ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

18
ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙ Α ΚΑΙ ΑΠΟΙΚΙΑΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 1

Transcript of ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

Page 1: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

1

ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑΚΑΙ ΑΠΟΙΚΙΑΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

Page 2: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

2

ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ

Page 3: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

3ΟΡΙΣΜΟΙ

• Το φαινόμενο της εκμετάλλευσης περιοχών εκτός της Ευρώπης από τις ευρωπαϊκές χώρες που πέτυχαν υψηλούς ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης ονομάζεται ιμπεριαλισμός (από τη λατινική λέξη imperium: ισχύς, εξουσία).

• Ο ιμπεριαλισμός συνδέεται με την ανάπτυξη του καπιταλισμού και εκφράστηκε με την προσπάθεια απόκτησης αποικιών, την αποικιοκρατία, ενώ εκδηλώθηκε με ένταση την περίοδο 1870-1914.

Page 4: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

4

Page 5: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

5ΑΙΤΙΑ

• Η ανάγκη εξεύρεσης • νέων αγορών για τα βιομηχανικά προϊόντα, • νέων πηγών πρώτων υλών (μεταλλεύματα, μαλλί,

βαμβάκι) και καυσίμων (πετρέλαιο), • νέων περιοχών επένδυσης των κεφαλαίων τους.

• Ο έλεγχος των θαλασσών • με την απόκτηση αποικιών, εμπορικών σταθμών και

βάσεων και τον απρόσκοπτο εφοδιασμό των πολεμικών τους πλοίων

• Η ενίσχυση του εθνικού γοήτρου

Page 6: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

6ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΑΣΗ

• Αστική τάξη • Ευρύτερα κοινωνικά

στρώματα

Ποιες κοινωνικές ομάδες στήριζαν την αποικιοκρατία;

οφέλη οικονομικά ενίσχυση οικονομικής θέσης

ενίσχυση κοινωνικής θέσης

εθνική αυταρέσκεια και

αίσθημα «ανωτερότητας»

Page 7: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

7

3. Οι ιεραπόστολοι προπομποί της αποικιοκρατίαςΟι χριστιανοί ιεραπόστολοι […] έπαιξαν [...] κεφαλαιώδη ρόλο. Yποστηριζόμενα από ισχυρά ρεύματα της κοινής γνώμης, τα εγχειρήματά τους έχουν στην αρχή καθαρά θρησκευτικό και ανθρωπιστικό χαρακτήρα. Ζητούν να κηρύξουν το ευαγγέλιο στους ιθαγενείς πληθυσμούς καθώς και να τους προστατεύσουν από την εκμετάλλευση [...]. Όμως, η εγκατάσταση των ιεραποστολών συνοδεύεται γρήγορα από εκείνη του ευρωπαϊκού πολιτισμού και η ανάγκη προστασίας τους οδηγεί συχνά τα αποικιακά κράτη να επέμβουν στρατιωτικά σε ορισμένες περιοχές και να εγκαταστήσουν άμεσο ή έμμεσο έλεγχο από τη μητρόπολη.

S. Berstein & P. Milza, Ιστορία της Ευρώπης, μτφρ. Α.Κ. Δημητρακόπουλος, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1997, τόμ. 2, σ. 177-178.

Σύμφωνα με το διπλανό παράθεμα, ποιοι έπαιξαν πρωταρχικό ρόλο στην αποικιοκρατική εξάπλωση των ισχυρών κρατών;

Page 8: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

8ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ

• Οι εξερευνητές• αναζητώντας νέες γνώσεις, ανακάλυπταν νέες περιοχές τις

οποίες καταλάμβαναν στο όνομα της χώρας τους, επεκτείνοντας έτσι την κυριαρχία της.

• Οι χριστιανοί ιεραπόστολοι • διαδίδοντας τον χριστιανισμό, προετοίμαζαν το έδαφος για

μια μονιμότερη ευρωπαϊκή παρουσία.• Οι έμποροι• αναζητώντας νέες αγορές, λειτουργούσαν ως η

εμπροσθοφυλακή των αποικιοκρατών.

Page 9: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

9ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

• Η κατάκτηση εδαφών• Η καθυπόταξη των κατοίκων τους• Η οικονομική διείσδυση σε ανεξάρτητα

κράτη και η μετατροπή τους σε ημιαποικίες, • τακτική που εφαρμόστηκε όπου ήταν αδύνατη,

για λόγους διεθνών ισορροπιών, η κατάκτηση (π.χ. η γερμανική διείσδυση στην Οθωμανική αυτοκρατορία, στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού αιώνα).

