Το άλλο 1821

16
EρωτεS, μiσn,Παθn', 'r σUγKρoυoεtS, πρoδoοiεs \ ) f f

description

Όσα δεν έγραψαν ποτέ τα σχολικά βιβλία

Transcript of Το άλλο 1821

Page 1: Το άλλο 1821

EρωτεS, μiσn,Παθn','r σUγKρoυoεtS, πρoδoοiεs

\)

ff

Page 2: Το άλλο 1821

bTo&λ'λa'2!d2Kεiμεvα Π6voq MπoΓλnq | Επrμfλεlο Yλng Kατερivo Σlιδμoυ | Σκfτoo εξωΦιjλλoυ Σιiκnζ Koυτoovτdζ

EρωτεS,μiοn',παθn,συγKρoUσεtS,ΠρoδoοiεS

α Tn 1doω τdτoια λειπεριdαrroυ θα κdνω εγω εodναπα-σιd...>, H φΦonαι:τιiτoυ Mα-κρυγιdννn dμι onμαδdιpει μετoν πιo ανdγλυφo τραrro τoν<dλλoν αγωνω) των Eλλτiνων,

61ι κατd των Toιiρκων, αλλd κατd 6λων εκεi-νων πoυ πρooπdθnoαν να επιβλnθoιiν σταTnq πατρ(δαq με τραrro dλλoτε β[αιo και dλλo-τε,<πoλιντικdντικo)). Mdoα απ6 αιπdq τιg δω-δεκα λdξειq <(o στρατnγdq> δε(xνει dμεoα καιπαραστατικd τnν dλλn πλευρd τng Ιoτoρfαqτng Eπανdoτασnq τoυ LB2L.Αιπfl πoυ επιμε-λωq ε1ει αγνonΘε( o1εδdν διio αιωνεq μετd.Δεfuνει τιq dλλεq αλriθειεq τιq πικρεig πoυ κα-τα1ωνιdστnκαν π(oω απ6 τα φωτooτdφαναπoυ φ6ρεoαν σε αρνrιτικoιiq και θετικoιiqπρωταγωνιoτdζ εκεfuoι ]τoυ flρθαν να οτli-σoυν τn δικfl τoυq πατρ(δα στα θεμdλια τnqδικflq τoυq nθικιiq πoυ ιrπαγdρευε <<τo εθνικ6oυμφdρoV)), αrιωq αιπo[ τo αντ ιλαμ βdνoνταν.

Και φρdντισαν αιπri τnν κoμμdνn και ραμ-μdνn Ιoτoρfα να τn διδdξoυν (και τn διδd-σltoυν ακoμn) στιq νιiεq γενιdg, oι αlrofεζ δενθα μdθoυν (oωq πoτt επιoliμωq 6τι πρdoωπα,oμdδεq, oικoγdνειεζ και oλ6κλnρεq περιo1εqπλιατoικoλ6γnσαν, β(αoαν, δoλoφ6νnσαν, συ -

κoφdντnσαν, πλoιhιoαν παρdνoμα και απdν-Θρωπα. Πoυ εξoβdλισαν καθετ[ πoυ

"ξεβ6-λευε>, τnν τdξn των κoτζαμπdonδων, τoυq με-γαλooμiμoνεq κλnρικoιiξ, τnν (δια τnν Eκ-κλno(α, αλλd και d,τι τραυματιζε τnν εικ6νατων nμδων=πμnταγων ιστων τnξEπανdoτασnq.

Eιzπ:1ωq για τιζ γενιdξ πoυ dρ1oνται, otiμε-

ρα νdoι επιoτliμoνεq επιχειρoιiv μdoα ατrd

εξειδικευμdνεq dρευνεq, μελiτn αρ1ε[ων καιdγνωoτων Woκoυμdιπων να απoκατασTn-

. σoυv τιξ <dλλεq μικρdq αλflΘειεq>, πoυ σκε-πdoτnκαν με τα 1ρ6νια κdτω ατ16 τn ακιd τoυ

' κρdτoιη -€θνoυq.

Πoιoι l'παν κατd τng Eπανdoτασnξ; Πoιoιoδriγnoαν μια ε,ταναστατnμενn και χωρ(q μd-oα 1ωρα στoυζ πλdoν βfαιoυg πoλdμoυq σTnν

ευρlπερn περιo1ti; Πoιoι και με πoιo παρα-α<τiνιo doτρειpαν τoυζ Poυμελιωτεq κατd τωνΠελαrroννno(ων; Kαι τι iπαν αιπ6 rτoυ αrιλιoετoιξ Poυμελιcilrεq να ζrπdνε να φdνε ooυodμιστn ooιiβλα fl γdλα λαγoιi; Πoιoι πραγματικdπρ6δωσαν τo Σoιjλι; Γιατ(δoλoφoνflΘnκε oAνδρoιπooq και πoλιi περιooσrερo o Kαπoδi-στpιαξ; Πoιoι πoλ€μnσαν πραγματικd καιπoιoι δoξdoτrrKσν; Πoιoι βγflκαν κερδιoμιiνoισε περιoυofα και αξιcδματα; Πoιoι επdδειξαν

μεγαλιπερn βoρβoρ6τmα oε βdρoζ των Eλ-λflνων αντιπdλωγ μεγαλιπερn και απ6 αιπliκατd των Toιiρκων; Χιλιdδεq τα ερωττiματα.Και φυoικd εδω δεν φιλoδoξoιiμε να δωooυ-

με απαντlioειg. Aιπdq ανfiκουv στoυq ειδι-κo$g, στoυq επιoτliμoνεq, στoυq ερευνmιig.Eδcδ ατλωq παρoυσιdζoυμε διdφoρα περι-oτατικd, τραγικd αλλd και ευτρdπελα, dπωqε1oυν ιtαταγραφε[ απ6 τoυζ fδιoυq τoυζ πρω-ταγωνιστtξ,αλλd και dλλoυq ιστoρικoljζ πoυεf1αν στα 1dρια τoυq <(πρωτoγενdg υλικd>r,

ικαν6 να ανατρ€ιpει μιiθoυq πoυ μαζ μεγdλω-σαν εδω και δεκdδεq 1ρdνια.

(

ΦιλιKn(;) EταtρεiατoU ΞιivΘou κot τo πσρoστρατfiμoτα τoU ΠαπαQλ6ooool Koκoπραγfεq τoU ΓoλoTΠ, oI oσωτfεq

(δρυon τnζ Φιλικflg Eταιρε(αqτo καλoκα[ρι τoυ IBI4στnνOδnoo6, oε μια περioδo πoυειμ αρx[oει n αντ(oτρoφn μd-τρnσn για τnν oΘωμανικfl Αυ-τoκρατoP(α, riρΘε να πρoστε-

Θε( oτιq πρoσπdΘειεq τoυ Pτiγα Φεραioυ νααφuπνfoει τoυζ <ραγιdδεqrr. H (δρυofi τngαπ6 τoυq Σκoυφd, Toακdλrφ και ΞdνΘo καιn επdκταori τnξ στnν Eλλdδα μ6νo ειiκoλnδεν liταν. Πdραoε μioα απd απoρριι[:ειq,(ντριγκεq, ακ6μn και δoλoφoν[εξ, ενcδ oι πρω-ταγωνιoτdq επικρ(θnκαν αυστnρd απ6 τoυqδιoυq τoυζ oυντρ6φoυq τoυq, για τnν πρoσω-πικli τoυq ζωτi.

Eκ των πρωταγωνιoτων βεβα(ωζ και o Πα-παφλdooσξ, o oπo[oq κdθε τ6oo πρoκαλorjoε

με τn oτdon τoυ. Eνα dλλo πρ6oωπo, o Nικ6-λαoq Γαλdτng, onμdδειpε 6oo κανdναq τn Φι-λικfl Eταιρε(α, αφoιi με τn oτdon τoυ ,<ανd-

γκασε>> τoυq... συντρ6φoυq τoυ να τoν δoλo-

φoντiooυν λfuo πριν ξεoπαoει n Eπανdστασn.o Nικdλαoq Σκoυφdq λιγo πριν πεθdνει

<απoλoγεiται>r: ,<Διio πρdγματα με καταθλ(-

βoυν. Eδdxθnν ειζ τnν Eταιρε[αν τoν Γαλdτnνκαι τoν Ξdνθoν. o πρωτog d1ει κλ[oιν ειξ ταζκακoπραγiαq και o δεuτερoξ ασωτειiει τα

1ρliματα τnq Eταιρε(αg>, (Kωoτliq Παπαγι-,ργ'",q, ..Eμμανoυτiλ Ξdνθoq o Φιλικdq>r, εκ-δ6oειq Καoτανιωτn).

Σε επιoτoλfl τoυ o Toακdλωφ, o oπofoq κα-ταγρdφεται ωq απoτυ1nμdνoζ dμπoρoζ, Ko-

ζ

o oρκoζ τωv Φιλικιilv (Δ. Tooκoζ)

ζζ,..oενδΦq8αυα'Toζ mrToι)

dfuζτoυζ

T0υ ιδιυrrιawιjιilιTIo1LιτιιmιjT0υ βiαl"

Kαv6λλoq ΔελnγlιivvnqγIα τov ΠαπαQλ6oσα

τnγoρε( και αυτ6q για doωτn ζωri τoν Ξdν-θo: .<O Ξdνθoq επαναTταιiεται ειq τnν Αγκω-να ε]τρειδ6μενoq ειq τoυq θριdμβoυq τnq ιε-

ρoουλ(αq τoυ. Πωq dγινε, αδελφd, αυτ69 odνθρωπoq, oπofα τρoμερli μεταβoλτi; Aγκα-λα τι λdω, ανεiκαθεν flτo τoιoιπoq, βυζdσαqτo κακ6ν και τnν διαφΘoρdν εξ απαλωνoνιi1ων>r.

o Ιθακτioιoq Nικ6λαoq Γαλdτng €μοιαζετου Παπαφλdooα στn συμπεριφoρd καιιlπliρ1ε κ[νδυνoq να πρoδoθε[ τo μυoτικ6στoυξ Toιiρκoυg. Για να τoν βγdλoυν απ6 τn

μdon oι Φιλικo( επινdnoαν μια δfiΘεν μυστι-κli αποoτoλri τoυ στo Moριd, στnν oπo(ασυμμετεi1αν oι Toακdλωφ και ΠαναγιωτnqΔnμnτρακ6πoυλoq. Η δoλoφoν (α dγ ινεστnν Eρμιdνn και αφoιi πρωτα διαoκdδα-σαν, o Δnμnτρdπoυλoq πυρoβ6λnoε καιoκ6τωoε τoν Γαλdτn.

T orq ανdλoγn τιi1n να ε[1ε και o Παπα-

l φλdooαq, αλλd αυτdq πρ6λαβε και ξεofl-Ι κοroε τoυq Mορα1τεq, αν και dλoι τoν€βλεπαν με καχυπoΨiα με πρcδτo και καλιi-τερo τoν Παλακlν Πατρων Γερμαν6, o oπoi-oζ στn μυοτικn ουοκειpn τoυ Aιγiου τoν χα=

ρακτnρ[ζει <εξωλdoτατo>>. O Παπαφλdooαξακ6μn και dταν ζoιioε στnν Kωνoταντινoιi-πoλn ελd1ιoτα πρdoεχε τn συμπεριφoρdτoυ. Σι9μφωνα με τoν Φωτdκo, o αρχιμαν-δρiτnq <<με τιq ]τορνdβιεq ρoπdq> ε(μ διjoιrπnρdτεq μoυσoυλμdνoυq oι αrcoioι φρ6ντι-ζαν κdΘε πρω( να τoν βonΘoι1ν στo πλιioιμoτnq γενειdδαζ τoυ. Mια μdρα dναq ιryrnρd-

τnq δεν dκανε καλfl σαπoυνdδα και o Παπα-φλdooαξ τoν 1αoτoιiκισε. o ιzπnρ€τnq δια-

μαρτυρfiΘnκε στιq αPχ€q. o αoτυνoμικ6q

ρωτnoε τoν Παπαφλdooα: <<Tι dνΘρωπoζ ε(-

oαι εoιi oπoιj εχειq μoυooυλμdνoυq oκλd-βoυq και γυρfζειq εδω και εκε( και διεγε[-

ρειξ τoυq ραγιdδεζ;>>. Σε μια ανdλoγn περ(-πτωσn oι Toιjρκoι γε[τoνdq τoυ διαμαρτυρli-θnκαν για τα γλdντια πoυ oργdνωσε στooπιτιτoυ με γυνα(κεq.

Tn Φιλικfl Eταιρε(α στnν αρχti δεν τnναντιμετωπιζαν αρνnτικd μ6νoν oι Toιiρκoι,τo Πατριαρ1ε(o fl oι υπ6λoιπoι Φαναριωτεq.Ακdμn και αurdg o Kαπoδfoτριαg oε υπd-

μνnμd τoυ πρoq τoν τodρo χαρακτnρiζειτoυξ Φιλικoιiq <τυ1dρπαστoυq>) και τα oxd-διd τoυq για επανdoτασn.<εγκλnματικdν κi-νnμα>>. Πρ6κειται,6πωζ αναφdρει, για ελε-ε ινoιiq εμπoρotrπαλλfl λoυq <(καταστραφd -

ντεq λdγω κακlig διαγωγliζ και αφαιρoιiντεζνυν τo xρliμα των αφελων ιpυ1ων εν oν6μα-τι μιαq πατρfδαq nν αυτo( δεν €1oυν>r. Eνωαπευθυν6μενoq στoν Αλdξανδρo Yιpnλdντnτoυ ε[πε: .<Oι καταστρωνoντεq τoιαvtασχd-δια ε[ναι oι περιoo6τερoι dνo1oι και αυτo(ωθoι1ν τnν Eλλdδα ειq τoν dλεθρoν>r.

Page 3: Το άλλο 1821

]3frTortλxb'2i#

oι ζωoκλoπθs Kαt n αλnθειαγια τnv πρoδooiα στo Σoυλιol 6ρlδεq τωv olκol/εvε!ωv καI n πoλεμlκn σvωτερ6τnτα

λα[ων. Mεταξυ των πφrdoεων γ ια τnν ειρτfun εi-ναι να εμcαταλεi'ιpει τo Σoιiλr o Φcilτoq Tζαβελλαq,o αlro[,oq ωnγ<αζετα ι σε σιJvφγασ [α-ιrπoταγri(πoν παod tcαι αιπ6 τo φiριοw βαριd oι Σoυλιcδ-

τεξ. Yπαρ1ε ι και α;1ετ ικ6 δnμoτ ικ6 τραγrruδι γ ιατn oτdolι τoυ Φciπoυ: <<Tι χdλεβζ Φιiπo βξ ταΠdwιιnξ σTnν πdματoυ βεζΦη rcαι επρd&oκητoν ταlro σoυ και τo καυμdro Σoιiλrur.

^ ι Σoυλrcirrη r<αΘε μρα πoυ πφνιiει αrroδυ-

ι | ιnμcilιονταικαιτrρooτrαΘoΦιnεξαoφαλf-\1 σoιrν τιq oικoγdνειiξ τoιξ oTrιν ΙGρκιφα.Zrrτoι3ν μιiταια τn σιrvφγασfα των Παργ ιιrilγ oιαrro[oι δειl ιiΘελαν ιu1αλdoow τιq o;1doειq τoιξμε τo ooυλrdrp. Mdλιoτα, oε επιoτoλli τoιξ oιΣoυλrcirrεq τoΦ κατnγoφιπ 6τι, ειτil κερδiζow

1rriματα α116 αιπoΦ, δεγ τoιξ oτiλιloι:v πoλεμo-

φdδια. Eπε ιτα ατrd αιπε1ε(q μι:oτικooι:μψον [εq,

oι Toι9ρκoι ιcαταλαμβα-r, τo Σodλr αιlα[μαtαα.Ι(αι αlrcη αναφ€ρει n B. Ψψoιiλn, (<σTfιν ε[ooδoτoυoτρατoι1τoυ Bελri oτo Σoιifu ειπωrζεταικαι nσιrνεργασ[α τoυ Koιπooν (κα κατd τnν κατdλnι}:nτoυ Σoυλ(oυ>>. o Bελfiq γΦφει σroν πατiρα τoυΑfui: ,<Σoυ κdνω ιφαδd και για τoν ματεν τoυ Κfi-τζιoυ, σαν ατr6λnκα τo πεδfl τoυ Koιπζoν(κα ναπdΨι βdσα, μαζdxθnκαν ατ16 τo dλo ταρdφι dλnκαιτmγαν και τoυ ε(παν τoυ Koιπζoν[κα ατιτoΣoιiλn εoιi μαqτo πρ6δωσεξ και o oκατωμξαyroιi γ[rrnκε ατcd τε odνα ξlιvε... Mαq επρdδrοoεqκαι πliρε μπoηιo n Toυρκια και fiρθε σro κdoτφκαι σφαχτικdμαυ>.

o Πliλoq Γoιioιιq, oηγεvιiqτoυ Koιπooν(κα,εvα βραδυrrnγε σroν Bεhiκαιτoυ ζiτrnoεναελευΘερωoει τo γαμπβ τoυ πoυ mαν o γιoq τoυKoιπooν[κα και των dλλων oμliμον αλλd και ει,-νdα χιfudδεq γρdoια. Και oυμψυνα με τoν Περραι-

β, o Bεhiq ακoλoυθnσε τιq συμβoυΜq τoυ Πoιi-σn και μπriκε σto Σοιifu.

oι διπdμειq των Σoυfuc,πcδν εftαν πφιφιoτε(κorπιi σro Ko(ryκι. o χΦνoq περνdει, oι Σουλrcil-

τεg αrπιoτdκoιπαι με επικεφαfuiq τoν Σαμoυιiλ oAλiq πφoφdρει 1πiματα στo1η Σoυfucilτεq rnαlro1οψrioow και oτdλνει (ζ διαlεραγματειrπi τoνΦcbτo Tr+αβaλα. oι Σoυλωτεξ αrro1οψoιπ rcαι

dλα δεiμοw drι τo ΚorJryκιτo αναrivαξαν oι Toιiρ-κoι ε[τε για ν(Ι εκδιιαιΘoι:v τoν Σαμoι:nλ εirε ιlα

μnν τoν τrλrμilooιπ για τnν παρdδoorι.o Κirooq Mπoτoαρnq μεrd ατe6περιτλαvιioειq

επιoτρ€φει σrα Γιdννεγα πρoφανcδg ιn πdρει π(-

oω και1πiματα πoυ εi1ε δαvε(oει. oλoι oι επιφα-νε[ξ Σoυλιcyrεq ffνειζαν με Φnλoιη τ6κoιη. Toδnμoτικ6 τραγoιiδι ε(ναι χαρακΤnριoτ ικ6: Tριrn,Tετdμn xλβεμi, Π€φrn φαρμακωμfim. Παρα-olcευli ξnμdμοoε να μ

'εi;1ε ξnμερriloει. Πoυ κ(o-

vnσε o Mπoτoαρnq να πdn στo Boυλγαρdλ. Πdnνα μdon τ' dαrερα τoυ rτoυ τd1ε δανειoμ€να>r.

Tελικd, o Mπαoαρnq στoν αyro(o o Αλriq €&D-

σε τo αρματoλ(κιτων Tζoυμdρκων δoλoφovnθn-κε σTnν Αρτα ατ16 Eλλnνακατrετdνιo α\rrαγωνι-

oτtiφoυ.

μεταξU

ι Σoυλcirrεq πoλιi rφ]ν ξεαlrdoει nEπανdαrαorι εftαν oτιioει τo δικdτoιξ π6λεμo με τoν Αfui Παod. E[-

χαι, 6μιη και σιλ,φ\πrαε[ μαξ τoυκαι εi;1αν lcαταφdμι ιn ζoι:v και νακιιloilιruαι ελafερα oε ftipoq ιαφi-

c.)ζ των 11οφιcilν τoυ rαiμπoυ, τoυ Φωnρbυ ιcαι τoυΛiμoρη ιrπoμrαδmπαq τo1ξ rπαrrιoιη να τoιξδivoιπ μΦoq τnq ΦδεΦ τoιξ. H ooυiltιcυrικn κα-ιωνiα σrnv oι:o[α διoικoitιπcιιl χοφiq τnν παρoυ-o[α Toιiρrcοw, με afilvn των αρσΦν των oικoγε-νειd)ν. Aιnλoγα lΙε τoν αριθμd των μλrbν τnq καΘεoικoγ€νεια εi1ε τnv ε,tιρρoli TΠξ, κιηρ(ωq oε πφι6-δoιη πoλfμoυ. Στιq μηιiλη oικoγ€νειεq εrπιiαoε-ται και αιyrn τoυ Πoιbrι Mπoιbμπoυ, πατ€ρα τoυΠliλoυ Πolbn, o αlro[,η r<ατnγφτiθnκε ωζ rrρo-δωrιq τoυ Σουλ(oυ, lΙ1o εκδoχn 6μ,η πoυ δεν ξειι<αμ[α q(don με αιπ6 πoυ oιπdβn Trραγματικd.

o τραlcoq ζσiq των Σoυλrc,πcilν περryΦφεται

με διαtrερα γλαφφ6 τραlro ατc6τoν Γbλλo πρo-

ξει,o σTnν Αμα Dupre αλλd και τoν A. Πoιiδα.Πφιγραφiq τιq σΙro[ζ μεταφΦε.ι σro βιβλio Tnq nκφfα Bdoω Ψιμoιiλn <Σoιiλι και Σoυfucατεξ>> απ6τιg εκδdoειq Eoτ[α: <Σιiμψυνα με τoν Ιh}ιλo πβ-ξεvo 'bι Σουfuωτεq ζoυv ανεξdμmoι ατ16 Tnν πα-

ραγωγliτnζ περιoκiq και μ€oω των αρcαγcilν πoυαoιcoιπ oε βdρoq των γεπ6νων τo1ξ με τoιξ αycoi-

oιξ βρ(oιcowαι oιπε1εια σε π6λεμo">. Ι(αι o Πoιi-δαq, <Σoυfuriyrnξ κατd τoιξ 11ρoιloιη εκε[rnιξ moτo 6ooν ανδρεioγ τoooιiτoν και ατ(Θασoν τdκνoντng φιioεcητo ωζ ιrπ€ματoν ιομoν εχoν παvrα-

χoιi και πdιπαrε τo ει, τn μq(α[ρα ζr;l. oτcoυ τΦγoqπαμξ, αroυ μ6qιoq και αμνξ oιτειπξ, dαroυ

βorη aημοoτoq fi nμbιrq ζnλειJτΦ, εκε[και ειg riπoλλo(oυιnμα Σoυλωται διnμφιoβmow τnν διαπαιπΦ τραrroυ κατo1ιiν αδιdφoφν αν ταιkα αvιi-κoν Bεn τινι oΘωμανcδ ri και ισχιμo 11rιoτιανril...).oι διoι oι Σoυfurirrεξ εχoι:ν oρ(oει και τα Φια τωνπεριo1ων oι αrroξ τoιξ .<αvιiκoι:v>. Σε επιoτohiτoιξ τo 1B2o τcρoorrαΘoιiν να αrεoκαταoτιiooιlντnν επιρρoriτoιξ σro1ιilρo. <<...Σαν Θελειo ΘΦε(μαoτε rcαι 6λo τo oιhloΦ μαq τo €1oμε μ€oα ωt6τo Θεριακ[oικαι €cη τo Koτζιαν&roυλoκαι 6λoτριγι:ρω ιcαΘΦ τo εi;1αμε τoν παλαι6ν και ακ6μnκαλιπερωr. fΙρw α116 τnν ψτλoκιi τoιξ oε π6λε-

μo με τoν Αλη αlrcη α\nφΦει o'W. Ιrake, <...κα-

τεi;1αν 6λn τnν πρoσκεiμarn περιoμi σTnν πεδια-δα τnq ΠυΚιq, πφιoχιi πoυ περιελdμβανε oρυ-

ζoκαλλ€ργειεq, Ψrε(ζ καλαμπoκιoιi, σTnν καλ-λr€ργεια των αrro[ων χρnσψαrroιoιlcαν τoιξ1lιoτιαιοξ τnq πφιoμig, Θεcrlρωιπαq παβμoιεgαq1oλΙεq κατcilτφ€q τoιξ, καθΦ oι (διoι αντλoιj-σαν ει:1αρ(oτrιorι μ&n μ€oα ατrοτnλnoτε(α, τoνπ6λεμo καιTn ραθυμ(α>.

o Pougueville γΦφει για τoιξ Σουλrcαrη3 ((...

oι καταttτιioειq τoιξ δεν dβλεπαν παρα σTnν αρ-παγli κα τnν ιrπoδoιiλcοon και oι Eλλnνεq, Totξαrro(oιη μεrαχειρ(ζowαι με μηαλιπερn στ{λnΦ-τιτrα ατrd τorξ μoι:ooυλμdιοιξ, δ* Φγnσαν νααναrroλoιiv τα πφnγoιiμειn δεoμd τoιξ>r.

Hταν δε τετoιo τo μboq κατd των Σoυλcrπcbν

για τn δμiorι τoιξ πoυ πoMo[ iπαιριnν εκδ[κnorι

@ με τoιξ Toι1ρκoιη. H :τλ€oν 1α-

ρωCτnριoτικιi πφ[τπcοorι εivαι τoυ Ιftδoτα Γ'ιCα-

Υκιoζη o ωro(,η πoλ€μnoε σro πλει:ρd τωνToφlcrον τoιξ Σoυfuc,πη πoυ ε$1αιl lcαταφηει(πo Ziλoγγo. o Γhcαμιoιiζnq με τnν ενdργεκi τoυαιzπi εrc&κliθnκε τoιξ Σoυλciyrη για τo θιiιnτoτoυ γ ιoυ τoυ, τoν αrτoio orcατcοoαν oταν τo παιδ[τrρooτrdΘnoε w αιπιoταΘε[. oι Σoυλιciyrεq ε[1αιl

πdει στn oτdvrι τoυ ιn αρrrdξow τo καrrιiδι τoυ.

