προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του...

25
Νίκη Γκοτςοποφλου Δικθγόροσ, Διδάκτωρ Νομικισ, Πανεπιςτθμίου Hull τθσ Αγγλίασ, Μζλοσ τθσ Διεκνοφσ Ζνωςθσ Δικθγόρων που εδρεφει ςτο Λονδίνο (International Bar Association, Committee Business Law, International Business Law, Investment Law, Industrial and Intellectual Property Rights), Μζλοσ του Κζντρου Διεκνϊν Νομικϊν πουδϊν (Center for International Legal Studies) που εδρεφει ςτο Salzburg τθσ Αυςτρίασ. Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο Το Ελλθνικό δίκαιο είχε μζχρι ςιμερα ελλιπζσ νομοκετικό πλαίςιο για να αντιμετωπίςει περιπτϊςεισ διαςυνοριακισ φφςθσ. Το εςωτερικό μασ δίκαιο δεν περιελάμβανε ζωσ τϊρα ειδικζσ ρυκμίςεισ για τθ διαςυνοριακι πτϊχευςθ, γεγονόσ που δθμιουργοφςε προβλιματα ςτισ διεκνείσ εμπορικζσ ςυναλλαγζσ, κυρίωσ με τρίτεσ (εκτόσ Ε.Ε.) χϊρεσ. Η χϊρα μασ ειςιγαγε νζο πτωχευτικό κϊδικα με το Ν. 3588/2007. Εν όψει του νζου νόμου, ο πτωχευτικόσ κϊδικασ όπωσ και το προϊςχφςαν πτωχευτικό δίκαιο (Εμπ. Ν. άρκρα 525 επ) δεν περιζλαβε διατάξεισ για τισ διαςυνοριακζσ πτωχεφςεισ οφτε πλαίςιο ρυκμίςεων που να είναι κατάλλθλο για τισ ανάγκεσ του διεκνοφσ εμπορίου και των διαςυνοριακϊν επενδφςεων. Αυτό ςυχνά οδθγοφςε ςε ανεπαρκείσ νομικζσ προςεγγίςεισ, οι οποίεσ κακυςτεροφςαν τθ διάςωςθ των οικονομικά προβλθματικϊν επιχειριςεων, δεν οδθγοφςαν ςε δίκαιθ και αποτελεςματικι διαχείριςθ περιπτϊςεων διαςυνοριακισ πτϊχευςθσ, εμπόδιηαν τθν προςταςία των περιουςιακϊν ςτοιχείων του αφερζγγυου οφειλζτθ ζναντι διαςκορπιςμοφ και εμπόδιηαν τθν μεγιςτοποίθςθ τθσ αξίασ αυτϊν των περιουςιακϊν ςτοιχείων. Επιπλζον, θ απουςία προβλεψιμότθτασ ςτθ διαχείριςθ περιπτϊςεων διαςυνοριακισ πτϊχευςθσ εμπόδιηε τθ ροι του κεφαλαίου δθμιουργϊντασ αρνθτικά κίνθτρα για διαςυνοριακζσ επενδφςεισ.

Transcript of προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του...

Page 1: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Νίκη Γκοτςοποφλου

Δικθγόροσ, Διδάκτωρ Νομικισ, Πανεπιςτθμίου Hull τθσ Αγγλίασ, Μζλοσ τθσ Διεκνοφσ Ζνωςθσ

Δικθγόρων που εδρεφει ςτο Λονδίνο (International Bar Association, Committee Business Law,

International Business Law, Investment Law, Industrial and Intellectual Property Rights),

Μζλοσ του Κζντρου Διεκνϊν Νομικϊν πουδϊν (Center for International Legal Studies) που

εδρεφει ςτο Salzburg τθσ Αυςτρίασ.

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ

“Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν για το Διεκνζσ Εμπορικό

Δίκαιο

Το Ελλθνικό δίκαιο είχε μζχρι ςιμερα ελλιπζσ νομοκετικό πλαίςιο για να αντιμετωπίςει

περιπτϊςεισ διαςυνοριακισ φφςθσ. Το εςωτερικό μασ δίκαιο δεν περιελάμβανε ζωσ τϊρα

ειδικζσ ρυκμίςεισ για τθ διαςυνοριακι πτϊχευςθ, γεγονόσ που δθμιουργοφςε προβλιματα

ςτισ διεκνείσ εμπορικζσ ςυναλλαγζσ, κυρίωσ με τρίτεσ (εκτόσ Ε.Ε.) χϊρεσ. Η χϊρα μασ

ειςιγαγε νζο πτωχευτικό κϊδικα με το Ν. 3588/2007. Εν όψει του νζου νόμου, ο

πτωχευτικόσ κϊδικασ όπωσ και το προϊςχφςαν πτωχευτικό δίκαιο (Εμπ. Ν. άρκρα 525 επ)

δεν περιζλαβε διατάξεισ για τισ διαςυνοριακζσ πτωχεφςεισ οφτε πλαίςιο ρυκμίςεων που να

είναι κατάλλθλο για τισ ανάγκεσ του διεκνοφσ εμπορίου και των διαςυνοριακϊν

επενδφςεων. Αυτό ςυχνά οδθγοφςε ςε ανεπαρκείσ νομικζσ προςεγγίςεισ, οι οποίεσ

κακυςτεροφςαν τθ διάςωςθ των οικονομικά προβλθματικϊν επιχειριςεων, δεν οδθγοφςαν

ςε δίκαιθ και αποτελεςματικι διαχείριςθ περιπτϊςεων διαςυνοριακισ πτϊχευςθσ,

εμπόδιηαν τθν προςταςία των περιουςιακϊν ςτοιχείων του αφερζγγυου οφειλζτθ ζναντι

διαςκορπιςμοφ και εμπόδιηαν τθν μεγιςτοποίθςθ τθσ αξίασ αυτϊν των περιουςιακϊν

ςτοιχείων. Επιπλζον, θ απουςία προβλεψιμότθτασ ςτθ διαχείριςθ περιπτϊςεων

διαςυνοριακισ πτϊχευςθσ εμπόδιηε τθ ροι του κεφαλαίου δθμιουργϊντασ αρνθτικά

κίνθτρα για διαςυνοριακζσ επενδφςεισ.

Page 2: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

2/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

Ο νζοσ Νόμοσ που ψθφίςτθκε πρόςφατα από τθν Βουλι των Ελλινων φαίνεται ότι λαμβάνει

υπόψθ τα αποτελζςματα άλλων διεκνϊν προςπακειϊν περιλαμβανομζνθσ τθσ Σφμβαςθσ

για Διαδικαςίεσ Πτϊχευςθσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ, τθν Ευρωπαϊκι Σφμβαςθ για

ςυγκεκριμζνεσ Διεκνείσ Πλευρζσ Πτϊχευςθσ (1990), τισ Συνκικεσ Μοντεβίδεο για το

Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο (1889 και 1940), τθ Σφμβαςθ περί Πτϊχευςθσ μεταξφ των Κρατϊν

Nordic (1933) και τθ Σφμβαςθ περί Ιδιωτικοφ Διεκνοφσ Δικαίου (Κϊδικασ Bustamante,

1928), προτάςεισ από μθ κυβερνθτικοφσ οργανιςμοφσ, οι οποίεσ ζχουν λθφκεί υπόψθ

περιλαμβάνουν τον Διεκνι Πρότυπο Νόμο για τθ Συνεργαςία επί Πτωχεφςεων και το

Κονκορδάτο περί Διαςυνοριακισ Πτϊχευςθσ, και τα δυο ανεπτυγμζνα κείμενα από τθν

Επιτροπι J του Τομζα Δικαίου Επιχειριςεων του Διεκνοφσ Δικθγορικοφ Συλλόγου

(International Bar Association).

Ι. Ειςαγωγή

Θ αφξθςθ των διεκνϊν εμπορικϊν ςυναλλαγϊν και θ προϊκθςθ των διεκνϊν

επενδφςεων ςτα πλαίςια τθσ παγκοςμιοποίθςθσ κακιςτοφν αναγκαία τθν φπαρξθ

ςαφοφσ κεςμικοφ πλαιςίου, το οποίο κα ρυκμίηει τισ ςυμβατικζσ υποχρεϊςεισ που

προκφπτουν κατά τθν διάρκεια τθσ ςυνεργαςίασ των ςυμβαλλόμενων μερϊν και

ιδίωσ ςτθν περίπτωςθ τθσ ανϊμαλθσ εξζλιξισ τουσ. Αλλά και περαιτζρω, θ φπαρξθ

αλλθλοςυγκρουόμενων εκνικϊν ςυμφερόντων ςτα πλαίςια τθσ παγκοςμιοποίθςθσ

και ο τυχόν κίνδυνοσ αφερεγγυότθτασ του οφειλζτθ και θ πραγματικι δυνατότθτα

ικανοποίθςθσ των πιςτωτϊν του και αποτελεςματικισ προςταςίασ των

ςυμφερόντων τουσ ςυνιςτοφν βαςικοφσ παράγοντεσ, τουσ οποίουσ ςυνεκτιμοφν οι

ςυμβαλλόμενοι, προκειμζνου να αποφαςίςουν αν κα προχωριςουν ςτθ ςφναψθ τθσ

ςφμβαςθσ και υπό ποίουσ όρουσ. Πολφ περιςςότερο ςιμερα, δεδομζνου ότι οι

ςυνκικεσ τθσ παγκόςμιασ οικονομικισ κρίςθσ ζχουν αυξιςει κατακόρυφα τισ

περιπτϊςεισ αφερεγγυότθτασ, με ςυνζπειεσ τόςο οικονομικζσ όςο και κοινωνικζσ.

Page 3: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

3/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

Προσ τθν κατεφκυνςθ αυτι ανελιφκθςαν πρωτοβουλίεσ από πολλοφσ φορείσ,

μεταξφ των οποίων και θ Επιτροπι των Θνωμζνων Εκνϊν για το Διεκνζσ Εμπορικό

Δίκαιο1.

Προβλθματιςμό δθμιουργεί, εν τοφτοισ, ςτθ κεωρία το ηιτθμα αν είναι ςκόπιμθ

θ προςζγγιςθ των κεμάτων τθσ διαςυνοριακισ αφερεγγυότθτασ υπό το πρίςμα τθσ

αρχισ τθσ κακολικότθτασ ι τθσ αρχισ τθσ εδαφικότθτασ.2 φμφωνα με τθν αρχι τθσ

κακολικότθτασ, οι ςκοποί τθσ πτϊχευςθσ μποροφν να επιτευχκοφν

αποτελεςματικότερα εάν αντικείμενό τθσ είναι το ςφνολο τθσ περιουςίασ του

οφειλζτθ, όπου και αν αυτι βρίςκεται. τθν προκειμζνθ περίπτωςθ, θ διαδικαςία

αφερεγγυότθτασ είναι ενιαία, γεγονόσ που υπθρετεί τθν ιςότθτα των πιςτωτϊν.

Αντίκετα, ςυμφϊνα με τθν αρχι τθσ εδαφικότθτασ, θ πτϊχευςθ καταλαμβάνει μόνο

τθν περιουςία θ οποία βρίςκεται ςτο κράτοσ του δικαςτθρίου που τθν κιρυξε. Αυτό

ςθμαίνει, ότι μποροφν να εξελίςςονται παράλλθλα περιςςότερεσ διαδικαςίεσ

πτϊχευςθσ, όςεσ και οι χϊρεσ ςτισ οποίεσ ο οφειλζτθσ ζχει δραςτθριοποιθκεί ι

διακζτει περιουςιακά ςτοιχεία. τα περιςςότερα διεκνι πτωχευτικά δίκαια

επικρατεί, πάντωσ, ςυνδυαςμόσ των δφο αρχϊν, προσ αποφυγι των μειονεκτθμάτων

τθσ αμιγοφσ εφαρμογισ τουσ.

Σο Ελλθνικό δίκαιο είχε μζχρι ςιμερα ελλιπζσ νομοκετικό πλαίςιο για

να αντιμετωπίςει περιπτϊςεισ διαςυνοριακισ φφςθσ. Σο εςωτερικό μασ δίκαιο δεν

περιελάμβανε ζωσ τϊρα ειδικζσ ρυκμίςεισ για τθ διαςυνοριακι πτϊχευςθ, γεγονόσ

που δθμιουργοφςε προβλιματα ςτισ διεκνείσ εμπορικζσ ςυναλλαγζσ, κυρίωσ με

τρίτεσ (εκτόσ Ε.Ε.) χϊρεσ. Θ χϊρα μασ ειςιγαγε νζο πτωχευτικό κϊδικα με το Ν.

