Σημειώσεις 1o μέρος στο πρώτο βιβλίο του Πρόκλου Περί...

Σημειώσεις στο έργο του Πρόκλου “Περί της κατά Πλάτωνα Θεολογίας – Βιβλίο 1ο”

Η παρούσα μελέτη είναι βασισμένη στο πρώτο βιβλίο του Πλατωνικού φιλοσόφου Πρόκλου.

Στην μελέτη αυτή καταγράφονται αποσπάσματα του βιβλίου αυτού καθιστώντας τις Πλατωνικές απόψεις περισσότερο σαφείς.

Βιβλίο 1

Πόπανον: μικρό στρογγυλό γλυκό, προσφορά στους Θεούς ή και πλακούντιον.

Σωματική φρόνηση, είναι καλή κατάσταση των αισθήσεων

Ασκληπιάδες: οι ιατροί που εξασκούσαν την ιατρική στα ιερά του Ασκληπιού.

Ο Τελεσφόρος είναι δαίμονας του κύκλου του Ασκληπιού. Θεωρείτε γιος του Ασκληπιού και προστατεύει τους ασθενείς οδηγώντας την ασθένεια σε κρίση και έπειτα σε ύφεση. Ιερό του υπήρχε στην Πέργαμο.

Το θαύμα του Θεού Τελεσφόρου στον ασθενή φιλόσοφο Πρόκλο και η αγάπη του προς τους Θεούς.Και ξεκάθαρα τότε αποδείχθηκε ότι είχε μεγάλη την αγάπη των Θεών από την γέννηση του.Όταν δηλαδή κάποτε το σώμα του εταλαιπωρείτο από ασθένεια και βρισκόταν πλέον σε άσχημη και ανίατη κατάσταση, εμφανίστηκε πάνω από το κρεβάτι του ένα παιδί, το οποίο φαινόταν νέο στην ηλικία και στην όψη. Ήταν δυνατόν να εικάσει κανείς ότι τούτος ήταν ο Τελεσφόρος και προτού πει το όνομα Του. Αφού όμως είπε ποιος είναι και προσέθεσε και το όνομα Του και άγγιξε το κεφάλι του ασθενούς τον έκανε ξαφνικά υγιή από άρρωστο και έτσι εξαφανίστηκε. Αυτό λοιπόν τον ενδεικτικό και θεϊκό της αγάπης των Θεών θαύμα τότε αποτέλεσε την αρχή για τον νεαρό.

Ο επόπτης είναι ο ανώτερος βαθμός μύησης στα μυστήρια με κατώτερο βαθμό τον μύστη.

Η βούληση των ανωτέρω θεϊκών γενών χαρακτηρίζεται αγαθοειδής ή αγαθόμορφη δηλαδή όμοια με το αγαθό διότι δεν πρόκειται για την απόλυτη αγαθότητα αλλά για την αγαθότητα που αποκτάται μέσω της συμμετοχής και της επαφής με την απόλυτη αγαθότητα, η οποία βρίσκεται σε ανώτερη βαθμίδα θεότητας και ταυτίζεται με το Εν.

Α. Προοίμιο στο οποίο έχει προσδιοριστεί ο σκοπός της πραγματείας μαζί με έναν έπαινο του ίδιου του Πλάτωνα και των διαδόχων του στη φιλοσοφία.

1,5 Σημείωση 3 Το πεδίο των θνητών συχνά αποκαλείται “γένεσις” και δηλαδή στον οποίο κυριαρχεί το γίγνεσθαι δηλαδή η κίνηση και η μεταβολή και η ροή εντός του χρόνου δηλαδή η φθορά, σε σχέση με το πεδίο του “είναι” το πεδίο του αληθινού όντος που το χαρακτηρίζει η αμεταβλητότητα η σταθερότητα και η αιωνιότητα. Ο χώρος αυτός συμπίπτει με τον χώρο “ύπό την σελήνη” στον οποίο εμφανίζονται τα τέσσερα στοιχεία της ύλης φωτιά, ύδωρ, γαία, αήρ και διακρίνεται από τον “υπέρ την σελήνη” χώρο που βρίσκεται η πέμπτη ουσία ο αιθήρ. Στον “υπό την σελήνη” χώρο έχουμε την κίνηση των φθαρτών σωμάτων ενώ στον “υπέρ την σελήνη” χώρο έχουμε τα αιώνια και αμετάβλητα όντα τους πλανήτες. Μια σημείωση σε αυτό το σημείο, προσωπικά δεν πιστεύω οι αρχαίοι να θεωρούσαν τους πλανήτες ως θεία όντα αλλά οι πλανήτες να ήταν τα υλαία αφιερώματα

προς τους θεούς. Έτσι όταν αναφέρονται σε πλανήτη ως άφθαρτο ον αναφέρονται στο θεό στην ουσία. Το σύμβολο πλανήτης και κάθε σύμβολο είναι ο νοητικός σύνδεσμος μεταξύ του νοητού και του υλαίου.

Γ, Ποιός είναι ο θεολόγος κατά τον Πλάτωνα και από που αρχίζει και μέχρι ποιές υποστάσεις ανεβαίνει και με ποιά δύναμη της ψυχής ενεργεί.

12, 10Ο Πρόκλος αναφέρει τις διάφορες μορφές θεολογίας και τις κατηγορίες των διάφορων θεολόγων. Αυτοί είναι,

1) αυτοί που ονομάζουν ως “θεούς” τα πρώτα από την φύση τους, ίσως εννοεί τα πρώτα “αίτια”,

2) αυτούς που θεωρούν μόνο αξιόλογη την υλική υπόσταση της ύπαρξης και θέτουν σε δεύτερη μοίρα ως προς την ουσία όλα τα είδη των άυλων και χαρακτηρίζουν τις αρχές των όντων υλικές και την εσωτερική διάθεση μας που τις αναγνωρίζει υλική,

3) αυτούς που εξαρτούν όλα τα υλικά σώματα από τα άυλα και εντοπίζουν την πρωταρχική ύπαρξη στην ψυχή και τις ψυχικές δυνάμεις, και αποκαλούν θεούς τις καλύτερες ψυχές και ονομάζουν θεολογία την επιστήμη που ανέρχεται έως αυτές και τις αναγνωρίζει,

4) αυτούς που τα είδη των ψυχών τα παράγουν από μια ανώτερη αρχή και θεωρούν τον νου ως καθοδηγητή των πάντων, υποστηρίζουν ότι η καλύτερη τελείωση είναι η ένωση της ψυχής με τον νου και πιστεύουν ότι το διανοητικό είδος της ζωής είναι το πιο πολύτιμο από όλα και ταυτίζουν την θεολογία με την ερμηνεία της νοητικής ουσίας.

13,6Όλοι τις πιο πρώτες και πιο αυτοτελείς αρχές των όντων αποκαλούν θεούς και θεολογία την επιστήμη που ασχολείται με αυτές.

13,8Η θεολογία του Πλάτωνος λέγει ότι τα υλικά είναι σε κατώτερη μοίρα από την αρχή που τα διέπει. (Αφού αυτά μεταβάλλονται και φθείρονται ενώ τα άυλα και νοητά είναι αμετάβλητα και αιώνια) Αποδεικνύει ότι η ουσία της ψυχής είναι ανώτερη από αυτή των σωμάτων αλλά εξαρτάται από την υπόσταση του νου. Χαρακτηρίζει τον νου πατέρα και αίτιο των σωμάτων και των ψυχών. Προχωρά όμως σε μια άλλη αρχή πέρα από τον νου πιο άυλη και πιο μυστική από την οποία πηγάζει η υπόσταση των πάντων.

13,20Σύμφωνα με τον Πρόκλο δεν μετέχουν όλα τα όντα στον νου και στην ουσία αλλά μερικά. Όλα όμως τα όντα συμμετέχουν στην αρχή των πάντων και δεν πρέπει να απουσιάζει κανένα εφόσον η αρχή αυτή θεωρείται το αίτιο των υποστάσεων. Και υπόσταση σημαίνει η ύπαρξη που υφίσταται υπό ενός αιτίου ή μιας αρχής.

14,5Ο Πρόκλος εδώ κάνει μια σύντομη περίληψη του Πλατωνικού θεολογικού συστήματος.Ο Πλάτων ανακάλυψε την Πρώτη αρχή πέρα του νου, έπειτα τις τρεις αιτίες και ενιαίες μονάδες την ψυχή τον νου και την Ένωση πάνω από τον νου. Τις μονάδες που παράγονται από τις τρεις αιτίες και το πλήθος της σειράς αυτών που είναι το ενιαίο, το ψυχικό και το νοητικό.Κάθε μονάδα προηγείται μιας σειράς πλήθους συγγενικού με αυτήν και η μονάδα συνδέει όπως τα σώματα με τις ψυχές, τις ψυχές με τα νοητικά είδη και τα νοητικά είδη με τις ενάδες των όντων και όλα επιστρέφουν στην μια Ενάδα το πρώτο αίτιο δηλαδή. Ο Πρόκλος λέγει ότι η μια Ενάδα δλδ η Ένωση ή το Εν δεν επιδέχεται συμμετοχή ενώ προηγουμένως είπε ότι εφόσον το Εν είναι το αίτιο όλων των υποστάσεων θα πρέπει όλα τα όντα να συμμετέχουν σε αυτήν. Ίσως αυτό το σημείο είναι

μια αντίφαση ή να εννοεί πως ο τρόπος που δίνει υπόσταση το Εν στα άλλα όντα είναι μυστικός και άρρητος πέραν της μέθεξης.

Το είδος ή ιδέα είναι το νοητικό πρότυπο με βάση το οποίο δημιουργούνται οι εδώ απεικονίσεις των όντων. Αυτά τα είδη τοποθετούνται σε ανώτερες βαθμίδες υπόστασης και αποτελούν την αληθινή ουσία και όσα όντα απεικονίζονται στο υλαίο πεδίο βάση αυτών των ειδών μετέχουν στην αληθινή ουσία.

Η σειρά σύνδεσης μιας οντότητας με την τελική Ένωση είναι:σώμα ~> ψυχή ~> ιδέες ~> ενάδες ~> Νους ~> Εν

14,15Ο Πρόκλος αναφέρει ότι υπάρχουν οι πρόοδοι των ενάδων. Πρόοδος νοείται η κατάβαση του νου από το Εν μέχρι το υλαίο σώμα ενώ επιστροφή η αντίστροφη διαδικασία δλδ η ανάβαση από το υλαίο πεδίο μέχρι το Εν.

15,1Η νοητική ιδιότητα της ψυχής μπορεί να συλλάβει τα νοητικά είδη και τη διαφορά τους, και η κορυφή του νου όπως λένε το άνθος του νου, συνδέεται με τις ενάδες των όντων και μέσω αυτών με την απόκρυφη Ένωση όλων των θείων ενάδων.

15,7Ενώ υπάρχουν σε εμάς τους ανθρώπους πολλές αναγνωριστικές δυνάμεις αντίληψης της πραγματικότητας η γενιά των θεών δεν γίνεται αντιληπτή ούτε με την αίσθηση, ούτε με την αντίληψη, ούτε με την νόηση με λογικούς συλλογισμούς αλλά η ύπαρξη των θεών επιβαίνει στα όντα και έχει προσδιοριστεί από την Ένωση των πάντων.

Εδώ αναφέρονται οι διάφορες ενέργειες του ανθρώπου με τις οποίες αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. Την αξιόλογη σειρά τους μας δίνει ο Πλάτωνας στην Πολιτεία (ΣΤ, 511d5-6) και είναι: αίσθηση, δόξα, διάνοια, νόηση. Η αίσθηση είναι η λειτουργία που αντιλαμβανόμαστε τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, η δόξα είναι η αντίληψη που αποκομίζουμε από την αίσθηση και αναφέρεται στα φαινομενικά και όχι στην ουσία, η διάνοια είναι η διανοητική λειτουργία που έχει σαν αντικείμενο τα μαθηματικά και τους λογικούς συνειρμούς, ενώ η νόηση είναι η ανώτερη λειτουργία της αντίληψης και έχει σαν αντικείμενο της το νοητό κόσμο της φιλοσοφίας και των ιδεών.

15,15 Ποιος ο τρόπος αντίληψης των θεών;Ο Πρόκλος αναφέρει ότι ο τρόπος της αντίληψης των θεών δεν είναι με το να στρέφουμε την παρατήρηση της νόησης μας στο περιβάλλον αλλά εντός μας στην ίδια μας την ψυχή. Γιατί τα όμοια αναγνωρίζονται από τα όμοια. Έτσι από την αίσθηση γίνεται αντιληπτό το αισθητό, από την αντίληψη το αντιληπτό, από το μυστικό το μυστικό και η ψυχή είναι το μυστικό του είναι του ανθρώπου. Δικιά μου ερμηνεία:Το θείο άρα από το θείο. Στρέφοντας ο άνθρωπος την παρατήρηση εντός της ψυχής, και ψυχή δεν είναι τίποτα άλλο από το είδος της σκέψης του ανθρώπου δλδ το λογικό το επιθυμητικό και το θυμοειδές, ανακαλύπτει ότι φέρει ένα θείο χαρακτηριστικό που μυθολογικά ονομάζεται “θείος σπινθήρ” ή το πυρ του Προμηθέα.Αυτός ο θείος σπινθήρας είναι η νόηση και η ικανότητα του ανθρώπου να ψυχολογήσει το ίδιο του τον εαυτό να τον κρίνει και να διορθώνει τα λάθη της συμπεριφοράς του διορθώνοντας τις επιθυμίες όπως η βουλιμία, ελέγχοντας τα συναισθήματα του όπως η οργή και να εμπνέεται από τους θεούς και την αγαθότητα τους. Αυτή η ενδοσκόπηση του “είναι” του ανθρώπου φέρνει σιγά

σιγά στην συνείδηση του ανθρώπου το χαρακτηριστικό το οποίο είναι θείο και έτσι βλέποντας εντός του αποκτά γνώση για τις δυνάμεις που διέπουν την ψυχή, δλδ τους θεούς. Έτσι οι νοητοί θεοί γίνονται, μέσω της ψυχικής κάθαρσης των ελαττωμάτων του ανθρώπου, ορατοί εντός του, μέσα πλέον όχι από μια θεώρηση αλλά από μια βιωματική κατάσταση. Έτσι δεν θεωρούμε την Ευτυχία αλλά την βιώνουμε, δεν θεωρούμε την Καλοσύνη αλλά την ασκούμε, δεν θεωρούμε την Ευδαιμονία αλλά την ζούμε. Αυτό είναι το λεγόμενο γνώθι σ' αυτόν που προτείνει ο Σωκράτης μέσα από τους διαλόγους του Πλάτωνα και αυτός είναι ο τρόπος αντίληψης των Θεών η “εν βίω γνώση” με εργαλείο την ψυχή του ανθρώπου.

Δ, Όλοι οι θεολογικοί τρόποι σύμφωνα με τους οποίους ο Πλάτωνας διαμορφώνει την διδασκαλία του για τους θεούς.

17,10Οι τρόποι με τους οποίους αναπτύσσει την θεολογία του ο Πλάτωνας δεν είναι όλοι ίδιοι αλλά διαφορετικοί.

Αυτοί είναι: Θεία έμπνευση ή θεία μανίαΔιαλεκτικήΜε μύθοΜε τα μαθηματικά ή εικόνες ή Πυθαγόρειος τρόποςΜε σύμβολα ή Ορφικός τρόποςΜε εύρεση του αιτίου

21Κριτική των μύθων

“Ο Πλάτων δεν αποδέχτηκε όλη την δραματουργία των μυθικών δημιουργημάτων αλλά όσα έχουν σαν στόχο τους το ωραίο και το αγαθό και δεν είναι ασύμφωνο με την θεία υπόσταση.Ο τρόπος της μυθολογίας είναι αρχαίος και δηλώνει με υπονοούμενα τα θεία και απλώνει παραπετάσματα μπροστά από την αλήθεια και απεικονίζει την φύση, η οποία προβάλει τα αισθητά δημιουργήματα των νοητών και τα υλικά των άυλων και τα διαιρετά των αδιαίρετων, κατασκευάζει ψεύτικα όντα και είδωλα των αληθινών όντων.

Επειδή βέβαια οι παλαιοί ποιητές θεωρούσαν να ανασυνθέσουν πιο τραγικά τις μυστικές γνώσεις για τους θεούς και για αυτό δημιούργησαν απάτες των θεών, ακρωτηριασμούς, πολέμους, αλληλοσπαραγμούς, αρπαγές, μοιχείες, και πολλά άλλα τέτοια σύμβολα της κρυμμένης σε αυτά αλήθειας για τα θεία, ο Πλάτων αποποιείται αυτόν τον τρόπο της μυθολογίας και υποστηρίζει ότι είναι εντελώς ακατάλληλος για την εκπαίδευση, ενώ συμβουλεύει η δημιουργία διηγήσεων για τους Θεούς με την μορφή μύθου να γίνεται με έναν τρόπο ταιριαστό στην αλήθεια και πιο οικείο στην φιλοσοφική διάθεση. Αυτές οι διηγήσεις θα πρέπει να θεωρούν ότι το θείο είναι υπαίτιο όλων των αγαθών και κανενός κακού, ότι δεν συμμετέχει σε καμία μεταβολή διατηρώντας πάντοτε αμετάβλητη την δική του σειρά, και ότι, έχοντας συμπεριλάβει εκ των προτέρων μέσα του την πηγή της αλήθειας δεν θα γίνεται αίτιο καμιάς απάτης για τα άλλα.”

