, 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

32
1 , 18.7.2001 COM(2001) 416 ,

Transcript of , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

Page 1: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

1

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ

Βρυξέλλες, 18.7.2001COM(2001) 416τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ

ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

Page 2: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

2

Πίνακας περιεχοµένων

1. Εισαγωγή ................................................................................................................. 3

2. ∆ιεθνείς εξελίξεις στην προαγωγή βασικών κανόνων εργασίας ................................ 4

2.1. Προς µία διεθνώς καλύτερη κοινωνική διαχείριση.................................................... 4

2.1.1. Αναγνώριση της παγκοσµιότητας των βασικών κανόνων εργασίας: Η παγκόσµια

διάσκεψη κορυφής του 1995για την κοινωνική ανάπτυξη........................................ 5

2.1.2. Ενίσχυση των βασικών κανόνων εργασίας στη ∆ΟΕ: Η διακήρυξη του 1998για τις

θεµελιώδεις αρχές και δικαιώµατα στην εργασία ...................................................... 5

2.1.3. Προς µία ευρύτερη προοπτική: ∆ηµιουργία οµάδας εργασίας της ∆ΟΕ για την

κοινωνική διάσταση της παγκοσµιοποίησης ............................................................. 7

2.1.4. Στο πλαίσιο του εµπορίου: Η υπουργική διακήρυξη του ΠΟΕ το 1996στηΣιγκαπούρη .............................................................................................................. 8

2.1.5. Μία σύνθετη σχέση: η µελέτη του ΟΟΣΑ για το διεθνές εµπόριο και τους βασικούς

κανόνες εργασίας ..................................................................................................... 9

2.1.6. Ανάπτυξη διεθνών κωδίκων δεοντολογίας: προς µία εταιρική κοινωνική ευθύνη ... 10

3. Βασικά αξιώµατα της προσέγγισης της ΕΕ ............................................................. 11

3.1. Οι κανόνες εργασίας ως καίριο στοιχείο της κοινωνικής πολιτικής της ΕΕ ............. 12

3.2. Απόρριψη προσεγγίσεων που βασίζονται σε κυρώσεις στην εµπορική πολιτική ..... 12

3.3. Η µείωση της φτώχειας και ο σεβασµός των θεµελιωδών δικαιωµάτων στην αναπτυξιακή βοήθει

4. Πρωτοβουλία της ΕΕ για την προώθηση διεθνών δράσεων .................................... 14

5. Στοιχεία για περαιτέρω δράση σε επίπεδο ΕΕ και σε διεθνές επίπεδο ..................... 15

5.1. Βελτίωση της δράσης σε διεθνές επίπεδο ............................................................... 15

5.1.1. Παροχή µεγαλύτερης αποτελεσµατικότητας στα µέσα της ∆ΟΕ ............................. 15

5.1.2. Αυξανόµενη στήριξη για πολυµερή τεχνική βοήθεια και στα πλαίσια της ∆ΟΕ ..... 17

5.1.3. Έναρξη φόρουµ για διεθνή διάλογο........................................................................ 17

5.2. Συγκέντρωση των µέσων πολιτικής της ΕΕ ............................................................ 18

5.2.1. Αύξηση των εµπορικών κινήτρων: Σύστηµα Γενικευµένων Προτιµήσεων.............. 18

5.2.2. ∆ιµερείς σχέσεις: Συµφωνίες, βοήθεια και ενδυνάµωση ικανοτήτων . .................... 20

5.2.3. Καλύτερη χρήση των Αξιολογήσεων των Επιπτώσεων στη Βιωσιµότητα (ΑΕΒ).... 22

5.3. Ιδιωτικά και εθελοντικά καθεστώτα για την προαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας: Κοινωνι

6. Συµπεράσµατα ....................................................................................................... 24

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ................................................................................................................ 27

Page 3: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

3

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ1

Η πολύπλοκη σχέση µεταξύ παγκοσµιοποίησης και προαγωγής βασικών κανόνων εργασίαςαντιµετωπίζεται µε ολοένα αυξανόµενη προσοχή. Οι πολίτες αντιλαµβάνονται ότι ένα

ισόρροπο παγκόσµιο οικονοµικό σύστηµα, πρέπει να προάγει την κοινωνική ανάπτυξη και ταθεµελιώδη δικαιώµατα, και ότι το τρέχον µοντέλο διαχείρισης δεν καλύπτει επαρκώς τα

ζητήµατα αυτά. Το ενδιαφέρον του ευρωπαϊκού κοινού για το εν λόγω ζήτηµα εξακολουθείνα παραµένει έντονο. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζει µια µεγαλύτερη συνειδητοποίηση των

επιπτώσεων της παγκοσµιοποίησης, ένα µεγαλύτερο ενδιαφέρον για οικονοµικές σχέσειςεπωφελείς για όλους τους εµπλεκόµενους και την αναγνώριση ότι οι εµπορικές και

επενδυτικές ροές θα πρέπει να ωφελούν στο µέγιστο βαθµό τον πληθυσµό και να στηρίζουνεκείνους που συµµετέχουν στις διαδικασίες παραγωγής και συµβάλλουν στην οικονοµική

ανάπτυξη. Το αυξανόµενο ενδιαφέρον του κοινού έχει ως βάση την αναγνώριση τηςπαγκοσµιότητας των βασικών κανόνων εργασίας και δεν αποσκοπεί να αµφισβητήσει το

συγκριτικό πλεονέκτηµα των αναπτυσσόµενων χωρών µε τα χαµηλά ηµεροµίσθια. Ο βασικόςαυτός στόχος προαγωγής θεµελιωδών δικαιωµάτων και βιώσιµης ανάπτυξης

αντικατοπτρίζεται στη θέση της ΕΕ, όπως αυτή εκτίθεται στα συµπεράσµατα του Συµβουλίουτου 19992.

Μέσα στην ίδια την Ευρώπη, η αναγνώριση ότι η βιώσιµη οικονοµική ανάπτυξη συµβαδίζειµε την κοινωνική συνοχή – πράγµα το οποίο σηµαίνει σεβασµό των βασικών κανόνων

εργασίας –ενισχύει πλέον τους στρατηγικούς στόχους της οικονοµικής και κοινωνικήςπολιτικής της ΕΕ. Πράγµατι, η έννοια της αλληλοϋποστήριξης των κοινωνικών και

οικονοµικών πολιτικών βρίσκεται στο κέντρο του προγράµµατος της ΕΕ για την κοινωνικήπολιτική, το οποίο εγκρίθηκε στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Νίκαιας, το ∆εκέµβριο του

2000.Επιπροσθέτως, τα θέµατα αυτά θα εξετασθούν στο πλαίσιο της Στρατηγικής ΑειφόρουΑνάπτυξης της ΕΕ, µεταξύ άλλων, στην ανακοίνωση που αφορά τη συµβολή της Ένωσης

στην επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης σε παγκόσµιο επίπεδο, την οποία όπως συµφωνήθηκεστο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του Γκέτεµποργκ, προτίθεται να υποβάλει η Επιτροπή, έως τον

Ιανουάριο του 2002.

Οι υπάρχουσες διεθνείς οικονοµικοί και κοινωνικοί κανόνες και δοµές δεν είναι

ισορροπηµένες σε παγκόσµιο επίπεδο3. Η παγκόσµια διαχείριση της αγοράς αναπτύχθηκεταχύτερα από ό,τι η παγκόσµια κοινωνική διαχείριση. Ο µηχανισµός επιβολής της ∆ΟΕ, πουπεριορίζεται σε επικυρούµενες συµβάσεις, έχει περιορισµένη αποτελεσµατικότητα.Αντιθέτως, ο Παγκόσµιος Οργανισµός Εµπορίου (ΠΟΕ), µε το βασιζόµενο σε κανόνες

σύστηµά του και το δεσµευτικό µηχανισµό του διευθέτησης διαφορών, αποτελεί έναν ισχυρόκαι σχετικά αποτελεσµατικό οργανισµό. Η σχετική αυτή ισχύς του ΠΟΕ οδήγησε σε

αιτήµατα να αναλαµβάνει δράση και σε τοµείς εκτός του εµπορικού πεδίου, χρησιµοποιώντας

1Η παρούσα ανακοίνωση συµπληρώνει την ανάλυση που έγινε µε την ανακοίνωση του 1996της Επιτροπής, ηοποία επικεντρώθηκε στο εµπορικό σύστηµα και στους διεθνώς αναγνωρισµένους κανόνες εργασίας,COM(96)402τελικό/2 της 4ης Σεπτεµβρίου 1996.

2Τα συµπεράσµατα βρίσκονται στο παράρτηµα 1 της παρούσας ανακοίνωσης.

3Ο Γενικός Γραµµατέας των ΗΕ, Koffi Annan,στην έκθεσή του στη ∆ιάσκεψη Κορυφής της Χιλιετίας δήλωσεότι"...τελευταίες δεκαετίες έχει προκύψει µια ανισορροπία µεταξύ επιτυχηµένων προσπαθειών για την

κατάρτιση αυστηρών και απολύτως εφαρµοζόµενων κανόνων που διευκολύνουν την επέκταση των

παγκόσµιων αγορών, ενώ οι προσπάθειες για την προώθηση εξίσου έγκυρων κοινωνικών στόχων, όπως οικανόνες εργασίας, το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώµατα ή η µείωση της φτώχειας, έχουν µείνει πίσω".

Page 4: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

4

έτσι τα µέσα του για ενίσχυση της διαχείρισης σε άλλους τοµείς πολιτικής, όπως στουςκανόνες εργασίας και το περιβάλλον. Ωστόσο, η ∆ΟΕ είναι, και πρέπει να παραµείνει, η

αρµόδια οργάνωση για τον καθορισµό και ενασχόληση µε τους κανόνες εργασίας, και µιαεπανεξισορρόπηση του παγκόσµιου συστήµατος θα πρέπει να επιζητήσει την ενίσχυση του

κοινωνικού πυλώνα ξεκινώντας από τους µηχανισµούς της ∆ΟΕ και όχι του ΠΟΕ.

Οι ευρύτερες αυτές πτυχές της παγκόσµιας διαχείρισης από µόνες τους εκφεύγουν του πεδίου

εφαρµογής της παρούσας ανακοίνωσης αν και επηρεάζουν το ζήτηµα της προαγωγήςβασικών κανόνων εργασίας. Οι προβληµατισµοί αυτοί µας βοηθούν να κατανοήσουµε τη

δυναµική των διεθνών εξελίξεων στον εν λόγω τοµέα κατά την προηγούµενη δεκαετία καθώςκαι να προσδιορίσουµε δρόµους για την προαγωγή της κοινωνικής ανάπτυξης στο πλαίσιο

της παγκοσµιοποίησης. Ειδικότερα, οι προβληµατισµοί αυτοί τονίζουν τη στενή διασύνδεσηµεταξύ εµπορίου και επενδύσεων, οικονοµικής ανάπτυξης και κοινωνικής ανάπτυξης και την

ανάγκη αντιµετώπισης των ζητηµάτων αυτών µε έναν ολοκληρωµένο τρόπο. Το γεγονόςαυτό απαιτεί µια πολυκλαδική προσέγγιση για την προαγωγή βασικών κανόνων εργασίας.

Αντικείµενο της παρούσας ανακοίνωσης είναι να περιγράψει στρατηγική για τη βελτίωση τηςκοινωνικής διαχείρισης και την προώθηση βασικών κανόνων εργασίας, µε σκοπό την

ενίσχυση της συνεισφοράς της παγκοσµιοποίησης στην κοινωνική ανάπτυξη και στοσεβασµό θεµελιωδών δικαιωµάτων. Στον καθορισµό της στρατηγικής αυτής, η ανακοίνωση

προτείνει τη χρήση µέσων σε διάφορους τοµείς πολιτικής, σε διεθνές και σε ευρωπαϊκόεπίπεδο, επιδιώκοντας έτσι να ορίσει µια περιεκτική και πολυκλαδική προσέγγιση

2. ∆ΙΕΘΝΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

2.1. Προς µία διεθνώς καλύτερη κοινωνική διαχείριση

∆ιεθνείς συζητήσεις για τη σχέση µεταξύ παγκοσµιοποίησης και κοινωνικής ανάπτυξης έχουνγίνει σε διάφορα φόρα, µεταξύ άλλων, κατά τη διάσκεψη κορυφής των Ηνωµένων Εθνών για

τη χιλιετηρίδα, και µε διάφορους βαθµούς επικέντρωσης.4 Οι συζητήσεις αυτέςαντικατοπτρίζουν τη γενική στήριξη στην προαγωγή βασικών κανόνων εργασίας και τη

µεγαλύτερη αναγνώριση της κοινωνικής ανάπτυξης ως αναγκαίου συστατικού παράγοντα τηςβιώσιµης ανάπτυξης. Υπογραµµίζουν, επίσης, ξεκάθαρα τη δυσκολία αντιµετώπισης της

αλληλεπίδρασης µεταξύ εµπορίου και κοινωνικών ζητηµάτων µε τρόπο που να λαµβάνειδεόντως υπόψη του τους προβληµατισµούς όλων των µερών. Η µεγαλύτερη ανησυχία είναι

ότι ο συσχετισµός εµπορίου και κοινωνικών ζητηµάτων µπορεί να αποτελέσει αντικείµενοκατάχρησης για σκοπούς προστατευτισµού ή να ανοίξει το δρόµο για αυξηµένη προσφυγή σε

εµπορικές κυρώσεις. Αξίζει, επίσης, να σηµειωθεί ότι, κατά τα τελευταία έτη, παρατηρήθηκεσηµαντική αύξηση των ιδιωτικών εθελοντικών πρωτοβουλιών για την προώθηση της

εφαρµογής βασικών κανόνων εργασίας, οι οποίες είτε ξεκίνησαν από εταιρείες είτε είχαν ωςστόχο την υποστήριξη των δραστηριοτήτων τους. Οι πρωτοβουλίες αυτές µπορούν να

θεωρηθούν ότι συµβάλλουν στη βελτίωση της κοινωνικής διαχείρισης και στην προαγωγήβασικών κανόνων εργασίας, παράλληλα µε µέτρα στα οποία εµπλέκονται κυβερνήσεις και

άλλοι δηµόσιοι φορείς. Η Επιτροπή ξεκίνησε δηµόσια συζήτηση για τέτοιες πρωτοβουλίες

4Επισκόπηση των διεθνών εξελίξεων και δραστηριοτήτων από διεθνείς οργανισµούς βρίσκεται στο έγγραφο της

∆ΟΕ για την οµάδα εργασίας του Νοεµβρίου του 2000για τις κοινωνικές διαστ΄σεις της παγκοσµιοποίησης:Εξελίξεις σε άλλους οργανισµούς: ανασκόπηση των εξελίξεων σε άλλους διεθνείς οργανισµούς και όργανασχετικά µε το έργο της οµάδας εργασίας, GV.279/WP/SDG/1.

Page 5: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

5

στην πράσινη βίβλο της µε τίτλο "Προαγωγή ενός ευρωπαϊκού πλαισίου για την εταιρικήκοινωνική ευθύνη".5

2.1.1. Αναγνώριση της παγκοσµιότητας των βασικών κανόνων εργασίας: Η παγκόσµιαδιάσκεψη κορυφής του 1995για την κοινωνική ανάπτυξη

Το 1995, για πρώτη φορά, η παγκόσµια διάσκεψη κορυφής για την κοινωνική ανάπτυξηαντιµετώπισε την κοινωνική διάσταση της παγκοσµιοποίησης στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο,προσφέροντας έτσι πλήρη αναγνώριση στην κοινωνική συνιστώσα της βιώσιµης ανάπτυξης.

Στη διακήρυξη της Κοπεγχάγης για την κοινωνική ανάπτυξη, οι συµµετέχουσες χώρες

αναγνώρισαν ότι η παγκοσµιοποίηση6

δηµιουργεί ευκαιρίες για βιώσιµη οικονοµικήµεγέθυνση και ανάπτυξη της παγκόσµιας οικονοµίας, καθώς επίσης και για ανταλλαγή

εµπειριών και αµφίδροµη γόνιµη ανάπτυξη ιδεωδών, πολιτισµικών αξιών και φιλοδοξιών.Παράλληλα αναγνώρισαν ότι, πολύ συχνά, τις αλλαγές και τις διεργασίες προσαρµογής

συνοδεύουν η φτώχεια, η ανεργία και η κοινωνική αποσύνθεση. Η διακήρυξη τηςΚοπεγχάγης αναγνώρισε την πρόκληση της διαχείρισης της διαδικασίας της

παγκοσµιοποίησης µε τρόπο ώστε να αυξηθούν τα οφέλη της και να µειωθούν τα ενδεχόµενααρνητικά της αποτελέσµατα στους ανθρώπους.

Στο πρόγραµµα δράσης7, οι κυβερνήσεις δεσµεύτηκαν να “διαφυλάττουν και να προάγουν τοσεβασµό για τα θεµελιώδη δικαιώµατα των εργαζοµένων, συµπεριλαµβανοµένης της

απαγόρευσης της καταναγκαστικής και της παιδικής εργασίας, της ελευθερίας τουσυνεταιρίζεσθαι και του δικαιώµατος της οργάνωσης και των συλλογικών

διαπραγµατεύσεων, της ίσης αµοιβής για άνδρες και γυναίκες για εργασία ίσης αξίας και τηςµη εφαρµογής διακρίσεων στην απασχόληση, µε πλήρη εφαρµογή των συµβάσεων της

∆ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (∆ΟΕ) στην περίπτωση κρατών που είναι συµβαλλόµεναµέρη στις εν λόγω συµβάσεις και λαµβανοµένων υπόψη των αρχών που προβλέπονται στις εν

λόγω συµβάσεις στην περίπτωση χωρών που δεν αποτελούν συµβαλλόµενα µέρη, ώστε ναεπιτυγχάνεται έτσι πραγµατικά βιώσιµη οικονοµική µεγέθυνση και βιώσιµη ανάπτυξη.” Έτσι,για πρώτη φορά, η διάσκεψη κορυφής καθόρισε βασικούς κανόνες εργασίας και αναγνώρισετην παγκοσµιότητά τους, καθιστώντας τους ευθύνη όλων των κυβερνήσεων και όχι µόνον

εκείνων που έχουν επικυρώσει τις σχετικές συµβάσεις.

