Μοναστήρι Αγίου Πεντελεήμονα στην κατεχόμενη Μύρτου

Γιαννης Πουρσανιδης Ε’1

Ένα από τα σημαντικότερα χριστιανικά προσκυνήματα της Κύπρου, το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα στα κατεχόμενα, βρίσκεται στα όρια της κατάρρευσης, αφού οι εικόνες από το άλλοτε χριστιανικό στολίδι της Μύρτου, μόνο θυμό και κατάθλιψη προκαλούν. 

Το ιστορικό μοναστήρι είχε μετατραπεί σε τουρκικό στρατόπεδο, μετά την εισβολή, ενώ εγκαταλείφθηκε το 2003, αφού είχε κριθεί ως επικίνδυνο για τον κατοχικό στρατό. 

Πριν από δύο χρόνια, η Μεικτή Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς, είχε αναλάβει τα έργα υποστύλωσης του ναού, για κάποια από τα κελιά, μία προσπάθεια η οποία διακόπηκε άδοξα. Σήμερα, οι εικόνες φθοράς και εγκατάλειψης είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα του ναού. 

Στα παράθυρα υπάρχουν συρματοπλέγματα, η κύρια είσοδος είναι κλειστή, αλλά η νότια ορθάνοικτη και επισκέπτες της έχουν καταντήσει αδέσποτα ζώα, που βρίσκουν καταφύγιο στο εσωτερικό της μονής.

Η ιστορία του ναού ξεκινάει τον 5ο αιώνα μ.Χ όταν, σύμφωνα με την παράδοση, δύο καλόγεροι από τη Μικρά Ασία έφτασαν στη Μύρτου κρατώντας μια εικόνα του Αγίου Παντελεήμονα, στην οποία ήταν κρυμμένο ένα κομμάτι από το δάκτυλο του Αγίου. Η εικόνα και το μέρος του λειψάνου του Αγίου έγιναν αιτία για πολλά θαύματα στους πιστούς της περιοχής, οι οποίοι ως ένδειξη σεβασμού, έκτισαν πρώτα ναό και ύστερα μοναστήρι προς τιμήν του. Το μοναστήρι πρέπει να ιδρύθηκε κοντά στα 1735, χρονολογία κατά την οποία το επισκέφτηκε ο Ρώσος μοναχός Βασίλειος Μπάρσκι. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η μονή ανακαινίστηκε από τον μητροπολίτη Κυρηνείας Χρύσανθο και απέκτησε διώροφο συγκρότημα στα νότια και δυτικά για να ικανοποιήσει, τόσο τις ανάγκες των μοναχών, όσο και της Μητρόπολης Κυρηνείας, η οποία είχε εκεί την έδρα της μέχρι το 1917. 

Zωή Ηλιάδου

Ε΄1

Το Αβαείο του ΠέλλαπαΪς

Το Αβαείο του Πέλλαπαϊς αποτελεί μοναδικό δείγμα μοναστηριού γοτθικού ρυθμού στην ανατολή. Βρίσκεται κτισμένο στην πλαγιά του Πενταδακτύλου, κοντά στην πόλη της Κερύνειας.

Ιδρύθηκε γύρω στο 1200μ.Χ. από τον Αμάρλριχο και από μοναχούς του τάγματος του Αγίου Αυγουστίνου που ήρθαν από την Παλαιστίνη μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ, το 1187μ.Χ.

Το μοναστήρι άκμασε την περίοδο των Λουζινιανών. χρησιμοποιήθηκε και ως θερινή διαμονή των Λουζινιανών βασιλιάδων, οι οποίοι και έκαναν πολλές πλούσιες δωρεές στο μοναστήρι.

Μετά το τέλος της Φραγκοκρατίας, η εκκλησία του μοναστηριού μετατράπηκε από Καθολική σε Ορθόδοξη και αφιερώθηκε στην Παναγία την Ασπροφορούσα, ίσως γιατί οι καθολικοί μοναχοί που ζούσαν στο Αβαείο φορούσαν άσπρα ρούχα.

Το Αβαείο είναι κτισμένο στην άκρη του γκρεμού και προστατεύεται από τείχος και τάφρο στις ομαλές περιοχές. Στο κέντρο βρίσκεται μια εσωτερική αυλή με στοά γύρω-γύρω, της οποίας τα τόξα έχουν σκαλιστή γλυπτή διακόσμηση.

Το μοναστήρι περιλαμβάνει την εκκλησία, την τραπεζαρία, το συνοδικό, όπου γίνονταν οι συγκεντρώσεις των μοναχών, τους κοιτώνες, εργαστήρια, αποθήκες, θησαυροφυλάκιο και μαγειρείο. Εντυπωσιακή είναι η τραπεζαρία με τα οικόσημα των Λουζινιανών στην είσοδο, τον άμβωνα και τα παράθυρα.

Το μοναστήρι του Αποστόλου Αντρέα είναι κτισμένο στο ομώνυμο ακρωτήρι της Κύπρου που βρίσκεται στη χερσόνησο της Καρπασίας.

Από τα πιο ονομαστά μοναστήρια του νησιού, προσέλκυε κάθε χρόνο χιλιάδες προσκυνητές, ιδιαίτερα στις 30 Νοεμβρίου και 15 Αυγούστου που γιόρταζε η μονή.

Σύμφωνα με την παράδοση, γυρίζοντας ο Απόστολος Αντρέας τον τότε γνωστό κόσμο για να διδάξει το λόγο του Κυρίου, έφτασε και στην Κύπρο.

Αφού τέλειωσε το κήρυγμα του κάθισε σε μια πέτρα, εκεί στο ακρωτήρι, περιμένοντας να περάσει κάποιο καράβι για να τον πάρει μαζί του.

Ήρθε ένα καράβι και ο Αντρέας παρακάλεσε τον καπετάνιο να τον πάρει μαζί του. Δεν είχαν νερό και ο Αντρέας έκανε θαύμα και τους βρήκε όπως επίσης έκανε και το τυφλό αγόρι του καπετάνιου να βρει το φως του.

Ο καπετάνιος, μη πιστεύοντας στα μάτια του, ευχαρίστησε τον Απόστολο Αντρέα και τόσο αυτός όσο και το πλήρωμα του βαφτίστηκαν Χριστιανοί. Αργότερα έκτισε ναό αφιερωμένο στον Απόστολο Αντρέα.

Μετά το πρώτο κτίσμα ακολούθησαν άλλα και κάπως ετσι κτίστηκε το μοναστήρι του Αποστόλου Αντρέα