Επτάνησα

Μαργαρίτα Παπαδάκη – Άννα Τσακάλη

Ήθη και έθιμα

Επτάνησα Τα Επτάνησα είναι ένα σύνολο νησιών

του Ιονίου Πελάγους κατά μήκος των δυτικών ακτών της Ελλάδας. Περιλαμβάνουν την Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο, την Ιθάκη, την Κεφαλονιά, τα Κύθηρα, τη Λευκάδα και τους Παξούς. Χαρακτηριστικό τους είναι η πλούσια βλάστηση και οι υπέροχες δαντελωτές ακτές με τα καταπληκτικά γαλαζοπράσινα νερά τους παράλληλα με την ιστορία , τα πατροπαράδοτα έθιμά και την εκλεκτή κουζίνα τους, που γοητεύουν εκατομμύρια επισκέπτες.

Κέρκυρα

Η Κέρκυρα έχει βαθιές επιρροές κυρίως ενετικές, αφού βρίσκεται πολύ κοντά στην Ιταλία . Θεωρείται από τα νησιά με τους περισσότερους κατοίκους στη Μεσόγειο και παρουσιάζει πολιτιστικό, ιστορικό, γαστρονομικό και φυσιολατρικό ενδιαφέρον. Διαθέτει σημαντικά αξιοθέατα, απέραντες παραλίες, μια γραφική παλιά πόλη και βενετσιάνικα καντούνια που συνθέτουν ένα πανέμορφο σκηνικό.

Ήθη και έθιμα

Οι παραδόσεις της Κέρκυρας, τα ήθη και τα έθιμά της, διακρίνονται από κάπoια ξεχωριστά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σε σχέση με τις παραδόσεις της υπόλοιπης χώρας καθώς, λόγω της ιστορίας της, αποτελεί ένα αρμονικό πάντρεμα της ελληνικής πολιτιστικής παράδοσης με την δυτικοευρωπαϊκή κουλτούρα.

Οι Κερκυραίοι, άνθρωποι καλλιεργημένοι και με μεγάλη καλλιτεχνική κληρονομιά και με το ανεπτυγμένο τους πολιτιστικό πνεύμα και την έντονη αγάπη τους για τη γιορτή και το γλέντι, φροντίζουν να κρατούν ζωντανές τις παραδόσεις του τόπου τους συμμετέχοντας ενεργά στις εκδηλώσεις.

Απόκριες: Οι Απόκριες στην Κέρκυρα θα σας θυμίσουν καρναβάλι Βενετίας.

Πάσχα: Το Πάσχα στην Κέρκυρα είναι πασίγνωστο σε όλη την Ελλάδα, λόγω των εθίμων του. Στο νησί Ορθόδοξοι και Καθολικοί γιορτάζουν μαζί και δημιουργείται μία εκπληκτική ατμόσφαιρα. Ο επιτάφιος συνοδεύεται από τις ξακουστές φιλαρμονικές και τις χορωδίες της Κέρκυρας. Οι φιλαρμονικές είναι παγκοσμίως γνωστές. Σήμερα στο νησί υπάρχουν 18 φιλαρμονικές μπάντες.

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου γίνεται η πιο κατανυκτική και αρχαιότερη Λιτανεία του Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα.

Σαμαρτζής Γεώργιος-Η λιτανεία του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα, 1912

Επίσης, το Μεγάλο Σάββατο λαμβάνει χώρα το γνωστό έθιμο με τα κανάτια. Το έθιμο Μπότηδες στη Σπιανάδα στην Κέρκυρα είναι ένας συνδυασμός Ενετικών Παραδόσεων και Ορθόδοξων εθίμων. Οι Κερκυραίοι από τα παράθυρά τους πετούν και σπάνε κανάτια στο δρόμο ως υποδοχή και αναγέννηση της άνοιξης με τη σύναξη των καρπών σε νέα δοχεία και το σπάσιμο των παλιών.

