Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

168
Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής Γλώσσα Ε΄- Επανάληψη 13 ης Ενότητας: ΄΄ Κατασκευές ΄΄ http://e-taksh.blogspot.gr Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

Transcript of Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Page 1: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής

Γλώσσα Ε΄- Επανάληψη 13ης Ενότητας:

΄΄ Κατασκευές ΄΄

http://e-taksh.blogspot.gr

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

Page 2: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.2

Page 3: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ενότητα 13η: Κατασκευές

Ο εκπαιδευτικός: Τουλιόπουλος Φώτης

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.3

Page 4: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Στόχοι ενότητας

Περιγράφουμε κατασκευές Δίνουμε οδηγίες πώς φτιάχνουμε

κατασκευές Ξεχωρίζουμε την ενεργητική από την

παθητική σύνταξη και μετασχηματίζουμε την μία στην άλλη

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.4

Page 5: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Κατασκευές της φύσης

Υπάρχουν πολλές κατασκευές της φύσης που θυμίζουν τις ανθρώπινες. Οι φωλιές των πουλιών μοιάζουν με τα σπίτια μας, τα λαγούμια των ζώων μοιάζουν με τις δικές μας σήραγγες, ο ιστός της αράχνης θυμίζει τις γέφυρές μας, κ.ά.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.5

Page 6: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Οι φωνές του ρήματος Τα ρήματα έχουν δύο φωνές: Ενεργητική φωνή: στη φωνή αυτή ανήκουν τα ρήματα που τελειώνουν σε –ω. Η ενέργεια του ρήματος πηγαίνει κάπου αλλού. Π.χ. δένω, πλένω, γράφω, σκουπίζω, … Παθητική φωνή: στη φωνή αυτή τα ρήματα τελειώνουν σε –μαι. Η ενέργεια του ρήματος γυρίζει πίσω στο πρόσωπο που ενεργεί. Π.χ. δένομαι, πλένομαι, γράφομαι, σκουπίζομαι, …

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.6

Page 7: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική και αντίστροφα

Για να μετατρέψουμε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική: Μετατρέπουμε το ρήμα από ενεργητική φωνή σε παθητική Το αντικείμενο του ρήματος από αιτιατική πτώση που βρίσκεται μετατρέπεται σε υποκείμενο του παθητικού ρήματος και σε πτώση ονομαστική. Το υποκείμενο γίνεται ποιητικό αίτιο: σχηματίζεται από την πρόθεση από και την αιτιατική του ονόματος που φανερώνει από ποιον ή από τι προέρχεται η ενέργεια του ρήματος. Π.χ. Η καθαρίστρια σκούπισε την τάξη. ενεργητική σύνταξη Η τάξη σκουπίστηκε από την καθαρίστρια. παθητική σύνταξη Ακολουθούμε τα αντίθετα βήματα για να μετατρέψουμε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.7

Page 8: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική και αντίστροφα

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.8

Page 9: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Κατασκευές των ανθρώπων

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.9

Page 10: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Αναφορικές προτάσεις Αναφορικές προτάσεις είναι οι εξαρτημένες προτάσεις που εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες (οποίος,ο οποίος, όσος, ό,τι, που) ή με αναφορικά επιρρήματα (όπου, που, όπως, πως, όσο, καθώς, σαν). Υπάρχουν δύο είδη αναφορικών προτάσεων: Αναφορικές προσδιοριστικές Αυτές μας δίνουν μια πληροφορία απαραίτητα για την κατανόηση της κύριας πρότασης, γι’ αυτό και δε χωρίζονται με κόμμα από την κύρια. Π.χ. Η μέρα που ανοίγουν τα σχολεία είναι κοντά. Αναφορικές μη προσδιοριστικές ή προσθετικές Αυτές μας δίνουν μια πληροφορία που δεν είναι απαραίτητη για την κατανόηση της κύριας πρότασης, γι’ αυτό και χωρίζονται με κόμμα από την κύρια. Π.χ. Το σχολείο, που βρίσκεται κοντά μας, είναι δωδεκαθέσιο.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.10

Page 11: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Μαθηματικές κατασκευές

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.11

Page 12: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Σύνθετες λέξεις από τα αρχαία ελληνικά Σύνθεση ονομάζεται ο συνδυασμός δύο λέξεων για τη δημιουργία μιας τρίτης. Στα αρχαία ελληνικά, κάθε πρόθεση σήμαινε κάτι από μόνη της. Όταν έμπαινε πριν από μια άλλη λέξη της μετέδιδε τη σημασία της, οπότε η λέξη αποκτούσε νέα έννοια. Π.χ. αμφί (και από τις δύο μεριές) + βάλλω = αμφιβάλλω (δεν είμαι σίγουρος) εκ (έξω ή μακριά από) + βάλλω = εκβάλλω (βγάζω κάτι με τη βία ή χύνομαι όταν πρόκειται για ποταμούς)

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.12

Page 13: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Σύνθεση με στοιχεία από τα αρχαία ελληνικά

Σημασία σύνθετη λέξη Σημασία σύνθετη λέξη α (αν-) στερητικό άκακος δυσ- δύσκολα δύσπιστος

αει- πάντα αεικίνητος ευ- καλά, εύκολα εύπιστος

αλληλο- ο ένας τον άλλον αλληλοβοήθεια ημι- μισό ημισφαίριο

αμφι- από τις δύο μεριές αμφίβιο ομο- μαζί ομόθρησκος

αρχι- ανώτερος αρχιεργάτης παν- όλο πάνθεο

αυτό- από μόνο του αυτοκριτική πυρο- φωτιά πυροσβέστης

διχο- μοιρασμένος σε δύο μέρη διχόνοια τηλε- μακριά τηλέφωνο

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.13

Page 14: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Αρχαίες ελληνικές προθέσεις σε συνδυασμό με το ρήμα βάλλω

Πρόθεση Σημασία Σύνθετη Πρόθε

ση Σημασία Σύνθετη

αμφί από τις δύο πλευρές αμφιβάλλω παρά δίπλα ή κοντά παραβάλλω

ανά πάνω σε κάτι ή ξανά αναβάλλω περί γύρω από περιβάλλω

διά μέσα από διαβάλλω προ πριν από ή μπροστά προβάλλω

εις μέσα σε εισβάλλω προς κατεύθυνση προσβάλλω

εκ έξω ή μακριά από εκβάλλω συν μαζί με συμβάλλω

επί πάνω σε επιβάλλω υπέρ πάνω από,

πάρα πολύ υπερβάλλω κατά προς τα κάτω ή

εναντίον καταβάλλω

μετά μαζί με ή κατόπιν μεταβάλλω υπό κάτω από υποβάλλω

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.14

Page 15: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ρήματα σε –βάλλω (λ ή λλ) Τα σύνθετα ρήματα με β’ συνθετικό το ρήμα βάλλω γράφονται: Με δύο λάμδα (λλ) όταν βρίσκονται στον Ενεστώτα, στον Παρατατικό και στον Εξακολουθητικό μέλλοντα (δηλαδή στους χρόνους που εκφράζουν διάρκεια) Με ένα λάμδα (λ) στους υπόλοιπους χρόνους Π.χ. Θα το αναβάλω αύριο. (συνοπτικός μέλλοντας, θα το αναβάλω μία φορά) Θα το αναβάλλω κάθε φορά. (εξακολουθητικός μέλλοντας, θα το αναβάλλω συνέχεια) Ο Γιώργος αναβάλλει συνεχώς τον αγώνα. (ενεστώτας) Ο Γιώργος χθες ανέβαλε τον αγώνα. (αόριστος)

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.15

Page 16: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

zeleni

Ενεργετική και Παθητική σύνταξη

Στον λόγο μας χρησιμοποιούμε δύο είδη σύνταξης: την ενεργητική και την παθητική.

Ενεργητική σύνταξη έχουμε όταν το ρήμα δηλώνει ότι το υποκείμενο του ενεργεί, κάνει κάτι, και

χρησιμοποιούμε ρήμα ενεργητικής διάθεσης. Π.χ. Ο μαθητής γράφει τις ασκήσεις του.

Παθητική σύνταξη έχουμε όταν το ρήμα δηλώνει ότι το υποκείμενο του παθαίνει κάτι, υφίσταται τα

αποτελέσματα μιας ενέργειας, και χρησιμοποιούμε ρήμα παθητικής διάθεσης. Π.χ. Το σκυλάκι χτυπήθηκε

από το αυτοκίνητο.

Στην παθητική σύνταξη χρησιμοποιείται ένας εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει πρόσωπο ή πράγμα και

λέγεται ποιητικό αίτιο.

Το ποιητικό αίτιο εκφέρεται:

α) με την πρόθεση από + αιτιατική Π.χ. Το φαγητό ετοιμάζεται από τη μητέρα. β) με την πρόθεση σε + αιτιατική όταν προσδιορίζει ρηματικά επίθετα που λήγουν σε -τος. π.χ. Ήταν

αγαπητός σε όλους (απ' όλους). γ) με την πρόθεση με + αιτιατική, όταν προσδιορίζει παθητικές μετοχές. π.χ. Το σπίτι ήταν φτιαγμένο με

πέτρες (από πέτρες). Το ποιητικό αίτιο παραλείπεται όταν:

α) εννοείται εύκολα π.χ. Τράβηξα τις κουρτίνες και φωτίστηκε το δωμάτιο (εννοείται από τον ήλιο). β) είναι κάτι γενικό και αόριστο π.χ. Πώς προφέρεται αυτή η αγγλική λέξη;

Όμως κάθε προσδιορισμός που έχει τη μορφή από + αιτιατική δεν είναι και ποιητικό αίτιο. Μπορεί να είναι

προσδιορισμός τόπου ή χρόνου. Π.χ. Έπεσα από το κρεβάτι καθώς κοιμόμουν, (προσδιορισμός τόπου) Όταν

χρησιμοποιούμε ενεργητική σύνταξη τονίζεται περισσότερο το πρόσωπο που ενεργεί, ενώ με την παθητική

σύνταξη δίνεται έμφαση στο αποτέλεσμα της ενέργειας. Συνήθως τα ρήματα που έχουν ενεργητική διάθεση

είναι και ενεργητικής φωνής (π.χ. γράφω, λύνω) και τα ρήματα που έχουν παθητική διάθεση είναι

Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική

• Το ρήμα από ενεργητικό γίνεται παθητικό.

• Το υποκείμενο του ρήματος της ενεργητικής φωνής το κάνουμε ποιητικό αίτιο (από + αιτιατική

ονόματος). • Το αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται υποκείμενο του παθητικού ρήματος.

Μετατροπή παθητικής σύνταξης σε ενεργητική

• Το ρήμα από παθητικό γίνεται ενεργητικό.

• Το ποιητικό αίτιο της παθητικής σύνταξης γίνεται υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος.

• Το υποκείμενο του παθητικού ρήματος γίνεται αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος.

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

Υποκείμενο Ρήμα Αντικείμενο

Οι μαθητές λύνουν τις ασκήσεις.

Η μητέρα ντύνει το μωρό.

Οι εργάτες κατασκεύασαν τη γέφυρα.

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

Υποκείμενο Ρήμα Ποιητικό αίτιο

Οι ασκήσεις λύνονται από τους μαθητές.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.16

Page 17: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

zeleni

Το μωρό ντύνεται από την μητέρα.

Η γέφυρα κατασκευάστηκε από τους εργάτες.

Ρήμα – Υποκείμενο – Αντικείμενο - κατηγορούμενο Το ρήμα είναι το βασικό στοιχείο της πρότασης και γύρω από αυτό κινούνται οι

υπόλοιποι όροι της. Φανερώνει ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα ενεργεί ή παθαίνει

κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

Π.χ. Ο μαθητής διαβάζει.

Τα ρήματα χωρίζονται σε:

Μεταβατικά, τα ρήματα που χρειάζονται αντικείμενο για να συμπληρωθεί η

έννοιά τους.

Π.χ. Ο Γιάννης πλένει τα χέρια του.

Αμετάβατα, τα ρήματα που δεν χρειάζονται αντικείμενο.

Π.χ. Το χελιδόνι πετά.

Συνδετικά, τα ρήματα που συνδέουν το υποκείμενο με το κατηγορούμενο για

να αποδώσουν μια ιδιότητα στο υποκείμενο.

Π.χ. Αυτή η κοπέλα είναι πανέμορφη.

Τα πιο συνηθισμένα συνδετικά ρήματα είναι: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι, βρίσκομαι, γεννιέμαι, ζω, μένω, παθαίνω, διορίζομαι, λέγομαι, ονομάζομαι, θεωρούμαι, αποδεικνύομαι, μοιάζω, εκλέγομαι κλπ

Υποκείμενο είναι ο όρος της πρότασης (πρόσωπο, ζώο ή πράγμα) που φανερώνει

ποιος ενεργεί ή δέχεται μια ενέργεια ή βρίσκεται σε μια κατάσταση. Για να το βρούμε

απαντάμε στην ερώτηση «ποιος;». Π.χ. Η Μαρία φωνάζει.

Αντικείμενο είναι η λέξη στην οποία πηγαίνει η ενέργεια του υποκειμένου ενός

ρήματος. Για να το βρούμε απαντάμε στην ερώτηση «τι;». Π.χ. Ο Γιάννης παίζει ποδόσφαιρο.

Υπάρχουν κάποια ρήματα που παίρνουν δύο αντικείμενα, το ένα σε αιτιατική, που

λέγεται άμεσο αντικείμενο, και το άλλο σε γενική ή σε αιτιατική με πρόθεση, που

λέγεται έμμεσο αντικείμενο.

Π .χ. Ο Χρήστος μού χάρισε ένα βιβλίο.

Ο Χρήστος χάρισε σε μένα ένα βιβλίο. (έμμεσο αντικείμενο σε αιτιατική με

πρόθεση)

Σε μία πρόταση το αντικείμενο και το υποκείμενο δε χωρίζονται ποτέ από το

ρήμα με κόμμα.

Κατηγορούμενο είναι η λέξη που φανερώνει ότι το υποκείμενο έχει μια ιδιότητα

ή ένα χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε μια κατάσταση. Το κατηγορούμενο συμφωνεί με

το υποκείμενο σε γένος, αριθμό και πτώση.

Π.χ. Ο Γιώργος είναι πρωταθλητής.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.17

Page 18: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

zeleni

Αναφορικές προτάσεις

• Αναφορικές ονομάζονται οι εξαρτημένες προτάσεις που αρχίζουν με τις αναφο-

ρικές αντωνυμίες που, ο οποίος, όσος, ό,τι, όποιος ή με τα αναφορικά επιρρήματα

όπου, που, όπως, πως, όσο, οπουδήποτε. Προσδιορίζουν κάποιον όρο της

ανεξάρτητης πρότασης από την οποία εξαρτώνται. Οι αναφορικές προτάσεις

ανάλογα με τον συντακτικό τους ρόλο χωρίζονται σε:

• ονοματικές, οι οποίες έχουν τη θέση ονόματος, εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες

και χρησιμοποιούνται ως υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο ή

προσδιορισμός,

• επιρρηματικές, οι οποίες εισάγονται με αναφορικά επιρρήματα και δηλώνουν τόπο,

χρόνο, τρόπο, ποσό, συμφωνία, εναντίωση, παρομοίωση.

• προσδιοριστικές, όταν είναι απαραίτητο συμπλήρωμα του όρου που προσδιο

ρίζουν για να μπορούμε να καταλάβουμε το νόημα όλης της περιόδου

π.χ. Το δώρο που μου πήρες ήταν υπέροχο.

• προσθετικές, όταν δεν αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμα του όρου που

προσδιορίζουν, αλλά δίνουν μια επιπλέον πληροφορία

π.χ. Μου έδωσε μια συμβουλή, που αποδείχτηκε τελικά πολύ χρήσιμη.

Ρήματα σε -λλω

Όσα ρήματα τελειώνουν σε -λλω γράφονται με 2 λ. (εξαιρούνται τα ρήματα:

οφείλω, θέλω, μέλει)

Όλα (εκτός από το ρήμα κολλώ) είναι ρήματα α' συζυγίας.

Διατηρούν τα 2 λ στους εξακολουθητικούς χρόνους (ενεστώτα, παρατατικό και

εξακολουθητικό μέλλοντα) π.χ. Ενεστώτας: αναβάλλω

Παρατατικός: ανέβαλλα

Εξακ. Μέλλοντας: θα αναβάλλω

Οι υπόλοιποι χρόνοι γράφονται με 1 λ.

π.χ. Αόριστος: ανέβαλα Στ. Μέλλοντας: θα αναβάλω

Παρακείμενος: έχω αναβάλει Υπερσυντέλικος: είχα αναβάλει Συντ. Μέλλοντας: θα έχω αναβάλει

Το ρήμα κολλώ και τα σύνθετα του διατηρούν σε όλους τους χρόνους τα 2 λ (ο κανόνας ισχύει για τα ρήματα της α' συζυγίας και το κολλώ είναι ρήμα β' συζυγίας).

Οι λέξεις που παράγονται από αυτά τα ρήματα σχηματίζονται από το θέμα του αορίστου γι' αυτό και γράφονται με 1 λ.

π.χ. αναβάλλω - αναβολή, ανατέλλω - ανατολή Οι λέξεις μέλλον, μέλλοντας, περιβάλλον γράφονται με 2 λ.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.18

Page 19: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

zeleni

Συνοπτικός πίνακας του ρήματος βάλλω με προθέσεις από τα αρχαία

ελληνικά αμφιβάλλω εισβάλλω μεταβάλλω

προσβάλλω

αναβάλλω εκβάλλω παραβάλλω συμβάλλω

αποβάλλω επιβάλλω περιβάλλω

υπερβάλλω

διαβάλλω καταβάλλω προβάλλω υποβάλλω

Αριθμητικά

Αριθμητικά ονομάζουμε τις λέξεις που φανερώνουν αριθμούς ή σειρά. Τα αριθμητικά

διακρίνονται σε:

• Αριθμητικά επίθετα, π.χ. πρώτος, δεύτερος, τέσσερις

• Αριθμητικά ουσιαστικά, π.χ. τριάδες, τετράδες, δεκαριά Τα

αριθμητικά επίθετα διακρίνονται σε:

• Απόλυτα, π.χ. ένα αγόρι, δύο φορέματα, τρία ποντίκια

• Τακτικά, π.χ. πρώτος, δεύτερος, τρίτος

• Πολλαπλασιαστικά, π.χ. μονός, διπλός, τριπλός

• Αναλογικά, π.ν. διπλάσιοΓ. τοιπλάσιοο

Τα αριθμητικά ουσιαστικά είναι αφηρημένα ουσιαστικά με τις καταλήξεις

• -αριά, π.χ. δεκαριά

• -άδα, π.χ. δυάδα

Ορθογραφία αριθμητικών

Τα απόλυτα αριθμητικά από το 13 έως και το 19 γράφονται με μία λέξη.

Π.χ. δεκαεφτά

Από το 21 και πάνω γράφονται με ξεχωριστές λέξεις. Π.χ. σαράντα εφτά,

διακόσια πενήντα τρία

Το εννιά και το εννέα γράφονται με δύο -νν-, ενώ το ένατος και το ενενήντα με

ένα -ν-.

Κάθε αριθμητικό που περιέχει ολόκληρο το εννιά/εννέα γράφεται με δύο -νν-.

Π.χ. δεκαεννέα

Το απόλυτο αριθμητικό δύο, όταν το χρησιμοποιούμε ως πρώτο συνθετικό με-

τατρέπει το -υ- σε -ι-. Π.χ. δισύλλαβος, δίχρονο Εξαιρείται η λέξη

δυόμισι.

Τα σύνθετα με δεύτερο συνθετικό το επίθετο μισός, μισή, μισό γράφονται στη

λήγουσα με -η, αν έχουν ως πρώτο συνθετικό το αρσενικό ένας ή το θηλυκό μία.

Π.χ. ενάμισης τόνος, μιάμιση ώρα

Αν όμως έχουν ως πρώτο συνθετικό το ουδέτερο ένα ή άλλο αριθμητικό, τότε

γράφονται στη λήγουσα με -ι. Π.χ. ενάμισι μήλο, εφτάμισι χιλιόμετρα

Αν το πρώτο συνθετικό τελειώνει σε σύμφωνο και είναι απόλυτο αριθμητικό,

τότε το μισός γράφεται -ήμισι. Π.χ. τεσσερισήμισι χρόνια

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.19

Page 20: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παπατσάνη Κατερίνα

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

ΘΕΩΡΙΑ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Σύνταξη λέμε τη σειρά με την οποία μπαίνουν οι λέξεις στο γραπτό ή στον προφορικό

λόγο. Η σειρά αυτή δεν είναι τυχαία αλλά ακολουθεί κάποιους κανόνες.

Στη γραμματική έχουμε την ενεργητική και την παθητική σύνταξη.

Ενεργητική σύνταξη έχουμε όταν οι κύριοι όροι της πρότασης, (υποκείμενο, ρήμα,

αντικείμενο), είναι τοποθετημένοι με τέτοια σειρά, ώστε να δείχνουν ότι το υποκείμενο

κάνει κάτι. π.χ. Ο κηπουρός ποτίζει τα λουλούδια.

Στην ενεργητική σύνταξη το ρήμα βρίσκεται στην ενεργητική φωνή.