3588/2007. Εν όψει του νζου νόμου, ο πτωχευτικόσ κϊδικασ όπωσ και το

1 United Nations Commission on International Trade Law, (UNCITRAL)

2 βλ. Ρ. Χατηθνικολάου-Αγγελίδου, Διαδικαςίεσ αφερεγγυότθτοσ με διαςυνοριακζσ επιπτϊςεισ, Σιμ.

Σόμ. Κοτςίρθ, 2004, ςελ. 1179, Δ. Αυγθτίδθ, Η αντιμετϊπιςθ τθσ αφερεγγυότθτασ ςε κοινοτικό

επίπεδο – Τα όρια παρζμβαςθσ του κοινοτικοφ νομοκζτθ ςτο πτωχευτικό δίκαιο, ΧρΙΔ 2007, ςελ. 398,

400.

Page 4: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

4/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

προϊςχφςαν πτωχευτικό δίκαιο (Εμπ. Ν. άρκρα 525 επ) δεν περιζλαβε διατάξεισ για

τισ διαςυνοριακζσ πτωχεφςεισ οφτε πλαίςιο ρυκμίςεων που να είναι κατάλλθλο για

τισ ανάγκεσ του διεκνοφσ εμπορίου και των διαςυνοριακϊν επενδφςεων. Αυτό

ςυχνά καταλιγει ςε ανεπαρκείσ νομικζσ προςεγγίςεισ, οι οποίεσ παρακωλφουν τθ

διάςωςθ των οικονομικά προβλθματικϊν επιχειριςεων, δεν οδθγοφν ςε δίκαιθ και

αποτελεςματικι διαχείριςθ περιπτϊςεων διαςυνοριακισ πτϊχευςθσ, εμποδίηουν

τθν προςταςία των περιουςιακϊν ςτοιχείων του αφερζγγυου οφειλζτθ ζναντι

διαςκορπιςμοφ και εμποδίηουν τθν μεγιςτοποίθςθ τθσ αξίασ αυτϊν των

περιουςιακϊν ςτοιχείων. Επιπλζον, θ απουςία προβλεψιμότθτασ ςτθ διαχείριςθ

περιπτϊςεων διαςυνοριακισ πτϊχευςθσ εμποδίηει τθ ροι του κεφαλαίου και είναι

αρνθτικό κίνθτρο για διαςυνοριακζσ επενδφςεισ.

Δόλιεσ πρακτικζσ από αφερζγγυουσ οφειλζτεσ, ιδιαίτερα με τθ

ςυγκάλυψθ περιουςιακϊν ςτοιχείων ι τθ μεταφορά τουσ ςε μια αλλοδαπι

δικαιοδοςία, είναι ζνα αυξανόμενο πρόβλθμα, όςον αφορά και τθ ςυχνότθτά του

και το μζγεκόσ τουσ. Ο ςφγχρονοσ, διαςυνδεόμενοσ επιχειρθματικόσ και

επενδυτικόσ κόςμοσ κάνει ευκολότερθ τθν επινόθςθ και διεξαγωγι δόλιων

πρακτικϊν. Οι μθχανιςμοί διαςυνοριακισ ςυνεργαςίασ που κακιερϊνονται από τον

νόμο ςτοχεφουν ςτθν αντιμετϊπιςθ αυτισ τθσ διεκνοφσ δολιότθτασ.

Διάφορεσ τεχνικζσ και ιδζεσ χρθςιμοποιοφνταν ενόψει απουςίασ

ςυγκεκριμζνου νομοκετικοφ πλαιςίου. Αυτζσ περιελάμβαναν τα εξισ: εφαρμογι

του δόγματοσ αβρότθτασ από τα δικαςτιρια κοινισ δικαιοδοςίασ, περιαφι

εκτελεςτιριου τφπου, εφαρμογι αλλοδαπϊν αποφάςεων περί πτϊχευςθσ, οι

οποίεσ ςτθρίηονταν ςε νομοκεςία εφαρμογισ αλλοδαπϊν αποφάςεων και τεχνικζσ

όπωσ αιτθτικά ζγγραφα για αποςτολι αιτθμάτων δικαςτικισ ςυνδρομισ.

Οι προςεγγίςεισ όμωσ που βαςίηονται κακαρά ςτο δόγμα αβρότθτασ ι

εκτελεςτότθτασ δεν παρζχουν τον ίδιο βακμό προβλεψιμότθτασ και αξιοπιςτίασ

που μπορεί να παραςχεκεί από ςυγκεκριμζνθ νομοκεςία όπωσ εκείνθ που

περιζχεται ςτον νόμο για τθ δικαςτικι ςυνεργαςία, για τθν αναγνϊριςθ αλλοδαπϊν

διαδικαςιϊν πτϊχευςθσ και τθν πρόςβαςθ για αλλοδαποφσ ςυνδίκουσ ςτα

δικαςτιρια. Παραδείγματοσ χάριν, ςε ζνα δεδομζνο νομικό ςφςτθμα θ γενικι

νομοκεςία για αμοιβαία αναγνϊριςθ αποφάςεων, περιλαμβανομζνθσ και τθσ

εκτελεςτότθτασ, μπορεί να περιορίηεται ςε εφαρμογι ςυγκεκριμζνων αποφάςεων ι

για επιδίκαςθ χρθματικϊν ποςϊν ι λιψθ αςφαλιςτικϊν μζτρων ςε διμερείσ

διαφωνίεσ, εξαιρϊντασ ζτςι τισ αποφάςεισ που ειςάγουν ςυλλογικζσ διαδικαςίεσ

πτϊχευςθσ.

Page 5: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

5/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

Περαιτζρω, θ αναγνϊριςθ αλλοδαπϊν διαδικαςιϊν πτϊχευςθσ δεν

μπορεί να κεωρθκεί ωσ ηιτθμα αναγνϊριςθσ μιασ αλλοδαπισ «απόφαςθσ» όπωσ

για παράδειγμα, εάν θ αλλοδαπι απόφαςθ κιρυξθσ πτϊχευςθσ κεωρείται ότι είναι

απλά μια διλωςθ κατάςταςθσ του οφειλζτθ ι δεν είναι οριςτικι.

τον βακμό που υπάρχει ζλλειψθ επικοινωνίασ και ςυντονιςμοφ μεταξφ

δικαςτθρίων και ςυνδίκων από ςχετικζσ δικαιοδοςίεσ, είναι πιο πικανό τα

περιουςιακά ςτοιχεία να διαςκορπιςτοφν, δολίωσ να αποκρυφτοφν ι πικανόν να

εκκακαριςτοφν, χωρίσ αναφορά ςε άλλεσ πιο επωφελείσ λφςεισ. Ωσ αποτζλεςμα, όχι

μόνο μειϊνεται θ ικανότθτα των πιςτωτϊν να λάβουν τθν πλθρωμι αλλά επίςθσ

μειϊνεται και θ πικανότθτα διάςωςθσ των οικονομικά βιϊςιμων επιχειριςεων και

εργαςιακϊν κζςεων.

Αντίκετα, οι μθχανιςμοί ςτθν εκνικι νομοκεςία για ςυντονιςμζνθ

διαχείριςθ περιπτϊςεων διαςυνοριακισ πτϊχευςθσ, κακιςτοφν πικανι τθν

υιοκζτθςθ λφςεων οι οποίεσ είναι ευαίςκθτεσ και προσ το ςυμφζρον των πιςτωτϊν

και του οφειλζτθ. Θ παρουςία αυτϊν των μθχανιςμϊν ςτο δίκαιο ενόσ Κράτουσ ωσ

εκ τοφτου εκλαμβάνεται ωσ επωφελισ για τισ αλλοδαπζσ επενδφςεισ και το εμπόριο

ςε αυτό το Κράτοσ.

τα πλαίςια του ευρωπαϊκοφ δικαίου ιςχφουν ιδίωσ: α) ο Κανονιςμόσ (ΕΚ)

1346/2000 του υμβουλίου τθσ 29θσ Μαΐου 2000 «περί των διαδικαςιϊν

αφερεγγυότθτασ», με ζναρξθ ιςχφοσ από τθν 31.5.2002, β) θ Οδθγία 2001/17/ΕΚ τθσ

19θσ Μαΐου 2001 «για τθν εξυγίανςθ και εκκακάριςθ των αςφαλιςτικϊν

επιχειριςεων», θ οποία ενςωματϊκθκε ςτο ελλθνικό δίκαιο με το π.δ. 332/2003

(ΦΕΚ Αϋ 285), γ) θ Οδθγία 2001/24/ΕΚ τθσ 4θσ Απριλίου 2001 «για τθν εξυγίανςθ και

τθν εκκακάριςθ των πιςτωτικϊν ιδρυμάτων», θ οποία ενςωματϊκθκε ςτο ελλθνικό

δίκαιο με τον ν. 3458/2006, δ) θ Οδθγία 2002/47/ΕΚ τθσ 6θσ Ιουνίου 2002 για τισ

ςυμφωνίεσ παροχισ χρθματοοικονομικισ αςφάλιςθσ, θ οποία ενςωματϊκθκε ςτο

ελλθνικό δίκαιο με τον ν. 3301/2004, και ε) θ Οδθγία 2002/74/ΕΚ τθσ 23θσ

επτεμβρίου 2002 για τθν προςταςία των μιςκωτϊν ςε περίπτωςθ αφερεγγυότθτασ

του εργοδότθ, θ οποία ενςωματϊκθκε ςτο ελλθνικό δίκαιο με το π.δ. 40/2007.

Page 6: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

6/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

Ο Ευρωπαϊκόσ Πτωχευτικόσ Κανονιςμόσ (ΕΚ) 1346/2000 (εφεξισ

«Κανονιςμόσ») ρυκμίηει κζματα διεκνοφσ δικαιοδοςίασ, εφαρμοςτζου δικαίου,

αναγνϊριςθσ και εκτζλεςθσ των διαδικαςιϊν αφερεγγυότθτασ, υιοκετϊντασ

ςφςτθμα που αποτελεί ςυνδυαςμό τθσ αρχισ τθσ κακολικότθτασ και τθσ αρχισ τθσ

εδαφικότθτασ.3 φμφωνα με το άρκρο 3 παρ. 1 του Κανονιςμοφ, αρμόδια για τθν

ζναρξθ τθσ διαδικαςίασ αφερεγγυότθτασ είναι τα δικαςτιρια του κράτουσ μζλουσ

ςτο οποίο βρίςκεται το κζντρο των κφριων ςυμφερόντων του οφειλζτθ. Θ

διαδικαςία αυτι είναι θ κφρια πτωχευτικι διαδικαςία. Δευτερεφουςα είναι θ

διαδικαςία αφερεγγυότθτασ θ οποία βρίςκεται ςε άλλο κράτοσ μζλοσ, διαφορετικό

από αυτό ςτο οποίο βρίςκεται το κζντρο των κφριων ςυμφερόντων του οφειλζτθ,

εφόςον υπάρχει ςε αυτό εγκατάςταςι του. Θ απόφαςθ ζναρξθσ των ανωτζρω

διαδικαςιϊν, θ οποία εκδίδεται ςε κράτοσ μζλοσ, παράγει άνευ ετζρου τα

αποτελζςματά τθσ, κατά κανόνα, και ςτα υπόλοιπα κράτθ μζλθ, όπωσ ορίηει το

άρκρο 17 επ.

Ο Πρότυποσ Νόμοσ τθσ UNCITRAL για τθ Διαςυνοριακι Αφερεγγυότθτα

«Model Law on Cross-Border Insolvency», εφεξισ «Πρότυποσ Νόμοσ», υιοκετικθκε

ςτισ 30.5.1997, μετά από προπαραςκευαςτικζσ εργαςίεσ που διιρκεςαν δφο

περίπου χρόνια4. Κφριοσ ςτόχοσ του είναι θ διευκόλυνςθ τθσ αναγνϊριςθσ των

αλλοδαπϊν πτωχευτικϊν διαδικαςιϊν. Ακολοφκθςε, το 2009, θ διαμόρφωςθ

«Οδθγοφ για τθν Τιοκζτθςθ του Πρότυπου Νόμου τθσ UNCITRAL για τθ

Διαςυνοριακι Αφερεγγυότθτα».5

3 βλ. Α. Μεταλλθνό, Οι διεκνείσ πτωχεφςεισ, ςτο Δίκαιο Διεκνϊν Συναλλαγϊν, επιμ. Χ. Παμποφκθ,

2009, ςελ. 166.