Erαξ τoυ Γ\cαγκιoζn στo Zdλoγγrc επιτdθn-tcrtν στoιξ Σoυfucrπη και oι καπετανα[oι τnq I(α-

μαρiνuq και τnq ΙΦιnγnγnq, δι:o χοφια αrεdιnwιατ16 τo Koτoαναrroυλo πoυ l'παν τα 6ρια τnq (€πι-

κμiτεκiξ τoιη>).

Π€μν 6μcη των αρτrαγcilν Κrι των λnoτειcirν oιΣoυλrciπεq ιJπriρξαν μoιnδικoi πoλεμιoτ€g και,παρατιq dρδεq μεταfuτων oικoγεγειων, Tn συ-νφγασ(α με τoιξ Toιiρκoιη και τoν Αfui, Φ:rοoανανdoτnμα στoν παodτων Ιcοανν(νων τrρoκαλcil-

\πCιξ τo Θαυμασμ6 oε 6λoιξ. Ι(αι μπφε( n Ιoτoρ[αw-δnμοιiριμoε τoν <<Σoυλιcirn Eφιdλπι>), εν τoιj-τoιq n παρdδoonτoυ Σουλtoυ σroν Αλri Παod δεvl'παν μια τdοo ,<ατλoΤrcn>, περ(πτrοon, αλλd μιαoειρd ατι6 διεργαo(εq πoυ με πμσrαγα)νιoτdg ToιξMπατoαρα[oιη και τoν Koιπooν (κα. Efuαι δε δια[-τερα αrroκαλιrπτικo[oι oτftoι εvΦ δnματικoιiτραγoυδιoιi:

<Mπρε ν' ιiναΘψιl oε Mπιiτζαρn και εodruKoιπζoνftcα, / ιlετn δoυfuιi πoυ lαiμεταντoι}τo τo Ι(αλotcαtρι /μπιioατε τnν BεJbtπα-oκi μεoα στo Ι(ακoooιiJ\υr.

T_Tεμν τnq Ιoτoρhq πoυ γβφrnκε <για να

l l μαθα[νoι:v τα παδια αιπd πoυ κρ[rnw oιΙ Ιd}ιλoι oτι πρ€πει να μdΘoιπ>>, πoλλo( εκε(-νn τnν πφbδo Θεοφoι1oαν 6τι τoΣοιrfu €πεoε ωc6

μ€oα και 61ι φι:oικα <<α116 ιirnν κιoτri, τoν ΠliλιoΠoιiσrDr. o Ι(αραTolcαιcnq σε μια επιoτoλli τoυ τoIB2STφoq τoν Tζαβελλαbιη πoυ εftαν περdoεισTn Poιryελn γΦφει : <<Κτoo Tζαβdλλα και λoι-τoi,ψαΘα τo π@o1rd σαζ σroν Aoπφτr&rαμoν.Πoι5 πdτε κλ6ψη, λnoτα( τnq πατρδog, παλno-τodρoιη1α; Tριακ6oιoι dνΘμrπoι Θα μαg φφεταιτnν ελει:Θερiαν; 'H Θαρεtτε δεγ nξειφoμεv τoιξoιcαlroΦ σαξ. Eπoυλfioατε τnν πατρ(δα oαξ καιτοiψα τρε11ετε ε&b να 1αλνατε τoν κdo1roν;>, (K.Πατrαγ ιωρμ, r.Tα Ι(ατrdκια>).

H πτωolι τoυ Σουλ(oυ fπαν πφδιαγηραμμd\Ιnα116 τn oτιγμli rτoυ τo γ€ιog Mπoτoαρn, oιiμψοwμε τoν Περραιβ εψcατελειι[:ε τnν περομi αlroυκατoικoιbε και πρoα1ωρnoε στo oτραταrrεδo τoυΑλfi. Ωζ αιτ[α Θεωρε[ o Περραιβξ τn φιλαργΨ(ατoυ Γιωργoυ Mπαoαρn. o Ι. Λαμπρδnqμετl1oειβ τoυ γρdφ8ι: <<O αρ11ιπρoδoτnq δι' nν o Ιl Bo-τoιdρnq oq &Dρoδoκnθε(qπαΦτoυ Αλri εγκατ€-λrπε ταq τdξειq μετd Tnζ πατριαζ τoυ πρo τoυ

18oo)r. Ι(dτ'dλλoιη ιoτφικoξ, o Mπdroαρnq

εμκατdλειι}:ε τoν τ0πoτoυ, γιατ[oτrιν dπ:rrιι κ6-\rρα με τnν oικoγdνεια των Tζαβελλα[ων <€1αoε

oε κι3ρog και διhnμrur.oι διαrrραγματειbειq των Σoυλιc'πων με τoν

Αfui ε[1αν τrφ1οφlioει orιβαtπικα, με βαoικd oι:-ιoμιλrιτn τoυ τoν Κτoo Mπoτoαρn, o αyroioζ ξειειπαβε[ με τrιv διαrτrα τoυ αρματoλoιi σTlτv

ιrrrnρεIσ[α των Toιiρκοrν. Aπd κorπd και n σnμα-ιπ ικli oικoγdνε ια των hρfiτων. M, ιifuoτα, αιπcliε$1αιl τrρo1cφtioει ακ6μn τrεραπiρα ζrπcilrπαq μεεπιoτoλri τoιξ για τn σιrι,φ\,ασiα-τrρoδooiα ιετoν Αλi cη αrπdλλαγμα τα ηθι:αρoφε[α τoυ Αμ-βρακικoιi: <<.. εφ€τ[ι μαq ψτhnμαν σαν μorημit<αι tcατατρorπιαoτrfu<αμαν... Ι(ε αν εivαι φnσμ6σoυ για κiιn τα βnβαρια δdμoυ τα ψdιn... dπαεpndζετε αφεταμdg ψliq fiμαclτε τnq ειμnλoτrισoυ oιcλdβn... Kε oτε μαq διoξnq καθdμαoτε σrαoπι'τrnα μαξ αμd τoιrydκι δε οε βαρoι1μ8...Σ.

o Αfuiq, παρdλλnλα με τιξ διατφαγματειlcειgκαι τιξ εξαγφ€q, oφfuγει τoν κλoιo γΦω αrrd τoΣodfu oτφωwαq αT16 τoιξ αγωνιoτ€q τρoφdq καιπoλψoφoδια. Eνcir φβtπιoε για τιξ σιrνεργαoiεq

μετιq σnμαvrικ€q oικoγ€νειεξ, για βαoικ6κoμrστn των πρoτdoεων τoυ o Αλriq εixε τoν ΚτooMπαoαPl, Π oικoγdνεια τoυ αrro[oυ ε1ει τrλ,€oν

αJtoκαταorαθε(αro Σoιiλ oε ftlpoq rcov Tζoβrλ-

Καrτζωiιen,/μεTnδffiΙt0υιaι'μgπαΛ)

'Ιtα'σ(Ι'τεTrwΒilmα,σuiuioα,στoΚαιcnoilb

Δnμoτlκιi τρογoιiδl

Page 4: Το άλλο 1821

vtπD l KYPIAKH 2a MAPτloY 2o1o Tortλλo'4I al

e..

1l-

Π6λεμoζ τηξ Tριπoλιτζιis και τωv π€ριξ αυτηζ 1ωρ(ωv (Π. Zωγριiφoq)

! +η"

til: , t :ll!i,:ii:i 1: :i'..tt\,'t.,1.'i.:;nt:r

Πα ζαρtα Kαt Itρωτoφαyεisa

αγριδτnτεS στnV TριΠoλιTσαol δoooλnι}fεq (μεταξιi Eλλfvωv κol Toιiρκωv) fiτov n oρxfi τns ιiλωonq

ατιi τnν πoλroρκ[α τnq Tριπoλι-τo&q,,ειcτξ τnq βιαιdrιιταq πoυiδειξαν oι Eλλnνεq πρoq τoιξToιiρκoιη και τoιξ Eβραbιη, Ko-ταγρdφnκαν (oπcοq ow€βn στιξπεριoo&rερεq πoλιoρκ(εq) δooo -

λnιp(εq μεταξιi πoλιoρκrιτων και πoλιoρκnμd-νων. Γρdφει o olivier Voutier τo 1823: ,<Tnν

nμdρα πdλr πλnofαζαν oτα τε(1n, dβγαιναν ατ16

μdoα oι Toιiρκoι και πιdνανε κoυβ€ντα κατrν(-

ζoνταg. Mερικ€q φoρdg γιν6τανε και αγoραπω-λno(εq. Eλλnνεq και Todρκoι αγ6ραζαν καιπoυλoιiσαν διdφoρα πραγματα. Eιδικoτtιταστo παρdξενo αιπ6 παζdρι ε(xαν ανατcτιiξει καιπdfu oι Mανιdτεg, πoυ λdτρει:αν τo xρriμα πε-

ριoodτερo απ6 6,τ ιμιooιi,oαν τoυq Tor3ρκoιξ>.Αιπ€q oι δoooλnι[:fεq iπαν n αρtrμi μιαq πτωonqπoυ ψελλε να περdσει σrιq βαΦεq oελiδεq τnξΙoτoρ(αq. Λfγo-πoλιi oι αγρι&rrπεζ πoυ oιπdβn-σαν κατd τnν dλcοon τnξ Tριπdλεcοq ε[ναι γνω-oτiq. Ωoτ6oo, ακdμn και oιiμερα απoφa\o-\rrαι oι λεπτoμερεfq περιγραφ€g:

.<Oι δρdμoι l'παν γψdτoι απ6 πτcilματα σε

απoo6νΘεσ[ι... To α[μα ετρε11ε απ6 dλεq τιξ με-Pιdg 6ταν μπliκαμε στnν Πoλιτε[α. Bλ€παμενα εκσφεγδoνζowαι απ6 τα παρdΘυρα γwα[-K8ζ, κoρ[τoια, παιδιd. Oι oτρατιωτεq διεκδι-κoιioαν με λι9ooα τnν εiooδo στα πλoυoι6oπι-τα. K6λασTι φωτιdq και α[ματoq. Oι καπετα-να(oι αιφνιδιdoτnκαν και πdo1ιζαν να σταμα-τliooυν τo μακελειd. Eναg ν6μo9 μ6νoκυριαρ1oιioε, o ν6μoq τnq καταστρoφιig καιdνα odνθnμα, τo orjνθnμα τnq oφαγnq. oεβραik6q πλnθυoμdg, πιo μιorπdq και απ6τoυξ Toιiρκoυq, εξoντcδθnκε με μαρτιiρια πoυε[ναι αδrjνατoν να περιγραφoιiν. Αιτ(α iπαν nκακoμετα1εfρισn τnν dνoιξn τnζ [διαg 1ρoνιdgτoυ πτcbματoq τoυ πατριαρχn απ6 Eβρα(ουqστnν Kωvoταντινoiyπoλn. Aπ6 τιq 15o oικoγ€-νειεq μdoα στnν π6λn ζrπnμα ε(ναι να γλ[τω-σαν oυνoλικd 30 με 40 ατoμα>). (M.Raybaud)

Kαι o Φ. Φωτdκoq περιγρdφει: <Ακ6μn καιτωρα €ρ1εται ειq τo νoυ μoυ τo fudνισμα και τoτρξιμo των κoκκdλων και ανατρηιdζω>.

Κατd τnν dλωon τnq Tριπoλιτodq 6λoι €πε-

σαν να αρπdξoυv 6oo τo δυνατ6ν περιoo6τε-

ρα. oι περιoo6τερoι ιστoρικo( αναφ€ρoνταιστn δρdαn των Mανιατcilν αλλd και dλλων -

μεταξι5 αιπcδν και τnq Mπoυμπoυλ(ναq- oιoπofoι θπαιρναν μ€ρoq στnν πoλιορκ(α: .<Oι

μανιdτεg ε(1αν dλΘει δια να τoιξ ξεπoιrπoυλfl-σoυν)). (Φ. Φωτdκoq)

.<o Πετρ6μπεnq Mαυρoμιxdλnq doτειλεστn Mdνn ε(κooι μoυλdρια και δι1o καμflλεgφoρτωμdνα λdφυρα και δoofματα των Toιiρ-κcDν για τnν πρoσταo(α πoυ τoυq πρ6oφερε)r.(M. Reybaud)

n |f ααξι3αιπων πoυ dρπαξαν περιolJσ(εg, o

l \ / l Kανελλoq Δελnγιdννng αναφdρει καιΙ γ Ι.o, Παλαιων Πατραlν Γερμαν6: Γρdφειdτι τoν ε(δε.<καβdλα oε λαμπρ6 dλoγo με odλαvασnμoχρυσα)μεvnν, με ραlCτια και μπαonλfκιdμoια, μιαν χριrσoκειlτmnν με oφμα 1αoικ6γαξiαq dλα αιπd επ€κεινα των 2.ooo ταλλfiμον.Toν €&oκαν δε διlo oπαΘ(α τnq Δαμαoι<oι1

εκλεrcτd με μαλαγματiνιαg θriκαq, διb ζεηι1-ρια πιoτ6λαq με μdλαγμα, και αδdμαwαq, fl6-

τ ια, βραxι6λια, πφδ€ραια, δαιaι:λiδια, μαργα-ρ[ταq, καρφ[τoεq, λoυλoιiδια και dλλα με πoλυ-τ[μoιη fuΘoιη αξιαq 6λα αιπιiπηlτliκoιπαμλιd-&ον διoτnλων Ιαrrανικιilν ταλλliμlν, τα αrro(α

dκρΦε ειq τoιξ τλατιπdτoιη εκε(ιοιη μανδιlαqκαι τodπαq των καββαδ[ων τoυ χωρiζ να εννoτi-σωμεγ ti να ιrπαrrτευΘωμεν τo τoιoιkoν>>. oπωgαvαφdρεται, o ΓερμανΦ μετdτnν κατdλnιpnτnq Tρ(πoλnζ εγκαταoτdθnκε στo oπkιτoυMoυoταφdμπεn και doπει:oε να συμπαραστα-θε( oτoιξ αιχμαλωτoιξ. Toιη ανακo(νωoε, δri-θεν μl.lo'τικd, ατι Θα τoιξ μετdφεραν στo Αργoqκαι τoιξ €πειoε να τoυ &δooυν 6,τι πoλιiτιμo ε(-

χαν για νατoιξ τα ]rαραδωoει <εμσφραγιoμd-να)> 6ταν θα dμπαιναν στo:iλo[o, χωρ(q 6μω9 νατα παρα&iloει τtσt€.

-Oι Mανιdτεq επιβεβαicoο'αν τn φflμn τoυdρπαγα ακ6μn κι 6ταν <(πρo τoυ κινδιiνoυ τoυΔΦμαλn και Τnν φηli τnξ κυβ€ρvnonq πoλ-λo[ oτρατιcδrεq, κιlρ[ωζ Mανιdτεq, dρχισαν ναλαφιφαγαlγγrοoιν d1ι μ6νoν τoν ατri'rξ τιη16-

WQ, αλλιi και τα μελn τnq διoικrioεωq>r. (Ι.

Φιλflμων)

Page 5: Το άλλο 1821

]5ΞTofi'λ'λa'P1#

o ρδλoSTωVKλnρtκδvΦoβερ6q ol τελετ6q oΦoρloμoιi (πoλλ6q Φoρ6q) επ[πλnρωμfi

oτdorι των κλnριrcοlν κατιi τn δι-dρκεια τnq Toψκoκρατιαq αλ-λd και τnq Eπανιioταorιg oιηριiβρ€θn*ε σro οτdtr1αoτρo ισroρrκcilν και μn και (oοξ dμ ιiδικα.ο O Δnμ. Φc,πιdδnq καταλoγ[,ζει

afιyvεq σroν κλτiρo για τnν Eπανdoτασn πoυ

Φγnoε να φΘει: <<Η πoλιyπ6Θnrn λετπερκi Φ-γιισε πιiρα τpλιi να ελθn, γιατ( τo πατριαρμκ6φαναριοδτικo rφιiτog κατ€rnlιγε κiΘε ελειfε-μυrικιi τrιloti με αφoρισμoιξ, κατιiρεq και δια-

βμοoειq μ€oω πoλυτλn&ilν ραooφdμoν τoυ,και διαirερα των αργ6q1oλrον καλoγφων τoυεlαΦ απd τo oφιiξε με ηd μoυ να αγιιiοc,l>>.

ο Πα τoν πατριΦxn o ισroρικξ Σπ. Tρικoιlτrrnq

γΦφει: <<o1ι μdι,o oυδdλοη ενθιipρwε τnν ελ-λnν ικliν ε€νηερofuν, αλλd πιiιπoτε wc€τρεπeτoιξ rrρoq oιξ διεληετo φιλoεπαναoτιiταq Θε-

crφοbν εOι,oφΘdρoν τo τoιoιiτoν τ6λμnμωr.ο H <Eλλnνικιi Noμαρfω>, €να πφιoδικd πoυειcδiδowαν σTnν ΙταλΙα rrρoε,τανασrατιlαi επι-τ[Θεται ιcατd τoυ κλiρoυ με δια[τερα oιcλιψiγλcitωα: <<Πcοq ζ<δoιν αιπo[ oι αρχιεrτiolcoπoι ειqταq μmραlr6λειq των lcαι αroiαι ειofu αι αρετα[TΦV; TΦγcοoι και π[νcοoι cη χoiρoι. Koιμcδrπαιδεκατdαoεραq ωραq τnν νirμαν και διio riψαqτnν nμφα μετd τo μεσnμ€ρι, λειτoφγoιbι δι1o

φoΦq τoν 1ρoιoν και dταν δεν τμηcοoι, δειl πi-να)σι, δεγ κoιμιilwα ι, τ&τεlcατεργdζorπαι τατλdoν ανα(q1υvτα και ourιδανd dργα αroυ τινιiqnμπoρε[να oτo1αofti. O Αμrιq, o Φεβεγcδνκαι o Ιcοαw fιων ε[ναι oι πμrπoι τrρoδαται τoυτφιiνιoυ καΘωζ dλoι τo γ\Ι(ψ(ζoι.:oι. o ιbτερoqffi6αιπoΦ aeoφει:oε τον εγγoιlα τoυ ωq νατoυ ηivετo νoυιdq. O Αμιιq nπιiτnoειl καιετφοεωoει' τoιξ liμοαq Σoυλιc^yταq. Eiναι δε καιoι τρειξ αoελγε[q, doc,πoι ειq ιiιcρoγ μoι1o(, πoρ-1roι και αρoεrpκofrαι φανερo}>.rO μmραrroλfrnq Αμαq Πoρφιpιoq, φ[λoqτoυ Mαιφoκoρ&iτoυ, σε μια oιlιlιiιlτnorι πoυ εi-

χε με τoν Koλoκoτβvn τoιi μλnoε dιπoνcι Πε-Φoε σTnν Ιoτoρ[αn ατrdντnorιτoυ Κoλoκo-τβvn: .<Mn μoυ βρoιπdq ψεγα τo πoδdρι πα-πd, γιατ( βρorπcδτo oπαΘ[καισoυπαiρvω τoκεφιiλ>>. o Κoλoκoτβvng, 6ταν o ΠαλαιcδνΠατβν Γερμαιοq τoν απε[λnoε με αφoρισμo,τoυ ε(πε: <Ko[τα να αφoρ[oειg και τα γotφoιrιD-τodρoιη1d μoυ γιατ[ δεv ε1ω dλλωr.

ιcfrIτfr'yα}wo-'Ο

ο o Πiλλoq BartlΙoldy φιiφει για τoιξ μoνα-1oξ: <<..ε[rnι διo,rελε(q, φιλημiματoι μqρn-ρo(, αrτελdκrrroι ι<αι ωτθωn μyπαρoi Eftnιβελλη του απoμυζoι}v τo α[μα τoυ λαod καιfu(oκow πιirπαετoιl τρdrτow αρτιiζoυιtγιαλομριαoμ6 τolη τo ιιαλ(τreρo.

Ανιiλογn ιtmν n oτιion lαι τcoιl καΘofuiαilνκλnρπ<ilν πoυ ζoιioαν oτnν Eλλιiδα: .< Oι I(α-Θoλικo{τrραriμnων ττυ nμo€λrunν τoυσπtυ-

ρo6καιτrιν δoιλε(αν τng ελειfεp(αφ.Mετιiτnναυμoxfu τoυ Nαιπρfιryυφrιiωνε

oτn Mεooιιν(α ωq εκrΦ'}r!oι τoυ Παφιαρ1εioυα μιγφαιoλirη Λiμoαg, Nιιcαfuq, )fuλrcn-f&rng και Ιιmwftr,w. Σιjμφοnn με τoν Διov.Ι(6κκιrn, <ειιirπιoν 5oo ατoμιrrv τα αlτoiα εi1ανoηι<ειπμrOεiγιφω τοlιl εκ ττφιφγeiαq,'1ρχrαΙvvα ανtrTτιiαroυv τovσκσrΙdv mξαφξαiηπ,ryrφooθdrcrπαs αιδεν oιπΦφπ ειq τoιηEλλrιιnq llα παραμ€ιαλ, ειq τnν αιαβν rcτd-oταoιv rωυ εtφblcoιrro lαι πι ιiψειλαν τo τα-

χ'jτφoι, διrι,ατd,v rn funθιiωw dλoι w επαvdλ-θn o τdπoqιrπ5τnν ειηγετικliν 1εiραωυlκρα-ταιαιiτoιl ooιilαiιoυr.