Παρακάτω στο 22,9 αναφέρει ότι η μυθολογία δεν θα πρέπει να αναμιγνύει το θείο με φυσικές ερμηνείες γιατί το θείο στέκει απρόσμεικτο από το σύνολο της φύσης και έτσι οι συλλογισμοί για τους θεούς θα πρέπει να είναι απρόσμεικτοι και αυτοί από την μελέτη της φύσης και τα φυσικά φαινόμενα. Και αναφέρει ως παράδειγμα τον μύθο μιας κοπέλας της Ωρείθυιας που έπεσε από τα βράχια λόγω κάποιου ανέμου και οι μυθολόγοι είπανε ότι την ερωτεύτηκε ο Βοριάς.

Έτσι οι μύθοι θα πρέπει να γράφονται με σκοπό την φιλοσοφική αλήθεια και όχι την φυσική

ερμηνεία της λειτουργίας της φύσης.

Έ Ποιοι είναι οι διάλογοι απ' τους οποίους κυρίως πρέπει να λάβουμε στοιχεία για την Πλατωνική θεολογία και σε ποιες βαθμίδες των θεών καθένας από αυτούς μας εισάγει.

24,15Απαρίθμηση των σημαντικότερων διαλόγων:ΦαίδωναςΦαίδροςΣυμπόσιοΦίληβοςΣοφιστήςΠολιτικόςΚρατύλοςΤίμαιοςΓοργίαςΠρωταγόραςΝόμοιΠολιτείαΕπιστολές

25,3Τι εξάγουμε από κάθε διάλογο

Φίληβος : Τη γνώση για το Ένα Αγαθό και για τις δύο πρώτες αρχές και για την τριάδα που προκύπτει από αυτά.

Φαίδρος: Όλα τα νοητά-νοητικά γένη και τις ανεξάρτητες βαθμίδες των θεών, οι οποίες είναι εγκατεστημένες επάνω από τις ουράνιες περιφορές.

Πολιτικός: Τη δημιουργία μέσα στον ουρανό και τους διπλούς περιοδικούς κύκλους του σύμπαντος και τις νοητικές αιτίες τους.

Σοφιστής: Ολόκληρος ο κόσμος του γίγνεσθαι κάτω από την σελήνη και την ιδιότητα των θεών που έλαβαν αυτόν με κλήρο.

Συμπόσιο, Κρατύλο, Φαίδωνα: Ιερά νοήματα για κάθε υποσελήνιο θεό του γίγνεσθαι. Γιατί σε κάθε ένα από αυτούς τους διαλόγους γίνεται μεγαλύτερη ή μικρότερη αναφορά των θείων ονομάτων από τα οποία είναι εύκολο όσοι έχουν εξασκηθεί στα θεία να αντιληφθούν με τον λογικό συλλογισμό τις ιδιότητες τους.

26,15 Κρατύλος: Τους κόσμους που προέρχονται από τα καθολικά

26,16 Γοργίας: Την τριαδική υπόσταση των μονάδων

26,1Γιατί ολόκληρη η θεολογία των Ελλήνων προέρχεται από την Ορφική μύηση, καθώς πρώτος ο Πυθαγόρας από τον Αγλαόφημο διδάχτηκε τα όργια των θεών και δεύτερος ο Πλάτωνας δέχτηκε την ολοκληρωμένη γνώση για αυτούς από τα πυθαγόρεια και ορφικά συγγράμματα.

26,10 Ποιοι αποκαλούνται υιοί και παιδιά των θεώνΕξάλλου επιχειρώντας να μιλήσει για τους θεούς κάτω από την σελήνη και για την διαβάθμιση μέσα σε αυτούς, καταφεύγει στους θεολόγους και τους αποκαλεί “παιδιά των θεών”, και τους θεωρεί πατέρες της αλήθειας για τους θεούς.

26,20 Ο τρόπος παρουσίασης της γνώσης σχετικά με τους θεούςΚαι παντού, για να μιλήσω γενικά, ακολουθώντας τις αρχές των θεολόγων αναπτύσσει τους συλλογισμούς του για τους θεούς, αφαιρώντας το τραγικό στοιχείο από την μυθολογία και θέτοντας τις αρχικές υποθέσεις ως κοινές με αυτούς.

΄Σ Αντίρρηση προς την σύνοψη της Πλατωνικής θεολογίας μέσα από περισσότερους διαλόγους απορρίπτοντας την ως μερική και αποσπασματική.

29,10Ο Τίμαιος ζητάει να αναπτύξουμε τα θεία γένη ακολουθώντας τους μυθοπλάστες σαν παιδιά των θεών παράγοντας πάντοτε τα επόμενα από τα προηγούμενα αν και μιλούν χωρίς αποδείξεις.

Γιατί αυτού του είδους οι διηγήσεις δεν έχουν σκοπό την απόδειξη, αλλά εκφράζουν μια θεία έμπνευση, επινοημένες από τους παλαιούς όχι για εξαναγκασμό, αλλά για την πειθώ, στοχεύοντας όχι σε μια σκέτη μάθηση, αλλά στην ομοιοπάθεια με τα πράγματα.

29,22 Ποια ζητήματα συναντούμε σε κάποιους διαλόγουςΦίληβος: για το άπειρο και το πέρας.

29,25 Στον Τίμαιο εξάλλου έχουν ληφθεί τα θέματα για τους νοητούς θεούς επειδή είναι αναγκαίο τις εικόνες να τις αναγνωρίζουμε από τα υποδείγματα τους. Και υποδείγματα των υλικών είναι τα άυλα, των αισθητών τα νοητά, των φυσικών ειδών τα αφηρημένα είδη.

Στον Φαίδρο ανυμνεί τον υπερουράνιο τόπο και το βάθος κάτω από τον ουρανό και ολόκληρο γένος κάτω από εκείνο με σκοπό την ερωτική μανία και τον τρόπο ανάμνησης των ψυχών και την πορεία από εδώ προς τα εκεί.

΄Ζ Απάντηση στην αντίρρηση που προαναφέρθηκε.

30,20Ο Πλάτωνας παντού αναπτύσσει τους συλλογισμούς του για τους θεούς ακολουθώντας τις παλιές παραδόσεις και την φύση των πραγμάτων.

31,15Ο Παρμενίδης είναι ο διάλογος που σε αυτόν όλα τα θεία γένη προέρχονται από την πρωταρχική αιτία με σειρά και επιδεικνύουν και την μεταξύ τους σύνδεση και τα κορυφαία και συνενωμένα με το ένα και πρωτουργά έλαβαν ενιαίο απλό και μυστικό είδος ύπαρξης ενώ τα κατώτατα κατακερματίζονται σε μεγάλο πλήθος και υπερτερούν σε αριθμό αλλά υστερούν σε δύναμη από τα ανώτερα τους, ενώ τα ενδιάμεσα όπως είναι φυσικό είναι πιο σύνθετα από τα αίτια τους και πιο απλά από τα δημιουργήματα τους. Και όλα για να μιλήσω περιληπτικά τα αξιώματα της θεολογικής γνώσης με πληρότητα εμφανίζονται εδώ και όλοι οι κόσμοι των θείων αποδεικνύεται ότι λαμβάνουν υπόσταση ο ένας αμέσως κάτω από τον άλλον και τίποτε δεν έχει υμνηθεί παρά η δημιουργία των θεών και όσων με οποιονδήποτε τρόπο υπάρχουν από την απόρρητη και άγνωστη αιτία των πάντων.

Ή Παρουσίαση των διαφόρων απόψεων για τον Παρμενίδη και κατηγοριοποίηση των απαντήσεων

προς αυτές.

33,1Οι φίλοι της θεωρίας των ιδεών διακρίνουν τρεις υποθέσεις στον διάλογο Παρμενίδη.Η πρώτη είναι για τον πρώτο θεό η δεύτερη για τον δεύτερο και η τρίτη για όσα βρίσκονται μετά από αυτήν την φύση, είτε ανώτερα γένη είτε ψυχές, ή όπως αλλιώς τα πεις.

33,12Η φύση του νου είναι μία απλή και αδιαίρετη.

΄Θ Αντιλογία προς όσους χαρακτήρισαν τον Παρμενίδη διαλεκτική άσκηση.

35,4και έχει φτάσει στο παρατηρητήριο του ενός αληθινού Όντος.

35,23η κατανόηση των αοράτων και αφηρημένων αιτιών

η παραπάνω έκφραση μας δείχνει πως η πλατωνική θεολογία έχει να κάνει με την περιγραφή των αοράτων και αφηρημένων αιτιών και την τοποθέτηση τους σε ένα οντολογικό σύστημα. Αυτά τα αληθινά όντα που βρίσκονται εκτός μεταβολής είναι τα αληθινά όντα (όντως όντα) και χαρακτηρίζονται ως αναλλοίωτα, αθάνατα και θεοί.

Ί Τι σωστά λένε όσοι ισχυρίζονται ότι οι συζητούμενες υποθέσεις του Παρμενίδη σχετίζονται με τις αρχές των όντων και τι πρέπει να προστεθεί σε όσα λένε από την διαδικασία του ίδιου του καθοδηγητή μας.

Η διπλή απόδειξη της ύπαρξης από τις 9 υποθέσεις του Παρμενίδη.41,7Εννέα υποθέσεις εξετάζονται στον διάλογο “Παρμενίδη”.Οι πέντε πρώτες υποθέτουν την ύπαρξη του Ενός και μπορούν μέσω αυτής της υπόθεσης να θέσουν την ύπαρξη όλων των όντων και τον ενδιάμεσο χώρο των καθολικών και το τέλος της προόδου των πραγμάτων, ενώ οι άλλες τέσσερις, πάλι, που ακολουθούν τις πέντε πρώτες εισηγούνται ότι δεν υπάρχει το Ένα σύμφωνα με την υπόδειξη της διαλεκτικής μεθόδου, και έχουν την πρόθεση να αποδείξουν ότι, σύμφωνα με την υπόθεση αυτή, από την αναίρεση του Ενός αναιρούνται όλα τα όντα ακόμη και όσα είναι ορατά, έτσι οι πρώτες τα συμπεραίνουν όλα λογικά ενώ οι δεύτερες τα παρουσιάζουν εντελώς πιο αδύνατα.

41,25για την πρώτη λοιπόν υπόθεση ο Πλάτωνας εξυμνεί την απόρρητη, άγνωστη και υπερβατική υπεράνω κάθε οντότητας ιδιότητα της υπερούσιας* αρχής των πάντων.

ο όρος υπερούσιο δηλώνει τις θεότητες που λέγονται και Ενάδες και βρίσκονται πάνω από τα όντα και κάτω από το Εν. Είναι δηλαδή εκτός της ουσία της ύπαρξης των όντων σαν ένα μεταβατικό πεδίο μεταξύ Εν και Όντων. Άλλωστε ον και ουσία είναι ομόριζες λέξεις του ειμί.

Για την υπόθεση όμως που ακολουθεί την πρώτη αυτή υπόθεση δεν αναπτύσσουν όλοι την ίδια διδασκαλία. Αλλά οι παλαιοί και οι οπαδοί της διδασκαλίας του Πλωτίνου λένε ότι εδώ έχει παρουσιαστεί η νοητική φύση να λαμβάνει υπόσταση κάτω από την υπερούσια αρχή των όντων και όσα συμπεράσματα εξάγονται από αυτήν όλα προσπαθούν να τα συνάψουν με την μία και απολύτως τέλεια δύναμη του νου.

42,20“Γιατί δεν είναι η φύση του Όντος μία απλή και αδιαίρετη αλλά όπως ακριβώς και ανάμεσα στα αισθητά ένας είναι αυτός ο μεγάλος ουρανός και περιέχει μέσα του ένα πλήθος σωμάτων και όπως συνδετική του πλήθους είναι η μονάδα και στο πλήθος υπάρχει μια σειρά της προόδου και από τα αισθητά άλλα είναι πρώτα άλλα μεσαία και άλλα τελευταία και πιο πάνω από αυτά ανάμεσα στις ψυχές από την μία ενιαία υπόσταση έλαβε το πλήθος των ψυχών και από αυτές άλλες τοποθετήθηκαν πιο κοντά και άλλες πιο μακρυά από την δική τους καθολική αρχή και άλλες έχουν γεμίσει τον χώρο ανάμεσα στα δύο άκρα, έτσι είναι βέβαια ανάγκη και από τα αληθινά όντα τα ενιαία και απόκρυφα γένη να βρίσκονται μέσα στην μία και πρωταρχική αιτία των πάντων, αλλά να έχουν φτάσει έως το πλήρες πλήθος και ολόκληρο τον αριθμό και άλλα να κατέχουν τον ενδιάμεσο τόπο που συνδέει τα δύο προηγούμενα, και δεν πρέπει ούτε τις ιδιότητες των πρώτων να τις συνάπτουμε στα δεύτερα ούτε αυτές των πιο υποβιβασμένων στα πιο ενιαία αλλά είναι ανάγκη να είναι άλλες οι δυνάμεις των μεν και άλλες των δε και να υπάρχει σειρά σε αυτήν την πρόοδο και εμφάνιση των κατωτέρων από τα ανώτερα.

Και για να μιλήσουμε συνοπτικά το Ένα Ον προέρχεται από την Ενάδα που υπάρχει πριν από τα όντα και γεννά ολόκληρο το θείο γένος, δηλαδή και το νοητικό και το νοητό και το υπερουράνιο και αυτό που έχει φτάσει μέχρι και τους εγκόσμιους θεούς.”

Η σειρά των πεδίων κατά τον Πρόκλο είναι ΕνΕνάδα (η Ενάδα ή Ενάδες παίζουν ρόλο συναρμοστικό των κατωτέρων όντων προς τα ανώτερα. Εδώ συγκεκριμένα των Θεών προς το Εν)Νοητικό πεδίο θεώνΝοερό πεδίο ΔαιμόνωνΥπερουράνιο πεδίο (πεδίο Θεών, Δαιμόνων)Υποσελήνιο πεδίο εγκόσμιων θεών. (πεδίο θνητών, ψυχών, ηρώων)

μια παρόμοια κατάταξη των πεδίων έχει κάνει και ο Σαλλούστιος στο έργο του “Περί Θεών και κόσμου” ως εξής:

Υπό μελέτη*ΕνΑρμόζοντες θεοί (Ενάδα, Απόλλων, Αφροδίτη, Ερμής)Ποιούντες θεοί (Θεοί, Ζευ, Ποσειδών, Ήφαιστος)Ψυχούντες θεοί (Δήμητρα, Ήρα, Άρτεμη)Φρουρούντες θεοί (Εστία, Αθηνά, Άρης, Θεοί φρουρούντες των πεδίων θεών-θνητών)

44,22Αλλά όμως και ο Σωκράτης στον Φίληβο συστήνει σε αυτούς που αγαπούν να βλέπουν τα όντα με την μέθοδο της διαίρεσης διαρκώς να αναζητούν τις μονάδες όλων των θεϊκών κόσμων και τις δυάδες ή τις τριάδες ή οποιουσδήποτε άλλους αριθμούς προέρχονται από αυτές.

45,18Γιατί ο τρόπος της διαίρεσης απορρίπτει την αναγωγή όλου του πλήθους μαζί στο Ένα όπως μας δίδαξε ο Σωκράτης στο Φίληβο.

ΊΑ Περισσότερες αποδείξεις για τα συμπεράσματα σχετικά με την δεύτερη υπόθεση του Παρμενίδη και για τις υποδιαιρέσεις της με βάση της θεϊκές βαθμίδες.

Η δεύτερη υπόθεση του διαλόγου Παρμενίδη έχει ως εξής:Τι συμβαίνει αν το εν είναι. Δηλαδή αν το εν υπάρχει και όχι αν είναι ένα.

Έχουμε λοιπόν τα εξής συμπεράσματα:Αν το εν “είναι” τότε:

• μετέχει σε ουσία αφού από κάτι υπάρχει• η ουσία του δεν είναι διάφορη του ενός• το εν υπάρχει (άρχει υπό)• το εν και το ον είναι μέρη του “εν ον”• το ον είναι μέρος του “είναι” άρα και το μέρος του “εν ον” βάσει του όντος μετέχει στο

είναι• κάθε μέρος του “εν ον” όταν εξεταστεί ως μέρος αναγκαστικά για να διατηρεί την

ταυτότητα του “εν ον” θα έχει μέσα του και εν και ον• τα μέρη όμως του “εν ον” είναι δύο το εν και το ον που όμως παραδόξως κάθε μέρος

περιέχει το “εν ον”. Δηλαδή κάθε μέρος θα περιέχει πάντοτε αυτά τα δύο συστατικά το εν και το ον

• Άρα το “εν ον” πάντα θα έχει δύο μέρη και ποτέ δεν θα γίνει ένα.• Επίσης επαγωγικά κάθε μέρος του περιέχει άλλα δύο μέρη και έτσι περικλείει μέσα του το

άπειρο• Το εν είναι ένα και το ον άλλο ένα, σύνολο δύο. Το “εν ον” όμως είναι το τρίτο.