4 βλ. Ε. Μουςταΐρα, Οι εργαςίεσ τθσ UNCITRAL ςχετικά με τισ διαδικαςίεσ αφερεγγυότθτασ, Σιμ. Σόμ.

Κοτςίρθ, 2003, ςελ. 719, 721 επ.

5 UNCITRAL «Practice Guide on Cross Border Insolvency Cooperation».

Page 7: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

7/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

Ο Πρότυποσ Νόμοσ δεν ςυνιςτά διεκνι ςφμβαςθ θ οποία δθμιουργεί

υποχρζωςθ προςαρμογισ. Πρόκειται περί προτφπου, όπωσ προκφπτει και από το

όνομά του, το οποίο μπορεί να λθφκεί υπόψθ κατά τον εκςυγχρονιςμό των εκνικϊν

πτωχευτικϊν δικαίων, με δυνατότθτα εναρμόνιςθσ όπου κρίνεται ςκόπιμο, προσ το

εςωτερικό δίκαιο, ςτθν προςπάκεια επίτευξθσ ομοιόμορφων διεκνϊν πτωχευτικϊν

ρυκμίςεων.6 Θ ευελιξία του αυτι ςυνιςτά, κατά πολλοφσ, και μειονζκτθμά του,

εφόςον αμοιβαιότθτα υπάρχει μόνο για τα κράτθ μζλθ που κα τον ενςωματϊςουν

και ςτον βακμό που κα τον ενςωματϊςουν. Επιςθμαίνεται ότι μεταξφ των χωρϊν

που τον ζχουν ιδθ υιοκετιςει είναι θ Μ. Βρετανία, οι Θ.Π.Α., θ Ιαπωνία, θ Νότια

Αφρικι, ο Καναδάσ, θ Αυςτραλία, θ Ρουμανία, θ Πολωνία, θ Κροατία, θ λοβενία, θ

ερβία και το Μαυροβοφνιο.

Ο Πρότυποσ Νόμοσ, πάντωσ, ωσ εκνικό δίκαιο μπορεί να ςυνυπάρχει με

διεκνείσ ι ευρωπαϊκοφσ δεςμευτικοφσ κανόνεσ όπωσ ο Ευρωπαϊκόσ Πτωχευτικόσ

Κανονιςμόσ.7 ε περίπτωςθ ςφγκρουςθσ υπεριςχφει ο Κανονιςμόσ8. Πρζπει, εν

τοφτοισ, να επιςθμανκεί ότι το πεδίο εφαρμογισ των δφο ανωτζρω νομοκετθμάτων

δεν ςυμπίπτει, διότι, προκειμζνου περί οφειλετϊν των οποίων το κζντρο των κφριων

ςυμφερόντων βρίςκεται εκτόσ Ε.Ε., ο Κανονιςμόσ δεν εφαρμόηεται, ανεξαρτιτωσ αν

θ καταςτατικι τουσ ζδρα βρίςκεται ι όχι ςε κοινοτικό ζδαφοσ. Και αυτό ζχει μεγάλθ

πρακτικι ςθμαςία ςτθν αρκετά ςυνικθ περίπτωςθ κατά τθν οποία υπάρχουν

ςθμαντικά περιουςιακά ςτοιχεία του οφειλζτθ ςε κράτθ μζλθ τθσ Ε.Ε., παρά το

γεγονόσ ότι το κζντρο των ςυμφερόντων του είναι εκτόσ Ε.Ε. Σο κενό αυτό μπορεί να

καλυφκεί από τον Πρότυπο Νόμο, οι ρυκμίςεισ του οποίου επιτρζπουν τον

6 βλ. Ευ. Περάκθ, Μερικζσ ςκζψεισ για το διεκνζσ πτωχευτικό δίκαιο, μετά τον Κανονιςμό 1346/2000

και τον Πρότυπο Νόμο τθσ UNCITRAL, ςε Θζματα Θεωρίασ & Πράξθσ του Εμπορικοφ Δικαίου, 2004,

ςελ. 765-766.

7 βλ. Γ. Μιχαλόπουλο, Διαςυνοριακζσ Κοινοτικζσ Πτωχεφςεισ, 2007, ςελ. 78.

8 βλ. και άρκρο 3 του Προτφπου Νόμου.

Page 8: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

8/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

ςυντονιςμό των ςχετικϊν διαδικαςιϊν. Εξ άλλου, ςε πρόςφατθ μελζτθ του

Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου για το ηιτθμα τθσ εναρμόνιςθσ του δικαίου τθσ

αφερεγγυότθτασ ςε κοινοτικό επίπεδο προτείνεται θ υιοκζτθςθ του Προτφπου

Νόμου τθσ UNCITRAL από τα κράτθ μζλθ τθσ Ε.Ε., δεδομζνου ότι οι ρυκμίςεισ του

δεν αντίκεινται ςτουσ ιςχφοντεσ κοινοτικοφσ κανόνεσ.9

Ο Πρότυποσ Νόμοσ καλφπτει αλλοδαπζσ διαδικαςίεσ αφερεγγυότθτασ, οι

οποίεσ κθρφςςονται ςε αλλοδαπό κράτοσ ςφμφωνα με το πτωχευτικό του δίκαιο.

το πλαίςιο αυτϊν των διαδικαςιϊν θ περιουςία ι θ επιχείρθςθ του οφειλζτθ

υπάγεται ςτον ζλεγχο ι τθν εποπτεία αλλοδαποφ δικαςτθρίου ι άλλθσ αρχισ, με

ςκοπό τθν εκκακάριςθ ι τθν εξυγίανςι τουσ, ςτα πλαίςια μιασ «τροποποιθμζνθσ

μορφισ τθσ κακολικότθτασ».10 Οι αλλοδαπζσ διαδικαςίεσ αφερεγγυότθτασ

διακρίνονται ςε κφριεσ, οι οποίεσ κθρφςςονται ςτο κράτοσ των κφριων ςυμφερόντων

του οφειλζτθ, και ςε μθ κφριεσ, όταν κθρφςςονται ςε κράτοσ όπου ο οφειλζτθσ ζχει

απλϊσ εγκατάςταςθ. Διάκριςθ θ οποία, όπωσ προαναφζρκθκε, ακολουκείται και

από τον Κανονιςμό.

Επιςθμαίνεται, πάντωσ, ότι, ςε αντίκεςθ με τον Κανονιςμό, ο Πρότυποσ

Νόμοσ καλφπτει ρθτϊσ και το ηιτθμα του κζντρου ςυμφερόντων οφειλζτθ - φυςικοφ

προςϊπου,11 το οποίο τεκμαίρεται ότι είναι ο τόποσ ςυνικουσ διαμονισ του.

Ευρφτερθ ζννοια ζχει και ο όροσ εγκατάςταςθ υπό τον Πρότυπο Νόμο, διότι περιλαμβάνει,

εκτόσ από τα αγακά, και τισ υπθρεςίεσ που μπορεί να παρζχονται από τον οφειλζτθ.

Επίςθσ, ενϊ θ κιρυξθ κφριασ ι μθ κφριασ διαδικαςίασ αφερεγγυότθτασ από τα

αρμόδια δικαςτιρια ςυνεπάγεται, υπό τον Κανονιςμό, τθν αυτόματθ αναγνϊριςι

9 βλ. Harmonisation of Insolvency Law at EU Level, European Parliament, 2010, ςελ. 27.

10 βλ. Ε. Μουςταΐρα, ό.π., ςελ. 725.

11 άρκρο 16 παρ. 3 Πρότυπου Νόμου.

Page 9: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

9/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

τθσ ςτο εςωτερικό τθσ Ε.Ε., ο Πρότυποσ Νόμοσ12 προχποκζτει διαδικαςία

αναγνϊριςθσ με τθν ζκδοςθ ςχετικισ απόφαςθσ από το εκνικό δικαςτιριο, μετά

από αίτθςθ του αλλοδαποφ ςυνδίκου, ο οποίοσ πρζπει να αποδείξει τθν φπαρξθ τθσ

αλλοδαπισ διαδικαςίασ και τθν ιδιότθτά του ωσ ςυνδίκου. Για το ενδιάμεςο χρονικό

διάςτθμα, από τθν υποβολι δθλαδι τθσ αίτθςθσ ζωσ τθν ζκδοςθ τθσ απόφαςθσ,

είναι δυνατόν να διοριςκεί και θμεδαπόσ προςωρινόσ ςφνδικοσ κατά τθ διαδικαςία

των αςφαλιςτικϊν μζτρων, ενϊ ςτα πλαίςια του Κανονιςμοφ αυτό δεν είναι

αναγκαίο. Διαφοροποίθςθ μεταξφ του Προτφπου Νόμου και του Κανονιςμοφ

υπάρχει και ςε ό,τι αφορά τα αποτελζςματα τθσ αναγνϊριςθσ. Ο μεν Κανονιςμόσ

προβλζπει ότι τα αποτελζςματα ορίηονται από το δίκαιο του κράτουσ ζνταξθσ,13 ενϊ

ο Πρότυποσ Νόμοσ προβλζπει πλζγμα αποτελεςμάτων, οριςμζνα από τα οποία

διατάςςονται από το δικαςτιριο και οριςμζνα άλλα επζρχονται αυτομάτωσ.14

Ο Πρότυποσ Νόμοσ προβλζπει τθν υποχρεωτικι ςυνεργαςία ςυνδίκων και

δικαςτθρίων ςτον μεγαλφτερο δυνατό βακμό και με κάκε πρόςφορο μζςο.15 Οι

ςχετικζσ ρυκμίςεισ, μάλιςτα, είναι ευρφτερεσ από τισ αντίςτοιχεσ ρυκμίςεισ του

Κανονιςμοφ,16 ο οποίοσ επιβάλλει κακικον ςυνεργαςίασ και υποχρζωςθ αμοιβαίασ

ενθμζρωςθσ μόνο μεταξφ των ςυνδίκων. Κατά τοφτο ενιςχφει τθν οικονομικι

αποτελεςματικότθτα των πτωχευτικϊν διαδικαςιϊν και διαςφαλίηει, ςε μεγάλο

βακμό, τθν ιςότθτα των πιςτωτϊν. Εν’ όψει δε του γεγονότοσ ότι ο Πρότυποσ Νόμοσ

(όπωσ και ο Κανονιςμόσ) ρυκμίηει το ηιτθμα τθσ διαςυνοριακισ αφερεγγυότθτασ

ενόσ μόνο οφειλζτθ (φυςικοφ ι νομικοφ προςϊπου) και όχι ομίλων επιχειριςεων, θ

12 άρκρα 4 και 15 επ.

13 άρκρο 17 του Κανονιςμοφ.

14 άρκρο 20 επ. του Προτφπου Νόμου.

15 (άρκρα 25-27)

16 (άρκρο 31)

Page 10: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

10/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

διευρυμζνθ αυτι ςυνεργαςία και ο ςυντονιςμόσ των ςχετικϊν διαδικαςιϊν αποκτά

μεγαλφτερθ ςθμαςία ςτθν περίπτωςθ εταιρειϊν ομίλου επιχειριςεων.17

Σζλοσ, ο νζοσ Νόμοσ φαίνεται ότι λαμβάνει υπόψθ τα αποτελζςματα άλλων διεκνϊν

προςπακειϊν περιλαμβανομζνθσ τθσ φμβαςθσ για Διαδικαςίεσ Πτϊχευςθσ τθσ

Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ, τθν Ευρωπαϊκι φμβαςθ για ςυγκεκριμζνεσ Διεκνείσ Πλευρζσ

Πτϊχευςθσ (1990), τισ υνκικεσ Μοντεβίδεο για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο (1889

και 1940), τθ φμβαςθ περί Πτϊχευςθσ μεταξφ των Κρατϊν Nordic (1933) και τθ

φμβαςθ περί Ιδιωτικοφ Διεκνοφσ Δικαίου (Κϊδικασ Bustamante, 1928), προτάςεισ

από μθ κυβερνθτικοφσ οργανιςμοφσ, οι οποίεσ ζχουν λθφκεί υπόψθ περιλαμβάνουν

τον Διεκνι Πρότυπο Νόμο για τθ υνεργαςία επί Πτωχεφςεων και το Κονκορδάτο

περί Διαςυνοριακισ Πτϊχευςθσ, και τα δυο ανεπτυγμζνα κείμενα από τθν Επιτροπι

J του Σομζα Δικαίου Επιχειριςεων του Διεκνοφσ Δικθγορικοφ υλλόγου

(International Bar Association).

