Εποχή 12-07-2015

30
3341 Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 12 Ιουλίου 2015 • Αρ. φ. 1259 • 2 € ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ Π. Κλαυδιανός: Πορεία σε ναρκοπέδιο Βαρύ το κόστος, όχι μόνο για τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τον λαό. σελ. 3 ... Π. Λάμπρου: Το 61,3% μιλάει ακόμα Μπορεί η αριστερά να διαχειριστεί από θέση πρώτης ευθύνης μια δεξιά μνημονιακή πολιτική; σελ. 6 ... Στ. ∆ημητρίου: Το ριζοσπαστικό, δημοκρατικό φρόνημα Η ταξική διάσταση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος. σελ. 14 ... Τυνησία: Η ισλαμική τρομοκρατία (ξανά) χτυπά Πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις σε τουριστικά θέρετρα της χώρας. σελ. 20 ... Τουρκία: Εσωτερική αστάθεια και πολιτική αβεβαιότητα Απροθυμία Ερντογάν για συνεργασία με τα υπόλοιπα κόμματα, με στόχο τη διενέργεια πρόωρων εκλογών το Νοέμβριο. σελ. 21 ... Ελληνικός τουρισμός: Μειωμένης ρευστότητας, αλλά αυξημένης δυναμικής Ανάλυση του ειδικού συνεργάτη για τις επιπτώσεις του περιορισμού κεφαλαίων στον τουρισμό σελ. 15 Ο δρόμος για την Ελλάδα είναι πολύ στενός Tου Πιερ Καλφά Τ ο «όχι» που είπαν οι Έλληνες στο δημοψήφι- σμα, θα μπορούσε να εί- ναι μια πολύ μεγάλη ευκαιρία για την Ευρώπη. Θα μπορούσε να γίνει αφορμή για μια πραγ- ματικά δημόσια συζήτηση που να αφορά τη φύση του ευρω- παϊκού οικοδομήματος. Προ- φανώς, αυτό το ενδεχόμενο δεν ήταν σε θέση να το αντέξουν οι ευρωπαίοι ηγέτες. Έτσι, μόλις αναγγέλθηκε το δημοψήφισμα, η χρηματοπιστωτική ασφυξία της χώρας επιδεινώθηκε και το κλείσιμο των τραπεζών που α- κολούθησε τείνει να προκαλέ- σει οικονομική παράλυση, κα- ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2 Θ. Παρασκευόπουλος: Υπάρχει ζωή μετά το συμβιβασμό; Η κρίσιμη πρόκληση του ΣΥΡΙΖΑ να βρει δικές του λύσεις, παρά το στενό μονοπάτι σελ. 8 ΣΕ ΝΑΡΚΟΠΕ∆ΙΟ ΠΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Η ψηφοφορία, ξημερώματα Σαββάτου, στη Βουλή σήμανε την υπερψήφιση της πρότασης νόμου της κυβέρνησης για την εξουσιοδότησή της να διαπραγματευθεί και να υπογράψει τη συγκεκριμένη συμφωνία με τους δανειστές. Ανέδειξε όμως και τα σοβαρότατα προβλήματα στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία δεν αποκλείεται να αποδειχθούν εκρηκτικά. Η πρόταση συγκέντρωσε κατά την ονομαστική ψηφοφορία 251 «ναι», υπερψηφιζόμενη από τη μεγάλη πλειονότητα των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, τους βουλευτές των ΑΝΕΛ, της Ν∆, του Ποταμιού και του ΠΑΣΟΚ. Είναι, ασφαλώς, μια ικανή πλειοψηφία για να διαπραγματευτεί, μετά και το δημοψήφισμα, η ελληνική κυβέρνηση με τους δανειστές, ωστόσο, με 2 «όχι», 8 «παρών» και 7 απουσίες η συνοχή της κυβερνητικής πλειοψηφίας δοκιμάστηκε, ίσως ανεπανόρθωτα, καθώς κατά την ψηφοφορία οι θετικές κυβερνητικές ψήφοι υπολείφθηκαν του αριθμού 151. ∆εν είναι σαφές αν όλοι όσοι επέλεξαν την τοποθέτηση «παρών» εκφράζονται από την ερμηνεία που έδωσαν σ’ αυτή η Ζωή Κωνσταντοπούλου, με την ομιλία της, και ο Παν. Λαφαζάνης, με δήλωσή του, σύμφωνα με την οποία εξακολουθούν να στηρίζουν την κυβέρνηση, όχι όμως και τις συγκεκριμένες επιλογές της... Ασαφής, επίσης, παραμένει και η δυσερμήνευτη στάση 15 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι ψήφισαν μεν «ναι», αλλά με κοινή δήλωσή τους ζητούν το δικό τους «ναι» να μη θεωρηθεί «ναι» στη λιτότητα. Γιατί διαφοροποιήθηκαν από εκείνους που επέλεξαν το «παρών»: για να μην τεθεί εν κινδύνω η δεδηλωμένη (κίνδυνος που δεν αποφεύχθηκε τελικά, ίσως και από κακό υπολογισμό) ή γιατί είχαν ουσιαστικά διαφορετική τοποθέτηση; Έτσι κι αλλιώς, οι ραγδαίες εξελίξεις διαμορφώνουν ένα νέο πολιτικό πλαίσιο, την εξέλιξη του οποίου θα παρακολουθήσουμε με ειλικρινή αγωνία τις αμέσως επόμενες μέρες. Πάντως, χωρίς να χάνονται οι ελπίδες και το έδαφος για μια αγωνιστική αντιμετώπιση της δύσκολης κατάστασης που διαμορφώνεται, το τίμημα για την κοινωνία και τον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι βαρύ. Η κοινωνική αλληλεγγύη είναι χρέος και μονόδρομος Η συμφωνία χρειάζεται επενδυτικά προγράμματα Ο οικονομικός αναλυτής Γ. Αγγέλης αναλύει τον αντίκτυπο του δημοψηφίσματος στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας. σελ. 7 Άνοιξε ο δρόμος για μια νέα Ευρώπη Ο πορτογάλος κοινωνιολόγος Μποαβεντούρα ντε Σό- ουσα Σάντος αναλύει το μέλλον της Ευρώπης μετά το ελληνικό δημοψήφισμαι. σελ. 31 Βαρύ τίµηµα για κοινωνία-ΣΥΡΙΖΑ Την Παρασκευή 17 Ιουλίου, από τις 9 μ.μ., στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134-136, στο σταθμό του Θησείου) οργανώνουμε τη θερινή συνάντηση της «Εποχής». Προσφυγή κατά της ΕΚΤ στο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο Ο γάλλος οικονομολόγος Ντομινίκ Πλιόν κατηγορεί την παράνομη παρέμβαση της ΕΚΤ στην ελληνική κρίση. σελ. 30 Η Θ. Φωτίου, αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης μιλά για τα πρώτα μέτρα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης. σελ. 12-13 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

description

 

Transcript of Εποχή 12-07-2015

3341

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 12 Ιουλίου 2015 • Αρ. φ. 1259 • 2 €

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Π. Κλαυδιανός:Πορεία σε ναρκοπέδιοΒαρύ το κόστος, όχι μόνο για τονΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τον λαό. σελ. 3

...Π. Λάμπρου:Το 61,3% μιλάει ακόμαΜπορεί η αριστερά να διαχειριστείαπό θέση πρώτης ευθύνης μιαδεξιά μνημονιακή πολιτική; σελ. 6

...

Στ. ∆ημητρίου:Το ριζοσπαστικό,δημοκρατικό φρόνημαΗ ταξική διάστασητων αποτελεσμάτωντου δημοψηφίσματος. σελ. 14

...

Τυνησία: Η ισλαμικήτρομοκρατία (ξανά) χτυπάΠολύνεκρες τρομοκρατικέςεπιθέσεις σε τουριστικά θέρετρατης χώρας. σελ. 20

...Τουρκία: Εσωτερική αστάθειακαι πολιτική αβεβαιότηταΑπροθυμία Ερντογάνγια συνεργασία με τα υπόλοιπακόμματα, με στόχο τη διενέργειαπρόωρων εκλογώντο Νοέμβριο. σελ. 21

...

Ελληνικός τουρισμός:Μειωμένης ρευστότητας,αλλά αυξημένης δυναμικήςΑνάλυση του ειδικού συνεργάτηγια τις επιπτώσειςτου περιορισμού κεφαλαίωνστον τουρισμό σελ. 15

Ο δρόμοςγια την Ελλάδαείναι πολύστενόςTου Πιερ Καλφά

Το «όχι» που είπαν οιΈλληνες στο δημοψήφι-σμα, θα μπορούσε να εί-

ναι μια πολύ μεγάλη ευκαιρίαγια την Ευρώπη. Θα μπορούσενα γίνει αφορμή για μια πραγ-ματικά δημόσια συζήτηση πουνα αφορά τη φύση του ευρω-παϊκού οικοδομήματος. Προ-φανώς, αυτό το ενδεχόμενο δενήταν σε θέση να το αντέξουν οιευρωπαίοι ηγέτες. Έτσι, μόλιςαναγγέλθηκε το δημοψήφισμα,η χρηματοπιστωτική ασφυξίατης χώρας επιδεινώθηκε και τοκλείσιμο των τραπεζών που α-κολούθησε τείνει να προκαλέ-σει οικονομική παράλυση, κα-

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Θ. Παρασκευόπουλος:Υπάρχει ζωή μετάτο συμβιβασμό;Η κρίσιμη πρόκληση του ΣΥΡΙΖΑνα βρει δικές του λύσεις,παρά το στενό μονοπάτι

σελ. 8

ΣΕ ΝΑΡΚΟΠΕ∆ΙΟ ΠΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Η ψηφοφορία, ξημερώματα Σαββάτου, στη Βουλήσήμανε την υπερψήφιση της πρότασης νόμου τηςκυβέρνησης για την εξουσιοδότησή της ναδιαπραγματευθεί και να υπογράψει τη συγκεκριμένησυμφωνία με τους δανειστές. Ανέδειξε όμως και τασοβαρότατα προβλήματα στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ,τα οποία δεν αποκλείεται να αποδειχθούν εκρηκτικά.Η πρόταση συγκέντρωσε κατά την ονομαστικήψηφοφορία 251 «ναι», υπερψηφιζόμενη από τημεγάλη πλειονότητα των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, τουςβουλευτές των ΑΝΕΛ, της Ν∆, του Ποταμιού και τουΠΑΣΟΚ. Είναι, ασφαλώς, μια ικανή πλειοψηφία γιανα διαπραγματευτεί, μετά και το δημοψήφισμα, ηελληνική κυβέρνηση με τους δανειστές, ωστόσο, με 2«όχι», 8 «παρών» και 7 απουσίες η συνοχή τηςκυβερνητικής πλειοψηφίας δοκιμάστηκε, ίσωςανεπανόρθωτα, καθώς κατά την ψηφοφορία οιθετικές κυβερνητικές ψήφοι υπολείφθηκαν τουαριθμού 151.∆εν είναι σαφές αν όλοι όσοι επέλεξαν τηντοποθέτηση «παρών» εκφράζονται από την ερμηνείαπου έδωσαν σ’ αυτή η Ζωή Κωνσταντοπούλου, με την

ομιλία της, και ο Παν. Λαφαζάνης, με δήλωσή του,σύμφωνα με την οποία εξακολουθούν να στηρίζουντην κυβέρνηση, όχι όμως και τις συγκεκριμένεςεπιλογές της...Ασαφής, επίσης, παραμένει και η δυσερμήνευτηστάση 15 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι ψήφισανμεν «ναι», αλλά με κοινή δήλωσή τους ζητούν το δικότους «ναι» να μη θεωρηθεί «ναι» στη λιτότητα. Γιατίδιαφοροποιήθηκαν από εκείνους που επέλεξαν το«παρών»: για να μην τεθεί εν κινδύνω η δεδηλωμένη(κίνδυνος που δεν αποφεύχθηκε τελικά, ίσως και απόκακό υπολογισμό) ή γιατί είχαν ουσιαστικάδιαφορετική τοποθέτηση;Έτσι κι αλλιώς, οι ραγδαίες εξελίξεις διαμορφώνουνένα νέο πολιτικό πλαίσιο, την εξέλιξη του οποίου θαπαρακολουθήσουμε με ειλικρινή αγωνία τις αμέσωςεπόμενες μέρες. Πάντως, χωρίς να χάνονται οιελπίδες και το έδαφος για μια αγωνιστικήαντιμετώπιση της δύσκολης κατάστασης πουδιαμορφώνεται, το τίμημα για την κοινωνία και τονΣΥΡΙΖΑ θα είναι βαρύ.

Η κοινωνικήαλληλεγγύη είναι χρέοςκαι μονόδρομος

Η συμφωνία χρειάζεταιεπενδυτικά προγράμματαΟ οικονομικός αναλυτής Γ. Αγγέλης αναλύειτον αντίκτυπο του δημοψηφίσματος στο εσωτερικόκαι το εξωτερικό της χώρας. σελ. 7

Άνοιξε ο δρόμοςγια μια νέα ΕυρώπηΟ πορτογάλος κοινωνιολόγος Μποαβεντούρα ντε Σό-ουσα Σάντος αναλύει το μέλλον της Ευρώπης μετά τοελληνικό δημοψήφισμαι. σελ. 31

Βαρύ τίµηµα γιακοινωνία-ΣΥΡΙΖΑ

Την Παρασκευή 17Ιουλίου, από τις 9μ.μ., στον κήπο τουΣυλλόγου ΕλλήνωνΑρχαιολόγων (Ερμού134-136, στο σταθμότου Θησείου)οργανώνουμε τηθερινή συνάντησητης «Εποχής».

Προσφυγή κατά της ΕΚΤστο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριοΟ γάλλος οικονομολόγος Ντομινίκ Πλιόν

κατηγορεί την παράνομη παρέμβαση της ΕΚΤστην ελληνική κρίση. σελ. 30

Η Θ. Φωτίου, αναπληρώτρια υπουργός ΚοινωνικήςΑλληλεγγύης μιλά για τα πρώτα μέτρα αντιμετώπισηςτης ανθρωπιστικής κρίσης. σελ. 12-13

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

22 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015ΘΕΜΑΤΑ

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣΙδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών,Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος,Αθήνα 105 51

ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 •FAX: 3619610

Εκδότρια:Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ)• Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250

• Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών

Αρ. Λογαριασμού: 72038528658ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑΗλεκτρονική ∆ιεύθυνση:

[email protected]

Κωδικός εντύπου: 3341ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

Του Θωμά Τσαλαπάτη

Είναι ίσως νωρίς ώστε να αν-τιληφθούμε το τι άφησε τοαποτέλεσμα του δημοψηφί-

σματος στην εσωτερική πολιτικήτης χώρας. Τα φορτία και τις πυ-κνώσεις, τις υπερβάσεις και τιςαποφάσεις που καταγράφηκανστο επίπεδο εκείνο που το πολι-τικό ταυτίζεται με το καθημερινό,η ζωή δεν έχει απλώς και μια πο-λιτική χροιά, είναι απλά ζωή καιεμπεριέχει το πολιτικό. Τις παρα-καταθήκες αυτές του συμπυκνω-μένου πολιτικού χρόνου, όπως τονβιώσαμε και όπως μας εγγράφηκετις τελευταίες εβδομάδες ίσως νατις συναντήσουμε άμεσα μπροστάμας, θα εξαρτηθεί από το είδος τηςσυμφωνίας την Κυριακή, από τονχαρακτήρα των μέτρων που θα επι-βληθούν στο προσεχές διάστημα.

Για κάποια πράγματα όμως μπο-ρούμε ήδη να μιλήσουμε με σιγου-ριά. Για το πώς ας πούμε το «όχι»αρθρώθηκε πεντακάθαρα κόντρασε μια άτσαλη, χυδαία και τραμ-πούκικη εκστρατεία φόβου.Άσχετα ακόμη και από το ερώ-τημα, η απόφαση του ελληνικούλαού αποτέλεσε μια νίκη της δη-μοκρατίας στο χώρο του δημοσίουδιαλόγου επί των ΜΜΕ, των δια-χειριστών τους και των παραφυά-δων τους. Για το πώς η απόφασηαυτή επαναπροσδιόρισε τα όριατης δημοκρατίας, ενώ ταυτόχροναπεριόρισε τη δραστικότητα και τιςικανότητες της εσκεμμένης παρα-πληροφόρησης.

Μηχανισμοί προπαγάνδας

Ένας από τους βασικούς λόγουςπου το αποτέλεσμα μοιάζει ναπροκύπτει ξεκάθαρα είναι η ίδια ημετατόπιση των καναλιών. Είχαμεπροφανώς συνηθίσει, πολύ πριντις τελευταίες εκλογές, πολύ πριντις εκλογές του 2012 το ρόλο τωνκαναλιών ως μηχανισμούς προπα-γάνδας. Στην καθημερινή μας μο-νόδρομη συνδιαλλαγή γνωρίζαμεπάντα, ανάλογα με το θέμα, ποιαθα είναι η αντίστοιχή στάση, τακουτοπόνηρα κόλπα των πάνελ, ταπαραπλανητικά μοντάζ και η από-κρυψη της πληροφορίας. Ήδηαπό τις πρώτες στιγμές της ανα-

κοίνωσης του δημοψηφίσματοςδεν είχαμε αμφιβολίες για το ποιαθα είναι και τώρα η στάση των κα-ναλιών, τα εξώφυλλα των μεγαλο-εφημερίδων, η ηχώ στα στόματατων φερέφωνων. Αυτό όμως πουσυντελέστηκε, είναι κάτι το δια-φορετικό.

Βασική προϋπόθεση ώστε να αν-θίσει η προπαγάνδα είναι η ύπαρξητης πρόφασης. Ο πομπός εκπέμ-πει ώστε να σε πείσει, αλλά βασικήπροϋπόθεση ώστε να σε πείσει,είναι το να σε πείσει πρώτα πωςδεν έχει σκοπό να σε πείσει. Μέχριπρόσφατα τα ΜΜΕ ασκούσανπειθώ στο όνομα της ενημέρωσης.Η πρότασή τους προσπαθούσε ναεπιβληθεί μέσα από τον «αντικει-μενικό» τρόπο ενημέρωσης τονοποίο ευαγγελίζονταν. Η μετατό-πιση συντελέστηκε όταν τα κανά-λια χωρίς κανένα ίχνος πρόφασηςπήραν θέση υπέρ του «ναι». Προ-βάλλοντας αποκλειστικά την μίαάποψη, πολλαπλασιάζοντας (καιπολλές φορές δημιουργώντας) τονπανικό που αργότερα θα διαχειρί-ζονταν, τοποθετούμενα στα μέσαδικτύωσης απροκάλυπτα υπέρ τηςμίας θέσης (βλ. φωτό). Ακόμη καιη άτσαλη διαχείριση του ξηλώμα-τος του χθεσινού τρόπου προπα-γάνδας προσέθεσε σε αυτή τη δια-πίστωση (βλ. π.χ. Σοφία Σαράφο-γλου στον Κλέωνα Γρηγοριάδη:Εμείς φταίμε που όλοι είναι υπέρτου «ναι»; Ή το σπρώξιμο παππούαπό ρεπόρτερ του ΜΕΓΚΑ όταν δή-λωσε πως είναι υπέρ του «όχι» ή τοαπλανές βλέμμα και η αμηχανίαΤατιάνας Στεφανίδου απέναντι σετηλεθεάτρια που την έκραζε για 8λεπτα, ή, ή, ή). Και ακόμα και αναυτή η μετατόπιση φαίνεται ίσωςμικρή (σε σχέση με τις καταγε-γραμμένες καφρίλες από τηνμεριά των καναλιών το προηγού-μενο διάστημα) πολλές φορέςχρειάζεται να διανύσεις μεγάληαπόσταση για να κάνεις ένα μικρόβήμα.

Πλήρης απαξίωση

Οι διώξεις 9 (προς το παρόν) δη-μοσιογράφων από το πειθαρχικότης ΕΣΗΕΑ, ή η προκαταρκτικήέρευνα που διέταξε η ΕισαγγελίαΠρωτοδικών Αθήνας είναι απλώς

ένα κομμάτι της όλης αντίδρασης.Το βασικότερο είναι η πλήρηςαπαξίωση των καναλιών από τηνμεριά του κόσμου όπως εκφρά-στηκε σε όλες τις συγκεντρώσειςκαι όπως καταγράφηκε και με τοποσοστό του «όχι» στο δημοψήφι-σμα. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, τακανάλια σταμάτησαν να αναφέ-ρονται στο δημοψήφισμα μετά τηνδιεξαγωγή του, εστιάζοντας απο-κλειστικά στις εξελίξεις σε ευρω-παϊκό επίπεδο. Καμία αλλαγή,καμιά απολογία, καμία συνείδησητης θέσης τους δεν καταγράφηκεστον άπλετο χώρο των δημοσίωνσυχνοτήτων. Είναι λοιπόν προφα-νές πως η ρύθμιση του τηλεοπτι-κού τοπίου και οι άδειες των τηλε-οπτικών σταθμών, καθώς και μιαευρύτερη συζήτηση για τους όρουςτου δημοσίου διαλόγου (όχι τυπικήαλλά σε βάθος) προκύπτουν ωςένα βασικότατο, κυρίαρχο και επι-τακτικό αίτημα δημοκρατίας.

http://tsalapatis.blogspot.gr/

θώς πλα νά ται η α πει λή της πτώ χευ σής τους ε ξαι τίαςτων με γά λων δυ σκο λιών που α ντι με τω πί ζουν στη χρη -μα το δό τη σή τους α πό την Ε ΚΤ.

Πε ρισ σό τε ρο α πό ο ποια δή πο τε άλ λη φο ρά η ε πι λο -γή που ά φη σαν ευ ρω παίοι η γέ τες στην ελ λη νι κή κυ βέρ -νη ση συ νο ψί ζε ται στο δί λημ μα «συν θη κο λό γη ση ή έ ξο -δος α πό το ευ ρώ». Αυ τό το δί λημ μα προ σπά θη σε ο Αλέ -ξης Τσί πρας να α πο φύ γει πα λεύο ντας για έ να συμ βι βα -σμό, που θα μπο ρού σε να του α φή σει αρ κε τά πε ρι θώ ριαχει ρι σμών, ώ στε να α σκή σει μια νέα πο λι τι κή. Το δη -μο ψή φι σμα υ πήρ ξε μια ε κρη κτι κή μαρ τυ ρία της α ξιο -πρέ πειας του ελ λη νι κού λα ού, αλ λά δεν άλ λα ξε το συ -σχε τι σμό δύ να μης στην Ευ ρώ πη. Η έκ φρα ση της λαϊκήςθέ λη σης έ πρε πε να πε θά νει πριν α κό μα γεν νη θεί. Γι’αυ τό α κο λού θη σε η α πει λή α πο βο λής της Ελλά δας α πότη ζώ νη του ευ ρώ με την ο λο κλή ρω ση της χρη μα το πι -στω τι κής α σφυ ξίας και το τε λε σί γρα φο που ε πι δό θη κεστην ελ λη νι κή κυ βέρ νη ση. Ο Αλέ ξης Τσί πρας ό φει λενα κα τα θέ σει τις νέες προ τά σεις με το μα χαί ρι στο λαι -μό.