$ τnv <Eλλrινικi Noμαρxfu> πoλΦ ληioξ) γfuεταιγιατατιηφιi:.<O επbκσιoq ε11ει

LJτα καlloιrιlαiτoυ, 10 παμiδη τo κiθε oπiτι, τnν Λαμrφfiν οπ6 κdΘεπαττd€vα αρνiκorαιlμi ιcααi 1οφbν. ΑMo 1oo, ιiλλo διαcooιακαι ιiλλo 3oo. Αττo τoιη γdμoιη πα(ρει 45 πα-βδη και αv εiuαι παραμlφι1 oηγενεια ανιiμε-σoν ειξ τα αvτΦγυιu αρ1ιui αrτo τα 1oo γΦoια&ιivαπιiμι50 f d,τιμrτορ6oει κirnπαqoυ-μιαιιifuoπ &ιi\nτσι)χ)ωστσtλ,1ιiριν oιμεoi-ται dπoυ μεoιτειbιπ. Eιξ lcαΘε €ι,αι, dπτου αlιo-ΘιiνεL τo αrπ6κiνει. Aρ1ιιιi αrτd50lαιlcατε-βαiuει €οη εκε( &ιαl εlhει w ττdρει Αv tαηιαι ιgνcι,αq'(αληερoξ dλΘει εη τιιν ε:ταρ1fuν

τoυ &d w ζrrrfloει ελmμoodτvrιv ααιo ωιη τπτo-

xoξ1ριoτιαrnξ, φ<ilrroιl lφεπει w rτdρει50 ιt60 ψ6oια και rn τoυ &ioει ιiδεια rn:φιrιοτrt-oειτιυεπαρ(αυ>.οΠoλ6 τφν ξεκιvlioει n F,πανιiαmolυ o'ταφι-Φxnc ΦrΙμrριoq o E με εγκιrκλ6 Φυ πpoq τσv

μιπρπoλirn Σμιpvnq τoυ ζππi ln φειτvlioει,rn απoδoκιμιioει rcαι'ιn <<l<αρφιiloευ oτo Φα-νdρι και rcατ' ετdκrαon oτιπ Πιλn τιιν illrαρξnτnq Xιiφταξ τoυ Riγα Φφαbυ: .<oθεv εvπiλo-

μαι θιiρoειoφoδμξ rn εφrιγoρiq <iλαιqταιζδι:vιiμεoιν εv πιioι τoιζ μΦsσι τnξ επαρ1iαg ωυκαι lαilμαιq και ;1οψioιq, παραλiαιg rcαι μεooγεi-αιq, rn μnν παραrτ€on τoιoiτroν otJτvταγμα ειqανιiγlκooιν τω ;φιαrιανιι<i εμπιαεευθirπα ooιλαιil αrrερ ιn μnv εμφαvιofti rrμirroν τn αρχιε-

μυoι-τvn ooυ, ωι τftiρεg ιlπiρ1ει ωθραrrπoqεκ των θoλφriry αι:τoιi ενιloιcδν τoιq δ6γμαoιτnq oρΘoδdξoυ nμcδν π(αrειη εvαvrιofμειov.o(rκξπo(nooν καιμn ιiλλοη εξ αrτoφdσεCιη,

ftn και τoυ Θεoιi n 1dριq ε(n μεπi mξ αρμεμ)-oυιπιζooυ>.οΛfuo μετιi τnv €γoρξn τnζ Eπανιioταonζ, τoνAπρ(fuo τoυ 1821, o Γρnβριoq με εγκuκλoτφοq 6λoιξ τo1ξ μιπραlτoλiτη αφoρ{ζει 6λoιη6ooι oψμετξow oε αιzπi. Σliμερα n Eκκλn-oiα δεv αρνεirαι τoν αφoριoμ6 α}ιλi πτμi αιαιπξ dγινε κατdrrιν εκβιαoμιilν των Toιiρκoνκαι για τnv ωωφιrγliν αντιπoirrcrν oε fti,ρoq τoυελλrινικoιi oτoι1εioυ τnq Ιftrνoταvτινo(lrroλnζ:

<<..Tdσoν Ψlεiq oι αρχιερε(q, oι ιεμομ€\Dι, oι]τρoεστ6τεq, oι ειrκατdσrατoι, oι πΦκριτoι μετnν ι1γριrπιον τrρooo1tiγ ταq σι4rβoυλdq καιrpυΘεo(αξ, oδnγ iαq και παραιν€σειq, ιlα διαφυ-λdττετε τnν π(oτrιγ τnν uπσrαγιlν ειξ τnν φα-ταια βαoιλεiαν και να τo αrτοδεικvιiετε με ειλι-ιφ(νειαν... Eκεftnιη δε τoιξ αoεβεig rrμrrrαιτι-oιξ και απoνε'ιronμA,oιξ φηιiδαq και απoσrd-ταq oλεΘρbιη ιrατoιξ μισtτε και νατoιξαπoστρ@εoτε ιcαι διαιlo[α tcαι λ6γω καΘdrι nErαcλnofα t<αι τo γ€\Dξ τoιξ ε11ει }rηrιorιμAnιηκαι επισσ(φειiει καd αut6ν ταq παλαμιuιστdαqαραq ωξ μελn oειcrιrr6τα... O(p(ι)pιoμAnι ιrπΦ-χouσι και lαmραμε\,oι και ασιrγχΦrrroι καιιiλιπoιιtετd Θιiνατoν καιτω αιων(ω ιyπdδικoιαναΘdματ ι και τυ}Ιπαν ια[oι... Αι πετραι, τα ξιrλακι o oiδnρoq λΦε(noαν αιrtoiδε μnδαν(ξ. Σχι-oθε[oα n γn καταrτ[oι αυroΦ, oιη( &)ζ τoν ΔαΘιiνκαι ΑβειΦν, αλλd τραlrω δn τ[νι παραδdξω ειqΘαι3μα και παρdδεryμα. Παταξαι Κιiριoq αurodξτn ffiει, τω rrιφετΦ τn ανψΦoρ[ακαι τncδ11rα. Γεwnftiτω o oιpα\,rξ, o ιyrrΦ τnν κεΨα-fuiν αιπcitν 1αλκoξ, και n γn n ιrπ6 τo1ξ πdδαqαιπcδν σιδnμi. Eκακαlτo[noαν α6μξ Tnq πα-

ρoιbnq ζωriq καιπρoζnμιβΘεbαν καιτnν μελ-λoι:oαν. Eπιπεodτcοoαv επ[ ταq κεφαλιiq αιπcirν

κεραιrιlo[τnq Θεiαq αγανακπiσε(ξ. E[noαν ταrcπiματα αιπd)ν ειξ παvrελfl αφανισμ6ν και ειq

ξoλ6Φει)σ[ν. Πειlvnθmcooαν τα τaαα αιπιirνoρφανd και αι γιrvαfκεq αιπ6ν 1fiραι. Εν γειlνεdμια εξαλnφΘεin τo 6rnμα αυrCδν lιεt fi1oυ, καιμn μd\m αuro(ξ λθoξ επ( λθoυ. Αγγελoq Kιp(-oυ καταδιCδξαι αurodq εν τnφ[vn ρoμφαfu ε1o-vτεqταq αΦq τκirπcrlντωv αrc αιcilιυqαγaωv καιτων oo[ων και Θεoφdμlν πατ€μDu και αuro( ιcοιdooι τoιq [1τευιv αuro[q κατακoλoι3θnoαν αιΙε-τωcλmcη ιi lcατακoλoυ&io<οoι τoυ λoιπoιi.

YπηΦφει σιrιloδικ(ξ επ[ τnq Aγ iαs Tραrr€-

ζns αωt(d 8v μnν[ Mαρrb παρd τnξ nμ6ν με-τριdΓrτroq και πdll,rων των αγ[ων αρχιφ€ωυ).

αφoρισιΙoq tkαν επ[orιq €ιn μ6oo για ναεκδιιcnΘε( druq πoλfτnξ κiπoιoν ιiMqαρκε[ να πλιiραlνε τov ιφdα. H τελετn

φoβεμi. o πατrιiq τrnγαινε €ξω ατc6τo σTcIτι τoυ<αμαρrοlλo6> φoμilνταq τo ρdσo, αιπ6 πoυ φo-ρoιbε στιq κnδεiη και κρατoιbε μαιpo κερ(.Mτrρooτd τoυ τrnγαιναν dMoι ιερε[q κρατωwαqειlα σταιΦ και μαΦεq σnμα[ξ. O παπdζ διd-

βαζε τoν αφoρισμ6 με dvτoνεq κιvιiσειq και σTnσιrvηεια (ιπoχοφoιiσε. o αφoρισIΙarcq μπo-ρoιbε να επανελΘει στιq τdξειq των καλοlν χι)ι-σrιανων εdν τfuiμυνε τoν αvrιαφoρισμ6...

ΦαvαρtωτεSΕκβlασμo[ κoI [vτρlγt(εξ

Eπαιξαν σnμαντικd (κυρ[ωq αρνnτικd) ρd-λo. Hταν dνΘρωπoι πoυ ιrrrnρdτnσαν τoνooυλrdνo, πoυ επιβ[ωoαν με [ντριγκεq καιπερ[εργεq (τoυλdχιστoν) δoooλnιp(εq με τnνΠιiλn. oι μετθπειτα ιστoρικo(τoιη κατατdσ-σoιrν σε αuroΦ πoυ oιiρΘnκαν παρd τn Θε-

λnoli τo1η στnν Eπανdoταon επεvδιbνταqστn νdα κατdoτασn πoυ διαμoρφων6τανσrα Bαλκιiνια. fbdφει γι'αιπoιη o Ι(ωνoτα-vτ fuoξ Παπαρρnγαrroυλoq: <<Aιπo( oνoμιi-σαι/rεq εαuroιξ τo περ[βλεπτoνγει,oq τωνPωμα[ων βλαoφnμ[αv fiκoιlαν αν τoιξ oν6-

μαk τιq γραικolh Ti Eλλnναq. Δε"ιl fiθελαννα ιfoow κoινων(αν με τoιξ α(pανε[q καιαναξfoιξ σηγενεiαq των πραματειπιiq fl τε-

1τ [ταq... O ι Φαναριcοται εδι:oφnμliΘnoανπoλυει&ξ και πoλιπραrrcοq. H δε αλliΘειαε[ναι &rι περ[ τινα τoυ βioυ και πoλιτικriq αυ-τcδv nδΦαιπo ευλ6γcη να κατακριθωoυ>.

Ιζαι o ΑΘανι1oιoξ Κoμνnνξ uπoστnρ[ζει,<<Ι(αταδιcδκoι:oιν αλλliλoιξ και ειζ αurdξ τασηγεγ ικdζ oικηwε(,αξ, απoσrρ€φowαι δεμεταξυ των μεxρι μiooιη. Oιhcοξ oι μηι(rτd-νεq τnξ αιrroκρατoρ[,αq απαυδlioαιπεζ απ6των εvo1λfioεων αurd)ν, ειl[oτε δε απd τωνκατd των δ(ων αurd)ν πρoσGi)rτων μnχανo-PαΨιcδν, τoιξ μεv εξΦιoαν, τoιξ δε απoκε-φιiλιoαν και nλιiφμoσαν oιπ<οq μικβναριΘμ6ν τoιξ δικαιoξoιη και αξαιτoυμ€-νoιξ>>. o George Finlayπιiει ακ6μn παρα-π€ρα: <H εξoι:o(α τoιξ στιq παραfuιΛ,ιiβιεqπεριoχεξ fiταν περισσdτερo διεφΘαρμdνnκαι κατ(ιπιεστικli απd τnν τoυρκικfl διo[κn-on. Kαμ(α ιiλλn χριστιανικτi περιoμi δgνliταν εκrεΘεψεvn σε' τετoιoιξ εκβιαoμoξκαι αγριdrmεq.

Σε τετoια dιcταorι εiχε πρoχοφlioει n δια-

φΘoρι1cδατε στα πριδτα μroνια τoυ 19oυ αι-ωνα, τα πoσd πoυ απoαπolbαν παριiιομα oιΦαναριcοτεζ αξιωματoιi11oι ιooδwαμoιiιoανμε τo χαριiτoι πoυ τrλ,ιiρωνε oλ6κλnρoζ o '

ελλnνικΦπλnθιπμΦrr.Σε μια αντilνυμn μελετn για τoιξ Φανα-

ριcοτεg (Θεd&oρoζ Παναγαlroυλog <<Tα ιpι-λdγμiμματα τnξ Ιoτoρ(,αq>), εκ&σειq Eνιi-}.ιoq) αναφ€ρεrαι χαρακτnριστικd: <<o διd-

βoλoq ηdνvnoε τoιξ Φαριoα(oιξ. Φαριoα(-oι δε εγ€νιmoαν τoιη Ιnooυfuαg. Ιnσoυ[ταιδε εγdννnσαν Φαναρι{Ιrταq>>.

o Κoραfiq τoΦ xαρακτnριζε <ανδμiπoδατoυ ooυλτιiιloυ>), ενCδ o oσπoδdρoζ τnqMoλδαβiαq Αλdξανδρoζ Σoιπooq γρdφε ι:

<MdΘε 6τι o αυΘArcng Φαναριcirrnq, dνευ

φιλoδoξ[αg και dνευ ραδιoυργιων oμoιdζειπρoq ρfiτoρα ιiνευ εηλοrπ[αq, φιλιiρεσκoνγυκα[κα dνευ απαιτιioεων ri ιερ€α dνευuπoκρισ[αq>>.

ΚοΤσαμΠαοnδεsσTn θεonTωVΑλnΤΤασαδωvΠριv ξεoπ6oει η Erιiiσrση o Μξ €λεvεfπδα'λειhnrμn φas αφardδη. τψg lιΦ,,rη κoτζoμπΦ xαι πη Tαrbrcυg. αOπγ α κoζaιπιιioηδε uλivε για ελal&ρ0εg δεt ε1-

vαιγrιrκaλυqt€ιpειη0Φηπtλnαrlα}ιfuiγππlειαlιlαfrωιaτη06oιtwrιlTαriρκοlw.(Poψμευille)αoιφoεoωiταl'ασxσiσαvmιτφιγμεγιiλ'tεδη'daαpεπερΙd'toπιlrιφφlΦμαmlmλιiιsωlwαβoΦ6δεξxαιαιπι€ιtδετ.]d0ε'φoΞσιξαγηW6στιllaγιγfυειιirπrαvεaιρηωc ωYιfioηg. πρΙγ τlf4(fuιr', ξ μtιlεg η Ξλλ6δα γΦrr μ μxμξ rrl@>.(GεοrgμFinlay}HΦflηπrYptζαιlπiαFωYαιrιnγxnσευYΔεληγdιrY'ιπγpΦaιfπαεlψiloφεραγ τιμ rdδα r'c αfrρlΦη tπ εγω0εi μ πιl.λoΦ,o0ωμαπκf, r ηπo'ιραωρ.fu .

KολαιοφιilΨπξ

Page 6: Το άλλο 1821

fuTortfu'2!d6l

ΔελnγιαvvnSo Qvετooτoq

ι Δελnγιαννα[oι fπαν αrrd τιq τλ€oν orι-

μαιπικig oικoγdνειεq τoυ Moριd. I(ατd-

γovrαν ατ16 τα Λαγκdδια Πoμιπ[αg καιπματooτdτnoαν σTnν εξ6ιπcοon των κλεφτcilνκαι των Koλoκαrμoνα[ωv. o Aναγνcδcrrrιq Δε-λnγ ιdνrrnq iπαν τo σnμαvt ικ6τερo πρ6oαrπoτng oικoγiνειαq. <<Hταν πλoιioιoq και ισχυρoζ

χdρn στιq πoλΜq διαoιπδ€oειq και επικ(νδυ-νoq για τnν φιν€τoα και τnν επιδεξι&rrττα μετnν σrto[α τrρocυΘoιbε τα q1€διd τoυ πρoκει-

μενoυ να ατroιcτtioει περιoodτερn δwαμn oiδιoq και n oικoγdvειd τoυ ακ6μn και σε Fρoqτoυ κoιιoιi oυμφ€ρoιπoq>r. (Home Samuel)

Σιoivnso κρofooξ

^ Ιbrilργιoq Σιo[vnq αlι6 τn Γhoτoυιπι

ι l ** €\,α αrε6 ταπιo σnμαwuαl τrβoω-\-, πα στnv Πελατ6wnoo. Eπε σnμαιπι-κn πφιoι:o[α, τnν αro[α αιiξnoε και μετιi τo

ξειcτrαo1rα τnq Eπανιioταorιq. <<T oν πφιω6-τερoνπλoιπou 6μcοq, λημrσιν dτιτoν αrιd-κrnσει, α116 τα φφΦια των Πατβν ειξ τααlro[α tπEιπετρoφdq>). (Ιl thζliq) (Eατελνετρoφ€q ααν τα φφψια πoλιφκoι:vrαιl ωε6

Γoιη E}ιλnνεq). Η πφιoι:o[α πoυ εi1ε αrroι<rιi-'oει ξετcεριoιbε τα διb εκmoμμιiρια τdλιμ.

Mqυρoμtxαλnso ouμΦερovτoλ6γoq

ff ετβμπεnq Mαυφμιμλnq, €να απ6 τα

l ! onμαιπικddoo καιαμφιξ6μεναπβ-Ι l oαyπα τoυ αγcirνα. Toν περιγρdφoW:<Πα1ιbαρκoζ, αργoκ[vmoq, καλooτεκoιiμε-Voξ, ε[ναι πβθυμoq να δεμε( αrrοιαδl'ιπoτε δι-o(κnon, αρκε[ να εξαoφαλioει πλoiτrn, nσυ-

χ(α, καλαrrdρασn και αoΦλειαrr.ΠαΦ ταιiτα 6μcοζ, oι περιoodτερoι oliκω-

σαν τα dπλα κατd των Toι3ρκων ατε6 πατριο)τι-

oμ6. <<...Exoυν δ(καιo. oτι o Zcitμnq1ρcilαταγετων Toιiρκων ενα μιλroυvι γρdοια και oι Nτε-λnγιανναfoι και oι Λoιπαiγoι και oι dλλφι. I(αιo Mεταξdq κ6ιπεq τnq πιdτoαq χωρiq παρd. Kιo Ιftολετrnq €ναqγιατμξ. o Mαυρoκoρδdτoqτoιρdκι τnq Ιftονoταwιvoιyπdλεcοq. Toιη φκκi-σαν αuro( oι διακoναραΦι, oι αγωνιoτα[ εκλα-

μπραατoιη, To1ξ λειπ€μοoαν ατr' τoιηToΦ-κoιξ κι αyr6 τα 1ρ€n αrroυ 1xδαrαγαν τωνToιiρκωvκι εγ[ναν μηαλoι και τραιlo[. Γbμ\,(r)-

σαν και τoιξ Toιiρκoιη κιπα[ρνowαq καιτo

βιΦ τoιξ και τo €θνη γιiμνrοoαν και τ' αφdνι-σαν... Oταν o Koλoκoτβrmq και oι oιlιπρoφoiτoυ fiρΘαν ατ16 τnZdκι:vθo δεγ ε$1αν oιiτε σπι-Θαμi Ψιξ. Tωρα φα[νεται τι ξow>r. (Π Bαλ€-Toξ, <<To πρoδoμ€ιο Eικooιan>)

ΘεδδωρoS Koλoκoτρδvnso γλεvτζ€s <<Γ6ρoξ τoυ Moρlιi>>

^ Θρυλικ6ξ,.Γ€ρoq τoυ Moριd>> o Θd-

ι |δrρoq Koλoκoτρcδνnq flταν απ6 τα\-/ πρ6oωπα πoυ αναδε[μnκαν oε δε-oπ6ζoυσεq μoρφ€ξ τoυ 1B2l,στα πεδ[α των

μα11ων αλλd και τnν πoλιτικti, ενcδ n φυλd-κιoτi τoυ €γινε oιiμβoλo τnζ αχαριστ[αξ τnqπατρ[δαq πρoq τoυξ αγ(rνιστ€ξ.

Ι(λdφτnq απ6 τn μικρli τoυ nλικ[α, 6τανπια n κατdστασn στnν Πελoπ6ννnσo dρχι-σε να δυoκoλευει αιπoεξoρiζεται στn Zd'κυνΘo αλλd πoτ€δεν ξεxνd τn ζωfl στo βor-νd. Και δεν κριiβει τo παρdπoν6 τoυ γι'αυ-τ6. T€ooερα o1εδ6ν 1ρdνια πριν ξεoπdoει nEπανιiστασTι, σε επιστoλfl τoυπρoξ τoν αρματoλ6 ΓιcilργoBαρνακιcirτn γρaφεl: (...Πεηενειιi oαq ελιiβατετnν πατρ(δαν και τρ6-τε κριdq αζΦγιαστoκαι ηcδ oιiτε τnν nιi-ρα oιirε [oιoq Θdλει :l

τnν ευΦ και τoτμo με τnν λιπραv

i

και ειq αιπ6 σαq :

ξω παριiπovo,6τι o 1oμdτoξ τoυνιστικoιi δεv τoυ ,.,

-.::

t ...

πιστευει>>.

Yπdρ τoυ Koλo- "',

' , ..iiΙκoτρωνn εχoυν ,i'i,,i

6πωq αναφdP81, τnν κατακερμιiτιoαν με ταoπαΘιd.

Ιδια[τερα oκλnρ6q fiταν o Koλoκoτρcilνnqκαι κατd τn διdρκεια τnq Eπανdστασnq καιδεν τo €κρυιpε πoτ€: <Eγω δεν €λειιpα νακdνω μια πρoσταγli... 6πoιo χωρι6 δεν ιiΘε-λε ακoλoυΘrioει τnν φωνιi τnζ πατρ[δαqτζεκoιiρι και φωτιd>r.

Πoλλo( κατnγ6ρnoαν τoν Koλoκoτρωνnγια στιγμιαiεq συμμαχiiq,6παrq 6ταν €γινεαντιπρ6εδρoq τoυ Eκτελεoτικoιi κ6ντρα oε6oα εi1ε συμφωνlioει μb τoυq dλλoιη κα-πετανα[oιη πoυ dβλεπαν τoν Mαυρoκoρδιl-

τo και τoυξ Yδραioυq να Θdλoυv ναεπ ιβλnΘoι1ν στoιξ στρατ ιωτ ι-

κoιh. o I. Φιλfiμων τoνκατnγoρε[ για δoξoμα-

v[α ενcδ, 6τrο19 γΦφει,τn oτιiσn τoυ δεν τnvε[δε με καλ6 μιiτικαιo[διoqoγιoξτoυ Πιiνoq Κoλo-κoτρdrνnq. oποrqαναφdP81, o Πιi-νoξ παρoι:oιd-στnκε μπρooτdτoυ κρατcδνταq τoοπαΘ[στo 1€ρι καιτoυ λ€ει: <<ιi oτα-

Θερ6q να σταΘεis

μdχριq α[ματoq ειqταq απoφιiσειξ fi εγcil

πρωτog Θα oε

φoνειiσω>>.H εμπλoκιi τoυ με τnν

πoλιτικli τoν €φερε σε αντι:tα-

ρdΘεon και με τoν Mακρυγιdννn ooπofoq γρdφει: <<Toυg ε(πε 6τι με Θ€λει ζω-νταν6 να με γδdρn σαν πρ6βατo,6τι riταν

1αodπnq ειq τnν ZακυνΘo και γνωριζε τnντξ1νn αιπfiνn. Kαι αφoιi τiρΘε γυμν6c ειqτnν Eλλdδα και πλoιiτυναν κι €γιναν Kια-μιλμπ€nδεq αιπdq και oι oιjντρoφoi τoυ κα-Θnμερινωq δoυλεdoυν τnν πατρ[δα μ'εμφιi-λιoυq πoλdμoυq και ν€εq φατρ[εq>>.

o τρoμερdq πdντωq κλdΨτnq εiχε καιπρoσωπικ€ξ oτιγμ€q πoυ τoν €καναν ναμoιdζει με καλoκdγαΘo τtyπoτnq παρ€αq. oTερτodτnq γρdφει 6τι 16ρευε, τραγoυδoιjoεκλ€φrικα τραγoι-lδια και 6τι τoυ ιiρεoε ναπ[νει, αλλd και να μεΘd τoυξ dλλoυq για ναγελd μαζi τoυξ. Aλλεq Ψoρ€q, για να γελd-σει, €ρι1νε μικρ€q πετρεq στo γdλα cδoτε ναoπιiνε τα δ6ντια τoυζ 6ooι €τρωγαν. Eνcδ γιανα μnν τρcδνε τo γdλα των κτnνoτρdφων oιστρατιωτεq τoυ, dρι11νε μ€oα στα καζdνιαπιπιd και 6ταν αιπo[ τo 6τραlγαν <τoιξ εκ[-να ωξ καΘdρoιoν δραoτliριoν για πoλλdqωραqrr.

γραφτεi πoλλd αλλιi '""'{

ξ1oυν γραφτε[ και ,,,]

πoλλd εναντ[oν τoυαπ6 τoν Δελnγιdννn, τoνΠαπατoωνn αλλd και τoνMακρυγιdννn πoυ εκτoq τωνdλλων τoυ καταλoγiζει και παρdνoμoπλoυτισμ6.

O Π. Παπατoωνnq, Mεooriνιoξ πρoιiχo-νταζ, στα απoμνnμoνει3ματd τoυ γρdφει γιατoυq Koλoκoτρωνα(oυq:

,<...ελTiστευoν τoυξ oμoφ6λoυq των χρι-στιανoι1q και ε[1oν doυλoν τα Πnγdδια καιτnν Mdνnν. Eκε( ε[1oν τo doυλ6ν τoυξ καιnνdγκαζoν δια τnq λnoτεfαq τoυξ πρoε-oτoιiq δια να τoυq βdνoυν αρματoλoιig καιdτι δfiΘεν ooτoι να εμπoδ[σoυν τnν τε λn-oτε(αν και τnν ζωoκλoπfl>r.

o Δελnγ ιdννnq στα απoμνnμoνειiμ ατ6,

τoυ αναφ€ρεται oε €να περιστατικd με δρd-στεq τoυq Koλoκoτρωνα[oυq και Θιiμα τnνι1φn εν6q πρoεστoιi τnq Καρι:ταιναq με τoνoπo[o ε[1αν διαφoρ€q.

Eπειδιi δεν τoν βριiκαν oπ[τι να τoν σκo-τcδooυν, €δεoαν τn γυνα[κα <<απ6 τoυξ μα-oτoιiq ειξ τnν oυριiν εν6q ανδρε[oυ [ππoυτoν oπo[oν [ππευεν o Θε6δωρoq Koλoκo-τρcδνnq και τnν €oειραν ανnλεωq και απαν-Θρcδπωξ τρειq 6ραq δρ6μoν>r. Στn owξετα,

ΠαπαφλθooαSo... oμoρτωλιis

ΠατrαφΜcroαq, oιiμψυνα με τoιξιoτoρικoξτnξ επo1ιig, t'παν <<dσω- .

Toξ, επιρρετrnq στιξ nδoν€q και μανι-cοδns γι:vαικdg>>. Στnν Ιftονoταrrr ινoiyπoλnoπoιιζεl δ[νει αφoρμ€ξ oτnν τoιφκικli ασTυ-νoμ(α να τoν oυλλdβει,<διd τnν dταrroν καιωpfκειoν διαγωγli δiδorπoq παρdδειγμα δι-αφΘoρdq ειq τnν σιJvoικ(α αιπoιi>>. o Φ. Φω-τdκoq γρdφει, ..E, παπ6δεv ντρ€πεoαι τooχliμα σoυ, να φ€ρνειξ γυvα[κεξ κdΘε νiryτασro oπiτι σoυ και να orικcirνειq τnν noιη1[αν

των γειτ6νωγ τoν μαroιπ και τoν ξαναμo-τoΦ oι τoιiρκoι πoυ τoν oιyvdλαβαυr.

oταν φτιiνει στo A[γιo (Booτ[τoα) καιμιλιiει ωq εκπρ6oωπoq τnq Φιλικflζ Eται-ρε(αg για τnν Eπανdoτασn αντψετωπ(ζε-ται με επιφυλαlcτικdτrιτα απ6 6λoιη. o Αν-δρ€αq Z{ψnqαπαvτcilvταt oε doα λ€ει oΠαπαφλ€ooαq αvαφ€ρει: .<oλα τα παμiτoυ Δικα[oυ λεaΘ€ντα ε[ναι ιioτατα, απελ-πιoμdνα, στασιαoτικιi ιδιorελιt και oxεδdνμπιρμπdντικα>). O Παλαιcilν Πατβν Γερ-μανΦ γριiφει3 <...o δε Δικαioq dνΘρωπoqαπατεcilν, και εξωλ€oτατoq περ[ μnδειl6qdλλoυ φρoντ[ζων εψiτ[νι τραrrω να ερεΘ[-σει τnν ταρα11tiν τoυ dΘνoιη δια να πλoι:τ[-σn εκ των αρπαγcilν τoυq εβεβαiωoεν dτιε[ναι τα πιiντα €τoιμα (για τnνEπανιioταon)>r.

