Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΡΟΣ 2 ο: «ΜΗΓΑΡΙΣ ΕΧΩ AΛΛΟ ΣΤΟ ΝΟY...

-1-

Ἡ Ἑλληνική Γλῶσσα

Μέρος 2ο laquoΜήγαρις ἔχω ἄλλο στό νοῦ μου πάρεξ ἐλευθερία καί γλῶσσαraquo

Δ Σολωμός

Σύνθεση ΠΑΖΛ καί ἐπιμέλεια παρουσίασης Εὐάγγελος ὁ Σάμιος

Μέρος 1ο Μέρος 2ο Μέρος 3ο Μέρος 4ο Μέρος 5ο Μέρος 6ο Μέρος 7ο Μέρος 8ο (υπό έκδοση)

ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ 27032012

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΝΑΝΕΩΣΗ 02 052015

-2-

Σχόλιο ΠΑΖΛ laquoΜήγαρις ἔχω ἄλλο στό νοῦ μου πάρεξ ἐλευθερία καί γλῶσσαraquo μᾶς λέει ὁ ἐθνικός μας ποιητής καί μᾶς τονίζει ἔτσι ὅτι ἡ ἐλευθερία καί ἡ γλῶσσα εἶναι ἀλληλένδετα Καί εἶναι φυσικό ἀφοῦ μέ τήν γλῶσσα ἐκφράζονται τά νοήματα καί οἱ σκέψεις τῶν ἀνθρώπων περιγράφονται καί ἀναλύονται ἔννοιες καί καταστάσεις μέ τήν γλῶσσα ἐπικοινωνοῦν οἱ ἄνθρωποι μεταξύ τους μέ τήν γλῶσσα μεταφέρεται ἕνας ὁλόκληρος πολιτισμός στίς ἑπόμενες γενιές καθώς καί ἡ ἀγάπη γιά τή ἐλευθερία Κυρίως ὅμως ἀποτελεῖ τόν τρόπο umlἐνσάρκωσηςuml τῆς ἰδίας τῆς ἐλευθερίας

Εἶναι δεδομένο ὅτι γιά ὅλους τούς λαούς πού θέλουν νά διατηρήσουν τήν ἱστορική τους συνέχεια καί μνήμη ἡ γλῶσσα

ἀποτελεῖ στοιχεῖο τῆς ἐθνικῆς ταυτότητάς τους Εἰδικά τά ἀρχαία ἑλληνικά κρύβουν καί μία ἄλλη δυναμική Μᾶς βοηθοῦν ὄχι ἁπλῶς νά θυμηθοῦμε τίς ἀπαρχές τῆς

δημοκρατίας ἀλλά ὅπως σχολιάζει καί ὁ συνεργάτης τῆς Deutsche Welle Σπύρος Μοσκόβου νά διορθώσουμε τά κακῶς κείμενα τῆς δημοκρατίας σήμερα

Ἄς ἀναφέρουμε ἐπιγραμματικά τα χαρακτηριστικά τῆς γλώσσας μας Τα Ἑλληνικά χαρακτηρίζονται ἀπό πλοῦτο

λεξιλογίου δυνατότητα δημιουργίας νέων λέξεων ἀκριβολογία καί κυριολεξία Ἐπίσης εἶναι γλῶσσα διδάσκαλος καί σοφίας διακρίνεται γιά τήν μουσικότητας καί τήν εὐλυγισία της εἶναι αὐτόφωτη γλῶσσα καί ἔχει ἱστορική συνέχεια 7000 ἐτῶν

Στήν συνέχεια θά διαβάσουμε την ενδιαφέρουσα ανάρτηση σύμφωνα με την ὁποία ΕΛΛΗΝΑΣ κατrsquo ἀρχήν δέν μπορεῖ νά

γίνει ἕνας ἄνθρωπος γιά δύο λόγους Εἴτε λόγῳ ἀδυναμίας εἴτε λόγῳ ἐπιλογῆς Ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀδυναμία νά γίνει ΕΛΛΗΝΑΣ ὅταν δέν γνωρίζει Ἑλληνικά

Ἀκολουθοῦν βίντεο ἐνημερωτικά γιά τήν λαλιά μας ὥστε νά συμπληρώσουμε τό θέμα Ἔχουμε λοιπόν τίς παρακάτω ἑνότητες

1 Ἐλευθερία καί γλῶσσα (Σεραφείμ Φυντανίδη) 2 Ἡ γλῶσσα φορέας πολιτισμοῦ (Μητροπολίτης Ἱερόθεος) 3 Ἡ ἑλληνική γλῶσσα στοιχεῖο τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητας (᾿Ι ᾿Α Νικολαΐδης) 4 Μάθημα δημοκρατίας τά Ἀρχαία Ἑλληνικά (Χρίστου Παντελίδη φιλολόγου) 5 Ἡ μαγεία τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας (Ἀλέξανδρος Ἀγγελής) 6 Τά πακέτα τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας (kommatoskyloblogspot) 7 Βίντεο γιά τήν ἀξία τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας

1 Ελευθερία και γλώσσα

Σχόλιο lalei-kairia Ενδιαφέρουσα τοποθέτηση από τον Φυντανίδη σχετικά με την Ελληνική Γλώσσα Συμφωνώ με τα λεγόμενά του πλην του σημείου όπου αναφέρει τον κομψό όρο Νεοέλληνας υπερπατριώτης (πολύ θα ήθελε να εκφραστεί διαφορετικά αλλά πλέον η συγκεκριμένη ταμπέλα δεν πουλάει πια πράγμα που δείχνει να έχει κατανοήσει) Δυστυχώς για τον ίδιο έρχεται τελευταίος και καταϊδρωμένος διότι τόσο ο Κωνσταντίνος Πλεύρης όσο και ο Σαράντος Καργάκος όπως επίσης και η Άννα Τζιροπούλου έχουν εντοπίσει το πρόβλημα εδώ και δεκαετίες Αλλά ξέχασα όταν εκείνοι τα λέγανε οι αγαπητοί ιδεολογικοί συνοδοιπόροι του κυρίου Φυντανίδη τους θεωρούσαν και συνεχίζουν να τους θεωρούν φασίστες Όταν όμως ξαφνικά ξυπνήσει εκ του βαθέως ληθάργου κάποιος αριστερός

διανοούμενος και επισημάνει τα ήδη χιλιοειπωμένα τότε οι απόψεις του προβάλλονται και αποδίδεται η δέουσα δημοσιότητα Βλέπετε ορισμένες παιδικές ασθένειες αφήνουν ανεξίτηλα τα σημάδια τους Όλο και κάποιο κουσούρι μένει του Σεραφείμ Φυντανίδη laquoΑυτό που λατρεύω στα ελληνικά κείμενα είναι η συνάντηση με τη γέννηση της έλλογης σκέψης Ο Λόγος είναι το τείχος που προστατεύει από την κτηνωδία Όποιος δεν ξέρει να εκφραστεί όπως πολλοί νέοι σήμερα τότε δεν του απομένουν παρά οι γροθιές το ξυλοκόπημα η ωμή ανόητη και τυφλή βίαraquo Δεν τα έχει πει αυτά κάποιος Νεοέλληνας υπερπατριώτης αλλά μια Γαλλίδα ελληνίστρια η Ζακλίν ντε Ρομιγί Και τα είπε πρόσφατα διαμαρτυρόμενη και αυτή επειδή η γαλλική κυβέρνηση περιόρισε τις ώρες διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών όπως και των λατινικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση Και είχε απόλυτο δίκιο να διαμαρτύρεται Με τη διαφορά ότι η γαλλική κυβέρνηση καθυστέρησε πάνω από τρεις δεκαετίες να πάρει αυτή την απόφαση Προηγήθηκε η Ελλάδα Η οποία μετά τη μεταπολίτευση έκανε ότι μπορούσε για να υποβαθμίσει τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στα σχολεία Λες και αυτά τα ελληνικά ήταν ξένα προς την ιστορία την ύπαρξη το μεγαλείο αυτής της δύσμοιρης χώρας που ακόμα λέγεται Ελλάδα Σήμερα τα νέα παιδιά αλλά και πολλοί μεγαλύτεροι έχουν αποκοπεί από τις ρίζες της αρχαιότερης εν ζωή γλώσσας του κόσμου από αυτόν το θησαυρό που επί εκατοντάδες χρόνια έχει φωτίσει την ανθρωπότητα με τις σκέψεις και τις δημιουργίες φιλοσόφων τραγωδών ποιητών Έχετε προσέξει πόσο δύσκολα εκφράζονται οι σημερινοί νέοι Έχετε προσέξει πόσο κομπιάζουν οι βουλευτές μας όταν μιλούν στη Βουλή Έχετε ακούσει πόσο άκομψα εκφράζονται διάφοροι ραδιοτηλεοπτικοί μας αστέρες Και τι άθλια ελληνικά μιλάνε στα διάφορα ριάλιτι στην τηλεόραση Γιrsquoαυτό έχουμε φτάσει στο σημείο να επικοινωνούμε στους δρόμους και στις παρέες με βρισιές να ανακατεύουμε τα ελληνικά με αγγλικά (greeklish) και να εκδηλώνουμε τη διαμαρτυρία μας και την οργή μας όχι με τον λόγο αλλά με τη βία Περνάμε αυτόν τον καιρό μια μεγάλη οικονομική δοκιμασία Αλλά όπως και να το κάνουμε κάποτε αυτή η κρίση θα ξεπεραστεί έστω με μεγάλες θυσίες Όμως το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι μόνο ποσοτικό αλλά κυρίως ποιοτικό όσο και διαχρονικό Είναι θέμα πολιτισμού στο οποίο κακά τα ψέματα πάσχουμε δραματικά Και αιτία είναι κυρίως η απομάκρυνση που έχουμε πάρει από τη ρίζα της ελληνικής μας ύπαρξης τη γλώσσα

Πώς το έλεγε ο εθνικός μας ποιητής laquoΜήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσαraquo Κάτι ήξερε από τότε ο μέγας Σολωμός Όπως το λέει τώρα και η Γαλλίδα Ζακλίν ντε Ρομιγί httpwwwtopontikigr Το αλίευσα ΕΔΩ httpnamarizathemablogspotcom201010blog-post_8858html

-3-

2 Η γλώσσα φορέας πολιτισμού Σεβ Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου Όλοι οι γλωσσολόγοι και άλλοι επιστήμονες αλλά και όσοι ασχολούνται με τα θέματα της γλώσσας και τις παραδόσεις ενός λαού υποστηρίζουν ότι η γλώσσα είναι παράγων και φορέας πολιτισμού Με την γλώσσα εκφράζονται τα νοήματα και οι σκέψεις των ανθρώπων περιγράφονται και αναλύονται έννοιες και καταστάσεις με την γλώσσα επικοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους με την γλώσσα μεταφέρεται ένας ολόκληρος πολιτισμός στις επόμενες γενιές Γιrsquo αυτό και δίδουμε μεγάλη σημασία στην γλώσσα ως παράγοντα και φορέα πολιτισμού Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κ Γεώργιος Μπαμπινιώτης σε συνέντευξή του στο περιοδικό ldquoΤόλμηrdquo έλεγε ότι ldquoτό μέλλον της γλώσσας ενός λαού είναι ίδιο με το μέλλον του ίδιου του λαούrdquo Αυτά τα γράφω με αφορμή ένα βιβλίο που διάβασα τελευταία γραμμένο από τον Andrew Robinson με τίτλο ldquoΟ άνθρωπος που αποκρυπτογράφησε την Γραμμική Βrdquo και αναφέρεται στον Μάϊκλ Βέντρις που ldquoέσπασεrdquo τον κώδικα της Γραμμικής γραφής Β και απέδειξε ότι πρόκειται για ελληνική γραφή παρά τις μέχρι τότε επικρατούσες επιστημονικές απόψεις

Ο όρος ldquoΓραμμική γραφή κλάσεως Βrdquo δόθηκε από τον αρχαιολόγο Έβανς που ανακάλυψε το ανάκτορο του Μίνωα στην Κνωσσό όπου βρήκε πολλές επιγραφές με γλώσσα που θεωρείται η αρχαιότερη γραφή της Ευρώπης Πρόκειται για μια γραφή ldquoμέ πρωτόγονους χαρακτήρες χαραγμένους πάνω σε πήλινες πινακίδες οι οποίες άρχισαν να έρχονται στο φως πολύ σύντομα αφότου άρχισε τις ανασκαφέςrdquo Η Γραμμική γραφή κλάσεως Β χρονολογείται μεταξύ των ετών 1250 έως 1450 πΧ Εκτός από την Γραμμική Β βρέθηκε και άλλη γραφή γραμμένη πάνω σε πινακίδες που χρονολογείται μεταξύ των ετών 1450-1750 πΧ την οποία ο Έβανς ονόμασε Γραμμική γραφή κλάσεως Α΄

Πέρα από τις δύο αυτές γραφές βρέθηκε και μια άλλη τρίτη εικονογραφική γραφή ldquoμέ τις τρισδιάστατες εικόνεςrdquo που ο Έβανς ονόμασε ldquoιερογλυφικήrdquo και εντάσσεται στα χρονικά πλαίσια 1750 ndash2000 πΧ Η Γραμμική Β για την οποία γίνεται εδώ λόγος γιατί αυτή η γραφή σήμερα διαβάζεται ενώ οι άλλες (Γραμμική γραφή Α και ιερογλυφική) δεν διαβάζονται ακόμη ονομάστηκε έτσι γιατί τα σύμβολα ldquoαποτελούνται από γραμμές χαραγμένες πάνω σε μια επιφάνειαrdquo Η γραφή αυτή ήταν συλλαβική και κάθε σύμβολο εκφράζει μια συλλαβή Ο Έβανς πίστευε ότι η Γραμμική Β δεν ήταν ελληνική γιrsquo αυτό και την ονόμασε ldquoμινωϊκήrdquo Μάλιστα πίστευε τότε ότι ο μινωϊκός πολιτισμός ήταν αρχαιότερος από τον μυκηναϊκό πολιτισμό και γιrsquo αυτό η μινωϊκή γλώσσα είναι γλώσσα προελληνική Οι αρχαιολογικές ανασκαφές και αναλύσεις σε ευρεθέντα αντικείμενα που έγιναν από άλλους αρχαιολόγους κατέδειξαν ότι πινακίδες με την Γραμμική Β βρέθηκαν εκτός από την Κρήτη και στην αρχαία Πύλο της Πελοποννήσου ndashστό ανάκτορο του Νέστοραndash καθώς επίσης και στις Μυκήνες Αυτό δείχνει την ενότητα των πολιτισμών αλλά βέβαια δεν μπορούσε κανείς να τις διαβάση Γίνονταν πολλές απόπειρες από πολλούς επιστήμονες όπως τον Μπέννετ τον Μάιρς την Κόμπερ και όλοι θεωρούσαν ότι η Γραμμική Β δεν ήταν ελληνική αλλά κατά πάσαν πιθανότητα ετρουσκική Ύστερα από διεργασίες πολλών ερευνητών ο ευφυής Άγγλος αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις με δικές του προσωπικές εργασίες αξιοποιώντας εν πολλοίς και τις προηγούμενες μελέτες ειδικών ερευνητών το έτος 1952 κατόρθωσε να ldquoσπάσηrdquo τον κώδικα της Γραμμικής Β και να την διαβάση Μελέτησε την συχνότητα της εμφανίσεως των φωνηέντων την συλλαβική ορθογραφία τις κλητικές καταλήξεις κλπ Και βεβαίως απέδειξε αναιρώντας και τις δικές του προηγούμενες αντίθετες απόψεις ότι η Γραμμική Β που εμφανίζεται στην Κνωσσό την Πύλο και τις Μυκήνες δηλαδή την Κρήτη και την Ηπειρωτική Ελλάδα είναι ελληνική γραφή και κατrsquo επέκταση παραπέμπει και εκφράζει έναν ενιαίο πολιτισμό Πρόκειται για μια ελληνική γλώσσα που είναι χίλια χρόνια αρχαιότερη του Πλάτωνα Και αυτό το διεπίστωσε συγκρίνοντας την αποκρυπτογραφημένη Γραμμική Β με λέξεις ομηρικές και παρατηρώντας την σχέση που υπάρχει μεταξύ αυτής της Γραμμικής Β με τις ομηρικές λέξεις τοπωνυμίων και εκφράσεων Παράλληλα με τις ανακαλύψεις του Βέντρις συνεχίζονταν οι ανασκαφές Έτσι ο Αμερικανός αρχαιολόγος Μπλέγκεν έκανε ανασκαφές στο ldquoανάκτορο του Νέστοροςrdquo στην Πύλο και ο Άγγλος αρχαιολόγος Γουέις συνέχισε τις ανασκαφές στις Μυκήνες Το αποτέλεσμα των ανασκαφών έφερε στην επιφάνεια τετρακόσιες νέες πινακίδες στην Πύλο και σαράντα στις Μυκήνες που ήταν γραμμένες με την Γραμμική Β Τελικά ο Βέντρις θα δηλώση σε εκπομπή στο BBC την 1 Ιουλίου 1952 ldquoΓια πολύ καιρό πίστευα κι εγώ ότι τα ετρουσκικά θα μπορούσαν να μας παράσχουν τις ενδείξεις που ψάχναμε όμως κατά την διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων κατέληξα στο συμπέρασμα ότι οι πινακίδες της Κνωσσού και της Πύλου πρέπει τελικά να είναι γραμμένες στην ελληνική ndashμιά δύσκολη και αρχαϊκή ελληνική δεδομένου ότι είναι πεντακόσια χρόνια αρχαιότερη απο τον Όμηρο και γραμμένη με ένα μάλλον συντομογραφικό τρόπο αλλά πάντως ελληνικήrdquo Ακόμη στην ίδια εκπομπή υποστήριξε την άποψη ότι στο εξής δεν πρέπει να λέγεται ότι η γλώσσα των πινακίδων που βρέθηκαν στην Κνωσσό και την Πύλο και χαρακτηρίζεται ως Γραμμική Β είναι ldquoμινωϊκήrdquo γραφή αλλά να χαρακτηρίζεραι ως ldquoμυκηναϊκή ελληνικήrdquo γραφή και επομένως αυτή η γραφή δεν ήταν γλώσσα των Μινωιτών του Έβανς αλλά του πολιτισμού της Ηπειρωτικής Ελλάδος που είχε κέντρο τις Μυκήνες και στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν πολιτισμό που προηγήθηκε του πολιτισμού των κλασσικών Ελλήνων Ο Βέντρις συνεργάσθηκε με τον εγκρατή φιλόλογο Τσάντγκουικ και οι δύο μαζί συνέγραψαν και κυκλοφόρησαν το σχετικό βιβλίο με τίτλο ldquoΈγγραφα σε Μυκηναϊκά Ελληνικάrdquo το οποίο αποτελείται ldquoαπό πέντε εισαγωγικά κεφάλαια για την ίδια την αποκρυπτογράφηση και για το τί αποκαλύφθηκε σχετικά με το μυκηναϊκό σύστημα γραφής την γλώσσα τα κύρια ονόματα και την κοινωνία ακολουθούμενα από την λεπτομερή ερμηνεία τριακοσίων πινακίδων Γραμμικής Β ομαδοποιημένων σε κεφάλαια όπως ζώα και αγροτικά προϊόντα και υφάσματα αγγεία και έπιπλα και από ένα εκτεταμένο λεξιλόγιο μυκηναϊκών λέξεωνrdquo Ο Βέντρις απέκτησε μεγάλη δόξα από την ανακάλυψη αυτή αλλά δυστυχώς σε ηλικία μόλις 34 ετών σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα τα μεσάνυκτα της 5ης Σεπτεμβρίου του έτους 1956 Επαινέθηκε από πολλούς εγκρατείς φιλολόγους ακόμη και όσο