Παραδοσιακοί χοροί και μουσική: Οι άνθρωποι της Κέρκυρας λατρεύουν το χορό και τη μουσική. Οι τοπικοί χοροί είναι χαρούμενοι, με μικρά άλματα και έντονο ρυθμό που προκύπτει από την επιρροή της Δύσης και την ηπειρωτική χώρα. Οι περισσότεροι από τους χορούς που χορεύονται σε ζεύγη με τη συνοδεία βιολιού, μια κιθάρα και ένα ακορντεόν.

Η Κερκυραϊκή μουσική είναι Καντάδες, η οποίες, με τη συνοδεία μιας κιθάρας και ενός μαντολίνου, εξακολουθούν να τραγουδιούνται, αν και όχι τόσο συχνά όσο παλαιότερα, στα στενά σοκάκια της Κέρκυρας.

Παξοί

Οι Παξοί είναι το μικρότερο νησί των Επτανήσων. Είναι το νησί που απέσπασε ο Ποσειδώνας από την Κέρκυρα, για να το κάνει ερωτικό καταφύγιο για τον ίδιον και την Αμφιτρίτη, είναι ένας τόπος ειδυλλιακός, προικισμένος αφειδώλευτα από τη φύση.

Στη ζωή των ανθρώπων του μικρού νησιού των Παξών, τα Χριστούγεννα, η Πρωτοχρονιά και τα Φώτα, είναι οι πιο σημαντικές γιορτές του χρόνου. Μια δυο βδομάδες πρώτα, οι νοικοκυρές ετοιμάζουν το σπιτικό τους, με το ασβέστωμα των εξωτερικών χώρων και το στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δένδρου να αποτελούν βασικές δραστηριότητες τους. Οι άνδρες παλαιότερα μετά τη λειτουργία έκαναν επισκέψεις σε συγγενικές ή γειτονικές οικογένειες για να πουν τα χρόνια πολλά και να τραταριστούν ντόπιο ρακί ή μαστίχα συνοδευμένο με ξερά σύκα, κουραμπιέδες, ξεροτήγανα και τηγανίτες.

Λευκάδα

Η Λευκάδα, όπως και τα υπόλοιπα νησιά του Ιονίου, έχει πλούσιο πολιτισμό με ποικίλες παραδόσεις και ήθη, τα οποία κρύβουν μια ιστορία εκατοντάδων χρόνων.

Το καρσάνικο κέντημα, τα έθιμα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανείων και τα Πασχαλινά έθιμα είναι μερικά απ' τα πιο σημαντικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά του λευκαδίτικου λαού.

Το καρσάνικο κέντημα

Η Φιλαρμονική Εταιρεία Λευκάδος (ΦΕΛ), που αποτελεί το δεύτερο αρχαιότερο μουσικό σωματείο στην Ελλάδα (ιδρύθηκε το 1850), έχει συνδράμει στην πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Επίσης, στο νησί, κάθε καλοκαίρι, λαμβάνει χώρα το Φεστιβάλ χορού και μουσικής (Διεθνές Φεστιβάλ Φολκλόρ) απ' το 1962 μέχρι και σήμερα, με την συμμετοχή καλλιτεχνών απ' όλο τον κόσμο.

Ιθάκη

Η Ιθάκη είναι νησί των Επτανήσων και βρίσκεται στα νότια της Λευκάδας και στα βορειοανατολικά της Κεφαλονιάς. Το όνομα του νησιού είναι γνωστό από την αρχαιότητα, καθώς αναφέρεται στην Οδύσσεια, το επικό ποίημα του Ομήρου.

Η Ιθάκη , στο πέρασμα των αιώνων, διατήρησε αναλλοίωτη την παράδοση και την πολιτιστική της κληρονομιά, πολύτιμο δείγμα σεβασμού στις αξίες παλαιότερων γενεών και την ιστορία της. Αναπόσπαστο τμήμα αυτής της παράδοσης αποτελούν μέχρι σήμερα τα γλέντια του νησιού και οι μουσικές τους. Η σύγχρονη έκφραση αυτής της συνέχειας είναι τα πανηγύρια της Ιθάκης, τα οποία οργανώνονται από τους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους στην πλατεία κάθε χωριού, προς τιμήν των πολιούχων Αγίων του νησιού.