Το κεί με νο που κα τα τέ θη κε στις 9 Ιου λίου δέ χε ται τηλο γι κή των ευ ρω παίων η γε τών και του ∆ΝΤ ως προς ταπρω το γε νή δη μο σιο νο μι κά πλε ο νά σμα τα για την ε ξό -φλη ση του χρέ ους: 1% του Α ΕΠ το 2015, πα ρό τι η οι κο -νο μι κή δρα στη ριό τη τα έ χει συ στα λεί, 2% για το 2016,3% για το 2017 και 3,5% για το 2018 και με τά. Πρό κει -ται για την ί δια λο γι κή που ε φαρ μό στη κε ε πί πέ ντε χρό -νια και κα τέ λη ξε στην κοι νω νι κή και οι κο νο μι κή κα τα -στρο φή, αλ λά και στη διό γκω ση του χρέ ους. Βέ βαια,μια υ πο ση μείω ση υ πο δει κνύει ό τι «η ε πί τευ ξη του στό -χου 3,5% για το πρω το γε νές πλεό να σμα θα συ ζη τη θείμε τους θε σμούς εν ό ψει των προ σε χών οι κο νο μι κών ε -ξε λί ξεων». Πράγ μα που ση μαί νει ό τι μπο ρεί να υ πάρ -ξει έ να πε ρι θώ ριο χει ρι σμών στη διά θε ση της ελ λη νι -κής κυ βέρ νη σης. Αξί ζει, ε πί σης, να ε πι ση μαν θεί ό τι γιατη ρύθ μι ση της α γο ράς ερ γα σίας προ βλέ πε ται ό τι «θαλη φθούν υ πό ψη οι βέλ τι στες ευ ρω παϊκές πρα κτι κές»σε συμ φω νία με τους κα νό νες του ∆ιε θνούς Γρα φείουΕργα σίας. Εκ προοι μίου, λοι πόν, τα δι καιώ μα τα των μι -σθω τών θα α να κτη θούν. Ωστό σο, πέ ρα α πό το πρό -γραμ μα των ι διω τι κο ποιή σεων, έ νας α ριθ μός μέ τρωνβρί σκο νται στην κα τεύ θυν ση μιας λι τό τη τας που ε πα -νέρ χε ται. Σε α ντι στάθ μι σμα, η ελ λη νι κή κυ βέρ νη ση ε πι -θυ μεί να λά βει την υ πό σχε ση α να διάρ θρω σης του χρέ -ους και την α πο δέ σμευ ση των 35 δισ. α πό τα ευ ρω -παϊκά τα μεία, με τα ο ποία θα της ε πι τρα πεί να ε φαρ -μό σει έ να σχέ διο οι κο νο μι κής ε πα νεκ κί νη σης.

Θα μπο ρού σε να εί ναι δια φο ρε τι κή η ε ξέ λι ξη τωνπραγ μά των με το δε δο μέ νο συ σχε τι σμό δύ να μης; Θαμπο ρού σε, αλ λά με την προϋπό θε ση ό τι θα υ πήρ χε μιαε ντε λώς δια φο ρε τι κή στρα τη γι κή. Η ελ λη νι κή κυ βέρ -νη ση δεν προ χώ ρη σε σε μο νο με ρή μέ τρα φο βού με νημή πως ε μπλα κεί σε μια λο γι κή που θα κα τέ λη γε στην έ -ξο δο α πό την ευ ρω ζώ νη. Πε ριο ρί στη κε, συ νε πώς, σεδια πραγ μα τεύ σεις χω ρίς ι σορ ρο πία δυ νά μεων στε ρώ -ντας έ τσι τον ε αυ τό της α πό τα μέ σα ε κεί να που θα τηςεί χαν ε πι τρέ ψει να ε πι χει ρή σει βελ τίω ση του συ σχε τι -σμού δύ να μης. Ο έ λεγ χος κε φα λαίων θα έ πρε πε να ε πι -βλη θεί πο λύ νω ρί τε ρα, ώ στε να α να κό ψει τη χρη μα το -πι στω τι κή αι μορ ρα γία και την α πο δυ νά μω ση του τρα -πε ζι κού συ στή μα τος. Ένα προ σω ρι νό μο ρα τό ριουμστην α πο πλη ρω μή ό λου ή μέ ρους του χρέ ους για το2015 θα μπο ρού σε ε πί σης να α πο φα σι στεί. Τέ λος, σεπε ρί πτω ση που πα ρου σια ζό ταν κρί ση ρευ στό τη τας, ηκυ βέρ νη ση θα μπο ρού σε να εκ δώ σει α πο δει κτι κά υ πό -σχε σης πλη ρω μής (IOU), έ να συ μπλη ρω μα τι κό «νό μι -σμα», που την α ξία του θα εί χε ως εγ γύη ση τα φο ρο λο -γι κά έ σο δα.

Τα α πο τε λέ σμα τα ε νός τέ τοιου μπρα ντε φε ρ, προ φα -νώς, δεν θα ή ταν εγ γυη μέ να και κα νείς δεν μπο ρεί εκτων προ τέ ρων να πει αν θα μπο ρού σε να α πο φύ γει τε -λι κά η ελ λη νι κή κυ βέρ νη ση το δί λημ μα «συν θη κο λό γη -ση ή έ ξο δος α πό το ευ ρώ». Μπο ρού με, ό μως, να δι δαχ -θού με α πό ό σα συ νέ βη σαν ε δώ και τρεις μή νες. Εί ναιμά ταιο να πι στεύου με ό τι εί ναι δυ να τόν να ζη τή σου μετο δί κιο μας α πό τους ευ ρω παίους η γέ τες. ∆εν θα υ πάρ -ξει ε ναλ λα κτι κή προο πτι κή στη θέ ση τής νε ο φι λε λεύ -θε ρης πο λι τι κής, αν δεν εκ δη λω θεί μια πο λι τι κή κρί σηστην Ευ ρώ πη.

* Ο Πιερ Καλφά είναι μέλος του επιστημονικούσυμβουλίου του ATTAC και συνπρόεδρος του ΙδρύματοςΚοπέρνικος.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

Τα κανάλιαως πολιτικοί οργανισμοί

Ήδη από τις πρώτεςστιγμές της ανακοί-νωσης του δημοψη-φίσματος δεν είχαμεαμφιβολίες για τοποια θα είναι καιτώρα η στάση τωνκαναλιών, τα εξώ-φυλλα των μεγαλοε-φημερίδων, η ηχώστα στόματα τωνφερέφωνων. Αυτόόμως που συντελέ-στηκε, είναι κάτι τοδιαφορετικό.

Ο δρό μος για την Ελλά δαεί ναι πο λύ στε νός

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 33ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Βρισκόμαστε μπροστά σε ραγδαίεςπολιτικές εξελίξεις ή σωστότεραστην αρχή ραγδαίων πολιτικών

εξελίξεων, που ήδη αγγίζουν και θα αγ-γίξουν τις επόμενες μέρες και εβδομάδεςολόκληρο το πολιτικό σύστημα, και μεδραματικό τρόπο θα θίξουν και την Αρι-στερά, τον ΣΥΡΙΖΑ. Επομένως, αγγίζουνκαι την ίδια την κυβέρνηση που έχεικορμό της Αριστερά, την κυβέρνηση ΣΥ-ΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ-Οικολόγων Πράσινων.

Εν τω μεταξύ, η Βουλή ψήφισε με 251ψήφους, μεγάλη δηλαδή πλειοψηφία,την πρόταση προς διαπραγμάτευση γιασυμφωνία της κυβέρνησης. Ο νέοςυπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσα-καλώτος και η ελληνική αντιπροσωπείαέχουν, πράγματι, ένα ισχυρό χαρτί για ναδιεκπεραιώσουν την αποστολή τους στιςΒρυξέλλες, ακόμη και να βελτιώσουνστην τελική ευθεία το σχέδιο συμφω-νίας, με δεδομένο και το 61,2% του «όχι»στο δημοψήφισμα.

Ωστόσο, φέρουν, μαζί με τους φακέ-λους τους, στο νου και την ψυχή τουςένα σοβαρό τραύμα, μια τρομακτικά αρ-νητική εξέλιξη, την κρίση τού ΣΥΡΙΖΑ,γνωστή και στους άτεγκτους συνομιλη-τές της κυβέρνησης με άγνωστη ακόμαεπίπτωση. Πολλοί είναι τώρα οι πειρα-σμοί που ανοίγονται σε γεράκια και μητων Βρυξελλών, που πλησίασαν, έτσιανέλπιστα, και χωρίς δικό τους πολιτικόκαι ηθικό κόστος, την ευκαιρία να απαλ-λαγούν οσονούπω από το ενοχλητικόαριστερό, ριζοσπαστικό και εναλλακτικόπαράδειγμα του ΣΥΡΙΖΑ. Η αμφισβήτησητης σταθερότητας της κυβέρνησης καιτης θέσης του πρωθυπουργού μπορεί νααποτελέσει, κάλλιστα, μοχλό και για μιαακόμα σκληρότερη συμφωνία, επομένωςκαι πολλαπλασιασμό των προβλημάτωντου ΣΥΡΙΖΑ.

Η ελληνική πρότασηστο Γιούρογκρουπ

Χθες, Σάββατο, στις 4 ώρα Ελλάδος θασυνεδρίαζε το Γιούρογκρουπ, για να κα-ταλήξει σχετικά με την ελληνική πρό-ταση, αλλά το κλίμα όσον αφορά τηνυποδοχή της δεν ήταν εντελώς σαφές.Όπως αναφέρει πηγή της ΕΕ στο Γαλ-λικό Πρακτορείο, «υπήρξε θετική αξιο-

λόγηση του ελληνικού προγράμματοςαπό τους εμπειρογνώμονες της Κομσιόν,Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και∆ιεθνούς Νομισματικού Ταμείου». Συμ-πλήρωσε δε «ότι το ευρωπαϊκό ταμείοδιάσωσης, ο Ευρωπαϊκός ΜηχανισμόςΣταθερότητας, είναι έτοιμο να εξετάσειτη χορήγηση έως και 58 δισ. ευρώ, συν16 δισ. ευρώ από το ∆ΝΤ για ένα νέοπρόγραμμα διάσωσης.» Επίσης, ο εκ-πρόσωπος του προέδρου του Eurogroup,Γερούν Ντάισελμπλουμ, Mισέλ Ρέινς,επιβεβαίωσε ότι το Eurogroup έλαβε τιςεκθέσεις αξιολόγησης των εμπειρογνω-μόνων της ΕΕ και του ∆ΝΤ για το αίτηματης Ελλάδας να λάβει βοήθεια από τονΕυρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

Ωστόσο, από διάφορες πηγές των Βρυ-ξελλών επισημαίνουν ότι υπάρχει πάν-τοτε αβεβαιότητα λόγω της αντίθεσηςαπό σκληροπυρηνικούς, όπως η Γερμα-νία και οι σύμμαχοί της. Αξιοσημείωτο,επίσης, ήταν το γεγονός ότι τα σχόλιααπό αξιωματούχους στο Βερολίνο ήτανελάχιστα. Αν και ένα πρώτο σχόλιο τουεκπροσώπου του κ. Σόιμπλε, ΜάρτινΓιέγκερ, ανέφερε πως δεν αρκεί να υπο-βληθούν οι παλιές προτάσεις με νέα συ-σκευασία, ενώ ερωτώμενος σχετικά μετο εάν συζητείται μια χρηματοδότηση-γέφυρα, επισήμανε ότι, εφόσον υπάρχεισυνολική συμφωνία, τότε θα μπορεί εν-δεχομένως να συζητηθεί και αυτό τοθέμα.

Επιφυλάξεις από Βερολίνο

Ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρ-νησης κ. Ζάιμπερτ αρνήθηκε να σχολιά-σει την ελληνική πρόταση. Παρατήρησε

όμως ότι «χρειαζόμαστε ένα πολυετέςνέο πρόγραμμα...Μόνο εάν η ελληνικήκυβέρνηση περιγράψει σοβαρά και αξιό-πιστα ως βασικούς πυλώνες το τι είναιδιατεθειμένη να κάνει σε αυτή τη μακράμεταρρυθμιστική πορεία, καθώς και εάνονομάσει και τα λεγόμενα prior actions,θα μπορέσει η κυβέρνηση να ζητήσειαπό τη Βουλή την εξουσιοδότηση γιαέναρξη διαπραγματεύσεων για το πρό-γραμμα». Θετικοί, αντίθετα, στην ελλη-νική πρόταση υπήρξαν οι σοσιαλδημο-κράτες εταίροι της κ. Μέρκελ, γεγονόςπου δεν πρέπει να αγνοηθεί.

Αντίθετα, το κλίμα σε ΗΠΑ, Γαλλία καιΙταλία ήταν εντελώς διαφορετικό. Στιςτοποθετήσεις τους όχι μόνο αξιολογού-σαν θετικά την ελληνική πρόταση, αλλάέθεταν επιτακτικά και το ζήτημα τηςαναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους.Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ κ.Λιου, αφού εκτίμησε ότι η Αθήνα βρί-σκεται πλέον πιο κοντά σε συμφωνία μετους δανειστές και επανέλαβε παράλ-ληλα τη θέση του ότι είναι απαραίτητοςο συνδυασμός μεταρρυθμίσεων από τηνελληνική πλευρά αλλά και μερικής ανα-διάρθρωσης του μη βιώσιμου χρέους,παράλληλα κάλεσε τους ευρωπαίους δα-νειστές να κατανοήσουν ότι το ελληνικόχρέος είναι «στην παρούσα μορφή του,μη βιώσιμο». «Θεωρώ ότι έχει έρθει ηστιγμή για μια αναδιάρθρωση του ελλη-νικού χρέους», επισήμανε χαρακτηρι-στικά.

Εν τω μεταξύ, και ο πρόεδρος της Ρω-σίας Βλ. Πούτιν εξέφρασε την εκτίμησηότι η κρίση με την Ελλάδα θα διευθετη-θεί σύντομα, ενώ επανέλαβε ότι η Αθήνα

δεν έχει ζητήσει οικονομική βοήθεια απότην κυβέρνησή του, ενώ επικρίνονταςεμμέσως τους χειρισμούς της ΕΕ, διερω-τήθηκε «πού ήταν όταν τα προβλήματασυσσωρεύονταν στην Ελλάδα;»

Η συζήτηση στη Βουλή

Η συζήτηση στη Βουλή δεν ανέτρεψετο κλίμα κοινής, εν πολλοίς, στάσης,που καταγράφηκε -πλην ΚΚΕ- στο συμ-βούλιο των αρχηγών των κομμάτων.Ιδίως ο μεταβατικός πρόεδρος της Ν∆ Ε.Μεϊμαράκης μίλησε σε αυτό το μήκοςκύματος επιδιώκοντας, εμφανώς, ναπάρει επαφή με έναν κόσμο της δεξιάςπου δυσαρεστούσε, ως τώρα, η γραμμήΣαμαρά.

Ωστόσο, ο Αλ. Τσίπρας παρά το ότιεπιχειρηματολόγησε στη βάση ότι «ανά-μεσα σε μια καταστροφική επιλογή, εί-μαστε υποχρεωμένοι να επιλέξουμε τοπρώτο» και ξεκαθάρισε με δραματικούςτόνους απευθυνόμενος ιδίως στους βου-λευτές του ΣΥΡΙΖΑ, ότι έναντι του σκλη-ρού πακέτου μέτρων, το οποίο κατέθεσεη κυβέρνηση δεν υπάρχει, ουσιαστικά,άλλη εναλλακτική και όπως είπε «κινδυ-νεύουμε να ανατιναχθεί το κράτος, δενμιλάμε για Grexit, μιλάμε για άτακτηχρεοκοπία» δεν μπόρεσε να πείσει ένανσημαντικό αριθμό βουλευτών του ΣΥ-ΡΙΖΑ.

Προκειται για μια κατάληξη που έχειπολλές αιτίες, λάθη και δομικά προβλή-ματα του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ που αφέθη-καν να γιγαντωθούν, διότι υποτιμήθη-καν. Προβλήματα, όμως, τα οποία δημι-ουργήθηκαν, πλην της ηγεσίας, και απότη στάση αυτών που χθες διαφώνησαν,που στη διαδρομή του ΣΥΡΙΖΑ επέλεγαντην ασφαλή διατύπωση διαφωνίας μέσωαστερίσκων, εχθρικοί προς τη διαδικα-σία σύνθεσης, άρα ανίκανοι να αποτρέ-ψουν λανθασμένες αποφάσεις, σήμερασυμβάλλουν σε ένα ρήγμα με απρόβλε-πτες συνέπειες. Και αυτό εν μέσω αντι-φάσεων, με ένα παιχνίδι που ποιοτικάδεν απομακρύνεται από την τακτική τωναστερίσκων, αλλά που τώρα έχει κόστοςβαρύ όχι μόνο για τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά καιτον λαό.

Παύλος Κλαυδιανός

Πορεία σε ναρκοπέδιο

Στο σημερινό φύλλο της «Εποχής»δημοσιεύουμεεκτεταμένα αποσπάσματα από την ομιλία τουυπουργού Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτου,κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην ολομέλεια τηςΒουλής με θέμα την παροχή εξουσιοδότησης στηνκυβέρνησης για τη σύναψη συμφωνίας με τους δα-νειστές.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μία βδομάδα μετά τοδημοψήφισμα είμαστε σε πολύ καλύτερη θέση απόότι πριν απ’ αυτό. Αυτό φαίνεται, αν δούμε το σχέ-

διο Γιούνκερ που μας δόθηκε πριν το δημοψήφισμα, στοοποίο δέχονταν βελτιώσεις που αφορούσαν μόνο τοΕΚΑΣ. Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο ελληνικός λαός πήρε μιαπολύ σημαντική απόφαση. Αυτό που μας έλεγαν, ότι ηλαϊκή παρέμβαση εξισώνεται με το λαϊκισμό δεν ισχύει.

Αντιθέτως, η λαϊκή παρέμβαση μπορεί ν’ αλλάξει ταπράγματα. Και η πρώτη αλλαγή φάνηκε στην έκθεση του∆ΝΤ, που δημοσιεύτηκε μετά το δημοψήφισμα.

Μέχρι τώρα το ∆ΝΤ έλεγε ότι το χρέος δεν είναι βιώ-σιμο αλλά δεχόταν να κλείσει το μάτι σε πολύ υψηλάπλεονάσματα (4-4,5%), για να φανεί δαφορετικά. Τώρα,λέει ότι δεν μπορεί μια χώρα να έχει για χρόνια και υψη-λούς ρυθμούς ανάπτυξης και μεγάλα πλεονάσματα. Πρέ-πει, επομένως η Ευρώπη να κάνει κάτι γι’ αυτό το χρέος.Το δημοψήφισμα αυτό έφερε και πολιτικές εξελίξεις.Φάνηκε από την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα, εκείνο τοβράδυ και από τη συμφωνία των ηγετών των κομμάτων.Άλλαξε, επομένως, η πολιτική πραγματικότητα τηςχώρας. ∆εν είναι και τόσο συνηθισμένο, 4-5 κόμματα νασυμφωνήσουν σε ένα πλαίσιο, για να γίνει καλύτερα ηδιαπραγμάτευση.

Ταξική μεροληψία σε αντίθετη κατεύθυνση

Υπάρχει μια πολύ μεγάλη συζήτηση σχετικά με το ανθα μπορέσουμε, μέσα απ’ αυτή τη συμφωνία, να έχουμεανάπτυξη. Από τη μια δεν μας ζητούν περισσότερα μέτρα,παρά την επιδείνωση της οικονομίας. Μας ζητούν το ίδιοπλεόνασμα, που θα είχαμε το 2018, αλλά με διαφορετικήπορεία. ∆εν μπορούμε να κρύψουμε, όμως, ότι αυτά ταμέτρα έχουν υφεσιακή κατεύθυνση. Το αν θα είναι συνο-λικά υφεσιακά τα μέτρα, εξαρτάται από τη διευθέτησητου χρέους και το επενδυτικό πακέτο. Θα φανεί, αν αυτόμπορεί να γίνει στην πράξη.

Αυτή η συμφωνία, επομένως, πρέπει να κριθεί στο σύ-νολό της. Το ένα είναι τα υφεσιακά μέτρα, τα δεύτεροείναι όλα τα άλλα, που εμπεριέχονται στο πρόγραμμα.Μας πίεζαν οι Γερμανοί και το ∆ΝΤ στο Γιούρογκρουπ για

πολύ μεγαλύτερο πακέτο μέτρων. Το αντιστρέψαμε, βά-ζοντας μέτρα, όχι υφεσιακά, αλλά δομικά, που πιάνουν τιςβασικές αιτίες του ελληνικού προβλήματος, τη διαφθοράγια τις προμήθειες, τη φοροδιαφυγή, τον τρόπο λειτουρ-γίας του δημοσίου τομέα. Το τρίτο πράγμα είναι ο κατα-μερισμός των βαρών, που υπάρχει σε αυτές τις προτά-σεις. Στην ομιλία μου στην Επιτροπή αναφέρθηκα στα 8σημεία που βαραίνουν τους πιο πλούσιους, τους ανθρώ-πους που μπορούν να πληρώσουν περισσότερο. Ό,τι κερ-δίσουμε από αυτή τη συμφωνία, θα πηγαίνει στους πιοφτωχούς και στα μεσαία στρώματα. Θα υπάρχει η ίδιαταξική μεροληψία, αλλά σε διαφορετική κατεύθυνση απότων προηγούμενων κυβερνήσεων.

Καμιά ωραιοποίηση, καμιά θριαμβολογία

Η επιτυχία μας στο δημοψήφισμα οφείλεται σε δυο λό-γους: ο πρώτος είναι ότι ο ελληνικός λαός μας εμπι-στεύεται για τη διαπραγμάτευση και ο δεύτερος είναι ηταξική μας μεροληψία. Ασχολούμαστε και νοιαζόμαστεγια τις ανάγκες των πολλών.

∆εν υπάρχει θριαμβολογία από τη δική μας μεριά, δενυπάρχει ωραιοποίηση. Ξέρουμε ότι είναι μια πολύ δύ-σκολη συμφωνία. Αυτό που ζητάμε αυτή τη στιγμή, είναιοι καλύτεροι δυνατοί όροι, για να διαπραγματευτούμε μιαβιώσιμη συμφωνία, που θα μπορέσει να φέρει ανάπτυξη.Για να μην υπογράψουμε μια συμφωνία, που δεν δίνειαυτή την ανάσα, που δεν δίνει αυτή τη βιωσιμότητα, πουδεν δίνει αυτή την αυτοπεποίθηση στον ελληνικό λαό. Ανδεν αλλάξει κάτι τη ∆ευτέρα, αν δεν υπάρχει αυτή η αι-σιοδοξία, αν δεν έχουμε συμβάλλει όλοι και όλες σε αυτήτην κατεύθυνση, στην αυτοπεποίθηση των Ελληνίδων καιτων Ελλήνων, τότε θα έχουμε τεράστιο πρόβλημα.

