Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΩΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

(1828-1831)

Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

(1829)

Η Εθνοσυνέλευση της

Τροιζήνας (άνοιξη 1827) εκλέγει τον Ιωάννη Καποδίστρια κυβερνήτη της Ελλάδας.

Ο Καποδίστριας φτάνει στο Ναύπλιο στις αρχές του 1828.

ΕΚΛΟΓΗ ΚΑΙ ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η κατάσταση την εποχή που ανέλαβε τη διοίκηση ο Καποδίστριας ήταν

οικτρή από κάθε άποψη. Ο λαός μαστιζόταν από φτώχεια και πείνα, η χώρα

ήταν απογυμνωμένη, πυρπολημένη από τα άγρια αιγυπτιακά στρατεύματα,

οι προύχοντες και οι προεστοί βρίσκονταν σε συνεχή διένεξη και εμφύλιους

σπαραγμούς, ο στρατός ήταν σχεδόν διαλυμένος, συμμορίες ληστών

εφορμούσαν στην ξηρά και πειρατές λυμαίνονταν τη θάλασσα… Κυρίως

όφειλε [ο Ι. Καποδίστριας] να μεριμνήσει για το στρατό, γιατί ο Αγώνας και ο

πόλεμος με τους Τούρκους δεν είχε τελειώσει. […] Πάντως δεν είχαν γίνει και

λίγες καταχρήσεις και όταν κατέβηκε στην Ελλάδα ο Καποδίστριας, δεν

υπήρχε ίχνος πειθαρχίας και παντού πειναλέες συμμορίες λεηλατούσαν τη

χώρα με μεγαλύτερο ζήλο απ’ ότι πολεμούσαν τους εχθρούςΙστορία του Ελληνικού Έθνους, Κ. Παπαρρηγόπουλου, τόμος 21, σ.26

Με βάση το παρακάτω απόσπασμα ποια ήταν η κατάσταση στην Ελλάδα όταν έφτασε ο Καποδίστριας;

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 4

Χώρα καταερειπωμένη. Λαός εξαθλιωμένος. Απουσία ασφάλειας (Ληστές και πειρατές ελέγχουν

μεγάλες περιοχές). Έλλειψη κρατικής οργάνωσης. Άσχημη οικονομική κατάσταση. Παρουσία ξένων στρατευμάτων στα εδάφη της χώρας. (Ο

αιγυπτιακός στρατός παρέμενε στη ΝΔ Πελοπόννησο και ο τουρκικός στη Στερεά Ελλάδα).

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 1828

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 5

ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΔΙΟΙΚΗΣΗ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ-ΣΤΡΑΤΟΣ

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 6

ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΑναγνώριση της ανεξαρτησίας του

ελληνικού κράτουςΑύξηση των εδαφών

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΔημιουργία ενός σύγχρονου δυτικού κράτους με ισχυρή κεντρική εξουσία(στα πρότυπα των δυτικών κρατών)

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 7

Ανέστειλε την ισχύ του συντάγματος της Τροιζήνας

και συγκέντρωσε στα χέρια του όλες τις εξουσίες στόχος του ήταν να αντιμετωπιστούν άμεσα όλα τα επείγοντα προβλήματα του κράτους.

Η Δ’ Εθνοσυνέλευση (Άργος, καλοκαίρι 1829) επικύρωσε τις αποφάσεις του Καποδίστρια έθεσε τις βασικές αρχές μιας μελλοντικής

συνταγματικής αναθεώρησης

ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 8

Το Κυβερνείο στην Αίγινα. Στέγαζε τη διοίκηση του κράτους

Αίγινα. Λιθογραφία του Fr. Hole από πίνακα εκ του φυσικού, Krazeisen μεταξύ 1826-1827.

ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

Οργάνωση τακτικού στρατού για την εκκαθάριση της Στερεάς Ελλάδας από τον τούρκικο

στρατό για την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων εσωτερικής

τάξης (ληστεία, πειρατεία) Αξιοποιήθηκαν αγωνιστές της επανάστασης Ιδρύθηκε ο Λόχος των Ευελπίδων Άρχισε η οργάνωση τακτικού πολεμικού ναυτικού Καταπολεμήθηκε η πειρατεία χάρη στη δράση του

Ανδρέα Μιαούλη

Έκοψε νέο νόμισμα, το φοίνικα. Εφάρμοσε αυστηρή λιτότητα

στις δημόσιες δαπάνες. Επιχείρησε να εκσυγχρονίσει τη

γεωργία εισάγοντας νέες καλλιέργειες (πατάτα) και νέες καλλιεργητικές μεθόδους (χρήση σιδερένιου άροτρου)

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ο Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος το 1853, σε ηλικία 78 ετών

Σχημάτισε ένα πρώτο κρατικό ταμείο από εισφορές Ελλήνων του εξωτερικού και φιλελλήνων.