Page 10: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

10

Η αποικιακή εξάπλωση Τα ευρωπαϊκά κράτη κατέλαβαν εδάφη στην Ασία και στην Αφρική.

Η Αφρική μετατράπηκε, μέσα σε λίγα χρόνια, σε μια μεγάλη αποικία.

Page 11: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

11ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

• Η Μ. Βρετανία ήτανη ισχυρότερη αποικιακή δύναμη, μια τεράστια αποικιακή αυτοκρατορία.

• Κατείχε • αποικίες με πληθυσμούς κυρίως λευκών (Καναδάς,

Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία), • αποικίες με πληθυσμούς κυρίως ντόπιων (Ινδία,

Πακιστάν, Αφγανιστάν, Νότια Αφρική κ.ά.), • Έλεγχε και διάφορα στρατηγικά σημεία

(Γιβραλτάρ, Μάλτα, Κύπρος κ.ά.).

Page 12: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

By άγνωστος - Cambridge University Library, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=36387

Page 13: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

13ΓΑΛΛΙΑ

• Η Γαλλία διέθετε αποικίες στην Αφρική (Τυνησία, Αλγερία, Μαρόκο, Σενεγάλη, Μαυριτανία κ.ά.) και στην Άπω Ανατολή (Ινδοκίνα: Βιετνάμ, Λάος, Καμπότζη)

Page 14: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

14ΑΛΛΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΚΡΑΤΗ

• Το Βέλγιο, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Ολλανδία και η Γερμανία, διέθεταν μικρό αριθμό αποικιών.

• Την ίδια εποχή, η Ρωσία, καταλαμβάνοντας και εποικίζοντας ολόκληρη τη βόρεια Ασία, επέκτεινε την κυριαρχία της μέχρι τις ακτές του Ειρηνικού ωκεανού.

Page 15: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

15ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΑΠΟΙΚΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ

• Σταδιακά η Αγγλία και η Γαλλία άρχισαν να διεισδύουν στην Κίνα.

• Στα 1900, το 90% των εδαφών της Αφρικής και μεγάλο μέρος των εδαφών

της Ασίας βρίσκονταν υπό αποικιακό έλεγχο.

Page 16: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

16ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

• Ο πλούτος των αποικιών λεηλατήθηκε. • Οι λαοί τους αντιμετωπίστηκαν σαν να ήταν κατώτεροι και

μετατράπηκαν, σχεδόν, σε δούλους. • Οι πολιτισμοί τους υποτιμήθηκαν. • Οι αποικιοκράτες έφεραν στις αποικίες όλα τα στοιχεία των

πολιτισμών τους: • γλώσσες, • τεχνολογικά επιτεύγματα (σιδηρόδρομος, ατμόπλοιο), • θρησκείες, • θεσμούς, • ιδεολογίες (φιλελευθερισμός, εθνικισμός, σοσιαλισμός), • τρόπο ζωής Οι λαοί των αποικιών

εκδήλωσαν όλες τις αντιδράσεις,

από την απόλυτη υποταγή έως την επανάσταση.

Page 17: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

17ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

• Τα αποικιοκρατικά κράτη και οι λαοί τους ενίσχυσαν τη θέση τους με την κατάκτηση αποικιών.

• Οι Ευρωπαίοι απομύζησαν τις αποικίες και πολλοί στις ευρωπαϊκές κοινωνίες πλούτισαν σε μεγάλο βαθμό.

• Η Ευρώπη έγινε το κέντρο του κόσμου. • Οι κατακτήσεις αποικιών θεωρήθηκαν επαρκείς

αποδείξεις της πνευματικής ανωτερότητας των Ευρωπαίων, της οικονομικής και τεχνολογικής τους παντοδυναμίας.

Page 18: ΕΝΟΤΗΤΑ 15 Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

18ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

• Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός θεωρήθηκε ανώτερος. • Οι Ευρωπαίοι έφτασαν στην πολιτισμική

αλαζονεία. • Σημειώθηκε όξυνση του ανταγωνισμού ανάμεσα

στους ίδιους τους αποικιοκράτες• η Γερμανία, έχοντας σημειώσει εκρηκτική οικονομική

ανάπτυξη, θεωρούσε ότι είχε αδικηθεί και αμφισβητούσε την αποικιακή διανομή στρεφόμενη εναντίον της Αγγλίας και της Γαλλίας.