Παθητική σύνταξη έχουμε όταν οι κύριοι όροι της πρότασης, (υποκείμενο, ρήμα,

αντικείμενο), είναι τοποθετημένοι με τέτοια σειρά, ώστε να δείχνουν ότι το υποκείμενο

παθαίνει κάτι, από κάποιον άλλο. Π.χ. Τα λουλούδια ποτίζονται από τον κηπουρό.

Στην παθητική σύνταξη το ρήμα βρίσκεται στην παθητική φωνή.

Όταν μετατρέπουμε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική, το ρήμα γίνεται παθητικής

φωνής, το αντικείμενο της πρότασης στην ενεργητική σύνταξη γίνεται υποκείμενο της

πρότασης στην παθητική σύνταξη (σε ονομαστική πτώση) και αυτό που στην ενεργητική

σύνταξη ήταν υποκείμενο, στην παθητική σύνταξη γίνεται ποιητικό αίτιο.(παίρνει μπροστά

του το από, για να μας δείξει «ποιος φταίει» για την ενέργεια που έγινε.)

Όταν μετατρέπουμε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική το ρήμα γίνεται

ενεργητικής φωνής, το ποιητικό αίτιο γίνεται υποκείμενο της πρότασης στην ενεργητική

σύνταξη (σε ονομαστική πτώση) και αυτό που στην παθητική σύνταξη ήταν υποκείμενο

στην ενεργητική σύνταξη γίνεται αντικείμενο (σε αιτιατική πτώση).

Ο χρόνος του ρήματος, κατά τη μετατροπή δεν αλλάζει και παραμένει ο ίδιος.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Ο σεισμός γκρέμισε τα σπίτια. (ενεργητική σύνταξη)

Υποκείμενο Αντικείμενο

Τα σπίτια καταστράφηκαν από το σεισμό. (παθητική σύνταξη)

Υποκείμενο Ποιητικό αίτιο

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.20

Page 21: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παπατσάνη Κατερίνα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Να μετατρέψεις τη σύνταξη από παθητική σε ενεργητική και αντίστροφα:

Ο ξυλοκόπος κόβει ξύλα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Η φωτιά καίει το δάσος.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Τα πανιά σκίζονται από τον αέρα.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Η μόλυνση του περιβάλλοντος αυξάνεται από τα αυτοκίνητα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Η Βουλή ψηφίζει τους νόμους.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Η σοδειά μαζεύεται από τους αγρότες.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Ο Νίκος βρήκε το βιβλίο.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Το κλίμα ενός τόπου επηρεάζεται άμεσα από τη μορφή του εδάφους.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ο κηπουρός κλάδεψε τα δέντρα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Η γιαγιά ετοίμαζε το τραπέζι με πολλή φροντίδα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ο ποντικός τρώγεται από τη γάτα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Όνομα………………………………………………………………………………...

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.21

Page 22: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Σιαντίκου Αγγελική

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:………………………………………………………………………………………………………..

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:…………………………………………………………….

ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

(Υποκείμενο, Αντικείμενο, Κατηγορούμενο)

Ρήμα: Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει ότι κάποιος ή κάτι ενεργεί,

παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

π.χ. Ο Κώστας παίζει κιθάρα.

Υποκείμενο: Είναι η λέξη της πρότασης που δείχνει κάποιος (κάποια, κάποιο,

κάποιοι, κάποιες, κάποια) κάνει ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

π.χ. Ο Κώστας παίζει κιθάρα.

Για να βρούμε το υποκείμενο, απαντούμε στην ερώτηση ποιος/ ποια/ποιο …

Το υποκείμενο βρίσκεται πάντα σε πτώση ονομαστική και είναι (συνήθως)

ουσιαστικό ή αντωνυμία. Συχνά το υποκείμενο παραλείπεται, γιατί εννοείται.

Στην περίπτωση, όμως, που το ρήμα είναι απρόσωπο το υποκείμενο είναι μία

ολόκληρη πρόταση. Όταν το ρήμα είναι απρόσωπο, η πρόταση (που είναι

υποκείμενο στο ρήμα) ξεκινάει με το να, το ότι ή το πώς. Σε αυτήν την

περίπτωση το υποκείμενο απαντά στην ερώτηση τι.

π.χ. Η μαθήτρια διαβάζει τα μαθήματά της.

(Ποια διαβάζει; Η Ελένη –υποκείμενο/ ουσιαστικό)

Αυτή διαβάζει τα μαθήματά της.

(Ποια διαβάζει; Αυτή –υποκείμενο/ αντωνυμία)

Διαβάζει τα μαθήματά της.

(Ποια διαβάζει; Αυτή –το υποκείμενο εννοείται)

Φαίνεται ότι/ πως θα βρέξει σήμερα.

(Τι φαίνεται; Ότι/Πως θα βρέξει σήμερα. –το υποκείμενο είναι πρόταση)

Αντικείμενο: Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει το πρόσωπο ή το

πράγμα στο οποίο πηγαίνει η ενέργεια του υποκειμένου.

π.χ. Ο Κώστας παίζει κιθάρα.

Για να βρούμε το αντικείμενο, απαντούμε στην ερώτηση τι ή (σε) ποιον. Το

αντικείμενο είναι πάντα σε πτώση αιτιατική και είναι (συνήθως) ουσιαστικό,

επίθετο, μετοχή ή αντωνυμία (στην τελευταία περίπτωση συχνά

χρησιμοποιείται ο ασθενής τύπος της αντωνυμίας). Επίσης, το αντικείμενο

μπορεί να είναι ονοματική φράση (φράση χωρίς ρήμα) ή ολόκληρη πρόταση

(φράση με ρήμα). Σε μία πρόταση μπορεί να υπάρχουν δύο αντικείμενα. Τα

ρήματα που έχουν αντικείμενο λέγονται μεταβατικά, ενώ αυτά που δεν έχουν

αμετάβατα.

π.χ.* Η Μαρία μού χάρισε το μολύβι.

(Τι χάρισε; Το μολύβι –αντικείμενο/ ουσιαστικό

Σε ποιον το χάρισε; Σε εμένα/ μου –αντικείμενο/αντωνυμία- ασθενής

τύπος). Το ρήμα είναι μεταβατικό, γιατί έχει αντικείμενο.

* Η θεία κάνει παρέα στη μητέρα μου.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.22

Page 23: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Σιαντίκου Αγγελική

(Τι κάνει; Παρέα στη μητέρα μου –αντικείμενο/ονοματική φράση).Το ρήμα

είναι μεταβατικό.

* Κανονίσαμε να συναντηθούμε.

(Τι κανονίσαμε; Να συναντηθούμε –αντικείμενο/πρόταση). Το ρήμα είναι

μεταβατικό.

* Ο Γρηγόρης τρέχει γρήγορα. Το ρήμα είναι αμετάβατο, γιατί δεν έχει

αντικείμενο.

Κατηγορούμενο: Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει ότι το υποκείμενο

έχει μια ιδιότητα ή ένα χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

Κατηγορούμενο παίρνουν μόνο ορισμένα ρήματα, τα οποία ονομάζονται

συνδετικά, επειδή συνδέουν το υποκείμενο με το κατηγορούμενο. Τα πιο

συνηθισμένα ρήματα είναι τα εξής: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, λέγομαι,

ονομάζομαι, γεννιέμαι, θεωρούμαι, παρουσιάζομαι, ορκίζομαι, σπουδάζω.

ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Ορισμένα από αυτά τα ρήματα μπορεί άλλες φορές να παίρνουν

κατηγορούμενο και άλλες όχι! Το κατηγορούμενο μπορεί να είναι ουσιαστικό,

επίθετο, αντωνυμία, ονοματική φράση ή και ολόκληρη πρόταση. Το

κατηγορούμενο μπαίνει πάντα στην ίδια πτώση, γένος και αριθμό με το

υποκείμενο και απαντά στην ερώτηση τι.

π.χ. Ο Πέτρος φαίνεται αγχωμένος.

(Τι είναι; Αγχωμένος –κατηγορούμενο/μετοχή, δείχνει την κατάσταση

του υποκειμένου)

Η Τασία σπουδάζει γιατρός.

(Τι σπουδάζει; Γιατρός –κατηγορούμενο/ουσιαστικό, δείχνει την ιδιότητα

του υποκειμένου)

Ο γείτονάς μας θεωρείται εξαιρετικός στη δουλειά του.

(Τι θεωρείται; Εξαιρετικός στη δουλειά του –κατηγορούμενο/ονοματική

φράση, δείχνει ένα χαρακτηριστικό του υποκειμένου)

Η Δήμητρα ορκίστηκε δασκάλα.

(Τι ορκίστηκε; Δασκάλα –κατηγορούμενο/ουσιαστικό, δείχνει μία ιδιότητα

του υποκειμένου)

ΟΜΩΣ:

Λέγεται ότι θα πάμε εκδρομή.

(Λέγεται –απρ. ρήμα Τι λέγεται; Ότι θα πάμε εκδρομή –υποκείμενο)

Ορκίστηκα να μην αποκαλύψω το μυστικό του.

(Ορκίστηκα –ρήμα Τι ορκίστηκα; Να μην αποκαλύψω το μυστικό του

-αντικείμενο)

Σ’ αυτές τις προτάσεις δεν υπάρχει κάτι που να φανερώνει ιδιότητα,

χαρακτηριστικό ή κατάσταση του υποκειμένου, οπότε δεν έχουμε

κατηγορούμενο. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:…………………………………………………………………………………………….

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:……………………………………………………………

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.23

Page 24: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Σιαντίκου Αγγελική

ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

(Υποκείμενο, Αντικείμενο, Κατηγορούμενο)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Βρίσκω τα ρήματα και τα υποκείμενα του παρακάτω κειμένου:

Η Ασπρούδα ήταν το πιο περήφανο πουρνάρι της περιοχής. Ήταν θεόρατο.

Οι ρίζες του έμπαιναν βαθιά κι άγγιζαν την καρδιά της γης. Ο κορμός του

είχε ως δέκα μέτρα περιφέρεια. Και οι κλώνοι του απλώνανε κι άγγιζαν το

παλιόκαστρο. Κι εκείνη η θεόρατη κορυφή του, που πήγαινε μεσούρανα,

περήφανη κι αλύγιστη, όσοι βοριάδες κι αν φυσούσαν…

Ελένη Χωρεάνθη, Η Ασπρούδα

Υποκείμενο Ρήμα

2. Υπογραμμίζω τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων και σημειώνω με Χ

στην κατάλληλη στήλη:

Πρόταση Μεταβατικό Αμετάβατο

Ο Γιώργος έφυγε νωρίς.

Η Αντωνία παίζει πιάνο.

Έμαθα πως θα σχολάσουμε νωρίτερα.

Ο πάνθηρας τρέχει γρήγορα.

Το μωρό τρώει κρέμα με λαχανικά.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.24

Page 25: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Σιαντίκου Αγγελική

3. Βρίσκω τα συνδετικά ρήματα (αυτά που συνδέουν το υποκείμενο με το

κατηγορούμενο) των παρακάτω προτάσεων και τα γράφω μαζί με τα

κατηγορούμενα:

Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859. Είναι κορυφαίος ποιητής

της νεοελληνικής λογοτεχνίας με πολύ αξιόλογο έργο. Εργάστηκε ως

γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1926 έγινε ένας από τους

πρώτους ακαδημαϊκούς. Αγωνίστηκε για την καθιέρωση της δημοτικής

γλώσσας και για την ανανέωση της ποίησης. Με το έργο του κατάφερε να

εκφράσει τις αγωνίες και τους αγώνες του ελληνικού έθνους και θεωρείται

σημαντικότατο. Πέθανε στην Αθήνα το 1943, στη διάρκεια της Κατοχής.

Συνδετικό Ρήμα Κατηγορούμενο

4. Υπογραμμίζω τα μεταβατικά ρήματα των παρακάτω προτάσεων και τα

γράφω στον πίνακα με τα αντικείμενά τους.

Σχεδιάζω να πάω εκδρομή.

Ο αθλητής τρέχει όσο πιο γρήγορα μπορεί.

Η Κορίνα μιλάει ακατάπαυστα.

Ανυπομονώ να πάω στο πάρτι.

Έγραψε μία ευφάνταστη ιστορία.

Η πωλήτρια σού έδωσε το φόρεμα.

Έπαιξε στην κιθάρα ένα γνωστό τραγούδι.

Το εισιτήριο αναγράφει τον αριθμό της θέσης μας.

Μας ζήτησε να σταματήσουμε να μιλάμε.

Ακούγεται ότι θα γίνει μια μεγάλη συναυλία.

Μεταβατικό Ρήμα Αντικείμενο/ Αντικείμενα

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.25

Page 26: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Βιολέτα Τσαφαράκη

Μεταβατικά

Μεταβατικά λέγονται τα ρήματα που φανερώνουν ότι η

ενέργεια που κάνει το υποκείμενο πηγαίνει σ’ ένα πρόσωπο,

ζώο ή πράγμα.

Παραδείγματα:

Η μητέρα χτενίζει την Ελένη. Η ενέργεια που κάνει το

υποκείμενο (η μητέρα) πηγαίνει στην Ελένη.

Η Ινώ χαϊδεύει το σκύλο. Η ενέργεια που κάνει το

υποκείμενο ( η Ινώ) πηγαίνει στο σκύλο.

Η Σοφία έκοψε το λουλούδι. Η ενέργεια που

κάνει το υποκείμενο ( η Σοφία) πηγαίνει στο λουλούδι.

Αμετάβατα

Αμετάβατα λέγονται τα ρήματα που η ενέργειά τους δεν

πηγαίνει πουθενά, ούτε σε πρόσωπο, ούτε σε ζώο, ούτε σε

πράγμα.

Παράδειγμα:

Το παιδί χαμογέλασε Η ενέργεια που έκανε το

υποκείμενο (το παιδί) δεν πήγε σε κάτι έξω από αυτό.

Τα αμετάβατα ρήματα δεν έχουν

αντικείμενο!!!

Αντικείμενο είναι το πρόσωπο, το ζώο ή το πράγμα στο οποίο πηγαίνει

η ενέργεια που κάνει το υποκείμενο. Μπαίνει συνήθως σε αιτιατική και

το βρίσκουμε αν απαντήσουμε στην ερώτηση τι; ποιον; ποια;

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.26

Page 27: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Βιολέτα Τσαφαράκη

1. Εντόπισε τα μεταβατικά και τα αμετάβατα ρήματα:

Το σπίτι γέμισε πουλιά.

Η πληγή αιμορραγεί ασταμάτητα.

Ο αστροναύτης πάτησε το πόδι του στη σελήνη.

Κάποιος μεγάλος ζωγράφος φιλοτέχνησε αυτό τον πίνακα.

Ηρέμισε πια!

Μου ζήτησε το εισιτήριο.

Κλείνει το μικρό τσαντάκι και ανοίγει τη μεγάλη τσάντα.

Λυπάμαι, αλλά είναι αδύνατο να βρω τη λύση.

Η δασική υπηρεσία φροντίζει το δάσος.

Θα κοιμηθώ τώρα επειδή κουράστηκα σήμερα.

Θα καθίσω για να διαβάσω ένα βιβλίο που μου αρέσει πολύ!

Αυτές τις μέρες βήχω πολύ.

Ο Γιάννης ροχαλίζει κάθε βράδυ.

Τον είδα χθες.

2. Κάνε προτάσεις με τα ρήματα: αναπνέω, χαμογελώ, δακρύζω, μένω. Τι

παρατηρείς;

3. Κάνε προτάσεις με τα ρήματα: μαθαίνω, χάνω, βρίσκω, φτιάχνω, λέω. Τι

παρατηρείς;

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.27

Page 28: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

13η ΕΝΟΤΗΤΑ

Κατασκευές ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Όνομα:______________ Επώνυμο: ___________ Ημ/νία:_________

Βαθμός: _____

Γράφουμε δύο λ (λλ) στους εξακολουθητικούς χρόνους, γιατί

αυτό που σημαίνει το ρήμα γίνεται συνέχεια, πάντα, κατ’

εξακολούθηση, και ένα λ (λ) στους στιγμιαίους χρόνους, γιατί

αυτό που σημαίνει το ρήμα έγινε ή θα γίνει μια φορά, χωρίς

συνέχεια.

Π.χ. αναβάλλω(οριστική ενεστώτα), έχω αναβάλει(παρακείμενος)

Μπορείς να γράψεις τα ρήματα στο σωστό

τύπο;(Πρόσεξε το λ)

Όταν ήμουν μικρή, η μητέρα μου, μου είχε ____________ (επιβάλλω)

να πίνω κάθε πρωί γάλα.

Ο ήλιος δεν είχε __________ (ανατέλλω) όταν έφυγαν για τη δουλειά.

Πρέπει να __________ (καταβάλλω) περισσότερη προσπάθεια.

Οι Έλληνες κατόρθωσαν να____________ (καταβάλλω) τις δυνάμεις

του εχθρού.

Θέλει να____________ (επιβάλλω) την άποψή του στους άλλους.

Οι δάσκαλοι ___________ (περιβάλλω) με αγάπη τους μαθητές.

Δεν πρέπει να ____________ (προσβάλλω) τους άλλους.

Ο Αλιάκμονας ____________ (εκβάλλω) στο Θερμαϊκό κόλπο.

Μπορείτε να _____________ (παραβάλλω) τα δύο κείμενα, για να

εντοπίσετε τα κοινά σημεία;

ΔΑΣΚΑΛΟΣ: ΦΩΤΗΣ ΣΤΑΜΟΣ

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΟ Λ!!

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.28

Page 29: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Το κατηγορούμενο

Γιάννης Φερεντίνος . Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.29

Page 30: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Τι είναι το κατηγορούμενο;

• Το κατηγορούμενο μας πληροφορεί για μια ιδιότητα ή για ένα χαρακτηριστικό που έχει το υποκείμενο του ρήματος.

• Τα ρήματα που συνδέουν το κατηγορούμενο με το υποκείμενο ονομάζονται συνδετικά.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.30

Page 31: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ποια είναι τα κυριότερα συνδετικά ρήματα;

• Τα κυριότερα συνδετικά ρήματα είναι: Είμαι, γίνομαι, θεωρούμαι, φαίνομαι, μοιάζω,

γεννιέμαι, βρίσκομαι, διορίζομαι, εκλέγομαι, αποδεικνύομαι, κληρώνομαι, χρηματίζω, λέγομαι, καλούμαι, ονομάζομαι, κρίνομαι, υπήρξα Κατηγορούμενο έχουν

μόνο τα συνδετικά ρήματα. Όλα τα άλλα ρήματα έχουν αντικείμενο, αρκεί να είναι μεταβατικά

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.31

Page 32: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Το κατηγορούμενο μπορεί να είναι:

I. Ουσιαστικό π.χ. Ο Θάνος είναι δάσκαλος. II. Επίθετο π.χ. Η δασκάλα φαίνεται καλή. III. Μετοχή π.χ. Ο ουρανός είναι συννεφιασμένος. IV. Αριθμητικό π.χ. Τα παιδιά της τάξης είναι δέκα. V. Αντωνυμία π.χ. Αυτό δεν είναι τίποτα. VI. Επίρρημα π.χ. Το σπίτι ήταν άνω κάτω. VII.Εμπρόθετος προσδιορισμός

π.χ. Η βέρα είναι από χρυσάφι. VIII.Πρόταση π.χ. Ήταν να τον λυπάται κανείς. Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.32

Page 33: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Μικρά μυστικά του κατηγορούμενου

• Με μερικά ρήματα που χρησιμοποιούνται ως συνδετικά, το κατηγορούμενο παίρνει μπροστά του συνήθως τα μόρια για, σαν , ως.

Π.χ. Ο Σπύρος υπηρέτησε ως αξιωματικός • Το κατηγορούμενο βρίσκεται πάντοτε στην

ίδια πτώση με το υποκείμενο (δηλαδή σε Ονομαστική) και έτσι δεν το μπερδεύουμε με το αντικείμενο που είναι σε αιτιατική και δε χωρίζεται ποτέ με κόμμα.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.33

Page 34: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Μικρά μυστικά του κατηγορούμενου

• Όταν σε μια πρόταση υπάρχουν περισσότερα από ένα κατηγορούμενα, αυτά χωρίζονται μεταξύ τους με κόμμα, είτε συνδέονται με κάποιο σύνδεσμο (συνήθως το και)

Π.χ. Η Λένα είναι έξυπνη, ζωηρή και χαρούμενη.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.34

Page 35: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Η χρήση του κόμματος • Το υποκείμενο, το αντικείμενο ή το κατηγορούμενο

δε χωρίζεται ποτέ με κόμμα από το ρήμα. Υ Ρ Κ Υ Α Ρ Α Π.χ. Ο Πέτρος είναι άρρωστος. Η Μαρία με πήρε τηλέφωνο • Οι κύριες προτάσεις δε χωρίζονται ποτέ με κόμμα

από τις δευτερεύουσες, όταν αυτές είναι υποκείμενο, αντικείμενο ή κατηγορούμενο της κύριας πρότασης.