ΕΥΚΛΕΙ∆ΗΣΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣΗ συμφωνίανα κριθείστο σύνολό της

Του Νίκου Τσαγκρή

Σε μια αντικειμενική θεώρηση τωνπραγμάτων εξέχει η άποψη πουυποστηρίζει ότι, είτε με «συμφω-

νία» είτε με «grexit», ζούμε την αρχήτου τέλους της ευρωζώνης. Με τη δια-φορά ότι μια συμφωνία θα παρατείνειτην διάρκεια της γερμανικής ηγεμονίαςεπί της Ευρωπαϊκής Ένωσης· ενώ έναgrexit, πέρα απ’ την αρχή του τέλουςτης ευρωζώνης θα σημάνει και τηναρχή του τέλους της γερμανικής Ευρώ-πης.

Αλλά, ας είμαστε ειλικρινείς, ας στα-ματήσουμε να μιλάμε για συμφωνία, αςμιλάμε για μνημόνιο. Γιατί, οποιαδή-ποτε συμφωνία κι αν επιτευχθεί μέσαστις τρέχουσες συνθήκες ανωτέραςβίας, δεν μπορεί παρά να είναι το τρίτομνημόνιο. Ένα μνημόνιο που η κυβέρ-νηση πάσχισε επί πεντάμηνο να απο-φύγει και (τι ειρωνεία;) μπορεί να κα-ταγραφεί στην ιστορία ως το «μνημόνιοΣΥΡΙΖΑ».

Μη με ρωτήσετε αν είμαι υπέρ τηςυπογραφής ενός τρίτου μνημονίου ήενός grexit. Είναι το ίδιο εύκολο ναεπιχειρηματολογήσω υπέρ του ενός ήτου άλλου, να είμαι αρκούντως πειστι-κός και για το ένα και για το άλλο: δενείμαι παρά ένας πολιτικός σχολιαστήςεξασκημένος στις σοφιστείες και σοφί-σματα. Εξάλλου, η απόφασή μου ούτεδράμι δεν βαραίνει το δημόσιο συμφέ-ρον, το παρόν και το μέλλον των Ελ-λήνων. Το βάρος πέφτει στον πρωθυ-πουργό της χώρας, τον Αλέξη Τσίπρα,που μόλις πριν μια εβδομάδα αξιώθηκεμε την εμπιστοσύνη της συντριπτικήςπλειοψηφίας του εκλογικού σώματος.

Μάθημα ∆ημοκρατίας

Πάμε πάλι απ’ την αρχή: είτε με«συμφωνία» είτε με «grexit» ζούμε τηναρχή του τέλους της ευρωζώνης – τηναρχή του τέλους της γερμανικής Ευρώ-πης. Και, ό,τι απ’ τα δύο κι αν συμβεί,θα είναι αποτέλεσμα του κλονισμούπου προκάλεσε το ελληνικό δημοψή-φισμα. Κατ’ αρχήν, με την πολιτική δύ-ναμή του (ως βασικό εργαλείο της δη-μοκρατίας) τάραξε την τεχνοκρατικήραστώνη της ευρωζώνης. Κυρίως,όμως, με το αποτέλεσμά του, μια κα-θαρή επιβεβαίωση της εθνικής μαςαξιοπρέπειας απέναντι στους εκβια-

σμούς της χρηματοπιστωτικής ολιγαρ-χίας που κυβερνά την Ευρώπη και τονπλανήτη: ένα αποτέλεσμα που «υπερ-βαίνει τα σύνορα της Ελλάδας και αν-τιπροσωπεύει ένα μάθημα δημοκρατίαςστη γηραιά μας ήπειρο», όπως σχο-λίασε ο Ιταλός καθηγητής ιστο-

ρίας Έντσο Τραβέρσο.Φάνηκε, ωστόσο, πως το ελλη-

νικό μάθημα ∆ημοκρατίας δεν πέρασετα σύνορα της Γερμανίας, και πάντως ηκ. Μέρκελ (το βασικό αντικείμενο τουσυγκεκριμένου μαθήματος), δεν πήρεχαμπάρι. Αντίθετα, κατά τη σύνοδο κο-ρυφής που ακολούθησε του δημοψηφί-σματος, εμφανίστηκε πιο δεσποτικήκαι αυταρχική παρά ποτέ: ή τρίτο μνη-μόνιο ή grexit!..

Μάταια ο έλληνας πρωθυπουργόςεξηγούσε ότι το «όχι» δεν ήταν μιαψήφος εναντίον της Ευρώπης, ήταν μιαψήφος για διαφορετική Ευρώπη, ηοποία δεν νοείται πλέον ως μια αγοράκαι ένας οικονομικός χώρος, αλλά ωςένα κοινό σπίτι για τους πολίτες της…

Εμπιστοσύνη στον Τσίπρα

Μάταια, για την Μέρκελ και τους πι-στούς υποτακτικούς της γερμανικήςηγεμονίας. Ο σεισμός που προκάλεσετο ελληνικό ΟΧΙ άνοιξε ρωγμές στο…«κοινό ευρωπαϊκό σπίτι», αποκαλύ-πτοντας την παρωδία δημοκρατίας πουδιέπει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς: μια«δημοκρατία» η οποία συνηγορεί στηνδιαρκή υποβάθμιση των κοινωνικώνσυνθηκών που υπαγορεύει η δικτατο-ρία του χρηματοπιστωτικού συστήμα-τος. Ρωγμές ανεπανόρθωτες, που θεμε-λιώνουν την αίσθηση πως

είτε με συμφωνία είτε με «grexit»ζούμε την αρχή του τέλους της ευρω-ζώνης. Με τη διαφορά ότι μια συμφω-νία θα παρατείνει την διάρκεια της γερ-μανικής ηγεμονίας επί της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης· ενώ ένα grexit, μαζί με τηναρχή του τέλους της ευρωζώνης θα ση-μάνει και την αρχή του τέλους της Γερ-μανικής Ευρώπης.

Προσωπικά, ως παλαιός των (μαρξι-στικών) ημερών, θα προτιμούσα το gre-xit που, «μαζί με την αρχή του τέλουςτης ευρωζώνης, θα σημάνει και τηναρχή του τέλους της γερμανικής Ευρώ-πης», από μια «συμφωνία» που θα πα-ρατείνει τη διάρκεια της γερμανικήςηγεμονίας επί της Ευρωπαϊκής Ένω-σης. Και όχι μόνο επειδή θα παρατείνειτην διάρκεια της γερμανικής ηγεμο-νίας, αλλά επειδή μια «συμφωνία» δενθα είναι πια η «συμφωνία – λύση» πουδιεκδικούσαμε πριν το δημοψήφισμα –και με το δημοψήφισμα, μα ένα τρίτο

μνημόνιο: το μνημόνιο που η κυβέρ-νηση πάσχισε επί πεντάμηνο να απο-φύγει και (τι ειρωνεία;), από ∆ευτέραμπορεί να καταγραφεί στην ιστορία ωςτο «μνημόνιο ΣΥΡΙΖΑ».

Ωστόσο, η προσωπική μου γνώμηούτε δράμι δεν βαραίνει ως προς το δη-μόσιο συμφέρον, το παρόν και το μέλ-

λον των Ελληνί-δων και των Ελ-λήνων. Το βάροςπέφτει στονπρωθυπουργότης χώρας, τονΑλέξη Τσίπρα,που μόλις πρινμια εβδομάδααξιώθηκε με τηνεμπιστοσύνη τηςσυντριπτικήςπλειοψηφίαςτου εκλογικούσώματος. Τηνδική μου, ούτωςή άλλως τηνείχε. Και τηνέχει…

44 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο Τσίπρας έχει το καρπούζι και το μαχαίριΜνημόνιο ή “grexit”; Μετά το συντριπτικό αποτέλεσματου δημοψηφίσματος, η απόφαση βαραίνειτον έλληνα πρωθυπουργό

Του

∆Η

ΜΗ

ΤΡΗ

ΠΕΤ

ΣΕΤΙ

∆Η

Στη σκιά η δίκητης ΧΑΗδίκη της Χρυσής Αυγής,

δυστυχώς, έχει επισκιαστείαπό τις πολιτικές εξελίξεις. Ωςεφημερίδα δεσμευόμαστε ότιδεν θα το συνεχίσουμε. Μέχριστιγμής, η έδρα άφησε στο απυ-ρόβλητο την ηγεσία της ΧρυσήςΑυγής, η οποία δεν θα εξετα-στεί από την πολιτική αγωγή,απαγόρευσε την ραδιοτηλεο-πτική κάλυψη και προτίμησε τηχειρόγραφη κράτηση πρακτι-κών έναντι της ηχογράφησης. Ηκαταδίκη του κόμματος ΧρυσήςΑυγή, άρα και της ηγεσίας της,ως εγκληματική οργάνωση θααποτελέσει ανάχωμα στο νεο-φασισμό και θα αποδώσει δι-καιοσύνη ακόμα και στα θύματαπου δεν έχουν περιληφθεί στηδικογραφία. Η έδρα, προς τοπαρόν, έχει δείξει τη διάθεσήτης, η μαζική παρουσία, η ενη-μέρωση όλων όσων αφορά τηνέκβαση της δίκης και η συνεχήςκάλυψή της ίσως ανατρέψειαυτό το κλίμα.

Ποιος φιμώνειποιον; «Προς τα διάφορα καθε-

στωτικά κομματό-σκυλα. ∆εν πρόκειται να με φι-μώσετε ότι και να κάνετε.» προ-ειδοποιεί ο κ. Σταμάτης Μαλέ-λης, διευθυντής ειδήσεων τουΣΚΑΪ, ύστερα από την πειθαρ-χική του δίωξη από την ΕΣΗΕΑ.Αλήθεια, πότε φιμώθηκε οποι-οδήποτε κανάλι, πόσο μάλλονκάποιος παράγοντάς του; Οσυγκεκριμένος κύριος, την Κυ-

ριακή, μετά τη νίκη του όχι, μί-λησε ως εκπρόσωπος κόμματοςλέγοντας πως το «ναι», τοοποίο υποστήριξε το κανάλιτου, έχασε, αλλά τώρα πρέπειτο παλιό πολιτικό προσωπικόνα αποσυρθεί για να υπάρξειένας νέος ευρωπαϊκός σχηματι-σμός. Είναι ο ίδιος που τηνεβδομάδα του δημοψηφίσμα-τος, πάλι φέρθηκε ως στέλεχοςκόμματος, φιμώνοντας όσουςτάχθηκαν με την άποψη του«όχι». Τελικά ποιος είναι κομ-ματόσκυλο;

Φελλός«Τώρα, με τις τράπεζες

κλειστές, είναι σαν νααφαιρέσαμε από τους Έλληνεςτις ταυτότητές τους. Η πιστω-τική σου κάρτα είναι η ταυτό-τητά σου. Χωρίς πιστωτικήκάρτα δεν κατεβάζεις δωρεάνούτε μια εφαρμογή στο κινητό.Είναι ένα είδος στέρησης σύγ-χρονων ανθρωπίνων δικαιωμά-των», τάδε έφη Σταύρος Θεο-δωράκης. Τι να πρωτοσχολιά-σουμε; Ότι οι πολίτες στερούν-ται τα σύγχρονα ανθρώπινα δι-καιώματα, να κατεβάζουν δω-ρεάν εφαρμογές; Ή ότι η πι-στωτική κάρτα είναι ταυτοτικόστοιχείο του κάθε ανθρώπου; Τινα περιμένεις, όμως, από ένανάνθρωπο που τύπωσε τις ομι-λίες του σε κόκκινο βιβλιαράκι,σε μέγεθος τσέπης; Να επι-πλέει, και μέχρι στιγμής τα κα-ταφέρνει.

Είπαμε, αλλάόχι και έτσι

Κοπ

τορα

πτικ

ή

Γιορτάζουμε αδιαπραγμάτευτα...

Την Παρασκευή 17 Ιουλίου, από τις 9 μ.μ., στον κήπο του Συλλόγου ΕλλήνωνΑρχαιολόγων (Ερμού 134-136, στο σταθμό του Θησείου) οργανώνουμε τη θε-ρινή συνάντηση της «Εποχής» σε τόπο δροσερό, με μουσική, ποτό και λιτό φα-

γητό κατάλληλο για τις κλιματολογικές και γενικότερες συνθήκες. Το μόνο πουμπορούμε να πούμε γι’ αυτό είναι ότι θα το συνεισφέρουν φίλοι και φίλες μας καιθα είναι σπιτικό. Για να εξασφαλίσουμε, μάλιστα, την απαραίτητη ποικιλία, οι εθε-λοντές και εθελόντριες καλό θα είναι να επικοινωνήσουν μαζί μας στο 210-3619513 και 514. Όσοι και όσες δεν τα καταφέρνετε με τη μαγειρική και τη ζαχα-ροπλαστική, ας προσέλθετε μόνοι και μόνες, αρκεί να έχετε μαζί σας καλή διάθεσηγια συζήτηση ζωηρή, όχι όμως αγχώδη με όσο κέφι μπορείτε να συγκεντρώσετεκαι -κυρίως- με την επίγνωση ότι η συμμετοχή σας θα βοηθήσει ηθικά και υλικά τησυλλογική πολυετή προσπάθειά μας. Σας περιμένουμε έτοιμοι για όλα.

Είσοδος... χωρίς νόμισμα.

Με επιστολή του ενημέρωσετη Βουλή ο Γ. Βαρουφά-

κης πως δεν θα παρευρισκότανστην ψηφοφορία της Παρα-σκευής, για οικογενειακούς λό-γους. Στην επιστολή ενημερώ-νει πως υπερψηφίζει το νομο-σχέδιο, ωστόσο η ψήφος τουδεν είναι έγκυρη, καθώς δενβρισκόταν σε επίσημη απο-στολή της Βουλής ή της κυβέρ-νησης. Όπως αποκαλύφθηκελίγο αργότερα, οι «οικογενει-ακοί λόγοι» ήταν διακοπέςστην Αίγινα, κατά τη διάρκειατης πιο κρίσιμης ψηφοφορίαςτης κυβέρνησης. Είπαμε σύν-τροφε, αλλά όχι και έτσι. Η αρι-στερά έχει προτεραιότητες, καιη αναψυχή έρχεται πάντα τε-λευταία στη λίστα.

Συντομότερααπ’ ό,τιπερίμενεΗευρεία επικράτηση του

«όχι» στο δημοψήφισματης περασμένης Κυριακής οδή-γησε στην παραίτηση του αρχη-γού της Ν∆, Αντώνη Σαμαρά.Παρά τη σπουδαιότητα της πα-ραίτησης του αρχηγού τηςαξιωματικής αντιπολίτευσης,φρόντισαν τόσο ο Γιάνης Βα-ρουφάκης, όσο και το τελεσί-γραφο των δανειστών, ώστε ηείδηση να μην απασχολήσειπολύ την επικαιρότητα. Αποδί-δοντας κατά κάποιον τρόπο τατου Καίσαρος τω Καίσαρι, φαί-νεται ότι η ιστορία ξέχασε τονΣαμαρά συντομότερα απ’ ότι θαήθελε ο ίδιος!

Για όλητην κοινωνίαΥπάρχουν δυο προτάσεις

στην ομιλία του ΕυκλειδηΤσακαλώτου, κατά την παρα-λαβή του χαροτοφυλακίου απότο Γιάνη Βαρουφάκη, που έδω-σαν ένα διαφορετικό στίγμα σεμια εθιμοτυπική διαδικασία:«Και οι δύο είμαστε υπέρ τηςσυλλογικότητας, και οι δύο ξέ-ρουμε ότι η συλλογικότητα δενείναι μόνο για την αντιπολί-τευση και γι’ αριστερές παρέες,αλλά είναι ένα πρόταγμα γιαμια ολόκληρη κοινωνία.». Ηαναφορά στο πρόταγμα τηςΑριστεράς, σε ένα χώρο, όπωςτο υπουργείο Οικονομίας, πουείναι συνυφασμένος με την τε-χνοκρατική αντίληψη της πολι-τικής, έχει έναν πολύ ισχυρόσυμβολισμό!Ταυτόχρονα υπεν-θυμίζει σε όλους και όλες μαςτη μεγαλύτερη δύναμη της Αρι-στεράς, ειδικά σε κρίσιμες συγ-κυρίες όπως η τωρινή!

Μαρσέλ & Μισέλ

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 55ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Οι πολλαπλέςσυνέπειες του «όχι»Οι εξελίξεις στο εσωτερικό και ο απόηχός του στις Βρυξέλλες

Ηεβδομάδα που πέρασε, παρότι ξε-κίνησε με ένα δημοψήφισμα πουσήμανε την απόρριψη ενός σχε-

δίου συμφωνίας των δανειστών, τείνει νατελειώσει (όπως μαρτυρούν όλες οι εν-δείξεις τη στιγμή που γράφονται αυτές οιγραμμές) με την υπογραφή μιας συμφω-νίας. Τι ήταν αυτό, που άλλαξε την ισορ-ροπία των πραγμάτων; Το συντριπτικόκαι μάλλον μη αναμενόμενο αποτέλεσματου δημοψηφίσματος.

Από τη στιγμή που δηλώθηκε η κυβερ-νητική πρόθεση διεξαγωγής δημοψηφί-σματος, από την πλευρά των δανειστών,αλλά και των ομοφρονούντων της ημε-δαπής, έγινε κάθε δυνατή προσπάθεια τοαποτέλεσμά του να είναι τέτοιο, ώστε ναμπορεί να ερμηνευτεί ως βαριά ήττα τηςκυβέρνησης, που θα συνεπιφέρει την κα-τάρρευσή της.

Για την επιτυχία αυτού του στόχου επι-στρατεύτηκαν όλα τα μέσα, θεμιτά καιαθέμιτα: από το κλείσιμο των τραπεζώνκαι την τρομοκρατία των μεγάλων ιδιω-τικών καναλιών, ως τη συνηγορία «προ-σωπικοτήτων» με συχνά θορυβώδη πα-ρουσία στα δημόσια πράγματα, αλλά μεελάχιστο κύρος –όπως αποδείχθηκε.

Η ηγεσία της Ν∆ σε παρένθεση

Το αποτέλεσμα είναι γνωστό. Το 62%του εκλογικού σώματος έκανε κάτι πολύπερισσότερο από το να αρνηθεί ένα συγ-κεκριμένο σχέδιο συμφωνίας. Αρνήθηκενα υπηρετήσει τα σχέδια εκείνα, πουείχαν ως προϋπόθεση την άρση της εμπι-στοσύνης προς την κυβέρνηση. Μια κυ-βέρνηση πρόσφατα εκλεγμένη, που δίνειαρκετές αφορμές για να την επικρίνεις ,αλλά που ο κόσμος τη νιώθει δική του.Και αισθάνεται την ανάγκη να την υπε-ρασπιστεί. Όσοι, λοιπόν, επεδίωκαν ναδουν την επιρροή της κυβέρνησης να μει-ώνεται κάτω από το 40% της σημερινήςεκλογικής δύναμης των κομμάτων πουτη συναποτελούν, είδαν, αντίθετα, να αυ-ξάνεται κατά τεκμήριο αυτό το ποσοστόκατά 50% και να ξεπερνάει το 60% τουσυνόλου.

Οι συνέπειες αυτού του αποτελέσματοςάρχισαν ήδη να γίνονται ορατές εντός καιεκτός των τειχών. Αντί για τις διασπάσειςτων κυβερνητικών κομμάτων, για τιςοποίες προσεύχονταν και τις οποίες επι-δίωξαν, είδαμε τον κήρυκα της «αριστε-ρής παρένθεσης», κ. Σαμαρά, να παραι-τείται υπό την πίεση πραγμάτων και προ-σώπων. Και με την παραίτησή του ναανοίγει μια ουσιαστική πολιτική αντιπα-ράθεση εντός της Ν∆, όχι μόνο για τοποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος,αλλά για το ποια πολιτική μπορεί να δια-σώσει το κόμμα της αστικής τάξης. Μιααντιπαράθεση που δεν μπορεί παρά ναεμπεριέχει και το ερώτημα: Είναι δυνα-τόν ένα κόμμα να διεκδικήσει την πλει-ονότητα του εκλογικού σώματος υπηρε-τώντας τυφλά τις υποδείξεις όλων εκεί-

νων, που αντιστρατεύονται τα καλώς νο-ούμενα συμφέροντα του σώματος αυτού;

Η απάντηση είναι γνωστή: όχι. Η πίστητης Ν∆ στη νεοφιλελεύθερη ιδεολογίακαι πρακτική είναι ασύμβατη με τις περι-στασιακές προσπάθειες λεκτικών ανα-φορών στον «κοινωνικό φιλελευθερι-σμό» της κλασικής λαϊκής δεξιάς.

Η «ευρωπαϊκή παράταξη»σε αποδρομή

Συνοψίζοντας, το 62% του δημοψηφί-σματος επιβεβαίωσε το γεγονός ότι, μετάτην ταχύτατη συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ,την αποτυχία ανασύνταξης του «κεν-τρώου χώρου», την αδυναμία του Ποτα-μιού να αποκτήσει υπολογίσιμη δυνα-μική, η κατάσταση για τους δανειστές καιτο σκληρό πυρήνα των «εταίρων» τείνεινα γίνει αδιέξοδη, αν επαληθευτούν καιοι κίνδυνοι που απειλούν τη Ν∆. Κίνδυ-νοι οι οποίοι γιγαντώνονται, ακριβώςγιατί ως κόμμα ταυτίζεται με τις αντιλή-ψεις και τις επιδιώξεις τους.

Ήδη το Ποτάμι έχει αρχίσει να ελίσσε-ται, παίρνοντας αποστάσεις από τη Ν∆,ενώ υπάρχουν αρκετά σημάδια, που δεί-χνουν ότι η νέα ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θαφροντίσει να αποσπάσει το κόμμα πουαπέμεινε από το ζημιογόνο εναγκαλισμόμε τη Ν∆. Με λίγα λόγια, το σχέδιο γιαμια δήθεν «ευρωπαϊκή παράταξη» μάλ-λον βαδίζει κατά κρημνού. Η ήττα ενόςεθελόδουλου «ναι» το καθιστά επικίν-δυνα μειοψηφικό μέσα στην κοινωνία.

Όσοι, λοιπόν, στις Βρυξέλλες και αλ-λαχού προβλέπουν μια σχετικά μακράπερίοδο πολιτικής κυριαρχίας του ΣΥ-ΡΙΖΑ και των συμμάχων του, δεν μπο-ρούν να ελπίζουν σε μια σύντομη ανά-καμψη των φίλιων δυνάμεων. Κι αυτόείναι αναγκασμένοι να το λάβουν σοβαράυπόψη, παρότι δεν θα πάψουν να επιχει-ρούν την ανατροπή αυτής της δυσμενούςγια τα σχέδιά τους κατάστασης.

