. : 1940ΦώτηςΜ Φυτσιλής Αφηγήσεις από τον πόλεμο του

Ο Φώτης Μάρκου Φυτσιλής σπούδασε στην Ζαρίφειο Παιδαγωγική Ακαδημία Αλεξανδρούπολης και όταν τελείωσε στρατεύτηκε και πήγε στη

. Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Σύρου Μετά από επτά μήνες φοίτησης στη 5/ σχολή τοποθετήθηκε ως ανθυπολοχαγός Πεζικού στο ο Σύνταγμα

. Τρικάλων Υπηρέτησε ως έφεδρος Ανθυπολοχαγός στον Ελληνοιταλικό 1940. πόλεμο του Περιγράφει τις περιπέτειες του πολέμου όπως τις έζησε

στο μέτωπο και αποκαλύπτει τη σκληρή μοίρα όσων έπεσαν ηρωϊκά . μαχόμενοι για την ελευθερία της πατρίδος μας Τα όσα διαδραματίστηκαν

στον πόλεμο τα αφηγήθηκε στον υιό του Γεώργιο στο πατρικό τους σπίτι 11 1993.στο Καλλίθηρο Καρδίτσας στις Αυγούστου

- 1940 . Υπηρέτησα στη σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Σύρου το Μας 5/ βγάλανε σε επτά μήνες και εγώ τοποθετήθηκα στο ο Σύνταγμα . 2 Πεζικού Τρικάλων Στις Νοεμβρίου έφυγα με το λόχο μου και . βρέθηκα στο μέτωπο Φτάσαμε στη Σαμαρίνα και εκεί βρήκα το φίλο

. μου το Θανάση Μητσιάδη επίσης Ανθυπολοχαγό Μόλις με είδε με πλησίασε και άρχισε να τραβάει και να κόβει τα γυαλιστερά κουμπιά

. « .της χλαίνης μου Που πας βρε Φώτη με αυτά τα λαμπερά κουμπιά » . Θα γίνεις ωραίος στόχος στους Ιταλούς Εγώ αναγκάστηκα να ψάξω

. να βρω σύρμα να δέσω τη χλαίνη μου- . Ηπρώτη μεγάλη μάχη που δώσαμε ήταν κοντά στην Κόνιτσα

1

ΗΚόνιτσα όπως είναι σήμερα

- Μπήκαμε στη μάχη μεσημέρι για να στηρίξουμε το ιππικό μας που . κινδύνευε Προχωρούσαμε και οι στρατιώτες πρώτη φορά άκουγαν το

. : « θόρυβο από πραγματικά πυρά Μου λέει ένας στρατιώτης τι είναι ;» -« , , .». αυτά που σφυρίζουν σφήκες του λέω καλύψου Μετά με

. φώναξαν κάποιοι στρατιώτες να πάω προς τα δεξιά Κάνω να κινηθώ « , ».και με τραβάει ο στρατιώτης δίπλα μου λέγοντας μη θα σκοτωθείς

.Εγώ ξανασκέφτηκα και κάνω ένα άλμα και ανέβηκα προς τα πάνω .Πήραμε το ύψωμα γιατί εκεί είχε μεγάλη επιτυχία το πυροβολικό μας

Εφτά κανόνια ιταλικά ήταν σκόρπια και γύρω ιταλοί στρατιώτες . σκοτωμένοι Προχωρήσαμε και πέσαμε στον ιταλικό εφοδιασμό που

. τον είχαν εγκαταλείψει Οι στρατιώτες μας καθώς ήταν και νηστικοί . , άρπαζαν ότι εύρισκαν Τσιγάρα τρόφιμα ήταν εγκαταλειμμένα

. .γύρω Βλέπουμε κάτι καζάνια που έμοιαζαν σαν ψηχαστήρες . Κάποιοι στρατιώτες τα άνοιξαν και μέσα είχαν ζεστά μακαρόνια Ο Λοχαγός όμως δεν επέτρεψε στους στρατιώτες να φάνε φοβούμενος

. ότι θα τα είχα δηλητηριάσει οι Ιταλοί Μετά μου δίνει εντολή να κάνω . αναγνώριση Παίρνω μερικούς στρατιώτες και προχωράω προς το