2.1.2. Ενίσχυση των βασικών κανόνων εργασίας στη ∆ΟΕ: Η διακήρυξη του 1998 γιατις θεµελιώδεις αρχές και δικαιώµατα στην εργασία

Η διάσκεψη κορυφής στην Κοπεγχάγη, µε την πρόσθετη ώθηση που δόθηκε από τη µελέτη

του ΟΟΣΑ το 1996και την υπουργική διακήρυξη του ΠΟΕ στη Σιγκαπούρη, έδωσε ώθησηστην υιοθέτηση της διακήρυξης της ∆ΟΕ το 1998για τις θεµελιώδεις αρχές και δικαιώµατα

στην εργασία8. Η εν λόγω διακήρυξη απετέλεσε σηµαντικό βήµα προόδου για την παγκόσµια

5 COM(2001)xτης 18ης Ιουλίου 2001.6Ορίζεται ως "αποτέλεσµα αυξηµένης ανθρώπινης κινητικότητας, βελτιωµένων επικοινωνιών, µεγάλης αύξησηςτου εµπορίου και των ροών κεφαλαίου και τεχνολογικών εξελίξεων", ∆ιακήρυξη της Κοπεγχάγης για τηνκοινωνική ανάπτυξη και το πρόγραµµα δράσης της παγκόσµιας διάσκεψης κορυφής για την κοινωνική

ανάπτυξη της 12ης Μαρτίου 1995.7Παράγραφος 54 (β): Επέκταση της παραγωγικής απασχόλησης και µείωση της ανεργίας, βελτιωµένη ποιότητατης εργασίας και της απασχόλησης.

8Εγκρίθηκε στις 18 Ιουνίου 1998 από τη ∆ιεθνή Συνδιάσκεψη Εργασίας στην 86η σύνοδό της. Η εν λόγω

σηµαντική εξέλιξη αναγνωρίστηκε και στηρίχθηκε στη Συνδιάσκεψη της Κοπεγχάγης +5 στη Γενεύη το

2000,η οποία δέσµευσε τους συµµετέχοντες να "σέβονται, να προάγουν και να πραγµατώνουν τις αρχές που

Page 6: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

6

αναγνώριση βασικών κανόνων εργασίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συµφωνία ότιόλα τα µέλη της ∆ΟΕ, συµπεριλαµβανοµένων και εκείνων που δεν έχουν επικυρώσει τις

σχετικές συµβάσεις, υποχρεούνται υπό την ιδιότητα τους ως µέλη της ∆ΟΕ, να προωθήσουνκαι να εφαρµόσουν τις αρχές που αφορούν τα θεµελιώδη δικαιώµατα των συµβάσεων της

∆ΟΕ. Ο σηµαντικότερος στόχος της διακήρυξης ήταν να εξασφαλίσει την παγκόσµιααναγνώριση και εφαρµογή των βασικών κανόνων εργασίας, όπως διαµορφώθηκαν στη

διάσκεψη κορυφής της Κοπεγχάγης και στην ίδια τη διακήρυξη.

Η διακήρυξη του 1998 επιβεβαίωσε τους τέσσερις βασικούς κανόνες εργασίας που

καθορίστηκαν από τη διάσκεψη κορυφής στην Κοπεγχάγη:

Ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και ουσιαστική αναγνώριση του δικαιώµατος των

συλλογικών διαπραγµατεύσεων

Εξάλειψη όλων των µορφών καταναγκαστικής ή υποχρεωτικής εργασίας

Ουσιαστική κατάργηση της παιδικής εργασίας

Εξάλειψη των διακρίσεων στην απασχόληση και το επάγγελµα

Οι εν λόγω τέσσερις βασικοί κανόνες εργασίας καλύπτονται επί του παρόντος από οκτώσυµβάσεις της ∆ΟΕ9.

Η διακήρυξη του 1998εισήγαγε επίσης έναν µηχανισµό παρακολούθησης για την προαγωγήτης παγκόσµιας εφαρµογής των βασικών κανόνων εργασίας, ο οποίας ισχύει για όλα τα µέλη

της ∆ΟΕ, συµπεριλαµβανοµένων και εκείνων που δεν έχουν επικυρώσει τις αντίστοιχεςσυµβάσεις της ∆ΟΕ. Ο µηχανισµός αυτός παρακολούθησης, ο οποίος αποβλέπει να

συνδράµει τις προσπάθειες που καταβάλλονται από τα κράτη µέλη, είναι πρόσθετος στουςεποπτικούς µηχανισµούς που προβλέπονται από το καταστατικό της ∆ΟΕ για την εφαρµογή

των επικυρωµένων συµβάσεων, καθώς και στην ειδική διαδικασία για την ελευθερία τουσυνεταιρίζεσθαι, η οποία εφαρµόζεται ήδη στα κράτη που δεν την έχουν επικυρώσει.

∆ιαθέσιµα µέσα στην ∆ΟΕ για την προαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας

1.Ο εποπτικός µηχανισµός

α) Τακτική κατάρτιση εκθέσεων για την εφαρµογή των επικυρωµένων συµβάσεων της ∆ΟΕ

Κάθε δύο έως πέντε έτη, τα µέλη υποβάλλουν έκθεση για τα µέτρα που ελήφθησαν για την εφαρµογή των συµβάσεων πουέχουν επικυρώσει. Οι εν λόγω εκθέσεις εξετάζονται από µία επιτροπή εµπειρογνωµόνων (CEACR), η οποία µπορεί ναεντοπίσει ειδικά προβλήµατα και να απαιτήσει πρόσθετες πληροφορίες. Παρόλο που οι εκθέσεις αυτές καλύπτουν όλες τις

συµβάσεις της ∆ΟΕ, µεγάλος αριθµός παρατηρήσεων της CEACR αφορά την εφαρµογή των θεµελιωδών συµβάσεων της∆ΟΕ. Πρόσθετη πίεση µπορεί να ασκηθεί από την ετήσια συνδιάσκεψη της ∆ΟΕ µέσω της τριµελούς επιτροπής για τηνεφαρµογή των συµβάσεων και συστάσεων.

β) ∆ιαδικασία καταγγελιών

Πέραν των τακτικών εποπτικών µέσων, το καταστατικό της ∆ΟΕ προβλέπει και ειδικότερες δράσεις. Έτσι, τα µέλη της ∆ΟΕµπορούν να προβαίνουν σε καταγγελίες βάσει των διατάξεων του άρθρου 26 ενώ, βάσει των διατάξεων του άρθρου 24, καιοι οργανώσεις των εργοδοτών και των εργαζοµένων έχουν τη δυνατότητα να κάνουν παραστάσεις. Η εν λόγω διαδικασίαµπορεί να οδηγήσει στη σύσταση επιτροπής έρευνας, στην οποία συµµετέχουν εκπρόσωποι των εργοδοτών και των

περιλαµβάνονται στη διακήρυξη της ∆ΟΕ για τις θεµελιώδεις αρχές και δικαιώµατα στην εργασία και την

παρακολούθησή τους".9Οι οκτώ συµβάσεις της ∆ΟΕ και ο υφιστάµενος αριθµός επικυρώσεων από τα µέλη της ∆ΟΕ απαριθµούνται

στο παράρτηµα 2.

Page 7: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

7

εργαζοµένων και της ∆ΟΕ. Όταν µια χώρα δεν εκτελεί τις συστάσεις κάποιας επιτροπής έρευνας της ∆ΟΕ, η ∆ΟΕ µπορεί νακληθεί να εφαρµόσει τις διατάξεις του άρθρου 33.Σύµφωνα µε το άρθρο αυτό, το διαχειριστικό όργανο της ∆ΟΕ µπορεί, σεπερίπτωση σοβαρής και συνεχούς παραβίασης, να προτείνει στη συνδιάσκεψη µέτρα για τη διασφάλιση της συµµόρφωσηςµε τις συστάσεις της επιτροπής έρευνας.

Τον Ιούνιο του 2000, η συνδιάσκεψη της ∆ΟΕ ενέκρινε δράση βάσει του άρθρου 33 λόγω της µη συµµόρφωσης τηςΒιρµανίας/Μυανµάρ µε τις συστάσεις της ∆ΟΕ όσον αφορά την αποτελεσµατική κατάργηση της καταναγκαστικής εργασίας.Ήταν η πρώτη φορά στην 81ετή ιστορία της ∆ΟΕ που η συνδιάσκεψη κατέφυγε σε τέτοιου είδους µέτρα. Το ψήφισµασυνιστούσε στα µέλη της οργάνωσης να ανασκοπήσουν, υπό το φως των συµπερασµάτων της επιτροπής έρευνας, τιςενδεχόµενες σχέσεις τους µε το υπόψη κράτος µέλος και να λάβουν κατάλληλα µέτρα για να µην µπορεί το εν λόγω µέλος ναεκµεταλλευτεί τις σχέσεις αυτές για να διαιωνίσει ή να επεκτείνει το σύστηµα της καταναγκαστικής ή υποχρεωτικής

εργασίας. Οι διεθνείς οργανισµοί κλήθηκαν επίσης να επανεξετάσουν, στο πλαίσιο των αρµοδιοτήτων τους και υπό το φωςτων συµπερασµάτων της επιτροπής έρευνας, οποιαδήποτε ενδεχόµενη συνεργασία τους µε το εν λόγω µέλος και ναδιακόψουν, όπου κρίνεται σκόπιµο, το συντοµότερο δυνατό οποιαδήποτε δραστηριότητα η οποία θα µπορούσε να έχει ωςαποτέλεσµα, έµµεσα ή άµεσα, την υποκίνηση της πρακτικής της καταναγκαστικής ή υποχρεωτικής εργασίας. Αποµένειακόµη να διασαφηνιστεί η σχέση µεταξύ οποιασδήποτε εµπορικής φύσεως ενέργειας, στην οποία µπορεί να επιλέξουν ταµέλη να προβούν στο εν λόγω πλαίσιο, και των κανόνων του ΠΟΕ – ειδικότερα τα άρθρα XX και XXI της GATT.

2.Η συνέχεια στη διακήρυξη του 1998για τις θεµελιώδεις αρχές και τα δικαιώµατα στην εργασία

α) Κατάρτιση εκθέσεων για τις θεµελιώδεις εργασιακές αρχές και δικαιώµατα από χώρες που δεν έχουν προβεί σεεπικύρωσή τους

Ως συνέχεια της διακήρυξης της ∆ΟΕ του 1998,εισήχθη η απαίτηση της κατ’ έτος κατάρτισης εκθέσεως µέσω της οποίας οιχώρες που δεν έχουν προβεί σε επικύρωση πρέπει να παρουσιάζουν τα µέτρα που έλαβαν για την προαγωγή των αρχών τωνθεµελιωδών συµβάσεων. Οι εν λόγω εκθέσεις δηµοσιεύονται κάθε χρόνο σε µια ετήσια ανασκόπηση. Οµάδες εργοδοτών καιεργαζοµένων µπορούν να υποβάλουν σχόλια σχετικά µε τις εκθέσεις. Οµάδα εµπειρογνωµόνων µπορεί επίσης να κάνεισχόλια σχετικά µε τις εθνικές εκθέσεις. Μέχρι τώρα, τα σχόλια αυτά είχαν µόνο γενικό χαρακτήρα.

β) Γενική έκθεση

Σύµφωνα µε τη διακήρυξη του 1998,κάθε χρόνο ο Γενικός ∆ιευθυντής της ∆ΟΕ υποβάλλει γενική έκθεση, που καλύπτειτόσο τις χώρες που έχουν επικυρώσει τις σχετικές συµβάσεις όσο και εκείνες που δεν το έχουν πράξει, και η οποία

εστιάζεται στον εντοπισµό των τάσεων όσον αφορά σε κάθε µία από τις τέσσερις αρχές των βασικών κανόνων εργασίας. Ηέκθεση του 2000 εστιάστηκε στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι ενώ η έκθεση αυτού του χρόνου εστιάστηκε στηνκαταναγκαστική εργασία.

3.Τεχνική βοήθεια

Η τεχνική βοήθεια αποτελεί για τη ∆ΟΕ καίριο µέσον προαγωγής των αρχών και δικαιωµάτων της διακήρυξης του 1998καιέχει αποφέρει σηµαντικά αποτελέσµατα στο παρελθόν. Η βοήθεια της ∆ΟΕ περιλαµβάνει την παροχή συµβουλών σχετικά µενοµοθετικές µεταρρυθµίσεις, δόµηση ικανοτήτων κανονιστικών και διοικητικών φορέων και κατάρτιση κρατικώνυπαλλήλων, ώστε να ενισχυθεί η ικανότητα των τριµερών συστατικών. Η τεχνική βοήθεια συνδέεται συχνά και µε άλλα

στοιχεία - π.χ. παρακολούθηση, στήριξη για εκπαιδευτικές δοµές και κοινωνική πρόνοια – σε ολοκληρωµένα προγράµµατα.Οι προσπάθειες στο πλαίσιο του διεθνούς προγράµµατος για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας (IPEC) π.χ. στο Πακιστάναποτελούν παράδειγµα ενός επιτυχούς και ολοκληρωµένου προγράµµατος (βλέπε Παράρτηµα 3).

2.1.3. Προς µία ευρύτερη προοπτική: ∆ηµιουργία οµάδας εργασίας της ∆ΟΕ για τηνκοινωνική διάσταση της παγκοσµιοποίησης

Ήδη από το 199410, το διαχειριστικό όργανο της ∆ΟΕ σύστησε την οµάδα εργασίας της ∆ΟΕγια την κοινωνική διάσταση της παγκοσµιοποίησης. Η οµάδα εργασίας ανέλυσε ένα ευρύ

φάσµα πτυχών της οικονοµικής παγκοσµιοποίησης στο πλαίσιο τριών κύριων θεµάτων: (i)Ανασκόπηση των διαθέσιµων µέσων δράσης για την επίτευξη του κοινωνικού στόχου της

∆ΟΕ στο πλαίσιο της παγκοσµιοποίησης (ενίσχυση της παγκόσµιας διαχείρισης)· (ii)βελτίωση της εµπειρικής γνώσης των κοινωνικών επιπτώσεων της παγκοσµιοποίησης· και

(iii) συζήτηση των δραστηριοτήτων άλλων οργανισµών.

10Κατά την ίδρυσή της, η οµάδα εργασίας ονοµάσθηκε οµάδα εργασίας για τις κοινωνικές διαστάσεις τηςαπελευθέρωσης του ∆ιεθνούς Εµπορίου. Η ονοµασία της άλλαξε το 2000.

Page 8: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

8

Τον Μάρτιο του 2000,η οµάδα εργασίας αποφάσισε να διευρύνει περαιτέρω την αποστολήτης και όρισε µελλοντικές δραστηριότητες ως ακολούθως:

“Στόχος της δράσης είναι η εµβάθυνση του γνωστικού περιεχοµένου της ∆ΟΕ σχετικά µε τηναλληλεπίδραση µεταξύ διαφόρων διαστάσεων οικονοµικών και κοινωνικών πολιτικών στο

νέο πλαίσιο µιας παγκόσµιας οικονοµίας. Αυτό θα µπορούσε να χρησιµεύσει ως βάση γιαπροτάσεις πολιτικής, οι οποίες θα µπορούσαν να βελτιώσουν την ικανότητα των χωρών στην

καλύτερη αντιµετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων της παγκοσµιοποίησης. Τααποτελέσµατα θα συµβάλουν στο διάλογο και την ανταλλαγή απόψεων µε άλλους διεθνείς

οργανισµούς σε θέµατα κοινού ενδιαφέροντος.”

Μετά τον επανακαθορισµό των καθηκόντων της, στην συνάντησή της το Νοέµβριο του 2000,η οµάδα εργασίας εξέτασε ζητήµατα σχετικά µε την κατανόηση του πως επιδρά ηπαγκοσµιοποίηση στην κοινωνική πρόοδο και, ειδικότερα, τη συµβολή της ελευθερίας του

συνεταιρίζεσθαι και των συλλογικών διαπραγµατεύσεων στην ανάπτυξη.

Ο γενικός διευθυντής της ∆ΟΕ Somavía προώθησε έτι περαιτέρω το έργο αυτό στη

συνάντηση της οµάδας εργασίας τον Μάρτιο του 2001,προτείνοντας ορισµένους τρόπους γιατην ενίσχυση και περαιτέρω αναβάθµιση της οµάδας εργασίας. Με την ευκαιρία της διεθνούς

συνδιάσκεψης εργασίας, τον Ιούνιο του 2001, η οµάδα εργασίας εξέτασε πιο λεπτοµερείςπροτάσεις του κ. Somavíaγια την ενίσχυση των δράσεών της. Συµφώνησαν στην ανάγκη

ενίσχυσης των τεχνικών ικανοτήτων της οµάδας εργασίας. Επιπλέον, το Νοέµβριο του 2001,η γραµµατεία της ∆ΟΕ θα κάνει περαιτέρω προτάσεις σχετικά µε το ρόλο της οµάδας

εργασίας ως φόρουµ για υψηλού επιπέδου διάλογο και ανταλλαγή απόψεων ενώ ο γενικόςδιευθυντής θα συνεχίσει τις διαβουλεύσεις σχετικά µε ορισµένες από τις µακροπρόθεσµες

επιλογές για την οµάδα εργασίας προκειµένου, κυρίως, να εντοπίσει πώς µπορεί ναυλοποιηθεί η πρόταση για τη σύσταση παγκόσµιας επιτροπής από εξέχουσες

προσωπικότητες, που θα έχει ως σκοπό να ετοιµάσει µια αξιόπιστη έκθεση για την κοινωνικήδιάσταση της παγκοσµιοποίησης.