Η τρομοκρατία γυρίζειμπούμεραγκ

Σε όλους αυτούς το 62% του δημοψη-φίσματος έστειλε και ένα ακόμη μήνυμα,το οποίο είναι βέβαιο ότι το έλαβαν ήδηκαι το μελετούν: η συντριπτική πλειοψη-φία του εκλογικού σώματος δεν τρομο-

κρατήθηκε, ούτε με την προπαγάνδαούτε με τις κλειστές τράπεζες, ούτε μετις απειλές για κούρεμα καταθέσεων,ούτε με τη σκηνοθεσία του θρίλερ «πανι-κός στο σούπερ μάρκετ». Επιπλέον, ση-μαντικό τμήμα του 38%, που έκλινε προςτο «ναι», δεν το έκανε από πεποίθηση,αλλά από δικαιολογημένο ή αδικαιολό-γητο φόβο. Και ο φόβος δεν αποτελεί κα-θόλου καλή βάση εκκίνησης για την κα-τάκτηση της πλειοψηφίας.

Όσοι εχέφρονες απομένουν στις Βρυ-ξέλλες ή το Βερολίνο, σίγουρα έχουν αρ-χίσει να σκέφτονται ότι οι υπερβολικέςδόσεις τρομοκρατίας και απειλών εθί-ζουν στο ζην επικινδύνως, παρέχονταςτη σχετική ανοσία. Άσε που μπορεί ναωθούν και σε ρηξικέλευθες αποφάσεις.Αυτοί που αστόχαστα μας κανοναρχούνότι το πραγματικό ερώτημα του δημοψη-φίσματος ήταν «ναι ή όχι στο ευρώ»,ίσως αντιλαμβάνονται τώρα ότι στρώ-νουν το δρόμο της εξόδου με πολύ μεγα-λύτερη αποτελεσματικότητα απ’ ό,τιεκείνοι, που υποτιμητικά καταγγέλλον-ται ως «λόμπι της δραχμής».

Όλα αυτά ανέδειξαν και τόνισαν τιςυπαρκτές διαφορές στο εσωτερικό τωνδανειστών, ως προς τη σκληρότητα απέ-ναντι στην Ελλάδα και ως προς τη βιωσι-μότητα και την αποτελεσματικότητα τηςαπειλής με «γκρέξιτ». ∆εν θα πάψουν ναεπιδιώκουν το σκοπό τους, που δεν είναιάλλος από την εξυπηρέτηση των ταξικώνοικονομικών συμφερόντων που εκπρο-σωπούν σε βάρος της Ελλάδας και τωνπιο αδύνατων οικονομιών της ΕΕ.Ωστόσο, θα αναγκαστούν για μεγάλο διά-στημα να δαπανήσουν χρόνο, χρήμα καιφαιά ουσία, για την εξουδετέρωση ενόςαπρόσμενου παράγοντα: του συντριπτι-κού, για τις συγκεκριμένες συνθήκες,62% του «όχι» στο δημοψήφισμα της πε-ρασμένης Κυριακής. Κι αυτό θα κάνει πιοδύσκολο και πιο αβέβαιο το δικό τουςέργο, ενώ μπορεί να διευκολύνει τη δικιάμας αντίσταση στις επιθέσεις τους.Καθώς και την αντίσταση άλλων ευρω-παϊκών λαών, όπως ο ισπανικός, ο πορ-τογαλικός, ο ιρλανδικός, ο ιταλικός, ογαλλικός… Αυτό το τελευταίο, για μιαδύναμη της αριστεράς, που θέλει να σκέ-φτεται ευρωπαϊκά, δηλαδή διεθνιστικά,δεν θα έπρεπε να θεωρείται αμελητέο.

Χ. Γεωργούλας

Θα αναγκαστούν για μεγάλο διάστημα ναδαπανήσουν χρόνο, χρήμα και φαιά ουσία, για τηνεξουδετέρωση ενός απρόσμενου παράγοντα:του συντριπτικού, για τις συγκεκριμένεςσυνθήκες, 62%

66 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Του Πάνου Λάμπρου

Ηκυβέρνηση και συνολικά ο χώροςέδωσαν όλους αυτούς τους μήνεςμια μεγάλη, μια σκληρή μάχη με

υπέρτατες δυνάμεις. Το διάστημα αυτό ηδιαπραγμάτευση πέρασε από πολλά στά-δια: “μονομερείς ενέργειες”, συμβιβα-σμοί, συγκρούσεις, ρήξεις, στάση πλη-ρωμών, πανευρωπαϊκή αλληλεγγύη, συγ-κλονιστικές συγκεντρώσεις, δημοψήφι-σμα, κλείσιμο τραπεζών, εκλογικό απο-τέλεσμα που ξάφνιασε ευχάριστα^ τόσαπολλά σε τόσο μικρό χρονικό διά-στημα...

Στη μάχη αυτή έγιναν και λάθη, υπήρ-ξαν παραλείψεις, κενά. Είχαμε κινήσειςκαι πρόσωπα που ενόχλησαν την αρι-στερή μας συνείδηση. Σε ένα πρωτό-γνωρο πόλεμο, όμως, ήταν μάλλον ανα-μενόμενα. Η ησυχία και το αλάθητο τουνεκροταφείου έτσι κι αλλιώς δεν μαςταιριάζουν.

∆εν είναι η ώρα του τελικού απολογι-σμού. Απομένουν αρκετά κομμάτια στοπαζλ για να σχηματιστεί η ολοκληρω-μένη εικόνα. Για να φανεί δηλαδή αν σεαυτή την πρώτη φάση του πολέμου χά-σαμε ή κερδίσαμε, αν δημιουργήθηκανρωγμές, αν αφήνουμε παρακαταθήκη γιατη συνέχεια, αν ο αντίπαλος είναι κοντάστο στόχο του.

Από τον θρίαμβο σε οδυνηρή ήττα;

Μπορεί να ακούγεται αντιφατικό,ωστόσο, το αποτέλεσμα του δημοψηφί-σματος, που ήταν κάτι παραπάνω από -κοινωνικά και ταξικά- συγκλονιστικόκαι ελπιδοφόρο, “εγκλώβισε” τη δια-πραγμάτευση στο τεράστιο ύψος του.Γιατί αυτό το “όχι”, τα πολλαπλά, τα δια-φορετικά “όχι”, δημιούργησαν αν μη τιάλλο μεγάλες προσδοκίες για μια αξιο-πρεπή, δίκαιη και κοινωνικά βιώσιμηλύση. Και η κυβέρνηση από την επόμενηημέρα έπρεπε να αντιμετωπίσει τησκληρή πραγματικότητα μιας “Ευρώπηςφρούριο” για κάθε αιρετική, ανυπάκουηφωνή. Να την αντιμετωπίσει και να κα-ταφέρει να δώσει μια συμφωνία που θαέθιγε τον πυρήνα των μνημονιακών πο-λιτικών, θα ενίσχυε τις ρωγμές στην Ευ-

ρώπη, θα διεύρυνε τον κύκλο της αμφι-σβήτησης στο κυρίαρχο μοντέλο. ∆ύ-σκολα πράγματα όταν απέναντί σουέχεις ένα σκληρό νεοφιλελεύθερο οικο-δόμημα που δεν ανέχεται τη διαφωνία,που έχει ως βασικό του στόχο τη συν-τριβή του αντιπαραδείγματος, του ΣΥ-ΡΙΖΑ δηλαδή.

Και αυτό έγινε. Παρά το συγκλονι-στικό 61,3%, το τεράστιο “όχι”, που σά-ρωσε στις λαϊκές γειτονιές και τη νεο-λαία, ο Σόιμπλε και οι πιστοί του σύμμα-χοι ανά την Ευρώπη, συνέχισαν τις απει-λές για έξοδο, με στόχο να εξοντώσουντον ΣΥΡΙΖΑ, να οδηγήσουν την Ελλάδασε ακαριαίο θάνατο, ρισκάροντας ταυτό-χρονα μια παγκόσμια κρίση στο όνοματης ηγεμονίας της πολιτικής λιτότητας.

Όμως, αυτό το κοινωνικό “όχι” παρα-μένει να συζητιέται στην Ελλάδα και τηνΕυρώπη, να δημιουργεί δυναμικές, ναανακατεύει την τράπουλα, να πιέζει γιαλύση έξω από μνημόνια και λιτότητα, νααρνείται πεισματικά να μετεξελιχθεί σε“ναι”.

Αυτές τις ώρες, τα μέλη του κόμματοςθα έπρεπε να συζητούν τη διαχείρισηενός κοινωνικού και πολιτικού θριάμ-βου και όχι βεβαίως, τη διαχείριση μιαςοδυνηρής ήττας. Ωστόσο, η πρόταση πουκατατέθηκε από την ελληνική πλευρά,πρόταση απόρροια ενός στυγνού εκβια-σμού, δεν συμβάλει στην αναγκαία επι-κοινωνία με τα κοινωνικά στρώματα πουόρθωσαν το ανάστημά τους κόντρα σεθεούς και δαίμονες. Αντίθετα, δημιουρ-γεί ερωτηματικά, αμφιβολίες για τιςυποσχέσεις και τις δυνατότητές μας,αλλά και την αίσθηση σε κάποιους, ότιτο παράδειγμα τελικά συνθηκολόγησε.Είναι μια πρόταση σκληρή για τα λαϊκάστρώματα, υφεσιακή, εντέλει μνημο-νιακή και υπό αυτή την έννοια κοινωνικάάδικη και πολιτικά μη διαχειρίσιμη. Το“όχι”, όσο και αν μας πονά, και σε αυτήτην πρόταση παραμένει.

Και τώρα τι κάνουμε;

Είναι η ώρα κρίσιμων αποφάσεων γιαόλους μας. Και παρότι ακόμα στη μάχηκαι ώρα αναστοχασμού. Οι απαντήσειςδεν είναι εύκολες, ούτε αυτονόητες.

Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Από τημια ο οδυνηρός και ξαφνικός θάνατοςκαι από την άλλη το αργό, το βασανι-στικό τέλος της κοινωνίας των φτωχών.Μπορεί άραγε η αριστερά, έτσι όπωςείναι δομημένη σήμερα, να διαχειριστείαπό θέση πρώτης ευθύνης μια δεξιά μνη-μονιακή πολιτική; Και αν ναι, μήπως θαείναι μεν κυβέρνηση, αλλά διόλου αρι-στερή; Και αν τα πράγματα είναι κάπωςέτσι, μήπως να αποδεχτούμε ανοιχτά καιθαρρετά ότι ηττηθήκαμε από υπέρτατεςδυνάμεις και να δρομολογήσουμε διερ-γασίες που θα μας απεγκλωβίσουν απόμια μη... αρμονική και συμβατή σχέση;Άλλωστε, δεν είμαστε παντός καιρού..

Το αντεπιχείρημα γνωστό: Είναιλάθος να εγκαταλείψουμε τη μάχη, νααφήσουμε τον κόσμο της εργασίας καιτη νεολαία στα νύχια του παλιού φθαρ-μένου πολιτικού προσωπικού και να δι-καιώσουμε όσους επιδίωκαν τη λεγό-μενη αριστερή παρένθεση. Σεβαστήάποψη, αλλά όχι απολύτως πειστική.Ναι, είναι δύσκολο, ίσως και λάθος ναπαραδώσεις τα δικαιώματα και τις ελευ-θερίες σε αυτούς που τα μισούν, αλλάείναι τραγωδία να έχεις μια αριστερά,που θα είναι υποχρεωμένη να βάζει τηνυπογραφή της στη μείωση συντάξεων,για παράδειγμα του ΟΓΑ. Και αν πράγ-ματι μας ενοχλεί τα μάλα να δικαιωθεί ηθεωρία της αριστερής παρένθεσης, δενμας ενοχλεί το ίδιο ή και περισσότερο νακάνουμε εμείς οι ίδιοι την αριστερά στηνουσία της πολιτικής και των ιδεών της,παρένθεση;

Υπάρχει βεβαίως και μια άλλη σκέψη,που επιχειρεί διέξοδο μέσα από τη μάχη.Η σκέψη αυτή αποδέχεται ότι η ελληνικήπρόταση, πράγματι, δεν έχει σχέση μετους βασικούς στόχους και τα οράματατης αριστεράς. Εντούτοις, αν δεν θέ-λουμε να παραδώσουμε την κοινωνίατων φτωχών στις ηττημένες κατά κράτοςαπό το δημοψήφισμα δυνάμεις, είμαστευποχρεωμένοι και υποχρεωμένες ναδούμε κατάματα την αλήθεια και κυρίωςνα μιλήσουμε με απόλυτη ειλικρίνειαστο λαό και κυρίως σε αυτό το 61,3%που δημιούργησε ένα συγκλονιστικό γε-γονός, ανεξάρτητα αν κάποιοι και μέσα

στο χώρο μας δεν το πίστεψαν, δεν τοπάλεψαν και φλέρταραν με εθνικές ομά-δες διαπραγμάτευσης. Η πρότασή μας,λοιπόν, αν γίνει δεκτή από τους νεοφι-λελεύθερους εκβιαστές -γιατί όλα είναιανοιχτά, ακόμα και αυτή η πρόταση μπο-ρεί να απορριφθεί-, δεν είναι δυνατόν ναωραιοποιηθεί ούτε στο ελάχιστο. Ναενημερώσουμε τους ανθρώπους για όλεςτις ενέργειες και τις προσπάθειες πουέγιναν, για το τοίχος που συναντήσαμε,για τα σχέδια τους, για τη δική μαςστάση, με αυτοκριτικό πνεύμα, με διά-θεση αναστοχασμού. Είχαμε πει από τηναρχή ότι εμείς θα μιλάμε τη γλώσσα τηςαλήθειας. Και πρέπει να το τηρήσουμεμε όποιο τίμημα. Μόνο έτσι, ίσως, θαμπορέσουμε να διατηρήσουμε ζωντανήκαι ενεργή τη σχέση που αναπτύξαμε μετα υποτελή κοινωνικά στρώματα και τηνεολαία.

Και αν η πρώτη πράξη είναι η αλήθεια,η δεύτερη δεν μπορεί παρά να είναι ηεφαρμογή από την κυβέρνηση των εξαγ-γελιών της σε τομείς που το προηγού-μενο διάστημα έγιναν ελάχιστα ή τίποτα.Αν από αύριο δεν προχωρήσει η κυβέρ-νηση δυναμικά σε τομές, όσο και αν αυτόείναι δύσκολο, στο τραπεζικό σύστημα,στο χτύπημα της διαπλοκής, της μιντια-κής δικτατορίας, στο βαθύ κράτος καιτην αστυνομία, αν δεν προχωρήσει δυνα-μικά, χωρίς καμία αναστολή, στην διεύ-ρυνση των δικαιωμάτων και των ελευθε-ριών, αν δεν σαρωθεί, σε επίπεδο δομώνκαι προσώπων, το παλιό καθεστώς,απλώς θα δικαιωθεί η άποψη ότι μεδεξιό μνημονιακό πλαίσιο δεν υπάρχεικανένα περιθώριο άσκησης αριστερήςπολιτικής.

Και η τρίτη πράξη, προϊόν ώριμης σκέ-ψης, μελέτης, προετοιμασίας σε πολι-τικό, κοινωνικό και τεχνικό επίπεδο, ηδιεξαγωγή εκλογών σε εύλογο χρονικόδιάστημα, με ένα νέο ριζοσπαστικό πρό-γραμμα, που όχι μόνο δεν θα αποκλείειεναλλακτικές, αλλά θα επαναφέρει κα-θαρά και σε επίπεδο θετικής πρότασης,τη συνεδριακή μας θέση “καμία θυσίαγια το ευρώ”.

Ο Πάνος Λάμπρου είναι μέλοςτης Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ.

Το 61,3% μιλάει ακόμα Μπορεί άραγε ηαριστερά, έτσι όπωςείναι δομημένη σήμερα,να διαχειριστεί απόθέση πρώτης ευθύνηςμια δεξιά μνημονιακήπολιτική; Και αν ναι,μήπως θα είναι μενκυβέρνηση, αλλά διόλουαριστερή;

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 77ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι άνοιξε,μάλλον, ο δρόμος για μια συμφωνία;

Ως φαίνεται ο κ. Σόιμπλε έχει υποχρε-ωθεί σε μια σχετική αναδίπλωση χωρίς,βέβαια, να εγκαταλείπει την θέση του γιαμια ευρωζώνη χωρίς παρείσακτους. Τατελευταία εικοσιτετράωρα, όπως είδαμε,υποχρεώθηκε να δεχθεί συζήτηση και γιατο χρέος, αν και με έναν πολύ «μπερδε-μένο» τρόπο. ∆εν θα μπορούσε να γίνειδιαφορετικά, βέβαια. Τις δύο προηγού-μενες εβδομάδες το ∆ΝΤ άλλαξε τοκλίμα δυο φορές . Την πρώτη, όταν μετάτην πρόταση Τσίπρα των 47 σελίδων καιτην αποδοχή της από την Κομισιόν, τηναπέρριψε και ζήτησε επιστροφή στηνπρόταση των θεσμών. Τη δεύτερη, ανέ-τρεψε πάλι το σκηνικό, όταν μετά τηνεξάντληση του ελληνικού προγράμματος,έβαλε τη θέση ότι το ελληνικό χρέος δενείναι βιώσιμο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι κά-ποιος πρέπει να το κάνει βιώσιμο, καιαυτή είναι η ευρωζώνη, αυτή φωτογρα-φίζει, με βάση τη συμφωνία του 2012.Αυτό έρχεται να συνδυασθεί απολύτωςμε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.Έτσι οι δανειστές της ελληνικής κυβέρ-νησης υποχρεώθηκαν σε αναγκαστικήενσωμάτωση στη διαπραγμάτευση καιτου θέματος του χρέους, και μάλιστα μεόρους που δεν διαμορφώνει μόνο η κυ-βέρνηση, αλλά ένα 62% του λαού.

Είναι φανερό, λοιπόν, το πολιτικόβάρος του δημοψηφίσματος!

Οι συνέπειές του και στην εσωτερικήπολιτική σκηνή, αλλά και στην ευρω-ζώνη, παρά τις προσπάθειες να συσκοτι-στούν, είναι καθοριστικό γεγονός και πα-ραμένει θεμέλιος λίθος των εξελίξεων,είτε αρνητικά είτε θετικά. Είναι αδύνατο,πλέον, να μην προκαλέσει κανείς την κό-λαση, αν επιχειρήσει να ανατρέψει μιακυβέρνηση, που έχει τόσο πρόσφαταπάρει ένα 62%. Ήταν μεγάλη η ευκολίαμε την οποία ο πρωθυπουργός πήγε στιςΒρυξέλλες με εξασφαλισμένη τη στήριξητριών κομμάτων για να διαπραγματευθεί.∆εν υπάρχει, ουσιαστικά, αντιπολίτευση.

Οι εξελίξεις στην Κίνα πώς συνδέονταιμε τις συζητήσεις για το ελληνικό ζή-τημα;

Στη συγκεκριμένη συγκυρία δεν επι-τρέπει επιπλέον ατυχήματα στο διεθνέςχρηματοπιστωτικό σύστημα, άρα καιστην ΕΕ, με αιτία την κρίση στην Ελλάδα.

Η διαχείριση του χρέους

Υπάρχουν οι βραχυπρόθεσμες υποχρε-ώσεις και οι μακροπρόθεσμες του χρέ-ους. Πώς προτείνεται να αντιμετωπι-σθούν;

Άμεσα το κράτος πρέπει να πληρώσειτα ομόλογα, που λήγουν στις 20 Ιουλίουπρος την ΕΚΤ (αξίας 3,7 δις), όπως καιτο ανασταλέν χρέος προς το ∆ΝΤ, τοοποίο μαζί με ένα νέο 350 εκατ. προς τοταμείο είναι συνολικά 1,9 δισ. ευρώ.Αυτά τα χρήματα πρέπει να εξασφαλι-σθούν, πριν αρχίσει να τρέχει οποιαδή-ποτε συμφωνία, πράγμα που σημαίνεικαι προκαταβολή τρίτου πακέτου. Συζη-τείται να καλυφθούν από τις επιστροφέςκερδών των παρακρατούμενων στην ΕΚΤελληνικών ομολόγων για το 2014 και2015. Το δε ∆ΝΤ να πληρωθεί με μια δι-ευκόλυνση έμμεση, από εσωτερικό δα-νεισμό, εφόσον επαναφέρει τόσο τονELA σε επίπεδα υψηλότερα, όσο και τηναξιολόγηση των εγγυήσεων, αλλά και τηναύξηση των ποσοστών των έντοκωνγραμματίων, που μπορεί να εκδώσει τοδημόσιο.

∆εν θα δεχθούν, δηλαδή, οι υποχρεώ-σεις προς την ΕΚΤ να μεταφερθούν στοΕFSM;

Όχι, δεν φαίνεται κάτι τέτοιο, ενώ θαήταν πράξη που θα έσωζε και τα προ-σχήματα, να στηριχθεί και η θέση του κ.Ντράγκι, τον οποίο τον έχουν χρησιμο-ποιήσει κατά το δοκούν. ∆εν θα διακιν-δυνεύσουν κάτι τέτοιο και αντίθετα πι-στεύω, θα επιμείνουν να πληρωθεί κανο-νικά όπως του ∆ΝΤ.

Τι προβλέπει το τριετές δάνειο

Το μεγάλο, το τριετές δάνειο, πώς ανα-λύεται;

Νομίζω ότι με βάση τα νούμερα πουγνωρίζουμε, προκύπτει ότι από το σύ-νολο των 35-40 δισ. περίπου που θααπαιτηθούν, τα 15 δισ. θα χρειαστούν γιαανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ηκεφαλαιοποίηση μιας τράπεζας προκύ-πτει σαν ανάγκη, όταν τα κεφάλαια της,δηλαδή η περιουσία της, έχει μειωθεί σετέτοιο βαθμό, που να μην καλύπτει τιςυποχρεώσεις της. Αυτή τη στιγμή τα πε-ριουσιακά τους στοιχεία (δάνεια, ομό-λογα, χαρτοφυλάκια κ.τ.λ.) έχουν χάσειαξία και από τη μειωμένη φερεγγυότητατου ελληνικού δημοσίου. Ένα ενδιαφέ-ρον στοιχείο είναι το πως θα διαμορφω-θεί αυτό το δάνειο προς τις τράπεζες. Θααπαιτηθεί από τις τράπεζες ένα πλαίσιοπρόσθετης εξασφάλισης εσόδων απ’αυτές; Για παράδειγμα, θυγατρικές εται-ρείες, υποκαταστήματα στο εξωτερικόκτλ ενδεχομένως και άλλες ενέργειες,που έχουν να κάνουν κυρίως με τις μετο-χές.