-Κατd τn διdρκεια τoυ ηrφυλ(oυ πoλ€μoυτot8l24o MακριryιdννΠξ, o απo[oq t'παν στo[διo oτρατ6πεδo με τoν Παπαφλ€ooα καιτoιξ dλλoιη Poυμελιωτεξ καπεταναioιξκατd των Πελαrroννnofων, γρdφει στα απo-

μνnμoνευματd ToU: <<O Παπαφλ€ooαg πliρεμιαν γυνα[κα με €να ντ€φι και €ναν με βιoλiκαι πliγαμε ειξ τo Λoντdρι... Kαι τoν γεν-να[o Παπαφλ€ooαdπoυ γλ€νταγε ειq τoΛιoντdρι με ταιq γwα(κεq και τα λαλoιiμενακαι αιπ6q δεν ε1ει τiπoτεατr6 παι1ν(διαdαroυ πliρε ατ16 τnν Tριπoλιτζdκαι γλdνταγεμε τιq συμπατριωτιoodg τoυ. Γιiρευε τιq επι-δ€ξεq (π6ρνεq)>r.

<<Hταν o περιoo6τερo χωρ(ξ αPχdq dνδραqκαι μαζi με τoν Kωλtττn,o βιαιdτερoq διω-κτnq των MoραTτcδν αρ1nγων. Η πdγκoινnαγανdκτnσn πoυ εκδnλων6ταν για τn δια-

γωγιi τoυ τoν €πειoε 6τι Θα riταν επικtvδυvoνα με[νει στo Aνιiτλι, πoυ n ακ6λαστn ζωfiτoυ και oι φoβερ€g κατφ1ρlioειq τoυ τoν τo-πoθετoιioαν ωq πρωτo oτ611o τnq λαTκriq oρ-

γflq και τoν €καναν απoδιoπoμπα[o τρdγo.Eιχε τ€λεια €λλειιpn πρoσCoπικflq αρετnqκαι πoλιτικfiq τψιdτrπαq>r. (G. Finlay)

Mετιi τo θdνατ6 τoυ στo Mανιdκι o Kα-νελλoq Δελnγιdννnq, αν και αντ[παλoq,

γρdφει: <<o ενδoξoq αιπoι1Θιiνατoq αrr€-

πλιyνεν 6λoιη τoιη ριiπoιη τoυ ιδιcrπικoιiκαι τoυ πoλιτικoιi τoυ β(oυ>r.

Page 7: Το άλλο 1821

l7 Toefu'27 KYPIAKH 28 MAPTIoY 2o1o lvΞπD

Mαvτω MαυρoγθvoυSH πιiμπλouτn πoυ π6Θovε στnv ΨιiΘo

Mαντω Mαυρoγ€νoυq ε[ναι (oωq ατc6 νε παρdα με τoν Aγγλo Edward Blaguiereτα πρoσωπα εκεινα πoυ πρoσφε-ραν χωρ(q ιδιoτ€λεια στnν

(Bλακ€ρo τoν φrilναζαν oι Eλλnνεξ), o

Eπανdστασn. Πλoιioια καιμoρφωμ€νn, 6ταν ξ€oπαoε

oπofog εixε φiρει στo Nαirπλιoτnν πρωτn δ6on τoυ δανε[oυ

n Eπανdoταon dφnoετnν Tεργ€oτn dπoυζoιioε και πιiγε στnMιiκoνo (τdπo κα-ταγωγtiq τnq μrιτd-ραq τng) 6πoυ συ-

γκρ6τnσε με δικdτnq €ξoδα oτ6λo,ενril στn oυνd1ειαoργdνωoε dνα oω-

μα απ6 περ[πoυBoo dνδρεq τoυoπofoυ nγoιiνταν

φoρcδνταζ αντρικdttt

ρoυχα και πnρε με-ρoq oε πoλλdq μdχεq.

πoυ εfxε oυνdιpει τ6τε nελλnνικri διo(κnσn. H

cl1don τnq με τoν Αγ-

E1ει γραφτε( dτι εiμ,2ερωτικli oxion με τoν Δ. dπop πεθα[νει μ€oα στnν

Yι[:nλιiντn n oπo[α δεν κατd- ':ι:'EτιΞffiffΙ'f:J"" αν€μια. oι αιτlioειζ (<για oι_

.''j '''': ' :.:1"j11:.',"..

λrrξo oc" 1rci1lc. 1'ιcιτt n -]\fcιιrτcξ ..j.,1r - ιεoιroμt' r'i βc.λoeια

φωνα με τα κoυτσoμπoλιd τnq επo1lig, €κα_ απoρρ(φθnκαV...Σ.

γλo εν61λnσε τoνYιpnλdντn αλλd καιτον Kωλdττn καιτoυq dλλoυq καιdρ1ιoε o διωγμdq

, τnq. Στnν αρχli; dκαΦαν τo oπkι: τnζ στo Nαι1πλιo.

Στn oυνd1εια oυλ-λαμβdνεται με

εντoλfi τoυ Kωλdτ-τn και oτdλνεται

στn Mιiκoνo. Xωρ(q

μdoα και 1ρfiματα κα-ταλflγει στnν Πdρo

AλεξαVδ ρo S Mαυ ρoKo ρδατo sσ επoγγελμoτlos μnxovoρρdΦos

fuαι απ6 τotξ προ)ταγωνιoτdg, εκε[νoιηπoυ ατrαo16λnσαν τoιξ πdντεq κατd τnνπερ[oδo τnq Eπανdoτασnζ και στn oυνd-

χεια τo oιiνoλo των ιoτoρικcδν-ερευvmcδν τnqNεοτερnq Ιoτoρ(αq Tnq Eλλdδoq. Toν τελzu-τα(o καιρ6 τλnΘαfuoιyν oι φωνdq, κατd κιiριoλdγo των επισTnμ6νων, πoυ π(oω ατ16 τoν ((τεσ-

oαρoμdτn)> μnχανoρρdφo, αrcωq τoν απoκα_λoιlcε o Kαραi'oκdKΠζ, κρυβoταν μια ειλικρι-νflq διdθεonγια Tn δnμιoυργ(α ενΦ ανεξdμn-τoυ κρατoιη βdoει Tnq εφωπαTκliq ψπειρ(αq.Mιλoιircε 11γλωooεq, διετdλεoε ιrπoυργξ Eξω_τερικων τnζ Bλα1(αξ επfnγηroν(αq ΙωdννnKαρατζα, β8 τoν αrτofo τo 1819 αναχωρε[γιατnν Ιταfuα dτroυ oυvδ€εται με τo μrιτροπoλfunoηγρoβλαxιαq Ιγνdτιo, dλλo σnμαντικ6 πβ-σ(ffτo τnq επoμig. ΣπoυδαζειΙατρικri, ενcδ

πα(ρνει μαθriματαγια oχυρωματικd dργα καιγρdφει βιβλια. Eνα ατrd αιπd, ]roυ αναφdρεrαιστnν Toυρκ(α, πρoβλdπει τnν αδwαμ(α τnζoθωμανικflq Αιπoκρατoρ(αq να συvεχ(ζει ναιrπdρxει στιq oυνθflκεq πoυ διαμoρφωνowαν.To 1821τiρθε στnν Eλλdδα. Αντικατdoτnoε τo<<oαρ[κι με πiλoν ευρωπαik6ν)> και dφερε τoντ(τλoν τoυ πριγκιπα. Στo oτ61αoτρd τoυ μπα(-

νoυv o Yι[:nλdwlζ, o Aνδρoιπooq, o Kαραi:oκdκnq αλλd και oι Πελαrroνντioιoι oπλαρ1n-

γoi. E1ει κατnγoρnΘε( 6τι για να εξoντωoει τotξαντιπdλoιξ τoυ fi 6ooυq δεν ει<τψοιioε κατd-

φερε να τoιξ φdρνει αντψι1τωπoιη μoιρdζo-ντdζ τoιξ πρoν6μια. Kdyεoτε, dαrωq αναφ€ρει oKdρπoq Παπαδαlroυλoq, δι6ριoε στo Ξnβμε-ρo δι:o oπλαρ1μγoξ, τoν To6γκα και τoν Γρ(-

βα, πρ6σω]τα εξ(ooυ σnμαντικd για τnν περιo-

μi και oταν τoυ εrτισnμciνθnκε 6τι αιπo( θαoκoτωθoιiv μεταξιi To1ξ, απdιlrnoε: .<To nξειi-

ρω αλλd αrroιog εκ των δι1c και αν λειιpει, θαλειιpει εναq 1αλ€q>. ΑνΘραrπoι πoυ τoν-γνωρι-σαν ατrd κoντd τoν περιγρdφoιrν, εκτΦ των dλ-λων, ωq <διπρdoωπo, ραδιoιiργo, και dτoμoχω_

ρ(q αΩ(dq>r. Mε oτ61o τo1ξ Πελαlroννlioιoιηoυμπρdττει με τoν Koυιπoυριcirτn.

Σε oι:vεργαo(α με τoν Kωλdτrn εξελιoogrαιoε πρ6oοrπo-κλειδ[ τoυ ψφυfuoυ πoλξμoυ, εν-ΘαρρΦoνταq σTnν oι:o(α τo1ξ Poυμελrcδτεg κα-πετανα(oιη να ειoβdλoυν στoν Moριd, oι αlεo[_

oι ξεπdρασαν σε αγρι6τrιτα ακ6μn και τo1ξToιiρκoιη και μdλrστα σε μια περ(oδo dπoυ oΙμπραliμ ετoιμαζdταν να καταπνξει τnνEπανdoτασTι.

ΙγvατιoSo ΦΓλos τωv lσxυριδv

fuαι απ6 τoιξ κλrφικoιη ετε[νoιξ πoυ,αν και δεν ε[ναι ευριkεραγνωσro(, δια-δραμdτισαν σnμα\rrικ6 βλo σrα τnq

Eτανιioταonqπαiριοιπαgπιivτατoμ€ρoqτων Φιλιiμωv)ια1υμilν lcαι κφ1ωg τoυ Mαιpoκoρ&iτoυ.

o Ιγνιiτιoq καταγoταv αrτo τn Λioβo. Aν ιcαι

μικβq α1ετιlαi oε nλκ(α καληnρoq, δεν Θα

αργlioει να γ[νει διιiδo1og τoυ δεoπωn Eφi-

*x*#*tr:;1}*;iilfi*ιff} Mε wToλΙi τ0υκαι λειτoυργε[για λoγαριασμ6 τoυ αλλd και ωq

φoρoειoπρdκτoραζ. Στn oυνfuεια oρ[ζεται μn-τραrcoλfτnq oυγγρo βλα1iαq κα ι αuroεξoρ(ζετα ι

στnν Ιταλ(α αrεoυ oυνδιiεται με τoν Mαυρoκoρ-δdτo. o Pougueville γρdφει για τo φiλo τol3

Aλfi, μmραrrofuτn Αρταq: <<Mε εντoλfi τoυΑλfl o Ιγνdτιoξ αrtελnoε τoυq παπdδεq (τnq

Hπε(ρoυ) με αφoρισμ6 αν βonΘoιiσαν τoυq

Σoυλιωτεq>). Kαι o Περραιβoζ oυμπλnρωνει:<o Ιγνdτιoζ με δικfl τoυ πρωτoβoυλ[α παρdoυ-

ρε τoυq πρεβεζιdνoυζ τot97&στn oφαγli καιdφερε τα κεφdλια των γιiλλων πoυ ε(1αν εκτε-λεoθfl σTn Bdνιτοα μετd τnν uπoταγri Tnq>r.

,<Bλαoφnμ[αq φρικωδ εoταταq κατd τng αλn-Acfαg Ξa)ιr ερα1'μdfaΣ' ιcατd r.oυ.ε:&'ιroi. πιrεt,'J._

ματoq εξεφcδνει o Ιγνdτιoq, αναιρων τnν κυρ[αναρ1riν τoυ ιrrdρ ανεξαμno(αq ελλnνικoιi αγω-

νoζ και καταδικdζων τnν επανdoταoιν ωqα:iλoι:v €ργoν απdτnq. Tfuα €φυγoν ετrn εκ τoυ€ρκoυq oδdvτων τoυ ιερdρ1oυ αιπoιi;> (Ι.

Αfu'oηνd'τιoζα,πεifrnitToυζyIα,πα,lεζ(τnqHπεiρω)μεaφoρισιιo

ΓεδρYtoS KαραTσκαKnSo oΘuριioτoμoq με τo στρατIωτIκo μUσλo

π6 τιq,τrλ'doν αμφιλεγ6μενεζ πρo_σωπικ6τnτεξ τnζ Eπανd_στασnq. Φιλdoθενog,

αΘυρ6στoμoq αλλd καιστρατιωτικ6q νoυq. oιισroρικo( διαφωνoιπ γ ιατo χαρακττiρα και γιατιqπρoθdoειgτoυ -λ6-

γω των μυστικωνσυμφωνιων με τoιηToιiρκoυq, τα γνω-oτ6' (<καπdκια>,(dλoι μετdρ1oνταντdτoιεq μεΘdδoυqoυνflΘωq γ ια νακερδ(ooυν 1ρ6νo)-αλλd και γι' αυτ6νακ6μn τoν τdπo γ€ν-νnoflqτoιξ. N6Θoqγιoζτoυ oπλαρ1nγoιi Δnμri_τρn Kαραibκoυ, μoιiλoqdπωq o fδιog παραδε1dταν μετo δικd τρdπo: .,H μdννα μoυ-dλεγε- dφαγε 4o.ooo πoιτrξεζ μεχρινα με γεννrioεD). Στιg μdχεq μdλλoν fπαν απε-

ρ(oκεπτα ριιpoκ(νδυνoq. ,<Σε μια μdχnστo Koμπ6τι επλnγωΘn ειq τα αι-

δoiα καταφρoνlioαg περιoo6-

ii,, τερoν απo orτι επρεπε τoν

νnq γρdφει για τoντραυματισμ6 τoυ

, Kαραi'oκdκn:<EπλnγωΘn και oKαραi'ακdκnq ειξτnν φιioιν. Περι-

'|,,. παIξoνταq τoυζ

l,i,,' Todρκoιη τoιξηι9ριoε τoν κωλo

Ιii.. και επλnγωΘrur... Σε κατdρα για

τoν [διo αλλd και τnν

β""r,χ:&iμ#ffi'}:r'."' κdντρα τoυ με τoν Mαυ-

ρoκoρδ ατo, o oπofoq τελικdκατdφερε να τoν περdoει απd

δ(κn στo Mεooλ6γγι.Συv€1εια στη σελ.8tD

Page 8: Το άλλο 1821

fuTo&λλa'9l*8

D oυv€χεια απιi τη oελ.7

Γρdφει o Mακρυγιdννnq κατd τoυ Mαυ-ρoκoρδdτoυ -αν και o θρυλικ6g oτρατnγ6qσυνεργdoτnκε μαζi τoυ αrrωg και με 6λεqτ ιq... κυβερνrioειq( ! ) : <Ηιiρε πρ6φασιν (σ. σ. :

τα (<καπdκιωr) n Eκλαμπρ6τnq τoυ ειq τoMεooλ6γγι dτι o Καραi'oκdκnq αγρικtiΘn μετoυq Toι1ρκoυζ. Eβαλε ανΘρωπoυq δικoυqτoυ, τoυq €καμε κριτdg να τoν περdooυνεαπ6 τo κανdλι τng Δικαιooι:νnq, να τoν σκo-τωooυν. Toν κρ(ναν και τoν ε[1ανε xαζ(ρι. Καν δεν τoν γλιπωναν oι odντρoφo( τoυ, Θα

τoν oκ6τωναν. Aκoιπε εoε(q; o Καραi'oκd-κnq απ6 δdκα 1ρ6vων παιδ( κλdφτnq, Θα γι1-

Pιζε με τoυξ Toιiρκoυq,6πoυ τoυq oκ6τωνε

μdoα στoυζ λ6γγoυq και περπdταγε ξιrπ6λυ-τoq απ6 μικρ6 παιδ[ για τnν λεuτεριd. Oεκλαμπρ6τατoq τo ζυμdρι των Toι1ρκωγ oδoυλευτflq αιπfiνων των To$ρκων, o Mαυ-ρoκoρδdτoq o αγαπnμdνoq των τυρdννωνκατdτρεχε τoν Kαραibκdκn να τoν καταδι-κdoει oε θdνατoν... Θdνατoq στoν Kαραi:oκdκn dτι δεν ε(ναι κ6λαr<αq τoυ Mαυρo-κoρδdτoυ, δεν εiναι πoταπ6q καθωq εκε[νoι6πoυ τoν κoλακειioυν. H γυνα(κα με τα μoυ-oτdκια o Kωoταιlπ6τξαρnq, o Στdικoq καιoι dλλoι 6μoιo[ τoυg>r.

o iδιoq o Καραi'oκdKΠζ, αrεωq τo μεταφd-ρει o Nικ6λαog Kαooμoιiλng, ε(χε επιτεΘε[στoν Mαυρoκoρδdτo με επfonq oκλnρdq εκ-

φρdoειg. Kdπoια στιγμτi και ενω διαρκoιioεn δiκn, o Kαραi'oκdκnq λdει στoν N6τn Mπ6-τσαρn πoυ δτiλωνε ιrπdκoι:oq στnν κυβdρ-VΠσΠ: ,<Πoια κυβdρνnσn, καπετdν Ndτn. Toτζιoγλdνι τoυq Pεζ Eφdντn, o τεσσαρoμd-τnq. Πoιoι τoν dκαναν κυβdρνnon; Eγω καιdλλoι δεν τo γνωρ(ζoμεν.'H αoιiναξε δdκαανol'πoυq και ιrπdγραιpαν διd ταq ιδιoτελεiαqτω_V; Πρcδτoν εoιirπoυ 6λα τα θ€λειζ να dρχo-νται με τoν ζoυρνd. o Σκαλrodq, αrroυ δεν ε(-ναι ]rαρd καμπdνα μπαγκ-μαγκ; o Mακβligo μακρoλαfμnq, o κPεβαoμiνog, πoυ μdνoτoυ κεφdλι τoυ ξ€ρει να ταρdζει. o Mrιτooq oKoντoγιdνιmg, n πoιπdνα, drrroυ αν l'παν γυ-να[κα δεv ερ1oταινε με Bo.ooo Ψoρ€q Tnν

drρα, o ξειν6γαλoq Γιcilργoq Tζι6γκαq αrroυ' oτραβαlνει τα 1ε(fuα τoυ με τo τξμπoι3κι καιδεν nξειiρει τι τoυ γiνεται, και o αδελφξ μoυo ΣτoρνΦnq, o ιpειrrnq. Δεν τnν ιylrΦραΦεvo πoιπζoq μoυ τnν εκσrρατε(αν σαq>>.

Kdπoια στιγμti τnζ δ(κnq αντικρ(ζoνταqτoν Mαυρoκoρδdτo τoυ φωναξε: <<E, ρεMαυρoκoρδdτε. Eoιj τnν πρoδooiα μoυ τnνdγραιpεq στo 11αρτ( και γω γρliγoρα ελπiζωνα στn γρdΨω ειq τo μ€τωπ6ν σoυ. Nα φανε[πoιoq εiσαD>.

oδυσσθαS Αvδρoυτσoso μεγιiλos εxΘριiq τωv κoλoμoριiδωv

T orq o πιo oυνειδnτoπoιnμ€νoq επανα-

! oτdτnq. Σκλnρ6g, δραoτliριoq, ριψoκ[ν-Ι δυνoq, ιδια(τερα ευφυflξ και πdντα κoντdστo λα6. Efuαι dνα απ6 τα θιiματα τoυ Mαυ-ρoκoρδdτoυ, πoυ o Θdνατdq τoυ onμdδεΦεμε τoν πιo τραγικ6 τρ6πo τιq €ριδεq μεταξ3στρατιωτ ικcδν και πoλιτικων.

Παρd τιq στρατιωτικ€q τoυ επιτυχ[εq καιτn ν[κn τoυ στo Xdνι τnq Γραβιdq n oμdδαMαυρoκoρδdτoυ-Kωλdττn τoν €1ει βdλειγια τα καλd στo μdτι. o fδιoq εixε πρoβλ€-Φει τo τ€λoξ ToU: <Bλ€πετε τouroυνodq τoυξκαλαμαρdδεq. Aι:τo[ θα μαq φαν τo κεφdλιμια μ€ρα, dλεγε στoυζ oυντρdφbυq τoυ.

Kαι εfμ δ[κιo. oλα τoυ €δει11ναν dτι d1ει

μπει στo oτ61αoτρo. Tρειq Ψoρdq oυνdλα-

βou oι dνΘρωπo( τoυ τoυξ επ(δoξoυq δoλo-

φ6νoυζ, τoυq παρ€δωσαν στnν κυβdρνnσn,αλλd oι Αρ1dζ τoιiζ dφnοαν ελειiθερoυq. Σεμια απ6 τιq fltιστoλdq τoυ γρdφει: <<Oι κυ-βερνliτεq μαζ απ6 τ6τεπoυ πliραν τo δdνειo(σ.σ. τo πρωτo δdνειo απ6 τnν Αγγλiα τooπo(o o1εδdν στo oιiνoλ6 τoυ χρnσιμoπoιli-Θnκε κατd των αντιπdλων τnq κυβdρνnonq),δεν oκ€πτoνται τiπoτεdλλo απ6 τo να δoλo-

φoνor3ν 6λoυζ εκε[νoυζ ]τoυ υπερασπ1ξo-νται τα δ(καια τoυ λαoιi... Χρnoιμoπoιoιiν τα

χρliματα τoυ δανεfoυ, 61ι για τιq ανdγκεqτoυ πoλ€μoυ... και τριγυρνoιiν για να βρoυνευκαιρ(α να με δoλoφoνliσoυν. Θα αναγκα-oτω να πρoτιμιioαl τoν τoι3ρκικo ζυγ6>r.

O Nικnταρdq o Toυρκoφdγoq fl Toυρκo-πελdκαζ, σιiμφωνα με τoν Γεωργιo Tερτo€-τn, επιβεβαιωνει τnν oυofα τnζ καταγγελ[αgτoυ oδυoo€α. Σε μια απ6 τιq απ6πειρεξ δo-λoφoνfαq πoυ dγινε στo oτπιτoυ Nικnταρd,o (διog o Nικnταρdg πflρε τo παρ'oλ(γoνφoνικ6 β6λι και τo dδωσε στoν Kωλdττn. oKωλ€ττng απdνTΠσε: ,<Nικflτα, δεν ε[ναιδoυλειd δικfl σoυ και πtiγαινε oπιτισoυ>>.

Στn oυν€xεια oι αντ[παλo[ τoυ ξεπdρασανκdΘε πρonγoιiμενo, ζnτωνταq στnν oυo[ααπd τoν Nικnταρd να δoλoφoνlioει τoν Aν-δρoιiτoo. Σε επιoτoλri τoυ, πoυ επικαλε[ταιo Tερτo€τnq, o Nικι'ιταq Σταματελ6πoυλoξγρdφει πρoq τn διo(KTlσΠ: ..Eγω εδoιjλευσακαι ειq ταq ευρωπαikdq διoικτiσειξ, πoυΘε-νd, 6μωq, δεν ε[δα να ανακατωνoνται ειq ταπoλεμικd με τiτoιoν τρdπoν oι πoλιτικo( καινα καταδικdζoυν τoυq αξιωματικoιiq. Πλnνπερισσdτερo δεν θ:τρεπενα φερΘflτε n ευγε-ν[α oαq dτoι ειq ταq παρoιiσαζ περιστdoειqτoυ Γ€νoυq, 6πoυ 1ρειdζεται εσωτερικιiν ει-

ριiνnν και 61ι φατρ[αq και ταρα1dq. Hξειiρω6τι τo oτρdτευμα ε[ναι τoυ γ€νoυq, n oδnγ(α

6μωq τoυ στρατεdματog ε[ναι τoυ Aρ1nγoιi,και 6ταν μ€νn χωρiq αρ1nγ6η αρ1iζει, κα-Θcilq €να καρdβι, dταν μdνn χωρiq καραβo-κι1ρnν, να τσακiξεται.και να πν(γεται. Toπλ€oν λιrπnρ6ν dρ11oντεq ε[ναι, dπoυ, αντ(τωρα να ζnτriτε ωq φρ6νιμoι με δι6ρΘωoιντoυ κακoιi, εoε[q ξrιτεiτενα τo

γαγγραiνετε>r.oταν πriγε απεσταλμ€νoq απ6 τn διo[κn-

σn στoν Nικnταρd και τoυ μετ€φερε τnνεντoλri να σκoτωoει τoν oδυoo€α εκε[νoqτoυ απdντnoε: <<Nα σε oκoτcδoω δεν κατα-δd1oμαι €ναν τoιoιiτoν dνΘρωπoν. Kαι φεs-γα μnν oε μdθn o oδυoo€αq και μαγαρioειτα 1€ρια σε τdτoιoυζ κακoιig πατριωτεq πoυκινδυνειjει n πατρ[g και θdλoυν να σκoτοl-σoυνε τoυζ ανθρωπoυζ 1τoυ εiναι nελπ[δα να τnν oωooυνεrr. (Γ.