2.1.4. Στο πλαίσιο του εµπορίου: Η υπουργική διακήρυξη του ΠΟΕ το 1996 στηΣιγκαπούρη

Στην υπουργική συνάντηση του Μαρακές, τον Απρίλιο του 1994, τέθηκε στο τραπέζι τωνσυζητήσεων η σχέση µεταξύ του πολυµερούς εµπορικού συστήµατος και των κανόνων

εργασίας, οπότε ορισµένοι από τους συµµετέχοντες ζήτησαν από τον ΠΟΕ να εργαστείπεραιτέρω στο εν λόγω ζήτηµα. Στην πρώτη υπουργική συνδιάσκεψη του ΠΟΕ στη

Σιγκαπούρη, το ∆εκέµβριο του 1996,ορισµένα µέλη του ΠΟΕ, συµπεριλαµβανοµένης τηςΕΕπ, πρότειναν να δηµιουργηθεί οµάδα εργασίας του ΠΟΕ για να εξετάσει τη σύνδεση

µεταξύ διεθνούς εµπορίου και εργασιακών συνθηκών. Η θέση αυτή υποστηρίχθηκε ιδιαίτερααπό εκβιοµηχανισµένες χώρες, ενώ σε αυτή αντιτάχθηκαν έντονα οι περισσότερες από τις

αναπτυσσόµενες χώρες, οι οποίες τη θεώρησαν ως πρόσχηµα για προστατευτισµό και ωςπροσπάθεια εισαγωγής εµπορικών περιορισµών µέσω κανόνων εργασίας. Αποτέλεσµα των

ανωτέρω ήταν η παράγραφος 4 της υπουργικής διακήρυξης του ΠΟΕ το 1996 στηΣιγκαπούρη, στην οποία αναφέρεται:

“Ανανεώνουµε τη δέσµευσή µας στην τήρηση διεθνώς αναγνωρισµένων βασικών κανόνωνεργασίας. Η ∆ιεθνής Οργάνωση Εργασίας (∆ΟΕ) αποτελεί το αρµόδιο όργανο για τονκαθορισµό και την διαχείριση των εν λόγω κανόνων και επιβεβαιώνουµε τη στήριξή µας στο

έργο της σχετικά µε την προαγωγή τους. Πιστεύουµε ότι η οικονοµική µεγέθυνση καιανάπτυξη, που ενισχύεται από την αύξηση των εµπορικών συναλλαγών και την περαιτέρω

ελευθέρωση του εµπορίου, συµβάλλει στην προαγωγή των εν λόγω κανόνων. Απορρίπτουµε

Page 9: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

9

τη χρήση κανόνων εργασίας για σκοπούς προστατευτισµού και συµφωνούµε ότι τοσυγκριτικό πλεονέκτηµα χωρών, ιδιαίτερα των αναπτυσσόµενων χωρών µε χαµηλά

ηµεροµίσθια, δεν πρέπει µε κανέναν τρόπο να αµφισβητηθεί. Για το σκοπό αυτό, τονίζουµεότι οι γραµµατείες του ΠΟΕ και της ∆ΟΕ θα συνεχίσουν την υφιστάµενη συνεργασία τους.”

Η σχέση µεταξύ εµπορίου και κοινωνικών ζητηµάτων συζητήθηκε επίσης και στην τρίτηυπουργική συνδιάσκεψη του ΠΟΕ στο Σιάτλ, τον Νοέµβριο του 1999, όταν ορισµένες

εκβιοµηχανισµένες χώρες ζήτησαν να συµπεριληφθεί το εµπόριο και η εργασία στην ατζέντατου ΠΟΕ11. Η θέση της ΕΕπ για την τρίτη υπουργική συνδιάσκεψη του ΠΟΕ περιγράφτηκε

στα συµπεράσµατα του Συµβουλίου, τον Οκτώβριο του 1999 (αναπαράγεται στο παράρτηµα1). Η υπουργική συνδιάσκεψη στο Σιάτλ δεν κατέληξε σε συµπεράσµατα. ∆ικαιούµαστε να

πούµε ότι το θέµα του εµπορίου και της εργασίας και η προφανής επιθυµία ενός,τουλάχιστον, βασικού µέλους του ΠΟΕ να συνδεθούν οι κανόνες εργασίας µε εµπορικές

κυρώσεις συνέβαλε στην αποτυχία της εν λόγω συνδιάσκεψης. Γενικότερα, τα πρακτικά τηςυπουργικής συνδιάσκεψης επιβεβαίωσαν τον ιδιαίτερα ευαίσθητο χαρακτήρα του θέµατος για

όλες ουσιαστικά τις αναπτυσσόµενες χώρες. Ωστόσο, παρά το ευαίσθητο αυτό του θέµατος,ανεπίσηµες συζητήσεις, τότε και µετά, βοήθησαν και αυτές στην υπόδειξη του δρόµου για

µία πιθανή διεθνή συνεννόηση σχετικά µε τον τρόπο αντιµετώπισης του δεσµού µεταξύπαγκοσµιοποίησης, εµπορίου και κοινωνικής ανάπτυξης. Μία τέτοιου είδους συνεννόηση

χρειάζεται πιθανότατα να βασιστεί στα ακόλουθα στοιχεία:

τακτικός διεθνής διάλογος για το εµπόριο και την κοινωνική ανάπτυξη·

µε τη συµµετοχή των ∆ΟΕ, ΠΟΕ, UNCTAD, Παγκόσµιας Τράπεζας, κυβερνήσεων και τηςκοινωνίας των πολιτών·

να αναλάβει την ανάλυση και να ανταλλάξει εµπειρίες για τη σχέση µεταξύ εµπορίου καικοινωνικής ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα

θα απορρίπτει ρητώς οποιεσδήποτε προσεγγίσεις που θα βασίζονται σε κυρώσεις.

2.1.5. Μία σύνθετη σχέση: η µελέτη του ΟΟΣΑ για το διεθνές εµπόριο και τουςβασικούς κανόνες εργασίας

Το 1996,µελέτη του ΟΟΣΑ για το διεθνές εµπόριο και τους βασικούς κανόνες εργασίας

παρέσχε µια χρήσιµη ανάλυση της διασύνδεσης µεταξύ εµπορίου, ανταγωνιστικότητας,ανάπτυξης και βασικών κανόνων εργασίας. Η µελέτη εστιάστηκε σε βασικούς κανόνες

εργασίας, οι οποίοι διαφέρουν σε ουσία και σε οικονοµικό αποτέλεσµα από άλλους κανόνεςεργασίας. Η µελέτη κατέληξε στο ότι:

η απουσία ή έλλειψη απόλυτου σεβασµού των θεµελιωδών κανόνων σε µία χώρα δεναποτελεί σηµαντικό παράγοντα αύξησης του ανταγωνιστικού πλεονεκτήµατος της δεδοµένης

χώρας στο διεθνές εµπόριο ή στην προσέλκυση ξένων άµεσων επενδύσεων και ότι

υπάρχει θετική αλληλεπίδραση µεταξύ απελευθέρωσης του διεθνούς εµπορίου και της

εφαρµογής βασικών κανόνων εργασίας.

11Η δεύτερη υπουργική συνδιάσκεψη του ΠΟΕ, το 1998,στη Γενεύη απλώς επιβεβαίωσε τις δεσµεύσεις καιαξιολογήσεις της Σιγκαπούρης, αλλά δεν έκανε ιδιαίτερη µνεία στο δεσµό µεταξύ εµπορίου και κανόνωνεργασίας.

Page 10: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

10

Στην ενηµέρωση της µελέτης, που έγινε το 2000,έγινε επισκόπηση των εξελίξεων από τηµελέτη του 1996καθώς και επισκόπηση πρόσφατης βιβλιογραφίας. Η εν λόγω ενηµερωµένη

έκθεση επιβεβαίωσε σε µεγάλο βαθµό τα βασικά πορίσµατα της µελέτης του 1996 (βλ.παράρτηµα 4 για τα κύρια στοιχεία της ενηµέρωσης του 2000).

2.1.6. Ανάπτυξη διεθνών κωδίκων δεοντολογίας: προς µία εταιρική κοινωνική ευθύνη

Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις (ΠΕΕ) θα πρέπει να αναλάβουν σηµαντικό ρόλο στη στήριξη

µιας κοινωνικώς υπεύθυνης εταιρικής συµπεριφοράς στο πλαίσιο των παγκόσµιων αγορώνεργασίας. Η επίδραση του διεθνούς εµπορίου στους βασικούς κανόνες εργασίας εξαρτάται

και από τις εσωτερικές πολιτικές στις αναπτυσσόµενες χώρες. Οι εταιρείες αντιµετωπίζουντην πρόκληση της ανάπτυξης στα πλαίσια διεθνών ανταγωνιστικών αγορών. Η Επιτροπή

ενθαρρύνει ζωηρά τις εταιρείες να αναλάβουν εταιρική κοινωνική ευθύνη, αναγνωρίζονταςταυτόχρονα τον εθελοντικό χαρακτήρα των πρωτοβουλιών αυτών. Περαιτέρω, η Επιτροπή

πιστεύει ότι εταιρική κοινωνική ευθύνη θα πρέπει να αναπτυχθεί σε συνεργασία µε όλουςτους σχετικούς εµπλεκόµενους φορείς.

2.1.6.1. Η τριµερής διακήρυξη αρχών της ∆ΟΕ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και τηνκοινωνική πολιτική

Το 1977, η ∆ΟΕ υιοθέτησε τριµερή διακήρυξη αρχών σχετικά µε τις πολυεθνικέςεπιχειρήσεις και την κοινωνική πολιτική. Η διακήρυξη ενηµερώθηκε το 2000υπό το φως της

διακήρυξης του 1998 της ∆ΟΕ για τις θεµελιώδεις αρχές και δικαιώµατα στην εργασία. Ηαξία της διακήρυξης έγκειται τόσο στο περιεκτικό της περιεχόµενο το οποίο καλύπτει όλες

τις πτυχές της κοινωνικής πολιτικής, από τις βιοµηχανικές σχέσεις µέχρι την κατάρτιση καιτην απασχόληση – όσο και στο γεγονός ότι απευθύνεται σε µία µεγάλη σειρά καίριων

οικονοµικών παραγόντων (ΠΕΕ, κυβερνήσεις και οργανώσεις εργοδοτών και εργαζοµένων).

2.1.6.2. Οι κατευθυντήριες γραµµές του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις

Οι κατευθυντήριες γραµµές του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις – που υιοθετήθηκαντο 2000 –έχουν καίρια σηµασία. Οι κατευθυντήριες γραµµές αποτελούν σύνολο συστάσεων

απευθυνόµενων από κυβερνήσεις σε ΠΕΕ. Παρόλο που δεν είναι δεσµευτικές, στηρίζονταιαπό τις χώρες του ΟΟΣΑ, από τις οποίες προέρχονται οι περισσότερες ΠΕΕ. Για να

συµπορευτούν µε την έννοια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και για να προωθήσουν τησυµβολή του επιχειρηµατικού κλάδου στην κοινωνική ανάπτυξη και την προαγωγή των

βασικών δικαιωµάτων των εργαζοµένων, οι κατευθυντήριες γραµµές παρέχουν εθελοντικέςαρχές και κανόνες για υπεύθυνη επιχειρηµατική συµπεριφορά σε τοµείς όπως η απασχόληση,οι βιοµηχανικές σχέσεις, τα ανθρώπινα δικαιώµατα, το περιβάλλον, ο ανταγωνισµός, ηκοινολόγηση πληροφοριών και η φορολογία, η καταπολέµηση της δωροδοκίας και η

προστασία του καταναλωτή. Η εφαρµογή των κατευθυντήριων γραµµών θα πρέπει ναστηριχθεί για να περιοριστεί το κόστος από την απουσία εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και οι

επιπτώσεις όσον αφορά την αναπτυξιακή βοήθεια.

Σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες γραµµές, οι ΠΕΕ θα πρέπει να συµβάλλουν στην οικονοµική,κοινωνική και περιβαλλοντική πρόοδο µε σκοπό την επίτευξη βιώσιµης ανάπτυξης καισεβασµού των ανθρωπίνων δικαιωµάτων όσων επηρεάζονται από τις δραστηριότητές τους,συνεπείς µε τις διεθνείς υποχρεώσεις και δεσµεύσεις της φιλοξενούσας κυβέρνησης.Ειδικότερα στον κοινωνικό τοµέα, οι κατευθυντήριες γραµµές συστήνουν την ανάληψηδεσµεύσεων από τις ΠΕΕ σύµφωνα µε τις θεµελιώδεις συµβάσεις της ∆ΟΕ, αναφέροντας ότι

οι επιχειρήσεις θα πρέπει:

Page 11: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

11

Να σέβονται το δικαίωµα εκπροσώπησης των εργαζοµένων από εργατικά συνδικάτα και νασυµµετέχουν σε εποικοδοµητικές διαπραγµατεύσεις µε τους εκπροσώπους αυτούς·

Να συµβάλλουν στην αποτελεσµατική κατάργηση της παιδικής εργασίας·

Να συµβάλλουν στην εξάλειψη κάθε µορφής καταναγκαστικής ή υποχρεωτικής εργασίας·

Να µην κάνουν διακρίσεις στους εργαζοµένους τους όσον αφορά την απασχόληση ή τοεπάγγελµα.

2.1.6.3. Το ∆ιεθνές Σύµφωνο των ΗΕ

Η πρωτοβουλία του ∆ιεθνούς Συµφώνου των ΗΕ αποτελεί ένα άλλο παράδειγµα διεθνώς

προτεινοµένου κώδικα δεοντολογίας για µια κοινωνικώς υπεύθυνη εταιρική συµπεριφορά. Ηεν λόγω πρωτοβουλία προτάθηκε για πρώτη φορά το 1999από το γενικό γραµµατέα των ΗΕ

Kofi Annan,προκειµένου να προκληθούν οι ιθύνοντες των επιχειρήσεων να προωθήσουν καινα εφαρµόσουν εννέα αρχές που προέρχονται από διεθνή µέσα για την προώθηση των

ανθρωπίνων δικαιωµάτων και εργασιακών και περιβαλλοντικών κανόνων. Η πρωτοβουλίαξεκίνησε επισήµως τον Ιούλιο του 2000από την κοινωνία των επιχειρήσεων, της εργασίας

και των πολιτών. Συµφώνησαν να συνεργαστούν στο κοινό αυτό πλαίσιο για την προώθησηυπεύθυνης εταιρικής συµπεριφοράς και των κοινωνικών πυλώνων της παγκοσµιοποίησης,µέσω διαλόγου και επιχειρησιακών δραστηριοτήτων.

Βασικός στόχος της εν λόγω πρωτοβουλίας – η οποία για πρώτη φορά φέρνει σε επαφή

επιχειρήσεις και την κοινωνία των πολιτών στο πλαίσιο των ΗΕ – είναι να κάνει τις ιδιωτικέςεπιχειρήσεις να αγκαλιάσουν και να ενεργοποιήσουν τις εννέα βασικές αρχές στις επιµέρους

εταιρικές τους πρακτικές τους και να στηρίξουν τις δηµόσιες πολιτικές στους τοµείς αυτούς.Στον τοµέα της εργασίας, ο γενικός γραµµατέας των ΗΕ ζήτησε από τις επιχειρήσεις “νααναδειχθούν ηγέτες σε παγκόσµιο επίπεδο στηρίζοντας τις αξίες που συνιστούν τον πυρήνατης έννοιας της Αξιοπρεπούς Εργασίας. Οι εν λόγω αρχές βοηθούν στην ανάπτυξη

εποικοδοµητικών σχέσεων στο χώρο εργασίας και στην κοινότητα, καθώς και στηνπραγµατοποίηση σταθερότερων επενδύσεων. Οι επιχειρήσεις θα ωφεληθούν από πλευράς

παραγωγικότητας, βελτίωσης του ονόµατός τους καθώς και ανάπτυξης συνεργατικώνεργασιακών περιβαλλόντων, ο συνδυασµός των οποίων µπορεί να βελτιώσει τη βάση.” Οι

αρχές που προτάθηκαν στον τοµέα της εργασίας αντικατοπτρίζουν τις οκτώ θεµελιώδειςσυµβάσεις της ∆ΟΕ (οι αρχές του διεθνούς συµφώνου παρατίθενται στο παράρτηµα 5).

3. ΒΑΣΙΚΑ ΑΞΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΕΕ

Η ΕΕ είναι δεσµευµένη από µακρού στην προαγωγή βασικών κανόνων εργασίας και

της κοινωνικής ανάπτυξης γενικότερα. Η ίδια η ΕΕ στηρίζεται στο σεβασµόθεµελιωδών δικαιωµάτων. Ο Χάρτης Θεµελιωδών ∆ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής

Ένωσης12, που διακηρύχθηκε στη Νίκαια το ∆εκέµβριο του 2000, επιβεβαιώνει τοστόχο της ΕΕ να προωθήσει και να εντάξει πλήρως τα θεµελιώδη δικαιώµατα –

12Ιδιαίτερης σηµασίας στο παρόν πλαίσιο είναι το κεφάλαιο IV για την αλληλεγγύη: άρθρο 27 για τα

δικαιώµατα των εργαζοµένων στην πληροφόρηση και τις διαβουλεύσεις στο πλαίσιο της επιχείρησης, άρθρο28 για το δικαίωµα των συλλογικών διαπραγµατεύσεων και δράσης, άρθρο 30 για την προστασία σεπερίπτωση αδικαιολόγητης απόλυσης, άρθρο 31για τις δίκαιες και ορθές εργασιακές συνθήκες και άρθρο 32για την απαγόρευση της παιδικής εργασίας και την προστασία των νεαρών ατόµων στην εργασία, καθώςεπίσης και το άρθρο 5 του κεφαλαίου Ι για την αξιοπρέπεια, το οποίο απαγορεύει τη δουλεία και τηνκαταναγκαστική εργασία.

Page 12: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

12

συµπεριλαµβανοµένων και των βασικών κανόνων εργασίας – σε όλες της τιςπολιτικές και δράσεις.

3.1. Οι κανόνες εργασίας ως καίριο στοιχείο της κοινωνικής πολιτικής της ΕΕ

Η οικονοµική πρόοδος και η κοινωνική συνοχή από κοινού µε ένα υψηλό επίπεδο

προστασίας και βελτίωσης της ποιότητας του περιβάλλοντος συνιστούν συµπληρωµατικούςπυλώνες της αειφόρου ανάπτυξης και βρίσκονται στον πυρήνα της διεργασίας της

ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, η επίτευξη υψηλότερωνεπιπέδων απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας, η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης

και εργασίας και η προαγωγή της ποιότητας ζωής αποτελούν στόχους της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης. Προσφάτως, στο Συµβούλιο της Νίκαιας, η ΕΕ ενέκρινε ατζέντα για την κοινωνική

πολιτική, η οποία προάγει την ιδέα της ποιότητας – στην απασχόληση, στις βιοµηχανικέςσχέσεις και στις συνθήκες εργασίας – ως κινητήρια δύναµη για µια ακµάζουσα οικονοµία,που ενθαρρύνει την ένταξη, µε περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας.