Υπάρχει περίπτωση να φθάσουμε ωςτις καταθέσεις;

∆εν το πιστεύω αυτό, αν και είναι ανοι-χτό ως ενδεχόμενο. ∆ιότι, οι καταθέσειςτων τραπεζών είναι πια εξαιρετικά χαμη-λές και οι πάνω από 100.000 ευρώ απο-τελούν ένα μικρό πολύ μικρό ποσοστό,κάτω του 1%. Θα έπρεπε, για να έχει ένααποτέλεσμα, να κατεβούν κάτω τουορίου των 100.000. Αλλά αυτό δεν τομπορούν ούτε νομικά ούτε πολιτικά, θα

ήταν ανατροπή κάθε λογικής.

Υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης;

Εάν κλείσει αυτή η συμφωνία, πουείναι πολύ βαριά, ποιο είναι το αναπτυ-ξιακό περιθώριο που αφήνει;

Ξέρουμε όλοι πια, όπως είδαμε και μετα μνημόνια, ότι όταν αφαιρείς από μιαοικονομία δισ. ευρώ, αυτό οδηγεί σε συρ-ρίκνωση της οικονομικής δραστηριότη-τας και δεν θα μπορούσε να είναι διαφο-ρετικά. Όταν αυτό γίνεται με κρατική πα-ρέμβαση η αποτελεσματικότητά του, δη-λαδή η συρρίκνωση της οικονομίας, είναιακόμη μεγαλύτερη. Εάν αυτό μπορεί ναισοσκελιστεί με επενδυτικά προγράμ-ματα, που θα μπορέσουν να δημιουργή-σουν θέσεις εργασίας, είναι ένα ζήτημαπου μένει να αποδειχθεί. Πολλά έχουμεακούσει γι’ αυτά τα 30-35 δισ. ευρώ τωνΤαμείων, αλλά ως τώρα δεν έχουμε ένασυγκεκριμένο σχεδιασμό για το πότε καιγια το που θα επενδυθούν κτλ

Για ανθρωπιστική βοήθεια υπάρχουνπόροι;

Υπάρχει, όντως, ένα πακέτο, που δενείναι δάνειο αλλά παροχή. Σύμφωνα μεπληροφορίες δεν θα ξεπερνάει το 1 δισ.ευρώ, όμως, εφόσον θέλουν να βοηθή-σουν, θα πρέπει να δοθεί πάραυτα, μέσασε ένα ή δύο μήνες και να καλύψει κυ-ρίως την κοινωνική πρόνοια.

Η χρηματοδότηση των τραπεζών

Τι προβλέπετε σχετικά με την ποσο-τική χαλάρωση;

Πέρα των ορίων που θα κινηθεί η ΕΚΤ,για παράδειγμα ο ELA θα αυξηθεί ως τατέλη Αυγούστου κατά 10-11 δισ., πωςμπορούν να αποκτήσουν οι τράπεζεςχρήματα; Στη συγκυρία αυτή είναι τα διά-φορα προγράμματα της ΕΚΤ, όπως τηςποσοτικής χαλάρωσης, της δυνατότηταςαγοράς κρατικών ομολόγων από τη δευ-τερογενή αγορά κτλ Αυτά μπορούν να δι-ευκολύνουν την διεύρυνση των δανείωναπό πλευράς τραπεζικού συστήματος.Αλλά, ίσως, η μεγάλη ευκαιρία, αν καισυγκυριακή, όπως την Άνοιξη του 2014όταν επιχειρήθηκε η περιβόητη έξοδοςστις αγορές, είναι ξανά ο φθηνός δανει-σμός. Οι διεθνείς αγορές αυτή τη στιγμήζουν με την προσδοκία της αύξησης τωνεπιτοκίων στις ΗΠΑ. Εάν σ’ αυτό προ-σθέσει κανείς την επιβράδυνση της κινε-ζικής οικονομίας και την κατάρρευσητων αγορών από την Ασία και τις περι-φερειακές αγορές, μπορούμε να την πα-ρομοιάσουμε ως ένα ποτάμι από την πε-ριφέρεια και τις αναπτυσσόμενες αγο-ρές, που ρέει προς τα μητροπολιτικά κέν-τρα του κεφαλαίου, κυρίως στις ΗΠΑ.Αυτή η κίνηση αν εξελιχθεί περνάει απότην Ευρώπη και στο διάβα της θα τροφο-δοτήσει όλα εκείνα τα χρηματοπιστωτικάπροϊόντα, τα οποία έχουν υψηλό κέρδος.Και τα ελληνικά έχουν πολύ υψηλό.

Και ο κίνδυνος πως αντιμετωπίζεται;Μα με τη συμφωνία και το πρόγραμμα

δεν υπάρχει ο κίνδυνος. ∆ιότι αν υπάρχειη ομπρέλα της ΕΚΤ, αυτομάτως, τα κε-φάλαια αυτά νιώθουν μια εξασφάλιση αι-σθάνονται ότι είναι σε μια περιοχή σχε-τικά ασφαλή.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΑΓΓΕΛΗ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΝΑΛΥΤΗ

Η συμφωνία χρειάζεταιεπενδυτικά προγράμματα

Όπως είδαμε καιμε τα μνημόνια,όταν αφαιρείςαπό μια οικονομίαδισ. ευρώ, αυτόοδηγεί σε συρρί-κνωση της οικο-νομικής δραστη-ριότητας και δενθα μπορούσε ναείναι διαφορετικά

Ο Γιάννης Αγγέλης μιλά στην«Εποχή» και αναλύει τον αντίκτυποτου δημοψηφίσματος στοεσωτερικό και το εξωτερικο,επιχειρώντας παράλληλα μιαεκτίμηση για την αντιμετώπισητων δανειακών υποχρεώσεων τηςχώρας και την επίδραση που θαέχει αυτή στις τράπεζες. Κλείνειτονίζοντας ότι η συρρίκνωση τηςοικονομικής δραστηριότητας λόγω

των υφεσιακών μέτρων της ελληνικής πρότασης θα πρέπεινα αντισταθμιστεί με επενδυτικά προγράμματα, τα οποίαόμως δεν έχουν συγκεκριμενοποιηθεί ακόμα.

88 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Μέρες παράξενες… θα ήτανίσως ο καλύτερος τίτλος γιαόσα συμβαίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ

την τελευταία βδομάδα. Από την τερά-στια νίκη του δημοψηφίσματος σε μιαεπώδυνη συμφωνία που πολλοί ισχυρί-ζονται μάλιστα ότι δεν είναι καν καλύ-τερη από αυτήν που απέρριψε ο ελλη-νικός λαός την προηγούμενη Κυριακή.

Την επόμενη κιόλας του δημοψηφί-σματος η κυβέρνηση ξαναβρέθηκε στοτραπέζι των διαπραγματεύσεων, έβαλενέες προτάσεις και προσπάθησε ναβελτιώσει τους όρους της συμφωνίας.Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδο-μένα οι όροι της συμφωνίας (αν αυτήπροκύψει) θα είναι ιδιαίτερα δύσκολοιενώ δεν είναι ακόμα ξεκάθαρος ο τρό-πος με τον οποίο θα ενταχθεί το, ιδιαί-τερα κρίσιμο για την ελληνική κυβέρ-νηση, ζήτημα του χρέους.

Οι διαδικασίες ήταν ιδιαίτερα πυκνέςκάτι που δυσχέραινε τη σύγκληση τωνκομματικών οργάνων. Εντούτοις, τηνΤετάρτη συγκλήθηκε η ΠΓ του κόμμα-τος στην οποία έγινε εκτενής αποτί-μηση των αποτελεσμάτων του δημοψη-φίσματος αλλά και σχεδιασμός για τοπώς θα πορευθεί το κόμμα τις επόμε-νες μέρες. Τα μέλη του οργάνου συμ-φώνησαν ότι το αποτέλεσμα του δημο-ψηφίσματος δεν συνιστά εντολή ρήξηςμε την ευρωζώνη αλλά επιταγή καλύ-τερης συμφωνίας και μήνυμα κατά τωνμνημονίων λιτότητας.

Ραγδαίες εξελίξεις

Οι εξελίξεις ήταν ιδιαίτερα ραγδαίεςκαι την Παρασκευή το πρωί η ΚΟ σεκοινή συνεδρία με την ΠΓ κλήθηκε νασυζητήσει την πρόταση του πρωθυ-πουργού για εξουσιοδότηση από το ελ-ληνικό κοινοβούλιο να διαπραγματευ-τεί με τους δανειστές στη βάση της ελ-ληνικής πρότασης και να φέρει συμ-φωνία μέχρι την Κυριακή.

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας,μιλώντας στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, εμφα-νίσθηκε αποφασισμένος να προχωρή-σει σε υπογραφή της συμφωνίας, επι-σημαίνοντας: «αυτή τη στιγμή βρισκό-μαστε μπροστά σε κρίσιμες αποφά-σεις. Αυτό που έχει σημασία είναι η ΚΟτου ΣΥΡΙΖΑ να σταθεί ενωμένη καισυμπαγής μπροστά σε αυτές τις κρίσι-μες αποφάσεις. ∆εν πρόκειται να γίνωνέος Παπαδήμος. Ή συνεχίζουμε όλοιμαζί ή θα φύγουμε όλοι μαζί». Ήτανένα ξεκάθαρο μήνυμα στους βουλευτέςτου κόμματος ότι ο ίδιος δεν ήταν πρό-θυμος να προχωρήσει στη συμφωνία μετις ψήφους των άλλων κομμάτων,αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο

ακόμα και παραίτησης της κυβέρνησηςσε άλλη περίπτωση: «δεν θα δεχτούμενα μην έχει τη δεδηλωμένη η κυβέρ-νηση στη σημερινή ψηφοφορία».

Ακολούθως ο Ευκλείδης Τσακαλώ-τος ενημέρωσε τους βουλευτές για τηδιαδικασία των διαπραγματεύσεων ενώήταν ιδιαίτερα αναλυτικός για το κεί-μενο της συμφωνίας σημειώνοντας ότιπρόκειται για μια εξαιρετικά δύσκολησυμφωνία και γι’ αυτό δεν υπήρχεθριαμβολογία ούτε μετά το δημοψήφι-σμα ενώ σημείωσε ότι οι επιλογές είναισυγκεκριμένες: ή συμφωνία ή grexit.

Ισχυρές αντιρρήσεις

Η ψηφοφορία έγινε τις πρώτες πρωι-νές ώρες του Σαββάτου και παρά το γε-γονός ότι η κυβερνητική πρόταση πέ-ρασε με μεγάλη πλειοψηφία (251) προ-κάλεσε τριγμούς στο εσωτερικό τηςκυβέρνησης. Στο Μαξίμου δεν πί-στευαν ότι οι απώλειες θα ήταν τόσομεγάλες καθώς 17 βουλευτές δεν ψή-φισαν θετικά. (δύο όχι, επτά απουσίες,οκτώ παρών μεταξύ των οποίων τηςΠτΒ και δύο υπουργών, των κκ Λαφα-ζάνη και Στρατούλη).

Και μπορεί τυπικά να μην υπάρχειθέμα δεδηλωμένης, αλλά είναι εμφα-νές ότι όταν έρθουν τα πρώτα μέτρατης συμφωνίας δύσκολα θα περάσουναπό την Κοινοβουλευτική Ομάδα τουΣΥΡΙΖΑ. Μάλιστα, ήδη από την επό-μενη στιγμή 15 βουλευτές που ψήφι-σαν θετικά, ξεκαθάρισαν πως το έκα-ναν μόνο για να μην χαθεί η δεδηλω-μένη, ενώ όπως είμαστε σε θέση ναγνωρίζουμε, επιστολή θα σταλεί στονπρωθυπουργό και από άλλους βουλευ-τές με την οποία θα ζητάνε συγκεκρι-μένες εξασφαλίσεις πριν δώσουν θε-τική ψήφο.

Αυτή τη στιγμή ο πρωθυπουργός έχειεστιάσει στην τελική ευθεία της δια-πραγμάτευσης με αποκλειστικό στόχοτη σύναψη συμφωνίας. Όπως όμωςλένε στενοί συνεργάτες του, από ∆ευ-τέρα θα ασχοληθεί και με το εσωκομ-ματικό πεδίο. Άλλωστε δεν πέρασεαπαρατήρητη η φράση του Αλέξη Τσί-πρα «αυτό που προέχει τώρα είναι η θε-τική έκβαση στη διαπραγμάτευση. Όλατα άλλα στην ώρα τους» που δόθηκεως κυβερνητική ενημέρωση από το Μα-ξίμου λίγα λεπτά μετά τη ψηφοφορίατης Παρασκευής. Το μόνο βέβαιο είναιότι από την ∆ευτέρα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θαείναι αυτός που ξέρουμε σήμερα με ό,τικι αν αυτό συνεπάγεται.

Σ.Β.

O ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είναιξανά ο ίδιος

Είναι απαράδεκτα μεγάλη η υποχώ-ρηση της ελληνικής κυβέρνησηςαπέναντι στις πιέσεις των δανει-

στών; Νομίζω ότι σήμερα δεν τίθεταιάλλο ερώτημα. Το «αποδεκτό», όμως, καιτο «απαράδεκτο» δεν μπορούν να εξετά-ζονται αφηρημένα, βάσει γενικών«αρχών» ή «αξιών». Χρειάζεται να εξετα-στούν οι σκοποί και τα μέσα του αντιπά-λου, τα διεθνή ερείσματα της ελληνικήςκυβέρνησης και οι δυνατότητες που είχεη ελληνική κυβέρνηση μπροστά της. Ηπρώτη δυνατότητα είναι να αρνηθεί τοσυμβιβασμό επειδή είναι επώδυνος, ηδεύτερη δυνατότητα είναι η παραίτησητης κυβέρνησης και η τρίτη η προσπά-θεια να αξιοποιηθεί και να διευρυνθεί τοπολύ στενό μονοπάτι που απομένει.

Ο αντίπαλος φαίνεται ότι έχει δύο σκο-πούς: πρώτον, να μην κινδυνέψει το ευ-ρωπαϊκό οικοδόμημα του αχαλίνωτουκαπιταλισμού και, δεύτερον, να πέσει ηκυβέρνηση της Ελλάδας, να ακυρωθείδηλαδή το αποτέλεσμα των εκλογών της25ης Ιανουαρίου. Τα διεθνή ερείσματαπου έχει η κυβέρνηση είναι αδύναμα:είναι τα γεωπολιτικά συμφέροντα τωνΗΠΑ και εν μέρει των μεγάλων κρατώντης Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ανησυχίααυτών των χωρών για το ενδεχόμενο νααναζητήσει η Ελλάδα άλλον χώρο έντα-ξης, αλλά και η ανησυχία πολιτικών δυ-νάμεων σε ευρωπαϊκές χώρες, κυρίωςστη Γαλλία και την Ιταλία, για τη γερμα-νική ηγεσία στην Ένωση: μια ηγεσία πουεπιμένει στην εξαιρετικά προσοδοφόραγια τις μεγάλες γερμανικές επιχειρήσειςπολιτική τής δημοσιονομικής ασφυξίας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά το δημοψήφισμα

Ένας ακόμα παράγων που χρειάζεταινα εκτιμηθεί, είναι η ισχύς της ελληνικήςκυβέρνησης στο εσωτερικό. Το δημοψή-φισμα της περασμένης Κυριακήςέσπρωξε την αστική αντιπολίτευση σεμια κρίση πολιτικής, από την οποία θαδυσκολευτεί να βγει. Η στρατηγική τής«αριστερής παρένθεσης», στην οποίαείχαν επενδύσει η ηγεσίες της Νέας ∆η-μοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ και του Ποτα-μιού, ηττήθηκε. Αυτή η ήττα, που στηΝέα ∆ημοκρατία συμπαρέσυρε την ηγε-σία Σαμαρά, πιθανότατα και όλη τηνακροδεξιά πτέρυγα του κόμματος, κλονί-ζει και τη σχέση αυτών των κομμάτων μετους ομοδόξους τους στα άλλα κράτη τηςΕΕ. ∆ιότι αυτούς είχαν διαβεβαιώσει ότιη κυβέρνηση Τσίπρα δεν θα αντέξει, καιτόσο συντηρητικοί όσο και σοσιαλδημο-κράτες είχαν χτίσει (όχι όλοι, αλλά ση-μαντική μερίδα) πάνω σε αυτή τη σαθρήβάση. Αλλά και το ΚΚΕ, που δεν χρειαζό-

Η ψηφοφορία έγινετις πρώτες πρωινέςώρες του Σαββάτουκαι παρά το γεγονόςότι η κυβερνητικήπρόταση πέρασε μεμεγάλη πλειοψηφία(251) προκάλεσετριγμούς στοεσωτερικό τηςκυβέρνησης. ΣτοΜαξίμου δενπίστευαν ότι οιαπώλειες θα ήταντόσο μεγάλεςκαθώς 17βουλευτές δενψήφισαν θετικά.(δύο όχι, επτάαπουσίες, οκτώπαρών μεταξύ τωνοποίων της ΠτΒ καιδύο υπουργών, τωνκκ Λαφαζάνη καιΣτρατούλη).

Το κρίσιμο ερώτημα, ηκρίσιμη πρόκληση είναιπάνω σε αυτό το σκληρόκαι στενό μονοπάτι ναβρει ο ΣΥΡΙΖΑ δικές τουλύσεις και να τις εφαρ-μόσει. Θα υπάρξει αντί-δραση. Οι ντόπιοι εκ-φραστές του παλιού κα-θεστώτος και οι υπο-στηρικτές τους έξω θαφωνάξουν για μονομε-ρείς ενέργειες. Χρει-άζεται, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑνα προετοιμαστεί και γιααυτό.

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 99ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ταν να υποστηρίξει τον ΣΥΡΙΖΑ και τηνκυβέρνηση για να συμπαραταχθεί με το«όχι» - το πώς, το έδειξε ιστορικό τουστέλεχος με άρθρο του στην «Εφημερίδατων Συντακτών» - βρίσκεται τώρα στηνανάγκη να διαχειριστεί τη μαζική άρνησημελών και οπαδών του να ακολουθήσουντην αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά πουτους υπέδειξε η ηγεσία του. Αυτή η κα-τάσταση καθιστά τον ΣΥΡΙΖΑ κυρίαρχοστην πολιτική σκηνή. Όχι για πάντα: το«για πάντα» δεν υπάρχει στην πολιτικήκαι τα κόμματα της αντιπολίτευσης θαβρουν τρόπο να ανασυνταχθούν, αλλάτώρα και αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αξιοποιήσειτην τωρινή κατάσταση, θα βρεθεί μπρο-στά σε μεγάλες δυσκολίες.

Η αντανάκλαση εκτός συνόρων

Η ισχύς που προσέδωσε το αποτέλε-σμα του δημοψηφίσματος στην κυβέρ-νηση και τον ΣΥΡΙΖΑ αντανακλά καιπρος τα έξω, εκτός ελληνικών συνόρων.Η «ιερή αγανάκτηση» με την οποία αντι-μετώπισαν κυβερνήσεις και η ηγεσίατης Ευρωπαϊκής Ένωσης την εξαγγελίατου δημοψηφίσματος, έχει βέβαια νακάνει με την πτώση ενός ταμπού: τα δη-μοψηφίσματα έχουν τεθεί στην Ένωσηπερίπου εκτός νόμου και η γαλλική κυ-βέρνηση έκανε κοινοβουλευτικό πραξι-κόπημα, ώστε να αλλάξει το Σύνταγμακαι να αποτρέψει δημοψήφισμα που θααπέρριπτε τη Συνθήκη της Λισαβόνας.Ακόμα, το αποτέλεσμα έδειξε ότι η Ελ-λάδα έχει ισχυρή κυβέρνηση που μπορείνα διαπραγματεύεται και ο ρεαλισμόςεπέβαλε αυτό να γίνει σεβαστό. Και ανυπήρξαν τιμωρητικές διαθέσεις για την«αναίδεια του Τσίπρα», αυτές τις κατέ-στειλε η μεγάλη πλειοψηφία.

Ποια από τις τρεις εναλλακτικές;

Οι εναλλακτικές δυνατότητες πουέχουν η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ, δενείναι εύκολες. Η πρώτη, η έξοδος απότην Ευρωζώνη, είναι ένας εξαιρετικάεπικίνδυνος δρόμος υπό τις παρούσεςσυνθήκες. Απαιτεί μονομερή άρνησηεξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους (πουδιαφορετικά το ύψος του θα εκτοξευθείόσο θα υποτιμάται το εθνικό νόμισμα)με συνέπεια την οικονομική απομόνωσητης Ελλάδας, χωρίς τα προσδοκώμενααναπτυξιακά οφέλη από την υποτίμηση:βλέπεις, τόσο το εύρος των παραγωγι-κών δυνατοτήτων – όπως αυτές συρρι-κνώθηκαν στα χρόνια της «ισχυρής Ελ-λάδας» του Σημίτη – όσο και η σταθερήεξάρτηση της παραγωγής από εισαγω-γές, αλλά και η απουσία ισχυρού τραπε-ζικού συστήματος και η διάρθρωση τωνκαταναλωτικών συνηθειών δεν θα επι-τρέψουν μια σχετικά σύντομη ανάκαμψηχωρίς αυταρχικές μεθόδους. Η δεύτερηεναλλακτική δυνατότητα, η παραίτηση,ηθελημένη ή αναγκαστική, εάν η κυβέρ-νηση χάσει την πλειοψηφία στη Βουλή,οδηγεί στην τραγική γελοιότητα: ένακόμμα, που πιθανόν υποτίμησε τις δυ-σκολίες της προσπάθειας που ανέλαβε,παραδίδει την κυβέρνηση στους ολετή-ρες της κοινωνίας, στο παλιό διεφθαρ-μένο καθεστώς. Η τρίτη εναλλακτική δυ-νατότητα, η αποδοχή ενός πολύ επώδυ-νου συμβιβασμού, μπορεί να αποδειχθείένας επικίνδυνος δρόμος. «Να κυβερνή-σουμε χωρίς να γίνουμε σοσιαλδημοκρά-τες», μου είχε πει ένας γερμανός σύν-τροφος, τώρα υφυπουργός της αριστε-ρής κυβέρνησης της Θουριγγίας. Ο κίν-

δυνος που ελλοχεύει είναι πράγματι ναγίνει ο ΣΥΡΙΖΑ διαχειριστής μιας νεοφι-λελεύθερης πολιτικής – αυτής που θέ-λουν να επιβάλουν σε όλη την Ευρω-παϊκή Ένωση οι ηγετικές της δυνάμεις –και να προσαρμοστεί σε αυτήν ο ίδιοςστη σκέψη του και στη δομή του. Κατάτη γνώμη μου, η κατάπτωση της σοσιαλ-δημοκρατίας δεν είναι τόσο ότι σοσιαλ-δημοκρατικές κυβερνήσεις πήραν μέτραπεριοριστικά για τις λαϊκές τάξεις, αλλάότι βαθμιαία τα σοσιαλδημοκρατικάκόμματα πίστεψαν ότι δεν υπάρχει δυ-νατότητα άλλης πολιτικής, κι έπειτα ότιαυτή η πολιτική είναι προς όφελος τωνλαϊκών τάξεων.

