τον επενδυτή να το

λειτουργήσει για 25 αντί για 50 χρόνια, αυτό όμως είχε ένα τραγικό αποτέλεσμα την

πολύ μεγάλη αύξηση του κόστους του αεροδρόμιου αυτού. Μπορεί να έχει και άλλα

προβλήματα από πίσω, όπως και θέματα ποιότητας, για παράδειγμα αλλά αυτό θα το

βρούμε στα 25 χρόνια. Είναι εμπειρίες οι οποίες ενώ τότε, πριν από 10 χρόνια, μπορεί

και εγώ να σκεφτόμουν ότι ήταν επιτυχία το 25 αντί για 50 χρόνια, σήμερα με την

ωριμότητα των 10 και κάτι χρόνων που κατασκευάζουμε τέτοια έργα, βλέπουμε ότι

ήταν μια μεγάλη αποτυχία.

2. Ως προς την Αττική Οδό, έχουμε ένα ατυχές και ένα ευτυχές παράδειγμα. Το ατυχές

είναι ότι λόγω της μη καλής προετοιμασίας και ομολογώ ότι ήταν ένα πολύ σύνθετο

έργο, σαφώς το συνθετότερο έργο το οποίο έχει κατασκευαστεί- ένας αστικός αυτοκι-

νητόδρομος στην καρδιά της Αθήνας, είχε μεγάλη αύξηση κόστους λόγω παράλληλων

έργων, ήταν κάτι δηλαδή το οποίο δεν μπορέσαμε να προβλέψουμε από την αρχή και

το οποίο βέβαια ήταν 100% δημόσια δαπάνη.

Από την άλλη πλευρά όμως βλέπουμε ένα έργο, το οποίο έχει κατασκευαστεί και

λειτουργεί από ιδιώτες, προσφέρει υπηρεσίες πολύ καλύτερες από αυτές τις οποίες

έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα από τους εθνικούς αυτοκινητόδρομους, που λειτουρ-

γούν από το ταμείο εθνικής οδοποιίας, έχει χαμηλότερο διόδιο, αν και ακούγονται και

αντίθετες φωνές και πολύ μεγαλύτερη κυκλοφορία από την προβλεπόμενη. Σημαίνει

λοιπόν ότι το έργο αυτό παράγει συγκοινωνιακό έργο πολύ μεγαλύτερο και ανακου-

φίζει την Αθήνα και τη λειτουργία της πολύ περισσότερο από όσο είχε προβλεφθεί.

Αυτό είναι μεγάλη επιτυχία για το έργο.

3. Τέλος, για τη γέφυρα Ρίου Αντιρρίου, είναι ένα έργο το οποίο κατασκευάστηκε μέσα στο

χρόνο του και μέσα στον προβλεπόμενο προϋπολογισμό, με πολύ υψηλή ποιότητα σε

σχέση με ό,τι έχουμε δει στην Ελλάδα σαν κατασκευή και το πιο ενδιαφέρον είναι ότι

έχει πετύχει να προσφέρει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας δηλαδή πάνω από μισή ώρα

χρόνο διέλευσης, δηλαδή με τη γέφυρα διασχίζει κανείς σε 5 λεπτά ενώ παλιά χρεια-

ζόταν 45 λεπτά το στενό, συνεπώς κανείς ωφελείται 40 λεπτά περίπου με τη διέλευση

από τη γέφυρα. Έχει καταφέρει όμως να μειώσει και το κόστος διέλευσης. Είναι δηλαδή


καλή υπηρεσία και σε χαμηλότερο κόστος, γιατί αφ’ ενός μεν τα φεριμπότ αμέσως μετά

τη λειτουργία της γέφυρας από 7.5 € περίπου κατέβηκαν στα 4.5, συνεπώς κάποιος

αν θέλει μπορεί με λιγότερα χρήματα να έχει την ίδια υπηρεσία και σε λίγο καιρό και η

γέφυρα θα προσφέρει για τους κατοίκους της περιοχής που θα χρησιμοποιούν τακτικά

τη γέφυρα πακέτα που, αν δεν κάνω λάθος, είναι της τάξης των 4.5 – 5.00 € ανά διέ-

λευση. Δηλαδή, πολύ φθηνά και ελκυστικά για τους συχνούς χρήστες.


Έχω να κάνω κάποιες παρατηρήσεις και να τις συζητήσουμε στη συνέχεια ως προς

την Αττική Οδό και τη γέφυρα. Γιατί για τη γέφυρα π.χ. υπάρχει μια παράληψη στο Ρίο

Αντίρριο. Έπρεπε να υπάρχει και πρόβλεψη σιδηροδρομικής υποδομής, που δυστυχώς

απουσιάζει αλλά αυτό θα το δούμε κατά τη συζήτηση.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΛΑΒΑΝΟΣΠρόεδρος Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας

Θα ήθελα να ευχαριστήσω την οργανώτρια και συγκεκριμένα το περιοδικό που κάνει

αυτό το συνέδριο και έχω εντυπωσιαστεί από τον κόσμο που είδα σήμερα εδώ. Σε μια

περίοδο κρίσης, με τόσο κόσμο εδώ, ίσως πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε αν πραγ-

ματικά υπάρχει κρίση άμεση.

Βέβαια, έχουμε άλλους δείκτες, οι οποίοι είναι καταλυτικοί. Με ανησυχούν αυτά που

άκουσα από τον Υφυπουργό, γιατί φάνηκε σαν να μην έχουμε προβλήματα ή τα προβλή-

ματα να είναι τόσο μικρά που να μπορούμε να τα λύσουμε μέσα σε 5-6 μήνες.

Αντίθετα, θα έλεγα ότι ο διάλογος που άνοιξε το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας ήταν

μια πολύ καλή και σημαντική ενέργεια, που θα πρέπει να συνεχιστεί. Πρέπει να δούμε

και να συζητήσουμε τα συμπεράσματα και να γίνει μια συζήτηση ευρύτατη στην κοινωνία

μας και η σημερινή εκδήλωση συμμετέχει σε αυτό.

Σαν Tεχνικό Eπιμελητήριο έχουμε ένα Συνέδριο για τα δημόσια έργα στις 19, 20, 21

Απριλίου, όπου βεβαίως είστε όλοι προσκαλεσμένοι και που νομίζω ότι θα τεθούν όλα τα

προβλήματα με πιο ωμή γλώσσα από ό,τι ίσως ακούγονται εδώ σήμερα. Επίσης, έχουμε

ανοίξει ένα διάλογο εσωτερικό για τις Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, για τις

ΣΔΙΤ, όπου κάποιοι συντάκτες, και πολλοί καλοί συνεργάτες από το Tεχνικό Eπιμελητήριο


που βρίσκονται εδώ, θα θέσουν το διάλογο.

Υπάρχουν τρία κείμενα στις ιστοσελίδες του Tεχνικού Eπιμελητηρίου:

α. η απάντηση στο ερωτηματολόγιο της ομάδας εργασίας του ΤΕΕ,

β. το ερωτηματολόγιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας,

γ. οι εισηγήσεις για τα δημόσια έργα, όπου παραπέμπουν ειδικότερα στη γενική εισή-

γηση του Πάνου Βέτα, όπου αναφέρεται για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα και για το

ίδιο συνέδριο είναι η εισήγηση του Ινστιτούτου Οικονομίας Κατασκευών και με επικεφα-

λής του το Γενικό Διευθυντή του τον κ. Γιάνναρο, όπου πολύ αναλυτικά παρουσιάζει τις

θετικές εκτιμήσεις του για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα. Ήταν αδύνατον βεβαίως να

παρουσιαστούν εδώ, θα χρειάζονταν ώρες, αλλά νομίζω ότι είναι πολύ καλά ενημερωτικά

κείμενα και υπάρχουν στη σελίδα του ΤΕΕ για να τα δείτε.

Θα ήθελα να κάνω αναφορά σε δύο κείμενα παρατάξεων, που θα δημοσιευθούν στο

επόμενο Ενημερωτικό Δελτίο. Πιστεύω ότι οι περισσότεροι είστε συνάδελφοι και γνωρί-

ζετε το εβδομαδιαίο έντυπο του ΤΕΕ. Υπάρχει κείμενο των παρατάξεων και εμφανίζει το

πρόβλημα και τις πολιτικές προεκτάσεις που δεν πρέπει να είναι καθόλου αμελητέες.

Η δημοκρατική ένωση μηχανικών, η ΔΕΜ, αναφέρει για το συνέδριο του ΤΕΕ: ορ-

γανώνει το ΤΕΕ συνέδριο για το πώς πρέπει να γίνουν τα δημόσια έργα, ποια δημόσια

έργα και γιατί το οργανώνει; Κοινή διαπίστωση είναι ότι τα κράτη σήμερα με τις επιβα-

ρύνσεις του ασφαλιστικού συστήματος και του κοινωνικού κράτους και της μη έλλειψης

φορολογίας δεν έχουν καμία σχεδόν δυνατότητα να κάνουν δημόσια έργα, εκτός και αν

τα κάνουν με παραχώρηση.

Άλλη παράταξη, η πανεπιστημονική, κάνει κριτική στις πολύ πρόσφατες εξαγγελίες του

Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. λέγοντας ότι οι μεγαλοκατασκευαστές και οι μεγαλοτραπεζίτες που

θα κατασκευάσουν, θα δανειοδοτήσουν και θα εκμεταλλεύονται τα έργα, θα εισπράξουν

έως το 2012 με σημερινές συνθήκες πάνω από 1 δις ευρώ, οι μεγαλοκατασκευαστές θα

πάρουν δάνειο για το ποσό που χρειάζονται. Θα εκμεταλλεύονται τα έργα για 30 χρόνια

ιδιώτες, αλλά στη συνέχεια δεν θα τα παραλάβει το ελληνικό δημόσιο, θα τα ξαναπαραχω-

ρήσει για εκμετάλλευση μετά από διαγωνισμό. Δηλαδή, η κυβέρνηση θέλει τους εθνικούς

οδικούς άξονες για πάντα ιδιωτικούς για πεδίο επιχειρηματικής δράσης. Όσον αφορά στο


επιχείρημα ότι τα έργα εκτελούνται σε τακτό και γρήγορο χρονοδιάγραμμα, να υπενθυμί-

σουμε ότι η προκήρυξη των διαγωνισμών έγινε το 2000 και τα έργα θα ολοκληρωθούν,

αν ολοκληρωθούν, το 2012 και καταλήγει - αποσπασματικά σας τα λέω - απέναντι σε

αυτή την προκλητική κυβερνητική πολιτική ότι η ηγεσία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελ-

λάδας σιωπά, δεν αποκαλύπτει την πραγματικότητα, δεν την καταγγέλλει.

Προφανώς, με το δικό της τρόπο στηρίζει την κυβερνητική πολιτική, άλλωστε τον

τελευταίο χρόνο με σταθερά βήματα έχει αλλάξει η θέση που είχε παλαιότερα για δια-

τυπώσεις του ΤΕΕ, για τις συμβάσεις παραχώρησης και πλέον είναι ευνοϊκά διακείμενο

απέναντί τους. Η πραγματικότητα είναι ότι εμείς είμαστε ευτυχείς στο Τεχνικό Επιμελη-

τήριο, γιατί τον τελευταίο χρόνο αντιμετωπίζουμε πολύ σημαντικά προβλήματα, πολύ

σημαντικά νομοσχέδια, διατάξεις και ζητήματα, στα οποία πρέπει να τοποθετηθούμε και

σε αυτά τοποθετούμαστε μέσα από ένα ευρύτατο εσωτερικό διάλογο και με αποφάσεις

των ανώτατων οργάνων μας. Το ίδιο θα γίνει και για το συγκεκριμένο θέμα που συζητάμε

και αυτές τις θέσεις που θα προκύψουν αυτές θα υποστηρίξουμε. Βεβαίως έχουμε μέχρι

τώρα και συγκεκριμένους προβληματισμούς και απόψεις.

Το ΤΕΕ αντιμετωπίζει το θέμα από πολλές πλευρές.

1. Tου δημόσιου οφέλους. Έχουμε ανάγκη από έργα κυρίως στην περιφέρεια. Το ερώτη-

μα είναι, και το έθεσε ο Υφυπουργός πολύ καλά νομίζω, αν έχουμε πόρους. Όταν το

έλλειμμα είναι 6,1 δις και μπορεί να φτάσει τώρα το 6,7 του ΑΕΠ και πρέπει να μειω-

θεί κατά τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης σε 3%, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει χρήμα

δηλαδή, όπως είπε και ο κ. Υφυπουργός ούτε δάνεια μπορούν να γίνουν. Πρέπει να

χρηματοδοτηθούν άλλοι τομείς, Υγεία, Πρόνοια και Παιδεία για την οποία το Τεχνικό

Επιμελητήριο στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας, θα υπερασπιστεί την ανάγκη της άμε-

σης χρηματοδότησης του τομέα, να ανέλθει από 3,8% στο 5%. Αν δείτε τους ανα-

λυτικούς πίνακες, είμαστε στα θέματα της παιδείας εξοργιστικά τελευταίοι σε όλους

τους τομείς σε σχέση με τις άλλες χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βεβαίως έχουμε

το επίπεδο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου δεν ακολουθείται το σύμφωνο

σταθερότητας απόλυτα και γίνεται μια συζήτηση να αλλάξουν οι προϋποθέσεις του

συμφώνου σταθερότητας, και θα έλεγα ότι αυτό θα πρέπει να το αντιμετωπίσει και η


ελληνική κυβέρνηση. Τέλος, στην εισήγησή του, το Ινστιτούτο Οικονομίας Κατασκευ-

ών αναφέρει ότι οι συμβάσεις είναι σύνθετα σχήματα με μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις

και αποτελούν ιδιωτικοποιήσεις τομέων της οικονομίας, που παραδοσιακά ανήκαν στο

δημόσιο, κάτι που βεβαίως συμβαίνει και μάς προβληματίζει ιδιαίτερα, με συνέπεια

πολλά πολιτικά, θεσμιτικά και επιχειρηματικά προβλήματα. Το τονίζω αυτό, γιατί όλες

οι αναλύσεις αναφέρονται στα πολλά προβλήματα, τα οποία δεν μπορούν να λυθούν

μέσα σε ελάχιστο χρόνο ή εν πάση περιπτώσει, πρέπει να λυθούν με πάρα πολλή με-

λέτη και πολύ ανοιχτό διάλογο.

Εμείς, ως Τεχνικό Επιμελητήριο, λέμε ότι τα δημόσια έργα μελετώνται και εκτελούνται

με ένα στόχο, τη συμβολή τους στην ανάπτυξη της χώρας και την άνοδο του βιοτικού

επιπέδου των πολιτών. Κατά συνέπεια, η νομοθεσία που ρυθμίζει την ανάθεση και

εκτέλεσή τους, πρέπει να τυγχάνει την αριστοποίηση της απόδοσης των εκθέμενων

πόρων, ώστε να αποφεύγεται η υπέρμετρη επιβάρυνση των πολιτών. Αυτό προϋποθέ-

τει ενιαίο, σαφές λειτουργικό, θεσμικό πλαίσιο και υγιές κατασκευαστικό δυναμικό.

2. Ο δεύτερος λόγος που το Τεχνικό Επιμελητήριο προφανώς πρέπει να έχει πολύ ση-

μαντική συμβολή στην όλη συζήτηση που γίνεται. Στην εικόνα του τεχνικού κό-

σμου, του κατασκευαστικού μελετητικού δυναμικού της χώρας, που, όπως είπε

και ο Υφυπουργός, έχει αποδείξει τη σημαντικότατη συμβολή του στην ανάπτυξη

της χώρας, με την εμπειρία και την τεχνογνωσία που έχει, αλλά όμως έχουμε δει

ένα κατασκευαστικό τομέα ο οποίος μετά από 10 χρόνια χρυσής εποχής έχει βγει

οικονομικά εξουθενωμένος.

Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις, που ακόμα και οι πολύ μεγάλες κατασκευαστικές

εταιρείες να μπορούν να ανταποκριθούν στις προϋποθέσεις μιας συμμετοχής στις

ΣΔΙΤ και μάλιστα που οι προϋποθέσεις είναι ειδικότερες . Δεν νομίζω ότι όταν μιλάμε

ακόμη και για μικρότερα έργα, όπως είπε ο Γραμματέας, ο κ. Κουλουμπής, μπορούν

οι μικρότερες ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες να ανταποκριθούν και μάλιστα με

προϋποθέσεις σύνθετες, δύσκολες και με μεγάλο κόστος συμμετοχής στους ίδιους

τους διαγωνισμούς.

Άρα, αυτό το κατασκευαστικό δυναμικό, που είναι πολύτιμο για την Ελλάδα θα πρέπει


να το διασώσουμε και δεν το διασώζουμε με τις Συμβάσεις Δημόσιου και Ιδιωτικού

Τομέα. Βεβαίως, οι αλλαγές που γίνονται στην οικονομική πολιτική και οι αποφάσεις

που λαμβάνονται επηρεάζουν άμεσα και καταλυτικά αυτό το κατασκευαστικό δυνα-

μικό που δεν αφορά μόνο στις κατασκευαστικές εταιρείες, αλλά και στους χιλιάδες

εργαζομένους. Έχουμε ήδη χιλιάδες απολύσεις και εκατοντάδες απολύσεις μηχανι-

κών. Το πρόβλημα αυτό το καταγράφουμε στο Τεχνικό Επιμελητήριο σαν εξαιρετικά

σημαντικό.

3. Ο τρίτος από τους πολλούς λόγους που έχει το Τεχνικό Επιμελητήριο, είναι ότι είναι

εγγυητής της περιουσίας του ασφαλιστικού φορέα των μηχανικών, της περιουσίας

δηλαδή, των ίδιων των μηχανικών. Για το ΤΣΜΕΔΕ, το οποίο έχει επίσης πάρα πολλά

προβλήματα, θα τα δείτε να καταγράφονται, στο τελευταίο ενημερωτικό δελτίο, θέ-

λουμε μια λύση προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της εποχής

μας και των μηχανικών. Ενώ είναι ένα από τα πλουσιότερα ταμεία, υστερεί τόσο πολύ

σε παροχές έναντι των άλλων ταμείων για τα μέλη του. Μια λύση λοιπόν, σημαντική

είναι η αξιοποίηση της περιουσίας του. Αυτή την περιουσία όμως δεν τη θέλουμε με

ρίσκο, τη θέλουμε χωρίς ρίσκο. Θα δείτε όλα τα κείμενα της δικής μας ομάδας εργα-

σίας να αναφέρονται για αξιοποίηση των αποθεματικών των ταμείων.

Αν λοιπόν, η αξιοποίηση γίνει χωρίς ρίσκο για τα ταμεία, πράγμα που θέλουμε, σημαί-

νει ότι κάποιοι θα αναλάβουν το ρίσκο. Και εδώ πραγματικά γεννιέται ένα ερώτημα: από

πού προσδοκούμε τελικά τους πόρους;

Από τον ελληνικό κατασκευαστικό τομέα, δεν προσδοκούμε. Η εικόνα του είναι τέτοια

που δε μπορεί ούτε καν το ποσοστό του κέρδους, όπως μέχρι τώρα έκανε, να διαθέσει

σαν συμβολή στη χρηματοδότηση αυτών των έργων. Τουλάχιστον, για αυτούς που μιλά-

με εμείς στην συντριπτική πλειοψηφία.

Εκεί που υπάρχει κεφάλαιο σε ελληνικά χέρια, είναι στο εφοπλιστικό. Δεν νομίζω ότι

έχει δημιουργήσει την παραμικρή διάθεση να ενεργοποιηθεί προς αυτή την κατεύθυνση.

Άρα, μένουν οι ασφαλιστικοί οργανισμοί και οι τράπεζες, όπου θα ακούσουμε βεβαίως

τον εισηγητή να μας παρουσιάσει τις απόψεις του. Γνωρίζουμε όμως ότι οι τράπεζες εί-

ναι πολύ σκληροί διαπραγματευτές, το ξέρουμε σαν απλοί πολίτες, το ζούμε. Βλέπουμε


αυτή τη στιγμή τη συμμετοχή των τραπεζών και την ενίσχυση αυτής της συμμετοχής,

την οποία δεν τη θεωρούμε και το ευτυχέστερο γεγονός με τους όρους που γίνεται, όχι

ότι δε θα ήταν καλό και οι ελληνικές τράπεζες να χρηματοδοτήσουν τέτοια έργα, αλλά

να δούμε με ποιους όρους θα το κάνουν.

Σε κάθε περίπτωση, μέσα και από τις εισηγήσεις και το γενικό σκεπτικό, στο σύνολο

παρουσιάζεται η ανάγκη να υπάρχει ένα στρατηγικό σχέδιο, όπου θα καταγράφονται, θα

αξιολογούνται, θα ιεραρχούνται οι ανάγκες της χώρας. Στη Μ. Βρετανία, που νομίζω ότι

είναι ένα κλασικό παράδειγμα γι’ αυτόν το θεσμό και θετικό μέχρι ένα σημείο, κανένα

έργο δε γίνεται χωρίς να έχει αξιολογηθεί σε ένα συνολικό προγραμματισμό.

Εδώ όμως, θα πρέπει να αναφέρω τις θέσεις του Τεχνικού Επιμελητηρίου σαν προϋ-

ποθέσεις για να προχωρήσουμε σε ΣΔΙΤ, που είναι:

α) η μη υποκατάσταση από ιδιώτες των ελάχιστων υποχρεώσεων του κράτους στους

φορολογούμενους γι’ αυτές πολίτες,

β) η υποχρεωτική εκτέλεση από εθνικούς πόρους έργων, που διαπιστωμένα έχουν ιεραρ-

χηθεί σαν απαραίτητα από σωστό προγραμματισμό και που δε θα είναι ελκυστικά σε

ιδιώτες για συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και

γ) αποφυγή μετάθεσης οικονομικών υποχρεώσεων του σήμερα, του ελληνικού κρά-

τους στο μέλλον, με περαιτέρω επιδείνωση των φορολογικών υποχρεώσεων των

πολιτών.

Ξέρουμε ήδη ότι αυτοί που θα γεννηθούν, οι Έλληνες πολίτες έχουν ήδη επιβαρυνθεί

με ένα πολύ μεγάλο ποσό.

Επίσης, θα πρέπει να πειστούν οι χρήστες για το πού πηγαίνουν πού κατευθύνονται τα

χρήματα που εξοικονομεί άμεσα το ελληνικό κράτος και αν το τελικό τίμημα από τα έργα

των ΣΔΙΤ αντιστοιχεί στην ποιότητά τους.

Στις εισηγήσεις που σας ανέφερα, ιδίως του ινστιτούτου οικονομίας κατασκευών, ανα-

λύονται ποια έργα μπορούν να ενταχθούν στις ΣΔΙΤ, δηλαδή στις συμβάσεις δημόσιου

ιδιωτικού τομέα, είτε αυτά είναι ανταποδοτικά είτε είναι έργα προστιθέμενης αξίας, ποια

είναι η ελληνική εμπειρία από έργα που έγιναν ή και δεν έγιναν, ή ξεκίνησαν να γίνουν

και δεν έγιναν με αυτό το σύστημα, και πώς αξιολογείται.


Στην εισήγηση του κ. Βέττα και σε πολλά κείμενα του Τεχνικού Επιμελητηρίου κα-

ταγράφονται τα θετικά από αυτές τις συμπράξεις που ανέφεραν ο Υφυπουργός και ο

Γραμματέας του Υπουργείου ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Πολλά από αυτά προφανώς ισχύουν και κυρίως

αφορούν στην καλύτερη παρέμβαση, τη με πιο μεγάλες εγγυήσεις παρέμβαση του ιδιω-

τικού τομέα, τα αρνητικά όμως σχεδόν στο σύνολό τους αφορούν στην παρέμβαση του

δημόσιου τομέα. Εκεί δηλαδή, είναι που πάσχουμε πολύ.

Εμείς καταγράφουμε εμπειρίες από τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, όπου αρχίζουν

και εγκαταλείπουν το σύστημα, άρα έχουμε και αρνητικές και θετικές εμπειρίες από την

Ευρωπαϊκή πρακτική και δεν είναι μόνο της Ευρώπης είναι παγκόσμια πρακτική. Βεβαί-

ως, ακολουθείται αυτό το σύστημα και είναι η αναφορά που υπάρχει στην Πράσινη Βίβλο

αλλά αυτό το σύστημα δεν είναι πανάκεια έχει πάρα πολλά προβλήματα που πρέπει να τα

αντιμετωπίζει η κάθε χώρα.

Υπάρχει τώρα μια σειρά θεμάτων, τα οποία αφορούν στην παρέμβαση του ελληνικού

δημοσίου για να έχουμε επιτυχή ανάπτυξη των συμβάσεων δημόσιου ιδιωτικού τομέα.

Δεν θα αναφερθώ σε αυτές, αλλά όλες όμως δείχνουν ότι πρέπει να κάνουμε άλματα

στο θέμα της οργάνωσης του ελληνικού δημοσίου αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς ότι

αυτές οι συμβάσεις θα είναι τελική κατάληξη υπέρ των πολιτών.

Υπάρχουν προτάσεις: προτείνεται να γίνει ένα εθνικό κέντρο επιτελικού ελέγχου τε-

χνικών έργων στο Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., υπάρχει η πρόταση να δημιουργηθεί ένας φορέας εργα-

λείου γνώσης, ο οποίος θα παρέχει τεχνογνωσία και συμβουλευτικές υπηρεσίες με σκοπό

την ωρίμανση των έργων και προστασία του δημόσιου συμφέροντος. Η ομάδα του τεχνι-

κού επιμελητηρίου υποστηρίζει ότι πρέπει να ξεκινήσουμε με λίγα πιλοτικά έργα και να

υπάρξει ειδική υπηρεσία στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας. Βεβαίως θα διαφωνήσω λίγο

με τον κ. Κουλουμπή, στο ότι η δική μας εμπειρία μάς λέει ότι όσο πιο περιφερειακά πάμε

και όσο πιο ιεραρχικά πιο κάτω στη δημόσια διοίκηση, τόσο τα προβλήματα μεγαλώνουν

συντριπτικά.

