Φανή Θεοδοσίου

Πιλοτικό πρόγραμμαΓ΄ Γυμνασίου

Θεματική ενότητα 1Η Χριστιανοσύνη στο σύγχρονο κόσμο

( 4 δίωρα = 8 ώρες )

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα: Οι μαθητές να μπορούν να: αναγνωρίζουν τη σύγχρονη παρουσία των χριστιανικών ομολογιών, τις ομοιότητες και τις διαφορές τους διατυπώνουν προσωπική άποψη για το ζήτημα της ενότητας και της οικουμενικότητας αξιολογούν τη σημασία της χριστιανικής ιεραποστολής αναγνωρίζουν την εξέλιξη της τέχνης

Διδακτική διεργασία:1ο δίωρο: Χριστιανική Εκκλησία κοινή καταγωγή, Ορθόδοξη διασπορά, Ορθόδοξα κέντρα. Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. 2ο δίωρο: Προτεσταντισμός, Αγγλικανική Εκκλησία. Β΄ Βατικανή Σύνοδος, Αίτημα ενότητας, άρση αναθεμάτων, Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών ( Π.Σ.Ε.).3ο δίωρο: Τέχνη στην Ανατολή και Δύση ( αρχιτεκτονική, ζωγραφική, μουσική).4ο δίωρο: Διακονία και ιεραποστολή ως τα πέρατα του κόσμου, Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος.

1ο δίωρο

A.Κοινή καταγωγή, Σχίσμα. «Γιατί όπου είναι δύο ή τρεις μαζεμένοι στo όνομά μου, εκεί είμαι, ανάμεσά τους.» Μτ 18, 20.Τα λόγια του Χριστού είναι ξεκάθαρα. Η Χριστιανική Εκκλησία είναι μία και έχει κεφαλή το Χριστό. Πεντηκοστή: η αποστολή του Παρακλήτου

Οι Πράξεις των Αποστόλων περιγράφουν με παραστατικό τρόπο το γεγονός της Πεντηκοστής (2,1-13). Δέκα μέρες ύστερα από την Ανάληψη του Χριστού, οι μαθητές Του ήταν όλοι συγκεντρωμένοι στο ίδιο σπίτι. Ξαφνικά, ακούστηκε βουή από τον ουρανό σαν δυνατός άνεμος, που γέμισε το σπίτι, καικάτι σαν γλώσσες φωτιάς στάθηκαν πάνω από το κεφάλι κάθε μαθητή. Όλοι τότε φωτίστηκαν από το Άγιο Πνεύμα - τον Παράκλητο, που ο Χριστός είχε υποσχεθεί να στείλει στους μαθητές του - και άρχισαν να μιλούν σε όλες τις γλώσσες των ανθρώπων

Το γεγονός της Πεντηκοστής και η ομιλία του Αποστόλου Πέτρου είχαν ως συνέπεια εκείνη τη μέρα να πιστέψουν και να βαπτιστούν τρεις χιλιάδες άνθρωποι. Έτσι ιδρύθηκε ως Σώμα Χριστού η πρώτη Εκκλησία. Αυτή έμελλε να αλλάξει την πορεία όλου του κόσμου. Μέχρι τον 5ο αι. η Χριστιανική Εκκλησία ήταν μία. Τον 5ο και τον6ο μ.Χ. αιώνα ο Πάπας ( Επίσκοπος Ρώμης ) αντιδρά έντονα στα ίσα «πρεσβεία τιμής», (ισοτιμία) των δύο Εκκλησιών (Ανατολικής και Δυτικής), που είχαν αναγνωριστεί από τις Πεντηκοστή Θεοφάνη Κρήτης

Β' και Δ' Οικουμενικές Ιερά Μονή Σταυρονικήτα Συνόδους.    Εγχειρίδιο Γ΄ Γυμνασίου

Στις αρχές του 9ου αι. οι Εκκλησίες Ανατολής και Δύσης βρίσκονται σε διένεξη με αφορμή τη χειροτονία του Φωτίου και την εκλογή του, σε ελάχιστο χρόνο, ως Πατριάρχη. Η διαδικασία αυτή δεν προβλέπεται από τους κανόνες της Εκκλησίας και γι' αυτό το λόγο δε γίνεται αποδεκτή από τη Δυτική Εκκλησία. Το 879 αναγνωρίζεται τελικά ο Φώτιος ως νόμιμος Πατριάρχης και από τη Δυτική Εκκλησία, και η κρίση μεταξύ των Εκκλησιών εκτονώνεται. Στη σύγκρουση, όμως, είχαν αναδειχθεί δογματικές και εκκλησιαστικές διαφορές:

Β. Τα αίτια του Σχίσματος:Θεολογικές διαφορές 1. Στο «Σύμβολο της Πίστεως» η Δυτική Εκκλησία προσέθεσε τη λέξη filioque (Το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και εκ του Yιού). 2. Η Δυτική Εκκλησία άρχισε να περιβάλλει το θεσμό του επισκόπου Ρώμης με εξουσία ασυνήθιστη για την υπόλοιπη Εκκλησία. Αναγνωρίζεται, δηλαδή, το ιδιαίτερο πρωτείο του Πάπα σε θέματα διοίκησης και πίστης στην Εκκλησία, ο οποίος έτσι τείνει να αντικαταστήσει το συνοδικό σύστημα της Εκκλησίας.3. Το αλάθητο του Πάπα σε θέματα πίστης.

Εκκλησιαστικές διαφορές:Αν και οι κύριες αιτίες του Σχίσματος ήταν δογματικές, η οριστική ρήξη μεταξύ των Εκκλησιών επήλθε εξαιτίας κρίσης στην Ιταλία, στα μέσα του 11ου μ.Χ. αι.

