Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ...

27
Εκπαιδευτήρια Ν.Μπακογιάννη Ερευνητική Εργασία της B’ Λυκείου Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΕΙΝΑΙ : ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΝΑΤΑΣΑ , ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΣ , ΧΟΝΔΡΟΥΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ , ΜΠΟΥΡΑ ΑΣΗΜΙΝΑ , ΓΚΟΥΛΙΟΥ ΕΙΡΗΝΗ , ΚΥΡΙΤΣΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ , ΤΖΑΦΕΡΗ ΝΑΥΣΙΚΑ , ΤΖΩΡΤΖΗ ΙΣΑΒΕΛΛΑ , ΓΡΑΒΑΝΗΣ ΡΑΦΑΗΛ , ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ , ΣΤΑΙΚΟΣ ΘΕΜΗΣ , ΧΟΥΛΙΑΡΟΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ , ΝΤΙΣΑ ΡΗΓΙΝΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ

Transcript of Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ...

Page 1: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

Εκπαιδευτήρια Ν.ΜπακογιάννηΕρευνητική Εργασία της B’ Λυκείου

Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001

ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ

ΤΩΝ 90’

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΕΙΝΑΙ :

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΝΑΤΑΣΑ , ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥΣΤΕΦΑΝΟΣ , ΧΟΝΔΡΟΥΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ,ΜΠΟΥΡΑ ΑΣΗΜΙΝΑ , ΓΚΟΥΛΙΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ,ΚΥΡΙΤΣΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ , ΤΖΑΦΕΡΗ ΝΑΥΣΙΚΑ ,ΤΖΩΡΤΖΗ ΙΣΑΒΕΛΛΑ , ΓΡΑΒΑΝΗΣ ΡΑΦΑΗΛ ,ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ , ΣΤΑΙΚΟΣΘΕΜΗΣ , ΧΟΥΛΙΑΡΟΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ , ΝΤΙΣΑ ΡΗΓΙΝΑ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ

Page 2: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ

2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ

3. Το « ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ »

4. Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΤΗΣ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ (1990-1995)

5.H ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΥ ΜΑΣ ΛΕΙΠΕΙ ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑΤΟΥ '90

6.Η ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΊΑΣ ΤΟΥ 90

7.Ο ΠΑΟΚ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗΣ ΣΤΟ ΚΥΠΕΛΛΟ ΚΥΠΕΛΟΥΧΩΝ ΣΤΗΓΕΝΕΥΗ ΤΟ 1991

8. ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥΣΗΜΑΔΕΨΑΝ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑΤΟΥ 90:

ΤΖΕΝΗ ΚΑΡΕΖΗ, ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ, ΑΓΙΟΣ ΠΑΙΣΙΟΣ

8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.2.3.1.

Page 3: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

2

1. Εισαγωγή

Σε μία εποχή κατά την οποία η γνώση του παρελθόντος, των απαρχώνπροσώπων και γεγονότων φέρεται να έχει εξελιχθεί σε συντριπτικό πλεονέκτημα τωνεχόντων αυτής, ως μαθητές της Β’ τάξης του λυκείου των Εκπαιδευτηρίων Ν.Μπακογιάννη κρίναμε ως επιτακτική την ανάγκη μελέτης του αμέσου μαςπαρελθόντος.

Στην βάση των σκέψεων αυτών αναπτύχθηκε η ιδέα της μελέτης τωνγεγονότων που εκτυλίχθηκαν πολυεπίπεδα κατά την δεκαετία του 1990. Στοδιάστημα αυτό έλαβαν χώρα γεγονότα γεωστρατηγικού, πολιτικού, θρησκευτικού,πολιτιστικού (τα 90΄ς χαρακτηρίζονται κα απο την εξέλιξη της μουσικής και τουκινηματογράφου) αλλά και αθλητικού ενδιαφέροντος, ενώ παράλληλα αναδείχθηκανκαι έδρασαν πρόσωπα που στιγμάτισαν ανεξίτηλα την πορεία της ιστορίας έωςσήμερα.

Η κρίση των Ιμίων, το ονοματολογικό ζήτημα των Σκοπίων είναι μερικάμόνο από τα θέματα που μας απασχόλησαν και μας έκαναν να εντρυφήσουμε ακόμηπερισσότερο λόγω και της ιδιαίτερης πραγματικότητας που αντιμετωπίζει η χώρα μαςτη συγκεκριμένη χρονική περίοδο που γράφουμε την εργασία μας.

Οι μαθητές του Β1 ΛΥΚΕΙΟΥ

Page 4: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

3

2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ

Τα Ίμια (Καρντάκ στα τουρκικά) είναι δύο μικρές ακατοίκητες βραχονησίδεςμεταξύ του νησιωτικού συμπλέγματος των Δωδεκανήσων και των νοτιοδυτικώνακτών της Τουρκίας. Απέχουν 3,8 ναυτικά μίλια από το Μποντρούμ (Αλικαρνασσός)της Τουρκίας, 5,5 ν.μ. από την Κάλυμνο και 2,5 ν.μ. από το πλησιέστερο ελληνικόέδαφος, τη βραχονησίδα Καλόλιμνος.

Η κρίση των Ιμίων κορυφώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 31ης Ιανουαρίου 1996,φέρνοντας Ελλάδα και Τουρκία στα πρόθυρα ένοπλης αντιπαράθεσης.

Το επεισόδιο εντάσσεται στο πλαίσιο των ελληνο- τουρκικών διαφορών στο Αιγαίο,που εμφανίσθηκαν δυναμικά στο προσκήνιο μετά τη Μεταπολίτευση.

Τα Ίμια παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα από την Ιταλία το 1947 με τη Συνθήκη τωνΠαρισίων, ακολουθώντας την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων μετά το τέλος του Β'Παγκοσμίου Πολέμου. Το Τουρκικό κράτος είχε αποδεχτεί το καθεστώςεπικυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά αυτά. Η αμφισβήτηση της ελληνικότητας τωνΙμίων ξεκίνησε από ένα ναυτικό ατύχημα που συνέβη στις 25 Δεκεμβρίου 1995

Το Χρονικό της Κρίσης

25 Δεκεμβρίου 1995: Το τουρκικό φορτηγό πλοίο «ΦιγκένΑκάτ» προσαράζει σεαβαθή ύδατα κοντά στην Ανατολική Ίμια και εκπέμπει σήμα κινδύνου. Ο πλοίαρχόςτου αρνείται βοήθεια από το Λιμενικό, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν σε τουρκικήπεριοχή και ότι οι μόνες αρμόδιες είναι οι αρχές της χώρας του.

Page 5: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

4

26 Δεκεμβρίου 1995: Το Λιμεναρχείο Καλύμνου ενημερώνει το ΥπουργείοΕξωτερικών και αυτό με τη σειρά του το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών ότι αν δενπαρέμβει ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδυνεύσει.

27 Δεκεμβρίου 1995: Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών ενημερώνει την ελληνικήπρεσβεία ότι, ανεξαρτήτως του ποιος θα ανελάμβανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχεθέμα γενικότερα.

28 Δεκεμβρίου 1995: Δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκολλούν το τουρκικό φορτηγό καιτο οδηγούν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας. Το πρωί της ίδιας μέρας ένα τουρκικόμαχητικό αεροσκάφος συντρίβεται στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην περιοχή τηςΛέσβου, ύστερα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά. Με ελληνική βοήθεια, οτούρκος πιλότος διασώζεται.

29 Δεκεμβρίου 1995: Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών εκμεταλλεύεται τηνκατάσταση και επιδίδει διακοίνωση στην οποία αναφέρεται ότι οι βραχονησίδες Ίμιαείναι καταχωρισμένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπουντρούμ(Αλικαρνασσού) και ανήκουν στην Τουρκία.

9 Ιανουαρίου 1996: Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών απαντά με καθυστέρηση,απορρίπτοντας τη διακοίνωση. 16 Ιανουαρίου 1996: Το Υπουργείο Εξωτερικώναντιλαμβανόμενο το παιγνίδι των Τούρκων και ζητά αυξημένα μέτρα επαγρύπνησηςστην περιοχή των Ιμίων από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

19 Ιανουαρίου 1996: Η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ εκλέγει νέοπρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Σημίτη.

26 Ιανουαρίου 1996: Ο δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένοςαπό το γεγονός της αμφισβήτησης της ελληνικότητας των Ιμίων, υψώνει τηνελληνική σημαία σε ένα από τα δύο νησιά, συνοδευόμενος από τον αστυνομικόδιευθυντή Καλύμνου, τον ιερέα και δύο κατοίκους του νησιού.

27 Ιανουαρίου 1996: Δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας «Χουριέτ» στη Σμύρνημεταβαίνουν με ελικόπτερο στη Μεγάλη Ίμια. Υποστέλλουν την ελληνική σημαία καιυψώνουν την τουρκική. Η όλη επιχείρηση βιντεοσκοπείται και προβάλλεται από τοτηλεοπτικό κανάλι της «Χουριέτ».

28 Ιανουαρίου 1996: Το περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού «Αντωνίου»κατεβάζει την τουρκική σημαία και υψώνει την ελληνική. Το βράδυ έλληνεςβατραχάνθρωποι αποβιβάζονται στη Μεγάλη Ίμια, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από ταπαραπλέοντα εκεί τουρκικά πολεμικά. Η πολιτική εντολή προς τους έλληνεςστρατιωτικούς είναι να αποφευχθεί κάθε κλιμάκωση της έντασης.

29 Ιανουαρίου 1996: Ο νέος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, στις προγραμματικέςτου δηλώσεις στη Βουλή, στέλνει μήνυμα προς τη Τουρκία, ότι σε οποιαδήποτεπρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά. Η πρωθυπουργός τηςΤουρκίας Τανσού Τσιλέρ ζητά διαπραγματεύσεις για το καθεστώς των βραχονησίδωντου Αιγαίου. Τουρκικά πολεμικά παραβιάζουν τα ελληνικά χωρικά ύδατα καιπλησιάζουν τα Ίμια. Γίνονται διαβήματα από την Ελλάδα σε Ε.Ε. και ΗΠΑ.