Ο σεβασµός των κανόνων εργασίας αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του ευρωπαϊκού

κοινωνικού µοντέλου και από την εποχή των πρώτων χρόνων της Κοινότητας έχει µαζευτείένας σηµαντικός όγκος κοινοτικής νοµοθεσίας, που ξεκινά από πρότυπα υγείας και

ασφάλειας στην εργασία µέχρι τις ίσες ευκαιρίες και τη µη εφαρµογή διακρίσεων. Όσοναφορά, ειδικότερα, τους διεθνείς βασικούς κανόνες εργασίας, οι θεµελιώδεις αρχές και τα

δικαιώµατα στην εργασία που αναγνωρίζονται από τη ∆ιεθνή Οργάνωση Εργασίας ισχύουνφυσικά ως προς όλα τα µέρη τους στις χώρες της ΕΕ13.

Στην ανάπτυξη της κοινωνικής διάστασης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, οι κοινωνικοίεταίροι διαδραµατίζουν κεντρικό ρόλο, ενώ το πεδίο εφαρµογής του κοινωνικού διαλόγου σε

επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης επεκτείνεται προοδευτικά - έτσι ώστε οι κοινωνικοί εταίροιστην ΕΕ να παίζουν τώρα έναν σηµαντικό θεσµικό ρόλο στην εκπόνηση της κοινωνικής

πολιτικής και νοµοθεσίας και της πολιτικής και νοµοθεσίας για την απασχόληση στην ΕΕ. Ηπαροχή στους ίδιους τους κοινωνικούς εταίρους της δυνατότητας να προτείνουν κανόνες για

τα ζητήµατα που τους αφορούν ιδιαίτερα κατά τη διεργασία της ευρωπαϊκής οικονοµικής καικοινωνικής ολοκλήρωσης, αποτελεί ένα κρίσιµο στοιχείο στις προσπάθειες της Κοινότητας

να διαχειριστεί τις κοινωνικές διαστάσεις της δοµικής αλλαγής. Περαιτέρω, η συνθήκηπροβλέπει να ζητείται η γνώµη της Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής, στην οποία

συµµετέχουν εκπρόσωποι των διαφόρων κλάδων της οικονοµικής και κοινωνικήςδραστηριότητας, στη διεργασία της χάραξης πολιτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Οικονοµική

και Κοινωνική Επιτροπή µπορεί να παίξει χρήσιµο ρόλο στην περαιτέρω προαγωγή τουδιαλόγου για τα θέµατα που θίγονται στην παρούσα ανακοίνωση.

3.2. Απόρριψη προσεγγίσεων που βασίζονται σε κυρώσεις στην εµπορική πολιτική

Η θέση της ΕΕ σχετικά µε το εµπόριο και την εργασία περιγράφεται στα συµπεράσµατα του

Συµβουλίου του Οκτωβρίου του 1999 για την προετοιµασία της τρίτης υπουργικήςσυνδιάσκεψης του ΠΟΕ, παραµένοντας η βάση για τη θέση της ΕΕ. σχετικά µε το εµπόριο

και την κοινωνική ανάπτυξη14. Στα εν λόγω συµπεράσµατα, το Συµβούλιο συµφώνησε ότι ηΕΕ θα πρέπει να στηρίξει ενεργά την προστασία των βασικών κανόνων εργασίας. Άλλα

13∆εδοµένου ότι η ταχεία επικύρωση από όλα τα κράτη µέλη της ΕΕ και των οκτώ θεµελιωδών συµβάσεων της

∆ΟΕ αποτελεί φυσικό επακόλουθο της δέσµευσης της ΄Ενωσης στην προαγωγή των βασικών κανόνων

εργασίας, η Επιτροπή εξέδωσε σύσταση στα κράτη µέλη στις 15Σεπτεµβρίου του 2000για την επικύρωση τηςτελευταίας θεµελιώδους σύµβασης της ∆ΟΕ, αριθ. 182 (1999).

14Τα συµπεράσµατα βρίσκονται στο παράρτηµα 1 της παρούσας ανακοίνωσης.

Page 13: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

13

θεµελιώδη στοιχεία των εν λόγω συµπερασµάτων του Συµβουλίου είναι η στήριξη του έργουτης ∆ΟΕ, καθώς και της συνεργασίας της µε τον ΠΟΕ, συµπεριλαµβανοµένου και ενός

τακτικού διαλόγου· η στήριξη θετικών µέτρων ενθάρρυνσης του σεβασµού των βασικώνκανόνων εργασίας και η σαφής απόρριψη οποιασδήποτε προσέγγισης που βασίζεται σε

κυρώσεις.

Το Συµβούλιο επιβεβαίωσε την πάγια αντίθεση της ΕΕ σε οποιεσδήποτε προσεγγίσεις που

βασίζονται σε κυρώσεις δηλώνοντας ότι “η ΕΕ θα αντιταχθεί και θα απορρίψει οποιαδήποτεπρωτοβουλία σχετικά µε τη χρήση των εργασιακών δικαιωµάτων για σκοπούς

προστατευτισµού”. Επιπλέον, το Συµβούλιο συµφώνησε “ότι το συγκριτικό πλεονέκτηµαχωρών, ιδιαίτερα των αναπτυσσόµενων χωρών µε χαµηλά ηµεροµίσθια, δεν πρέπει σε καµία

περίπτωση να αµφισβητηθεί.” Σε γενικότερο επίπεδο, τα συµπεράσµατα του Συµβουλίου τουΟκτωβρίου του 1999 αναγνώρισαν την αυξηµένη συνοχή στη χάραξη παγκόσµιας

οικονοµικής πολιτικής ως γενικό στόχο. Στα πλαίσια του εν λόγω γενικού στόχου, θα πρέπεινα καταβληθούν προσπάθειες για την εξέταση της αλληλεπίδρασης εµπορίου και κοινωνικής

ανάπτυξης, θεώρηση η οποία ανταποκρίνεται στις ανησυχίες για ανισότητα στο παγκόσµιοσύστηµα διαχείρισης και επιβεβαιώνει την ανάγκη ενίσχυσης του ρόλου της ∆ΟΕ.

3.3. Η µείωση της φτώχειας και ο σεβασµός των θεµελιωδών δικαιωµάτων στηναναπτυξιακή βοήθεια και τις διµερείς συµφωνίες

Η φτώχεια, η ανεπαρκής διαχείριση και η εκτεταµένη παραοικονοµία αποτελούν συχνά τηβασική αιτία της ελλιπούς εφαρµογής βασικών κανόνων εργασίας στις αναπτυσσόµενες

χώρες. Σε πολλές αναπτυσσόµενες χώρες, µεγάλο τµήµα της τοπικής οικονοµίας είναι"γκρίζα" οικονοµία και δεν υπόκειται σε ρυθµίσεις. Οι φτωχότεροι πληθυσµοί εξαρτώνται

ιδιαίτερα από την παραοικονοµία, τόσο ως εργάτες όσο και ως καταναλωτές και, κατάσυνέπεια, στερούνται κατά κανόνα σωστής προστασίας από τις συµφωνίες για τους βασικούς

κανόνες εργασίας. Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η βιώσιµη οικονοµική ανάπτυξηµπορεί να συµβάλει στον σεβασµό και την αποτελεσµατική εφαρµογή των κανόνων εργασίας

και του κοινωνικού κανονιστικού πλαισίου και αντίστροφα: οι ενισχυµένοι βασικοί κανόνεςεργασίας µπορούν να βελτιώσουν την οικονοµική ανάπτυξη και αποδοτικότητα.

Ο κύριος στόχος της αναπτυξιακής πολιτικής της Κοινότητας είναι η µείωση της φτώχειας.Η κοινωνική ανάπτυξη, συµπεριλαµβανοµένης της απασχόλησης, της πρόσβασης σε

κοινωνικές υπηρεσίες, της κοινωνικής ολοκλήρωσης και των κοινωνικών κανονιστικώνρυθµίσεων, αποτελούν ουσιαστικό τµήµα των προσπαθειών για τη µείωση της φτώχειας.Συνεπώς, ο στόχος µείωσης της φτώχειας της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΚ προβλέπει τηνπαροχή στήριξης για βιώσιµη οικονοµική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη. Η

καλύτερη ολοκλήρωση των βασικών κανόνων εργασίας συµβαδίζει µε τους γενικούς στόχουςτης αναπτυξιακής πολιτικής της Κοινότητας, η οποία βασίζεται στην αρχή της βιώσιµης,δίκαιης και συµµετοχικής ανθρώπινης και κοινωνικής ανάπτυξης. Η δήλωση, τον Νοέµβριοτου 2000,του Συµβουλίου και της Επιτροπής επιβεβαίωσε ότι τα µέσα δράσης της ΕΕπ που

είναι διαθέσιµα στα πλαίσια των στρατηγικών µείωσης της φτώχειας θα πρέπει νασυντονιστούν ώστε να καλύπτουν, µεταξύ άλλων, και τις κοινωνικές πτυχές της ανάπτυξης15.

Οι συµφωνίες συνεργασίας που συνάπτονται µεταξύ της ΕΕπ και τρίτων χωρών καλύπτουντην οικονοµική και κοινωνική συνεργασία. Ο περιεκτικός χαρακτήρας των συµφωνιών δίνειτη δυνατότητα στα διάφορα µέσα να λειτουργούν συµπληρωµατικά προς την κατεύθυνση των

15Κοινή δήλωση του Συµβουλίου και της Επιτροπής τον Νοέµβριο του 2000για την αναπτυξιακή πολιτική τηςΚοινότητας.

Page 14: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

14

στόχων της οικονοµικής µεγέθυνσης και της βιώσιµης ανάπτυξης, συµπεριλαµβανοµένης τηςκοινωνικής της διάστασης. Οι εν λόγω στόχοι αντανακλώνται πλέον σε όλες τις συµφωνίες

συνεργασίας µε τρίτες χώρες: από το 1992,όλες οι συµφωνίες που συνάφθηκαν µεταξύ τηςΕΕπ και τρίτων χωρών απαιτήθηκε να περιλαµβάνουν ρήτρα που καθορίζει τα ανθρώπινα

δικαιώµατα ως βασικό στοιχείο. Η ρήτρα αυτή περιλαµβάνει επίσης τους βασικούς κανόνεςεργασίας, όπως ορίζονται στις οκτώ θεµελιώδεις συµβάσεις της ∆ΟΕ. Επιπλέον, από την

παγκόσµια διάσκεψη κορυφής για την κοινωνική ανάπτυξη στη Κοπεγχάγη, το 1995,όλες οισυµφωνίες µεταξύ της ΕΕπ και τρίτων χωρών περιλαµβάνουν παραποµπή στην τελική

διακήρυξη της εν λόγω διάσκεψης κορυφής, στην ίδια υποσηµείωση µε εκείνη για ταανθρώπινα δικαιώµατα.

Η συµφωνία του Κοτονού του 2000µεταξύ της ΕΕπ και των 77 κρατών ΑΚΕ αποτέλεσε έναβήµα προόδου στον εν λόγω τοµέα, καθώς περιλαµβάνει ειδικό όρο σχετικά µε το εµπόριο

και τους κανόνες εργασίας, ο οποίος επιβεβαιώνει τη προσήλωση των µερών στους βασικούςκανόνες εργασίας

16. Η συµφωνία του Κοτονού αποτελεί εξαίρετο παράδειγµα περιεκτικής

προσέγγισης που ενσωµατώνει διάφορα µέσα πολιτικής: εµπόριο, ανάπτυξη και πολιτικόδιάλογο. Η κοινωνική ανάπτυξη και η προαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας αποτελεί

επίσης τµήµα της γενικής αναπτυξιακής στρατηγικής της συµφωνίας, η οποία προβλέπει ότι“η συνεργασία θα στηρίξει τις προσπάθειες των κρατών ΑΚΕ για τη χάραξη γενικών και

τοµεακών πολιτικών και µεταρρυθµίσεων που να βελτιώσουν την κάλυψη, την ποιότητα καιτην πρόσβαση στη βασική κοινωνική υποδοµή και υπηρεσίες ..” και ότι η συνεργασία θα

στοχεύει, µεταξύ άλλων, στην “ενθάρρυνση της προώθησης συµµετοχικών µεθόδωνκοινωνικού διαλόγου, καθώς επίσης και του σεβασµού των βασικών κοινωνικών

δικαιωµάτων” 17.

4. ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ∆ΙΕΘΝΩΝ ∆ΡΑΣΕΩΝ

Όπως αναφέρθηκε προηγουµένως, οι διεθνείς συζητήσεις είχαν µια µακρά πορεία – από τηβασική αναγνώριση της κοινωνικής ανάπτυξης ως ενός από τους πυλώνες της βιώσιµης

ανάπτυξης και την επιβεβαίωση της κοινωνικής διάστασης της παγκοσµιοποίησης, στηδιακήρυξη του 1995στην Κοπεγχάγη για την κοινωνική ανάπτυξη, µέχρι τη διακήρυξη της

υπουργικής διάσκεψης του ΠΟΕ, το 1996,στη Σιγκαπούρη και την υιοθέτηση, το 1998,τηςδιακήρυξης της ∆ΟΕ για τις θεµελιώδεις αρχές και δικαιώµατα στην εργασία.

Οι εν λόγω εξελίξεις αντανακλούν µια διεθνώς αυξανόµενη σύγκλιση απόψεων για τηναναγνώριση της ανάγκης διασφάλισης πλήρους σεβασµού για τους βασικούς κανόνες

εργασίας, αποφευγοµένου ταυτόχρονα οποιουδήποτε κινδύνου κατάχρησης από µονοµερήµέτρα προστατευτισµού. Ωστόσο, η διεθνής κοινότητα δεν έχει ακόµη βρει ικανούς τρόπους

αντιµετώπισης της αλληλεπίδρασης µεταξύ παγκοσµιοποίησης, εµπορίου και κοινωνικήςανάπτυξης, ούτε έχει εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες για την αποτελεσµατική προαγωγή των

βασικών κανόνων εργασίας. Η προσεκτικά διατυπωµένη διακήρυξη της Σιγκαπούρης και ταγεγονότα στο Σιάτλ δείχνουν το ευαίσθητο του θέµατος της αντιµετώπισης της σχέσης

µεταξύ εµπορίου και εργασιακών ζητηµάτων. Η υιοθέτηση της διακήρυξης της ∆ΟΕ, το1998, αποτελεί µια σηµαντική, και από θεσµικής πλευράς, εξέλιξη, η ανισορροπία όµως

µεταξύ των οικονοµικών και κοινωνικών πυλώνων του συστήµατος παγκόσµιας διαχείρισηςπαραµένει ένας παράγοντας που περιπλέκει την πρόοδο και από τις δύο πλευρές.

16Τίτλος ΙΙ: Οικονοµική και εµπορική συνεργασία, Κεφάλαιο 5: Τοµείς σχετικοί µε το εµπόριο, άρθρο 50:

Εµπόριο και κανόνες εργασίας. Το κείµενο αναπαράγεται στο παράρτηµα 5.17Τίτλος Ι: Αναπτυξιακές στρατηγικές, Τµήµα 2: Κοινωνική και ανθρώπινη ανάπτυξη, άρθρο 25:Ανάπτυξη τουκοινωνικού τοµέα.

Page 15: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

15

Ενώ η ουσία του ζητήµατος παρουσιάζει εξέλιξη – µε την επίτευξη συµφωνίας για τηνπαγκοσµιότητα των βασικών κανόνων εργασίας –, η ανάπτυξη των µέσων που απαιτούνται

για να καταστούν τα εν λόγω δικαιώµατα παγκόσµια πραγµατικότητα παρουσιάζειαποσπασµατική, και κάπως σποραδική, µόνον εξέλιξη. Για να εξασφαλιστεί η

αποτελεσµατική εφαρµογή βασικών κανόνων εργασίας, µπορεί να γίνει αποτελεσµατικότερηχρήση των µέσων της ∆ΟΕ και, εφόσον κριθεί σκόπιµο, να εξεταστεί η ενίσχυσή τους.

Η ΕΕ θα πρέπει να επιδιώξει την ενδυνάµωση των διεθνών και ευρωπαϊκών µέσων για τηνπροαγωγή της σε παγκόσµιο επίπεδο εφαρµογής βασικών κανόνων εργασίας και να ενισχύσει

την παγκόσµια κοινωνική διαχείριση µέσω µιας ολοκληρωµένης πολυκλαδικής προσέγγισης,απορρίπτοντας ταυτόχρονα σταθερά προσεγγίσεις που βασίζονται στον προστατευτισµό ή σε

κυρώσεις.

5. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ∆ΡΑΣΗ ΣΕ ΕΠΙΠΕ∆Ο ΕΕ ΚΑΙ ΣΕ ∆ΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΠΕ∆Ο

Τα στοιχεία που περιγράφονται στο κείµενο που ακολουθεί προορίζονται ως στοιχεία µιαςολοκληρωµένης προσέγγισης για την προαγωγή της παγκόσµιας εφαρµογής βασικών

κανόνων εργασίας και τη βελτίωση της κοινωνικής διαχείρισης. Η προσέγγιση αυτήπεριλαµβάνει µέσα και δράσεις στο πλαίσιο διαφόρων τοµέων πολιτικής, σε επίπεδο ΕΕ και

σε διεθνές επίπεδο. Προβλέπει τη χρήση υπαρχόντων εργαλείων και την ενίσχυσή τους,καθώς και την εισαγωγή νέων µέσων για την παροχή κλιµακωτού τρόπου προαγωγής της

παγκόσµιας εφαρµογής των βασικών κανόνων εργασίας. Η προσέγγιση βασίζεται στηνπολιτική και τις αρχές της ΕΕ., όπως αυτές ορίζονται στα συµπεράσµατα του Συµβουλίου του

Οκτωβρίου του 1999, δηλ.. παγκοσµιότητα των βασικών κανόνων εργασίας, στήριξη τουέργου της ∆ΟΕ και της συνεργασίας της µε άλλες διεθνείς οργανώσεις και απόρριψη κάθε

προσέγγισης που βασίζεται σε κυρώσεις.