Mακρυγιdννnq)o Kαooμoιiλnq γρdφει

για τnν κ6ντρα τoυoδυoodα με τoν Mqυ-ρoκoρδdτo: .<Eπα-

ραπoνε(τo απ6 τoυζπρoεστoιiq 6τι τoναντενεPYoιiν, δι6τιτoυq dκoιpε τnν

xoυλιdραν απ6ταq επαρ1(αq καιdτι αι:τo[ ραδιoυρ-γoι3ν εναντ[oν τoυνι31τα-nμ€ραν καιεπιΘυμoιiν τoν Θd-

νατ6ν τoυ. Toυξ ελε-γε oτι ειναι εναq σω-

ρ6q φαγdδων, dπoυκαρτερoιiν τnν xdoιν τoυα(ματoζ των στρατιωτων, ναζoυν και ειq π6λεμoν να μnευρισκoνται>>.

H αντ(στρoφn μ€τρnσn για τoν oδυoo€αdρ1ιoε με τnν κdΘoδo τoυ Δρdμαλn. Mαυ-ρoκoρδdτoq και Κωλiττnq απoφdσισαν ναoτε[λoυν στn Poιjμελn (περιo1ri τoυ Aν-δρolirooυ) τoν Noιhoo και τoν Παλdoκα, (Dξ

ν€oυq διoικnτdq, με εντoλιi να oυλλιiβoυντoν Aνδρoιiτoo ιi να τoν oκoτcοσoυν. oι διjoμ6λιq dφταoαν στα Σdλωνα oυλλαμβdνo-νται απd dντρεq τoυ Ανδρoιrrooυ, o oπo[oqεi1ε ειδoπoιnΘε( για τιq πρoΘ€oειq τnq κυ-β€ρνnonζ. o oδυoodαq βρriκε τα γρdμμα-τα-διαταγ€q, 6πoυ ε(χαν μαζi τoυq oι δι3o καιτα διαβdζει στoυq στρατιωτεq ToU: <Διαβd-στε τα γρdμματα αδελφo(... Αν θdλετε αυ-τo$q oκoτωστεεμ€να. Αν Θiλετε εμ€να σκo-

!fiiii'....' εμdνα, oκoτωνω εodνα. Kαιvα τo καρτερflq. Kι €τζιμαq φd_

νε 6λoυq>>.

o Aνδρoιhooq μπρoστd' oτnν€α κατdoτα-σn απooιiρεται στoν Παρναood σε μια σπn-λιd κoντd oτnν TιΘoρ€α με λfuoυq €μπι-στoυq. H πρcilτnαπ6πειρα γ(νεται απ6 διioAγγλoυζ (<κυνnγoιiq κεφαλcδν>> oι oτroioιδεν καταφ€ρνow να τoν δoλoφονriooυν. oΓκoιiραξ ωq φiλoq τoυ εγγυdται dτι αν πα-ραδoΘεi Θα δικαoτε[. Παραδ[νεται, αλυoo-δiνεται και φυλακ[ζεται στnν Aκρdπoλn. oΓκoιiραq δ[νει εντoλfl oτoν Mαμoιiρn να δo-λoφoνιioει τoν oδυoo€α: .<Φρ6ντιoε ναπoυλfiσειζ τo λdδι>>, τoυ ε(πε και 6ντωq μετdαπ6 φρικτd βαoανιoτιiρια, Ylo να απoκαλι9-

Φει πoιi εiμ κρυμμdνα τα 1ρtiματd τoυ, δo-λoφoνflΘnκε o riρωαζ τnq Γραβιdq.

τciroτε αιπoιiq>>. oπωξ ιrταν φυoικ6, oι δικo(τoυ εκτ€λεσαν τoυq διio. H κυβ€ρνnσn αμd-σα)ζ επικliρυξε τoν Aνδρooτoo με 5.oooγρ6oια, ενcδ εrτιστρατειiΘnκε και n Eκκλn-o(α γα να πρooδωoει κιiρoq στnν απdφαon.o τ6τε επfoκoπoq Aνδρoιionq και μ€λoq τnqκυβ€ρνnσnq Ιωofiφ, αφ6ρισε τoν Aνδρoιi-τσo και 6λoυq.dooι τoν ακoλoυΘoιioαν.

To ν€o πρoκdλεoε αναταρCιχli σε καπετα-να(oυζ και απλd λαd. oι oπλαρ1nγoi ζnτoιiναπ6 τnν κυβdρνnσn να εγκαταλειιpει τo σχd-διo εξ6ντωσnξ τoυ oδυoo€α. Πρooωρινd nκυβdρνnσn φαiνεται να uπoχωρε[.

oμωq με τnν επικρdτnσn των Poυμελιω-των oε βdρoq των Πελoπoννlioιων, κατd τoνπρωτo εμφιiλιo, dναg oτεν6ξ τoυ φiλoq και

συνεργdτng, o Γιαννnq Γκodραq,αναδεικνιjεται σε <<nγ€τn>> με

oλdΘριεq oυνdπειεq για τnν .

Eπανdστασn. Φε$γει,.,, απ6 τnν Πελoπ6ννnoo

για τn Poιiμελn με,i,,, εντoλri να σκoτωoει

τoν oδυoo€α. Md-, λιoτα, 6πωq i1ει

γραφε(, Φζ αμoιβri,, θα ελdμβανε

14o.ooo γρ6oια.O Mακρυγιdν-

:::. t

.i|. νnq, oV και ειχε:., πoλεμfloει στo

πλευρ6 των νικn-των, oυμβoυλειiει

τoν Γκoι1ρα ωq φ[-

ffi"'' λoq,.<Tαlρα βdνoυν7:'; εσενα να σκoτωσειq τoν:i: t:j""' Δυoo€α. Aιiριo βdνoυν

Page 9: Το άλλο 1821

9*Tofi'λ'λa'2i#

O εμφthOSH εloβoλf τωv Poυμελlωτcδv στnv Πελoπ6vvnoo

ειoβoλfl των Poυμελιrrπων€πειτα απd ειπoλri τoυ Kωλετ-τn στnν Πελαrrdννnσo fπαν απ6εκε(να τα γεγoνdrα πoυ δεν τααντfoει oιhε n [δια n Ιoτoρ(α.Για να πρoεroψdoει τo dδαφoq

τnq ειoβoλιiq o Kωλθτrng, β8 επιoτoλfl τoυ τ

πPoξ τoν Γκoιiρα, πρoσπαθε( να διαβdλει τoιηΠελαlroννlioιουq .<ξιrrrvωνταq>> τoυ με Φμεσoκαι σαφτi τραrro τn φιλαργυρ(α τOυ. Toυ γρd-{pει: .<oι Moραiτεζ ελιioαξαν απd τα πoλλdτλoιπn, τα o]τo[α riρπασαν ατcd τoιξ Toιiρκoιητnq Tριπoλrτodζ, τoυ Nαιrπλ(oυ, τoυ Λdλα, TnqKoρfuΘoυ, τnq Moνεμβαoιdq, τoυ Nε6καoτρoυκαι των λoιπων μερων και dγιναν ντερμπdnδεqκαι πρooπαθofν vα αντικαταστriooυν τoν Kια-μnλ Mπdn και τoυζ λoιπoξ μπ€nδεq και αγd-δεξ. Και εoεfq τρε1ετε αιπoι1, χωρ(q Ψωμ[, χωρ(qτoαρoιi1ι,1ωρ(q φoρθματα με μια παfuoκdπα.KαταβαoανiζεoΘε. Tι λoιπdν περψdνεται; Αλ-λnν αρμoδιωτdραν και ειπιrχεoτdραν διd εodgπερioτασιν δεν Θdλει ειiρrπε πoτ€διd να πλoυ-τlottεμεγdλoι και μικρo(. Tωρα dνoιξαν διdσαq διio πnγα(τrλoιπoυ, αι Νρrq τoυ δανε(oυκαι τα τrλoιioια λdφυρα τoυ Mωρdωq. Tι dλλoνπλdoν επιΘυμε(τε;>, (Kαν. Δελnγ ιdννnq)

H ωρα να πλoιπ(σOυν... ειμ onμdνει. Kαιdτoι τo No€μβρ,o τoυ IB24oι Poυμεfuωτεg με-ταξιi των αrroiων oι Γκodραq, Kαραi'oκdKΠζ,Mακρη ιdνιmq, Κτoog Tζαβdλλαq ε ιoβdλλoιπστnν Πελαrrdννnσo και στρdφoνται κατd τωνντ6πιων οπλαρ1nγων (Mαυρoμιβλn, Δελn-γιdννn,Zcitμn, Noταρd, Λ6ντo). o Mακρυγιdν-vnq ε?r.κεφαλriq τnq σωματoφυλακflq τoυ Kω-λdττn, στα απoμνnμoνειiματd τoυ γρdφει: <<Δι-

6ριoε n κυβ€ρνnσn τoν Κωλ€ττn διευΘυντti καιΨενα φρoιφd τoυ να φυλιiμε τα1rflματααrroιi1ε μαζι τoυ για μιoτoιiq. Kαι γιoμιoε τoνΓκoιiρα o Ιftυλθττnq λiρ.q. Toυ γι6μιoε τo διod-κι τoυ ατ16 αιπ€q και απ6 τα λdφιηρα τoυ Noτα-

ρd, τoυ Σιo[νn και αλλoιλlcδν. Mτrnκε o Γκoιi-ραq με τoιξ ανΘρrilπoιη τoυ ε(q τo αyr[τι τoυ Σι-ofun και τoυ τrnραν 6λo τoυ τo βι6ν και τα ζω-ιπανti τoυ και τα πliγαν σTnν Αftivα. Kαι τα μα-γαζιd με τα γεννtiματα αιrrnνων και dλnq τnqσιrvτρoφιdq τα τrnραν 6λα>r.

o Kωλ*ττnq επικρdτnoε αναγκdζoνταq πoλ-λoιη Moραiτεq oπλαρ1nγorjg να ηκαταλε(-ιpow τnν Πελαlrdννnσo χρnσψαrroιοrwαζ α)ζ

μdoo τnν εξαγoβ: .<Eτπiρε δε μεΘ'αιπoιi καιυπdρ ταq διio1ιfudδαq διπλωματα βαfuωνσrρατια)τικωγ ανoικτdχωρiq 6νoμα, ωrcη μεαιπd και με ταζ λfρoq εξατrαπion τoιξ Πελo-πoννnσioιη να κινnΘωoιν εναrπ[oν nμων. Aπ6τnν K6ρινΘo δε ωoτε να φτdσει σrα Kαλdβριπαε1ειρατ6νnσε}, υπdρ τo1ξ διακoo(oιη σrρατn-

γoΦ, αντ ιoτρατriγoιη, 1ιλrdρ11oιη και ιrπo1ιλr-ιiρχo.η Poυμελιωταq, Σoυλrc}εαq, Kρτiταq καιdλλoιη oι περιoo6τερoι εξ αιπων δεν ιzπflρξανπoτ€'στρατιωτικo[ και των α;ro[ων dδcοoαν μι-oθoΦ δεκαrrλ,αofωq αφ'6ooιη oτρατιciπαq ε(-

1εν €καστoq και επλnρωνowo ταlcτικΦ απ6 λ(-

ραq>>. (Kαν. Δελnγ ιdνnq),<Aρκεf να εi1εq dνα βoυλειπri ri ενα γραμ-

ματικ6 φλoν και n δoυλειd σoυ τελε(ωνεν.ΠλflΘoq αξιωματικo( τnq Διoικlioεωq εφιπροl-ναν και κανεναq δεν ιiξευρεν π6ooιη ε1ει στρα-τιωταq>r. (Kαooμoιiλnq)

(Kωλ€ττπq]}

n απoνoμri τoυ βαΘμoιi τoυ συνταγματdρ1n oεφαρμ(ικoπoιoι1q, και τoυ καπετdνιoυ σε ιrπoκ6-

μoιξ και βαοταζoιη τoυ τσιμoυκιoιi εξα1ρε(ω-σε τιq σrρατια)τικdq δυνdμειq>>.

<Η κυβdρνnon 6λατα ιiξερε. Hταν παvτo-

γνωoτεq. Kαι n πoλτικfl τng ανεπfλnπτn. Hταντdoo πυκν6q ο λιβανc,πΦ τnq κoλακε(αq πoυ oιανΘρωπoι τnζ εξoυo(αq, ασυνfiΘιoτoι oε τdτoια

μεrαχεiριon €1αoαν κdΘε μdτρo, απoτρελdθn-καν. o KoλoκoτρωνΠζ, o Yιpnλdντnq, o Nικn-ταρdq, o Oδι:oodαq πoυ ει1αν δoξαoτε[ιrπερα-oτiξoνταq τnν πατρ(δα τoυq χαραlαnρiζoντανπρoδdτεξ και αντιπατριιilτεq και μ6νo εκεfuoιπατριωτεq)>.

o ΡnΦlroυλoc περryμiφειτα 6oα απαrβ-ταια dr<αliαν oι Poυμελrirrη oε oιπεφαoiα καιμε To6ρκoιη: <Eφiρovτo cη Toιiρκoι και μ6-ιlov αη1μαλ<υo[α δεν η[νετo. Αλλιi και πoλλo[

μεταξιi αurιiν lioαν τω 6vτι Toι3ρκoι ελΘ6vτεgδια τoν λoι:φdν. Eοτrε.rαν να μεταftiloιν οηoμiιoq ακρiδων ειq τnν Πελαrτ6νvrιCnv rφoζλαφιφαμlγiαν t<αι αρ1nγoιi τιoν oωμιiτcov τoιi-των τoυ Ι(rυλ€τroυ 6vτoqδιerrραξαν 6oακαι αυ-τo(oιToι3ρκoo>.

<... Ηρκειμ6voν 6τι dλoι fioαν Mωραiται lcαι6λoιη τoιη ηι1μιιυoαν και τoιη εκαταφβνoυν.oι oτρατιriπαι δκi να fuoαν(ooυν τoν κ6oμoνπεριoo6τερoν ε[ζτα oπjτια dπoυ κατ6λιlou εζli-τow απd τoιη oικoδεoπ6rαζ ooιloιiμι ιprπ6ν ειqτnν ooιiβλαγ αηd ιprπιi ειq τnν ooι1βλαγ γιiλαειq τnν ooιiβλαγ ιprιτdν και ζιfuαρι, ελαiq τnγα-νιoμ€νη, 1αβιdρι €μαιφν διιi mν 6ρεξν καιιiλλα τoιαιπα αλλ6καrα και αoιluiΘιoτα φαγn-τιi τα oπo(α oι 1ωρικo[ δεv fiτo δwατ6v να ξ1oυνr<αι τoλι1 ιzπ€φερον. Tα oτρατειiματα τoυ Γκoιi-ρα και των λoιπιδν τnζ διoικιioεοξ εδ6θnoανειg τn μ€θnν και ταζ ιiλλαζ nδoνιiq. Δεν αφli-καν καμiαg γwαικ6g oκoυλαρ[κια oιirε καod-λαν κλει&oμεvnν. oι oτρατιωται δε oιiroι floανκακoliΘειq και β\ιioφnμoι ειq τoν Θε6ν και αυ-τo( και oι καπετανα(oι τωγ δι τoιπq 6μ μ6νoτoιξ ανΘρτilπoιξ αλΜ και ταξ εκκλno(,αc ηli-μνιooαγ διαrι πoλλo( απ6 αιrroξ fioαν μαζω-ματα αλλ6φυλoι και αλλ6Θρnoκoι δεν floαν μ€-λn ελλnνικιi αλλιi Θnρiω. (Φ. Φιοτιiκoq, dπωqτα μεταφdρει oτo βιβλΙo τoυ υ Θ.Παναγσroυλoc)

o Α, Φιoαvτζliq πεμ1μiφει μ δμματι κdτραlιo τα doα ηιναν τdrε: <<Fδραμoν ειq τnνΠελoπ6vιrnooν αγελnδoν...Eφθαιον να ζrπιb-oιν γιiλαν εξγμ€rnν απ6 τιq 6ρνιΘαq και τιφ6ναπo λαμυoξ. Eivαι μηιoτoν αfu1oq τα τφα-

1Θdvτα παμi των Στφευελλαδιττilγ διαμdιο-ντξ τoυ Ιftυλ€τrn.... Tαq αρrαγιiq ταζ και<il-oειq, ταq βιαιαrφαγ(αg, ταq παραβιιioειq iyπαν-δρωv rcαι παρΘdιlι,rν γιlιnικirν ταq αrτolαq δι€_τrραξαν o ΓκoΦαq, o Tζαβελλαq, o l(αραΙoκιi-ιcng, μliτε αιlτo( oι Toιiρκoι επ( επαvαoτιioεcημαg &φαξαν τoιαιirαq αΘεμιτolφγiαφ.

o Σπ. Tρικoiπmq περιφιiφει τnν αι1g.ιαλιοo(-αv τoυ Παλαιιbν Πατβν Γερμανoι1: <<Hνιiγtcα-

ζoν τoν αρ1ιφdα ιlαπαρακoλoυθi αι.roΦ πε-ζΦ εν καιΦ xειμ<iιοq, πιiψrv και 1ι6ντον>.

Πιo διoρατικξ o G.Finlay o oπobs εκτΦτων ιiλλroν αναφΦει: <H πρ6oδoζ τoυ Ιμτφα-liμ τov εrτoμειο 1rcνo διεuκoλwθnκε πoλ6αττo τnv κακli διακυβ€ρvnon τoυ Koιrvτolφκδ-τn, τn βαρβαριjτmα τoυ l(ωλdττn και τιq ατπiv-θμrπεq καταατρoφξ πoυ ττρoκιiλεoαv τα ρoυ-μελciπικατμliματα>.

H κατιioταon ξ€φεηε κ1Θε αρμiq αrαv oιPoυμελιciπη βρ(oκovταν αwιμdτοrπoι μεorλαρ1ηoξ τnq Πελαrroννιiooυ, 6ποξ oι:vd.'βn και αrnν περiπτcoon τoυ Zα'iμn daαν oι ιiν-δρη τoυ ΙfuραΤoκιiκn €ψrαoαν oτnν Kερπινli,(πατρiδα τoυ Zαiμn): <Eλεnλιiτnoαν 6λnν εκεiνnν τnv κoμαroλν και dτrραξαν ατανΘραlτοητα τρoμερ6rερα αιlooιoψγliματα t<αι βιαoμoξπoυ δεv ιiφnoαν oτιfuτn μ€oα. Eβγαλαν oε δn-

μoπραoiα τα φoι:oτιiνια, τα εocilρoυ1α τnξ Υυ-να(καq τoυ Zαiμn αιq1roλoγoιivτεg και 1λεαi-ζowαg τα γει,oμεvω (Θ. Παναβπoυλog)

Aρματωλ6q (Carl Haag)

oιΟ, Mψdivεζ rλι;υaξflν αyιd vayΙoλfu :iτλfr}τtι',. Ιζfl ι ffr s9 ψεltενεωιΙIψ' 1φψ!ξ ιρωιli' 1{'ψξ τoαryηι,1{Φιζ ψρεμfl'T'fl ιl8 ιlιfl ffi

o Γενναioq Koλoκoτρωvnq γρdφει: ,<H ενKρανδ(ω κυβdρνnσnζ εμoιiρλανε τoν κ6oμoναπ6 ταq uπoσχdσειζ δiδoνταq διriλcδματα>).

O G. Finlay γρdφει για εκεfun τnν περ[oδo:<<H ταlcτικfi εξαγoρdq των oυvεδfloεων τωνπoλιτικων ειχε ωq αTrστdλεoμα τnν εξα1ρε(ωonτων στρατ ιCoτ ικων δwdμεων.

o Aναγνωσταρdq rπαν επικεφαλriq 171ωρι-κων και n κυβdρνnσn τoν πλflρωνε για 7oo. oΓκoιiραq dπαιρνε μερiδεζ για 12.ooo ενω διoι-κoιbε 4.ooo. o κdθε εγαq πoυ ν6μιoε πωζ ειναι κdτι, φιλoδoξoιjoε να τεθεi επικεφαλflqμιαq oμdδαq ενdπλων. Tα dνoμα κdρδn πoυαπoκrflθnκαν για ανfπαρlαα στρατειiματα και

Page 10: Το άλλο 1821

tuTorttb'21#tOl

TραYlKαKαl εUτραπελαΠερlστ0τlκ6 πoυ κ6γραΨov> lστoρfα

oλλd τα τραγικd περιoτατικdκατd τn διdρκεια τnq Eπανd-σrασnq. Kαταγρdφrnκαν dμωqκαι πoλλd πoυ πρoκαλoιioανΘυμnδiα.

To περιoτατικ6 oιπdβn ληoπριν απd τnν κciΘoδo τoυ Δρdμαλn oτnν Πε-λαrε6ννnσο. o Kωλdττnζ και n oμdδα τoυ δι6-

ρισαν φρoιiραρχo στnν ΑκρoκdρινΘo τoνYδρα(o Αxιλλdα Θεoδωρ(δn, καλdγnρo dα1ε-τo με τα περ[ τnq Eπανdoτασnq. Mdλιq o Δρd-

μαλng ιiφταoε στα Mdγαρα o Α1ιλλdαq εγκα-τdλειιpε τo φρoιiριo. o Σπnλιdδnq γρdφει γιατn φυγιi τoυ: ,<O δε φρoι5ραρχoq τoυ Ακρoκo-ρfuθoυ αναξ[ωq τoυ ξιλλε[oυ oν6ματoq κυρι-ευθε(ζ απ6 πανικ6ν φ6βoν και τnq ζωriq τoυκnδdμενoq θdλει ν' αφrion τoν Aκρoκ6ρινθoγτnν κλε(δα τnq χερσoντiooυ και να φιiγn>r.

Kαι o Mακρυγιdννng: <<Eβdλατε κciι νdoναρxnγ6ν ειq τoν φρoιiριoν τnq KdρΘoq Αxιλ-λdα τoν dλεγαν, λoγιcδτατoν και ακoιiγoνταqτo dνoμα Αxιλλdα παντn1αfuετε 6τι ε[ναιεκε[νoq o περ(φnβoζ Αxιλλdαg. Kαι πoλdμα-

γε τo 6νoμα τoυξ Toιiρκoυq. Δεν πoλεμdγειτo 6νoμαπoτt,πoλεμdγει n αντρε(α, o πατρι-ωτιoμ6ξ, Π αρετri. Kι o A11ιλλdαζ o δικ6q σαqo φρoιiραρχoζ τnζ K6ρθoq λεβdντng flταγΑxιλλdγα τoν dλεγαγ εfxε και τo κdoτρo εφo-διαoμdνo απd τα αναγκαfα τoυ πoλdμoυ, ε[χεκαι τ6oo oτρdτευμα. oταν ε[δε τoυζ Toιiρ-κoυq τoυ Δρdμαλn o Α1ιλλdαg dφnoε τo κd-

. στρo και dφυγε απoλdμnoτoq... O Toιiρκogdτρωγε πoντ(κια και μαq γdμnoε τo κιiρατo

με τα καν6νια και τιq μπ6μπεq. o Αxιλλdαqαρνιd και κριdρια μdoα, τα αφliνει 6λα καιπdγει νdβρn τoυq oυντρ6φoυq τoυ oπoιj τoνδιoρ[oαν>r.

o δε Αxιλλ€αq, doo fiταν στo φρodριo μαζfμε τoυq τ[τλoυg, ,<κdρδισε>> και τn γυνα[κατoυ Kιαμriλ Mπdn πoυ l'παν αι1μdλωτoq στoΑργoq και τoν oπofo oκ6τωoε o Παπαφλdo-σoξ, o oπo(oq ε(χε βdλει και αυτdq oτo μdτιτnν Kιαμnλμπdαινα, μ(α απd τιq πιo dμoρφεg

γυνα[κεq τnξ περιoμig.

τn δ(κn τoυ Kαραi'oκdκn στo Mεooλ6γγιακoιioτnκαν πoλλd ooβαρd

' σταoπoiα

dμωq n αΘυρooτoμ(α τoυ Kαραi'oκdκndδινε ειiθυμo τ6νo. Σε κdπoια στιγμfl o Kαρα-Τoκdκnq υπoστιiριξε λfγo-πoλι9 dτι ε(ναι φα-φλατdg και 6τι 6oα λdει (απειλdg, βριoι€q) δεντα εννoε(. E(ναι χαρακτnριoτικ6q o διdλoγog

με ιiναν εκ των δικαoτωγ τoν καπετιiνιo Πd-νo Mεγαπdνo:

.<Mεγαπdνoq: Bρε, Kαραibκdκn nξειiρo-

μεν dπoυ λdγειg dλo λ6για, μα γιατ( τα λdγειq€τξι;

.l.l,l.l.l.l,

Kαραi'oκdKΠζ : Td1ω 1oιiι κυρ Πιiνo.Mεγαπdνoq: Mα γιατ(τo ξειq αιπd τo 1oιiι

ενω ε[oαι πενliντα 1ρoνων;KαραToκdKΠξ: Aμ δεν μπoρω να τo κ6ι[:ω,

τωρα κυρ Πdνo. Kι εoιj κυρ Πdνo ε(oαι Boxρoνcδν μα τo 1oιiι να γαμτiq δεν τα αφtiνειqκαι δεν με ακoιiqrr. o διdλoγoq dκλεισε μετnν παρ€μβασn τoυ Noταρd: ,<Tελειcδoαμε

για oliμερα.To κdναμε εδω μdoα τξωρτξ(να>r.

Στnν (δια δ[κn, oιiμφωνα με τoν Φωτιdδn,o Γρnγdρnq Λιακατdg, €ναq εκ των δικαoτων,λdει στoν ΚαραToκdκn πoυ μπliκε στo δικα-oττiριo <<γελαoτ6q και κoυν ιστ6q>r:

<<-Tι κoυνιdoαι €τoι καπετdν Γιωργo; Δενξdρειq 6τι εμε(g μπoρodμε να σoυ κdιpoυμε τoκεφdλι;

-Kαι oυ δεν μαζωνειq τn γυναiκα σoυ καπε-τdν Γρnγdρrur.