Page 6: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

5

30 Ιανουαρίου 1996: Ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης έχει τηλεφωνικήεπικοινωνία με τον αμερικανό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον. Του εκφράζει την ελληνικήθέση ότι η χώρα μας δεν επιθυμεί την ένταση, αλλά εφόσον προκληθεί θα αντιδράσειδυναμικά. Η κυβέρνηση δηλώνει έτοιμη να αποσύρει το άγημα, όχι όμως και τηνελληνική σημαία. Στα Ίμια σπεύδουν τα πολεμικά πλοία «Ναυαρίνο» και«Θεμιστοκλής». Ο τούρκος Υπουργός Εξωτερικών δηλώνει ότι υπάρχουν και άλλανησιά του Αιγαίου με ασαφές νομικό καθεστώς και δεν αποδέχεται την ελληνικήπρόταση (αποχώρηση του αγήματος, όχι και της σημαίας).

31 Ιανουαρίου 1996 Συγκαλείται σύσκεψη στο γραφείο του Πρωθυπουργού. ΟΥπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος, φθάνει καθυστερημένα, επειδή παίρνειμέρος σε τηλεοπτική εκπομπή. Στο ΓΕΕΘΑ καταφθάνουν πληροφορίες ότι τούρκοικομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια.04:30 Ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού απογειώνεται από τη φρεγάτα«Ναυαρίνο» για να επιβεβαιώσει την πληροφορία. Επικρατούν άσχημες καιρικέςσυνθήκες.04:50 Το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει ότι εντόπισε περί τους 10 τούρκουςκομάντος με τη σημαία τους. Δίνεται εντολή να επιστρέψει στη βάση του κι ενώ πετάμεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος αναφέρει βλάβη και χάνεται από ταραντάρ. Αργότερα θα ανασυρθούν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος, ουποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκοςκαι ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, σκοτώθηκαν. Σχετικά με τις αιτίες πτώσηςτου ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Η επίσημη άποψη τουελληνικού κράτους ήταν ότι το σκάφος κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειαςπροσανατολισμού του πιλότου.

06:00 Οι αμερικανοί διά του Υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκεπιβάλλουν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «Noships, notroops, noflags»διαμηνύουν ή σε πιο κομψή διπλωματική γλώσσα να ισχύσει το status quo ante.Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίεςείχαν αποσυρθεί από τα Ίμια.

Η Κρίση των Ιμίων δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Η Ελλάδααναγνωρίζει ως μόνη διαφορά της με τη γείτονα την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας,

Page 7: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

6

ενώ η Τουρκία ακόμη κα σήμερα θέτει τα θέματα του εναερίου χώρου (αναγνωρίζει 6και όχι 10 μίλια), του FIR Αθηνών, της αποστρατιωτικοποίησης των νήσων τουΑιγαίου και με την κρίση των Ιμίων το καθεστώς κάποιων βραχονησίδων («ΓκρίζεςΖώνες»).

3.Το «Μακεδονικό ζήτημα»

Τον Φεβρουάριο του 1993, ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκηςδιατύπωνε την άποψη ότι το θέμα του ονόματος της Δημοκρατίας των Σκοπίων δενείναι τόσο σοβαρό και ότι «κανείς δεν θα το θυμάται σε δέκα χρόνια». Φθάσαμεαισίως στα τέλη του 2017 και η ονομασία της ΠΓΔ της Μακεδονίας αναδεικνύεται σεμείζον ζήτημα πολιτικής αντιπαραθέσεως.

Όλα άρχισαν τον Ιούνιο του 1991, όταν πρώτα η Κροατία και η Σλοβενία κήρυξαντην απόσχισή τους από τη Γιουγκοσλαβική Ομοσπονδία.Την επομένη ακριβώς ηΒουλή συζήτησε το ζήτημα της απόσχισης και της «Μακεδονίας». Οι πρώτεςπολυκομματικές εκλογές έλαβαν χώρα στις 11 και 25 Νοεμβρίου 1990 και η πρώτηεπίσημη σύγκληση της νέας Βουλής τον Ιανουάριο του 1991. Λίγες μέρες αργότερα οΚίροΓκλιγκόροφ ανέλαβε την προεδρία του νέου κράτους και η ονομασία«Δημοκρατία της Μακεδονίας» κατοχυρώθηκε με την ψήφιση του Συντάγματος. ΤοΣυμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, με τη συμμετοχή και του τότε υπουργούΕξωτερικών Αντώνη Σαμαρά, αποδέχθηκε στις 16 Δεκεμβρίου του 1991 τη διάλυσητης πρώην Γιουγκοσλαβίας και αναγνώρισε την κρατική οντότητα της Κροατίας, τηςΣλοβενίας και των Σκοπίων. Η γειτονική χώρα εντάχθηκε στον ΟΗΕ με τοπροσωρινό όνομα «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ)»ή «FYROM» κι έκτοτε ξεκίνησαν διπλωματικές διαβουλεύσεις, που διαρκούν σχεδόντρεις δεκαετίες, χωρίς αποτέλεσμα.

Παρά τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής ότι δεν θα αναγνώριζε κράτος πουοικειοποιείται το όνομα «Μακεδονία», η κυβέρνηση Μητσοτάκη εξέπεμπεαντιφατικά μηνύματα, ενώ δεν φαινόταν να έχει ξεκάθαρη στρατηγική για τα νέαδεδομένα που διαμορφώνονταν στα Βαλκάνια.

Page 8: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

7

Το πρώτο πακέτο επίλυσης ήρθε από την Ευρώπη, το λεγόμενο «πακέτο Πινέιρο»,το οποίο πρότεινε σύνθετη ονομασία (Νέα Μακεδονία), κάτι που όμως ερχόταν σεευθεία αντίθεση με τα συμφωνηθέντα από τους πολιτικούς αρχηγούς στην Ελλάδα. ΟΓκλιγκόροφ άφηνε να εννοηθεί ότι θα το αποδεχόταν, αλλά χωρίς να δεσμευθεί.Τελικά το απέρριψε η Ελλάδα.

Οι τριβές ανάμεσα στον πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών στην Ελλάδαέγιναν πιο έντονες και οδήγησαν λίγες μέρες μετά στην απομάκρυνση Σαμαρά από τοΥΠΕΞ, ύστερα από νέο Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών, στο οποίο επιβεβαιώθηκε ηπρόθεση της Ελλάδας να μην αναγνωρίσει τα Σκόπια με ονομασία που να περιέχειτον όρο Μακεδονία

Η ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ 1995…

Επί των ημερών του Γκλιγκόροφ υπεγράφη η Ενδιάμεση Συμφωνία με την Ελλάδα,τον Σεπτέμβριο του 1995. Η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου ήρε το εμπορικόεμπάργκο που είχε επιβάλει στα Σκόπια επιθυμώντας να τα πιέσει οικονομικά, ενώ ηΠΓΔΜ αποδέχθηκε να αντικαταστήσει στη σημαία τον ήλιο της Βεργίνας και νααλλάξει το Σύνταγμά της, αφαιρώντας από τις διατάξεις του όλες τις αλυτρωτικέςαναφορές που η ελληνική πλευρά χαρακτήριζε «επιθετικές βλέψεις» (όπως τηναναφορά που έκανε λόγο για «δικαιώματα των μελών του μακεδονικού λαού σεγειτονικές χώρες»).

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΣΚΟΠΙΑΝΟ ΒΡΕΘΗΚΕ ΤΟ 2018 ΚΙΑ ΠΑΛΙ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ;

Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους αναθερμάνθηκε το θέμα τηςονοματολογίας. Ο πρώτος λόγος αφορά στην κυβερνητική αλλαγή στην ΠΓΔΜ.

Το ζήτημα επανέρχεται καθώς η λύση του ονόματος θεωρείται βασική προϋπόθεση,ώστε να συμφωνήσει η Ελλάδα στην ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και τηνΕυρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Υπάρχει έντονο διπλωματικό παρασκήνιο και σε ό,τι αφοράτο όνομα, η επικρατέστερη εκδοχή, σύμφωνα πάντα με όσα φαίνεται να ισχύουνσήμερα, είναι μία σύνθετη ονομασία με διακριτό προσδιορισμό ergaomnes (νομικόςόρος που σημαίνει «έναντι πάντων») - δηλαδή, πιθανόν, κάτι μεταξύ τού «ΝέαΜακεδονία» και «Βόρεια Μακεδονία» ή «Άνω Μακεδονία».

Page 9: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

8

Ήδη, από τον Αύγουστο, η κυβέρνηση του ΖόρανΖάεφ έχει επιτύχει σημαντικήβελτίωση στις διμερείς σχέσεις με τη Βουλγαρία και αναζητά περισσότερες διεθνείςεπιτυχίες, προκειμένου να ισχυροποιηθεί πολιτικά στο εσωτερικό της χώρας.Παράλληλα, στηρίζεται και ενθαρρύνεται από τις ΗΠΑ και ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.Συνεπώς, ο δεύτερος λόγος που εξηγεί την κινητικότητα γύρω από την ονοματολογίααφορά στις στρατηγικές επιδιώξεις των ΗΠΑ στα Βαλκάνια και φυσικά στηνπροοπτική της ενσωμάτωσης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Με άλλα λόγια, ηπύκνωση των επαφών και η κινητικότητα γύρω από το ζήτημα του ονόματος, δενφαίνεται να αποτελεί ελληνική πρωτοβουλία.

4. Ο εμφύλιος της Γιουγκοσλαβίας (1990-1995)

Η Γιουγκοσλαβία αποτελούνταν από έξι δημοκρατίες (Σερβία, Κροατία,Μαυροβούνιο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μακεδονία και Σλοβενία) και δύο αυτόνομεςπεριοχές του Κοσόβου και της Βοϊβοντίνας.

Η ανισότητα, κυρίως οικονομική, ανάμεσα στα μέρη της ομοσπονδίας αποτελούσε τηβασική αδυναμία του γιουγκοσλαβικού μοντέλου. Το δικαίωμα στην αυτοδιαχείρισηπου απολάμβαναν οι δημοκρατίες της ομοσπονδίας περιόριζε τις δυνατότητες τουκέντρου να ανακατανέμει τα εισοδήματα και σταδιακά οδήγησε στη δημιουργία ενόςΒορρά πλούσιου (Σλοβενία και Κροατία) που θεωρούσε ότι η ανάπτυξη τουαναστελλόταν από τους «φτωχούς συγγενείς» του Νότου (Μακεδονία,Κοσσυφοπέδιο). Με τη σειρά τους οι Νότιοι αισθάνονταν ότι η ομοσπονδία τουςεγκατέλειπε στην τύχη τους. Αυτές οι φυγόκεντρες οικονομικές δυνάμεις παράλληλακαι με τις πολιτισμικές διαφορές προοδευτικά πήραν εθνική μορφή και εκφράστηκαναπό εθνικιστικούς ανταγωνισμούς που οδήγησαν στον εμφύλιο και στηνεθνοκάθαρση.