12 / χωριό Καβάσιλα που βρίσκεται σε απόσταση χιλ μέτρων από την . Κόνιτσα

2

12 Το χωριό Καβάσιλα χιλ από την πόλη της Κόνιτσας

- . . Πουθενά Ιταλοί Είχαν οπισθοχωρίσει Γυρίζοντας πάλι στο ίδιο σημείου του ιταλικού εφοδιασμού βλέπω ένα χωριανό μου τον . Θανάση Παπακώστα Αυτός έτρωγε με τη χούφτα τα μακαρόνια που

. « » ,είχαμε αφήσει και είχε γεμίσει το πρόσωπό του Ρε Θανάση του , « λέω Εμείς τα αφήσαμε γιατί νομίσαμε ότι τα είχα δηλητηριασμένα

.» : « , , οι Ιταλοί Μου απάντησε Α τι λες εδώ έφαγε όλος ο λόχος από ». αυτά Που λογάριαζαν οι στρατιώτες με την πείνα που είχαν όταν . είδαν τα μακαρόνια των Ιταλών

- Προχωρήσαμε δυτικά από τα Καβάσιλα και ήρθε διαταγή το μεσημέρι . να κάνουμε επίθεση Επρεπε να περάσουμε από μια γέφυρα πάνω στο

. ποτάμι Σκέφτηκα και το είπα στο Λοχαγό πως οι Ιταλοί θα την είχαν . επισημασμένη τη γέφυρα με εκρηκτικά Ο Λοχαγός μετέφερε τους

. φόβους μου στον Ταγματάρχη Χειμαργιώτη Ψάξαμε να βρούμε . κάποιο μέρος στο ποτάμι που δεν κυλούσαν ορμητικά τα νερά Καθώς

,ανεβήκαμε σε ένα ύψωμα άρχισαν οι Ιταλοί να μας βάζουν με οβίδες Αναγκαστήκαμε να ματαιώσουμε το πέρασμα του ποταμού για την

. άλλη ημέρα Το πρωϊ της άλλης μέρας βρήκαμε ένα πέρασμα και – . περάσαμε δυο δυο κόντρα στα ορμητικά νερά Οι Ιταλοί δε μας

. έβαλλαν καθόλου και περάσαμε το ποτάμι ανενόχλητοι Μόνο . αριστερά μας ακούγονταν βροντές όπλων Προχωρήσαμε μέσα στην

. Αλβανία και καταλάβαμε το Λιασκοβίκι

3

Το Λιασκοβίκι όπως είναι σήμερα

Θυμάμαι πως όλο αυτό το διάστημα μόνο στη Σαμαρίνα είχα κοιμηθεί σε . σπίτι Από κει και έπειτα επι έξη μήνες όλο μέσα στα χιόνια και στο

. 41 τσουχτερό κρύο Την ημέρα των Φώτων το κάναμε επίθεση πάνω σε ένα , 1200. ύψωμα το Ηταν απότομα τα υψώματα εκείνα και σταματήσαμε σε

. . ένα ξέφωτο Δίπλα ήταν μια ρεματιά Φτιάξαμε τα αντίσκηνα για να . περάσουμε το βράδυ Το πρωϊ άρχισαν οι Ιταλοί να μας βάζουν με οβίδες

. πυροβολικού Οι οβίδες όσο πήγαινε και χαμήλωναν λες και θα μας έπαιρνα . τα κεφάλια μας Μέσα στη σκηνή μου ήρθε ο υπολοχαγός Χρήστος

. : « . Κανταρτζής από τα Τρίκαλα Μου λέει Δεν είμαστε καλά εδώ Φώτη Δεν .» . πάμε παρακάτω στη ρεματιά όπου είναι πιο απυρόβλητο το μέρος Εγώ του

: « , .». απάντησα Χρήστο κάθησε να φτιάξω το τσάϊ και μετά πάμε Είχα ανάψει ένα καλώδιο και προσπαθούσα να ζεστάνω το νερό σε μια

. καραβάνα Ο Χρήστος δεν περίμενε γιατί έβλεπε πως οι οβίδες όσο πήγαινε . « , , », και χαμήλωναν περισσότερο Α εγώ θα πάω άμα θες έλα και σύ είπε ο

. Χρήστος και έφυγε Κατέβηκε κάτω στη ρεματιά και εκεί κάποιοι στρατιώτες του έδωσαν μια πέτρα και κάθισε γύρω από τη φωτιά που είχαν

. , ανάψει Ξαφνικά μια οβίδα πέφτει πάνω του τον σήκωσε ψηλά και τον . σκότωσε Πήγαμε κάτω και είδαμε το κακό που έγινε και κάποιο τον