Το στενό μονοπάτιτου συμβιβασμού

Ο επώδυνος συμβιβασμός, όπως περι-γράφεται στην πρόταση που κατέθεσε ηελληνική κυβέρνηση, δεν είναι τόσοσκληρός όσο επιδίωκαν στην αρχή οιΒρυξέλλες και το Βερολίνο. Αφήνειχώρο και χρόνο. Το ζήτημα είναι πώς θααξιοποιηθεί αυτός ο χώρος και αυτός οχρόνος. ∆ηλαδή: ποια θα είναι η διαφο-ρετική, αριστερή, διοικητική μεταρρύθ-μιση, πώς θα ανασυσταθεί το συνδικαλι-στικό κίνημα που το διέσυραν και το διέ-λυσαν διεφθαρμένες και υποτακτικέςηγεσίες, πώς θα αποκτήσουν οι άνθρω-ποι λόγο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση,πώς και κατά πόσο θα ενσωματωθούν οιεμπειρίες του λαμπρού κινήματος αλλη-λεγγύης στην ανοικοδόμηση, χωρίς μέσακιόλας, των κοινωνικών υπηρεσιών, πώςη παραγωγική ανασυγκρότηση δεν θαείναι (παρά ταύτα) υπόθεση των κερδο-σκοπικών επιδιώξεων του κάθε αετο-νύχη, αλλά υπόθεση της δημοκρατίας.Πώς θα εξισορροπηθούν οι σκληρές πα-ράγραφοι για τις συντάξεις; Πώς (παράταύτα) η οικονομική, η φορολογική, ηκοινωνική, η εκπαιδευτική πολιτική, ηπολιτική του πολιτισμού θα διακρίνον-ται από εκείνη τη μεροληψία υπέρ τουκοσμάκη που διακήρυξε ο ΣΥΡΙΖΑ –γιατί αυτό ο κοσμάκης το πήρε τοις με-τρητοίς, και με το δίκιο του. Το κρίσιμοερώτημα, η κρίσιμη πρόκληση είναιπάνω σε αυτό το σκληρό και στενό μο-

νοπάτι να βρει ο ΣΥΡΙΖΑ δικές του λύ-σεις και να τις εφαρμόσει. Θα υπάρξειαντίδραση. Οι ντόπιοι εκφραστές τουπαλιού καθεστώτος και οι υποστηρικτέςτους έξω θα φωνάξουν για μονομερείςενέργειες. Χρειάζεται, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑνα προετοιμαστεί και για αυτό.

Η κυβέρνησή μας, λοιπόν, θα πρέπεινα κυβερνήσει και μάλιστα πάρα πολύγρήγορα και πάρα πολύ αποτελεσμα-τικά. Τα νομοσχέδια, τα προεδρικά καιτα υπουργικά διατάγματα θα πρέπει ναπέφτουν βροχή, οι βουλευτές και οι βου-λευτίνες της συμπολίτευσης θα πρέπειπολύ σύντομα να εξελιχθούν σε γνώστες.

Η διαφορά είναι στη συμμετοχή

Μόνο που αυτόν τον τρόπο – σίγουραμε άλλο περιεχόμενο, αλλά τον ίδιοντρόπο – τον είδαμε και δεν μας άρεσεούτε ήταν αποτελεσματικός, ακόμα καιγια τις επιδιώξεις του παλιού καθεστώ-τος. Η διαφορά που μπορεί να κάνει τονέο καθεστώς και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η συμ-μετοχή. Στους πέντε μήνες μετά τιςεκλογές ο κομματικός οργανισμός τουΣΥΡΙΖΑ αδράνησε. Πολλοί άνθρωποι(από τους καλύτερους) μετακόμισαν σευπουργεία και οργανισμούς και αυτόήταν αναγκαίο. Έχω όμως την εντύπωσηότι εκείνο που προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑέλεγε ότι δεν θέλει – η λογική της ανά-θεσης – γρήγορα επικράτησε στο ίδιο τοκόμμα. Πώς λοιπόν θα αλλάξει το φρό-

νημα που επικρατεί στην κοινωνία; Οικομματικές συνελεύσεις που ασχολούν-ται προπάντων με το τι είπε κάποιοςυπουργός στην τηλεόραση, δεν μπορούννα το αλλάξουν. Κι όμως, την εβδομάδαπριν από την ψηφοφορία Συριζαίοι καιΣυριζαίες «έλιωσαν παπούτσια» και αμ-φιβάλλω πολύ αν χωρίς αυτούς τους αν-θρώπους, που σχεδίαζαν και έκανανεξορμήσεις, συζητήσεις, συγκεντρώσεις,θα ήταν δυνατό να επιτευχθεί η κυριαρ-χία τού κόμματος της Αριστεράς πουδιαπιστώθηκε στις 5 Ιουλίου το βράδυ.Κι ακόμα, αποδείχτηκε ότι έτσι οικοδο-μούνται σχέσεις: στις οργανώσεις τουΣΥΡΙΖΑ ήξεραν από πριν ποιο θα είναι τοαποτέλεσμα, κι ας έλεγαν οι δημοσκο-πήσεις ό,τι έλεγαν για αμφίρροπη μάχη.

Νέος σχεδιασμός, νέο πρόγραμμα

Αυτή είναι η σωστή συνταγή. Αλλάστην επόμενη περίοδο η εφαρμογή τηςθα είναι πιο δύσκολη και πιο απαιτητική.Ο λόγος είναι ότι σε αυτό το στενό μονο-πάτι που ο συμβιβασμός επιβάλλει ναβαδίσει η Αριστερά, χρειάζεται πολύ πε-ρισσότερη σκέψη και γνώση. Γιατί τώραδεν φτάνει να πείσεις τον κόσμο. Ο κό-σμος, αυτοί οι μέχρι πριν αόρατοι άν-θρωποι από τις λαϊκές γειτονιές που κα-τακλύσανε το Σύνταγμα και τις άλλεςπλατείες των ελληνικών πόλεων, ούτεπείθονται εύκολα ούτε ακούνε επιχειρή-ματα-κονσέρβες – ευτυχώς. Χρειάζεται,λοιπόν, νέος σχεδιασμός. Νέο πρό-γραμμα του κόμματος, που θα δείχνειπώς μπορεί να γίνει το ακατόρθωτο. Τησυζήτηση και τη διαμόρφωσή του είναιυποχρεωμένη να οργανώσει αμέσως ηηγεσία του: αυτή είναι η δουλειά της. Καιούτε αυτό φτάνει. Γιατί στην επόμενη πε-ρίοδο το «λιώσιμο των παπουτσιών», ανείναι να έχει αποτέλεσμα, χρειάζεται νασχετίζεται με κάθε αρμό της κοινωνικήςζωής: με το κάθε σχολείο και τη λει-τουργία του, με τον κάθε συγκεκριμένοτόπο δουλειάς και τα προβλήματά του,με την πόλη και τη γειτονιά – για όλααυτά χρειάζονται προγράμματα και εξει-δικευμένες εφαρμογές, αν θέλει ο ΣΥ-ΡΙΖΑ, παρά τις δυσκολίες και τον πόνοπου συνεπάγεται ο συμβιβασμός, να δια-τηρήσει την πρωτοκαθεδρία που τουέδωσαν τα εκατομμύρια άνθρωποι τηνπερασμένη Κυριακή. ∆ιαφορετικά θαχάσει: οι αντίπαλοί του – το παλιό καθε-στώς, «τα μάλλινα που βγήκαν καλοκαι-ριάτικα από τις ναφθαλίνες» χαρακτή-ρισε τους εκπροσώπους του μια ηλικιω-μένη ακροάτρια ραδιοφωνικού σταθμού,θα ανασυγκροτηθεί και ο συμβιβασμόςθα μετατραπεί σε ήττα με πολύ σκληρό-τερα μέτρα.

Θόδωρος Παρασκευόπουλος

Υπάρχει ζωήμετά το συμβιβασμό;

1100 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Του Νίκου Σερβετά

«Αν η φούσκα στην Κίναέσκαγε μία βδομάδα νωρί-τερα, η διαπραγματευτική

ικανότητα της Ελλάδας θα ήταν τε-λείως διαφορετική», ανέφερε έγκυροςοικονομικός αναλυτής, δίνοντας με τοντρόπο του, την εικόνα που επικρατείδιεθνώς, όπου τα όσα συμβαίνουν μπο-ρεί να μη συνδέονται άμεσα μεταξύτους, συνθέτουν όμως ένα σκηνικό,όπου οι κινήσεις μικρών ή μεγάλωνπαικτών, επηρεάζουν αποφασιστικάτην όλη εικόνα.

Μόνο τις αντιδράσεις Ευρωπαίων πο-λιτικών στο δημοψήφισμα που έγινεστην Ελλάδα να υπολογίσει κάποιος,καταλαβαίνει τον αντίκτυπο αυτών τωνμικρών ή μεγάλων ενεργειών: Στελέχητης Ευρωπαϊκής Ένωσης και των δια-φόρων οργάνων της κατηγόρησαν τηνελληνική κυβέρνηση, που τόλμησε ναζητήσει την γνώμη των Ελλήνων πολι-τών, ενώ το ίδιο έκαναν και κυβερνη-τικά στελέχη της Πολωνίας και τηςΟυγγαρίας, που την κατηγόρησαν διότιμε την πράξη της αυτή «άνοιξε τηνόρεξη και των δικών μας λαών, πουτώρα ζητάνε δημοψήφισμα»

Τρία γεγονότα αυτής της εβδομάδοςπου εξελίχθηκαν παράλληλα με τις ελ-ληνικές διαπραγματεύσεις:

Κινέζικη φούσκα

Κοκκίνισαν τα ταμπλό των χρηματι-στηρίων σε όλη την υφήλιο, πλην τηςΕυρώπης, καθώς η «κινεζική γρίπη»φαίνεται να εξελίσσεται σταδιακά σεεπιδημία. Τα δύο χρηματιστήρια τηςΚίνας, της Σαγκάης και της Σεντζέν,καθώς και του Χονγκ Κονγκ, παρου-σίασαν μέση πτώση 30%, γεννώνταςφόβους για κραχ. Εκτός από τη σημαν-τική απομείωση των αξιών των περισ-σότερων εισηγμένων μετοχών στις κι-νεζικές αγορές, τις τελευταίες εβδομά-δες έχει ανασταλεί η διαπραγμάτευσηπερίπου 1.000 μετοχών, του 1/3 του συ-νόλου. Αναλυτές θεωρούν ότι αιτία γι’αυτή τη συμπεριφορά, είναι η υπερβο-λική μόχλευση με εύκολα δανεικά, στοανερχόμενο ενδιαφέρον για τις κινεζι-κές αγορές από το εξωτερικό, αλλά κυ-ρίως στις υψηλές προσδοκίες και τονκερδοσκοπικό πυρετό της ανερχόμε-νης μεσαίας τάξης της Κίνας.

Τα προηγούμενα χρόνια υπήρξε εύ-κολος και αθρόος δανεισμός από περι-φερειακούς δημόσιους χρηματοπιστω-τικούς οργανισμούς προς το ευρύ επεν-δυτικό κοινό. Το αποτέλεσμα ήταν ότιάνω των 90 εκατ. κινέζων άρχισαν νααγοράζουν και να παίζουν μετοχές με

τις αποταμιεύσεις τους, ακόμη και απότους χώρους εργασίας τους, σε ειδικάκαφέ ή μέσα από ταμπλέτες. Έτσι,έφτασε το 80% της κεφαλαιοποίησηςτων κινεζικών αγορών να ανήκει σ’αυτό τον πληθυσμό, ενώ τα γρήγορακέρδη συνέχισαν να φέρνουν και άλ-λους μικροεπενδυτές. Παράλληλα, σταχρηματιστήρια της Κίνας άρχισαν ναμπαίνουν ολοένα και περισσότεροιξένοι επενδυτές κι αυτό παρά τους πε-ριορισμούς στην είσοδο και έξοδο κε-φαλαίων από την κινεζική αγορά.

Η κυβέρνηση της Κίνας μοιάζει ναχρησιμοποιεί τις ίδιες τακτικές, πουχρησιμοποίησαν οι αμερικανικές αρχέςτο 2008, για να στηρίξουν τις αγορέςστο ζενίθ της τότε κρίσης. Έτσι, η κεν-τρική της τράπεζα υιοθετεί σταδιακάτο ρόλο του ύστατου δανειστή, τυπώ-νοντας χρήμα για αγορά μετοχών καιώθηση τιμών.

Τι μας ενδιαφέρει όμως εμάς, τι γί-νεται στα χρηματιστήρια της Κίνας;Πέρα από το ότι η Κίνα είναι η δεύτερημεγαλύτερη οικονομική δύναμη του κό-σμου και αυτό μας αφορά απολύτως,δεν πρέπει να παραλείπουμε δύοακόμα παράγοντες:

Η Γερμανία επηρεάζεται άμεσα,καθώς το 40% των εξαγωγών τηςοδεύει προς την Κίνα και μια όξυνσητης κινεζικής κρίσης θα δημιουργήσεισημαντικά προβλήματα στην ευάλωτησε εξωτερικές απειλές γερμανική οικο-νομία.

Οι ΗΠΑ απειλούνται κι αυτές άμεσα,καθώς η Κίνα κατέχει 3 τρισ. δολ. αμε-ρικανικό κρατικό χρέος σε ομόλογα, ταοποία μπορούν να αρχίσουν να πω-λούνται σε κατάσταση συναγερμού.

Πάντως, προς το τέλος της εβδομά-δος, τα χρηματιστήρια στην Κίνα ανέ-καμψαν, χωρίς όμως αυτό να σημαίνειότι έχει απομακρυνθεί η πιθανότητα νασκάσει κάποια στιγμή η φούσκα.

Τα «αιώνια» πυρηνικά

Την ηρεμία πριν από την μεγάλη κα-ταιγίδα θυμίζει το σκηνικό μέσα στοοποίο διεξάγονται οι συνομιλίες για τοπυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και οιμεσολαβητές έχουν συνεχώς στραμ-μένα τα βλέμματα τους προς τις γύρωπεριοχές. Τη Συρία και τον εμφύλιοπου συνεχίζει να μένεται, τους Κούρ-δους, τη δράση του ISIS, τη γενική κα-τάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο καιτη Μέση Ανατολή.

Την πρόθεση του Μπαράκ Ομπάμανα δώσει εντολή για την επιστροφή τηςδιαπραγματευτικής ομάδας από τηνΒιέννη, εάν οι συζητήσεις δεν αποδειχ-θούν εποικοδομητικές, γνωστοποίησε

ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, ενώπαράλληλα έγινε γνωστό ότι το Αμερι-κανικό Κογκρέσο δεν αίρει τις κυρώ-σεις κατά της Τεχεράνης μέχρι ναυπάρξει συμφωνία.

Απελευθέρωση αποθεματικών

Η είδηση, που έσκασε σαν βόμβα,αλλά, προς το παρόν, δεν είχε συνέ-χεια, ήταν η ανακοίνωση του υπουρ-γείου Εξωτερικών της Βραζιλίας -ένααπό τα ιδρυτικά μέλη των BRICS- περίενεργοποίησης Αποθεματικού ΤαμείουΈκτακτης Ανάγκης της ΑναπτυξιακήςΤράπεζας των BRICS. Η ανακοίνωσηαυτή σχετίστηκε άμεσα με την ελλη-νική κρίση, καθώς ήταν προγραμματι-σμένο το ταμείο να ενεργοποιηθεί στιςαρχές του 2016.

«To 100 δισεκατομμυρίων δολαρίωνΑποθεματικό Ταμείο Έκτακτης Ανάγ-κης των BRICS, που πριν από έναχρόνο αποφάσισαν να ιδρύσουν η Βρα-ζιλία, η Ρωσία, η Ινδία, η Κίνα και ηΝότια Αφρική (από τα αρχικά τωνοποίων σχηματίζεται η λέξη BRICS),προκειμένου να καταπολεμήσουν τιςνομισματικές κρίσεις, θα λειτουργήσειεντός 30 ημερών», αναφέρεται στηνανακοίνωση.

«Η θέσπιση μιας συμφωνίας αυτο-διαχειριζόμενων αποθεμάτων έκτα-κτης ανάγκης θα είχε θετικό προλη-πτικό αποτέλεσμα, θα βοηθούσε τιςBRICS να αποτρέψουν βραχυπρόθε-σμες δυσκολίες ρευστότητας, θα πα-ρείχε αμοιβαία στήριξη και θα ενδυνά-μωνε περαιτέρω τη χρηματοπιστωτικήσταθερότητα» είχε πει ο Νοτιοαφρικα-νός πρόεδρος Τζέικομπ Ζούμα. Επα-φές με στελέχη των BRICS είχαν πρό-σφατα μέλη και της ελληνικής κυβέρ-νησης.

Τα όσα συμβαίνουν διε-θνώς μπορεί να μη συν-δέονται άμεσα μεταξύτους, συνθέτουν όμωςένα σκηνικό, όπου οι κι-νήσεις μικρών ή μεγά-λων παικτών, επηρεά-ζουν αποφασιστικά τηνόλη εικόνα.

Κινέζικη φούσκα, πυρηνικάκαι BRICS στις πρώτες σελίδες

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

Στις 12.08 τα ξημερώματα της Πα-ρασκευής ο (γερμανός) επικεφα-λής τού γραφείου τού Ζαν Κλοντ

Γιούνκερ, Μάρτιν Ζέλμαϊρ επιβεβαίωνεκαι επίσημα ότι έλαβε υπογεγραμμένητην ελληνική πρόταση προς τους θε-σμούς, η οποία πλέον έπαιρνε το δρόμοτης τελικής αξιολόγησης. Η κυβέρνησηστην Αθήνα ολοκλήρωνε έτσι ένα μαρα-θώνιο διεργασιών και διαβουλεύσεων,που είχε ξεκινήσει δύο εικοσιτετράωρανωρίτερα με στόχο να «μείνει Ευρω-ζώνη», και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε μπο-ρεί να αναρωτιόταν αν θα πρέπει για μιαακόμα φορά να αναβάλει την εφαρμογήτου έτοιμου σχεδίου, που έχει στο συρ-τάρι του εδώ και καιρό, για την απο-πομπή της χώρας μας από τη «θαλ-πωρή» τού κοινού νομίσματος. Γιατίμετά τα όσα έχουν συμβεί τους τελευταί-ους πέντε μήνες, δεν πρέπει να υπάρχειπλέον άνθρωπος που να πιστεύει ότι ογερμανός υπουργός Οικονομικών είχεοτιδήποτε άλλο στο μυαλό του από την«οριστική και παραδειγματική τιμωρία»της χώρας μας για τις δημοσιονομικέςτης παρεκκλίσεις.

Η μοναξιά της Γερμανίας

Ακόμα και την Παρασκευή το πρωί καιπαρά τα θετικά σημάδια που εκπέμπον-ταν από διάφορες πλευρές, πολλοί ήτανεκείνοι που φοβόντουσαν μια τρικλοπο-διά του Γερμανού, που «δύσκολα ξεχνάκαι σχεδόν ποτέ δεν συγχωρεί». Ωστόσο,η απομόνωση της Γερμανίας, που φά-νηκε έντονα αυτή την εβδομάδα όσοποτέ άλλοτε τα πέντε τελευταία χρόνιαέκανε πολλούς να αισιοδοξούν. ∆εν ήτανμόνο οι σαφείς και ξεκάθαρες παρεμβά-σεις από την Ουάσιγκτον, αλλά καισαφής διαφοροποίηση της Γαλλίας απότη σκληρή γερμανική γραμμή, που επι-βεβαίωσαν κάποια μικρά έστω ρήγματαστο τσιμεντένιο τείχος της λιτότητας,που μοιάζει να έχει υψώσει το Βερολίνογύρω από ολόκληρη την Ευρωζώνη.

Ακόμα και η στάση των πολιτικώνομάδων στο ευρωκοινοβούλιο, όπου οέλληνας πρωθυπουργός έκανε μια απότις πιο ουσιαστικές και ταυτόχρονα πο-λιτικές ομιλίες των τελευταίων ετών, ει-δικά στη δευτερολογία του, έδειξε τηνγερμανική μοναξιά. Αυτή που προσπά-θησε να κρύψει με χυδαία φρασεολογίααλλά και συνολικότερη συμπεριφορά οΜάνφρεντ Βέμπερ, ο Βαυαρός επικεφα-λής της ομάδας του Ευρωπαϊκού ΛαϊκούΚόμματος, προκαλώντας σωρεία αρνη-τικών σχολίων. Αντίστοιχη δυσφορίαπροκαλεί και η γερμανική σοσιαλδημο-

Αυτοί που δεν ήθελαντην έξωση της Ελλάδαςαπό το ευρώ καιζητούσαν από τον ΑλέξηΤσίπρα να ακολουθήσειτη γερμανική ρήση, πουλέει ότι «ο πιο έξυπνοςυποχωρεί», θεωρούν ότιστα ελάχιστα όρια αυτήςτης μικρής ρωγμής,μπορεί να βρίσκεται ηαπαρχή για έναμεγαλύτερο ρήγμα στηνιδεοληπτική εμμονή στηλιτότητα.

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 1111ΠΟΛΙΤΙΚΗ

κρατία των Γκάμπριελ και Σουλτς μέσαστις τάξεις της ομάδας των Σοσιαλιστώνκαι ∆ημοκρατών στην Ευρώπη, όπωςφάνηκε ολοκάθαρα και από τους εντε-λώς διαφορετικούς τόνους του επικεφα-λής τους στο ευρωκοινοβούλιο ΤζιάνιΠιτέλα. Την ίδια στιγμή και στην Γερμα-νία νεαρά στελέχη του SPD επέκρινανκαι δημόσια την αρνητική στάση τουΖίγκμαρ Γκάμπριελ απέναντι στην Ελ-λάδα ρωτώντας τον ανοιχτά μέσα απόδιαδικτυακές σελίδες διαλόγου του κόμ-ματος «τι τελικά επιδιώκει».

Το Βερολίνο υποχρεώθηκε τελικά ναεγκαταλείψει τα σχέδια που είχε από τηναρχή για αποπομπή του Αλέξη Τσίπρααπό την εξουσία μετά το θριαμβευτικό«όχι» στο δημοψήφισμα, που όταν εξαγ-γέλθηκε έκανε τους εχθρούς του να πα-νηγυρίσουν, προφητεύοντας το τέλοςτου. Η αναγνώριση της «πολιτικής κυ-ριαρχίας του ριψοκίνδυνου Αλέξη Τσί-πρα», όπως την κατέγραψαν μετά το δη-μοψήφισμα και με αρκετή «ξινίλα» καιοι συντηρητικές εφημερίδες ήταν ίσως ημεγαλύτερη παρακαταθήκη αυτού τουδημοψηφίσματος. Το ερώτημα είναι αναυτή η παρακαταθήκη αξιοποιήθηκεσωστά ή αν πολύ γρήγορα θα εξατμιστεί,αν τελικά αυτό το νέο πρόγραμμα απο-δειχτεί ότι δεν θα μπορέσει να έχει την«κοινωνική αποδοχή», για την οποίαέκανε λόγο και ο έλληνας πρωθυπουρ-γός στο ευρωκοινοβούλιο. Αλλά αυτόείναι ένα ερώτημα της επόμενης μέρας...