Οι Γιουγκοσλαβικοί πόλεμοι ήταν μια σειρά εθνικών πολέμων και εξεγέρσεων πουδιεξήχθησαν από το 1991 έως το 1999/2001 στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Αυτοί οιπόλεμοι συνόδευσαν και διευκόλυναν τη διάλυση του γιουγκοσλαβικού κράτους,όταν οι δημοκρατίες του κήρυτταν ανεξαρτησία, αλλά τα ζητήματα των εθνοτικώνμειονοτήτων στις νέες χώρες (κυρίως Σέρβοι, Κροάτες και Αλβανοί)εξακολουθούσαν να παραμένουν ανεπίλυτα όταν αναγνωρίστηκαν διεθνώς τα νέακράτη. Οι πόλεμοι θεωρούνται γενικά ως μια σειρά ξεχωριστών αλλά συναφώνστρατιωτικών συγκρούσεων που σημειώθηκαν και επηρεάστηκαν από τιςπερισσότερες πρώην γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες.

Page 10: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

9

Το Κόσοβο υπήρξε η θρυαλλίδα που πυροδότησε την εθνικιστική ένταση στηΓιουγκοσλαβία. Η αλβανική δημογραφική ανάπτυξη οδηγούσε στην μείωση τουποσοστού των Σέρβων σε μια περιοχή που θεωρείται η ιστορική κοιτίδα τους. ΤονΑπρίλιο του 1987 σημειώνονται οι πρώτες συγκρούσεις μεταξύ ΑλβανώνΚοσοβάρων και εθνικιστών Σέρβων που αποτελούν στην καλύτερη περίπτωση το10% του πληθυσμού του Κοσόβου.

ZeljkoRaznatovic, γνωστος ως Arkan,ποζάρει με τημασκότ της παραστρατιωτικής του μονάδας, ένα τιγράκι.

Η κρίση κορυφώνεται όταν στις 5-7-1990 ξεσπάει στην κροατική πόλη Kninεπανάσταση των Σέρβων, η επονομαζόμενη και «επανάσταση των κορμών» εξαιτίαςτων κορμών που χρησιμοποιούσαν στα μπλόκα. Η Κροατία είχε έναν συμπαγήσερβικό πληθυσμό, γύρω στις 600.000, που επιθυμούσαν την ένωση με τη Σερβία του1994, η σερβική πλευρά δεν επεδίωκε να αποκαταστήσει τη Γιουγκοσλαβία, αλλά ναδημιουργήσει μια "Μεγάλη Σερβία" με μέρη της Κροατίας και της Βοσνίας.

Εθνικές ομάδες τηςΓιουγκοσλαβίας το 1992

Τον Μάρτη του 1992 η φωτιά ξεσπάει και στη Βοσνία όπου οι καλύτεραοργανωμένοι και εξοπλισμένοι Σερβοβόσνιοι του RadovanKaradzic περικυκλώνουν

Page 11: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

10

το Σαράγιεβο που το υπερασπίζονται Μουσουλμάνοι της Βοσνίας υπό τονAlijaIzetbegovic. Στόχος των Σερβοβόσνιων η ένωση με την Σερβία ενώ τωνμουσουλμάνων αλλά και πολλών Σερβοβόσνιων η διατήρηση του πολυεθνικούχαρακτήρα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ειδικά στις νότιεςπεριοχές είχε ισχυρή κροατική μειονότητα, γεγονός που το εκμεταλλεύτηκε οMilosevic προσπαθώντας να έρθει σε διακανονισμό με τους Κροάτες γιαδιαμοιρασμό της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης μεταξύ τους. Οι Σέρβοι εν τωμεταξύ ανεμπόδιστοι λόγω της υπεροπλίας τους επιδίδονται σε μπαράζ σφαγώνμουσουλμάνων στις πόλεις Bijeljina και Zvornik με το τελευταίο να θρηνεί 2.000νεκρούς και 50.000 πρόσφυγες μουσουλμάνους.

Οι νέες σφαγές των Σερβοβόσνιων στη Srebrenica την άνοιξη του 1993 αναγκάζουντελικά τον νωθρό Ο.Η.Ε. σε αλλαγή της στάσης του ανακηρύσσοντας την πόλη«ασφαλή περιοχή» με την οδηγία 819 και καταθέτοντας το σχέδιο των CyrusVanceκαι λόρδου Owen που προέβλεπε ενιαία Βοσνία-Ερζεγοβίνη με 10 επαρχίες. ΣτονΑστέρα της Βουλιαγμένης τον Μάη του 1993 οι Σερβοβόσνιοι παρουσία και τωνάλλων μερών δέχονται το σχέδιο αρχικά, για να το απορρίψουν εν τέλει λίγοαργότερα… Την ίδια στιγμή δράση ενάντια στους μουσουλμάνους της Βοσνίας–Ερζεγοβίνης αναλαμβάνουν οι Κροάτες που εποφθαλμιούν ευρείες περιοχές της πουσυνορεύουν προς νότο με την Κροατία. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάςβομβαρδίζουν το Mostar καταστρέφοντας και την ιστορική γέφυρα της πόλης πουείχαν χτίσει μουσουλμάνοι πέντε αιώνες πριν.

Εγκαινιάζουν δε και στρατόπεδα συγκέντρωσης μουσουλμάνων… Μπροστά στηννέα απειλή για τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς οι Η.Π.Α. αναλαμβάνουν δράσηκαι απειλούν με αεροπορικούς βομβαρδισμούς Σερβοβόσνιους και Κροάτες. Οιτελευταίοι συνθηκολογούν τον Φεβρουάριο του 1994. Με παρέμβαση τέλος τωνΡώσων λύνεται και η πολιορκία του Σαράγιεβο τον Μάρτιο του 1994. Το ΝΑΤΟ μετη σειρά του, μετά τις νέες σφαγές στην Srebrenica τον Ιούλιο του 1995, αποφασίζειτον επόμενο μήνα αεροπορικά χτυπήματα ενάντια στους Σερβοβόσνιους. Υπό τηνκάλυψη της ομπρέλας του ΝΑΤΟ οι Κροάτες περνούν στην αντεπίθεση καιπροβαίνουν σε εθνοκάθαρση ενάντια σε Σέρβους οδηγώντας 100.000 από αυτούς στοδρόμο της προσφυγιάς.

Το γιουγκοσλαβικό δράμα ολοκληρώνεται τελικά στις 21-11-1995 στο Dayton τουOhio όπου αντιπρόσωποι των τριών εθνοτήτων καταλήγουν στο διαμοιρασμό τηςΒοσνίας-Ερζεγοβίνης στη βάση ποσοστών, 51% για Κροάτες και μουσουλμάνους και49% για τους Σέρβους.

Έξι αυτόνομα κράτη στη θέση των πάλαι ποτέ γιουγκοσλαβικών δημοκρατιών. ΗΣερβία με το Μαυροβούνιο ήδη από τον Απρίλιο του 1992 αποτελούν την ΝέαΓιουγκοσλαβία, συμπεριλαμβανομένων και του Κοσόβου και της Βοϊβοντίνας, ηΚροατία, η Σλοβενία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και» τα Σκόπια (F.Y.R.O.M.), με τοόνομα της τελευταίας ακόμη σε εκκρεμότητα…

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι την ίδια στιγμή που ολόκληρη η Ευρώπη έμπαινεστον αστερισμό της ομοσπονδιοποίησης, με την Ενωμένη Ευρώπη, η Γιουγκοσλαβίαακολουθούσε τον ακριβώς αντίθετο δρόμο των μαχητικών εθνικισμών και τωναλυτρωτικών οραμάτων συνέπεια της κατάρρευσης του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Page 12: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

11

Από τη μεριά του ο Ο.Η.Ε. δεν αντέδρασε έγκαιρα ενώ οι λιγοστές δυνάμεις τωνκυανόκρανων της UNPROFOR που ανέλαβαν ανθρωπιστική πρωτοβουλία στιςπεριοχές των εμπόλεμων δεν κατάφεραν να αποσοβήσουν την εμφύλια σύρραξη.

Οι πόλεμοι σημαδεύτηκαν από πολλά εγκλήματα πολέμου, μεταξύ των οποίωνεθνοκάθαρση, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και βιασμό. Η γενοκτονία τηςΒοσνίας ήταν το πρώτο ευρωπαϊκό έγκλημα από τότε που ο Β Παγκόσμιος Πόλεμοςχαρακτηρίστηκε τυπικά ως γενοκτονικός και πολλοί βασικοί μεμονωμένοισυμμετέχοντες κατηγορήθηκαν στη συνέχεια για εγκλήματα πολέμου. Το ΔιεθνέςΠοινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) ιδρύθηκε από ταΗνωμένα Έθνη για τη δίωξη αυτών των εγκλημάτων.