. : « , έκλεγαν Τότε ένας από μας τους είπε Μην κλαίτε γιατί δεν ξέρετε τι μας ».περιμένει και μας

- .Από κει προχωρήσαμε αλλά οι Ιταλοί όλο έφευγαν κινηγημένοι . Ανεβήκαμε πάνω στα βουνά της Τρεπεσίνας Ηταν τέτοια η παγωνιά

ώστε δεν μπορούσες με την καραβάνα να ξύσεις χιόνι για να πιεις . . νερό Εκεί έπαθαν πολύ στρατιώτες κρυοπαγήματα Υποφέραμε την

. παγωνιά και το κρύο Δε μέναμε σε αντίσκηνα αλλά μέσα στα χιόνια . τυλιγμένοι με κουβέρτες Είμαστε πλέον κοντά στους Ιταλούς και οι

. . μάχες μαίνονταν Εγώ αρρώστησα με σαράντα πυρετό Τότε γίνονταν . η ορκωμοσία μας στο βαθμό του Ανθυπολοχαγού Εγώ δεν πήγα στην

.ορκωμοσία γιατί ο γιατρός με έβγαλε άρρωστο για το νοσοκομείο

4

: « «Τότε ο ταγματάρχης εμπόδισε την μετακίνησή μου λέγοντας Αμα . » -πάει ο κΦυτσιλής στο νοσοκομείο πρώτα πρέπει να πάω εγώ τόσο

. απαραίτητος ήμουνα εκεί Την άλλη μέρα ήρθε ο παππάς και . ορκίστηκα στη σκηνή Μετά πήγαμε απέναντι σε ένα ύψωμα και εκεί

. ήρθε ένας παππάς και έκανε λειτουργία και κοινωνήσαμε Θυμάμαι πως ο παππάς είχε για θυμιατό μια χειρομομβίδα ιταλική και με αυτή

. . θυμιάτιζε Εν τω μεταξύ είχα γίνει καλά Από κει βλέπαμε κάθε βράδυ 731 .το ύψωμα όπου καιγόταν ο τόπος από τα βλήματα των ιταλών

.Την ημέρα ήταν χαλασμός από τις βολές τις ιταλικής αεροπορίας ‘ . Ολη η Τρεπεσίνα καίγονταν αλλά εμάς μας φύλαξε η Παναγία Ηρθε

. διαταγή να αντικαταστήσουμε ένα άλλο τάγμα Ανεβαίνοντας προς τα πάνω κοντά στο Χάνι βενογκάζι αντάμωσα τον χωριανό μου τον

. Θωμά Ράπτη Ενώ μιλούσαμε πέφτουν κοντά μας δύο . –« ».οβίδες Απομακρύνθηκε λέγοντας μόνο Αντε καλή τύχη Φώτη

Ανεβήκαμε πάνω και εγώ έφτιαξα τα χαρακώματα στην . κορυφογραμμή Ο Λοχαγός Γκερέκος με παρατήρησε γιατί δεν τα

. : « έφτιαξα στην πλαγιά Τότε του είπα είναι πιο καλά εδώ πέρα γιατί . θα έχουμε καλύτερο απυρόβλητο Οι ιταλικές οβίδες δεν μπορούν να

χτυπήσουν γιατί λίγο να σηκώσου την κάνη των όπλων θα φύγουν τα .» . βλήματα πέρα προς την Κλεισούρα Μείναμε εκεί και στην αρχή

. είχαμε ησυχία Ξημερώνοντας όμως η Ενάτη Μαρτίου άρχισε η .μεγάλη επίθεση των ιταλών την οποία διηύθυνε ο ίδιος οΜουσολίνι

- . Το προηγούμενο βράδυ είδα ένα όνειρο Είδα ότι είχα πάει στο σπίτι μου στο χωριό μου και κάνοντας να μπω μέσα μου έφραξε το δρόμο . . μια αρκούδα Τότε εγώ πήρα ένα ξύλο και την κυνήγησα

- 9/ . Το πρωϊ άρχισε η μεγάλη επίθεση της της Μαρτίου Χαλούσε ο . κόσμος από τα πυρά Κάνω να βγω από το αντίσκηνο και πέφτει μια

. . , οβίδα μπροστά Μπαίνω πάλι μέσα Ε λέω τί το αντίσκηνο θα με ; . φυλάξει Κάνω ένα άλμα και βγαίνω έξω Ο υποκόμος μου ο Λατίνος