Ρ Α Π.χ. Δεν ξέρω γιατί μου μίλησε έτσι.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.35

Page 36: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Υποκείμενο – Αντικείμενο

Γιάννης Φερεντίνος

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.36

Page 37: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Τι είναι το υποκείμενο;

• Το υποκείμενο είναι αυτό για το οποίο γίνεται ο λόγος στην πρόταση και φανερώνει ποιος ενεργεί, δέχεται μια ενέργεια ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.37

Page 38: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Πώς το βρίσκουμε;

• Το βρίσκουμε αν απαντήσουμε στην ερώτηση ποιος + το ρήμα της πρότασης

Y Π.χ. Ο Γιώργος βάφει τον τοίχο. • Το υποκείμενο βρίσκεται πάντα σε

ονομαστική πτώση.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.38

Page 39: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Το υποκείμενο μπορεί να είναι:

i. Ουσιαστικό π.χ. Η Μαρία μαγειρεύει ψάρια. ii. Αντωνυμία π.χ. Εκείνος τρέχει. iii. Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή

π.χ. Οι επιμελείς ανταμείβονται. iv. Άλλο μέρος του λόγου ή φράση με άρθρο (σε

θέση ουσιαστικού) π.χ. Το αύριο είναι επίρρημα

v. Πρόταση με άρθρο (σε θέση ουσιαστικού) ή χωρίς άρθρο (για τα απρόσωπα ρήματα και τις απρόσωπες εκφράσεις) π.χ. Το ότι θύμωσε δεν εξηγείται. Φαίνεται ότι θα βρέξει. Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.39

Page 40: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Τι είναι το αντικείμενο;

Το αντικείμενο είναι αυτό στο οποίο πηγαίνει η ενέργεια του υποκειμένου ενός μεταβατικού ρήματος

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.40

Page 41: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Πώς το βρίσκουμε;

• Το βρίσκουμε αν απαντήσουμε στην ερώτηση τι + το ρήμα της πρότασης

A Π.χ. Ο Γιώργος βάφει τον τοίχο. • Το αντικείμενο βρίσκεται πάντα είτε σε

γενική είτε σε αιτιατική πτώση.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.41

Page 42: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Το αντικείμενο μπορεί να είναι: I. Ουσιαστικό π.χ. Η Μαρία μαγειρεύει ψάρια. II. Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή

π.χ. Να βοηθάς τους πεινασμένους και φτωχούς. III. Αντωνυμία π.χ. Ο Τάκης σε φώναξε. IV. Άλλο μέρος του λόγου ή φράση (σε θέση

ουσιαστικού) π.χ. Ρώτησε το πού και πώς.

V. Εμπρόθετος προσδιορισμός π.χ. Ο γιος μοιάζει με τον πατέρα του.

VI. Δευτερεύουσα πρόταση π.χ. Ο Σάκης είπε να έρθεις.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.42

Page 43: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Η χρήση του κόμματος • Το υποκείμενο, το αντικείμενο ή το κατηγορούμενο

δε χωρίζεται ποτέ με κόμμα από το ρήμα. Υ Ρ Κ Υ Α Ρ Α Π.χ. Ο Πέτρος είναι άρρωστος. Η Μαρία με πήρε

τηλέφωνο • Οι κύριες προτάσεις δε χωρίζονται ποτέ με κόμμα

από τις δευτερεύουσες, όταν αυτές είναι υποκείμενο, αντικείμενο ή κατηγορούμενο της κύριας πρότασης.

Ρ Α Π.χ. Δεν ξέρω γιατί μου μίλησε έτσι.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.43

Page 44: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ενεργητική και Παθητική σύνταξη

Γιάννης Φερεντίνος Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.44

Page 45: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ενεργητική σύνταξη

• Ενεργητική λέγεται η σύνταξη που μιλάει για κάποιον που κάνει κάτι.

Έχει τη μορφή: Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο Υ Ρ Α Πχ Η μητέρα ντύνει το μωρό.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.45

Page 46: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παθητική σύνταξη

• Παθητική λέγεται η σύνταξη που μιλάει για κάποιον που παθαίνει κάτι από κάποιον.

Έχει τη μορφή: Υποκείμενο – Ρήμα – Ποιητικό Αίτιο Υ Ρ Π.Α. Πχ Το μωρό ντύνεται από τη μητέρα.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.46

Page 47: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παθητική σύνταξη

• Η παθητική σύνταξη τονίζει περισσότερο όχι αυτόν που ενεργεί, αλλά το αποτέλεσμα της ενέργειας του.

Αυτός που ενεργεί εμφανίζεται με τη μορφή ποιητικού αιτίου.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.47

Page 48: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ποιητικό αίτιο

• Το ποιητικό αίτιο είναι ο εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο προέρχεται αυτό που συμβαίνει στο υποκείμενο του παθητικού ρήματος.

Πχ Το μωρό ντύνεται από τη μητέρα.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.48

Page 49: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ποιητικό αίτιο • Το ποιητικό αίτιο εκφέρεται: α) συνήθως με την πρόθεση από + αιτιατική Πχ Ο άρρωστος εξετάστηκε από το γιατρό. β) με την πρόθεση σε + αιτιατική όταν

προσδιορίζει ρηματικά επίθετα που λήγουν σε –τος.

Πχ Ήταν αγαπητός σε όλους (απ’ όλους). γ) με την πρόθεση με + αιτιατική, όταν

προσδιορίζει παθητικές μετοχές. Πχ Το σπίτι ήταν φτιαγμένο με πέτρες( από πέτρες).

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.49

Page 50: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ποιητικό αίτιο

• Το ποιητικό αίτιο παραλείπεται όταν: α) εννοείται εύκολα Πχ Τράβηξα τις κουρτίνες και φωτίστηκε το

δωμάτιο (εννοείται από τον ήλιο). β) είναι κάτι γενικό και αόριστο Πχ Πώς γράφεται αυτή η λέξη;

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.50

Page 51: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική

Για να μετατρέψουμε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική κάνουμε τα εξής:

I. Μετατρέπουμε το ενεργητικό ρήμα σε παθητικό

II. Το υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται ποιητικό αίτιο (ονομαστική πτώση αιτιατική πτώση)

III. Το αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται υποκείμενο του παθητικού ρήματος (αιτιατική πτώση ονομαστική πτώση)

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.51

Page 52: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παράδειγμα

Υ Ρ Α Ο Γιώργος αγόρασε το ποδήλατο. Το ποδήλατο αγοράστηκε από το Γιώργο. Υ Ρ Π.Α.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.52

Page 53: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Μετατροπή παθητικής σύνταξης σε ενεργητική

Για να μετατρέψουμε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική κάνουμε τα εξής:

I. Μετατρέπουμε το παθητικό ρήμα σε ενεργητικό

II. Το υποκείμενο του παθητικού ρήματος γίνεται αντικείμενο του ενεργητικού (ονομαστική πτώση αιτιατική πτώση)

III. Το ποιητικό αίτιο γίνεται υποκείμενο του παθητικού ρήματος

(αιτιατική πτώση ονομαστική πτώση) Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.53

Page 54: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παράδειγμα

Υ Ρ Π.Α. Η γέφυρα κατασκευάστηκε από τους εργάτες. Οι εργάτες κατασκεύασαν τη γέφυρα. Υ Ρ Α

Γιάννης Φερεντίνος

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.54

Page 55: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Δημιουργία παρουσίασης: Βάσω Ραμπαούνηhttp://portobuffalo.blogspot.com

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.55

Page 56: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Φωνές ονομάζονται οι ομάδες των ς μ ζ μ ςμορφολογικών τύπων των ρημάτων. Η 

γλώσσα μας έχει δύο φωνές:

την ενεργητική και την παθητική

ΦΩΝΗ

ΤΙΚΗ

 ΦΠΑΘ

ΗΤ

Η ΚΑΙ Π

ΗΤΙΚΗ

ΕΝΕΡ

ΓΕ

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.56

Page 57: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Από τις καταλήξεις.Η ενεργητική φωνή περιλαμβάνει το σύνολο των ρηματικών τύπων που στο πρώτο ενικό πρόσωπο της οριστικής του 

ενεστώτα έχουν κατάληξη –ω, π.χ. θέλω, ζωΩΝΗ

ενεστώτα έχουν κατάληξη  ω, π.χ. θέλω, ζω

Η παθητική φωνή περιλαμβάνει το σύνολο των ρηματικών τύπων που στο πρώτο ενικό πρόσωπο  της οριστικής  του ενεστώτα έχουν κατάληξη –μαι, π.χ. γελιέμαι, μιμούμαι, 

μοιράζομαι χαίρομαι

ΚΗ Φ

Ω μοιράζομαι, χαίρομαι.

Σε πολλές περιπτώσεις το ίδιο ρήμα μπορεί να απαντά και στις δύο φωνές.

.

ΑΘΗΤΙ

Και πώς διακρίνουμε 

Και προσέξτε! Η ενεργητική και η παθητική φωνή δεν ταυτίζονται πάντα με τη σημασία των ρημάτων, πχ., σκέφτομαι: παθητική φωνή, ενεργητική σημασία

ΚΑΙ Π

Α ρ μτην ενεργητική 

από την παθητική φωνή; 

ΗΤΙΚΗ

 ΝΕΡ

ΓΗΕΝ

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.57

Page 58: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ό Ό ή έ ύΌχι. Όλα τα ρήματα δεν έχουν και τις δύο φωνές. Τα ρήματα που έχουν μόνο παθητική φωνή λέγονται αποθετικά, π.χ. έρχομαι, γίνομαι

Όλα τα ρήματα έχουν και τις δύο φωνές;

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.58

Page 59: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Όσα ρήματα κλίνονται κατά τον ίδιο τρόπο αποτελούν μία συζυγία. Τα ρήματα της νέας ελληνικής διακρίνονται σε δύο συζυγίες

ματος Τα ρήματα της νέας ελληνικής διακρίνονται σε δύο συζυγίες

ου ρήμ

γίες το

ι συζυγ

Οι

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.59

Page 60: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Στην πρώτη συζυγία ανήκουν τα ρήματα που τονίζονται στο α’ πρόσωπο  της οριστικής του ενεργητικού ενεστώτα στην παραλήγουσα , έχουν δηλαδή κατάληξη ‐ω και του παθητικού ενεστώτα στην 

προπαραλήγουσα έχουν δηλαδή κατάληξη –ομαι π χ λύνω‐λύνομαι βάφω‐βάφομαιπροπαραλήγουσα, έχουν δηλαδή κατάληξη  ομαι, π.χ. λύνω‐λύνομαι,  βάφω‐βάφομαι

Στη δεύτερη συζυγία ανήκουν τα ρήματα που τονίζονται στο α’ πρόσωπο της οριστικής του ενεργητικού ενεστώτα στη λήγουσα, έχουν δηλαδή κατάληξη ‐ὠ (‐ἀω), και του παθητικού ενεστώτα στην παραλήγουσα, 

έχουν δηλαδή καταλήξεις –ιέμαι ή ούμαι, ‐άμαι, π.χ. αγαπώ (αγαπάω)‐αγαπιέμαι, θεωρώ‐θεωρούμαι

ματος ΣΥΖΥΓΙΕΣ

Α΄ ΣΥΖΥΓΙΑ Β΄ΣΥΖΥΓΙΑ

Ενεργ. Ενεστ. :  ‐ω  Ενεργ. Ενεστ.   :   ‐ώ

ου ρήμ

Πώς θα ξεχωρίζουμε 

Παθητ. Ενεστ. :‐ομαι Παθητ. Ενεστ.: – ιέμαι, ‐ούμαι, ‐άμαι

γίες το

ξ χ ρ ζ μτις συζυγίες;

ι συζυγ

Οι

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.60

Page 61: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Τ ή δ ύ ζ ί δ ύ δύ άξ

Β΄ΣΥΖΥΓΙΑ

ΦΩΝΕΣ Α΄ΤΑΞΗ Β΄ΤΑΞΗ

Τα ρήματα της δεύτερης συζυγίας διαιρούνται σε δύο  τάξεις:μα

τος ΦΩΝΕΣ Α΄ΤΑΞΗ Β΄ΤΑΞΗ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ‐ώ, ‐άς,‐ά ‐ώ, ‐είς, ‐εί

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ‐ιέμαι, ‐ιέσαι, ‐ ιέται ‐ούμαι ή –άμαι, ‐άσαι, ‐άται

ου ρήμ

γίες το

ι συζυγ

Οι

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.61

Page 62: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.62

Page 63: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Υποκείμενο Για να βρούμε το υποκείμενο του ρήματος ρωτούμε ποιος/ποιοι, ποια/ποιες, ποιο/ποια + ρήμα.

Πχ. Ο Κώστας παίζει ήσυχα και

ωραία. Ποιος παίζει; Ο Κώστας

(επομένως «ο Κώστας» είναι το υποκείμενο)

Γιώργος Παπαδόπουλος

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.63

Page 64: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Αντικείμενο Για να βρούμε το αντικείμενο του

ρήματος ρωτούμε τι + ρήμα. Πχ. Ο Γιάννης διαβάζει το

γράμμα. Τι διαβάζει; Το γράμμα

(επομένως «το γράμμα» είναι το αντικείμενο)

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.64

Page 65: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Μεταβατικά ρήματα =

Έχουν αντικείμενο

Αμετάβατα ρήματα =

Δεν έχουν αντικείμενο

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.65

Page 66: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Κατηγορούμενο Για να βρούμε το κατηγορούμενο του ρήματος ρωτούμε τι είναι το

υποκείμενο. Πχ. Ο Μάριος είναι δάσκαλος. Τι είναι ο Μάριος; δάσκαλος

(επομένως «δάσκαλος» είναι το κατηγορούμενο)

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.66

Page 67: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Απόστολος ΜεμτσούδηςΑπόστολος ΜεμτσούδηςΔάσκαλος

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.67

Page 68: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ρήματα λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν πως ένα πρόσωπο ζώο ή πράγμα:πως ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα:

Ενεργεί Παθαίνει κάτι Έχει μια ιδιότητα Έχει μια ιδιότητα Βρίσκεται σε μια κατάσταση

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.68

Page 69: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ο πατέρας οργώνει το χωράφι ( ί) (ενεργεί)

Ο πατέρας πληγώθηκε ρ ς ηγ η (παθαίνει κάτι) Ο πατέρας είναι γεωργός Ο πατέρας είναι γεωργός (έχει μια ιδιότητα) Ο πατέρας ξεκουράζεται (βρίσκεται σε μια κατάσταση) (βρίσκεται σε μια κατάσταση)

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.69

Page 70: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ό ή ά ά Όσα ρήματα υπάρχουν σε μια φράση(μεγάλη περίοδο), τόσες είναι και οιπροτάσεις!!!προτάσεις!!!

Το παιδί έπεσε και χτύπησε το γόνατό του. Υπάρχει περίπτωση να έχουμε πρότασηχωρίς ρήμα (ελλειπτική). Το ρήμα εννοείταιαπό το συνολικό νόημα της πρότασης.

Λοιπόν, έτοιμος;μ ς Λοιπόν, είσαι έτοιμος; είναι είναι

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.70

Page 71: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Προσοχή! Δεν έχουν όλα τα ρήματα αντικείμενοαντικείμενο.

Μεταβατικά (χρειάζονται αντικείμενο) Αμετάβατα (δε χρειάζονται αντικείμενο) Σκάβω τον κήπο Σκάβω τον κήπο Τι σκάβω; …τον κήπο Κοιμάμαι νωρίς συνήθως Τι κοιμάμαι; δεν έχει απάντηση Τι κοιμάμαι; …δεν έχει απάντηση

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.71

Page 72: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Το υποκείμενο είναι η λέξη που φανερώνει ποιος:ί Ενεργεί

Παθαίνει κάτι Έχει μια ιδιότητα Β ί ά Βρίσκεται σε μια κατάσταση Το παιδί διαβάζει. Ποιος διαβάζει;

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.72

Page 73: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Βρίσκεται πάντα σε πτώση ονομαστική Προηγείται ή ακολουθεί το ρήμα

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.73

Page 74: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Μπορεί να είναι: Ουσιαστικό Ουσιαστικό Ο Θανάσης διαβάζει φωναχτά. Αντωνυμία Αντωνυμία Εγώ δε θα έρθω μαζί σας. Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή Οι κακοί τιμωρούνται. Πρόταση με ή χωρίς άρθρο Πρόταση με ή χωρίς άρθρο Το ότι απέτυχε δεν εξηγείται. Φαίνεται ότι θα βρέξει σήμερα. Φαίνεται ότι θα βρέξει σήμερα.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.74

Page 75: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Η λέξη που δηλώνει το πρόσωπο, το ζώο ή το ξη η ρ ζ ήπράγμα στο οποίο μεταβαίνει η ενέργεια του υποκειμένου λέγεται αντικείμενο.

Τ Κάνουμε την ερώτηση Τι ή Ποιου Ο γεωργός οργώνει το χωράφι τουΟ γεωργός οργώνει το χωράφι τουΕίδα χθες στο δρόμο το ΓιώργοΣ ήθ λ θ ί ή Συνήθως ακολουθεί το ρήμα…

Αν βρίσκεται πριν από αυτό – συχνά πρόκειται για προσωπική αντωνυμίαγια προσωπική αντωνυμία

Τον είδε ο Κώστας.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.75

Page 76: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Μπορεί να είναι: Ουσιαστικό Ο Γιώργος χτυπάει την πόρτα Ο Γιώργος χτυπάει την πόρτα. Αντωνυμία Ο Γιώργος τον χτύπησε. Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή Ουσιαστικοποιημένο επίθετο ή μετοχή Να φοβάσαι τους κακούς.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.76

Page 77: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Το όνομα που φανερώνει κάποια ιδιότητα του Το όνομα που φανερώνει κάποια ιδιότητα του υποκειμένου λέγεται κατηγορούμενο.

Η σύνδεση του υποκειμένου με το Η σύνδεση του υποκειμένου με το κατηγορούμενο γίνεται με τη μεσολάβηση των συνδετικών ρημάτων.συνδετικών ρημάτων.

Είμαι , γίνομαι, φαίνομαι, εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι βρίσκομαι γεννιέμαι ζω παρουσιάζομαι, βρίσκομαι, γεννιέμαι, ζω, μένω, πεθαίνω, διορίζομαι, λέγομαι, ονομάζομαι θεωρούμαι αποδεικνύομαι ονομάζομαι, θεωρούμαι, αποδεικνύομαι, μοιάζω, νομίζομαι, αναγνωρίζομαι, εκλέγομαι, χειροτονούμαι κ.ά. χειροτονούμαι κ.ά.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.77

Page 78: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Η παρέα του είναι ευχάριστη. (Επίθετο) Η Κάτια έγινε δασκάλα. (Ουσιαστικό) Οι αιχμάλωτοι βρέθηκαν δεμένοι (μετοχή) Οι αιχμάλωτοι βρέθηκαν δεμένοι (μετοχή) Αυτά δεν είναι τίποτα (αντωνυμία) Τα Ευαγγέλια είναι τέσσερα. (αριθμητικό) Το σπίτι ήταν άνω κάτω. (επίρρημα) Το σπίτι ήταν άνω κάτω. (επίρρημα) Η σκάλα είναι από μάρμαρο (εμπρόθετος προσδιορισμός)προσδιορισμός)

Η εμφάνισή του είναι να τον λυπάται κανείς (πρόταση)

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.78

Page 79: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Όταν ένα ρήμα χρειάζεται ως συμπλήρωμα ένα μόνο αντικείμενο το οποίο βρίσκεται σε ένα μόνο αντικείμενο, το οποίο βρίσκεται σε πτώση αιτιατική ή γενική, λέγεται μονόπτωτο.

Η μητέρα καθαρίζει το σπίτι. Μου μίλησε πολύ άσχημα. Μου μίλησε πολύ άσχημα.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.79

Page 80: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Όταν ένα ρήμα χρειάζεται ως συμπλήρωμα δύο αντικείμενα που βρίσκονται στην ίδια ή δύο αντικείμενα, που βρίσκονται στην ίδια ή διαφορετική πτώση, λέγεται δίπτωτο.

Τα εγγόνια έδωσαν του παππού δώρα. Τους δάνεισε χρήματα. Τους δάνεισε χρήματα.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.80

Page 81: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Άμεσο = Αιτιατική & τι;Έ ή Έμμεσο = Γενική & ποιον;

Διδάσκει το μαθητή χημεία.

Μας είπες ψέματα!Μας είπες ψέματα!

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.81

Page 82: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Να υπογραμμίσεις τα υποκείμενα των παρακάτω προτάσεων.Ο ά δέ ί ύ•Οι άρρωστοι δέχτηκαν την επίσκεψη του γιατρού

•Εσείς προλάβατε το τρένο;•Μεγάλη φαινόταν η απόσταση ως το χωριό •Μεγάλη φαινόταν η απόσταση ως το χωριό.

Να υπογραμμίσεις τα αντικείμενα των παρακάτω προτάσεων.•Ο αθλητής σκούπιζε τον ιδρώτα του•Φρόντιζε τους φτωχούς και τους ανήμπορουςΤο παιδί κατάλαβε ποιο ήταν το χρέος του•Το παιδί κατάλαβε ποιο ήταν το χρέος του.

Να αναγνωρίσεις αν οι παρακάτω υπογραμμισμένες λέξεις ί ύ είναι κατηγορούμενα.

•Ο σκύλος και η γάτα είναι κατοικίδια. •Οι συμμαθητές του τον θεωρούσαν αρχηγό της τάξης Σ

Σ•Οι συμμαθητές του τον θεωρούσαν αρχηγό της τάξης.•Θεώρησαν ένοχο τον ταμία της τράπεζας.

ΣΛ

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.82

Page 83: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Να αναγνωρίσεις πότε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων είναι Να αναγνωρίσεις πότε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων είναι μεταβατικά και πότε αμετάβατα

ύ ί ό Μ•Φεύγοντας κλείσε την πόρτα.•Ο επιστάτης χτύπησε το κουδούνι.