Σύμφωνα με το Διεθνές Κέντρο Μεταβατικής Δικαιοσύνης, οι ΓιουγκοσλαβικοίΠόλεμοι είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο 140.000 ανθρώπων. Το ΚέντροΑνθρωπιστικού Δικαίου εκτιμά ότι στις συγκρούσεις στις πρώην γιουγκοσλαβικέςδημοκρατίες τουλάχιστον 130.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

5. H ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ '90

Μουσικά, τα 90s ήταν και θα παραμείνουν για πολλούς η δεκαετία που σημάδεψε τηζωή τους, ήταν δέκα χρόνια που, μετά την υπερβολή των 80s, άλλαξαν τα πράγματα,με καινούργια συγκροτήματα, νέα μουσικά είδη, νέα είδωλα και άφησαν μια γλυκιάγεύση και έντονες αναμνήσεις.Ανάμεσα σε πολλά πράγματα που μας λείπουν από αυτή την εποχή είναι και ταπαρακάτω…Boy/GirlBandsThe Backstreet Boys, Take That, N' Sync, New Kids On The Block, Spice Girls, AllSaints καιόλοιοιυπόλοιποι. Τα συγκροτήματα αυτά, που τις περισσότερες φορές ήτανκατασκευασμένα από δισκογραφικές εταιρείες ή ισχυρά managements, μπορεί να μηνέγιναν γνωστά για τις φωνητικές ικανότητες των συμμετεχόντων σε αυτά, αλλάστόλισαν όλα τα εφηβικά δωμάτια και δημιούργησαν τεράστια fanclubs. Τα μέλητους -όσα είναι ακόμη στο προσκήνιο- είτε κατάφεραν να κάνουν επιτυχημένη soloκαριέρα στη μουσική (Robbie Williams, Justin Timberlake) ή στη μόδα (VictoriaBeckam) ή περιμένουν στωικά στην αφάνεια, ελπίζοντας σε μια πιθανή μελλοντικήαναγέννηση.Οι Spice Girls εκτός από ένα από τα μεγαλύτερα εξαγώγιμα προϊόντα της ΜεγάληςΒρετανίας της δεκαετίας του '90, ήταν και μέλος ενός ολόκληρου κινήματος πουξεκίνησε από την πολιτική και εξαπλώθηκε στην τέχνη, κάνοντας τη Γηραιά Αλβιώνατον πιο… hot προορισμό. To Εργατικό Κίνημα του Tony Blair στάθηκε αφορμή γιαμια στροφή της βρετανικής κουλτούρας από τον συντηρητισμό στην καλλιτεχνική

Page 13: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

12

«άνοιξη». Από αυτό το κίνημα ξεπήδησε η Britpop, ένα τεράστιο κεφάλαιο τηςδεκαετίας του ’90 αλλά και της μουσικής γενικότερα. Από τα συγκροτήματα πουαποτελούσαν την britpop, έχουν μείνει ακόμα στο προσκήνιο οι Oasis, οι Blur, οιSuede και οι Pulp, ανάμεσα σε μερικούς ακόμα.Η σκηνή του Seattle, έφτιαξε ένα νέο ήχο που εντάχθηκε στο alternativerock. Ο KurtCobain έγινε η φωνή μιας ολόκληρης γενιάς και ο θάνατος του ήταν ένα από τα πιοσυγκλονιστικά μουσικά γεγονότα των τελευταίων ετών.Τίποτα δε θα ήταν το ίδιο στη ροκ αν δεν υπήρχε αυτό το κίνημα από την άλληπλευρά του Ατλαντικού, που έσβησε όσο γρήγορα αναδείχθηκε. Συγκροτήματα πουξεχώρισαν, εκτός από τους Nirvana, ήταν οι StoneTemplePilots, Soundgarden,PearlJam, Mudhoney κ.ά.Πριν γίνει ένα κανάλι για έφηβες whitetrash μαμάδες, κακομαθημένα 16χρονα καικάθε είδους χαζό ριάλιτι, το κανάλι αυτό ήταν ο πιο άμεσος τρόπος ενημέρωσης γιαόλα τα καινούργια μουσικά πράγματα, προτού έρθει φυσικά, το internet στη ζωή μας.Madonna, Michael Jackson, George Michael κτλ.Η Madonna μπορεί να συνεχίζει αγέρωχη να αλωνίζει τα στάδια του κόσμου, ναπροκαλεί και να διατηρεί το ενδιαφέρον του κοινού για αυτήν αμείωτο, καμία σχέσηδεν έχει όμως, με τον χαρακτήρα που είχε πλάσει στα 90s, όταν η μία πρόκλησηδιαδεχόταν την άλλη, το ένα υπέροχο τραγούδι το επόμενο και η κυριαρχία της δενμπορούσε να αμφισβητηθεί από καμία… LadyGagaΟ εκλιπών Michael Jackson, μπορεί ακόμα να κρατάει τον τίτλο του «Βασιλιά τηςPop», όμως μετά τη δεκαετία του '90 η πτώση του ήταν κατακόρυφη καιεκκωφαντική, με τον ίδιο να έχει καταντήσει… μια σκιά του εαυτού του.Ο GeorgeMichael, , με την καταπληκτική φωνή και τα αθάνατα τραγούδια, δύσκολαθα ανακτήσει την παλιά του δόξα. Στην ίδια κατηγορία συγκαταλέγονται φυσικά καιπολλοί άλλοι pop και rock αστέρες, που ο σημερινός τους εαυτός δεν θυμίζει σετίποτα τις παλιές καλές του μέρες, όπως ο Axl Rose των Guns n' Roses, ο EltonJ ohn,ο Prince κ.ά. Εξαιρείται ίσως, η KylieMinogue που στα 00s έκανε ένα δυναμικόcomeback.

Κι αυτοί είναι οι ύμνοι των club εκείνης της εποχής, είναι τα τραγούδια που δενγίνεται να μη χόρεψες. Ανόχιόλα, ταπερισσότερα.Plasticdreams - Jaydee - 1992, Fired up! - Funky Green Dogs – 1996, French kiss -Lil’ Luis – 1989 ,Insomnia - Faithless - 1995 ,Think about the way - Ice MC - 1994What time is love? - KLF - 1991, U'can't touch this - MC Hammer - 1990Groove is in the heart - Deee-Lite - 1990 ,Cantaloop (Flipfantasia) - Us3 - 1993Asi me gusta a mi (Hyperdancer) - ChimoBayo - 1991, I totally miss you - Bad BoysBlue - 1992, Don't you want me - Felix - 1992, Rhythm is a dancer - Snap! – 1992It's my life - Dr. Alban - 1992My body and soul (Original Mix ’92) - Marvin Gardens - 1992 ,Open your mind -Usura - 1993, La plage de Saint Tropez - Army of lovers - 1993Informer - Snow - 1993 -,No limit - 2 Unlimited - 1993Mr. Vain - Culture beat - 1993,What is love - Haddaway - 1993Mishale - AndruDonalds - 1994, When I look into your eyes - Samira - 1994Omen III - Magic Affair - 199 ,.Freed From Desire – Gala – 1996ski-ba-bop-ba-dop-bop. , Devotion - Nomad – 1991Coco jambo - Mr. President - 1995, All That She Wants - Ace of Base - 1993The bomb (These sounds fall into my mind) – The Bucketheads – 1995

6. Η ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΊΑΣ ΤΟΥ 90

Page 14: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

13

Η δεκαετία του ’90 υπήρξε για τον κινηματογράφο μία περίοδος ανόδου τουπαγκόσμιου σινεμά, ενώ στα αμερικανικά δεδομένα, το ανεξάρτητο σινεμά, βρήκεσιγά σιγά τη θέση του που άρχισε να ζυμώνει από την προηγούμενη δεκαετία. Τοσίγουρο είναι πως ήταν μία δεκαετία που μας άφησε με πολλές κλασικές καιαγαπημένες ταινίες από την Τριλογία των Χρωμάτων του Krzysztof Kieslowski μέχριαριστουργήματα του ασιατικού σινεμά από τον WongKar-Wai και μέχρι την cultκαι κλασική πλέον ματιά του Tarantino που εδραιώθηκε αυτή τη δεκαετία.ΤοIndiewire αποφάσισε να συγκεντρώσει τις 50 εκείνες ταινίες που ξεχώρισαν λίγοπαραπάνω στα 90s κι εμείς σας παρουσιάζουμε την πρώτη δεκάδα:

1. Goodfellas (Martin Scorsese, 1990)2. Close Up (Abbas Kiarostami, 1990)3. Pulp Fiction (Quentin Tarantino, 1994)4. Groundhog Day (Harold Ramis, 1993)5. Chungking Express (Wong Kar-Wai, 1994)6. Hoop Dreams (Steve James, 1994)7. Dazed And Confused (Richard Linklater, 1993)8. Beau Travail (Claire Denis, 1999)9. Being John Malkovich (Spike Jonze, 1999)10. Heat (Michael Mann, 1995)

7. Ο ΠΑΟΚ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗΣ ΣΤΟ ΚΥΠΕΛΛΟ ΚΥΠΕΛΟΥΧΩΝΣΤΗ ΓΕΝΕΥΗ ΤΟ 1991

Η 26η Μαρτίου είναι μέρα που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στο μυαλό των φίλωντου ΠΑΟΚ. Εκείνη τη μέρα, πριν από 22 χρόνια, ο «Δικέφαλος του Βορρά»κατέκτησε τον πρώτο του ευρωπαϊκό τίτλο (καιδεύτερο για το ελληνικό μπάσκετμετά από εκείνον της ΑΕΚ στην ίδια διοργάνωση το 1968) νικώντας με 76-72 τηΣαραγόσα στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων στη Σαραγόσα.

Page 15: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

14

O δρόμος για την κατάκτηση του κυπέλλου ήταν καταπληκτική από την αρχή ως τοτέλος. Περισσότεροι από 6.000 φίλαθλοι του ΠΑΟΚ μετέτρεψαν τη Γενεύη σεΘεσσαλονίκη και το γήπεδο όπου έγινε ο τελικός σε Αλεξάνδρειο. Η μάχη ήτανμεγάλη και η Σαραγόσα του Manuel Comas αποδείχθηκε άξιος αντίπαλος.Οι Ισπανοί είχαν τον έλεγχο και προηγήθηκαν 31-36 στο ημίχρονο, ενώ ο ΠΑΟΚ τουDraganSakota αντιμετώπισε τεράστιο πρόβλημα με τα φάουλ. Ο Φασούλας βγήκενωρίς εκτός αγώνα, αρχικά με 4 και στη συνέχεια με 5, ενώ το ίδιο πρόβλημααντιμετώπισαν επίσης Παπαχρόνης και Ιωάννου, ενώ στο τέλος έπαιξε ως σέντερμέχρι και ο Μακαράς.Ο αγώνας διακόπηκε μάλιστα καθώς οι φίλαθλοι του ΠΑΟΚ ήταν εξοργισμένοι καιδιαμαρτυρήθηκαν έντονα για την διαιτησία των Gerard, Cazzaro. Χρειάστηκεμάλιστα να μιλήσουν στον κόσμο από μικροφώνου ο πρόεδρος Νίκος Βεζυρτζής καιο αρχηγός Παναγιώτης Φασούλας για να συνεχιστεί κανονικά το παιχνίδι.Το τέλοςτου αγώνα ήταν συγκλονιστικό, καθώς ο ΠΑΟΚ κατάφερε να γυρίσει το παιχνίδι απότο -8 (51-59) και με τους Πρέλεβιτς, Barlow να κάνουν καταπληκτική εμφάνισηέφτασε στη νίκη με 76-72 και κατέκτησε το βαρύτιμο τρόπαιο..