ΙΙ. Εφαρμογή του Νόμου

Όπωσ ειπϊκθκε ανωτζρω ο νζοσ νόμοσ για τθν Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ

βαςίηεται ςτον Πρότυπο Νόμο τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν για το Διεκνζσ

Εμπορικό Δίκαιο (UNCITRAL).

Από τισ διατάξεισ του νόμου είναι εμφανζσ ότι πρόκειται να ςυμβάλλει και

να ςυνδράμει ϊςτε το Ελλθνικό Δίκαιο με ζνα ςφγχρονο και εναρμονιςμζνο πλαίςιο

να διευκετιςει αποτελεςματικά περιπτϊςεισ διαςυνοριακισ πτϊχευςθσ, όταν ο

αφερζγγυοσ οφειλζτθσ ζχει περιουςιακά ςτοιχεία ςε περιςςότερα από ζνα Κράτθ ι

οριςμζνοι από τουσ πιςτωτζσ του οφειλζτθ δεν είναι από το κράτοσ όπου διεξάγεται

17 (βλ. Χ. Μιχαθλίδου, Forum concursus shopping – Μια ςυνεχιηόμενθ απειλι ςτο ευρωπαϊκό

πτωχευτικό δίκαιο. υγχρόνωσ μια πρόταςθ ανακεϊρθςθσ, Δίκθ 2007, 793 επ.)

Page 11: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

11/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

θ διαδικαςία πτϊχευςθσ. Για πρϊτθ φορά το Ελλθνικό δίκαιο αντιμετωπίηει

πρακτικζσ ςε ηθτιματα διαςυνοριακισ πτϊχευςθσ οι οποίεσ είναι χαρακτθριςτικζσ

ςφγχρονων αποτελεςματικϊν ςυςτθμάτων. Σο νζο κεςμικό πλαίςιο περιλαμβάνει

μεταξφ άλλων τρόπουσ επίλυςθσ όπωσ:

(α) Σθσ παροχισ ςτο πρόςωπο που διαχειρίηεται μια αλλοδαπι διαδικαςία

πτϊχευςθσ («αλλοδαπόσ ςφνδικοσ»), πρόςβαςθσ ςτα Ελλθνικά δικαςτιρια ϊςτε να

προςτατευκεί προςωρινά θ περιουςία του οφειλζτθ μζχρισ ότου τα Ελλθνικά

δικαςτιρια αποφαςίςουν ποιοσ ςυντονιςμόσ μεταξφ των δικαιοδοςιϊν ι άλλθ

ζννομθ προςταςία εγγυάται τθν καλφτερθ διευκζτθςθ τθσ πτϊχευςθσ,

(β) Σου κακοριςμοφ πότε μια αλλοδαπι διαδικαςία πτϊχευςθσ πρζπει να είναι

«αναγνωρίςιμθ» και ποιεσ μπορεί να είναι οι ςυνζπειεσ τθσ αναγνϊριςθσ,

(γ) Σθσ δθμιουργίασ κακεςτϊτοσ διαφάνειασ για το δικαίωμα αλλοδαπϊν πιςτωτϊν

να προβαίνουν ι ςυμμετζχουν ςε διαδικαςία πτϊχευςθσ ςτθν Ελλάδα,

(δ) Σθσ παροχισ δυνατότθτασ ςτα Ελλθνικά δικαςτιρια να ςυνεργάηονται πιο

αποτελεςματικά με τα αλλοδαπά δικαςτιρια και τουσ αλλοδαποφσ ςυνδίκουσ που

εμπλζκονται ςε μια υπόκεςθ πτϊχευςθσ,

(ε) Σθσ δυνατότθτασ των Ελλθνικϊν δικαςτθρίων και των προςϊπων που

διαχειρίηονται τισ διαδικαςίεσ πτϊχευςθσ ςτθν Ελλάδα να ηθτοφν ςυνδρομι ςτο

εξωτερικό,

(ςτ) Σθσ παροχισ δικαιοδοςίασ ςτα Ελλθνικά δικαςτιρια και τθν κακιζρωςθ

κανόνων ςυντονιςμοφ όταν μια διαδικαςία πτϊχευςθσ ςτθν Ελλάδα διεξάγεται

ςυγχρόνωσ με μια ανάλογθ διαδικαςία ςε ζνα αλλοδαπό κράτοσ,

(η) Σθσ κακιζρωςθσ κανόνων για τον ςυντονιςμό προςωρινισ προςταςίασ που

παρζχεται ςτθν Ελλάδα υπζρ δφο ι περιςςότερων διαδικαςιϊν πτϊχευςθσ, οι

οποίεσ μπορεί να διεξάγονται ςε αλλοδαπά κράτθ ςχετικά με τον ίδιο οφειλζτθ.

Με το εφροσ του, περιοριςμζνο, ςε δικονομικζσ πλευρζσ περιπτϊςεων

διαςυνοριακισ πτϊχευςθσ, ο νόμοσ προορίηεται να λειτουργιςει ωσ αναπόςπαςτο

τμιμα του ιςχφοντοσ, ςτθν Ελλάδα, δικαίου τθσ πτϊχευςθσ. Αυτό προκφπτει από

τθν νζα νομικι ορολογία, που προςτίκεται ςτο υπάρχον δίκαιο από τον νόμο, και

είναι περιοριςμζνθ. Νζοι νομικοί όροι είναι εκείνοι που αναφζρονται ςτο

διαςυνοριακό πλαίςιο, όπωσ «αλλοδαπι διαδικαςία» και «αλλοδαπόσ ςφνδικοσ».

Οι όροι που χρθςιμοποιοφνται ςτον νόμο δεν ςυγκροφονται με τθν ορολογία ςτο

Ελλθνικό δίκαιο. Επίςθσ, παρζχεται θ δυνατότθτα ευκυγράμμιςθσ τθσ ζννομθσ

Page 12: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

12/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

προςταςίασ που προκφπτει από τθν αναγνϊριςθ μιασ αλλοδαπισ διαδικαςίασ με

τθν αναγνϊριςθ που αποδίδεται ςε ςυγκρίςιμθ διαδικαςία ςτο εκνικό δίκαιο.

Επιςθμαίνεται ότι θ αναγνϊριςθ αλλοδαπϊν διαδικαςιϊν δεν εμποδίηει τουσ

θμεδαποφσ πιςτωτζσ από τθν ειςαγωγι ι διατιρθςθ ςυλλογικϊν διαδικαςιϊν

πτϊχευςθσ ςτθν Ελλάδα (άρκρο 28). Παράλλθλα θ λιψθ μζτρων προςωρινισ

προςταςίασ ςτθ διάκεςθ του ςτον αλλοδαπό ςφνδικο τελεί υπό τον όρο προςταςίασ

των θμεδαπϊν πιςτωτϊν και άλλων ενδιαφερομζνων προςϊπων,

περιλαμβανομζνου του οφειλζτθ, ζναντι παράνομθσ διακινδφνευςθσ. Θ λιψθ

τζτοιων μζτρων τελεί επίςθσ υπό τον όρο ςυμμόρφωςθσ με τισ δικονομικζσ

προχποκζςεισ του Ελλθνικοφ δικαίου και τισ ιςχφουςεσ προχποκζςεισ

γνωςτοποιιςεων (άρκρο 22 και άρκρο 19 παρ. 2). Ο νζοσ νόμοσ διατθρεί τθ

δυνατότθτα αποκλειςμοφ ι περιοριςμοφ οποιαςδιποτε ενζργειασ υπζρ τθσ

αλλοδαπισ διαδικαςίασ, περιλαμβανομζνθσ τθσ αναγνϊριςθσ τθσ διαδικαςίασ

βάςει προτεραιότθτασ των επιφυλάξεων περί δθμόςιασ τάξθσ, παρόλο που

αναμζνεται θ εξαίρεςθ λόγω δθμόςιασ τάξθσ να χρθςιμοποιείται ςπάνια (άρκρο 6).

Να τονιςκεί ότι ο νζοσ νόμοσ ζχει τθν ευζλικτθ μορφι τθσ “υποδειγματικισ

νομοκεςίασ” θ οποία λαμβάνει υπόψθ διαφορετικζσ προςεγγίςεισ ςε εκνικοφσ

νόμουσ για τθν πτϊχευςθ και τισ διαφοροποιοφμενεσ τάςεισ Κρατϊν να

ςυνεργαςτοφν και ςυντονιςτοφν ςε ηθτιματα πτϊχευςθσ (άρκρα 25-27).

Θ ευελιξία προςαρμογισ του νόμου ςτο νομικό ςφςτθμα τθσ Χϊρασ, κα

πρζπει να χρθςιμοποιείται με τθ δζουςα προςοχι για τθν ανάγκθ ομοιομορφίασ

ςτθν ερμθνεία τθσ και για τα οφζλθ τθσ Χϊρασ από τθν υιοκζτθςθ ςφγχρονων

γενικά αποδεκτϊν διεκνϊν πρακτικϊν ςε ηθτιματα πτϊχευςθσ. Ζτςι περιορίηονται

οι παρεκκλίςεισ από το ομοιόμορφο κείμενο ςτο ελάχιςτο. Ζνα πλεονζκτθμα τθσ

ομοιομορφίασ είναι ότι κα καταςτιςει ευκολότερο για τθν Χϊρα μασ να επιτφχει

ςυνεργαςία με άλλα Κράτθ ςε ηθτιματα πτϊχευςθσ.

Ο νζοσ Νόμοσ μπορεί να εφαρμοςτεί ςε πολλζσ περιπτϊςεισ διαςυνοριακισ

πτϊχευςθσ όπωσ μεταξφ άλλων αιτιματοσ προσ το εςωτερικό για τθν αναγνϊριςθ

αλλοδαπισ διαδικαςίασ, αιτιματοσ προσ το εξωτερικό από Ελλθνικό δικαςτιριο ι

ςφνδικο για αναγνϊριςθ διαδικαςιϊν πτϊχευςθσ που άρχιςε ςφμφωνα με το

Ελλθνικό δίκαιο, ςυντονιςμοφ ςυντρεχουςϊν διαδικαςιϊν ςε δφο ι περιςςότερα

Κράτθ, και ςυμμετοχισ αλλοδαπϊν πιςτωτϊν ςε διαδικαςίεσ πτϊχευςθσ που

διεξάγονται ςτθν Ελλάδα (άρκρο 1).

Για να εμπίπτει ςτο πεδίο εφαρμογισ του νόμου, μια αλλοδαπι διαδικαςία

χρειάηεται να ζχει κεμελιϊςει ςε νόμο για τθν πτϊχευςθ του κράτουσ προζλευςθσ,

Page 13: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

13/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

ςυμμετοχι πιςτωτϊν ςυλλογικά, ζλεγχο ι εποπτεία των περιουςιακϊν ςτοιχείων

και υποκζςεων του οφειλζτθ από ζνα δικαςτιριο ι άλλο επίςθμο φορζα, και

εκκακάριςθ ι αναδιοργάνωςθ του οφειλζτθ ωσ ςκοπό τθσ διαδικαςίασ (άρκρο 2,

εδάφιο (α)).

τα πλαίςια αυτϊν των παραμζτρων, μια ποικιλία ςυλλογικϊν διαδικαςιϊν ζχουν

πικανότθτεσ αναγνϊριςθσ, είτε αναγκαςτικζσ είτε εκοφςιεσ, είτε εταιρικζσ είτε

ατομικζσ, είτε εκκακάριςθσ είτε αναδιοργάνωςθσ. ε αυτζσ τισ διαδικαςίεσ

περιλαμβάνονται εκείνεσ ςτισ οποίεσ ο οφειλζτθσ τθρεί κάποιο μζτρο ελζγχου ςτα

περιουςιακά του ςτοιχεία αν και υπό δικαςτικι εποπτεία (π.χ. αναςτολι

πλθρωμϊν).