ΜΜης χ η

•Ο πατέρας ξεκουράζεται το μεσημέρι. Α

Να αναγνωρίσεις πότε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων είναι μονόπτωτα ή δίπτωτα.

•Η θεία της την αγαπάει πολύ.•Ο καθηγητής εξετάζει την Αλέκα μαθηματικά.

ΜΔ

•Μου γνώρισε ένα φίλο του, αλλά δε μου άρεσε. Δ

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.83

Page 84: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Να υπογραμμίσεις τα αντικείμενα των παρακάτω προτάσεων και να τα διακρίνεις σε άμεσα και έμμεσανα τα διακρίνεις σε άμεσα και έμμεσα

•Μου θύμισε τις υποχρεώσεις μου.Θα του αφήσω μήνυμα στον τηλεφωνητή

Ε - ΑΕ Α•Θα του αφήσω μήνυμα στον τηλεφωνητή.

•Σε κέρασε καφέ η Πόπη; Ε - Α

Α - Ε

Να χαρακτηρίσεις τις παρακάτω προτάσεις.

•Εκείνος φωνάζει.•Καθένας κάνει τη δουλειά του.

Υ – Ρ Υ – Ρ - Ας η

•Ο Αλέξανδρος ονομάστηκε Μέγας.•Η φίλη μου μού είπε τη λύση του προβλήματος.

Υ – Ρ – Κφ η μ μ η η ρ β ήμ ς

Υ–ΕΑ–Ρ–ΑΑ

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.84

Page 85: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Άντε και καλή τύχη… μάγκες!!!

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.85

Page 86: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Αναφορικές προτάσεις

Γιάννης Φερεντίνος Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.86

Page 87: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ποιες είναι οι αναφορικές προτάσεις;

• Αναφορικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες προτάσεις, που αποδίδονται σε κάποιο άλλο όρο άλλης πρότασης, ο οποίος μπορεί να υπάρχει στο λόγο ή να μην υπάρχει και να εννοείται.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.87

Page 88: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Οι αναφορικές προτάσεις διακρίνονται σε:

α) ονοματικές, που προσδιορίζουν έναν ονοματικό όρο της πρότασης.

Πχ Όποιος γνωρίζει να σηκώσει το χέρι του. Σ’ αυτή την περίπτωση εισάγονται με τις

αναφορικές αντωνυμίες: Όποιος –α –ο, ο οποίος –η οποία – το οποίο,

όσος –η –ο, όσο, που, ό,τι

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.88

Page 89: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Οι αναφορικές προτάσεις διακρίνονται σε:

β) επιρρηματικές, που προσδιορίζουν ένα επίρρημα ή έναν επιρρηματικό προσδιορισμό.

Πχ Να πάτε τώρα όπου είναι η θέση σας. Σ’ αυτή την περίπτωση εισάγονται με τα

αναφορικά επιρρήματα: Όπου, που, οπουδήποτε, όπως, πως, όσο, καθώς

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.89

Page 90: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Οι αναφορικές προτάσεις μπορεί να είναι:

α) προσδιοριστικές ή αναγκαίες, όταν είναι απαραίτητο συμπλήρωμα του όρου που προσδιορίζουν .

Σ’ αυτή την περίπτωση δε χωρίζονται με κόμμα από την πρόταση που περιέχει τον προσδιοριζόμενο όρο.

Πχ Ήταν άνθρωπος που τα έβγαζε πέρα σε όλες

τις δυσκολίες.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.90

Page 91: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Οι αναφορικές προτάσεις μπορεί να είναι:

β) μη προσδιοριστικές, προσθετικές ή παραθετικές, όταν δεν αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμα του όρου που προσδιορίζουν.

Σ’ αυτή την περίπτωση χωρίζονται με κόμμα από την πρόταση που έχει τον προσδιοριζόμενο όρο.

Πχ Μπήκα στο θέατρο, που ήταν άδειο, και

κάθισα στη θέση μου. Γιάννης Φερεντίνος

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.91

Page 92: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

ΑριθμητικάΑριθμητικά

Η παρουσίαση δημιουργήθηκε από τον Πέτρο ΣαμούχοΗ παρουσίαση δημιουργήθηκε από τον Πέτρο Σαμούχο

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.92

Page 93: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.93

Page 94: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Σή θ θ ύ Σήμερα θα ασχοληθούμε με τα αριθμητικά.με τα αριθμητικά.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.94

Page 95: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γραμματική σελ. 123

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.95

Page 96: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.96

Page 97: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γραμματική σελ. 123

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.97

Page 98: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.98

Page 99: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γραμματική σελ. 124

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.99

Page 100: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ρίξ ά Ρίξτε μια ματιά στο διπλανό πίνακα.

Γραμματική σελ. 124

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.100

Page 101: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Τα αριθμητικά που Τα αριθμητικά που είναι με πλάγια

γράμματα κλίνονται!!!

Γραμματική σελ. 125

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.101

Page 102: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.102

Page 103: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γραμματική σελ. 127

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.103

Page 104: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.104

Page 105: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γραμματική σελ. 127

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.105

Page 106: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.106

Page 107: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γραμματική σελ. 128

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.107

Page 108: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.108

Page 109: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γραμματική σελ. 128

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.109

Page 110: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.110

Page 111: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γραμματική σελ. 129

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.111

Page 112: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.112

Page 113: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γραμματική σελ. 129

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.113

Page 114: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.114

Page 115: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.115

Page 116: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Διονύσης Λυμούρης

13ο Δημ. Σχ. Αμαρουσίου Ε΄2 Πέμπτη, 7 Μαΐου 2009

Όνομα: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 13ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ

(Κατασκευές)

Τεχνολογία Γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου: Η μεγαλύτερη καλωδιωτή γέφυρα του κόσμου www.gefyra.gr

Η γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου βρίσκεται στο σημείο όπου συναντώνται: Ο αυτοκινητόδρομος Πάτρας - Αθήνας - Θεσσαλονίκης - Ευζώνων, που συνδέει

τις τρεις κυριότερες πόλεις της χώρας και αποτελεί τμήμα του ευρωπαϊκού δι-κτύου αυτοκινητοδρόμων.

Ο δυτικός άξονας Καλαμάτας - Πάτρας - Ηγουμενίτσας (Ιόνια Οδός). Και διευκολύνει την επικοινωνία της χώρας με την Ιταλία (και, κατ' επέκταση,

με τη Δυτική Ευρώπη) μέσω των λιμανιών της Πάτρας και της Ηγουμενίτσας. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Το έργο της γέφυρας Ρίου - Αντιρρίου υπήρξε πριν απ' όλα το όραμα ενός πολιτικού: του Χαρίλαου Τρικούπη, ο οποίος καταγόταν από το γειτονικό Μεσολόγγι και διετέλεσε επανειλημμένα πρωθυπουργός την τελευταία εικοσαετία του 19ου αιώνα. Ο Χ. Τρικούπης αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα της γεφύρωσης του Στενού κατά τη διάρκεια μιας αγόρευσής του στη Βουλή, στις αρχές του 1889. Έπρεπε όμως να περά-σουν εκατό ολόκληρα χρόνια για να καταστεί τεχνικά εφικτό το έργο και να δρομολογηθεί η κατασκευή του. Ο διαγωνισμός προκηρύχτηκε το 1991 και οι προσφορές κατατέθηκαν την 1η Δεκεμβρίου του 1993. Έτσι, την 3η Ιανουαρίου 1996 το Ελληνικό Δημόσιο και η εταιρία ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. υπέγραψαν τη σύμβαση πα-ραχώρησης για τη μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, συντήρηση και εκμετάλλευση της γέφυρας Ρίου - Αντιρρίου. Η σύμβαση αυτή όμως, όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις παραχώρησης, τέθηκε σε ισχύ στις 24 Δεκεμβρίου 1997, ενώ στις 25 Ιουλίου 1997 υπογράφτηκε η κύρια σύμβαση δανειοδότησης. Η 24η Δεκεμβρίου 1997 λογίζεται ως εκ τούτου ως η ημερομηνία θέσης σε ισχύ, που είναι και ημερομηνία αναφοράς και άρα η 24 Δεκεμβρίου 2004 είναι και τυπικά η καταληκτική ημερομηνία παράδοσης του έργου. Σε λιγότερο από επτά χρόνια αργότερα, στις 12 Αυγούστου 2004, την παραμονή της έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Α-θήνας, ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Γεώργιος Σουφλιάς εγκαινίασε τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, τέσσερις μήνες νωρίτερα από το αρχικό χρονοδιάγραμμα.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Η Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου είναι η μεγαλύτερη καλωδιωτή γέφυρα στον κόσμο, με μήκος 2.252 μέτρα (2.883 μέτρα με την προ-σθήκη των γεφυρών πρόσβασης) και με τρία κεντρικά ανοίγματα των 560 μέτρων και δύο πλευρικά των 286 μέτρων. Αναρτάται από τέσσερις πυλώνες Μ4, Μ3, Μ2, Μ1, (η αρίθμηση αρχίζει από το Ρίο) μέσα στη θάλασσα ύψους μέχρι και 227

μέτρων και ζυγίζει περίπου 170.000 τόνους ,όπου στο μέσο αφήνουν ε-λεύθερο ύψος 52 μέτρων για τη ναυσιπλοΐα,και στηρίζεται σε δύο ακρόβαθρα στις ακτές. Το κατά-στρωμά της, πλάτους 27,2 μέτρων, θα διαθέτει δύο λωρίδες κυκλοφο-

ρίας (συν μία βοηθητική) ανά κατεύθυνση. Η γέφυρα περιλαμβάνει και πεζόδρο-μο/ποδηλατόδρομο η χρήση των οποίων απαλλάσσεται πληρωμής διοδίων. Το συγκεκριμένο έργο είναι μοναδικό, δεδομένου ότι το φυσικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από ένα σπάνιο συνδυασμό δυ-σμενών περιβαλλοντικών συνθηκών:

είναι η μόνη που έχει βάθος θεμελίωσης έως και 65 μέτρα κάτω από την επιφά-νεια της θάλασσας

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.116

Page 117: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Διονύσης Λυμούρης

έχει πυθμένα μειωμένων αντοχών. (Κατά τη διάρκεια των ερευνών δεν εντοπίσθηκε βραχώδες στρώμα σε βάθος έως και 100 μ. κάτω από τον πυθμένα. Σύμφωνα με γεωλογικές μελέτες, το πάχος των ιζημάτων υπερβαίνει τα 500 μ.)

υπάρχει έντονη σεισμική δραστηριότητα με πιθανές τεκτονικές μετακινήσεις

Το ανάγλυφο του πυθμένα εμφανίζει απότομες κλίσεις προς τις δύο ακτές και ένα μεγάλο οριζόντιο πλάτωμα σε βάθος περίπου 60 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Επίσης, κατά τον καθορισμό των προδιαγραφών της γέφυρας, το Ελληνικό Δημόσιο επέβαλε αυστηρότατο αντισεισμικό σχεδια-σμό. Πρόκειται για μία καλωδιωτή γέφυρα, οι αντοχές της οποίας είναι εντυπωσιακές:

Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε με προδιαγραφές να αντέξει σε σεισμό μεγαλύτερο από αυτόν που σημειώθηκε στις 17 Αυγούστου 1999 στο Ισμίτ της Τουρκίας, ο οποίος ήταν μεγέθους 7,4 της κλίμακας Ρίχτερ.

Έχει υπολογιστεί, επίσης, πως αντέχει σε ενδεχόμενη σύγκρουση τάνκερ εκτοπίσματος 180.000 τόνων,

καθώς και σε ταχύτητα ανέμου 250 χλμ/ώρα, ταχύτητα που αντιστοιχεί σε τυφώνα.

Τέλος, μία πιθανή μετατόπιση έως και 2 μέτρων μεταξύ δύο βάθρων, προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, οριζόντια ή και κά-θετα, δεν θα δημιουργεί ουσιαστικά προβλήματα στη γέφυρα.

Σύγκριση με άλλες γνωστές γέφυρες Η σύγκριση της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου με άλλες γνωστές γέφυρες σε όλο τον κόσμο καταδεικνύει το μέγεθος του έργου αυ-τού. Η γέφυρα Tatara στην Ιαπωνία και η γέφυρα της Νορμανδίας στη Γαλλία είναι καλωδιωτές γέφυρες με τα μεγαλύτερα ανοίγ-ματα στον κόσμο (890 μέτρα και 856 μέτρα αντιστοίχως). Με βασικό άνοιγμα 560 μέτρων, η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου κατατάσσεται στην πρώτη δεκάδα των καλωδιωτών γεφυρών με το μεγαλύτερο άνοιγμα. Ωστόσο, οι 4 πυλώνες της (σε σύγκριση με τους 2 που χρησιμοποιούνται συνήθως) την καθιστούν τη καλωδιωτή γέφυρα με το μεγαλύτερο αναρτημένο κατάστρωμα (2.252 μέτρα) στον κόσμο. Αυτό το εντυπωσιακό μήκος καταστρώματος ξεπερνά ακόμα και το συνολικό μήκος καταστρώματος της πασίγνωστης κρεμα-στής γέφυρας Golden Gate (1.966 μέτρα).

Ονομασία

Οραματιστής αυτού του σπουδαίου έργου ήταν ο Μεσολογγίτης Πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης. Μετά από περισσότερο από 100 χρόνια η γεφύρωση των 3 χιλιομέτρων που χώριζαν τις δυο πόλεις έγινε πραγματικότητα. Στις 25 Μαΐου 2007 σε ειδική τελετή προ του κτιρίου της Διοίκησης της Ζεύξης ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας "βάπτισε" την εν λόγω γέ-φυρα σε "Γέφυρα Χαρίλαος Τρικούπης" προβαίνοντας στη συνέχεια στα αποκαλυπτήρια εικαστικού έργου με τη μορφή του Χ. Τρικούπη.

1. Αφού διαβάσεις το παραπάνω άρθρο, απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις: α) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου; ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

β) Ποιες είναι οι αντοχές της γέφυρας σε σχέση με το φυσικό περιβάλλον και τη ναυσιπλοΐα; ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………

γ) Πώς ονομάστηκε η γέφυρα και για ποιο λόγο; ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Γέφυρα Tatara (Ιαπωνία)

Γέφυρα Νορμανδίας (Γαλλία)

Γέφυρα Golden Gate (San Francisco-ΗΠΑ)

Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου (Ελλάδα)

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.117

Page 118: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Διονύσης Λυμούρης

2. Γράψε τα αριθμητικά των δύο πρώτων παραγράφων από ΄΄τα χαρακτηριστικά της γέφυρας΄΄: ΑΡΙΘΜΟΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΤΑΚΤΙΚΑ

3. Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις με τα σύνθετα αριθμητικά:

Αγόρασε (1,5) ……………………………………………… κιλό ψωμί.

Έκανε (2,5) ……………………………………….. ώρες να φτάσει στο χωριό του.

Σήμερα συμπληρώνει (4,5) ……………………………………………. χρόνια στη δουλειά αυτή.

Χρησιμοποίησε (4,5) …………………………………………………. κούπες ζάχαρη για το γλυκό.

Το φορτίο του φορτηγού ήταν (1,5) …………………………………………… τόνος με λαχανικά.

Το μήκος του δωματίου είναι (3,5) ………………………………………… μέτρα.

Πέρασε ήδη (1,5) ………………………………………… ώρα και δε φάνηκε ακόμη.

Το μεσημέρι κοιμήθηκα (3,5) …………………………………………………. ώρες.

4. Συμπλήρωσε τις προτάσεις προσέχοντας αν θα γράψεις με ένα ή με δύο λ:

Αποφάσισε να (αναβάλλω) …………………………………………. το ταξίδι του.

Τα υλικά σώματα (αποβάλλω) ……………………………………….. θερμότητα, όταν ψύχονται.

Μέχρι πότε θα (προβάλλω) ………………………………………. αντιρρήσεις.

Τελικά κατάφερε να (επιβάλλω) ……………………………………. τη γνώμη του.

Ο προπονητής τον (προσβάλλω) …………………………………….. συνεχώς.

Ο κος Γιάννης δεν έχει (υποβάλλω) ……………………………... ακόμη τη φορολογική του δήλωση.

Η σχολική μας ομάδα (καταβάλλω) ………………………………. πολύ μεγάλη προσπάθεια για να κα-

ταφέρει να (καταβάλλω) ………………………………. την αντίπαλό της.

Τα μέτρα των Μακεδόνων αυτοκρατόρων (συμβάλλω) …………………………………… στη μεγάλη ακ-

μή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.

5. Στο παρακάτω κείμενο να βρεις τα μεταβατικά ρήματα και να τα τοποθετήσεις στον πίνακα που

ακολουθεί. ΄΄… Έτρεξε στο σπίτι του κι άρχισε να ψάχνει στο μπαούλο. Μετά από λίγο κοιτάχτηκε στον καθρέ-φτη. Είχε φορέσει ένα σκούρο καφέ πουκάμισο που το είχε παραγεμίσει με κουρέλια για να φαίνεται χοντρός σαν αγριογούρουνο. Στο στόμα του είχε στερεώσει δεξιά και αριστερά δύο μαχαίρια σαν χαυ-λιόδοντες. Έφτασε στο σπίτι του Σταύρου του αγριογούρουνου και χτύπησε το κουδούνι. Το αγριογούρουνο άνοιξε την πόρτα … ΄΄ Τι κι αν είμαι ασβός; Μάιρα Παπαθανασοπούλου

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.118

Page 119: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Διονύσης Λυμούρης

Μεταβατικά ρήματα Αντικείμενα

6. Βρες τις αναφορικές προτάσεις και χώρισέ τες σε προσδιοριστικές και προσθετικές. (Βάλε κόμμα όπου χρειάζεται)

Ανέβηκα στο ασανσέρ που ήταν στο ισόγειο και πήγα στον έκτο όροφο. Χτύπησα την πόρτα που βρισκόταν απέναντί μου. Μου άνοιξε ένας κύριος ο οποίος ήταν αξύριστος. Μου είπε όσα ήξερε για το ατύχημα και μου έδωσε ένα σχέδιο του δωματίου που ήταν ακα-

τάστατο. Μόλις τελείωσε η συνάντησή μας που κράτησε μισή ώρα αποχαιρετιστήκαμε κι έφυγα.

Προσδιοριστικές προτάσεις (απαραίτητη πληροφορία)

Προσθετικές προτάσεις (πρόσθετη πληροφορία)

7. Να μετατρέψεις τις παρακάτω προτάσεις από παθητική σύνταξη σε ενεργητική και το αντίστροφο: Η γέφυρα του Ρίου-Αντιρρίου κατασκευάστηκε από την εταιρία ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Η γέφυρα στηρίζεται από τέσσερις πυλώνες.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Δυσμενείς συνθήκες χαρακτηρίζουν την κατασκευή της γέφυρας.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Ο Πρόεδρος της Ελλ. Δημοκρατίας ΄΄βάπτισε΄΄ τη γέφυρα και ο υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. την

εγκαινίασε. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8. Ανάλυσε τις παρακάτω λέξεις στα συνθετικά τους.

πρόσκληση → ……………………………………………. επιτυχία → ………………………………………………... υπόγειο → …………………………………………………. περίμετρος → ……………………………………………. αναβολή → ……………………………………………….. είσοδος → …………………………………………………. συμπέθερος → ………………………………………….

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.119

Page 120: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Θανάσης Πρέντζας

Κριτήριο Αξιολόγησης

Τάξη: Ε΄

Ενότητα: 13η Κατασκευές

Ονοματεπώνυμο:

Ημερομηνία:

Α. Ακούω και γράφω

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

Β. ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1. Να μετατρέψεις την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και αντίστροφα:

α) Οι επιστήμονες ανακάλυψαν νέα φάρμακα για τις ασθένειες.

.........................................................................................................................................

β) Η αδερφή μου φανέρωσε την έκπληξη.

.........................................................................................................................................

γ) Η γειτονιά αναστατώθηκε από τους πυροβολισμούς.

.........................................................................................................................................

δ) Τα νερά του ποταμού μολύνθηκαν από τα απόβλητα του εργοστασίου.

.........................................................................................................................................

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.120

Page 121: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Θανάσης Πρέντζας

2. Γράψε με μια σύνθετη λέξη τα αριθμητικά.

Ένας και μισός αιώνας ..........................................................................................

Μία και μισή φέτα ..........................................................................................

Ένα και μισό μήλο ..........................................................................................

Τρεις και μισή ώρες ..........................................................................................

Τέσσερις και μισή μέρες ..........................................................................................

Εννέα και μισό χρόνια ..........................................................................................

3. Συμπλήρωσε τις προτάσεις βάζοντας το ρήμα της παρένθεσης στο σωστό τύπο.

α) Μην .............................. συνεχώς τις επισκέψεις σου στο γιατρό. (αναβάλλω)

β) Κατόρθωσαν να ............................... τις δυνάμεις του εχθρού. (καταβάλλω)

γ) Υποσχέθηκε ότι αυτή τη φορά θα ................................. στην κοινή προσπάθεια.

(συμβάλλω)

δ) Αισθάνθηκα ότι με ........................................ . (προσβάλλω)

ε) Του ............................ μήνυση, γιατί με έβρισε. (υποβάλλω)

4. Να ενώσεις τις παρακάτω προτάσεις σε περιόδους που να περιέχουν μία

ανεξάρτητη και μια αναφορική πρόταση.