Έτσι από το “εν ον” πηγάζει ο αριθμός. Το εν είναι περιττός το δύο άρτιος, το τρία πάλι περιττός. Οι σχέσεις τους όμως δείχνουν ότι ως εν και ον υπάρχει άρτιος αριθμός (σύνολο 2) άρτιες φορές (2 μέρη), ως “εν ον” περιττός αριθμός (3 αφού εν-ον-”εν ον”) και άρτιες (2 μέρη) και περιττές 1 (σύνολο) φορές αλλά και άρτιος( 2 μέρη) αριθμός περιττές (1 σύνολο) φορές. Δηλαδή υπάρχει ο αριθμός σε όλους τους συνδυασμούς άρτιου – περιττού. Αν όμως υπάρχει αριθμός με τέτοιο τρόπο υπάρχει άπειρο πλήθος όντων και ο αριθμός μετέχει στην ουσία. Έτσι το όλον του αριθμού μετέχει στην ουσία και κάθε αριθμός χωριστά επίσης.

• Η ουσία έχει λοιπόν μοιραστεί σε όλα που είναι πολλά και δεν λείπει από κανένα ον.• Όμως είπαμε ότι το ον συνυπάρχει με το εν, άρα και το εν θα είναι κομματιασμένο σε

πλήθος και δεν θα είναι ένα.• Το εν είναι περιορισμένο εντός κάθε κομματιού ή κάθε μέρους• το εν είναι και ένα και πολλά και όλο και μέρη άρα και πεπερασμένο και άπειρο• αφού είναι πεπερασμένο έχει άκρα, αρχή μέση τέλος άρα έχει σχήμα• το ένα είναι κλεισμένο στον εαυτό του ως ένα αλλά και σε κάθε μέρος ως άλλο.• Αφού είναι μέσα στον εαυτό του είναι στον ίδιο τόπο άρα ακίνητο, αλλά ταυτόχρονα είναι

και σε κάθε άλλο μέρος αφού είναι μέσα σε κάθε μέρος άρα αυτό που δεν είναι στο ίδιο μέρος άρα κινείται. Έτσι ταυτόχρονα είναι και ακίνητο και κινείται.

• Συνέχεια σελ 87 Παρμενίδης

'ΙΒ Παρατηρήσεις για τις συζητούμενες υποθέσεις, παρατηρήσεις οι οποίες δείχνουν την μεταξύ τους λογική συνέχεια και την συμφωνία τους με την πραγματικότητα.

56,15“η ύπαρξη του Ενός προχωρά από πάνω μέχρι την πιο ασθενή υπόσταση των πραγμάτων.”

57,5“Γιατί όπως τα σώματα με την ίδια την ζωή τους συνδέονται με την ψυχή και όπως οι ψυχές με το διανοητικό τους μέρος ανάγονται στον καθολικό νου και στην πρωταρχική νόηση, έτσι βέβαια και τα αληθινά όντα με την δική τους ενότητα έχουν αναχθεί στην υπερβατική Ενότητα και έτσι είναι αχώριστα από την πρωταρχική αιτία.”

58,15“Και για να μιλήσω γενικά αυτό συμπεραίνουμε από όλα τα όντα, ότι δηλαδή, αν υπάρχει το Ένα υπάρχουν και όλα μέχρι και την τελευταία υπόσταση, αν όμως δεν υπάρχει, δεν υπάρχει κανένα από τα όντα. Είναι λοιπόν αίτιο που δημιουργεί και διασώζει όλα τα όντα το Ένα, πράγμα το οποίο

και ο Παρμενίδης το έβγαλε ως συμπέρασμα στο τέλος του διαλόγου.”

'ΙΓ Ποιούς κοινούς κανόνες παραδίδει στους Νόμους ο Πλάτωνας για την ύπαρξη των Θεών, για την πρόνοια, και για την αναλλοίωτη τελειότητα τους.

59,15“Υποστηρίζονται λοιπόν και υποστηρίζονται και από τον Πλάτωνα σε εκείνο το έργο αυτά τα τρία, ότι δηλαδή υπάρχουν οι Θεοί, ότι προνοούν για όλα, και ότι όλα τα κατευθύνουν σύμφωνα με την δικαιοσύνη και δεν δέχονται καμία εκτροπή από τα κατώτερα τους.Είναι λοιπόν φανερό στον καθένα ότι αυτά είναι τα πιο πρωταρχικά από τα θεολογικά δόγματα, γιατί πιο δόγμα είναι πιο πρωταρχικό από την ύπαρξη των Θεών ή από την αγαθόμορφη πρόνοια τους ή από την αναλλοίωτη και ακλόνητη δύναμη τους, μέσω των οποίων και παράγουν με έναν τρόπο ενιαίο τα επόμενα τους και τα διατηρούν ανέπαφα και τα επαναφέρουν προς τον εαυτό τους, ενώ οι ίδιοι τακτοποιούν τα άλλα, χωρίς οι ίδιοι να υφίστανται τίποτα από τα κατώτερα τους και χωρίς να μεταβάλλονται και αυτοί από την ποικιλία όσων δέχονται την πρόνοια τους.”

ΊΔ Πώς έχει υποστηριχθεί ή ύπαρξη των Θεών στους Νόμους και με ποια μέσα έφτασε η ίδια η διαλεκτική συζήτηση στους ίδιους τους πραγματικούς θεούς.

61,1“γιατί ο χρόνος είναι εικόνα της αιωνιότητας.”

Εδώ μας δίνεται ο γενικός κανόνας του Πλατωνικού συστήματος της ύπαρξης ιδεών-όντα που προβάλλονται στο υλαίο πεδίο σχηματίζοντας δεύτερα όντα με ροή.Έτσι ο χρόνος είναι το ρευστό ον του αιώνιου που είναι το αμετάβλητο ον. Ο αιώνας προβάλλει τον εαυτό του σε ένα κατώτερο επίπεδο σχηματίζοντας τον ρευστό χρόνο.

62,20“υπάρχει λοιπόν κάποια άλλη φύση ξεχωριστή από τα σώματα και βρίσκεται και μέσα στον ουρανό και και μέσα εδώ στα πολυμεταβαλλόμενα στοιχεία από την οποία προέρχεται αρχικά η κίνηση των σωμάτων.”

εδώ σημειώνεται η διάκριση του αιτίου της κίνησης ως ξεχωριστή ύπαρξη από τα κινούμενα σώματα. Αργότερα θα λεχθεί ότι το ανθρώπινο σώμα είναι άψυχο και νεκρό και αυτό που του δίνει κίνηση και ζωή είναι κάτι το αυτοκινούμενο που ταυτίζεται με την ψυχή.

63,1“Γιατί όλα τα άψυχα είναι μόνο ετεροκινούμενα, όπως και όσα τυχόν υφίστανται την κίνηση, από την φύση τους την υφίστανται από κάποια δύναμη που τα κινεί και τα ωθεί απ' έξω. Απομένει λοιπόν τα έμψυχα να δίνουν αυτήν την εντύπωση και να είναι δευτερευόντως αυτοκινούμενα, ενώ πρώτη η ψυχή που βρίσκεται μέσα σε αυτά να κινεί τον εαυτό της και να κινείται από μόνη της και από την δική της δύναμη να δίνει και στα σώματα την εικόνα όπως ακριβώς ότι ζουν, έτσι και ότι κινούνται από μόνα τους. Αν λοιπόν πρέπει η αυτοκινούμενη ουσία να είναι ανώτερη από τα ετεροκινούμενα και η ψυχή είναι το πρώτο αυτοκινούμενο από την οποία φτάνει και στα σώματα η εικόνα της αυτοκίνησης, τοτε η ψυχή θα βρίσκεται πάνω από τα σώματα και η κίνηση κάθε σώματος θα είναι το αποτέλεσμα της ψυχής και της κίνησης μέσα σε αυτήν.”

63,10“Είναι λοιπόν αναγκαίο και ολόκληρος ο ουρανός και όλα όσα βρίσκονται σε αυτόν, τα οποία

έχουν ποικίλες κινήσεις, άλλη το ένα και άλλη το άλλο, και όσα κάνουν αυτές τις κινήσεις από την φύση τους να έχουν κάποιες ψυχές που τα διευθύνουν και ως προς την ουσία ανώτερες από τα σώματα, από μόνες τους κινούμενες, οι οποίες σε αυτά ακτινοβολούν από πάνω την δύναμη της κινήσεως”

64,8“Κάθε τι παράλογο από την φύση του διευθετείται από κάτι άλλο”

Εδώ γίνεται νύξη για τον Στωικό Λόγο κατά τον οποίο είναι η δύναμη που διαμορφώνει την αδιαμόρφωτη ύλη. Έτσι κάθε τι που είναι άτακτο και εκτός νόμου (λόγος = θείος νόμος που οργανώνει τα πράγματα) διευθετείται από τον Λόγο.

65,14“Το σώμα λοιπόν και όλος αυτός ο αισθητός κόσμος ανήκει στα ετεροκινούμενα, ενώ η ψυχή είναι αυτοκινούμενη, εξαρτώντας από τον εαυτό της όλες τις σωματικές κινήσεις, ενώ ο νους πριν από αυτήν είναι ακίνητος”

Αυτό με κάνει να σκεφτώ πως το υλαίο πεδίο υπόκειται σε δύο αντίθετες δυνάμεις την κίνηση ή ροή και την ακινησία, αμεταβλητότητα. Η ύλη υπάρχει αρμονικά μεταξύ αυτών των δύο κινήσεων δηλαδή όταν το ον γεννιέται είναι πιο κοντά στην ακινησία και είναι γεμάτο ζωή, κατά το διάβα της υλαίας ζωής σιγά σιγά πεθαίνει χάνει την κίνηση του και τείνει να επιστρέφει στην ακινησία δλδ σην αμεταβλητότητα, δλδ πίσω στην πηγή της ζωής. Στην ουσία για τα υλαία όντα η ζωή είναι μια ροή θανάτου και για τα μη-υλαια όντα ο δικός τους θάνατος είναι η γέννηση στο υλαίο πεδίο, ο δικός μας θάνατος είναι η γέννηση στο Αιθέριο πεδίο. Όσο πιο κοντά ένα όν είναι στην αμετάβλητη κατάσταση τόσο πιο ζωντανό είναι αλλά ακίνητο και αμετάβλητο και ήρεμο. Όσο πιο κινούμενο είναι θέλει να ξοδέψει την ενέργεια του μέσω της κίνησης αντί να την διατηρήσει αμετάβλητη, έτσι γεννιέται και βιώνει ένα μακρύ θάνατο – ξόδεμα ενέργειας.

'ΙΕ Πώς έχει αποδειχθεί η Πρόνοια των Θεών στους Νόμους και ποιος είναι ο τρόπος της Πρόνοια τους σύμφωνα με τον Πλάτωνα.

69,16“...όλοι οι θεοί είναι αίτιοι της κίνησης, οι θεοί της ουσίας και της ζωής με βάση την δύναμη, που κινείται, ζει και ενεργεί από μόνη της, οι νοητικοί θεοί με την ίδια τους την ύπαρξη ανεβάζουν όλα τα κατώτερα προς την τελειότητα της ζωής με βάση την “πηγή και την αρχή” όλων των δεύτερων και τρίτων προόδων “της κίνησης” και οι ενιαίοι οι οποίοι θεοποιούν όλα τα καθολικά γένη μέσω της συμμετοχής τους, με βάση την πρωταρχική, τέλεια και άγνωστη δύναμη της ενέργειας τους...”

Εδώ αναφέρονται τρεις κατηγορίες θεών οι οποίοι είναι αίτιοι της κίνησης.Αυτοί είναι:

1. οι θεοί της ουσίας και της ζωής2. οι νοητικοί θεοί3. οι ενιαίοι θεοί

οι θεοί της ουσίας έχουν την δύναμη της κίνησης και της ζωής

οι νοητικοί θεοί ανεβάζουν τα κατώτερα προς την τελείωση με την ίδια τους την ύπαρξη μέσω των προόδων της κίνησης. Εδώ αφού μιλάει για προόδους μάλλον οι θεοί αυτοί είναι οι θεοί αμέσως μετά το Εν που εμπίπτουν σε κάποια πρόοδο μιας αρχής δλδ ενός μεγαλύτερου θεού. Άλλωστε ο όρος νοητός μας παραπέμπει στο Εν ή αμέσως μετά από αυτό, αφού ο όρος νοερός αποδίδεται στο Αιθέριο πεδίο που είναι το πεδίο των Δαιμόνων και δεύτερο στην σειρά των πεδίων.(Εν-νοητοί θεοί, Αιθέρας-νοεροί, Υλαίο πεδίο)

οι ενιαίοι θεοί που με την ενέργεια της μετοχής θεοποιούν όλα τα γένη. Αυτοί οι Θεοί μάλλον είναι οι Ενάδες.

Η ιεραρχία που μπορούμε να συμπεράνουμε για τους Θεούς είναι: ΕνΕνάδα (η Ενάδα ή Ενάδες παίζουν ρόλο συναρμοστικό των κατωτέρων όντων προς τα ανώτερα. Εδώ συγκεκριμένα των Θεών προς το Εν)Νοητικό πεδίο θεώνΝοερό πεδίο Δαιμόνων (Αιθέριο)Υπερουράνιο πεδίο (πεδίο Θεών, Δαιμόνων) (Αιθέριο)Υποσελήνιο πεδίο εγκόσμιων θεών. (πεδίο θνητών, ψυχών, ηρώων) (Υλαίο)

70,20“ούτε μπορεί να συμμετέχει στην οντότητα κάτι κάποτε, στερημένο από το Ένα”

εδώ δηλώνεται ο αναγκαστικός κανόνας ότι το Εν και το Ον είναι συνδεδεμένα με τέτοιο τρόπο που το Ον για να υπάρχει αναγκαστικά μετέχει στο Εν, ύπαρξη χωρίς Εν δεν υφίσταται.

71,14Ποια είναι η Πρόνοια των Θεών“Είναι λοιπόν ανάγκη ή να γνωρίζουν οι θεοί ότι είναι φυσιολογική για αυτούς η πρόνοια των δικών τους δημιουργημάτων και το να μην δίνουν μόνο υπόσταση στα κατώτερα τους και να τους χορηγούν ζωή, ουσία, ενότητα αλλά και το να έχουν αναλάβει από πριν και τον ρόλο της πρώτης δημιουργικής αιτίας των αγαθών μέσα σε αυτά ή να αγνοούν, αν και είναι θεοί, το καθήκον τους, πράγμα που δεν επιτρέπεται να το πούμε καν”

Εδώ φαίνεται ποια είναι η Πρόνοια των Θεών. Η Πρόνοια είναι η χορήγηση ζωής, ουσίας και ενότητας με το θείο. Η δε ενότητα με το θείο μας κάνει να έχουμε μια πληθώρα πνευματικών αγαθών, η ζωή μας δίδεται σαν δώρο για να έχουμε αλληλεπίδραση με το είναι και η ουσία ως συστατικό υπόστασης και ύπαρξης και η ενότητα ως ενέργεια ένωσης με το θείο. Όλα αυτά είναι μια Θεία Πρόνοια που μας χορηγείται για την βέλτιστη ζωή και ύπαρξη μας εντός του γίγνεσθαι.

72,15“οι θεοί...σαν “από την πρύμνη κατευθύνουν τα πάντα”* χορηγώντας οι ίδιοι την ύπαρξη και κατέχοντες οι ίδιοι τους κανόνες της ζωής και διανέμοντας οι ίδιοι το μέτρο της ενέργειας στον κάθε ένα.”

* Κριτίας 109C

74,5“Γιατί η ύπαρξη των θεών έχει προσδιοριστεί από το αγαθό και από αυτό λαμβάνουν οι θεοί υπόσταση, ενώ το να προνοήσουν για τα κατώτερα τους σημαίνει να τους μεταδώσουν ένα μέρος του αγαθού”

74,10“Είναι λοιπόν ανάγκη την ύπαρξη των θεών να την ακολουθεί η “αγαθή τους ύπαρξη ως προς κάθε αρετή” και μετά από αυτήν την τελευταία να έρχεται ως λογικό επακόλουθο το να μην εγκαταλείπουν από απροθυμία, αδυναμία, ή άγνοια την πρόνοια για τα κατώτερα τους και μετά από αυτό, πιστεύω, το να υπάρχει σε αυτούς η τέλεια γνώση και η αμόλυντη δύναμη και η γενναιόδωρη βούληση με όλα αυτά λοιπόν έχουν αποδειχτεί ότι προνοούν για όλα και κανένα δεν το

παραλείπουν κατά την χορηγία των αγαθών.”