Μια περιεκτικι προςζγγιςθ χρθςιμοποιείται επίςθσ όςον αφορά ςτα πικανά είδθ

οφειλετϊν που καλφπτονται από τον νόμο. Ωςτόςο, ο νόμοσ αναφζρεται ςτθν

πικανότθτα εξαίρεςθσ από το εφροσ τθσ εφαρμογισ του ςυγκεκριμζνων ειδϊν

νομικϊν προςϊπων, όπωσ είναι τράπεηεσ ι αςφαλιςτικζσ εταιρίεσ που ρυκμίηονται

ειδικά ςε ςχζςθ με τθν πτϊχευςθ, από τουσ νόμουσ του κεςπίηοντοσ Κράτουσ

(άρκρο 1, παράγραφοσ 2).

Πζραν τθσ εξουςίασ των Ελλθνικϊν δικαςτθρίων προσ εξζταςθ αιτθμάτων

αναγνϊριςθσ διαδικαςιϊν άλλων χωρϊν, ο νόμοσ παρζχει τθ δυνατότθτα ςτα

Ελλθνικά δικαςτιρια να ηθτιςουν ςυνδρομι ςτο εξωτερικό ςε ςχζςθ με διαδικαςία

που διεξάγεται ςτθν Ελλάδα (άρκρο 25). Θ δυνατότθτα αυτι των Ελλθνικϊν

δικαςτθρίων να ηθτιςουν ςυνεργαςία ςτο εξωτερικό, βοθκάει ςτθν πλιρωςθ ενόσ

κενοφ τθσ Ελλθνικισ νομοκεςίασ. Χωρίσ αυτι τθ νομοκετικι εξουςιοδότθςθ τα

Ελλθνικά δικαςτιρια κα αμφζβαλαν ωσ προσ το εάν κα είχαν τθν ευχζρεια αυτι,

κάτι το οποίο κα δθμιουργοφςε πικανά εμπόδια ςε μια ςυντονιςμζνθ διεκνι

ανταπόκριςθ ςε περίπτωςθ διαςυνοριακισ πτϊχευςθσ.

Ο νόμοσ επίςθσ καλφπτει ζνα κενό ςτθν Ελλθνικι νομοκεςία ωσ προσ τισ

εξουςίεσ προςϊπων «ςτο εξωτερικό» που ορίηονται για τθ διαχείριςθ διαδικαςιϊν

πτϊχευςθσ ςφμφωνα με το Ελλθνικό δίκαιο. Σο άρκρο 5 του νόμου εξουςιοδοτεί τα

πρόςωπα αυτά να επιδιϊξουν τθν αναγνϊριςθ και ςυνδρομι για αυτζσ τισ

διαδικαςίεσ, από τα αλλοδαπά δικαςτιρια.

Ζνασ ςθμαντικόσ ςτόχοσ του νόμου είναι να παρζχει γριγορθ και

απευκείασ πρόςβαςθ για αλλοδαποφσ ςυνδίκουσ ςτα Ελλθνικά δικαςτιρια. Ο νόμοσ

αποφεφγει να ςτθριχκεί ςε περίπλοκεσ και χρονοβόρεσ αιτιςεισ ι άλλεσ μορφζσ

διπλωματικισ ι προξενικισ επικοινωνίασ που μπορεί διαφορετικά να ζπρεπε να

Page 14: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

14/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

χρθςιμοποιθκοφν. Αυτό διευκολφνει μια ςυντονιςμζνθ, ςυνεργαςία για τθ

διαςυνοριακι πτϊχευςθ και κακιςτά δυνατι τθν γριγορθ ενζργεια.

Επιπρόςκετα ςτθν κακιζρωςθ τθσ αρχισ απευκείασ πρόςβαςθσ ςε

δικαςτιρια για τον αλλοδαπό ςφνδικο, ο νόμοσ:

(α) Ορίηει απλοποιθμζνεσ προχποκζςεισ αποδείξεων για τθν επιδίωξθ αναγνϊριςθσ

και λιψθσ μζτρων προςωρινισ προςταςίασ για αλλοδαπζσ διαδικαςίεσ, ςφςτθμα το

οποίο αποφεφγει τισ χρονοβόρεσ προδιαγραφζσ «επικφρωςθσ» που εμπλζκουν

ςυμβολαιογραφικζσ ι προξενικζσ διαδικαςίεσ (άρκρο 15),

(β) Προβλζπει ότι ο αλλοδαπόσ ςφνδικοσ ζχει δικονομικό δικαίωμα για τθν ζναρξθ

διαδικαςίασ πτϊχευςθσ ςτθν Ελλάδα (υπό τισ προχποκζςεισ που κεςπίηει το

Ελλθνικό δίκαιο) και ότι ο αλλοδαπόσ ςφνδικοσ μπορεί να ςυμμετζχει ςε διαδικαςία

πτϊχευςθσ ςτθν Ελλάδα (άρκρα 11 και 12),

(γ) Επιβεβαιϊνει, υπό τον όρο άλλων προχποκζςεων του Ελλθνικοφ δικαίου,

πρόςβαςθ των αλλοδαπϊν πιςτωτϊν ςτα Ελλθνικά δικαςτιρια για τον ςκοπό

ζναρξθσ ςτθν Ελλάδα μιασ διαδικαςίασ πτϊχευςθσ ι ςυμμετοχισ ςε μια τζτοια

διαδικαςία (άρκρο 13),

(δ) Δίνει ςτον αλλοδαπό ςφνδικο το δικαίωμα να παρεμβαίνει ςε ατομικζσ

διαδικαςίεσ κατά τον οφειλζτθ ςτθν Ελλάδα που επθρεάηουν τον τελευταίο ι τα

περιουςιακά του ςτοιχεία (άρκρο 24), και

(ε) προβλζπει ότι το απλό γεγονόσ μιασ αίτθςθσ για αναγνϊριςθ ςτθν Ελλάδα δεν

ςθμαίνει ότι τα Ελλθνικά δικαςτιρια ζχουν δικαιοδοςία για όλα τα περιουςιακά

ςτοιχεία και υποκζςεισ του οφειλζτθ (άρκρο 10).

Ο νζοσ Νόμοσ κακιερϊνει κριτιρια για το εάν μια αλλοδαπι διαδικαςία πρζπει

να αναγνωριςτεί (άρκρα 15-17) και προβλζπει ότι, υπό οριςμζνεσ προχποκζςεισ, το

δικαςτιριο μπορεί να παράςχει προςωρινι προςταςία, εκκρεμοφςθσ μιασ

απόφαςθσ περί αναγνϊριςθσ (άρκρο 19).

Θ απόφαςθ κατά τθν αλλοδαπι διαδικαςία πρζπει να περιλαμβάνει τθν νομικι

βάςθ ςφμφωνα με τθν οποία θ αλλοδαπι διαδικαςία πρζπει να αναγνωρίηεται ωσ

«κφρια» ι «μθ κφρια» αλλοδαπι διαδικαςία πτϊχευςθσ. Σα δικονομικά ηθτιματα

ςχετικά με τθν γνωςτοποίθςθ για τθν κατάκεςθ μιασ αίτθςθσ για αναγνϊριςθ ι για

τθν απόφαςθ τθσ αναγνϊριςθσ δεν αντιμετωπίηονται ςτον νόμο, ςυνεχίηουν να

διζπονται από άλλεσ διατάξεισ του Ελλθνικοφ δικαίου.

Page 15: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

15/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

Μια αλλοδαπι διαδικαςία κεωρείται ότι είναι θ «κφρια» διαδικαςία εάν ζχει

αρχίςει ςτο Κράτοσ όπου «ο οφειλζτθσ ζχει το κζντρο των κφριων ςυμφερόντων

του». Αυτό αντιςτοιχεί ςτθν διατφπωςθ του άρκρου 3 τθσ φμβαςθσ Ευρωπαϊκισ

Ζνωςθσ για Διαδικαςίεσ Πτϊχευςθσ, ςυμβάλλοντασ ζτςι ςτθν αναδυόμενθ

εναρμόνιςθ όςον αφορά τθν ζννοια μιασ «κφριασ» διαδικαςίασ. Ο κακοριςμόσ ότι

μια αλλοδαπι διαδικαςία είναι «κφρια» διαδικαςία μπορεί να επθρεάςει τθ φφςθ

τθσ προςταςίασ που παρζχεται ςτον αλλοδαπό ςφνδικο.

Σα κφρια ςτοιχεία τθσ προςταςίασ που παρζχεται κατά τθν αναγνϊριςθ μιασ

αλλοδαπισ κφριασ διαδικαςίασ, περιλαμβάνουν τθν αναςτολι των ατομικϊν

διϊξεων των πιςτωτϊν εναντίον του οφειλζτθ ι αναςτολι των διαδικαςιϊν

εκτζλεςθσ ςχετικά με τα περιουςιακά ςτοιχεία του οφειλζτθ και αναςτολι του

δικαιϊματοσ του οφειλζτθ να μεταβιβάςει ι επιβαρφνει τα περιουςιακά του

ςτοιχεία (άρκρο 20, παράγραφοσ 1).

Αυτι θ προςταςία είναι «υποχρεωτικι» (ι «αυτοδίκαιθ) με τθν ζννοια

ότι προκφπτει αυτόματα από τθν αναγνϊριςθ μιασ αλλοδαπισ κφριασ διαδικαςίασ

ι, εφόςον απαιτείται δικαςτικι διάταξθ για τθν αναςτολι, το δικαςτιριο

δεςμεφεται να εκδϊςει τθν προςικουςα διάταξθ. Θ αναςτολι ενεργειϊν ι

διαδικαςιϊν εκτζλεςθσ είναι απαραίτθτθ για να παράςχει άμεςα χρόνο, μζχρι να

λθφκοφν κατάλλθλα μζτρα για τθν αναγνϊριςθ ι τθν εκκακάριςθ των

περιουςιακϊν ςτοιχείων του οφειλζτθ. Θ αναςτολι των μεταβιβάςεων είναι

απαραίτθτθ επειδι ςε ζνα ςφγχρονο, παγκοςμιοποιθμζνο οικονομικό ςφςτθμα

είναι πικανό πολυεκνικοί οφειλζτεσ να κινοφν γριγορα χριματα και περιουςία

διαςυνοριακά. Θ υποχρεωτικι αναςτολι των καταδιϊξεων, ωσ ςυνζπεια τθσ

αναγνϊριςθσ τθσ αλλοδαπισ κφριασ διαδικαςίασ παρζχει ζνα γριγορο «πάγωμα»,

απαραίτθτο για να εμποδίςει τυχόν δόλιεσ ενζργειεσ και να προςτατεφςει τα

ζννομα ςυμφζροντα των εμπλεκομζνων μερϊν μζχρι το δικαςτιριο να ενθμερϊςει

όλα τα ενδιαφερόμενα μζρθ και να εκτιμιςει τθν κατάςταςθ.

Εξαιρζςεισ και περιοριςμοί ςτο εφροσ τθσ προςταςίασ (π.χ. εξαιρζςεισ

για αςφαλιςμζνεσ απαιτιςεισ, πλθρωμζσ από τον οφειλζτθ που ζγιναν κατά τθ

ςυνικθ πορεία εργαςιϊν, ςυμψθφιςμοί, εκτζλεςθ δικαιωμάτων) και θ πικανότθτα

τροποποίθςθσ ι παφςθσ τθσ προςταςίασ κακορίηονται από τισ διατάξεισ που

διζπουν ςυγκρίςιμεσ αποφάςεισ διαδικαςιϊν πτϊχευςθσ ςφμφωνα με το Ελλθνικό

Δίκαιο (άρκρο 20, παράγραφοσ 2).

Page 16: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

16/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

Πζρα από τθν υποχρεωτικι προςταςία, ο νόμοσ παρζχει ςτο δικαςτιριο

τθν διακριτικι ευχζρεια να αναγνωρίςει μια αλλοδαπι διαδικαςία, είτε είναι

«κφρια» διαδικαςία είτε όχι (άρκρο 21).