5.1. Ενίσχυση των δράσεων σε διεθνές επίπεδο

5.1.1. Παροχή µεγαλύτερης αποτελεσµατικότητας στα µέσα της ∆ΟΕ

Η ∆ΟΕ, τα τελευταία χρόνια, έχει ενισχύσει ουσιαστικά τα µέσα που διαθέτει για την

προαγωγή του σεβασµού των βασικών κανόνων εργασίας –κυρίως µέσω της διακήρυξης του1998 για τις θεµελιώδεις αρχές και δικαιώµατα στην εργασία και της συνέχειας που της

δόθηκε, αλλά και µέσω της χρήσης της διαδικασίας καταγγελιών σε έναν αριθµόπεριπτώσεων που οδήγησαν στην ανάληψη δράσης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Επιπλέον,γίνεται µεγαλύτερη χρήση της επικεντρωµένης τεχνικής βοήθειας ως µέσου ενθάρρυνσης τηςσυµµόρφωσης µε τους θεµελιώδης κανόνες, όπως προβλέπεται στη διακήρυξη του 1998.Ηθετική αυτή ανάπτυξη θα πρέπει να συνεχισθεί και η ΕΕ θα µπορούσε να διαδραµατίσεισηµαντικό ρόλο στην ενθάρρυνση περαιτέρω κινήσεων προς την κατεύθυνση επίτευξης

µεγαλύτερης αποτελεσµατικότητας για τα µέσα της ∆ΟΕ. Από αυτήν την άποψη, θαµπορούσαν να εξεταστούν τα ακόλουθα στοιχεία:

Μέσα που να δίνουν µεγαλύτερο βάρος στη συνέχεια που δίνεται σε παρατηρήσεις πουγίνονται στις εκθέσεις της επιτροπής εµπειρογνωµόνων για την εφαρµογή των συµβάσεων,κυρίως σχετικά µε τις θεµελιώδεις συµβάσεις, και που να εξασφαλίζουν τη συστηµατικότερηπαροχή συνέχειας στις εν λόγω παρατηρήσεις. Σε αυτά θα πρέπει να περιλαµβάνεται και η

βελτιωµένη τεχνική βοήθεια.

Η πρόσδωση µεγαλύτερης δηµοσιότητας στον εποπτικό µηχανισµό, ειδικά όσον αφορά τιςθεµελιώδεις συµβάσεις. Αυτή θα πρέπει να στοχεύει στη διασφάλιση παροχής µεγαλύτερης

Page 16: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

16

προσοχής στις ανειληµµένες διεθνείς τους υποχρεώσεις από τις χώρες που επικυρώνουν τιςσυµβάσεις της ∆ΟΕ σε όλη την έκταση του διεθνούς συστήµατος.

∆υνατά µέτρα για τη βελτίωση της αποτελεσµατικότητας των διαδικασιών καταγγελιών.Αρκετές χώρες έχουν εισαγάγει αυτόνοµα µέτρα αναστολής της αναπτυξιακής συνεργασίας ή

των οφελών του ΣΓΠ σε περιπτώσεις σοβαρής και συνεχούς παραβίασης των βασικώνκανόνων εργασίας. Θα ήταν ασφαλώς προτιµότερο – για λόγους µεγαλύτερης συνοχής - εάν

οι δράσεις αυτές αναλαµβάνονταν όχι ως αποτέλεσµα µονοµερούς αξιολόγησης, αλλάκατόπιν προσφυγής στις διαδικασίες καταγγελιών της ∆ΟΕ. Θα πρέπει, ωστόσο, να

επισηµανθεί ότι οι εν λόγω διαδικασίες καταγγελιών ισχύουν µόνον στην περίπτωση χωρώνπου έχουν επικυρώσει τις σχετικές θεµελιώδεις συµβάσεις.

Πέραν της ενίσχυσης της αποτελεσµατικότητας του υπάρχοντος εποπτικού µηχανισµού, θαµπορούσαν να εξεταστούν και νέα µέσα προώθησης για την ενθάρρυνση του ουσιαστικού

σεβασµού των βασικών κανόνων εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, θα µπορούσαν να εξετασθούνοι ακόλουθες ιδέες:

Ένα σύστηµα όπου τα κράτη θα µπορούσαν να αναλαµβάνουν εθελοντικές αµοιβαίεςδεσµεύσεις για σεβασµό των θεµελιωδών κανόνων της ∆ΟΕ. Για παράδειγµα, αυτό θα

µπορούσε να είναι η ανάληψη δέσµευσης αποτελεσµατικής εφαρµογής στην επικράτεια τουυπόψη κράτους των θεµελιωδών συµβάσεων. Προκειµένου να δοθεί κάποιο εµπορικό

κίνητρο για συµµετοχή σε ένα τέτοιου είδους σύστηµα, θα µπορούσε να εξεταστεί ηκαθιέρωση κάποιου συστήµατος δηµόσιας αναγνώρισης για τις συµµετέχουσες χώρες. Ένα

πρώτο και εύκολα επαληθεύσιµο βήµα θα µπορούσε να είναι η επικύρωση των σχετικώνσυµβάσεων. Το ακριβές θεσµικό πλαίσιο για ένα τέτοιο σύστηµα, και το εάν θα µπορούσε να

ενταχθεί σε κάποιον υφιστάµενο διεθνή οργανισµό, είναι ένα θέµα προς περαιτέρω εξέταση.

Μελέτη θετικών κινήτρων σε µια ευρύτερη έννοια. Σε αυτά θα µπορούσε να συµπεριληφθεί η

παροχή πρόσθετης τεχνικής βοήθειας από τη ∆ΟΕ για υποβοήθηση της συµµόρφωσης µέσωτεχνικής συνεργασίας στο πλαίσιο της διακήρυξης.

Αν και η παγκόσµια εφαρµογή των θεµελιωδών δικαιωµάτων αποτελεί ασφαλώς αναγκαίαπροϋπόθεση, δεν επαρκεί για την εξασφάλιση παράλληλης οικονοµικής και κοινωνικής

προόδου. Το ζήτηµα που προκύπτει είναι το εάν µπορούν να γίνουν περισσότερα σε διεθνέςεπίπεδο για την προώθηση µεγαλύτερης συνέργιας µεταξύ παγκοσµιοποίησης και προόδου,όσον αφορά στην κοινωνική ανάπτυξη και την ισότητα σε µια ευρύτερη έννοια. Η ∆ΟΕ έχειήδη συµβάλει σηµαντικά στην προώθηση της κατανόησης της σχέσης µεταξύ

παγκοσµιοποίησης και κοινωνικής πολιτικής και πολιτικής απασχόλησης σε επίπεδοχωρών18. Θα µπορούσε, εποµένως, να εξεταστεί η καθιέρωση ενός πιο τακτικού και

συστηµατικού πλαισίου για τέτοιου είδους δραστηριότητες, µε σκοπό τη δηµιουργία ενόςσυστήµατος για τακτική εκτίµηση των εν γένει επιδόσεων της κοινωνικής πολιτικής µίας

χώρας. Η ∆ΟΕ θα µπορούσε να αποτελέσει το φυσικό φόρουµ για µια τέτοια διαδικασία,δεδοµένων των διεθνώς αναγνωρισµένων ειδικών της γνώσεων καθώς και της τριµερούς

δοµής της.

Η ΕΕ θα πρέπει να προωθήσει, στο πλαίσιο της ∆ΟΕ, συζητήσεις για περαιτέρω µέτρα

ενίσχυσης της αποτελεσµατικότητας της εποπτείας της ∆ΟΕ, συµπεριλαµβανοµένης και τηςµεγαλύτερης δηµοσιότητας, της αποτελεσµατικότερης παρακολούθησης και τρόπων βελτίωσης

18Κυρίως στις Μελέτες σε επίπεδο χώρας της ∆ΟΕ για την κοινωνική διάσταση της παγκοσµιοποίησης (Γενεύη,

2001)

Page 17: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

17

του επιπέδου των πορισµάτων του εποπτικού µηχανισµού της ∆ΟΕ σε όλο το διεθνές σύστηµα.Η ίδια η ΕΕ θα πρέπει να λαµβάνει πιο συστηµατικά υπόψη τα πορίσµατα του εποπτικού

µηχανισµού στις διµερείς και πολυµερείς της σχέσεις.

Η ΕΕ θα πρέπει να προωθήσει, µεταξύ άλλων στο πλαίσιο της ∆ΟΕ, συζητήσεις σχετικά µε

νέους µηχανισµούς κινήτρων για την προαγωγή του σεβασµού των βασικών κανόνων εργασίας.Σε αυτά θα µπορούσε να περιλαµβάνεται και η µελέτη ενός νέου συστήµατος αµοιβαίων

δεσµεύσεων για διασφάλιση του σεβασµού των θεµελιωδών συµβάσεων της ∆ΟΕ, µε τηνπαράλληλη χρήση ενός µηχανισµού για τη εξασφάλιση επαρκούς δηµόσιας αναγνώρισης της εν

λόγω δέσµευσης.

Η ΕΕ θα πρέπει να προωθήσει συζητήσεις µε τη ∆ΟΕ, σχετικά µε έναν νέο µηχανισµό για την

τακτική ανασκόπηση της κοινωνικής πολιτικής σε επίπεδο χωρών.

5.1.2. Αυξηµένη υποστήριξη για πολυµερή τεχνική βοήθεια και στα πλαίσια της ∆ΟΕ

Η ΕΕπ και τα κράτη µέλη της παρέχουν οικονοµική υποστήριξη για τις δραστηριότητεςτεχνικής βοήθειας της ∆ΟΕ. Η Επιτροπή, από µέρους της, επαναβεβαίωσε πρόσφατα τη

δέσµευσή της για συνεργασία µε τη ∆ΟΕ σε ζητήµατα όπως η προαγωγή των βασικώνκανόνων εργασίας, µε την ολοκλήρωση το Μάιο του 2001µιας νέας ανταλλαγής επιστολών

µεταξύ Επιτροπής και ∆ΟΕ. Η ΕΕπ και τα κράτη µέλη θα πρέπει, ωστόσο, να εξετάσουν τοενδεχόµενο αύξησης της οικονοµικής τους συνεισφοράς στα προγράµµατα της ∆ΟΕ για την

προαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας.

Περαιτέρω, η ΕΕπ. και τα κράτη µέλη θα πρέπει να προωθήσουν ενεργά τη διεξαγωγή

συζητήσεων και την εξέταση της κοινωνικής ανάπτυξης και βασικών κανόνων εργασίας καισε άλλους αναπτυξιακούς οργανισµούς, συµπεριλαµβανοµένων των ιδρυµάτων BrettonWood και της UNCTAD, για να διασφαλιστεί συνοχή πολιτικών υποστήριξης των βασικώνκανόνων εργασίας και αυξηµένη βοήθεια για την ένταξη των βασικών κανόνων εργασίας ως

τµήµατος προγραµµάτων βοηθείας. Αντανακλώντας τη σχέση που υπάρχει µεταξύ µείωσηςτης φτώχειας και βασικών κανόνων εργασίας, η προαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας

και η κοινωνική ανάπτυξη θα πρέπει να εξεταστεί ως αναπόσπαστο τµήµα της διαδικασίαςσύνταξης κειµένων στρατηγικής µείωσης της φτώχειας (PRSP) ή παρόµοιων µέσων σε

επίπεδο χώρας.

Η ΕΕπ. και τα κράτη µέλη θα πρέπει να παρέχουν αυξηµένη υποστήριξη στις δραστηριότητες

τεχνικής βοήθειας της ∆ΟΕ ως µέσο προώθησης των βασικών κανόνων εργασίας.

Η ΕΕπ. και τα κράτη µέλη θα πρέπει να προωθήσουν ενεργά τη λήψη υπόψη και διεξαγωγή

συζητήσεων για την κοινωνική ανάπτυξη και τους θεµελιώδεις κανόνες εργασίας και σε άλλουςαναπτυξιακούς οργανισµούς, για να διασφαλιστεί συνοχή των πολιτικών υποστήριξης των

βασικών κανόνων εργασίας και αυξηµένη βοήθεια για την ένταξη των βασικών κανόνωνεργασίας ως τµήµατος προγραµµάτων βοηθείας .

5.1.3. Έναρξη φόρουµ για διεθνή διάλογο

Η καθιέρωση και συνέχιση ενός τακτικού διεθνούς διαλόγου µε τη συµµετοχή κυβερνήσεων,διεθνών οργανισµών και της κοινωνίας των πολιτών εξακολουθεί να αποτελεί για την ΕΕ τονακρογωνιαίο λίθο για µια περιεκτική στρατηγική για τη βελτίωση της κοινωνικής διαχείρισης

στο πλαίσιο της παγκοσµιοποίησης και την προαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας. Σεαπόλυτη συνέπεια µε τα συµπεράσµατα του Συµβουλίου του 1999, η ΕΕ επιδιώκει τηνέναρξη τακτικού διεθνούς διαλόγου για το εµπόριο και την κοινωνική ανάπτυξη,

Page 18: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

18

συµπεριλαµβανοµένων των βασικών κανόνων εργασίας. Τελικός στόχος ενός τέτοιουδιαλόγου είναι η µεγιστοποίηση της θετικής αλληλεπίδρασης µεταξύ εµπορίου και

κοινωνικής ανάπτυξης, προαγοµένων έτσι των βασικών κανόνων εργασίας.

Η εν λόγω διεργασία θα πρέπει να είναι διαθεσµική και να βασίζεται στα αποτελέσµατα που

έχουν ήδη προκύψει από τις διεθνείς συνδιασκέψεις και τους διεθνείς οργανισµούς, όπωςαναφέρθηκε παραπάνω στο 1ο µέρος της παρούσας ανακοίνωσης. Η ∆ΟΕ, ως αρµόδιο

όργανο για τον καθορισµό και την ενασχόληση µε τους κανόνες εργασίας, θα διαδραµατίσεικαίριο ρόλο σε έναν τέτοιο διάλογο, µέσω της τεχνικής της βοήθειας, της παρακολούθησης,της κατάρτισης εκθέσεων, καθώς και αναλυτικών δραστηριοτήτων. Οι δραστηριότητες τηςοµάδας εργασίας για την κοινωνική διάσταση της παγκοσµιοποίησης θα µπορούσαν να

παράσχουν ένα χρήσιµο σηµείο εκκίνησης για µια εποικοδοµητική περαιτέρω διαδικασία,καθώς οι συζητήσεις κατά τη συνάντηση της οµάδας εργασίας, τον Ιούνιο του 2001,προδιαθέτουν για ένα υψηλότερο προφίλ για την οµάδα εργασίας ως φόρουµ ανταλλαγήςαπόψεων και διαλόγου. Ο ΠΟΕ, η UNCTAD και η Παγκόσµια Τράπεζα – καθώς και άλλοι

διεθνείς οργανισµοί – θα ήταν φυσικοί εταίροι της ∆ΟΕ στην εν λόγω διαδικασία,προσφέροντας στις συζητήσεις τις ειδικές τους γνώσεις στα πεδία αρµοδιότητάς τους.

Ο διάλογος θα πρέπει να βοηθήσει στον εντοπισµό των µέσων για τη µεγιστοποίηση τωνθετικών κοινωνικών επιπτώσεων της απελευθέρωσης του εµπορίου και των επενδύσεων,ειδικά µέσω της ανταλλαγής συγκεκριµένων εµπειριών. Οι κοινωνικές επιπτώσεις θα πρέπεινα γίνονται αντιληπτές σε µια ευρύτερη έννοια, βάσει των διεργασιών της Κοπεγχάγης και

του Ρίο σχετικά µε την κοινωνική και βιώσιµη ανάπτυξη. Λόγω της στενής διασύνδεσηςµεταξύ οικονοµικής και κοινωνικής ανάπτυξης, η διεργασία θα πρέπει να περιλαµβάνει τις

πτυχές της βιώσιµης ανάπτυξης που σχετίζονται µε την ανάπτυξη και τη µείωση της φτώχειαςκαι να αναλύσει τη σχέση µεταξύ της οικονοµικής ανάπτυξης, της απασχόλησης, των

ανισοτήτων, της µείωσης της φτώχειας και της κοινωνικής προστασίας. Αυτό σηµαίνειανάλυση των συνθηκών εργασίας, της ανταγωνιστικότητας, των κοινωνικών συνοδευτικών

πολιτικών για υποστήριξη των εµπορικών µεταρρυθµίσεων (συµπεριλαµβανοµένης τηςεπαγγελµατικής κατάρτισης), της εκπαίδευσης, των επιδράσεων του εµπορίου στο θέµα των

διακρίσεων µεταξύ των δύο φύλων και άλλες διακρίσεις. Η ανάλυση αυτή θα µπορούσε ναβοηθήσει στην ανάπτυξη µια κοινής κατανόησης ώστε η ελευθέρωση του εµπορίου και των

επενδύσεων να αποτελέσει υποστηρικτικό στοιχείο της κοινωνικής ανάπτυξης,συµπεριλαµβανοµένων των βασικών κανόνων εργασίας. Επιπλέον, το φόρουµ για το διεθνή

διάλογο σχετικά µε το εµπόριο και την κοινωνική ανάπτυξη θα πρέπει να προωθήσει τηνανταλλαγή εµπειριών σχετικά µε τις κοινωνικές επιδράσεις των εµπορικών µεταρρυθµίσεων,συµβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη βελτιωµένων µεθοδολογιών για την εκ των προτέρωνεκτίµηση των κοινωνικών επιδράσεων της απελευθέρωσης του εµπορίου.

Η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την έναρξη τακτικού διεθνούς διαλόγουσχετικά µε το εµπόριο και την κοινωνική ανάπτυξη, συµπεριλαµβανοµένων των βασικών

κανόνων εργασίας.