α) Το σπίτι μου είναι πολύ μεγάλο. Το σπίτι μου έχει τεράστιες βεράντες.

.........................................................................................................................................

β) Θα ταξιδέψω με αεροπλάνο. Το αεροπλάνο θα φύγει την Τρίτη το απόγευμα.

.........................................................................................................................................

γ) Ήρθε έντονο κύμα κακοκαιρίας. Η μετεωρολογική υπηρεσία είχε προβλέψει το

κύμα κακοκαιρίας.

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

δ) Τον κουράζει πολύ ο θόρυβος. Ο θόρυβος προέρχεται από τα αυτοκίνητα.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.121

Page 122: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Θανάσης Πρέντζας

.........................................................................................................................................

5. Συμπληρώνω στον πίνακα τη συντακτική θέση των λέξεων.

Κάνει ο καθένας τη δουλειά του.

Ο μαθητής τον χτύπησε.

Ο Αλέξανδρος ονομάστηκε μέγας.

Φαίνεται ότι θα έχει ζέστη σήμερα.

Αυτή η γυναίκα μου φαίνεται γνωστή.

Έλεγε πως δε φοβάται.

Το τρέχω είναι ρήμα.

Δε θέλω να έρθεις μαζί μας.

Λέξη Συντακτική θέση

Γ. ΚΕΙΜΕΝΟ

Η λαϊκή αρχιτεκτονική

Ενώ στην εποχή μας ο σχεδιασμός ενός οικοδομήματος είναι έργο ενός επώνυμου

σπουδαγμένου επιστήμονα, του αρχιτέκτονα, και η οικοδόμηση του ευθύνη του πολιτικού

μηχανικού, παλιότερα δε συνέβαινε κάτι τέτοιο.

Τότε τα οικοδομήματα, είτε επρόκειτο για σπίτια είτε για μοναστήρια, εκκλησίες, μύλους,

γεφύρια, χτίζονταν από πλανόδιους εμπειρικούς τεχνίτες, που αξιοποιούσαν την πείρα των

παλιότερων γενιών. Παράγοντες, όπως το κλίμα, η μορφολογία του εδάφους, τα υλικά, ο

τρόπος ζωής και οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, επιδρούσαν στη διαμόρφωση των

κτισμάτων και ταυτόχρονα έδιναν την ποικιλία στη λαϊκή αρχιτεκτονική.

Όπου κι αν ταξιδέψεις στην Ελλάδα, μπορείς εύκολα να ξεχωρίσεις τα ιδιαίτερα

χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής. Διαφορετικά έχτιζαν τα σπίτια τους οι νησιώτες, αλλιώς

εκείνοι που κατοικούσαν στα πεδινά ή σε ορεινές περιοχές.

Πλησιάζοντας με το πλοίο σε κάποιο από τα νησιά του

Αιγαίου, θα δεις οικισμούς που λες και είναι φτιαγμένοι

από λευκούς κύβους. Πουθενά δε θα δεις πέτρινες

σκεπές. Όλα τα σπίτια έχουν επίπεδες ταράτσες για να

μαζεύουν τα νερά της βροχής, μικρά παράθυρα για να

προστατεύονται από τους αέρηδες του πελάγους και

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.122

Page 123: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Θανάσης Πρέντζας

ασβεστωμένους τοίχους για να απορροφούν λιγότερη ζέστη.

Στην ηπειρωτική χώρα το κλίμα και η μορφολογία του εδάφους

επέβαλλε άλλο είδος χτισίματος. Τα σπίτια έχουν ξύλινη δίρριχτη

στέγη, καλυμμένη με σχιστόπλακες ή κεραμίδια για να κυλάει το

νερό της βροχής και το λιωμένο χιόνι. Στα ορεινά τα σπίτια είναι

συχνά διώροφα. Το ισόγειο το χρησιμοποιούσαν σαν αποθήκη

για τη σοδειά και τα γεωργικά εργαλεία, καθώς και στάβλο για

τα ζώα. Έτσι η οικογένεια κατοικούσε στον πρώτο όροφο.

Χαγιάτια, μπαλκόνια σκεπασμένα ή ανοιχτά στόλιζαν τα διώροφα

σπίτια.

Στα πεδινά, τα σπίτια ήταν μονώροφα, χτισμένα γύρω από μια

αυλή που, σχημάτιζε Π ή Γ, ενώ η στέγη προεκτεινόταν με

ξύλινους πασσάλους και δημιουργούσε υπόστεγο.

Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας έχτιζαν τα

λεγόμενα πυργόσπιτα. Στη Μάνη ή στη Χίο μπορείς

να δεις τέτοιους πύργους, μέχρι και τέσσερις

ορόφους ψηλούς, που σκοπό είχαν να

προστατέψουν την οικογένεια απο τους εχθρούς

της.

Τα σπίτια της λαϊκής αρχιτεκτονικής δεν έχουν πλούσια διακόσμηση. Ωστόσο, οι

ξύλινες πόρτες, οι λιθόχτιστοι σκαλιστοί φεγγίτες και τα πλακόστρωτα δάπεδα κάνουν το

κάθε σπίτι μοναδικό. Οι λαϊκοί τεχνίτες έβρισκαν στο περιβάλλον τα υλικά που ήταν

αναγκαία στο χτίσιμο του σπιτιού. Οι εξωτερικοί τοίχοι κατασκευάζονταν από

χοντροπελεκημένη πέτρα, ενώ τα χωρίσματα στο εσωτερικό του σπιτιού από άψητα τούβλα

ή ξύλο. Το σίδερο, που ήταν πολύ ακριβό, το χρησιμοποιούσαν για τις κλειδαριές, τα κι-

γκλιδώματα, τις σιδηροδεσιές κ.λπ. Σοβάτιζαν με ασβέστη ανακατεμένο με άμμο και νερό.

Μαρίζα Ντεκάστρο, Λαϊκή Τέχνη, εκδ. Κέδρου

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

α) Ποιοι παράγοντες διαμόρφωσαν τη λαϊκή αρχιτεκτονική;

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.123

Page 124: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Θανάσης Πρέντζας

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

β) Πώς είναι τα σπίτια στα νησιά και γιατί;

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

γ) Να διακρίνετε τα μαυρισμένα ρήματα του κειμένου σε μεταβατικά και

αμετάβατα.

Ρήματα Μεταβατικά Αμετάβατα

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.124

Page 125: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Τ η ς γ λ ώ σ σ α ς ρ ό δ ι κ α ι ρ ο δ ά ν ι ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ε΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 9

ag _ 06-07 ΓΕΡΟΓΙΩΡΓΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ 18ο Δ. Σχ. Ιωαννίνων 1

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ___________________

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ : ____________________________________

ΕΝΟΤΗΤΑ 13: ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΦΤΙΑΧΝΟΝΤΑΣ ΒΟΤΣΑΛΩΤΑ

Τα βοτσαλωτά είναι ένα είδος ψηφιδωτών που κατασκευάζονταν, και

κατασκευάζονται και σήμερα, κυρίως σε αυλές, με μικρά βότσαλα αντί για ψηφίδες.

Τα βότσαλα αυτά είναι κυρίως γκρίζα-μαύρα και λευκά αν και σε μερικές περιοχές

χρησιμοποιούσαν και πολύχρωμα βότσαλα για να τονίσουν κάποιες λεπτομέρειες.

Τα περισσότερα βοτσαλωτά απεικονίζουν γεωμετρικά σχέδια, χωρίς βέβαια να

αποκλείονται και άλλα.

Ένας τεχνίτης βοτσαλωτών μελετά αρχικά το χώρο της αυλής. Ισιώνει καλά το

χώρο και χωρίζει τα μέρη στα θέματα που θα απεικονίσει. Έπειτα ρίχνει τη λάσπη που

έχει φτιάξει και δουλεύει την αυλή κατά τμήματα γιατί η λάσπη στεγνώνει γρήγορα.

Στο τμήμα που έριξε τη λάσπη χαράζει το σχέδιο, με βάση φόρμες που έχει από πριν,

και τοποθετεί με προσοχή τα βότσαλα, ώστε να εφάπτονται το ένα με το άλλο. Όσο

πιο μικρά είναι τα βότσαλα, τόσο πιο λεπτομερής είναι και η απόδοση του σχεδίου.

Συνήθως το φόντο είναι από λευκά βότσαλα και το σχέδιο από γκρίζα-μαύρα. Όταν

τελειώσει με την τοποθέτηση ρίχνει πάνω άμμο και κοπανίζει τα βότσαλα για να

έρθουν όλα στην ίδια επιφάνεια. Τέλος καθαρίζει τη λάσπη που περισσεύει, σκουπίζει

την άμμο που είχε ρίξει και βρέχει την αυλή. (Διασκευή από το περιοδικό ΠΑΡΑΘΥΡΟ στην εκπ/ση του παιδιού, τεύχος 28)

1. Διάβασε προσεχτικά το παραπάνω κείμενο. Υπογράμμισε τις προτάσεις που περιγράφουν τον τρόπο κατασκευής των βοτσαλωτών και στη συνέχεια γράψτε τες παρακάτω με τη μορφή οδηγιών αριθμώντας τες.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.125

Page 126: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Τ η ς γ λ ώ σ σ α ς ρ ό δ ι κ α ι ρ ο δ ά ν ι ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ε΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 9

ag _ 06-07 ΓΕΡΟΓΙΩΡΓΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ 18ο Δ. Σχ. Ιωαννίνων 2

2. Να μετατρέψεις τη σύνταξη των προτάσεων από ενεργητική σε παθητική ή αντίστροφα.

Ο υπουργός εγκαινίασε την έκθεση αρχαίας τέχνης.

Οι γονείς ενημερώθηκαν από τους δασκάλους για την πρόοδο των παιδιών τους.

Η θεατρική παράσταση οργανώθηκε από τη θεατρική ομάδα του σχολείου μας.

Ο σύγχρονος άνθρωπος κατακτά το διάστημα.

Ο Μπερντ και ο Αμούντσεν εξερεύνησαν τους Πόλους.

Οι περαστικοί μετέφεραν τον τραυματία στο νοσοκομείο.

Η γιορτή προετοιμάστηκε κατάλληλα από τους μαθητές.

Η γνώμη του συμβούλου ζητήθηκε από τον πρόεδρο της επιτροπής.

Οι δημότες εξυπηρετούνται από τις αστικές συγκοινωνίες.

3. Για τις παρακάτω προτάσεις να συμπληρώσεις τον πίνακα που ακολουθεί.

▫ Ο τρελός είδε το μεθυσμένο κι έφυγε.

▫ Ο Παναγιώτης πήρε το μολύβι της αδερφής του.

▫ Σήμερα ο καιρός φαίνεται καλός.

▫ Ο παππούς μάς είπε ότι ήταν πολύ όμορφη η ζωγραφιά μας.

▫ Του δώσαμε τις πληροφορίες που ήθελε.

ΡΗΜΑ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ

ΡΗΜΑΤΟΣ

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ (-Α) ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ ΜΕ

ΤΑ

ΒΑ

-

ΤΙΚ

Ο

ΑΜ

ΕΤ

Α-

ΒΑ

ΤΟ

ΣΥ

ΝΔ

Ε-

ΤΙΚ

Ο

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.126

Page 127: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Τ η ς γ λ ώ σ σ α ς ρ ό δ ι κ α ι ρ ο δ ά ν ι ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ε΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 9

ag _ 06-07 ΓΕΡΟΓΙΩΡΓΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ 18ο Δ. Σχ. Ιωαννίνων 3

4. Γράψε με λέξεις τα απόλυτα και τα τακτικά αριθμητικά.

ΑΠΟΛΥΤΑ ΤΑΚΤΙΚΑ

15

23

74

96

149

992

5. Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις με τα σύνθετα αριθμητικά.

Αγόρασε (1,5) __________________________ κιλό ψωμί.

Έκανε (2,5) _______________________ ώρες να φτάσει στο χωριό του.

Σήμερα συμπληρώνει (4,5) _______________________ χρόνια στη δουλειά αυτή.

Χρησιμοποίησε (4,5) _________________________ κούπες ζάχαρη για το γλυκό.

Το φορτίο του φορτηγού ήταν !,5) ______________________ τόνος λαχανικά.

Το μήκος του δωματίου είναι (3,5) ________________________μέτρα.

Πέρασε ήδη (1,5) ____________________________ ώρα και δε φάνηκε ακόμη.

Το μεσημέρι κοιμήθηκα (3,5) ______________________ ώρες.

6. Συμπληρώνω τις προτάσεις προσέχοντας αν θα γράψω με ένα ή με δύο λ.

▫ Αποφάσισε να ……………………… (αναβάλλω) το ταξίδι του.

▫ Τα υλικά σώματα ……………………….. (αποβάλλω) θερμότητα, όταν ψύχονται.

▫ Μέχρι πότε θα ………………………. (προβάλλω) αντιρρήσεις;

▫ Τελικά κατάφερε να ………………………. (επιβάλλω) τη γνώμη του.

▫ Ο προπονητής τον ………………………….(προσβάλλω) συνεχώς μπροστά στους συμπαίχτες του.

▫ Ο κύριος Γιάννης δεν έχει ……………………….. (υποβάλλω) ακόμη τη φορολογική του δήλωση.

▫ Η σχολική μας ομάδα ………………………….. (καταβάλλω) πολύ μεγάλη προσπάθεια

για να καταφέρει να ………………………………(καταβάλλω) την αντίπαλό της.

▫ Τα μέτρα των Μακεδόνων αυτοκρατόρων ………………………………. (συμβάλλω) στη

μεγάλη ακμή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.127

Page 128: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

eleni_prof

Επαναληπτικό - Ενότητα 13η - Κατασκευές

Ονοματεπώνυμο : …………………………………………………………………........

Ξαναγράψε τις προτάσεις μετατρέποντας την υποτακτική σε προστακτική:

α. Να προσπαθήσεις περισσότερο.

…………………………………………………………………………………………………………………………………….………….

β. Να κατεβείτε στον κήπο και να ποτίσετε τα λουλούδια.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

γ. Να χτυπήσετε την πόρτα και μετά να μπείτε .

…………………………………………………………………………………………………………………………………….…………

δ. Να κάνεις ησυχία και να περιμένεις τη σειρά σου.

……………………………………………………………………………………………………………………………………..………..

ε. Να ξυπνήσεις νωρίς και να καθαρίσεις το δωμάτιό σου.

……………………………………………………………………………………………………………………………………….……….

Μετάτρεψε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και το αντίστροφο, κάνοντας τις

αλλαγές:

Τα οπωροφόρα δέντρα καταστράφηκαν από το χαλάζι.

………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Όλοι αντιμετώπιζαν τη μητέρα μου με σεβασμό.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Πολλά αντίτυπα αυτού του βιβλίου πουλήθηκαν από το βιβλιοπωλείο της γειτονιάς.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Η γειτονιά αναστατώθηκε από τους πυροβολισμούς.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Ο ήλιος έκαψε την Μαρία .

………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Σχημάτισε σύνθετα με τις λέξεις της παρένθεσης και τις προθέσεις συν-, διχο-, δυσ-, εν- : α. Η λέξη ποτήρι αποτελείται από τρεις....................................(λαβή) β. Η αστυνομία...................................τον δράστη και τον οδήγησε στο κρατητήριο, (λαμβάνω) γ. Είχε το πόδι του στον γύψο γι' αυτό ήταν κάπως..................................(κίνηση) δ. Τα .............................. μέσα μεταφοράς είναι πολύ διαδεδομένα στην εποχή μας . (αέρας) ε. Είχε μια σπάνια...................................από έργα τέχνης, (λέγω)

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.128

Page 129: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

eleni_prof

στ. Με την πυρκαγιά που ξέσπασε στη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου κάηκαν πολλά βιβλία

και.................................(γράφω) ζ. Τα..............................μας προστατεύουν από τις ασθένειες, (βάλλω)

Συμπλήρωσε τα κενά των προτάσεων με ένα -λ- ή δύο -λλ-:

Ανέβα……....α το ραντεβού μας γιατί ήμουν άρρωστη. 0 αδερφός της την

πρόσβα……....ε

διαρκώς μπροστά στους άλλους.Μπροστά σε κόσμο πρόβα………..ε συνέχεια τις

ικανότητες του.

Η περσινή προσπάθεια που κατέβα……....ε στις εξετάσεις είχε το επιθυμητό

αποτέλεσμα και φέτος

είναι φοιτητής στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων. Μην προσπαθείς συνέχεια να μου

επιβά……....εις τη γνώμη σου !

Η Μπαρτσελόνα κατόρθωσε να επιβά..........ει από νωρίς το ρυθμό της στον αγώνα

και τελικά να συντρίψει τη Ρεάλ με 3-0. Ο δημοσιογράφος της «κουτσομπολίοτικης»

εκπομπής

σχεδόν εισέβα_..........ε στο σπίτι της γριούλας που κέρδισε το πρωτοχρονιάτικο λαχείο.

Να γράψεις τη συντακτική θέση των υπογραμμισμένων λέξεων:

Μια φορά κι έναν καιρό, σ' ένα χωριουδάκι δίπλα στη θάλασσα, ζούσε ένας

ψαράς που τον έλεγαν Αντώνη. Ήταν ένα καλό κι ευγενικό παιδί και τον αγαπούσαν όλοι,

γιατί είχε πάντα κέφι κι έναν καλό λόγο να πει. Παρόλο που ήταν φτωχός, πολύ φτωχός,

ποτέ δεν έχανε την αισιοδοξία του: ακόμα κι όταν είχε φουρτούνα και δεν μπορούσε να

ψαρέψει καθόλου,

ακόμα κι όταν τράβαγε αδειανά τα χιλιομπαλωμένα του δίχτυα, καμιά κουβέντα δεν έβγαινε

από το στόμα του.

Καθόταν μονάχα σ' ένα βράχο στην άκρη της θάλασσας κι έπιανε με την παλιά του κιθάρα να

τραγουδάει.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.129

Page 130: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

eleni_prof

Διάβασε με προσοχή τις προτάσεις που ακολουθούν και υπογράμμισε τις αναφορικές

προτάσεις.

Χώρισε τες σε προσδιοριστικές (Π) και μη προσδιοριστικές (Μ.Π.) και βάλε κόμμα όπου

χρειάζεται:

• Το παιδί αυτό που είδαμε στο μαγαζί είναι ο μικρός αδερφός της Νίκης.

• Το θέαμα που είδαμε χτες ήταν ανεπανάληπτο.

• Θα φορέσει το ωραίο κόκκινο φόρεμα που ακριβοπλήρωσε.

• Δε μου αρέσει ο τρόπος που μιλάς στη θεία σου.

Η βροχή που έπεφτε όλη μέρα είχε πλημμυρίσει την πόλη.

• Ο Δημήτρης ο οποίος έχει μια μικρή κορούλα είναι ο προϊστάμενος μου.

Γράψε τους αριθμούς με γράμματα :

Αριθμοί Απόλυτα αριθμητικά Τακτικά αριθμητικά

3 ………………………………………………..……………………………………………………………………..

9 ……………………………………………………………………………………………………………………….

11 ………………………………………………………………………………………………………………………..

18 ………………………………………………………………………………………………………………………..

39 ………………………………………………………………………………………………………………………..

301 …………………………………………………………………………………………………………………………

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.130

Page 131: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επαναληπτικό 13η Ενότητας – Κατασκευές

Παγκαλάκης Γεώργιος

[Επιλογή ημερομηνί

ας]

Όνομα : ___________________________

1. Να μετατρέψεις τις παρακάτω προτάσεις από ενεργητική σύνταξη σε

παθητική σύνταξη .

Βραχυκύκλωμα προκάλεσε τη φωτιά .

…………………………………………………………………………………………………………………………………

Οι μαθητές κατασκεύασαν ένα χαρταετό .

…………………………………………………………………………………………………………………………………

Οι ιδιοκτήτες του καταστήματος κατέθεσαν την μήνυση .

…………………………………………………………………………………………………………………………………

Ο Λυκειάρχης μοίρασε στους μαθητές την ανακοίνωση .

………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. Να μετατρέψεις την παθητική σύνταξη των προτάσεων σε ενεργητική .

Χαμηλότοκα δάνεια χορηγούνται από πολλές τράπεζες .

…………………………………………………………………………………………………………………………………

Η γειτονιά αναστατώθηκε από τους πυροβολισμούς .

……………………………………………………………………………………………………………………………….

Η πόλη καταστράφηκε από το σεισμό.

…………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσεις το ποιητικό αίτιο όπου

υπάρχει.

Ο πλάτανος ξεριζώθηκε από τον ισχυρό άνεμο.

Από τότε που κάθισαν στο ίδιο θρανίο έγιναν οι καλύτεροι φίλοι.

Η Πομπηία καταστράφηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου Βεζούβιου.

Ο Δημήτρης κουράστηκε από την υπερπροσπάθεια να φτάσει τους άλλους.

/ 12

/ 9

/ 16

/ 100 Βαθμός :

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.131

Page 132: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επαναληπτικό 13η Ενότητας – Κατασκευές

Παγκαλάκης Γεώργιος

[Επιλογή ημερομηνί

ας]

4. Διάβασε με προσοχή τις παρακάτω προτάσεις .Υπογράμμισε μόνο την

αναφορική πρόταση και χώρισέ τις σε ( Π ) προσδιοριστικές ή ( Μ Π )

μη προσδιοριστικές βάζοντας κόμμα όπου χρειάζεται .