74,25“Αλλά αν πρέπει να προσδιορίσουμε και τον τρόπο της πρόνοιας των θεών θα πρέπει να τον θεωρήσουμε έμφυτο, ανέπαφο, άυλο και μυστικό.”Τι είναι η ευλογία“Τρόπος μετάδοσης μέρος ενέργειας του Αγαθού με τον λόγο ως ευχή, χαρακτηριστικό της Θείας Πρόνοιας”

76,19“Γιατί ο τρόπος της μετάβασης δεν είναι ο σωματικός, όπως η μετάβαση του φωτός μέσω του αέρα , ούτε διαμοιρασμένος στα σώματα, όπως ακριβώς της φύσης, ούτε περιπλανώμενος μέσα στα κατώτερα, όπως ακριβώς της επιμέρους ψυχής, αλλά ξεχωριστός από το σώμα, αδιάφθορος, άυλος, αμιγής, ανέπαφος, ενιαίος, πρωταρχικός, υπερβατικός, τέτοιος για να μιλήσω γενικά ας θεωρηθεί για όσα λέμε εδώ τουλάχιστον ο τρόπος της πρόνοιας των θεών”

'ΙΣ Με ποια επιχειρηματολογία στην ίδια πραγματεία έχει αποδειχτεί η αδιάφθορη πρόνοια των Θεών.

77,13“... αυτό που σε κάθε περίπτωση κυβερνά, όταν βρίσκεται σε φυσιολογική κατάσταση, κάνει όλο τον υπολογισμό για την ευδαιμονία των κυβερνομένων και με αυτόν τον τρόπο καθοδηγεί το διοικούμενο και το κατευθύνει προς το καλύτερο”

78,5“οι θεοί είναι αγαθοί και κατέχουν κάθε αρετή”

78,16“Γιατί σε εκείνους (στους θεούς) υπάρχουν πρωταρχικά όλα τα σεβαστά και πολύτιμα και για αυτό βέβαια και εδώ είναι από την φύση τους κάποια πιο σεβαστά και πιο πολύτιμα από κάποια άλλα, επειδή μεταφέρουν την κατώτατη απεικόνιση των θεών”

78,19“... έχουν εξυμνηθεί οι πατρικές, φρουρητικές, ηγεμονικές, θεραπευτικές δυνάμεις”

79,1“... την αρετή να θριαμβεύει στο σύμπαν την δε κακία να ηττάται”

ΊΖ Ποια είναι τα αξιώματα σχετικά με τους Θεούς τα οποία μας παραδόθηκαν από την “Πολιτεία” και ποια είναι η μεταξύ τους σειρά.

81,151. “πρώτα αξιώνει να τους παρουσιάζουν χορηγούς όλων των αγαθών, σύμφωνα με την

αδιάφθορη αντίληψη για τους θεούς και την αγαθότητα τους”2. “και ποτέ αιτίους κανενός κακού για κανένα από τα όντα”3. “δεύτερον να είναι αμετάβλητοι ως προς την ουσία τους, να μην έχουν ποικίλες μορφές

εξαπατώντας και γοητεύοντας”4. “και να μην προκαλούν με έργα ή λόγια το μεγαλύτερο κακό, ψεύδος, πλάνη, ή

παραλογισμό”

81,23“οι θεοί δεν είναι αίτιοι των κακών και ότι είναι αίτιοι όλων των αγαθών”

81,25“κάθε θείο είναι αμετάβλητο και απαλλαγμένο από το ψέμα και κάθε περίτεχνη ποικιλομορφία”

82,1“τρεις αυτές κοινές ιδιότητες για το θείο, δηλαδή την αγαθότητα, την αμεταβλησία και την αλήθεια, γιατί η πρωταρχική και μυστική πηγή της αγαθότητας βρίσκεται σε αυτούς, όπως και η αιωνιότητα, η αιτία της ίδιας και πάντοτε όμοιας δύναμης, και ο πρωταρχικός νους, ο οποίος είναι η ίδια η οντότητα και η αλήθεια που βρίσκεται μέσα στα πραγματικά όντα”

Οι τρεις κοινές ιδιότητες των Θεών είναι η αγαθότητα, η αμεταβλησία, και η αλήθεια.

Αγαθότητα είναι το αίτιο όλων των καλώνΑμεταβλησία είναι η κατάσταση να παραμένει η οντότητα απλή και πάντα στην άριστη κατάσταση ως θεός, όμοια και αμετάβλητη, για παράδειγμα το “κάλλος” πάντα παραμένει κάλλος και δεν μεταβάλλεται σε κάτι άλλο, ούτε έχει ποικίλες μορφές.Αλήθεια είναι η κατάσταση να μην έχει η οντότητα ποικίλες μορφές αλλά μία μορφή. Οι πολλές μορφές οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η οντότητα είναι πότε κάτι και πότε κάτι άλλο διάφορο του προηγουμένου. Έτσι η δεύτερη μορφή διαψεύδει την πρώτη μορφή. Η αλήθεια όμως αναγκάζει τα όντα να είναι πάντα με μια μορφή, έτσι το κάλλος θα είναι πάντα κάλλος, η ασχήμια πάντα ασχήμια και δεν θα εμφανίζεται η ασχήμια ως ομορφιά που είναι ψεύδος και πλάνη.

ΊΗ Ποια είναι η αγαθότητα των θεών και πώς λέγονται αίτιοι όλων των αγαθών, σε αυτό το κεφάλαιο επίσης και ότι το κακό λαμβάνει ψευδή υπόσταση μέσα στον κόσμο και αυτό, και καθορίζεται από τους θεούς.

82,25“γιατί κάθε πρωταρχικό αίτιο παράγει από τον εαυτό του όλα τα όμοια και από τον εαυτό του εξαρτά την ενιαία υπόσταση όσων έχουν λάβει υπόσταση με βάση κάθε είδος”

83,18“Και αυτό λοιπόν που πρωταρχικά δίνει υπόσταση στα αγαθά δεν επιτρέπεται να είναι υπαίτιο των αντίθετων δημιουργημάτων, αλλά ανέπαφη, απρόσμεικτη, και ομοιόμορφη από εκεί προέρχεται η φύση των αγαθών. Και το θείο αίτιο των αγαθών έχει στηριχτεί αιώνια στον εαυτό του ενώ επεκτείνει σε όλα τα κατώτερα τη γενναιόδωρη συμμετοχή στα αγαθά, και από αυτά που συμμετέχουν άλλα διατηρούν απρόσμεικτη την συμμετοχή .... ενώ αυτά που έχουν τοποθετηθεί τελευταία στην σειρά των καθολικών .... από την φύση τους δεν διατηρούν άθικτη και απρόσμεικτη την παροχή που φτάνει ως αυτά ούτε κατέχουν σταθερά και πάντοτε με τον ίδιο τρόπο το ανάλογο τους αγαθό, αλλά αφού γίνουν ασθενή, διαμοιρασμένα και υλικά και αφού γεμίσουν με την κατώτερη κατάσταση ελλείψεως ζωής δίνουν υπόσταση μαζί με την τάξη στην αταξία, με την λογική στον παραλογισμό, με την αρετή στην αντίθετη της την κακία”

84,12“λόγω της εξασθένισης της δύναμης .... εξασθενίζουν την συμμετοχή στο καλό και δίνουν υπόσταση στο αντίθετο, υποταγμένο βέβαια κατά την ανάμειξη και την συνύφανση με το καλό. Γιατί ούτε και εδώ το κακό δεν επιτρέπεται να λάβει υπόσταση απρόσμεικτη και εντελώς απαλλαγμένη από το καλό, αλλά ακόμη και αν ως προς το μέρος ένα τέτοιο πράγμα είναι κακό από την άποψη του συνόλου και του σύμπαντος οπωσδήποτε θα είναι καλό γιατί το σύμπαν είναι ευτυχισμένο και αποτελείται από μέρη πάντοτε τέλεια και τα οποία βρίσκονται σε αρμονία με την φύση, γιατί το αντίθετο με την φύση είναι κακό, που υπάρχει πάντοτε στα επιμέρους, και το άσχημο και το ασύμμετρο η παρεκτροπή και η ψευδής υπόσταση εντοπίζεται σε αυτά”

Η παρουσία του κακού στις κατώτερες βαθμίδες υπόστασης δηλώνεται με τον όρο “παρυπόστασις” όρος ο οποίος εμφανίζεται στην νεοπλατωνική φιλοσοφία και επεκτείνεται και στους χριστιανικούς συγγραφείς. Ο όρος δηλώνει την ψευδή, παράπλευρη και εκφυλιστική διείσδυση του κακού μέσα στην υπόσταση του καλού που είναι η κύρια και ομαλή υπόσταση που προέρχεται από την ύψιστη θεότητα που χαρακτηρίζεται από την αγαθότητα. Το κακό λόγω της εξασθένισης της δυνάμεως του αγαθού βρίσκει την ευκαιρία της διείσδυσης μέσα στην βασική υπόσταση του καλού, ως έλλειψη του καλού που έχει εξασθενίσει. Σε καμία όμως περίπτωση δεν αποτελεί την βασική υπόσταση που προέρχεται και δημιουργείται από το Ένα Αγαθό και την πρόοδο των όντων.

85,1“Γιατί δεν είναι δυνατόν έλλειψη ζωής ασχήμια και ασυμμετρία ούτε γενικά έλλειψη να διεισδύει στο σύμπαν αλλά πάντοτε όλο μαζί το πλήθος διατηρείται τέλειο από την αγαθότητα των καθολικών και η ζωή παντού είναι παρούσα και η ύπαρξη και η τέλεια ύπαρξη στον βαθμό που τα επιμέρους συμπληρώνουν το σύμπαν.”

85,7Η υπόσταση του κακού λαμβάνεται από την αδυναμία αυτών που δέχονται τις λάμψεις των θεών.Η δύναμη των Θεών δεν δίνει υπόσταση στο κακό, αλλά τα όντα που είναι αδύναμα να δεχθούν την δύναμη των Θεών.“Το θείο όπως έχει ειπωθεί είναι το αίτιο όλων των αγαθών ενώ η παρυπόσταση των κακών δεν έχει λάβει υπόσταση από την δύναμη αλλά από την αδυναμία αυτών που δέχονται τις λάμψεις των θεών και δεν εντοπίζεται στα καθολικά αλλά στα επί μέρους και όχι σε όλα.”

“Τα πρώτα νοητικά γένη μετέχουν αιώνια στην ιδέα του αγαθού, τα ενδιάμεσα όμως και αυτά που ενεργούν μέσα στον χρόνο αδυνατούν να διαφυλάξουν την παροχή των θεών αμετάβλητη, ομοιόμορφη και απλή επισκιάζοντας με την δική τους πολυπλοκότητα την απλότητα της, με την πολυμορφία τους την ενιαία μορφή, και με την δική τους σύμμειξη την καθαρότητα της.”

86,10“Δεν είναι κάθε ον πανάγαθο γιατί δεν θα υπήρχε φθορά και γέννηση των σωμάτων ούτε καθαρμός και τιμωρία των ψυχών.... ούτε οι θεοί είναι υπαίτιοι των κακών όπως είναι των αγαθών αλλά η αδυναμία όσων δέχονται το αγαθό και η κατώτατη τους υπόσταση ούτε το κακό που εμπλέκεται στην στην υπόσταση των επιμέρους είναι αμιγές με οποιονδήποτε τρόπο με το αγαθό αλλά και αυτό μετέχει με κάποιο τρόπο καθώς κυριαρχείται από την αγαθή ουσία, ούτε είναι δυνατόν να λάβει υπόσταση το κακό που είναι εντελώς καθαρό από κάθε αγαθό γιατί το απόλυτο κακό βρίσκεται πέρα από το μη ον που με κανένα τρόπο δεν υπάρχει όπως ακριβώς και το απόλυτο καλό βρίσκεται πέρα από το ον που με κάθε τρόπο υπάρχει, ούτε άτακτο έχει αφεθεί το κακό που εντοπίζεται στα επιμέρους αλλά και αυτό κατευθύνεται από τους θεούς και για αυτό η Δικαιοσύνη εξαγνίζει την κακία ανάμεσα στις ψυχές ενώ ανάμεσα στα σώματα κάποια άλλη τάξη των θεών είναι η εξαγνιστική”

ΊΘ Ποια είναι η αμεταβλησία των θεών σε αυτό το κεφάλαιο αναφέρεται και ποια είναι η αυτάρκεια και ποια η ακλόνητη απάθεια και πως πρέπει να εννοηθεί για τους θεούς η φράση “παραμένει ίδιο και στην ίδια κατάσταση”

89,20“επειδή κάθε θεός είναι στο μεγαλύτερο βαθμό πανέμορφος και άριστος, παραμένει πάντοτε μονότροπος ως προς την μορφή του”

90,2“Είναι λοιπόν αναγκαίο κάθε θείο να είναι αμετάβλητο κλεισμένο στον εαυτό του με τον συνηθισμένο τρόπο”

90,6“Γιατί αν δεν μεταβάλλονται προς το καλύτερο επειδή έχουν το απόλυτο αγαθό σύμφωνα με την δική τους φύση είναι αυτάρκεις και δεν έχουν έλλειψη κανενός από όλα τα αγαθά και αν δεν μετακινούνται ποτέ προς την κατώτερη θέση, παραμένουν ανέπαφοι, σταθεροποιημένοι στην δική τους υπεροχή και αν διαφυλάσσουν αμετάβλητη την τελειότητα τους διαρκώς θα είναι ίδιοι και όμοιοι”

91,10“καθένας θεός είναι ενάδα και ύπαρξη και αγαθότητα”

92,6“Αλλά η αφθαρσία και η αμεταβλησία στην περίπτωση των θεών δεν είναι τέτοια σαν την αμεταβλησία των ψυχών γιατί αυτές μετέχουν κάπως και στα σώματα και είναι ενδιάμεσες μεταξύ της αδιαίρετης και της διαμοιρασμένης στα σώματα ουσίας. Ούτε πάλι η αμεταβλησία των νοητικών υπάρξεων εξομοιώνεται με τους θεούς γιατί με την ένωση στους θεούς και ο νους γίνεται αμετάβλητος και απαθής και αμιγής.”

Εδώ έχουμε τρεις τύπους αμεταβλησίας.1. της ψυχής2. του νου3. των θεών

Η αμεταβλησία όμως του νου και της ψυχής δεν είναι όμοια με την αμεταβλησία των θεών γιατί η ψυχή μετέχει και στο αιώνιο και στο υλαίο ενώ οι θεοί είναι αιώνιοι και ο νους γίνεται αμετάβλητος μετέχοντας στους θεούς.

94,10“Η αμεταβλησία λοιπόν των θεών η οποία συνίσταται στην αυτάρκεια την αφθαρσία και την ταυτότητα τους είναι τέτοια.”

΄Κ Ποια η απλότητα των θεών και πώς η απλότητα τους εμφανίζεται ποικιλόμορφη στις κατώτερες βαθμίδες.

Η απλότητα χαρακτηριστικό των Θεών94,10“Η αμεταβλησία των Θεών η οποία συνίσταται στην αυτάρκεια την αφθαρσία και την ταυτότητα τους είναι τέτοια, εκτός από αυτά ας κατανοήσουμε ποια είναι η σημασία της απλότητας.Γιατί και αυτό το προσθέτει ο Σωκράτης κατά τους συλλογισμούς του για το θείο, καθώς δεν τους αποδίδει την ποικιλία την πολυμορφία και την διαφορετική κάθε φορά εμφάνιση αλλά ανάγοντας στο θείο την ενιαία μορφή και την απλότητα παραμένει δηλαδή όπως λέει καθένας με απλότητα στη δική του μορφή.”

94,22Το είδος ή το γένος δεν είναι απλό γιατί έχει διανεμηθεί σε πολλά επειδή έλαβε μέρος στην ύλη και προσέλαβε τις διαφοροποιήσεις των υλικών.

95,3Το είδος της φύσης δεν είναι απλό διότι διαμοιράζεται στα σώματα και βυθίζεται μέσα στους σωματικούς όγκους και παρουσιάζει ποικίλες δυνάμεις στην υπόσταση που την δέχεται.Είναι μεν απλούστερη από τα σώματα αλλά έχει ανάμεικτη την ουσία της λόγω της ποικιλομορφίας

της που εντοπίζεται σε αυτά.

95,8Το είδος της ψυχής ούτε αυτό είναι απλό διότι όντας ενδιάμεση μεταξύ της αμέριστης και μεριζομένης ουσίας μετέχει στα δύο άκρα και με την ποικιλομορφία της συνδέεται με τα κατώτερα ενώ η κεφαλή της είναι συγγενική με τον νου.