Οι κάτοικοι της νότιας Ιταλίας και της Σικελίας θαύμαζαν τις παραδόσεις και τη λαμπρότητα της Ανατολικής Εκκλησίας και Αυτοκρατορίας. Ο Πάπας Λέων Θ' (1049-1054) προσπάθησε να εισαγάγει τα λατινικά έθιμα στη λατρεία, στην εκκλησιαστική και στην κοινωνική ζωή των περιοχών αυτών. Ο Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος (1043-1069) αντέδρασε σθεναρά και έδωσε εντολή να κλείσουν όλα τα λατινικά μοναστήρια και ναοί στην Κωνσταντινούπολη. Η αφορμή για το Σχίσμα δόθηκε.

Ο Πάπας ορίζει τον καρδινάλιο Ουμβέρτο επικεφαλής της αποστολής που θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη να παραδώσει επιστολές προς τον αυτοκράτορα και τον Πατριάρχη. Με τις επιστολές αυτές ο Πάπας Λέων Θ' διεκδικεί την προσάρτηση των Εκκλησιών της Βουλγαρίας και της Ιλλυρίας στη δικαιοδοσία του, ενώ συγχρόνως αμφισβητεί τον τίτλο του Οικουμενικού Πατριάρχη για τον Μ. Κηρουλάριο.

Ο Ουμβέρτος φέρεται αλαζονικά. Yποστηρίζει απόλυτα το παπικό πρωτείο. Ο Μ. Κηρουλάριος, από την πλευρά της Ανατολικής Εκκλησίας, πιστεύει ότι ο Πάπας πρέπει να διαπραγματεύεται μαζί του ως ίσος προς ίσο. Είναι έτοιμος να καταδικάσει απερίφραστα όλες τις καινοτομίες της Δυτικής Εκκλησίας.

Το κλίμα φορτίστηκε, όταν διαβάστηκαν οι επιστολές του Πάπα από τους αντιπροσώπους του. Στην απογευματινή Θεία Λειτουργία του Σαββάτου, της 16ης Ιουλίου 1054, την ώρα της τέλεσης του μυστηρίου, ο καρδινάλιος Ουμβέρτος προκλητικά καταθέτει, μαζί με τους άλλους δύο παπικούς αντιπροσώπους, στην Αγία Τράπεζα του ναού της Aγίας Σοφίας τον αφορισμό του Πατριάρχη Μιχαήλ Κηρουλάριου και των κυριότερων συνεργατών του και αναθεματίζει ολόκληρη την Ορθόδοξη Εκκλησία. Οι δυτικοί αντιπρόσωποι αποχωρούν επιδεικτικά από το ναό.

Ο Πατριάρχης συγκαλεί στις 24 Ιουλίου 1054 Σύνοδο, στην οποία αναθεματίζει και αφορίζει τους συντάκτες της επιστολής της Δυτικής Εκκλησίας και όλους όσοι την ακολουθούν.

Οι Πατριάρχες της Ανατολής (Ιεροσολύμων, Αντιοχείας και Αλεξανδρείας) ενημερώνονται για τα γεγονότα από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και συντάσσονται μαζί του, παραμένοντας πιστοί στην Ορθοδοξία.

Το Σχίσμα των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης είναι πια πραγματικότητα.

Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος Πάπας Λέων ο Θ΄

Γ.

Η Ορθοδοξία στο σύγχρονο κόσμο και στην Eνωμένη ΕυρώπηΟρθόδοξες Εκκλησίες βρίσκονται σ' όλο τον κόσμο, έστω κι αν αποτελούν μειονότητες σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό. Yπάρχουν σε Ευρώπη, Αμερική, Ασία και Αυστραλία (υπάγονται στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως), στην Αφρική (υπάγονται στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας), στη Συρία, Λίβανο και ανατολική Τουρκία (υπάγονται στο Πατριαρχείο Αντιοχείας), καθώς και σε Παλαιστίνη και Ιορδανία (υπάγονται στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων).

Η Ορθοδοξία είναι, επίσης, μειονότητα -πλην της Κύπρου- στα περισσότερα κράτη της Ενωμένης Ευρώπης, τα οποία έχουν έντονη ρωμαιοκαθολική και προτεσταντική παρουσία, όπως τονίσαμε στις δύο προηγούμενες ενότητες.

Πίνακας με τις Πίνακας με τις Λουθηρανικές και Καλβινικές κοινότητες μετά το 16ο αι. Σχολικό εγχειρίδιο Γ΄ ΓυμνασίουΡωμαιοκαθολική (πράσινο), Καλβίνος(κόκκινο), Λούθηρος (κίτρινο), Τζων Νοξ (πράσινο σκούρο).

Φύλλο εργασίας

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:Πότε ιδρύθηκε η πρώτη Χριστιανική Εκκλησία;

Τι έγινε την ημέρα της Πεντηκοστής, όπως περιγράφουν οι «Πράξεις των Αποστόλων»;

Πότε και με ποια αφορμή άρχισε η διένεξη μεταξύ των δύο Εκκλησιών;

Ποιες ήταν οι Θεολογικές διαφορές, που οδήγησαν στο Σχίσμα;

Ποιες ήταν οι Εκκλησιαστικές διαφορές;

Πότε έγινε το οριστικό Σχίσμα , ποιος ήταν Πάπας και ποιος Πατριάρχης;

Σε ποιες ηπείρους υπάρχουν Ορθόδοξες Εκκλησίες και πώς υπάρχει στην Ευρώπη;