Αυτι θ διακριτικι ευχζρεια αναγνϊριςθσ ςυνίςταται, για παράδειγμα, ςε

αναςτολι των διαδικαςιϊν ι αναςτολι του δικαιϊματοσ επιβάρυνςθσ

περιουςιακϊν ςτοιχείων (ςτον βακμό που αυτι θ αναςτολι δεν ζχει ιςχφςει

αυτόματα ςφμφωνα με το άρκρο 20), διευκόλυνςθ τθσ πρόςβαςθσ ςε πλθροφορίεσ

που αφοροφν τα περιουςιακά ςτοιχεία του οφειλζτθ και τισ υποχρεϊςεισ του,

οριςμό ενόσ προςϊπου για να διαχειρίηεται όλα ι τμιμα των περιουςιακϊν αυτϊν

ςτοιχείων και κάκε άλλθ προςταςία θ οποία μπορεί να παρζχεται ςφμφωνα με το

Ελλθνικό Δίκαιο.

Επείγουςα αναγκαία προςταςία μπορεί να παραςχεκεί ιδθ με τθν

κατάκεςθ αίτθςθσ για αναγνϊριςθ (άρκρο 21).

Να επιςθμανκεί ότι ο νόμοσ περιλαμβάνει μια ςειρά διατάξεων για να

προςτατεφςει τα ςυμφζροντα των πιςτωτϊν (ςυγκεκριμζνα των θμεδαπϊν

πιςτωτϊν), του οφειλζτθ και άλλων επθρεαηόμενων προςϊπων. υγκεκριμζνα θ

προςωρινι προςταςία κατά τθν κατάκεςθ αίτθςθσ για αναγνϊριςθ μιασ αλλοδαπισ

διαδικαςίασ ι κατά τθν αναγνϊριςθ υπόκειται ςτθ διακριτικι ευχζρεια του

δικαςτθρίου. Ρθτά προβλζπεται ότι κατά τθν παροχι μιασ τζτοιασ προςταςίασ το

δικαςτιριο πρζπει να ζχει πειςτεί ότι τα ςυμφζροντα των πιςτωτϊν και άλλων

προςϊπων περιλαμβανομζνου του οφειλζτθ, προςτατεφονται επαρκϊσ (άρκρο 22,

παράγραφοσ 1).

Σο δικαςτιριο μπορεί να κζςει τθν προςταςία, τθν οποία παρζχει, υπό

όρουσ τουσ οποίουσ κεωρεί απαραίτθτουσ, ι να τροποποιιςει ι να παφςει τθν

προςταςία που παραςχζκθκε εάν ηθτθκεί από πρόςωπο που επθρεάηεται από αυτι

(άρκρο 22, παράγραφοι 2 και 3).

Επιπρόςκετα ςτισ διατάξεισ αυτζσ ο νόμοσ με ζναν γενικό τρόπο,

προβλζπει ότι το δικαςτιριο μπορεί να αρνθκεί να προβεί ςε ενζργεια θ οποία

διζπεται από τον νόμο εάν θ ενζργεια είναι εμφανϊσ αντίκετθ με τθν Ελλθνικι

δθμόςια τάξθ (άρκρο 6).

Σα ηθτιματα γνωςτοποίθςθσ ςτα ενδιαφερόμενα μζρθ, ενϊ ςχετίηονται

ςτενά με τθν προςταςία των ςυμφερόντων τουσ, γενικά δεν ρυκμίηονται ςτον νόμο.

Ζτςι αυτά τα ηθτιματα διζπονται από τουσ Ελλθνικοφσ δικονομικοφσ κανόνεσ,

κάποιοι από τουσ οποίουσ μπορεί να ζχουν χαρακτιρα δθμόςιασ τάξθσ. Για

Page 17: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

17/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

παράδειγμα, το Ελλθνικό δίκαιο κα κακορίηει εάν πρζπει να γνωςτοποιθκεί ςτον

οφειλζτθ ι άλλο πρόςωπο αίτθςθ για αναγνϊριςθ αλλοδαπισ διαδικαςίασ και ποια

κα είναι θ προκεςμία για τθν επίδοςθ τθσ γνωςτοποίθςθσ.

Αξίηει βζβαια να ςθμειωκεί ότι θ ςυνεργαςία και ο ςυντονιςμόσ μεταξφ

δικαςτϊν από διαφορετικζσ δικαιοδοςίεσ, ςε περίπτωςθ διαςυνοριακισ

πτϊχευςθσ, δυςχεραίνει από τθν ζλλειψθ νομοκετικοφ πλαιςίου ι από τθν

αβεβαιότθτα εάν ζχει αρμοδιότθτα ςχετικι δικαςτικι αρχι για τθν επιδίωξθ

ςυνεργαςίασ με τα αλλοδαπά δικαςτιρια.

Θ πρακτικι μζχρι ςιμερα ζχει δείξει ότι, ανεξάρτθτα από τθ διακριτικι

ευχζρεια τθν οποία τα δικαςτιρια μποροφν παραδοςιακά να απολαμβάνουν ςε ζνα

κράτοσ, θ κζςπιςθ ενόσ ςυγκεκριμζνου νομοκετικοφ πλαιςίου είναι χριςιμθ για τθν

επίτευξθ διεκνοφσ ςυνεργαςίασ ςε διαςυνοριακζσ περιπτϊςεισ. Ανάλογα, ο νόμοσ

καλφπτει το κενό που υπάρχει ςτο Ελλθνικό δίκαιο παρζχοντασ ρθτι εξουςία ςτα

Ελλθνικά δικαςτιρια να επεκτείνουν τθ ςυνεργαςία ςτουσ τομείσ που καλφπτονται

από τον νόμο (άρκρα 25-27).

Για παρόμοιουσ λόγουσ, περιλαμβάνονται διατάξεισ που επιτρζπουν τθ

ςυνεργαςία μεταξφ ενόσ Ελλθνικοφ δικαςτθρίου και ενόσ αλλοδαποφ ςυνδίκου και

μεταξφ ενόσ θμεδαποφ ςυνδίκου και ενόσ αλλοδαποφ δικαςτθρίου (άρκρο 26).

Ο νόμοσ απαρικμεί πικανζσ μορφζσ ςυνεργαςίασ και αφινει ςτον

Ζλλθνα νομοκζτθ τθν ευχζρεια να καταγράψει και άλλεσ (άρκρο 27).

Είναι ςκόπιμο ο κατάλογοσ, που κεςπίηεται να είναι ενδεικτικόσ μάλλον

παρά εξαντλθτικόσ, ζτςι ϊςτε να μθν εμποδίηει τα δικαςτιρια να δίνουν λφςεισ ad

hoc ςε ςυγκεκριμζνεσ περιπτϊςεισ.

Από τισ διατάξεισ του νόμου προκφπτει ότι ο νόμοσ δεν επιβάλλει

περιοριςμό ςτθν δικαιοδοςία των Ελλθνικϊν δικαςτθρίων να αρχίςουν ι να

ςυνεχίςουν διαδικαςίεσ πτϊχευςθσ ςτθν Ελλάδα. φμφωνα με το άρκρο 28, ακόμθ

και μετά τθν αναγνϊριςθ μιασ αλλοδαπισ «κφριασ» διαδικαςίασ, τα Ελλθνικά

δικαςτιρια μποροφν να αρχίςουν μια διαδικαςία πτϊχευςθσ ςτθν Ελλάδα, εάν ο

οφειλζτθσ ζχει περιουςιακά ςτοιχεία ςτθν Ελλάδα. Εάν ο Ζλλθνασ νομοκζτθσ

επικυμοφςε να περιορίςει τθ δικαιοδοςία του ςε περιπτϊςεισ όπου ο οφειλζτθσ όχι

μόνο ζχει περιουςιακά ςτοιχεία αλλά και εγκατάςταςθ ςτθν Ελλάδα, θ υιοκζτθςθ

ενόσ τζτοιου περιοριςμοφ δεν κα ιταν δυνατι.

Page 18: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

18/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

Επιπρόςκετα, ο νόμοσ κεωρεί ότι θ αναγνωριςμζνθ κφρια αλλοδαπι

διαδικαςία ςυνιςτά απόδειξθ ότι ο οφειλζτθσ είναι αφερζγγυοσ, για τουσ ςκοποφσ

ζναρξθσ θμεδαπισ διαδικαςίασ (άρκρο 31).

Θ απομάκρυνςθ τθσ ανάγκθσ για επαναλαμβανόμενθ απόδειξθ

οικονομικισ αδυναμίασ μειϊνει τθν πικανότθτα, κακυςτερεί τθν ζναρξθ των

διαδικαςιϊν και απόκρυψθσ ι μεταφοράσ περιουςιακϊν ςτοιχείων.

Ο νόμοσ αςχολείται με τον ςυντονιςμό μεταξφ μιασ θμεδαπισ

διαδικαςίασ και μιασ αλλοδαπισ διαδικαςίασ ςχετικά με τον ίδιο οφειλζτθ (άρκρο

29) και διευκολφνει τον ςυντονιςμό μεταξφ δφο ι περιςςότερων αλλοδαπϊν

διαδικαςιϊν που αφοροφν τον ίδιο οφειλζτθ (άρκρο 30).

Ο ςτόχοσ των διατάξεων είναι να ενκαρρυνκοφν ςυντονιςμζνεσ

αποφάςεισ που κα επιτφγχαναν καλφτερα το ςκοπό και των δφο διαδικαςιϊν (π.χ.

μεγιςτοποίθςθ τθσ αξίασ των περιουςιακϊν ςτοιχείων του οφειλζτθ ι τθσ πλζον

επωφελοφσ αναδιοργάνωςθσ τθσ επιχείρθςθσ).

Προκειμζνου να επιτευχκεί ικανοποιθτικόσ ςυντονιςμόσ και προςαρμογι

τθσ διαδικαςίασ ςτισ μεταβαλλόμενεσ ςυνκικεσ, παρζχεται θ δυνατότθτα ςτο

δικαςτιριο να ςυνεργαςτεί ςτον μζγιςτο δυνατό βακμό με τα αλλοδαπά δικαςτιρια

και τουσ αλλοδαποφσ ςυνδίκουσ (άρκρα 25 και 30).

Όταν θ θμεδαπι διαδικαςία πτϊχευςθσ είναι ιδθ ςε εξζλιξθ κατά τον

χρόνο που ηθτείται θ αναγνϊριςθ μιασ αλλοδαπισ διαδικαςίασ, ο νόμοσ απαιτεί

κάκε ζννομθ προςταςία προσ όφελοσ τθσ αλλοδαπισ διαδικαςίασ να είναι ςυμβατι

με τθν θμεδαπι διαδικαςία.

Περαιτζρω, θ διεξαγωγι ιδθ διαδικαςίασ κατά τον χρόνο που

αναγνωρίηεται θ αλλοδαπι κφρια διαδικαςία, εμποδίηει τθν εφαρμογι του άρκρου

20. Όταν δεν υπάρχει θμεδαπι διαδικαςία ςε εκκρεμότθτα, το άρκρο 20 επιβάλλει

τθν αναςτολι των ατομικϊν διϊξεων ι διαδικαςιϊν εκτζλεςθσ εναντίον του

οφειλζτθ και τθν αναςτολι του δικαιϊματοσ του οφειλζτθ να μεταβιβάςει ι

επιβαρφνει τα περιουςιακά του ςτοιχεία.

Από τθν ζναρξθ τθσ θμεδαπισ διαδικαςίασ μετά τθν αναγνϊριςθ ι τθν

υποβολι αίτθςθσ για αναγνϊριςθ μιασ αλλοδαπισ διαδικαςίασ, θ ζννομθ

προςταςία θ οποία ζχει παραςχεκεί προσ όφελοσ τθσ αλλοδαπισ διαδικαςίασ,

πρζπει να επανεξεταςτεί και τροποποιθκεί ι λιξει εάν δεν είναι ςυμβατι με τθν

θμεδαπι διαδικαςία. Εάν θ αλλοδαπι διαδικαςία είναι κφρια διαδικαςία, θ

Page 19: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

19/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

αναςτολι όπωσ προβλζπεται από το άρκρο 20, πρζπει επίςθσ να τροποποιθκεί ι να

λιξει εάν δεν είναι ςυμβατι με τθν τοπικι διαδικαςία.

Όταν το δικαςτιριο αντιμετωπίηει περιςςότερεσ από μια αλλοδαπζσ

διαδικαςίεσ το άρκρο 30 προβλζπει τθν παροχι ζννομθσ προςταςίασ με τρόπο που

να διευκολφνει το ςυντονιςμό των αλλοδαπϊν διαδικαςιϊν. Εάν μία από τισ

αλλοδαπζσ διαδικαςίεσ είναι κφρια διαδικαςία, οποιαδιποτε ζννομθ προςταςία

πρζπει να είναι ςυμβατι με τθν κφρια αυτι διαδικαςία.