Ίδρυσε τράπεζα, με τη βοήθεια του φίλου του, Γαλλοελβετού τραπεζίτη, Εϋνάρδου.

Ίδρυσε το Ορφανοτροφείο της Αίγινας το Πρότυπον Σχολείον όπου σπούδαζαν όσοι προορίζονταν

για δάσκαλοι στα αλληλοδιδακτικά σχολεία το Κεντρικόν Σχολείον όπου φοιτούσαν όσοι προορίζονταν

για σπουδές σε πανεπιστήμια του εξωτερικού το Πρότυπον Αγροκήπιον στην περιοχή της Τίρυνθας

(ανάμεσα στο Άργος και το Ναύπλιο). Πρόκειται για γεωργική σχολή

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Η οργάνωση της εκπαίδευσης υπήρξε μία από τις βασικές

προτεραιότητες του Ι. Καποδίστρια

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 15

Η εφαρμογή της εκπαιδευτικής φιλοσοφίας του Καποδίστρια προϋπέθετε, εκτός των άλλων, και τη διάχυση της εκπαίδευσης, με σαφή την προτεραιότητα της στοιχειώδους, σε όλες τις κοινωνικές τάξεις και τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας, την ανάδειξη του δημόσιου χαρακτήρα των σχολείων και την επίτευξη ομοιομορφίας στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, Η Εκπαίδευση 1821-1832, τ.3, σελ 300

Με βάση την πηγή ποιος

ήταν ο στόχος της

εκπαιδευτικής πολιτικής του Κυβερνήτη;

Όμως το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Καποδίστρια πολύ επεκρίθη την εποχή του. Τον κατηγόρησαν ως «φωτοσβέστη», επειδή το κέντρο βάρους το έριξε στην στοιχειώδη εκπαίδευση και δεν φρόντισε από την αρχή για την ίδρυ ση ελληνικού Πανεπιστημίου. Και ο Κοραής ήταν ενάντια στην εκπαιδευτική του πολιτική.

Προκόπης Μανωλάκος, Η εκπαιδευτική πολιτική του Ιωάννη Καποδίστρια, σελ 9

Ποια ήταν η κατηγορία που

διατύπωναν εναντίον του

Καποδίστρια;

Ο Ιωάννης Καποδίστριας δεν προχώρησε την ίδρυση πανεπιστημίου, γιατί πίστευε ότι τη δεδομένη στιγμή η εκπαίδευση θα έπρεπε να παρέχει πρώτα απ’ όλα τις

βασικές γνώσεις και επαγγελματική κατάρτιση

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 16

Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

1829

Εκκρεμούσαν : Ο βαθμός ανεξαρτησίας του κράτους (αυτόνομο ή

ανεξάρτητο) Ο καθορισμός των συνόρων

Η επανάσταση βρισκόταν σε εξέλιξη όταν έφτασε ο Καποδίστριας στην Ελλάδα

Οι πολεμικές επιχειρήσεις συνεχίζονταν

Τελευταία μάχη στην Πέτρα Βοιωτίας

στις 12 Σεπτεμβρίου 1829

Ο Δημήτριος Υψηλάντης επικεφαλής του ελληνικού στρατού νίκησε επίλεκτες τουρκικές δυνάμεις

Χάρη στους επιδέξιους

χειρισμούς του Κυβερνήτη, αναγνωρίστηκε ανεξάρτητο ελληνικό κράτος (Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας, 1830)

Διευρύνθηκαν τα σύνορα του νέου κράτους ενσωματώνοντας όλα τα εδάφη νότια της γραμμής Αμβρακικού – Παγασητικού κόλπου (Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, 1832)

ΙΔΡΥΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Σύνορα: Στερεά Ελλάδα , Πελοπόννησος, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, η Εύβοια, οι Κυκλάδες και οι Σποράδες

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 19

Η ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

Αντέδρασαν Πρόκριτοι με τοπική εξουσία (Π. Μαυρομιχάλης) Πλούσιοι πλοιοκτήτες (Γ. Κουντουριώτης) Έμπειροι Φαναριώτες (Α. Μαυροκορδάτος) Φιλελεύθεροι διανοούμενοι (Αδ. Κοραής)