. . τραυματίστηκε εκεί Περνάω από το Αμπρί του Λοχαγού Αυτός είχε , . ένα Αμπρί με τέσσερες σειρές δέντρων σκέτο φρούριο Λέω στο

: « , , Λοχαγό Δε θα περάσουν είδα όνειρο σημαδιακό την κινήγησα την .» αρκούδα Τότε αυτός μου δίνει τα κάλια του και το χαρτοφύλακα και

. εγώ είχα τη διοίκηση του λόχου Πάω να μπω στο χαράκωμα και μια , . οβίδα πέρασε δίπλα μου ξυστά ευτυχώς δε με πήρε Κατευθύνθηκα

. προς το πολυβολείο Βλέπω μπροστά μου μακριά σε ένα αυλάκι μια . ομάδα ιταλών που έβαζε πυρά προς το δέκατο λόχο Λέω στον

.: « .» . πολυβολητή Βάλε εκεί πέρα που είναι μια ομάδα ιταλών Αυτός : « , ;» . : «δεν κατάλαβε και ρώταγε Πού πού είναι Τότε εγώ του είπα , .» . Ασε ρε δώσε σε μένα το πολυβόλο και βγες έξω Μπαίνω εγώ μέσα . στο πολυβολείο και προσπάθησα να σκοπεύσω Η οπή του

.πολυβολείου ήταν μικρή και δεν μπορούσαν να σκοπεύω καλά . Παίρνω το πολυβόλο και βγαίνω έξω Εκεί που πάω να ρίξω μια οβίδα

. πέφτει επάνω στο πολυβολείο και το έκανε θρύψαλα Με πήραν τα . χώματα και οι πέτρες και με έριξαν κάτω Ηρθαν οι στρατιώτες και με

. . σήκωσαν Ευτυχώς με φύλαξε ο Θεός που δεν ήμουν μέσα Γυρίζω στη . , θέση μου στο χαράκωμα Τόσες οβίδες εγκαιροφλεγή

, , . βλήματα σφαίρες καιγόταν ο τόπος γύρω μας Μόνο για τον εαυτός

5

. σου ήξερες ότι ήσουν ζωντανός Νόμιζες ότι ψυχή δεν είχε . . απομείνει Τέτοια ήταν η κόλαση στη μάχη

- , Ερχεται εκεί που καθόμουν ένα δεκανέας ο Πατεράκης από την . , . Κρήτη Ψηλός λεβεντόπαιδο Κάθησε απέναντί μου στο χαράκωμα

. : « ,και πιάσαμε κουβέντα για τη μάχη Μου έλεγε κύριε Ανθυπολοχαγέ , άμα σπάσουν εδώ σε μας δεν τους κρατάνε πουθενά ούτε στην

.» . . Αθήνα Ενώ έλεγε αυτά πέφτει μια οβίδα επάνω μας Καπνός και βοή . με ζάλισαν Οταν ξεθάμπωσα βλέπω όλο το χέρι μου και τη χλαίνη

. . μου γεμάτη στα αίματα Νόμισα ότι χτυπήθηκα και σηκώθηκα Δεν είχα τραυματιστεί αλλά δίπλα μου ο Πατεράκης είχε γύρει και ένα

. μέρος της κεφαλής του είχε πέσει πάνω στη χλαίνη μου Ηρθαν οι . στρατιώτες τον πήραν και σε λίγη ώρα ξεψύχησε και πάει Ετσι έπεσε

.στη μάχη ο ήρωας ΔεκανέαςΠατεράκης

- . Το βράδυ πήγα να βάλω σκοπούς Πήρα τους στρατιώτες και πήγα . προς την πλαγιά κάτω Κοιτάω και βλέπω όλο σκοτωμένους και

. – τραυματίες Ιταλούς Μπόνο γκρέκο από δώ μπόνο γκρέκο από κει . : « φώναζαν οι τραυματίες ιταλοί Λέω στους στρατιώτες Κουβαλάτε

.» - όσους τραυματίες μπορείτε Κάποιοι δικοί μας έψαχναν να βρουν . : « κάτι να φάνε Μου λέει ένα στρατιώτης Εδώ ένας τραυματίας

.» . ιταλός δείχνει εκεί πέρα ότι είναι ο αξιωματικός του Πάω προς τα . κει και βρίσκω τον ιταλό αξιωματικό ξαπλωμένο ανάσκελα Ήταν