Τελειώνοντας, στο παρελθόν και ειδικά στο πρόσφατο, θα δούμε πολλά νομοθετήμα-

τα, πολλές υπουργικές πράξεις να συνοδεύονται από μια σειρά εξαγγελιών για το μέλλον.

Αυτό το μέλλον τώρα έχει έλθει και τίποτα από αυτές τις προσδοκίες του τότε δεν έχει


πραγματικά υλοποιηθεί. Η ανησυχία λοιπόν, η τωρινή είναι να μη ξαναφτάσουμε μετά

από λίγα χρόνια να δούμε ότι έχουμε κάνει σφάλματα και ότι εν πάση περιπτώσει, το ελ-

ληνικό δυναμικό αποδυναμώνεται, η ελληνική οικονομία αποδυναμώνεται, επειδή εμείς

δεν μπορέσαμε να κάνουμε κάποια συστηματική μελέτη, κάποια σημαντικά βήματα και

κλείνω τονίζοντας ότι για μας πρώτο απ’ όλα είναι η δημόσια διοίκηση.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗ

Η δημόσια διοίκηση όντως είναι ένα πρόβλημα όπως ανέφερε ο κ. Αλαβάνος αλλά το

θέμα είναι ότι η πολιτεία είμαστε εμείς και εμείς πρέπει να διαμορφώνουμε τους κανόνες.

Και γι’ αυτό βρισκόμαστε σε τέτοιες ημερίδες σαν τη σημερινή, έτσι ώστε να συζητούμε

τα θέματα και να βρίσκουμε τη χρυσή τομή.

ΣΥΝΕΔΡΟΣΚΟΤΣΩΝΗΣ

Ήταν ευχάριστο που μίλησε και ο κ. Κουλουμπής διότι κάλυψε αρκετές απορίες που

είχαμε από την ομιλία του κ. Υφυπουργού.

Αποδείχθηκε ότι κεφάλαια δε θα ζητήσει το δημόσιο από τον ιδιωτικό τομέα αλλά από

τις τράπεζες. Για να σας καταδείξω πώς θα σκεφτούν οι τράπεζες σε αυτή τη χρηματοδό-

τηση θα σας αναφέρω ένα γεγονός.

Όταν δημοπρατήθηκε το έργο του Μόρνου μία τράπεζα μπορούσε να δώσει εγγυη-

τική επιστολή και έδινε μόνο σε δύο εργολάβους που είχαν συμφωνήσει, στις δύο τότε

μεγάλες τεχνικές εταιρείες. Όταν λοιπόν κλήθηκΑ από τον κ. Λάτση να δώσει εγγυητική

επιστολή και σε τρίτο εργολάβο, τους φώναξε και τους είπε «συμφωνήστε τα, εγώ δε

πρόκειται να δώσω εγγυητική επιστολή για να καταστραφώ», και όπως πράγματι έγινε.

Ο εργολάβος αυτός εισέπραττε, αν θυμάμαι καλά το 7% των έργων

Την ίδια νοοτροπία θα έχουν και οι τράπεζες γι’ αυτή την χρηματοδότηση. Δε χρει-

άζεται να χρηματοδοτήσουν οι τράπεζες τα έργα. Οι τράπεζες ενδιαφέρονται για τους

τόκους και οι εργολάβοι δεν μπορούν να διαπραγματευτούν με τις τράπεζες, το ύψος

των επιτοκίων και των δανείων και σε μακροπρόθεσμη βάση. Το πιο απλό, αφού θα δα-

νειστούμε και τελικώς, λόγω του κινδύνου θα το αναλάβει το κράτος, θα πάρει τα δάνεια


το κράτος και θα κάνει τα έργα με το καθεστώς που υπήρχε πριν από το πριν από το 1981

Όσο αφορά στην παρατήρησή του Υπουργού ότι η ΕΟΚ μας πιέζει γιατί ανατρέπονται οι

προϋπολογισμοί των έργων, ένας τρόπος υπάρχει για μην ανατραπούν, να πληρωθούν

τέσσερις φορές εξαρχής και να γίνουν πολύ πιο ακριβά απ’ ό,τι θα υπάρχουν. Και αυτό

θα γίνει, διότι με το καθεστώς που υπάρχει, δεν υπάρχει ανταγωνισμός στην Ελλάδα.

Δε νομίζω ότι μπορεί να ενδιαφέρει την κυβέρνηση τι θα κάνουν οι πέντε τεχνικές

εταιρείες. Δεν είναι η πρώτη φορά που θα καταστραφούν μεγάλες τεχνικές εταιρείες.

Εκείνο που θέλω να τονίσω είναι το εξής, ή μάλλον να σας θυμίσω την απάντηση που

έδωσε ο επίτροπος της ΕΟΚ σε παρατήρηση του αντιπροσώπου όταν πήραμε το 3ο πακέ-

το Dealor. Ότι είναι πάρα πολλά τα χρήματα που δίνετε και τους απάντησαν ότι εμείς θα

βάλουμε τέτοιους όρους ,ώστε να μην μπορούν να τα απορροφήσουν. Πρέπει να αλλάξει

αυτή η θέση της ΕΟΚ.

Η ανατροπή των προϋπολογισμών των δημόσιων έργων στην Ελλάδα οφείλεται σε

εγγενείς αδυναμίες της παραγωγής δημόσιων έργων και οι οποίες θέλουν πολλά χρόνια

για να αλλάξουν. Να κληθεί και θα είναι πολύ ωφέλιμο να ελέγξει αυτή την ίδια την πα-

ραγωγή των έργων.


Από την τοποθέτηση του κ. Κοτσώνη, προκύπτουν τρία βασικά ερωτήματα. Πρέπει

να αυξηθεί το κόστος των έργων, να τετραπλασιαστεί δηλαδή; Κάτι τέτοιο ακούσαμε.

Και γιατί;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΩΛΙΑΣ

Αν και Μακεδόνας θα απαντήσω λακωνικά. Δεν είναι δυνατόν να ξαναγίνει επιχειρη-

ματίας το κράτος και να αρχίσει να δανείζεται διότι, όπως σας εξήγησα ότι όσο λιγότερο

κράτος έχουμε τόσο μεγαλύτερη πρόοδο θα αναπτύξουμε. Ως εκ τούτου, τη φιλοσοφί-

α των ΣΔΙΤ, συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα θα την ακολουθήσουμε διότι

είναι μονόδρομος

Εκείνο λοιπόν που θέλω να πω είναι ότι δεν υπάρχει περίπτωση μίας επιτυχημένης

μεθόδου ανά την Υδρόγειο για να την φαλκιδέψουμε εμείς στην Ελλάδα όπως έχουμε κά-


νει σε τόσες άλλες περιπτώσεις. Δε θα ανακαλύψουμε εμείς τον τροχό, τον ανακάλυψαν

άλλοι πριν από εμάς, ας το χρησιμοποιήσουμε εμείς εξίσου καλά με εκείνους.

Το από πού θα βρεθούν τα κεφάλαια, αν θα είναι από τον ιδιωτικό τομέα αν θα τα δώ-

σουν αυτοί που τα έχουν , ή αν θα τα πάρουν από τις τράπεζες, δεν είναι θέμα που αφορά

στην κυβέρνηση, στο δημόσιο ελληνικό τομέα, είναι θέμα που αφορά στην αγορά.

Όσον αφορά στο αν θα τα πληρώσουμε εξαρχής στο τετραπλάσιο της αξίας τους, στο πώς

φτάσαμε στο τετραπλάσιο το ξέρετε εσείς καλύτερα από εμένα. Εγώ επιχειρηματίας ήμουν

στον προηγούμενο βίο μου εσείς είστε μηχανικός τα ξέρετε πολύ καλά. Το μεγάλο καρκίνω-

μα των έργων είναι η παντελής απουσία μελετών, ή αν θέλετε, η απουσία σοβαρών μελετών,

οι οποίες ουδέποτε στάθηκαν στα πόδια τους. Λοιπόν, ή θα αρχίσουμε να κάνουμε μελέτες

βάσει των οποίων θα γίνονται τα έργα, ή να ασχοληθούμε με οτιδήποτε άλλο.

Όσον αφορά δε, στους όρους που επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την παραγωγή

των έργων, θα σας θυμίσω ότι τους όρους που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση τους επιβάλει

και για 25 χώρες, και όχι μόνο για την Ελλάδα. Εάν οι υπόλοιπες χώρες μπορούν και

τους τηρούν και η Ελλάδα δεν μπορεί, το πρόβλημα το έχουμε, εμείς. Άρα δε φταίει, δεν

είναι στραβός ο γιαλός, μάλλον στραβά αρμενίζουμε εμείς και καιρός είναι να αρχίσουμε

να αρμενίζουμε ίσια.


Σχετικά με τις τράπεζες και τους τόκους που ανάφερε ο κ. Κοτσώνης νομίζω ότι θα

έπρεπε να έχουμε μια απάντηση από τον κ. Κοτσορίδη ως Διευθυντής της Εθνικής Τρα-

πέζης, πως το αντιλαμβάνεται...

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΤΣΟΡΙΔΗΣ Διευθυντής Μεγάλων Έργων Εθνικής Τράπεζας

Το να αναλάβει την ευθύνη των δανείων το δημόσιο αντί των τραπεζών δεν είμαι ο

αρμοδιότερος να απαντήσω. Όλοι γνωρίζουμε το μέγεθος των ελλειμμάτων που υπάρ-

χει και τις δυνατότητες που έχει ή μάλλον δεν έχει πλέον το ελληνικό δημόσιο για να

αυξήσει το δανεισμό του. Επομένως, μια μοναδική ευκαιρία για να μπορέσουμε και έργα

να κάνουμε αλλά και να μην αυξήσουμε το δημόσιο χρέος, γιατί δεν έχουμε δυνατότητα

να το αυξήσουμε, δεν μας επιτρέπεται είναι να προχωρήσουμε σε αυτού του είδους τις


συμπράξεις όπου με βάσει τις σύνθετες συμβάσεις και τον τρόπο αυτόν που λειτουργούν

τα συγχρηματοδοτούμενα λεγόμενα έργα, μπορεί αυτό το χρέος να μην προσμετρηθεί

στο δημόσιο χρέος αλλά υπό προϋποθέσεις -και η Eurostat έχει συγκεκριμένες προϋπο-

θέσεις- να μπορέσουμε να κατασκευάσουμε και τα έργα, άμεσα και όχι σε 10, 20 ή 30

χρόνια -γιατί τόσο μπορεί να μας επιτρέπουν τα περισσεύματα από το δημόσιο προϋπο-

λογισμό -και να αποτελέσουν πραγματικά ένα μοχλό ανάπτυξης.

Οι τράπεζες, επειδή αναφέρθηκε για μεγαλοτραπεζίτες κ.λπ. επιτρέψτε μου απλώς μια

παρέμβαση- δεν είναι τόσο αυτονόητο ότι είναι διατεθειμένες να χρηματοδοτήσουν αυτά

τα έργα. Επειδή σε αυτά τα έργα πολλές φορές καλείται η τράπεζα να αναλάβει κάποιο

ρίσκο και οι τράπεζες μισούν να αναλαμβάνουν ρίσκα όπως ξέρετε, θα πρέπει τα έργα να

είναι σωστά μελετημένα, να υπάρχει σωστή κατανομή των ρίσκων προκειμένου οι τρά-

πεζες να δεχθούν να τα χρηματοδοτήσουν.

Μη νομίζετε ότι είμαστε ο ομφαλός της γης. Αυτή τη στιγμή και δε μιλάω για το ελλη-

νικό τραπεζικό σύστημα, του οποίου πραγματικά τα μεγέθη για τα οποία μιλάμε ιδίως για

τα μεγάλα έργα, είναι αδύνατον να τα προσεγγίσουν, υπάρχουν δεκάδες έργα συγχρη-

ματοδοτούμενα και ένας σχετικά μικρός αριθμός τραπεζών που εξειδικεύεται σε αυτού

του είδους τις χρηματοδοτήσεις.

Πρέπει να κάνουμε αγώνα σαν χώρα για να μπορέσουμε να προσελκύσουμε και να δια-

τηρήσουμε το ενδιαφέρον αυτών των τραπεζών για να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν

αυτά τα έργα. Γιατί αν δεν εξασφαλιστούν τα κεφάλαια κάνουμε ασκήσεις επί χάρτου.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΓΡΑΠΙΔΗΣ

Είμαι πολιτικός μηχανικός και πλησιάζω τα 20 χρόνια εμπειρίας σε θέματα Project

Management και διαχείριση έργων.

Δύο παρατηρήσεις οι οποίες όμως είναι αλληλένδετες και οι οποίες καλύπτουν το σύ-

νολο σχεδόν των τοποθετήσεων μέχρι τώρα. Ο κ. Υφυπουργός πολύ σωστά μίλησε και

είχε την απορία ο κοινοτικός αντιπρόσωπος γιατί στην Ελλάδα δεν υπάρχει υπεύθυνος

του έργου. Αυτό είναι το βασικό μας μειονέκτημα. Σχεδιάζουμε πολύ ωραία, κατασκευ-

άζουμε πολύ ωραία, δεν διαχειριζόμαστε όμως. Θα κάνω μια παρατήρηση και είμαι στη

διάθεσή σα, γιατί τα περισσότερα από αυτά τα χρόνια ήμουν μέλος σε διεθνείς οργανώ-


σεις, δύο είναι, Project Management και Διαχείρισης Έργων.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που δεν υπάρχει ινστιτούτο διαχείρισης

έργων. Αυτό το ινστιτούτο το οποίο πιστοποιεί τους project manager. Δηλαδή, αυτή τη

στιγμή είναι υποχρεωμένες οι ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες να πιστοποιούνται ως

προς την ποιότητα, αλλά δεν πιστοποιούνται ως προς τον τρόπο με τον οποίο διαχειρί-

ζονται τα έργα τα οποία κατασκευάζουν. Και επίσης, το ελληνικό κράτος έχει υπεύθυ-

νους υπηρεσιών, οι οποίοι δεν γνωρίζουν πώς να διαχειρίζονται τα έργα με επιστημονικό

τρόπο. Δεν είναι πιστοποιημένοι.

Μέσα στα Υπουργεία και στο ΥΠΕΧΩΔΕ και ΥΠΕΘΟ δεν υπάρχουν ομάδες επιτελικής

διαχείρισης έργων. Το γνωρίζω πάρα πολύ καλά γιατί προσπάθησα Υπάρχει σε άρθρο

νόμου που το προβλέπει. Είχε προβλεφθεί, επίσης, να ιδρυθούν και να παρακολουθούν

τα έργα και στο ΥΠΕΧΩΔΕ και στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, δεν υπογράφηκε όμως

ποτέ η κοινή υπουργική απόφαση η οποία θα έθετε σε εφαρμογή αυτό το νόμο.

Δεν γνωρίζω γιατί δεν την υπέγραψαν οι αρμόδιοι Υφυπουργοί που προέβλεπε ο νό-

μος. Ρωτήστε τους Υφυπουργούς, εγώ είμαι τεχνικός.

Προφανώς, δεν συνέφερε κάτι τέτοιο, για τον οποιοδήποτε λόγο. Είμαι στη διάθεσή

σας για να τεθεί αυτός ο νόμος σε εφαρμογή εάν το θέλετε. Αναφέραμε ότι πρέπει να

υπάρξει κεντρικά υποστήριξη προς τους φορείς, αλλά αυτή τη στιγμή γνωρίζουμε κεντρι-

κά οι φορείς τι έργα εκτελούν; Γνωρίζουμε τι υποδομές διαθέτουν;

Και θα αναφερθώ στο δεύτερο θέμα. Συγχρηματοδοτούμενα έργα, διαχείριση κινδύ-

νων. Χωρίς διαχείριση έργου μπορούμε να κάνουμε διαχείριση κινδύνου, μπορούμε να

κάνουμε διαχείριση ποιότητας; Είμαστε πιστοποιημένοι κατά ποιότητα και λέμε ότι τα

έργα μας δεν έχουν ποιότητα, γιατί; Γιατί δεν διαχειριζόμαστε σωστά το έργο σε όλες

του τις φάσεις.

Μιλάμε για συγχρηματοδοτούμενα. Ξεκίνησα την καριέρα μου στην Τουρκία. Δεύτε-

ρη γέφυρα του Βοσπόρου και ολόκληρος ο περιφερειακός της Κωνσταντινούπολης το

1987. Συγχρηματοδοτούμενο έργο, 2 δις δολάρια. Αυτό λοιπόν το έργο λειτούργησε

και παράλληλα εκείνη την εποχή στην Τουρκία κατασκεύάζαν τον αυτοκινητόδρομο για

την Άγκυρα και περιμετρικό αυτοκινητόδρομο που διέσχιζε όλα τα παράλια μέχρι την


Αττάλεια με αυτοχρηματοδότηση. Γιατί; Γιατί υπήρχε κάποιος προγραμματισμός, κάποιοι

στόχοι συγκεκριμένοι, οργανωμένοι, και με συστήματα διαχείρισης.

Αυτή τη στιγμή απορεί η Ελλάδα γιατί ο τουρισμός πηγαίνει στην Τουρκία. Η Τουρκία

όμως ξεκίνησε να φτιάχνει υποδομές από τότε, τις χρηματοδότησαν οι ξένοι και τα ξενο-

δοχεία επίσης χρηματοδότησαν γιατί υπήρχε συγκεκριμένο πρόγραμμα. Τους έλεγε: ότι

χτίσε το ξενοδοχείο σου και θα υπάρχει και ο δρόμος και το λιμάνι και η υπηρεσία που

θα το διαχειριστεί. Εμείς θέλουμε να αποκτήσουμε τέτοιο κεντρικό σχεδιασμό και κατευ-

θύνσεις; Κατευθύνσεις, όχι να εκτελεί τα έργα το κράτος. Τα έργα ας τα εκτελεί ο δήμος,

η νομαρχία, η περιφέρεια. και η τράπεζα την κατεύθυνση, το σχεδιασμό, την επιτελική

παρακολούθηση ώστε να χρηματοδοτήσει αυτό το έργο αλλά αυτό το έργο ουσιαστικά

θα έχει αυτή την απόδοση και άρα το επιτόκιο θα είναι 4%, 5% δε θα είναι 10%.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΩΛΙΑΣ

Πάρα πολύ χρήσιμα τα όσα είπατε και λέω πάρα πολύ χρήσιμα γιατί εγώ δεν είχα την

τιμή να υπηρετώ τον τομέα των δημοσίων έργων μέχρι προ έτους, γι’ αυτό τα θεωρώ αρ-

κετά καινούργια για μένα και πολύ χρήσιμα και προς διερεύνηση, αλλά και προς προβλη-

ματισμό. Και αν θέλετε θα προτείνω όταν γίνονται τέτοιου είδους συζητήσεις, με πάνελ

από διάφορες πλευρές να υπάρχει και ένας ολόσωμος καθρέφτης ο οποίος να χαρίζεται

στους συμμετέχοντες για να κοιταζόμαστε να κάνουμε και την αυτοκριτική μας. Διότι

πρώτα θα πρέπει να δούμε τι εμείς δεν έχουμε κάνει σωστό ή τι έχουμε κάνει λάθος και

μετά να μπορούμε να ζητήσουμε και από τους άλλους να κάνουν τα σωστά.

Όσον αφορά στο τι δυνατότητες έχουν οι μικροί τελικοί δικαιούχοι δημόσιων έργων,

θα σας πω ότι σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης οι δυνατότητες είναι πάρα πολύ περιο-

ρισμένες. Απόδειξη τούτου οι αστοχίες που υπάρχουν και είναι καταγεγραμμένες και δε

λέω κάτι θεωρητικό λέω κάτι το οποίο είναι καταγεγραμμένο. Γι’ αυτό το λόγο και εκεί

θα περιοριστούν, υπάρχει αυτή η σύμβαση σε εξέλιξη, ένας διαγωνισμός του Υπουργεί-

ου Οικονομίας ο οποίος αφορά στην επιλογή δεκατριών τεχνικών συμβούλων, δηλαδή,

γραφεία τεχνικών συμβούλων, τα οποία θα αναλάβουν ένα σε κάθε περιφέρεια να υπο-

στηρίζουν τους τελικούς δικαιούχους, οι οποίοι πραγματικά έχουν αποδείξει ότι δεν είναι

σε θέση, και να θέλουν, να προγραμματίσουν σωστά τα έργα. Πολύ σύντομα θα έχουν


βγει οι ανάδοχοι και θα αναλάβουν το έργο, το οποίο μέχρι σήμερα δεν υπήρχε σαν υπο-

στήριξη των μικρών δικαιούχων.

ΕΡΩΤΗΣΗΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΑΡΟΥ

Ακούστηκε κύριε Υφυπουργέ μία κουβέντα, αξιοποίηση αποθεματικών των ταμείων.

Εμείς έχουμε το ΤΣΜΕΔΕ και το ταμείο προνοίας το ΤΠΕΔΕ. Υπάρχουν πολλά αποθεμα-

τικά. Οι συνάδελφοι ουσιαστικά πένονται, το ξέρετε, τα αποθεματικά τους είναι πάρα

πολλά, τα χρήματα πάρα πολύ λίγα.

Το ερώτημα κύριε Υπουργέ είναι, αξιοποίηση για την αξιοποίηση; Για να κάνουμε και

άλλα χρήματα στην άκρη;

Είμαι στο διοικητικό συμβούλιο της ΠΕΣΕΔΕ και ταυτόχρονα είμαι και στο διοικητικό

συμβούλιο του ταμείου Πρόνοιας. Το ταμείο Προνοίας ιδρύθηκε, για την αποσυμφόρηση

της τάξης όπως αναφέρει το ιδρυτικό. Αυτή τη στιγμή 18.000 είναι οι εν ενεργεία μηχα-

νικοί, οι εν δυνάμει που μπαίνουν είναι πάλι όσοι μηχανικοί εξέρχονται και εξέρχονται

του κλάδου γύρω στους 100. Το 15% είναι θάνατοι.

Το εφάπαξ είναι 8.500.000 σε δραχμές μετά από 35 χρόνια, όχι 30 χρόνια. Οι αντί-

στοιχοι συνάδελφοι της ΔΕΗ π.χ. παίρνουν 30 έως 52 εκατομμύρια εφάπαξ.

Το ερώτημα είναι: θα προστατευθούν τα χρήματα αυτά από τους συναδέλφους;

Δεύτερον, θα δοθούν τα χρήματα αυτά στους συναδέλφους ή από το παράθυρο θα

χρησιμοποιηθούν αυτά τα χρήματα για να κάνουμε έργα αυτής της μορφής; Θα με ενδι-

έφερε όπως ενδιαφέρει και πολλούς συναδέλφους.

Όταν έχω ξανά θέσει το ερώτημα αυτό και σε διάφορες ημερίδες, έχουν πει ότι έχουμε

τη δυνατότητα να κάνουμε πλέον συγχρηματοδοτούμενα έργα και εμείς τα ταμεία προ-

νοίας ή τα ταμεία γενικώς.

ΑΠΑΝΤΗΣΗΧΡΗΣΤΟΥ ΦΩΛΙΑ

Καταρχήν, δεν αναφέρθηκα στο τι θα γίνουν τα κεφάλαια των ταμείων και τα απο-

θεματικά τους. Η διοίκηση του ταμείου, η οποία φαντάζομαι είναι εκλεγμένη από τους

ενδιαφερόμενους, αποφασίζει στο πώς θα διαχειριστεί κάθε ταμείο τα αποθεματικά του.

Ο καθένας είναι αφεντικό στα χρήματά του. Σαν κυβέρνηση δεν είπαμε φέρτε μας τα


χρήματα να τα κάνουμε ΣΔΙΤ.

Μην περιορίζετε το ενδιαφέρον σας, στο πόση αύξηση και πόσο εφάπαξ θα πάρουν οι

συνάδελφοι πόσο στη ΔΕΗ κ.λπ.

Εκείνο που αναφέρομαι αυτή τη στιγμή είναι ότι από εδώ και εμπρός με ένα νέο νομικό

πλαίσιο που γίνεται για τις συμπράξεις δημόσιου ιδιωτικού τομέα, θα υπάρχει η δυνατό-

τητα με ιδιωτικά κεφάλαια να γίνουν δημόσια έργα, τα οποία θα πάνε στη σύμπραξη και

στην αξιοποίηση, στη αυτοχρηματοδότηση. Τώρα εάν το ΤΣΜΕΔΕ ή το ΙΚΑ ή κάποιο άλλο

ταμείο, , έχει αποθεματικά τα οποία τα έχει διαθέσιμα να τα βάλει στο χρηματιστήριο για

να κερδίσει ή να τα τοποθετήσει σε ΣΔΙΤ για να κερδίσει λιγότερα ή περισσότερα, αυτό

δε θα το πω εγώ και μακράν από τέτοιες ευθύνες. Γι’ αυτό λοιπόν λέω ότι σέβομαι από-

λυτα την αγωνία σας και εγώ θα την είχα στη θέση τη δική σας, αλλά το τι θα γίνουν τα

αποθεματικά του δικού σας ταμείου δε θα το πω εγώ.

ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ

Ήθελα να ρωτήσω τον κ. Κουλουμπή σχετικά με το θέμα, που έθιξε, των μικρών έρ-

γων της τοπικής αυτοδιοίκησης, δεν κατάλαβα με ποιό μηχανισμό θα υπάρξει κάποια

κεντρική, κάποιος κεντρικός έλεγχος αυτών των έργων και φαντάζομαι θα είναι γνωστό

ότι αρκετοί φορείς αυτοδιοίκησης έχουν ήδη ξεκινήσει, έχουν κάνει κάποιες πρώτες προ-

σπάθειες, δεν ξέρω αν υπάρχει κάποια εικόνα στα υπουργεία και επίσης θέλω να κάνω

και ένα σχόλιο. Νομίζω ότι υπάρχει απουσία της τοπικής αυτοδιοίκησης σε αυτήν την

αίθουσα, δεν ξέρω αν κάνω λάθος και δεν ξέρω αν αυτό οφείλεται στους διοργανωτές.

Θα περίμενα να δω και κάποιον στο πάνελ από την τοπική αυτοδιοίκηση μια που είναι μια

πλευρά, η οποία αναφέρθηκε αρκετές φορές σε αυτή την κουβέντα..

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗ

Η τοπική αυτοδιοίκηση ήταν εκείνη που δεν ήρθε. Οι προσκλήσεις ήταν πολλές και

ειδικά στους μεγάλους δήμους.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΥΡΓΙΑΝΟΣ Πρόεδρος του Συνδέσμου Τεχνικών Εταιριών Ανώτερων Τάξεων)

Ευχαριστώ το συντονιστή της συζήτησης. Θα μου επιτρέψετε και μένα επειδή ακολου-

θήθηκε μια διαδικασία λίγο περίεργη. Έξω και πέρα από τις εισηγήσεις έγινε συζήτηση

για διάφορα άλλα θέματα τα οποία εκ των πραγμάτων όμως λόγω του ότι έγιναν τοπο-


θετήσεις παρουσία συγκεκριμένων ανθρώπων, οι οποίοι ενδεχόμενα στην πορεία, μετά

από λίγο θα αποχωρήσουν, είναι σκόπιμο να απαντηθούν ή να υπάρξει τοποθέτηση από

την πλευρά του κατασκευαστικού κλάδου, ο οποίος έχει τις δικές του απόψεις, οι οποίες

είναι ενδεχόμενα διαφορετικές από τις απόψεις που ακούστηκαν ή από αρκετές από τις

απόψεις που ακούστηκαν προηγούμενα.

Μου δόθηκε η ευκαιρία να πω στον κύριο Υφυπουργό, ορισμένα από αυτά τα ζητήματα

στα οποία θα αναφερθώ και ανανεώσαμε το ραντεβού να τα συζητήσουμε. Ωστόσο, εκ

των πραγμάτων, εφόσον υπήρξε δημόσιος διάλογος πρέπει να υπάρξει και μια δημόσια

τοποθέτηση από τη μεριά του Συνδέσμου Τεχνικών Εταιριών Ανώτερων Τάξεων. Τυχαίνει

μόνο εγώ να είμαι εκ μέρους των τεχνικών εταιρειών σε σχέση με τις άλλες κατασκευ-

αστικές οργανώσεις. Εν πάση περιπτώσει, εκπροσωπώ έτσι και αλλιώς τις μεγαλύτερες

εταιρείες και με αυτή την έννοια έχω να πω ορισμένα πράγματα.

Αναφέρθηκε προηγούμενα ότι υπήρξαν σοβαρές υπερβάσεις, ότι ο κανόνας στα έργα

ήταν αυτός. Ναι, υπήρξαν υπερβάσεις σε πάρα πολλά έργα. Δε θα αναζητήσουμε τα αίτια,

ούτε έχει νόημα αυτή τη στιγμή να μπούμε σε μια λογική συζήτησης γιατί υπήρξαν, αν

υπήρχαν μελέτες, ή δεν υπήρχαν, αν οι μελέτες ήταν σωστές. Ο κανόνας στην Ελλάδα,

απλά και μόνο αναφέρω, στα προηγούμενα χρόνια ήταν να γίνονται οι δημοπρατήσεις

των έργων χωρίς καν μελέτες. Οι μελέτες συντάσσονταν κατά τη διάρκεια της κατασκευ-

ής του έργου. Είναι φυσικό, μέσα από αυτή τη διαδικασία να προκύπτουν διαφοροποιή-

σεις που να δίνουν και υπερβάσεις.

Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι τα έργα στην Ελλάδα δεν είναι τα φθηνότερα στην

Ευρώπη. Και το επαναλαμβάνω, τα φθηνότερα στην Ευρώπη. Επανειλημμένα σε συνε-

ντεύξεις που είχα δώσει στο πλαίσιο της ενημέρωσης του συνδέσμου Τεχνικών Εταιριών

Ανώτερων Τάξεων έχω αναφέρει συγκεκριμένα νούμερα. Τα νούμερα, π.χ. της EUSCAP,

της Ένωσης Ευρωπαϊκών Εταιρειών Αυτοκινητοδρόμων, σύμφωνα με τα οποία σε πεδινά

τμήματα, εύκολα τμήματα, στη Σλοβενία είναι 7 εκατομμύρια ευρώ το χιλιόμετρο, στη

Γαλλία ο αυτοκινητόδρομος κοστίζει αντίστοιχα 9 εκατομμύρια ευρώ το χιλιόμετρο. Στην

Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια κόστιζε 3 εκατομμύρια ευρώ το χιλιόμετρο, σε σχέση

με τη Σλοβενία, σημειώστε τη διαφορά, και στα δυσκολότερα κομμάτια, όχι τα πολύ


δύσκολα που ακολουθούν, όπου υποτίθεται ότι υπάρχουν πολύ μεγάλες εκπτώσεις και

αυτές ανεβάζουν ακόμα περισσότερο τα νούμερα. Τα νούμερα είναι 6 εκατομμύρια ευρώ

το χιλιόμετρο. Είναι τα φθηνότερα έργα που γίνονται στην Ευρώπη. Αυτό πρέπει να το

καταλάβουμε. Και όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο πρέπει να διαπραγματευόμαστε

στις Βρυξέλες, είναι ένα ζήτημα το οποίο αφορά και το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας για

τον τρόπο με τον οποίο διαπραγματεύεται. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ήταν λαθεμένος

ο τρόπος που είχαμε στο παρελθόν -χωρίς μελέτες-. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι

είμαστε πιο φθηνοί.

Και ένα δεύτερο σημείο. Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος και μάλιστα σε

πολλές εφημερίδες, παρουσιάζεται μια τάση διόγκωσης αυτής της αντίληψης για τη χρη-

σιμοποίηση των επιέλατων. Τι είναι αυτά τα περίφημα επιέλατα; Θεωρήθηκε σκάνδαλο,

για συγκεκριμένους λόγους, τους οποίους θα υπαινιχθώ λίγο στη συνέχεια. Το ότι από

κονδύλι σε κονδύλι, επειδή παρουσιάζεται σε κάποια εργασία μία όχι τόσο μεγάλη απαί-

τηση ή όχι απαίτηση που προβλέπεται στον προϋπολογισμό, υπάρχει μείωση.

Χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν το ποσόν το οποίο αντιστοιχεί σε αυτή τη μείωση για

κάποιο άλλο κονδύλιο που παρουσιάζεται αύξηση. Αυτό θεωρήθηκε ότι είναι κατακριτέο

και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ήταν καθοδηγούμενο, είμαι υποχρεωμένος να πω

την αλήθεια. Ωστόσο, δεν είναι ο κανόνας. Αυτή τη στιγμή σε πολλά έργα του 3ου Κοινο-

τικού Πλαισίου Στήριξης, σε έργα τα οποία είναι ουρές, στα έργα του ταμείου συνοχής,

υπάρχει απόλυτη εμπλοκή και δεν υπάρχει χρηματοδότηση, είμαστε στη διαδικασία της

διαπραγμάτευσης, που ο κ. Υφυπουργός αυτή τη στιγμή παλεύει για να μπορέσει να πε-

τύχει κάποια πράγματα.

Στη διαπραγμάτευση για να μπορέσουμε να κατοχυρώσουμε ότι έχουμε ένα έργο το

οποίο έχει ένα συγκεκριμένο φυσικό αντικείμενο και στο οποίο δεν θα υπάρξει υπέρβαση

αλλά απλά, ενδεχόμενα, εσωτερική τακτοποίηση και αυτό είναι κατακριτέο. Κατακριτέο,

που ο κανόνας είναι ότι δεν είναι καθοδηγούμενα κατακριτέο. Δεν είναι καθοδηγούμενα

σε αυτή την κατεύθυνση φτιαγμένο. Υπάρχει ένα πραγματικό αντικειμενικό γεγονός,

λόγω της έλλειψης μελετών ή της διαμόρφωσης μελετών στη συνέχεια κατά τη διάρκεια

της κατασκευής.


Δεν είναι δυνατόν να κλειδώνουν οι ποσότητες ενός έργου. Θεωρείται από τις Βρυ-

ξέλες ότι οι ποσότητες του έργου κλειδώνουν. Έχεις σκυρόδεμα Β225 και πρέπει να αυ-

ξήσεις το σκυρόδεμα το Β160. Δε μπορείς να μειώσεις το ένα και να αυξήσεις το άλλο.

Αυτή τη στιγμή προσπαθεί ο κ. Υπουργός ώστε να μπορεί να υπάρχει στο εσωτερικό της

ομάδας μία δυνατότητα μεταβολής σε ένα περίπου ποσοστό περίπου 10%.

Αυτά είναι αδιανόητα. Φυσικό αντικείμενο του έργου είναι η ίδια η γέφυρα, δεν είναι

το να γίνει το μπετόν σίδερο, επειδή χρειάστηκε κάποιο μπετόν να μειωθεί και αυξηθεί

λίγο το σίδερο.

Εκείνο το οποίο είναι χαρακτηριστικό, είναι ότι υπάρχει κατά τη γνώμη μου και τολμώ

να το λέω, μία καθοδηγούμενη αντίληψη επίκρισης της Ελλάδας σε αυτή την κατεύθυν-

ση. Επικρίνεται η Ελλάδα όσο αφορά στις υπερβάσεις, επικρίνεται η Ελλάδα και εκεί όπου

δεν γίνονται οι υπερβάσεις.

Τα επιέλατα τα οποία πολύ συχνά οι εφημερίδες, χωρίς να το αντιλαμβάνονται τα

αναφέρουν σαν το σκάνδαλο του αιώνα και διαβάζει ο κόσμος, ιδιαίτερα στις οικονομικές

εφημερίδες για το σκάνδαλο των επιέλατων, είναι αντικείμενο το οποίο δεν έχει σκάν-

δαλο Και δεν είναι δυνατόν ακόμα και εκεί που δεν έχουμε υπέρβαση να είμαστε εγκα-

λούμενοι, πολύ συχνά από επιτρόπους ή επίτροπο, από συγκεκριμένη χώρα όπου θέλουν

κάποιες χώρες, όπως είναι γνωστό, να μεταφερθούν τα κονδύλια σε αυτές τις χώρες και

να φύγουν από την Ελλάδα και δεν πρέπει να ρίχνουμε νερό στο μύλο τους.

Όπως επίσης είναι φυσικό υπάρχουν και συγκεκριμένα συμφέροντα στον Ευρωπαϊκό

χώρο, έξω και πέρα από τα ελληνικά συμφέροντα, να θέλουν να μεταφερθούν τα κον-

δύλια σε άλλες κατευθύνσεις, όπου μπορούν πολύ πιο ενεργά και πολύ πιο αποδοτικά γι’

αυτά τα συμφέροντα, να προσπορίσουν οφέλη και αυτό θα γίνει αν πάνε κάπου αλλού.

Οι περικοπές λοιπόν, τις οποίες τις ανάγουμε πολύ συχνά ρίχνοντας νερό στο μύλο

των επικριτών μας από το εξωτερικό ή και κάποιων γενίτσαρων φίλων μας από το εξω-

τερικό οι οποίοι λειτουργούν σε αυτή την κατεύθυνση, είναι περικοπές οι οποίες στρέφο-

νται εναντίον του εθνικού συμφέροντος και πρέπει να το καταλάβουμε.

Και τόση ώρα σκόπιμα δαπάνησα χρόνο όχι για τις υπερβάσεις, για τις συμβάσεις οι

οποίες βασίζονται στο ισοζύγιο και που δεν είναι δυνατόν εσωτερικά να τακτοποιηθούν.


Επί μήνες ολόκληρους καθυστερούν οι διαδικασίες για να υπάρξουν πληρωμές σε ήδη

εκτελεσθείσες εργασίες, με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο ακόμα πρόβλημα, την επίταση

του προβλήματος στον κατασκευαστικό κλάδο, ο οποίος για πολύ μεγάλο χρονικό διά-

στημα δεν είχε τη δυνατότητα να αντεπεξέλθει λόγω της μη δημοπράτησης έργων, και

στη συνέχεια δεν πληρώνεται για έργα τα οποία είχε εκτελέσει, για διάφορους λόγους

τέτοιους μεταξύ των οποίων και αυτοί.

Και ποιος είναι αυτός ο κατασκευαστικός κλάδος; Ο κατασκευαστικός κλάδος που

έκανε τον άθλο των Ολυμπιακών Αγώνων σε ένα χρονικό διάστημα το μισό από ό,τι

πραγματικά απαιτείτο κατασκεύασε ένα έργο, το οποίο ήταν κολοσσιαίο και επικρίνεται

συνεχώς, λοιδορείται, και προπηλακίζεται συνεχώς από μέσα ενημέρωσης ντόπια και

ξένα, για να εμφανίζεται συνεχώς σαν αυτός ο οποίος στο πλαίσιο μιας αντίληψης προ-

σπόρισης εσόδων ή κερδών, στην πραγματικότητα υποθήκευε το μέλλον της χώρας.

Ποιος κατασκευαστικός κλάδος; αυτός που τελικά αμέσως στη συνέχεια αποδείχθηκε ότι

δεν έβγαζε αυτά τα κέρδη.

Αποδεικνύεται από το γεγονός ότι υπάρχουν αρκετές εταιρείες που αυτή τη στιγμή

παρουσιάζουν προβλήματα και που δεν έβγαλαν αυτά τα υπερκέρδη όπως εμφανίζονταν.

Και είναι αυτές οι εταιρείες οι οποίες τελικά κατάφεραν αυτό τον άθλο για να φτάσει στο

σημείο κάποιο CNN ή κάποια New York Times να ζητάνε συγνώμη, να το διατυμπανίζουν

αυτό το συγνώμη και να δίνουν συγχαρητήρια. Κανείς Έλληνας δεν το είπε αυτό από τα

μέσα μαζικής ενημέρωσης που λειτούργησαν συνεχώς ρίχνοντας λάσπη.

Και από εκεί και πέρα ποιος ήταν αυτός ο κλάδος. Ο κλάδος αυτός ήταν ένας κλάδος ο

οποίος σήκωσε στους ώμους του 10% του ΑΕΠ και μαζί με τις συμπαρομαρτούσες δρα-

στηριότητες 20 % του ΑΕΠ και σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας. Η Τράπεζα της

Ελλάδος σε μια μελέτη της βγάζει για 24%. Δηλαδή στην πραγματικότητα πλησιάζει το

1⁄4 του ΑΕΠ η συνεισφορά του κατασκευαστικού κλάδου στη χώρα.

Ο κλάδος αυτός ήταν ο μπροστάρης, ήταν ο κλάδος ο οποίος στην πραγματικότητα

σήκωσε το βάρος της ανάπτυξης στους ώμους του και εκ των πραγμάτων, δε μπορείς

από τη μια στιγμή στην άλλη αυτόν τον κλάδο να τον μηδενίζεις, εάν δεν βρεις άλλους

τρόπους για να μπορέσεις να συνεχίσεις αυτή την ανάπτυξη, και πριν να βρεις αυτούς


τους τρόπους για τη μεταφορά, δεν μπορείς να τον υποβαθμίσεις. Και με αυτή την έννοια

είναι απαραίτητο να τον στηρίξεις και για να τον στηρίξεις χρειάζονται κάποια πράγματα

συγκεκριμένα.

Παραδείγματος χάριν κάποια φορολογικά κίνητρα τα οποία τα ζητάμε εμείς σαν κλάδος

από πέρυσι. Να προχωρήσει γρήγορα τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που

πολύ καλά τα κάνει ο κύριος Υπουργός και τα προχωρεί αυτή τη στιγμή γιατί αποτελούν

μια σοβαρότατη εναλλακτική λύση και αποτελεί το αντικείμενο της σημερινής μας συζή-

τησης. Να βοηθήσει στην εξωστρέφεια του κατασκευαστικού κλάδου, πράγμα το οποίο

δεν υπήρξε διαχρονικά στην Ελλάδα όπου στην πραγματικότητα οι Έλληνες κατασκευ-

αστές σαν πιονέροι στην άγρια δύση λειτούργήσαν μόνοι τους χωρίς καμία στήριξη από

την πολιτεία που είναι συνεχώς επί πολλές δεκαετίες απούσα. Να εφαρμόσει αναπτυξιακή

πολιτική δίνοντας στην πραγματικότητα κίνητρα αναπτυξιακά.

Στον τελευταίο νόμο προφανώς, ελπίζω και πιστεύω από λάθος, απουσιάζουν οι τε-

χνικές, ελληνικές εταιρείες, ενώ στον προηγούμενο νόμο υπήρχαν. Ζητούσαμε και κά-

ποιες περαιτέρω βελτιώσεις. Στον τελευταίο νόμο, αυτόν που θα ισχύσει εντός ολίγου,

οι τεχνικές εταιρείες είναι σαν να μην υπάρχουν. Ο κλάδος του 20% του 24% σύμφωνα

με την Τράπεζα της Ελλάδας δεν συμμετέχει στην ανάπτυξη της χώρας σύμφωνα με το

νόμο. Είναι δυνατόν να είμαστε σοβαροί;

Αυτά που ανέφερα προήλθαν μέσα από τη συζήτηση και τα θεωρώ κορυφαία και

αποτελούν και ζητήματα, τα οποία θα πραγματευθεί το συνέδριο το οποίο ανέφερε ο κ.

Αλαβάνος, Πρόεδρος του ΤΕΕ, στο συνέδριο του ΤΕΕ που θα γίνει στις 19,20,21 και που

θα δίνουν τη δυνατότητα, ελπίζω να λεχθούν παρόμοια θέματα. Πιθανότατα στερήθηκαν

οι κατασκευαστικές οργανώσεις να βάλουν περισσότερα τέτοια ζητήματα λόγω περικο-

πών στους ομιλητές, εγώ έτσι το αισθάνομαι κύριε Πρόεδρε το λέω επίσημα, δε φταίτε

εσείς προφανώς, είναι ένα θέμα όμως το οποίο θα το δούμε και θα κάνουμε κριτική στο

συνέδριο.

Οι σύγχρονες κοινωνίες συναρτούν ολοένα και περισσότερο την επιτυχία τους από το

πόσο είναι σε θέση να ικανοποιήσουν τις διαρκώς αναπαραγόμενες και διευρυνόμενες

κοινωνικές ανάγκες. Η αναζήτηση επομένως και η επιλογή εκείνων των λύσεων που μπο-


ρούν να ικανοποιήσουν γρήγορα και αποτελεσματικά αυτές τις ανάγκες, προσλαμβάνει

καθοριστική σημασία.

Ειδικότερα όσον αφορά στα έργα κάθε μορφής, κάθε δράση που αποσκοπεί να αντιμε-

τωπίσει μια διαμορφωμένη ανάγκη ή μια προβλεπόμενη ανάγκη του μέλλοντος, ενώ είναι

οικονομικά βιώσιμη, αφού δημιουργεί προϋποθέσεις και κίνητρα ανάπτυξης με γενικότε-

ρες θετικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, δεν είναι συχνά χρηματοοικονομικά

βιώσιμη για διάφορους λόγους που λειτουργούν μόνοι τους ή συνδυαστικά μεταξύ τους

για τους εξής κυρίως λόγους:

α. Επειδή το κόστος της αρχικής επένδυσης είναι πολύ υψηλό,

β. επειδή από τη χρήση της δεν παράγεται ικανό έσοδο για την αποπληρωμή των χρησι-

μοποιηθέντων πόρων,

γ. επειδή οι δαπάνες λειτουργίας συντήρησης είναι υπερβολικές.

Για να αντιμετωπιστεί αυτό το κυρίαρχο αίτημα της μετατροπής του οικονομικά βι-

ώσιμου έργου σε χρηματοοικονομικά βιώσιμο, απαιτείται από τα πράγματα συνεργασία

δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που μπορεί να δώσει αποτελεσματικές λύσεις στο πλαίσιο

ενός μοντέλου σύμπραξης μεταξύ τους. Η συνεργασία αυτή, που διασφαλίζει τη γόνιμη

σύνθεση των εμπειριών του δημόσιου τομέα στη διαχείριση των προβλημάτων, λαμβά-

νοντας υπόψη τη γνώση και τους πόρους που διαθέτει με το επιχειρηματικό πνεύμα, τις

εμπορικές, τεχνικές και στελεχικές δεξιότητες, την ευελιξία και τις χρηματοοικονομικές

δυνατότητες του ιδιωτικού τομέα επιτυγχάνει, πρώτον να βελτιώσει όλους τους συντε-

λεστές διαμόρφωσης του συνολικού κόστους, μελέτης, κατασκευής, λειτουργίας, συντή-

ρησης, διαχείρισης σε όλα τα επίπεδα χρόνου, κόστους, ποιότητας διευκολύνοντας τη

χρηματοδοσιμότητά τους, και δεύτερον να προσελκύσει τους πρόσθετους, αναγκαίους

πόρους και μέσα για την υλοποίηση των έργων απελευθερώνοντας τα από τα δεσμά της

έλλειψης και της μιζέριας.

Εδώ κρύβονται οι απαντήσεις σε πολλές από τις ερωτήσεις που άκουσα προηγουμέ-

νως. Αυτές οι γενικές διαπιστώσεις ενισχύονται αποφασιστικά, ειδικότερα στη χώρα μας,

από τη διαπιστούμενη στενότητα πόρων είτε από εθνικές πιστώσεις, είτε από χρηματο-

δοτήσεις της Κοινότητας, που επιβάλει αντικειμενικά την αναζήτηση και άλλων λύσεων


χρηματοδότησης των έργων.

Εκ των πραγμάτων επομένως, ωθούνται οι εξελίξεις στις συμπράξεις δημοσίου και

ιδιωτικού τομέα που αποτελούν πλέον ώριμη απαίτηση των καιρών, που επιβάλλεται

από τις διαμορφούμενες συνθήκες στο εσωτερικό της χώρας. Στην πραγματικότητα η

συγκεκριμένη επιλογή αποτελεί μονόδρομο για τη συνέχιση της αναπτυξιακής πορείας

της χώρας.

Οι κατηγορίες συμπράξεων.

Η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα εκφράζεται μέσα από μια βασική σχέση,

που εξειδικεύεται με διάφορους τύπους χρηματοδότησης. Αυτή είναι η P.R.S., Public

Related Partnership, που ενώνει το δημόσιο με τον ιδιωτικό τομέα σε μακροχρόνια σύ-

μπραξη για αμοιβαίο όφελος, καλύπτει ένα ευρύ φάσμα συμπράξεων και περιλαμβάνει:

την εισαγωγή ιδιοκτησίας του ιδιωτικού τομέα σε δημόσιες επιχειρήσεις χρησιμοποιώντας

όλο το φάσμα των πιθανών δομών.

Ειδικότερα αναφέρονται οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα θεσμοθετημένου

τύπου που αφορούν στη δημιουργία ενός φορέα, ο οποίος ελέγχεται από κοινού από τον

εταίρο του δημόσιου τομέα και από τον εταίρο του ιδιωτικού τομέα για την εκτέλεση ενός

έργου ή την παροχή μιας υπηρεσίας προς όφελος του κοινού.

Το δημόσιο προσφεύγει σε δομές αυτού του είδους, ιδίως για τη διαχείριση δημόσι-

ων υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο π.χ. υπηρεσίες ύδρευσης, αποκομιδής απορριμμάτων,

την PFI, Private Finance Initiative, πρωτοβουλίες ιδιωτικής χρηματοδότησης και άλλες

μορφές, όπου ο δημόσιος τομέας συμπράττει για να εξαγοράσει μακροχρόνιες υπηρεσίες

ποιότητας, ώστε να επωφεληθεί από την εμπειρία στο management του ιδιωτικού τομέα,

όπως επίσης και από τη συμμετοχή στο ρίσκο της ιδιωτικής χρηματοδότησης. Περιλαμ-

βάνει δικαιώματα εκμετάλλευσης και franchising, όπου ο ιδιωτικός τομέας αναλαμβάνει

την ευθύνη να προσφέρει δημόσιες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων της κατασκευής

της απαραίτητης υποδομής ή της βελτίωσης και της συντήρησής της. Από περιπτώσεις

του μοντέλου PFI χωρίς να το αναλύω, ΒΟΤ, ΒΟΟT, BOO, DBFO, να αναφέρω και την

πώληση κρατικών υπηρεσιών σε μεγαλύτερες αγορές, όπου η εμπειρία και η χρηματοδό-

τηση του ιδιωτικού τομέα χρησιμοποιούνται για να προωθήσουν το εμπορικό δυναμικό


των κρατικών πόρων.