• Δυσαρεστήθηκαν• Καυτηρίαζαν τον

αυταρχισμό του Καποδίστρια

• Αξίωναν παραχώρηση συνταγματικών ελευθεριών

Η Αγγλία και η Γαλλία υποκινούσαν τις αντικαποδιστριακές κινήσεις θεωρώντας τον Κυβερνήτη

όργανο της πολιτικής της Ρωσίας

ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝΣτους δυσαρεστημένους με το νέο καθεστώς, η Αγγλία φαινόταν η δύναμη εκείνη που είχε λόγους να μη θέλει τον Κυβερνήτη επικεφαλής των ελληνικών πραγμάτων: φοβόταν ότι εξυπηρετούσε τα ρωσικά συμφέροντα και ήταν σαφώς αντίθετη προς την επιθυμία του για την επέκταση των ελληνικών συνόρων.

Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, Ο Κυβερνήτης Καποδίστριας, τ.3, σελ 192

Η βρετανική κυβέρνηση προσπάθησε να στρέψει και τη Γαλλία εναντίον του Κυβερνήτη. Ο νέος πρωθυπουργός Πολινιάκ δέχθηκε σιωπηρά τη ρωσο-βρετανική συμφωνία να αποκλεισθεί ο Καποδίστριας από τις διαπραγματεύσεις της Διάσκεψης του Λονδίνου για την εκλογή ηγεμόνα και να μην ενημερωθεί σχετικά […]

Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, Ο Κυβερνήτης Καποδίστριας, τ.3, σελ 199

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 22

Από τις αρχές του 1830 σημειώθηκαν εξεγέρσεις. Ο Ανδρέας Μιαούλης, αντίπαλος πλέον του Κυβερνήτη,

ανατίναξε στον Πόρο τα δύο μεγαλύτερα ελληνικά πλοία. Στην Ύδρα, κέντρο της αντιπολίτευσης, η εφημερίδα

«Απόλλων» προπαγάνδιζε τη δολοφονία του Κυβερνήτη. Ο Καποδίστριας φυλακίζει τον πρόκριτο της Μάνης

Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη θεωρώντας τον υπεύθυνο για αντικυβερνητικές κινήσεις.

Η ένταση κορυφώνεται.

Εξελίξεις

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 23

Δύο αντίθετες απόψεις για τον Ι. Καποδίστρια και το έργο του

α. Η άποψη του Ιωάννη Κωλέττη, αρχηγού του γαλλικού κόμματοςΑπομάκρυνε [ενν. ο Καποδίστριας] από τα πράγματα όλους τους αρχηγούς των Ελλήνων, όλους τους επιρροή έχοντας και όλους τους πεπαιδευμένους [...], κατεπάτησεν [...] τα ψηφίσματα της εν Άργει Εθνοσυνελεύσεως, καταφρόνησε τα δίκαια του πολίτου, κατέτρεξε την ελευθεροτυπία, σύστησε και διοργάνωσε δικαστήρια καθ’ όλην την έκτασιν εξηρτημένα από την θέλησίν του˙ εμψύχωσε την κακοήθεια, την επιβουλήν, την προδοσία.Πηγή: Β. Κρεμμυδάς, Ο πολιτικός Ιωάννης Κωλέττης, Τυπωθήτω, Αθήνα 2000, σ. 165.

β. Η άποψη του Εΰνάρδου, φιλέλληνα συνεργάτη του ΚαποδίστριαΟ ενάρετος ανήρ [...] όστις εθυσίασε το παν διά την πατρίδα του, απέθανε θύμα ιδιαιτέρας εκδικήσεως [...]. Οι Έλληνες πάσης φατρίας θέλουν γνωρίσει αργότερα την αμέτρητον ζημίαν, την οποίαν υπέφερον, θέλουν ιδεί εντός ολίγου, ότι δεν υπάρχει άνθρωπος ικανός ν’ αναπληρώση την έλλειψιν του Κόμητος Καποδίστρια, και όταν εξετάσουν όλα όσα έπραξε διά την πατρίδα του, θέλουν τον αναγνωρίσει ως τον αγαθώτερον άνθρωπον. Πηγή: Ιστορία του ελληνικού έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τόμ. ΙΒ’, σ. 562.

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης δολοφόνησαν τον Καποδίστρια στο Ναύπλιο.