\

8. ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΗΜΑΔΕΨΑΝ ΤΗΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 90

ΤΖΕΝΗ ΚΑΡΕΖΗ

Page 16: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

15

Η Τζένη Καρέζη

(ως ΕυγενίαΚαρπούζη Αθήνα 12 Ιανουαρίου 1934 – 26 Ιουλίου 1992) ήταν μία απότις δημοφιλέστερες Ελληνίδες ηθοποιούς του θεάτρου και του κινηματογράφου.Τον Οκτώβριο του 1954 κάνει την πρώτη της εμφάνιση στο θέατρο, στο έργο«Ωραία Ελένη», δίπλα στην Μελίνα Μερκούρη και τον Βασίλη Διαμαντόπουλο.Σχεδόν ταυτόχρονα, το 1955 εμφανίζεται καιστην πρώτη κινηματογραφική τηςταινία, σανπρωταγωνίστρια μάλιστα, στην ταινία Λατέρνα,φτώχεια και φιλότιμο. ΣτοΕθνικό θέατρο θα μείνει μέχρι το 1959.Από το1960 θα στραφεί στο ελεύθερο θέατρο, συγκροτώντας θιάσους με όλα σχεδόντα διάσημα ονόματα του ελληνικού θεάτρου. Από το1968 και μέχρι το θάνατό της θασυνεργαστείαποκλειστικά με τον ηθοποιό καισύζυγό της Κώστα Κοζάκο.

Η Τζένη Καρέζη το 1973, συμμετείχε στο "Μεγάλο μας τσίρκο", του ΙάκωβουΚαμπανέλλη. Μαζί της έπαιξαν ο Κώστας Καζάκος, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος,ο Νίκος Κούρος, ο Τίμος Περλέγκας και ο Χρήστος Καλαβρούζος. Τη μουσικήέγραψεο Σταύρος Ξαρχάκος και τραγούδησε ο Νίκος Ξυλούρης.Η Τζένη Καρέζη ήταν στρατευμένη στο κομμουνιστικό κίνημα συμμετέχοντας σε

πολλές πορείες ειρήνης. Hταν μέλος της ΕΔΑ. Στα χρόνια της Χούντας συμμετείχεενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα και το 1974 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Ο πρώτος τηςγάμος ήταν με τον δημοσιογράφο Ζάχο Χατζηφωτίου (1962-1964).Τον Αύγουστο του 1968 παντρεύτηκε τον ηθοποιό Κώστα Καζάκο, με τον οποίο καιαπέκτησε ένα γιο, τον επίσης ηθοποιό Κωνσταντίνο Καζάκο. Τον Φεβρουάριο του1988, παίζει στον Βυσσινόκηπο του Αντόν Τσέχωφ. Ομως, λίγες μέρες μόλις πριν τηνπαράσταση, η Καρέζη διεγνώστηκε ότι πάσχει από καρκίνο της μήτρας. Η Καρέζηόμως δίνει ακόμα μια παράσταση, το "Διαμάντια και Μπλουζ", την περίοδο 1990-1991.Έκτοτε, η κατάσταση της υγείας της επιδεινώθηκε αρκετά. Τις τελευταίες μέρες τηςζωής της, η κατάσταση της υγείας της χειροτέρεψε ακόμα περισσότερο. Πέθανε στις26 Ιουλίου 1992, μετά από τετραετή μάχη με τον καρκίνο. Η σορός της τέθηκε σελαϊκό προσκύνημα στο παρεκκλήσι της Μητρόπολης Αθηνών. Στις 29 Ιουλίου έγινεη κηδεία στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αθηνών και η ταφή της πραγματοποιήθηκε στοΑ' Νεκροταφείο Αθηνών δημοσία δαπάνη, παρουσία πολλών συναδέλφων της καιαπλού κόσμου. Λίγους μήνες πριν το θάνατό της είχε συγγράψει την αυτοβιογραφίατης.

Η Μελίνα Μερκούρη

Page 17: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

16

Η Μελίνα Μερκούρη

(Μαρία Αμαλία Μερκούρη, Αθήνα,18 Οκτωβρίου 1920 – Νέα Υόρκη, 6 Μαρτίου1994) ήταν Ελληνίδα ηθοποιός και πολιτικός.Υπήρξε πολύμορφη προσωπικότητα. Κορυφαία αγωνίστρια της Δημοκρατίας στοναγώνα κατά της χούντας (1967-1974). Σπουδαία ηθοποιός του θεάτρου και τουκινηματογράφου με διεθνή καριέρα και με ερμηνείες που έχουν καταγραφεί στιςσελίδες της Έβδομης Τέχνης. Πολιτικός που σημάδεψε με την παρουσία της τονπολιτισμό της Ελλάδας, τον έφερε στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων.Καταγόταν από φημισμένη οικογένεια πολιτικών. Ηθοποιός βραβευμένημε πλήθοςδιεθνών βραβείων και παγκόσμιας ακτινοβολίας προσωπικότητα διετέλεσε υπουργόςΠολιτισμού τα έτη 1981—89 και 1993—94 σε όλες τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ.Η οικογένεια Μερκούρη, αρβανίτικης καταγωγής, προερχόταν από την Αργολίδα καιμέλη της είχαν πολεμήσει στην επανάσταση του 1821. Ο παππούς της, ΣπυρίδωνΜερκούρης, είχε διατελέσει για πολλά χρόνια δήμαρχος Αθηναίων. Ο πατέρας της,Σταμάτης Μερκούρης, ήταν αξιωματικός του Ιππικού και χρημάτισε βουλευτής καιυπουργός, ενώ για πολλά χρόνια συμμετείχε στη διοίκηση της ομάδας τουΠαναθηναϊκού.Το Σεπτέμβρη του 1938 η Μελίνα γίνεται δεκτή στη Δραματική Σχολή του ΕθνικούΘεάτρου με συμμαθητές τη Δέσπω Διαμαντίδου, την Αλέκα Παΐζη, τον ΑνδρέαΦιλιππίδη, τον Αλέξη Δαμιανό κ.ά. Το χειμώνα του 1939 παντρεύεται τον ΠαναγήΧαροκόπο..Πρωτοεμφανίζεται στη θεατρική σκηνή το 1944 στο Θέατρο Βρετάνια με το θίασοτου Γιώργου Παππά και Αντώνη Γιαννίδη, με το έργο του Αλέξη Σολομού «Τομονοπάτι της Λευτεριάς» και ακολουθεί το έργο του Laszlo Bus-Fekete «H κόμισσακαι ο καμαριέρης». Ακολουθούν: 1945-1946 «Μις Μπα», «Θα σε παντρευτώ Τέρας»,«Το Πένθος ταιριάζει στηνΗλέκτρα», «Πωλείται Κέφι», «Η Μπόρα Πέρασε» κ.α «Το1949 «Λεωφορείον ο Πόθος» που αποτέλεσε μια από τις παραστάσεις σταθμούς στηνκαριέρα της (παράσταση για την οποία γράφτηκε το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι«Χάρτινο το Φεγγαράκι») καθώς το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν για τουςηθοποιούς του Εθνικού ήταν «απαγορευμένο»,

Page 18: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

17

Αθήνα-ΠαρίσιΑπό το 1951 αρχίζει να πρωταγωνιστεί παράλληλα και στην Γαλλική θεατρικήσκηνή, όπου έγινε μούσα ενός από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς, τουΜαρσέλΑσάρ. Συνεχίζει την παράλληλη πορεία της και στις δύο σκηνές, τηναθηναϊκή και την παριζιάνικη. Το κινηματογραφικό της ντεμπούτο έγινε με έναθεατρικό έργο που είχε γραφτεί από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη ειδικά για τη ΜελίναΜερκούρη, το «Στέλλα με τα κόκκινα γάντια», που στην ταινία είχε τον τίτλο«Στέλλα» (1955). Η ταινία αυτή ήταν η μόνη που έκανε η Μελίνα Μερκούρη μεελληνική παραγωγή (Καραγιάννης Καρατζόπουλος).Το 1960 παίζει με το θέατρο Τέχνης το «Γλυκό Πουλί της Νιότης» με τονπρωτοεμφανιζόμενο τότε Γιάννη Φέρτη.Επόμενος σημαντικός σταθμός στην θεατρική της καριέρα είναι το «IllyaDarling»που ανεβάζει, με προπωλημένα όλα τα εισιτήρια των παραστάσεων και μεσυμπρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο, στο Μπρόντγουέι στις ΗΠΑ, ενώ είχε ήδηκάνει περιοδεία σε κάθε πολιτεία των ΗΠΑ. Το έργο είναι η θεατρική διασκευή τουκινηματογραφικού έργου «Never on Sunday» (Ποτέ την Κυριακή), που της είχεχαρίσει παγκόσμια αναγνώριση. ΖυλΝτασσέν

Το 1964, η Μελίνα Μερκούρη και ο Ζυλ Ντασέν ανήγγειλαν την πρόθεσή τους ναδεσμευτούν. Η ΠαρίΖουρ δημοσίευσε την είδηση για τη Μελίνα και τον Ντασέν, απότη Λωζάνη όπου αναπαύονταν μετά τα γυρίσματα του Τοπ Καπί (Topkap, 1964), ωςεξής: «Η Μελίνα Μερκούρη, 38 ετών, είναι η χαρά της ζωής, η ελευθερία, τοαπρόοπτο. Ο Ντασσέν 52 ετών είναι η διακριτική διάνοια, το ταλέντο, ο μηκραυγαλέος αντικομφορμισμός». «Αν στην ηλικία μου δεν γνωρίζω τι είναισημαντικό εις την ζωήν δεν θα το μάθω ποτέ», ομολογεί η Μελίνα. «Ζω με τονΝτασσέν, τον αγαπώ, είναι καλύτερός μου. Και θα ήθελα αυτό να μην τελειώσειποτέ».Ο Ζυλ Ντασέν και η Μελίνα Μερκούρη παντρεύτηκαν στις 18 Μαΐου του 1966στο δημαρχείο Λωζάνης.. Αρκετά σημαντική ήταν και η πορεία της στον διεθνή καιελληνικό κινηματογράφο. Της χάρισε αρκετά βραβεία με κορυφαίο το βραβείοπρώτης γυναικείας ερμηνείας του Φεστιβάλ των Καννών και επίσης μίαυποψηφιότητα για Οσκαρ για το Ποτέ την Κυριακή (Never on Sunday) το οποίοέχασε απ' την Ελίζαμπεθ Τέιλορ το 1960.Η διεθνής αναγνώριση είναι πλέον γεγονός. Η Μελίνα θα ανοίξει τα φτερά της το1967 για το Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης, για να παίξει στο «Ίλια Ντάρλινγκ» μετον ΖυλΝτασσέν, σύζυγό της από την προηγούμενη χρονιά, στο πλευρό της. Ταμεσάνυχτα της 21ης Απριλίου, ο Μάνος Χατζιδάκις τηλεφωνεί σε κείνη και στον Ζυλγια να τους πει ότι στην Ελλάδα έγινε στρατιωτικό πραξικόπημα. Η Μελίνα κάνειδηλώσεις στις τηλεοπτικές κάμερες των αμερικανικών μέσων μαζικής ενημέρωσης.«Σας παρακαλώ μην πάτε στη χώρα μου» λέει κλαίγοντας. Για τις δηλώσεις αυτές, ηχούντα θα της αφαιρέσει την ελληνική ιθαγένεια στις 12 Ιουλίου του ίδιου χρόνου.Εκείνη θα απαντήσει με το ιστορικό πλέον : «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνωΕλληνίδα. Ο Παττακός γεννήθηκε φασίστας και θα πεθάνει φασίστας». Από τονΝοέμβριο του 1967 και επί τρεις μήνες, το FBI την παρακολουθεί παντού. Υπάρχειπροειδοποίηση ότι θα γίνει δολοφονική απόπειρα εναντίον της.