Είναι προφανές ότι κάθε προτεινόμενη προς διερεύνηση σύμπραξη δημόσιου τομέα

και ανάλογα με τις ειδικές συνθήκες που διαμορφώνονται, θα πρέπει να μελετάται προ-

συμβατικά η κάθε προτεινόμενη περίπτωση, ωρίμανση, ένταξη σε προγράμματα χρημα-

τοδότησης, αρχική ένδειξη χρηματοδοτικών δεδομένων του έργου σε ό,τι αφορά στην

προστιθέμενη αξία που παρουσιάζει για να θεωρηθεί σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού

τομέα. Να επιλέγεται η κατάλληλη διαγωνιστική διαδικασία με βάση τα υφιστάμενα θε-

σμικά εργαλεία, να επιλέγεται και παράλληλα η κατάλληλη μέθοδος που θα χρησιμοποι-

ηθεί με τη μορφή εναλλακτικών σεναρίων και να τηρούνται οι νόμιμες διαδικασίες δημο-

σίευσης διακηρύξεων, υποβολής και αξιολόγησης προσφορών, κατάρτισης των σχετικών

συμβάσεων κ.λπ.

Η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου διαφοροποιεί σε μεγάλο βαθμό τα δεδομένα του

χρηματοοικονομικού σχεδίου, της ροής των εσόδων, και της κατανομής των κινδύνων

που είναι και τα σημαντικότερα τμήματα του επιχειρηματικού σχεδίου, δεδομένο το οποίο

αφορά τόσο στον κύριο του έργου, όσο και στον ιδιώτη κατά τη διαδικασία της διαπραγ-

μάτευσης για την υλοποίηση μιας σύμπραξης μεταξύ τους.

Στις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα βασικές έννοιες αποτελούν η βιωσι-

μότητα, η ανάλυση και κατανομή των ρίσκων, η κοινωνική αποδοχή για τη διενέργεια

τους, οι διαγωνιστικές διαδικασίες που θα ακολουθούν, η φερεγγυότητα του κυρίου του

έργου κ.λπ. Χαρακτηρίζονται έτσι εφόσον υπάρχει παραχώρηση περιουσιακού στοιχείου

φορέα, ο οποίος εντάσσεται στο δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Σε κάθε άλλη

περίπτωση οι επενδύσεις αυτές σε κάθε άλλη επένδυση είναι καθαρά ιδιωτικές και δεν

συσχετίζονται με το δημόσιο τομέα, ωστόσο πάντα απαιτούνται περισσότερες από τις

προαναφερόμενες παραμέτρους.

Ο θεσμός των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα απευθύνεται σε αρκετές πε-

ριπτώσεις καθαρά στα ιδιωτικά κεφάλαια για πραγματοποίηση επένδυσης χωρίς να απο-

κλείεται και συγχρηματοδότηση, σε ορισμένες περιπτώσεις, έργων βασικών υποδομών

με κοινωνικό ενδιαφέρον. Συνήθως απαιτούνται συνέργειες, π.χ. σε μαρίνα απαιτείται

κατασκευή, λειτουργία αυτής, χρηματοδότηση από πιστωτικό ίδρυμα κ.λπ. ή σε ένα ξε-


νοδοχειακό συγκρότημα με παρελκόμενα απαιτείται η κατασκευή εμπειρίας στη λειτουρ-

γία χρηματοδότησης από πιστωτικό ίδρυμα κ.λπ. και άρτια επιχειρηματική οργάνωση

που διασφαλίζεται μέσω συνεργασίας με εταιρείες ειδικού σκοπού.

Η κατανομή των ρίσκων, risks allocation, έχει καθοριστική σημασία για τις συμπράξεις

δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που αναλαμβάνονται από την πλευρά που είναι σε καλύτερη

θέση από το διαχειριστή. Ο κίνδυνος είναι θεμελιώδες γνώρισμα οποιασδήποτε σύμπραξης

και επηρεάζει ουσιαστικά το γενικό κόστος του έργου. Η πλήρης ανάλυση των κινδύνων

δίνει την απάντηση για το αν θα πρέπει να ξεκινήσει ένα έργο και κυρίως ποιος τύπος

έργων παραχώρησης θα είναι κατάλληλος. Υπάρχει μια σειρά από ζητήματα τα οποία αφο-

ρούν στην ανάλυση των ρίσκων, θα χρειαζόταν αρκετός χρόνος να αναφερθώ σε αυτά.

Θα αναφερθώ σε κάποια θέματα τα οποία είναι πιο σοβαρά και αφορούν στο σχολια-

σμό της εμπειρίας στην Ελλάδα. Χρειάζεται αρκετός σχολιασμός σε επιμέρους ζητήματα,

καθοριστικά όμως για την επιτυχία των συμπράξεων, που προκύπτουν με βάση τη μέχρι

τώρα εμπειρία από την πρόταση των μεγάλων συγχρηματοδοτούμενων έργων στη χώρα

μας. Όσον αφορά π.χ. στην πολιτική παροχής εγγυήσεων που έχει εφαρμοστεί, αναφέ-

ρομαι στην περίπτωση του Αεροδρόμιου των Σπάτων.

Το ελληνικό δημόσιο εγγυήθηκε το δάνειο από την αρχή της κατασκευής του έργου,

συμμετέχοντας ουσιαστικά και στο κατασκευαστικό ρίσκο και εισπράττει προμήθειες από

το Αλουμίνιο Αθηνών που διαχειρίζεται το αεροδρόμιο, έχοντας συμπράξει εταιρικά με

τρίτες εταιρείες. Στην Αττική Οδό το δημόσιο δεν εγγυήθηκε τα δάνεια κατά την κατα-

σκευαστική περίοδο, αλλά παρέχει εγγυήσεις για την περίοδο λειτουργίας. Το δημόσιο

έτσι αναλαμβάνει στην ουσία το λεγόμενο κυκλοφοριακό κίνδυνο, traffic risk, στην

περίπτωση που οι διελεύσεις στο νέο οδικό άξονα είναι λιγότερες από αυτές που είχαν

προβλεφθεί στη μελέτη.

Στα νέα αυτοχρηματοδοτούμενα έργα οδικών αξόνων το δημόσιο δεν προσφέρει

εγγυήσεις για τα δάνεια. Ωστόσο, λύσεις χρηματοδοτικού μοντέλου θα μπορούσαν να

εφαρμοστούν, όπως π.χ. η καταβολή από τον ανάδοχο των διοδίων στο δημόσιο από το

οποίο και θα καθορίζεται το ύψος τους, ενώ ο ανάδοχος θα εισπράττει μηνιαίο τίμημα,

διευκολύνοντας την ασφάλιση τραπεζικών ταμείων από τον ανάδοχο κάνοντας έτσι πιο


ελκυστική τη χρηματοδότηση, λόγω της ανάληψης από το δημόσιο του ρίσκου των κυ-

κλοφοριακών φόρτων.

Στα μεγάλα έργα υποδομής η ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων δε θα μπορεί στην πο-

ρεία του χρόνου, λόγω της αύξησης των απαιτήσεων και ειδικότερα λόγω της διεύρυνσης

της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να καλύπτει αυξημένα ποσοστά χρηματοδότησης, όπως έπραξε

στο παρελθόν. Επιπλέον, η σοβαρή αύξηση του αριθμού των συγχρηματοδοτούμενων

έργων στην Ελλάδα επιβάλει περαιτέρω μείωση του ποσοστού της, ενώ συγχρόνως είναι

δεδομένη η πίεση του δημοσίου για μείωση και του δικού του ποσοστού συμμετοχής. Εκ

των πραγμάτων επομένως, προκύπτει αναγκαιότητα αύξησης του μεριδίου των μετόχων

και των εμπορικών τραπεζών.

Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις η προσέγγιση κεφαλαίων αποκτά καθοριστική ση-

μασία, ενώ οι αντίστοιχοι φορείς πρέπει να βρουν ισχυρά κίνητρα για να άρουν τις ανα-

σφάλειές τους και να προχωρήσουν περισσότερο αποφασιστικά, ανταποκρινόμενοι στην

απαίτηση αύξησης του ποσοστού συμμετοχής τους στη χρηματοδότηση, που διαμορφώ-

νεται από τις νέες συνθήκες.

Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης εντάσσεται και η χρηματοδότηση από φορείς όπως

το ΤΣΜΕΔΕ π.χ. για το οποίο υπάρχουν αντιρρήσεις γιατί υπάρχουν τεράστια ποσά, τε-

ράστιοι πόροι οι οποίοι είναι κλειδωμένοι αυτή τη στιγμή και δεν προσπορίζεται ούτε καν

το κέρδος από την αξιοποίηση αυτών των πόρων, ο μηχανικός π.χ. στο ΤΣΜΕΔΕ πλη-

ρώνεται μια σύνταξη πείνας. Ήταν και η απάντηση η πραγματική στο ερώτημα το οποίο

έβαλε προηγουμένως ο συνάδελφος.

Οι συγκυρίες για το σκοπό αυτό δεν είναι ευνοϊκές. Η σχετική απαξίωση του Χρηματι-

στηρίου Αθηνών, που συνεπάγεται αδυναμία χρηματοδότησης από τις ελληνικές τεχνικές

εταιρείες, η μείωση των χρηματοοικονομικών κερδών των τραπεζών και γενικότερα οι

επιπτώσεις της παρατεινόμενης παγκόσμιας ύφεσης διαμορφώνουν εκ των πραγμάτων

επιφυλακτική στάση των επενδυτών-δανειστών. Επομένως, γίνεται ακόμα περισσότερο

επιτακτική η ανάγκη της διαμόρφωσης πιο ελκυστικών όρων και προϋποθέσεων για την

προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων.

Η επιλογή του μοντέλου σύμπραξης μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού φορέα έτσι ώστε


να επιτυγχάνεται ο καλύτερος δυνατός συνδυασμός για κάθε συγκεκριμένη περίπτωση

εφαρμογής αποτελεί βασικό ζήτημα που εξυπηρετεί αυτό το σκοπό, την ανάλυση του

κινδύνου δηλαδή και αυτό είναι κρισιμότατο ζήτημα.

Ένα συγκεκριμένο μοντέλο μπορεί να έχει πάρα πολλούς κινδύνους, ένα άλλο μοντέ-

λο να αντιμετωπίζει αυτούς τους κινδύνους. Μπορεί να είναι ελκυστική μια επένδυση στη

μια περίπτωση και να μην είναι ελκυστική στην άλλη και πρέπει να αναλύεται με πολύ

μεγάλη προσοχή το συγκεκριμένο θέμα. Είναι προφανές ότι μεγάλη σημασία έχει η ανά-

ληψη του κινδύνου. Αυτόν τον κίνδυνο αναλαμβάνουν εκείνοι που μπορούν να τον δια-

χειριστούν και εν προκειμένω οι ιδιώτες μέχρι ενός σημείου και το κράτος. Η ύπαρξη του

κινδύνου εξαρτάται σε ένα έργο π.χ. οδικό. από την ικανή κυκλοφορία σαν αποτέλεσμα

της χρυσής τομής μεταξύ οφέλους χρόνου του χρήστη και του κόστους για αυτόν, αλλά

και από την ανθοφορία της οικονομίας που διαμορφώνει ικανή ζήτηση.

Ανάλογα με τις συνθήκες επομένως η εφαρμογή π.χ. της μεθόδου PFI με σκιώδη

διόδια όπου το δημόσιο αναλαμβάνει κίνδυνο, αφού εγγυάται την κυκλοφορία ή η πα-

ράδοση προς διαχείριση ευρύτερων τμημάτων αυτοκινητοδρόμου, πέραν εκείνων που

κατασκευάζονται αποτελούν τρόπους, οι οποίοι υποβοηθούν στο να γίνουν τα έργα πιο

ελκυστικά στους χρηματοδανειστικούς οργανισμούς, ιδιαίτερα μάλιστα, όταν τελευταία

αντιμετώπισαν ήδη δυσάρεστες εμπειρίες σε ορισμένες χώρες.

Αναφέρομαι στην Ουγγαρία και στο Μεξικό, όπου υπήρχαν σοβαρά προβλήματα σε

μεγάλα έργα λόγω λαθεμένου μοντέλου και λαθεμένης ανάλυσης κινδύνων. Η εκτίμηση

του κινδύνου ωστόσο είναι φυσικό να έχει και σε ένα βαθμό υποκειμενικό χαρακτήρα. Το

ελληνικό πιστωτικό σύστημα ήταν μέχρι πρόσφατα εντελώς ξένο προς την τεχνική χρη-

ματοδότησης παρόμοιων έργων. Ήταν φυσικό λοιπόν να βλέπει παρόμοια εγχειρήματα

με δυσπιστία με άμεσο συνεπακόλουθο αντίστοιχη δυσκαμψία.

Εάν αξιοποιήσει όμως την εμπειρία που πήρε από τη χρηματοδότηση λειτουργούντων

ήδη έργων, όχι μόνο το ίδιο θα αποκομίσει οφέλη, αλλά θα μπορέσει να αποτελέσει δυνα-

μικό παράγοντα ενίσχυσης της αναπτυξιακής προσπάθειας της χώρας μέσα από το μονα-

δικό, όπως αποδεικνύεται, κατάλληλο εργαλείο για το σκοπό αυτό δηλαδή τις κατασκευές.

Υπάρχει ένα τεράστιο ζήτημα εδώ. Οι κατασκευές, που ανέφερα προηγούμενα τι προσέ-


φεραν οι τράπεζες οι οποίες συχνά μέχρι τώρα λειτούργησαν μεταπρατικά. Ο φίλος μου ο

κ. Κοτσορίδης θα μου επιτρέψει να λέω αυτή τη φράση, τη λέω ευθέως γιατί οι ελληνικές

τράπεζες κοιτάζουν μόνο τα καταναλωτικά δάνεια και τίποτα περισσότερο. Πρέπει να κα-

ταλάβουμε ότι η ανάπτυξη της χώρας επιβάλλει τη συμμετοχή όλων, και των τραπεζών οι

οποίες πρέπει να λειτουργήσουν σε αυτή την αναπτυξιακή προσπάθεια. Πρέπει οι ελληνι-

κές τράπεζες για το σκοπό αυτό να ξεφύγουν από την εύκολη πολιτική των στεγαστικών

και καταναλωτικών δανείων και να προχωρήσουν προς άλλες κατευθύνσεις, παίρνοντας

πρωτοβουλίες ιδιαίτερα για τη χρηματοδότηση των έργων. Για να ξεπεράσουν ωστόσο τις

ανασφάλειές τους πρέπει να προχωρήσουν στον αναγκαίο εκσυγχρονισμό, αντιμετωπίζο-

ντας γραφειοκρατικά σύνδρομα και διαμορφώνοντας την υποδομή που θα τους επιτρέψει

να παίξουν το ρόλο που πραγματικά τους ανήκει στη διαχείριση τέτοιων έργων.

Οι τράπεζες είναι φυσικό για να εγκρίνουν να πρέπει να μελετήσουν και να ελέγξουν.

Υπάρχει έλλειψη όμως τέτοιων μελετητικών μηχανισμών και μηχανισμών ελέγχου επί-

βλεψης στις κατασκευές των έργων. Πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα το ότι σε ορισμένες

περιπτώσεις οι εμπορικές τράπεζες παρέχουν εγγυήσεις προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα

Επενδύσεων. Αναφέρομαι συγκεκριμένα, στην Αττική Οδό το πετυχημένο μοντέλο που

ανέφερε προηγουμένως και ο κ. Κουλουμπής. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των εγγυ-

ήσεων το παρείχαν οι ελληνικές τράπεζες, τεράστιο δε το νούμερο που παρείχαν. Είχαν

δηλαδή, οι ελληνικές τράπεζες κατά την περίοδο κατασκευής το μεγαλύτερο κίνδυνο.

Έπρεπε επομένως να ξέρουν πώς να ενεργούν και να παίρνουν αποφάσεις έχοντας πλή-

ρη γνώση μέσω των μηχανισμών τους και των εξειδικευμένων τμημάτων τους, η απουσία

των οποίων τις βοήθησε όχι μόνο να μην είναι οι πρωτεύοντες φορείς στη διαχείριση της

σύμβασης, σε σχέση με αυτά που ανέφερε προηγούμενα ο συνάδελφος, αλλά να είναι

οι ουραγοί ακολουθώντας διστακτικά τις αποφάσεις των ξένων τραπεζών, με στρέβλωση

του κανόνα: το ρίσκο παίρνουν εκείνοι που μπορούν να το διαχειριστούν.

Έπαιρναν το ρίσκο οι ελληνικές τράπεζες, τα χρήματα τα έπαιρναν κάποιοι ξένοι και

οι ελληνικές τράπεζες προσπαθούν να τα πάρουν από αλλού. Αυτό είναι το τρίγωνο που

δημιουργήθηκε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.

Επιπλέον οι ξένες τράπεζες παίρνουν το μεγαλύτερο fee. Είναι κανόνας το μεγαλύτερο


fee να παίρνει εκείνος που αναλαμβάνει το μεγαλύτερο κίνδυνο. Η οργανωτική αδυναμία

όμως των ελληνικών τραπεζών οδήγησε στη στρέβλωση και αυτού του κανόνα.

Βέβαια το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, ακόμα και μετά την αναγκαία προσαρμογή του

στις νέες απαιτήσεις, δε θα μπορέσει να αντέξει στις χρηματοδοτήσεις του ύψους που

απαιτούνται τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα. Η συγκέντρωση μεγάλων κεφαλαίων, τα

οποία θεωρούνται αναγκαία για την ολοκλήρωση των έργων στο εγγύς μέλλον απαιτεί

την προσέλκυση χρηματοδότησης από το εξωτερικό. Αναφέρθηκαν σε αυτό οι κ.κ. Κου-

λουμπής και Αλαβάνος. Έτσι πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του εκσυγχρονισμού

και της προσαρμογής των δομών και των υπηρεσιών όλου του πλέγματος των φορέων

που εμπλέκονται στα έργα, τράπεζες, κατασκευαστές, βιομηχανία, νομικά και τεχνικά

γραφεία και βεβαίως το κράτος.

Το κράτος που με τις υπηρεσίες του, το θεσμικό πλαίσιο που διαμορφώνει και την πο-

λιτική βούληση που έχει, παίζει κυρίαρχο ρόλο στην προσέλκυση κεφαλαίων. Είναι φυ-

σικό ακόμα και μετά την ένταξη της Ελλάδας στις ζώνες του Euro και τη συνεπαγόμενη

πολιτική και οικονομική σταθερότητα, να μην ξεπερνιούνται εύκολα οι επιφυλάξεις που

δημιουργούνται από την ύπαρξη γραφειοκρατίας στις δημόσιες υπηρεσίες, από δικαστι-

κές αποφάσεις που καθυστερούν ή μπλοκάρουν την πορεία των έργων, από απαλλοτρι-

ώσεις μέσα από, μιας απίθανης πολυπλοκότητας, διαδικασία επιτυγχάνουν κατά κανόνα

να δημιουργούν σοβαρές καθυστερήσεις και γενικά από την, κατά περίπτωση, ύπαρξη

ενός ατελούς φοροθεσμικού πλαισίου ή και την ανυπαρξία του.

Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι ζήτημα το οποίο πραγματευόμα-

στε πολλά χρόνια να γίνει. Στην προηγούμενη κυβέρνηση μια σύγκρουση ανάμεσα στο

Υπουργείο το Α και το Υπουργείο το Β οδηγούσε στο να μην υπάρξει αποτέλεσμα και τε-

λικά καλά έκανε και δεν υπήρξε γιατί τελικά ο νόμος που πήγε να προχωρήσει εκείνη την

εποχή γιατί δεν ήταν σωστός. Σήμερα, γίνεται μια καλύτερη προσπάθεια, θεωρώ πολύ

σοβαρή που καθυστέρησε πάρα πολύ, μπορεί να προχωρήσει όμως τώρα και θεωρώ κρί-

σιμη τη διαβούλευση η οποία έχει ξεκινήσει. Και γενικά η κατά περίπτωση ύπαρξη ενός

ατελούς φοροθεσμικού πλαισίου ή και η ανυπαρξία του, τα προβλήματα που βιώνονται

καθημερινά στην Ελλάδα έβαλαν μέχρι σήμερα τη σφραγίδα τους στην εξέλιξη των συγ-


χρηματοδοτούμενων έργων.

Η προοπτική των συμπράξεων, η απαίτηση θεσμικού πλαισίου, ανεξάρτητα από τα

όσα προαναφέρθηκαν, το ενδιαφέρον που έδειξε ο ευρωπαϊκός κατασκευαστικός κλά-

δος για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα στην Ελλάδα αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο

της αναζήτησης νέων αγορών από τους ενδιαφερόμενους. Είναι φανερό ότι τραπεζικοί

και κατασκευαστικοί όμιλοι της Ευρώπης στρέφονται προς την ελληνική αγορά, εκτι-

μώντας εκτός από το ενδιαφέρον που παρουσιάζει αυτή καθαυτή, και την εμπειρία που

άρχισε να υπάρχει στη χώρα μας στη διαχείριση έργων με συμβάσεις παραχώρησης

μετά τη προώθηση και λειτουργία των γνωστών έργων που αναφέρθηκαν. Τα συγχρη-

ματοδοτούμενα οδικά έργα της χώρας συνολικού μήκους 700 χλμ. και κόστους περίπου

7 δισεκατομμυρίων Euro, καθώς και η διαχείριση ευρύτερων τμημάτων αυτοκινητοδρό-

μων συνολικού μήκους 1.500 χλμ. περίπου, αποτελούν ι αντικείμενο σοβαρής διεκδί-

κησης και άμιλλας μεταξύ των ενδιαφερομένων και σημαντικούς μοχλούς ανάπτυξης

για τη χώρα.

Συγχρόνως όμως στο πλαίσιο της ανάπτυξης και της περιφερειακής σύγκλισης, εκτός

από τα μεγάλα έργα υποδομής είναι αναγκαία για τη χώρα η προώθηση σειράς άλλων,

μικρότερων έργων καθώς επίσης μεγάλης ποικιλίας δράσεων ή εργασιών παροχής υπη-

ρεσιών, που μπορούν να αντιμετωπίσουν περισσότερο εξειδικευμένες ανάγκες της κοι-

νωνίας και συγχρόνως να απελευθερώσουν παραγωγικές δυνάμεις και να βοηθήσουν

αποφασιστικά στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας.

Το μεγάλο αυτό εύρος αντικειμένων όπως νοσοκομεία, σχολεία, μαρίνες, ενεργειακά

έργα, υδρεύσεις, αντιπλημμυρικά, αντιπυρικά,, περιβαλλοντικά έργα, διαχείριση και δι-

άθεση αποβλήτων, επεξεργασία λυμάτων, βιολογικοί καθαρισμοί, συνεργασίες παροχής

υπηρεσιών κ.λπ, μπορεί να προωθηθεί αποτελεσματικά και πολύ πιο σύντομα, μέσω των

συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και εκ των πραγμάτων αποτελεί νέα προοπτι-

κή για τη χώρα και για τη συνέχιση της αναπτυξιακής πορείας.

Άλλωστε, με την επιτυχία αποπεράτωσης των μεγάλων έργων ισχύει και ουσιαστικά η

αποδοχή της συμμετοχής των ιδιωτικών κεφαλαίων στα έργα και υπήρξε εξοικείωση των

εμπλεκόμενων μελών με τις σύνθετες μεθόδους χρηματοδότησης και κατασκευής.


Οι συνθήκες είναι πλέον ώριμες για να μεταφερθεί η τεχνογνωσία αυτή και σε μικρό-

τερου μεγέθους έργα, κάθε μορφής ιδιοκτησίας διαφόρων φορέων. Σημειώνεται ότι οι

πρωτοβουλίες ιδιωτικής χρηματοδότησης για μικρής και μεσαίας κλίμακας έργα έχουν

λειτουργήσει επιτυχώς όπως στις ΗΠΑ, τη Μ. Βρετανία, Ιρλανδία και Αυστραλία και ο

θεσμός αναπτύσσεται σταδιακά στην Ευρώπη ανεξάρτητα από τα αποτυχημένα παρα-

δείγματα που ανέφερα προηγούμενα.

Συγχρόνως, στην εγχώρια αγορά ήδη υλοποιούνται, όχι συστηματικά βέβαια, ορισμέ-

νες κατηγορίες έργων, που παρουσιάζουν επενδυτικό ενδιαφέρον όπως κατασκευή και

εκμετάλλευση ξενοδοχειακών συγκροτημάτων, συνεδριακών κέντρων κ.λπ. από ΟΤΑ, η

κατασκευή χιονοδρομικών κέντρων, η κατασκευή και εκμετάλλευση μαρινών μέσω συ-

μπράξεων λιμενικών ταμείων και ιδιωτών, η δημιουργία χώρων υγειονομικής ταφής και

απορριμμάτων, η επεξεργασία απορριμμάτων κ.λπ. Η απουσία σήμερα των ΟΤΑ από το

σημερινό συνέδριο νομίζω είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της αντίληψης ή μάλλον της

πλήρους έλλειψης που υπάρχει όσον αφορά στην αντίληψη για τις συμπράξεις δημόσιου

και ιδιωτικού τομέα των φορέων που θα κληθούν να τα υλοποιήσουν.

Είναι εξαιρετικά χαρακτηριστικό το γεγονός της απόλυτης αδυναμίας από τους φο-

ρείς, οι οποίοι θα κληθούν να υλοποιήσουν αυτά τα έργα, της σημασίας που δίνουν.