Eπεμβα(νει αμ€oωζ o γερo-Mεγαπdνogπoυ τo 1oιiι τoυ τoν ulroχρdωνε να d1ει ευκo-λ6λυτn τn βρακoζωνα ToU:

,,-Aι, καπετdν Γιωργo, δεν δdνειq λιγo τn

γλωooα σoU;-Δ€oε τoυ λdγoυ σoυ τn βρακoζωνα σoυ και

γω δdνω τnν γλωooα μoυ>r.

.l.l,l.l,l.l.αι μια παρoψ(α - παραβoλri απ6 τoνMακρυγιdννn:

ι<<Ηταν dναν καιρ6ν dνα λιβdδι πoλλdαξι6λoγoν... Σ'αιπ6 τo λιβdδι fπαν dνα θερ[oνdαroυ τo εξoυoiαζε. oιπε oι dνθρωπoι μπoρoιi-σαν να λdβoυν τα αγαΘβ τoυ oιhε τα ζωα τnνκαλflν χλdr..T6τε dναq κακ6q dνΘρωπoq nιiρετo καΟμdνo τo dλoγo και τoυ λdει τoυ λιβαδιoιiτα αγαθd. Kαι τoυ λdγει: "Nα crκΦnζ να σε κα-

βαλικdιpω εodνα και γω με τ'dρματd μoυ ναoκoτωooυμεν τo Θερ[oν να γoδdρoμεν αιπ6ντον καλdν τ6πoν". Mπιoτειiτnκε τo καiμdνo τ'dλoγoν δια τnν καλriν τρoφli κ'€κλινεν τoν αυ-

1dνα τOυ. Kαι o κακoρfζικoq o dνθριοπoq τ6βα-λε τnν odλλα και τnν doφιξε καλd και τoν 1αλι-νd. KαβαλλrκεΦε ο dνΘρωπoq αρματωμdνog,oκ6τωoαν τo θερ[o. Toυ λεγει τo δι:οτυ1ισμd-νo τo dλoγoν. To Θερ[o τo oκoτωooβ8, εoιiπα(ρνειq τα αγαθd τoυ τ6πoυ,βγdλε και τoν

xαλιν6 και Tnν oελλαν αrroιi μoιiβαλεq και κα-τdβα τωρα απd πdνoυ μoυ να βooκlioω κι ηcδ.o xαλrνdq και n odλλα δεν βγα[νει απ6 πdνωσoυ, oιhε εγω Θα κατ6βω πλdoν>>.

νcδ n κυβdρνnσn εixε φιiγει dρoν-dρoναπ6 τo Nαιiπλιo πρo τoυ κινδιiνoυ τoυΔρdμαλn ο τ6τεπρdεδρoq τoυ

Boυλειπικoιi Ι. oρλdνδoζ σε ε]τιστoλfl τoυπρoq τoυζ Λdζαρο και Γεωργιo

. |. |. |. |. |ο.| .

Page 11: Το άλλο 1821

111

Koυντoυριωτn φτdνει στo σnμε(o να ε]tικρiνειτoυζ tiροrεq των Δερβενακ(ων: <E1Θdq κατdτo δε(λι ετραβflxΘn μdρoq των εxΘρικωνστρατευμdτων πρoq τo μdρoq τnq Koρ[νΘoυ.Αν oι Eλλnνdq μαq δεν flταν ειζ τo dκρoνακατdoτατoι και δειλo( ειq τnν δυoτυ1(ανdπoυ oliμερoν ευρfoκετo o εxΘρ6q ι'πoν τcορα

1αμ€νoξ... o YιpnλdνTΠξ, o Πετρdμπεng και oKoλoκoτρcδνnq εγιiριoαν τα μυαλd τoυκ6oμoυ>r.

τι oι Eλλnνεq oδnγoι9νταν oε δι16νoιατo €βλεπαν και oι iδιoι oι Toιiρκoι. Eναqαπ6 τoιξ καλoΦ μπ€nδεξ για τoιξ χρι-

oτιαιloξ, o Κιαμriλ Mπ€nq τnq KoρiνΘoυ, oπλoι:oιorερoq Toιiρκoq τnq Πελωroννιiooυ,πfiγε σroν Δnμmριo Yιpnλιivτn τnν nμ€ρατnξ γιoρτfig τoυ και τoυ ε[πε: <H Toυρκiα δειl1dνεται με τnν dλωoιν τnq Tριπoλιτoιiq καιτnν δικflν μαq αι;1μαλcοo[α. Σαq oυμβoυλειkο6μωq cοs φiλoq Toιiρκoq, Vo παιiotιτε ταq δι-

tr1oνof,αq σoξ, να γνωρ(oετε dναν αρ1nγ6 να σαq..,.rp-1., &. ETιg'ι c.€c.-. c. _, Cλ 9 tλS c-i...r, €--. €.}.crι 9 cιs

ειq τoν of&ν μoυ fiλΘετε ρrrπωνταq περ[τλoιi-τoυ και χρυo(oυ. Δεν διiναμαι να αρνnΘω oτιε11ω ειq τnν K6ρινθo αρκετ6γ μα ειξ πo[oν νατoν εμπιoτευθω, αφoιi εoε[ξ oι (διoι δεv εμπι-oτεdεoΘε o €ναq τoν dλλo και πcirq διiναμαι να

μαρτυρlioω ειξ τoν dναν, ενω δεν ξει τnνισχυν να με πρoφυλdξει απ6 τoν ιiλλo;>r. (Nι-κ6λαoq Kαooμoιiλnq)

.J.J.J.l.J.J.

TTριν απd τn μd1n στα Δερβενdκια τραγι-

I I *'i φιγoιiρα l'παν o uπoυPγdq Πoλ6μoυΙ Ικωλdττnq o oπoioq, συμφωνα με τoνK. Σιμ6πoυλo, ,<ιiφυγε νιi1τα απd τo Αργoξ μετα €μφoρτα ιrπoζιiγια, τιq μεταμφιεoμdνεqπαλλακiδεq και τnν κoυστωδ(α των

φρdγκων>>.

.J.J.l.J.l.[.

τ r dπoια oτιγμli n φατρ(α των Mαυρoκoρ-

Κ δdτoυ, Koυντoυριιilτn εfxε καταφdρει ναΙ \xωρ(oει τoυζ oπλαργn1oι1g oε πατριω-τεq και αντιπατριωτεg. Mεταξιi των rxθρω,τoυ dΘνoυq ε(1αν κατατdξει και τoν Koλoκo-τρωνn, o oπo(oq αναγκαζ6ταν να αλλdζει oυ-νε1cδq θdoειq για να μnν τoν δoλoφoντiooυν:.<Toν ε[πoν dτι oι oλιγαρ1ικo( dμελλoν να τoνπρooβdλωoι νυκτ69 ειq τnν oικ[αν τoυ. oΘενπρoφαoιζ6μενoq 6τι nνω1λε(τo ατt6ταq κdραqεξdρ11εται απ6 τnν πdλιν πdoαν νιilcτα μετdτων πιoτων τoυ και κoψdται irπαιθρoq για νααπoφιiγn τα ενδη6μενα>>.

Koλoκoτρωνnq, 0V και πoλλdq φoρdqδd1τnκε να d1ει o1doειq με τn διo(κn-σn, μετd τn λιiξn τoυ πρcδτoυ εμφυλ(oυ

εiμ αγανακτlioει τdoo πoλιi πoυ.<επρdoταξενα τoυ φdρoυν στo oπkιτoυ τoν Mαυρoκoρ-δdτo και dνα γdιδαρoν να τoν βdλει επdνω καινα τoν εξoρ(on, δι6τι τoιouroτρdπωq τ6τε αιεξoρ[αι oυνnΘ(ζoντo μετd εμπαιγμoιi ιrπd τnqτoυρκικflq εξoυo(αq καΘ ιερωμdνα1... >r. (Φ.

Φωτdκog)

.J"J.l.J.l.J.

^ λ6ρδoζ Bιiρων l'παν για πoλλoξ αμφι-

l l ιrγομε\,o dτoμo. Ωoτdoo δξτnκε να\-/ &iloει δdνειo για τιq ανdγκεq τoυ αγωνα3.ooo ιoπανικd τdλιρα αλλd με τo αζnμ(απo,αlrcοq πρoκirπτει αrrd τo ισroρικ6 αρ1εb τoυMαιφoκoρδdτoυ:,< Δ nλαrroιεiται ατι ελriφΘn-σαν παρd τoυ εκλαμτrραrdτoυ Λoρδoυ Bι1μo-ucq &iνειo τιiλλrφα τnq Ιαrrαν[,αq 3.ooo επιi--9ιζ, Gι5 τc. ιocr9frμGιτaιτ(i/v cιλrztιιirg τc/t, }vΙcooλoγγioυ. To ειodδnμα των αλυιαilν μ€vει ειqTnν εξoι:o(αν τnζ εκλαμπβτmdq τoυ μεxριTnq ατroπλnPωμriq τnq ειρnμεvnq πoodτrπoq>r.

.J.[.1.1.["["

αι dνα περιστατικ6 nρωισμoιi ενdqoτρατιcδτn, <<Mfiτρo KαΘdριoν τoν ελ€-

ΥoV)>,6πωq τo περιγρdφει o Mακρυ-γιαννnξ: <<...Toφυγαν oι συvτρoφoι τoυ καιdμεινε μ6νo9 τoυ. Toυ ρ(χτnκαν oι Toιjρκoιαπdνoυ τoυ. Πα(ρνει dνα γιαταγdνι τoιiρκικoνκαι σκoτωνει τdooερoυq κι εκε[ dπoυ τoν πo-λεμoιioαν τoυ δ(νoυν μ(α μα1αιριd ειq τnν κoι-λιd. Kαι οκoτωνει τoν Toιiρκoν και με τo μα-1α[ρι ειq τnν κoιλιd flρΘε εκε[ oπod fiμαoτεεμε(q ειq τo ταμπoιiρι. Kαι δεν τoυ πειρdξαμεντo μαχα(ρι. Mε τoιho ειζ τn κoιλιd τoν πliγαμεεκε( oπoιiταν oι ειδικoi μαq και riταν o για-τρ6q. Kαι τo βγαλε τo μqα(ρι και με τoν μερ-μliγκων τα κεφdλια τ6ρραψε τnν κoιλιd. Kαιτρdβnξε o καnμdνoξ να γιατρειπti. Γdρευε καιπdλε ξnλcδνεταν, κι dβγαιναν oι κoπριdq απ6τnν κoιλιd oπoιiταν n πλnγfi. Kαι αιπ69 ξnτcil-ρα και δεν εxει Ψωμf να φdγn>r.

.[.J.J.J.1.[.

ταν oι αυτoεξ6ριoτoι καπετdνιoι τoυMoριd ετtoτρειpαv για να πoλεμτiσoυvτoν Ιμπβαliβ, o Koυντoυριcδτnq διατd-

ζει τn oι1λλnιpιi τoυq, αyrωq γρdφει o Σπnλrd-δnq: (<ειq oιoνδfiπoτε μ€ρoq τnζ flτικρατεfαqευρεΘωoι, να τoυξ oυλλdβωσιν oι τα,τικα( αρ-

χα(, και να τoυq διευΘιivoυν ασφαλωq ειq τnνδιo(κnoιV>.

τnν εκστρατε(α κατd τoυ Ιμπρατiμ o ΙlKoυντoυρ ιωτnq δι6ρ ιoε αρχιστρdτnγoντoν πλo(αρ1o Kυριdκo Σκoιiρτn. o Koλo-

κoτρωνnq τoιiq ειρωνεtjεται. ,<Tωρα καλd παντα πρdματα>>. Kαι o Mακρυγιdννnq, <(κoντι-

ν6q>> dνΘρωπoq τoυ Koυντoυριωτn, γρdφει:<Διoρ[ξααιo Koυvτoυριcδτng, διoρ[ζει και τoνΣκoιiρτn, τoν Nυδραioν, αρxιoτρdτnγ6ν τoυ,και 6oo ιiξερε o dναq ιiξερε και o dλλoq απdπ6λεμoν. Toτε μπriκαν oε δι:oαρ€oκεια 6λoιoι σnμαντικo[ αρχnγo[ αyroιiταν εκε( αrroι3 ε[-

δανε τoν Σκoιjρτn αρχιστρdτnγo απdνω ειqτoν Ιfuρατιioιoν τoν KαραΤoκdκn, ειq τoν Xα-τζηplioτo, ειq τoν Tζαβελλα και ειq τoιη dλ-λoιξ. o Koιτιπoιφιriyrnq κoιπΦ αφoι1ε[δεωroιiναι αιπΦ αμαΘriq απd αιπd αw[να βλnαρ1nγdν για να ocδon τnν πατρ[δα και αιπξνα δoξαοτli, κατd δι:oτη1[αν απ6 τo 6μωq δεν

ξ€ρει ιiλo κι €βαλε τoν Σκoι1ρτnν να διoικfion1tcιι γcι oδrn 1τioτι t(cιι τσtξ tιρ1τι.1σι3,ξ τnξ ξnΦqo Θαλαooιν6q. Eλεγε των oτεριανων "oρτζα-π6τξα'. Eκε(νoι dλεγαν: Tι λεγει αιπ6q γαμωτo καυλ[ τ'>>.

"[.[.I.Ι"I.["T_Tρoκεψdνoυ να αντιμετωπιoτε( o

l l Ιμπραliμ, τρειq παπdδεq με τoιξ ιΙπε-Ι Ιραoπιoτdq τoυ Nι6καoτρoυ dκαναν λι-τανε[α: .<oι τρειq παπdδεq πoυ ε(χαμε στnν

φρoυρd -γρdφει dναq Ιταλ6q φιλdλλnναζ-dφεραν 6λεq τιζ εικ6νεζ των αγ[ων αρσενι-κων και Θnλυκων και dρ1ισαν τnν περιφoρdτoυq εν πoμπti γιiρω- γιiρω στα μπετεiνια.Αλλd τdoo κoυφo( flταν αιπo( oι dγιoι τoυ πα-

ραδε[ooυ στnν dρρινn λιτανε[α των oρΘ6δo-

ξων παπdδων ωoτε o παππα Tζαβdλλαq πoυκρατol3σε τnν εικ6να τnq Παναγιdq τραυματ[-στnκε ooβαρd στo κεφιiλι απd μπdλα κανo-νιoιi. Η μπdλα dπεoε ανdμεσα στn πoμπti καιoκ6ρπισε τoυζ πιoτoιiq. O π6νoq dκανε τoνπαππ6να ξεxdσει τnν ευλdβεια πρoq τnν Πα-ναγ(α. Eριξε κdτω τnν εικdνα και φωναξε μα-νιαoμ€Voζ: "Χdooυ και συ αφoιi δεν μπ6ρε-σεq oιhε τoν παππd ooυ να ocδoειg τoιiτn τnνκακιd cδρα"rr.

. [. [.1.1.1.[.

T_I να ανdλoγo περιστατικ6 περιγρdφει o

Η Φωτdκoq αναφερ6μενoξ σε dνα μoνα16t-lnoυ u,τnρετoι1oε στo ocilμα τoυ K. Δελn-

γιdννn. O μoναχ6q Kαλλfνικoq εiμ μια εικ6νατnq Παναγfαq μαζ[ τoυ και πρσrtoρευdταν των

.[.[.1.1.1"J.

.].J.J.J"1.["

.[.].[.Ι.Ι.[.

tJoΘ.ιΘξ,ΘιJF

o.PΘΞΘΘΞ

Page 12: Το άλλο 1821

fuTort'Λ'b'2tdl2

στρατι(σrd)ν. Kιiπoια oτιγμli πoυ τoν κιΛ,nγoιi-σαν oι Toι1ρκoι τnν πYeαξεφωνdζowαξ: <Πfi-

γαινε και συ με τo1ξ Toιiρκoιξ σαν τoιη Θ€-

λειq. Δεν oε πα[ρνω αν δεν δwαμωoειξ τoιξEλλnναq να κwnγτioow τoιξ Toιiρκoιξ>).

"l,l,l,f.l,l,Tnν Πελαlrdννnσo o Γεvνα[oq Koλoκo-τρcilνnq διατnρoιbε cοq ειlα βαθμ6 καλ€qq1€oειg με τoν Mακρηιdννn. Kdπoια

oτιγμri τoν καλε[ να φιiνε τnγαν[τεq. O Mα-κρηιιiννnq γριiφει για τo περισrατικd: .(...

Moυ ε(πε ναπιi1πrl μπoν6ρανα φdμε τnγαν(-τξ. o oτραβoραγιdq αq δoυλευει για μαq.Eκεirpq τβγει λd1ανα αvιiλατα, εβε(q τnγα-vriτεq και αρνιiκια. I(αι τoιξ λειπερcδoαμε καιατro τo1ξ Toιφlcoιη. Art6 oAnxΦε φεΦω,oε εodνα και 1ειβτερα καταvrα[νω>r.

^ ι oι:ιlαντιioειq τoυ Γkoιφα και τoυ Mα-

Ι I rφηιιiνvn €lφυβαν πιlφ€q αλflΘειεq\-/ για τo μελλoν τoυ €hloιη. <(...Mια μ€ρατπiγαινα με τoν Γκoιφα oεργιιiνι καβdλα. Mεκoλιiκευε, riΘελε να μoυ δciloει μιαν ανιιpιιiντoυ γυvα(κα. Moυ λ€γει. "Toυ Xαoεκli τα uπo-oτατικd, εfudg πφιβλι και 6λn n περφ€ρειαΘα τnν πιiμl ηril δι 6cn μoυ 11xοoτιiει τo€θlοq". Toυ λΦω, εoιi πΦεq θnoαιφoξ απ6αιπ6 τo διloτι:1ιoμdrn dθι,oq σtα oτρατoτcεδασTnν Aftiνα και τnν Πελαlc6ννnσo. Πdooφoιloιiτo εxειq ειq τnν oδnγfαν σoU; Πoτ€ δει,

βγα[νoιπ τρακ6oιoι dνΘμrπoι. Kαι τλεβνει6λn n Aνατoλικιi Eλλιiq και n κυβ€ρvnon διαιπoΦ. Κ dλoν τoν γιiμνcοoεq και ffντια€βγαλεq εoι1κι o Mαμoι1ρnq σoυ και με τoτζεκoΦι crιcoτciloετε ανΘραrπoιη. To Σαρριiτoν oιcoτciroατε. Πεuilπα χιλιdδεq γρ6oιααrroιi1ε απdrrc,r τoυ, ειq γρ6σια και τξβαιρικιiτα ττnρε ο Mφοιipτη και τα μερdοατε. T€λοξπιirπων εoιi γ1φει)ειg ακ6μn απ6 τn κυβφvn-σιν να πιipειq olcτακdoιεq 1ιλιιiδεq γρ6σια. Ι(αικατιi τnν επιτρoτπi πoιiναι διoριoμειloι dλoι oι

φiλoι σoυ θα πΦειq uπoσrατικ6 αrroιi αξζει50 για δ€κα, αιyπivn n επιτρoτπi Θα τo ξετιμn-orι τoι:oιhcοq. oι φ[λoι σoυ και oι oιτγγειlε[qσoυ κυβερvriτεg τα πικιφcirνoυv. Tελoq π6-vτων εoιi και o Mαμoιiρnq σoυ Θα γ(νετε Mε-μεταfutq εoιi, και αιπξ MπραTμnq κι ηrιiq Θα

μαq πιipετε ε[λιrπεq. Nα τn 1€oω τ€τoια λειπε-Pιd, αrroυ Θα κιiμω η6 εo€να πασιd...>r.

.l.l.l.l"N.l"

τ 7 dΘε φoρd πoυ ιrπnρ11ε κivδιyvoξ για τo

K μ€λλoν τnq Eπανdστασns n nγεofαΙ \φρ6vτιζε να βρει μια λιion να βonΘιioει.oμcoq παρd τoν πανικd πdvτα βρfoιcoνταντραrroι να κερδ[ooι:v oι δικo[τoιξ dνΘρωπoι.Oταν oι αντo1€q στo πoλιoρκnμfνo Mεooλdγ-

γι εi1αν φτdoει στo μnδ€ν, απεσταλμ€νoι τnξφρoυρdξ τoυ τrnγαν σε κoινri oι:νεδρ(αon τoυBoυλειπικoιi και τoυ Ercτελεoτικoιi και εξ€Θε-σαν τnν κατdoτασTι. Tdτε oι πoλrτικoi απoφd-σισαν (<...να εκπoιnΘciloιν ικανd εΘνικd κΤιi-

ματα 6θεν ελπiζεται vα oυνα1θciloιν ικανd

1ρriματα πρoξ εξoικoνdμnσιν τoυ Mεooλoγγ(-oυ iδιαιτ€ρωq>r. To Boυλειπικ6 απoφdoιoε ναεκπoιnΘoιlv μερικd κτflματα <oρ(ζoνταξ n μι-oli αξ(α τoιξ να τλnρωΘεiμετρrιτd και n dλλnμισιi oε εΘνικ€q oμoλoγ[εg πoυ δεν ε(1αν κα-

μ(α π€ραon. Aφoιi κdνανε €ρανo μdζειpαν7o.ooo γρ6oια... Kαι τι να δoυv. Eνcδ τo Θ€-

.f ,l,f ,l.l,l.

σπισμα dριζε πωq Θα πλnρων6τανε μoνd1α τα

μιod o' εθνικ€q oμoλoγ(εq, αιπo[ oιrvdξανεαπd τoιξ πιo πoλλoιη dλn τnν αξ(α o'oμoλo-γiεq 1αριζdμενoι ειq τoιξ αrrαδoΦ τoυ κ6μμα-τoq. Eιq εκε[νnν τnν oτιγμtiν ωφελoι9μενoι δι-dφoρoι απd τnν ανdγκnν τoυ Mεooλoγγ(oυ€γιναν κrnματiαι με πoλλd oλfuα κεφdλαια...Oι κoτζαμπdonδεq και oι πoλtτικιiντnδεq ατrd

τn μια φαtνoνταν στα μdτια τoυ κdoμoυ πωq

φρdvτιζαν για τnν πofuoρκnμdνn πoλιτε(α καιαπd τnν ιiλλn πα[ρvανε oι [διoι τα lcτιiματα γιαεvα κoμμdτι (lωμi>>.

.l.f .f 'l.l.l.ε κιiθε πoλιoρκfα και oι διb πλειφ€q (πo-λιoρκnμdνoι και πoλιoρκmdq) εrcτΦ τωνoιημcδν σιrvoμιλιcδν αιπdλλαcroαν πφT6-

Wo, κυρ[ιοq κατrν6 fi κραo[, ειlcb rcατιi τn δι-ιipκεια των μα1cδν βρiζoνταν, oιφλιαζαν, κτυ-πoιioαν rrcαoιifuα fl dκαναν ΘΦυβo με ξτι μd-oα δι€θεταν. oι βριoιιiq oτnγλrδooα των α1rrι-

μα1dμειlc'lν t'παν μια oιrvnθιoμdvn μεθoδoqεlcι,ειφιo1roι9 τoυ αvτ ιπιiλoυ. Παρoψιcδδnqε1ει με[νει n λετcτικli αwιπαριiθεσn κατιi τnνπofuoρκ[α τoυ Mεooλoγγ bυ μεταξυ ειlΦToιiρκoυ πoυ γνcδριζε ελλnνικιi και εrdq Eλ-λnνα. To περιoτατικ6 τo μεταφdρει σro βιβλbτoυ <Mεooλ6γγD) o Δnμrπρnq Φcrπιdδnq:<Eναq Toιiρκoq απ6 τoν Moρια πoυ flξερε κα-Θαριi τα Eλλnνικιi κdΘε νirμαδειl dκανε ιiλλoπαρα να βλαoτnμd τnν Παναγκi και τoν Σταυ-

Φ, τα MιrσπΦια, τnν κoληlτrnΘρα και δενιiφnvε τ(πoτιq ιεΦ χοφiq να λ€ει αια1ρoλoγi-εq. Eναq κραβαρ[τnq πoλεμιoτιtq, ατc6τoυMακρli τn vτιiπια τoν dκoηε, τoν μdλrοoε καιτoυ ε[πε να μnν βλαoτnμd τn Θρnoκε(α με τd-

τoια αρo[κικα λ6για. o Toυρκoξ ξαΘoλoΦαγεακdμα πιo πoλιi. Toτεq o Eλλnναq τoυ λdει:

Ω, ρε τoιiρκε doωoεq βλαoτnμrδvταq flακ6μα;

Eoουoα Μeι o Toιiρκoξ. Aκoιroε λoιπ6ν τ'απoκρ[Θnκε o Eλλnναq: Nα σαq 1€oω τo Mω-αμθτn σoξ, να σαξ 1doω τoν αλι{, να σαq 1€oωτnν Σερ[φ, να σαq 1doω τo Σαvτξiκ-Σερ(φ, Vo

χcoω τoν τιiφo τoυ μroαμ€τn και τoυ Αλη να1doω τo 1ατζnλiκι σαξ, να 1doω τoν ooυλτdνoσαq και dλα τα ρετξιiλα τoυ, τατξαμιιi oαq,και τoιξ τεκ€δεq 6λoιη και τo κoρdνι oαq. Nα1€oω τoν βεζiρn σαq Kιoιπιiγια και 6λoιη τo1ξπαoιιlδεq σαq, να 1€oω τoιξ μπιμπαoιιiδεζσoξ, τo1ξ μπoυλoιlκμπαoιιiδεξ σαξ και τ'αoιc€ρι σoξ, να 1€oω τα δικd σoυ μoιkρα, τoκεφdλι σoυ, τα μαfud ooυ, τα φρι1δια σoυ, τα

μdτια σoυ, τn μ(rrn σoυ, τα μoι:oτιiκια σoυ, τooτ6μα σoυ, τoν λαβ σoυ, τα 1dρια σoυ, τα νιj-

χια σoυ. Nα;1doω τα dρματd σoυ, τα μπιστ6fuασoυ, τo ντoυφ€κι ooυ, τo γιαταγdνι ooυ. Nα1€oω τo τoιμπo6κι σoυ, τo λoυλ€ croυ, τoν ιμα-

μ€ ooυ. Nα 1€oω τn σακoιiλα αyroυ βdνειq κα-πν6 και τιq φoιiντεq τnq oακoιiλαg. Kαι 6λααιπd τα ε[πε νερd. Σαν dκoι:oε o Toι1ρκoq τιq

φoιivτεq τιζ oακoιiλαq... oιryo κερατdq τiπo-τιq δεν dφnoε d1εoτo. Nιodφι βρε, φωνdζειδεν ξαναβλαoτnμril. Ξ€oπασαν στα γ€λια καιτα διi,o αoκ€ρια>>.