2ο δίωρο

Προτεσταντικές Εκκλησίες, Αγγλικανική Εκκλησία, Β΄ Βατικανή Σύνοδος, άρση αναθεμάτων, Παγκόσμιο Συμβούλιο ΕκκλησιώνΑ.Προτεσταντισμός Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έκανε πολλές αυθαιρεσίες με αποτέλεσμα πολλοί να διαφωνούν. Ένα περιστατικό στάθηκε η αφορμή για να αποσπαστούν και να προκύψουν άλλες χριστιανικές ομολογίες. Κατά το 1516 και 1517 ο μοναχός Τέτσελ πωλούσε στη Γερμανία συγχωροχάρτια (αφέσεις αμαρτιών) του Πάπα Λέοντα Ι', προκειμένου να συγκεντρωθούν χρήματα για την ανοικοδόμηση του ναού του Aγίου Πέτρου στη Ρώμη. Με αφορμή αυτές τις ενέργειες ο Μαρτίνος Λούθηρος θυροκόλλησε το 1517 στο μητροπολιτικό ναό της Βιτεμβέργης έγγραφο που περιείχε 95 θέσεις του. Στο έγγραφο, εκτός από το θέμα των συχωροχαρτιών, καταδίκαζε και άλλες παπικές διδασκαλίες. Σκοπός του Λούθηρου ήταν η κάθαρση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας από υπερβολές και καταχρήσεις. Το 1520 ο Πάπας Λέων ο Ι' εξέδωσε εναντίον του απόφαση (βούλα), με την οποία διέτασσε να καίγονται τα βιβλία του Λούθηρου, .χαρακτήριζε αιρετικές πολλές από τις διδασκαλίες του και τον απειλούσε με αναθεματισμό, αν δεν τις ανακαλούσε.

Πώληση συγχωροχαρτιών Μαρτίνος Λούθηρος

O Προτεσταντισμός αποτελεί έναν από τους μεγάλους κλάδους του Χριστιανισμού.. Το όνομα προέρχεται από την λατινική "Protestantismus" που σημαίνει διαμαρτυρία.Οι Προτεστάντες δέχονται ως μόνη αυθεντία την Αγία Γραφή, ταυτίζοντάς την με την Αποκάλυψη του Θεού. Πιστεύουν ότι οι διδασκαλίες της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας (και κατ' επέκταση, της Ορθόδοξης) συσκοτίζουν τις διδασκαλίες της Αγίας Γραφής μπερδεύοντάς τις με την εκκλησιαστική ιστορία και δόγματα που προέκυψαν στη συνέχεια. Οι Προτεστάντες πιστεύουν ότι η πίστη στον Χριστό μονάχα είναι αρκετή για την αιώνια σωτηρία, σε αντίθεση με τους Καθολικούς που θεωρούν ότι η πίστη χωρίς έργα είναι νεκρή, και θεωρούν ότι η διάπραξη καλών έργων επιβεβαιώνει την πίστη στον Χριστό και τη διδασκαλία Του. Πιστεύουν ότι η ιεροσύνη δεν είναι ιδιαίτερο μυστήριο, αλλά κάθε Χριστιανός είναι ιερέας.Τα μοναδικά μυστήρια που είναι πραγματικά και ολοκληρωμένα είναι το Βάπτισμα και η Θεία Ευχαριστία.

Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Κατερίνης

Ο Μαρτίνος Λούθηρος

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%A0%CF%81%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

Β.Αγγλικανική Εκκλησία

Η Αγγλικανική Εκκλησία από τη μεσαιωνική λατινική ecclesia anglicana, δηλαδή «αγγλική εκκλησία») αποκαλείται το σύνολο των αυτόνομων χριστιανικών εκκλησιών οι οποίες ακολουθούν την τελετουργική παράδοση της Εκκλησίας της Αγγλίας (η οποία θεωρείται η «μητέρα εκκλησία») και βρίσκονται σε πλήρη κοινωνία μαζί της, μέσω της Αγγλικανικής Κοινωνίας. Μετά τους Ρωμαιοκαθολικούς και τους Ορθόδοξους, οι Αγγλικανοί είναι η τρίτη σε μέγεθος χριστιανική εκκλησία — αριθμούν πάνω από ογδόντα εκατομμύρια . Πνευματικός ηγέτης της Αγγλικανικής Εκκλησίας είναι ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρυ.

Η Αγγλικανική Εκκλησία θεωρεί τον εαυτό της κομμάτι της μίας, αγίας, καθολικής και αποστολικής εκκλησίας και ότι είναι ταυτόχρονα καθολική και μεταρρυθμισμένη — οι επίσκοποί της διεκδικούν αποστολική διαδοχή. Για μερικούς Αγγλικανούς εκπροσωπεί μια μορφή ρωμαιοκαθολικισμού χωρίς τον Πάπα, για άλλους μια μορφή Προτεσταντισμού, και για άλλους έναν συνδυασμό των δύο. Χειροτονεί δε και γυναίκες.

Μέρος μιας σειράς για τηνΑγγλικανική Κοινότητα

http://el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B3%CE%B3%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82#section_2

Φύλλο εργασίας Α, Β

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

Ποιος και πότε διαφώνησε με τον Πάπα;

Ποια ήταν η αφορμή;

Ποιος κλάδος προέκυψε από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία;

Ποιες είναι οι βασικές αρχές τωνΠροτεσταντών;

Ποια είναι η Αγγλικανική Εκκλησία και ποιος ο ηγέτης της;

Τι θεωρεί τον εαυτό της και ποια είναι τα

χαρακτηριστικά της;

Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος

Ο Αρχιεπίσκοπος Καντέρμπουρι Ρόουαν Γουίλιαμς Πάπας Βενέδικτος ΣΤ΄

Να βρουν οι μαθητές στοιχεία για τη ζωή και για το έργο τους

Γ.Το αίτημα της ενότητας Στην Ορθόδοξη Εκκλησία κατά τη διάρκεια της Θ. Λειτουργίας ευχόμαστε « Υπέρ της των πάντων ενώσεως».Το αίτημα αυτό για ενότητα είναι περισσότερο επιτακτικό στις μέρες μας από κάθε άλλη περίοδο.Ο Χριστός είπε: «Όταν προσφέρεις το δώρο σου στο Ναό….πήγαινε να συμφιλιωθείς πρώτα με τον αδελφό σου και ύστερα έλα να προσφέρεις το δώρο σου» (Μτ. 5, 23-24) Β΄ Σύνοδος του Βατικανού.