Το σύνθημα για την αντιδικτατορική δράση έχει δοθεί. Με τον ΖυλΝτασσέν, με τονΜίκη Θεοδωράκη, με άλλους φίλους, η Μελίνα θα γίνει ο εφιάλτης της χούντας. Σεαυτούς τους δύσκολους καιρούς θα γνωρίσει και τον Ανδρέα Παπανδρέου. Κάνειπολιτική περιοδεία στις ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Ελβετία, Γαλλία, Αγγλία,Γερμανία, Ιταλία, Δανία, Σουηδία, Νορβηγία, Βέλγιο, Ολλανδία). Οργανωτής, ο

Page 19: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

18

Σπύρος Μερκούρης. Θα συμμετάσχει σε διαδηλώσεις, απεργίες πείνας, συναυλίες καιπολιτικές εκδηλώσεις. Δημιουργούνται πολιτικές και καλλιτεχνικές επιτροπές,επιτροπές Ελλήνων που στηρίζουν όλα τα προγράμματα. Η Μελίνα δίνεισυνεντεύξεις, κάνει ομιλίες, τραγουδά ενάντια στους συνταγματάρχες. Η χούντααντιδρά, απαγορεύει στην Ελλάδα τα τραγούδια της και δεσμεύει την περιουσία της.Στις 7 Μαρτίου του 1969, στο θέατρο της Γένοβας γίνεται βομβιστική επίθεσηεναντίον της με βόμβα πέντε κιλών η οποία και εκρήγνυται, χωρίς ευτυχώς θύματα.Στο πλαίσιο της ίδιας περιοδείας, γίνεται επίθεση εναντίον της από φασιστικήοργάνωση στο Βέλγιο.

Ο θάνατος του πατέρα της (7 Ιουλίου 1968) τη βρίσκει στην ξενιτιά. Δεν έχειιθαγένεια, ούτε διαβατήριο. Όταν πεθαίνει η μητέρα της (Ιούλιος 1972) τηςεπιτρέπουν την είσοδο στη χώρα για λίγες ώρες.

Στις 26 Ιουλίου του 1974, δύο μόλις μέρες μετά την πτώση της χούντας, επιστρέφειστην Ελλάδα. Στο αεροδρόμιο γίνεται διαδήλωση, θα κατέβει από το αεροπλάνοκάνοντας το σήμα της νίκης και θα χαθεί στις αγκαλιές των αγαπημένων της.

Συνέχεια στο θέατρο κατά τα έτη 1967-1974, τα χρόνια της δικτατορίας, από τηστιγμή που τελείωσε τις παραστάσεις του «IllyaDarling», η Μελίνα Μερκούρη έπαιξεμόνο την Λυσιστράτη το 1972 στο Μπρόντγουεϊ σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη.Το 1975 και ενώ έχει επιστρέψει στηνΕλλάδα, ανεβάζει στο θέατρο Κάππα με τονΝίκο Κούρκουλο την «Οπερα της πεντάρας», το 1976 την «Μήδεια» με το Κ.Θ.Β.Ε.,ενώ το 1978 το «Συντροφιά με το Μπρεχτ» από το Ελληνικό θέατρο του ΜάνουΚατράκη, παράσταση για την οποία γράφτηκε από το Θάνο Μικρούτσικο το «Ανναμην κλαις» για να τραγουδηθεί από τη Μελίνα Μερκούρη και τον Γιάννη Κούτρα.Τέλος, το 1980 ανέβασε ξανά το «Γλυκό πουλί της Νιότης» με τον Γιάννη Φέρτη καιέκλεισε ουσιαστικά την θεατρική της καριέρα με το «Ορέστεια» στο Αρχαίο Θέατροτης Επιδαύρου από το Θέατρο Τέχνης. Το 1992 κάνει μια τελευταία, έκτακτη,εμφάνιση στην όπερα Πυλάδης, σε βιντεοσκοπημένη σκηνή, στο ρόλο τηςΚλυταιμνήστρας, που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.Όραμά της ήταν μέχρι το θάνατό της η επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνααπό το Βρετανικό Μουσείο. Δημιούργησε τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα για ναέρθει το θέατρο στην επαρχία, ενώ δική της έμπνευση ήταν και η δημιουργία τουθεσμού της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης.

Ο πατέρας ΠαΐσιοςΠαιδική ηλικία

Ο Γέρων Παΐσιος γεννήθηκε στα Φάρασα της Καππαδοκίας, στη Μικρά Ασία, στις25 Ιουλίου του 1924. Ο πατέρας του ονομαζόταν Πρόδρομος και ήταν πρόεδρος τωνΦαράσων, ενώ η μητέρα του λεγόταν Ευλαμπία. Ο Γέροντας είχε ακόμα 8 αδέλφια.Στις 7 Αυγούστου του 1924, μια εβδομάδα πριν οι Φαρασιώτες φύγουν για τηνΕλλάδα, ο Γέροντας βαφτίστηκε από τον Άγιο Αρσένιο τον Καππαδόκη, ο οποίοςεπέμεινε και του έδωσε το δικό του όνομα «για να αφήσει καλόγερο στο πόδι του»,όπως χαρακτηριστικά είχε πει.

Πέντε εβδομάδες μετά τη βάπτιση του μικρού τότε Αρσένιου, στις 14 Σεπτεμβρίουτου 1924 η οικογένεια Εζνεπίδη, μαζί με τα καραβάνια των προσφύγων, έφτασε στον

Page 20: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

19

Άγιο Γεώργιο στον Πειραιά και στη συνέχεια πήγε στην Κέρκυρα, όπου καιτακτοποιήθηκε προσωρινά στο Κάστρο. Στην Κέρκυρα η οικογένειά του έμεινεενάμιση χρόνο. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην Ηγουμενίτσα και κατέληξε στηνΚόνιτσα. Εκεί ο Αρσένιος τελείωσε το δημοτικό σχολείο και πήρε το απολυτήριο του«με βαθμό οκτώ και διαγωγή εξαίρετο». Από μικρός συνεχώς είχε μαζί του ένα χαρτί,στο οποίο σημείωνε τα θαύματα του Αγίου Αρσενίου. Έδειχνε ιδιαίτερη κλίση προςτον μοναχισμό και διακαώς επιθυμούσε να μονάσει. Οι γονείς του χαριτολογώντας,του έλεγαν «βγάλε πρώτα γένια και μετά θα σε αφήσουμε».

Εφηβικά χρόνια και ο στρατός

Στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι να υπηρετήσει στο στρατό ο Αρσένιος δούλεψεσαν ξυλουργός. Όταν του παραγγελνόταν να κατασκευάσει κάποιο φέρετρο, ο ίδιοςσυμμεριζόμενος την θλίψη της οικογένειας, αλλά και τη φτώχεια της εποχής, δενζητούσε χρήματα.

Το 1945 ο Αρσένιος κατατάχτηκε στο στρατό και υπηρέτησε σαν ασυρματιστής κατάτον ελληνικό εμφύλιο. Όσο καιρό δεν ήταν ασυρματιστής, ζητούσε να πολεμεί στηνπρώτη γραμμή, προκειμένου κάποιοι οικογενειάρχες, να μην βλαφτούν. Τομεγαλύτερο όμως διάστημα της θητείας του το υπηρέτησε με την ειδικότητα τουασυρματιστή. Απολύθηκε από το στρατό το 1949.

Μοναστικός Βίος

Τα πρώτα χρόνια

Ο πατέρας Παΐσιος πρώτη φορά εισήλθε στο Άγιο Όρος για να μονάσει το 1949,αμέσως μετά την απόλυσή του από το στρατό. Όμως επέστρεψε στα κοσμικά για έναχρόνο ακόμα, προκειμένου να αποκαταστήσει τις αδελφές του. έτσι το 1950 πήγε στοΆγιο Όρος. Η πρώτη μονή στην οποία κατευθύνθηκε και παρέμεινε για ένα βράδυήταν Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στις Καρυές. Εν συνεχεία κατέλυσε στησκήτη του Αγίου Παντελεήμονος, στο κελί των Εισοδίων της Θεοτόκου. Εκεί θαγνωρίσει τον πατέρα Κύριλλο που ήταν ηγούμενος στη μονή και θα τον ακολουθήσειπιστά.

Λίγο αργότερα αποχώρησε από τη μονή και κατευθύνθηκε στη Μονή Εσφιγμένου.Εκεί τελέσθηκε η τελετή της «ρασοευχής» και πήρε το πρώτο όνομά του που ήτανΑβέρκιος. Και εκεί αμέσως ξεχώρισε για την εργατικότητά του, τη μεγάλη αγάπη καικατανόηση που έδειχνε για τους «αδελφούς» του, την πιστή υπακοή στο γέροντά του,την ταπεινοφροσύνη του, αφού θεωρούσε εαυτόν κατώτερο όλων των μοναχών στηνπράξη. Προσευχόταν έντονα και διάβαζε διαρκώς, ιδιαίτερα τον Αββά Ισαάκ.