95,12Το είδος των νοητικών ούτε αυτό είναι απλό γιατί κάθε νους είναι αδιαίρετος και ενιαίος έχει όμως μια διαφοροποίηση στην πρόοδο κατά την οποία έχει σχέση με τα κατώτερα.

95,19“Οι Θεοί όμως μόνο έχουν προσδιορισμένη την ύπαρξη τους από την απλότητα υπεράνω κάθε πλήθους, στο βαθμό που είναι Θεοί, ανώτεροι από κάθε υποδιαίρεση, διαμοιρασμό, επέκταση ή σχέση με τα κατώτερα και από κάθε συγκερασμό”

Από τα 94,22 95,3 95,8 95,12 95,19 καταλαβαίνουμε ότι οι Θεοί είναι απλοί όταν δεν μοιράζονται ή υποδιαιρούνται.Τα κατώτερα όντα των Θεών όπως το είδος του γένους, της φύσης, της ψυχής, των νοητών περιέχουν υποδιαιρέσεις των Θεών. Ενώ οι Θεοί που δίνουν αυτές τις υποδιαιρέσεις στα κατώτερα μένουν αδιαίρετοι. Αυτή η αδιαίρετη κατάσταση του όντος είναι χαρακτηριστικό της απλότητας και συναντιέται μόνο στους Θεούς.Για παράδειγμα το κάλλος και η σοφία είναι δύο θεία στοιχεία που είναι πολύ συγκεκριμένα και διαφορετικά μεταξύ τους. Ως τέτοια στοιχεία είναι απλά και αδιαίρετα διότι η σοφία δεν διαιρείται σε άλλα αίτια το ίδιο και το κάλλος. Άρα το κάλλος και η σοφία είναι δύο απλοί Θεοί.Τα κατώτερα όντα όμως όπως ο άνθρωπος μπορεί να μετέχει σε διαφορετικά ποσοστά μέθεξης σε αυτούς του Θεούς και να έτσι να προσλαμβάνει ωραιότητα (κάλλος) και γνώση (σοφία).Οι άνθρωποι όμως είναι πλήθος που σε αυτούς η σοφία και το κάλλος μοιράζονται ενώ τα ίδια αυτά είναι μονάδες αδιαίρετες. Ως κάτι αδιαίρετο είναι απλό και όχι πολυσύνθετο και ποικίλο.

96,1“Ας μην απορεί λοιπόν κανείς, αν, ενώ οι Θεοί έχουν λάβει ξεχωριστή ουσία με μοναδική απλότητα , προβάλλονται ποικιλόμορφα είδωλα της παρουσίας τους, ούτε να απορεί, αν, εκείνοι είναι ομοιόμορφοι, τα είδωλα τους είναι πολύμορφα όπως έχουμε μάθει στις τελειότερες τελετές”

Εδώ τίθεται το ζήτημα γιατί οι Θεοί ενώ είναι απλοί παρουσιάζονται ποικιλόμορφοι στις τελετές;Η απάντηση είναι ότι ενώ με την φιλοσοφία αντιλαμβανόμαστε την θεία κατάσταση και ιδιότητα θεωρητικώς στην πράξη επειδή αυτή η απλότητα εισέρχεται στην ύλη πρέπει να πάρει μορφή και να μεριστεί. Ως αποτέλεσμα του μερισμού είναι να εμφανίζεται το θείο ποικιλόμορφα εντός του υλαίου πεδίου πράγμα που διαπιστώνεται από τα βιώματα των ανθρώπων στις τελετές όταν εμφανίζεται Θεία παρουσία δηλαδή όταν υπάρχει Θεοφάνεια.

Περιγραφή βιώματος της απλότητας των Θεών.96,9“Τέτοια λοιπόν υποδεικνύοντας και ο Σωκράτης στον Φαίδρο και βεβαιώνοντας ότι οι ασώματες τελετές των ψυχών είναι οι πιο μακάριες και πραγματικά τέλειες, λέει ότι αυτές, όταν βρεθούν εκεί μυούνται σε είδωλα τέλεια απλά και γεμάτα εσωτερική ηρεμία και με τους ίδιους τους Θεούς ενώνονται χωρίς όμως να συναντούν τα είδωλα τα οποία από αυτούς προβάλλονται εδώ.

Γιατί αυτά πιο διαμοιρασμένα και πιο σύνθετα και μετακινούμενα προβάλλονται αλλά όμως στις ακολούθους των Θεών και σε αυτές που έχουν ξεπεράσει το μεγάλο πλήθος του κόσμου του γίγνεσθαι και έχουν ανεβεί γυμνές προς το Θείο και το καθαρό, οι προβαλλόμενες αντανακλάσεις

των ειδώλων όπως λέει ο Σωκράτης φτάνουν σε αυτές ομοιόμορφες απλές και γεμάτες εσωτερική ηρεμία.”

΄ΚΑ Ποια είναι η αλήθεια μέσα στους θεούς και από που υπεισέρχεται το ψέμα κατά την συμμετοχή στους θεούς στις κατώτερες βαθμίδες.

99,2“Όλα λοιπόν προέρχονται μόνο από τους θεούς και η πραγματική αλήθεια βρίσκεται σε αυτούς οι οποίοι γνωρίζουν τα πάντα με τρόπο ενιαίο”

99,20“Γιατί πιστεύω όπως ακριβώς οι θεοί προσφέρουν τα αγαθά σε όλους και τα δέχεται πάντοτε αυτός που θέλει και μπορεί και το θείο είναι αναίτιο των κακών ενώ αυτό που απομακρύνεται από εκείνο βαρύ προς τα κάτω από μόνο του εκφυλίζεται, κατά τον ίδιο τρόπο λοιπόν και οι θεοί είναι πάντοτε χορηγοί της αλήθειας και δέχονται από αυτούς την λάμψη όσα επιτρέπεται να έχουν συμμετοχή σε εκείνους. Γιατί τα μάτια της ψυχής των πολλών δεν μπορούν να κοιτάζουν για πολλή ώρα την αλήθεια όπως λέει ο Ελεάτης σοφός”

100,5“η αλήθεια προηγείται από όλα στους θεούς από όλα και στους ανθρώπους.Γιατί, όπως τις ψυχές η αλήθεια που βρίσκεται μέσα τους τις συνδέει με τον νου, όπως όλες τις νοητικές βαθμίδες η αλήθεια του νου τις συγκεντρώνει στο Ένα, έτσι λοιπόν και η αλήθεια των θεών ενώνει τις θείες ενάδες με την πηγή όλων των αγαθών, με την οποία συνδεδεμένες γεμίζουν από κάθε αγαθόμορφη δύναμη.

Παντού λοιπόν η ύπαρξη της αλήθειας αποτελεί μια αιτία που συγκεντρώνει το πλήθος στο Ένα γιατί και το φως στη Πολιτεία το οποίο προέρχεται από το αγαθό και συνδέει τον νου με το νοητό ο Πλάτων το αποκαλεί αλήθεια”

΄ΚΒ Με βάση όσα αξιώματα διατυπώθηκαν στον Φαίδρο για κάθε θείο ότι δηλαδή είναι καλό, αγαθό και σοφό επεξεργασία των απόψεων για την αγαθότητα και μελέτη των στοιχείων της αγαθότητας που διατυπώνονται στον Φιλήβο.

101,1“Λέει λοιπόν ο Σωκράτης ότι κάθε θείο είναι αγαθό, σοφό, ωραίο”

101,15“Στον Φίληβο εξάλλου μας παραθέτει ο Πλάτων τα τρία κυριότερα στοιχεία του αγαθού, το επιθυμητό, το ικανό και το τέλειο”

102,8“το ποθητό των θεών τα τραβάει όλα προς τα επάνω και τα ανυψώνει με απόρρητο τρόπο προς τους θεούς μέσω των φωτισμών του, όντας παντού παρόν μέσα σε όλα και χωρίς να παραλείπει οποιαδήποτε βαθμίδα των όντων ”

102,15“και η τάση και επιθυμία των όντων προς αυτό είναι άσβηστη γιατί τα όντα ποθούν αυτό το επιθυμητό όντας άγνωστο και ασύλληπτο. Χωρίς λοιπόν να μπορούν να το γνωρίσουν και να συλλάβουν αυτό που ποθούν, όλα χορεύουν γύρω από αυτό και αγωνιούν γι' αυτό περίπου το μαντεύουν, ενώ την επιθυμία την έχουν ατελείωτη και ακατάπαυστη, καθώς υπολείπονται από την άγνωστη και απόρρητη φύση του και αδυνατούν να το περιβάλουν και να αγκαλιάσουν το ποθητό.”

103,3“Τέτοια θεωρούμε ότι είναι η ικανότητα, δύναμη δηλαδή που φτάνει και απλώνεται μέχρι τα κατώτατα και αποκαλύπτει τη γενναιόδωρη βούληση των θεών και δεν παραμένει αδρανής στον εαυτό της αλλά συγκεντρώνει ενοποιημένα την απόλυτη πληρότητα, το αδιάλειπτο, το άπειρο και την δύναμη που γεννά τα αγαθά την οποία έχει η θεία ύπαρξη.... το ικανό αρχίζει την πρόοδο και τον πολλαπλασιασμό των καθολικών αγαθών”

104,3“Το τέλειο επιστρέφει τα πάντα και τα συγκεντρώνει στα αίτια, κλείνοντας τον κύκλο, άλλοτε προς το θείο, άλλοτε προς το ψυχικό, άλλοτε προς το φυσικό αίτιο”

104,13“Το ποθητό σταθεροποιεί τα πάντα και τα συγκρατεί μέσα του και το ικανό τα διεγείρει σε προόδους και δημιουργίες και και το τέλειο με τις επιστροφές και τις επανόδους τελειοποιεί αυτά που προέκυψαν γι' αυτό με όλα αυτά τα τρία αίτια λοιπόν, η αγαθότητα των θεών είναι πρωταίτια και πρωταρχική πηγή και εστία όσων με κάθε τρόπο έλαβαν υπόσταση, έχοντας στερεώσει σε μια τέτοια τριάδα την ενιαία δύναμη της ιδιαίτερης υπόστασης της”

΄ΚΓ Ποια είναι η σοφία των θεών και ποια στοιχεία μπορεί να πάρει κανείς γι' αυτήν από τον Πλάτωνα.

104,21“η σοφία είναι η νόηση των θεών”

105,1“Γιατί η νόηση είναι διανοητική γνώση, ενώ η σοφία των θεών είναι απόρρητη γνώση η οποία είναι ενωμένη με το αντικείμενο της γνώσης και με την νοητή ένωση των θεών”

105,5“Και λέω ότι η Διοτίμα του συμποσίου θέλει η σοφία να είναι γεμάτη από αυτό που μπορεί να γίνει γνωστό και ούτε να αναζητά ούτε να κυνηγά αλλά να κατέχει αυτό που μπορεί να γίνει νοητό “κανείς από τους θεούς δεν επιθυμεί να γίνει σοφός αφού είναι”. Η φιλοσοφία είναι λοιπόν ατελής και έχει έλλειψη της αλήθειας ενώ η σοφία είναι πλήρης και ανελλιπής και έχει μέσα της ό,τι θέλει και δεν ποθεί τίποτα αλλά είναι το αντικείμενο της επιθυμίας και του πόθου του φιλόσοφου.”

105,13“ως γνώρισμα της σοφίας είναι η ικανότητα γέννησης της αλήθειας και του νου”

105,21“η τελειοποίηση των ατελών και η ανάκληση των κρυμμένων νοήσεων στις ψυχές ταιριάζει στην σοφία”

105,25“είναι τριαδικό το γένος της σοφίας καθώς

1. είναι γεμάτη από το πραγματικό ον2. γεννά την νοητική αλήθεια3. τελειοποιεί όσα στην πράξη νοούν”

΄ΚΔ Για το θείο κάλλος και για τα στοιχεία παραδίδει ο Πλάτωνας για αυτό.

Το κεφάλαιο ΚΔ είναι πολύ πιθανόν να περιγράφει κάποια επαφή με θεία οντότητα μέσω μάλλον

οράματος ή έκστασης όπως αναφέρει στο τέλος. Δεν χωρά αμφιβολία ότι τα κατηγορήματα “φωτεινή”, “λαμπερή”, “γυαλιστερή” κτλ είναι περιγραφές εκστατικής εμπειρίας. Άλλωστε το “κάλλος” είναι το μόνο από τα τρία θεία γνωρίσματα το οποίο είναι προσιτό με κάποιου είδους οπτικής επαφής μέσω οράματος σε κατάσταση έκστασης.

106,7“Λέγετε λοιπόν ότι είναι ομορφιά που έχει την μορφή του αγαθού και νοητό κάλλος και ανώτερο από την νοητική ομορφιά και αυτούσια ομορφιά και ωραιοποιητική αιτία όλων των όντων και όλα τα παρόμοια και σωστά λέγεται”

106,15“και με μορφή ενιαία είναι εδραιωμένη στη νοητή κορυφή και από αυτήν απλώνεται σε όλα τα γένη των θεών και φωτίζει τις υπερούσιες ενάδες τους και όλες τις εξαρτημένες από αυτές υπάρξεις μέχρι και τα ορατά οχήματα”

ορατό όχημα είναι το υλαίο σώμα. Είναι ορατό σε σχέση με το νοητικό που είναι ορατό μόνο στον νου και όχι στα μάτια και είναι και όχημα γιατί φέρει μέσα του την αθάνατη ψυχή που θα ζήσει στον κόσμο της ύλης και θα αποκτήσει εμπειρίες και μετά τον θάνατο θα επιστρέψει πίσω το Εν.

107,4“τέτοια λοιπόν είναι η θεία ομορφιά, χορηγός της θείας ευφροσύνης, οικειότητας και φιλίας γιατί με αυτήν είναι μεταξύ τους ενωμένοι οι θεοί και χαροποιείται ο ένας από τον άλλον και ευχαριστιούνται και ευφραίνονται με την μεταξύ τους επικοινωνία και με τις αλληλοσυμπληρώσεις τους και δεν εγκαταλείπουν την σειρά την οποία έλαβαν στους δικούς τους κόσμους.”

107,9“Τρία εξάλλου γνωρίσματα ο Πλάτωνας για αυτήν μας παραδίδει:

1. το αβρόν (χάρη)2. το φανόν (λάμψη)3. το εραστόν (αξιέραστο)”

108,20“ονομάζεται “λαμπρόν”, “στιλπνόν”, “εκφανές”.Γιατί η αγαθότητα των θεών είναι απολύτως κορυφαία και ενιαία η σοφία πλέον κάπως γεννά το νοητό φως και τα πρωταρχικά είδη και η ομορφιά πάλι έχει εδραιωθεί στην κορυφή των ειδών και εκπέμπει το θείο φως και εμφανίζεται πρώτη σε όσα ανεβαίνουν εμφανιζόμενη λαμπρότερη και φωτεινότερη και πιο αξιέραστη από κάθε πηγή φωτός και στην όψη και στον εναγκαλισμό και στην γεμάτη έκσταση σύλληψη της”

΄ΚΕ Ποια είναι η τριάδα η οποία συνδέει με το αγαθό, το σοφό, το όμορφο, και ποιες αφορμές για την θεώρηση της μας έχει προσφέρει ο Πλάτωνας.

109,15“δεν είναι τίποτε άλλο από τον έρωτα ο οποίος πάντοτε συνδέει με βάση το ωραίο τους κατώτερους θεούς και τα ανώτερα γένη και τις τέλειες ψυχές”

109,17“Προς την θεία σοφία εξάλλου από την οποία συμπληρωμένος ο νους γνωρίζει τα όντα και στην οποία η ψυχές συμμετέχοντας ενεργούν διανοητικά, η αλήθεια βέβαια και ανεβάζει και εδραιώνει τα όντα. Γιατί μέσω της αλήθειας γίνεται η συμπλήρωση με την αληθινή σοφία.”

109,24

“Για την αγαθότητα ... είναι η πίστη των θεών αυτή που συνενώνει όλα τα γένη των θεών και των δαιμόνων και των ευτυχισμένων ψυχών. Γιατί δεν πρέπει με την γνώση ούτε με έναν ατελή τρόπο να αναζητούν το αγαθό αλλά παραδίδοντας τους εαυτούς τους στο θείο φως και “κλείνοντας τα μάτια” έτσι να εδραιώνονται στην άγνωστη και απόκρυφη Ενάδα των όντων. Γιατί αυτό το γένος της πίστης είναι ανώτερο από την ενέργεια της γνώσης όχι μόνο σε εμάς αλλά και στους ίδιους τους θεούς, και σύμφωνα με αυτό όλοι οι θεοί έχουν συνενωθεί και σε ένα κέντρο συγκεντρώνουν ενιαία όλες τις δυνάμεις και τις προόδους τους.”