Tο έργο αυτό είχε ως στόχο η B' Σύνοδος του Bατικανού, που συγκλήθηκε μεταξύ 1962-1965 με Πάπα τον Iωάννη τον 23ο και συμμετοχή 2000 επισκόπων. Σ' αυτήν έλαβαν μέρος ως παρατηρητές εκπρόσωποι από την Ορθόδοξη Εκκλησία και από τις διάφορες προτεσταντικές Ομολογίες.

Oι αποφάσεις της έφεραν αρκετές αλλαγές, κυριότερες από τις οποίες είναι: α. H κατάργηση της λατινικής γλώσσας στη λατρεία και η υιοθέτηση της γλώσσας της κάθε χώρας. β. H μεγαλύτερη προσέγγιση και κατανόηση των άλλων χριστιανικών Ομολογιών και των άλλων θρησκειών. γ. Η θέση των λαϊκών και, κυρίως, της γυναίκας στην Εκκλησία, καθώς και το δικαίωμα όλων στην εργασία. Όλα αυτά υπήρξαν, αναμφισβήτητα, μια μεγάλη καινοτομία. Παρά ταύτα, κάποιες προτάσεις για άλλες αλλαγές στη Ρωμαιοκαθολική Eκκλησία δεν έγιναν αποδεκτές από τη Σύνοδο.

Η ίδρυση και το έργο του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών (Π.Σ.Ε.)Ο δρόμος προς την ίδρυση του Π.Σ.Ε.Μετά από την άρνηση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας να συμμετάσχει

στις ενωτικές προσπάθειες των χριστιανικών Εκκλησιών, η Ορθόδοξη Εκκλησία στράφηκε προς τον Προτεσταντισμό, ο οποίος (όπως τονίσαμε σε προηγούμενη ενότητα) είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για διάλογο με την Ορθοδοξία. Έτσι, το Οικουμενικό Πατριαρχείο και οι Προτεσταντικές Εκκλησίες διοργάνωσαν δύο συνέδρια που προετοίμασαν τη συνεργασία τους και οδήγησαν στην ίδρυση του Π.Σ.Ε. στο Άμστερνταμ το 1948. Εκεί πραγματοποιήθηκε η ένωση των δύο κλάδων συνεργασίας («Ζωή και Eργασία»/«Πίστη και Tάξη»). Οι Εκκλησίες διατήρησαν την αυτονομία τους μέσα στο νέο μεγάλο οργανισμό. Στο Καταστατικό του Π.Σ.Ε. καθορίστηκε ότι μέλη του μπορεί να είναι οι Εκκλησίες που αναγνωρίζουν τον Χριστό ως Σωτήρα.

Οι στόχοι του Π.Σ.Ε.Το Π.Σ.Ε. επιδίδεται σε ποικίλες δραστηριότητες με σκοπό την

προσέγγιση των Εκκλησιών (σύγκληση συνεδρίων και παρεμβάσεις σε

θέματα κοινωνικού ενδιαφέροντος) και η συμμετοχή της Ορθόδοξης Εκκλησίας σ' αυτές είναι εντονότατη.

Το 1952 φαίνεται η πρώτη θετική συνέπεια της ίδρυσης του Π.Σ.Ε., όταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας Α' εγκαινιάζει με εγκύκλιο επιστολή το διάλογο της αγάπης με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. ( Σχολικό Εγχειρίδιο Γ΄ Γυμνασίου)

Το 1964 ο Πατριάρχης Αθηναγόρας και ο Πάπας Παύλος ΣT' ακύρωσαν τα αναθέματα μεταξύ των Εκκλησιών και άρχισαν το «διάλογο της αγάπης». Από τότε και μέχρι σήμερα ο διάλογος αυτός συνεχίζεται και οι δίοδοι παραμένουν ανοικτές. Παρ' όλα αυτά ο δρόμος είναι μακρύς και δύσβατος.

  

O Οικ. Πατρ. Αθηναγόρας Α' και ο Πάπας Παύλος ΣT' (25/7/1967),οι πρωτεργάτες του διαλόγου Ανατολής και Δύσης.

(Σχολ. Εγχειρίδιο Γ΄ Γυμνασίου)

Δραστηριότητα:- Να χωριστούν οι μαθητές σε ομάδες- Η μία ομάδα να γράψει ένα επιστολή προς τον Πατριάρχη με

επιχειρήματα υπέρ της ένωσης - Η άλλη ομάδα να γράψει προς τον Πάπα με τα δικά της

επιχειρήματα

Φύλλο εργασίας Γ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

Πότε έγινε η Β΄ Σύνοδος του Βατικανού και ποιοι συμμετείχαν;

Ποιες ήταν οι αποφάσεις της Β΄ Συνόδου τουΒατικανού;

Πότε και που ιδρύθηκε το Π.Σ. Ε.;Ποια θεωρούνται μέλη του;

Τι έγινε το 1964;

3ο δίωρο

« Εν εκκλησίες ευλογείτε τον Θεόν»Η εξέλιξη της τέχνης σε Ανατολή και δύση

Α.ΚατακόμβεςΚάτω από τη γη η πίστη διατηρείται και δυναμώνει

Όταν σκοτείνιαζε, μαζεύονταν στις κατακόμβες οι χριστιανοί με κίνδυνο της ζωής τους, για να θάψουν τους μάρτυρες, να ακούσουν το κήρυγμα και να τελέσουν τη Θεία Ευχαριστία, χρησιμοποιώντας τον τάφο του μάρτυρα ως Αγία Τράπεζα. Για το λόγο αυτό, κάποια από τα πιο ευρύχωρα δωμάτια που χρησίμευαν ως οικογενειακοί τάφοι μετατράπηκαν σε κρύπτες, δηλαδή σε μικρούς, υπόγειους ναούς. Οι κρύπτες αυτές ήταν συχνά διακοσμημένες με τοιχογραφίες που είχαν συμβολικές απεικονίσεις με θρησκευτικό περιεχόμενο. Οι κατακόμβες ήταν υπόγειες σήραγγες σε μορφή λαβύρινθου, που μπορούσαν να φτάνουν σε μήκος πολλών χιλιομέτρων. Στον πορώδη τοίχο των διαδρόμων είχαν δημιουργηθεί ορθογώνια κοιλώματα για την τοποθέτηση των νεκρών. Yπήρχαν επίσης μεγαλύτερα κοιλώματα με καμάρα στο πάνω μέρος ή και ολόκληρα δωμάτια που χρησίμευαν ως οικογενειακοί τάφοι.