Άλλοσ κανόνασ που προορίηεται να βελτιϊςει το ςυντονιςμό

ςυντρεχουςϊν διαδικαςιϊν είναι και εκείνοσ για το ποςοςτό πλθρωμισ των

πιςτωτϊν (άρκρο 32). Προβλζπει ότι ζνασ πιςτωτισ, αναγγζλλοντασ απαιτιςεισ ςε

περιςςότερεσ από μια διαδικαςίεσ, δεν μπορεί να λάβει περιςςότερα από τθν

αναλογία πλθρωμισ που λαμβάνουν άλλοι πιςτωτζσ τθσ ίδιασ κατθγορίασ.

ΙΙΙ. Ανάλυςη των Κεφαλαίων του Νόμου

Σο Κεφάλαιο Αϋ18 οριοκετεί τον ςκοπό και το πεδίο εφαρμογισ του Νόμου

και παρακζτει ςειρά οριςμϊν για τουσ ςκοποφσ του. Σο Κεφάλαιο Βϋ19 ρυκμίηει

ηθτιματα πρόςβαςθσ αλλοδαπϊν ςυνδίκων και πιςτωτϊν ςε θμεδαπά δικαςτιρια.

Σο Κεφάλαιο Γϋ20 κακορίηει τθ διαδικαςία, τα αποτελζςματα και τθν ζννομθ

προςταςία ςυνεπεία αναγνϊριςθσ αλλοδαπισ πτωχευτικισ διαδικαςίασ. Σο

Κεφάλαιο Δϋ21 ρυκμίηει κζματα ςυνεργαςίασ με αλλοδαπά δικαςτιρια και

αλλοδαποφσ ςυνδίκουσ. Σο Κεφάλαιο Εϋ καλφπτει το ηιτθμα του ςυντονιςμοφ

ςυντρεχουςϊν πτωχευτικϊν διαδικαςιϊν ςτθν θμεδαπι και τθν αλλοδαπι22. Με το

κεφάλαιο Ηϋ τροποποιοφνται οι ρυκμίςεισ για τισ μετατάξεισ υπαλλιλων προσ το

Ελεγκτικό υνζδριο με ςκοπό τθ διεφρυνςθ του πεδίου εφαρμογισ τουσ,23

18 (άρκρα 1 ζωσ 8)

19 (άρκρα 9 ζωσ 14)

20 (άρκρα 15 ζωσ 24)

21 (άρκρα 25 ζωσ 27)

22 (28 ζωσ 32)

23 (άρκρο 33)

Page 20: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

20/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

κεςπίηονται ρυκμίςεισ περιοριςμζνθσ χρονικισ ιςχφοσ (ζωσ τθν 31.12.2014) ςτισ

διαδικαςίεσ ςυνδιαλλαγισ και αναδιοργάνωςθσ που προβλζπονται ςτον Πτωχευτικό

Κϊδικα,24 ενϊ ςυμπλθρϊνονται και οι ρυκμίςεισ τθσ διαδικαςίασ ςυναλλαγισ προσ

αποφυγι καταχρθςτικισ χρθςιμοποίθςθσ του κεςμοφ αυτοφ.

ΙΙΙΙ. Ζητήματα που προκφπτουν από τισ επί μέρουσ ρυθμίςεισ του

Νόμου

Tο άρκρο 2 περ. αϋ Νόμου ορίηει ωσ «αλλοδαπι διαδικαςία» τθ «ςυλλογικι

δικαςτικι ι διοικθτικι διαδικαςία ςε άλλο Κράτοσ, ςυμπεριλαμβανομζνθσ και τθσ

ςχετικισ με τθν πτϊχευςθ προςωρινισ διαδικαςίασ, θ οποία προχποκζτει τθν

αφερεγγυότθτα του οφειλζτθ και ςυνεπάγεται τθ μερικι ι ολικι ςτζρθςθ τθσ

διοίκθςθσ τθσ περιουςίασ του (πτωχευτικι απαλλοτρίωςθ) και το διοριςμό ςυνδίκου

προσ τον ςκοπό εκκακάριςθσ ι αναδιοργάνωςθσ».

θμειϊνεται ότι ο ανωτζρω οριςμόσ φαίνεται να απθχεί τθν ορολογία και τον

εννοιολογικό προςδιοριςμό που γίνεται από τον Κανονιςμό. Ο Πρότυποσ Νόμοσ

υιοκετεί, αντικζτωσ, ευρφτερθ διατφπωςθ, θ οποία δεν φαίνεται να ςυνδζει

απαραιτιτωσ τθν «αλλοδαπι διαδικαςία» με τθν «αφερεγγυότθτα» του οφειλζτθ,

τον διοριςμό «ςυνδίκου» ι τθν «πτωχευτικι απαλλοτρίωςθ»: υμφϊνωσ προσ το

άρκρο 2(α) του Προτφπου Νόμου θ «αλλοδαπι διαδικαςία» (“foreign proceeding”)

ορίηεται ωσ «θ ςυλλογικι δικαςτικι ι διοικθτικι διαδικαςία ςε άλλο Κράτοσ, θ

οποία περιλαμβάνει προςωρινι διαδικαςία, ςυμφϊνωσ προσ νόμο ςχετικό με τθν

αφερεγγυότθτα, ςτθν οποία διαδικαςία θ περιουςία και οι υποκζςεισ του οφειλζτθ

υπόκεινται ςε ζλεγχο ι εποπτεία από αλλοδαπό δικαςτιριο, προσ τον ςκοπό

αναδιοργάνωςθσ ι ρευςτοποίθςθσ».

φμφωνα με το άρκρο 2 περ. βϋ Νόμου, ωσ αλλοδαπι κφρια διαδικαςία ορίηεται θ

αλλοδαπι διαδικαςία που διεξάγεται ςτο κράτοσ ςτο οποίο ο οφειλζτθσ ζχει «το

κζντρο των κφριων ςυμφερόντων του». Περαιτζρω, με το άρκρο 16 παρ. 3 Νόμου

κεςπίηεται τεκμιριο ωσ προσ το κζντρο των κφριων ςυμφερόντων του οφειλζτθ,

ςυμφϊνωσ προσ το οποίο αυτό είναι ο τόποσ τθσ καταςτατικισ του ζδρασ, ςε

περίπτωςθ νομικοφ προςϊπου, ι τθσ ςυνικουσ διαμονισ του, ςε περίπτωςθ

24 (άρκρο 34)

Page 21: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

21/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

φυςικοφ προςϊπου. Ο εννοιολογικόσ προςδιοριςμόσ του «κζντρου των κφριων

ςυμφερόντων του οφειλζτθ» γεννά, ωςτόςο, ερμθνευτικά προβλιματα.

Όπωσ προαναφζρκθκε, ο όροσ αυτόσ απαντά ςτο άρκρο 3 του Κανονιςμοφ

(ΕΚ) 1346/2000, όπου ορίηεται ότι «αρμόδια για τθν ζναρξθ τθσ διαδικαςίασ

αφερεγγυότθτασ είναι τα δικαςτιρια του κράτουσ μζλουσ ςτο οποίο βρίςκεται το

κζντρο των κφριων ςυμφερόντων του οφειλζτθ». Απαντά επίςθσ ςτο άρκρο 4 παρ. 1

του Πτωχευτικοφ Κϊδικα, ςυμφϊνα με το οποίο «αρμόδιο πτωχευτικό δικαςτιριο

για τθν κιρυξθ τθσ πτϊχευςθσ είναι το πολυμελζσ πρωτοδικείο, ςτθν περιφζρεια του

οποίου ο οφειλζτθσ ζχει το κζντρο των κφριων ςυμφερόντων του». Με τθν

παράγραφο 2 του ίδιου άρκρου προβλζπεται ότι «κζντρο των κφριων ςυμφερόντων

είναι ο τόποσ, ςτον οποίο ο οφειλζτθσ αςκεί ςυνικωσ τθ διοίκθςθ των ςυμφερόντων

του και είναι αναγνωρίςιμοσ από τουσ τρίτουσ», κακϊσ και ότι «για τα νομικά

πρόςωπα τεκμαίρεται, μζχρι να αποδειχκεί το αντίκετο, ότι κζντρο των κφριων

ςυμφερόντων είναι ο τόποσ τθσ καταςτατικισ ζδρασ».

Ελλείψει, επομζνωσ, ςαφοφσ οριςμοφ τθσ ζννοιασ «κζντρο των κφριων

ςυμφερόντων» του οφειλζτθ ςτον Πρότυπο Νόμο και τον Κανονιςμό25, το ηιτθμα

του προςδιοριςμοφ των κριτθρίων για τθν ανεφρεςι του αποτελεί αντικείμενο

διαφορετικϊν νομολογιακϊν προςεγγίςεων από εκνικά δικαςτιρια ςε υποκζςεισ

διαςυνοριακϊν διαδικαςιϊν αφερεγγυότθτασ, κυρίωσ ςε περιπτϊςεισ εταιρειϊν

μελϊν ομίλων επιχειριςεων. Κατά μίαν άποψθ, το «κζντρο των κφριων

ςυμφερόντων» ταυτίηεται εννοιολογικά προσ τθν πραγματικι ζδρα του νομικοφ

προςϊπου. Οριςμζνα δικαςτιρια λαμβάνουν ωσ κριτιριο τον τόπο διοίκθςθσ των

οικονομικϊν ςυμφερόντων, ςτον οποίο αποφαςίηεται, οργανϊνεται και ελζγχεται ο

ςτρατθγικόσ και λειτουργικόσ ςχεδιαςμόσ του νομικοφ προςϊπου, ενϊ, κατ’ άλλθ

άποψθ, κρίςιμοσ είναι ο τόποσ τθσ άςκθςθσ τθσ (εξωτερικισ) επιχειρθματικισ

δραςτθριότθτασ, ο τόποσ, δθλαδι, όπου το νομικό πρόςωπο ςυναλλάςςεται με τουσ

πελάτεσ και τουσ προμθκευτζσ του26. Σο ηιτθμα ζχει απαςχολιςει και το Δικαςτιριο

τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ ςτο πλαίςιο τθσ ερμθνείασ του Κανονιςμοφ και, ιδίωσ, ςτισ

υποκζςεισ Eurofood (C-341/2004) και Staubitz-Schreiber (C-1/2004), όπου

επιςθμάνκθκε ότι το κζντρο των κφριων ςυμφερόντων πρζπει να εντοπίηεται βάςει

25 βλ. όμωσ ςθμείο 13 του Προοιμίου του.

26 βλ. ςυναφϊσ Χ. Μιχαθλίδου, ό.π., ςελ. 793 επ., Γ. Μιχαλόπουλο, Διαςυνοριακζσ κοινοτικζσ

πτωχεφςεισ, 2007, ςελ. 110 επ.