5.2. Συγκέντρωση των µέσων πολιτικής της ΕΕ

5.2.1. Αύξηση των εµπορικών κινήτρων: Σύστηµα Γενικευµένων Προτιµήσεων

Το ΣΓΠ της Κοινότητας προβλέπει προτιµησιακή πρόσβαση στην αγορά για τιςαναπτυσσόµενες χώρες. Η προνοµιακή αυτή πρόσβαση χορηγείται αυτόνοµα από την ΕΚ και

οι τρόποι χορήγησης των προτιµήσεων στο πλαίσιο του ΣΓΠ καθορίζονται σε κανονισµό τουΣυµβουλίου. Τα κοινωνικά κίνητρα υπό το καθεστώς του ΣΓΠ αποτελούν σηµαντικό µέσο

για την προαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας και η ΕΕπ θα πρέπει να ενισχύσει την

Page 19: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

19

πολιτική της στον εν λόγω τοµέα. Ο ισχύων κανονισµός του ΣΓΠ19 καλύπτει το ζήτηµα τωνβασικών κανόνων εργασίας (i) προβλέποντας ένα καθεστώς θετικών κινήτρων όπου η

αποτελεσµατική συµµόρφωση µε τους βασικούς κανόνες εργασίας επιτρέπει την παροχήπρόσθετων εµπορικών προτιµήσεων20, και (ii) προβλέποντας τη δυνατότητα αναστολής,καθολικά ή εν µέρει, όταν οι χώρες δικαιούχοι εφαρµόζουν οποιασδήποτε µορφής δουλεία ήκαταναγκαστική εργασία. Ως µέρος της προτεινόµενης ανασκόπησης του καθεστώτος του

ΣΓΠ, προβλέπονται βελτιώσεις στο καθεστώς των ειδικών κινήτρων, γεγονός το οποίο θαοδηγήσει σε ένα νέο καθεστώς που θα τεθεί σε ισχύ το 200221. Επιπλέον, θα πρέπει να

εξεταστούν οι τρόποι για περαιτέρω ενίσχυση των αποτελεσµάτων του καθεστώτος του ΣΓΠγια την προαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας στην επόµενη ανασκόπηση, η οποία

προβλέπεται για το 2004.

Στην τρέχουσα ανασκόπηση, η Επιτροπή προτείνει τις ακόλουθες ενισχυτικές βελτιώσεις,ώστε να ενθαρρυνθούν οι χώρες να ζητούν ειδικά κίνητρα και να ενισχυθεί η σύνδεση µετους βασικούς κανόνες εργασίας:

∆ιαµόρφωση πιο ελκυστικού καθεστώτος, µε τη διεύρυνση των πρόσθετων εµπορικώνπροτιµήσεων στα πλαίσια των καθεστώτων κινήτρων.

Αύξηση της διαφάνειας και απλούστευση των διαδικασιών, ώστε να βοηθηθούν οι χώρες νακάνουν καλύτερη χρήση των παρεχόµενων ειδικών κινήτρων και των δυνατοτήτων

πρόσβασης στην αγορά.

Χαρακτηρισµός της αποτελεσµατικής εφαρµογής και των τεσσάρων βασικών κανόνων

εργασίας, όπως ορίζονται στη διακήρυξη της ∆ΟΕ του 1998,ως απαραίτητης προϋπόθεσηςγια τα ειδικά κίνητρα. Επιπλέον, ως στοιχείο της εν εξελίξει ανασκόπησης του καθεστώτος

του ΣΓΠ, η Επιτροπή πρότεινε να περιληφθούν οι σοβαρές και συστηµατικές παραβιάσειςτων τεσσάρων βασικών κανόνων εργασίας µεταξύ των λόγων για προσωρινή, ολική ή µερική,αναστολή των οφελών από το ΣΓΠ. Όλες οι δικαιούχες χώρες θα είχαν έτσι την επιλογή τωνπρόσθετων κινήτρων, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τα κριτήρια της αποτελεσµατικής

εφαρµογής των βασικών κανόνων εργασίας. Χώρες που έχουν µόνο τις γενικές προτιµήσειςστα πλαίσια του ΣΓΠ, µπορεί να χάνουν προσωρινά, ολικώς ή µερικώς, τα οφέλη των

προτιµήσεων αυτών, µόνον αν βρεθούν να παραβιάζουν κατά τρόπο σοβαρό και συστηµατικόβασικούς κανόνες εργασίας.

Στο πλαίσιο µιας µελλοντικής ανασκόπησης του κανονισµού του ΣΓΠ, η Επιτροπή θα δώσειπροσοχή στην περαιτέρω βελτίωση του συστήµατος κοινωνικών κινήτρων και της σύνδεσης

µε τις θεµελιώδεις συµβάσεις της ∆ΟΕ µε στόχο την προώθηση των δυνατοτήτωνχρησιµοποίησης των κινήτρων του ΣΓΠ για την προαγωγή της εφαρµογής βασικών κανόνων

εργασίας. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ενσωµάτωση στην εσωτερική νοµοθεσίατου βασικού περιεχοµένου των οκτώ βασικών συµβάσεων της ∆ΟΕ καθώς και στην πιθανή

διαφοροποίηση ανάλογα µε τα προϊόντα, τους τοµείς ή τις περιοχές.

19Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 1256/96του Συµβουλίου της 20ης Ιουνίου 1996και Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 3261/94του Συµβουλίου της 19ης ∆εκεµβρίου 1994.

20Βάσει των ειδικών κινήτρων, µπορεί να χορηγηθούν πρόσθετες εµπορικές προτιµήσεις, κατόπιν αίτησης, σεχώρες που εφαρµόζουν αποτελεσµατικά τους κανόνες που θεσπίστηκαν στις συµβάσεις 87 και 98 της ∆ΟΕσχετικά µε την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και το δικαίωµα των συλλογικών διαπραγµατεύσεων και

εκείνους της σύµβασης 138για την παιδική εργασία.21Βλέπε COM(2001) 293τελικό, εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 12 Ιουνίου 2001.

Page 20: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

20

Εκτός των βελτιώσεων στο ίδιο το καθεστώς του ΣΓΠ, θα πρέπει να εξεταστεί και έναπλαίσιο τεχνικής βοήθειας ώστε να βοηθηθούν οι χώρες να κάνουν χρήση των καθεστώτων

ειδικών κινήτρων, π.χ. εφαρµόζοντας αποτελεσµατικά τους βασικούς κανόνες εργασίας,προσαρµόζοντας την παραγωγή και ζητώντας να υπαχθούν στο καθεστώς ειδικών κινήτρων,αυξανοµένης έτσι της επίδρασης του καθεστώτος. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε κάποιακαλύτερη διασύνδεση µεταξύ των καθεστώτων του ΣΓΠ και των αναπτυξιακών

προγραµµάτων και θα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο της ένταξης των βασικών κανόνωνεργασίας στα αναπτυξιακά προγράµµατα της ΕΕπ (σηµείο 5.2.2.). Γενικότερα, η ΕΕπ θα

πρέπει να επιδιώξει τη µεγιστοποίηση των αποτελεσµάτων των ειδικών κινήτρωνπαγκοσµίως, ενθαρρύνοντας και άλλες εκβιοµηχανισµένες χώρες να υιοθετήσουν καθεστώτα

κοινωνικών κινήτρων, όµοια µε εκείνα της ΕΕπ.

Στο πλαίσιο της τρέχουσας ανασκόπησης του κανονισµού του ΣΓΠ της ΕΕπ, το καθεστώς

κοινωνικών κινήτρων θα πρέπει να ενισχυθεί προβλέποντας περαιτέρω δυνατότητεςβελτιωµένης πρόσβασης στην αγορά, προσδίδοντας στο καθεστώς µεγαλύτερη διαφάνεια και

επεκτείνοντας τη βάση και στους τέσσερις βασικούς κανόνες εργασίας της διακήρυξης του1998.Η πρόβλεψη για προσωρινή ανάκληση θα πρέπει να επεκταθεί, διευρύνοντας τη βάση και

για σοβαρές και συστηµατικές παραβιάσεις οποιωνδήποτε από τους θεµελιώδης κανόνεςεργασίας.

Στο πλαίσιο µιας µελλοντικής ανασκόπησης του καθεστώτος του ΣΓΠ της ΕΚ, είναι σκόπιµο ναδοθεί προσοχή στην προώθηση των δυνατοτήτων χρησιµοποίησης των κινήτρων του ΣΓΠ για

την προώθηση των βασικών κανόνων εργασίας.

Η Εκ οφείλει να επιδιώξει τη µεγιστοποίηση των επιπτώσεων των ειδικών κινήτρων σε

παγκόσµιο επίπεδο, ενθαρρύνοντας άλλες βιοµηχανικές χώρες να θεσπίσουν συστήµατακοινωνικών κινήτρων, παρεµφερή µε το αντίστοιχο σύστηµα της ΕΚ.

5.2.2. ∆ιµερείς σχέσεις: Συµφωνίες, βοήθεια και ενδυνάµωση ικανοτήτων .

Η κοινωνική ανάπτυξη είναι µία από τις προτεραιότητες της αναπτυξιακής βοήθειας της ΕΕπ.Η Επιτροπή εφαρµόζει µια σειρά αναπτυξιακών προγραµµάτων σε όλα τα µέρη του κόσµουστον τοµέα των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, συµπεριλαµβανοµένων των κοινωνικών

δικαιωµάτων, αλλά θα πρέπει να δώσει περισσότερη έµφαση στην προαγωγή των βασικώνκανόνων εργασίας στην όλη αναπτυξιακή της πολιτική. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται την

παροχή µεγαλύτερης προτεραιότητας στην προαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας στονπρογραµµατισµό της αναπτυξιακής βοήθειας.

Στην πρόσφατη ανακοίνωσή της "ο ρόλος της ευρωπαϊκής ένωσης στην προαγωγή τωνανθρωπίνων δικαιωµάτων και του εκδηµοκρατισµού", η Επιτροπή πρότεινε, στις συζητήσεις,ως µέρος του πολιτικού διαλόγου µε τρίτες χώρες, να εξετάζεται πως θα µπορούσε ναεπιτευχθεί η επικύρωση των µέσων για τα θεµελιώδη ανθρώπινα δικαιώµατα και άλλων

διεθνών συµφωνιών σχετικών µε δικαιώµατα (ειδικά οι συµβάσεις της ∆ΟΕ) και ηαποτελεσµατική τους εφαρµογή. Πράγµατι, η Επιτροπή πιστεύει ότι ο σεβασµός των

κοινωνικών δικαιωµάτων και των βασικών κανόνων εργασίας συµβάλλει στη βιώσιµη καιδίκαιη κοινωνική και οικονοµική ανάπτυξη.

Η συµφωνία του Κοτονού αποτέλεσε σηµαντικό βήµα προόδου στην προαγωγή των βασικώνκανόνων εργασίας στις διµερείς συµφωνίες. Η ΕΕ θα πρέπει να εφαρµόσει µια παρόµοιαπροσέγγιση και στις µελλοντικές εµπορικές συµφωνίες και συµφωνίες συνεργασίας,συµπεριλαµβανοµένων και ειδικών όρων για τους βασικούς κανόνες εργασίας. Η προσέγγισηαυτή θα βοηθήσει να ενταχθούν οι εν λόγω όροι στην οικονοµική και αναπτυξιακή

Page 21: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

21

συνεργασία ώστε να υπάρξει δυνατότητα καλύτερου συντονισµού των διάφορων µέσωνδράσης και να αυξηθεί το αποτέλεσµα της συνεργίας µεταξύ των πολιτικών µέσων.Ειδικότερα, στις συµφωνίες συνεργασίας, η δέσµευση απέναντι στους βασικούς κανόνεςεργασίας θα καταστήσει τα αυτόνοµα αυτά µέσα συµπληρωµατικά των προσπαθειών που

καταβάλλονται στο πολυµερές πλαίσιο για την προώθηση τέτοιων κανόνων.

Όσον αφορά την αναπτυξιακή βοήθεια, η συµφωνία του Κοτονού παρέχει σαφή ευκαιρία για

συζήτηση της εφαρµογής των βασικών κανόνων εργασίας µε τις χώρες ΑΚΕ. Η εν λόγωδυνατότητα προκύπτει κατά το σχεδιασµό των κειµένων στρατηγικής χώρας και κατά τις

συζητήσεις µε κυβερνήσεις σχετικά µε κείµενα στρατηγικής µείωσης της φτώχειας (PRSP).

Άλλα µέσα θα µπορούσαν να είναι ειδικά µέτρα για δόµηση ικανοτήτων σε σχετικά

υπουργεία ώστε να µπορούν οι κυβερνήσεις να καταρτίζουν, θεσπίζουν και εφαρµόζουνεθνική νοµοθεσία για την εργασία, η οποία να προσαρµόζει το διεθνές καθεστώς των

συµβάσεων της ∆ΟΕ στην τοπική πραγµατικότητα, διευκολύνοντας έτσι την επικύρωση καιεφαρµογή, καθώς και να δηµιουργούν ρεαλιστικούς µηχανισµούς παρακολούθησης που θα

προωθήσουν, ενδεχοµένως, τη συµµόρφωση των τοπικών εργοδοτών και των ΠΕΕ µε τηνοµοθεσία. Μια τέτοια βοήθεια δεν θα πρέπει ωστόσο να συνδέεται µε την επιβολή

οποιωνδήποτε νέων όρων από πλευράς Κοινότητας.

Η συµφωνία του Κοτονού αναγνωρίζει, επίσης, την πιθανή σηµαντική συµβολή ευρέος

φάσµατος µη κρατικών φορέων. Η ΕΚ πρέπει να καταβάλει προσπάθειες για την ανάπτυξητων ικανοτήτων των τοπικών ΜΚΟ και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών,προκειµένου να ενισχυθεί ο βαθµός ευαισθητοποίησης των εργαζοµένων ως προς ταδικαιώµατά τους στο πλαίσιο των συµβάσεων της ∆ΟΕ και να καταστεί δυνατή η

παρακολούθηση της συµµόρφωσης προς τους θεµελιώδεις κανόνες εργασίας.

Τα ειδικά µέτρα για την περαιτέρω εξάλειψη της παιδικής εργασίας περιλαµβάνουν: την

κατάρτιση αποτελεσµατικών και συγκεκριµένης χρονικής διάρκειας προγραµµάτων πουαποσκοπούν στην εξάλειψη των χειρότερων µορφών παιδικής εργασίας µέσω της πρόληψης,της προστασίας και της αποκατάστασης· την εξασφάλιση της πρόσβασης σε ελεύθερη καιυψηλού επιπέδου βασική εκπαίδευση και, στις περιπτώσεις που είναι δυνατό και

ενδεδειγµένο, σε επαγγελµατική κατάρτιση για όλα τα παιδιά· την ενίσχυση της ορατότηταςτης παιδικής εργασίας µέσω της ενισχυµένης συλλογής, ανάλυσης και διάδοσης δεδοµένων

και την προώθηση της ευαισθητοποίησης όσον αφορά, αφενός, το δικαίωµα προστασίας τωνπαιδιών από την οικονοµική εκµετάλλευση και, αφετέρου, την ανάγκη ανάληψης δράσεων

προτεραιότητας κατά των χειρότερων µορφών παιδικής εργασίας.

Η ΕΕπ θα πρέπει να εντάξει καλύτερα τους θεµελιώδεις κανόνες εργασίας στην αναπτυξιακή

της πολιτική σε απόλυτη ευθυγράµµιση µε το γενικό στόχο µείωσης της φτώχειας,συµπεριλαµβανοµένης της δόµησης ικανοτήτων για την εφαρµογή των βασικών κανόνων

εργασίας.

Η ΕΕπ και τα κράτη µέλη θα πρέπει να βελτιώσουν τους δεσµούς µεταξύ του ΣΓΠ και των

αναπτυξιακών προγραµµάτων, ώστε να βοηθούνται οι χώρες να κάνουν καλύτερη χρήση τωνκαθεστώτων κινήτρων για την προαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας.

Η ΕΕπ θα πρέπει να επεκτείνει την προσέγγιση του Κοτονού και σε άλλες συµφωνίες,επιδιώκοντας να συµπεριλάβει ειδικούς όρους για τους βασικούς κανόνες εργασίας.

Page 22: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

22

5.2.3. Καλύτερη χρήση των αξιολογήσεων των επιπτώσεων στη βιωσιµότητα (ΑΕΒ)

Οι αξιολογήσεις των επιπτώσεων στη βιωσιµότητα αποτελούν ένα σχετικά νέο εργαλείο σε

σχέση µε την εµπορική πολιτική. Οι ΑΕΒ στοχεύουν στην αξιολόγηση και, κατά συνέπεια,στη λήψη υπόψη των επιπτώσεων της εµπορικής πολιτικής στη βιώσιµη ανάπτυξη,συµπεριλαµβανοµένης της κοινωνικής της συνιστώσας. Οι βασικοί δείκτες πουχρησιµοποιήθηκαν αρχικά κατά τις αξιολογήσεις επιπτώσεων στη βιωσιµότητα της

Επιτροπής είναι: το µέσο πραγµατικό εισόδηµα, η απασχόληση, ο σχηµατισµός καθαρούπάγιου κεφαλαίου, ισότητα και φτώχεια, υγεία και εκπαίδευση, η ανισότητα των δύο φύλων,η περιβαλλοντική ποιότητα του αέρα, του νερού και του εδάφους, η βιολογική ποικιλότητακαι τα αποθέµατα άλλων φυσικών πόρων. Οι βασικοί αυτοί δείκτες ενδεχοµένως να

αποτελέσουν αντικείµενο προσαρµογών καθόσον αναπτύσσεται το νέο αυτό εργαλείο.

Η χρήση των ΑΕΒ µπορεί να βοηθήσει τους φορείς χάραξης πολιτικής να κατανοήσουν

καλύτερα πώς µπορεί το εµπόριο να συµβάλλει στην κοινωνική ανάπτυξη και ναεπικεντρώσουν τις προσπάθειές τους σε στόχους που προωθούν την ανάπτυξη του εµπορίου,µε παράλληλη στήριξη της βιώσιµης ανάπτυξης. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στον εντοπισµόµέτρων για την περαιτέρω βελτίωση των επιπτώσεων των εµπορικών µεταρρυθµίσεων Η

ΑΕΒ προσφέρει µια χρήσιµη βάση δράσης σε άλλους τοµείς πολιτικής για την προώθηση τωνθετικών αποτελεσµάτων της εµπορικής µεταρρύθµισης στην κοινωνική ανάπτυξη, ειδικά σε

σχέση µε τους βασικούς κανόνες εργασίας και τις κοινωνικές ρυθµίσεις. Η Επιτροπή έχειδεσµευτεί να χρησιµοποιεί την ΑΕΒ ως µέσο συµβολής στη χάραξη πολιτικής στην

περίπτωση σηµαντικών πολυµερών εµπορικών διαπραγµατεύσεων. Η ΑΕΒ θα εφαρµοστείστη διαµορφωµένη ατζέντα του ΠΟΕ καθώς και στο µελλοντικό γύρο πολυµερών εµπορικών

διαπραγµατεύσεων στον ΠΟΕ. Η ΑΕΒ θα ενταχθεί στις περιφερειακές εµπορικέςδιαπραγµατεύσεις ΕΕπ-ΑΚΕ, ενώ θα πρέπει να εφαρµόζεται και στις υπόλοιπες µελλοντικές

διµερείς συµφωνίες.