Μια έξυπνη υποχώρηση;

«Η καισαρική αυταρέσκεια» που καυ-

τηρίαζε στο ηλεκτρονικό «Σπίγκελ» οΓιάκομπ Άουγκσταϊν και η οποία δενσυγχωρεί κυβερνήσεις που δεν είναι αρε-στές στην κυρία Μέρκελ, φαίνεται ότιαυτή τη φορά συνάντησε μπροστά τηςκάποια εμπόδια. Γιατί, όπως συνέχιζε οίδιος ο γερμανός δημοσιογράφος, αυτοίπου εύκολα τάχθηκαν με το μέρος τουδυνατού και έστησαν στον τοίχο την Ελ-λάδα, δεν σκέφτονται ότι αύριο στη θέσητης θα μπορούσε να βρεθεί μια άλληχώρα, για παράδειγμα η Γαλλία. Ναι,αυτή που αποφάσισε να μας ...υιοθετή-σει στην τελευταία φάση της διαπραγμά-τευσης.

Αυτοί που δεν ήθελαν την έξωση τηςΕλλάδας από το ευρώ και ζητούσαν απότον Αλέξη Τσίπρα να ακολουθήσει τηγερμανική ρήση, που λέει ότι «ο πιο έξυ-πνος υποχωρεί», θεωρούν ότι στα ελάχι-στα όρια αυτής της μικρής ρωγμής, μπο-ρεί να βρίσκεται η απαρχή για ένα μεγα-λύτερο ρήγμα στην ιδεοληπτική εμμονήστη λιτότητα. Οι φωνές που ακούστηκαναπό την Γαλλία και την Ιταλία, η προσ-δοκία για μια άλλη κυβέρνηση το φθινό-πωρο και στην Ισπανία αφήνουν ανοικτότο ενδεχόμενο να δημιουργηθούν και-νούργιες και πιο ευνοϊκές συνθήκεςμέσα στο 2016, για να μπορέσει να υπάρ-ξει μια συνολικότερη αναθεώρηση τηςμέχρι τώρα πολιτικής, που μαθηματικάσπρώχνει την Ευρώπη στην ύφεση και ηοποία μάλλον διαπερνά και πολλά απότα τμήματα της νέας συμφωνίας. Μεάλλα λόγια: η Ελλάδα που κατηγορή-θηκε και συχνά ακόμα και λοιδορήθηκεγια τη δυσχερή θέση στην οποία βρέ-θηκε, ως μία εναντίον των άλλων 18,

μπορεί σε μερικούς μήνες να μην είναικαι τόσο μόνη. Προς το παρόν αναγκά-στηκε σίγουρα σε μια υποχώρηση, το μέ-γεθος της οποίας θα αρχίσει να διαφαί-νεται από τη ∆ευτέρα στην πραγματικήζωή. Και τότε θα απαντηθεί και το ερώ-τημα μήπως τελικά θα έπρεπε να έχειεπιδιωχθεί η «ρήξη», για την οποία πάν-τως κυβέρνηση και κοινωνία έδειξαν ότιδεν είχαν προετοιμαστεί και δεν τηνείχαν προετοιμάσει. Ο Αλέξης Τσίπραςδιέψευσε εκείνους που έλεγαν ότι έχει«κρυφή ατζέντα για επιστροφή στηδραχμή» και καλείται τώρα να διαψεύσεικαι εκείνους που επιμένουν ότι θα ήτανίσως σκόπιμο να έχει ακριβώς μια τέτοιαατζέντα.

Έχει σίγουρα μια ευκαιρία αυτή η κυ-βέρνηση, αν μπορέσει να απεγκλωβιστείαπό την «πολιτική μονοκουλτούρας»,στην οποία την παγίδεψε η ενασχόλησητης με τη διαπραγμάτευση και να απο-δείξει ότι θέλει και μπορεί να προωθήσειμεταρρυθμίσεις και σε τομείς κλειδιά γιατο μέλλον της χώρας, αλλά και της ίδιας:αντιμετώπιση φοροδιαφυγής και εισφο-ροδιαφυγής, κυνήγι λαθρεμπορίου, ξε-καθάρισμα του βρώμικου τοπίου δια-πλοκής με αιχμή τα ΜΜΕ, ενίσχυση τηςαξιοκρατίας και της διαφάνειας στη λει-τουργία του κράτους. Της το υπενθύμι-σαν αυτό στο ευρωκοινοβούλιο και εκ-πρόσωποι άλλων ομάδων, που μπορεί ναμην είναι ΣΥΡΙΖΑ, αλλά βλέπουν ότι πρέ-πει να υπάρξει και ένα άλλο μέτωποενάντια στην παντοκρατορία της νεοφι-λελεύθερης ορθοδοξίας της Μέρκελ.Ήταν λίγο αστείο να την καλούν να κλεί-σει τα αυτιά της στις σειρήνες της «πα-

σοκοποίησής» της κάποιοι από εκείνουςπου συναγελάστηκαν στο παρελθόν μετο ΠαΣοΚ. Ήταν σχεδόν μακάβριο ότιαυτές οι προειδοποιήσεις δεν είναι κα-θόλου αβάσιμες. Και σε όλους αυτούς,αλλά πριν από όλα στους ψηφοφόρουςτου, που συνεχίζουν να τον εμπιστεύον-ται αλλά και στους υπόλοιπους Ευρω-παίους, που έχουν επενδύσει στην «ελ-πίδα» που έρχεται από την Ελλάδα, ο ΣΥ-ΡΙΖΑ οφείλει να αποδείξει ότι μπορεί καινα κυβερνήσει. Και μάλιστα με μια άλληποιότητα και αποτελεσματικότητα.

Ένα άλλο μεγάλο ζητούμενο θα είναιφυσικά και να ανοίξει μια πραγματικήσυζήτηση για την ελάφρυνση του δημό-σιου χρέους. ∆εν είναι καθόλου τυχαίοότι την τελευταία εβδομάδα μια σειράπολιτικών και οικονομολόγων από όλοτον κόσμο, όπως για παράδειγμα ο διά-σημος πλέον Τομά Πικετί, υιοθέτησανουσιαστικά αυτό που μέχρι τώρα τόνιζε ηελληνική πλευρά, όταν έκανε λόγο για τηδιάσκεψη του Λονδίνου το 1953: «Η Ευ-ρώπη οικοδομήθηκε πάνω στη λήθη τωνχρεών και στην επένδυση στο μέλλον».Τελικά, την Πέμπτη ακόμα και ο Σόιμ-πλε αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι ηΕλλάδα φυσικά και θα χρειαζόταν ένακούρεμα, όπως φωνάζει εδώ και καιρόκαι το ∆ΝΤ, απλά αυτό «δεν προβλέπε-ται». Αλλά πολλά από όσα αναγκάστηκενα ζήσει και αυτός και εμείς από τις 25Ιανουαρίου και μετά, ήταν κάποτε απρό-βλεπτα. Για πολλούς και αδιανόητα...

Μια μικρή ρωγμή, που ίσωςκάποτε γίνει ρήγμαΑν ψάχνει να βρει κανείς κάτι καλό στη διαφαινόμενη συμφωνία, είναι ότι γιαμια ακόμα φορά ο Σόιμπλε δεν κατάφερε να μας αποπέμψει από την Ευρωζώνη

Ακόμα και η στάση των πολιτικών ομάδων στο ευρωκοινοβούλιο, όπου ο έλληνας πρωθυπουργός έκανε μια από τις πιο ουσιαστικές και ταυτόχρονα πολιτι-κές ομιλίες των τελευταίων ετών, ειδικά στη δευτερολογία του, έδειξε την γερμανική μοναξιά. Αυτή που προσπάθησε να κρύψει με χυδαία φρασεολογία αλλάκαι συνολικότερη συμπεριφορά ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ο Βαυαρός επικεφαλής της ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, προκαλώντας σωρεία αρνητικών σχο-λίων.

1122 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τη συνέντευξη πήρε η Τζέλα Αλιπράντη

Επιφορτιστήκατε με το έργο της κοι-νωνικής αλληλεγγύης, σε μια χώρα πουεπί 5 χρόνια έχει οικονομική κρίση. Σε τικατάσταση άφησαν την κοινωνία τα μνη-μόνια και η λιτότητα, σύμφωνα με τα ευ-ρήματα του υπουργείου;

Οι πολιτικές της λιτότητας, των μνη-μονίων που επιβλήθηκαν στη χώρα μας,δημιούργησαν μια πρωτοφανή κατά-σταση. Η Ελλάδα είναι μία χώρα ευρω-παϊκή, που σε καιρό ειρήνης βιώνει τααποτελέσματα ενός πολέμου. ∆υόμισιεκατομμύρια οικογένειες ζουν κάτω απότο όριο της φτώχειας. Αδυνατούν ναπληρώσουν το ηλεκτρικό, το νερό, τηστέγαση, υποσιτίζονται, δεν έχουν ια-τροφαρμακευτική περίθαλψη, οι άνεργοιδεν μπορούν να μετακινηθούν για νααναζητήσουν εργασία. Η παράλληλη κα-τάρρευση του κοινωνικού κράτους επέ-τεινε τα χαρακτηριστικά της ανθρωπι-στικής κρίσης και άφησε τα ευάλωτακοινωνικά στρώματα, τα οποία πολλα-πλασιάζονται με ταχύτατους ρυθμούς,απροστάτευτα να βιώνουν την απόγνωσηκαι την απελπισία.

Συχνό φαινόμενο τα τελευταία χρόνιαήταν τα λιπόθυμα παιδιά στα σχολείαλόγω της πείνας. Τι πρόκειται να κάνειγι’ αυτό το υπουργείο;

Μια από τις χειρότερες συνέπειες τηςανθρωπιστικής κρίσης είναι ότι αύξησετην παιδική φτώχεια στο 28,8%. Βασικόςμας στόχος είναι η αντιμετώπιση της μεμια σειρά δράσεων. Μια από αυτές είναικαι η διάθεση κονδυλίου 4 εκατομμυ-ρίων ευρώ για τη διανομή γευμάτων σεσχολεία για την σχολική χρονιά 2015-2016. Η επιλογή των σχολείων θα γίνεισε συνεργασία με το υπουργείο Παι-δείας, κάνοντας χρήση μιας σειράς κρι-τηρίων από τον χάρτη φτώχειας πουέχουμε φτιάξει και συνεχώς επικαιρο-ποιείται. Σημειώνω ιδιαίτερα, πως σεό,τι αφορά στις πρώτες ύλες, τα τελικάπροϊόντα και τη διανομή τους, θα πλη-ρούνται όλοι οι κανόνες υγιεινής, ασφα-λείας και ποιότητας, σύμφωνα με την ελ-ληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Η διαδικασία δωρεάν επανασύνδεσηςκαι παροχής ρεύματος, όπως και η επι-δότηση ενοικίου, πώς εξελίσσεται;Είναι, τελικά, σημαντικό βήμα για τηναντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρί-σης;

Εξαρχής, θεωρήσαμε ότι ένα θεμελιώ-δες βήμα στην αντιμετώπιση της ανθρω-πιστικής κρίσης είναι η παροχή ρεύμα-τος, μαζί με τη σίτιση και τη στέγαση. Γι’αυτό και στον πρώτο νόμο της κυβέρνη-σης επικεντρωθήκαμε σε αυτά τα τρίααγαθά. Για την επανασύνδεση κομμένωνπαροχών και τη δωρεάν παροχή ρεύμα-τος, οι κατάλογοι των δικαιούχων έχουνήδη δοθεί στη ∆ΕΗ και τους άλλους πα-ρόχους. Επομένως, στην περίπτωση πουδεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, για πα-ράδειγμα λάθος αριθμός ρολογιού, οι δι-

καιούχοι του προγράμματος θα δουν τιςαλλαγές στον επόμενο λογαριασμό τους.Στον ίδιο ρυθμό κινούνται και οι διαδι-κασίες για την επιδότηση ενοικίου, παράτο γεγονός ότι είναι πιο χρονοβόρες.

Πότε θα λάβουν οι δικαιούχοι τηνκάρτα αλληλεγγύης; Υπάρχει πιθανό-τητα επέκτασης και σε άλλους, καθώς οιαιτήσεις ήταν πολλές;

Η ειδική, προπληρωμένη τραπεζικήκάρτα, που τη φτιάξαμε σε συνεργασίαμε την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδαςπροκειμένου να χρησιμοποιείται σε όλατα καταστήματα εμπορίας τροφίμων, θαδιανεμηθεί στους δικαιούχους από ταΚέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών το δεύ-τερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου. Τηνίδια περίοδο, η Εθνική θα ταχυδρομεί τοpin των καρτών. Ρωτάτε για επέκταση.Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως για τηνένταξη στο πρόγραμμα αντιμετώπισηςτης ανθρωπιστικής κρίσης υπέβαλαν αί-τηση 300.000 άνθρωποι που αντιπροσώ-πευαν ένα σύνολο περίπου 633.000 αν-θρώπων. Για την κάρτα αλληλεγγύης,λόγου χάρη, υπέβαλαν αίτηση 294.000.∆εν πληρούσαν τα κριτήρια περί τους60.000. Για τους υπόλοιπους, τα διαθέ-σιμα χρήματα έφθασαν να καλύψουν145.000. Επομένως, μιλάμε για κάπου80.000 αιτήσεις, οι οποίες, ενώ πληρού-σαν τα κριτήρια ένταξης, θεωρούνται ωςμη εγκεκριμένες, λόγω της έμφασης πουδώσαμε στα παιδιά και ιδιαίτερα εκείνατων μονογενεϊκών οικογενειών. Αν τακαταφέρουμε και βρούμε τα αναγκαίακονδύλια, θα προσπαθήσουμε να καλύ-ψουμε και αυτούς τους ανθρώπους. Αυτόισχύει και για περίπου 36.000 ανθρώ-πους που έμειναν χωρίς την επιδότησητου ενοικίου, για τους ίδιους ακριβώς

λόγους.

Ζήτημα πολιτικής βούλησηςη αντιμετώπιση της φτώχειας

Πώς θα αξιοποιήσετε το Ταμείο Ευρω-παϊκής Βοήθειας για τους Άπορους;

Μιλάμε για μια καινοτομία σε σχέση μεάλλα σχετικά προγράμματα. Για πρώτηφορά, στο κατάλογο των τροφίμων,εκτός από τα τρόφιμα μακράς διαρκείας,θα περιλαμβάνεται νωπό κρέας, φρέσκαφρούτα και λαχανικά. Θα υπάρχουν βρε-φικές τροφές, καθώς και βρεφικέςπάνες, είδη προσωπικής υγιεινής και γε-

Όλο αυτό το διά-στημα προχωρούμεμε γρήγορους ρυθ-μούς, με αποτέλεσμανα δεχθούμε καισυγχαρητήρια επι-στολή από την Ευ-ρωπαϊκή Επιτροπή.Έχουμε τη θέληση ναξεπερνάμε τις λεγό-μενες τεχνικές δυ-σκολίες και είμαι σί-γουρη ότι θα βρούμετρόπο να σταθούμεδίπλα σε όλουςόσους οι άστοχεςπολιτικές της λιτό-τητας, οδήγησαν στοκατώφλι τηςακραίας φτώχειας.

Στόχος, η αλλαγή τουκοινωνικού παραδείγμα-τος από το νεοφιλελεύ-θερο παράδειγμα τηςανταγωνιστικότητας,της εξατομίκευσης καιτης ιδιώτευσης, στο πα-ράδειγμα της κοινωνι-κής συνοχής, συνέρ-γειας και συλλογικότη-τας.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ, ΘΕΑΝΩ ΦΩΤΙΟΥ

Η κοινωνική αλληλεγ γύη είναι χρέοςκαι μονόδρομος

Η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Θεανώ Φωτίου, μιλά στην «Εποχή» για το πρώτα μέτρα που έχειλάβει το υπουργείο, προκειμένου να αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση και να ανακουφίσει τα εκατομμύρια τωννεόπτωχων και φτωχών πολιτών. Παράλληλα, περιγράφει την εμπειρία της από τη συμμετοχή στις άτυπες δομέςαλληλεγγύης, και πώς αυτή αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για το έργο του υπουργείου.

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 1133ΠΟΛΙΤΙΚΗ

νικής καθαριότητας. Έτσι, για παρά-δειγμα, στην ομάδα των αστέγων που θαπαρέχονται έτοιμα γεύματα μέσω συσσι-τίων, θα τους παρέχεται, επίσης, ατο-μική συσκευασία με είδη προσωπικήςυγιεινής.

Στην πρώτη φάση υλοποίησης τουΤΕΒΑ, από το φθινόπωρο του 2015, οιπρομήθειες του συνόλου των προϊόντωνθα γίνουν κεντρικά, από τη Γενική Γραμ-ματεία Εμπορίου, για να κερδηθεί πολύ-τιμος χρόνος, ώστε η βοήθεια να φθάσειάμεσα στους ωφελούμενους. Για όλο το2016, όμως, οι προκηρύξεις προμηθειώνθα γίνουν από τους επικεφαλής εταίρουςτων 57 κοινωνικών συμπράξεων στηνχώρα, ώστε να γίνει δυνατός κι έναςάλλος στόχος μας, η τόνωση της τοπικήςαγοράς.

Όλο αυτό το διάστημα προχωρούμε μεγρήγορους ρυθμούς, με αποτέλεσμα ναδεχθούμε και συγχαρητήρια επιστολήαπό την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για τηνπρόοδο των ενεργειών μας που αφορούνστο ΤΕΒΑ. Τώρα πια μπορώ να το πω.Είναι ένα αρκετά βαρύ πρόγραμμα καιαπαιτεί στοχευμένη και επίπονη προ-σπάθεια. Έχουμε, όμως, τη θέληση ναξεπερνάμε τις λεγόμενες τεχνικές δυ-σκολίες και είμαι σίγουρη ότι θα βρούμετρόπο να σταθούμε δίπλα σε όλουςόσους οι άστοχες πολιτικές της λιτότη-τας, οδήγησαν στο κατώφλι της ακραίαςφτώχειας.

Ποιες άλλες πρωτοβουλίες για τηνκοινωνική αλληλεγγύη επεξεργάζεστεγια το μέλλον;

Έχουν γίνει βήματα για την κάρτα τωνανασφάλιστων, προκειμένου όλοι ναέχουν πρόσβαση στην ιατροφαρμακευ-τική περίθαλψη. Παράλληλα, έχουν γίνειενέργειες και για την κάρτα μετακίνησηςτων ανέργων, που υπολογίζουμε ότι θαυλοποιηθεί μέχρι τον Αύγουστο. Πολλάθα εξαρτηθούν από τις πολιτικές εξελί-ξεις και την οριστικοποίηση της κατά-στασης σε σχέση με τους δανειστές καιτις απαιτήσεις τους. Θα επαναλάβω,όμως, ότι μπορούμε να βρούμε πολλούςτρόπους να στηρίξουμε αυτούς πουπραγματικά βρίσκονται στο χείλος τηςαβύσσου.

Επανασχεδιασμός του ελάχιστουεγγυημένου εισοδήματος

Έληξε το πιλοτικό πρόγραμμα για τοελάχιστο εγγυημένο εισόδημα της προ-ηγούμενης κυβέρνησης. Ποια τα συμπε-ράσματά σας από την εφαρμογή του;

Αυτό ακριβώς κάνουμε τώρα. Αξιολο-γούμε την εφαρμογή του σε 13 δήμουςτης χώρας. Εν τάχει, μπορώ να σας πωότι οι ίδιες οι υπηρεσίες του υπουργείουδιαπιστώνουν κακό σχεδιασμό, βαριέςμηχανογραφικές εφαρμογές, προβλή-ματα λόγω υποστελέχωσης στους δή-μους που ανέλαβαν το μεγάλο βάροςεξυπηρέτησης των ανθρώπων, ανεπίτρε-πτες καθυστερήσεις κ.ο.κ. Αν προσθέσεικανείς την έλλειψη κονδυλίων, λόγω τηςκακής κατάρτισης και του προϋπολογι-σμού, καταλαβαίνετε ότι έχουμε δρόμογια να καλύψουμε τα κενά και στηνπραγματικότητα, να επανασχεδιάσουμετο πρόγραμμα πριν πάρουμε την όποιααπόφαση για πιθανή πανελλαδική επέ-κτασή του. ∆εδομένου ότι, εκτός τωνάλλων, διαβλέπω και σοβαρά θέματα σε

σχέση με την επιθυμητή συνολική κοι-νωνική πολιτική που θα έπρεπε να συμ-περιλάβει το ελάχιστο εγγυημένο εισό-δημα.

Τα προηγούμενα χρόνια είχατε ιδιαί-τερα ενεργή συμμετοχή στις δομές αλλη-λεγγύης που αναπτύχθηκαν από την κοι-νωνία σε όλη τη χώρα. Πώς σας βοηθάαυτή η εμπειρία στο σημερινό σας έργο;

Η εμπειρία που αποκόμισα μέσα απότη συμμετοχή μου σε δομές κοινωνικήςαλληλεγγύης υπήρξε καθοριστική. Όχιμόνο για τον τρόπο που αντιμετωπίζωσήμερα τις ευθύνες μου στο υπουργείο,αλλά γενικότερα για τη σκέψη μου, τησυναίσθηση των καταστάσεων, το όραμακαι τις ιδέες μου για μια καλύτερη κοι-νωνία. Όταν έρχεσαι σε τόσο στενήεπαφή με προσωπικές ιστορίες και πο-ρείες ζωής ανθρώπων που βιώνουν σή-μερα την απόλυτη ένδεια, όταν έχειςτόσο ξεκάθαρη εικόνα για το πώς μετα-φράζονται σε ανθρώπινο πόνο τα στατι-στικά νούμερα που αφορούν στη φτώ-χεια, την παιδική ανέχεια, τον κοινωνικόαποκλεισμό και την περιθωριοποίηση, κιόταν, όμως, συγχρόνως βλέπεις πώς ησυλλογικότητα δίνει ανάσα ζωής καιπροσδοκία, σφυρηλατείται μέσα σου ηατράνταχτη πεποίθηση ότι ο δρόμος τηςκοινωνικής προστασίας και αλληλεγ-γύης, με κάθε τρόπο, των πιο ευάλωτωνκομματιών του λαού μας είναι χρέος καιμονόδρομος. Για όλους μας, πολιτεία καιάτομα.