Page 22: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

22/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

αντικειμενικϊν και αναγνωρίςιμων από τρίτουσ κριτθρίων, προκειμζνου να υπάρχει

αςφάλεια δικαίου. Φαίνεται, δθλαδι, να καταλιγει το Δικαςτιριο τθσ Ευρωπαϊκισ

Ζνωςθσ ςε ςυνδυαςμό των δφο πρϊτων κεωριϊν.27

Είναι προφανζσ ότι, λόγω τθσ, κατά τα ανωτζρω, αναγκαίασ εκτίμθςθσ των

περιςτατικϊν τθσ εκάςτοτε ςυγκεκριμζνθσ περίπτωςθσ για τον προςδιοριςμό τθσ

ζννοιασ του κζντρου των κφριων ςυμφερόντων, παρζχεται ευχερϊσ θ δυνατότθτα

κεμελίωςθσ δικαιοδοςίασ ςε κράτοσ διαφορετικό από τθν καταςτατικι ζδρα του

νομικοφ προςϊπου, κυρίωσ ςε διαςυνοριακζσ διαδικαςίεσ αφερεγγυότθτασ ομίλων

εταιρειϊν ςτισ οποίεσ προορίηεται να ζχει εφαρμογι ο νζοσ νόμοσ.28

Τπό το φωσ αυτοφ του γεγονότοσ ζχει επιςθμανκεί από τθ κεωρία ο κίνδυνοσ

«ανταγωνιςμοφ» ωσ προσ τθ κεμελίωςθ διεκνοφσ δικαιοδοςίασ για τθν ζναρξθ

κφριασ διαδικαςίασ μεταξφ των δικαςτθρίων όπου βρίςκεται θ διοίκθςθ τθσ

μθτρικισ/ελζγχουςασ εταιρείασ (ωσ κζντρου των κφριων ςυμφερόντων τθσ

κυγατρικισ εταιρείασ) και εκείνων του κράτουσ τθσ καταςτατικισ ζδρασ τθσ

κυγατρικισ εταιρείασ, με αποτζλεςμα να παρζχεται ςτουσ ςυμμετζχοντεσ ςτθ

διαδικαςία αφερεγγυότθτασ, αναλόγωσ των εκάςτοτε ςυμφερόντων τουσ, θ

δυνατότθτα «άγρασ δικαςτθρίου».29 Είναι προφανζσ ότι με αυτό τον τρόπο

ευνοοφνται, τελικϊσ, τα ιςχυρά και πλζον ανταγωνιςτικά εκνικά ςυςτιματα

αφερεγγυότθτασ ςε βάροσ των ςυςτθμάτων των υπολοίπων κρατϊν.30

Σο άρκρο 2 εδ. ςτϋ Νόμου ορίηει ωσ «εγκατάςταςθ» τον «τόπο εργαςιϊν,

όπου ο οφειλζτθσ αςκεί οιαδιποτε μθ προςωρινι οικονομικι δραςτθριότθτα ςτθν

οποία χρθςιμοποιεί τον ανκρϊπινο παράγοντα και άλλα περιουςιακά ςτοιχεία».

θμειϊνεται ότι, κατά τον οριςμό του άρκρου 2(f) του Προτφπου Νόμου, ωσ

εγκατάςταςθ νοείται ο τόποσ εργαςιϊν, ςτον οποίο ο οφειλζτθσ αςκεί οποιαδιποτε

μθ προςωρινι (non-transitory) οικονομικι δραςτθριότθτα «με ανκρϊπινα μζςα και

αγακά ι υπθρεςίεσ» («with human means and goods or services»).

27 βλ. Α. Μεταλλθνό, ό.π., ςελ. 166-170.

28 και όχι ο Κανονιςμόσ, κατά τθν ερμθνεία του οποίου το Δικαςτιριο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ

δυςχερϊσ δζχεται τθν ανατροπι του τεκμθρίου τθσ καταςτατικισ ζδρασ.

29 «forum shopping», δθλαδι, μεταφοράσ τθσ δικαιοδοςίασ από το ζνα κράτοσ ςτο άλλο με ςκοπό τθ

βελτίωςθ τθσ νομικισ κατάςταςθσ του οφειλζτθ.

30 βλ., ςυναφϊσ, Χ. Μιχαθλίδου, ό.π., ςελ. 793 επ.

Page 23: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

23/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

Σο άρκρο 3 ορίηει ότι, ςε περίπτωςθ που διάταξθ του νζου νόμου ςυγκροφεται

με υποχρζωςθ του Ελλθνικοφ Κράτουσ θ οποία απορρζει από διεκνι ςυνκικθ ι

διακρατικι ςυμφωνία, υπεριςχφουν οι όροι τθσ ςυνκικθσ ι ςυμφωνίασ. Όπωσ

προαναφζρκθκε ςτθν Ειςαγωγι, ο Πρότυποσ Νόμοσ, ο οποίοσ κακίςταται εςωτερικό

δίκαιο με το νζο νόμο, δεν αποτελεί διεκνι ςυνκικθ, παρά το γεγονόσ ότι ζχει

προζλκει από όργανο του Ο.Θ.Ε., αλλά προτεινόμενο υπόδειγμα νόμου, θ υιοκζτθςθ

του οποίου, πάντωσ, εν όλω ι εν μζρει, δεν είναι υποχρεωτικι.31

Βαςικι καινοτομία του Προτφπου Νόμου, τθν οποία φαίνεται να υιοκετεί και

ο νζοσ νόμοσ, είναι τα λεγόμενα πρωτόκολλα, δθλαδι ςυμφωνίεσ που μποροφν να

ςυνάπτονται μεταξφ των οργάνων τθσ πτωχευτικισ διαδικαςίασ, επομζνωσ των

ςυνδίκων ι των δικαςτθρίων, οι οποίεσ ποικίλλουν αναλόγωσ προσ τθν υπό κρίςθ

περίπτωςθ αφερεγγυότθτασ και μποροφν να αφοροφν, επί παραδείγματι, τθν κοινι

διαχείριςθ των περιουςιακϊν ςτοιχείων ι των επιχειριςεων του οφειλζτθ που

βρίςκονται ςε περιςςότερα κράτθ, τον ςυντονιςμό των προςπακειϊν εξυγίανςθσ

των επιχειριςεϊν του ι, ακόμθ, τθν ταυτόχρονθ εκποίθςθ ςθμαντικϊν ςτοιχείων

του ενεργθτικοφ τθσ περιουςίασ του. Οι ςυμφωνίεσ αυτζσ μποροφν να ζχουν είτε

απλϊσ προγραμματικό είτε δεςμευτικό χαρακτιρα, και αποκτοφν πρόςκετθ

πρακτικι ςθμαςία προκειμζνου περί πτϊχευςθσ εταιρειϊν που ανικουν ςε όμιλο

επιχειριςεων. Εξάλλου, το ηιτθμα τθσ αφερεγγυότθτασ ομίλων επιχειριςεων

απαςχολεί και τθν Ομάδα Εργαςίασ V τθσ UNCITRAL. Όπωσ, μάλιςτα, προκφπτει από

τα ζωσ τϊρα δθμοςιευμζνα κείμενα εργαςίασ32 επί των προτάςεων ανακεϊρθςθσ

του Νομοκετικοφ Οδθγοφ τθσ UNCITRAL για το Πτωχευτικό Δίκαιο,33 για τθν

αντιμετϊπιςθ των ηθτθμάτων διαςυνοριακισ αφερεγγυότθτασ ομίλων επιχειριςεων

προκρίνεται θ χριςθ πρωτοκόλλων/ςυμφωνιϊν.

θμειϊνεται, περαιτζρω, ότι, τα τελευταία ζτθ, θ χρθςιμοποίθςθ

πρωτοκόλλων ςε διαςυνοριακζσ διαδικαςίεσ αφερεγγυότθτασ αυξάνεται ςυνεχϊσ.34

31 βλ. Ευ. Περάκθ, ό.π., ςελ. 765-766, Γ. Μιχαλόπουλο, ό.π., ςελ. 71 επ., Ε. Μουςταΐρα, ό.π., ςελ. 722

επ.

32 38θ υνεδρίαςθ τθσ Ομάδασ V, 19-23.4.2010, Α/CN.9/WG.V/WP.92/ Add.1, ςελ. 21-23.

33 «UNCITRAL Legislative Guide on Insolvency Law».

34 ενδεικτικϊσ, πρωτόκολλα ζχουν ςυναφκεί ςτο πλαίςιο των υποκζςεων Lehman Brothers (2009),

Madoff (2009), Nortel Networks (2009), Swissair (2003), Pioneer (2001). Βλ. UNCITRAL Practice Guide

on Cross Border Insolvency Cooperation, 2010, ςελ. 97-116.

Page 24: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

24/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

Θ ωσ άνω πρακτικι των ςυμφωνιϊν/πρωτοκόλλων είναι οικεία ςε χϊρεσ τθσ

αγγλοςαξονικισ οικογζνειασ δικαίου. τισ χϊρεσ, όμωσ, του θπειρωτικοφ δικαίου,

όπωσ θ Ελλάδα, κα μποροφςε να υπάρξει προβλθματιςμόσ ωσ προσ τθ δυνατότθτα

δζςμευςθσ εκνικϊν δικαςτθρίων από τθν κρίςθ και τθ βοφλθςθ δικαςτθρίων ι

ςυνδίκων άλλων χωρϊν, κακϊσ και ωσ προσ τα περικϊρια δράςθσ του εκνικοφ

δικαςτι ςχετικά με τθ ςφναψθ ςυμφωνιϊν με αλλοδαπά δικαςτιρια και

αλλοδαποφσ ςυνδίκουσ.35

υμφϊνα με το άρκρο 27 του νζου νόμου θ ςυνεργαςία που υπάρχει μεταξφ

των δικαςτθρίων, θμεδαπϊν ι αλλοδαπϊν, και των ςυνδίκων, θμεδαπϊν ι

αλλοδαπϊν, γίνεται με κάκε πρόςφορο νόμιμο μζςο, ενϊ ακολουκεί ενδεικτικι

απαρίκμθςθ των μζςων αυτϊν, ϊςτε να καταλείπεται ευρφ πεδίο ςτα όργανα τθσ

πτϊχευςθσ να υιοκετοφν μζςα που ανταποκρίνονται καλφτερα ςτισ ιδιαιτερότθτεσ

κάκε ςυγκεκριμζνθσ περίπτωςθσ αφερεγγυότθτασ. τα μζςα αυτά φαίνεται να

ςυγκαταλζγονται και τα προαναφερκζντα «πρωτόκολλα», δεδομζνου ότι το ςτοιχ. δϋ

του προτεινόμενου άρκρου αναφζρεται ςτθν ζγκριςθ ι εφαρμογι από τα

δικαςτιρια ςυμφωνιϊν που αφοροφν τον ςυντονιςμό των διαδικαςιϊν. Σο ωσ άνω

άρκρο δεν αναφζρεται ρθτϊσ ςε ςυμφωνίεσ ςυνδίκων, αλλά πρζπει, ςτο πλαίςιο

του ενδεικτικοφ χαρακτιρα τθσ ανωτζρω απαρίκμθςθσ, και βάςει του επιχειριματοσ

«εκ του μείηονοσ το ζλαςςον», να ερμθνευκεί ότι καταλαμβάνει και αυτζσ.

φμφωνα με το άρκρο 36 του νόμου, θ ιςχφσ αυτοφ του νόμου αρχίηει από τθ

δθμοςίευςι του ςτθν Εφθμερίδα τθσ Κυβερνιςεωσ. Χριηει, ενδεχομζνωσ,

διευκρίνιςθσ, εάν οι διατάξεισ των άρκρων 1 ζωσ 32, με τισ οποίεσ ενςωματϊνεται ο

Πρότυποσ Νόμοσ, εφαρμόηονται και επί πτωχεφςεων οι οποίεσ εμπίπτουν ςτο πεδίο

εφαρμογισ των προτεινόμενων ρυκμίςεων και οι οποίεσ ζχουν ιδθ ξεκινιςει είτε

ςτθν Ελλάδα είτε τθν αλλοδαπι.

V. Επίλογοσ

35 βλ. Ευ. Περάκθ, Μερικζσ ςκζψεισ για το διεκνζσ πτωχευτικό δίκαιο, μετά τον Κανονιςμό 1346/2000

και τον Πρότυπο Νόμο τθσ UNCITRAL, ό. π., ςελ. 770 επ.

Page 25: προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στο πρότυπο νόμο του έτους 1997

Προςαρμογι του Ελλθνικοφ Δικαίου ςτο Πρότυπο Νόμο του ζτουσ 1997 για τθ “Διαςυνοριακι Πτϊχευςθ” τθσ Επιτροπισ των Θνωμζνων Εκνϊν

για το Διεκνζσ Εμπορικό Δίκαιο

Ν.Γ.

25/25 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Τηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: [email protected]

Με το νζο Πτωχευτικό Κϊδικα (ν. 3588/2007) και τθν αντιμετϊπιςθ των διακοινοτικϊν

πτωχεφςεων με τον Κανονιςμό 1346/2000/ΕΚ, με τθν υιοκζτθςθ και προςαρμογι ςτον

«Πρότυπο Νόμο για τισ Διαςυνοριακζσ Πτωχεφςεισ» ολοκλθρϊνεται το ςφςτθμα τθσ

πτϊχευςθσ, με βάςθ τισ νζεσ τάςεισ του Πτωχευτικοφ Δικαίου διεκνϊσ και τθν

ομοιομορφία των ρυκμίςεων για κζματα διαςυνοριακϊν πτωχεφςεων.