Θα φορέσει το ωραίο γαλάζιο φόρεμα που ακριβοπλήρωσε. ( )

Δεν μου αρέσει ο τρόπος που μιλάς στη μάνα σου . ( )

Ο Δημήτρης ο οποίος έχει μια μικρή κορούλα είναι ο προϊστάμενος μου. ( )

Η βροχή που έπεφτε όλη μέρα είχε πλημμυρίσει την πόλη. ( )

Ο Διονύσιος Σολωμός που κατάγεται από τη Ζάκυνθο είναι ο ποιητής του Εθνικού

μας ύμνου. ( )

5. Συμπλήρωσε τα κενά των προτάσεων με την κατάλληλη αναφορική

αντωνυμία .

Συζητήσαμε για τα χρήματα ………………………….. θέλει για να αναλάβει την

εργολαβία .

Οι γείτονες ………………….. μένουν δίπλα μας είναι πολύ περίεργοι άνθρωποι.

Το πανηγύρι γίνεται στην πλατεία του χωριού ………………………… υπάρχει και μια

ξύλινη εξέδρα.

…………………… και να πας εγώ δε θα σε ξεχάσω ποτέ.

6. Συμπλήρωσε τα κενά με ( λ ) ή ( λλ ).

Δεν είναι σωστό να βά…………….εις εναντίον κάποιου χωρίς αποδείξεις.

Η περσινή προσπάθεια που κατέβα……….ε στις εξετάσεις είχε το επιθυμητό

αποτέλεσμα και φέτος είναι φοιτητής στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων .

Μην προσπαθείς συνέχεια να μου επιβά………….εις τη γνώμη σου.

Η Μπαρτσελόνα κατόρθωσε να επιβά………..ει το ρυθμό της και τελικά να

νικήσει την αντίπαλο ομάδα.

Ο δημοσιογράφος σχεδόν εισέβ……….ε στο σπίτι της γριούλας που κέρδισε το

joker .

/ 20

/ 13

/ 18

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.132

Page 133: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Επαναληπτικό 13η Ενότητας – Κατασκευές

Παγκαλάκης Γεώργιος

[Επιλογή ημερομηνί

ας]

Χθες η Χριστίνα χωρίς να το θέλει προσέβα………….ε τον ξάδερφό της με αυτά

που είπε.

Η σχολική μας ομάδα ………………………….. (καταβάλλω) πολύ μεγάλη

προσπάθεια για να καταφέρει να ………………………………(καταβάλλω) την αντίπαλό

της.

▫ Τα μέτρα των Μακεδόνων αυτοκρατόρων ………………………………. (συμβάλλω)

στη μεγάλη ακμή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.

7. Προσπάθησε να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα .

Αριθμοί Απόλυτα αριθμητικά Τακτικά αριθμητικά

Δέκατος ένατος

Εκατόν είκοσι

1000

Πεντακοσιοστός πρώτος

812

8. Ακούω και γράφω (λεξιλόγιο 13ης ενότητας ).

…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

/ 6

/ 6

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.133

Page 134: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ ΠΑΓΩΝΑ

ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Να αναγνωρίσετε τις αναφορικές προτάσεις:

Ένας ζωγράφος τους ταξιδεύει μέσα στους ζωγραφικούς του πίνακες,

όπου ζουν και δραστηριοποιούνται με τη φαντασία τους.

Η κ. Κόρι τους φέρνει σε επαφή με περίεργα γλυκίσματα και έναν

ξάστερο ουρανό με γλυκά αστεράκια, που η ίδια, οι κόρες της και η

Μαίρη κόλλησαν στον ουρανό.

Αυτοί οι υδρατμοί που σχηματίζονται ανεβαίνουν ψηλά και έτσι

γίνονται τα σύννεφα που βλέπουμε στον ουρανό.Μόλις βρεθούν σε μέρος

που κάνει κρύο, τα σύννεφα γίνονται βροχή, χιόνι ή και χαλάζι.

Έκανε ζέστη στο εργαστήριο που ήταν γεμάτο από κομμάτια

μαρμάρου, πηλόχωμα και αμέτρητα εργαλεία εδώ κι εκεί.Ο τρόπος που

άγγιζε το υλικό έμοιαζε με τον πατέρα που αποχαιρετά το παιδί του.Λες

ο Έλληνας να έδωσε ζωή στην πέτρα με τον τρόπο που πάντα τον

εντυπωσίαζε και τον έκανε να αναρωτιέται;

Μέσα σε μια οικογένεια, που ο πατέρας ενδιαφέρεται να κερδίσει

ξεγελώντας τους πελάτες με χαλασμένα αυτοκίνητα, μεγαλώνει η

Ματίλντα. Ένα ευαίσθητο, πανέξυπνο, αξιαγάπητο και συμπονετικό

κορίτσι που ο πατέρας του δεν το υπολογίζει γιατί είναι κορίτσι. Όταν

πηγαίνει στο σχολείο βρίσκει μια καταπληκτική δασκάλα που είναι ο

πρώτος άνθρωπος που την αγκαλιάζει με αγάπη και εμπιστοσύνη. Η

στενή και ζεστή σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στη Ματίλντα και

στη δεσποινίδα Χόνεϊ, τη δασκάλα, που ζει φτωχικά αλλά ανθρώπινα σε

ένα φτωχό καλύβι, οδηγεί, σιγά σιγά και μέσα από απρόοπτα και

περιπέτειες, τη Ματίλντα να γλιτώσει από τους επικίνδυνους γονείς της

και να ζήσει με την δ. Χόνεϊ που ξαναποκτά την περιουσία της, με τη

βοήθεια και της μικρής μας φίλης.

Τότε μια σιωπή σκέπασε εκείνο τον ερημότοπο, όπου δεν υπήρχε ζωή,

δηλαδή τον απονεκρωμένο τόπο. Έκανε τόσο κρύο που δεν ανέπνεε ούτε

μια θλίψη.

Είναι οι περιπέτειες έξι μικρών ηρώων και μιας μεγαλύτερης φίλης

τους που ξεκινούν ένα καλοκαίρι να βρουν ένα χαμένο πολύτιμο

θησαυρό. Όλα ξεκινούν ένα καλοκαίρι που η παρέα μας ξεκινά από τον

Πειραιά για το νησί της Αίγινας με το πλοίο “Καμέλια”.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.134

Page 135: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Ελένη Παρασκευοπούλου

Επαναληπτικές Ασκήσεις

Όνομα:________________________

1. Υπογραμμίστε τα ουσιαστικά και κυκλώστε τα επίθετα στο παρακάτω κείμενο: Η καινούρια χρονιά αρχίζει! Οι μαθητές της πέμπτης τάξης, εφοδιασμένοι με μεγάλες δόσεις ξεκούρασης, αφήνουν πίσω τους τις καλοκαιρινές διακοπές και καλωσορίζουν την σχολική ζωή. Μπορεί το καλοκαίρι να ήταν μια απολαυστική περίοδος ξεγνοιασιάς για αυτούς, όμως σίγουρα απο δω και πέρα τους περιμένουν πολλές και πλούσιες διδακτικές εμπειρίες!

2. Να χωρίσετε τις παρακάτω μετοχές σε παθητική και ενεργητική φωνή: παίζοντας, χαρούμενη, κουρασμένο, γελώντας, επιτυχημένος, κυνηγώντας

Παθητική Φωνή Ενεργητική Φωνή

3. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση το παρακάτω ρήμα: αγαπώ

Ενεστώτας: αγαπώ Συνοπτ. Μέλλοντας:

Παρατατικός: Παρακείμενος:

Αόριστος: Υπερσυντέλικος:

Εξακολ. Μέλλοντας: Συντελ. Μέλλοντας:

4. Συμπληρώνω τα παρακάτω κενά ώστε να προκύψουν ορθογραφικά σωστές λέξεις:

η δημ_ουργ_α του κόσμου η πολυσ_χναστη γ_τονιά η μεγάλη θορυβ_δης πόλη η αναδάσ_ση της πλαγιάς η κ_νωνική εκδ_λωση

ο ευτ_χισμένος γάμος η σ_ναρπαστ_κή ταινία το αξ_χαστο καλοκ_ρι η αυριανή εφ_μερίδα το καλομαγ_ρεμένο κοκκ_νιστό

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.135

Page 136: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

ΓΡΑΠΤΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Ονοματεπώνυμο………………………………………………………………………………………

Ημερομηνία………………………………………………………………………………………………

1. Γράφω τα παρακάτω ρήματα στη φωνή που ανήκουν: χάνομαι, γελώ, παιδεύομαι, νικιέμαι, ρωτώ,

φοβάμαι, νοσταλγώ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ: _________________________________________________

___________________________________________________________________

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ: ___________________________________________________

___________________________________________________________________

2. Αντιστοιχίστε το κατάλληλο πρόσωπο με το κατάλληλο ρήμα:

3. Να μετατρέψεις τις προτάσεις από την Ενεργητική Φωνή στην Παθητική Φωνή.

Α)Ο ξυλοκόπος κόβει ξύλα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Β)Ο αέρας σκίζει τα πανιά.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΠΡΟΣΩΠΑ ΡΗΜΑΤΑ

εγώ τιμωρούμαστε

εσύ ρίχνετε

αυτός –η –ο γελώ

εμείς διαβάζει

εσείς βρίσκεσαι

αυτοί –ες – α διώχνονται

νικιούνται

αγαπάτε

ρωτούν

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.136

Page 137: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γ)Η Βουλή ψηφίζει τους νόμους.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Δ)Η γιαγιά ετοιμάζει το τραπέζι.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Να μετατρέψεις τις προτάσεις από την Παθητική Φωνή στην Ενεργητική Φωνή.

Α)Το ποντίκι τρώγεται από τη γάτα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Β)Ο τοίχος γκρεμίζεται από τους εργάτες.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Γ)Ο μαθητής διδάσκεται από το δάσκαλο.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Δ)Οι ασκήσεις γράφονται από το Γιώργο.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Να μεταφέρεις τις προτάσεις από τον Ενεστώτα σε Παρατατικό και Αόριστο.

Η Μαρία ζωγραφίζει ένα λουλούδι.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Η γιαγιά διαβάζει παραμύθια στα παιδιά.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Τα αγόρια παίζουν ποδόσφαιρο.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

marianthoula

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.137

Page 138: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Χρυσάνθη Διαμαντίδου

Διαμαντίδου Χρυσάνθη ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ 13 1. Να χαρακτηρίσεις τα ρήματα του κειμένου που υπογραμμίζονται ως αμετάβατα ή μεταβατικά και να βρεις τα υποκείμενα τους καθώς και τα αντικείμενα των μεταβατικών, συμπληρώνοντας τον παρακάτω πίνακα. Μερικές ηλιαχτίδες τρύπωσαν στο σιδερένιο σπιτάκι και φώτισαν το πρόσωπο ενός νεαρού άντρα. Αυτός χασμουρήθηκε με απόλαυση και άνοιξε τα μάτια του. Κοίταξε γύρω του, τον σκοτεινό χώρο. Δεν ήταν εκεί που περίμενε να είναι. Το τελευταίο πράγμα που θυμόταν ήταν ότι είχε πέσει για ύπνο στο υπέρδιπλο κρεβάτι του τζετ του, έχοντας πιει λίγη σαμπάνια για να γιορτάσει μια μεγάλη συμφωνία εκατομμυρίων. Τώρα ήταν δεμένος πάνω σ’ ένα πέτρινο κρεβάτι. Σίγουρα ονειρευόταν ακόμη… Έκλεισε τα μάτια του και τα ξανάνοιξε. (Άρης Δημοκίδης, 2009, Αόρατοι Ρεπόρτερ, Μεταίχμιο)

Μεταβατικά ρήματα

Αμετάβατα ρήματα

Υποκείμενο Αντικείμενο

2. Να μετατρέψεις τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων από ενεργητική σε παθητική - Ο Αλεξίου είχε ανακαλύψει κάτι σημαντικό. _____________________________________________________ - Η Ελένη είκοσι λεπτά αργότερα έγραφε ένα μεγάλο μήνυμα στο κομπιούτερ της. _____________________________________________________ - Ο Φίλιππος τύπωσε τα άρθρα με τις νέες έρευνες. _____________________________________________________ 3. Να μετατρέψεις τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων από παθητική σε ενεργητική

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.138

Page 139: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Χρυσάνθη Διαμαντίδου

- Η πόρτα ανοίχτηκε από τον ψηλό άντρα.

- Αυτή τη στιγμή η είδηση διαβάζεται από το δημοσιογράφο. _____________________________________________________ - Πολλές προτάσεις έχουν απορριφθεί από τους Αόρατους Ρεπόρτερς. _____________________________________________________ 4. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με το σωστό τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση :

- Χθες στη συνεδρίαση προσπάθησε να ---------------(επιβάλλω) την άποψη της.

- Πότε η τηλεόραση θα ----------------(προβάλλω) τη συνέντευξη των παιδιών του σχολείου μας;

- Η αεροπορική εταιρία-----------------(αναβάλλω) την πτήση λόγω κακοκαιρίας.

- Η γιαγιά μου κάθε μέρα ξυπνάει πριν----------------(ανατέλλω) ο ήλιος.

5. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με το κατάλληλο απόλυτο ή τακτικό αριθμητικό:

- Είχαν περάσει--------(3) ώρες και------------------(19) λεπτά χωρίς να δώσει κανένα σημάδι ζωής.

- Τα γραφεία της εταιρίας ηλεκτρισμού βρίσκονται στον --------------------------( 54) όροφο.

- Το σχολείο μας πήρε το ----------------(1) βραβείο ζωγραφικής ανάμεσα σε --------------------------------------- (124) σχολεία.

6. Στις παρακάτω φράσεις να βρεις το ρήμα και το αντικείμενο ή κατηγορούμενο. Μετά άλλαξε ρούχα. Έπρεπε να γίνει χαριτωμένη, γλυκιά, υπεράνω πάσης υποψίας. ΡΗΜΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ

Υπογραφή κηδεμόνα

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.139

Page 140: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ ΠΑΓΩΝΑ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

Να μετατρέψεις την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

1. ο δάσκαλος διδάσκει το μαθητή –

2. ο παπάς χτυπά την καμπάνα –

3. ο πραματευτής στρώνει το εμπόρευμα –

4. η μαμά τακτοποιεί το δωμάτιο –

5. η γιαγιά ταΐζει τα ζώα –

6. το παιδί ανακαλύπτει μια κρυψώνα –

7. ο μπαμπάς φτιάχνει τη βρύση –

8. ο αγρότης ραντίζει το αμπέλι –

9. η μηχανικός σχεδιάζει το σπίτι –

10. η οπτικός διορθώνει τα γυαλιά –

Να μετατρέψεις την παθητική σύνταξη σε ενεργητική:

1. το παιδί εγγράφεται από το σύλλογο –

2. ο ποδοσφαιριστής εξαγοράζεται από την ομάδα –

3. το περιβάλλον καταστρέφεται από τους ανθρώπους –

4. το ποντίκι τρώγεται από τη γάτα –

5. ο τοίχος γκρεμίζεται από τους εργάτες –

6. το έδαφος σκάβεται από τη φαγάνα –

7. η χορεύτρια υψώνεται από τον χορευτή –

8. η εκδρομή οργανώνεται από τα παιδιά –

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.140

Page 141: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

eleni_prof

ΕΝΟΤΗΤΑ 13 - ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

Ονοματεπώνυμο :…………………………………………………

Μετάτρεψε τη σύνταξη των προτάσεων από ενεργητική σε παθητική:

α Το φίδι δάγκωσε τον ορειβάτη.

…………………………………………………………………………………………………………………………

ρ. Το χαλάζι τρύπησε τη στέγη του σπιτιού.

………………………………………………………………………………………………………………………..

γ. Το δικαστήριο τιμώρησε τον ένοχο.

………………………………………………………………………………………………………………………..

δ. Οι μαθητές έλυσαν τις ασκήσεις.

…………………………………………………………………………………………………………………….….

ε. Ο καθηγητής διόρθωσε την έκθεση.

………………………………………………………………………………………………………………….……

στ. Οι ακτίνες του ήλιου φώτισαν όλη τη γη.

………………………………………………………………………………………………………………………..

ζ Το ταξιδιωτικό γραφείο οργάνωσε την εκδρομή.

…………………………………………………………………………………………………………………………

η. Ένας κύριος βρήκε την ομπρέλα μου.

………………………………………………………………………………………………………………………….

θ. Η μητέρα ετοίμασε το γεύμα.

………………………………………………………………………………………………………………………….

Μετάτρεψε τη σύνταξη των προτάσεων από παθητική σε ενεργητική:

α. Το χριστουγεννιάτικο δέντρο στολίστηκε από τα παιδιά.

…………………………………………………………………………………………………………………………….

β. Τα παλιά χαρτόνια πετάχτηκαν από τους μαθητές του σχολείου στον

κάδο ανακύκλωσης.

…………………………………………………………………………………………………………………………….

γ. Το έδαφος σκεπάστηκε από ένα παχύ στρώμα χιονιού.

……………………………………………………………………………………………………………………………

δ. Οι ποδοσφαιριστές κουράστηκαν από τον δύσκολο αγώνα.

…………………………………………………………………………………………………………………………..

ε. Το τραπέζι ετοιμάστηκε και στρώθηκε από τα παιδιά.

…………………………………………………………………………………………………………………………..

στ. Οι λαγοί κυνηγιούνται από τα γεράκια.

…………………………………………………………………………………………………………………………..

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.141

Page 142: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

eleni_prof

ζ Οι άνθρωποι κουράζονται από την καθημερινή εργασία.

…………………………………………………………………………………………………………………………..

η Ο ουρανός σκεπάστηκε από μαύρα, βαριά σύννεφα.

…………………………………………………………………………………………………………………………..

θ. Τα οπωροφόρα δέντρα καταστράφηκαν από το χιόνι.

…………………………………………………………………………………………………………………………..

Μετάτρεψε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και το αντίστροφο,

κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές:

α. Ο διευθυντής του σχολείου έδωσε βραβεία στους άριστους μαθητές.

………………………………………………………………………………………………

β. Η κυκλοφορία ρυθμίστηκε από τους τροχονόμους.

…………………………………………………………………………………………………………………………

γ. Για δεύτερη τετραετία οι πολίτες του δήμου ψήφισαν τον ίδιο δήμαρχο.

………………………………………………………………………………………………………………………….

δ. Τα σωστικά συνεργεία απεγκλώβισαν τον τραυματισμένο οδηγό και του πρόσφεραν τις

πρώτες βοήθειες.

………………………………………………………………………………………………………………………….

Σης παρακάτω προτάσεις ξεχώρισε το ποιητικό αίτιο από τους επιρρηματικούς

προσδιορισμούς τόπου ή χρόνου:

α Ξεκίνησα από την Αθήνα να πάω στο χωριό. (.................................)

β. Ο περαστικός χτυπήθηκε από το αυτοκίνητο. (.................................)

γ. Οι ανειλικρινείς άνθρωποι απορρίπτονται από εμάς. (.................................)

δ. Οι ασθενείς θεραπεύονται από τους γιατρούς. (.................................)

Ε. Η νοσοκόμα φρόντιζε τους αρρώστους από νωρίς το πρωί. (.................................)

στ. Η θεία μου ήταν αγαπητή από όλους. (.................................)

Συμπλήρωσε το ποιητικό αίτιο των προτάσεων:

α Το αεροσκάφος καταρρίφθηκε ..............................................................

β. Το ρεύμα κόπηκε ....................................................................................

γ. Το καμπαναριό της εκκλησίας χτυπήθηκε .........................................

δ. Οι φόροι επιβάλλονται ...........................................................................

ε. Τα βιβλία γράφτηκαν...............................................................................

στ. Οι άρρωστοι δέχονται περιποιήσεις …………………………………

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.142

Page 143: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

ΦΡΥΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

« Ας τραγουδήσω κι ας χαρώ, ας παίξω κι ας γελάσω... 13. ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Γλώσσα μου, γλυκιά μου γλώσσα, άνοιξε, πες μας καμπόσα...» ( στίχοι δημοτικών τραγουδιών )

ΓΛΩΣΣΑ Ε΄ ΤΑΞΗΣ

Γραπτή δοκιμασία τ….. μαθητ……. ………………………………………….

Α. Ακούω και γράφω: ………………………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………... Β. Μετατρέπω την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και την παθητική σε ενεργητική.

Επίσης, υπογραμμίζω το ποιητικό αίτιο:

Ο μαθητής λύνει τις ασκήσεις των μαθηματικών.

………………………………………………………………………………………………………………...

Το γεφύρι γκρεμίστηκε από το δυνατό σεισμό.

………………………………………………………………………………………………………………...

Τα οργωμένα χωράφια ποτίστηκαν από τη βροχή.

………………………………………………………………………………………………………………...

Οι εργάτες κατασκευάζουν όλα τα μικρά και μεγάλα έργα.

………………………………………………………………………………………………………………...

Τα παιδιά συνοδεύονταν στην εκδρομή από τη δασκάλα.

………………………………………………………………………………………………………………...

Ο πελαργός έστησε τη φωλιά στο καμπαναριό της εκκλησίας.

………………………………………………………………………………………………………………...

Η γη φωτίζεται και ζεσταίνεται από τον υπέρλαμπρο ήλιο.

………………………………………………………………………………………………………………...