.l.N.f.l"l.l"ε κdπoια διioκoλn στιγμfi λ6γω τnq αoΘ€-

νειdξ τoυ o KαραToκdκnq διατrραγματειi-εται με τo1ξ Toιiρκoυq. Kαλε[τoν απε-

oταλμfνo των Toιiρκων και αρχ(ζει:<Eλα δω oιcατ6τoυρκε. Eβρα[ε απεσταλμd-

νε απd τoιξ γι1φτoιη. Eλα να ακoιionq τα κ€-

ρατd σαq - γαμω τnν πioτnσαq και τoν Mω1α-

μετn σαq. Tι Θαρειiεται κερατιiδεq. Δεν εvτρd-πεoΘε να ζnτdτε απd nμιiq oι:vΘfiκnν με dνανκoτζιd crιcατoooυλrdν Mα1μoιknν να τoν 1doωκαι αιπ6ν και τoν βεζ(ρnν σαq και τoν Eβρα(oΣιλιμιiρ Mπ6δα τnν πoυτdνα>>.

.l.l.l.l.l.l.ε μια ιiλλn περ(πτcοon πoυ o Mqμoιππαoιiq Σκ6δρα ζrιτdατrd τoν Kαραi'oκdκnνα πρoσl(ι.lνlioει, αιπ6ξ τoυ απαvτιi εμμc-

τρα)ζ: .<Moυ γΦφειq εγα μ1τoηιoυρντ(. Λ€-

γειq να πρoαcnνιioω και γω παod μoυ ρcirrnoατov πoιirζoν μoυ τov [διoν και αιπξ μoυ απo-κρ[Θnκε να μn σε πρoσ}cnuioοl. Κ αν ιl\Θειqκαταπdνω μoυ ευΘιξ να πoλεμfioω>>.

.l.l.l.l.l.l.ΕI ε μια oιlvιiντnorι με τoν Koιrιπoφιciyτn o

) KαραToιcιiκnq ξεoττιi: .ioρ€ Κoιnlτoιφιcδ-Lιτn ιiκoηα και νdμιζα oτι Θα ε[ναι γιoμdτoμι:αλ6τo κεφιiλι ooυ. Eσιi 6μcη εxειq τdoo

μι:αλ6 σro κεψiλr σoυ 6oo εxω εγcit oπ6ρo oτ'αρ1διαμoυ>}.

.l.l.l.l.l.l.rΠ o πιo τραγικd τμioαlπo τoυ 1821, o

I oδυoo€αqΑνδρoιπooq,ατc6τnνπμyτnΙ στιγμli τnq €lφnξnq κατανoε[ τo βαΘιπε-

ρo κoινωνικ6 ν6nμα τnq Eπανdoταonξ. Σεεπιoτoλrt τoυ πPoq τoιξ Γαλαξδιcδτεq (Γ. Bα-λεταξ, <<To πρoδoμdνo'2l>) αφoιi τoιξ καλε(να επαναoτατιiooιyν γΦφει: <(..Tι τn Θdλoυμε,

βρε αδ€ρφια, αιπfl τnν πoλιyπικραμ€vn ζωfi,να ζoιiμε απoκdτoυ σTn oιcλαβιd και τo αrrαΘ[

των Toι1ρκων ν'ακoνιdται σrα κεφdλια μα9.Δεν τnριiτε πoυ τiπoτεδεν μαq απdμειν81>>.

Ι(αι αφoι1πετιη1ε να ξεorιlαiloει τoν απλ6λαd ΦΘε n 6ρα n πατρ[δα, διιi τoυ Mαιlρo-κoρδdτoυ, ΨG τoν επιrcnρt3ξeι και να κlJ\rnγιi-oει μαζ[με αιπdν κιiθε διαφoρετικri φοlvli.Γμiφει τ0τεστoν Αγγλo αvrισιrι/rαγματdρ1nΣτdv1αlr: <<...Σαq λξco δε dτι πρoq αoφι1λειαντnq ζσis βoξ, cη τελετrτα(oν καταφιiγιoν δεν€χoμε ιiλλo μ€ρoq, παρα vα rrρooπ€ooηrε ειq

1o ελεoq των Toιφκων, τdoov nμε(g 6oo και oατιη1doτατoq λαΦ τnq aλdδoq, doτιq φarγωναπd τoν ειlαν ζηdν και βλ€πων oτι Θα π€oει ειq

1ειρoτερo rrρσrψd τoν προlτo απd τoνδειirερo>;.

.l"l.l.l.f.l.T_ι να τραγικ6 περιoτατικd αρπαγcδν oε βd-Η ρoξ τoυ ατrλoιi λαoιi αναφdρει o Mακρυ-

J-lγιιiννnq: <Ανιiμεσα Πιiτρα και Γαcrτoιiνιε[ναι €ναχωριo τo Mηα Σπflλαιo. Moυ παρα-πoνιωwαι oι κdτoικoι απ6 τnν τυραγνiαν πoυδoκψιiζow ατ16 τoιξ καλoγ€ρoιξ. o,τι πα(ρ-νo1λ, τo αρπdζoιπ αιπε[νoι. Tdτε τoυq λ€γω.Σαν τραβιiτε τ€τoιαν τυραγν[αν δεν τo αφ[νετετo χωργιdν oαξ να πιiτε o' ιiλλo 1ωργι6ν εΘνι-κ6ν. Και μoυ λ€ει n παπαδιd. Oταν fiρΘαν oιToιiρκoι liμαoτε μ€oα ειq τoν βdλroν στo νερ6τ6oεq Φυxεq να γλιπci>σωμεν. Kαι ιiρΘαν oιToι1ρκoι και μαq πιdoανε. Kαι fπαν τo oωμαμαζ καταματωμ€νo απ6 τιq βδ€λεq. Kαι τα παι-διd πεταμ€να μ€oα, γιoμdτo τo νερd, σαν μπα-κακdκια τλdγαν. Kαι μ'€πιασαν oι Toιiρκoικαι με κoιμflΘnκαν τριdντα oκτω και με αφd-νισαν, εμiνα και τιq dλλεq. Διατi τα τραβfiξα-

μαν αιπd. Δι'αιπliν τnν πατρ(δα. Και δικαιo-oιivn δεν βρ(oκoμεν απ6 καν€να. oλo δdλoκαι απdτn>r.

ζζ...Moι)yρΦεηtWOffi000p-ντi.ΛΦεη

ru'ιy(t,ffi

ιιoυτmltiδιmtrfrrat)-τqιιoυWbfuffi1,αιιtισε

a

Κια'1tfu'cfrTffiωιιoι)

t

;ΧaμΤοxιitnξ

Page 13: Το άλλο 1821

il\ s'ΨΞ ? ΞΦnξl13ΞTo&'Μo'9l#

Bασαvlστflρ1α

oτov oγρ[ευov ol oπλoρxnγo[

τραlroq με τoν oπo[o πoλλoioτλαρ1nγo i πpooπαΘoΦ ναβιiλow τdξn στα στρατει1ματαfl να τιμωρliooυν πρoδ6τεq fiνα απooπdooυν λdφυρα ιiακdμn να εκδικnΘoιiν

xωρl S Oρ1α

ξεπερνdει κdΘε φανταo[α.οΣτιq αPχ€q τnq Eπανdσrασnq πιdoτnκεdναq ιερdαq να μεταφ€ρει γρdμματα τoυoμ€ρ Bριxονn στoιξ Toι5ρκoιξ τnq Aκρoκo-ρfuΘoυ κι n τιμωρ[α τoυ liταν παραδειγματι-κli: ,(...πρcΙπα τoυ €oπαoαν τα δdlcτυλα καιτoυ €καιpαν τα νιi1ια με rruρωμενo o[δερo.Yoτερα τoν περι€λoυζαν με βραoτ6 νεβ καιαφod τoν ξτιclαν ζωvτανd μηρι τoν λαιμd,τoυ ιiλειιpαν τo πρdoωπo με μ€fu για τoν φd-νε oι μΦεq>. (Ma:r. Kotsch)οo Mακρυγιιiννng dγινεμdρτφαq μιαq φρι-κπiq εv€ργειαq σε βΦoq διb νdων ανΘρω-πων, Eλλfiνων, πoυ τiρΘαv να πoλεμfiooυνστo πλευρd των ε?tαναστατnμ€νων: <<€τυ1ε

τ6τεκαι fiρθαν δι:o χριστιανo( απ6 τo Mιoiρικαι ε[1αν 1ρtiματα και dρματα καλd. ΗρΘανκι αιrrε[νoι να δoυλdΦυv τnν πατρ[δα...Διανα τoυξ πdρoυν τα dρματα και τα 1ριiματdτoιξ oι αρχnγo( μoq τoιξ λενε dτι εfναιτξαotτεq και τoιξ βdνow oε παιδεμo1ξ. oιπε oXριοτ6g δεν δοκiμαοε 6oα δoκiμαοαν αυτεi-νoι oι δω... Πρωτα τoιη δdoαν. To κεφdfudoωoε τoν κωλoν και ξιiλo καταδiκn και dλ-λoιη τoιoιhoιξ παιδεμotξ 1ερoτερoυξ. Kαιαλλoιi κowd τπiραν €να μαντ€ρι και τ6βαλανδiτλα, τoυ μιiκρoυ, ψnλd €να μπdι απdνoυ oεδιb φoΦκεq και απdνoυ ειq τo μαντ€ρι ξd-πλωoαν τoιξ ανΘρωπoιη τoυ μdκρoυ και δ€-oιiroν καλ6. Kρdμowαν τα 1€ρια και πoδdριακdτoυ. Kι εκεi ωroυ κρ€μoνταν τα 1€ρια καιπo&ipια τrnραν και μεγιiλεq μπdμπεq τιq με-γαλιπερεq αlroι}rαν ειq τo κιiclτρo. To λιγoτε-

ρoν τrnγαινε n κdΘε μια απ6 oαρdντα oκdδεqκαι κρ€μασαν απd τ€ooeριq τoυ κιiΘε ανΘβ-πoυ. o εναq oε κιiμπooo διdoτnμα τελε(cοoεκι o dλλoq ετoψdζεταν... Tατε €κoιpα τιq μπd-μπεq και κατ€βαoα τoν dνΘρωτtoν και τoν πri-γα στo κoνdκι μoυ>).οo Koλoκoτρcilνnq €κτιoε ζωντανd dναν Tρι-πoλιτoιcδτn κατdoκαrro των Toιiρκων καιdκoιpε τn γλωσσα ενΦ ιiλλoυ. (Θ.

Pnγ6πoυλoq)οoταν δε oι Poυμελrcδτεq ειodβαλαν στnνΠελoπ6ννnσo n βαρβαρdτrιτα ξεπdραoε κd-Θε dριo. Φdφει o MακρυγιdνVΠξ: <Kατεβα[-ναμε ειq τo πoτdμι. Ηταν κατεβαoμdνo 6τιriταν Χειμcbναq Χριoτoη€ννων. Eγω με τo dτιμoυ κι dλλα ζcbαδυνατd, κιντυν€ιpαμε να πε-ρdooυμε. Eιq τo δρ6μo ειiρανε τ€ooεριg Πε-λαrroννrioιoιη και τoιξ πιdνoι-:ν και με τnναρι1δα π€ραcrαν τoυq μιooι9q απd τo αoκiριειξ τoν νcδμo. Toιη βλεπω 6λn αιπliν τnν τυ-

ραγν(αν oπoιiκαμαν αιyrnνcδν των ανΘρcδπωνκαι τoιξ αφαν[oαν στo πoτdμι και καταμαιiρι-σαν σαν αριiπnδεq απ6 τo κριiγιo>).

οΣκλnριi t'παν n τψωρ(α και oε κλnρικoιiζπoυ σιrvεργιiζowαν με τoιξ Toιiρκoιη, κιφ(-cοζ απd τnν πλευριi τoυ Aνδρoιπooυ: <<Eναq

πατrdq ατ16 τα χωριιi τnq φriβαq riταν φλoqτων Toιiρκων... Toν μαρTυρnσαν oι Xριoτια-νo( oπoιhαν πλno[oν ειξ τo1ξ Toι1ρκoιξ καιτoν πιdσανε και τoν φiρανε ειq τnν ΑΘflνα ειgτoν Δυoodα και τoν ξτιoε ζωντανdν και χτι-oμ€νoq τελε[ωσε>).

ο Kdπoια στιγμri n κατdoταcrn ειμ ξεφιiγει μετιq αρπαγ€q απ6 τoυq Eλλnνεq καπετανα(oυqπoυ βαodνιζαν oλ6κλnρα χωριd ζrπωνταq1ρriματα: <<Oταν riρΘε o Kιτηtoξ, nιiρε αν-Θρωπoιη φoρτωμ€νoιξ λιΘdρια ειq τα χωPd,6rcoυ τoιξ τυραγνoιi,oαν αιπεfuoι δια 1ρliματακαι τoιη ξεφdμωσε o Kιτηιαζ κqι oτoιrπ(ρn-σε και αιπ6q αyroυ t'παν Toιiρκoq>>.

οTα βαoανιoτιiρια δεν εξ1αν τ€λoq, 6τανεπβκειτo να απoσπdooυv 11ριiματα. Αιπ6-πτnq μdρτιη o Mακρυγιdννnq oε €να Θfuβερdπεριστατ ικd, γρdφε ι στα απoμνnμoνει3ματdToU: <Πdγω μια nμ€ρα στo κoνdκι τoυ Γιdννnτoυ Noταρd, τoν βρiolcω και τυραγνoιioε dνανπoλ[τn. T€τoιoν τυραγνιoμ6ν δεν τoν ξdραννα τoυ κιiμoυν μrιτε oι Kατζαντωνα[oι απoιi-ταν λnoτα[. Δεμdνoq q πoλ[τng, κεφdλι και oκιiλog dνα και τoυ γιiρευαν 1ρriματα. T6τε oι-

1f,θnκα δλιοq δι6λoυ το ρωμαiικoν, αιι μ&Θα-με 6λoι τnν λnoτε(αν γενικωζ...)).οo Kανdλλoq Δελnγιdννnq αναφ€ρεται σεiνα περιστατικo με πρωταγωνιστti τoν Koλo-κoτμilνn: <<Δια να τoιξ εκδικnΘε( (τoυq κα-τo(κoιξ τnξ Δnμrπodναζ πoυ εftαν oιcoτciloειτoν αδελφd τoυ) τo1ξ εγΦνcοoε και τoιξιiφnoε με τo βρακ[. Toιη €δεoε 6λoιη μεo;1oινiα και σιrνιiξαq ειq €να αλοbνι αoφdλκrακαι dλλα ακανθcilδn κλαδ(α, τoιη iβαλεναvιyπoδfπoιη και γιryιnξ να τα αλων[ζoιrvcοoιiν τα ιiλoγα τα δηrιiτια, και ιiνΘμrπoι δfl-

μιoι τoιη εκτιrπoιioαν αrιιoθειl ανnλεΦ>r.

oι γυvαiκεζ τoυ Σoυλioυ (Ary Scheffer)

Aλη Παοιiξ (Louis oupre)

Σεxαρθμl KαlOTσαKαλωφ!Πcδs τov Φυγ6δευσαv στn Mooxα

αθ'6λn τn διdρκεια τnq Eπανd-στασnq ιδια(τερo ενδιαφ€ρoνdδειξαν Toιiρκoι και Eλλnνεqγια τnν τιryn των χαρεμιcirν. Eνααπ6 αr:τd εμελλε να γiνει .(μli-λoν τnζ Eριδoq>, μεταξιi Eλλιi-

1rων, Toιiρκων και Αγγλων. Πβκειται για τo

χαρΦι τoυ Χoυρo[τ Παod σTnν Tρ(πoλn. OΧoιφoiτ εfuε ζrιπioειτn διαμεooλιiβnσn τoυAγγλoυ αρμooτli των Eπτανlioων, o αyro[,oξ

με τn oειρd τoυ αν€Θεoε τnν ιyπdΘεon oε €ναν

γιατβ απd τnZ6κιyvΘo. oι Eλλnνεξ για τnνπαριiδoon των γwαικcbν ζιiτnoαν τεfuκιiBo.ooo τdλιρα και τnν απελευΘ€ρrοon πoλ-λcδν Eλλliνων. Toν Απρiλιo €φτασε σTnν Kd-ρινθo εvα αγγλικ6 πλo[o με τα λι:τρα. Eνnμε-ρcδΘnκε o Γεcilργιoq Mαυρoμιxαλnq, αδελφξτoυ Πετρ6μπεn, να φ€ρει τιq γιrvα[κεq απ6τnv Tρ[πoλn. ΑιπΦ αρνfiθnκε να τιq παρα-δωoει και απα(τnoε να τoυ καταβλnΘoυν15o.ooo γρ6oια ε(τε απ6 τoν Xoυρo(τ ε(τεατrd τnν ελλnνικri διoiκnσn για iξoδα φι9λα-ξnq των χαρεμιων απ6 τoν ΣεπτΦβριo τoυLB2I€ωq τoν Απρ[λιo τoυ 1B22.Tελικd γιατRν απoφυγli αιματo1υo(αq o [διoζ o Xoυρo[ταν€λαβε να πλnρωσει. <<Nτραrrτi μαΦn λε-

ρcδνει τα μ€τωπα εκε(νων πoυ αναλdβανε τo

βdρoq να φυλdξoυν τα 1αρdμια, κατd τnv πα-

ρdδoon τnξ Tριπoλιτodg και δεν τα oεβαoπi-κανε καιθιi\ανε να πιiρoιπε και ξαγoριbr.(Γιιiννnq Bλqoγ ιdννnq).οXαρΦια, βεβα[ωξ, δεγ ε[1αν μ6νo oι Toι3ρ-κoι. EQ1αν και πoλλo( Eλλnνεg nγετεg. Oτανπiραoε o Δριiμαλnq τnν KdρινΘo τα μελn Tnq

κυβ€ρνnσnξ κατdφυγαν στα τrλo[α. .<H δεφρoυρd τoυ Nαυπλ[oυ εξειπεfuζdταν μετα-φiρoνταq τα uπdρ1oντα και τιg παλλακ(δεqτων nγετcδν>>.

οO Kωλ€ττnξ πρo τoυ κινδιiνoυ τoυ Ιμπραliμεiμ φρoντ(oει να επιβιβαoτε( oτα πλo(α με2oo oτρατιωτεq για να πρoσrατειioει τιq γυ-να(κεg τoυ χαρηrιoιi τoυ. Tρειg Toυρκιiλεqκαι Tnν ετα[ραν τoυ, τn γιλrα[κα τoυ φoνεΦ€-rπoq απd τoιξ ιiνδρεq τoυ oδυoo€α Aνδρoιi-τσoυ. (xρ. Παλιicrιcα).οTα σnμω/rικdτερα xαρΦια τα εi1ε Αλιi Πα-odq. Σι9μψoνα με μαρrυρ[εξ τnq επo1ιig εixεδιbxαρΦια. Eνα στα Γιιiννενα και ειlα στoTεπεΜνι. Eκτ6g απ6 τα γιrvαικε(α 1αρ€μια oAhi Παoιiq διατnρoιiοε και χαρdμι αγoριcδν-τα αrroiα εwαrιζαν ανd τnν επικριiτεια ειδι-κo[ dνΘρωττoι τoυ Παod.

Πoλλo( επωνυμoι νεαρo( ε(1αν <<κoo}rfiσει>>

τα 1αρ€μια τoυ Παod. Eναq εξ αιπων o μετ€-πειτα Φιλικdg AΘανdoιoq Toακdλωφ.Στo βι-βλio τoυ <Eμμανoυfiλ Ξdνθoq>, o KωoτflqΠαπαγιcilργnq γρdφει: <<H oμoρφιd τoυ νεα-

ρoιi ΑΘανιiσιoυ φα[νεται πωq δεν δι€φυγετnq πρooo1ιiq τoυ Moυ1τdρ, γιoυ τoυ Aλτi, oαrro[oq τoυ dκανε τnν "μι)σσαρdν πρ6ταoιν"να κoσμlioει τoν γυναικων(τnν. Πρdγματι "α-περ16μενoq o νioq o[καδε εκ τnq o;1oλrig,εγ€νετo ανdρπαστoζ ιyπ6 των δoρrrydρων τoυMoυμdρ και μετεvε1Θεiq ειq τα ανιiιcτoρααιπoιi εκλεioΘn ειq γιJvαικων[τn. Η παρΦ-βαon τCoν γoν€οrν τoυ τoν docοcrε και μdλrqαπελεΦερcilΘnκε φηαδειrrnκε στnν K€ρκυ -

ρα και απd κει σTn M6σ1α".

Page 14: Το άλλο 1821

%To&fu'2!#t4l

Tα ερωτlκ6 oκ6vδoλα τnq Eπovιiστoσns

OTΤλαρxnγOiμεΠαθn

ενικωq 6λoι, λ6γω τoρ κλfματoqπoυ επικρατoιioε εξαιτ[αξ τnqEπανdστασTιq, φρ6*ιζανιδια[τερα τα εροlτικd ToLξ,oι:νdπτoνταg o1€oειq βε πoλλiqγυνα[κεq αolcωwαq πoλλdq

φoρ€q ακ6μn και β[α.ιo Bαρνακιcirrnq o αrro[oq εiχε κατnγoρnΘεi

για μι:oτικdg συμ(pων[εq με τoιξ Toι3ρκoιη(Kατεdκια), αrrωq πρoκiτπτει απ6 τo αρ11εio

τoυ Mαυρoκoρδdτoυ, κdπoτε πriγε σε μoνα-oτtiρι για ανdρρωσn με τn oι:voδε(α τριcilνπαλλακ[δων εκτων oπo(ων n πιo 6μoρφn n.<Piνα n Koιπζoυμπαrroιiλα>r, πoυ πriγαινεoπλιoμdνn oε ρ6λo πρωτo]ταλ[καρoυ

μπρooτd.οo oπλαρχnγdq Bdooζ Mαυρoβoυν ιωτnqπερνωνταq απ6 τnν Tζια dβαλε στo μdτι τn19xρoνn και παν€μoρφn γυνα[κα τoυ πρoξd-νoυ τnq Γαλλ(αq Mιχαλn Πdγκαλoυ, τn Λε-νιt l, τnν πflγε στnν Ανδρo, τnν dκλειoε σεπιiργo και dβαλε φρoυρd να τn φυλdει.οO Koλoκoτρωνnq διατnρoιjoε o1doειq με<..^ .'^1 χ.r^.^ -.r.'. -^}

} .ζ^ ^^^ Αn Αnn', -Α-rn.μιιΙ tιu/ιυγμιu, υvLι, Jιυ/ι/ιζ\ Ψυμζs ιJιιΙv Jιl ιγιΙι-

νε στα 1ωριd και φιλoξενoιiνταν oε oπkια συ-νflθιζε να διωxνει τoυζ oτρατιωτεq τoυ με τn

χαρακτnριστ ικli φρdon: <<Πnγα(νετε καμιd

β6λrα να δε[τε τo 1ωρι6 πoυ εxω να πω δυoκoυβdντεζ με τnν νoικoκυρd>r.rO Kαραibκdκnq ειμ για o$ντρoφo-σωματoφι1λακα μια Toυρκdλα, τn Mαριω,που o [διoq τn φωναξεZαφεiρn γατ[ φoρodoεαντρικd ρoι51α. Mdλιoτα τn συμπερι€λαβεκαι στn διαθriκn τoυ.

rO Σoυfucδτnq Γιdννnq Tζαβdλλαq εQ1ε oιrvd-ι[:ει α1€σειq με μiα ει9Θυμn μiρα σro Αιτωλr-κd. Mια nμ€ρα βρfiκε σTnν π6ρτα τnq διboωματoφιiλακεξ τoυ ν€oυ owτρ6φoυ τnq μi-Poξ, τoυ απαγ6ρεuσαν τnν ε[ooδo και τoνoιcαrcooαν. Στn owξεια αιπ6q πoυ τoν πι:ρo-

βλnoε αιπoιcτ6νnσε φoβαiμενoξ τnν ωπ(-δραon των oηγενων τoυ νεκρoι1.οo καπετdν Todγκαq εκτΦ τnξ νoμ[μoυ συ-

ζηoυ τoυ oυζoιioε και με μια Toυρκdλα.Oταν n γυvα[κα τoυ πliγε στoδεoπ6τn και δι-αμαρτυρflΘnκε o To6γκαq τoιi €δωoε 2ooρoιrπιdδεξ. Η Toυρκdλα βατrτ[oτnκε χριστια-ντi και τo πρdβλnμα λιiΘnκε με τnν dδεια τoυδεoπoτn.οO Mdρκog MπdτoαPnq αφoιi παντρεGτnκετnν Eλdνn Kαρακ(τooυ στn oυνd1εια Θ€λo-

νταζ να παντρεurε[ τn Xρυooιiλα KαλoγτiPoU,κ6ρn καπετdνιoυ, €ναg γdμoq πoυ θα εξιrπn-

ρετoιioε τα o1dδια τoυ πατ€ρα τoυ, κατdθεoεστn Mnτρdπoλn Kdρκυραξ α(τnon διαζυγ(oυ

με τnν κατnγoρfα τ,nq μoι1εfαq. Γρdφει στnναfτnon; ((... αφoιi εγω εμ[oει[:α ειζ Aγ[ανMαtφαγ αvτli n κακdπρ,οτtοζ και διεοτραμμ€-νn γυνα[κα dκαμε τα 6oα nμπoρτi να κdμnκdθε γυνα(κα με iναν και με dλλoν και τo

1ε[ρoτoν dπoυ εβoυρλ(oθn με αιπ6ν τoν πτω-

μoπdτnν και αδικrπflν Kωoτα τoυ Στdθn καιπ6τε:.0ταν εγ6 βριoκdμnv ειg Koρυφoιiq ετε-pdβετo n αιπti γυνti μoυ και dμπαζετoν αυ-τ6ν Kωσταν απd τo παραΘτiρn τα μεodνυχτακαι dκανε εκε[νoq 6,τι flθελε με τnν γυνα(καμoυ)>.To διαζιiγιo βγflκε και τελικd o Mπd-τσαρnq παντρειjτnκε τn Χρυσoιiλα...

o απo1αιρετιoμ6ξ στo Σoιivιo (Θ. Bρυζιiκηs)

Φα}rnτd KαI 6λλεq συvnΘεlεq

=*,

:1'

ru

ffi

fiι

-*$t'\ιu Ψb

ΑλλOtεΚ

στnxδ

με σOKOλαταρOφnμα

,lΙtδιαδιn

Page 15: Το άλλο 1821

l15*To&'λλo'9l#

l4

ffi t5Z-r'

lli|f- e

4fr {tf ./lJt#t

ι7 l

b\ιF1rt

ιl!ιf' ,''' ',, Yf'

α αγαπnμdνα φαγrιτd oε περι6-δoυq σχετικfiq nρψ(αg και ειδι-κd oτα καφενε(α και τιg ταβ€ρ-νεq στιq μεγdλεg π6λειq t'πανooirπεq με λψ6νι, βραoτd κρ€α-τα (γiδα-πρdβατo), ιpιiρια τnγα-

νrιτd, oμελ€τεq, τυρ[, oαλιiτεξ και ανdλoγα μετιq επo1€q σταφιiλια, σιiκα...