-4-

ζούσε που τον γνώρισαν ως έναν άνθρωπο με καλή διάθεση που διακρινόταν για την τελειομανία του την ιδιοφυΐα του αλλά και για την μετριοφροσύνη και την σεμνότητά του Διάβασα με ενδιαφέρον το βιβλίο αυτό και είδα όλη την ιστορία πώς κατέληξε ο Βέντρις να ldquoσπάσηrdquo τον κώδικα της Γραμμικής Β τα στάδια τα οποία πέρασαν οι προ αυτού επιστήμονες αλλά και ο ίδιος καθώς και την αντιστοιχία των συμβόλων της Γραμμικής Β με την γλώσσα του Ομήρου και γενικά με την μεταγενέστερη ελληνική γλώσσα Και με όλα αυτά φαίνεται η κοινή ελληνική παράδοση και ο κοινός ελληνικός πολιτισμός Και βέβαια η Γραμμική Β είναι η αρχαιότερη γραφή στην Ευρώπη Τα όσα ανέφερα προηγουμένως έχουν μεγάλη αξία για δύο βασικούς λόγους Ο ένας διότι δείχνουν την διαχρονική παρουσία της ελληνικής γλώσσης τεσσάρων χιλιάδων ετών με τις διάφορες γραφές της Με τις ανακαλύψεις του Βέντρις παρατηρούμε ότι η γραπτή ελληνική γλώσσα ανάγεται ndashμέ τις έως τώρα ανακαλύψεις μας περιμένουν όμως και άλλες εκπλήξειςndash έως το 1500 πΧ και βεβαίως υπάρχει ακόμη και η παράδοση ndashπού δεν έχει ακόμη διαβαστή- που φθάνει έως το 2000 πΧ Είναι σημαντικό να σκεπτόμαστε ότι η Γραμμική Β της οποίας πινακίδες βρέθηκαν στην Κνωσσό της Κρήτης και την ηπειρωτική Ελλάδα ήτοι τις Μυκήνες και την Πύλο μαζί με την Γραμμική γραφή Α΄ και την ιερογλυφική δείχνουν την έντονη παρουσία του ελληνισμού σε όλες τις περιόδους του ιστορικού βίου Ο δεύτερος είναι ότι η γλώσσα δεν είναι απλώς μια μορφή επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων αλλά κυρίως και προ παντός είναι φορέας πολιτισμού Όπως με τις ανασκαφές βρίσκουμε τα στοιχεία του πολιτισμού του παρελθόντος έτσι και με την γλώσσα και μάλιστα πολύ περισσότερο με αυτήν μπορούμε να δούμε τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής των κοινωνιών της εποχής εκείνης Απώλεια μιας γλώσσας ή μιας γραφής της συνίσταται στην απώλεια ενός πολιτισμού Και αυτό βέβαια δείχνει το πώς πρέπει να σεβόμαστε την γλώσσα να μη την υπονομεύουμε αλλά και να την ενισχύουμε ποικιλοτρόπως Και αυτό λέγεται για την σημερινή εποχή στην οποία παρατηρείται μια λεξιπενία καθώς το λεξιλόγιο των συγχρόνων Ελλήνων έχει πτωχύνει Οι άνθρωποι έχουν περιορίσει την γλώσσα που μιλούν σε έναν μικρό αριθμό λέξεων και έτσι με διαφόρους τρόπους η γλώσσα υποβαθμίζεται αφού μάλιστα τις περισσότερες φορές δέχεται και από ξένες γλωσσικές επιδράσεις Γιrsquo αυτό χρειάζεται να δώσουμε πολύ μεγάλη σημασία στην γλώσσα μας ως φορέα και παράγοντα πολιτισμού και όχι μόνον δεν πρέπει να την υποβαθμίζουμε αλλά να βρίσκουμε συνεχώς τρόπους να την αναβαθμίζουμε ώστε να έχουμε την δυνατότητα να επικοινωνούμε με τον πολιτισμό που καλλιέργησαν οι πρόγονοί μας Είναι σημαντικό το γεγονός να έχουμε εμείς οι Έλληνες με την γλώσσα μια τέτοια διαχρονική παρουσία στα γράμματα και τον πολιτισμό αλλά να έχουμε και την δυνατότητα να μελετούμε κείμενα που γράφηκαν πάνω από τρεις χιλιάδες χρόνια και τώρα με την αποδικωποίηση της Γραμμικής Β να διαβάζουμε κείμενα τρισήμιση χιλιάδων ετών Ελπίζουμε δε να ldquoσπάσηrdquo και ο κώδικας και της Γραμμικής Α αφού όπως λέγεται προχώρησαν οι έρευνες και της ιερογλυφικής ώστε να δούμε ακόμη καλύτερα την διαχρονική αξία της ελληνικής γλώσσης με τις πολλές διαλέκτους της της ιστορικής ελληνικής συνέχειας και του πολιτισμού Η γλωσσική παιδεία που είναι παράγοντας πολιτισμού δεν συνίσταται απλώς στην μεταφορά της γλώσσας μας από την αρχαία στην δική μας σύγχρονη πραγματικότητα αλλά κυρίως και προ παντός συνίσταται στην ανύψωσή της και την εύρεση του ldquoπνεύματοςrdquo που μεταφέρει Δεν είναι δηλαδή θέμα μετάφρασης αλλά κυρίως θέμα μύησης στον πολιτισμό της και την διατήρηση της ιστορικής της συνέχειας Άλλωστε αυτό έκανε το λεγόμενο κίνημα του ldquoαττικισμούrdquo του 1ου αιώνα πΧ όταν διαπίστωναν ότι φθειρόταν η ελληνική γλώσσα με την κοινή ελληνιστική διάλεκτό της Αυτό το βλέπουμε και στην ζωή και το έργο των αγίων Πατέρων μας με την λατρεία και την δογματική έκφραση αφού οι Πατέρες προσπαθούσαν να ανεβάζουν την έκφραση της γλώσσης και προσπαθούσαν να ανυψώσουν τους ανθρώπους στο ύψος της γλώσσας και του πολιτισμού καθώς και στο ύψος της θεολογίας που μεταφέρει η ελληνική γλώσσα Είναι χαρακτηριστική η έκφραση που συναντούμε σε ένα τροπάριο ldquoΤω βραχεί ρήματι και πολλή συνέσει θεοπνεύστως απεφθέγξαντοhelliprdquo Όταν μελετούμε κείμενα των αρχαίων διαλέκτων της γλώσσας μας μας δίδεται η δυνατότητα να αναβαπτίζουμε και την σύγχρονη διάλεκτο πού εν πολλοίς έχει ευτελισθή σε μεγάλο βαθμό Με την διατήρηση δε αυτού του γλωσσικού πλούτου μπορούμε να κρατήσουμε και την γλώσσα της Εκκλησίας των Πατέρων των Οικουμενικών Συνόδων αφού εκείνοι αγωνίσθηκαν σκληρά για να εκφράσουν τις αποκαλυπτικές εμπειρίες τους με τους όρους της ελληνικής γλώσσης οπότε και αυτή η έκφραση αποτελεί τώρα τμήμα της παραδόσεως μας Τελειώνω με την παρατήρηση του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών και ειδικού Γλωσσολόγου κ Γεωργίου Μπαμπινιώτη ότι ldquoη Γλώσσα είναι η έκφρασή μας η πραγματικότητά μας είναι η ιστορία μας η ζωή μας με κάποιο τρόπο είναι η νοοτροπία μας είναι η ταυτότητά μαςrdquo Και θα μπορούσα να προσθέσω ότι είναι η θεολογική και εκκλησιαστική μας ιστορία και ζωή- httpwwwparembasisgr200404_10_01htm

-5-

3 Ἡ ἑλληνική γλῶσσα στοιχεῖο τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητας

Αacute ῾Ο ὅρος ταυτότητα τούς τελευταίους καιρούς λέγεται καί γράφεται συχνά Συνήθως συνοδεύεται καί ἀπό ἕνα ἐπιθετικό προσδιορισμό ἐθνική ταυτότητα Εἶναι μιά ἔννοια κυριολεκτικά ὑπαρκτική γι᾿ αὐτό καί φορτισμένη μέ ἔντονο συναισθηματισμό ῎Ας ἐγκύψουμε στή λέξη σύμφωνα καί μέ τήν ἀρχαία σοφία ἡ ὁποία καθόρισε ὅτι laquo᾿Αρχή παιδεύσεως ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψιςraquo (Ρήση τοῦ κυνικοῦ φιλοσόφου ᾿Αντισθένη πού τήν διασώζει ὁ ᾿Επίκτητος) Ταυτότης λοιπόν σημαίνει κατά τά πιό ἔγκυρα λεξικά laquoτό εἶναί τι ταὐτόνraquo δηλ κάτι νά εἶναι ἀκριβῶς τό ἴδιο μέ κάτι ἄλλο ἤ ἐμβαθύνοντας περισσότερο νά εἶναι τό ἴδιο μέ τόν ἑαυτό του ῾Η σημασία αὐτή ἀποτελεῖ μιά πρώτη λεξικογραφική προσέγγιση Περνώντας τώρα στήν περιοχή τῆς ψυχολογίας καί τῆς κοινωνιολογίας παρατηροῦμε τά ἑξῆς Ταυτότης ἐδῶ σημαίνει laquoτό σύνολον τῶν χαρακτηριστικῶν τά ὁποῖα διακρίνουν ἕν ἄτομον ἀπό ἄλλο τό νά εἶναι αὐτός ὅστις λέγει ὅτι εἶναιraquo ῎Αν ἀντικαταστήσουμε τόν ὅρο ἄτομο μέ τόν ὅρο ἔθνος θά βροῦμε τί εἶναι ἐθνική ταυτότητα Δηλαδή ἐθνική ταυτότητα εἶναι τό σύνολο τῶν χαρακτηριστικῶν πού ξεχωρίζουν ἕνα ἔθνος ἀπό ἕνα ἄλλο ἐξασφαλίζοντας τήν ἱστορική του συνέχεια μέ τρόπο αὐθεντικό ῞Υστερα ἀπό τά εἰσαγωγικά αὐτά ἄς δοῦμε τά χαρακτηριστικά τῆς ἐθνικῆς ταυτότητας τῶν ῾Ελλήνων Γιά νά τά προσδιορίσουμε δέν θά καταφύγουμε βέβαια στή λογική τοῦ DΝΑ τῶν χρωματοσωμάτων καί τῶν γονιδίων κατά τήν χονδροειδῆ τακτική τοῦ Φαλμεράιερ πού ἀναζητοῦσε γνησιότητα φυλῆς καί αἵματος ῾Ωστόσο κάποια δεδομένα τῆς σύγχρονης βιολογίας μποροῦν ἴσως νά μᾶς βοηθήσουν ἔμμεσα laquoΤά γονίδιαraquo γράφει ὁ ὁμότιμος καθηγητής τοῦ Γεωπονικοῦ Πανεπιστημίου ᾿Αθηνῶν Χ Γιαμβριᾶς laquoεἶναι τό πιό σπουδαῖο βιολογικό μόριο διότι περιέχουν τίς γενετικές πληροφορίες τοῦ κάθε ζωικοῦ ἤ φυτικοῦ ὀργανισμοῦ ᾿Επειδή κάθε κύτταρο ἔχει τά χρωματοσώματα ἀνά ζεύγη κάθε ὀργανισμός ἔχει δύο γονίδια γιά κάθε κληρονομική ἰδιότηταraquo (laquo᾿Ακτίνεςraquo τεῦχος 598 σελ 35) Μεταφέροντας αὐτή τή θεμελιώδη βιολογική ἀρχή στόν πνευματικό καί πολιτιστικό χῶρο θά ἐπισημάνω ὅτι κατ᾿ ἀναλογία δύο εἶναι τά κύρια χαρακτηριστικά laquoγονίδιαraquo -τά στοιχεῖα- τῆς ἐθνικῆς ταυτότητας τῶν ῾Ελλήνων πού ἐγγυῶνται σταθερή τήν ὕπαρξή τους μέσα στό μεταβαλλόμενο ἱστορικό γίγνεσθαι ῾Η ὀρθοδοξία καί ἡ γλώσσα Στή μελέτη ὅμως αὐτή θά γίνει λόγος μόνο γιά τό ἕνα σκέλος τοῦ ζεύγους γιά τή γλώσσα πού ἐμπίπτει στόν κύκλο τῶν ἐπιστημονικῶν καί λογοτεχνικῶν ἐνδιαφερόντων τοῦ γράφοντος καί ἀποτελεῖ τόν μόνιμο καημό του μιά ἀκοίμητη θά ἔλεγα ἀγωνία laquoΜήγαρις ἔχω ἄλλο στό νοῦ μου πάρεξ ἐλευθερία καί γλώσσαraquo εἶχε γράψει ὁ ἐθνικός μας ποιητής ὁ Διονύσιος Σολωμός θέλοντας νά διδάξει ὅτι ἡ ἐθνική ἐλευθερία συνάπτεται μέ τήν ἑλληνική γλώσσα ῞Υστερα ἀπό 150 χρόνια ἕνας ἄλλος διακεκριμένος ποιητής μας ὁ ᾿Οδυσσέας ᾿Ελύτης ἐπανέλαβε μέ τόν δικό του τρόπο τήν ἴδια θέση ὑπογραμμίζοντας ὅτι ἡ ἱστορική συνέχεια τοῦ ῎Εθνους καί ἡ γλώσσα του συμπορεύονται laquoΜονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου στίς ἀμμουδιές τοῦ ῾Ομήρουraquo Συνεπῶς δυό κορυφαῖοι δημιουργοί ἔδωσαν τό στίγμα τους γιά τήν ἀναγνώριση τῆς πνευματικῆς ἐθνικῆς τους ταυτότητας ῾Η ἑλληνική γλώσσα πράγματι ἀποτελεῖ τό ἕνα ἀπό τά δύο θεμελιώδη στοιχεῖα τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητας Μία περιουσία κυριολεκτικά ἀναπαλλοτρίωτη Παρά τίς ἐθνικές περιπέτειες καί τίς ἀναπόφευκτες ξένες ἐπιδράσεις κράτησε ἀναλλοίωτα μές στούς αἰῶνες τά βασικά χαρακτηριστικά της πλούσια πλαστική μουσική ἀκριβόλογη ῾Ο λεξιλογικός της θησαυρός εἶναι ἕνα ὀρυχεῖο ἀνεξάντλητο Λίγο νά ξύσει κανένας τήν παγκόσμια ὁρολογία τῆς ἐπιστήμης τῆς φιλοσοφίας τῆς τέχνης τῆς τεχνικῆς θ᾿ ἀνακαλύψει κάτω ἀπό τήν ἐπιφάνεια ἕνα ἀπίθανα μεγάλο ἀριθμό ἑλληνικῶν λέξεων Χώρια τά ἀθάνατα ἀριστουργήματα πού ἔχουν γραφεῖ σ᾿ αὐτήν κατά τίς διάφορες περιόδους τῆς μακραίωνης ἐθνικῆς ζωῆς καί ἐκφράζουν μέ πληρότητα τήν ψυχή τοῦ λαοῦ μας ῾Ελληνική γλώσσα λοιπόν καί γραμματεία ᾿Απ᾿ αὐτά ἐμπνέεται ὁ Νικηφόρος Βρεττάκος ὅταν γράφει laquoΟὐχ ἑάλω ἡ ρίζα οὐχ ἑάλω τό φῶςraquo Μέ τίς λέξεις ρίζα καί φῶς ὑπονοεῖ ὁ ποιητής τή διαχρονική ἑλληνική παράδοση καί παιδεία Τά μεγάλα ὅμως αὐτά πνευματικά μεγέθη εἶναι συνυφασμένα μέ τή γλώσσα πού ὅσο καλλιεργεῖται καί διατηρεῖται κατά τό δυνατόν ἀδιάφθορη τόσο καί ἡ ἐθνική ταυτότητα παραμένει ἀνόθευτη ᾿Ι ᾿Α Νικολαΐδης httpwwwapolytrosisgrwebguestglossaa

Βacute Εἶναι δεδομένο ὅτι γιά ὅλους τούς λαούς πού θέλουν νά διατηρήσουν τήν ἱστορική τους συνέχεια καί μνήμη ἡ γλώσσα ἀποτελεῖ στοιχεῖο τῆς ἐθνικῆς ταυτότητάς τους ῾Ωστόσο ἡ ἑλληνική γλώσσα μέ τήν ἀδιάκοπη δημιουργική πορεία της ἀλλά καί τήν ἐκφραστική της ἀρτιότητα ἀνήκει στήν κατηγορία τῶν ἐντελῶς προνομιούχων γλωσσῶν τῆς οἰκουμένης γιά νά μήν ποῦμε ὅτι ἴσως εἶναι καί μοναδική Τήν ἀλήθεια αὐτή τήν ἀποδίδει μέ τή δική του ποιητική συλλογιστική ὁ ᾿Οδυσσέας ᾿Ελύτης laquoΕἶμαι ἄλλης γλώσσας δυστυχῶς

-6-

καί ῾Ηλίου τοῦ Κρυπτοῦ ὥστε οἱ ὄχι ἐνήμεροι τῶν οὐρανίων νά μ᾿ ἀγνοοῦν Δυσδιάκριτος καθώς ἄγγελος ἐπί τάφου σαλπίζω Αὐτά στή γλώσσα τή δική μου καί ἄλλοι ἄλλα σ᾿ ἄλλεςraquo (laquoΡῆμα τό Σκοτεινόνraquo) ῾Υπογραμμίζω τό στίχο laquoοἱ ὄχι ἐνήμεροι τῶν οὐρανίωνraquo πού ἀναφέρεται στούς ξένους στούς ἄλλους πού λένε ἄλλα σ᾿ ἄλλες γλῶσσες ῾Ο νομπελίστας ποιητής μας στούς λίγους αὐτούς στίχους δένει ἁρμονικά τή γλώσσα καί τήν πίστη τά δυό ὑπαρκτικά γνωρίσματα τῆς ταυτότητάς μας Στό σημεῖο αὐτό εἶναι χρήσιμη νομίζω μιά σύντομη ἀναδρομή στήν ἱστορική παρουσία τῆς γλώσσας μας Μέ τόν λεγόμενο β ἀποικισμό δηλ ἀπό τά μέσα τοῦ 8ου ὥς τόν 6ο αἰώνα πΧ ἡ ἑλληνική γλώσσα ἁπλώθηκε σ᾿ ὅλη τή λεκάνη τῆς Μεσογείου καί βορειότερα στίς ἀκτές τῆς Μαύρης Θάλασσας Μασσαλία νότια ᾿Ιταλία Σικελία βόρεια ᾿Αφρική Μικρά ᾿Ασία Πόντος ἀνατολικά παράλια τῆς Κολχίδας στάθηκαν κοιτίδες προαιώνιες ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ Σημαντικό ὅμως εἶναι καί τό γεγονός ὅτι ἀργότερα καί κατά διάφορους καιρούς καί περιστάσεις ἡ γλώσσα αὐτή χρησίμευσε ὡς ὄργανο γιά τό ἐμπόριο καί τή διοίκηση καί σέ γεωγραφικούς χώρους ὅπου δέν μιλήθηκε ἀπό τά πλατιά στρώματα τῶν γηγενῶν πληθυσμῶν Στά ἑλληνιστικά χρόνια πχ μέ τήν ἐκπολιτιστική ἐκστρατεία τοῦ Μ ᾿Αλεξάνδρου ἔπαιξε τό ρόλο τοῦτο σέ μιά τεράστια ἔκταση πού ἀνατολικά ἔφτασε ὥς τόν ᾿Ινδό ποταμό Πρόκειται γιά τή μεγάλη ἐκείνη πνευματική κατάκτηση πού ἐξυμνεῖ ὁ Καβάφης laquoΚαί τήν κοινήν ἑλληνική λαλιά ὥς μέσα στή Βακτριανή τήν πήγαμεν ὥς τούς ᾿Ινδούςraquo Στά ἴδια ἐκεῖνα χρόνια καθώς καί στή ρωμαϊκή περίοδο ἡ ἑλληνική γλώσσα εἶχε εἰσδύσει στή Συρία στήν ᾿Ιορδανία στήν Αἴγυπτο στήν Παλαιστίνη ῞Οσο γιά τή βυζαντινή περίοδο μέσῳ τῆς ᾿Εκκλησίας ἔθρεψε πολιτιστικά σχεδόν ὅλες τίς σλαβόφωνες περιοχές τῆς βόρειας Βαλκανικῆς κι ἀκόμη παραπέρα Στούς σημερινούς δίσεκτους καιρούς ἔχουμε δύο ὄψεις ᾿Ασφαλῶς ἡ ἑλληνική κοινότητα -ἑπομένως καί ἡ ἑλληνική γλώσσα- στήν Κωνσταντινούπολη στήν ῎Ιμβρο καί στήν Τένεδο στήν ᾿Αλεξάνδρεια καί στό Κάιρο στήν ᾿Οδησσό καί ἐν μέρει στή Ρουμανία συρρικνώθηκε φοβερά ἄν καί ἡ ἱστορία μακροχρόνια ἔχει πολλά γυρίσματα ῾Ωστόσο ὑπάρχει ἀκμαῖος ἑλληνισμός πού διατηρεῖ τή γλώσσα του στίς ῾Ηνωμένες Πολιτεῖες στόν Καναδά στήν Αὐστραλία στή Μ Βρετανία μέ τήν κυπριακή προπαντός κοινότητα στήν πρώην Σοβιετική ῞Ενωση μέ τούς ῾Ελληνοποντίους στήν ᾿Αλβανία καί μέ τούς Βορειοηπειρῶτες ἀλλά καί μέ τούς Βλάχους καί τούς ᾿Αλβανούς πού μαθαίνουν ἤδη ἑλληνικά στά Σκόπια μέ τήν πνιγμένη φωνή Θά συμπληρώσω ὅτι σ᾿ ὅλα τά λιμάνια τοῦ πλανήτη μας ἐκτός ἀπό τίς ἀναρίθμητες μικρές κοινότητες ἀκούγεται ἡ ἑλληνική λαλιά μέ τά πλοῖα τῆς ἐμπορικῆς ναυτιλίας μας πού προσορμίζονται παντοῦ συνεχῶς Αἰσιόδοξα βέβαια σημάδια πού δείχνουν τήν ἀντοχή τῆς γλώσσας μας ἀλλά ὁπωσδήποτε δέν συγκρίνονται μέ τό ἔνδοξο παρελθόν ῎Αρα χρειάζεται ἀκλόνητη ἐμμονή καί προπαντός πολλή καί συστηματική δουλειά

(Συνεχίζεται) ᾿Ι ᾿Α Νικολαΐδης httpwwwapolytrosisgrwebguestglossab

4 Μάθημα δημοκρατίας τα Αρχαία Ελληνικά

Σε πρόσφατη έκδοση της γερμανικής εφημερίδας Frankfurter Allgemeine Zeitung δημοσιεύεται ολοσέλιδο άρθρο του δημοσιογράφου και αρχαιογνώστη Konrad Adam ο οποίος αναφέρει ότι στα πλαίσια ορισμένων εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων που επιχειρούνται σε αρκετά γερμανικά κρατίδια πρέπει να ενισχυθεί η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στα γερμανικά σχολεία Κύριο επιχείρημά του είναι ότι τα αρχαία ελληνικά ακονίζουν το δημοκρατικό φρόνημα και την πολιτική συνείδηση των παιδιών σε μια κοινωνία καταναλωτική που την χαρακτηρίζει η πνευματική νωθρότητα Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι laquoποτέ ένας αρχαίος συγγραφέας δε μεταδίδει ένα μόνο μήνυμα ένα δόγμα ή ένα πρόγραμμα Συνήθως πρόκειται για δύο ή και περισσότερες αρχές που αντιτίθενται μεταξύ τους και προσπαθεί η μια να επιβληθεί στην άλλη Ο Κρέων και η Αντιγόνη ο