Κεφαλονιά

Η Κεφαλονιά είναι το μεγαλύτερο νησί του Ιονίου. Το νησί υπέστη σοβαρές καταστροφές από τον ισχυρό σεισμό του 1953, αλλά αργότερα ανοικοδομήθηκε με αποτέλεσμα σήμερα να αποτελεί κορυφαίο τουριστικό προορισμό. Η Κεφαλονιά έγινε παγκοσμίως γνωστή με τη ταινία που γυρίστηκε πριν λίγα χρόνια στο νησί, «Το Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλλι».

Ήθη, έθιμα και παραδόσεις

Πρωτοχρονιά : Στο Αργοστόλι, οι ντόπιοι αποχαιρετούν τον παλιό χρόνο με μπάντες και χορωδίες, ψάλλοντας τα κάλαντα στον κεντρικό δρόμο της πόλης και ρίχνοντας ο ένας στον άλλο αρώματα.

Καρναβάλι: Οι καβαλιέροι φορούν λευκές φουστανέλες, λευκά γάντια και κουδουνάκια. Οι ντάμες είναι μασκαρεμένοι νεαροί . Χορεύουν και επιδίδονται στα «μπαμπαούλια», κωμικά νούμερα των μασκαρεμένων νέων.

Λαμπαδάρης: Το έθιμο της Λαμπάδας στις 24 Ιουνίου γίνεται προς τιμή του Αϊ- Γιάννη του Λαμπαδάρη, με το άναμμα φωτιών.

Μπουρμπουρέλια: Η γιορτή γίνεται στο μέσον της εποχής της σποράς. Αποτελεί συνέχεια της αρχαίας ελληνικής συνήθειας προσφοράς των καρπών στη θεά Δήμητρα ώστε ο επόμενος χρόνος να φέρει μια καλή σοδειά.

Ζάκυνθος

Η Ζάκυνθος δε γνώρισε τουρκοκρατία, αλλά ήταν για αιώνες υπό την εξουσία των Ενετών, των Άγγλων και των Γάλλων, με αποτέλεσμα να έρθει σε άμεση επαφή με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και να αναπτύξει σημαντική πνευματική δραστηριότητα, η οποία διαφαίνεται στη μουσική, στη ζωγραφική, τη λογοτεχνία και το θέατρο. Από πολύ νωρίς, από τον 17 ο αιώνα κιόλας, υπάρχουν θεατρικά έργα στη Ζάκυνθο («Ομιλίες»), η «Κωμωδία των Ψευτογιατρών» (18 ος αιώνας).

Η Ζάκυνθος ανέκαθεν είχε στενή σχέση με τη μουσική, κάτι που διαφαίνεται σε όλη την εξέλιξη της ιστορίας της. Το 1816 ιδρύθηκε ο πρώτος στην Ελλάδα Φιλαρμονικός Σύλλογος και το μαντολίνο αποτελεί σύμβολο της μουσικής ψυχαγωγίας των Ζακυνθινών , ως τις μέρες μας.

Ακόμα σημαντική παράδοση του νησιού είναι η Λιτανεία του Αγίου Διονυσίου, προστάτη του νησιού, στις 24 Αυγούστου.

Κύθηρα

Kάτω από το νότιο άκρο της Πελοποννήσου βρίσκεται το νοτιότερο νησί των Επτανήσων, τα Kύθηρα.

Οι γιορτές και τα πανηγύρια του νησιού διατηρούν το αυθεντικό λαϊκό χρώμα του. Η μουσική του, δίνει αφορμές χαράς σε γειτονιές και καφενεία, τα τραγούδια του υμνούν την καθημερινή ζωή, τον άνθρωπο και τον έρωτα. Πλήθος τέτοιων εορταστικών εκδηλώσεων πραγματοποιούνται στο νησί , κυριότερα το καλοκαίρι. Γιορτές προς τιμήν των αγίων του νησιού αλλά και γιορτές που διοργανώνουν οι πολιτιστικοί σύλλογοι των χωριών, αποτελούν αφορμή για χορό και ξεφάντωμα μέχρι τις πρωινές ώρες.

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!