. τραυματισμένος στα πόδια Σηκώθηκε λίγο και έπιασε τα δικά μου τα . χέρια και τα φίλησε ευχαριστώντας για τη σωτηρία του Είπα στους

στρατιώτες και έφεραν μια κουβέρτα και τον τύλιξαν και τον ανέβασαν επάνω για να τον προωθήσουμε στα μετόπισθεν για . περίθαλψη Στους τραυματίες δεν κάναμε διάκριση ανάμεσα σε

. Έλληνες και Ιταλούς Συνεχίσαμε να μεταφέρουμε και άλλους . Ιταλούς τραυματίες Εγώ ξεχάστηκα για μια στιγμή και νόμισα ότι

.τελείωσε ο πόλεμος και κατέβαινα όλο και πιό κάτω στη ρεματιά Είχα παρασυρθεί από τους τραυματίες γιατί ένιωσα συναισθηματικά πως

. υπέφεραν Ξαφνικά μέσα στα δέντρα ακούω ένα απότομο θρόϊσμα . φυλλωσιάς Κατάλαβα ότι κοντά μου ήταν γεροί ιταλοί και σιγά σιγά

γύρισα πίσω και άρχισα να ανεβαίνω ώσπου βλέπω να κατεβαίνουν . : « , δικοί μας στρατιώτες Με ρώτησαν Τι δεν θα μεταφέρουμε

;.» : « , άλλους Τους είπα Οχι γυρίστε πίσω γιατί ποιο κάτω είναι γεροί .» . Ιταλοί και αύριο θα έχουμε τα ίδια Μάλιστα την ημέρα εκείνη

. πιάσαμε και πολλούς αιχμαλώτους Είχαμε ένα λοχία ο οποίος κάθε φορά που κατέβαινε προς τους Ιταλούς αιχμαλώτιζε και τους έφερνε - . δέκα δέκα Οι αιχμάλωτοι έβγαζαν ότι είχαν στις τσέπες τους αλλά

. τίποτα δεν παίρναμε από αυτούς Από εκεί τους παίρναμε και τους . οδηγούσαμε στο τάγμα

- , Θυμάμαι ότι την πρώτη μέρα που είμαστε εκεί κατόρθωσε ένα ιταλικό τάγμα να περάσει από το δρόμο του Μοναστέρο χωρίς να

. βληθεί από πουθενά Όταν φτάσαν κάτω στην κοιλάδα τους πήραν . είδηση οι δικοί μας και άρχισαν να τους χτυπούν Αναγκάστηκαν να

παραδοθούν όλοι τους και έτσι πιάσαμε αιχμάλωτο ένα ολόκληρο .Ιταλικό τάγμα

6

- Κυριακή 9η Μαρτίου 1941, έναρξη της επίθεσης των Ιταλών στο 731

- 731. Ενα ύψωμα μεσολαβούσε από μας και το θρυλικό Διοικητής του 2/ 731 ου τάγματος που ήταν πάνω στο ήταν ο Ταγματάρχης

. 731 ¨ ¨ Δημήτριος Κασλάς Το ύψωμα το ονομάσαμε Γολγοθά γιατί έγινε πεδίο σκληρών μαχών με τους Ιταλούς που επιζητούσαν λυσσαλέα

. την κατάληψή του Πρώτη φορά παρακολούθησα μάχη και έβλεπα και . 710 τις δύο πλευρές να μάχονται σκληρά Από το ύψωμα έβλεπα τους

δικούς μας να ανεβαίνουν και τους Ιταλούς να προσπαθούν να . κρατηθούν Τους πλησίαζαν οι δικοί μας και κόντευαν να πέσουν

επάνω τους και εγώ αγανακτούσα από την έκβαση της μάχης όπως ακριβώς όταν κανείς παρακολουθεί έναν αθλητικό αγώνα όπου

.υποστηρίζει τη μία πλευρά

. 710, 720 731Σκιτσογράφημα του ΦώτηΜ Φυτσιλή που απεικονίζει τα τρία υψώματα και

- Το πυροβολικό μας έριχνε επάνω στους Ιταλούς και τους λύχνιζε . ¨ ψηλά με τρομερή ευστοχία Ολοι εμείς που παρακολουθούσαμε τη μάχη εκδηλώναμε τη χαρά μας κάθε φορά που το πυροβολικό μας