Η παρουσιαζόμενη ωστόσο μέχρι σήμερα σοβαρή αδυναμία να καθιερωθεί ένα ενιαίο

θεσμικό πλαίσιο για τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ειδικά για τα μεσαία

και μικρού μεγέθους έργα λειτουργεί ανασταλτικά και αποτρεπτικά κυρίως λόγο της

απειρίας και έλλειψης τεχνογνωσίας φορέων και υπηρεσιών. Οι ΟΤΑ είναι οι κύριοι

από αυτούς, που έχουν ανάγκη πλαισίου, αρχών και κανόνων για να μπορέσουν να

προωθήσουν έργα και χρειάζονται και ώθηση και πρωτοβουλίες σε κεντρικό επίπεδο.

Έχοντας διαφωνίες από κάποιες άλλες απόψεις που λένε τα πάντα να αποκεντρωθούν

γιατί αποδεικνύεται ότι είναι ανίκανη η αποκέντρωση αυτή να καταλάβει οτιδήποτε αν

δεν ωθηθεί. Χρειάζεται επομένως, η δημιουργία κανονιστικού πλαισίου εναρμονισμένο

της τοπικής Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και με τις πολιτικές ελεύθερου ανταγωνισμού.

Το θεσμικό πλαίσιο πρέπει να αντιμετωπίζει τις διαδικασίες με τις οποίες θα χρηματο-

δοτούν τα έργα. Οι προτάσεις του Συνδέσμου Τεχνικών Εταιριών Ανώτερων Τάξεων οι


οποίες ήταν και προτάσεις του ΕΒΕΑ, γιατί είμαι και μέλος του διοικητικού συμβουλίου

του ΕΒΕΑ, και πέρασαν και μέσα από το ΕΒΕΑ, είναι προτάσεις που είναι στα χέρια αυτή

τη στιγμή του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. Ελπίζω αυτές τις προτάσεις να γίνουν

σεβαστές. Έχουν δοθεί και στο ΤΕΕ, προφανώς το ΤΕΕ φαντάζομαι ότι τις έχει λάβει υπ’

όψη του. Είμαστε οι μόνοι που μέχρι τώρα έχουμε και μια τεχνογνωσία γιατί έχουμε βι-

ώσει κάποια έργα τέτοιας μορφής στο παρελθόν, τα έχουμε κατασκευάσει, είτε μεγάλα

είτε μικρότερα. Νομίζω το ΤΕΕ δε θα πρέπει να πηγαίνει, μόνο στην κατεύθυνση των

μελετητών, οι οποίοι ενδεχόμενα δεν έχουν τόσο πολύ μεγάλη εμπειρία, θα πρέπει να

δει και άλλους φορείς που ενεπλάκησαν, η εμπειρία των τραπεζών είναι πολύ μεγάλη,

αν και αρνητική μέχρι σήμερα, οι κατασκευαστικές εταιρείες έκαναν την προσπάθειά

τους έχουν προτάσεις, τις δίνουν.

Ο ΣΤΕΑΤ στο πλαίσιο της θετικής πρωτοβουλίας και δημόσιας διαβούλευσης έχει στεί-

λει τις προτάσεις του ολοκληρωμένες και κρίνεται σκόπιμο απλώς και μόνο να αναφερθεί

η απαίτηση θεσμοθετημένης προόδου και συμμετοχής κατασκευαστικών εταιρειών με

πτυχίο ΜΕΠ. Είναι σημαντικό αυτό, θα το λέω συνεχώς στα σχήματα των συμπράξεων

για τη διασφάλιση της πληρότητας των κατασκευών.

Σεβαστός ο οποιοσδήποτε επαγγελματίας ο οποίος μπορεί να είναι π.χ. ξενοδόχος,

έμπορος, διαχειριστής κάποιας μορφής χρήματος, δε μπορεί όμως αυτός να είναι μόνος

του εάν δεν έχει και κατασκευαστική εταιρεία με πτυχίο ΜΕΠ. Όταν γίνεται δημόσιο έργο

στην Ελλάδα οι νόμοι του κυρίου Σουφλιά επιβάλλουν να έχει η εταιρεία πτυχίο ΜΕΠ .

Εδώ η απελευθέρωση επιβάλλει να έχουν επίσης κατασκευαστικές εταιρείες στα σπλάχνα

τους, τα οποία θα κληθούν να κατασκευάσουν τα έργα, εφόσον έχουν μέσα τους κατα-

σκευή και δεν είναι παροχή υπηρεσίας, και μόνο υπηρεσίας να έχουν και την πιστοποίηση

του ΜΕΠ. Με τη γρήγορη προώθηση θεσμικού πλαισίου για τις συμπράξεις και με προσε-

κτικό στρατηγικό σχεδιασμό των έργων που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του ευρύτερου

αναπτυξιακού προγράμματος της χώρας, απελευθερώνονται οι παραγωγικές δυνάμεις

και προσελκύονται επενδυτικά κεφάλαια με άμεσες, ουσιαστικές και θετικές επιπτώσεις

και στην εθνική οικονομία και στην αντιμετώπιση της ανεργίας που μετά τους Ολυμπια-

κούς Αγώνες έχει προβάλει μεγάλες διαστάσεις.


Μονόδρομος οι ενεργοποιήσεις των λύσεων που δίνουν διέξοδο με ουσιαστική βελτί-

ωση και προσαρμογή στις σύγχρονες συνθήκες θεσμών και δομών και παράλληλη προ-

σπάθεια καλλιέργειας στην κοινωνία των ευεργετημάτων που θα προκύψουν γι’ αυτή,

μια και δεν είναι πάντοτε αυτονόητη, αφού είναι απαραίτητη η στήριξή της.

Το πρώτο πρόγραμμα έχει γίνει, με τα πρώτα έργα να λειτουργούν ήδη ανεξάρτητα από τους

προβληματισμούς που έχουν εκφραστεί. Πρέπει να σημειωθεί ιδιαίτερα και να αναδειχθεί η επι-

τυχία στις πρώτες εξετάσεις εκεί που κυριάρχησαν οι εγχώριες κατασκευαστικές δυνάμεις.

Ξεκινώντας την προσπάθεια με ένα κράτος με όλα τα προβλήματα που αναφέρθηκαν,

κατασκευαστές μικρούς, προσκολλημένους σε αντιλήψεις παρωχημένες, ελληνικές τρά-

πεζες ανέτοιμες και χωρίς τους αναγκαίους μηχανισμούς και με τεράστια προβλήματα

στους μηχανισμούς διοίκησης του έργου, ήταν δικαιολογημένες οι επιφυλάξεις για την

προοπτική αποτυχίας. Και όμως με σκληρή προσπάθεια και αποφασιστικότητα, ευεργε-

τικότητα και ευελιξία και παρά τις επιμέρους αδυναμίες που προαναφέρθηκαν και παρα-

μένουν στους δεσμούς και τις δομές, οι πρώτες εξετάσεις ολοκληρώθηκαν επιτυχώς με

την ουσιαστική συνεισφορά του ανθρώπινου δυναμικού από όλες τις πλευρές και του

δημόσιου τομέα και των τραπεζών που προσπάθησαν και του κατασκευαστικού τομέα και

των μελετητών και των τεχνικών και νομικών γραφείων που έδειξαν κάτω από αντίξοες

συνθήκες τον καλύτερο εαυτό τους.

Η επιτυχία αυτή πρέπει να διατηρηθεί και να διευρυνθεί. Ο εκσυγχρονισμός και η

προσαρμογή όλων των παραγόντων που εμπλέκονται, ειδικότερα των κατασκευαστικών

εταιρειών, του τραπεζικού συστήματος και κυρίως του κράτους που πρέπει να μεταλλα-

χθεί ποιοτικά, επιβάλλεται από τα πράγματα.

Τότε πραγματικά οι φιλόδοξοι σχεδιασμοί που έχουν γίνει και που ακούσαμε προη-

γούμενα από τον κ. Υφυπουργό και τον κ. Γενικό, με στόχο να αλλάξουν τη μορφή της

χώρας, θα πετύχουν ελκύοντας αποτελεσματικά και αξιοποιώντας τους επιπρόσθετους

ιδιωτικούς πόρους που είναι απαραίτητο να περάσουν στο προσκήνιο, ενισχύοντας ουσι-

αστικά τη χρηματοδότηση των έργων, επιδρώντας αποφασιστικά στην αναθέρμανση της

εθνικής οικονομίας, και κατοχυρώνοντας τη συνέχιση της ανάπτυξης με το μοναδικό,

δοκιμασμένο εργαλείο για το σκοπό αυτό, τις κατασκευές.


ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΤΣΟΡΙΔΗΣ Διευθυντής Μεγάλων έργων στην Εθνική Τράπεζα

�� , ��

��µ�� µ�� µ��

��µ�� : � �� µ��

2

�� Project Financing

� ��µ�� µ��

� �� µ��

� � ��µ� �� µ�� (�� µ�� )


3

��

� ��

� ��µ�� µ�� .��. (Arranging Bank, Modeling Bank, Security Agent �.��.)

� ��µµ�� µ�� / ��

� �� µ��

� �� µ�� µ��

4

��µ��

��µ��

� ��µ��

� �� / ��µ�� µ� ��µ�

� �� / ��µ��µ�� µ�� µ� ��µ��

� ��µ�� µ�� µ��

� �� / �� µ�� µ��µ�

� �� / �� µ��

� � ��


5

�� µ��

� �� µ��

� �� µ��

� �� (�� &��)

� �� µ�� µ��

6

�� µ��

� �� µ�� µ�

� �� µ��

� ��µ�� (Combined Downside Scenarios)

� �� (DSCR)

� �� (�� , ��,�� )


7

�� µ��

� �� (��) ��µ� �� µ�� µ��

� �� µ�� µ��, �� µ� ��

� ��µ�� µ�� µ��µ�� µ��. �� (��µ�� )

� �� µµ� ��

8

��

� �� µ�� µ�� µ��

� �� µ��µ��

� ��

� �� µ�� µ��

��


9

��

� ��µ�� µ�� Project Financing

� �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��

� �� .��.

�� µ��

10

��

� �� µ��

� �� µ��µ�� µ�� µ��µ�

� �� µ�� µ��

�.�.�

��-��

��

��/µ��

��

��

ΣΥ


11

��

��

��

��µ��µ��µ��µ��

��

��µ��

��µ�� µ��

�� µ�� :�) �� µ� �� µ��:� �� µµ�� & ��µ��µ� ��µ� �� µ�� µ��

�) �� µ�� µ��

��

��µ� ��µ��µ��

12

��

�� µ��

��

��

��


13

�� µ��

��

�� /��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�� /��

��

��

��

��

14

� �� µ��

� �� µ�� 2006 �� µ�� µ�� µ�� 7 ��. ��

� �� µ�� , �� µ�� µ�� (bridge financing)


15

�� µ�� µ�� (�. 3263/2004 � �� 179 ��/28.9.2004):

� ��µ�� µ� �� µ�� (�� 35%)

� ��µ�� µ�� µ��

� �� µ�� µ��µ��

��µ��

16

�� µ�� µ��

� ��µ�� :

� �� µ��µ��

� �� µµ��

� �� :

� ��

� ��µ��



Άκρως ενδιαφέρουσα η τοποθέτηση του κ. Κοτσορίδη. Θεωρώ ότι τη συνέχεια μετά το

θεσμικό πλαίσιο και το στίγμα που μας έδωσε ο κ. Κοτσορίδης, η ομιλία του κ. Τσαμπού-

λα για τις διαδικασίες επιτυχούς υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων συγκοινωνια-

κών έργων και το τι γίνεται διεθνώς, μας ενδιαφέρει απόλυτα.

Να αναφέρω ότι ο κ. Τσαμπούλας είναι ένας από τους ανθρώπους που εξέτασε ζητήμα-

τα παρά πολύ σοβαρά όπως είναι, όπως το νομοσχέδιο για τα εμπορευματικά κέντρα, τα

ζητήματα συνεργασίας και σύμπραξης του ιδιωτικού με το δημόσιο τομέα και έχει παρου-

σιάσει μέσα από το έργο του στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο πολύ σοβαρή δουλειά, η οποία

μάλιστα έχει απασχολήσει και το Υπουργείο Μεταφορών, το οποίο τον συμβουλεύεται σε

όλες τις μεγάλες υποθέσεις όπως είναι η ιστορία με τα μεγάλα εμπορευματικά κέντρα.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΑΜΠΟΥΛΑΣΑναπληρωτής Καθηγητής Ε.Μ.Π.

��

�� µ � � � � � � � � µ � � �� µ � � � � � � � � µ � � �� :�� :�

�� , � .�.�.�� , � .�.�.� � µ � � � �� µ � � � �� µ � � ,�� µ � � ,�� ,�� ,��


�� µ�� µ��((�� ))

�� µ� �� µ�� µ�� µ� �� µ�� µ��((��))

�� .�. �� .�. �� µ�� µ�� / �� / �� µ�� µ��

�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� -- �� µ�� µ�� , ��, ��, ��, �� µ�� µ��

�� µ�� µ�� / ��µ�� µ�� / �� / �� / �� -- ��µ�� µ��µ�� µ��

�� µ�� µ�� µ�� µ��(1)(1)

�� µ�� µ�� µ�� µ��--�� µ�� (��),�� µ�� (��),�� PPP (Public�� PPP (Public--PrivatePrivate--Partnerships) �� Partnerships) �� µ� µ�� µ�� µ�� µ� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� /��µ�� µ�� µ�� /�� µ�� .�� µ�� .

�� µ�� µ� �� µ�� µ�� µ�� µ� �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��.�� µ��.

�� µ� �� µ�� µ� �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� : �) �� ) ��.��: �) �� ) ��.


�� µ�� µ�� µ�� µ��(2)(2)

�� µ�� , � ��µ�� µ�� µ�� , � ��µ�� µ��µµ�� µµ�� . ��, �� µ�� . ��, �� µ�� µ�� .�� µ�� .

�� ,�� , ��,��, � �� µ�� µ�� µ�� µ�� , �� µ��, �� , �� µ��, �� , µ� ��µ� �� µ�� , µ� ��µ� �� µ�� µ�� µ�. ��, �� µ�� µ�. ��, ��µ�� ,��µ�� ,��µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� , �� µ��µ�� µ�� , �� µ�� µ�� µ�.�� µ�� µ�.

Private Finance Initiative (PFI)Private Finance Initiative (PFI)�� µ�� µ�� PPPPPP, �� µ�, �� µ� PFIPFI ((Private Finance Private Finance

Initiative)Initiative) �� µ�� (�� µ�� µ�� (�� µ��).��).

�� µ�� µ�� PFIPFI � ��µ�� µ�� µ�� µ�� , �� , �� ,, �� , �� µ��,, �� , �� µ�µ�� .µ�� .

�� µ�� µ� PFIPFI, ��, �� µ�� µ�� ((Special purpose vehicles Special purpose vehicles -- SPVSPV)) � �� µ�� , ��µ�� µ�� µ�� , ��µ�� µ��(��) �� µ�� .(��) �� µ�� .

�� µ�� µ� PFIPFI, µ�� , µ�� µ��µ�� µ� �� (µ� �� (��.��.��µ�� µ�� ). �� µ�� :). �� µ�� :��µ��, ��µ��, ��, �� (��µ��, ��µ��, ��, �� (DesignDesign ��FinanceFinance �� BuiltBuilt �� Operate)Operate)


�� (1)(1)

�� DesignDesign -- BuiltBuilt �� OperateOperate ((DBODBO),), (��µ��(��µ�� )��)

�� DesignDesign -- BuiltBuilt -- OperateOperate -- Maintain (DBOM),Maintain (DBOM), (��µ��(��µ�� -- ��)��)

�� DesignDesign -- BuiltBuilt -- FinanceFinance -- Operate (DBFO),Operate (DBFO), (��µ��(��µ�� µ��µ�� -- ��)��)

�� BuiltBuilt -- OperateOperate -- Renewal of ConcessionRenewal of Concession ((BORBOR),),(��µ��(��µ�� µ�� ).�� µ�� ).��µ��µ�� DBFODBFO �� DBOMDBOM

�� BuiltBuilt -- OwnOwn -- OperateOperate -- TransferTransfer ((BOOTBOOT),), (��(�� --�� )�� )

�� BuiltBuilt -- TransferTransfer -- Operate (BTO), Operate (BTO), ((�� -- ��)) �� BuildBuild-- TransferTransfer -- Lease (BTL)Lease (BTL)

�� (2)(2)

�� BuiltBuilt -- OwnOwn -- Operate (BOO), Operate (BOO), (��(�� -- ��)��)

�� LeaseLease -- DevelopDevelop -- OperateOperate ((LDOLDO),), (��µ�� (��µ�� µ�� µ�� / ��/ �� )��)

�� RehabilitateRehabilitate -- OperateOperate -- TransferTransfer ((ROTROT),), (��(�� )�� )

�� RehabilitateRehabilitate -- FinanceFinance -- OperateOperate -- Transfer (RFOT), Transfer (RFOT), (��(�� µ��µ�� )��)

�� RehabilitateRehabilitate -- OwnOwn -- Operate (ROO), Operate (ROO), (��(�� )��)


�� µ�� µ��(1)(1)

�� µ�� . � µ�� µ�� . � µ�� µ�� µ�� ,, �� µ�� , �� µ�� , �� µ�� µ�� .��µ�� µ�� .

�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� µ�� µ�� :�� µ� �� µ�� µ�� : ��µ��µ��µ�� µ� �� µ��µ�� µ� �� µ��µ�� , �� µ� ��µ�� , �� µ� �� µ� ��µ�� , �� µ� ��µ�� , �� µ� �� µ� µ� �� µ��µ� �� µ� µ� �� µ��..�� , ��µ�� µ�� , ��µ�� µ�� ,, �� µ�� µ�� µ�� µ�� , � �� µ�� µ�� , � �� µ�� µ�� .�� .

�� µ�� µ��(2)(2)

�� , �� µ�� µ�� , �� µ� ��µ��, �� µ�� µ�� , �� µ� ��µ�� (�.�. ��).(�.�. ��).

�� µ�� µ�� µ��µ��µ� �� µ�� µ�� µ��µ� �� µ�� µ�� µ��.��.

�� µ��, �� µ�� µ�� µ�� µ��, �� µ�� µ�� µ�� µ� �� , ��µ�� µ� �� , ��µ�� .�.�� .�.�� µ� �� µ��, �� µ� �� µ��, �� . �� . �� µ�� µ�� µ�� .�� µ�� µ�� µ�� .

�� µ�� , ��µ�� µ�� , ��µ�� ,,�� µ�� µ� �� µ�� µ� �� (��µ�� µ�� )�� (��µ�� µ�� ),,�µ��µ�� , �� µ�� µ��µ�� , �� µ�� µ��.�� µ��.


�� µ�� µ��(3)(3)

�� µ�� µ�� µ��µ�� µ�� µ�� , �� , �� 93/37/�� (5 ��. �).�� 93/37/�� (5 ��. �).

�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� . ��, �� µ�� . ��, �� µ� �� µ�� .�� µ� �� µ�� .�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��.��.�� ,�� µ�� ,�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� .�� µ�� .

�� µ�� :�� µ�� :�� µ��:�� µ��: �� µ� �� µ� ��

�� µ�� µ��(4)(4)

�� :�� : �� µ�� µ� �� µ�� µ� �� µ��, �� µ�� µ�� (�.µ��, �� µ�� µ�� (�.�.�.��µ�� µ��, �� )��µ�� µ��, �� )��. �� µ�. �� µ�� (�� ) �� µ�� (�� ) �� µ�� .�� .

�� :�� : �� µ�� µ�� . � �� µ��µ��. � �� µ��µ�� µ�� , �� µ�� , �� , �� , �� , �� , �� , �� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� .�� .

�� µ�� : ��µ�� µ� �� µ�� µ�� : ��µ�� µ� �� µ�� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� µ�� , �� µ�� µ� ��µ� �� µ� ��µ� �� µ��µ�� µ��.�� µ��.

�� µ�� .�� µ�� .


�� µ�� µ��(5)(5)

�� 93/37/�� µ�� 93/37/�� µ�� -- ��µ��µ�� : �� : ��

�� µ�� µ��

�� µ�� : ��µ�� µ�� : ��µ�� µ�� µ��

�� µ�� µ��µ�� µ�� 93/37/�� µ� �� µ�� 93/37/�� µ� �� µ�� , �� µ�� , ��, �� µ�� , ��µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� .�� .

�� µ�� µ��(6)(6)

�� µ� �� µ�� µ� �� µ��µ�� µ��µ�� µ��.��.

�� : �� µ�� : �� µ��µ�, � �� µ�� µ�, � �� µ�� µ��, µ�� µ��, µ��µ�� µ��µ�� µ��µ�� µ��. ��µ�� µ��. �� µ�� µ�� µ�� .��µ�� .


��µ�� µ��

� �� µ�� , ��:� �� µ��.� �� µ�� µ�� µ�� .

� �� µ�� µ��.�� µ�� µ��

� �� µ��µ�� , ��:� �� µ�� µ�� ad

hoc � �� µ�� µ��.

� �� µ�� .

�� µµ� �� µµ� �� µ� �� µ� ��

�� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� µ��µ�� µ�� µ�� µ��µ�� µ�� , �� µ�� µ�� , �� µ�� µ��, �� µ�� , �� µ�� .�� .

�� µ�� µ�� µ�� µ��µ�� µ�� , ��µ�� , ��µ�� µ�� µ�� (2003).(2003).�� , �� , �� , �� µ� �µ�� , �� µ� �µ�� .�� .


�� µ�� µ�� .�.�� .�.�.�.�� .�. (1)(1)

�� /��µ�� /��µ�� , �� µ�� µ�� , �� µ�� µ��µ�� µ� ��µµ�� µ��. ��µ�� µ� ��µµ�� µ��. �� µ�� µ��

�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��

µ�� µ� �� µ�� µ�� µ� �� µ�� µ��. �� µ�� µ��. �� µ�� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� , ��, �� µ�� µ�� µ��, �� µ�� µ�� µ��µ�� µ� �� .��µ�� µ� �� .

�� µ�� µ�� .�.�� .�.�.�.�� .�. (2)(2)

�� µ��µ�� µ�� µ��µ�� µ�� µ� �� , �� µ�� µ� �� , �� µ�� µ�� µ��µ�� µ�� µ��µ�� µ��.µ��.��µ�� µ��µ� �� µ�� µ�� µ�� µ��µ� �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� µ�� , �� .�� .

�� µ�� µ�� µ� ��µ�� µ� ��µ�� µ�� µ�� µ�� µ��-- �� µ�� .�� µ�� .

�� µµ��µ�� µ�� µµ��µ�� µ�� µ�� µ� �� µ��µ�� µ� �� µ��µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� .��.�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� .��.


��µ�� µ��

((�� High level GroupHigh level Group) (1)) (1)�� µ�� µ� �� µ�� µ� �� µ��µ��, ��, �� µ�� µ�� µµ�� .�� µµ�� .

�� µµ�� µ�� µµ�� µ�� , �� , �� 20 ��µµ�� . �� 20 ��µµ�� . �� 100 ��µµ�� µ�� 100 ��µµ�� µ�� µ�� , �� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� µ��, �� µµ�� , �� µµ�� µ�� . �� µµ�� µ�� . �� µµ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� , ERDF, ISPA ��.��µ�� , ERDF, ISPA ��.

�� µ�� µ�� µ�� µ�� (��) ��µ�� µ�� µ�� (��) ��µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� .�� .

��µ�� µ��

((�� High level GroupHigh level Group) (2)) (2)�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� HLGHLG�� µ�� µ�� (�� ) �� µ�� µ�� (�� ) �� µ�� µ�� .µ�� µ�� .�� , � �� µ�� , � �� µ�� µ��,��µ��,

µ�� µ�� µ��µ�� µ�� µ�� .��.�� µ��, �� µ��, �� µ�� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� µ�� .�� µ�� µ�� .

�� µ� �� µ�� µ�� µ� �� µ�� µ�� . � ��µ�� µ� �� . � ��µ�� µ� �� , ��, ��µ�, �� µ�� µ�� µ�, �� µ�� µ�� -- �� µ��.�� µ��.


� �� ((��µ�� µ�� ))

� � �µ�� (�� µ�� µ��),�� µ�� µ��: �� µ� ��.

� �� :� �� µ�� µ��, ��µ��µ��µ�� µ��

� �� µ��,�� µ��

� �� µ�� µ�� (��. �� µ�� µ��)

� �� , �� µ� ��

� �� ((�� ))

� � �� µ�� µ�� .�� µ�� µµ�� µ�� µµ�� µ�� µ�� (�) �µ�� (�) �µ�� (�) �� (�) �� µ�� µ�� µ��µ�� µ��.��µ��µ�� µ��.

�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��.��µ�� µ�� µ��.�� µ�� (�� µ�� (87%87%�� µ�� µ�� µ��),�� µ�� µ�� µ��),

�� , � �� µ�� , � �� µ�� µ��µ�µ�� µ��µ�� µ��µ�� µ�� , �� µ�� µ�� , �� µ� �� .�� µ� �� .


�� Price Water House CoopersPrice Water House Coopers, �� µ��, �� µ��

µ�� µ�� µ�� µ�� , ��:, ��:�� ,�� ,�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��,��µ�� µ��,

�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��.�� µ��.

PriceWaterHouseCoopersPriceWaterHouseCoopers �� (1)(1)

�� µ�� µ�� (��µ�� & ��) �� µ�� (��µ�� & ��) �� µ�� µ�� .�� µ�� .�� .�� .

�� . �� µ�� . �� µ�� µ�� µ�� . � �� µ�� . � �� µ�� µ�� .�� µ�� .

�� , (�� ), �� , (�� ), �� (�� ) �� (�� ) �� .�� .


PriceWaterHouseCoopersPriceWaterHouseCoopers �� (2)(2)

�� µ�� µ� �� µ�� µ� �� .��.

�� µ�� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� .��, �� µ�� .�� µ�� µ�� µ�� µ�� .�� .

�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� .�� .

�µ��/ �� (1)�µ��/ �� (1)�� µ�� µ� �� µ�� µ� �� µ�� µ��, �� :�� µ�� µ��, �� :�� µ�� µ�� , ��µ�� , ��µ�� µ� �� µ� �� , �� µ� �� µ�� , �� µ� �� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ� �� µ� ��

�� µ�� µ�� µ�� µ��


�µ��/ �� (2)�µ��/ �� (2)�� µ�� µ�� µ�� µ��--�� µ�� µ��

�� µ�� µ�� µ �� µ�� µ �� µ�� µ�� µ�� /�� µ�� µ�� µ�� /�� µ��µ��.��µ��.

�� µ��, ��µ�� µ�� µ��, ��µ�� µ�� µ��µ�� : �� ,�� : �� ,��µ�� µ��, ��µ�� µ��µ��, ��µ��µ�� µ��, ��µ�� µ��µ��, ��µ��

�� µ�� µ�� µ�� µ�� .�� .

�� µ�� (1)�� µ�� (1)�� µ�� (��µ��,�� µ�� (��µ��,�� --��) �� ) �� .��.�� µ� �� , ��µ�� µ� �� , ��µ��

�� µ��µ�, �� µ� ��µ�� µ��µ�, �� µ� ��µ�� µ�� , �� «��µ��»�� µ�� , �� «��µ��»�� µ�� µ��. �� µ�� µ��. �� µ�,�� µ�,�� «��» �� µ�� µ�� ,�� «��» �� µ�� µ�� ,�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� -- �� µ��.�� µ��.


�� µ�� (2)�� µ�� (2)�� , �� µ��µ��, �� µ�� , �� µ��µ��, �� µ�� µ�� :�� µ�� :�� µ�� µµ�� µ�� µµ�� µ�� µ�� µ�� µ�� .�.�., �� µ�� µ�� .�.�., ��µ�� µ��

�� µ�� µµ�� , �� µ�� µµ�� , �� , �� (�� , �� (�))��, (�)��µ�� (�) �� µ��, ��, (�)��µ�� (�) �� µ��, �� µ�� µ��.�� µ�� µ��.

�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� .�� µ�� µ�� .

��µ�� µ�� (1)(1)

�� µ��µ�� , �µ�� , �µ��

�� (�� µ�� ) (�� µ�� ) �� µ�� µ�� µ�� µ�� .�� .�� µ�� , �� µ�� , �� µ�� /�� µ�� /�� µ��.�� µ��.�� , �� µ�� (�� , �� µ�� (�� ) �� µ�� ) �� µ��

�� , �� µ�� , �� µ��µ�� µ�� µ�µ�� µ��µ�� µ�� µ�µ�� µ��, �� , �� .�� .


��µ�� µ�� (2)(2)

�� .�� . �� ..�� µ�� µ� ��µ�� µ�� µ� ��µ��, �� , �� µ�� µ� �� µ� µ�� µ�� µ� �� µ� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��

��µ�� µ�� (3)(3)

�� µ�� µ�� µ�� µ��µ�� µ�� µ�� µ��--�� µ��.�� µ��.�� (�� (�� µ��) ��µ��µ��) ��µ��--�� ,�� ,

�� µ��µ�� ..�� .�. � �� .�. � �� µ�� /� �� µ�� /� �� µ�� , �� µ�� , �� .�� .


��µ�� µ�� (4)(4)

�� µ� �� , �� µ� �� , �� µ�� µ�� .��µ�� µ�� . ��µ� �� «��» ��µ� �� «��» ��µ��µ�� µ��µ�� ..�� µ�� µ��: �� µ�� ,��µ�� µ��: �� µ�� ,�� µ��: �µ�� .�� µ��: �µ�� .(�� . �� 1)(�� . �� 1)

�� µ�� µ�� ,��µ�� µ�� ,�� /�� .�� /�� .�� , µ�� , µ�� µ� �� µ� �� µ��.�� µ��.

�� 1 �� µ� �� 1 �� µ� ��


�� 1 �� µ� �� (��.)�� 1 �� µ� �� (��.)

�� 1 �� µ� �� (��.)�� 1 �� µ� �� (��.)


��µ� 1 �� µ� 1 ��

�� µ��µ��µ�� *

��

��µ��

��µ��µ��

�� (��)& ��

��µ��

��µ��

��/��

��

��

��µ��µ��

��µ��

��

��

��µ��

��µ��

��µ�� µ�� & �� µ�

��

��µ�� µ��

�� µ�� µ��

*��

��µ�� µ�� (5)(5)

�� .�� .�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� (�� µ��) ��µ�� (�� µ��) �� µ�� (�� ).�� µ�� (�� ).�� , � �� µ��µ� �� , � �� µ��µ� �� «��µ��» �� µ�� .�� «��µ��» �� µ�� .�� µµ�� µµ�� µ��µ�� , �� , �� , �� , ��µ��µ�� µ�� /��µ��µ�� µ�� /ROEROE((Return On EquityReturn On Equity), �� 5), �� 5--6%.6%.


��µ�� µ�� (6)(6)

�� , �� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� µ�� µ��µ�� ,��µ�� ,�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��.�� µ�� µ�� µ��.

�� µ��µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� .��µ�� µ�� .

�� µµ�� µ� �� (�.�.�� µµ�� µ� �� (�.�.30%).30%).

�� µ�� µ��, �� µ�� µ��, ��µ�� , ��µ�� µ�� , ��µ�� (�.�. �� (�.�. �� -- pension fundspension funds).).

�� µ�� /� ��µ�� /�� µ�� µ�� (��. ��µ� 2)(��. ��µ� 2)

��µ� 2 �� µ� 2 ��

��µ� 3��-��

� ��

��

��

��

�A : ��µ �� A : ��µ��µ �� : ��µ��

��

��µ��µ��

��µ� 2�� -��µ�� µ� ��

��µ� 4��

�� 2 : ��

�

�� µ��

��µ� 5�� µ��

��µ� 7��

�� 3 : ��

�� 1 : ��

��

��µ��

��µ��e

T E N P R O JE C T

��

��µ� 1��

��µ�� -��

��

��µ� 2�� -��µ��

�� µ� ��

��µ� 4��

�� 4 : ��

��µ� 6��

��µ� 3��-��

� ��

��

��

��

�A : ��µ �� A : ��µ��µ �� : ��µ��


��µ�� / ��µ�� / �� PFI,PFI, �� µ�� (� �� µ�� (PFIPFI) �� µ��) �� µ��µ�� µ��/��µ�� µ� �� µ��, �� µ�� µ��/��µ�� µ� �� µ��, �� µ�� .��µ�� .

�� , �� .�., �� µ�� , �� .�., �� µ�� (��/ ��µ��/��)�� (��/ ��µ��/��)�� µ�� µ�� PFIPFI. �� . �� µ�� .

� �� .� ��µ�� PFI.� ��µ�� .

� �� µ�� .� �� .

�� µ�� µ��µ�� µ�� µ��µ�� µ��.�� µ��.

�� µ�� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� µ�� , �� µ�� , �� µ� ��µ�� , �� µ� �� µ�� µ��µ�� .�� µ�� µ��µ�� .�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��.��µ��.


��µ�� µ��µ�� µ�� µ�� µ��µ�� µ�� µ�� µ�� , �� µ�� µ�� , �� µ�� µ�� µ��,�� µ��,

�� µ�� µ�� ,�� ,

�� , �� µ�� , �� µ�� .�� .

�� µ��, �� µ�� µ�� µ��, �� µ�� µ�� µ�� µ��. �� µ�� µ��. �� µ�� µ�� µ��, �� µ�� µ�� µ��, �� µ�� µ�� µ�� µ��

�� µ�� , �� µ�:�� µ�� , �� µ�:

�� /��µ� �� µ��/��µ� �� µ�� µ� ��µ�� µ� ��µ�� ..�� (�� µ�� µ�� µ��)�� (�� µ�� µ�� µ��)�� .�� .

�� µ�� µ�� µ� �� (��/��µ��/��) � �� µ� �� (��/��µ��/��) � ��µ�� .��µ�� .

�� µ�� µ��µ�� µ�� µ��µ�� µ�� ,�� µ�� ,�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� µ��.�� µ��.

�� µ�� .�� µ�� .�� µ�� µ�� µ�� µ��

�� µ�� µ�� , �� µ� �� µ�� (��, �� µ� �� µ�� (�� µ�µ�� µ�� µ�� µ�� µ�� )��)



Ο κύριος Καθηγητής μας είπε πάρα πολύ ενδιαφέροντα πράγματα για τα συγχρηματο-

δοτούμενα έργα. Προτείνω να περάσουμε στη συζήτηση με ερωτήσεις σύντομες.

ΕΡΩΤΗΣΗΝΙΚΟΥ ΜΟΥΤΑΦΗ

Είμαι Πολιτικός Μηχανικός, θα ήθελα να ρωτήσω τον κύριο Κοτσορίδη, όσον αφορά

στον τρόπο επιλογής των τραπεζών τους αναδόχους, τους κατασκευαστές πώς θα επιλέ-

γουν; Γιατί ξέρουμε ότι το δημόσιο ας πούμε μέχρι τώρα επέλεγε είτε το μαθηματικότερο,

είτε το φθηνότερο, αλλά από εδώ και πέρα οι τράπεζες θα επιλέγουν κατασκευαστές.

Ποια τα κριτήρια, που θα επιλέγουν τεχνικές εταιρείες;

ΑΠΑΝΤΗΣΗΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΤΣΟΡΙΔΗ

Παρά το ότι ο ρόλος μου δεν είναι ο ρόλος του εμπορικού τραπεζίτη, αλλά του επεν-

δυτικού τραπεζίτη γιατί η δουλειά μου είναι να παρέχω συμβουλές και δεν έχω ενεργό

ανάμειξη στις δανειοδοτικές δραστηριότητες των τραπεζών, θα έκανα μια υπέρβαση και

θα προσπαθούσα να απαντήσω ως εξής. Οι τράπεζες θα πρέπει να οργανωθούν καλύτε-

ρα από ότι έχουν οργανωθεί μέχρι σήμερα, προκειμένου να είναι σε θέση να εκτιμούν

καλύτερα τους κινδύνους και τις καταστάσεις έτσι όπως διαμορφώνονται κάτω από το

καινούργιο θεσμικό καθεστώς.

Θα πρέπει δηλαδή, να είναι σε θέση οι τράπεζες να εκτιμούν τη χρηματοοικονομική

κατάσταση της εταιρείας, όχι μόνο στατικά αλλά δυναμικά. Πώς θα πρέπει δηλαδή να

προβλέπουν ότι θα εξελιχθεί η συγκεκριμένη κατασκευαστική εταιρεία με βάση τις δου-

λειές τις οποίες έχει και τις δουλειές τις οποίες αναλαμβάνει με τους όρους με τους οποί-

ους τις αναλαμβάνει. Και προκειμένου να μπορεί να το κάνει αυτό δεΝ μπορεί μόνη της,

δηλαδή δε μπορεί με ένα ισολογισμό σκέτο να κάνει αυτή την αξιολόγηση. Θα πρέπει

δηλαδή οι τράπεζες να ενδυναμωθούν. Θα έκανα μια υπέρβαση να πω ότι ορισμένοι από

τους έμπειρους μηχανικούς οι οποίοι αυτή τη στιγμή βρίσκονται χωρίς να έχουν κάποια

απασχόληση αλλά κουβαλάνε μια εμπειρία από έργα στα οποία έχουν δουλέψει, θα πρέ-

πει, αν λειτουργήσει σωστά το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, να μπορέσουν να βρούνε

τρόπο και χώρο απασχόλησης για να μπορέσουν να βοηθήσουν τις τράπεζες να κάνουν

καλύτερα τη δουλειά τους, να εκτιμήσουν καλύτερα τους κινδύνους, γιατί οι κίνδυνοι


πλέον για τις τράπεζες είναι μεγαλύτεροι κάτω από το καινούργιο καθεστώς. Δε ξέρω αν

απάντησα ακριβώς στην ερώτησή σας αλλά προσπάθησα να προσεγγίσω το θέμα περι-

γράφοντας τις ενέργειες που θα πρέπει να κάνουν οι τράπεζες προκειμένου να παίρνουν

ορθολογικές αποφάσεις για τις χρηματοδοτήσεις τους.

ΕΡΩΤΗΣΗΝΙΚΟΥ ΜΟΥΤΑΦΗ

Το δημόσιο έχει έναν ολόκληρο φορέα να καλύπτει την επιλογή του αναδόχου, του

κατασκευαστή. Οι τράπεζες είναι τελείως ανέτοιμες. Πώς θα επιλέγουν τον κατασκευα-

στή, και δε μπορώ να καταλάβω, πώς αυτό δε θα οδηγήσει στο να ενισχυθούν οι εταιρεί-

ες που οι τράπεζες επιλέγουν για δικό τους όφελος.

ΑΠΑΝΤΗΣΗΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΤΣΟΡΙΔΗΣτην αίθουσα βρίσκεται ένας συνάδελφος, ο κ. Βενετσιάνος, ο οποίος είναι τραπεζικός και ίσως μπορεί αρμοδιότερα να απαντήσει.

ΑΠΑΝΤΗΣΗΣΠΥΡΟΥ ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΟΥ

Εργάζομαι στην EMG Telesis Finance, τη θυγατρική της Eurobank και ασχολούμαι με

το project finance. Το δημόσιο δε θα πάψει ποτέ να είναι αυτός που θα αναθέτει τα έργα,

απλώς ο ρόλος του δημοσίου μένει μόνο σε αυτό, στην ανάθεση.

Οι τράπεζες δε πρόκειται ποτέ να γίνουν μηχανικοί και να μάθουν ακριβώς όλες τις

λεπτομέρειες των έργων. Αυτό όμως που είναι γεγονός είναι ότι οι τράπεζες αρχίζουν και

πρέπει να το κάνουν με μεγαλύτερους ρυθμούς, να προετοιμάζουν, να καταλαβαίνουν τα

ρίσκα που υπάρχουν μέσα στα έργα.

Και αυτό πιστεύω ότι γίνεται, υπάρχουν τρεις-τέσσερις ελληνικές τράπεζες που κα-

ταλαβαίνουν τους κινδύνους αυτών των έργων και είναι σε θέση όταν βγει το θεσμικό

πλαίσιο και όταν αρχίσουν να κυλάνε περισσότερα έργα, να αναπτύξουν περισσότερες

ομάδες.

Είναι απλώς θέμα προσφοράς και ζήτησης. Όταν θα υπάρξουν τα έργα, πιστεύω ότι η τε-

χνογνωσία θα έρθει και μέσα από τις τράπεζες και μέσα από ανθρώπους που έχουν δουλέψει

στο εξωτερικό, όλοι θα κινηθούν προς την κατεύθυνση να προσφέρουν αυτά που χρειάζο-

νται και νομίζω ότι ο ιδιωτικός τομέας θα αντεπεξέλθει πάρα πολύ γρήγορα σε αυτό.


ΕΡΩΤΗΣΗΓΙΑΝΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

Είμαι Σύμβουλος για έργα παραχώρησης, τεχνικός. Πολιτικός Μηχανικός..

Συχνά συμβαίνει το ανάποδο. Τουλάχιστον στα έργα μέχρι στιγμής στην Ελλάδα είναι

το ανάποδο. Δηλαδή, τεχνικές εταιρείες ήθελαν ή θεώρησαν ελκυστικό μέσα στο πλαίσιό

τους το τάδε έργο και προσέγγισαν τις τράπεζες και οι τράπεζες βεβαίως τους αξιολόγη-

σαν κατά πόσο είναι καλές ή όχι. Δεν είναι η τράπεζα που ήθελε να φτιάξει το Ρίο-Αντίρ-

ριο. Το πήρε μια Γαλλική εταιρεία. Η κατασκευαστική εταιρεία θέλησε να φτιάξει το Ρίο-

Αντίρριο και πήγε κατόπιν και απευθύνθηκε σε τράπεζες. Άρα δεν είναι τόσο η επιλογή

όσο η αξιολόγηση των συγκεκριμένων τεχνικών εταιρειών από τις τράπεζες.

Αυτό που είπε ο κ. Μουτάφης, αναφέρω σε κάτι που είπε και νωρίτερα ο κ. Συργιανός.

Μέσα στο πλαίσιο αυτό δε μπορούμε να πούμε τι θα πρέπει να κάνουνε οι τράπεζες, να

μας χρηματοδοτούν, να είναι καλές μαζί μας, να ρισκάρουν. Είναι εμείς να είμαστε ελ-

κυστικοί. Να μας αγοράζουν, να θέλουν τα έργα μας. Δεν μπορούμε να υπαγορεύσουμε

στις τράπεζες, αλλά αν είμαστε εμπορικά και τεχνικά και οικονομικά και λοιπά ελκυστι-

κοί. Η τράπεζα προφανώς για να κερδίσει χρήματα θα έρθει στην τάδε ή δείνα τεχνική

εταιρεία.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΤΣΑΜΠΟΥΛΑ

Η ερώτηση αυτή αναδεικνύει το πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι ότι στην Ελλάδα το

έργο το βλέπουμε σαν κατασκευή. Είναι λάθος αυτό. Το έργο δε γίνεται για τους κατα-

σκευαστές. Το τονίζω αυτό, το συγχρηματοδοτούμενο έργο δεν είναι ένα απλό, δημόσιο

έργο, το οποίο θα πάρει το ΥΠΕΧΩΔΕ, θα το προκηρύξει, θα πάτε σε μία τράπεζα να

πάρετε την λεγόμενη εγγυητική επιστολή. Δεν είναι αυτός ο λόγος του και δεν είναι και

ο λόγος ύπαρξης. Το συγχρηματοδοτούμενο πρέπει να δημιουργήσει μια άλλη εταιρεία,

την ονόμασα εδώ special vehicle, μια ειδική εταιρεία η οποία θα αναλάβει να φτιάξει την

κοινοπραξία στην οποία θα συμμετέχουν κατασκευαστικές εταιρείες που θα κατασκευ-

άσουν το έργο, οι εταιρείες που θα το λειτουργήσουν και οι χρηματοδοτικοί οργανισμοί

που είτε θα είναι τράπεζες, είτε θα είναι pension funds, είτε οτιδήποτε άλλο. Αυτό λοιπόν

το κοινοπρακτικό σχήμα θα είναι αυτό που θα υποβάλει την πρόταση. Το πώς λοιπόν

δημιουργείται αυτή η έννοια της, κατά κάποιο τρόπο, συνεργασίας μεταξύ της κατα-


σκευαστικής εταιρείας και της τράπεζας, είναι όπως δημιουργείται με τον ίδιο τρόπο η

συνεργασία μεταξύ κατασκευαστών μεταξύ τους, μεταξύ τοΥ ΤΕΕ και με μια τράπεζα συ-

γκεκριμένη με την οποία συνεργάζεται και παίρνει τις εγγυητικές επιστολές κ.ο.κ.

Είναι εντελώς διαφορετική έννοια. Μην πάμε σε ένα καινούργιο συγχρηματοδοτούμε-

νο έργο με αυτό που ξέραμε μέχρι τώρα που το ΥΠΕΧΩΔΕ ή ο οποιοσδήποτε οργανισμός

έκανε μια προκήρυξη κατασκευής έργου.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΤΣΟΡΙΔΗ

Ναι. Συμμερίζομαι απόλυτα την προσέγγιση του κυρίου καθηγητού επί του θέματος,

αλλά ήθελα να κάνω μία διάκριση που ίσως βοηθήσει στην απάντηση στο ερώτημά σας.

Έχουμε διαφορετικό καθεστώς για τα κλασικά δημόσια έργα και διαφορετικό καθε-

στώς για τα λεγόμενα συγχρηματοδοτούμενα δημόσια έργα. Για τα συγχρηματοδοτού-

μενα δημόσια έργα, που μιλάμε, για έργα μεγάλου μεγέθους, μεγάλου προϋπολογισμού,

έχει εγκαθιδρυθεί διεθνώς η έννοια του ανεξάρτητου μηχανικού. Δηλαδή, οι τράπεζες,

οι οποίες συμμετέχουν και οι οποίες, επαναλαμβάνω και τονίζω, είναι κατά κύριο λόγο

ξένες τράπεζες και εδώ έρχομαι ι να διαφοροποιηθώ από την τοποθέτηση του κ. Συργια-

νού, ότι δε σήκωσε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα το μεγαλύτερο μέρος του χρέους και

του κινδύνου, το σήκωσε το διεθνές τραπεζικό σύστημα. Έτσι είναι η πραγματικότητα.

Τώρα, όσον αφορά λοιπόν στα συγχρηματοδοτούμενα δημόσια έργα υπάρχει αυτός ο θε-

σμός του ανεξάρτητου μηχανικού. Έρχεται δηλαδή, ένας αντικειμενικός κριτής να παρα-

κολουθήσει την εξέλιξη του έργου, ενδεχομένως να πει την άποψή του από την αρχή. Οι

τράπεζες έχουν δικούς τους ανεξάρτητους τεχνικούς συμβούλους, οι οποίοι κάνουν την

προσέγγιση του εύλογου κόστους και της δυνατότητας από τη συγκεκριμένη κατασκευα-

στική κοινοπραξία να προβεί στην κατασκευή του έργου on time και on budget και μόνο

όταν υπάρχει αυτή η διαβεβαίωση οι τράπεζες προχωρούν να εξετάσουν περαιτέρω το

έργο. Επομένως, έχουμε μια μεγάλη ποιοτική διάκριση θα έλεγα όσον αφορά στη προσπά-

θεια προσέγγισης του κόστους και άρα τη διάθεση των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν ή

όχι το έργο, στα συγχρηματοδοτούμενα έργα, που υπάρχουν συγκεκριμένοι μηχανισμοί

εκτίμησης και παρακολούθησης της εκτέλεσής τους αλλά και τα δημόσια έργα, στα οποία

μέχρι σήμερα ήταν, οι χορηγήσεις των εγγυητικών επιστολών, μια προχρηματοδότηση


και η εκχώρηση του λαβείν στις τράπεζες, για τα οποία υπό το καινούργιο καθεστώς η

άποψή μου είναι ότι θα υπάρξει η ανάγκη εμπλουτισμού και ενδυνάμωσης των τραπεζών

στον τομέα αυτόν, παρά το ότι πρόκειται για δημόσια έργα, κλασικά δημόσια έργα.

ΕΡΩΤΗΣΗΣΥΝΕΔΡΟΥ

Η χρηματοδότηση για ένα οδικό άξονα θα προκύψει από τα στοιχεία που έχουν οι

ξένες τράπεζες. Θα μιλήσουμε δηλαδή για κόστος ενός δρόμου που αναφέρεται στην

Ευρώπη ή στην Αμερική.


Δεν είναι έτσι, δεν είναι έτσι. Όταν μιλάμε π.χ. για την Mounchel ή για την Hallcrow

ή για άλλους τέτοιους οίκους οι οποίοι έχουν δουλέψει αποδεδειγμένα, είναι εταιρείες οι

οποίες έχουν διεθνή εμπειρία όχι μόνο από το τι συμβαίνει στο εξωτερικό, αλλά εμπλου-

τίζουν την εμπειρία τους από συνεργασία με εγχώριους οίκους ελληνικούς οι οποίοι

έχουν αποδεδειγμένη εμπειρία και έχω συγκεκριμένα παραδείγματα να σας πω για το τι

έχει συμβεί για τα έργα τα οποία προχώρησαν. Δηλαδή, δεν είναι in abstractor για μπο-

ρέσουν να πούνε, τόσα εκατομμύρια κόστισε το χιλιόμετρο ένας δρόμος 24.5 μ., με δύο

λωρίδες ανά κατεύθυνση μια αλέα. Εκτιμάται η ελληνική πραγματικότητα, λαμβάνοντας

υπόψη πώς θα πρέπει να κατασκευαστεί ένα τεχνικό έργο, τι σημαίνει μια γέφυρα στην

Ελλάδα σε σχέση με μια γέφυρα στην κεντρική Ευρώπη που δεν έχουν τον ΕΑΚ, τις αντι-

σεισμικές προδιαγραφές κ.λπ.

Υπάρχουν μάλιστα απροσδιόριστοι παράγοντες σε αυτή την υπόθεση. Αυτοί οι απροσ-

διόριστοι παράγοντες δε θα βαρύνουν τους εκτιμητές του κόστους υπέρ της αύξήσης του

κόστους και υπέρ της ασφάλειας; Διότι, από ό,τι καταλαβαίνω, δεν υπάρχουν πλήρεις

μελέτες στην Ελλάδα

ΕΙΡΗΝΙΔΗΣ

Γίνεται μια εκτίμηση του κόστους του έργου προτού βγει στον αέρα το έργο και αυτή

η εκτίμηση είναι κατά το όσο μπορούμε καλύτερα. Όσο μπορεί η πολιτεία καλύτερα

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Υπάρχει κίνδυνος να το πενταπλασιάσει το κόστος ή όχι;


ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Θεωρητικώς, ναι. Αυτός είναι σε συναγωνισμό.

Δεν είμαι εργολάβος αλλά δεν έχουν κανένα λόγο οι τράπεζες, ούτε οι εταιρείες να

υπερεκτιμήσουν τους κινδύνους ενός έργου. Και επιπλέον, όπως είχε αναφερθεί πριν και

από τον κ. Κοτσορίδη και από τον κ. Κουλουμπή, γίνεται μία ισοκατανομή σε ένα συγ-

χρηματοδοτούμενο έργο των κινδύνων μεταξύ του κράτους και του αναδόχου.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΥΝΕΔΡΟΥ

Δεν μιλάμε για τους κινδύνους, οι κίνδυνοι είναι του κράτους

Εάν οι κίνδυνοι είναι μόνο του κράτους τότε δεν είναι συγχρηματοδοτούμενο και δεν

έχει επιχειρηματικό ρίσκο ο ανάδοχος.