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.143

Page 144: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

ΦΡΥΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Γ. Βρίσκω στις παρακάτω προτάσεις τα ρήματα, τα υποκείμενα, τα αντικείμενα και

τα κατηγορούμενα:

Το τοπίο ήταν πανέμορφο. Ο Αλέξανδρος ονομάστηκε μέγας.

Η γιαγιά φροντίζει τις γλάστρες. Η φωτιά έκαψε το δάσος.

Ο δάσκαλος φαίνεται αυστηρός. Η πέτρα έσπασε το τζάμι.

Δ. Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας το ρήμα της παρένθεσης στον

κατάλληλο χρόνο:

Ο θείος μου……………………………… (αναβάλλω) χθες το ταξίδι του για λόγους υγείας και

……………………………… (μεταβάλλω) το πρόγραμμά του.

Πέρυσι ……………………………(καταβάλλω) ελάχιστη προσπάθεια.

Υποσχέθηκε ότι στο μέλλον……………………………(αποβάλλω) τις κακές συνήθειες.

Ο Αχελώος ποταμός …………………………… (εκβάλλω) στο Ιόνιο πέλαγος.

Ο υπάλληλος …………………………… (υποβάλλω) αίτηση για σύνταξη.

Ο Γιώργος …………………………… (συμβάλλω) συνεχώς στην πρόοδο του συλλόγου.

Η εφημερίδα είχε…………………………… (προβάλλω) το σοβαρό αυτό θέμα.

Η Γεωργία θέλει πάντα να ……………………………(επιβάλλω) τη γνώμη της.

Η μητέρα διαρκώς μας …………………………… (περιβάλλω) με την αγάπη της.

Ε. Συμπληρώνω τον πίνακα με τα αριθμητικά:

Αριθμοί Απόλυτα αριθμητικά Τακτικά αριθμητικά

9

14

35

42

68

99

123

ΣΤ. Γράφω τις προτάσεις στην προστακτική:

Να τοποθετήσετε τα βιβλία στη θέση τους. ………………………………………………………………………………………………………………...

Να τακτοποιήσετε τα εργαλεία στην εργαλειοθήκη. ………………………………………………………………………………………………………………...

Να κατασκευάσετε ένα τρίγωνο και να μετρήσετε τις γωνίες του. ………………………………………………………………………………………………………………...

Να μαζέψετε και να πετάξετε ό,τι είναι άχρηστο. …………………………………………………………………………………………………………... Ι. Φ.

Ρήμα Υποκείμενο Αντικείμενο Κατηγορούμενο

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.144

Page 145: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γκουτσίδης Αντώνιος

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΕΝΟΤΗΤΑ 13η – ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ___________________________________________________________________

1. Συμπληρώστε τις παρακάτω λέξεις με ι, η, υ, ει ή οι:

Ανάξ__ος, ακίν__τος, α__κίνητος, α__θαλής, διχόν__α, δ__στ__χία, αλλ__λογραφ΄__α, __μισφαίριο,

__μ΄__θεος, π__ροσβέστ__ς, τα__λέφωνο, τ__λεόραση, ευτ__χία, αμφ΄__β__ο, αρχ__στράτ__γος.

2. Διορθώστε τις παρακάτω λέξεις:

ομώφονος: ___________ εικοδομή: ___________ σησκευάζω: ___________

αλαγγή: ___________ σίνδεση: ___________ δηασκευή: ___________

γένηση: ___________ πάνθαιο: ___________ επισκεβή: ___________

3. Να μετατρέψετε τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων από ενεργητική σε παθητική και το α-

ντίστροφο:

Α) Ο διευθυντής υπέγραψε την επιστολή.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Β) Η μητέρα τιμώρησε αυστηρά το παιδί.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Γ) Ο Λουκάς ορίστηκε επιμελητής της τάξης από το δάσκαλο.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Δ) Ο δικηγόρος τακτοποίησε αμέσως το θέμα που προέκυψε.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ε) Το νομοσχέδιο δεν ψηφίστηκε από τους βουλευτές.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Στ) Το αεροπλάνο προσγειώθηκε με δυσκολία από τον πιλότο.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Να χαρακτηρίσετε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων ως μεταβατικά ή αμετάβατα:

Α) Οι αγρότες θερίζουν τα χωράφια τον Ιούνιο. (______________)

Β) Η Μαρία γυμνάζεται στο γυμναστήριο όλη τη μέρα. (______________)

Γ) Ο τσοπάνης έβοσκε τα πρόβατα. (______________)

Δ) Το μωρό ξύπνησε κλαίγοντας. (______________)

Ε) Μόλις χτύπησε το κουδούνι, το σχολείο άδειασε. (______________-______________)

Στ) Πάντα επιδίωκε το συμφέρον μας. (______________)

Ζ) Μην αφήνεις το άγχος να σε κυριεύει. (______________-______________)

5. Να υπογραμμίσετε τις αναφορικές προτάσεις και να τις χαρακτηρίσετε ως προσθετικές ή προσ-

διοριστικές:

Α) Αγαπάει πολύ τη μητέρα της, που είναι άρρωστη τα τελευταία χρόνια. (______________)

Β) Δεν εγκρίνω τα μέσα που χρησιμοποιεί για να πετύχει το σκοπό του. (______________)

Γ) Ο κος Αποστόλου, που είναι ο διευθυντής της εταιρείας, λείπει στο εξωτερικό για δουλειές.

(______________)

Δ) Δεν ξεχνώ ποτέ τους ανθρώπους που με βοήθησαν. (______________)

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.145

Page 146: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Γκουτσίδης Αντώνιος

Ε) Θα φορέσω το καινούργιο μου φόρεμα, που αγόρασα στη Ρώμη. (______________)

6. Γράψτε με μια σύνθετη λέξη τα παρακάτω αριθμητικά:

Α) ένας και μισός χρόνος: ______________________________

Β) μία και μισή σελίδα: ______________________________

Γ) τρεις και μισός μήνες: ______________________________

Δ) πέντε και μισή μέρες: ______________________________

Ε) δύο και μισό λεπτά: ______________________________

Στ) τέσσερις και μισή πιθαμές: ______________________________

Ζ) οχτώ και μισό μέτρα: ______________________________

7. Συμπληρώστε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με το κατάλληλο απόλυτο ή τακτικό αριθμητι-

κό:

Α) Του το έχω πει __________ (3) φορές και δεν το έχει καταλάβει.

Β) Ο αθλητής, ύστερα από ________ (2) ώρες, ____________ (40) λεπτά και ______________ (33)

δευτερόλεπτα, κατάφερε να τερματίσει ____________ (2).

Γ) Θα βρεις περισσότερες πληροφορίες στον ______________________ (26) τόμο της εγκυκλοπαίδει-

ας στην ____________________ (74) σελίδα.

Δ) Ο Γιώργος μπήκε ____________ (1) στη σχολή που ήθελε γράφοντας ____________ (20) σε όλα τα

μαθήματα.

Ε) Σήμερα θα γίνει η κλήρωση των ____________ (4) ομάδων που θα παίξουν στους ημιτελικούς αγώ-

νες.

Στ) Μια ομάδα μπάσκετ αποτελείται από ____________ (5) παίκτες, ενώ μια ομάδα ποδοσφαίρου

αποτελείται από ____________ (11) παίκτες.

8. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με το σωστό τύπο των ρημάτων που βρί-

σκονται στην παρένθεση:

Α) Κατάφερε τελικά να ______________ (επιβάλλω) την άποψή του στο συμβούλιο.

Β) Προσπαθήστε να ______________ (παραβάλλω) τα δύο κείμενα, για να δείτε τις ομοιότητες και τις

διαφορές τους.

Γ) Ο άντρας της την ______________ (προσβάλλω) συνεχώς μπροστά σε ξένους.

Δ) Κατόρθωσαν να ______________ (καταβάλλω) τις δυνάμεις του εχθρού.

Ε) ______________ (καταβάλλω) μεγάλες προσπάθειες για να πετύχουν το σκοπό τους.

Στ) Υποσχέθηκε πως αυτή τη φορά θα ______________ (συμβάλλω) στην κοινή προσπάθεια.

Ζ) Ο αδερφός της πάντα ______________ (προβάλλω) αντιρρήσεις πάνω σ’ αυτό το θέμα.

9. Γράψτε τα συνθετικά των παρακάτω σύνθετων λέξεων:

Α) αυτοέλεγχος: ________+________

Β) αρχιερέας: ________+________

Γ) συγκάτοικος: ________+________

Δ) τηλεπαρουσιαστής: ________+________

Ε) αθάνατος: ________+________

Στ) υποδιευθυντής: ________+________

Βαθμός

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.146

Page 147: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παρασχίδου Ελένη

Χειροτεχνίες για το Πάσχα

Στεφάνι με αβγά

Μ αυτή τη χειροτεχνία μπορεί να

απασχοληθεί ολόκληρη η οικογένεια

γιατί το στεφάνι αποτελείται από 6

ζωγραφισμένα αβγά. Το στεφάνι είναι

πολύ όμορφο όταν τα χρώματα των

αβγών ταιριάζουν μεταξύ τους. Όταν

το δούμε κρεμασμένο θα καταλάβου-

με ότι άξιζε τον κόπο που κάναμε για

να το φτιάξουμε.

1. Ζωγραφίζουμε τα αβγά, τα οποία

έχουμε αδειάσει και τα ψεκάζουμε με

βερνίκι (πώς αδειάζουμε τα αβγά

βλέ-

πε σελίδα 92).

2. Ζωγραφίζουμε τις ξύλινες χάντρες

με χρώματα που να ταιριάζουν σ' αυ-

τά των αβγών και τις ψεκάζουμε με

βερνίκι.

3. Τοποθετούμε έτσι τα αβγά στο

σύρμα ώστε ανάμεσα τους να βάζου-

με 2-3 χάντρες. Στο τέλος, δεξιά και

αριστερά υπάρχει από μία χάντρα.

Κρατάμε ένα αβγό για να το βάλουμε

στη μέση του στεφανιού,

4. Γυρίζουμε με την πένσα τις δύο

άκρες του σύρματος τη μία μέσα στην

άλλη (βλέπε εικόνα). Από κει

περνάμε

μια μακριά κλωστή από την οποία θα

κρεμάσουμε το στεφάνι.

5. Καλύπτουμε τις άκρες του σύρμα-

τος με τα κλαδάκια. Μερικά από αυτά

τα στερεώνουμε με λίγο σύρμα για

λουλούδια.

6. Φτιάχνουμε τη μεταξωτή

κορδέλα

φιόγκο και τη στερεώνουμε με

σύρμα

για λουλούδια στο στεφάνι.

7. Τοποθετούμε στο τελευταίο αβγό

μια κλωστή (βλέπε σελίδα 92). Το

δέ-

νουμε σε ένα κλαδάκι, έτσι ώστε να

κρέμεται στη μέση του στεφανιού.

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΣ Ενότητα "Κατασκευές"

Ονοματεπώνυμο:_________________________________

Ημερομηνία: __________________________________

Ασκήσεις

1) Να βρείτε και να γράψετε τα υλικά της παρακάτω κατασκευής

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.147

Page 148: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παρασχίδου Ελένη

2)Μετατρέπουμε τις παραπάνω οδηγίες από ενεργητική σε παθητική φωνή.

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

3)Στο παρακάτω κείμενο βρίσκουμε τα μεταβατικά ρήματα και τα αντικείμενα τους

και τα τοποθετούμε στον πίνακα που ακολουθεί.

"… Έτρεξε στο σπίτι του κι άρχισε να ψάχνει στο μπαούλο. Μετά από λίγο κοιτάχτηκε στον

καθρέφτη. Είχε φορέσει ένα σκούρο καφέ πουκάμισο που το είχε παραγεμίσει με κουρέλια για να

φαίνεται χοντρός σαν αγριογούρουνο. Στο στόμα του είχε στερεώσει δεξιά και αριστερά δύο

μαχαίρια σαν χαβλιόδοντες.

Έφτασε στο σπίτι του Σπύρου του αγριογούρουνου και χτύπησε το κουδούνι. Το αγριογούρουνο

άνοιξε την πόρτα. ……." Τι κι αν είμαι ασβός; Μάιρα Παπαθανασοπούλου

Υλικά κατασκευής στεφανιού

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.148

Page 149: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παρασχίδου Ελένη

Μεταβατικά ρήματα Αντικείμενα

4)Βρίσκουμε τις αναφορικές προτάσεις και τις χωρίζουμε σε προσδιοριστικές και

προσθετικές.( Βάζουμε κόμμα όπου χρειάζεται)

Ανέβηκα στο ασανσέρ που ήταν στο ισόγειο και πήγα στον έκτο όροφο.

Χτύπησα την πόρτα που βρισκόταν απέναντι μου.

Μου άνοιξε ένας κύριος ο οποίος ήταν αξύριστος .

Μου είπε όσα ήξερε για το ατύχημα και μου έδωσε ένα σχέδιο του δωματίου που ήταν

ακατάστατο.

Μόλις τελείωσε η συνάντησή μας που κράτησε μισή ώρα ,αποχαιρετιστήκαμε και έφυγα.

Προσδιοριστικές προτάσεις Προσθετικές προτάσεις

5)Αναλύουμε τις παρακάτω λέξεις στα συνθετικά τους

πρόσκληση:_______________________________________

επιτυχία :________________________________________

υπόγειο:_________________________________________

περίμετρος :______________________________________

αναβολή :________________________________________

είσοδος:_________________________________________

συμπέθερος :______________________________________

καλή επιτυχία!!

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.149

Page 150: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

ΛΑΜΠΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΣ - ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΟΝΟΜΑ: …………………….. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: …………..

1. Να μετατρέψεις τη σύνταξη των προτάσεων από ενεργητική σε παθητική και αντίστροφα:

Η επιτροπή αποτελείται από εξαιρετικούς επιστήμονες.

………………………………………………………………………

Η Ελλάδα κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους. ……………………………………………………………………….

Η γη θερμαίνεται από τον ήλιο.

………………………………………………………………………

Το 1204 οι Σταυροφόροι κατέκτησαν την Κωνσταντινούπολη.

…………………………………………………………………….

Ο σεισμός προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στην πόλη.

………………………………………………………………….. Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος δημιούργησαν το σλαβικό αλφάβητο.

………………………………………………………………………….

2. Να χαρακτηρίσεις συντακτικά τις λέξεις με τα έντονα γράμματα:

Ο δικαστής έμεινε ανέκφραστος. Την κυκλοφορία ρυθμίζουν οι φωτεινοί σηματοδότες. Ο θείος μου στάθηκε τυχερός.

…………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………….

3.Να γράψεις με μια σύνθετη λέξη τα παρακάτω αριθμητικά:

μία και μισή σελίδα …………………………………. τρεις και μισός μήνες ………………………………….

δυο και μισό λεπτά ……………………………………

τέσσερις και μισή ώρες …………………………………….

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.150

Page 151: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

ΛΑΜΠΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ

4.Να γράψεις το ρήμα συμβάλλω σε όλους τους χρόνους:

Ενεστώτας …………………………..

Παρατατικός ……………………………… Αόριστος ……………………………

Εξακ. Μέλλοντας …………………………… Συν. Μέλλοντας ……………………………… Παρακείμενος ……………………………….

Υπερσυντέλικος …………………………… Συντ. Μέλλοντας ……………………………..

5.Να υπογραμμίσεις την απάντηση που θεωρείς σωστή:

Διαρκώς προσπαθεί να ……………… τη γνώμη του.

α) επιβάλλει β)επιβάλει

Οι εκπρόσωποι των εταιρειών είπαν πως αυτή τη φορά θα ……….

κι αυτοί στη συγκράτηση των τιμών.

α) συμβάλλουν β) συμβάλουν

Συνεχώς ………… την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων.

α) αναβάλλουν β) αναβάλουν

6. Διάβασε το παρακάτω άρθρο και απάντησε στις ερωτήσεις:

α)Ποια είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά του Μπουρτζ Ντουμπάι;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.151

Page 152: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

ΛΑΜΠΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ

β) Ποια άλλα σημαντικά έργα έχουν γίνει στο Ντουμπάι σύμφωνα με το άρθρο και ποιο θεωρείς εσύ πιο σημαντικό;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.152

Page 153: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παπαζήσης Χρήστος

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

13ης

ενότητας

Μια από τις μεγαλύτερες εφευρέσεις του ανθρώπου, που συνέβαλε καθοριστικά

στην εξέλιξη του πολιτισμού του, ήταν ο τροχός. Στην απλή μορφή του ο τροχός έχει

ηλικία 5000 χρόνων περίπου. Αυτοί που τον επινόησαν κατοικούσαν πιθανότατα στην

Μεσοποταμία. Πήραν τρία μαδέρια (χοντρές σανίδες) και τα πελέκησαν έτσι ώστε να

ταιριάζουν μεταξύ τους και να σχηματίζουν έναν κύκλο. Ένωσαν τα μαδέρια με ξύλινες

ή μεταλλικές τραβέρσες (δοκάρια που συνδέονται μεταξύ τους). Άνοιξαν μια τρύπα στο

μεσαίο μαδέρι, για να περνά ο άξονας.

Ο τροχός γρήγορα τελειοποιήθηκε. Λένε πως Αιγύπτιοι σιδεράδες σκέπασαν τα

μαδέρια με σιδερένιες πλάκες, οι οποίες όμως γρήγορα εγκαταλείφθηκαν, αφού με την

προσθήκη τους επιβαρυνόταν ο τροχός.

Ο τροχός με ακτίνες στοίχιζε περισσότερο, οι άμαξες, όμως, έτρεχαν πιο

γρήγορα. Τα κύρια μέρη του τροχού είναι: α) το κεφαλάρι, κομμάτι από ξύλο

πελεκημένο (σε σχήμα κυλινδρικό), με μια τρύπα στην μέση για τον άξονα και μικρές

υποδοχές για τις αχτίνες, β) μια ξύλινη στεφάνη (ζάντα), με υποδοχές επίσης για τις

αχτίνες, γ) η σιδερένια (εξωτερική) στεφάνη (ζάντα) και δ) τέσσερις ως οχτώ αχτίνες

που είχαν το ίδιο μήκος και εφάρμοζαν στο κεφαλάρι και την ξύλινη στεφάνη.

Αφού εφευρέθηκε, ο τροχός διαδόθηκε σιγά σιγά σ’όλον τον κόσμο. Ο πιο σύγχρονος

τροχός είναι των αυτοκινήτων με τα φουσκωμένα λάστιχα.

Το πόσο σημαντικός είναι ο τροχός το αντιλαμβανόμαστε αμέσως αν

φανταστούμε τι θα γινόταν στην περίπτωση που όλα όσα κινούνται με τροχούς

σταματούσαν για μια στιγμή. Τότε θα βρισκόμαστε σ’έναν κόσμο όπου τα μεταφορικά

μέσα θα ακινητοποιούνταν, τα μηχανήματα θα σταματούσαν να λειτουργούν και η

επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους θα ατονούσε. Κι όλα αυτά θα συνέβαιναν γιατί

ο τροχός δεν είναι απλός το εξάρτημα μιας άμαξας ή ενός αυτοκινήτου στο οποίο

πηγαίνει αυτόματα τι μυαλό μας μόλις ακούμε τη συγκεκριμένη λέξη, αλλά κάτι

περισσότερο: είναι στοιχειώδες χαρακτηριστικό για τις τροχαλίες και τα γρανάζια,

οπότε είναι βασικό συστατικό στοιχείο κάθε είδους μηχανημάτων. Η μηχανική,

επομένως, η βιομηχανία, η συγκοινωνία, όλα οφείλουν την ανάπτυξή τους στον τροχό.

1. Να απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις:

Πότε και από ποιους εφευρέθηκε ο τροχός;

Πώς είναι φτιαγμένες οι ρόδες ενός ποδηλάτου; Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές έχουν με τον τροχό με αχτίνες που περιγράφεται στο

κείμενο;

Ποια είναι η σημασία του τροχού στην ανάπτυξη του πολιτισμού;

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.153

Page 154: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παπαζήσης Χρήστος

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………….

2. Στο τμήμα του κειμένου «Πήραν τρία μαδέρια ……………….. για να περνά ο

άξονας» περιγράφεται ο τρόπος κατασκευής ενός τροχού. Να ξαναγράψετε το

κείμενο αυτό δίνοντας τις ίδιες οδηγίες με τα ρήματα το β΄ πληθυντικό πρόσωπο

της προστακτικής αορίστου:

Πάρτε τρία μαδέρια …………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………..

3. Στο ίδιο τμήμα του κειμένου να χαρακτηρίσετε τα ρήματα ως μεταβατικά ή

αμετάβατα και να βρείτε τα υποκείμενά τους, καθώς και τα αντικείμενα αυτών

που είναι μεταβατικά, συμπληρώνοντας τον παρακάτω πίνακα:

ρήμα μεταβατικά ή

αμετάβατα

υποκείμενο Αντικείμενο

4. Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη του παρακάτω κειμένου σε ενεργητική.

Ο τροχός επινοήθηκε από αυτούς που κατοικούσαν στη Μεσοποταμία πριν από 5000

χρόνια. Γρήγορα τελειοποιήθηκε και κάποια στιγμή, μάλιστα, προστέθηκαν

σιδερένιες πλάκες πάνω του από Αιγύπτιους σιδεράδες. Αυτές, όμως,

εγκαταλείφθηκαν, αφού με την προσθήκη τους επιβαρυνόταν ο τροχός.

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.154

Page 155: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Παπαζήσης Χρήστος

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………….