. πετύχαινε το στόχο του Ηταν η μόνη φορά που έβλεπα τη μάχη από . 710 . απόσταση Εμείς κρατούσαμε το με όλες μας τις δυνάμεις Οι

731 Έλληνες μαχητές του τελικά απώθησαν τους Ιταλούς που ,αποκαμωμένοι εγκατέλειψαν τελικά την προσπάθεια κατάληψής του

. αφήνοντας εκατοντάδες στρατιώτες στο πεδίο της μάχης Εγώ μερικές φορές πήγαινα σε ένα διπλανό λόχο πυροβολικού και . ζητούσα πυρά υποστήριξης Αυτοί μας στήριξαν με πλάγια πυρά στην

710. προσπάθειά μας να κρατήσουμε το-

7

-

731 .Πινακίδα πάνω στο ύψωμα τοποθετήθηκε από Δυτικοθεσσαλούς

- . Ηρθε διαταγή να αντικατασταθούμε από ένα άλλο τάγμα Η διαταγή έλεγε πως έπρεπε να μείνει ένας δικός μας αξιωματικός για να

. . κατατοπίσει τους νέους Τότε πήρε η μπόρα εμένα Έμεινα εγώ και : « μαζί μου έμεινε και ένας δεκανέας ο οποίος μου είπε Κύριε

. Ανθυπολοχαγέ αν μείνεις εσύ θα μείνω και εγώ μαζί σου Το είπε . αυτό ενώ δεν ήταν υποχρεωμένος να μείνει Τέτοια ήταν η εκτίμηση

. που μου είχαν οι στρατιώτες πάνω στο μέτωπο Μείναμε το βράδυ και ήρθε το νέο τάγμα και θυμάμαι μόλις έπαιρναν το δρόμο για να

. μπούνε στο χαράκωμα ο καθένας τους έκανε το σταυρό του Ηταν άκαπνοι και δεν ήξεραν από μάχες και την άλλη μέρα τρεις φορές

. βγήκαν από το χαράκωμα Εγώ τότε βγήκα μπροστά τους και τους : « ; ;είπα Που πάτε έξω από το χαράκωμα Οταν βρέχει δε θα βραχείς

; Υπάρχει καλύτερη ασφάλεια από το χαράκωμα Οι Ιταλοί δεν πρόκειται να ανέβουν επάνω αρκεί ένα πολυβόλο να ρίχνει πάνω

.» τους- , . Βράδιασε πάει μεσάνυχτα και ακόμα να φύγουμε Είπαν στον

: « ταγματάρχη Χειμαργιώτη Τους αξιωματικούς που αφήσαμε δεν ;» : « τους ειδοποιήσατε να έρθουν Ο Ταγματάρχης απάντησε Αμα ...» . είναι χαζοί και καθίσουν να σκοτωθούν Ετσι μη έχοντας

ειδοποιηθεί εγώ και ο Δεκανέας επιστρέψαμε εκεί που ήταν τα , . μαγειρεία στο Χάνι Βενουγκάζι Που να βρούμε το λόχο μέσα στη

. : «νύχτα Προχωρήσαμε και όπου βρίσκαμε καμιά μονάδα φωνάζαμε 11/ ;» . ος Λόχος Αναγκαστήκαμε να γυρίσουμε πίσω στα μαγειρεία και

. μαζί με αυτούς φτάσαμε στο λόχο Εκεί κατακουρασμένος βρήκα μια . λακκούβα και ξάπλωσα με μια κουβέρτα Με πήρε ο ύπνος και . .κοιμήθηκα μέχρι το ηλιοβασίλεμα Τόσο είχα κουραστεί

- . Μας μετέφεραν από κει στο κεντρικό μέτωπο Εν τω μεταξύ άνοιξε . 6 41. και η Γερμανία μέτωπο μαζί μας Ηταν Απριλίου το Πήγαμε στη

Μπόροβα και πιο κει στη Συνίτσα απο την οποία η Κορυτσά απείχε . περί τις δύο ώρες Στη Μπόροβα άρχισαν να έρχονται τα Γερμανικά

, . τα αεροπλάνα τα γνωστά Στούκας Βλέπω στην πλαγιά που βρισκόμασταν δυο αξιωματικούς που είχαν ανοίξει μια κονσέρβα και