Ιάσων και η Μήδεια ο Σωκράτης και ο Καλλικλής ο Έρως και το Νείκος Πάντα η πάλη ενός λόγου και ενός αντίλογου αυτή η πάλη που έφτασε στην τελειότητά της με τους σοφιστέςhellipraquo Στη συνέχεια ο κ Adam θυμίζει στους αναγνώστες του ότι laquo ο τελευταίος γερμανός αυτοκράτορας ήθελε τα γερμανικά σχολεία να βγάζουν νέους Γερμανούς και όχι Έλληνες και Ρωμαίους Ορθά ο αυτοκράτορας δεν ήθελε τα αρχαία αφού γνώριζε ότι μόνο την τυφλή υπακοή στον ανώτατο άρχοντα δεν θα ενστάλαζαν στην ψυχή των παιδιών Ο φόβος του δεν ήταν μήπως οι γερμανοί μαθητές διδαχτούν κάτι περιττό γι αυτούς αλλά μήπως μάθουν κάτι περιττό γι αυτόν μήπως μάθουν να αντιδρούν να αντιστέκονται να εξεγείρονταιraquo laquoΗ ελληνική λογοτεχνία συνεχίζει το άρθρο βρίθει από τέτοιους αυτόνομους ανθρώπους Ας αφήσουμε την Αντιγόνη και τους επώνυμους Ο Πλούταρχος μας διασώζει την περίπτωση ενός ανώνυμου Όταν ο στρατηγός Μιλτιάδης ζήτησε από το δήμο των Αθηναίων να του χαρίσουν έναν τιμητικό στέφανο αυτός ο ανώνυμος αντιτάχθηκε με το επιχείρημα ότι απ όσο ήξερε στο Μαραθώνα ο Μιλτιάδης δεν είχε πολεμήσει μόνος του Αν στο μέλλον πολεμούσε κατά των Περσών μονάχος και τους νικούσε τότε

-7-

μπορούσε να υποβάλει πάλι το αίτημά του στο δήμο Μακάρι να είχαμε τέτοιους πολίτες σήμερα Όχι να δέχονται τα πάντα αλλά να υποβάλλουν ενστάσειςraquo Τα αρχαία ελληνικά λοιπόν μας βοηθούν όχι απλώς να θυμηθούμε τις απαρχές της δημοκρατίας αλλά όπως σχολιάζει και ο συνεργάτης της Deutsche Welle Σπύρος Μοσκόβου να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα της δημοκρατίας σήμερα Το πιο πάνω δημοσίευμα της Frankfurter Allgemeine Zeitung μας θυμίζει και ένα άλλο δημοσίευμα της αυστριακής εφημερίδας Neue Presse (Βιέννη 1082004) σύμφωνα με το οποίο ιατροί επιστήμονες κατέληξαν στο παράξενο αλλά και πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα ότι η απαγγελία των ομηρικών επών επιδρά θετικά στην κυκλοφορία του αίματος αφού με το ρυθμό που επιβάλλει η απαγγελία του δακτυλικού εξάμετρου συντονίζονται οι λειτουργίες της καρδίας και της αναπνοής με αποτέλεσμα να πέφτει η πίεση του αίματος Σήμερα διερωτάται κανείς ποια θέση για να μην πούμε ποια τύχη έχουν τα αρχαία ελληνικά στο σύνολο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που τελευταία ομολογουμένως επιχειρείται με περισσότερη προσοχή και υπευθυνότητα Τι προνοούν για τα αρχαία ελληνικά τα αναλυτικά προγράμματα που ετοιμάζονται από τις ειδικές επιτροπές Πόσο λαμβάνεται υπόψη η διαχρονική τους αξία Θα συνεχίσουμε να μη βλέπουμε και να μην κατανοούμε αυτό που βλέπουν και κατανοούν οι ξένοι όσον αφορά τα αρχαία ελληνικά Η αρχαία ελληνική γραμματεία είναι γεμάτη από παραδείγματα που βοηθούν το σύγχρονο άνθρωπο να κατανοήσει ότι η διατύπωση μιας θέσης οδηγεί στην αντίθεση και ότι στη συνέχεια και τα δυο μαζί οδηγούν στη σύνθεση Ή ότι ο λόγος οδηγεί στον αντίλογο με κατάληξη το διάλογο που είναι και το μόνο μέσο να βρεθεί συναινετική λύση για οποιοδήποτε πρόβλημα Θα περιοριστεί και πάλιν η διδασκαλία του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών σε εκείνους τους λίγους μαθητές που θα laquoτολμήσουνraquo να το επιλέξουν Ας προβληματιστούν περισσότερο οι επικεφαλής της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και ας δώσουν επιτέλους στα αρχαία ελληνικά τη θέση που τους αξίζει στην εκπαίδευση των παιδιών μας Και ας μη κρυβόμαστε πίσω από τον μέχρι σήμερα λανθασμένο ίσως τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος γιατί αυτό αποτελεί ένα άλλο ξεχωριστό κεφάλαιο του Χρίστου Παντελίδη φιλόλογου τ Πρώτου Λειτουργού Εκπαίδευσης Αναδημοσίευση από ΑΝΤΙΒΑΡΟ httpnamarizathemablogspotcom201002blog-post_6717html

5 Η μαγεία της Ελληνικής γλώσσας

Αλέξανδρος Αγγελής Αντίβαρο Δεκέμβριος 2007

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Στις μέρες μας όπου αμφισβητούνται ακόμα και τα αυτονόητα έχει αρχίσει να ακούγεται η άποψη ότι δεν υπάρχουν ανώτερες και κατώτερες γλώσσες αλλά ότι όλες έχουν την ίδια αξία Αυτό είναι τόσο παράλογο να το πιστεύει κανείς όσο το να πιστεύει ότι μπορούν σε έναν αγώνα δρόμου όλοι οι δρομείς να τερματίσουν ταυτόχρονα Κάτι τέτοιο είναι απλά αδύνατον Το συγκεκριμένο παράδειγμα είναι κάτι πολύ απλό πόσο μάλλον όταν έχουμε να κάνουμε με κάτι τόσο πολύπλοκο όσο η γλώσσα Δηλαδή μπορεί μια γλώσσα πρωτόγονου επιπέδου με 10 διαφορετικές λέξεις να έχει την ίδια αξία με μια γλώσσα τόσο σύνθετη όσο οι σημερινές Ποιός λογικός άνθρωπος μπορεί να το δεχτεί αυτό Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι οι χιμπατζήδες χρησιμοποιούν μια laquoγλώσσαraquo με ένα λεξιλόγιο από τριάντα λέξεις-κραυγές [11] Σκοπός αυτού του κειμένου δεν είναι να υποβαθμίσει κάποιες γλώσσες αλλά να αποδείξει με αντικειμενικά κριτήρια ότι δεν έχουν όλες οι γλώσσες την ίδια αξία (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η κάθε γλώσσα δεν έχει την αξία της) Υπάρχουν σήμερα περίπου 3000 διαφορετικές γλώσσες (η πλειοψηφία των οποίων δεν έχει σύστημα γραφής) Είναι σίγουρο ότι κάθε γλώσσα έχει την δική της αξία και πρέπει να αγωνιζόμαστε όλοι ώστε όλες οι γλώσσες να επιβιώσουν Δυστυχώς πολλές γλώσσες έχουν ήδη εκλείψει και θα εκλείψουν και στο μέλλον και αυτό είναι πραγματικά μια αμαρτία Όσο αμαρτία είναι όταν εξαφανίζεται ένα είδος ζώου διότι και η γλώσσα κάτι τέτοιο είναι ένας laquoζωντανόςraquo οργανισμός που εξελίσσεται και είτε επιβιώνει είτε χάνεται Πρακτική δυστυχώς συνέπεια αυτού είναι να χάνονται σημαντικά κομμάτια της εξέλιξης της ανθρώπινης πορείας για την οποία δεν έχουμε ιδιαίτερα πολλές γνώσεις Για πολλούς μη-Έλληνες γλωσσολόγους και ανθρώπους του πνεύματος είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η Ελληνική γλώσσα (ιδιαιτέρως τα Αρχαία Ελληνικά) είναι η ανώτερη μορφή γλώσσας που έχει επινοήσει ποτέ το ανθρώπινο πνεύμα Οι απόψεις αυτές δεν είναι αυθαίρετες αλλά βασίζονται σε κριτήρια αντικειμενικά σχετικά με την αξιολόγηση μιας γλώσσας Παρακάτω θα περιγράψουμε μία σειρά από ιδιότητες τις Ελληνικής γλώσσας και θα αντιπαραβάλουμε κάποιες ξένες γλώσσες (συνήθως την Αγγλική καθώς αυτή είναι η πιό διαδεδομένη) πρός σύγκριση

-8-

ΠΛΟΥΤΟΣ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ Είναι γνωστή η έκφραση που χρησιμοποιούν οι Άγγλοαμερικάνοι όταν ψάχνουν να βρούν την κατάλληλη λέξη για κάποια έννοια laquoΟι Έλληνες θα έχουν μια λέξη για αυτόraquo Φράση την οποίαν πρώτος είχε γράψει ο καθηγητής Όλιβερ Τάπλιν στο βιβλίο του laquoΕλληνικό πυρraquo [10] Ενώ η Αγγλική γλώσσα έχει βάση του μεγάλου Αμερικανικού λεξικού Merriam-Webster περίπου 166724 λεξίτυπους (σύμφωνα με το ίδιο λεξικό 41214 από αυτές τις λέξεις είναι αμιγώς Ελληνικές χωρίς να υπολογίζουμε τις σύνθετες και τις Ελληνογενείς) [10] η Ελληνική γλώσσα περιλαμβάνει ήδη στην καταγραφή μέχρι λίγο πριν από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως 1200000 λεξίτυπους Το εντυπωσιακό αυτό νούμερο προκύπτει από το έγκριτο TLG (Θησαυρός Ελληνικής Γλώσσης) το οποίο ακόμα δεν έχει τελειώσει την καταγραφή όλων των Ελληνικών κειμένων Εκτιμάται μάλιστα από την διευθύντρια του TLG κα Μαρία Παντελιά ότι μόλις τελειώσει η καταγραφή θα έχουν αποθησαυριστεί ίσως μέχρι και 2000000 λεξίτυποι [15]

Επιπλέον σύμφωνα με τον κ Α Κωσταντινίδη συγγραφέα των βιβλίων laquoΟι Ελληνικές λέξεις στην Αγγλική γλώσσαraquo και laquoΗ οικουμενική διάσταση της Ελληνικής γλώσσηςraquo πολλά λεξικά σταματούν την ετυμολογία της λέξης στην Λατινική ρίζα αγνοώντας το γεγονός ότι η πλειονότης των ίδιων των Λατινικών λέξεων έχουν Ελληνική ρίζα [10] Πολλές Ομηρικές λέξεις σώζονται ακόμα και σήμερα στις Ευρωπαϊκές γλώσσες και αυτές οι πάμπολλες λέξεις φυσικά δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των laquoαμιγώς Ελληνικώνraquo που αναφέραμε νωρίτερα Μία από αυτές τις λέξεις είναι το γνωστό laquokissraquo Ακούγεται αστεία σαν δήλωση ότι είναι στην ουσία Ελληνική λέξη ε Και όμως στα Αρχαία Ελληνικά το laquoφιλώraquo είναι laquoκυνέω κυνώraquo εξrsquoού και το προσκυνώ (σημαίνει κάνω ένα βήμα μπροστά και δίνω ένα φιλί) Στην προστακτική το ρήμα γίνεται laquoκύσον μεraquo δηλαδή laquoφίλησε μεraquo όπως θα είπε και η Πηνελόπη στον Οδυσσέα όταν τον είδε να επιστρέφει στην Ιθάκη Στα Αγγλικά θα λέγαμε laquokiss meraquo Ο βαθμός ομοιότητας των δύο φράσεων δεν αφήνει χώρο για αμφιβολίες Και αυτό είναι μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΝΕΩΝ ΛΕΞΕΩΝ Η δύναμη της Ελληνικής γλώσσας βρίσκεται στην ικανότητά της να πλάθεται όχι μόνο προθεματικά ή καταληκτικά αλλά διαφοροποιώντας σε μερικές περιπτώσεις μέχρι και την ρίζα της λέξης (πχ laquoτρέχωraquo και laquoτροχόςraquo παρόλο που είναι από την ίδια οικογένεια αποκλίνουν ελαφρώς στην ρίζα) Η Ελληνική γλώσσα είναι ειδική στο να δημιουργεί σύνθετες λέξεις με απίστευτων δυνατοτήτων χρήσεις πολλαπλασιάζοντας το λεξιλόγιο Το διεθνές λεξικό Websterrsquos (Websterrsquos New International Dictionary) αναφέρει laquoΗ Λατινική και η Ελληνική ιδίως η Ελληνική αποτελούν ανεξάντλητη πηγή υλικών για την δημιουργία επιστημονικών όρωνraquo [12] ενώ οι Γάλλοι λεξικογράφοι Jean Bouffartigue και Anne-Marie Delrieu τονίζουν laquoΗ επιστήμη βρίσκει ασταμάτητα νέα αντικείμενα ή έννοιες Πρέπει να τα ονομάσει Ο θησαυρός των Ελληνικών ριζών βρίσκεται μπροστά της αρκεί να αντλήσει από εκεί Θα ήταν πολύ περίεργο να μην βρεί αυτές που χρειάζεταιraquo [10] Ο Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαρριέρ έκθαμβος μπροστά στο μεγαλείο της Ελληνικής είχε δηλώσει σχετικώς laquoΗ Ελληνική γλώσσα έχει το χαρακτηριστικό να προσφέρεται θαυμάσια για την έκφραση όλων των ιεραρχιών με μια απλή εναλλαγή του πρώτου συνθετικού Αρκεί κανείς να βάλει ένα παν- πρώτο- αρχί- υπέρ- ή μια οποιαδήποτε άλλη πρόθεση μπροστά σε ένα θέμα Κι αν συνδυάσει κανείς μεταξύ τους αυτά τα προθέματα παίρνει μια ατελείωτη ποικιλία διαβαθμίσεων Τα προθέματα εγκλείονται τα μεν στα δε σαν μια σημασιολογική κλίμακα η οποία ορθώνεται πρός τον ουρανό των λέξεωνraquo [10] Είναι αλήθεια ότι μπορούμε να βάλουμε και παραπάνω από μια πρόθεση μπροστά απο μία λέξη ακριβώς όπως περιγράφει ο Γάλλος φίλος μας Παραδείγματα συνδυασμών πολλαπλών προθέσεων με λέξεις που να δημιουργούν νέες λέξεις υπάρχουν άπειρα Αντικαταβάλλω επαναδιατυπώνω αντιπαρέρχομαι ανακατασκευάζω κτλ Στην Ιλιάδα του Ομήρου η Θέτις θρηνεί για ότι θα πάθει ο υιός της σκοτώνοντας τον Έκτωρα laquoδιό και δυσαριστοτοκείαν αυτήν ονομάζειraquo Η λέξη αυτή από μόνη της είναι ένα μοιρολόι δυς + άριστος + τίκτω (=γεννώ) και σημαίνει όπως αναλύει το Ετυμολογικόν το Μέγα laquoπου για κακό γέννησα τον άριστοraquo [7] Ποιά άλλη γλώσσα στον κόσμο θα μπορούσε να αποδώσει σε μία μόνο λέξη τόσα πολλά και υψηλά νοήματα Και όπως έλεγαν και οι Αρχαίοι laquoτο Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείνraquo Προ ολίγων ετών κυκλοφόρησε στην Ελβετία το λεξικό ανύπαρκτων λέξεων (Dictionnaire Des Mots Inexistants) όπου προτείνεται να αντικατασταθούν Γαλλικές περιφράσεις με μονολεκτικούς όρους από τα Ελληνικά Πχ androprere biopaleste dysparegorete ecogeniarche elpidophore glossoctonie philomatheem tachymathie theopempte κλπ περίπου 2000 λήμματα με προοπτική περαιτέρω εμπλουτισμού [6] Ο Godefroi Herman ο Γάλλος μεταφραστής των Διονυσιακών του Νόννου ομολογεί laquoΠόσες φορές μεταφράζοντας δεν ανέκραξα όπως ο Ρονσάρ Πόσο είμαι περίλυπος που η γλώσσα η Γαλλική δεν δημιουργεί λέξεις όπως η Ελληνική ωκύμορος δύσποτμος ολιγοφρονείνraquo [7] Η ΑΚΡΙΒΟΛΟΓΙΑ Στα Αγγλικά το ρήμα και το ουσιαστικό συχνά χρησιμοποιούν ακριβώς την ίδια λέξη πχ laquodrinkraquo που σημαίνει και laquoποτόraquo και laquoπίνωraquo Επιπλέον τα ονόματα δεν έχουν κλίσεις για παράδειγμα στα Ελληνικά λέμε laquoΟ Θεός του Θεού τω Θεώ τον Θεό ω Θεέraquo ενώ στα Αγγλικά έχουμε μια μόνο λέξη για όλες αυτές τις έννοιες το laquoGodraquo Είναι προφανές λοιπόν ότι τουλάχιστον όσον αφορά την ακριβολογία γλώσσες όπως τα Ελληνικά υπερτερούν σαφώς σε σχέση με γλώσσες σαν τα Αγγλικά Είναι λογικό άλλωστε αν κάτσει να το σκεφτεί κανείς ότι μπορεί πολύ πιο εύκολα να καθιερωθεί μια γλώσσα διεθνής όταν είναι πιο εύκολη στην εκμάθηση από τη άλλη όμως μια τέτοια γλώσσα εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να είναι τόσο ποιοτική Συνέπεια των παραπάνω είναι ότι η Αγγλική γλώσσα δεν μπορεί να είναι λακωνική όπως είναι η Ελληνική καθώς για να μην είναι διφορούμενο το νόημα της εκάστοτε φράσης πρέπει να χρησιμοποιηθούν επιπλέον λέξεις Για παράδειγμα η λέξη laquodrinkraquo σαν αυτοτελής φράση δεν υφίσταται στα Αγγλικά καθώς μπορεί να σημαίνει laquoποτόraquo laquoπίνωraquo laquoπιέςraquo κτλ Αντιθέτως στα Ελληνικά η φράση laquoπιέςraquo βγάζει νόημα χωρίς να χρειάζεται να βασιστείς στα συμφραζόμενα για να καταλάβεις το νόημά της Παρένθεση Να θυμίσουμε εδώ ότι στα Αρχαία Ελληνικά εκτός από Ενικός και Πληθυντικός αριθμός υπήρχε και Δυϊκός αριθμός Υπάρχει στα Ελληνικά και η Δοτική πτώση εκτός από τις υπόλοιπες 4 πτώσεις ονομαστική γενική αιτιατική και κλιτική [17] Η Δοτική χρησιμοποιείται συνεχώς στον καθημερινό μας λόγο (πχ Βάσει των μετρήσεων καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι) και είναι πραγματικά άξιον λόγου το γιατί εκδιώχθηκε βίαια από την νεοελληνική γλώσσα Ακόμα παλαιότερα εκτός από την εξορισμένη αλλά ζωντανή Δοτική υπήρχαν και άλλες τρείς επιπλέον πτώσεις οι οποίες όμως χάθηκαν [7] Το ίδιο πρόβλημα σε πολύ πιο έντονο φυσικά βαθμό έχει και η Κινεζική γλώσσα Όπως μας λέει και ο Κρητικός δημοσιογράφος Α Κρασανάκης laquoΕπειδή οι απλές λέξεις είναι λίγες έχουν αποκτήσει πάρα πολλές έννοιες για να καλύψουν τις ανάγκες της έκφρασης πρβλ πχ ldquoσιrdquo = γνωρίζω είμαι ισχύς κόσμος όρκος αφήνω θέτω αγαπώ βλέπω φροντίζω περπατώ σπίτι κτλ laquoπαraquo = μπαλέτο οκτώ κλέφτης κλέβω laquoπάϊraquo = άσπρο εκατό εκατοστό χάνωraquo [1] Ίσως να υπάρχει ελαφρά διαφορά στον

-9-

τονισμό αλλά δύσκολα μπορώ να φανταστώ πως θα μπορούσαν να υπάρχουν δεκάδες διαφορετικοί τονισμοί για μία μονοσύλλαβη λέξη ώστε να διαχωρίσουν φωνητικά όλες οι πιθανές της έννοιες Αλλά ακόμα και να υπάρχει πως είναι δυνατόν να καταστήσεις ένα σημαντικό κείμενο (πχ συμβόλαιο) ξεκάθαρο Η ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ Στην Ελληνική γλώσσα ουσιαστικά δεν υπάρχουν συνώνυμα καθώς όλες οι λέξεις έχουν λεπτές εννοιολογικές διαφορές μεταξύ τους Για παράδειγμα η λέξη laquoλωποδύτηςraquo χρησιμοποιείται για αυτόν που βυθίζει το χέρι του στο ρούχο (=λωπή) μας και μας κλέβει κρυφά δηλαδή ενώ ο laquoληστήςraquo είναι αυτός που μας κλέβει φανερά μπροστά στα μάτια μας Επίσης το laquoάγεινraquo και το laquoφέρεινraquo έχουν την ίδια έννοια Όμως το πρώτο χρησιμοποιείται για έμψυχα όντα ενώ το δεύτερο για τα άψυχα Στα Ελληνικά έχουμε τις λέξεις laquoκεράννυμιraquo laquoμίγνυμιraquo και laquoφύρωraquo που όλες έχουν το νόημα του laquoανακατεύωraquo Όταν ανακατεύουμε δύο στερεά ή δύο υγρά μεταξύ τους αλλά χωρίς να συνεπάγεται νέα ένωση (πχ λάδι με νερό) τότε χρησιμοποιούμε την λέξη laquoμειγνύωraquo ενώ όταν ανακατεύουμε υγρό με στερεό τότε λέμε laquoφύρωraquo Εξrsquoού και η λέξη laquoαιμόφυρτοςraquo που όλοι γνωρίζουμε αλλά δεν συνειδητοποιούμε τι σημαίνει Όταν οι Αρχαίοι Έλληνες πληγωνόντουσαν στην μάχη έτρεχε τότε το αίμα και ανακατευόταν με την σκόνη και το χώμα Το κεράννυμι σημαίνει ανακατεύω δύο υγρά και φτιάχνω ένα νέο όπως για παράδειγμα ο οίνος και το νερό Εξrsquoού και ο laquoάκρατοςraquo (δηλαδή καθαρός) οίνος που λέγαν οι Αρχαίοι όταν δεν ήταν ανακατεμένος (κεκραμμένος) με νερό Τέλος η λέξη laquoπαντρεμένοςraquo έχει διαφορετικό νόημα από την λέξη laquoνυμφευμένοςraquo διαφορά που περιγράφουν οι ίδιες οι λέξεις για όποιον τους δώσει λίγη σημασία Η λέξη παντρεμένος προέρχεται από το ρήμα υπανδρεύομαι και σημαίνει τίθεμαι υπό την εξουσία του ανδρός ενώ ο άνδρας νυμφεύεται δηλαδή παίρνει νύφη [5] Γνωρίζοντας τέτοιου είδους λεπτές εννοιολογικές διαφορές είναι πραγματικά πολύ αστεία μερικά από τα πράγματα που ακούμε στην καθημερινή ndash συχνά λαθεμένη ndash ομιλία (πχ laquoο Χ παντρεύτηκεraquo) Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες όπως άμιλλα θαλπωρή και φιλότιμο Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει την ζωή από τον βίο την αγάπη από τον έρωτα Μόνον αυτή διαχωρίζει διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα το ατύχημα από το δυστύχημα το συμφέρον από το ενδιαφέρον [7]

ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς πως να γράφουμε σωστά Μέσω της ετυμολογίας μπορούμε να καταλάβουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δεί ή γράψει Το laquoπειρούνιraquo για παράδειγμα για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών είναι προφανές ότι γράφεται με laquoειraquo και όχι με laquoιraquo όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα Ο λόγος είναι πολύ απλός το laquoπειρούνιraquo προέρχεται από το ρήμα laquoπείρωraquo που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε Επίσης η λέξη laquoσυγκεκριμένοςraquo φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί laquoσυγκεκρυμμένοςraquo καθώς προέρχεται από το laquoκριμένοςraquo (αυτός που έχει δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το laquoκρυμμένοςraquo (αυτός που έχει κρυφτεί) Άπειρα παραδείγματα τέτοιου είδους υπάρχουν σχεδόν ολόκληρο το λεξικό της Ελληνικής Άρα το να υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιο ήχο (πχ η ι υ ει οι κτλ) όχι μόνο δεν θα έπρεπε να μας δυσκολεύει αλλά αντιθέτως να μας βοηθάει στο να γράφουμε πιο σωστά εφόσον βέβαια έχουμε μια βασική κατανόηση της γλώσσας μας Επιπλέον η ορθογραφία με την σειρά της μας βοηθάει αντίστροφα στην ετυμολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε μίας λέξης Η ΣΟΦΙΑ Στην γλώσσα έχουμε το σημαίνον (την λέξη) και το σημαινόμενο (την έννοια) Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση καθώς αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud και από την στιγμή που το συμφωνήσουμε και εμπρός να είναι έτσι Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον Για αυτόν τον λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν laquoεννοιολογικήraquo γλώσσα από τις υπόλοιπες laquoσημειολογικέςraquo γλώσσες Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε παρατηρήσει αυτή την σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πεί laquoΗ θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενοraquo [7] Όπως μας έλεγε και ο Αντισθένης laquoΑρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψιςraquo [7] Για παράδειγμα ο laquoάρχωνraquo είναι αυτός που έχει δική του γή (άρα=γή + έχων) Και πραγματικά ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γή δικό του σπίτι Ο laquoβοηθόςraquo σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει Βοή=φωνή + θέω=τρέχω Ο Αστήρ είναι το αστέρι αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι) Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει αλλά με τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για την σκέψη Για παράδειγμα ο laquoφθόνοςraquo ετυμολογείται από το ρήμα laquoφθίνωraquo που σημαίνει μειώνομαι Και πραγματικά ο φθόνος σαν συναίσθημα σιγά σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει Μας laquoφθίνειraquo - ελαττώνει σαν ανθρώπους ndash και μας φθίνει μέχρι και τη υγεία μας Και φυσικά όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει πως το λέμε Μα φυσικά laquoάφθονοraquo Έχουμε την λέξη laquoωραίοςraquo που προέρχεται από την laquoώραraquo Διότι για να είναι κάτι ωραίο πρέπει να έρθει και στην ώρα του Ωραίο δεν είναι ένα φρούτο ούτε άγουρο ούτε σαπισμένο και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι επειδή δεν μπορούμε να το απολαύσουμε Ακόμα έχουμε την λέξη laquoελευθερίαraquo για την οποία το laquoΕτυμολογικόν Μέγαraquo διατείνεται laquoπαρά το ελεύθειν όπου εράraquo = το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά [9] Άρα βάσει της ίδιας της λέξης ελεύθερος είσαι όταν έχεις την δυνατότητα να πάς όπου αγαπάς Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν βλέπουμε ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας αγάλλεται Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά) Άρα για να συνοψίσουμε όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο) η ψυχή μας αγάλλεται και ιατρευόμαστε Και πραγματικά γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με την σωματική μας υγεία Παρένθεση και μια και το έφερε η laquoκουβένταraquo η Ελληνική γλώσσα μας λέει και τι είναι άσχημο Από το στερητικό laquoαraquo και την λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι Για σκεφτείτε το λίγο Σε αυτό το σημείο δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη Λατινική λέξη για το άγαλμα (που άλλο από Λατινική δεν είναι) Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα statua από το Ελληνικό laquoίστημιraquo που ήδη αναφέραμε σαν λέξη και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο Προσέξτε την τεράστια διαφορά σε φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών αυτό που σημαίνει στα Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά για τους Λατίνους είναι απλά ένα ακίνητο πράγμα

-10-

Μια και αναφέραμε τα Λατινικά ας κάνουμε άλλη μια σύγκριση Ο laquoάνθρωπος στα Ελληνικά ετυμολογείται ώς το όν που κυττάει προς τα πάνω (άνω + θρώσκω) Πόσο σημαντική και συναρπαστική ετυμολογία που μπορεί να αποτελέσει βάση ατελείωτων φιλοσοφικών συζητήσεων Αντίθετα στα Λατινικά ο άνθρωπος είναι laquoHomoraquo που ετυμολογείται από το χώμα Το όν που κυττάει ψηλά στον ουρανό λοιπόν για τους Έλληνες σκέτο χώμα για τους Λατίνους Υπάρχουν και άλλα παρόμοια παραδείγματα που θα μπορούσαν να αναφερθούν εδώ Είναι λογικό στο κάτω κάτω ότι μια γλώσσα που βασίστηκε στην Ελληνική αντιγράφοντάς την εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να έχει τα ίδια υψηλά νοήματα Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με την σκέψη του ανθρώπου Όπως λέει και ο George Orwell στο αθάνατο έργο του laquo1984raquo απλή γλώσσα σημαίνει και απλή σκέψη Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει την γλώσσα για να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων καταργώντας συνεχώς λέξεις laquoΗ γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίσηraquo έγραφε ο Μιχάι Εμινέσκου εθνικός ποιητής των Ρουμάνων [16] Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά πολιτισμού Το να μιλάς σωστά σημαίνει να σκέφτεσαι σωστά να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις Όπως σημειώνει και ο laquoδικός μαςraquo Κωνσταντίνος Τσάτσος πρώην Υπουργός πρώην Πρόεδρος Δημοκρατίας και συγγραφέας laquoΌσο πιό προηγμένος είναι ο πολιτισμός ενός έθνους τόσο πιό πλούσιες σε προϊστορία και συνεπώς και σε ουσία είναι οι λέξεις της γλώσσας Με την γλώσσα μεταδίδομε λογικούς συνειρμούς και διεγείρομε συναισθήματα Κάθε λαός έχει την γλώσσα που του αξίζει Στην γλώσσα όπως και στα τραγούδια του εναποθηκεύεται ο πολιτισμός του είναι ο πιό αδιάψευστος μάρτυρας της ιστορικής του συνείδησης και της ιστορικής του συνέχειαςraquo [7]

Η ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑ Η Ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν laquoαυδήraquo Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία προέρχεται από το ρήμα laquoάδωraquo που σημαίνει τραγουδώ Όπως γράφει και ο μεγάλος ποιητής και ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος laquoΌταν κάποτε φύγω από τούτο το φώς θα ελιχθώ προς τα πάνω όπως ένα ποταμάκι που μουρμουρίζει Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω αγγέλους θα τους μιλήσω Ελληνικά επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες Μιλάνε Μεταξύ τους με μουσικήraquo [8] Ο γνωστός Γάλλος συγγραφεύς Ζακ Λακαρριέρ επίσης μας περιγράφει την κάτωθι εμπειρία από το ταξίδι του στην Ελλάδα laquoΆκουγα αυτούς τους ανθρώπους να συζητούν σε μια γλώσσα που ήταν για μένα αρμονική αλλά και ακατάληπτα μουσική Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα ndash μητέρα των εννοιών μας ndash μου απεκάλυπτε έναν άγνωστο πρόγονο που μιλούσε μια γλώσσα τόσο μακρινή στο παρελθόν μα οικεία και μόνο από τους ήχους της Αισθάνθηκα να τα έχω χαμένα όπως αν μου είχαν πεί ένα βράδυ ότι ο αληθινός μου πατέρας ή η αληθινή μου μάνα δεν ήσαν αυτοί που με είχαν αναστήσειraquo [4] Ο διάσημος Έλληνας και διεθνούς φήμης μουσικός Ιάνης Ξενάκης είχε πολλές φορές τονίσει ότι η μουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάμιλλη της συμπαντικής Αλλά και ο Γίββων μίλησε για μουσικότατη και γονιμότατη γλώσσα που δίνει κορμί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων [10] Ας μην ξεχνάμε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν ξεχωριστά σύμβολα για νότες χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου laquoΟι τόνοι της Ελληνικής γλώσσας είναι μουσικά σημεία που μαζί με τους κανόνες προφυλάττουν απο την παραφωνία μια γλώσσα κατrsquoεξοχήν μουσική όπως κάνει η αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία ή οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίεςraquo όπως σημειώνει η φιλόλογος και συγγραφεύς Α Τζιροπούλου Ευσταθίου [7] Είναι γνωστό εξrsquoάλλου πως όταν οι Ρωμαίοι πολίτες πρωτάκουσαν στην Ρώμη Έλληνες ρήτορες συνέρρεαν να αποθαυμάσουν ακόμη και όσοι δεν γνώριζαν Ελληνικά τους ανθρώπους που laquoελάλουν ώς αηδόνεςraquo [8] Δυστυχώς κάπου στην πορεία της Ελληνικής φυλής η μουσικότητα αυτή (την οποία οι Ιταλοί κατάφεραν και κράτησαν) χάθηκε προφανώς στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας Να τονίσουμε εδώ ότι οι άνθρωποι της επαρχίας του οποίους συχνά κοροϊδεύουμε για την προφορά τους είναι πιο κοντά στην Αρχαιοελληνική προφορά από ότι εμείς οι άνθρωποι της πόλεως Η Ελληνική γλώσσα επεβλήθη αβίαστα (στους Λατίνους) και χάρη στην μουσικότητά της Όπως γράφει και ο Ρωμαίος Οράτιος laquoΗ Ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη με μία γλώσσα εύηχη γεμάτη μουσικότηταraquo Και δεν είναι τυχαίο που απομνημονεύουμε ευκολότερα ένα ποίημα παρά μια σελίδα πεζογραφήματος [8] Και όπως ακριβώς έλεγαν και οι ίδιοι οι Ρωμαίοι η Ελληνική γλώσσα θα παραμένει laquoη ευπρεπεστάτη των γλωσσών και η γλυκυτέρα είς μουσικότηταraquo [16] Άλλος ξένος καθηγητής ο Στέφεν Ντόιτς διαπιστώνει έκθαμβος ότι μέσα από τους στίχους του Ομήρου αναδύεται μουσική laquoΕίναι τόσο έντεχνα συντεθειμένοι ώστε απολαμβάνοντας την ανάγνωση απολαμβάνεις και την μουσικήraquo Και ο Ζάκ Μπουσάρ Καναδός καθηγητής γράφει ότι laquoΗ απαγγελία σέβεται τα μακρά και τα βραχέα φωνήεντα δηλαδή το καλούπι του εξαμέτρουraquo και αναλύει laquoπως η ψιλή και η δασεία η περισπωμένη και η οξεία η μακρόχρονη λήγουσα και τα βραχύχρονα φωνήεντα γίνονται νότεςraquo [7]

-11-

ΑΥΤΟΦΩΤΗ ΓΛΩΣΣΑ Όλοι γνωρίζουμε ότι οι Ευρωπαϊκές γλώσσες έχουν τις ρίζες τους στα Λατινικά Αυτό που ίσως μερικοί να αγνοούν είναι ότι τα ίδια τα Λατινικά έχουν βασιστεί πάνω στα Ελληνικά Από το ίδιο το αλφάβητο (οι Ρωμαίοι πήραν αυτούσιο και απαράλλακτο το Χαλκιδικό αλφάβητο) μέχρι και την πλειοψηφία του λεξιλογίου Πρίν ο Κικέρων ο δημιουργός ουσιαστικά της Λατινικής γλώσσας έρθει στην Ελλάδα για να σπουδάσει οι Ρωμαίοι είχαν μερικές εκατοντάδες μόνο λέξεις με αγροτικό οικογενειακό και στρατιωτικό περιεχόμενο Όταν επέστρεψε στην Ρώμη πήρε μαζί του κάποιες χιλιάδες Ελληνικές λέξεις δηλωτικές πολιτισμού και ένα laquoκλειδίraquo με το οποίο πολλαπλασίασε την αξία και την σημασία τους Το laquoκλειδίraquo αυτό ήταν οι προθέσεις [10] Για του λόγου το αληθές να αναφέρουμε ότι το ιστορικό αυτό γεγονός το έχει τονίσει και ο διάσημος Γάλλος γλωσσολόγος Meillet laquoΤα Λατινικά ως λόγια γλώσσα είναι ανάτυπο των Ελληνικών Ο Κικέρων μεταφέρει στην Λατινική την Ελληνική ρητορική και φιλοσοφία Ο Χριστιανισμός ακολούθως συνετέλεσε και αυτός στην επίδραση των Ελληνικών επί των Λατινικών Το Λατινικό λεξιλόγιο είναι μετάφραση του αντιστοίχου Ελληνικού και για αυτό τα Λατινικά δεν παραμέρισαν τα Ελληνικά στην Ανατολή Διότι η μίμηση δεν είχε αρκετό γόητρο ώστε να αντικαταστήσει το πρωτότυποraquo [10] Μόνο και μόνο όσον αφορά τους επιστημονικούς όρους όπου η συντριπτική πλειοψηφία των λέξεων είναι Ελληνικές οι ξένες γλώσσες στην κυριολεξία θα κατέρρεαν χωρίς την Ελληνική Η Ελληνική είναι η μοναδική γλώσσα η οποία είναι πραγματικά αυτόφωτη χωρίς να εξαρτάται από καμία άλλη Δύο εκ του πλήθους ξένων επιστημόνων που το έχουν διαπιστώσει αυτό είναι οι Jean Bouffartigue και Anne-Marie Delrieu Στο βιβλίο τους laquoΟι Ελληνικές ρίζες στην Γαλλική γλώσσαraquo διαβάζουμε laquoΗ κατανόηση της δικής μας γλώσσης η εκ νέου ανακάλυψη της ουσίας της ndash να ποιά είναι η χρησιμότητα του να γνωρίζει κανείς τις Ελληνικές ρίζες Οι Ελληνικές ρίζες δίνουν στην Γαλλική το πιο βαθύ στήριγμά της και συγχρόνως της παρέχουν την πιο υψηλή δυνατότητα για αφαίρεση Μακρινή πηγή του πολιτισμού μας η Ελλάδα βρίσκεται ζωντανή μέσα στις λέξεις που λέμε Σχηματίζει κάθε μέρα την γλώσσα μαςraquo [10] Υπάρχουν ακόμα σοβαρές απόψεις έγκριτων ξένων επιστημόνων που υποστηρίζουν ότι μέχρι και τα Σανσκριτικά (αρχαία Ινδικά) προέρχονται από τα Ελληνικά laquoΟ πρώτος ο οποίος παρετήρησε αυτήν την ομοιότητα των ριζών είναι ο Φ Μπάγιερ (1690-1738) καθηγητής γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αγ Πετρουπόλεως καταλήγοντας στα συμπέρασμα ότι τα σανσκριτικά προέρχονται από τα Ελληνικάraquo [6] συμπέρασμα στο οποίο είχε καταλήξει στα τέλη του περασμένου αιώνος και ο Γερμανός Βορρ Η συντακτική ομάδα του περιοδικού laquoHalcon ndash Ιέραξraquo μας λέει laquoΣυγκρίνοντας καλά την Σανσκριτική με την αρχαία Ελληνική εύκολα αντιλαμβανόμεθα ότι η Ελληνική όχι μόνο είναι πιο αρχαία αλλά και ότι επί πλέον όλοι οι συντακτικοί και γραμματικοί τύποι της είναι ανώτεροι και μεγαλυτέρας γλωσσικής αξίας Η δε σύνταξις καθrsquoυπόταξιν είναι καθαρά Ελληνικήraquo [6] Ας μην ξεχνάμε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος προσπάθησε με την εκστρατεία του εκτός όλων των άλλων και να laquoσυναγωνιστείraquo τους Έλληνες που είχαν εκστρατεύσει στην Ανατολή πρίν από αυτόν τον Ηρακλή και τον Διόνυσο δηλαδή Τα laquoΔιονυσιακάraquo του Νόννου έπος το οποίο περιγράφει την εκστρατεία του Διονύσου στις Ινδίες (αντίστοιχο με αυτά του Ομήρου) σώζεται μέχρι σήμερα Ακόμα και κατά την διάρκεια της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξανδρου στην Ινδία διασώζονται απο του ιστορικούς της εποχής στοιχεία που επαληθεύουν την πανάρχαια παρουσία των Ελλήνων στις Ινδίες (Παράρτημα Ε) Επειδή μπορεί κάποιος να σκεφτεί σε αυτό το σημείο ότι το Ελληνικό αλφάβητο είναι Φοινικικής προελεύσεως να αναφέρουμε απλά ότι τέτοιες αντιεπιστημονικές θεωρίες είναι προ πολλού ξεπερασμένες καθώς η αξιοπιστία τους έχει κλονιστεί σοβαρά από διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα Απορίας άξιον είναι το γεγονός ότι η ύπαρξη των ευρημάτων αυτών δεν αναφέρεται πουθενά στα Ελληνικά () σχολεία όπου προβάλλεται ως δεδομένη και αδιαμφισβήτητη η θεωρία της Φοινικικής προελεύσεως Ένα από τα καρφιά στο φέρετρο της θεωρίας αυτής είναι και το κεραμικό θραύσμα που βρέθηκε στην νησίδα laquoΓιούραraquo των Βορείων Σποράδων από τον Αρχαιολόγο Α Σαμψών Χρονολογήθηκε το 5500-6000 πΧ και φέρει καθαρά πάνω του εγχάρακτα τα γράμματα Α Δ και Υ Να σημειώσουμε εδώ ότι οι Φοίνικες προτοεμφανίστηκαν στην ιστορία το 1300 πΧ Και αυτό το εύρημα δεν είναι laquoμόνοraquo του Τα γράμματα Μ Ν Κ Χ Ξ Π Ο και Ε διακρίνουμε σε πρωτοκυκλαδικά αγγεία της Μήλου τα οποία είναι της 3 πΧ χιλιετίας [2] Επιπλέον υπάρχει και η λίθινη σφραγίδα των Γιαννιτσών που ανακαλύφθηκε από τον αρχαιολόγο Π Χρυσοστόμου η οποία χρονολογείται την 5 πΧ χιλιετία Ακόμη η επιγραφή του Δισπηλιού που ανεσύρθη από τον καθηγητή Γ Χουρμουζιάδη χαρακτηρίστηκε ως η πρώτη γραφή του κόσμου αφού χρονολογήθηκε από τον laquoΔημόκριτοraquo βάσει της μεθόδου του laquoάνθρακα 14raquo με απόλυτη ακρίβεια στο 5250 πΧ Τέλος να αναφέρουμε τον δίσκο της Φαιστού ο οποίος χρονολογείται (με τις πιο συντηρητικές απόψεις) στο 1700 πΧ και φέρει σύμβολα τα οποία όμως είναι τυπωμένα με κινητά στοιχεία (σφραγίδες) και για αυτόν τον λόγο το εύρημα αυτό αποτελεί το αρχαιότερο δείγμα τυπογραφίας του κόσμου Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε πηλός εξαιρετικής ποιότητος είς τον οποίον αφού απετυπώθησαν οι χαρακτήρες ο δίσκος εψήθη [3] Το 1989 στο υπ αρίθμ 16 τεύχος του αρχαιολογικού περιοδικού laquoNESTORraquo το οποίο εκδίδει το πανεπιστήμιο της Ινδιάνας ο καθηγητής Πώλ Φώρ ανακοινώνει ότι στην Ιθάκη του 2700 πΧ μιλούσαν και έγραφαν Ελληνικά Με την βοήθεια χαραγμένης εικόνας πλοίου επάνω στο όστρακο και σε σύγκριση με την ήδη αποκρυπτογραφημένη Γραμμική Γραφή Βrsquo ο καθηγητής Φώρ κατώρθωσε να διαβάσει laquoΝύμφη με έσωσεraquo Εδιάβασε ακόμα αναγνωρίζοντας αριθμητικά και συλλαβές laquoΙδού εγώ ο Αρεάδης δίδω είς την άνασσα Θεά Ρέα 100 αίγες 10 πρόβαταraquo [6] Σημειωτέον ότι ακόμα και σήμερα διδάσκεται στα Ελληνικά σχολεία η άποψη ότι τα χρόνια του Ομήρου δεν υπήρχε γραφή και συνεπώς τα δύο έπη (Ιλιάδα και Οδύσσεια) μεταφέρονταν από γενεά σε γενεά προφορικώς (κάτι το οποίο ούτως ή άλλως μόνο και μόνο βάσει της κοινής λογικής είναι αδύνατον) Είς την Ελληνικήν γλώσσα τέλος παρατηρούνται όλα τα γλωσσολογικά φαινόμενα πχ αφομοίωση (είς φθόγγος γίνεται όμοιος με άλλον) εναλλαγή (χρησιμοποίηση άλλου φθόγγου αντrsquoάλλου) συγχώνευση (ενοποίηση πολλών φθόγγων) ανομοίωση (αποβολή του ενός εκ των δύο ομοίων φθόγγων της ιδίας λέξεως) ανταλλαγή (αμοιβαία αλλαγή φθόγγων) κλπ κλπ Ορισμένοι μάλιστα ήχοι όπως το Γ το Δ το Θ το Χ και το Ψ αποτελούν πολύ μεταγενέστερη και αποκλειστικά Ελληνική επινόηση αφού δεν τους συναντάμε σε άλλη γλώσσα έστω και αν περιέχονται στις δανεισμένες Ελληνικές λέξεις [11]