110,18“και μη μου θεωρήσεις αυτήν την πίστη ίδια με την πλάνη γύρω από τα αισθητά”

110,20“η πίστη των θεών ανεβάζει ολόκληρη την γνώση και στην ίδια την κορυφαία Ένωση συνδέει τα κατώτερα με τα πρώτα”

111,5“πρέπει όμως η θεία πίστη να είναι ενιαία και ήρεμη τοποθετημένη με τελειότητα μέσα στους κόλπους της αγαθότητας. Γιατί ούτε το ωραίο, ούτε το σοφό, ούτε κανένα άλλο από τα όντα...”

111,13“ο νους αποδέχεται μια άλλη ένωση ανώτερη από την διανοητική ενέργεια” = θείο βίωμα, έκσταση

111,18“αδημονεί να αγκαλιάσει θα λέγαμε το αγαθό και μόνο σε αυτό από όλα παραδίδει τον εαυτό της άφοβα” = πίστη

111,23“όλα έχουν αυτή τη μία σταθερή και απόρρητη επιθυμία για το αγαθό”

111,25“Αυτός λοιπόν ο ένας κόλπος είναι ο πιο ασφαλής από όλα τα όντα και αυτό είναι το πιο αξιόπιστο για όλα τα όντα. Και για αυτό βέβαια η επαφή με αυτό και η ένωση, από τους θεολόγους αποκαλείται πίστη”

112,19“ας θυμηθούμε την αρετή ... εμπιστοσύνη την έχει αποκαλέσει από αυτά η πίστη παρουσιάζεται ως αιτία της ένωσης της επικοινωνίας και της ηρεμίας”

112,25“Για να μιλήσουμε λοιπόν περιληπτικά τρία είναι αυτά που συμπληρώνουν τα θεία τα οποία διαπερνούν τα ανώτερα γένη η αγαθότητα η σοφία και η ομορφιά, τρία είναι πάλι και αυτά που συγκεντρώνουν αυτά που συμπληρώνονται, κατώτερα από εκείνα, απλωμένα όμως σε όλους τους θείους κόσμους, η πίστη, η αλήθεια και ο έρωτας. Και όλα μέσω αυτών διατηρούνται και συνδέονται με τις πρωταρχικές αιτίες, άλλα από την ερωτική μανία, άλλα από την θεία φιλοσοφία άλλα από την ιεροτελεστική δύναμη, η οποία είναι ανώτερη από κάθε ανθρώπινη σωφροσύνη και επιστημονική γνώση, συγκεντρώνοντας τα αγαθά της μαντικής και της ιερατικής και γενικά όλες τις επενέργειες της κατάληψης από το θείο.”

΄ΚΣ Για τα αξιώματα για την αόρατη φύση τα οποία μας παραδόθηκαν μέσα στον Φαίδωνα, τι είναι το θείο, το αθάνατο, το νοητό και ποια σειρά έχουν αυτά μεταξύ τους.

113,12

“Ας συλλέξουμε τα κοινά δόγματα του Πλάτωνα για τους Θεούς.”

113,19“το ανώτερο μέρος της ψυχής με το οποίο μοιάζει (το θείο) από την φύση της και επειδή μοιάζει μετέχει στην αθάνατη κατάσταση, είναι θείο, αθάνατο, νοητό, ενιαίο, αδιάλυτο, και διατηρούμενο το ίδιο και στην ίδια κατάσταση. Το υποδεέστερο μέρος της είναι εντελώς αντίθετο στο οποίο ταιριάζει η φθορά και η μεταβολή αφού αυτό το μέρος είναι αισθητό πολύμορφο και διαλυτό.”

Εδώ μας παρουσιάζει ο Πρόκλος απόψεις περί της ψυχής που είναι διατυπωμένες όπως λέει τον Φαίδωνα (113,16).

Η ψυχή έχει τόσο αθάνατα και θεία χαρακτηριστικά όσο και θνητά και μη θεία χαρακτηριστικά.Η αναφορά γίνεται στα μέρη της ψυχής που αργότερα αναφέρεται και ο Πλούταρχος.Τα μέρη της ψυχής είναι το Λογιστικό, Θυμοειδές και Επιθυμητικό.Το Λογιστικό είναι το θείο μέρος της ψυχής κατά φύση.Το Λογιστικό μετέχει στην αθάνατη κατάσταση, είναι θείο, αθάνατο, νοητό, ενιαίο, αδιάλυτο, και διατηρούμενο το ίδιο και στην ίδια κατάσταση.Τα άλλα δύο μέρη της ψυχής Θυμοειδές, Επιθυμητικό είναι θνητά μέρη, υπόκεινται σε αλλαγές και φθορά και διαλύονται κατά την λύση της ψυχής.

Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι όπως γίνεται λύση της ψυχής από το σώμα έπειτα τελείται και λύση των θνητών μερών της ψυχής από το αθάνατο μέρος.Το αθάνατο μέρος είναι ο Νους που περιέχει την λογική δλδ το λογιστικό μέρος της ψυχής ενώ τα άλλα μέρη της ψυχής είναι τα θνητά.

“Ηθικά, Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της Σελήνης”Θάνατος ο μεν εστί εν την γη της Δήμητρος, ο δ' εν τη Σελήνη της Φερσεφόνης και σύνοικος εστι της μεν χθόνιος ο Ερμής, της δ' ουράνιος. Λύει δ' αυτή μεν ταχύ και μετά βίας την ψυχήν από του σώματος, η δε Φερσεφόνη πράως και χρόνω πολλώ τον νουν από της ψυχής.Ο θάνατος ο μεν επί της γης είναι της Δήμητρος, ο δε επί της Σελήνης της Φερσεφόνης και σύνοικος της μιας είναι ο Χθόνιος Ερμής της άλλης ο Ουράνιος. Λύνει όμως τούτη γρήγορα και με βία την ψυχή από το σώμα, ενώ η Φερσεφόνη πράως και σε μεγάλο χρονικό διάστημα λύνει τον νουν από την ψυχή.

114,5Τι είναι το λεγόμενο θείο.

“κάθε θεός έχει λάβει υπόσταση με βάση την ίδια την κορυφαία ένωση των όντων γιατί καθώς ανεβαίναμε από τα σώματα οι θεοί μας παρουσιάστηκαν ως ενάδες, ενάδες υπερούσιες, οι οποίες γεννούν τις ουσίες, τελειοποιούν, ρυθμίζουν και εξαρτούν από τον εαυτό τους όλες τις πρωταρχικές ουσίες.”

Εδώ η παράγραφος αυτή μας δίνει στοιχεία για τους θεούς ότι:α) έχουν λάβει υπόσταση. Αυτό σημαίνει ότι στανται υπό μιας αρχής. Η αρχή αυτή είναι το Εν τοἵ οποίο δεν είναι μέσα στην υπόσταση και στην ύπαρξη αλλά σταται και άρχει των όντων.ἵΕνώ οι θεοί είναι υπό αυτής της αρχής και για αυτό χαρακτηρίζονται ως υπόσταση και ύπαρξη.Το ίδιο συμβαίνει με όλο το υπόλοιπο παν το οποίο υπάρχει υπό του Ενός. Δλδ ακόμη και οι άνθρωποι βρίσκονται εντός της υπόστασης και έχουν ύπαρξη όπως και οι θεοί. Η διαφορά όμως μεταξύ τους είναι ότι οι μεν θεοί είναι αθάνατοι και νοητοί και οι άνθρωποι θνητοί και υλαίοι ή αλλιώς αισθητοί.

Ακόμη όμως και οι Θεοί οργανώνονται σε βαθμίδες και τάξεις. Μια τάξη θεών είναι οι Ενάδες οι οποίες είναι υπερούσιες και αποτελούν τα αίτια για τις ουσίες.Οι Ενάδες είναι εκτός της ομάδας της ύπαρξης που χαρακτηρίζεται ως Ον. Είναι δλδ εκτός ουσίας και έτσι ως ανώτερες της ουσίας μπορούν να γεννήσουν την ουσία. Ως ανώτερες της ουσίας χαρακτηρίζονται υπερούσιες. Οι δε ουσίες που εδώ αναφέρονται είναι η αμέριστη και μεριστή ουσία.Η αμέριστη ουσίας είναι το στοιχείο των θεών εντός του όντος, δλδ των θεών που έχουν ενιαία ουσία χωρίς μέρη.Η μεριστή ουσία είναι το στοιχείο του πεδίου του γίνεσθαι δλδ του αισθητού πεδίου, του πεδίου των θνητών, είναι η ουσία που η σημερινή επιστήμη ονομάζει ύλη.

Έτσι η μέχρι τώρα παρουσίαση των πεδίων του Κόσμου κατά τον Πρόκλο είναι:

Εν Άρρητο πεδίο Αρχή

Πέρα του Όντος

Ενάδα (η Ενάδα ή Ενάδες παίζουν ρόλο συναρμοστικό των κατωτέρων όντων προς τα ανώτερα. Εδώ συγκεκριμένα των Θεών προς το Εν)

Έμπυρο Πεδίο

Υπερούσιο μέρος του παντός, αλλού οι Ενάδες δεν είναι υπερούσιες.

Νοητικό πεδίο θεών, Ολύμπιοι

Υπερουράνιο πεδίο (πεδίο Θεών, Δαιμόνων)

Αμέριστη ουσία, ενιαία ουσία θειότητας ή αρετής

Ον

Νοερό πεδίο Δαιμόνων (οι Δαίμονες είναι μεταξύ Νοητικών Θεών και Ψυχών)

Αιθέριο πεδίο

Υποσελήνιο πεδίο εγκόσμιων θεών, ίσως θεοποιημένων Ηρώων. (πεδίο θνητών, ψυχών, ηρώων), Η ψυχή είναι το μέσο μεταξύ ύλης και θείου.

Πεδίο Αέρα

Πεδίο Ουρανού

Αμέριστη και μεριστή ουσία

Γίγνεσθαι, πεδίο θνητών μη θεοποιημένων και θηρίων

Πεδίο Ύλης (Υλαίο πεδίο)

Μη ον Πεδίο ανυπαρξίας Απουσία ουσίας

Μη Ον

Απόλυτο κακό Πέρα από την Πέρα του

ανυπαρξία Μη Όντος

Το πεδίο του Ουρανού μπορεί να είναι και ως εξής:





Υπερουράνιο πεδίο.




(πεδίο Θεών, Δαιμόνων)


Ον




Πεδίο Αέρα





Μη Ον

Απόλυτο κακό Πέρα από την ανυπαρξία

Πέρα του Μη Όντος

Τα πεδία της υπάρξεως κατά το Πλατωνικό σύστημα.





Υπερουράνιο πεδίο.




(πεδίο Θεών, Δαιμόνων,

Ψυχών)


Ον

Νοερό πεδίοα) Αγγέλων, β) Δαιμόνων (οι Δαίμονες είναι μεταξύ Νοητικών Θεών και Ψυχών)


Υποσελήνιο πεδίο α) Εγκόσμιων θεώνβ) Ηρώων γ) Αιωνίως Άχραντες ψυχές (παιδιά των Θεών),δ) Άχραντες ψυχές (παιδιά Θεών και θνητών)ε) Νόθα παιδιά Θεών ζ) Ψυχές πτώσεωςη) Άλογες ψυχές

Η ψυχή είναι το μέσο μεταξύ ύλης και θείου.

Πεδίο Αέρα


Ουράνιος Άδης, Σελήνη, Λυτήριο ψυχών



Τόπος άταφων Εκτός Άδου

Οροφή του ΆδηΤόπος δικαίων και αμώμων

Έρεβος

Κέντρο της Γης, υποχθόνιος χώρος

1) Υποχθόνιοι Δαίμονες

2) Είδωλα θνητών

Άδης, Ασφοδελός Λειμών

Δικαστήριο

Ηλύσια

Καθαρτήριο

5 ενορίες του Άδου α) Σκιές βρεφών,β)Φονευθέντες αδίκως, γ) Αυτόχειρες, δ) Ενορία οδυρμού, ε) Ενορία πολεμιστών

Τάρταρα Δεσμωτήριο {ψυχών θνητών, Θεών(ίσως προσωρινά διότι ο Κρόνος εμφανίζεται και στα Ηλύσια πεδία με την Ρέα αργότερα)}

Υποθετικά πεδία κατά Πρόκλο


Μη Ον

Απόλυτο κακό Πέρα από την ανυπαρξία

Πέρα του Μη Όντος

Επίσης μας αναφέρει για τις Ενάδες ότι εξαρτούν από τον εαυτό τους τις πρωταρχικές ουσίες δλδ την μεριστή και αμέριστη ουσία. (έρευνα αν είναι έτσι)

114,13“Αυτό ακριβώς το θείο όμως δεν είναι μόνο η ύπαρξη και το ένα που βρίσκεται σε κάθε βαθμίδα του όντος αλλά μαζί αυτό που μετέχει και αυτό στο οποίο μετέχει, από αυτά το δεύτερο είναι θεός και το πρώτο θεοποιημένο.”

Στην παράγραφο αυτή δείχνεται ότι το ον οργανώνεται σε βαθμίδες όπου κάθε βαθμίδας προΐσταται μια Ενάδα. Η δε Ενάδα είναι εκτός όντος αλλά βρίσκεται στην κορυφή της βαθμίδας του όντος.

Το δε θείο είναι ταυτόχρονα δύο πράγματα. Αυτό που θεοποιεί αλλά και το θεοποιημένο.Αυτό που θεοποιεί είναι θεός, ενώ το θεοποιημένο μετέχει στον θεό. Και τα δύο όμως χαρακτηρίζονται θεία.

Έτσι οι θεοί είναι θείοι εκ φύσεως.Έτσι άνθρωποι θεοποιημένοι και αποθεωμένοι χαρακτηρίζονται θείοι και αυτοί λόγω της συμμετοχής στο θείο.Για το λόγω αυτό το θείο εμφανίζεται με πολλά πρόσωπα (θεοί, ήρωες κτλ) και έτσι ορίζεται ο πολυθεϊσμός.

114,18“Όλα λοιπόν εκτός από το Ένα, ως εξαρτημένα από τους θεούς και κατώτερα τα εκλαμβάνουμε, δλδ την ουσία την ζωή και τον νου, γιατί δεν έχουν λάβει υπόσταση οι θεοί μέσα σε αυτά αλλά πριν από αυτά και τα παράγουν και τα συνδέουν χωρίς όμως να οριοθετούνται από αυτά.”

Εκτός από την Αρχή του παντός η οποία είναι το Ένα όλα τα άλλα είναι εξαρτημένα από τους θεούς. Διότι οι θεοί είναι τα αίτια τόσο της ουσίας (μεριστής, αμέριστης), τόσο και της ζωής τόσο και του νου. Έτσι οι θεοί δεν λαμβάνουν υπόσταση από αυτά (ουσία, ζωή, νου) αλλά αυτοί δίνουν την υπόσταση σε αυτά και οι ίδιοι τα συνδέουν και τα παράγουν. Έτσι οι θεοί δεν οριοθετούνται από αυτά. Το ότι οι θεοί είναι ανώτεροι ως όντα ακόμη και από την ουσία σημαίνει ότι αυτοί δίνουν την υπόσταση της ουσία δλδ της ύλης που στις μέρες μας μελετά η σύγχρονη επιστήμη και οι ίδιοι δεν αποτελούνται από καμία ουσία μεριστή ή αμέριστη. Αυτό σημαίνει ότι οι Θεοί είναι υπερούσιοι.

Με άλλα λόγια οι θεοί δίνουν την ύπαρξη στην ουσία (οι Ενάδες, διότι άλλοι θεοί έχουν ουσία όπως οι Δαίμονες όπως αναφέρει παρακάτω). Οι ίδιοι όμως είναι υπερούσιοι.Οι θεοί δίνουν ζωή και δεν είναι οι ίδιοι ζωντανοί λόγω της ζωής όπως οι άνθρωποι.Το ίδιο κάνουν και με τον νου, αυτοί δίνουν τον νου στα έμβια και δεν λαμβάνουν υπόσταση γιατί τους νοούν οι άνθρωποι για παράδειγμα. Ανεξαρτήτως τι νοούν οι άνθρωποι για τους θεούς αυτοί υπάρχουν είτε οι άνθρωποι τους νοούν είτε όχι, είτε οι άνθρωποι τους νομίζουν σε μια κατάσταση είτε σε άλλη. Δλδ οι θεοί μένουν αμετάβλητοι από την νόηση που κάνουν οι άνθρωποι για αυτούς και όχι μόνο αυτό αλλά οι θεοί διαμορφώνουν τον νου των ανθρώπων ως αίτια αυτού.