Το 1954 έφυγε από τη μονή Εσφιγμένου και κατευθύνθηκε προς την Μονή Φιλοθέου,που ήταν Ιδιόρυθμο μοναστήρι όπου μόναζε και ένας θείος του. Η συνάντησή τουόμως με τον Γέροντα Συμεών θα είναι καταλυτική για την πορεία και διαμόρφωσητου μοναχικού χαρακτήρα του Παϊσίου. Μετά από δύο χρόνια, το 1956,χειροθετήθηκε «Σταυροφόρος» και πήρε το «Μικρό Σχήμα». Τότε ήταν τελικά πουονομάστηκε και «Παΐσιος», χάρη στο Μητροπολίτη Καισαρείας Παΐσιο τον β΄, οοποίος ήταν και συμπατριώτης του. Ο Γέρων Αυγουστίνος αυτήν την περίοδοαπέκτησε στενή σχέση με τον Παΐσιο.

Page 21: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

20

Το 1958, ύστερα από «εσωτερική πληροφόρηση», πήγε στο Στόμιο Κονίτσης. Εκείπραγματοποίησε έργο το οποίο αφορούσε στους ετερόδοξους αλλά περιελάμβανε καιτη βοήθεια των βασανισμένων και φτωχών Ελλήνων, είτε με φιλανθρωπίες, είτεπαρηγορώντας τους και στηρίζοντάς τους ψυχολογικά, με αιχμή το λόγο τουΕυαγγελίου. Επί 4 έτη έμεινε στην Ιερά Μονή Γενεθλίων της Θεοτόκου στο Στόμιο,όπου αγαπήθηκε πολύ από τον λαό της περιοχής για την προσφορά και τονμετριοπαθή χαρακτήρα του.

Από εκεί πήγε στο Όρος Σινά στο κελί των Αγίων Γαλακτίωνος και Επιστήμης. ΟΓέροντας εργαζόταν ως ξυλουργός και ό,τι κέρδιζε το έδινε σε φιλανθρωπίες στουςΒεδουίνους, ιδίως τρόφιμα και φάρμακα.

Επιστροφή στο Άγιο Όρος

Το 1964 επέστρεψε στο Άγιο Όρος, από όπου δεν ξαναέφυγε ποτέ. Η σκήτη η οποίατον φιλοξένησε ήταν η Ιβήρων. Στο διάστημα που παρέμεινε εκεί, και συγκεκριμένατο 1966, ασθένησε σοβαρά και εισήχθη στο Νοσοκομείο Παπανικολάου.Υποβλήθηκε σε εγχείρηση, με αποτέλεσμα μερική αφαίρεση των πνευμόνων. Στοδιάστημα μέχρι να αναρρώσει και να επιστρέψει στο Άγιο Όρος φιλοξενήθηκε στηνΜονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, στη Σουρωτή. Επέστρεψε στο Άγιο Όρος μετάτην ανάρρωσή του και το 1967 μετακινήθηκε στα Κατουνάκια, και συγκεκριμένα στοΛαυρεώτικο κελί του Υπάτου.

Από τότε άρχισε να δέχεται πολλές επισκέψεις. Ήδη το όνομά του έχει αρχίσει ναγίνεται αρκετά γνωστό μακριά από το Όρος και κάθε λογής βασανισμένοι άνθρωποιοδηγούνταν σε αυτόν, μαθαίνοντας για ένα χαρισματικό μοναχό που ονομάζεταιΠαΐσιος. Το επόμενο έτος μεταφέρεται στη Μονή Σταυρονικήτα. Βοηθάει σημαντικάσε χειρονακτικές εργασίες, συνεισφέροντας στην ανακαίνιση του μοναστηριού.Συχνά μάλιστα βοηθάει ως ψάλτης στη Σκήτη Τιμίου Προδρόμου το ΓέρονταΤύχωνα. Οι δύο γέροντες ανέπτυξαν δυνατή φιλία η οποία τερματίσθηκε με τηνκοίμηση του ΓέρωνταΤύχωνα το 1968. Ο Παΐσιος έμεινε στο κελί του ΓέρονταΤύχωνα για ένδεκα έτη μετά την κοίμησή του, πράγμα που ήταν επιθυμία του φίλουτου λίγο πριν πεθάνει.

Στην Παναγούδα

Το 1979 αποχώρησε από την σκήτη του Τιμίου Προδρόμου και κατευθύνθηκε προςτην Μονή Κουτλουμουσίου. Εκεί εισχώρησε στή μοναχική αδελφότητα ωςεξαρτηματικός μοναχός. Η Παναγούδα ήταν μια σκήτη εγκαταλελειμμένη και οΠαΐσιος εργάστηκε σκληρά για να δημιουργήσει ένα κελί με «ομόλογο», όπου καιέμεινε μέχρι και το τέλος τη ζωής του. Από την εποχή που εγκαταστάθηκε στηνΠαναγούδα πλήθος λαού τον επισκεπτόταν. Ήταν μάλιστα τόσο το πλήθος ώστε ναυπάρχουν και ειδικές σημάνσεις που επεσήμαναν τον δρόμο προς το κελί του, ώστενα μην ενοχλούν οι επισκέπτες τους υπολοίπους μοναχούς. Επίσης δεχόταν πάραπολλές επιστολές. Όπως έλεγε ο γέροντας στενοχωρείτο πολύ, γιατί από τις επιστολέςμάθαινε μόνο για διαζύγια και ασθένειες ψυχικές ή σωματικές. Παρά το βεβαρημένοπρόγραμμά του, συνέχιζε την έντονη ασκητική ζωή, σε σημείο να ξεκουράζεταιελάχιστα, 2 με 3 ώρες την ημέρα. Εξακολούθησε όμως να δέχεται και να προσπαθεί

Page 22: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

21

να βοηθήσει τους επισκέπτες. Συνήθιζε επίσης να φτιάχνει «σταμπωτά» εικονάκια ταοποία χάριζε στους επισκέπτες σαν ευλογία.

Οι ασθένειες του Γέροντα

Το ιστορικό

Το 1966 ο γέροντας νοσηλεύθηκε στο Νοσοκομείο Παπανικολάου λόγωβρογχεκτασιών. Μετά την επέμβαση για την αφαίρεσή τους και λόγω της χρήσηςισχυρών αντιβιοτικών ο γέροντας έπαθε ψευδομεμβρανώδη κολίτιδα, η οποία τουάφησε μόνιμα δυσπεπτικά προβλήματα. Κάποια στιγμή, ενώ εργαζόταν στην πρέσσαπου είχε στο κελί του, έπαθε βουβωνοκήλη. Αρνήθηκε να νοσηλευτεί και υπέμεινεκαρτερικά την ασθένεια, η οποία του έδινε φοβερούς πόνους για τέσσερα ή πέντεχρόνια. Κάποια μέρα σε μια επίσκεψή του στη Σουρωτή, κάποιοι γνωστοί του γιατροίκυριολεκτικά τον απήγαγαν και τον οδήγησαν στο Θεαγένειο νοσοκομείο, όπου καιχειρουργήθηκε. Παρά την αντίθεση των γιατρών, ο γέροντας συνέχισε τη σκληρήασκητική ζωή και τις χειρωνακτικές εργασίες κάτι που επιδείνωσε και άλλο τηνκατάσταση της υγείας του.

Το τέλος της ζωής του

Μετά το 1993 άρχισε να παρουσιάζει αιμορραγίες για τις οποίες αρνούνταν νανοσηλευτεί λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «όλα θα βολευτούν με το χώμα». ΤονΝοέμβριο του ίδιου έτους ο Παΐσιος βγαίνει για τελευταία φορά από το Όρος καιπηγαίνει στη Σουρωτή, στο Ησυχαστήριο του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου για τηγιορτή του Αγίου Αρσενίου (10 Νοεμβρίου). Εκεί μένει για λίγες μέρες και ενώετοιμάζεται να φύγει ασθενεί και μεταφέρεται στο Θεαγένειο, όπου του γίνεταιδιάγνωση για όγκο στο παχύ έντερο. Στις 4 Φεβρουαρίου του 1994 ο γέρονταςχειρουργείται.

Παρότι η ασθένεια δεν σταμάτησε (παρουσίασε μεταστάσεις στους πνεύμονες καιστο ήπαρ), ο γέροντας ανακοίνωσε την επιθυμία του να επιστρέψει στο Άγιο Όροςστις 13 Ιουνίου. Ο υψηλός πυρετός όμως και η δύσπνοια τον ανάγκασαν ναπαραμείνει.

Στο τέλος του Ιουνίου οι γιατροί του ανακοινώνουν ότι τα περιθώρια ζωής του ήτανδύο με τρεις εβδομάδες το πολύ. Τη Δευτέρα 11 Ιουλίου (γιορτή της Αγίας Ευφημίας)ο γέροντας κοινώνησε για τελευταία φορά γονατιστός μπροστά στο κρεβάτι του. Τιςτελευταίες μέρες της ζωής του αποφάσισε να μην παίρνει φάρμακα ή παυσίπονα,παρά τους φρικτούς πόνους της ασθένειάς του.

Τελικά την Τρίτη 12 Ιουλίου 1994 (με το νέο ημερολόγιο) και ώρα 11:30 το βράδυτην ησυχία τάραξε μια δυνατή βροντή! Κατόπιν με συνεχείς αστραπές φωτιζόταν όλοτο Άγιον Όρος.Το απόγευμα εγινε γνωστό ότι ο γέροντας είχε περάσει πιά στην αιωνιότητα.Ενταφιάστηκε στο Ιερό Ησυχαστήριο του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στη ΣουρωτήΘεσσαλονίκης. Έκτοτε, κάθε χρόνο στις 11 προς 12 Ιουλίου, στην επέτειο κοιμήσεωςτου Γέροντος, τελείται αγρυπνία στο Ιερό Ησυχαστήριο, με συμμετοχή χιλιάδωνπιστών.