Κατακόμβη στη Ρώμη

Κάστρο Μυτιλήνης

http://www.google.gr/imgres?imgurl=http://www.digital-camera.gr/photos/katakombes_kastrou_mytilinis_2.jpg&imgrefurl=http://www.digital-camera.gr/ind

Β.Ρυθμοί Ναών Ευκτήριος οίκος σε σπίτι της Δούρας Ευρωπού Οι Χριστιανοί συγκεντρώνονταν συνήθως σε σπίτια ευπόρων μελών της κοινότητας και συνέτρωγαν σε κοινά γεύματα που ονομάζονταν «αγάπες» και γίνονταν σε ανάμνηση του Μυστικού Δείπνου. Από τα Δείπνα αυτά προέρχεται σήμερα το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας

Βασιλική (Ο πρώτος ρυθμός).. Ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, χωρισμένο εσωτερικά σε κλίτη με σειρές από κίονες

Ο Άγιος Δημήτριος της Θεσσαλονίκης

Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου

Περίκεντροι Ναοί Παράλληλα, στους αρχιτέκτονες άρεσε να χτίζουν μικρούς στρογγυλούς ναούς με θόλο ή τρούλο, που χάριζαν πνευματική ανάταση στους πιστούς. Έτσι είναι κτισμένη η Ροτόντα ( Αγίου Γεωργίου )στη Θεσσαλονίκη Με την προσαρμογή του θόλου σε τετράγωνη βάση κτίστηκαν τετράγωνοι ή πολυγωνικοί ναοί, 

Ροτόντα Θεσσαλονίκης

Κάτοψη περίκεντρου ναού

Βασιλική με τρούλοΟι βυζαντινοί αναζητούσαν, όμως, ένα ρυθμό πιο σύνθετο και έτσι προσπάθησαν να ισορροπήσουν ένα θόλο πάνω στην ορθογώνια βάση της βασιλικής. Ο συνδυασμός των στοιχείων αυτών δημιούργησε ένα νέο ρυθμό, αυτόν της βασιλικής με θόλο (6ος μ.X. αι.).  Η βυζαντινή αρχιτεκτονική μπαίνει σε νέα φάση με το αριστούργημα της Aγίας του Θεού Σοφίας.

Βασιλική με τρούλο, Αγία Σοφία Θεσσαλονίκης

Σταυροειδής εγγεγραμμένος ναόςH βυζαντινή αρχιτεκτονική δεν έμεινε στάσιμη. Εμφανίστηκε νέος ρυθμός, ο εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο (9ος μ.Χ. αι.). Ο τρούλος ή θόλος στηρίζεται εκεί που τέμνονται οι δύο κεραίες του σταυρού. Ο σταυρός είναι εγγεγραμμένος σε τετράγωνο το οποίο φαίνεται, αν κοιτάξουμε τη στέγη του ναού. Το ιερό καταλήγει σε τρεις κόγχες.

Παναγία Χαλκέων στη Θεσσαλονίκη

Ναοδομία, εικονογραφία στη δυτική εκκλησιαστική τέχνηΑπό τον 11ο αιώνα αποκρυσταλλώνονται διαδοχικά δύο τύποι ναών, ο ρομανικός και

ο γοτθικός. Ο ρομανικός ρυθμός γεννήθηκε στη Γαλλία γύρω στο 1000 μ.Χ. και εξαπλώθηκε σε όλη τη Δυτική Ευρώπη. Είναι συνήθως μεγάλη τρίκλιτη βασιλική με μακρύ εγκάρσιο κλίτος στα ανατολικά Εκεί όπου συνήθως υπάρχει η αψίδα του Ιερού, ο ρομανικός ρυθμός έχει πολλές μικρότερες αψίδες που αποτελούν παρεκκλήσια. Ο τρούλος έχει κατάληξη πολυγωνική ή πυραμιδοειδή.

Ρομανικός ρυθμός, μεσαίο κλίτος Γοτθικός ρυθμός

Yαλογραφήματα (vitraux) στη Μητρόπολη του Καντέρμπουρι, Αγγλία. 12ος αι. Η Παρθένος και το Βρέφος.

(Βιτάλε Ντα Μπολόνια). Γοτθικός ρυθμός.

14ος αι. Μουσ. Βατικανού.

Φύλλο εργασίας A

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

Τι έκαναν οι Χριστιανοί στις κατακόμβες και τι ήταν οι κρύπτες;

Περιγράψτε τις κατακόμβες

Φύλλο εργασίας Β

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

Που συγκεντρώνονταν οι Χριστιανοί τα πρώτα χρόνια και τι έκαναν;

Περιγράψτε ρυθμό της Βασιλικής

Τι ήταν οι περίκεντροι ναοί και ποιον γνωρίζετε;

Πώς εξελίχθηκε ο ρυθμός της Βασιλικής με τρούλο και ποιος είναιο πιο γνωστός;

Περιγράψτε τον εγγεγραμμένο σταυροειδή ρυθμό

Ποιοι είναι οι δύο τύποι ναών στη Δυτική Εκκλησία και σε τι διαφέρουν;