Ο κύριος Τσαμπούλας ίσως είναι ο κατάλληλος να δώσει την απάντηση.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΑΜΠΟΥΛΑΣ

Αυτό που τόνισα είναι ότι οι κίνδυνοι κατανέμονται σε αυτόν που μπορεί να τους δι-

αχειριστεί καλύτερα. Είναι ξεκάθαρη έννοια αυτή, σε ισοκατανομή το λέω με αυτή την

έννοια. Δηλαδή, συνήθως τον πολιτικό κίνδυνο τον αναλαμβάνει το κράτος, και πώς το

αναλαμβάνει, με το να περάσει ένα νόμο! Είναι προφανές, για να καλύψει τον άλλον.

Και πιθανό κίνδυνο αρχαιολογικό θα πρέπει να τον αναλάβει το κράτος διότι ο άλλος ο

ιδιώτης δε ξέρει αν θα βρει αρχαιολογικά ευρήματα από κάτω κ.ο.κ. Γι’ αυτό το λόγο οι

κίνδυνοι είναι το συγχρηματοδοτούμενο έργο. Η βάση, η ουσία είναι πώς θα γίνει το να

βρούμε τους κινδύνους και να τους κατανέμουμε.

Μην κρίνετε ένα συγχρηματοδοτούμενο έργο ως ένα δημόσιο έργο. Είναι εντελώς δι-

αφορετική η σύλληψη και ο τρόπος αντιμετώπισης. Αυτό έχω να πω μόνο.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΕΩΡΓΑΡΑΚΗΣ

Είμαι Μηχανικός. Υπήρξα Διοικητής Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας κατά τη διάρκει-

α ανάπτυξης του αεροδρομίου των Σπάτων και μπορώ να πω ότι έχω την εμπειρία της

ανάπτυξης, αλλά κυρίως της λειτουργίας και της παρακολούθησης της μετέπειτα οικονο-

μικής απόδοσης του έργου, που δεν είναι έργο, είναι μια επιχείρηση παροχής νέου τύπου

υπηρεσιών.

Ως προς τις γενικές αρχές με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο οι απόψεις του καθηγητού,


του κ. Τσαμπούλα. Απόλυτα σύμφωνο, με μικρές αν θέλετε διαφοροποιήσεις.

Πρώτον, πιστεύω και αυτό έχει αποδειχθεί και από την προηγούμενη συζήτηση και

από τις συζητήσεις που έχουν γίνει εδώ ότι η επιλογή των ΣΔIΤ οφείλει να είναι συνει-

δητή επιλογή και όχι εξ επακτούς αιτίας όπως έγραφε και το παλιό νομοσχέδιο, το οποίο

κατατέθηκε αλλά δεν προχώρησε, όπως και διατυπώνεται και σε πολλές απόψεις. Διότι

το ζήτημα των συγχρηματοδοτούμενων έργων είναι πρωτίστως οικονομικό και πολιτι-

κό και δευτερευόντως κατασκευαστικό. Το κατασκευαστικό ζήτημα είναι λελυμένο. Οι

κατασκευαστικοί φορείς, οι κατασκευαστικές εταιρείες στην Ελλάδα έχουν αποδείξει ότι

μπορούν και δε θα πάω στο ευρύτερο ζήτημα των ολυμπιακών έργων, θα πάω στο έργο

της Αττικής Οδού, το οποίο νομίζω ότι είναι μια εκπληκτική επιτυχία. Όσον αφορά στις

κατασκευαστικές δυνατότητες δεν είναι δηλαδή τεχνικό ζήτημα τα συγχρηματοδοτούμε-

να έργα. Είναι πρωτίστως πολιτικό, είναι πολιτικό για τον εξής απλό λόγο. Το θέμα είναι

ότι θέλουμε υποδομές και πότε; Μετά από 30 χρόνια να έχουμε τις υποδομές, τις οποίες

όμως χρειαζόμαστε σήμερα ή χρειαζόμασταν χθες ή χρειαζόμαστε τα επόμενα 30 χρόνια.

Και αυτά δε μπορούν να εξασφαλιστούν με δημόσια έργα και διότι τα δημόσια έργα σαν

μηχανισμός πάσχουν. Εδώ, χωρίς να θέλω να προσβάλω, θα έλεγα ότι δεν καταλαβαί-

νω το ‘ΔΕ’ στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Πρέπει να είμαστε ευρωπαϊκή πατέντα. Ότι έχουμε Υπουργείο

Δημόσιων έργων είναι ενδεχόμενα μια πατέντα. Θα έλεγα λοιπόν ότι αυτές οι υποδομές

δεν μπορούν να γίνουν σε σύντομο χρόνο,. Άρα μπαίνουμε σε διαδικασίες συγχρηματο-

δότησης, εξ ανάγκης πλέον. Ακόμα και αν είχαμε αυτούς τους πόρους πάλι ενδεχόμενα

θα έπρεπε να πάμε σε διαδικασίες συγχρηματοδοτούμενων έργων. Τι συμβαίνει με τα

συγχρηματοδοτούμενα έργα; Στην ουσία ανοίγουμε μία καινούργια αγορά, ανοίγουμε

μάλλον καινούργιες αγορές παροχής υπηρεσιών, δημιουργούμε νέου τύπου εταιρείες.

Στη Γαλλία π.χ. υπάρχει η Ένωση Ανωνύμων Εταιρειών Αυτοκινητοδρόμων Γαλλίας. Εί-

ναι εταιρείες, οι οποίες όμως για να μπορέσουν να λειτουργήσουν και να μπορέσουν να

προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια, πρέπει να είναι βιώσιμες. Άρα το πρώτιστο πρόβλημα

στη διαδικασία των συγχρηματοδοτούμενων έργων είναι ο χρηματοοικονομικός σύμβου-

λος να βγάλει τουλάχιστον ένα draft μοντέλο χρηματοοικονομικό ότι αυτή επιχείρηση

την οποία θα προκηρύξω, γιατί επιχειρήσεις προκηρύσσουμε, η δημιουργία νέων επιχει-


ρήσεων θα είναι βιώσιμη.

Θα συμφωνούσα επίσης με τον κύριο καθηγητή ότι δεν είμαι υπέρ των κοινοπραξιών

είμαι υπέρ των παραχωρήσεων για ένα πάρα πολύ απλό λόγο. Η περίπτωση του αερο-

δρομίου των Σπάτων όπου ήταν μια κοινοπραξία έχει δημιουργήσει τις εξής δυσκολίες.

Καταρχήν, θα έλεγα το εξής: μέσω των συγχρηματοδοτούμενων έργων προκύπτει η αλη-

θής έννοια της λεγόμενης επανίδρυσης του κράτους, όχι δια αλλαγών των γενικών διευ-

θυντών και αλλαγών των διευθυντών της δημόσιας υπηρεσίας, πραγματική επανίδρυση

του κράτους όπου το κράτος, τα Υπουργεία δηλαδή, γίνονται κατά βάση, χοντρά-χοντρά,

εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές. Δεν είναι φορείς παροχής δημόσιας υπηρεσίας. Αυτό,

αν θέλετε, παραπέμπεται είτε σε εταιρείες αυτού του τύπου, είτε στην αυτοδιοίκηση.

Αυτή λοιπόν η επανίδρυση δεν διευκολύνεται, δηλαδή ο εποπτικός ρόλος δεν δι-

ευκολύνεται όταν εταίρος στο συγχρηματοδοτούμενο έργο είναι το ελληνικό δημόσιο.

Διότι δεν μπορεί ελέγχων και ελεγχόμενος να είναι ο ίδιος. Υπάρχει ένα σοβαρό ζήτημα

πέραν του γεγονότος ότι πολλές φορές ο ελεγχόμενος επικρατεί του ελέγχοντος, του

δημόσιου συμφέροντος, δηλαδή. Και να μου επιτρέψετε να σας πω ότι αυτό έχει βιωθεί

σε διάφορες περιπτώσεις. Υπάρχει ένα ζήτημα βιωσιμότητας αυτών των επιχειρήσεων

και πώς βγαίνει αυτό το μοντέλο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συναντήσει τοίχος σε αυτό

το πράγμα, δηλαδή στη Λευκή Βίβλο, για τις μεταφορές ιδιαίτερα, λέει ότι δεν προσελ-

κύονται, έγιναν κάποια έργα υποδομής μεταφορών και υπάρχει ζήτημα προσέλκυσης

ιδιωτικών κεφαλαίων και υπάρχει πρόβλημα, διότι προφανώς ότι όλα πρέπει, με βάση τα

αναγραφόμενα στη Λευκή Βίβλο, να ανταποδοθούν μέσα από τα τέλη χρήσης. Αυτό δε

γίνεται! Γιατί τα τέλη χρήσης ανεβαίνουν πολύ υψηλά, γίνεται αντικοινωνικό το έργο. Γι’

αυτό πρέπει να βρούμε άλλους τρόπους προσπορισμού εισόδων και βιωσιμότητας αυτών

των επιχειρήσεων. Αυτό το οποίο προτείνω είναι η περίπτωση της παρόδιας ή αν θέλετε

τις παράπλευρης ανεύρεσης real estate διαφόρων τύπων, που θα προσθέσει στα έσοδα

αυτών των επιχειρήσεων, θα μειώσει τα τέλη χρήσης και θα δημιουργήσει καθ’ όλη την

ανάπτυξη, καθ’ όλο το μήκος του οποιοδήποτε έργου, θα δημιουργήσει μια τεράστια οι-

κονομική ανάπτυξη.

Ξέρετε δεν αντιλαμβάνομαι στο θέμα με την τοπική αυτοδιοίκηση μικρά και μεγάλα


θέματα. Διότι ενδεχόμενα, ας πούμε, η τοπική αυτοδιοίκηση για ένα Δήμο να είναι ένα

μικρό έργο το να φτιάξεις ένα σχολείο, το να υπάρξει όμως διαδημοτική επιχείρηση σε

ένα νομό για μα ξεσηκώσει όλο το σύστημα της σχολικής στέγης, αυτό είναι σημαντικό

έργο, είναι σημαντικού μεγέθους και μάλιστα ιδιαίτερα όταν δεν αναλάβει μόνο να κτίσει

όλα τα υπόλοιπα σχολεία, αλλά και να τα λειτουργήσει, να παρέχει υπηρεσίες, να παρέχει

εξοπλισμό.

Σε ένα σχετικό αναπτυξιακό συνέδριο το οποίο έγινε στα Χανιά, αναφέρθηκε ότι ανά 50

μαθητές υπάρχει ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής. Όταν ο οργανισμός σχολικών κτιρίων

κάνει παραγγελίες και αρχίζει και μοιράζει και δεν είναι μαζί με το έργο και ο εξοπλισμός

και οι υπηρεσίες. Ειλικρινά και φοβάμαι και δεν πολυπιστεύω σε ενιαία νομοθετήματα

για ΣΔIΤ και σε ενιαία θεσμικά πλαίσια. Δεν είμαι σίγουρος τι προβλήματα θα λύσουμε.

Εκτός ενδεχόμενα το θέμα των απαλλοτριώσεων. Στο θέμα των απαλλοτριώσεων ενδε-

χόμενα να υπάρχει ένα ζήτημα συνεργασίας και με την κτηματική εταιρεία δημοσίου και

άλλες κτηματικές εταιρείες του δημοσίου. Αλλά αυτή η συγκέντρωση το να βάλουμε στο

κρεβάτι του Προκρούστη όλων των ειδών τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, νομίζω ότι

έχουν άλλες οικονομικές παραμέτρους υπάρχει ο κίνδυνος, εύχομαι μην ισχύσει αυτό το

πράγμα, να μπλοκάρει το σύστημα.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΑΜΠΟΥΛΑΣ

Έχω τοποθετηθεί στο θέμα. Είμαι απόλυτα σίγουρος ότι χρειάζεται. Υπάρχει νομοθετι-

κό κενό. Εάν δείτε το τι προβλήματα αντιμετωπίζονται σε καθημερινή βάση, ναι. Αυτό το

οποίο θα χρειαστούμε είναι σύμβαση ειδική να περάσει από τη Βουλή για τα πολύ μεγάλα

έργα, όλα τα άλλα θα πρέπει να καλυφθούν.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΝΑΝΑΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Από το ολυμπιακό Χωριό. Πιστεύω ότι για να προχωρήσουμε και να μπορέσει να αφο-

μοιωθεί και από τις αρμόδιες υπηρεσίες σαν νομοθετικό πλαίσιο, πιστεύω ότι δεν πρέπει

να είναι ένα. Δηλαδή θα δημιουργηθούν πολύ μεγάλα προβλήματα και στην αφομοίωση

και στην δυνατότητα εφαρμογής. Νομίζω ότι και αυτό που είπε ο συμφοιτητής μου ο κ.

Τσαμπούλας, πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα σε ένα νομοθετικό πλαίσιο που θα αφο-

ρά στις συμβάσεις παραχώρησης μόνο και να το εξειδικεύσω ακόμα περισσότερο, που


αφορά στα τεχνικά έργα με συμβάσεις παραχώρησης, όπου υπάρχει μεγάλη ανάγκη να

γίνουν τέτοια έργα και έχουμε αρκετά σαφές στο μυαλό μας πώς μπορεί να είναι ένα τέ-

τοιο νομοθετικό πλαίσιο. Αν πάμε να βάλουμε σε ένα ενιαίο πλαίσιο και τα μεγάλα έργα

ούτως ή άλλως θα χρειαστεί να περάσουν από τη Βουλή και δε μπαίνουνε, όπως και τα

συγχρηματοδοτούμενα όπου και εκεί θα δημιουργηθούν πάρα πολλά προβλήματα στα

θέματα των κοινοπραξιών, άλυτα και δυσκολοερμηνευόμενα από όλους τους φορείς,

νομίζω ότι θα περιπλέξει πολύ το θέμα.

Καλύτερα να προχωρήσουμε με πιο μικρά βήματα σε κάποια έργα τα οποία μπορούμε

να τα αντιμετωπίσουμε στην ελληνική πραγματικότητα.


Ουσιαστικά έχουν λεχθεί αυτά τα πράγματα προηγούμενα. Στην πραγματικότητα για

το συγκεκριμένο νομοθέτημα το οποίο αυτή τη στιγμή προωθείται και γίνεται η δημόσια

διαβούλευση, αφορά στα μικρού και στα μεσαίου μεγέθους έργα. Δεν αφορά στα μεγά-

λα έργα τα οποία έχουν ακολουθήσει ήδη το δικό τους δρόμο. Αναφέρθηκε η σχετικά

προηγούμενη εμπειρία, όσον αφορά στο καθένα από αυτά εισαγόταν στη Βουλή για να

επικυρωθεί η σύμβαση κ.λπ. Είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Μιλάμε για τα μικρού και τα

μεγάλου μεγέθους έργα και προφανώς για ένα πλαίσιο αρχών.

ΕΡΩΤΗΣΗΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ

Είμαι Ναυπηγός-Μηχανολόγος, εργολήπτης δημοσίων έργων και υπήρξα στέλεχος

από 25 ετών σε ελληνικές και ξένες εταιρείες SOFSOR κ.λπ. συγχρηματοδοτούμενα έργα

στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Θα ήθελα να θέσω υπ’ όψη όλων των φορέων που είναι εδώ, μια άλλη διάσταση τη

βασική, δηλαδή τους πόρους. Όλα τα έργα πάσχουν από πόρους. Είτε είναι με το κλειδί

στο χέρι, είτε ΣΔIΤ στο τέλος πρέπει να βρεθούν οι πόροι που θα πληρώσουν τα έσοδα.

Αναγκαίο κακό είναι οι ξένες εταιρείες σε αυτά τα έργα, οι οποίες ένα μέρος των εσόδων

θα το μεταφέρουν σε κάποιο άλλο χώρο, όχι στον ελληνικό. Ας μη λέμε ελληνικό κράτος

αφού είμαστε πια στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Παλαιότερα είχαμε κάποια αντισταθμιστικά οφέλη από τη ΔΕΗ, π.χ. κατασκευάζαμε

σταθμούς, δίναμε πορτοκάλια, λεμόνια. Τώρα έχουν αλλάξει οι καιροί. Θα πρέπει επο-


μένως να αξιοποιήσουμε τους μηχανικούς, θα πρέπει να βγάλουμε αυτή τη τεχνογνωσία

που πληρώνουμε στους ξένους ή στους συνεταίρους μας από την Ευρωπαϊκή Ένωση

προς τα έξω. Αυτό όσο και αν προσπαθήσαμε δεν έχει γίνει. Η τεχνογνωσία πέρασε από

την Ελλάδα χωρίς να μας αγγίξει και πήγε ήδη στις τρίτες χώρες. Ήδη στη Γερμανία, εδώ

και μία δεκαετία, στις μεγάλες εταιρείες τα εργοστάσια είναι κλειστά. Έχουν στα συρτάρια

τους σχέδια και τα δίνουν να κατασκευάζονται αλλού και αυτοί εισπράττουν. Εμείς δεν

εισπράττουμε. Παλιά οι εταιρείες μας, δούλευαν στη Μέση Ανατολή και είχαμε έσοδα. Θα

πρέπει επομένως μέσα και στα έργα τα ΣΔIΤ να προσπαθήσουμε να φέρουμε έσοδα στον

ελληνικό χώρο.

Μέσα σε αυτό το σχέδιο επομένως, οι φορείς θα πρέπει να πιέσουν να υπάρξουν συ-

νεργασίες με τις ίδιες εταιρείες, το ίδιο σχήμα να αναλάβει έργα στο εξωτερικό. Θα πρέ-

πει, όπως οι Ισπανοί να χρηματοδοτούμε τις προσφορές τους. Όταν οι Ισπανοί δίνουν

προσφορές στο εξωτερικό, πληρώνονται από το Δημόσιο τους, μόνο αν πάρουν το έργο

δεν πληρώνονται. Επίσης θα μπορούσαμε από τους εταίρους, οι ξένες εταιρείες που θα

έρθουν να πάρουν έργο εδώ να τους πούμε: έχεις 5.000 εργαζόμενους, να έρθουν για

διακοπές στην Ελλάδα. Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε επομένως αυτές τις συνεργασίες να

έρθουν έσοδα στον ελληνικό χώρο.

ΕΡΩΤΗΣΗΓΙΩΡΓΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Είμαι από την εταιρεία Πλανητική ΑΕ, είμαι μελετητής-μηχανικός και αυτή τη στιγμή

μελετάω τον άξονα Κεντρικής Ελλάδος, τον άξονα 65. Θα ήθελα να ρωτήσω τον κ. Κου-

λουμπή και τον κ. Τσαμπούλα τι γίνεται με το πρόβλημα της ιεράρχησης των έργων, που

δημιουργεί το σύστημα παραχώρησης. Γιατί πραγματικά, ο παραχωρησιούχος όταν βάζει

τα λεφτά του πρέπει να τα βγάζει.

Και τι γίνεται με τα παράλληλα έργα, τα ανταγωνιστικά έργα που αυτή τη στιγμή με-

λετούν χωριστά οι νομαρχίες, όπως π.χ. στην Καρδίτσα-Τρίκαλα και Τρίκαλα-Καλαμπάκα

μελετιέται ταυτόχρονα και ένας άλλος παράλληλος άξονας αυτοκινητόδρομο τετράιχνος.

Πώς αντιμετωπίζονται αυτά τα προβλήματα; Γιατί ο σχεδιασμός ενός έργου όταν είναι

για παραχώρηση έχει άλλα εντελώς κριτήρια για τους κόμβους, το κάτω το δίκτυο, το

παράλληλο δίκτυο, πώς αντιμετωπίζονται όλα αυτά;



Είναι πολύ εύστοχο το ερώτημα που θέτετε. Δυστυχώς τα πράγματα δεν κινούνται όλα

με ένα ορθολογισμό και με έναν προγραμματισμό, ώστε να μην συμβαίνουν καταστάσεις

σαν και αυτές που αναφέρατε. Όταν συμβαίνουν αυτές οι καταστάσεις πάντα τρέχουμε

στο μοντέλο. Επιμερισμός ρίσκων, επιμερισμός κινδύνων. Θα έρθουν λοιπόν οι τράπεζες

να κάνουν το μοντέλο τους και θα πουν: πόσα έσοδα προβλέπω από τον Ε65; Τόσα.

Πόσο θα μειωθούν τα έσοδα εκ του γεγονότος ότι φτιάχνεται ένας ανταγωνιστικός δρό-

μος; Τόσο. Επομένως, αν επιμείνει να κάνει αυτό το έργο η κυβέρνηση, θα πρέπει είτε να

υπάρχει μια αποζημιωτική ρήτρα μέσα στη σύμβαση και να λέει για κάθε απώλεια που θα

έχω για το μοντέλο μου από εκείνο το οποίο θα εισέπραττα αν δεν είχες κάνει τον αντα-

γωνιστικό δρόμο, τότε θα με αποζημιώσεις. Είτε θα πρέπει να υπάρξουν άλλου είδους

ρυθμίσεις αλλά αυτή που μου έρχεται άμεσα σαν πιο προφανής παρόμοια της οποίας έχει

συμπεριληφθεί σε άλλες συμβάσεις που αυτή τη στιγμή τρέχουν σε σχέση με τα ανταγω-

νιστικά έργα είναι αποζημιωτικές ρήτρες. Δε θα βρεθεί κανένας να χρηματοδοτήσει ένα

έργο το οποίο αιμορραγεί και που θα χάνει πόρους, δε θα μπορεί κανένας να φτιάξει ένα

μοντέλο και να έχει μια σχετική σιγουριά γιατί απόλυτα τίποτα δε μπορεί να λειτουργήσει,

ήταν εξαιρετικά εύστοχη η παρατήρηση του κ. καθηγητού όσον αφορά στην υπερεκτίμη-

ση για το ένα έργο και την υποεκτίμηση για το άλλο. Αυτή είναι η απάντησή μου.

ΑΠΑΝΤΗΣΗΓΙΩΡΓΟΥ ΣΥΡΓΙΑΝΟΥ

Θέσατε το πιο κύριο ερώτημα για τη διαδικασία που ακολουθήθηκε για τα επτά έργα

και η διαβούλευση που έγινε από το ΥΠΕΘΟ το τότε ΥΠΕΘΟ. Είμαι, ήμουν και δημόσια

έχω τοποθετηθεί αντίθετος σε αυτή τη διαδικασία. Δημιουργείται το εξής οξύμωρο ότι

αυτή τη στιγμή: υποχρέωσαν τους συμμετέχοντες να κάνουν μόνοι τους κάποιες κυκλο-

φοριακές μελέτες, διότι εκεί είναι το ρίσκο σε ένα συγκοινωνιακό έργο όσον αφορά στον

ιδιώτη, είναι αν θα έχει ή όχι κυκλοφορία, δηλαδή αν έχει ή όχι έσοδα. Και από την άλλη

μεριά το ίδιο το Υπουργείο ανέθεσε μόνο του να κάνει και αυτό μία κυκλοφοριακή μελέ-

τη. Ουδείς ιδιώτης θα έρθει να συμφωνήσει με τις απόψεις τις οποίες πιθανά να βγάλει

μία κεντρική κυβέρνηση.

Η γνώμη μου ήταν τελείως διαφορετική: όλοι οι συμμετέχοντες πλέον για να έλθουν,


πρέπει να υπάρχει ένα κοινό μοντέλο για όλη τη χώρα, κατανομή της κυκλοφορίας. Λέμε

π.χ. φτιάχνουμε τον αυτοκινητόδρομο της Κεντρικής Ελλάδος, τι επίπτωση θα έχει αυτό

πχ στον αυτοκινητόδρομο της Δυτικής Ελλάδος; Τι επίπτωση θα έχει η ολοκλήρωση της

Εγνατίας; Τώρα, οι συγκοινωνιολόγοι και τα μοντέλα τα οποία υπάρχουν είναι αρκετά

κατάλληλα αν τους βάλουν σωστά στοιχεία, να μας δώσουν κάποιες προβλέψεις όχι τέ-

λειες, κάποιες προβλέψεις και να ακολουθήσουμε. Και να πάρουμε το χειρότερο σενάριο

για κάθε μία περίπτωση και πάνω σε αυτό να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε αργότερα

τις πιθανές προτάσεις όταν θα μας έρθουν από τους επενδυτές. Η γνώμη μου είναι και

απευθύνομαι προς το πριν για την Αττική Οδό και τον Προαστιακό. Οι προβλέψεις που

έγιναν και για τα δύο μέσα ήταν λάθος. Η μία προς τα επάνω και η άλλη προς τα κάτω.

Λοιπόν, εάν συμβεί κάτι τέτοιο θα έχουμε παραχωρήσεις έργων που πιθανά να θέλουμε

να κατασκευάσουμε τον αυτοκινητόδρομο της Κεντρικής Ελλάδος και τον αυτοκινητό-

δρομο της Κεντρικής Ελλάδος. να μην έρθει κανένας να επενδύσει.


Ίσως ο Προαστιακός κύριε Καθηγητά να μην είναι το μόνο θέμα, έχουμε και το παρά-

δειγμα του τραμ το οποίο νομίζω ότι έχει και αυτό ένα προβληματικό σχεδιασμό, ωστόσο

δεν είναι της παρούσης..