Page 23: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

22

Πνευματική Παρακαταθήκη του Γέροντα Παΐσιου

Πνευματικοπαίδια του γέροντα

Πολλοί είναι οι άνθρωποι που γνώρισαν το Γέροντα Παΐσιο. Καθένας από αυτούςμπορεί να πει μια ιστορία για το Γέροντα ή να θυμηθεί την απλότητά του. Οι πιοκοντινοί στο Γέροντα Παΐσιο άνθρωποι που ζούνε σήμερα είναι:Ο πατήρ Παΐσιος ο μαθηματικός που ζει σε ένα κελλάκι κοντά στην Ιερά ΜονήΚουτλουμουσίου του Αγίου Όρους. Αυτός έλαβε το όνομα του Γέροντα και είναι οπνευματικός της Μονής του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στη Σουρωτή.Ο ιερομόναχος Αρσένιος και ο μοναχός Ησαΐας που μένουν στο κελλάκι τηςΠαναγούδας όπως ο γέροντας Παΐσιος επιθυμούσε. Οι δύο μοναχοί κρατούν τοκελλάκι όπως το είχε ο γέροντας και δέχονται με μεγάλη χαρά όσους επισκέπτονταιτο σπιτάκι που έζησε ο γέροντας Παΐσιος.Οι μοναχές της Σουρωτής στη γυναικεία Ιερά Μονή αγίου Ιωάννου του Θεολόγουκατέχουν δύο πολύτιμους θησαυρούς: Τα λείψανα του αγίου Αρσενίου και τοντάφο του γέροντοςΠαισίου. Στο μοναστήρι της Σουρωτής καθημερινά συρρέουνπολλοί προσκυνητές από ολόκληρο τον κόσμο για να προσκυνήσουν στον τάφο τουγέροντοςΠαισίου.

Μαρτυρία

Υπάρχουν βεβαίως και πάρα πολλοί άλλοι άνθρωποι που γνώρισαν το ΓέρονταΠαΐσιο, άκουσαν τη διδασκαλία του, διαπίστωσαν την αγιότητά του, δέχτηκαν ταδώρα της προσευχής του. Όλοι αυτοί ομολογούν πως ο γέροντας Παΐσιος οΑγιορείτης είναι ένας από τους πιο σημαντικούς αγίους ασκητές του 20ου αιώνα.

Γενικά

Ο Γέρων Παΐσιος ήταν ένας πολύ απλός άνθρωπος, ο οποίος πίστευε στο λόγο τουΕυαγγελίου, κάνοντας τρόπο ζωής τον μοναστικό βίο και τις διδαχές της ορθόδοξηςασκητικής παράδοσης. Οι εγκύκλιες γνώσεις του περιορίζονταν στο επίπεδο του

Page 24: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

23

δημοτικού. Παρ' όλα αυτά ξεχώριζε για την «χαριτωμένη» απλότητά του και τηνέντονη αγωνία που τον διακατείχε για την βοήθεια των συνανθρώπων του, πουαναζητούσαν ένα πνευματικό καθοδηγητή. Ο ίδιος αποτελούσε παράδειγμαανθρώπου αφιερωμένου στον Θεό, αφαιρώντας τις προσωπικές επιδίωξεις και ταπροσωπικά θελήματα. Η υπακοή, η άσκηση, η ταπείνωση, η ευσέβεια, το φιλότιμοκαι πάνω από όλα η αγάπη και η μακροθυμία, αποτελούσαν τρόπο ζωής για τον ίδιο,αλλά και διδαχές για όσους αποζητούσαν ένα λόγο παρηγοριάς ή κάποια επίλυσηπροσωπικού προβλήματος.

Διδαχές

Λογισμοί.Μεγάλο βάρος έδινε στον λογισμό ο Γέροντας. Πάντα ανέφερε ότι όλα ξεκινούν απότους καλούς λογισμούς, οι οποίοι αποδιώκουν τους κακούς. Να σκέπτόμαστε θετικάγια τον συνάνθρωπο και όχι αρνητικά, γιατί αλλιώς εισέρχεται η πονηριά στονάνθρωπο και η ισχυρογνωμοσύνη. Μάλιστα ανέφερε να μην εμπιστευόμαστε και τουςδικούς μας λογισμούς και να δίνουμε χώρο στο θέλημα του Θεού, γιατί όποιος κάνεικάτι τέτοιο βγαίνει πάντα κερδισμένος.

Φιλότιμο.Ο Γέροντας διαρκώς ανέφερε οτι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν και αρχοντική αγάπη.«Ό,τι προσφέρουμε ή κάνουμε», έλεγε «πρέπει να γίνεται φιλότιμα και όχιαναγκαστικά και συμφεροντολογικά. Να μην ακολουθούμε από φόβο αλλά να έχουμεθέληση και καλή προαίρεση, όπως και ο Χριστός όταν ήρθε σε αυτόν τον κόσμο».

Θεία Δικαιοσύνη.Ανέφερε διαρκώς πως αν ο άνθρωπος θέλει να ομοιάσει στους Αγίους πρέπει ναεφαρμόζει την Θεία δικαιοσύνη και όχι την ανθρώπινη. Η ανθρώπινη δικαιοσύνηκατά τον Γέροντα είναι τυφλή και υπάρχει για να αποτρέπει τους κακούς καιπονηρούς ανθρώπους. Η Θεία δικαιοσύνη όμως στοχεύει να εξυπηρετεί τον αδύναμοάνθρωπο και αυτούς που έχουν ανάγκη. Όταν εφαρμόζουμε την Θεϊκή δικαιοσύνητότε αποφεύγουμε τις έριδες, τις κατακρίσεις και τις διαφορές με τους συνανθρώπουςμας.

Θεία Πρόνοια.Η Θεία πρόνοια είναι ανεξιχνίαστη και ανεξερεύνητη, στοχεύει στη σωτηρία τουανθρώπου και την αιώνια ζωή. Επεσήμανε πως δεν πρέπει συνέχεια να μεριμνούμεγια τα « βιοτικά » πράγματα, γιατί ο Θεός προνοεί έτσι ώστε να μας δίνει αυτό πουποθούμε, πολλές φορές πριν καν το ζητήσουμε, αρκεί το μυαλό μας να βρίσκεται σεΑυτόν και να προσευχόμαστε. Όταν συμβαίνει κάτι άσχημο σε κάποιον είναιπαραχώρηση από το Θεό και όχι σταλμένο από αυτόν, έτσι ώστε να εκπαιδεύσει τουανθρώπους ένεκα της οικονομίας Του.

Ταπείνωση.Η ταπείνωση για το γέροντα ήταν το θεμελιώδες στοιχείο της σωτηρίας τουανθρώπου και γενικότερα το στοιχείο το οποίο επιφέρει τις καλές σχέσεις μεταξύ των

Page 25: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

24

ανθρώπων. Ανέφερε μάλιστα ότι ο Θεός «αδυνατεί» να βοηθήσει όταν ο άνθρωποςδεν ταπεινώνεται και προσπαθεί τότε με κάθε τρόπο να επιφέρει την ταπείνωση,μέσω των παθών. Χωρίς ταπείνωση, συνέχιζε, δεν επέρχεται η Θεία Χάρις, κλείνουμετην καρδιά μας από το Χριστό και ό,τι αρχικά «κερδίζουμε» γρήγορα τοξαναχάνουμε.

Υπακοή.Η πλήρης υπακοή, σύμφωνα με το γέροντα επιφέρει την ταπείνωση που είναι η αρχήόλων των καλών. «Να υπακούμε και όταν αδικούμαστε, γιατί ο Θεός ανταποδίδει τηνυπομονή στην αδικία» συχνά έλεγε. «Σήμερα όλοι είναι ανυπόμονοι, οι υπομονετικοίόμως σύμφωνα με το Χριστό θα κερδίσουν την βασιλεία των ουρανών», κατέληγε.

ΠροφητείεςΟ Γέροντας πραγματοποίησε και αρκετές προφητείες. Δυστυχώς όμως πολλοίκαπηλεύτηκαν τις διδαχές του γέροντος, λέγοντας πολλά πράγματα, είτε για ίδιονόφελος, είτε για εθνικά φρονήματα, που ο ίδιος ποτέ δεν ανέφερε, κάτι που τονλυπούσε ενώ ήταν ήδη εν ζωή. Οι περισσότερες από αυτές αφορούσαν τατεκταινόμενα που έχουν να κάνουν με την Κωνσταντινούπολη, επεξηγήσεις πάνωστις προφητείες του Κοσμά του Αιτωλού αλλά και περί Αντίχριστου.

Page 26: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

25

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το ταξίδι μας στη δεκαετία του 90 ήταν πολύ δημιουργικό και ιδιαίτερα διδακτικό.Ο χρόνος μπορεί να περνά, αλλά η χώρα καλείται να αντιμετωπίσει τις ίδιεςπροκλήσεις στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής, υποδεικνύοντας για άλλη μια φοράτη σημαντική γεωπολιτική θέση της Ελλάδας.Αρκετοί θα θέλαμε να είχαμε ζήσει στη συγκεκριμένη δεκαετία και να είχαμεσυναντήσει τις μεγάλες προσωπικότητες της . Ωστόσο είμαστε τυχεροί που μπορούμενα ακούσουμε την μουσική των 90ς, να χορέψουμε και να παρακολουθήσουμε τιςκαλύτερες ταινίες…..

Page 27: Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 2001 ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ 90’ekpmpakogianni.gr/wp-content/uploads/2018/06/...2. Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Τα Ίμια (Κ αρντάκ

26

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.https://www.vice.com/gr/article/qvwwvq/deka-erwthseis-se-enan-ka8hghth-die8noys-dikaioy-gia-to-makedoniko2.https://www.newsbomb.gr/ellada/ethnika/story/856436/imia-1996-h-krisi-i-thysia-kai-i-prodosia3.http://www.kathimerini.gr/941055/opinion/epikairothta/politikh/to-makedoniko-zhthma4.https://www.sansimera.gr/articles/2095.https://www.sansimera.gr/biographies/286. https://el.wikipedia.org/wiki/Τζένη_Καρέζ7. melinamercourifoundation.com/μελίνα-μερκούρη/βιογραφία/8. https://el.wikipedia.org/wiki/Άγιος_Παΐσιος9. www.diakonima.gr/category/άγιοι-πατέρες-γέροντες/αγιος-παΐσιος-αγιορείτης/10. www.sport24.gr/.../A1Paok/kupello-kypellouxwn-1991-to-shkwse-sthn-geneuh-o-pao..11.https://el.wikipedia.org/.../Κύπελλο_Κυπελλούχων_Ευρώπης_καλαθοσφαίρισης_ανδρ...12. http://eranistis.net/wordpress/2013/04/03/%CE%BF-

13.«Τα Βαλκάνια- Πολιτισμοί και Γεωπολιτική» Γεώργιος-ΣτυλιανόςΠρεβελάκης, εκδόσεις Libro

14.«Βαλκάνια από τον 19ο ως τον 21ο αιώνα. Δόμηση και αποδόμηση κρατών»Θάνος Βερέμης, εκδόσεις Πατάκη.

15.Σειρά ντοκιμαντέρ «The Death of Yugoslavia»