Γ.ΜουσικήΟρθόδοξη Εκκλησία Τα θέματα της εκκλησιαστικής υμνογραφίας προέρχονταν: α)από την Αγία Γραφή, β) από τα απόκρυφα Ευαγγέλια «ποιητικἤ ὰδεία» (αφού το περιεχόμενό τους από θεολογική άποψη δεν είναι αποδεκτό από την Εκκλησία), γ) από τα Μαρτυρολόγια και τα Συναξάρια των αγίων, δ) από τα συγγράμματα των Πατέρων της Εκκλησίας και ε) από σύγχρονα γεγονότα διαφόρων εποχών (σεισμούς, επιδημίες, πολιορκίες κτλ.).  Κύρια είδη ύμνων

Κατά τον 5ο μ.Χ. αιώνα επικρατεί το Κοντάκιο στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Λέγεται ότι ο Ρωμανός ο Μελωδός, ο δημιουργός του είδους, συνέθεσε περί τους χίλιους ύμνους.Το Κοντάκιο ονομάστηκε έτσι, επειδή τύλιγαν το υλικό στο οποίο ήταν γραμμένος ο ύμνος σε ένα μικρό κοντάρι. Αποτελείται από το προοίμιο, δηλαδή ένα αρχικό τροπάριο που παρουσιάζει το περιεχόμενο του Κοντακίου και ακολουθούν οι Οίκοι, δηλαδή οι στροφές του Κοντακίου που συνήθως ήταν από 18 μέχρι 24. Όλοι οι Οίκοι τελειώνουν με την ίδια φράση που λέγεται εφύμνιο. Στο γνωστό Κοντάκιο του Ακάθιστου Ύμνου το προοίμιο είναι το «Τἤ 'Yπερμάχω» και το εφύμνιο τα «Χαίρε νύμφη ὰνύμφευτε» και «'Aλληλούϊα»

Κατά τους 6ο και 7ο μ. Χ. αιώνες εμφανίζεται ένα άλλο είδος εκκλησιαστικής ποίησης, ο Κανόνας. Ονομάζεται έτσι, επειδή ο μελωδός χρησιμοποιούσε ως κανόνα-χάρακα κάποια συγκεκριμένα γεγονότα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, όπως το θαύμα της σωτηρίας του Ιωνά μέσα στην κοιλιά του θαλάσσιου κήτους, τον ύμνο της Θεοτόκου προς το Θεό κ.ά.

Οι ύμνοι λέγονται και τροπάρια, επειδή ο καθένας έχει δικό του τρόπο για να ψαλεί, και η γενική αυτή ονομασία έχει επικρατήσει μέχρι σήμερα.Η Ορθόδοξη Εκκλησία κράτησε την αρχαιότερη παράδοση της βυζαντινής μουσικής, που είχε άλλωστε φτάσει σε μεγάλη τελειότητα, ενώ η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία χρησιμοποίησε άλλα μουσικά είδη.

Η αντιστοιχία ανάμεσα στις ευρωπαϊκές νότες και στις βυζαντινές νότες είναι: 

ΠA, BOY, ΓA, ΔI, KE, ZΩ, NHRE, MI, FA, SOL, LA, SI, DO

Σχολικό Εγχειρίδιο Γ΄ Γυμνασίου

Δυτική ΕκκλησίαΗ Δυτική Εκκλησία εισήγαγε Το 9ο αι. το Εκκλησιαστικό όργανο στη λατρεία.Tο Εκκλησιαστικό όργανο (ή απλά όργανο) είναι πληκτροφόρο, πολυφωνικό μουσικό όργανο που λειτουργεί με αέρα, ο οποίος διοχευτεύεται σε αυλούς από φυσητήρες που κινούνται με ηλεκτροκινητήρα (παλαιότερα με χειροκίνητους ή ποδοκίνητους φυσητήρες)

Εκκλησιαστικό όργανο (Εκκλησία Αγίας Αικατερίνης, Φρανκφούρτη)

Το εκκλησιαστικό όργανο περιλαμβάνει μία ή περισσότερες σειρές πλήκτρων (κλαβιέ) με έκταση 4 ½ οκτάβες σε παράταξη άσπρων και μαύρων όπως αυτά του πιάνου. Επίσης περιλαμβάνει συνήθως και μία σειρά από ποδόπληκτρα (πεντάλ) με έκταση 2 ½ οκτάβες.

Ο ήχος του οργάνου είναι μεγαλόπρεπης. Χρησιμοποιείται (όπως και το πιάνο), τόσο ως σολιστικό όσο και ως ορχηστρικό όργανο. Επιπλέον συνοδεύει σε πολλές εκκλησίες της Δύσης τις λειτουργικές ψαλμωδίες.

Φύλλο εργασίας Γ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

Από πού προέρχονται τα θέματα της εκκλησιαστικής υμνογραφίας;

Πότε γράφτηκε το Κοντάκιο και ποιος έγραψε;

Περιγράψτε το Κοντάκιο

Ποιο είδος εμφανίστηκε τον 6ο αιώνα

Πώς αλλιώς λέγονται οι ύμνοι και γιατί;

Ποιες είναι οι βυζαντινές νότες;

Τι χρησιμοποιεί η Δυτική Εκκλησία στη λατρεία;

Δραστηριότητα

Ακούμε ύμνους: «Τη Υπερμάχω» «Η Παρθένος σήμερον…» «Χριστός Ανέστη»

Ακούμε και ύμνο της Δυτικής Εκκλησίας

Να πουν οι μαθητές τι αισθάνθηκαν και άλλες παρατηρήσεις

4ο δίωροΑ1. ΙεραποστολήΕρώτηση:Τι σκέφτεστε ακούγοντας τη λέξη Ιεραποστολή; ( Στον πίνακα ή φωτοτυπία )

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

Τι είναι η Ιεραποστολή Που γίνεται; Ποιο είναι το έργο της;

Προτάσεις:

Τι είναι η Ιεραποστολή; Που γίνεται; Ποιο είναι το έργο της;

Ιερή-αποστολή…….Η Εκκλησία έχει μια αποστολή: Να συμπεριλάβει όλη την ανθρωπότητα στο Σώμα τού Χριστού, ενώνοντάς την με τον ίδιο τον Θεό. Είναι λοιπόν ανάγκη, να ακουσθεί το Ευαγγέλιο

Σε όλες τις Ηπείρουςπ.χ. Κράτη:Χογκ ΚογκΚορέα-ΣεούλΚαλκούτα ΙνδιώνΙνδονησίαΜεξικόΚολομβίαΚούβαΚένυα

* Στην επόμενη σελίδα

σε όλα τα έθνη, ώστε όλοι όσοι έχουν καλή προαίρεση να βαπτισθούν στο όνομα τού Πατρός, τού Υιού και τού Αγίου Πνεύματος. Αυτός είναι και ο σκοπός τής ιεραποστολής.