114,23“σε πολλά όμως σημεία ο Πλάτωνας και αυτά που συμμετέχουν στους θεούς με τα ίδια ονόματα τα τιμά και τα ονομάζει θεούς .... γιατί και την θεία ψυχή ο Σωκράτης την αποκαλεί θεό, των θεών λοιπόν τα άλογα και οι αναβάτες όλοι είναι και οι ίδιοι αγαθοί και έχουν αγαθή προέλευση.... Και δεν είναι ακόμη αυτό περίεργο γιατί αυτά που πάντοτε είναι συνενωμένα με τους θεούς να συμπληρώνουν με αυτούς μια σειρά, πως δεν επιτρέπεται να τα αποκαλούμε θεούς ; ”

Εδώ αναφέρεται ότι ό,τι έχει σχέση με τους θεούς εντάσσεται στην ακολουθία τους και μετέχει σε αυτούς. Αυτή η ακολουθία των θεών αποκαλείται “σειρά” η οποία μπορεί να συμπεριλαμβάνει κάθε τι σχετικό με τον θεό όπως ανθρώπους ακόλουθους, ψυχές, σκέψεις, υλικά αφιερώματα, ιερά αντικείμενα, ζώα, φυτά και κάθε τι σχετικό με τον θεό.

115,8 “Αλλά και τους Δαίμονες οι οποίοι είναι ως προς την ουσία κατώτεροι από τους θεούς και έχουν λάβει υπόσταση σε σχέση με αυτούς σε πολλά σημεία τους αποκαλεί θεούς, γιατί και στον Φαίδρο και στον Τίμαιο και σε άλλους διαλόγους θα βρεις αυτόν να επεκτείνει μέχρι και τους Δαίμονες την προσωνυμία των θεών. Και το πιο παράδοξο δεν δίστασε και κάποιους ανθρώπους να αποκαλέσει θεούς.”

Στην σειρά λοιπόν των θεών συμπεριλαμβάνονται και άλλοι μικρότεροι θεοί όπως οι Δαίμονες αλλά και άνθρωποι. Όλοι αυτοί λαμβάνουν την προσωνυμία των θεών στους οποίους μετέχουν.

115,14“Πρέπει λοιπόν από όλα αυτά να αντιληφθούμε άλλος είναι θεός απόλυτα, άλλος λόγω της ένωσης, άλλος λόγω της συμμετοχής, άλλος λόγω της επαφής και άλλος λόγω της ομοιότητας, γιατί κάθε υπερούσιος θεός είναι πρωταρχικά θεός κάθε νοητικός λόγω της ένωσης κάθε θεία ψυχή λόγω της συμμετοχής, οι δαίμονες είναι θεοί λόγω της επαφής τους με εκείνους και οι ψυχές των ανθρώπων λόγω της ομοιότητας λαμβάνουν αυτή την ονομασία. Καθένα από αυτά όπως έχει ειπωθεί είναι περισσότερο θείο παρά θεός.....το θείο λοιπόν είναι κατώτερο από την πρωταρχική θεότητα όπως ακριβώς αυτό που είναι ενωμένο είναι κατώτερο από το Ένα και το νοητικό από τον νου, και το έμψυχο από την ψυχή και πάντοτε προηγούνται τα πιο ενιαία και πιο απλά (όχι σύνθετα) ενώ η σειρά των όντων καταλήγει στο ίδιο το Εν”

Εδώ δίνεται ο ορισμός του θείου και επισημαίνεται η διαφορά με τον θεό.Θείο είναι ό,τι έχει κάποια σχέση με το πρωταρχικό Θεό ο οποίος είναι ενιαίος και απλός δλδ όχι σύνθετος.Οι σχέσεις αυτές ως προς τον πρωταρχικό Θεό είναι:σχέση απόλυτου (Ενάδες, Εν)σχέση ένωσης (Νοητοί θεοί, Ολύμπιοι)σχέση συμμετοχής (θείες ψυχές, Ήρωες)σχέση επαφής (Δαίμονες)σχέση ομοίωσις (ανθρώπινες ψυχές)

όλα τα όντα που έχουν αυτές τις σχέσεις με την πρωταρχική θεότητα ονομάζονται θεία και σαν ορισμός είναι κατώτερος του ορισμού “θεός” που αναφέρεται ως προσωνυμία του Ενός.

Το ίδιο κατώτερα είναι όσα είναι ενωμένα με το Εν ενώ το Εν είναι ανώτερο από αυτά.Το ίδιο κατώτερα είναι όσα νοητικά διότι προέρχονται από το νου.Τα ψυχικά από την ψυχή.

Άρα το Εν, ο νους και η ψυχή είναι ανώτερα και πιο απλά και ενιαία από τα παράγωγα τους που είναι οι θεοί, τα έμψυχα και τα νοητικά.

Εδώ αμυδρά δίνεται ο ορισμός τριών καταστάσεων ανώτερων από τους θεούς, τα έμψυχα και τα νοητικά. Αυτές οι ανώτερες καταστάσεις είναι το Εν, Ψυχή, Νους.

Στο τέλος του αποσπάσματος αναφέρει ότι η σειρά των όντων καταλήγει στο Εν.Όταν κάποιος εξετάζει τις σειρές των θεών από τα υλικά προς τα πνευματικά οι σειρές αυτές καταλήγουν στο Εν.Όταν κάποιος εξετάζει τις σειρές από το Εν προς τα υλικά τότε οι σειρές ξεκινούν από το Εν όπως ο ήλιος διαχέει τις ακτίνες από τον ουρανό προς την Γη.

Έτσι το Εν είναι η αρχή και το τέλος των πάντων, είναι το Α και το Ω.

116,4“... ας εξετάσουμε το αθάνατο. Γιατί πολλές είναι οι βαθμίδες της αθανασίας οι οποίες απλώνονται από πάνω μέχρι τα τελευταία. Και η τελευταία απήχηση της αθανασίας εντοπίζεται στα αιώνια ορατά ... (που) έχουν λάβει επίπλαστη αθανασία, πιο ξεκάθαρη είναι η αθανασία των επιμέρους ψυχών οι οποίες έχουν μέσα στον εαυτό τους την αιτία της αιώνιας διατήρησης. Πριν από αυτές τις δύο βρίσκεται η αθανασία των δαιμόνων... ακόμη πιο ιερή είναι η αθανασία των θείων ψυχών ... που είναι πηγές και αρχές της ζωής που διαμοιράζονται στα σώματα λόγω της οποίας και αυτά έλαβαν την λεγόμενη επίπλαστη αθανασία. Αν όμως σκεφτείς τους ίδιους τους θεούς ... εκεί βρίσκεται η αιωνιότητα η πηγή όλης της αθανασίας και από εκείνην όλα ζουν και έχουν ζωή άλλα αιώνια και άλλα διασκορπιζόμενη στο μη ον.”

Η αθανασία είναι χαρακτηριστικό των παρακάτω:θεώνδαιμόνωνθείων ψυχώναιωνίως ορατών

την αθανασία την παρέχουν οι θεοί οι οποίοι είναι η πηγή της αθανασίας και θεοποιούν την ζωή που παρέχουν.

Η τελευταία πρόταση μπερδεύει λίγο τα πράγματα ή δεν ερμηνεύεται σωστά από τους φιλολόγους / φιλοσόφους των εκδόσεων Κάκτος όπου έχω το έργο του Πρόκλου.

Εδώ ως μη ον ορίζει το κατώτερο πεδίο της ύπαρξης και το ταυτίζει με το υλαίο πεδίο και το γίγνεσθαι.

Άποψη μου είναι πως το μη ον είναι το προτελευταίο πεδίο της ύπαρξης αφού αλλού αναφέρεται ότι το απόλυτο κακό είναι ακόμη πιο πέρα από το μη ον.Άρα το τελευταίο πεδίο είναι αυτό του απόλυτου κακού και το προτελευταίο του μη όντος αλλά αυτό είναι υποθετικό πεδίο.Από την άλλη το μη ον σημαίνει απουσία ουσίας και όντος άρα δεν μπορεί να είναι το γίγνεσθαι και το υλαίο πεδίο που έχουν την μεριστή ουσία και είναι εντός του Όντος.

Εδώ λοιπόν ο Πρόκλος μιλά για διασκορπισμένη ζωή στο μη ον, πράγμα άτοπο διότι επεκτείνει την ζωή στην ανυπαρξία, ενώ το μη ον στην ουσία είναι το όριο της ύπαρξης και μετά από αυτό η ύπαρξη παύει να εκτείνεται και υπάρχει η ανυπαρξία.

117,15“Αλλά και το νοητό μετά από αυτό πρέπει να εξετάσουμε... γιατί και η ψυχή είναι νοητή, νοητός και πριν από αυτήν είναι και ο νους... νοητό είναι και το ανώτερο από τον νου. .... Πάνω από όλα αυτά το θείο είναι νοητό....”

Νοητά είναι αυτά που δεν γίνονται αντιληπτά με τις αισθήσεις αλλά με τον νου και την σκέψη, αυτά είναι:η ψυχήο νουςαυτό που είναι ανώτερο του νουτο κάθε τι θείο (θεοί, δαίμονες, ήρωες, θείες ψυχές κτλ)

ΚΖ, οι όροι μονοειδές, αδιάλυτο, ωσαύτως έχον (ενιαίο, αδιάλυτο, που διατηρεί την ταυτότητα του)

118,10

Ποια η σειρά των εννοιών θείο, αθάνατο, νοητό “Αυτή η τριάδα λοιπόν έχει μια τέτοια σειρά, το θείο δηλαδή είναι το κορυφαίο και το πρώτο, το αθάνατο είναι το δεύτερο και το νοητό το τρίτο. Γιατί με το πρώτο η ύπαρξη θεοποιείται, από το δεύτερο η ζωή έχει λάβει υπόσταση σύμφωνη με την αθανασία των θεών, και από το τρίτο ο νους ονομάζεται νοητός από την συμπλήρωση του με την ένωση.”

118,17“Μετά από αυτήν ακολουθεί το ενιαίο το αδιάλυτο, αυτό που διατηρεί την ταυτότητα του, ξεπηδώντας και αυτά από τα ίδια αίτια και απλωμένα μέσα από όλους τους θεϊκούς κόσμους.”

118,20Το μονοειδές, το ενιαίο“Το μονοειδές λοιπόν είναι το κορυφαίο και πάρα πολύ ταιριαστό με την θεία Μονάδα από την οποία και το Ον πρωταρχικά εμφανίζεται σε αυτό βέβαια καταλήγει και ολόκληρο το γένος των ενάδων που επιδέχονται συμμετοχή.Γιατί το Εν βρίσκεται και πριν από αυτές όπως θα γίνει φανερό με την πρόοδο του λόγου.”

Το μονοειδές ή αλλιώς ενιαίο είναι χαρακτηριστικό όλων των θείων οντοτήτων δλδ του Ενός, των Ενάδων, των Νοητών θεών, των Νοερών ή Δαιμόνων θεών, του αθάνατου μέρους της ψυχής που είναι ο Νους που περιέχει την λογική.

Όλα τα θεία όντα χαρακτηρίζονται από μία ουσία η οποία είναι ίδια σε όλα και η οποία δεν έχει μέρη. Το κοινό λοιπόν χαρακτηριστικό αυτής της ουσίας των θείων όντων είναι το αμερές και ενιαίο ή αλλιώς το μονοειδές.

119,13“γιατί αν ο θεός είναι κατά το εν το θείο θα είναι ενιαίο και το ενιαίο θα είναι το ίδιο με αυτό που έχει την μορφή του Ενός”

119,1Το αδιάλυτο“Δεύτερο είναι το αδιάλυτο γιατί διατηρεί την συνοχή και συνδέει τα άκρα κατά την θεία ένωση, επειδή και το διαλυτό είναι τέτοιο που είναι από έλλειψη συνοχής και δύναμης που θα συγκεντρώνει μαζί σε ένα αυτό το πλήθος.”

Το δεύτερο χαρακτηριστικό των θείων όντων είναι ότι είναι αδιάλυτα. Δλδ δεν διαλύονται σε επιμέρους μέρη. Αυτό το χαρακτηριστικό κάνει όλα τα θεία όντα να βρίσκονται σε έναν θα λέγαμε οργανισμό ή σε μία αυτόνομη οντότητα η οποία συνδέει όλους τους θεούς σε κάτι τις ένα.

Επίσης το αδιάλυτο δίνει και την έννοια της συνοχής μεταξύ των διάφορων θεών. Δλδ η ενέργεια ή η κατάσταση κατά την οποία παραμένουν ενωμένα και αρμονικώς συνεργαζόμενα τμήματα του θείου “οργανισμού”.

119,4Το ωσαύτως έχον“Η διατήρηση της ταυτότητας είναι αιώνια και γεμάτη από την αιωνιότητα των θεών από αυτήν προέρχεται και για τα άλλα η συμμετοχή στην αθανασία και στην αιώνια ταυτότητα”

Το τρίτο χαρακτηριστικό των θείων οντοτήτων είναι η αμεταβλησία δλδ η διατήρηση της ταυτότητας τους. Το χαρακτηριστικό αυτό συνδέεται με το χρονικό χαρακτηριστικό του αιώνιου δλδ του πάντοτε. Για να διατηρεί κάποιος την ύπαρξη του αμετάβλητη σημαίνει ότι δεν αλλάζει δεν

φθείρεται και δεν επηρεάζεται από τον χρόνο. Αυτό για να γίνει θα πρέπει να βρίσκεται έξω από τις αλλαγές του χρόνου και να βρίσκεται εντός του πάντοτε δλδ του αίωνα. Έτσι το ωσαύτως έχον συνδέεται με την αιώνια αμεταβλησία.

ΚΗ, Πατρικά και μητρικά αίτια

120,2“το καθολικό ον δεν γεννιέται”

αυτή η θέση του Πρόκλου θα αποτελέσει τον πρόλογο του κεφαλαίου για τα πατρικά και μητρικά αίτια.

Ως καθολικό ον ορίζονται τα πεδία των όντων μαζί με τα όντα εντός αυτών κάτω από τις Ενάδες μέχρι το Μη-Ον.

Αυτά τα πεδία είναιΝοητικό πεδίο θεών, Ολύμπιοι

Ον



Γίγνεσθαι, πεδίο θνητών μη θεοποιημένων

Παρακάτω θα δειχθεί ότι τα αγέννητα όντα είναι : οι Νοητικοί Θεοί, Νοεροί Θεοί, οι Ψυχές και το πεδίο του γίγνεσθαι.

Το γίγνεσθαι ως σύνολο είναι αγέννητο αλλά εντός του υπάρχει η υλική γέννηση. 120,2“ότι το καθολικό Ον δεν γεννιέται και ο Σωκράτης στον Φαίδρο αποδεικνύει τις ψυχές ως αγέννητες και πάνω από αυτές και από την υπόσταση μεσα στον χρόνο οι ίδιοι οι θεοί είναι τοποθετημένοι”

Εδώ μας αναφέρει ότι το Ον είναι οι ψυχές και οι θεοί.Τις δε ψυχές στον Φαίδρο ο Σωκράτης αποδεικνύει ότι είναι αγέννητες, οι δε θεοί είναι άνω από την υπόσταση μέσα στον χρόνο.Η υπόσταση μέσα στον χρόνο είναι το πεδίο του γίγνεσθαι.Θεωρητικά ο χρόνος είναι το όριο του γίγνεσθαι. Είναι σαν μια σαπουνόφουσκα. Τα τοιχώματα του σαπουνιού είναι ο χρόνος και ο αέρας που κινείται εντός της φούσκας η μεταβαλλόμενη ύλη που

συγκροτείται και αποδομείται συνεχώς. Έτσι ο χρόνος είναι το όριο μεταξύ μεταβολής και αμεταβλητότητας. Οι θεοί ως αμετάβλητοι και αγέννητοι βρίσκονται εκτός χρόνου δλδ όπως λέει “πάνω από την υπόσταση μέσα στον χρόνο”.

120,8“Επειδή (το θείο) είναι ανεξάρτητο από κάθε γέννηση, όχι μόνο αυτής που γίνεται μέσα σε ένα μέρος του χρόνου, όπως εννοούμε την γέννεση των υλικών σωμάτων, ούτε αυτής που εκτείνεται στο σύνολο του χρόνου, όπως μας αποδεικνύει ο Τίμαιος την γέννηση των ουρανίων σωμάτων” Δλδ τα υλικά σώματα γεννιούνται και ζουν σε ένα μέρος του χρόνου.Τα ουράνια σώματα γεννιούνται και αυτά αλλά στο σύνολο του χρόνου.

120,17“1) η πρόοδος των θεών γίνεται πάντα με βάση την ενότητα2) ενώ τα κατώτερα βρίσκονται ενοποιημένα μέσα στα προηγούμενα τους3) και αυτά που τα παράγουν συγκρατούν μέσα τους αυτά που παράγονται4) το αδιαίρετο (αδιαίρετον), λοιπόν, το αδιαφοροποίητο (αδιάκριτον), και το ενωμένο (ηνωμένον) είναι αγέννητο.”

Ανάλυση των 4άρων αυτών θέσεων του Πρόκλου.