Η Επιτροπή πρέπει να χρησιµοποιήσει το εργαλείο της ΑΕΒ σε µελλοντικές εµπορικές

διαπραγµατεύσεις και συµφωνίες και να συνεχίσει να προσαρµόζει και να αναπτύσσει, κατά ταδέοντα, τη µεθοδολογία, έτσι ώστε να βελτιώσει το εργαλείο της ΑΕΒ. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπεινα εξετάσει µέσα καλύτερης αντιπροσώπευσης των επιπτώσεων της εµπορικής πολιτικής στηνκοινωνική ανάπτυξη και προαγωγής των βασικών κανόνων εργασίας.

5.3. Ιδιωτικά και εθελοντικά καθεστώτα για την προαγωγή των βασικών κανόνων

εργασίας: Κοινωνική επισήµανση και βιοµηχανικοί κώδικες δεοντολογίας

Με την αύξουσα συνειδητοποίηση από το κοινό των κοινωνικών και περιβαλλοντικώνεπιπτώσεων των µοντέλων κατανάλωσης, παρουσιάζεται αυξανόµενη ζήτηση για κοινωνικώς

υπεύθυνα προϊόντα και επενδύσεις. Η ζήτηση για κοινωνικώς υπεύθυνα προϊόντα και τοδηµόσιο ενδιαφέρον για τις κοινωνικές επιπτώσεις και για δεοντολογικούς βιοµηχανικούς

κανόνες ώθησαν επίσης πολλές εταιρείες, ιδιαίτερα εκείνες που εµπλέκονται στην παραγωγήκαταναλωτικών αγαθών, να εισαγάγουν κώδικες δεοντολογίας στην κοινωνική τους

συµπεριφορά σε αναγνώριση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, δηλ. να δρουν σύµφωνα µεαναγνωρισµένες θεµελιώδεις αρχές στους τοµείς της εργασίας, των ανθρωπίνων δικαιωµάτων

και του περιβάλλοντος. Για τις περισσότερες εταιρείες, οι δηµόσιες σχέσεις αποτελούνκεντρικό στοιχείο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, καθώς οι εταιρείες γνωρίζουν το κόστοςπου έχει η αρνητική δηµοσιότητα µε τη µορφή απώλειας τζίρου και µεριδίων της αγοράς.Εποµένως, η παρακολούθηση, πιστοποίηση και δηµοσίευση, και µέσω δεοντολογικήςλογιστικής, κοινωνικών κατευθυντήριων γραµµών αποτελεί κεντρικό ζήτηµα. Τα όργανα

παρακολούθησης έχουν πολλαπλασιασθεί. Τα ιδιωτικά και εθελοντικά καθεστώταδεοντολογικής επισήµανσης αποτελούν µία πτυχή της κοινωνικής ευθύνης των εταιρειών και

Page 23: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

23

µέσο για παράλληλη πορεία της κοινωνικής ανάπτυξης και του σεβασµού των βασικώνκανόνων εργασίας µε την αυξηµένη ανταγωνιστικότητα. Θεµιτές εµπορικές πρωτοβουλίες

και σήµατα αποτελούν παράδειγµα καθιερωµένων και ορθώς λειτουργούντων καθεστώτωνεπισήµανσης, που περιλαµβάνουν κοινωνικά στοιχεία

22.

Οι κώδικες δεοντολογίας, οι κατευθυντήριες γραµµές και τα καθεστώτα ιδιωτικήςεθελοντικής επισήµανσης αποτελούν σηµαντικά µέσα, τα οποία βοηθούν στην προαγωγή της

κοινωνικής ανάπτυξης και των βασικών κανόνων εργασίας µέσω της ενισχυµένης εταιρικήςκοινωνικής ευθύνης. Θα πρέπει να τονιστεί ότι τα ιδιωτικά και εθελοντικά καθεστώτα είναι

συµπληρωµατικά των κυβερνητικών δράσεων και δεν µπορούν να αντικαταστήσουν τηνεπικύρωση και εφαρµογή κανόνων εργασίας σε κρατικό επίπεδο. Θα πρέπει, επίσης, να

υπογραµµιστεί ότι τα ιδιωτικά σχήµατα πρέπει να σέβονται του ισχύοντες κανόνες για τονανταγωνισµό. Παράλληλα, τα ιδιωτικά και εθελοντικά σχήµατα αντιπροσωπεύουν νέες και

προνοµιακές δυνατότητες πρόσβασης στην αγορά, οι οποίες µπορούν να παρουσιάζουνιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους παραγωγούς των αναπτυσσόµενων χωρών. Είναι ουσιαστικό

να βοηθηθούν οι παραγωγοί των αναπτυσσόµενων χωρών να εκµεταλλευτούν τις εν λόγωδυνατότητες. Το γεγονός αυτό απαιτεί:

Τα καθεστώτα να είναι αντικειµενικά, διαφανή και χωρίς διακρίσεις, έτσι ώστε οι παραγωγοίνα έχουν κάθε πρόσφορη δυνατότητα να γνωρίσουν τις απαιτήσεις και να τις τηρήσουν.

Οι διαδικασίες για την απόκτηση σηµάτων να είναι δίκαιες, αναλογικές και να µην απαιτούνασκόπως πόρους, έτσι ώστε να µην αποκλείονται οι παραγωγοί των αναπτυσσόµενων χωρών.

Οι ανάγκες των παραγωγών των αναπτυσσόµενων χωρών να λαµβάνονται υπόψη στααναπτυξιακά προγράµµατα µέσω µέτρων δόµησης ικανοτήτων ώστε να βοηθούνται κλάδοι ή

περιοχές στις αναπτυσσόµενες χώρες να προσαρµόζουν την παραγωγή τους για ναανταποκριθούν στις αναγκαίες απαιτήσεις για την απόκτηση καλύτερης πρόσβασης στην

αγορά.

Η αυξανόµενη σηµασία των ιδιωτικών πρωτοβουλιών, όπως οι κώδικες δεοντολογίας και τα

κοινωνικά σήµατα, και η ανάγκη για µεγαλύτερη συνοχή και διαφάνεια σε σχέση µε τέτοιεςπρωτοβουλίες, οδήγησε την Επιτροπή στην ετοιµασία µιας πράσινης βίβλου για την

προαγωγή ενός ευρωπαϊκού πλαισίου για την εταιρική κοινωνική ευθύνη23. Η βίβλος, µεταξύάλλων, ασχολείται µε την ανάγκη συνοχής των περιεχοµένων των διαφόρων κωδίκων, καθώςεπίσης και µε την ανάγκη τέτοιου είδους κώδικες να βασίζονται στους θεµελιώδεις κανόνεςτης ∆ΟΕ.

Η χρήση των θεµελιωδών συµβάσεων της ∆ΟΕ στα ιδιωτικά και εθελοντικά καθεστώτασαφώς βελτιώνει τη διαφάνεια και διευκολύνει τους παραγωγούς να αντεπεξέλθουν στις

απαιτήσεις. Παράλληλα, ιδιαίτερη σηµασία έχει και το ζήτηµα της επαλήθευσης καιπιστοποίησης των ιδιωτικών και εθελοντικών καθεστώτων, καθώς τα καθεστώτα αυτά

αρχίζουν να χρησιµοποιούνται ολοένα ευρύτερα. Πράγµατι, υπάρχει κίνδυνος η εξάπλωσηδιαφορετικών κωδίκων και σηµάνσεων χωρίς κοινούς, απαρέγκλιτους κανόνες για το

περιεχόµενο και την εφαρµογή τέτοιου είδους καθεστώτων, να υπονοµεύσει την αξιοπιστία

22Βλέπε επίσης ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συµβούλιο για το θεµιτό εµπόριο, COM(1999)619τελικό της

29ης Νοεµβρίου 1999.23Η εν λόγω πρωτοβουλία ακολουθεί τα συµπεράσµατα του Συµβουλίου της Νίκαιας, τον ∆εκέµβριο του 2000,στα οποία το Συµβούλιο τόνισε τη σηµασία αντιµετώπισης των επιπτώσεων στην απασχόληση και των

κοινωνικών επιπτώσεων της οικονοµικής ολοκλήρωσης και της ολοκλήρωσης της αγοράς και προσαρµογής

των συνθηκών εργασίας στην νέα οικονοµία.

Page 24: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

24

τους. Εποµένως, χρειάζεται να εξεταστεί περαιτέρω η καθιέρωση διεθνώς αναγνωρισµένωνµηχανισµών ή κοινών κανόνων για την επαλήθευση και πιστοποίηση των εθελοντικών

καθεστώτων.

Η ΕΚ και τα κράτη µέλη πρέπει να βοηθήσουν τις αναπτυσσόµενες χώρες να κάνουν χρήση των

προνοµιακών δυνατοτήτων πρόσβασης στις αγορές που παρέχονται από καθεστώτα κοινωνικήςεπισήµανσης συµπεριλαµβανοµένης της ανάπτυξης ικανοτήτων και της στήριξης των

προσπαθειών για τη βελτίωση της διαφάνειας, της διαθεσιµότητας και της µη διακριτικήςµεταχείρισης από πλευράς καθεστώτων.

Η Επιτροπή ευνοεί την εφαρµογή από τον επιχειρηµατικό και εθελοντικό τοµέα αντικειµενικών,διαφανών και χωρίς διακρίσεις καθεστώτων επισήµανσης, τα οποία τηρούν τις διεθνείς

υποχρεώσεις της ΕΚ και τους ισχύοντες κανόνες για τον ανταγωνισµό, που στοχεύουν στηνπροαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας και υποστηρίζει ότι ως ελάχιστος κοινός κανόνας

για τέτοιου είδους καθεστώτα θα πρέπει να χρησιµοποιούνται οι θεµελιώδεις συµβάσεις της∆ΟΕ.

Η ΕΕ θα πρέπει να αυξήσει την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώµης και να προωθήσει τηδιεξαγωγή συζητήσεων σχετικά µε τα διεθνή µέσα ή κανόνες για την πιστοποίηση και

επαλήθευση ιδιωτικών και εθελοντικών καθεστώτων και την επίτευξη αποτελεσµατικού ελέγχουτης ποιότητας.

Η ΕΕ θα πρέπει να εξακολουθήσει να στηρίζει το έργο της ∆ΟΕ σε σχέση µε τις ιδιωτικέςεθελοντικές πρωτοβουλίες.

6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η σχέση µεταξύ παγκοσµιοποίησης, εµπορίου και κοινωνικής ανάπτυξης είναι σύνθετη και

εµπλέκει έναν αριθµό τοµέων πολιτικής στον κοινό στόχο της βιώσιµης ανάπτυξης.Εποµένως, η βελτίωση της κοινωνικής διαχείρισης και η προαγωγή βασικών κανόνων

εργασίας στο πλαίσιο της παγκοσµιοποίησης και της εµπορικής απελευθέρωσης απαιτούν µιασυνολική προσέγγιση. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή προτείνει στο Συµβούλιο την

υιοθέτηση στρατηγικής για τη βελτίωση της παγκόσµιας κοινωνικής διαχείρισης και τηνπροαγωγή βασικών κανόνων εργασίας στο πλαίσιο της παγκοσµιοποίησης, λαµβάνοντας

υπόψη τις αντιδράσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Οικονοµικής και ΚοινωνικήςΕπιτροπής, στους οποίους επίσης απευθύνεται η παρούσα ανακοίνωση. Το Συµβούλιο θα

µπορούσε να ξεκινήσει επαναβεβαιώνοντας τα βασικά αξιώµατα της θέσης της ΕΕπ, όπωςαυτά εκτέθηκαν στα συµπεράσµατα του Συµβουλίου του Οκτωβρίου του 1999, δηλ. την

παγκοσµιότητα των βασικών κανόνων εργασίας, τη στήριξη του έργου της ∆ΟΕ και τηςσυνεργασίας της µε άλλους διεθνείς οργανισµούς και την απόρριψη κάθε προσέγγισης που

βασίζεται σε κυρώσεις. Επιπλέον, θα πρέπει να προβλεφθεί και ένας αριθµός δράσεων,συµπεριλαµβανοµένων τόσο δράσεων που θα αναληφθούν από την ΕΕ, ενθαρρύνοντας και

άλλους εταίρους να πράξουν το ίδιο, όσο και πρωτοβουλιών που θα προταθούν σε διεθνέςεπίπεδο. Σε σχέση µε τα παραπάνω:

Σε διεθνές επίπεδο

Η ΕΕ θα πρέπει να προωθήσει, στο πλαίσιο της ∆ΟΕ, τη διεξαγωγή συζητήσεων σχετικά µε

περαιτέρω µέτρα για την ενίσχυση της αποτελεσµατικότητας της επίβλεψης της ∆ΟΕ,συµπεριλαµβανοµένης της παροχής καλύτερης δηµοσιότητας, της αποτελεσµατικότερης παροχήςσυνέχειας και τρόπων βελτίωσης του επιπέδου των πορισµάτων του εποπτικού µηχανισµού της

Page 25: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

25

∆ΟΕ σε όλο το διεθνές σύστηµα. Η ίδια η ΕΕ θα πρέπει να λαµβάνει πιο συστηµατικά υπόψητης τα πορίσµατα του εποπτικού µηχανισµού στις διµερείς και πολυµερείς της σχέσεις.

Η ΕΕ θα πρέπει να προωθήσει, µεταξύ άλλων στο πλαίσιο της ∆ΟΕ, συζητήσεις σχετικά µενέους µηχανισµούς κινήτρων για την προαγωγή του σεβασµού των βασικών κανόνων εργασίας.Αυτό θα µπορούσε να περιλαµβάνει την εξέταση ενός νέου συστήµατος αµοιβαίων δεσµεύσεωνγια τη διασφάλιση του σεβασµού των θεµελιωδών συµβάσεων της ∆ΟΕ, µε την πρόβλεψη ενός

µηχανισµού για διασφάλιση επαρκούς δηµόσιας αναγνώρισης της εν λόγω δέσµευσης.

Η ΕΕ θα πρέπει να προωθήσει τη διεξαγωγής συζητήσεων, στο πλαίσιο της ∆ΟΕ, σχετικά µε

ένα νέο µηχανισµό για την τακτική ανασκόπηση της κοινωνικής πολιτικής σε επίπεδο χώρας.

Η ΕΕπ και τα κράτη µέλη θα πρέπει να παράσχουν αυξηµένη στήριξη στις δραστηριότητες

τεχνικής βοήθειας της ∆ΟΕ, ως µέσου προαγωγής βασικών κανόνων εργασίας.

Η ΕΚ και τα κράτη µέλη θα πρέπει να προωθήσουν ενεργά την εξέταση και τη διεξαγωγή

συζητήσεων για την κοινωνική ανάπτυξη και τους βασικούς κανόνες εργασίας και σε άλλουςαναπτυξιακούς οργανισµούς, για να διασφαλιστεί συνοχή των πολιτικών υποστήριξης των

βασικών κανόνων εργασίας και αυξηµένη βοήθεια για την ένταξη των βασικών κανόνωνεργασίας ως τµήµατος προγραµµάτων βοηθείας.

Η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές τις για την έναρξη τακτικού διεθνούς διαλόγουγια το εµπόριο και την κοινωνική ανάπτυξη, συµπεριλαµβανοµένων και των βασικών κανόνων

εργασίας.

Σε επίπεδο ΕΕ

Στο πλαίσιο της τρέχουσας ανασκόπησης του κανονισµού του ΣΓΠ της ΕΚ, το καθεστώςκοινωνικών κινήτρων θα πρέπει να ενισχυθεί παρέχοντας περαιτέρω βελτιωµένες ευκαιρίες

πρόσβασης στην αγορά, καθιστώντας το καθεστώς πιο διαφανές και επεκτείνοντας τη βάση καιστους τέσσερις βασικούς κανόνες εργασίας της διακήρυξης του 1998.Η πρόβλεψη προσωρινής

ανάκλησης θα πρέπει να επεκταθεί διευρύνοντας τη βάση και για περιπτώσεις σοβαρών καισυστηµατικών παραβιάσεων οποιωνδήποτε από τους βασικούς κανόνες εργασίας.

Στο πλαίσιο µελλοντικής ανασκόπησης του καθεστώτος του ΣΓΠ της ΕΚ, είναι σκόπιµο ναδοθεί προσοχή στην προώθηση των δυνατοτήτων χρησιµοποίησης των κινήτρων του ΣΓΠ για

την προώθηση των βασικών κανόνων εργασίας.

Η ΕΚ οφείλει να επιδιώξει τη µεγιστοποίηση των επιπτώσεων των ειδικών κινήτρων σε

παγκόσµιο επίπεδο, ενθαρρύνοντας άλλες βιοµηχανικές χώρες να θεσπίσουν συστήµατακοινωνικών κινήτρων, παρεµφερή µε το αντίστοιχο σύστηµα της ΕΚ.

Η ΕΚ θα πρέπει να εντάξει καλύτερα τους βασικούς κανόνες εργασίας στην αναπτυξιακή τηςπολιτική, σε απόλυτη ευθυγράµµιση µε το γενικό της στόχο µείωσης της φτώχειας

συµπεριλαµβανοµένης της ενδυνάµωσης των ικανοτήτων των αναπτυσσοµένων χωρών για τηνεφαρµογή των βασικών κανόνων εργασίας.

Η ΕΚ και τα κράτη µέλη θα πρέπει να βοηθήσουν τις αναπτυσσόµενες χώρες να κάνουν χρήσητων προνοµιακών δυνατοτήτων πρόσβασης της αγοράς που προσφέρονται από καθεστώτα

κοινωνικής επισήµανσης, συµπεριλαµβανοµένης της δόµησης ικανοτήτων και στηρίζοντας τιςπροσπάθειες για βελτίωση της διαφάνειας, της διαθεσιµότητας και της µη διακριτικής

µεταχείρισης από πλευράς καθεστώτων.