ΟυγκάνταΖιμπάμπουεΤανζανίαΚογκόΚαμερούν Μαγαδασκάρη

Το προσφερόμενο έργο

Α) Εκκλησιαστικό- Γιατί προσφέρεται ανιδιοτελώς προς την Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού με σκοπό την σωτηρία των απανταχού της γης συνανθρώπων μας. - Γιατί με τη βοήθεια που στέλνουμε: 1. Κτίζονται Εκκλησίες 2. Εξοπλίζονται Ι. Ναοί 3. Γίνονται κατηχήσεις και βαπτίσεις 4. Μεταφράζονται και τυπώνονται κατηχητικά και λειτουργικά βιβλία. 

Β) Φιλανθρωπικό

Με τα χρήματα που στέλνουμε στους ιεραποστόλους: 1. Βοηθούνται οι αναξιοπαθούντες(χήρες, ορφανά, γέροντες, ανάπηροι) με τρόφιμα και ρούχα και ανακουφίζονται από την φτώχεια και τον πόνο. 2. Κτίζονται, λειτουργούνται και συντηρούνται ορφανοτροφεία 3. Οργανώνονται συσσίτια 4. Χορηγούνται υποτροφίες σε άπορα και φτωχά παιδιά 5. Βοηθείται ο αγροτικός πληθυσμός για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του επισιτισμού. 

Γ) Υγεία1. Κτίζονται και λειτουργούνται ιατρικά κέντρα και κλινικές 2. Αποστέλλονται και αγοράζονται φάρμακα και φαρμακευτικά είδη 3. Ανοίγονται πηγάδια για πόσιμο νερό 4. Αγοράζονται αναπηρικά καροτσάκια κ.α. 

Δ) Πολιτισμικό και ΠαιδείαςΣυμβάλλουμε στην οικονομική-πολιτισμική-κοινωνική ανάπτυξη των υποανάπτυκτων χωρών και λαών.  Κτίζουν και λειτουργούν σχολεία όλων των βαθμίδων , νηπιαγωγεία,

δημοτικά, γυμνάσια, πανεπιστήμια, επαγγελματικές σχολές.  Αποστέλλονται και αγοράζονται σχολικά είδη, computer, θρανία, τετράδια,

μολύβια κ.α. 

Φύλλο εργασίας Α

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

Τι είναι Ιεραποστολή;

Που γίνεται;( γράψτε τις χώρες που θυμάστε )

Ποιο είναι το εκκλησιαστικό έργο της Ιεραποστολής;

Ποιο είναι το φιλανθρωπικό έργο;

Ποια είναι η βοήθεια στον τομέα της υγείας;

Πώς προάγει η Ιεραποστολή τον πολιτισμό και την παιδεία;

ΒΠροβλήματα Το μεγαλύτερο πρόβλημα της ιεραποστολής είναι, ως γνωστόν, η έλλειψη ιεραποστόλων. Αλλά ένα εξ ίσου μεγάλο πρόβλημα είναι το φρόνημα και το ήθος των ιεραποστόλων. Κατωτέρω θα επισημάνουμε τρεις (από τους πολλούς) πειρασμούς που προσβάλλουν τους εργαζομένους στην ιεραποστολή (πιθανότατα και σε άλλους τομείς της εκκλησιαστικής

διακονίας) και που έχουν τη δύναμη να αλλοιώσουν ανεπανόρθωτα το αποστολικό ήθος που πρέπει να έχει ένας Ορθόδοξος εργάτης του Ευαγγελίου εις τα έθνη.

α) Υπάρχουν, δυστυχώς, άνθρωποι που πορεύονται προς τις ιεραποστολικές χώρες, όχι με ιεραποστολικό όραμα και ζήλο, ούτε με τ’ αποστόλου το ραβδί, αλλά «ορεγόμενοι» και ονειρευόμενοι μίτρες και πατερίτσες! Και αξιώνουν την επισκοποίησή τους ως «επιβράβευση» της ιεραποστολικής τους δράσεως, λησμονώντας πως ο επισκοπικός βαθμός είναι σταυρός και μάλιστα δυσβάστακτος, και όχι βραβείο και κατάληψη αναπαυτικής πολυθρόνας. Γι’ αυτό κι όταν αποκτήσουν το ποθούμενο τότε λείπουν τον περισσότερο χρόνο απ’ τον χώρο της διακονίας τους, διοργανώνουν περιοδείες όχι, βεβαίως, αποστολικές «εν κόπω και μόχθω» (Β΄ Κορ. 11:27) και εργάζονται για την μετάθεσή τους σε καλύτερη επισκοπή.

β) Άλλος πειρασμός των ιεραποστόλων είναι τα κάθε λογής «παράσημα» και οι «τιμητικές διακρίσεις», που επιδίδονται σε κληρικούς και λαϊκούς για την προσφορά τους στην εξωτερική ιεραποστολή»! Μ’ άλλα λόγια έγινε συνήθεια να εισπράττονται εν ζωή έπαινοι και μεγαλόσταυροι για την οποιαδήποτε προσφορά προς τους ελάχιστους αδελφούς του Χριστού. Και βέβαια συνήθως η επίδοση των παρασήμων αυτών γίνεται σε κάποια τελετή, που για να ησυχάσουμε τη συνείδησή μας, την ονομάζουμε «σεμνή τελετή» ή «ευκαιρία γνωριμίας του ιεραποστολικού έργου από τους άλλους»! Μετά τα τόσα χειροκροτήματα και τα εύγε πρέπει να περιμένει κανείς κάποια ανταπόδοση στην άλλη ζωή ; Το μόνο που θα ακούσει, ίσως, από τον Κύριο του Αμπελώνος θα είναι «ότι απέλαβες τα αγαθά σου εν τη ζωή σου». (Λκ. 16:25).