1)Η πρόοδος είναι δράση της θείας δυνάμεως πώς αυτή από την πρώτη αιτία, το Εν, απορρέει και διαπερνά το Ον φτάνοντας μέχρι το έσχατο σημείο ύπαρξης.Μετά το έσχατο σημείο ύπαρξης είναι το Μη-ον, δλδ η ανυπαρξία.Σε όλη αυτήν την πορεία η θεία δύναμη τίθεται ως θεμέλιο της ύπαρξης κάθε όντος.Η θεία δύναμη από την πηγή της μέχρι το έσχατο σημείο του όντος ελαττώνεται.Η ελάττωση για τα θεία όντα (θεούς, δαίμονες, ήρωες, θεποιημένες ψυχές) αυτή ορίζεται ως ελάττωση ικανότητας παραγωγής του πλήθους των αιτιών και όχι της αγαθότητας. Δλδ κάθε ον είναι αγαθό αλλά διαφέρει στην ικανότητα να παράγει το αγαθό.Άλλο μπορεί να είναι αίτιο για παράδειγμα 5 αγαθών π.χ. (υπομονή, ομορφιά, σοφία, έρωτα, καλοσύνη) και άλλο ον 2 αγαθών π.χ. (υπομονή, ομορφιά). Και τα δύο όμως είναι αγαθά.Η θεία δύναμη πέμπεται μέσα στο γίγνεσθαι αλλά τα όντα που την προσλαμβάνουν διαφέρουν στην ικανότητα λήψης και έτσι υπάρχει η κακή τους λειτουργία που παράγει το κακό.

Αυτή η πρόοδος της θείας δυνάμεως έχει ως βάση την ενότητα. Η ενότητα είναι ότι όλα τα όντα ενώνονται μεταξύ τους με το κοινο χαρακτηριστικό τους το θείο.

2)Η ενότητα αυτή κάνει τα όντα να βρίσκονται το ένα μέσα στο άλλο. Σαν ένα κρεμμύδι με πολλούς χιτώνες. Αυτή ειναι η οντολογική δομή της ύπαρξης.Τα κατώτερα βρίσκονται μέσα στα ανώτερα. Δλδ στο κέντρο του κρεμμυδιού βρίσκεται το ον με την μικρότερη ικανότητα στο αγαθό, και όσο περνάμε σε εξωτερικούς χιτώνες βρίσκονται ανώτερα όντα μέχρι να φτάσουμε στους Θεούς.

Κάποια στιγμή φτάνουμε στον τελευταίο εξωτερικό χιτώνα που είναι οι Νοητικοί Θεοί.Πέρα από αυτούς υπάρχουν οι Ενάδες και το Εν οι οποίοι είναι πέραν του Όντος και όχι μέρη αυτού. Αλλά ενώνονται με το Ον βάσει μιας ενοποιητικής δυνάμεως, της ενότητας.

3) εδώ η λέξη “παράγω” δεν εννοείται ως γέννεση αλλά ως ποιος είναι το αίτιο των επομένων όντων. Έχουμε την θέση ότι οι Θεοί είναι αίτια για τους Δαίμονες, οι Δαίμονες για τις ψυχές.Οι τελευταίες συγκρατούνται εντός των προηγουμένων, δλδ οι ψυχές εντός των Δαιμόνων.Οι Δαίμονες συγκρατούνται εντός των Θεών.Οι Θεοί συγκρατούνται βάση της ενότητας.

4) Το αγέννητο χαρακτηριστικό λοιπόν αναφέρεται στο αδιαίρετο των Θεών, στο αδιαφοροποίητο των Θεών και στο ενωμένο χαρακτηριστικό τους. Με άλλα λόγια το θείο είναι αγέννητο.

Ερώτηση: Το κακό που εμφανίζεται εντός υλαίου πεδίου από που προέρχεται; Αν προέρχεται από τον άνθρωπο τότε αυτό άραγε με τις καθάρσεις εξορίζεται πέρα από το Μη-Ον που υπάρχει το απόλυτο κακό όπως πέρα από το Ον υπάρχει το απόλυτο Αγαθό;

Στην μυθολογία ακόμη και τα θηρία έχουν ψήγματα αγαθού και έτσι μερικά οι θεοί τα χρησιμοποιούν για τους σκοπούς τους όπως ο Κέρβερος να φυλάει τον Άδη.

Άρα δεν έχουμε ον κακό όμοιο με το ον το αγαθό που είναι ο Θεός, Θεοί, Δαίμονες. Αλλά κακία σε κάθε υλαίο ον αναμεμιγμένη με την αγαθότητα.

120,22“Επομένως και αν κάποιες γεννήσεις των θεών αναφέρονται από τον Πλάτωνα στα μυθολογικά του δημιουργήματα...έχουν δημιουργηθεί για να δώσουν συμβολικές ενδείξεις και ότι την απόρρητη εμφάνιση από τα αίτια επικαλύπτοντας οι μύθοι την αποκαλούν γέννηση”

Την απόρρητη εμφάνιση από τα αίτια οι μύθοι την αποκαλούν γέννηση Θεών.Μιας λοιπόν οι Θεοί είναι αγέννητοι η εμφάνιση τους από τις προηγούμενες βαθμίδες ύπαρξης είναι άγνωστη για τους ανθρώπους. Αυτήν την εμφάνιση οι μύθοι την αποκαλούν γέννηση.

121,11Ποια η μέθοδος παρουσίασης των Θεών κατά Πλάτωνα“Ο Πλάτωνας λοιπόν όταν έπλαθε μύθους ταίριαζε να τους δημιουργήσει ακολουθώντας τους θεολόγους, όταν όμως συζητούσε διαλεκτικά και όταν ερευνούσε και παρουσίαζε τα θεία διανοητικά και όχι μυστικά ταίριαζε να εξυμνήσει το αγέννητο των θεών”

Με άλλα λόγια η παράγραφος αυτή μας λέει ότι στην πραγματικότητα οι Θεοί είναι αγέννητοι.Η μυθολογική τους όμως παρουσίαση όταν γίνεται μυστικά και δραματικά χρησιμοποιεί την γέννεση αυτών.Όταν όμως ερευνάται το θείο διαλεκτικά και διανοητικά εκεί φαίνεται η αληθής κατάσταση των πραγμάτων χωρίς παραμυθία η οποία δείχνει το αγέννητο των θεών.

121,22“Αγέννητοι λοιπόν είναι οι θεοί,

1) ενώ σε αυτούς υπάρχει η σειρά των πρώτων, των ενδιάμεσων και των τελευταίων προόδων,2) και υπεροχές και υποβαθμίσεις των δυνάμεων3) και ενιαίες συνενώσεις από τα αίτια και πολύμορφες γεννήσεις των αιτιατών4) και όλα έχουν λάβει υπόσταση το ένα μέσα στο άλλο5) ενώ παραλλάσει ο τρόπος της υπόστασης

1. άλλα υπάρχουν πριν από τα κατώτερα συμπληρώνοντας τα2. άλλα επιθυμούν τα τελειότερα γεμίζοντας από αυτά και συμμετέχοντας στην δύναμη

των ανωτέρων τους γεννούν τα κατώτερα τους και τελειοποιούν την ύπαρξη τους”

Στην παράγραφο αυτή γίνεται μια συνοπτική περιγραφή του όντος.Οι θεοί είναι όπως είπαμε πιο πάνω αγέννητοι.

1) Οι πρόοδοι των θεών διακρίνονται σε 3 διαβαθμίσεις, την πρώτη, ενδιάμεση και τελευταία.1η πρόοδος από το πεδίο πέραν του Όντος στους Νοητούς θεούς (δλδ από Εναδες και Εν στους Νοητούς)

Ενδιάμεση πρόοδος από τους Νοητους θεους στους Νοερούς (Δαίμονες)Τελευταία πρόοδος από τους Νοερούς στις ψυχές.

2) Οι δυνάμεις που προοδεύουν όσο πιο κοντά στο Εν είναι υπερέχουν σε αγαθοποιό δύναμηόσο πιο μακρυά είναι είναι υποβαθμισμένες σε δύναμη αγαθοποιό. Δλδ όταν η δύναμη υπερέχει μπορεί και παράγει περισσότερα αγαθά αποτελέσματα από μια δύναμη που είναι υποβαθμισμένη και παράγει λιγότερο αγαθά αποτελέσματα. Το κάθε παραγόμενο αποτέλεσμα εισέρχεται στο πεδίο του γίγνεσθαι.

3) ενιαίες συνενώσεις αναφέρεται στο θείο στοιχείο που ενώνει όλα τα όνταπολύμορφες γεννήσεις αναφέρεται σε αυτά που παράγουν οι θεοί.

4) όλα υπάρχουν σε διάταξη “κρεμμυδιού” το ένα μέσα στο άλλο. βλ. 120,175) παραλλάσει ο τρόπος της υπόστασηςοι υπάρξεις του Όντος έχουν διαφορετική δραστηριότητα.Άλλα ως ανώτερα συμπληρώνουν τα κατώτεραΆλλα ως κατώτερα επιθυμούν να τελειοποιηθούν και μετέχουν στα ανώτερα. 122,5Πώς ορίζεται το πατρικό και μητρικό αίτιο“Γιατί παντού θα θεωρήσουμε πατρικό αίτιο αυτό που έχει φύση ανώτερη και πιο ενιαία ενώ θα υποστηρίξουμε ότι το αίτιο που έχει υποδεέστερη και πιο διαμοιρασμένη φύση προϋπάρχει έχοντας την θέση της μητέρας, γιατί ανάλογος με την μονάδα και την αιτία της αρχής στους θεούς είναι ο πατέρας ενώ η μητέρα με την δυάδα και την άπειρη δύναμη που γεννά τα όντα.”

Η αλληγορία του πατέρα και της μητέρας ως είδος αιτιών το ένα ως ενιαίο και το δεύτερο ως διαιρούμενο πρέπει να έχει ως εξής.

Η παρατήρηση των αρχαίων ότι ο άνδρας παράγει το σπερματοζωάριο και η γυναίκα το δέχεται και με κάποιο τρόπο παράγει από τον εαυτό της, με διαίρεση του εαυτού της (αφού από αυτήν βγαίνει νέος άνθρωπος), το παιδί της, οδήγησε τους φιλοσόφους να πουν ότι η γυναίκα-μητέρα είναι αίτιο της διαίρεσης ενώ ο άνδρας αίτιο παραγωγής.

Οι Πυθαγόρειοι μελετώντας τα αίτια στο σχήμα της Τετρακτύος συμβολίζαν το Εν ως ενιαίο με 1 σβόλο και το Δύο ως διαιρετό με 2 σβόλους. Οι 2 σβόλοι ως σύμβολο του διαιρετού ίσως να συμβόλιζαν και την διαίρεση της σάρκας της μητέρας για την παραγωγή νέου ανθρώπου.

Το Εν στην φιλοσοφία απορρέει δύναμη και άρα την παράγει ενώ η Δυάδα είναι το αίτιο της διαιρετής ουσίας (αναπαριστάται με δύο σβόλους) και δέχεται την παραγόμενη απορροή του Ενός ώστε να γεννήσει το επόμενο αριθμό.

Άρα το Εν = πατέρας, παραγωγή σπέρματος = απορροή = παραγωγή δύναμηςΤο Δύο = μητέρα, διαίρεση σάρκας για την παραγωγή τέκνου = δεκτική στην δύναμη = διαίρεση του εαυτού της δια την παραγωγή τέκνου.

Το Ένα είναι ανώτερο από το Δύο ως αίτιο. Αυτή η παρομοίωση θέλει προσοχή για να μην παρεξηγηθεί και νομίσουν οι μελετητές της φιλοσοφίας ότι ο άντρας μέσα στην κοινωνία είναι ανώτερος της γυναίκας.

122,20“το Ον ονομάζει πατέρα και την ύλη μητέρα και τροφό της γέννεσης.Οι γόνιμες και τελειοποιητικές δυνάμεις των κατωτέρων (από τις Ενάδες και Εν) οι οποίες

χορηγούν την ζωή και είναι υπαίτιες για την διαίρεση, βρίσκονται πάνω από αυτά που παράγονται από αυτές, αυτές όμως που δέχονται όσα παράγονται και πολλαπλασιάζουν τις επενέργειες τους και επεκτείνουν και την κατώτερη μερίδα των δημιουργημάτων αποκαλούνται και αυτές μητέρες.”

το Ον είναι το σύνολο των Νοητών, Νοερών θεών και των ψυχών αλλά και το γίγνεσθαι.Εδώ όμως αναφέρεται στους θεούς ως γόνιμες τελειοποιητικές δυνάμεις των κατωτέρων από τις Ενάδες και το Εν.Αυτές λοιπόν οι δυνάμεις χορηγούν την ζωή και είναι την διαίρεση και είναι τα πτρικά αίτια.Ενώ οι δυνάμεις που τις δέχονται στο γίγνεσθαι είναι τα μητρικά αίτια, αυτέςα) πολλαπλασιάζουν τις επενέργεις τουςβ) επεκτείνουν το κατώτερο μέρος των δημιουργημάτων

Άρα η ύλη και οι δυνάμεις του γίγνεσθαι είναι οι μητέρες και οι θεοί εκτός γίγνεσθαι οι πατέρες.Δλδ το Ον και τα εντός του όντα είναι οι πατέρες και η ύλη που δέχεται τα όντα της ζωής εντός της η μητέρα.

123,1“Τα δημιουργήματα αυτών των αιτιών

1) άλλοτε προέρχονται από τις δικές τους αρχές....2) άλλοτε όμως συγκρατούν την σύνδεση των δύο αιτιών τοποθετημένα στην μέση....3) άλλα εξομοιώνονται με την πατρική αρχή...4) άλλα εξομοιώνονται με την μητρική αρχή...”

1) Αυτά που προέρχονται από τις δικές τους αρχές με βάση μια ένωση είναι γεμάτα από τα δύο αίτια

2) Αυτά που είναι τοποθετημένα στην μέση άλλοτε διαβιβάζουν τις παροχές των πατέρων στις αγκαλιές των μητέρων και άλλοτε αντίστροφα επιστρέφουν την υποδοχή των παροχών από τις μητέρες στα πρώτα αίτια. π.χ. Δαίμονες των προόδων και της επιστροφής

3) Αυτά που εξομοιώνονται με τα πατρικά αίτια δημιουργούν και διαφυλάσσουν και συγκρατούν τα γένη των θεών. π.χ. Νοητοί, Νοεροί θεοί.

4) Αυτά που εξομοιώνονται με την μητρική αρχή χορηγούν την κίνηση και τον πολλαπλασιασμό των δυνάμεων και τις προόδους. π.χ. Πλήθος θεών και ύπαρξη προόδου δυνάμεως.

ΚΘ' Τα ονόματα των θεών

123,20“ο Παρμενίδης στην πρώτη προς συζήτηση υπόθεση αρνείται την ονομασία και τον ορισμό του Ενός .... στην δεύτερη υπό συζήτηση υπόθεση αποδεικνύει ότι υπάρχει και ορισμός και όνομα του Ενός”

124,3“Για να μιλήσουμε λοιπόν γενικά τα πιο πρώτα και κυριολεκτικά και πραγματικά θεία ονόματα ... εντοπίζονται μέσα στους ίδιους τους θεούς ... τα δεύτερα έχουν λάβει υπόσταση από τα πρώτα κατά τρόπο νοητικό ως ομοιώματα τους και πρέπει να πούμε ότι ανήκουν στην μερίδα των Δαιμόνων ... τα τρίτα πλάθονται με υπόδειγμα την αλήθεια και με την μεσολάβηση του λόγου ... από τους κατέχοντες την επιστημονική γνώση οι οποίοι ενεργούν άλλοτε με θεία έμπνευση και άλλοτε με την νόηση και γεννούν μεταβλητές εικόνες των εσωτερικών τους παρατηρήσεων ...Και έτσι πλάθοντας τα ονόματα εμφανίζει τις εικόνες των θεών στην κατώτατη βαθμίδα γιατί δημιουργεί κάθε όνομα σαν άγαλμα των θεών και όπως ακριβώς η τέχνη των ιεροτελεστιών με κάποια σύμβολα την λάμψη των τεχνιτών αγαλμάτων προκαλεί την εντύπωση της γενναιόδωρης αγαθότητας των θεών, κατά τον ίδιο τρόπο λοιπόν και η διανοητική επιστημονική γνώση των θείων

με τις συνθέσεις και διαιρέσεις των ήχων αποκαλύπτει την κρυμμένη ύπαρξη των θεών”

Τα πρώτα ονόματα των θεών εντοπίζονται μέσα στους ίδιους τους θεούς η γνώση τους γίνεται γνωστή με βιωματική εμπειρία της αναγωγής και της μέθεξης.Τα δεύτερα ονόματα θεών είναι νοητικά ομοιώματα των πρώτων και είναι τα ονόματα των Δαιμόνων και γίνονται επίσης γνωστά με την αναγωγή και την μέθεξη.Τα τρίτα πλάθονται από την γνώση των θεολόγων ως ομοιώματα δια της λογικής και του λόγου και της σύνθεσης και διαίρεσης των φθόγγων της γλώσσας δλδ των ήχων.

Σημειώσεις 1o μέρος στο πρώτο βιβλίο του Πρόκλου Περί...

Documents

Transcript of Σημειώσεις 1o μέρος στο πρώτο βιβλίο του Πρόκλου Περί...