5. Αφού μεταφέρετε τα υπογραμμισμένα ρήματα του κειμένου στο πρώτο ενικό

πρόσωπο του ενεστώτα και τα υπογραμμισμένα σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα

στην ονομαστική ενικού, να γράψετε τα συνθετικά τους μέρη και να βρείτε λέξεις

που να ανήκουν στην ίδια οικογένεια.

ρήματα – ουσιαστικά -

επίθετα

συνθετικά μέρη οικογένεια λέξεων

1)

2)

3)

4)

5)

6)

7)

8)

6. Να βρείτε τις αναφορικές προτάσεις του κειμένου και να τις χαρακτηρίσετε ως

«προσδιοριστικές» ή «μη προσδιοριστικές».

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………..

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.155

Page 156: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ ΠΑΓΩΝΑ

ΜΕ ΕΝΑ Ή ΜΕ ΔΥΟ Λ;

Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με το ρήμα βάλλω προσέχοντας πότε

χρειάζεται ένα και πότε δύο λάμδα:

αποφάσισε τελευταία στιγμή να το ταξίδι του.(αναβάλλω,

ενεστ.)

αύριο το επίδομα της σύνταξης.(καταβάλλομαι,

συνοπ. μέλλ.)

πρόστιμο 50 € γιατί δεν φορούσε ζώνη.(καταβάλλω,

αόρ.)

αναγκάστηκε χθες να σε κάποιον τιμωρία.(επιβάλλω,

υποτ.αορ.)

όλο το βράδυ οι Ιρακινοί ισχυρή αντίσταση

(προβάλλω, παρατ.)

έχω πολλές φορές τα χαρτιά μου για να βρω

δουλειά.(υποβάλλω, παρακ.)

ο παππούς όλο τον κήπο με δέντρα.(περιβάλλω,

υπερσ.)

ως το 2010 η χώρα μας όλο το πρόστιμο που της

η Ευρωπαϊκή Ένωση.(καταβάλλω, συντ. μέλλ., επιβάλλω, αόρ.)

δεν θέλω να αλλά τα πήγες περίφημα στην

γυμναστική!(υπερβάλλω, ενεστ. υποτ.)

αν αυτός λέει όλη την αλήθεια για το

ατύχημα.(αμφιβάλλω, ενεστ.)

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.156

Page 157: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

eva-edu

Ρήμα Ουσιαστικό

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

κατασκευάζω κατασκευάζομαι κατασκευή, κατασκευαστής

πλένω

ντύνω

κουράζομαι

βάφομαι

τρέφω

χτενίζομαι

Πώς μετατρέπουμε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική

Το ρήμα από ενεργητικό γίνεται παθητικό.

Το αντικείμενο γίνεται υποκείμενο (σε ονομαστική πτώση).

Το υποκείμενο γίνεται ποιητικό αίτιο (πρόθεση από και πτώση αιτιατική).

Πώς μετατρέπουμε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική

Το παθητικό ρήμα γίνεται ενεργητικό.

Το ποιητικό αίτιο γίνεται (χωρίς την πρόθεση) υποκείμενο (σε ονομαστική πτώση).

Το υποκείμενο γίνεται αντικείμενο (σε αιτιατική πτώση).

Η καθαρίστρια καθάρισε το σπίτι ……………………………………………....................

Η μαμά άπλωσε τα ρούχα ………………………………………………………………..

Συμπλήρωσε τον πίνακα

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.157

Page 158: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

eva-edu

Αναφορικές προτάσεις

Υπογράμμισε τις αναφορικές προτάσεις

Χθες το βράδυ είδα μια ταινία στην τηλεόραση η οποία έδειχνε τη ζωή ενός μουσικού. Ο

μουσικός ο οποίος ζούσε στην Αμερική ήταν πλούσιος αλλά μια μέρα έχασε όλα του τα χρήματα.

Η γυναίκα του που τον αγαπούσε πολύ προσπαθούσε κάθε μέρα να τον βοηθήσει να βρει μια νέα

δουλειά οπουδήποτε μέσα στην πόλη.

Συμπλήρωσε τον πίνακα. Γράψε το ρήμα στην άλλη φωνή

Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή

πλένω

σκουπίζεται

Ενώνεις

σχεδιάζονται

Nα συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:

Αριθμοί Απόλυτα αριθμητικά Τακτικά αριθμητικά

15 δεκαπέντε δέκατος πέμπτος

Εικοστός δεύτερος

Ενενήντα εννιά

154

τριακοσιοστός πρώτος

εννιακόσια ενενήντα εννέα

φτιάξε σύνθετες λέξεις

α + κακός = ………………….…… δυς + πίστη = ..……………………. Ομό+κέντρο=…………….…

ημί+ σφαίρα= …………………………………..τηλέ+φωνή=…….………………………………………

ευ+τύχη= ……………………………….…αρχί+εργάτης=………….……………………………………

Οι αναφορικές προτάσεις αρχίζουν με τις αναφορικές

αντωνυμίες ο οποίος, που, όποιος, όσος και με τα

αναφορικά επιρρήματα όπου και οπουδήποτε.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.158

Page 159: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

28/03/11

Σκάρπα Ηλέκτρα

ΕΝΟΤΗΤΑ 13η: ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

Υπογραμμίζω τις αναφορικές προτάσεις και τις χαρακτηρίζω ως

προσθετικές ή προσδιοριστικές:

α) Κάθε μέρα πηγαίνει στο σχολείο, που βρίσκεται δίπλα στο σπίτι της.

____________

β) Δε λυπάμαι τις θερμίδες που πήρα από το γλυκό γιατί ήταν πεντανόστιμο.

____________

γ) Ο κύριος Γιάννης, που είναι δάσκαλός μου, κατάγεται από την Ιεράπετρα

της Κρήτης. ____________

δ) Όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρώνε οι κότες. ____________

ε) Ο κύριος Παπαπέτρου, που είναι διευθυντής του μπαμπά μου, θα βγει στη

σύνταξη τον άλλο μήνα. ____________

στ) Θα παίξω την καινούρια κασέτα, που αγόρασα για το ηλεκτρονικό μου.

____________

ζ) Έλα όποια ώρα θέλεις. ____________

η) Θα σου δώσω όσα χρήματα μου ζητήσεις. ____________

θ) Μου αγόρασε ένα φόρεμα, το οποίο θα φορέσω στο πάρτυ το Σάββατο.

____________

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.159

Page 160: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

18/03/11

Σκάρπα Ηλέκτρα

ΕΝΟΤΗΤΑ 13η: ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

Μετατρέπω την ενεργητική σύνταξη σε παθητική όπως στο παράδειγμα:

Ο δάσκαλος όρισε επιμελητή της τάξης το Νίκο.

Ο Νίκος ορίστηκε επιμελητής της τάξης από το δάσκαλο.

α) Ο κηπουρός κλάδεψε όλα τα δέντρα.

_______________________________________________________

β) Ο Βασίλης πούλησε το σπίτι στη θάλασσα.

_______________________________________________________

γ) Η κομμώτρια κούρεψε τα μαλλιά του φαντάρου.

_______________________________________________________

δ) Η νταλίκα παρέσυρε το μηχανάκι προκαλώντας ατύχημα.

_______________________________________________________

ε) Η Μαθηματική Εταιρεία διόρθωσε χτες τα διαγωνίσματα.

_______________________________________________________

στ) Ο δάσκαλος διδάσκει όλα τα μαθήματα.

_______________________________________________________

ζ) Ο διευθυντής τιμώρησε αυστηρά τα παιδιά της Ε’ δημοτικού.

_______________________________________________________

η) Η φωτιά κατέστρεψε τα δάση της Κρήτης.

_______________________________________________________

θ) Δύο παιδιά τραυματίστηκαν θανάσιμα από το σεισμό στο Τόκυο.

_______________________________________________________

ι) Ο σύλλογος των δασκάλων έκρινε αναγκαία την αποβολή του μαθητή.

_______________________________________________________

ια) Η μητέρα πλήρωσε το λογαριασμό του ρεύματος, του νερού και του

τηλεφωνου.

_______________________________________________________

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.160

Page 161: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Σκάρπα Ηλέκτρα

ΕΝΟΤΗΤΑ 7η: ΜΟΥΣΙΚΗ

ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

1) Βρίσκω τα κατηγορούμενα στις παρακάτω προτάσεις:

Ο ξάδερφός μου είναι γιατρός.

Η μητέρα σου φαίνεται πολύ όμορφη.

Κάντε ησυχία! Ο πατέρας σας είναι πολύ κουρασμένος.

Τα αγαπημένα μου γλυκά είναι τρία.

Το δαχτυλίδι του γάμου σου είναι από διαμάντι;

Ο γείτονάς μας εκλέχτηκε δήμαρχος.

Η κυρία Πόπη βρέθηκε σκοτωμένη στα σκαλιά της πολυκατοικίας.

Η μάρκα Α θεωρείται η καλύτερη όσο αφορά τα παγωτά.

Η Μαίρη αποδείχθηκε η καλύτερή μου φίλη.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.161

Page 162: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

10/01/11

ΕΝΟΤΗΤΑ 7η: ΜΟΥΣΙΚΗ

ΕΓΩ ΣΕ ΣΥΝΑΥΛΙΑ

1) Βρίσκω τα υποκείμενα στις παρακάτω προτάσεις:

α) Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι υπάρχουν εξωγήινοι σε άλλους πλανήτες.

β) Σε αυτή την επιχείρηση ο καθένας κάνει τη δουλειά του.

γ) Δεν επιτρέπεται να καπνίζουμε σε κλειστούς χώρους.

δ) Δε θα έρθω μαζί σας, έχω δουλειά.

ε) Θεωρείται ότι οι καλοί ποδοσφαιριστές παίζουν μόνο σε ομάδες του

εξωτερικού.

στ) Στις ταινίες πάντα οι κακοί στο τέλος τιμωρούνται.

ζ) Το «τρέχω» είναι προσωπικό ρήμα ενώ το «απαγορεύεται» είναι

απρόσωπο.

η) Φαίνεται ότι θα αργήσεις φέτος να έρθει το καλοκαίρι.

θ) Το ότι απέτυχε στις εξετάσεις δε σημαίνει ότι δεν μπορεί να

ξαναπροσπαθήσει του χρόνου.

ι) Στο ζωολογικό κήπο δεν επιτρέπεται να ταΐζεις τα ζώα.

ια) Μπορεί να βρέξει σήμερα.

ιβ) Το ότι άργησε να έρθει δεν εξηγείται.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.162

Page 163: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

Σκάρπα Ηλέκτρα

2) Βρίσκω τα αντικείμενα στις παρακάτω προτάσεις (αν υπάρχουν):

α) Η Ελένη πλένει τα πιάτα.

β) Ο Γιώργος τον χτύπησε.

γ) Να δίνεις χρήματα στους δυστυχισμένους.

δ) Βρέχει δυνατά απόψε.

ε) Ρώτησε το πού και το πώς και θα σου πω.

στ) Η Ζωή μοιάζει με την μητέρα της.

ζ) Δεν πληρώνουν τους εργαζόμενους γι’ αυτό διαμαρτύρονται.

η) Κοιμάμαι νωρίς το βράδυ.

θ) Κοντεύω να τρελαθώ.

ι) Ήθελα να πηγαίναμε μαζί στον κινηματογράφο.

ια) Δεν είπε πού θα πάει για φαγητό.

ιβ) Εργάζομαι σκληρά τον τελευταίο καιρό.

ιγ) Πήγαινε να πλυθείς και να ντυθείς αμέσως.

ιδ) Λένε ότι η αλήθεια δεν κρύβεται.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.163

Page 164: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

13/01/11

Σκάρπα Ηλέκτρα

ΕΝΟΤΗΤΑ 7η: ΜΟΥΣΙΚΗ

ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

1) Βρίσκω τα κατηγορούμενα στις παρακάτω προτάσεις:

α) Ο Σπύρος αποδείχθηκε ο καλύτερός μου φίλος.

β) Αυτό το φαγητό είναι ισπανικό και ονομάζεται παέγια.

γ) Θεωρείται κακό το να λέμε ψέματα.

δ) Η Κατερίνα εκλέχτηκε πρόεδρος του συλλόγου μας.

ε) Ο Μάριος διορίστηκε δάσκαλος σε ένα χωριό της Μεσσηνίας.

στ) Το ροζ χρώμα στον τοίχο σου δε φαίνεται άσχημο.

ζ) Το χωριό σου είναι μεγάλο ή μικρό;

η) Η Ελένη σπούδασε γιατρός ή λογίστρια;

θ) Το σχολείο μας είναι καινούριο και ονομάζεται πρότυπο.

2) Με τα παρακάτω ρήματα γράφω προτάσεις χρησιμοποιώντας τα σαν

μεταβατικά και σαν αμετάβατα, όπως στο παράδειγμα: κλείνω, γελώ,

πονάω, ανοίγω, χτυπώ

(μεταβατικό) Τα παιδιά έκλεισαν την πόρτα.

(αμετάβατο) Ο κατάλογος έκλεισε.

(μεταβατικό) _____________________________________________

(αμετάβατο) ______________________________________________

(μεταβατικό) _____________________________________________

(αμετάβατο) _____________________________________________

(μεταβατικό) _____________________________________________

(αμετάβατο) _____________________________________________

(μεταβατικό) _____________________________________________

(αμετάβατο) _____________________________________________

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.164

Page 165: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

ΌΝΟΜΑ:__________________________________________

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΒΙΤΩΡΑΤΟΥ

Υποκείμενο- Ρήμα- Αντικείμενο

1. Ξεχωρίζω στις παρακάτω προτάσεις το ρήμα, το υποκείμενο και το αντικείμενο ή τα αντικείμενα της καθεμιάς, όπου υπάρχουν.

Ο μικρός πρίγκιπας δεν απάντησε.

Ο μικρός πρίγκιπας διέκοψε πάλι τις σκέψεις του.

Τα τριαντάφυλλα έχουν αγκάθια.

Οι μεγάλοι με συμβούλεψαν να ησυχάσω.

Μου αρέσεις να παίζω.

2. Στις παρακάτω προτάσεις υπογράμμισε τα αντικείμενα.

Ο έμπορος έδωσε στον πελάτη την παραγγελία.

Η αλεπού έφαγε τις κότες.

Δεν είπε σε κανέναν ότι θα φύγει.

Ο παππούς άνοιξε την πόρτα.

Τα παιδιά έβγαλαν τα ρούχα τους.

Γέμισε ένα δοχείο με λάδι.

Οι Έλληνες πολέμησαν με τους Ιταλούς.

Η μητέρα σιδέρωσε τα ρούχα.

Ο μάγειρας ετοίμασε το δείπνο.

Ο διαιτητής διέκοψε τον αγώνα.

Το χιόνι απέκλεισε πολλά ορεινά χωριά.

3. Με τα παρακάτω ρήματα γράψε προτάσεις χρησιμοποιώντας τα σαν μεταβατικά και σαν αμετάβατα, όπως στο παράδειγμα: κλείνω, γελώ, πονάω, ανοίγω, χτυπώ.

(μεταβατικό) Τα παιδιά έκλεισαν την πόρτα.

(αμετάβατο) Ο κατάλογος έκλεισε.

(μεταβατικό)_______________________________________________________________

(αμετάβατο)________________________________________________________________

(μεταβατικό)_______________________________________________________________

(αμετάβατο)________________________________________________________________

(μεταβατικό)_______________________________________________________________

(αμετάβατο)________________________________________________________________

(μεταβατικό)_______________________________________________________________

(αμετάβατο)________________________________________________________________

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.165

Page 166: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

eleni_prof

ΕΝΟΤΗΤΑ 13 – Μαθηματικές κατασκευές

Ονοματεπώνυμο :

……………………………………………………….

Συμπλήρωσε το κενό κάθε πρότασης με τον κατάλληλο τύπο

της σύνθετης λέξης που σχηματίζεται από την αρχαία πρόθεση της παρένθεσης και από το

ρήμα βάλλω:

α, Η.................................των εχθρικών στρατευμάτων στα εδάφη μας άρχισε τα χαράματα, (εις) β. Ο Αξιός ποταμός.................................στον Θερμαϊκό κόλπο, (εκ) γ. Η πυροσβεστική έσπευσε στη.................................των οδών Παπαφλέσσα και Βορείου Ηπείρου που

φλεγόταν το κτίριο, (συν) δ. Δεν ήθελα να σε.................................μπροστά στους φίλους σου. (προς) ε. Η πρώτη.................................της ταινίας θα γίνει αυτό το Σάββατο, (προ) στ. Θεωρώ ότι η αντίδραση σου είναι..................................(υπέρ) ζ Ο δικηγόρος ζήτησε.................................της εκδίκασης της υπόθεσης, (ανά) η. Η.................................των συντάξεων θα γίνει στις 2 του μηνός, (κατά) θ. Το δικαστήριο απάλλαξε τον κατηγορούμενο λόγω..................................(ομφι-) ι. Πρέπει να.................................αίτηση για να λάβεις μέρος στον διαγωνισμό, (υπό)

Συμπλήρωσε τις προτάσεις βάζοντας το ρήμα της παρένθεσης στον σωστό τύπο:

α..................................κάθε δυνατή προσπάθεια να συγκεντρώσει τα χρήματα, αλλά δεν

κατάφερε, (καταβάλλω) β. Θα τηλεφωνήσω και.................................το ραντεβού με τον οδοντίατρο, (αναβάλλω)

γ. Αισθάνθηκα ότι με..................................(προσβάλλω) δ. Θέλω να δω για πόσο ακόμη.................................τη συνάντηση, (αναβάλλω) ε. Σας.................................τα σέβη μου, κύριε πρόεδρε! (υποβάλλω) στ. Παλιότερα συχνά.................................στις αντιδράσεις μου. (υπερβάλλω) ζ. Τον.................................από το σχολείο του λόγω ανάρμοστης συμπεριφοράς,

(απόβαλλα

η..................................το επίδομα θέρμανσης μέχρι τον Φεβρουάριο, (καταβάλλω)

Βάλε μπροστά όποιο από τα μόρια α(ν)- ή ξε- ταιριάζει σε καθεμιά από τις

παρακάτω λέξεις και κάνε δίπλα σύνθετες:

γλυκός ............................................. μπάρκαρε ...............................................

βαμμένο ............................................. ήσυχος ...............................................

επιθυμητός ............................................. βέβαιος ...............................................

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.166

Page 167: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

eleni_prof

γραφτά ............................................. πιστός ...............................................

Γράψε με μια σύνθετη λέξη τα παρακάτω αριθμητικά, όπως στο παράδειγμα:

α ένας και μισός αιώνας —> ………………………………. β. μία και μισή φέτα —> .................................. γ. δύο και μισός χρόνος —>.................................... δ. ένα και μισό μήλο —> ..................................

ε. εννέα και μισό χρόνια —> .................................. στ. έξι και μισό χιλιόμετρα —>............................ ζ τέσσερις και μισή ώρες —> ................................ η. οκτώ και μισή μέρες —» ................................

Να γράψετε τα παρακάτω τακτικά αριθμητικά με τη σύντομη γραφή

τους.

Εικοσιοστός πεντηκοστός τρίτος : 653ος εικοστός έκτος :

......................

εκατοστή εικοστή δεύτερη:...................... εβδομηκοστός έβδομος:......................

χιλιοστή εννιακοσιοστή ογδοηκοστή πέμπτη:......................

τετρακοσιοστός δέκατος ένατος:..................

Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με το κατάλληλο απόλυτο ή τακτικό

αριθμητικό.

Του το έχω πει τρεις (3) φορές και δεν το έχει καταλάβει.

Ο αθλητής, ύστερα από.................. (2) ώρες,.................. (40) λεπτά και.............................

(33)δευτερόλεπτα, κατάφερε να τερματίσει.................. (2).

Θα βρεις περισσότερες πληροφορίες στον……………................... (26) τόμο της εγκυκλοπαίδειας

στην........................................(74) σελίδα.

Ο Γιώργος μπήκε............................... (1) στη σχολή που ήθελε γράφοντας...................... (10 )

σε όλα τα μαθήματα.

Σήμερα θα γίνει η κλήρωση των........................(4) ομάδων που θα παίξουν στους ημιτελικούς

αγώνες.

Μια ομάδα μπάσκετ αποτελείται από.......................(5) παίκτες , ενώ μια ομάδα ποδοσφαίρου

αποτελείται από.............................(11) παίκτες.

Να γράψετε το απόλυτο αριθμητικό των παρακάτω αριθμών στη σωστή πτώση :

α) μιας (1)ομάδας β) ............... (14 ) καρέκλες

γ)............... (9) παιδιά δ) ............... (700) τόνοι

ε)............... (1) κυρίου στ)............... (3) βιβλίων

ζ)............... (21) χαρτιά

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.167

Page 168: Γλώσσα Ε΄ - Επανάληψη 13ης ενότητας ΄΄ Κατασκευές ΄΄

eleni_prof

Στις παρακάτω προτάσεις υπογράμμισε τα ρήματα και γράψε δίπλα σε καθεμιά αν το ρήμα της είναι μεταβατικό ή αμετάβατο: • Ο κηπουρός ποτίζει τον κήπο. .........................................................

• Ο γεωργός κλαδεύει τις ελιές του. .........................................................

• Η Καίτη μιλούσε δυνατά. .........................................................

• Η γιαγιά σκουπίζει την αυλή. .........................................................

Το μωρό χαμογελούσε. ...........................................

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.168