-12-

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ Τα Ελληνικά είναι η μόνη γλώσσα στον κόσμο που ομιλείται και γράφεται συνεχώς επί 4000 τουλάχιστον συναπτά έτη καθώς ο Arthur Evans διέκρινε τρείς φάσεις στην ιστορία της Μηνωικής γραφής εκ των οποίων η πρώτη απο το 2000 πΧ ώς το 1650 πΧ [13] Μπορεί κάποιος να διαφωνήσει και να πεί ότι τα Αρχαία και τα Νέα Ελληνικά είναι διαφορετικές γλώσσες αλλά κάτι τέτοιο φυσικά και είναι τελείως αναληθές Ο ίδιος ο Οδυσσέας Ελύτης είπε laquoΕγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μία γλώσσα η ενιαία Ελληνική γλώσσα Το να λέει ο Έλληνας ποιητής ακόμα και σήμερα ο ουρανός η θάλασσα ο ήλιος η σελήνη ο άνεμος όπως το έλεγαν η Σαπφώ και ο Αρχίλοχος δεν είναι μικρό πράγμα Είναι πολύ σπουδαίο Επικοινωνούμε κάθε στιγμή μιλώντας με τις ρίζες που βρίσκονται εκεί Στα Αρχαίαraquo Ο μεγάλος διδάσκαλος του γένους Αδαμάντιος Κοραής είχε πεί laquoΌποιος χωρίς την γνώση της Αρχαίας επιχειρεί να μελετήσει και να ερμηνεύση την Νέαν ή απατάται ή απατάraquo Ενώ ο Γιώργος Σεφέρης γράφει laquoΑπό την εποχή που μίλησε ο Όμηρος ως τα σήμερα μιλούμε ανασαίνουμε και τραγουδούμε την ίδια γλώσσαraquo [10] Παρόλο που πέρασαν χιλιάδες χρόνια όλες οι Ομηρικές λέξεις έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα Μπορεί να μην διατηρήθηκαν ατόφιες άλλα έχουν μείνει στην γλώσσα μας μέσω των παραγώγων τους Μπορεί να λέμε νερό αντί για ύδωρ αλλά λέμε υδροφόρα υδραγωγείο και αφυδάτωση Μπορεί να μην χρησιμοποιούμε το ρήμα δέρκομαι (βλέπω) αλλά χρησιμοποιούμε την λέξη οξυδερκής Μπορεί να μην χρησιμοποιούμε την λέξη αυδή (φωνή) αλλά παρόλα αυτά λέμε άναυδος και απήυδησα Τα παραδείγματα που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε εδώ είναι πραγματικά αμέτρητα Η Γραμμική Βrsquo είναι και αυτή καθαρά Ελληνική γνήσιος πρόγονος της Αρχαίας Ελληνικής Ο Άγγλος αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις αποκρυπτογράφησε βάση κάποιων ευρημάτων την γραφή αυτή και απέδειξε την Ελληνικότητά της Μέχρι τότε φυσικά όλοι αγνοούσαν πεισματικά έστω και το ενδεχόμενο να ήταν Ελληνική Το γεγονός αυτό έχει τεράστια σημασία καθώς πάει τα Ελληνικά αρκετούς αιώνες ακόμα πιο πίσω στα βάθη της ιστορίας Αυτή η γραφή σίγουρα ξενίζει καθώς τα σύμβολα που χρησιμοποιεί είναι πολύ διαφορετικά από το σημερινό Αλφάβητο Παρόλα αυτά η προφορά είναι παραπλήσια ακόμα και με τα Νέα Ελληνικά Για παράδειγμα η λέξη laquoTOKOSOTAraquo σημαίνει laquoΤοξόταraquo (κλητική) Είναι γνωστό ότι laquoκraquo και laquoσraquo στα Ελληνικά μας κάνει laquoξraquo και με μια απλή επιμεριστική ιδιότητα όπως κάνουμε και στα μαθηματικά βλέπουμε ότι η λέξη αυτή εδώ και τόσες χιλιετίες δεν άλλαξε καθόλου Ακόμα πιο κοντά στην Νεοελληνική ο laquoάνεμοςraquo που στην Γραμμική Βrsquo γράφεται laquoANEMOraquo καθώς και laquoράπτηςraquo laquoέρημοςraquo και laquoτέμενοςraquo που είναι αντίστοιχα στην Γραμμική Βrsquo laquoRAPTEraquo laquoEREMOraquo laquoTEMENOraquo και πολλά άλλα παραδείγματα [8]

Ένα μικρό πείραμα Ο γνωστός τραγουδιστής Διονύσης Σαββόπουλος έχει διαπιστώσει ότι η προφορά των μακρών και των βραχέων φωνηέντων είναι εγγενής και αυθύπαρκτη στην Ελληνική γλώσσα παρά την κακοποίηση που έχει υποστεί αυτή με την κατάργηση των τόνων και των πνευμάτων Όπως περιγράφει και ο ίδιος laquoΈδωσα σε έναν ανύποπτο νέο που παρευρίσκετο στο στούντιο να διαβάσει λίγες φράσεις Εκεί μέσα είχα βάλει σκοπίμως την ίδια λέξη ως επίθετο και ώς επίρρημα διότι είχα πάντα την περιέργεια να διαπιστώσω αν προφέρουμε διαφορετικά το ωμέγα από το όμικρον Μαγνητοφωνήσαμε τις φράσεις 1 Είναι ακριβός αυτός ο αναπτήρας και 2 Ναί ακριβώς αυτό ήθελα να πώ Ελάχιστη διαφορά στο αυτί ο ηχολήπτης μόνο επέμενε ότι το δεύτερο ήταν κάπως πιο φαρδύ Τότε συνδέσαμε τον παλμογράφο Το διάγραμμα του επιρρήματος που γράφεται με ωμέγα είναι πολύ πλουσιότερο Καταπληκτικό Ο παλμογράφος μου φάνηκε σαν μια σκαπάνη που κάτω από το έδαφος της καθημερινής ομιλίας ανακαλύπτει αυτό που δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει έστω μέσα σε χειμερία νάρκη αυτό που συνειδητοποίησαν και προσπάθησαν να μνημειώσουν οι Αλεξανδρινοί 2300 χρόνια πριν Τίποτε δεν χάθηκε Όλα υπάρχουνraquo [7] Άλλωστε η ίδια η γλώσσα είναι ξεκάθαρη Το laquoόμικρονraquo είναι laquoοraquo αλλά μικρό ενώ το laquoωμέγαraquo είναι και αυτό μεν laquoοraquo είναι μέγα όμως σαν δύο όμικρον μαζί και ακόμα και το σύμβολό του είναι πραγματικά σαν δύο όμικρον κολλημένα Μέγα και σε διάρκεια λοιπόν Για αυτό όταν θέλουμε να γράψουμε το επιφώνημα θαυμασμού laquoπω πωraquo χρησιμοποιούμε ενστικτωδώς το ωμέγα και όχι το όμικρον Γραμμένο με όμικρον φαίνεται γελοίο Πολλοί ίσως να μην καταλαβαίνουν την τεράστια σημασία του πειράματος αυτού Είναι εκτός όλων των άλλων και μια τρανταχτή απόδειξη για την συνέχεια της Ελληνικής φυλής καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να παραμείνει στην γλώσσα μόνο περνώντας την γλώσσα από τον γονέα στο παιδί σε αντίθετη περίπτωση θα είχε χαθεί Υπολογίζοντας όμως έστω και με τις συμβατικές χρονολογίες οι οποίες τοποθετούν τον Όμηρο γύρω στο 1000 πΧ έχουμε το δικαίωμα να ρωτήσουμε Πόσες χιλιετίες χρειάστηκε η γλώσσα μας από την εποχή που οι άνθρωποι των σπηλαίων του Ελληνικού χώρου την πρωτοάρθρωσαν με μονοσύλλαβους φθόγγους μέχρι να φτάσει στην εκπληκτική τελειότητα της Ομηρικής επικής διαλέκτου με λέξεις όπως laquoροδοδάκτυλοςraquo laquoλευκώλενοςraquo laquoωκύμοροςraquo κτλ Ο Πλούταρχος στο laquoΠερί Σωκράτους δαιμονίουraquo μας πληροφορεί ότι ο Αγησίλαος ανεκάλυψε στην Αλίαρτο τον τάφο της Αλκμήνης της μητέρας του Ηρακλέους ο οποίος τάφος είχε ως αφιέρωμα laquoπίνακα χαλκούν έχοντα γράμματα πολλά θαυμαστά παμπάλαιαraquo [7] Φανταστείτε περί πόσο παλαιάς γραφής πρόκειται αφού οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες την χαρακτηρίζουν laquoαρχαίαraquo Φυσικά δεν γίνεται ξαφνικά laquoαπό το πουθενάraquo να εμφανιστεί ένας Όμηρος και να γράψει δύο λογοτεχνικά αριστουργήματα είναι προφανές ότι από πολύ πιο πρίν πρέπει να υπήρχε γλώσσα (και γραφή) υψηλού επιπέδου Πράγματι απο την αρχαία Ελληνική Γραμματεία γνωρίζουμε ότι ο Όμηρος δεν υπήρξε ο πρώτος αλλά ο τελευταίος και διασημότερος μιάς μεγάλης σειράς επικών ποιητών των οποίων τα ονόματα έχουν διασωθεί (Κρεώφυλος Πρόδικος Αρκτίνος Αντίμαχος Κιναίθων Καλλίμαχος) καθώς και

-13-

τα ονόματα των έργων τους (Φορωνίς Φωκαϊς Δαναϊς Αιθιοπίς Επίγονοι Οιδιπόδεια Θήβαις) δεν έχουν όμως διασωθεί τα ίδια τα έργα τους [6] Η ΕΥΛΥΓΙΣΙΑ Στα Ελληνικά υπάρχει μία μεγάλη ελευθερία ως προς τον σχηματισμό προτάσεων Για παράδειγμα η φράση laquoΟ κλέφτης άρπαξε την τσάνταraquo μπορεί να διατυπωθεί με τους εξής 6 διαφορετικούς τρόπους Ο κλέφτης άρπαξε την τσάντα Ο κλέφτης την τσάντα άρπαξε Άρπαξε την τσάντα ο κλέφτης Άρπαξε ο κλέφτης την τσάντα Την τσάντα άρπαξε ο κλέφτης Την τσάντα ο κλέφτης άρπαξε Η σημασία αυτού δεν είναι καθόλου μικρή Πρώτα από όλα μπορούμε με τις ίδιες ακριβώς λέξεις να τονίσουμε διαφορετικά πράγματα αποδίδοντας πιό ακριβείς έννοιες νοήματα Για παράδειγμα όταν ξεκινάμε την φράση με την λέξη laquoάρπαξεraquo τότε δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην πράξη ενώ αν ξεκινήσουμε με την λέξη laquoτην τσάνταraquo τότε δίνουμε έμφαση στο αντικείμενο Μπορούμε να εκφράσουμε καλύτερα τις σκέψεις μας και τον ψυχικό μας κόσμο Έχουμε πολύ μεγαλύτερη επιλογή δεν μας περιορίζει η γλώσσα βάζοντάς μας σε καλούπια Δεύτερον μπορούμε να μεταβάλλουμε την ηχητική εκφορά της κάθε φράσεως ανάλογα ίσως και με τα συμφραζόμενα ώστε να παράγεται κάθε φορά το πιό επιθυμητό αποτέλεσμα Αυτή η ιδιότητα της γλώσσας έχει άμεση επίδραση σε κάτι που αναφέραμε νωρίτερα στην μουσικότητά της ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΑΣ Αυτό που οι Έλληνες και ο Όμηρος εγνώριζαν πρό αμνημονεύτων ετών έρχεται να το επιβεβαιώσει η σημερινή επιστήμη Η εφημερίδα laquoΟ Κόσμος του Επενδυτήraquo (Παράρτημα Δ) δημοσιεύει άρθρο με τον τίτλο laquoΟ Όμηρος κάνει καλό στην καρδιάraquo Δηλαδή αυτό που καταγράφει ο Ιάμβλιχος laquoΧρήσθαι δέ και Ομήρου και Ησιόδου λέξεσιν εξειλεγμέναις πρός επανόρθωσινraquo και ο Πλούταρχος στο laquoΔια μουσικής ιάσασθαιraquo [7] Η έρευνα αυτή η οποία υποστηρίζει ότι το να απαγγέλει κανείς στίχους του Ομήρου κάνει καλό στην καρδιά έχει δημοσιευτεί από τα έγκριτα ξένα περιοδικά laquoAmerican Journal of Physiologyraquo laquoScientific Americanraquo [18] και laquoTimeraquo Εκτός από την καρδιά τα αρχαία Ελληνικά φαίνεται να κάνουν καλό και στις περιπτώσεις δυσμάθειας όπως διαβάζουμε στο άρθρο τηε εφημερίδας laquoΚαθημερινήraquo (Παράρτημα Γ) Στο άρθρο υπάρχει βέβαια ένα λάθος που επισημαίνεται απο δελτίο τύπου του laquoΑνοικτού Ψυχοθεραπευτικού Κέντρουraquo τα αποτελέσματα της έρευνας δεν αφορούν δυσλεξία αλλά δυσμάθεια [20] Τριετής ερευνα που διεξήχθη από το laquoΑνοικτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντροraquo [19] δείχνει ότι τα παιδιά που μαθαίνουν αρχαία Ελληνικά έχουν σημαντική βελτίωση σε σχέση με τα άλλα παιδιά όσον αφορά δοκιμασίες στην αντιγραφή σχημάτων διάκριση γραφημάτων μνήμη σχημάτων μνήμη εικόνων και συναρμολόγηση αντικειμένων Τα παιδιά και των δύο ομάδων αξιολογήθηκαν με τις ίδιες δοκιμασίες τόσο πριν όσο και μετά από τα μαθήματα των αρχαίων Ελληνικών [7] ΕΙΔΗ ΓΡΑΦΗΣ Σήμερα είναι γνωστές τρείς κατηγορίες γραφής στις οποίες μπορούν να υπαχθούν όλες οι γνωστές γλώσσες του κόσμου Η ιερογλυφική η συλλαβική και η αλφαβητική Μιλάμε πάντα για γλώσσες γραφής και ομιλίας και όχι για νοηματικές οι οποίες και δεν ενδιαφέρουν το παρόν κείμενο middot Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι ιερογλυφικές Είναι οι γραφές στις οποίες κάθε λέξη είναι και ένα ιδεόγραμμα Είναι προφανές ότι αποτελούν την απλούστερη μορφή γραφής χρειάζεται όμως να επινοηθεί ένα σύμβολο για κάθε έννοια Για τον λόγο αυτό οι ιερογλυφική είναι η πρώτη γραφή που επινόησε ο άνθρωπος middot Στήν δεύτερη ανήκουν οι συλλαβικές γραφές στις οποίες υπάρχει ένα σύνολο από συλλαβές οι οποίες και αποτελούν τις λέξεις Παράδειγμα τέτοιας γραφής είναι η περίφημη Γραμμική Β΄ όπου κάθε συλλαβή αποτυπώνεται με ένα διαφορετικό σημείο-σύμβολο (88 συνολικά σημεία) Οι συλλαβικές γραφές ήταν το επόμενο βήμα στην εξέλιξη της γλώσσας Αποτέλεσε σαφή βελτίωση αυτής των ιδεογραμμάτων και πρόδρομος της αλφαβητικής γραφής middot Τέλος έχουμε την Τρίτη κατηγορία την αλφαβητική φθογγική γραφή την οποία χρησιμοποιούμε και σήμερα Η ευελιξία και ακρίβεια τούτης στην απόδοση των νοημάτων σε σχέση με τις δύο προαναφερθείσες κατηγορίες είναι χαρακτηριστική Σε όλες τις γραφές τέτοιου τύπου χρειάζονται το πολύ 30 γράμματα συνδυασμοί των οποίων μπορούν να αποτυπώσουν την οποιαδήποτε λέξη και έννοια Μπορεί κάποιος σε αυτό το σημείο να αναρωτηθεί λοιπόν για ποιόν λόγο αναφέρουμε την γραφή ενώ το θέμα μας είναι η γλώσσα Ο λόγος είναι πολύ απλός Το σύστημα γραφής έχει άμεση επίδραση στην ίδια την γλώσσα Για παράδειγμα όταν στην Κινεζική αντιστοιχεί ένα μόνο σύμβολο σε πολλές έννοιες (πχ laquoσιraquo μπορεί να σημαίνει οτιδήποτε από τις ακόλουθες λέξεις laquoγνωρίζω είμαι ισχύς κόσμος όρκος αφήνω θέτω αγαπώ βλέπω φροντίζω περπατώ σπίτι κτλraquo) αυτό έχει ως συνέπεια να επηρεάζεται και ο προφορικός λόγος Μια γλώσσα για να θεωρείται σημαντική θα πρέπει να χαρακτηρίζεται εκτός των άλλων και από ακριβολογία Δεν μπορεί να αφήνει χώρο για παρερμηνείες ούτε και να παραπέμπει αυτόν που τη χρησιμοποιεί στα συμφραζόμενα μιάς λέξης για να καταλάβει το νόημά της Έχοντας λοιπόν υπόψιν όλα αυτά μπορούμε αμέσως να διαπιστώσουμε ότι μια γλώσσα σαν την παραδοσιακή Κινεζική είναι σαφώς μικρότερης γλωσσικής αξίας από τις υπόλοιπες γλώσσες του πολιτισμένου κόσμου Ιδιαίτερα η έλλειψη της πρακτικότητάς της έχει γίνει φανερή και στους ίδιους τους Κινέζους που την χρησιμοποιούν Το ότι η κάθε λέξη είναι ένα ιδεόγραμμα σημαίνει ότι υπάρχουν 50000 ιδεογράμματα [1] τα οποία είναι παντελώς αδύνατον να μάθει κανείς Ακόμα και οι πιο επιφανείς Κινέζοι ακαδημαϊκοί δεν γνωρίζουν όλα τα ιδεογράμματα της γλώσσας τους Αντίθετα μια γλώσσα σαν την δική μας μπορεί να αποτυπώσει κάθε πιθανή λέξη χρησιμοποιώντας συνδυασμούς μόλις 24 συμβόλων Επιπλέον η γλώσσα αυτή καταντάει ένα εξοντωτικό τέστ μνήμης αντί σαν τις Ευρωπαϊκές να είναι ένα εργαλείο που να ακονίζει το μυαλό Τέλος αξίζει να αναφέρουμε ότι μόνο η Ελληνική γλώσσα έχει περάσει και από τα τρία αυτά στάδια στην μακραίωνη πορεία της Αυτό το γεγονός από μόνο του λέει πολλά Και αυτό διότι αναγκάστηκε να εξελιχθεί από μόνη της χωρίς βοήθεια από κάποια άλλη γλώσσα αφού δεν υπήρχε ισάξια ή ανώτερη γλώσσα από την οποία να μπορεί να δανειστεί στοιχεία

-14-

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ Στην παρούσα μελέτη έχουν αναφερθεί σχόλια για την γλώσσα μας κυρίως (για ευνόητους λόγους) ξένων συγγραφέων Είναι κρίμα που δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σχόλια από ένα σωρό Έλληνες συγγραφείς καθώς αμέσως το κείμενο θα χαρακτηριστεί ρατσιστικό φασιστικό ή οτιδήποτε άλλο Πρέπει κάποια στιγμή αυτή η ξενομανία να σταματήσει Αν πεί κάτι πρώτα Έλληνας δεν του δίνουμε σημασία ενώ αν πεί το ίδιο ακριβώς πράγμα ξένος τότε αλλάζει το πράγμα και ναί να το πάρουμε στα σοβαρά Τέλος αν κάποιος επιθυμεί να αντικρούσει ή να υποβαθμίσει την μελέτη αυτή τότε να ξέρει πως θα πρέπει πρώτα να το κάνει για τον Γκαίτε τον Βολταίρο και ένα σωρό παγκοσμίως αναγνωρισμένα πνεύματα (Παράρτημα Α) Αναρωτηθείτε το εξής Εκείνοι τι λόγο έχουν για να εκθειάσουν την δική μας γλώσσα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ

Στο έργο laquoΣύντομη ιστορία της Ελληνικής Γλώσσηςraquo του διάσημου γλωσσολόγου Α Meillet υποστηρίζεται με σθένος η ανωτερότητα της Ελληνικής έναντι των άλλων γλωσσών [10] Ο σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαρριέρ είχε δηλώσει laquoΣτην Ελληνική υπάρχει ένας ίλιγγος λέξεων διότι μόνο αυτή εξερεύνησε κατέγραψε και ανέλυσε τις ενδότατες διαδικασίες της ομιλίας και της γλώσσης όσο καμία άλλη γλώσσαraquo [4]

Ο μεγάλος Γάλλος διαφωτιστής Βολταίρος είχε πεί laquoΕίθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαώνraquo [4] Ο Γάλλος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Σορβόνης Κάρολος Φωριέλ είπε laquoΗ Ελληνική έχει ομοιογένεια σαν την Γερμανική είναι όμως πιο πλούσια από αυτήν Έχει την σαφήνεια της Γαλλικής έχει όμως μεγαλύτερη ακριβολογία Είναι πιο ευλύγιστη από την Ιταλική και πολύ πιο αρμονική από την Ισπανική Έχει δηλαδή ότι χρειάζεται για να θεωρηθεί η ωραιότερη γλώσσα της Ευρώπηςraquo [4] Η Μαριάννα Μακ Ντόναλντ καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και επικεφαλής του TLG δήλωσε laquoΗ γνώση της Ελληνικής είναι απαραίτητο θεμέλιο υψηλής πολιτιστικής καλλιέργειαςraquo [4]