Page 26: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

26

Η ΕΚ και τα κράτη µέλη θα πρέπει να βελτιώσουν τους δεσµούς µεταξύ του ΣΓΠ και τωναναπτυξιακών προγραµµάτων για να βοηθούνται οι χώρες να κάνουν καλύτερη χρήση των

καθεστώτων κινήτρων για την προαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας.

Η ΕΕ θα πρέπει να επεκτείνει την προσέγγιση του Κοτονού και σε άλλες συµφωνίες

επιδιώκοντας να συµπεριλάβει ειδικούς όρους για τους θεµελιώδης κανόνες εργασίας.

Η Επιτροπή θα χρησιµοποιήσει το εργαλείο της ΑΕΒ σε µελλοντικές εµπορικές

διαπραγµατεύσεις και συµφωνίες και θα συνεχίσει να προσαρµόζει και να αναπτύσσει, κατά ταδέοντα, τη µεθοδολογία, έτσι ώστε να βελτιώσει το εργαλείο της ΑΕΒ. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπεινα εξετάσει µέσα καλύτερης αντιπροσώπευσης των επιπτώσεων της εµπορικής πολιτικής στηνκοινωνική ανάπτυξη και της προαγωγής των βασικών κανόνων εργασίας.

Η Επιτροπή ευνοεί την εφαρµογή από τον επιχειρηµατικό και εθελοντικό τοµέα αντικειµενικών,διαφανών και χωρίς διακρίσεις καθεστώτων επισήµανσης, τα οποία τηρούν τις διεθνείς

υποχρεώσεις της ΕΚ και τους ισχύοντες κανόνες για τον ανταγωνισµό, που στοχεύουν στηνπροαγωγή των βασικών κανόνων εργασίας και υποστηρίζει ότι ως ελάχιστος κοινός κανόνας

για τέτοιου είδους καθεστώτα θα πρέπει να χρησιµοποιούνται οι θεµελιώδεις συµβάσεις της∆ΟΕ.

Η ΕΕ θα πρέπει να αυξήσει την ευαισθητοποίηση του κοινού και να προωθήσει τη διεξαγωγήσυζητήσεων σχετικά µε τα διεθνή µέσα ή κανόνες για την πιστοποίηση και επαλήθευση των

ιδιωτικών και εθελοντικών καθεστώτων και την επίτευξη αποτελεσµατικού ελέγχου τηςποιότητας..

Η ΕΕ θα πρέπει να εξακολουθήσει να στηρίζει το έργο της ∆ΟΕ σε σχέση µε τις ιδιωτικέςεθελοντικές πρωτοβουλίες.

Page 27: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

27

7. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

Συµπεράσµατα του Συµβουλίου του Οκτωβρίου του 1999για το εµπόριο και την εργασία

Το Συµβούλιο συµφώνησε ότι η ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξει ενεργά την προστασία των θεµελιωδώνδικαιωµάτων εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, το Συµβούλιο συζήτησε διεξοδικά το ρόλο που θα πρέπει ναπαίξει ο ΠΟΕ για την προαγωγή και τήρηση των θεµελιωδών δικαιωµάτων εργασίας, καθώς και τιςσυνέπειες µιας πρωτοβουλίας της ΕΕ για τον σκοπό αυτόν στον ΠΟΕ. Το Συµβούλιο υπενθύµισε τησηµασία της διακήρυξης της Σιγκαπούρης και συµφώνησε ότι θα πρέπει να αναληφθούν πρόσθετεςπρωτοβουλίες πάνω στις ακόλουθες γραµµές:

Ο ΠΟΕ θα πρέπει, σε συνεργασία µε άλλους σχετικούς διεθνείς οργανισµούς, να προωθήσει θετικάκίνητρα για την προαγωγή της τήρησης των θεµελιωδών δικαιωµάτων εργασίας. Για το σκοπό αυτό, ηΕΕ θα πρέπει να διεξάγει συνεχή διάλογο µε εταίρους της στον ΠΟΕ και στη ∆ΟΕ, καθώς και µε τηνκοινωνία των πολιτών, προκειµένου να καθοριστούν και να συµφωνηθούν προσεγγίσεις οι οποίες θαεξυπηρετούν κατά τον καλύτερο τρόπο τα συµφέροντα όσων πράγµατι θίγονται από τα εν λόγωζητήµατα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα υποστηρίξει τα ακόλουθα µέτρα για την επίτευξη προόδου στο θέµατου εµπορίου και των δικαιωµάτων εργασίας:

- βελτιωµένη συνεργασία µεταξύ του ΠΟΕ και της ∆ΟΕ και των Γραµµατειών τους·

- στήριξη του έργου της ∆ΟΕ και της ιδιότητάς της ως παρατηρητή στον ΠΟΕ·

- δηµιουργία κοινού µόνιµου φόρουµ εργασίας των ∆ΟΕ/ΠΟΕ για τα ζητήµατα του εµπορίου,της παγκοσµιοποίησης και της εργασίας ώστε να επιτευχθεί καλύτερη κατανόηση των σχετικώνζητηµάτων µέσω ουσιαστικού διαλόγου µεταξύ όλων των ενδιαφερόµενων µερών(συµπεριλαµβανοµένων κυβερνήσεων, εργοδοτών, εργατικών συνδικάτων και άλλων σχετικώνδιεθνών οργανώσεων). Ο διάλογος αυτός θα πρέπει να περιλαµβάνει εξέταση της σχέσης µεταξύεµπορικής πολιτικής, απελευθέρωσης του εµπορίου, ανάπτυξης και θεµελιωδών εργασιακώνδικαιωµάτων. Το εν λόγω φόρουµ θα µπορούσε επίσης να προετοιµάσει και µια συνάντησηυπουργικού επιπέδου, η οποία θα πρέπει να πραγµατοποιηθεί το αργότερο το 2001. Η ΕΕ θαπροτείνει να φιλοξενήσει µια τέτοια συνάντηση·

- επιδίωξη και ενθάρρυνση περαιτέρω θετικών µέτρων που θα βασίζονται στα κίνητρα που ήδηεφαρµόζονται από την ΕΕ για την ενίσχυση των εργασιακών δικαιωµάτων, µέσω, ειδικότερα,πρόσθετων βελτιώσεων στην πρόσβαση στην αγορά για τις εξαγωγές των αναπτυσσόµενων χωρώνκαι όχι µέσω περιοριστικών εµπορικών µέτρων.

Το Συµβούλιο επιβεβαίωσε την πάγια αντίθεση της ΕΕ σε οποιεσδήποτε προσεγγίσεις που βασίζονταισε κυρώσεις. Το Συµβούλιο συµφώνησε επίσης να επιδιώξει διεθνή συναίνεση µέσω διαβουλεύσεωνκαι διαπραγµατεύσεων µε τους εταίρους του. Η ΕΕ θα αντιταχθεί και θα απορρίψει οποιαδήποτεπρωτοβουλία για χρήση των εργασιακών δικαιωµάτων για λόγους προστατευτισµού. Επιπλέον, τοΣυµβούλιο συµφώνησε ότι το συγκριτικό πλεονέκτηµα χωρών, ειδικά των αναπτυσσόµενων χωρών µεχαµηλά ηµεροµίσθια, δεν θα πρέπει µε κανέναν τρόπο να αµφισβητηθεί.”

Page 28: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

28

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

Βασικοί κανόνες εργασίας: οι οκτώ θεµελιώδεις συµβάσεις της ∆ΟΕ

Ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και την αναγνώριση του δικαιώµατος συλλογικήςδιαπραγµάτευσης

Σύµβαση για την ελευθερία του Συνεταιρίζεσθαι και την Προστασία του ∆ικαιώµατοςΟργάνωσης, 1948 (Σύµβαση αριθ. 87)

- επικυρώθηκε από 137χώρες24

Σύµβαση για το δικαίωµα Οργάνωσης και Συλλογικών ∆ιαπραγµατεύσεων, 1949 (Σύµβασηαριθ. 98)

- επικυρώθηκε από 149χώρες

Εξάλειψη κάθε µορφής καταναγκαστικής ή επιβεβληµένης εργασίας:

Σύµβαση για την καταναγκαστική εργασία, 1930 (Σύµβαση αριθ. 29)

- επικυρώθηκε από 158χώρες

Κατάργηση της Σύµβασης Καταναγκαστικής Εργασίας, 1957 (σύµβαση αριθ. 105)

- επικυρώθηκε από 156χώρες

Κατάργηση της παιδικής εργασίας:

Σύµβαση ελάχιστης ηλικίας, 1973 (Σύµβαση αριθ. 138)

- επικυρώθηκε από 111χώρες

Σύµβαση για τις Χείριστες Μορφές Παιδικής Εργασίας, 1999 (σύµβαση αριθ. 182)

- επικυρώθηκε από 87 χώρες

Εξάλειψη διακρίσεων όσον αφορά την απασχόληση και το επάγγελµα:

Σύµβαση για τις ΄Ισες Αµοιβές, 1951 (σύµβαση αριθ. 100)

- επικυρώθηκε από 153χώρες

Σύµβαση για τις ∆ιακρίσεις (Απασχόληση και Επάγγελµα), 1958 (Σύµβαση αριθ. 111)

- επικυρώθηκε από 151χώρες

24Ο αριθµός των επικυρώσεων αναφέρεται στην κατάσταση που επικρατούσε στις 12 Ιουλίου 2001.Η ∆ΟΕ

διαθέτει 175κράτη µέλη.

Page 29: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

29

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3

Παράδειγµα τεχνικής βοήθειας της ∆ΟΕ:

ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΠΑΙ∆ΙΚΗΣ

ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Πρόγραµµα µοντέλο στην βιοµηχανία κατασκευής ποδοσφαιρικών µπαλών στο Πακιστάν

Το 1996, υπήρχαν σχεδόν 7.000 παιδιά που εργάζονταν στην ραφή ποδοσφαιρικών µπαλών στηνπεριφέρεια Σιαλκοτ του Πακιστάν. Η Σιαλκοτ είναι το κέντρο της βιοµηχανίας παραγωγήςποδοσφαιρικών µπαλών στο Πακιστάν και σηµαντικός αποδέκτης σκληρού νοµίσµατος. Σχεδόν το20% του εργατικού δυναµικού αποτελούνταν από παιδιά. Με τη χρήση ενός µοντέλου πρόληψης,ανάκλησης, αποκατάστασης και παρακολούθησης, το IPEC κατάφερε να πείσει µία ολόκληρηβιοµηχανία να εµποδίσει και σταδιακά να εξαλείψει την παιδική εργασία, παρέχοντας ταυτόχροναεναλλακτικές λύσεις που κρατούν τα παιδιά εκτός εργασίας.

Το 1997, οι ∆ΟΕ, UNICEF και το Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο της Σιαλκοτ υπέγραψανσυµφωνία για κοινό πρόγραµµα πρόληψης και εξάλειψης της εργασίας ανηλίκων ηλικίας κάτω των 14στην βιοµηχανία παρασκευής ποδοσφαιρικών µπαλών. Η συµφωνία:

προβλέπει ένα εσωτερικό, σύστηµα παρακολούθησης στηριζόµενο στη βιοµηχανία,

καθιερώνει εξωτερικό σύστηµα παρακολούθησης της συµµόρφωσης, το οποίο εφαρµόζεται από τοIPEC,

εντοπίζει και αποµακρύνει σταδιακά παιδιά που εργάζονται µε πλήρη απασχόληση,

παρέχει εκπαιδευτικές δυνατότητες και άλλες υπηρεσίες στήριξης σε παιδιά και στις οικογένειές του.

Επιτεύγµατα

Περίπου 6.400 παιδιά φοιτούν σε εκπαιδευτικά κέντρα

Παιδιά συνεχίζουν να εργάζονται στο σπίτι µε µερική απασχόληση για να έχουν κάποιο εισόδηµα, ενώταυτόχρονα τους παρέχονται υπηρεσίες εκπαίδευσης και αποκατάστασης

Οι 22 συµµετέχοντες κατασκευαστές το 1997 έφθασαν τους 65 το Φεβρουάριο του 2000

Το IPEC παρακολουθεί συνεχώς την παραγωγή σε περισσότερα από 1.799 κέντρα ραφής

Η συµφωνία επαναλήφθηκε στο Πακιστάν στη βιοµηχανία ταπήτων και στην Ινδία στη βιοµηχανίαραφής ποδοσφαιρικών µπαλών.

Page 30: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

30

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4

Μελέτη του ΟΟΣΑ για το διεθνές εµπόριο και τους θεµελιώδεις κανόνες εργασίας, 2000

Κύρια συµπεράσµατα από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας

Η ενίσχυση των θεµελιωδών κανόνων εργασίας µπορεί να βελτιώσει την οικονοµική ανάπτυξη καιαποδοτικότητα αυξάνοντας τα επίπεδα δεξιοτήτων στο εργατικό δυναµικό και ενθαρρύνοντας τηνκαινοτοµία και την υψηλότερη παραγωγικότητα.

Οι χώρες µε ανεπαρκείς βασικούς κανόνες εργασίας δεν επιτυγχάνουν καλύτερες εξαγωγικέςεπιδόσεις από τις χώρες µε επαρκείς κανόνες.

Οι χώρες που αναπτύσσουν δηµοκρατικούς θεσµούς – συµπεριλαµβανοµένων των θεµελιωδώνδικαιωµάτων εργασίας – θα επιτύχουν τη µετάβαση στην εµπορική απελευθέρωση µε λιγότεροδυσµενείς επιπτώσεις από ό,τι οι χώρες που στερούνται τέτοιου είδους θεσµών.

Οι απόψεις εξακολουθούν να διίστανται όσον αφορά την επίδραση του εµπορίου στα µοντέλααπασχόλησης και/ή στην ανισότητα των µισθών σε σχέση µε την επίδραση άλλων δυνάµεων. Πολλέςµελέτες αναγνωρίζουν κάποιο ρόλο στο εµπόριο, αλλά η συµβολή είναι περιορισµένη.

Φόβοι για µια «καθοδική πορεία» στους κανόνες εργασίας πιθανόν είναι υπερβολικοί.

Οι παρεµβάσεις στο εµπόριο δεν αποτελούν το βέλτιστο µέσο για την κατάργηση της εκµετάλλευσηςτης παιδικής εργασίας και τη διεύρυνση της διαµόρφωσης ανθρώπινου κεφαλαίου. Σε ορισµένεςπεριπτώσεις, η απαγόρευση της εργασίας ανηλίκων µπορεί να είναι αποτελεσµατική, υπάρχουν όµωςκάποιοι περιορισµοί σε µια τέτοια πολιτική και τυχόν απαγόρευση µπορεί στην πράξη να χειροτερέψειτις συνθήκες των νοικοκυριών. Η παροχή επιδοτήσεων σε οικογένειες για να συνεχίζουν να στέλνουντα παιδιά τους στο σχολείο πιθανόν να είναι η βέλτιστη πολιτική

25.

25Για τα αποτελέσµατα του διεθνούς προγράµµατος της ∆ΟΕ για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας (IPEC)µετην εφαρµογή προγράµµατος µοντέλου της σε επιλεγµένες χώρες, βλέπε παρακάτω στο 2.2.

Page 31: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

31

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5

∆ιεθνές Σύµφωνο: Οι εννέα αρχές

Ο Γενικός Γραµµατέας των ΗΕ ζήτησε από την παγκόσµια επιχειρηµατική κοινότητα:

Ανθρώπινα ∆ικαιώµατα

1. Να στηρίζει και να σέβεται την προστασία των διεθνών ανθρωπίνων δικαιωµάτων στη ζώνηεπιρροής της· και

2. Να εξασφαλίζει ότι τα µέλη της δεν συνεργούν σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωµάτων.

Εργασία

3. Να στηρίζει την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και την αποτελεσµατική αναγνώριση τουδικαιώµατος για συλλογικές διαπραγµατεύσεις·

4. Να στηρίξει την εξάλειψη όλων των µορφών καταναγκαστικής και υποχρεωτικής εργασίας·

5. Να στηρίξει την ουσιαστική κατάργηση της παιδικής εργασίας· και

6. Να στηρίξει την εξάλειψη των διακρίσεων στο πεδίο της απασχόλησης και του επαγγέλµατος.

Περιβάλλον

7. Να στηρίζει µια προσέγγιση στη βάση της προφύλαξης για τις περιβαλλοντικές προκλήσεις·

8. Να αναλάβει πρωτοβουλίες για την προαγωγή µεγαλύτερης περιβαλλοντικής ευθύνης· και

9. Να ενθαρρύνει την ανάπτυξη και διάχυση φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών.

Page 32: , 18.7.2001 COM(2001) 416 · 1 , 18.7.2001 com(2001) 416 , 2 1. .....3

32

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6

Άρθρο 50 της Συµφωνίας του Κοτονού

Εµπόριο και κανόνες εργασίας

1. Τα µέρη επαναβεβαιώνουν τη δέσµευσή τους στους διεθνώς αναγνωρισµένους βασικούς κανόνεςεργασίας, όπως ορίζονται στις σχετικές συµβάσεις της ∆ΟΕ και, συγκεκριµένα, την ελευθερία τουσυνεταιρίζεσθαι και το δικαίωµα των συλλογικών διαπραγµατεύσεων, την κατάργηση τηςκαταναγκαστικής εργασίας, την εξάλειψη των χείριστων µορφών παιδικής εργασίας και τη µηεφαρµογή διακρίσεων στην απασχόληση.

2. Συµφωνούν στην ενίσχυση της συνεργασίας στον εν λόγω τοµέα, ειδικότερα στους ακόλουθουςτοµείς:

Ανταλλαγή πληροφοριών για τη σχετική νοµοθεσία και τους κανονισµούς εργασίας·

Κατάρτιση εθνικής εργασιακής νοµοθεσίας και η ενίσχυση της υπάρχουσας νοµοθεσίας·

Εκπαιδευτικά προγράµµατα και προγράµµατα συνειδητοποίησης·

Επιβολή συµµόρφωσης στην εθνική νοµοθεσία και τους κανονισµούς εργασίας.

3. Τα µέρη συµφωνούν ότι οι κανόνες εργασίας δεν θα πρέπει να χρησιµοποιούνται για σκοπούςεµπορικού προστατευτισµού