γ) Επακόλουθο των ανωτέρω είναι οι δημοσιεύσεις επαινετικών σχολίων σε διάφορα έντυπα συνοδευόμενα, συνήθως, με ανάλογο φωτογραφικό υλικό. Ο πειρασμός της δημοσιότητας είναι μεγάλο πρόβλημα που τείνει να γενικευθεί νοθεύοντας το γνήσιο ιεραποστολικό πνεύμα. Το κοσμικό φρόνημα σε πολλές περιπτώσεις εξοστρακίζει το αγιοπατερικό «λάθε βιώσας». Έτσι εκτός από τα δημοσιευόμενα πλούσια αυτοβιογραφικά των εργαζομένων στην ιεραποστολή, τα έργα και τη δράση τους (που μπορεί να δημοσιεύουν και οι ίδιοι), αλλά και τα κολακευτικά εγκώμια των αρθρογράφων, δημοσιεύονται μεταξύ των άλλων και φωτογραφίες την ώρα που π.χ. κάποιος από την ιεραποστολή δίνει ένα ποτήρι γάλα σε κάποιο ορφανό, που γιατρεύει και καθαρίζει την πληγή κάποιου αρρώστου κ.ο.κ. http://www.oodegr.com/oode/ierapostoli/genika/treis_peirasmoi_1.htm

http://www.greekorthodoxchurch.org/ierapostoli/index.html

ΚΑΜΕΡΟΥΝ

http://www.greekorthodoxchurch.org/ierapostoli/cameroon.html

 Ένα οικόπεδο 14,5 στρεμμάτων με σχολικό συγκρότημα Δημοτικού και Γυμνασίου εν λειτουργία, σε κεντρικό σημείο της πρωτεύουσας, δυναμικότητας 1200 παιδιών. Επειδή το κτίριο ήταν παλιό με πολλά προβλήματα λειτουργίας, οι αρχές το έδωσαν στην Ορθόδοξη Εκκλησία να το αναβαθμίσει και να το λειτουργήσει σύμφωνα με τα πρότυπα της ελληνορθόδοξης παιδείας. Αυτό ονομάστηκε «Ορθόδοξο Σχολείο Αγίου Ελευθερίου».

http://ierapostoli.wordpress.com/2009/07/19/empeiries/

Γ

Μελέτες περίπτωσηςΟ Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας 

Αναστάσιος

Η Εκκλησία δεν είναι μια κλειστή εταιρεία σεσωσμένων, που απολαμβάνουν, αποκλειστικά αυτοί, τα δώρα του Θεού και διεκδικούν να εξασφαλίσουν ανέσεις, προνόμια και κοσμική εξουσία. Αναστάσιος Αλβανίας

Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος (Γιαννουλάτος του Γερασίμου) γεννήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 1929  στον Πειραιά. Υπήρξε προηγουμένως επίσκοπος Ανδρούσης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και γενικός Διευθυντής της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μετά τα εγκύκλια μαθήματα σπούδασε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου και έλαβε το πτυχίο του το 1952. Παράλληλα με τις θεολογικές του σπουδές αναμείχθηκε με οργανώσεις ορθόδοξης νεολαίας. Το 1960 χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος - αρχιμανδρίτης το 1964. Παράλληλα ξεκίνησε ιεραποστολικά ταξίδια στην Αφρική και κυρίως στην Ουγκάντα. Εκεί έμαθε τις τοπικές διαλέκτους, αναγκάστηκε όμως να αποχωρήσει όταν προσβλήθηκε από μαλάρια. Στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στις Φιλοσοφικές Σχολές του Αμβούργου και Μαρβούργου στη Γερμανία (1965-1969) ως υπότροφος του γερμανικού Ιδρύματος "Alexander von Humboldt".

O Aρχιεπίσκοπος Aναστάσιος πρωτοστάτησε στη σύγχρονη αναγέννηση της Eξωτερικής Iεραποστολής της Ορθόδοξης Eκκλησίας. Στη δεκαετία 1981-91, ως Tοποτηρητής της I. Mητροπόλεως Eιρηνουπόλεως - Aνατολικής Aφρικής (Kένυα, Oυγκάντα, Tανζανία), ίδρυσε και οργάνωσε την Πατριαρχική Σχολή «Aρχιεπίσκοπος Kύπρου Mακάριος», την οποία διηύθυνε επί δεκαετία. Xειροτόνησε 62 αφρικανούς κληρικούς και χειροθέτησε 42 αναγνώστες - κατηχητές προερχομένους από 8 αφρικανικές φυλές· συγχρόνως προώθησε τις μεταφράσεις της Θείας Λειτουργίας σε 4 αφρικανικές γλώσσες. Mερίμνησε για τη σταθεροποίηση 150 περίπου ορθοδόξων ενοριών και πυρήνων και την ανέγερση δεκάδων ναών, ανήγειρε 7 ιεραποστολικούς σταθμούς, φρόντισε για τη δημιουργία σχολείων και ιατρικών σταθμών.

F%89%CE%BD_%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%B5%CF%80%CE%AF%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%82_%CE%A4%CE%B9%CF%81%CE%AC%CE%BD%C

Βίντεο

Youtube« Δόξα τω Θεώ, δόξα τω Θεώ, Δόξα τω Θεώ »

http://www.youtube.com/watch?v=pnBesG2s6U0&feature=related