Η τυφλή Αμερικανίδα συγγραφέας Έλεν Κέλλερ είχε πεί laquoΑν το βιολί είναι το τελειότερο μουσικό όργανο τότε η Ελληνική γλώσσα είναι το βιολί του ανθρώπινου στοχασμούraquo [4] Ιωάννης Γκαίτε (Ο μεγαλύτερος ποιητής της Γερμανίας 1749-1832) laquoΆκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες Η Ελληνική αντήχησε άστρο λαμπερό μέσα στη νύχταraquo [4] Διάλογος του Γκαίτε με τους μαθητές του -Δάσκαλε τι να διαβάσουμε για να γίνουμε σοφοί όπως εσύ -Τους Έλληνες κλασικούς -Και όταν τελειώσουμε τους Έλληνες κλασικούς τι να διαβάσουμε -Πάλι τους Έλληνες κλασικούς [4] Μάρκος Τίλλιος Κικέρων (Ο επιφανέστερος άνδρας της αρχαίας Ρώμης 106-43 πΧ) laquoΕάν οι θεοί μιλούν τότε σίγουρα χρησιμοποιούν τη γλώσσα των Ελλήνωνraquo [4] Χάμφρεϋ Κίττο (Άγγλος καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μπρίστολ 1968) laquoΕίναι στη φύση της Ελληνικής γλώσσας να είναι καθαρή ακριβής και περίπλοκη Η ασάφεια και η έλλειψη άμεσης ενοράσεως που χαρακτηρίζει μερικές φορές τα Αγγλικά και τα Γερμανικά είναι εντελώς ξένες προς την Ελληνική γλώσσαraquo [4] Ιρίνα Κοβάλεβα (Σύγχρονη Ρωσίδα καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Λομονόσωφ 1995) laquoΗ Ελληνική γλώσσα είναι όμορφη σαν τον ουρανό με τα άστραraquo [4] R H Robins (Σύγχρονος Άγγλος γλωσσολόγος καθηγητής στο πανεπιστήμιου του Λονδίνου) laquoΦυσικά δεν είναι μόνο στη γλωσσολογία όπου οι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι για την Ευρώπη Στο σύνολό της η πνευματική ζωή της Ευρώπης ανάγεται στο έργο των Ελλήνων στοχαστών Ακόμα και σήμερα επιστρέφουμε αδιάκοπα στην Ελληνική κληρονομιά για να βρούμε ερεθίσματα και ενθάρρυνσηraquo [4] Φρειδερίκος Σαγκρέδο (Βάσκος καθηγητής γλωσσολογίας ndash Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας της Βασκωνίας) laquoΗ Ελληνική γλώσσα είναι η καλύτερη κληρονομιά που έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος για την ανέλιξη του εγκεφάλου του Απέναντι στην Ελληνική όλες και επιμένω όλες οι γλώσσες είναι ανεπαρκείςraquo laquoΗ αρχαία Ελληνική γλώσσα πρέπει να γίνει η δεύτερη γλώσσα όλων των Ευρωπαίων ειδικά των καλλιεργημένων ατόμωνraquo laquoΗ Ελληνική γλώσσα είναι από ουσία θεϊκήraquo [4] Ερρίκος Σλήμαν (Διάσημος ερασιτέχνης αρχαιολόγος 1822-1890) laquoΕπιθυμούσα πάντα με πάθος να μάθω Ελληνικά Δεν το είχα κάνει γιατί φοβόμουν πως η βαθειά γοητεία αυτής της υπέροχης γλώσσας θα με απορροφούσε τόσο πολύ που θα με απομάκρυνε από τις άλλες μου δραστηριότητεςraquo [4] (Ο Σλήμαν μίλαγε άψογα 18 γλώσσες Για 2 χρόνια δεν έκανε τίποτα άλλο από το το να μελετάει τα 2 έπη του Ομήρου) Γεώργιος Μπερνάρ Σώ (Μεγάλος Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας 1856-1950) laquoΑν στη βιβλιοθήκη του σπιτιού σας δεν έχετε τα έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων τότε μένετε σε ένα σπίτι δίχως φώςraquo [4] Τζέιμς Τζόυς (Διάσημος Ιρλανδός συγγραφέας 1882-1941)

-15-

laquoΣχεδόν φοβάμαι να αγγίξω την Οδύσσεια τόσο καταπιεστικά αφόρητη είναι η ομορφιάraquo [4] Ίμπν Χαλντούν (Ο μεγαλύτερος Άραβας ιστορικός) laquoΠου είναι η γραμματεία των Ασσυρίων των Χαλδαίων των Αιγυπτίων Όλη η ανθρωπότητα έχει κληρονομήσει την γραμματεία των Ελλήνων μόνονraquo [4] Will Durant (Αμερικανός ιστορικός και φιλόσοφος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Columbia)

laquoΤο αλφάβητόν μας προήλθε εξ Ελλάδος δια της Κύμης και της Ρώμης Η Γλώσσα μας βρίθει Ελληνικών λέξεων Η επιστήμη μας εσφυρηλάτησε μιάν διεθνή γλώσσα διά των Ελληνικών όρων Η γραμματική μας και η ρητορική μας ακόμα και η στίξης και η διαίρεσης είς παραγράφους είναι Ελληνικές εφευρέσεις Τα λογοτεχνικά μας είδη είναι Ελληνικα ndash το λυρικόν η ωδή το ειδύλλιον το μυθιστόρημα η πραγματεία η προσφώνησις η βιογραφία η ιστορία και προ πάντων το όραμα Και όλες σχεδόν αυτές οι λέξεις είναι Ελληνικέςraquo [4] Ζακλίν Ντε Ρομιγύ (Σύγχρονη Γαλλίδα Ακαδημαϊκός και συγγραφεύς) laquoΗ αρχαία Ελλάδα μας προσφέρει μια γλώσσα για την οποία θα πώ ότι είναι οικουμενικήraquo laquoΌλος ο κόσμος πρέπει να μάθει Ελληνικά επειδή η Ελληνική γλώσσα μας βοηθάει πρώτα από όλα να καταλάβουμε την δική μας γλώσσαraquo

[4] Μπρούνο Σνέλ (Διαπρεπής καθηγητής του Πανεπιστημίου του Αμβούργου) laquoΗ Ελληνική γλώσσα είναι το παρελθόν των Ευρωπαίωνraquo [4] Φρανγκίσκος Λιγκόρα (Σύγχρονος Ιταλός καθηγητής Πανεπιστημίου και Πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδημίας πρός διάδοσιν του πολιτισμού) laquoΈλληνες να είστε περήφανοι που μιλάτε την Ελληνική γλώσσα ζωντανή και μητέρα όλων των άλλων γλωσσών Μην την παραμελείτε αφού αυτή είναι ένα από τα λίγα αγαθά που μας έχουν απομείνει και ταυτόχρονα το διαβατήριό σας για τον παγκόσμιο πολιτισμόraquo [4] Ο Βαντρούσκα (Καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης) laquoΓια έναν Ιάπωνα ή Τούρκο όλες οι Ευρωπαϊκές γλώσσες δεν φαίνονται ως ξεχωριστές αλλά ως διάλεκτοι μιάς και της αυτής γλώσσας της Ελληνικήςraquo [4] Peter Jones (Διδάκτωρ ndash καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ο οποίος συνέταξε μαθήματα αρχαίων Ελληνικών πρός το αναγνωστικό κοινό για δημοσίευση στην εφημερίδα laquoDaily Telegraphraquo) Οι Έλληνες της Αθήνας του 5

ου και του 4

ου αιώνος είχαν φθάσει την γλώσσα σε τέτοιο σημείο ώστε με αυτήν να εξερευνούν ιδέες

όπως η δημοκρατία και οι απαρχές του σύμπαντος έννοιες όπως το θείο και το δίκαιο Είναι μιά θαυμάσια και εξαιρετική γλώσσαraquo [10] Ντε Γρόοτ (Ολλανδός καθηγητής Ομηρικών κειμένων στο πανεπιστήμιο του Μοντρεάλ) laquoΗ Ελληνική γλώσσα έχει συνέχεια και σε μαθαίνει να είσαι αδέσποτος και να έχεις μιά δόξα δηλαδή μιά γνώμη Στην γλώσσα αυτή δεν υπάρχει ορθοδοξία Έτσι ακόμη και αν το εκπαιδευτικό σύστημα θέλει ανθρώπους νομοταγείς ndash σε ένα καλούπι ndash το πνεύμα των αρχαίων κειμένων και η γλώσσα σε μαθαίνουν να είσαι αφεντικόraquo [10] Gilbert Murray (Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης) laquoΗ Ελληνική είναι η τελειότερη γλώσσα Συχνά διαπιστώνει κανείς ότι μιά σκέψη μπορεί να διατυπωθεί με άνεση και χάρη στην Ελληνική ενώ γίνεται δύσκολη και βαρειά στην Λατινική Αγγλική Γαλλική ή Γερμανική Είναι η τελειότερη γλώσσα επειδή εκφράζει τις σκέψεις τελειοτέρων ανθρώπωνraquo [14] Max Von Laye (Βραβείον Νόμπελ Φυσικής) laquoΟφείλω χάριτας στην θεία πρόνοια διότι ευδόκησε να διδαχθώ τα αρχαία Ελληνικά που με βοήθησαν να διεισδύσω βαθύτερα στο νόημα των θετικών επιστημώνraquo [10] E Norden (Μεγάλος Γερμανός φιλόλογος) laquoΕκτός από την Κινεζική και την Ιαπωνική όλες οι άλλες γλώσσες διαμορφώθηκαν κάτω από την επίδραση της Ελληνικής από την οποία πήραν εκτός από πλήθος λέξεων τους κανόνες και την γραμματικήraquo [10] Martin Heidegger (Γερμανός φιλόσοφος απο τους κυριότερους εκπροσώπους του υπαρξισμού του 20

ου αιώνος)

laquoΗ αρχαία Ελληνική γλώσσα ανήκει στα πρότυπα μέσα από τα οποία προβάλλουν οι πνευματικές δυνάμεις της δημιουργικής μεγαλοφυΐας διότι αναφορικά προς τις δυνατότητες που παρέχει στην σκέψη είναι η πιό ισχυρή και συνάμα η πιό πνευματώδης από όλες τις γλώσσες του κόσμουraquo [10] David Crystal (Γνωστός Άγγλος καθηγητής συγγραφεύς της εγκυκλοπαίδειας του Cambridge για την Αγγλική) laquoΕίναι εκπληκτικό να βλέπεις πόσο στηριζόμαστε ακόμη στην Ελληνική για να μιλήσουμε για οντότητες και γεγονότα που βρίσκονται στην καρδιά της σύγχρονης ζωήςraquo [10] Μάικλ Βέντρις (Ο άνθρωπος που αποκρυπτογράφησε την Γραμμική γραφή Βrsquo) laquoΗ αρχαία Ελληνική Γλώσσα ήτο και είναι ανωτέρα όλων των παλαιοτέρων και νεοτέρων γλωσσώνraquo [10] RH Robins (Γλωσσολόγος και συγγραφεύς) laquoΟ Ελληνικός θρίαμβος στον πνευματικό πολιτισμό είναι ότι έδωσε τόσα πολλά σε τόσους πολλούς τομείς [] Τα επιτεύγματά τους στον τομέα της γλωσσολογίας όπου ήταν εξαιρετικά δυνατοί δηλαδή στην θεωρία της γραμματικής και στην γραμματική περιγραφή της γλώσσας είναι τόσο ισχυρά ώστε να αξίζει να μελετηθούν και να αντέχουν στην κριτική Επίσης είναι τέτοια που να εμπνέουν την ευγνωμοσύνη και τον θαυμασμό μαςraquo [12] Luis Joseacute Navarro (Αντιπρόεδρος στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα laquoΕυρωκλάσσικαraquo της ΕΕ) laquoΗ Ελληνική γλώσσα για μένα είναι σαν κοσμογονία Δεν είναι απλώς μιά γλώσσαraquo [6] Juan Jose Puhana Arza (Βάσκος Ελληνιστής και πολιτικός) laquoΟφείλουμε να διακηρύξουμε ότι δεν έχει υπάρξει στον κόσμο μία γλώσσα η οποία να δύναται να συγκριθεί με την κλασσική Ελληνικήraquo [7] DrsquoEichtal (Γάλλος συγγραφεύς) laquoΗ Ελληνική γλώσσα είναι μία γλώσσα η οποία διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά όλες τις προϋποθέσεις μιάς γλώσσης διεθνούς εγγίζει αυτές τις ίδιες τις απαρχές του πολιτισμού η οποία όχι μόνον δεν υπήρξε ξένη πρός ουδεμία από τις μεγάλες εκδηλώσεις του ανθρωπίνου πνεύματος στην θρησκεία στην πολιτική στα γράμματα στις τέχνες στις επιστήμες αλλά υπήρξε και το πρώτο εργαλείο ndash πρός ανίχνευση όλων αυτών ndash τρόπον τινά η μήτρα Γλώσσα λογική και συγχρόνως ευφωνική ανάμεσα σε όλες τις άλλεςraquo [7] Theodore F Brunner (Ιδρυτής του TLG και διευθυντής του μέχρι το 1997) laquoΣε όποιον απορεί γιατί ξοδεύτηκαν τόσα εκατομμύρια δολλάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής απαντούμε Μα πρόκειται για την γλώσσα των προγόνων μας και η επαφή με αυτούς θα βελτιώσει τον πολιτισμό μαςraquo [10] Ζακ Λάνγκ (Γάλλος Υπουργός Παιδείας) laquoΘα ήθελα να δώ να διδάσκονται τα Αρχαία Ελληνικά με τον ίδιο ζήλο που επιδεικνύουμε εμείς και στα Ελληνικά σχολείαraquo [10]

-16-

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β

ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ

Νίκος Γκάτσος laquoΠολύ δεν θέλει ο Έλληνας Να χάσει την λαλιά του Και να γίνει μισέλληνας Από την αμυαλιά τουraquo [10] Γιώργος Σεφέρης laquoΜα τι γυρεύουν οι ψυχές μας Πάνω σε καταστρώματα καταλυμένων καραβιών Μουρμουρίζοντας σπασμένες σκέψεις από ξένες γλώσσεςraquo [8]

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ

ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ laquoΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗraquo (29052004)

laquoAρχαία Eλληνικά κατά δυσλεξίαςraquo

Tης Αλεξάνδρας Kασίμη

H εκμάθηση της Aρχαίας Eλληνικής εκτός από μέσο διατήρησης της γλωσσικής παράδοσης αποτελεί όπλο κατά της δυσλεξίας και άλλων μαθησιακών δυσκολιών φαινόμενα που κάνουν έντονα την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια σύμφωνα με τα συμπεράσματα τριετούς έρευνας του Aνοικτού Ψυχοθεραπευτικού Kέντρου και του Iνστιτούτου Διαγνωστικής Ψυχολογίας Tα παιδιά που διδάσκονται μαθήματα Aρχαίων Eλληνικών αποκτούν σημαντικό πλεονέκτημα έναντι αυτών που δεν παρακολουθούν στην αντιγραφή σχημάτων διάκριση γραφημάτων μνήμη σχημάτων και εικόνων καθώς και στη δοκιμασία συναρμολόγησης αντικειμένων σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας laquoMαθαίναμε περισσότερα γράμματα όταν πηγαίναμε εμείς σχολείοraquo λέει στην laquoKraquo ο 67χρονος Γιώργος Kαραντινός συνταξιούχος μαθηματικός ο οποίος εξομολογείται ότι laquoμέχρι σήμερα εξακολουθώ να χρησιμοποιώ

όλους τους τόνους και τα πνεύματα σε όλα μου τα χειρόγραφαraquo Παράλληλα παραδέχτηκε ότι laquoόταν τα παιδιά μου έπρεπε να μάθουν τη χρήση τόνων και πνευμάτων στη γλώσσα δυσκολεύτηκαν αρκετά ενώ εμένα μου φαινόταν περίεργη η υπερπροσπάθεια που κατέβαλλαν για να μάθουν Aρχαία Eλληνικάraquo Oι σημερινοί μαθητές έρχονται σε επαφή με την Aρχαία Eλληνική γλώσσα στην πρώτη τάξη του γυμνασίου όπου κάνουν και την πρώτη τους γνωριμία με την ψιλή τη δασεία και την περισπωμένη laquoΘα ξέραμε καλύτερα την αρχαία γλώσσα αν την μαθαίναμε από μικρότερη ηλικία ενώ θα αποκτούσαμε καλύτερη αίσθηση της σύγχρονης γλώσσας και της ορθογραφίαςraquo εκτιμά ο 17χρονος Γιώργος Δημητρίου μαθητής B΄ Λυκείου ο οποίος θέλει να σπουδάσει Φυσική Kαι ο δύο κάνουν λόγο για την ευκολία με την οποία μαθαίνει ένα άτομο το πολυτονικό σύστημα σε νεαρή ηλικία ενώ η έρευνα του Aνοικτού Ψυχοθεραπευτικού Kέντρου προσθέτει ένα ακόμη στοιχείο H εκμάθηση της ιστορικής ορθογραφίας όπως αποδεικνύουν τα ευρήματα της μελέτης συμβάλλει στη βελτίωση της ψυχοεκπαιδευτικής ανάπτυξης του παιδιού σε καίριους τομείς όπως είναι οι αντιληπτικές και οπτικές ικανότητες λειτουργίες που συνδέονται άμεσα με την εμφάνιση της δυσλεξίας H έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 50 (αγόρια και κορίτσια) παιδιά ηλικίας 6 έως 9 ετών τα οποία φοιτούσαν σε δημόσια σχολεία της Aττικής και ανήκαν σε οικογένειες με κοινό μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο ενώ παρακολουθούσαν παρόμοιες εξωσχολικές δραστηριότητες Oι δύο ομάδες ήταν απόλυτα laquoσυμβατέςraquo μεταξύ τους με μοναδική διαφορά ότι η μία παρακολουθούσε δύο ώρες εβδομαδιαίως μαθήματα Aρχαίων Eλληνικών Tα παιδιά αξιολογήθηκαν πριν από την έναρξη του σχολικού έτους και μετά την ολοκλήρωσή του και τα αποτελέσματα ήταν τα προαναφερόμενα Aξίζει τέλος να σημειωθεί ότι μετά την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος που δεν συνοδεύτηκε από καμία απολύτως επιστημονική μελέτη καταγράφηκε μεγάλη αύξηση κρουσμάτων μαθησιακών διαταραχών Hμερομηνία 28-10-2005 httpnewskathimerinigr4Dcgi4Dcgi_w_articles_civ_1752976_28102005_161700

-17-

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δ ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ laquoΟ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗraquo (14082004)

laquoΟ Όμηρος κάνει καλό στην καρδιάraquo

Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η απαγγελία της Οδύσσειας και της Ιλιάδας συγχρονίζει αναπνοή και παλμούς

laquoΟ Όμηρος κάνει καλό στην καρδιάraquo ισχυρίζονται Ευρωπαίοι επιστήμονες παραπέμποντας στην αφηγηματική τεχνική του μεγάλου αρχαίου επικού και στις επιδράσεις που μπορεί να έχουν τα έργα του όχι μόνο στην νόηση αλλά και στην ομαλή λειτουργία του ανθρώπινου σώματος Σε έρευνα που δημοσιεύει το laquoAmerican Journal of Physiologyraquo υποστηρίζεται ότι ο ξεχωριστός ρυθμός ο λεγόμενος δακτυλικός εξάμετρος το αρχαιότερο μέτρο ποίησης με το οποίο ο Όμηρος επέλεξε να γράψει τα έπη της laquoΟδύσσειαςraquo και της laquoΙλιάδαςraquo επιδρά θετικά στον συγχρονισμό της αναπνοής και των παλμών της καρδιάς όταν κάποιος τα απαγγέλλει Αργές ανάσες Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες με την απαγγελία στίχων υπό αυτήν την μορφή μπορούν να επιτευχθούν αργές ανάσες που βοηθούν τόσο στην καρδιακή λειτουργία όσο και στην σωστή αναπνοή Παρακολουθώντας συστηματικά τις αντιδράσεις του οργανισμού 20 ατόμων κατά την διάρκεια απαγγελίας στίχων από την Ομηρική laquoΟδύσσειαraquo ανακάλυψαν μια εκπληκτική επίδραση στον συγχρονισμό των αναπνοών και των καρδιακών παλμών laquoΕίναι προφανές ότι το εξάμετρο βοηθά τον ανθρώπινο οργανισμό να βρεί τον δικό του σωστό ρυθμόraquo υποστηρίζουν οι ερευνητές Θεωρείται μια ανακάλυψη ιδιαίτερα σημαντική τόσο για την κατανόηση των μηχανισμών που βοηθούν στην λειτουργία της καρδιάς και της αναπνοής όσο και για την θεραπεία καρδιακών παθήσεων Σωστός τονισμός Όπως έχει αποδειχθεί επιδρούν θετικά κυρίως στο κυκλοφορικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού καθώς όταν κάποιος τα απαγγέλλει με τον σωστό τρόπο η αναπνοή του περιορίζεται σε έξι εισπνοές το λεπτό κάτι που βοηθά την καρδιά να λειτουργεί αποτελεσματικά Άλλες έρευνες έχουν αποδείξει ότι η απαγγελία τους μειώνει την πίεση και ευνοεί την αποτελεσματική λειτουργία των πνευμόνων Όσο για τα Ομηρικά έπη οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι δεν είναι ανάγκη να διαβάσει κανείς και τους 12000 στίχους της laquoΟδύσσειαςraquo αρκεί να απαγγείλει λίγες στροφές περπατώντας και ακολουθώντας τον τονισμό των συλλαβών Hμερομηνία 28-10-2005 httpnewskathimerinigr4Dcgi4Dcgi_w_articles_civ_1752976_28102005_161700