. έτρωγαν Πήγα και εγώ κοντά τους και μου έδωσαν μια μπουκιά ψωμί

8

. και λίγη κονσέρβα Δεν πρόλαβα να μασήσω τη μπουκιά μου και . ‘ φτάνουν τα γερμανικά αεροπλάνα Οπως ήμουν πεσμένος έβλεπα σαν

τριχιά τις σφαίρες από τα μυδράλια των αεροπλάνων να έρχονται . . πάνω μας Ευτυχώς τελικά δεν μας πέτυχαν Εκεί σκοτώθηκαν

. μερικοί στρατιώτες μας- . Ηρθε διαταγή να κάνουμε υποχώρηση Ζητήσαμε από τους

.στρατιώτες να συνταχθούν ώστε να περπατάμε συντεταγμένα .Καθώς φτιάχναμε γραμμές έφτασαν ξανά τα γερμανικά στούκας

Κάνω να πιάσω μια θέση να καλυφτώ και με φωνάζει ένας : « , στρατιώτης Μη αυτού σκοτώθηκε ο Ρούσας ο Ταχυδρόμος από

.». . τους Σοφάδες Πέρασε η επίθεση αυτή χωρίς απώλειες Βαδίζαμε . « »προς το Λιασκοβίκι και κάποια ώρα ακούμε καμπάνα Είναι Πάσχα

. φώναξαν κάποιοι στρατιώτες Ξημέρωνε Κυριακή του Πάσχα και οι . καμπάνα χτυπούσε για την Ανάσταση Φτάσαμε σε μια πλαγιά που το

. . μέρος ήταν δασωμένο Εκεί μείναμε Την άλλη μέρα έρχεται ο : « Λοχαγός και μου δίνει ένα κομματάκι κρέας λέγοντας Να για να

– - ». καλοσκαιρίσεις Χριστός Ανέστη Χρόνια Πολλά Δώσαμε και στους .στρατιώτες από λίγη γαλέττα για τη χρονιάρα μέρα

- . Φτάσαμε στο Λιασκοβίκι Είχε γίνει η συνθηκολόγηση με τους . Γερμανούς και άρχισε η επιστροφή στα μέρη μας Το ίδιο πάλι . . δρομολόγια της επιστροφής Πήγαμε στην Κόνιτσα Περνώντας από

. την Κόνιτσα συνάντησα τον χωριανό μου τον Νάσιο Γκαζούνη Ο . : « Νάσιος πήγαινε προς την Αλβανία Τον ρώτησα Πού πάς ρε

;» . Νάσιο Αυτός μου απάντησε πως είχε ένα μουλάρι με κουραμάνες . και του το έκλεψαν Τον έπεισα να γυρίσει πίσω μια και ο πόλεμος .είχε τελειώσει και ήταν άσκοπο να αναζητήσει το κλεμμένο μουλάρι

. Θυμάμαι για τον Νάσιο ένα περιστατικό Είχε έρθει και με βρήκε . κάπου στην Αλβανία μέσα στα χιόνια Αφού κουβεντιάσαμε για το

χωριό βγήκε από τη σκηνή μου και είδε έξω δύο φανέλ ες καινούργιες . : « ; πάνω στα χιόνια Μου λέει Τις θέλεις αυτές τις φανέλες Να τις ;» . πάρω Του είπα να τις πάρει και όταν τις σήκωσε είδε

.τρομοκρατημένος πως ήταν γεμάτες ψείρες και τις πέταξε μακριά- Στο δρόμο της επιστροφής έφτασα την Πέμπτη μετά το Πάσχα στο

, Φανάρι Καρδίτσας και από κει στο χωριό μου το Καλλίθηρο τότε . Σέκλιζα Μεγάλη ήταν η χαρά της Μάνας μου και του Πατέρα μου

. : « καθώς ήμουνα και μοναχογιός Λέει η μάνα μου Α παιδάκι μου εγώ ’ . παρακαλούσα την Παναγία να σ έχει καλά Κάθε βράδυ έκανα

σαράντα μετάνοιες και τόσο ζαλιζόμουν που δεν μπορούσα να βρω . την πόρτα να μπω στο δωμάτιο Ως εδώ ακούγονταν τα κανόνια των

.» Ιταλών στη μεγάλη επίθεση και ο πατέρας μου να την ηρεμήσει : « έλεγε στη μάνα μου Τι πάντα μπροστά στη μάχη θα είναι ο γιός

; . .»μας είναι και άλλοι ο γιός μας μπορεί να είναι ασφαλής ποιο πίσω

9

10