ΠΑΡΤΕΜΒΑΣΗΓΙΩΡΓΟΥ ΣΥΡΓΙΑΝΟΥ

Με αφορμή το συγκεκριμένο ερώτημα και χωρίς να σταθώ στο θέμα των κυκλοφορια-

κών ζητημάτων, γενικότερα όσον αφορά Στις συμπράξεις προκύπτει η ανάγκη της δημι-

ουργίας κάποιου φορέα ή κάποιας υπηρεσίας η οποία σε κεντρικό επίπεδο να συντονίζει,

να καθοδηγεί, να συμβουλεύει, να παρέχει συμβουλές χρηματοοικονομικές και νομικές και

να είναι αυτή η οποία κατά κάποιο τρόπο μπορεί να δει και το γενικό πλαίσιο του στρατη-

γικού σχεδιασμού για την ορθολογική κατανομή των έργων στην περιφέρεια. Αυτό είναι

το πρώτο και το δεύτερο επίσης, θεωρώ ότι στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας παροχής

κεντρικών κατευθύνσεων και κεντρικής οργάνωσης, θα πρέπει η Γενική Γραμματεία συγ-

χρηματοδοτούμενων έργων να λειτουργήσει βοηθώντας αποτελεσματικά για την ορθολο-

γικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.


ΕΡΩΤΗΣΗΝΙΚΟΥ ΣΙΝΙΚΑΚΗ

Είμαι Πολιτικός Μηχανικός και εργάζομαι στην ΑΕ Ολυμπιακό Χωριό που επιβλέπει από

την πλευρά του δημοσίου το έργο. Τα ερωτήματά μου θα είναι δύο. Το πρώτο έχει σχέση

με την αυτοχρηματοδότησης της εξόφλησης των έργων και θεωρώ ότι πρέπει νομοθετικά

να διευκρινιστεί κάτι από την πλευρά δηλαδή του κ. Φώλια ή του κ. Κουλουμπή που τώρα

εκπροσωπούν την πολιτική ηγεσία. Τα έργα τα οποία χρηματοδοτούνται με την απόσβεση

των χρηστών όπως είναι τα πάρκινγκ, ας πούμε, που θα μπορούσαν να πληρώνουν μόνο

αυτοί που πάνε και παρκάρουν, τα διόδια των οδικών αξόνων κ.λπ. Είναι καθαρό ότι το δη-

μόσιο δεν μετέχει, μετέχει ως προς τη γη και την κάποια εγγύηση, αλλά όχι πέραν αυτού.

Στα θέματα των σχολείων, όπως των φυλακών που αναφέρθηκαν σας παράδειγμα,

δεν ισχύει το ίδιο. Αυτά τα έργα χρηματοδοτούνται και θα αποσβεστούν πάλι υπό τη μορ-

φή δανείου, ανύπαρκτου αλλά στην πραγματικότητα υφιστάμενου δανείου.

Δίνει δηλαδή, γίνεται μια αποπληρωμή. Αυτό το πράγμα και επειδή η πληρωμή του

δανείου είναι με συγκεκριμένο επιτόκιο, ενώ η πληρωμή είναι με τρόπο ενοικίου δεν είναι

συγκεκριμένο. Πώς θα αντιμετωπιστεί στο νόμο ώστε να λυθεί πραγματικά με έναν τρόπο

που να είναι αυτοχρηματοδοτούμενο το έργο και με σωστή αξιολόγηση;

Το δεύτερο είναι ότι με αφορμή αυτό που είπε ο κ. Συργιανός, ότι σε κάποια έργα,

μάλλον στα consortium analysis τέτοιων έργων πρέπει να μετέχουν οπωσδήποτε τεχνικές

εταιρείες. Νομίζω ότι υπάρχουν τέτοιου είδους παραχωρήσεις που δεν είναι τόσο πολύ

το έργο κυρίαρχο, όπως είναι π.χ. κάποιο τουριστικό έργο που στην ανάπτυξη κάποιας

παράκτιας περιοχής και, το οποίο το τεχνικό σκέλος, βεβαίως και είναι πολύ σημαντικό

αλλά δεν είναι κυρίαρχο για την πλευρά των συμφερόντων του δημοσίου, των μακρο-

πρόθεσμων. Σε αυτά λοιπόν τα έργα η συμμετοχή κατ’ ανάγκη, προφανώς θα υπάρξει

τεχνική εταιρεία στην κατασκευή αλλά να μπορεί να είναι και ευθύνη του επενδυτή και

το λέω με την έννοια πάλι υπό τον τύπο του ερωτήματος. Για το νομικό πλαίσιο πώς

σκοπεύει να ξεχωρίσει τα δύο αυτά έργα που το ένα κλείνει κάπως προς παροχή υπηρε-

σιών ή ανάπτυξη κάποιας έκτασης ή παροχή κάποιου οικοπέδου για σωστή αξιοποίηση.

Το αντιμετωπίζουμε και στα ολυμπιακά έργα αυτό τώρα και το δεύτερο είναι κάθε αυτό

τεχνικό έργο είναι οδικός άξονας, γέφυρα κ.λπ.



Από ότι πληροφορούμαι το νομοσχέδιο που ετοιμάζεται καλύπτει όλα αυτά τα ζητήμα-

τα που λέτε.

Κάποια ερώτηση προς τον κ. Συργιανό. Καταρχήν θεωρώντας δεδομένο, θεωρώντας

μάλλον εύλογο ότι και στα συγχρηματοδοτούμενα έργα το κομμάτι της πίτας το οποίο θα

διεκδικήσουν και θα πάρουν οι ελληνικές, μεγάλες εταιρείες θα είναι σημαντικό, και δεν

περιμένουμε οπωσδήποτε από ξένες εταιρείες να έρθουν και να καταλάβουν ένα μεγάλο

κομμάτι. Θέλω να βάλω δύο σημεία. Το ένα είναι το θέμα της δέσμευσης του αναδόχου

το οποίο το έβαλε και σαν κριτήριο ο κ. Κοτσορίδης. Όταν μια τράπεζα θα συμμετάσχει

σε μία χρηματοδότηση, το είχε θέσει και πρώτο-πρώτο μάλιστα. Και το δεύτερο είναι το

θέμα της ποιότητας κατασκευής. Νομίζω ότι είναι δύο σημεία στα οποία θα πρέπει να δώ-

σουν έμφαση οι τεχνικές εταιρείες και να κάνουν και τη δική τους ίσως αυτοκριτική.

Θα σχολιάσω το πρώτο θέμα, το θέμα της δέσμευσης ότι μπορεί να έχουμε 10-15 εται-

ρείες της έβδομης τάξεως, αν δεν κάνω λάθος, στην Ελλάδα, ναι μεν τα ολυμπιακά έργα

τελείωσαν ωστόσο υπάρχουν εταιρείες οι οποίες βρέθηκαν σε δεινή οικονομική θέση,

δεν έχουν πληρώσει πέντε έξι μήνες πολλούς εργαζομένους, μηχανικούς κ.λπ. Και εδώ

πέρα μπαίνει το ζήτημα της αξιοπιστίας, όπως επίσης και ένα νομικό πλαίσιο στο θέμα της

πτωχευτικής διαδικασίας. Δηλαδή, μπορεί να πτωχεύει μια εταιρεία, οι μεγαλομέτοχοι της

εταιρείας όμως να μην είναι πτωχευμένοι αλλά η εταιρεία να είναι πτωχευμένη.

Ένα δεύτερο σημείο, κάποια σχόλια πάνω στο ζήτημα στην τοποθέτηση του κ. Τσα-

μπούλα. Νομίζω ότι ο άξονας της τοποθέτησής του ήταν δυστυχώς κατ’ ανάγκη πολιτικό,

είχε πολιτικά χαρακτηριστικά ότι το θέμα των συγχρηματοδοτούμενων έργων είναι ένα

σύστημα βασικά πολιτικό και πολιτικής επιλογής. Αυτό το κάνει όμως να μην είναι τόσο

απλό, διότι και τα ζητήματα παραχώρησης παρότι μπορεί τεχνικά, σε ένα τεχνοκρατικό

επίπεδο να κερδίσουν, να προκύπτει ότι είναι το συνολικό, τα επιχειρήματα υπέρ να είναι

περισσότερα, υπάρχουν πάρα πολλά ζητήματα όσον αφορά και στα τέλη χρήσης αλλά και

όσο αφορά σε κάποιες πιθανές αποικιοκρατικές συμβάσεις. ΑΠΑΝΤΗΣΗΓΙΩΡΓΟΥ ΣΥΡΓΙΑΝΟΥ

Τέθηκαν πολλά θέματα ουσιαστικά οι απαντήσεις υπάρχουν στην πρωτολογία μου.


Όσον αφορά στο θέμα σχετικά με τη συμμετοχή των ξένων ειδικά στα μεγάλα συγχρη-

ματοδοτούμενα έργα η συμμετοχή ήταν μαζική. Στις έξι- επτά συμβάσεις παραχώρησης

οι οποίες αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη, συμμετέχει η αφρόκρεμα του κατασκευ-

αστικού δυναμικού, του ευρωπαϊκού και επομένως δεν νομίζω ότι ισχύει αυτό το οποίο

αναφέρατε προηγούμενα. Οι ελληνικές εταιρείες περισσότερο ή λιγότερο έχουν ένα μι-

κρότερο ρόλο έτσι όπως βαίνουν τα πράγματα αυτή τη στιγμή. Αυτό είναι το ένα θέμα.

Όσον αφορά στις ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες. Μίλησα σε ένα βαθμό ακριβώς

επειδή μπήκαν κάποια ζητήματα που έθιγαν τις κατασκευαστικές εταιρείες θα έλεγα μέσα

σε εισαγωγικά τη φράση συντεχνιακά στην αρχή της τοποθέτησής μου, δεν ήθελα να

τοποθετηθώ ξανά. Η άποψή μας είναι ότι όσον αφορά στα προβλήματα που υπάρχουν

αυτή τη στιγμή στον κατασκευαστικό κλάδο συνολικά, αυτά τα προβλήματα οφείλονται

πρώτον στο γεγονός ότι για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα δύο περίπου χρόνια,

υπήρξε ένα πρόβλημα τεράστιο στη δουλειά, στην ύπαρξη δουλειάς στην Ελλάδα και

δεύτερον στις καθυστερήσεις πληρωμών οι οποίες ήταν πολύ μεγάλες και συνεχίζουν σε

ένα βαθμό να είναι για διάφορους λόγους. Ξεπεράσαμε τα ολυμπιακά, αρκετά έχουν ξε-

πληρωθεί υπάρχουν ακόμα εργασίες οι οποίες δεν έχουν ξεπληρωθεί και επομένως όταν

δεν έχεις δουλειά και δεν πληρώνεσαι, εκ των πραγμάτων, διαμορφώνονται προβλήματα

και πολλές εταιρείες οι οποίες παρουσιάζουν πρόβλημα αυτή τη στιγμή, δε θα το είχαν

αυτό το πρόβλημα αν είχαν λάβει τα χρήματα τα οποία τους οφείλονταν.

Επομένως, εκ των πραγμάτων υπάρχει αντικειμενικό πρόβλημα. Πράγματι, γι’ αυτό

ψάχνουμε διεξόδους, γι’ αυτό αναφέρθηκα πριν σε όλη αυτή τη δέσμη μέτρων την

οποία μονότονα σε συνεντεύξεις, επαναλαμβάνω από πέρυσι τον Μάιο. Δέσμη μέτρων,

δε θα την επαναλάβω την είπα στην αρχή της συζήτησης. Υπάρχει μια σειρά από μέτρα

τα οποία μπορούν να ληφθούν από την κυβέρνηση για να βοηθήσουν αποτελεσματικά

σε αυτή την κατεύθυνση.

Ένα είναι το ζήτημα, ότι δεν πρέπει να αντιλαμβανόμαστε τις κατασκευές σαν κάτι το

οποίο δεν χρειάζεται αυτή τη στιγμή για το ξεπέρασμα της κρίσης της εθνικής οικονομίας.

Οι κατασκευές είναι συναρτημένες άμεσα με αυτό το ξεπλήρωμα της κρίσης και γι’ αυτό

το λόγο θα πρέπει να αξιοποιηθούν. Γι’ αυτό το λόγο ζητάμε μια σειρά από μέτρα.


ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΚΟΥΛΟΥΜΠΗ

Να ευχαριστήσω και πάλι τους προσκαλώντες. Το θέμα από τη συζήτηση που έγινε

τώρα φάνηκε ότι είναι πολύ ενδιαφέρον και φάνηκε γιατί οι παρεμβάσεις ήταν πολύ

περισσότερες από τις ερωτήσεις. Σαφώς σημαίνει ότι το θέμα είχε ενδιαφέρον, σημαίνει

και ότι η παρουσίες αυτές οι οποίες έγιναν ήταν καλές αφού δεν υπήρχαν τόσο πολλές

ερωτήσεις.

Δε θα απαντήσω σε ό,τι έχω ακούσει, δε θα αναφέρω όσες παρατηρήσεις έχω κάνει

γιατί θα χρειαζόμουνα περισσότερο χρόνο από την αρχική μου τοποθέτηση. Θα μιλήσω

για δύο πολύ ειδικά θέματα που άκουσα, τον Ε65 και για τη γέφυρα και θα κλείσω με

κάποια συμπεράσματα στην ουσία σταχολογώντας πράγματα που άκουσα από άλλους και

τα οποία θεωρώ πολύ σημαντικά.

Για τον Ε65 το πρόβλημα είναι ότι το έργο αυτή τη στιγμή γίνεται με σύμβαση παρα-

χώρησης γιατί δε μπόρεσε να γίνει με άλλον τρόπο. Το έργο αυτό είχε σχεδιαστεί να γίνει

με χρήματα του Β’ Κοινοτικού, δεν επιτεύχθηκε αυτό όπως και πάρα πολλά άλλα στο Β’

Κοινοτικό, είχαμε ακούσει πολλές υποσχέσεις εγώ άκουγα πριν από 10 χρόνια ότι ο ΠΑΘΕ

θα έχει τελειώσει, ο ΠΑΘΕ δεν έχει ξεκινήσει καλά-καλά ακόμα. Όλα αυτά τα συγκεντρώ-

σαμε και είπαμε ότι θα γίνουν με έργα με συμβάσεις παραχώρησης.

Όταν γίνονται εξ επαχθούς αιτία, όπως είπε ο κ. Γεωργαράκης αυτό σημαίνει ότι κάτι

δε θα πηγαίνει καλά. Ως προς το τώρα το έργο είναι ανταγωνιστικό με τους άλλους δύο

αυτοκινητόδρομους, που τρέχουν παράλληλα με αυτό. Πόσο θα επηρεαστεί από αυτό το

μέλλον θα δείξει. Εσείς το ξέρετε καλύτερα αυτό από εμένα, συμμετέχετε σε αυτό περισ-

σότερο από όσο εγώ. Συνεπώς, αυτή τη στιγμή τα προβλήματα που έχουν οι πέντε αυτοί

αυτοκινητόδρομοι έγκειται στο ότι ο σχεδιασμός τους προήλθε από ανάγκη. Η ανάγκη

μας έκανε να τα ρίξουμε σε έναν κουβά που λέγεται έργα με συμβάσεις παραχώρησης

και από εκεί και πέρα με όλα τα προβλήματά τους και όταν ένα έργο τρέχει 5 χρόνια

και βρίσκεται στη φάση που βρίσκεται σήμερα, προφανώς κάτι δεν πάει καλά. Και δεν

ισχύει μόνο για αυτό, ισχύει και για τους υπόλοιπους αυτοκινητόδρομους γι’ αυτό και

προσπάθησα να αποφύγω την αναφορά στα μεγάλα έργα, είπα από την αρχή ότι θα πω

περισσότερα για του μεσαίου μεγέθους.


Ως προς τη γέφυρα και το αν έπρεπε να γίνει και σιδηροδρομική ή όχι. Θα μπορούσε

να γίνει αν υπήρχε η ανάγκη, θα στοίχιζε άλλο τόσο, μάλλον θα καταλήγαμε ότι θα έπρε-

πε να κάνουμε μία οδική και μία σιδηροδρομική. Είναι μάλλον απίθανο γιατί θα έπρεπε

να κάνουμε μία και για τα δύο όπως και να γινόταν πάντως το κόστος θα ήταν περίπου

διπλό. Αν σκεφτούμε λοιπόν σήμερα ότι το έργο χρηματοδοτεί και διορθώστε κύριε Κο-

τσορίδη, πόσο το 30% του συνολικού κόστους; Το έργο αυτό καθ’ αυτό με τα διόδια θα

χρηματοδοτήσει το 30% περίπου, τόσο είναι η ιδιωτική συμμετοχή, τα υπόλοιπα είναι:

50% είναι δάνειο, 30% είναι η κράτηση του ελληνικού δημοσίου.

Πάντως δε μπορεί να χρηματοδοτηθεί το αυτό καθ’ αυτό έργο, πολύ περισσότερο το

σιδηροδρομικό το οποίο θα είχε εξαιρετικά μικρότερα έσοδα.

Να κρατήσω τέσσερα συμπεράσματα. Άκουσα από κάποιους ότι τα έργα αυτά είναι

μονόδρομος, για λόγους που κάποιοι πιστεύουν και κάποιοι δεν πιστεύουν. Εγώ πιστεύω

ότι έργα αυτά μικρού, μεσαίου, μεγάλου μεγέθους και είναι μονόδρομος για τον ελληνικό

χώρο, δυστυχώς αυτές είναι οι δυνατότητές μας. Μια παρατήρηση ακούστηκε από τον

κ. Τσαμπούλα. Τα έργα αυτά δεν είναι έργα κατασκευές είναι οικονομικές συμφωνίες.

Όσο δεν το καταλαβαίνουμε αυτό δε θα μπορούν να πάνε καλά τα έργα τούτα, αν δεν

καταλάβουμε ότι κύρια είναι οικονομικές συμφωνίες. Αυτός είναι και ο λόγος που από

τον πρώτο μήνα έγινα δυσάρεστος σε συναδέλφους και είπα ότι αυτά δεν είναι έργα

ΥΠΕΧΩΔΕ είναι πρώτα από όλα έργα Υπουργείου Οικονομίας οικονομικών. Αυτό που έχει

τα χρήματα , αυτό που έχει τη δυνατότητα της αποπληρωμής, αυτό πρέπει να καθορίσει

τους στόχους, τις επιδιώξεις και εμείς σαν ΥΠΕΧΩΔΕ θα πρέπει να βελτιώσουμε τον εαυτό

μας έτσι ώστε να βοηθήσουμε στην προσπάθεια αυτή. Δεν είναι δυνατόν όμως το ΥΠΕ-

ΧΩΔΕ να καθορίζει φορολογικά πλαίσια, να καθορίζει χρηματοδοτικά πλαίσια, γιατί; Γιατί

δεν είναι έργα είναι οικονομικές συμφωνίες. Αυτό είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό. Όσο

και αν ακούγεται δυσάρεστο μερικές φορές στα αυτιά των μηχανικών. Ας σκεφτούμε

και σαν εταιρείες ακόμα, κύριε Συργιανέ, πόσο καλύτερο θα ήταν και γι’ αυτό το λόγο

εγώ λέω καλύτερα 100 φορές να είναι ευθύνη του Υπουργείου Οικονομίας Οικονομικών,

λέω και κάτι παραπάνω ότι θα ήθελα να ήμασταν Υφυπουργείο ακριβώς για μην έχουμε

προβλήματα χρηματοδότησης, θα ήταν πολύ ευχάριστο για το Υπουργείο μας να έχει


εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και να ασχολείται μόνο με το τεχνικό μέρος των έργων.

Γι’ αυτό το λόγο και το ίδιο θα ήταν ευχάριστο και για εσάς και για τους μελετητές και

για όλους τους συναδέλφους. Δεν είμαστε επιχειρηματίες, όσοι από εμάς θέλουμε να

γίνουμε επιχειρηματίες εγκαταλείπουμε το μηχανιλίκι, κάνουμε κάτι άλλο. Όσοι θέλουμε

να είμαστε μηχανικοί θα προτιμούσαμε τα θέματα της χρηματοδότησης να ανήκουν σε

άλλους, όχι σε εμάς.

Ένα συμπέρασμα ως προς σε αυτά. Το κράτος είναι κακό και όσο πιο κακό είναι τόσο

πιο μεγάλη είναι η ανάγκη έργων, τέτοιων έργων τα οποία απομπλέκονται λίγο από τα

πολλά γρανάζια του κακού ελληνικού κράτους.

Βέβαια τα έργα αυτά θέλουν καλό κράτος από την άλλη μεριά. Είναι το αυγό και η κότα,

αλλά εγώ είμαι της γνώμης περισσότερα τέτοια έργα γιατί θα βελτιώσουμε ένα μικρό μέρος

του κράτους το οποίο θα τρέξει και θα υποστηρίξει αυτά τα έργα, αντί να περιμένουμε να

βελτιώσουμε όλο το κράτος και να κάνουμε τα έργα αυτά με διαφορετικό τρόπο.

Και θα κλείσω με το ότι το θεσμικό πλαίσιο έτσι όπως ετοιμάζεται είναι μικρό, είναι

ελαφρύ, συνεπώς κατά τη γνώμη μου μπορεί να καλύψει μια αρκετά μεγάλη ποσότητα

και ποιότητα τέτοιων έργων και πιστεύω ότι πρέπει να είναι ελαφρύ δεν πρέπει να είναι

περιοριστικό. Αυτό το οποίο χρειάζεται και ακούστηκε από πάρα πολλούς από εσάς, εί-

ναι ότι πρέπει να υπάρχει στόχος. Τι πάμε δηλαδή να πετύχουμε με αυτά τα έργα; Ποιες

ανάγκες πάμε να καλύψουμε; και πώς θα το πετύχουμε χρησιμοποιώντας τα έργα αυτά

σαν εργαλείο.

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΓΙΑΝΝΗ ΑΛΑΒΑΝΟΥ

Την εισήγηση που είχα ετοιμάσει δεν την παρουσίασα καθόλου στηριζόμενος κυρίως

στις επεξεργασίες που έχουμε κάνει στο Τεχνικό Επιμελητήριο πάνω στα θέματα του

ΣΔIΤ και του Γιώργου Συργιανού για παράδειγμα, που την εισήγηση προφανώς την γνω-

ρίζουμε και την έχουμε μελετήσει.

Θεωρώ πολύ επιτυχημένη τη σημερινή συνάντηση. Ο κ. Τσαμπούλας ζήτησε μάλιστα

να δημοσιεύσουμε και στο site του ΤΕΕ τα πρακτικά, το οποίο θα μπορούσαμε να κάνουμε.

Θεωρώ τη συνάντηση ιδιαίτερα επιτυχημένη γιατί νιώθω να βγαίνω εξαιρετικά ανήσυχος


από τη σημερινή κουβέντα, που δεν την είχα όταν ήρθα εδώ και τα συμπεράσματα του κ.

Κουλουμπή, του Γενικού Γραμματέα, σωστά είναι αλλά εγώ τα βλέπω από την αντίθετη

πλευρά ανήσυχα. Δηλαδή, γιατί να είναι μονόδρομος τα συγχρηματοδοτούμενα έργα,

ιδίως όταν και από τις συζητήσεις φάνηκε ότι με ένα μεγάλο χρηματικό ποσό μπορούμε

να προχωρήσουμε σε μικρότερα ή μεσαίου μεγέθους έργα συγχρηματοδοτούμενα; Αν οι

τράπεζες τα χρηματοδοτήσουν, δηλαδή εάν από το 10% του ΑΕΠ- που όντως έτσι είναι

αφορά σε καθαρά κατασκευές- πάμε μέχρι το 24%, εγώ το θεωρώ παρά πολύ ανησυ-

χητικό όσοι εργαζόντουσαν και απασχολιόντουσαν με αυτό, κατασκευαστικές εταιρείες,

μελετητικές και εργαζόμενοι να περιμένουν από τα ΣΔIΤ.

Δηλαδή, εγκαταλείπουμε το αίτημα να χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα δημοσί-

ων επενδύσεων έργα και πάμε μόνο στη ΣΔIΤ; Αυτοί οι εργαζόμενοι, όλος αυτός ο τομέ-

ας τι θα γίνει; Αυτό είναι το ένα που εμένα με ανησυχεί και με ανησυχεί από την αρχική

τοποθέτηση του κ. Φώλια μέχρι το τελικό κλείσιμο του κ. Γραμματέα του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

Και το δεύτερο, μιας και εγώ είχα αναλάβει να υπερασπιστώ την ανάγκη ενός όχι μεγά-

λου αλλά ισχυρού κράτους και εδώ βεβαίως ο κ. Κουλουμπής συμφώνησε ότι πρέπει να

έχουμε ένα ισχυρό κράτος, αλλά όχι με τη λογική που τη βλέπαμε πολλά χρόνια. Δέκα

χρόνια τουλάχιστον την αντιμετωπίζουμε ως τεχνικό επιμελητήριο και βλέπουμε ότι ποτέ

δε θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε κράτος. Εάν δεν αποκτήσουμε ισχυρή δημόσια διοί-

κηση, ποτέ δεν πρόκειται οι ΣΔIΤ να λειτουργήσουν υπέρ του ελληνικού δημόσιου συμ-

φέροντος που εμείς θα το υπερασπιζόμαστε.


Κυρίες και κύριοι, εδώ τελειώνει η ημερίδα. Ευχαριστούμε πάρα πολύ! Σας λέω και

πάλι εσείς είστε οι πρωταγωνιστές, εμείς απλά καταθέσαμε εδώ κάποιες απόψεις και ευ-

χαριστούμε πάρα πολύ για την παρουσία σας.

ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1 ΗΜΕΡΙΔΑ...

Documents

Transcript of ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1 ΗΜΕΡΙΔΑ...