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ε ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΠΑΝΑΡΧΑΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΙΣ ΙΝΔΙΕΣ

laquoΛένε ότι στην περιοχή από την οποία πέρασε ο Αλέξανδρος ανάμεσα στους ποταμούς Ινδό και Κωφήνα υπήρχε μία πόλη που λεγόταν Νύσα Την είχε χτίσει ο Διόνυσος όταν εκστράτευσε εναντίον των Ινδώνraquo [21] βιβλίο Ε σελ 27 laquoΒασιλιά οι Νυσίοι σε παρακαλούν να σεβαστείς τον Διόνυσο και να τους αφήσεις ελεύθερους και ανεξάρτητους Όταν ο Διόνυσος υποδούλωσε τους Ινδούς και στράφηκε πίσω προς την Ελληνική θάλασσα έχτισε αφήνοντας εδώ τους απόμαχους στρατιώτες του που συμμετείχαν στην λατρεία του αυτήν την πόλη για να θυμίζει την περιπλάνησή του και την νίκη του Έτσι και εσύ ο ίδιος έχτισες την Αλεξάνδρεια στον Καύκασο και την άλλην Αλεξάνδρεια στην Αίγυπτο καθώς μάλιστα έχεις ήδη χτίσει πολλές πόλεις και προτίθεσαι να χτίσεις κι άλλες έχεις δείξει μεγαλύτερη δραστηριότητα από τον Διόνυσο Ο Διόνυσος έδωσε στην πόλη μας το όνομα της τροφού του της Νύσας και ονόμασε ολόκληρη την περιοχή Νυσαία Το βουνό που βρίσκεται κοντά στην πόλη ο Διόνυσος το ονόμασε Μηρό διότι κατά την παράδοση ο ίδιος κυοφορήθηκε στον μηρό του Δία Από τότε η πόλη μας είναι ελεύθερη εμείς οι ίδιοι ανεξάρτητοι και τα πολιτικά μας ήθη ήρεμα Και σου έχω και άλλη μία απόδειξη ότι ο Διόνυσος έχτισε την πόλη μας από όλη την Ινδία μόνο σε εμάς φυτρώνει κισσόςraquo (Ο κισσός ήταν το ιερό φυτό του Διονύσου) [21] βιβλίο Ε σελ 29 laquoΑνέβηκε στο βουνό που λεγόταν Μηρός με τους εταίρους ιππείς και το άγημα του πεζικού και το βρήκε κατάφυτο από κισσό [] Οι Μακεδόνες αντίκρυσαν με βαθιά ευχαρίστηση τον κισσό διότι είχαν καιρό να δούνε (δεν υπάρχει στην Ινδία κισσός όπως δεν υπάρχουν και αμπέλια)raquo [21] βιβλίο Ε σελ 29 laquoΟι Νυσσαίοι όμως δεν είναι Ινδοί Ίσως να είναι απόγονοι των Ελλήνων εκείνων που ακολούθησαν τον Διόνυσο στην εκστρατεία του στην Ινδία και δεν μπορούσαν πια να πολεμήσουνraquo [21] Ινδική σελ 113 laquoτο ότι οι Ινδοί πηγαίνουν στην μάχη κάτω από τον ήχο τυμπάνων και κυμβάλων και η εσθήτα τους είναι κατάστικτη όπως των βάκχων του Διονύσουraquo [21] Ινδική σελ 123 ΠΗΓΕΣ [1] httpwwwkrassanakisgrchinesehtm [2] ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ laquoΔΑΥΛΟΣraquo τεύχος 204 (Δεκέμβριος 1999) [3] laquoΠΡΟΑΛΦΑΒΗΤΙΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑΙ ΓΡΑΦΑΙraquo του Γ Πετρόπουλου

-18-

[4] laquoΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑΣ ndash Τι είπαν και έγραψαν οι ξένοι για την Ελλάδα τους Έλληνες και την γλώσσα τουςraquo του Μ Παγουλάτου

[5] laquoΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΙΝΑΙ Η ΓΛΩΣΣΑ ΠΟΥ ΟΜΙΛΕΙ Η ΦΥΣΗraquo του Γ Πρινιγιανάκη [6] laquoΕΛΛΗΝ ΛΟΓΟΣ ndash ΠΩΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΛΟΓΟraquo της Α Τζιροπούλου ndash

Ευσταθίου [7] laquoΟ ΕΝ ΤΗ ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣraquo της Α Τζιροπούλου ndash Ευσταθίου [8] laquoΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ndash ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣraquo της Α Τζιροπούλου ndash Ευσταθίου [9] laquoΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣraquo του Α Τζαφερόπουλου [10] laquoΕΙΣ ΟΙΩΝΟΣ ΑΡΙΣΤΟΣ ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΠΕΡΙ ΓΛΩΣΣΗΣraquo του Α Αντωνάκου [11] laquoΗ ΜΑΓΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ndash ΠΛΗΡΗΣ ΚΑΤΑΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣraquo του Γ Μπαλή [12] laquoΚΕΝΤΡΟ ΛΕΞΙΚΟΛΟΓΙΑΣraquo - httpwwwlexicongr [13] ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ laquoΕΛΛΗΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑraquo Τεύχος 5 (Δεκέμβριος 2003) [14] ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ laquoΕΛΛΗΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑraquo Τεύχος 25 (Ιούλιος 2006) [15] laquoΓΛΩΣΣΑ ΜΕΤrsquo ΕΜΠΟΔΙΩΝraquo του Ν Σαραντάκου (Εκδόσεις laquoτου Εικοστού Πρώτουraquo) [16] laquoΜΟΝΟΤΟΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗraquo της Χ Τσικοπούλου [17] laquoΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣraquo του Α Τζαρτζάνου [18] ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ laquoSCIENTIFIC AMERICANraquo (18102004)

(httpwwwsciamcomarticlecfmarticleID=00075241-741B-1150-B36283414B7F0000) [19] ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ laquoΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗraquo (28102005)

(httpnewskathimerinigr4Dcgi4Dcgi_w_articles_civ_1752976_28102005_161700) [20] laquoΑΝΟΙΚΤΟ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ndash ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΑΘΗΝΩΝraquo

httpwwwopcgrgrarticleaspin=5ampsub=60ampid=626 [21] laquoΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣraquo του Αρριανού (Εκδόσεις laquoΚάκτοςraquo)

httpwwwantibarogr httpnamarizathemablogspotcom201002blog-post_6020html

6 Τα πακέτα της Ελληνικής Γλώσσας

Αναδημοσίευση από ΤΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣΚΥΛΟ Μετά τα ευμενή σχόλια αλλά και mails που έλαβα από όλους εσάς όσον αφορά στην τελευταία μου ανάρτηση - εσάς που έχω την χαρά να έχω συνοδοιπόρους σε αυτό το blog ndash τολμώ να αναρτήσω ακόμα ένα απόσπασμα το οποίο αυτήν την φορά αναφέρεται αμιγώς στην ελληνική γλώσσα και την δυσθεώρητη απόσταση που την χωρίζει από τα άλλα λεκτικά ldquoεργαλείαrdquo Το κείμενο είναι μακροσκελές αλλά θέλω να το μοιραστώ μαζί σας και είμαι πεπεισμένος ότι θα αποζημιωθείτε στο έπακρο Καλή ανάγνωση Για να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει θα πρέπει να γνωρίζουμε ορισμένα πράγματα περί της ειδικής σχέσεως μεταξύ ελληνισμού και ελληνικής γλώσσας ΕΛΛΗΝΑΣ κατrsquo αρχήν δεν μπορεί να γίνει ένας άνθρωπος για δύο λόγους Είτε λόγω αδυναμίας είτε λόγω επιλογής Ο άνθρωπος έχει αδυναμία να γίνει ΕΛΛΗΝΑΣ όταν δεν γνωρίζει Ελληνικά Όταν δεν μπορεί να μπει στο ldquoκανάλιrdquo μεταφοράς της ελληνικής γνώσης και σκέψης Αυτή η άμεση σύνδεση γλώσσας και γνώσης είναι καθοριστική για τον ελληνισμό Στον ιουδαϊσμό για παράδειγμα δεν είναι καθοριστική η σχέση γνώσης και γλώσσας Ο καθένας μιλάει όποια γλώσσα θέλει και μυείται στον ιουδαϊσμό Στον ιουδαϊσμό δεν υπάρχουν οι περίπλοκες έννοιες που πρέπει να ldquoμεταφερθούνrdquo Ακόμα και η πιο ldquoφτωχήrdquo γλώσσα έχει τις κατάλληλες λέξεις για να μεταφερθούν εντολές και κατάρες Επειδή όλοι οι άνθρωποι αναπτύσσουν μια γλώσσα κι επειδή όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται στο εξουσιαστικό περιβάλλον της οικογένειας ευνόητο είναι ότι όλοι έχουν ldquoεφεύρειrdquo τις λέξεις που συνδέονται με την εξουσία Δεν υπάρχει δηλαδή γλώσσα που να μην μπορεί να μεταφέρει την ldquoιουδαϊκήrdquo γνώση Εξαιτίας αυτής της δυνατότητας ποτέ το σύστημα δεν μεριμνά ιδιαίτερα για την γλώσσα που θα χρησιμοποιούν οι εξουσιαζόμενοι Ακόμα και οι αυθεντικοί Εβραίοι δεν μιλάνε όλοι εβραϊκά Αντίθετα ΕΛΛΗΝΑΣ δεν μπορεί να υπάρξει αν δεν γνωρίζει ελληνικά Αυτή η σύνδεση γνώσης και γλώσσας περιπλέκει την κατάσταση και αυτός είναι ο λόγος που δημιουργείται σύγχυση σε ότι αφορά την συγκεκριμένη γλώσσα Αυτό πρακτικά σημαίνει το εξής Ο σλαβόφωνος για παράδειγμα δεν μπορεί να γίνει ΕΛΛΗΝΑΣ γιατί δεν

γνωρίζει ελληνικά Αυτό είναι προφανές και δεν απαιτεί ανάλυση Τι γίνεται όμως στην περίπτωση των ελληνόφωνων Γνωρίζει ο ελληνόφωνος ελληνικά Η φράση rdquoΗ ανάλυση της θεωρίας περί δημοκρατίας αποκαλύπτει ένα παράδοξο φαινόμενο το οποίο μοιάζει με τραγική ειρωνεία και γίνεται αντιληπτό μόνο μέσω της αλληγορίαςrdquo είναι διατυπωμένη στα ελληνικά Αντιλαμβάνεται ο αγράμματος ελληνόφωνος τι ακριβώς αυτό περιγράφει Μπορεί κάποιος να του την εξηγήσει χωρίς να χρειάζεται να χρησιμοποιήσει ολόκληρη εγκυκλοπαίδεια Ποιος καταλαβαίνει αυτήν την φράση Αυτός βέβαια που γνωρίζει ελληνικά άσχετα με το ποια γλώσσα μιλάει Ένας γερμανόφωνος μορφωμένος την καταλαβαίνει γιατί γνωρίζει τις απαραίτητες ελληνικές λέξεις ldquoDie Analyse der Theorie ueber die Demokratie enthuellt ein paradoxes Phaenomen daw einer tragischen Ironie aehnlich ist und wird nur allegorisch wahrgenommenrdquo Το ίδιο συμβαίνει και με τον αγγλόφωνο ldquoThe analysis of the theory about democracy reveals a paradox phenomenon that seems like a tragic irony and becomes apparent only through allegoryrdquo τον ιταλόφωνο ldquoLa analisi della teoria delle democracia rivela un fenomeno paradosso il qualle si assomiglia come una tragica ironia la qualle se rivela

solo tramite la alligoriardquo τον ισπανόφωνο ldquoEl analysis de la teoria sobre la democracia demuestra un fenomeno paradojico lo cual parece como una eronia tragica y solo se percibe como una aligoriardquo Ελληνικά γνωρίζουν μόνον οι μορφωμένοι αυτού του κόσμου και άρα μεταξύ αυτών αναζητάς τους ΈΛΛΗΝΕΣ Όσοι μορφώνονται από τα χριστιανικά συστήματα παιδείας αναγκαστικά μαθαίνουν ελληνικά Από την ίδρυση της Ρώμης μέχρι σήμερα την ίδια ακριβώς γνώση λαμβάνουν οι μορφωμένοι Ελληνικά δεν γνωρίζουν οι αγράμματοι χριστιανοί και άρα μεταξύ αυτών και οι αγράμματοι ελληνόφωνοι Όταν μιλάμε παγκοσμίως για ανώτατη εκπαίδευση μιλάμε κατrsquo αρχήν για εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας Δεν είναι τυχαίο που οι φοιτητές των κολλεγίων στις ΗΠΑ μέσα από κάποιες διαδικασίες αποκτούν τον τίτλο ldquoGreeksrdquo Γιατί όμως συμβαίνουν όλα αυτά και ποιούς σκοπούς εξυπηρετούν Γιατί δηλαδή όλοι οι μορφωμένοι του κόσμου μιλάνε ελληνικά Γιατί όλες οι γλώσσες του κόσμου μοιάζουν με ελληνικές διαλέκτους Χωρίς να εμβαθύνουμε ιδιαίτερα θα πούμε το εξής Η ανθρώπινη γλώσσα είναι το μέσον που μεταφέρει την γνώση από άνθρωπο σε άνθρωπο Μεταφέρει την γνώση του πατέρα στο παιδί την εντολή του Θεού στους ανθρώπους την εντολή του στρατηγού στον στρατιώτη την εξομολόγηση του έρωτα από άνθρωπο σε άνθρωπο το χιούμορ του φίλου κλπ Όλα αυτά όπως βλέπουμε μεταφέρονται μέσω της γλώσσας αλλά δεν ανήκουν στο ίδιο επίπεδο Δεν ανήκει στο ίδιο επίπεδο η γνώση περί Θεού με την γνώση που αφορά την μαγειρική

-19-

Ο άνθρωπος δεν ldquoκινείταιrdquo σε ένα επίπεδο και η γλώσσα όπως είναι φυσικό τον ακολουθεί Υπάρχει η γλώσσα που αφορά τα ldquoκαθημερινάrdquo και η γλώσσα που αφορά τα ldquoανώτεραrdquo Υπάρχει η ldquoφωνήrdquo και ο ldquoΛόγοςrdquo Το σύνολο των γλωσσών παγκοσμίως περιορίζεται στο επίπεδο της ldquoφωνήςrdquo Η ελληνική γλώσσα είναι αυτή που είναι ο φορέας του ανθρώπινου ldquoΛόγουrdquo Η ιδιομορφία του ldquoΛόγουrdquo είναι ότι ldquoμεταφέρειrdquo μέσω λέξεων ldquoπακέταrdquo γνώσεων που το καθένα από αυτά απαιτεί για την κατανόησή του ξεχωριστή γνώση Όταν εκφράζεται ο Λόγος είναι και ο ίδιος ένα ξεχωριστό ldquoπακέτοrdquo γνώσης Ο Λόγος είναι ldquoκωδικοποιημένηrdquo μορφή έκφρασης που απαιτεί γνώση για την αποκωδικοποίηση Για να χρησιμοποιήσεις την λέξη ldquoπαράδοξοrdquo πρέπει να γνωρίζεις τι σημαίνει Αυτή η λέξη από μόνη της αντιπροσωπεύει ένα ξεχωριστό ldquoπακέτοrdquo γνώσης Η λέξη δηλαδή σε αυτήν την περίπτωση είναι μια κωδικοποιημένη μορφή μιας εκτεταμένης γνώσης Οι άνθρωποι που δεν έχουν την ανάλογη γνώση δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τον Λόγο Ο ldquoκωδικός-όνομαrdquo αυτής της γνώσης δεν σημαίνει τίποτε για αυτούς που την κατέχουν Χρειάζονται τη ldquoφωνήrdquo για να γνωρίσουν το ldquoπακέτοrdquo το οποίο στη συνέχεια μπορούν να το χρησιμοποιήσουν με τον τρόπο που επιτρέπει ο Λόγος Θα μπορούσαμε να πούμε δηλαδή ότι στην περίπτωση της ελληνικής γλώσσας υπάρχουν δυο επίπεδα παράλληλα Το ldquoχαμηλόrdquo επίπεδο και το ldquoυψηλόrdquo Το επίπεδο του ελληνόφωνου και το επίπεδο του ελληνόλογου Όλες οι γλώσσες του κόσμου μιμούνται αυτήν την κατάσταση Στο επίπεδο της ldquoφωνήςrdquo διατηρούν τα ξεχωριστά τους χαρακτηριστικά ενώ στο επίπεδο του Λόγου άπαντες ldquoδανείζονταιrdquo τον ελληνικό Λόγο (Σημείωση δική μου) Παρόλα αυτά το μεγαλείο της ελληνικής γλώσσας επιτρέπει και στον απλό ελληνόφωνο να υπερέχει συντριπτικά έναντι των αντίστοιχων αλλόγλωσσων Παρακάτω βλέπουμε το πώς Για νrsquo αντιληφθεί ο αναγνώστης τι ακριβώς εννοούμε θα δούμε ένα παράδειγμα Η λέξη ldquoαραχνοφοβίαrdquo είναι μία λέξη ελληνική της οποίας η σύνθεση είναι το πιο απλό και κατανοητό πράγμα Ο Έλληνας γνωρίζει τη λέξη ldquoαράχνηrdquo και τη λέξη ldquoφοβίαrdquo που προέρχεται από τη λέξη ldquoφόβοςrdquo Ακόμα κι αν δεν έχει ακούσει ποτέ αυτήν τη λέξη μπορεί στο άκουσμά της να την αντιληφθεί ακόμα κι αν την έχει ξεχάσει μπορεί την κατάλληλη στιγμή να τη συνθέσει Απrsquo αυτήν την απλή κατάσταση το σύστημα με τη μεταφορά λέξεων δημιουργεί μία σύνθετη Για τον αγγλόφωνο η λέξη ldquoαράχνηrdquo και η λέξη ldquoφόβοςrdquo υπάρχουν στη μητρική του γλώσσα αλλά η λέξη ldquoαραχνοφοβίαrdquo είναι κοινή με την ελληνική Αν ο αγγλόφωνος δεν ξέρει ακριβώς το νόημα της λέξης και δεν έχει τη σχετική γνώση δεν μπορεί νrsquo αντιληφθεί τη σημασία της Δεν μπορεί όπως ο Έλληνας ο οποίος έχει γνώση των λέξεων που τη συνθέτουν να κατανοήσει στο άκουσμα τη σημασία της Είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει μία ξένη mdashεπομένως νεκρήmdash λέξη που δεν μπορεί να συνθέσει κι επιπλέον μέσω αυτής της συνθήκης είναι αποκλεισμένος από το σύνολο των ανάλογων περιπτώσεων Αυτός ο άνθρωπος μπορεί να γνωρίζει τη συγκεκριμένη λέξη αλλά αδυνατεί να καταλάβει μία απολύτως ανάλογη που είναι για παράδειγμα η κλειστoφοβία Οι μορφωμένοι της Δύσης δεν ξεκινούν από ένα κοινό επίπεδο γνώσης όπως οι Έλληνες αλλά με τη λογική της εκμάθησης ορολογίας κατανέμονται σε διάφορα επίπεδα Μrsquo αυτόν τον τρόπο ευνοούνται αυτοί που ακολουθούν μία εξαντλητική και μακροχρόνια πορεία στον τομέα της παιδείας συνεπώς οι πρεσβύτεροι Ο πρεσβύτερος της Δύσης έχει τη δυνατότητα να παριστάνει το σοφό ακόμα κι αν είναι ο πιο κουτός άνθρωπος Οι άνθρωποι δεν μπορούν να κρίνουν κάτι που δεν κατανοούν Γνωρίζοντας αυτός ο άνθρωπος λέξεις δυσνόητες και ξένες για τον κόσμο στον οποίο απευθύνεται κάνει επίδειξη πνευματικής δύναμης χωρίς νrsquo απαιτείται η στοιχειώδης σοφία Όλοι κατανοούν το φόβο για τις αράχνες αλλά δεν μπορούν όλοι να γνωρίζουν τη λέξη ldquoαραχνοφοβίαrdquo Αν παρατηρήσει κάποιος το σύνολο των γλωσσών που είναι επηρεασμένες από τη λατινική θα δει ότι έχουν τρία επίπεδα που τις χαρακτηρίζουν απόλυτα Το πρώτο επίπεδο είναι το βασικό στο οποίο οι λέξεις περιγράφουν το σύνολο των αντικειμένων ή εννοιών που μπορεί να γνωρίζει ο άνθρωπος χωρίς καθόλου παιδεία Το σκύλο για παράδειγμα τον γνώριζαν όλοι οι λαοί κι επομένως ο καθένας του έδωσε μία λέξη για να τον χαρακτηρίζει Αυτές οι λέξεις που περιγράφουν όμοια πράγματα είναι εντελώς διαφορετικές από γλώσσα σε γλώσσα και είναι το πρώτο επίπεδο που είναι κι αυτό το οποίο διαχωρίζει τις γλώσσες Οι λαοί εξαιτίας αυτού του επιπέδου αδυνατούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους Ο αμόρφωτος Γάλλος δεν μπορεί να συνεννοηθεί με τον αντίστοιχο Ισπανό Το δεύτερο επίπεδο περιλαμβάνει το σύνολο των λέξεων της λατινικής που οι Ρωμαίοι εφηύραν ώστε νrsquo αποκρύψουν τις αντίστοιχες ελληνικές Προσπαθώντας να δώσουν μία πληρότητα στη λατινική γλώσσα που θα ευνοούσε τη μεταφορά εντολών επομένως την άσκηση εξουσίας εμφύτευσαν τις λέξεις αυτές στο σύνολο των Δυτικών γλωσσών Το δεύτερο επίπεδο είναι αυτό το οποίο απαιτεί μία στοιχειώδη παιδεία και στο οποίο ασκείται η εξουσία άρα υπάρχει συνεννόηση Ο μορφωμένος πλέον Γάλλος συνεννοείται με το μορφωμένο Ισπανό αλλά κι οι δύο αδυνατούν να έρθουν σrsquo επαφή με την ελληνική γνώση Το τρίτο επίπεδο είναι το ανώτατο επίπεδο κι είναι αυτό της ελληνικής γλώσσας Οι λέξεις είναι κοινές για όλους κι ο κάτοχός τους μπορεί νrsquo αντιλαμβάνεται αλλά και να μιλά όμοια με τον Πλάτωνα ή τον Αριστοτέλη Όλα αυτά αποδεικνύονται εύκολα με το απλό ξεφύλλισμα των λεξικών των Δυτικών γλωσσών Η λέξη ldquoσκύλοςrdquo είναι απόλυτα διαφορετική από γλώσσα σε γλώσσα Η λέξη ldquoδικαιοσύνηrdquo κοινή προσαρμοσμένη στην κάθε γλώσσα κι άσχετη με την αντίστοιχη ελληνική Ενώ η λέξη ldquoδημοκρατίαrdquo είναι απόλυτα κοινή για όλους Σrsquo αυτό το σημείο κάποιος εύλογα θα αναρωτηθεί αν οι Έλληνες που έχουν την ελληνική ως μητρική γλώσσα είναι ισοδύναμοι των σοφών της Δύσης ακόμα και χωρίς παιδεία Αυτό είναι αδύνατον γιατί τα πάντα έχουν σχέση με την κατοχή γνώσης Ο Έλληνας ξέρει τι σημαίνει ldquoαραχνοφοβίαrdquo αλλά δεν έχει τη γνώση του Δυτικού πάνω σrsquo αυτήν Οι Έλληνες έχουν απλά τη δυνατότητα νrsquo αντιλαμβάνονται τα πάντα διακρίνοντας πιο εύκολα την πραγματική ευφυΐα χωρίς να την μπερδεύουν με τη συσσώρευση γνώσης Σrsquo ένα ακροατήριο όπου υπάρχουν αμόρφωτοι Έλληνες δε μπορεί κάποιος να πει ότι το καλύτερο πολίτευμα είναι η ldquoαραχνοφοβίαrdquo ενώ στη Δύση ακόμα κι αυτό μπορεί να συμβεί Ένας άθλιος δούλος στη Δύση μπορεί να λέει ότι θέλει χωρίς να ελέγχεται κερδίζοντας τις εντυπώσεις Στη Δύση κι αυτό είναι έργο του συστήματος ένας μεγαλοφυής άνθρωπος μπορεί να περιγράφει τη σκέψη του με τα μέσα που διαθέτει χωρίς να πείθει κι ένας ηλίθιος χρησιμοποιώντας ακατανόητες λέξεις να κερδίζει τις εντυπώσεις Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα mdashπου εκ πρώτης όψεως δε φαίνεταιmdash τη δημιουργία συγκεκριμένων χαρακτηριστικών στις Δυτικές κοινωνίες Αυτό γίνεται ως εξής έχοντας τη δυνατότητα το σύστημα να ελέγχει τη ροή της γνώσης μέσω της γλώσσας έχει τη δυνατότητα να στρωματοποιεί την κοινωνία Οι Γάλλοι ανεξάρτητα από την ευφυΐα τους ή τη γνώση έχουν ένα κοινό γλωσσικό εργαλείο που τους δίνει τη δυνατότητα επικοινωνίας Απrsquo αυτό το κοινό και σrsquo όλους προσιτό εργαλείο αρχίζει να χτίζεται ένα οικοδόμημα που έχει σχέση με τη γνώση και τη γλώσσα μέσω της οποίας εκφράζεται αυτή η γνώση Ο αγράμματος Γάλλος ως πνευματικό ον κατανοεί την έννοια της ldquoδικαιοσύνηςrdquo αλλά το πρόβλημά του είναι η αδυναμία έκφρασης της άποψής του Για να πει την άποψή του θα πρέπει νrsquo αναπτύξει μία ολόκληρη θεωρία που ξεκινά από τον άνθρωπο ως μονάδα και καταλήγει στον άνθρωπο ως μέλος της κοινωνίας Οι μορφωμένοι Γάλλοι αντίθετα έχοντας κοινή γνώση μεταξύ τους ξεκινούν από το επίπεδο στο οποίο μία έννοια είναι γνωστή Ο μορφωμένος Γάλλος ξεκινά τον προβληματισμό του από το επίπεδο που του επιτρέπει η παιδεία του Δηλώνει ότι η δικαιοσύνη είναι μία ανάγκη κι από εκεί ξεκινά Απrsquo αυτήν τη διαφορά στη δυνατότητα έκφρασης ξεκινά η στρωματοποίηση της κοινωνίας Οι άνθρωποι δεν μπορούν να συναναστραφούν μεταξύ τους γιατί δεν μπορούν να επικοινωνήσουν Ο μορφωμένος Γάλλος κουράζεται μέχρι ο αμόρφωτος να καταλήξει στην άποψή του Δεν μπορεί κάποιος να περιμένει το συνομιλητή του να περιγράφει για ώρες κάτι που υπάρχει ως έννοια και μπορεί να εκφραστεί με μία λέξη Αυτοί οι άνθρωποι δεν μπορούν να συναναστραφούν μεταξύ τους και άρα δεν μπορούν να γίνουν φίλοι Η φιλία ξεκινά από την κοινή γνώση και την κοινή άποψη Όλα αυτά είναι αδύνατο να προκύψουν από τη στιγμή που δεν υπάρχει δυνατότητα διατύπωσης άποψης Ο γνώστης θα είναι πάντα ανώτερος από το μη γνώστη έστω κι αν στην ευφυΐα συμβαίνει το αντίθετο Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και μεταξύ των ανώτατων στρωμάτων της κοινωνίας Το πρόβλημα δημιουργείται εξαιτίας της σχετικής διαφοράς που υπάρχει στη δυνατότητα έκφρασης Ο ανωτάτου επιπέδου παιδείας Γάλλος κουράζεται να παρακολουθεί την προσπάθεια έκφρασης ενός απλά μορφωμένου Γάλλου Από τη στιγμή που τα προβλήματα για τους ανθρώπους είναι κοινά είτε πρόκειται για μορφωμένους είτε γιrsquo αμόρφωτους οι επαφές κι οι φιλίες γίνονται σε καθορισμένα επίπεδα