H νnoτε[α iπαν καΘoλικιi. Συνιiθωq ετρω-

γαν λd1ανα με πιπ€ρι και αλdτι, oαλιγκdριαμε oκdρδo, κρεμμιiδια ι{:nτd στn 1dβoλn(rπαν απ6 τα πλdoν oυνnΘιoμdνα εδ€oματα,εdν βεβαfrοq ιrπriρ1αν).

Στα oπ(τια των εtτιφανων Eλλfiνων τo φα-γnτd (πρωιν6, μεσnμεριαν6 fi βραδινd ) fπαναπ6 τιξ σnμαντικ6τερεq oτιγμ€q τnq μ€ραq.Πoλλo( πρoιi1oντεξ συνflΘιζαν για πρωιν6ooκoλdτα ρdφnμα και φρυγανιoμ€νεq φiτεgΦωμ( με βoιπυρo li καφ€, τoν oπo[oν oυνd-δευαν με διdφoρα γλυκd. To μεonμεριαν6l'παν ιδιαiτερα πλoιiσlo. Tιζ καλdq μdρεq fl

'

κατd τn φιλoξεν(α σnμαντικων πρooωπωνoερβ(ρoνταν τoυλd1ιστoν δdκα φαγnτd: Σod-πα με ριiζι και λεμdνι, αρν[ βραoτ6, αρν[ μεχoρταρικd, κρεμμdδια με odλroα, κρdαq μα-γειρεμdνo επ(onq με λαxανικd, π(τεq μεαβγd, χoρταρικd με κoμματdκια κρdαq, αρνf

Ψrπ6 με σταφiδεq και αμιiγδαλα, βραoτ6 ριiζιμε λdδι, τnγανfτεq με μ€λι, γλυκ6 με αλειiρι

ltl {- Q /

και μ€λι, καφ€q και βραoτd'αβγd, oταφιiλια,oταφ[δεξ και κdoτανα. To γειiμα €κλεινε μελικdρ και τσιμπoιiκι για τoιξ dνδρεq (Θ.

Παναγoτroυλoq).Tιq καΘnμεριν€q oυνriΘιζαν να τρωνε ριiζι

ooiγπα με λdδι και ξiδι, λα1ανικd, αρν( ιprιτd

με φιστ[κια και αμιiγδαλα, πιλdφι, ελιdq, γλυ-κd απ6 αλεfρι, αβγd και μdλι, κρασ( καιφρoιkα.

oι νnoιωτεq, εκτdζ των κρεατικων, oτn δι-ατρoφli τoυq πρoo€Θεταν, 6πωq fπαν φι:oικ6,ι[:dρια, 1ταπ6δια, καλαμdρια.

Oι φτω11oi ε(11αν τo δικ6 τoυq διαπoλ6γιoπoυ περιελdμβανε oυνflΘωg λ$1ανα με λiγoαλdτι, ρεβiΘια, φαo6λια fi ιpnτd κρψμdδια,γdλα, τυρi και αβγd. Eπfonq, συνflθιζαν νακdνoυν διdφoρεg 11oρτ6πιτεξ ri ιpειπ6πιτεq μελΦo καλαμπoκ(oιo αλει1ρι και υλικd απd τn

φιion. Tιq Kυριακiq fl τιq γιoρτdq πρoodθετανστo φαγrπ6 τoυq λdδι. Eνω Xριoτoιiγεννα καιΠdo1α €τρωγαν κρdαg.

-Oι απλo( oτρατιcδτεq σε περιdδoυq μdχnqζιiμωναν oι [διoι τo ιpωμ( τoυq και dφτιαχναντn σκoρδαλιd τoυξ (Δ. Φωτιdδnζ).

Eπιναν κραo[, ρακli αλλd και ρoι3μι. Mdλι-στα'πριν απd διioκoλεg μdxεq, 6πω9 λdει oMακρυγ ιdννnq, oι καπετανα[oι μo(ραζανκραo[ fl ρoιiμι στoυq oτρατιωτεq και τoυq

μεθoιioαν.

O

HτOΚOγλιJpiαωS επαγγελμαΠαραδoπIστoI lερ6ρxεq κσ! καπετιiv!o!

φιλαργυρ[α ε[ναι απ6 τα μεγα-λιπερα ελαττωματα των περισ-odτερων oπλαρ1nγων. oι Σoυ-λιωτεq d1oυν χαρακrnριoτε(,<παραδ6πιoτoι>>, (oωq και λ6-

γω τoυ χρnματιoμoιi τoυξ τωναπ6 τoν Αλτi Παod. Ανdλoγn (<κατnγoρ[α>

βαραiνει τoυq Mανιdτεξ, αλλd και πoλλoιiqoπλαρ1nγoιiq, μεταξιi των oπofων oι Γκoιj-Pαζ, Mακρυγιαννnq, o KoλoκoτρωνΠξ, o Πε-τρdμπεnζ και πoλλo( νnoιωτεq. ,<Παραδdπι-

στoι>) liταν και τo oι1νoλo των ιεραρ1cδν, εντ6qκαι εκτ6q Eλλdδoq.

oι Σoυλιωτεg, εκτ6q ενdξ τμliματoq τnξπαραγωγlig πoυ dπαιρναν διd των 6πλων απ6τoυq κατo(κoυq των γιiρω κoινoτl'πων, δανει-oδoτoιiσαν κoιν6τrιτεq, αλλd και φυoικd πρ6-σωπα, ακ6μn και Toι9ρκoυζ και 6ταν αιπo(δεν μπoρodσαν να απoπλnρωooυν τα χρdnτoυq oι περιoυo[εq των δανειoδoτnΘdντωνdλλαζαν 1dρια. o Γιωργoξ MπdτoαPnq δdνει-σε τιq κoιν6τnτεq Aλπoxωρ(oυ και Παλαιo-1ωρ[oυ και στn oυνi1εια πτiρε τn γn τoυq. oγdρoνταq Σoυλιωτnq (Σπιiρog To(πnq) oτnναφfiγnoτi τoυ για τoν τ6πo τoυ στnν Kdρκυ-ρα,6πoυ ζει, περιγρdφει dνα περιστατικ6,1α-ρακτnριoτικd τnq φιλo1ρnματ(αq των συ-

μπατριωτων ToU: <<Eνω n Kιdφα πoλιoρκoιi-νταν απd τoυρκικ€q δυνdμειq, dναq Σoυλrril-τnq πdραoε νd1τα μdoα απ6 τo ε1Θρικ6oτρατoτεεδo και πιiγε στo Toαγκdρι να βρr,τα φλoυριd τoυ πoυ τα ε(μ κριiιpει. Tα σπα-Θιd και τα βdλια δεν τoν €oκιαξαν πoτ€,αλλdγια τα xρυod φλωριd €κλαιγε ωodν μωρ6παιδ[>r.

o Aραβαντιν6q ε'τισnμα(νει με περιφρd-νnσn τo <φιλo1ρliματoν και κερδαλε6φρoνεκε[νων των ανδρων>r.

o Koιπooνfκαζ και o Ζθρβαgαντ[ 6ooπoυγκιcδν παρ€δωoαν στoν Aλfl τnν Krdφα.

H τoκoγλιφfα ωζ..επdγγελμω, των μεγd-λων oικoγενειων liταν μια συvnθιoμdνn πρα-ι(τικli. Oπωq πρoκirπτει απ6 τα ντoκoυμdνταπoυ παραΘετει στo <Σorjλr και Σoυλιωτεq>> nκυρ(α Ψιμoι5λΠ, o Λdμπρoq και o Φcilτoq Tζα-

β€λλαq δdνειζαν .<δdκα πρoξ δcilδεκα>> καιγια να μnν ιrπdρ11oυν αμφιoβrπfiσειξ <<ιrπd-

γραφαν oμoλoγiεg με τoν δανειζ6μενo πα-ρoυo(α μαρτιiρων>).

Για τoν Koλoκoτρωνn o Π Γαζflq γρdφει dτιεfμ τo ελdττωμα τnq φιλo1ρnματ(αg. Eνω oPnγdπoυλoq αναφdρει 6τι dφερνε <(ειξ τnνζωνn τoυ 1λια βενdτια φλωρ(α, μdρoq τωνoπoiων ε(χεν ατt6τnν ZdκννΘo... και τα λoιπdεixε απoκτtiσει εκ λαφιiρων τnq Tριπoλιτodq.

H oικoγdνεια Δελnγιdννn εξαoφdλιoεκdρδn εξαιτiαξ τnq oυμμετoμiζ των oε oμd-δεq πρoocδπων πoυ πρoαγ6ραζαν δnμ6oιαειooδflματα.

o Kαραi'oκdκnq μετd τo τ€λoq τoυ εμφυλi-oυ dφυγε απ6 τnν περιo1ri των Kαλαβριπων,απooπωνταq τεραoτια περιoυo(α απd τoπλιdτoικo πoυ dγινε στα oπ[τια των πρoε-στων. .<Oιhε oτd1τn δεν dφnoαν ειq τo oπ[τιτoυ κυρ[oυ Ζci[μn>>. Eνω στn διαΘflκn τoυ δι-αθεiτει πρoq συγγενε[g και φiλoυg περ(πoυ6o.ooo γρdo'ια.

Eναq εκ των πιo δραoτriριων εττιχειρnματι-ων l'παν o Mακρυγιdννnq, o oπo(oq απ6 τnνΑρτα dπoυ ζει αρx(ζει oε πoλιi μικρri nλικ(ατnν τoκoγλυφ[α και τo εμπ6ριo. To πcδq ξεκ(-vnσε τo αναφdρει o (διog στα απoμνnμoνειi-ματd ToU: ,<Ziιτnoα απ6 τoυq πρoεστoιiq ναδανε(ooυν και με δdνεισαν πεντ€ξι 1ιλιdδεqγρ6oια ... και dπιαοα βρ,bμ'. τoν Χειμcονα νατnν λdβω ειg τ'αλωνια. Tnν πιdνω τdooερα

γρ6oια τo ξdι και τnν πoυλcil δεκα€ξι... Tnνdλλn 1ρoνιd τoν Χεψωνα τα πιdνω αραπoofτιαπ6 €ντεκα γρdoια τo ξdι, τo πoυλω ειq τnνΑρτα τριdντα τρ(α. Oτι fπαν πανoιjκλα ειq τnνΑρταν και iπαν €λλειιpn τo ιpωμ[>r. Στn oυν€-

χεια ξανoQεται στo εμπ6ριo ενω κdνει και ερ-

γαoτliριo επεξεργαofαq καπνoι9. Mε αιπd καιμε αιπd, 6πωq dγραι[:ε, ,<απd1τnσα 6,τι fiΘελακαι δεν εξ1α τnν ανdγκn αλλoυνoιi>r.

-O Γκoriραq για τn δoλoφoν[α τoυ oδυo-odα Ανδρoιπooυ πliρε 14o.ooo γρdoια. Πριναπd τn δoλoφoν(α o Oδυooiαq βαoανfoτnκεφρητd για να απoκαλιiιpει πoι3 dκρυβε τoυξΘnoαυρoΦ τoυ.

Kαραoυλι(Θ. Bρυζιiκηs)

Page 16: Το άλλο 1821

fuTod.'λλa'2!d16

TθλOS εΠOxflSo Koπoδioτρloξ, Π καλλ16ργεlo τns πoτ6τos κσt Π... Ψωρoκιδστotvα

πρωτoq κυβερνrπnq τnq χωραqμπoρε(να π€ρασε στnν Ιoτoρ(αωq o ιδριπriq τnq ν€αq Eλλdδαq,ωoτdoo διb μιiθoι τoν... κατα-τρξoυν: H καλλιdργεια τnξ πα-τdταq και αιπdζ τnq Ψωρoκω-

σταιναζ. Διio μιiΘoι, oι oπofoι 6μωq απoκαλιi-πτoυv τnν τραγικfl πλευρd τnq ιoτoρiαq μετdτnν απελευΘ€ρωon κα1 ταur61ρoνα κρι9βoυντoν κ6oμo τnq iwριγκαξ και τnξ βiαq πoυoδriγnoε τελικd σTn δoλoφoν[α τoυ ΙωdννnKαπoδ[oτρια, κυβερνrπn τnq χωραq.

Απ6 τα πριirτα μ€τρα ]τoυ πliρε για τnνανασηκρ6τnon μιαq εξαΘλιωμεvng χcilραq,

βμiκε απdναντ[ τoυ τα μηdλα oικoνoμικdτζdκια, τα αrroiα εfuαg στnν αντιπαρdΘεonτoυq με τoν κυβερνπtn,<τιq ευ1dq των Αγ-γλων>r. Eπdλεξε να στnριχτε( κυρ[ωζ στoιξαγρoτεq και να βdλει στnν (δια μoiρα εμπ6-

PoUξ, διανooι3μενoυq, στρατ ιcοτ ικoι3q καιπρoεστoΦ. Η πρ6Θεon αι:τli, αlrωq fπαν φυ-oικ6, πρoκdλεσε τnν oργfι των πα}ιιcbν τζα-κιων. o Mαυρoμιχαλnζ, γιαπαρdδειγμα, πoυεi1ε τα1θε( υπdρ τoυ Kαπoδ(oτρια και Θεω-

ρoιioε 6τι n πατρ[δα τoιi χρωστoιioε, 6ταν ε[-δε 6τι δεν ικανα,τoιιiΘnκαν 6λα τα αιτliματdτoυ, δια11ωρισε τn Θ€on τoυ. Oι Koιwτoυριcδ-τnδεq ενoχλflΘnκαν γιατf o lζαπoδioτριαq δεναvτψετcirπιclε .<απ6 τnν πραrrn oτιγμli>> Toπρoβλfiματα των Yδραiων. Στnν dρνnon αι:πiτoυ Ι(απoδ[oτρια πρooτ6Θnκαν και oι πατd.-

τεξ! o κυβερνl'ιτnq εftε αναΘ€oει σroν Ιρλαν-δ6 γεαrπ6νo Στ(βενooν να διαλ€ξει ενα lcττiμαωατε να καλλrεργrioει τoν <oτριi1νoν τo κoν-δυλ6ριζoν>r. o Ιρλανδ6q διιiλεξε ενα ιcτιiμαστoν Π6ρo και dρ1ισε τnν καλλιdργεια. Torcτιiμα dμcη αιπ6 τo ε[1αν αγoρdoει oι Koυ-ντoυριιirτnδεq. H αγoρd εftε ακυρο)Θε[γιατ(επβκειτo περ[ <εΘνικflq γα[αq>. oι κυβερ-νtioειξ δεν μπ6ρεoαν να απoζnμιciloow και€τoι τo lcτliμα παρdμεινε στoιξ αγoραστ€q. OKαπoδfoτριαq τo απαλλoτρfωoε 1ωρ[q νατotξ ενnμεραloει. Η πατdταμπfiκε στn ζωιiτoυ Eλλnνα απ6τnν πρcδτn στιγμri και βεβαi-ωq πρdκειται περ( μιiΘoυ dτι τo dγναroτo oεπoλλoΦ πρoi'dν το φιiλαγαν στρατιcδτεq γιανα ξιryrvτiooυv τnν περι€ργεια τoυ Eλλnνα και

απoτρ€πoνταq τnν απoγραφti των ζrοcoν, ενcδ

oι Mανιdτεq αντ€δρασαν με τn χρflσn dπλωνστιq πρoΘ€oειq τnξ κυβdρνnσnq να ελεγξειτoιξ τo]τικoιig oικoνoμικoξ π6ρoιη. Tnν(δια περ(oδο oι ξ€νεq δυνdμειξ επιλdγoυν γιαμoνdρ1n τoν πρ[γκιπα τoυ Σαξ-K6μπoυργκΛεω16λδ0, o αrro(oq 6μωq παραιτriΘnκε πρo-καλωνταq ΘλiΨn στoιξ αντικαπoδιoτριακoΦ,oι αrrofoι στn owξεια απoφdoιoαν να πd-

ρoυν τnν ιrπ6θεon ατroμdκριJνσnξ τoυ Kαπo-δ[oτρια στα 1€ρια τoυq.

Πρωταγωνιoτlig και εδω o Mαυρoκoρδd-τoq και oι Mανιdτεq, oι oπo[oι dνoπλoι στnνoυo(α oταo[ασαν. oι πιiργoι τnξ Mdνnq χτυ-πιiΘnκαν απ6 τoν κυβερνnτικ6 oτρατ6. o Πε-τρ6μπεnξ πρooπdθnσε να πdει με πλo(o oτnν<<εμπdλεμn), περιo1ri, owελriφΘn και φυλα-κ(oτnκε στo Nα(rπλιo.

Στo μεταξιi εi1ε εκδnλωΘεfτo κ[νnμα τoυΠ6ρoυ, dτroυ Yδραioι με αρ1nγd τoν Mιαoιj-λn καταλαμβdνoυν τα πoλεμικd πλo[α. OMιαoιiλnq απoκλειoμ€νoq στoν Π6ρo απ6τακυβερνnτικd πλo[α ανατ(ναξε τo onμαντικ6για τnν επoμi πoλψικ6 oτ6λo τnq Eλλdδαqαπoδυναμωνoντdq τnν στn θdλαooα.

Στo ]τερισrατικ6 τnq ανατ(ναξnq τoυ oτ6λoυo Mακρυγιdννnζ ερμnνειiει με τo δικd τoυτρ6πoτnν κoινti γνωμn: <<Eκαι[:ε o Mιαoιiλnqτnν φρηdδα και παπ6ρι και dλλα. Yπσrtτειt'-ταν n Aγγλ(α να μnγεvωμεν και εμε(q Θαλαo-ooδΦαμn και με Tnν ειη1αρioτnσιν τoυ εκλα-μπραrατoυ Mαυρoκoρδdτoυ και συvrρoΨιdqτd καιpαν και τελειωoαμεν κι ατrd αιπd>r.

O Kαπoδ[oτριαq απdδωoε 6λεq τιq ενdργει-εq κατd τnq κυβdρνnoflq τoυ σε μια μυoτικlioργdνωσn πoυ κινoιiνταν εναντ[oν και συνω-

μoτoιioε. Yπo1ρdωoε δε τoυq δnμoo(oυqι:ταλλιiλoυq να ιrπoγρdιpoι]ν 6ρκo 6τι δεν με-τε1oυv τnξ oργdνωσTιq. oooι αρνflΘnκαν,απoλιiθnκαν, ανoiγoνταξ ν6εζ πλπγεq.

Στιg 27 Σεπτεμβρ(oU, o Kωνoταντ[νog και oΓεcδργ ιoq Mαυρoμιχαλnq δoλoφoνoι:ν στoNαιiαλιo €ξω απd τoν Αγιo Σπυρ(δωνα τoνπρcδτo κυβερνl'ιτn. Kαι ιioτερα flρΘαν oι Bαυ-αρof στoυξ αrro(oιη απoδ(δεται n φρdon ((τι

να περιμ€νει κανε[g απd τnν Ψωρoκcδσται-να>>. Eτoι φτdνoυμε στoν dλλo μιiΘo πoυ συν-δdΘnκε με τoν Kαπoδ(oτρια και τnν πρooπd-Θειd τoυ να ανασυγκρoτlioει τn χωρα. Η Ψω-

ρoκωoταινα δεν τπαν, αrrωg o μιiΘoq Θ€λει, nζnτιdνα πoυ πρ6σφερε στoν Kαπoδ[oτρια τιqειoπρdξειq απd τn ζrπιανιd για να βonΘfioειoικoνoμικd τn χωρα, αλλd μια αξιαrrρεπlig

γυvα[κα. Πρ6κειται για τnν Πανωρα(α Aβα-λιcδτn, n αyro(α €φταoε απd τιq Kυδcoνιdξ τnξΣμι5ρνnξ στo Nαι1τλιo. Xτiρα τoυ καπετdνιoυKωοτα Aiβαλιωτn, κdνει κdΘε δoυλειd για ναεπιβιωσει. Kαι 6ταν στo Nαιiαrλ,ιo ιδριiεται τoπρcδτo oρφανoτρoφε(o, n γυνα(κα τoυ Kω-στα'n Ψωρoκωoταινα, δoυλευει σε αι:τ6 εΘε-λoντικd, κdνoνταξ τα πdντα για τα παιδιd. Γιατα παιδιd,τααπo(α dταν n Πανωρα[α π€Θανε<dκλαιγαν με μαιiρo δdκρυ>>. Mdνo Tcoυ κα-'νε(q dλλoq δεν dκλαιpε. Eνω κανdναq επ(on-

μoq Q.n παρdoτn στnν κnδε(α τnq.

lωιivηs Kαπoδioτριαξ (Δ. To6κoξ)

να τnν κλε{nw, .<τι 6λoι ε[1αν τnν κλoπri στoα[μα τoιξ>). Mτrnκε nπατdτα στn διατρoφιiτoυ Eλλnνα, αλλd ταιπd1ρoνα φoιiwωσε πε-ριoo6τερo τo μiooq των Κoι:vτoυριcirrnδωνκατd τoυ Kαπoδ[oτρια.

o κυβερνmng στα o1€διd τoυ βρriκε uπo-oτnριrcπi τoν Koλoκoτρωνn, πoυ iπαν o μ6-νoq πoυ διατnρoιioε dνoπλo oωμα oε αντ[Θε-

σn με τoιξ ιrπ6λoιπoυq καπετανα(oυq, oιoπo[oι δεν €βλεπαν με καλ6 μdτι αιπτi τn συ-νεργασ(α. oι Yδρα(oι αρνriΘnκαν να μπoυvστn Γερoιlo[α, πρoφανωq και κατdαrιν συμ-

βoυλcilν των Αγγλωγ αρ1(ζoνταξ στnν oυo(ατoν τ6λεμo κατd τnq κυβ€ρνnσnq. Η κατd-στασn επιδεινωΘnκε, dταν o Kαπoδfoτριαq,

για να εξαoφαλ[oει dooδα, απoφdσισε να β,i-λει φ6ρo στoιξ κτnνoτρdφoυq. oι πρoεoτo(τnξ Πελαrroννliooυ αντdδρασαν στo μdτρo,

n vωρψfirτα,ινα' Φ-f'ταιι:.ιfr'κrξ o μιiflw θy]a' n (ιιτuiν.ωιnιl ιψloφφε oτotι Ιfuτoδioφw τη ειοπριifrη απιi n ξπιοηιuiyn υω fu&ιοa oιιcoνψmi' n κΦa' αλΛιi' μn αξιαιρaι{η yιnαirn