-20-

Η ελευθερία του ατόμου είναι κοινό πρόβλημα Ένας Γάλλος που έχει γνώση για τη δημοκρατία μπορεί να εκφραστεί κατά τρόπο ανάλογο με τη γνώση του μόνον απέναντι σε κάποιον που μπορεί να κατανοήσει το λόγο του Οι αμόρφωτοι έχουν κι αυτοί τους προβληματισμούς τους αλλά δυνατότητα επικοινωνίας έχουν μόνο μεταξύ τους Το ανώτατο επίπεδο δεν μπορεί ακόμα και να το θέλει να έρθει σε επαφή με το κατώτατο Ένας σοφός Γάλλος για να περάσει το μήνυμά του στους φτωχούς κι αμόρφωτους δεν αρκεί να το διατυπώσει αλλά θα πρέπει να το συνοδεύσει με μία ανάλογη δωρεά παιδείας Αντίθετα απrsquo όλη αυτήν την κατάσταση σε μία αμιγώς ελληνική κοινωνία αυτό το πρόβλημα δεν υπάρχει Ο καθένας συναναστρέφεται κι αναπτύσσει φιλία μrsquo όποιον επιθυμεί γιατί υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας Οι αμόρφωτοι Έλληνες δεν έχουν την ίδια γνώση με τους μορφωμένους αλλά απαιτείται μικρότερη προσπάθεια στην έκφραση της προσωπικής άποψης κι απειροελάχιστη προσπάθεια στην κατανόηση Ο κάθε Έλληνας είναι σε θέση να καταλάβει το σύνολο των όσων ακούει Ο σοφός Έλληνας αρκεί να πει την άποψή του πάνω σrsquo ένα θέμα στον αμόρφωτο και τον εξομοιώνει στο συγκεκριμένο θέμα Ένας αμόρφωτος Γάλλος αν βρεθεί σrsquo ένα κοσμικό σαλόνι όπου συζητούν σοφοί ομόφυλοί του θα αισθανθεί σίγουρα μειονεκτικά εφόσον δε θα καταλαβαίνει τι ακριβώς συζητούν Απrsquo αυτήν την αδυναμία θα προκύψει σίγουρα ειρωνεία σε περίπτωση που θα προσπαθήσει να εκφράσει γνώμη Δεν μπορεί κάποιος να εκφράσει γνώμη ακόμα και την πιο απλή από τη στιγμή που δεν είναι σε θέση νrsquo αντιληφθεί το θέμα Ο Έλληνας αντίθετα σrsquo ανάλογη περίπτωση δεν κινδυνεύει με προσωπικό διασυρμό Απrsquo αυτήν την κατάσταση ξεκινούν κι εμφανίζονται οι διαφορές στις κοινωνίες Οι Δυτικές κοινωνίες ανέχονταν για αιώνες τη στρωματοποίηση επομένως την ύπαρξη μονίμως ευνοουμένων όπως οι άθλιοι ευγενείς ενώ αντίθετα η ελληνική κοινωνία είναι σε μόνιμη βάση κάτω από το καθεστώς αμφισβήτησης Ο Έλληνας δεν μπορεί να δει με δέος έναν ομόφυλό του από τη στιγμή που έχει τη δυνατότητα να τον κρίνει Το δέος ή ο φόβος έχουν σχέση με το άγνωστο και το ακατανόητο Ο Αλέξανδρος ήταν υποχρεωμένος να δίνει εξηγήσεις για το σύνολο των ενεργειών του που προκαλούσαν τους Μακεδόνες συμπολεμιστές του Όλα αυτά τrsquo αναφέρουμε για να γίνει αντιληπτό ότι από την εποχή του Αλεξάνδρου μέχρι και σήμερα υπάρχει ένα ανώτατο πνευματικό στρώμα που κυβερνά τον κόσμο μέσω μίας κοινής γνώσης και μίας κοινής γλώσσας Οι άνθρωποι που κρατούν στα χέρια τους την εξουσία του κόσμου όλους αυτούς τους αιώνες είτε το ξέρουν είτε όχι είναι Έλληνες Ο Ισοκράτης στον πανηγυρικό του εντοπίζει την ιδιαιτερότητα αυτή λέγοντας ldquoΚαί τό τών Ελλήνων όνομα πεποίηκε μηκέτι του γένους αλλά της διανοίας δοκείν είναι καί μάλλον Έλληνας καλείσθαι τούς της παιδεύσεως της ημετέρας ή τούς τής κοινής φύσεως μετέχονταςrdquo Όλοι αυτοί που συμμετέχουν σε μία κοινή παιδεία κι είναι κάτοχοι μίας κοινής γνώσης που είναι η ελληνική είναι Έλληνες Όλοι αυτοί μιλούν την ελληνική γλώσσα αλλά δεν το γνωρίζουνhellip Αποσπάσματα από τα βιβλία του Παναγιώτη Τραϊανού 1 Μακεδονικό ζήτημαhellip η συνωμοσία των Θεών 2 ΥΔΡΟΧΟΟΣ Τόμος ΙΙ Το αλίευσα ΕΔΩ httpnamarizathemablogspotcom201007blog-post_02html

7 Βίντεο για την αξία της Ελληνική γλώσσα

ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ Το μεγαλείο της Ελληνικής γλώσσας

Βίντεο httpyoutuberNUelA8DGFo

Παναγιώτης Μητροπέτρος διευθυντής λυκείου Διανοητική Υπεροχή Ελληνικής Γλώσσης

Βίντεο httpyoutubeZMv1Y87Unhw

-21-

Η σειρά αναρτήσεων με θέμα uml Ἡ Ἑλληνική Γλῶσσαuml περιλαμβάνει τα παρακάτω μέρη

Μέρος 1ο umlΤη γλώσσα μου έδωσαν ελληνικήuml

Μέρος 2ο umlΜήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και

γλώσσανuml

Μέρος 3ο Γλώσσα μου γλυκιά μου γλώσσα

Μέρος 4ο laquoΗ γνώση της Ελληνικής είναι απαραίτητο θεμέλιο υψηλής

πολιτιστικής καλλιέργειαςraquo

Μέρος 5ο Γλώσσα και πατρίδα είναι το ίδιο

Μέρος 6ο Τα γκρίκλις - Γλώσσα μου μυριολάλητη μην θαρρείς σε προδώσω

Μέρος 7ο Ελληνικές Διάλεκτοι

Μέρος 8ο (τελευταίο) Σύνοψη αναρτήσεων - Σκέψεις - Προτάσεις (υπό έκδοση)


-2-

Σχόλιο ΠΑΖΛ laquoΜήγαρις ἔχω ἄλλο στό νοῦ μου πάρεξ ἐλευθερία καί γλῶσσαraquo μᾶς λέει ὁ ἐθνικός μας ποιητής καί μᾶς τονίζει ἔτσι ὅτι ἡ ἐλευθερία καί ἡ γλῶσσα εἶναι ἀλληλένδετα Καί εἶναι φυσικό ἀφοῦ μέ τήν γλῶσσα ἐκφράζονται τά νοήματα καί οἱ σκέψεις τῶν ἀνθρώπων περιγράφονται καί ἀναλύονται ἔννοιες καί καταστάσεις μέ τήν γλῶσσα ἐπικοινωνοῦν οἱ ἄνθρωποι μεταξύ τους μέ τήν γλῶσσα μεταφέρεται ἕνας ὁλόκληρος πολιτισμός στίς ἑπόμενες γενιές καθώς καί ἡ ἀγάπη γιά τή ἐλευθερία Κυρίως ὅμως ἀποτελεῖ τόν τρόπο umlἐνσάρκωσηςuml τῆς ἰδίας τῆς ἐλευθερίας

Εἶναι δεδομένο ὅτι γιά ὅλους τούς λαούς πού θέλουν νά διατηρήσουν τήν ἱστορική τους συνέχεια καί μνήμη ἡ γλῶσσα

ἀποτελεῖ στοιχεῖο τῆς ἐθνικῆς ταυτότητάς τους Εἰδικά τά ἀρχαία ἑλληνικά κρύβουν καί μία ἄλλη δυναμική Μᾶς βοηθοῦν ὄχι ἁπλῶς νά θυμηθοῦμε τίς ἀπαρχές τῆς

δημοκρατίας ἀλλά ὅπως σχολιάζει καί ὁ συνεργάτης τῆς Deutsche Welle Σπύρος Μοσκόβου νά διορθώσουμε τά κακῶς κείμενα τῆς δημοκρατίας σήμερα

Ἄς ἀναφέρουμε ἐπιγραμματικά τα χαρακτηριστικά τῆς γλώσσας μας Τα Ἑλληνικά χαρακτηρίζονται ἀπό πλοῦτο

λεξιλογίου δυνατότητα δημιουργίας νέων λέξεων ἀκριβολογία καί κυριολεξία Ἐπίσης εἶναι γλῶσσα διδάσκαλος καί σοφίας διακρίνεται γιά τήν μουσικότητας καί τήν εὐλυγισία της εἶναι αὐτόφωτη γλῶσσα καί ἔχει ἱστορική συνέχεια 7000 ἐτῶν

Στήν συνέχεια θά διαβάσουμε την ενδιαφέρουσα ανάρτηση σύμφωνα με την ὁποία ΕΛΛΗΝΑΣ κατrsquo ἀρχήν δέν μπορεῖ νά

γίνει ἕνας ἄνθρωπος γιά δύο λόγους Εἴτε λόγῳ ἀδυναμίας εἴτε λόγῳ ἐπιλογῆς Ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀδυναμία νά γίνει ΕΛΛΗΝΑΣ ὅταν δέν γνωρίζει Ἑλληνικά

Ἀκολουθοῦν βίντεο ἐνημερωτικά γιά τήν λαλιά μας ὥστε νά συμπληρώσουμε τό θέμα Ἔχουμε λοιπόν τίς παρακάτω ἑνότητες

1 Ἐλευθερία καί γλῶσσα (Σεραφείμ Φυντανίδη) 2 Ἡ γλῶσσα φορέας πολιτισμοῦ (Μητροπολίτης Ἱερόθεος) 3 Ἡ ἑλληνική γλῶσσα στοιχεῖο τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητας (᾿Ι ᾿Α Νικολαΐδης) 4 Μάθημα δημοκρατίας τά Ἀρχαία Ἑλληνικά (Χρίστου Παντελίδη φιλολόγου) 5 Ἡ μαγεία τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας (Ἀλέξανδρος Ἀγγελής) 6 Τά πακέτα τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας (kommatoskyloblogspot) 7 Βίντεο γιά τήν ἀξία τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας

1 Ελευθερία και γλώσσα

Σχόλιο lalei-kairia Ενδιαφέρουσα τοποθέτηση από τον Φυντανίδη σχετικά με την Ελληνική Γλώσσα Συμφωνώ με τα λεγόμενά του πλην του σημείου όπου αναφέρει τον κομψό όρο Νεοέλληνας υπερπατριώτης (πολύ θα ήθελε να εκφραστεί διαφορετικά αλλά πλέον η συγκεκριμένη ταμπέλα δεν πουλάει πια πράγμα που δείχνει να έχει κατανοήσει) Δυστυχώς για τον ίδιο έρχεται τελευταίος και καταϊδρωμένος διότι τόσο ο Κωνσταντίνος Πλεύρης όσο και ο Σαράντος Καργάκος όπως επίσης και η Άννα Τζιροπούλου έχουν εντοπίσει το πρόβλημα εδώ και δεκαετίες Αλλά ξέχασα όταν εκείνοι τα λέγανε οι αγαπητοί ιδεολογικοί συνοδοιπόροι του κυρίου Φυντανίδη τους θεωρούσαν και συνεχίζουν να τους θεωρούν φασίστες Όταν όμως ξαφνικά ξυπνήσει εκ του βαθέως ληθάργου κάποιος αριστερός

διανοούμενος και επισημάνει τα ήδη χιλιοειπωμένα τότε οι απόψεις του προβάλλονται και αποδίδεται η δέουσα δημοσιότητα Βλέπετε ορισμένες παιδικές ασθένειες αφήνουν ανεξίτηλα τα σημάδια τους Όλο και κάποιο κουσούρι μένει του Σεραφείμ Φυντανίδη laquoΑυτό που λατρεύω στα ελληνικά κείμενα είναι η συνάντηση με τη γέννηση της έλλογης σκέψης Ο Λόγος είναι το τείχος που προστατεύει από την κτηνωδία Όποιος δεν ξέρει να εκφραστεί όπως πολλοί νέοι σήμερα τότε δεν του απομένουν παρά οι γροθιές το ξυλοκόπημα η ωμή ανόητη και τυφλή βίαraquo Δεν τα έχει πει αυτά κάποιος Νεοέλληνας υπερπατριώτης αλλά μια Γαλλίδα ελληνίστρια η Ζακλίν ντε Ρομιγί Και τα είπε πρόσφατα διαμαρτυρόμενη και αυτή επειδή η γαλλική κυβέρνηση περιόρισε τις ώρες διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών όπως και των λατινικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση Και είχε απόλυτο δίκιο να διαμαρτύρεται Με τη διαφορά ότι η γαλλική κυβέρνηση καθυστέρησε πάνω από τρεις δεκαετίες να πάρει αυτή την απόφαση Προηγήθηκε η Ελλάδα Η οποία μετά τη μεταπολίτευση έκανε ότι μπορούσε για να υποβαθμίσει τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στα σχολεία Λες και αυτά τα ελληνικά ήταν ξένα προς την ιστορία την ύπαρξη το μεγαλείο αυτής της δύσμοιρης χώρας που ακόμα λέγεται Ελλάδα Σήμερα τα νέα παιδιά αλλά και πολλοί μεγαλύτεροι έχουν αποκοπεί από τις ρίζες της αρχαιότερης εν ζωή γλώσσας του κόσμου από αυτόν το θησαυρό που επί εκατοντάδες χρόνια έχει φωτίσει την ανθρωπότητα με τις σκέψεις και τις δημιουργίες φιλοσόφων τραγωδών ποιητών Έχετε προσέξει πόσο δύσκολα εκφράζονται οι σημερινοί νέοι Έχετε προσέξει πόσο κομπιάζουν οι βουλευτές μας όταν μιλούν στη Βουλή Έχετε ακούσει πόσο άκομψα εκφράζονται διάφοροι ραδιοτηλεοπτικοί μας αστέρες Και τι άθλια ελληνικά μιλάνε στα διάφορα ριάλιτι στην τηλεόραση Γιrsquoαυτό έχουμε φτάσει στο σημείο να επικοινωνούμε στους δρόμους και στις παρέες με βρισιές να ανακατεύουμε τα ελληνικά με αγγλικά (greeklish) και να εκδηλώνουμε τη διαμαρτυρία μας και την οργή μας όχι με τον λόγο αλλά με τη βία Περνάμε αυτόν τον καιρό μια μεγάλη οικονομική δοκιμασία Αλλά όπως και να το κάνουμε κάποτε αυτή η κρίση θα ξεπεραστεί έστω με μεγάλες θυσίες Όμως το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι μόνο ποσοτικό αλλά κυρίως ποιοτικό όσο και διαχρονικό Είναι θέμα πολιτισμού στο οποίο κακά τα ψέματα πάσχουμε δραματικά Και αιτία είναι κυρίως η απομάκρυνση που έχουμε πάρει από τη ρίζα της ελληνικής μας ύπαρξης τη γλώσσα

Πώς το έλεγε ο εθνικός μας ποιητής laquoΜήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσαraquo Κάτι ήξερε από τότε ο μέγας Σολωμός Όπως το λέει τώρα και η Γαλλίδα Ζακλίν ντε Ρομιγί httpwwwtopontikigr Το αλίευσα ΕΔΩ httpnamarizathemablogspotcom201010blog-post_8858html

-3-




-4-


-5-




-6-






-7-






-8-



-9-



-10-



-11-


-12-



-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-3-




-4-


-5-




-6-






-7-






-8-



-9-



-10-



-11-


-12-



-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-4-


-5-




-6-






-7-






-8-



-9-



-10-



-11-


-12-



-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-5-




-6-






-7-






-8-



-9-



-10-



-11-


-12-



-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-6-






-7-






-8-



-9-



-10-



-11-


-12-



-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-7-






-8-



-9-



-10-



-11-


-12-



-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-8-



-9-



-10-



-11-


-12-



-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-9-



-10-



-11-


-12-



-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-10-



-11-


-12-



-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-11-


-12-



-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-12-



-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-13-


-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-14-






-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-15-







ου αιώνος)


-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-16-










-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-17-







-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-18-












-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-19-


-20-







-21-




γλώσσανuml









-20-







-21-




γλώσσανuml









-21-




γλώσσανuml









Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΡΟΣ 2 ο: «ΜΗΓΑΡΙΣ ΕΧΩ AΛΛΟ ΣΤΟ ΝΟY...

Education

Transcript of Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΕΡΟΣ 2 ο: «ΜΗΓΑΡΙΣ ΕΧΩ AΛΛΟ ΣΤΟ ΝΟY...