Αυτή η πεποίθηση είναι που με ωθεί ναεφαρμόσουμε στο υπουργείο, όσο το δυ-νατόν γρηγορότερα και όσο το δυνατόνπερισσότερες δράσεις, έχοντας ανατρέ-ψει τελείως τις πρακτικές των προηγού-μενων κυβερνήσεων. Και βέβαια, η εμ-πειρία μου από τις δομές, μου έχει δώσεικαι γνώση των χώρων, των τρόπων καιτων μεθόδων παροχής αλληλεγγύης. Ταευφάνταστα εγχειρήματα των δομών γιανα μην χάνεται ούτε ένα ευρώ, αλλά αν-τίθετα να πολλαπλασιάζονται, η τεχνο-

γνωσία της φτώχειας που έχουν αποκτή-σει οι δομές και τα υποδείγματα νέαςκοινωνικής συγκρότησης που έχουν δο-κιμάσει, είναι πράγματα που μου έχουνφανεί εξαιρετικά χρήσιμα σήμερα, στοέργο μου στο υπουργείο. Για παράδειγμααναφέρω μια δράση στο σχολείο τηςΓκράβας, όπου το βρεφοκομείο Αθηνώνπαρείχε ζεστά γεύματα στα παιδιά τουδημοτικού σχολείου .

Πρόκειται να υπάρξει συνεργασία τουυπουργείου μαζί τους, ή με τους δήμους;

Η συνεργασία με τους δήμους και γε-νικότερα την τοπική αυτοδιοίκηση είναιδεδομένη σε κάθε περίπτωση. Έτσι κιαλλιώς, η αρμοδιότητα για τη διαχείρισητων πόρων της πρόνοιας, της κοινωνι-κής αλληλεγγύης ανήκει εδώ και κάποιαχρόνια στου δήμους, ενώ πολλά προ-γράμματα, όπως το πιλοτικό του ελάχι-

στου εγγυημένου εισοδήματος και τοπρόγραμμα στέγασης και επανένταξης,υλοποιούνται μέσω συνεργασίας με δή-μους. Άλλωστε, και τα ΚΕΠ των δήμων,έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαδικασίαεφαρμογής του προγράμματος της αν-θρωπιστικής κρίσης. Οι άτυπες δομέςαλληλεγγύης συμμετέχουν στις κοινωνι-κές συμπράξεις, που προανέφερα. Συμ-μετοχή που με χαρά μας είδαμε να είναισχεδόν καθολική. Στόχος μας είναι ναμπολιάσουμε, να συνθέσουμε και να συν-δέσουμε την αντιπροσωπευτική δημο-κρατία, κράτος, περιφέρειες και δήμοι,με την συμμετοχική δημοκρατία, τυπικέςκαι άτυπες δομές, εκκλησία, οργανώσειςπολιτών, ενώσεις γονέων, συνδικάτα εκ-παιδευτικών, συνεργατικά εγχειρήματακλπ.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ, ΘΕΑΝΩ ΦΩΤΙΟΥ

Η κοινωνική αλληλεγ γύη είναι χρέοςκαι μονόδρομος

Η κοινωνική αλληλεγγύη σε μια περίοδο κρίσης είναι απα-ραίτητη. Έστω ότι βγαίναμε από το φαύλο κύκλο της, πι-στεύετε ότι θα πρέπει να συνεχίσει να έχει θέση στον πολι-τικό προγραμματισμό μιας κυβέρνησης;

Η κοινωνική αλληλεγγύη είναι πάντοτε απαραίτητη, σε κάθεκοινωνία και σε όποιες συνθήκες. Αυτό που αλλάζει, ανάλογαμε το στάδιο ανάπτυξης και το οικονομικό-κοινωνικό περι-βάλλον είναι η μορφή της, οι πληθυσμοί αναφοράς, το αριθμη-τικό και κοινωνικό τους εύρος, οι στόχοι και οι μέθοδοι πουεφαρμόζεις για να πετύχεις τα αποτελέσματα που θέλεις.Γιατί, βέβαια, στην ενδεχόμενη περίπτωση εξόδου από τηβαθιά κρίση, που όλοι ευχόμαστε, και πάλι θα υπάρχουν κατη-γορίες πληθυσμού που θα έχουν αυξημένες ανάγκες και πε-ριορισμένες οικονομικές δυνατότητες. ∆εν θα είχαμε, λοιπόν,τότε να αντιμετωπίσουμε την ακραία φτώχεια, δεν θα χρει-αζόταν να οργανώνουμε γεύματα στα σχολεία για τα παιδιάπου πεινάνε, δεν θα επανασυνδέαμε κομμένα ρεύματα, δεν θαψάχναμε τρόπους να μην κοιμούνται οι άνθρωποι στο δρόμο.Θα είχαμε, όμως, σίγουρα πολλά να κάνουμε για την πρόσβασητων πολιτών χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων σε υπηρε-σίες υγείας, παιδείας και πολιτισμού υψηλής ποιότητας, για

την εξασφάλιση αξιοπρεπούς σύγχρονης στέγης για όσους δενμπορούν να το επιτύχουν με δικό τους τρόπο με τους όρουςτης αγοράς, για διαμόρφωση ενός πλαισίου ζωής προστατευ-μένου από τραγικές μεταπτώσεις και ατυχήματα. Αυτού τουείδους η κοινωνική αλληλεγγύη θα αφορά και ευρύτερες κα-τηγορίες πολιτών, πέρα από εκείνους που αποτελούν τουςστόχους των σημερινών δράσεων και θα χρησιμοποιεί πιοαναβαθμισμένα εργαλεία εφαρμογής.

Η κοινωνική αλληλεγγύη μπορεί να αποτελέσει εργαλείοκαταπολέμησης των ανισοτήτων ή υπάρχει κίνδυνος να πάρειτη μορφή της φιλανθρωπίας και στην ουσία να τις συντηρή-σει;

Η κοινωνική αλληλεγγύη, όπως την έχω εγώ στο μυαλό μου,είναι μια ευρεία έννοια, που δεν περιορίζεται στη βοήθειαστον άπορο ή το άτομο με αναπηρία, ούτε εξαντλείται σε πυ-ροσβεστικές δράσεις άμεσης ανακούφισης των πιο αδύναμωνκαι ευάλωτων πολιτών. Είναι ένα συνολικό πλέγμα δράσεων,σχεδιασμών και ενεργειών, όπου εμπλέκονται το κεντρικόκράτος, ο ευρύτερος δημόσιος τομέας, φορείς κάθε είδους,δομές και άτομα και περιλαμβάνει ένα σύνολο στρατηγικώνκαι δράσεων που αλληλοσυμπληρώνονται και συγκλίνουν μεένα στόχο: την αλλαγή του κοινωνικού παραδείγματος από τονεοφιλελεύθερο παράδειγμα της ανταγωνιστικότητας, τηςεξατομίκευσης και της ιδιώτευσης, στο παράδειγμα της κοι-νωνικής συνοχής, συνέργειας και συλλογικότητας.

Η κοινωνικήαλληλεγγύηπάντοτε απαραίτητη

1144 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Του Στέφανου ∆ημητρίου

Οποιος αμφέβαλλε για την ταξικήδιάσταση της δημοκρατικήςλύσης είδε να αίρονται οι επιφυ-

λάξεις του, με την κυνική δήλωση γνω-στής βουλεύτριας του Ποταμιού στοMega ότι «Αυτοί που είναι φτωχοί κά-νουν λάθος επιλογές σε κρίσιμες στιγ-μές». Το δικαίωμα ψήφου στους φτω-χούς, δηλαδή η ισχύς της καθολικής, δη-μοκρατικής ισότητας, είναι πολιτικό καιπολιτισμικό κατόρθωμα της ΓαλλικήςΕπανάστασης. Ο αντιδημοκρατικός, νε-οφιλελεύθερος καπιταλισμός, στην Ευ-ρώπη, με την επικουρία της νεοφιλελεύ-θερης σοσιαλδημοκρατίας, και το εγχώ-ριο, εξυπηρετικό, πολιτικό του προσω-πικό, βρίσκονται εκεί ακριβώς: πίσωαπό το όριο που χάραξε η Γαλλική Επα-νάσταση. Η καπιταλιστική κρίση έχει χα-ρακτηριστικά υπερσυσσώρευσης του κε-φαλαίου και παλινορθώνει ένα νεοφιλε-λεύθερο ancienne regime.

Ακολούθως, η έξωθεν επιβαλλόμενηπολιτική, στη χώρα μας, δεν συνιστά αο-ρίστως δημοσιονομική σταθεροποίηση,διότι αυτή δεν είναι κοινωνικά και τα-ξική ουδέτερη. Είναι πάντοτε προς όφε-λος συγκεκριμένων μερίδων της κοινω-νίας και σε βάρος άλλων και, συνεπώς,αυτός ο συγκεκριμένος καθορισμός έχεικαι αντίστοιχα ταξικά γνωρίσματα.Αυτός ο καθορισμός προϋποθέτει τηνπλήρη συρρίκνωση της δημοκρατίας, σεευρωπαϊκό επίπεδο. Στη χώρα μας, αυτήη συρρίκνωση πραγματοποιήθηκε μέσωτου πολιτικού συστήματος, των συμφε-ρόντων που το συνείχαν και των κομμά-των που λειτουργούν ως κόμματα – πο-λυεργαλεία, για λογαριασμό των εκβια-ζόντων δανειστών.

Αυτό αφορά και ιστορικά κόμματα καιτηλεοπτικές εκπομπές, που μετατράπη-καν σε κομματικά ηχεία τα οποία εκπέμ-πουν μηνύματα, όπως αυτό περί της ελ-λιπούς ευθικρισίας των φτωχών. Πράγ-ματι, οι «φτωχοί» καθόρισαν το δημοψή-φισμα. Φαίνεται αυτό, εάν συγκρίνουμετα αποτελέσματα ανά περιοχή. Τι συνε-πάγεται, λοιπόν, η επιτακτική λαϊκή ετυ-μηγορία του 61% για το εγχώριο πολι-τικό σύστημα; Συνεπάγεται επονείδιστηήττα. Το πολιτικό σύστημα, όχι ως έν-νοια περιγράφουσα την οργάνωση τηςπολιτικής εξουσίας, αλλά ως μηχανι-σμός που την κατανέμει, άρα ως έννοιαπου δείχνει ποιο είναι το πραγματικό

κέντρο εξουσίας, ιδίως σε περιόδουςκρίσης, κατατροπώθηκε. Ηττήθηκε μεόρους ταξικούς. Αυτό δείχνει ότι και ηκατανομή της πολιτικής ισχύος ήταν τα-ξική.

Η ταξική συσπείρωσητων άλλων δυνάμεων

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον ότι οι συ-σπειρωθείσες δυνάμεις γύρω από το πο-λιτικό σύστημα, δηλαδή γύρω από τονεσμό των συμφερόντων που το συναπο-τελούν (ιδιοκτήτες Μ.Μ.Ε., νέοι μαυρα-γορίτες) είναι οι ευνοηθέντες από τηνπολιτική υποαντιπροσώπευση όσωνπλήρωσαν το κόστος της κρίσης. Η πο-λιτική του μνημονίου αποτέλεσε ανηλεήεφαρμογή ενός προγράμματος διεύρυν-σης των κοινωνικών ανισοτήτων. Πρό-κειται για τη σκληρότερη και ραγδαίαανακατανομή εισοδημάτων, αλλά καιπολιτικής ισχύος, υπέρ του κεφαλαίου.Τα παραπάνω προϋπέθεταν τη στήριξητης νομισματικής ένωσης και την περι-στολή της λαϊκής κυριαρχίας. Η ευρω-ζώνη παρέσχε ισχυρή στήριξη στην επί-θεση του κεφαλαίου εναντίον της κοινω-νίας και της δημοκρατίας. Κατέρρευσετο κοινωνικό κράτος και η κρατική πο-λιτική υπήχθη στις προτεραιότητες τωναγορών. Αυτό προϋπέθετε την υφαρπαγήτων πρωτείων της πολιτικής από την οι-κονομία και την υπαγωγή της δημοκρα-τίας στην ολιγαρχία των αγορών και τωνπολιτικών τους υποζυγίων. Συνεπώς, τοδημόσιο χρέος συνιστά μέσο, για ναυπαχθεί η δημοσιονομική πολιτική στηλιτότητα, να λεηλατηθεί η δημόσια περι-ουσία και να υποτιμηθεί η εργασία προςόφελος του κεφαλαίου: Να το « Όχι στηλιτότητα».

Αυτά είναι τα γνωρίσματα της νέας κα-νονικότητας, που θα ρυθμίζει τη ζωή τωνανθρώπων, με κριτήριο το τι θεωρεί τοκεφάλαιο ότι είναι οι άνθρωποι και ηζωή τους. Αυτό κυρίως έχει υποτιμηθεί:η ζωή των ανθρώπων. Αυτοί είναι πουέχουν φτηνύνει. Ο πλούτος του κεφα-λαίου είναι η φτήνια των ανθρώπων. Ξα-ναερχόμαστε στη δήλωση της βουλεύ-τριας του νεοφιλελεύθερου Ποταμιού: οιφτωχοί – που κάνουν λάθος επιλογές –είναι οι άνθρωποι, των οποίων φτήνυνεη ζωή. ∆εν μπορεί, δηλαδή, οι φτωχοί νααποφασίζουν τι θα κάνουν οι πλούσιοιτα λεφτά τους. Να γιατί χαρακτηρίστηκε

διχαστικό το δημοψήφισμα: επειδήαυτός ο χαρακτηρισμός συγκαλύπτειχονδροειδώς και ατέχνως την ταξικό-τητα της επιλογής υπέρ του «ναι» ή του«όχι».

Η νέα ηγεμονία και το πολιτικόπραξικόπημα εναντίον της

Αυτά αποτυπώνονται και στη δήλωσητου Ε. Μεϊμαράκη ότι «αν δεν έλθει συμ-φωνία εντός 48 ωρών, θα απαντήσουμεπολύ διαφορετικά. Οι πολίτες της αστι-κής τάξης είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι». Αντη συσχετίσουμε με τη δήλωση του Κων.Μητσοτάκη, περί κοινής εκλογικής κα-θόδου των «ευρωπαϊκών» δυνάμεων,τότε είναι ξεκάθαρη η στρατηγική τους:μετατροπή του «όχι» σε «ναι», δηλαδήακύρωση της λαϊκής εντολής. Για νατρομοκρατήσουν, είχαν μετατρέψει τοερώτημα του δημοψηφίσματος σε «ναι»ή «όχι» στο ευρώ. Μετά το αποτέλεσμα,δεν είναι υποχρεωμένοι να εκλάβουν το«όχι» ως απάντηση στο δήθεν «πραγμα-τικό ερώτημα»;

Τι θα γίνει, λοιπόν, με την πραγματικήαπάντηση, η οποία καταφάσκει τον ευ-ρωπαϊκό, συνταγματικό πολιτισμό, τουοποίου η χώρα μας είναι κύρια παράμε-τρος, αλλά απορρίπτει τη νεοφιλελεύ-θερη βαρβαρότητα και την τρομοκρατίατων εγχώριων πραματευτάδων της; Αυτήθέλουν να αλλάξουν. Πρόκειται για πο-λιτικό πραξικόπημα, που σχεδιάζουν οινεοφιλελεύθερες, αντιδραστικές δυνά-μεις της Γερμανίας και οι δορυφόροιτης, το οποίο θα υπηρετηθεί από το εγ-χώριο πολιτικό προσωπικό.

Ο πρωθυπουργός, στην ομιλία και δευ-τερολογία του, στο ευρωκοινοβούλιο,έθεσε ξεκάθαρα το ζήτημα: το να μηγίνει σεβαστή η δυνατότητα της κυβέρ-νησης να ασκεί κυρίαρχα την πολιτικήτης και να επιλέγει ποιους θα φορολο-γήσει, για να συγκεντρώσει χρήματα, ση-μαίνει ότι, στις χώρες που είναι σε πρό-γραμμα, δεν χρειάζεται να γίνονται εκλο-γές. Αρκεί να αποφασίζει ένας διορισμέ-νος επίτροπος. Εάν το πραξικοπηματικόεγχείρημα τελεσφορήσει, τότε θα χαθείοριστικά η ιστορική δυνατότητα για νέαηγεμονία των δυνάμεων που συναποτέ-λεσαν την κοινωνική – ταξική σύνθεσητου «όχι», με την πολιτική πρωτοπορίατης Αριστεράς. Σε αυτό αποσκοπούν, άλ-λωστε.

Ακυρώνεται, επίσης, η φράση «στη δη-μοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα». ∆η-λαδή, ακόμη και αν τη λύση την δώσει ολαός, η απόφασή του δεν υπολογίζεται,οπότε η δημοκρατία θα είναι αδιέξοδηκαθεαυτήν. Αυτό είναι το πραξικόπηματης μετατροπής του «όχι» σε «ναι», δη-λαδή της αλλαγής του ταξικού καθορι-σμού της απάντησης, άρα της επικράτη-σης του ταξικού-κοινωνικού μπλοκ πουηττήθηκε.

Η ηγεσία του ΚΚΕ συντάχθηκε εμμέ-σως με αυτές τις δυνάμεις. Η στάση της,στο δημοψήφισμα, δείχνει ότι υπάρχουνκαι άλλες λέξεις εκτός από το «λάθος»,για να εξηγήσουν τις υπηρεσίες που προ-σέφερε. Η έντιμη συμφωνία είναι αυτήπου θα θέτει ζήτημα αναδιάρθρωσης τουχρέους. Μόνο μια βιώσιμη, τελική συμ-φωνία μπορεί να χωρέσει τις δομικές με-ταρρυθμίσεις. Αυτό όμως σημαίνει μνη-μόνιο για τους έχοντες, για την οικονο-μική ολιγαρχία. Η επικείμενη συμφωνίαθα περιλαμβάνει σκληρά μέτρα. Θα πρέ-πει να αναλογισθούμε αν διανοίγει προ-οπτική ρύθμισης του χρέους και ανάπτυ-ξης. Ο πρωθυπουργός έδωσε τη σκληρήμάχη του στο ευρωκοινοβούλιο. Ας δώ-σουμε κι εμείς τη δική μας στηρίζονταςτην κυβέρνηση.

Οφείλουμε να περιφρουρήσουμε τηδημοκρατία και τη λαϊκή κυριαρχία. Συμ-φωνία πάση θυσία σημαίνει ότι θα πρέ-πει να αποσαφηνιστεί ποιοι θα θυσια-στούν. Ιδού το ταξικό «όχι» του δημοψη-φίσματος. «Εμείς !» (βλ. και το ομότιτλοάρθρο στην Αυγή της προηγούμενης Κυ-ριακής) – και όχι αυτοί που απεργάζον-ται την πραξικοπηματική νόθευση τηςλαϊκής εντολής – θα μείνουμε πρόμαχοιτου δημοκρατικού αυτοκαθορισμού καιθα πούμε ξανά εκείνο το υπερήφανο«όχι» της προηγούμενης Κυριακής της«Όμορφης Κυριακής», για να θυμηθούμετο εξαιρετικό άρθρο του Θανάση Καρτε-ρού, την Κυριακή της 25ης Ιανουαρίου.Χρωστάμε και στις δύο «Όμορφες Κυ-ριακές». ∆εσμευτήκαμε να σεβαστούμετο ξεκάθαρο μήνυμά τους υπέρ της δη-μοκρατίας και εναντίον της λιτότητας,της τρομοκράτησης και των εκβιασμών.

* Ο Στέφανος ∆ημητρίου διδάσκειΠολιτική Φιλοσοφία στη ΦιλοσοφικήΣχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Μόνο μια βιώσιμη, τελική συμφωνίαμπορεί να χωρέσει τις δομικέςμεταρρυθμίσεις. Αυτό όμως σημαίνειμνημόνιο για τους έχοντες, για τηνοικονομική ολιγαρχία. Συμφωνία πάσηθυσία σημαίνει ότι θα πρέπει νααποσαφηνιστεί ποιοι θα θυσιαστούν.Ιδού το ταξικό “όχι” τουδημοψηφίσματος.

“Η ΤΑΞΙΚΗ ∆ΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ «ΟΧΙ»

Το ριζοσπαστικό, δημοκρατικό φρόνημα

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 1155ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Του Ειδικού συνεργάτη

Εν μέσω της πρωτοφανούς οικονο-μικής κρίσης, που έχει πλήξει τηχώρα την τελευταία πενταετία, ο

κλάδος του τουρισμού δεν έχει πάψει ναστηρίζει την εθνική οικονομία και τηναπασχόληση, συνεχίζοντας να αποτελείβασικό πυλώνα της ελληνικής οικονο-μίας.

Πράγματι, ο τουρισμός με τα πολλα-πλασιαστικά του οφέλη συνέβαλε το2014 στη δημιουργία τουλάχιστον 16%του ΑΕΠ της χώρας, ενώ εκτιμάται ότι 1στους 5 κατοίκους απασχολείται μεάμεσο ή έμμεσο τρόπο στον τουρισμό.Παραμένει δε ένας κλάδος με μεγάληδιάχυση ωφελειών στην οικονομία. Εν-δεικτικά σε 3 περιφέρειες (Κρήτη, ΝότιοΑιγαίο, Ιόνιο), ο τουρισμός συνεισφέρειάμεσα τουλάχιστον στο 50% του ΑΕΠτους. Το 2014 ήταν εντυπωσιακή χρονιάγια τον ελληνικό τουρισμό αφού σημει-ώθηκε άνοδος 23% στις αφίξεις (24εκατ.) και 10% στις εισπράξεις (13 δισ.ευρώ).

Ελλάδα, δημοφιλής τουριστικόςπροορισμός

Τα μέτρα ελέγχου ρευστότητας (capitalcontrols), στα οποία κατέφυγε η κυβέρ-νηση μετά την κατάρρευση των διαπραγ-ματεύσεων με τους θεσμούς και την προ-κήρυξη του δημοψηφίσματος, δικαίωςδημιούργησαν μεγάλη ανησυχία στηντουριστική αγορά σε μια κρίσιμη χρονικήστιγμή, στην έναρξη της θερινής περιό-δου. Από την αρχή τέθηκε σε επιφυλακήο μηχανισμός της Πολιτείας, διαδίδον-

τας με κάθε τρόπο ότι οι τουρίστες μπο-ρούν να κάνουν ελεύθερα αναλήψειςαπό ATM και χρήση καρτών και ότιυπάρχει πλήρης επάρκεια αγαθών καικαυσίμων. Η κινητοποίηση αυτή, με δελ-τία τύπου σε όλες τις γλώσσες και προ-σωπικές ενημερώσεις παραγόντων τηςαγοράς, ήταν κατά τα φαινόμενα ταχύ-τατη, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή ναμην καταγράφονται σημαντικές ακυρώ-σεις και οι αγορές να παραμένουν πλή-ρως καθησυχαστικές και υποστηρικτικέςπρος τη χώρα μας. Χαρακτηριστικά οιμεγάλοι ευρωπαϊκοί Tour Operators πουδιακινούν τουρίστες προς τη χώρα μας,δεν αναφέρουν σχεδόν καθόλου ακυρώ-

σεις, διατυπώνουν την άποψη ότι «οι φο-ρείς και οι επαγγελματίες του τουρισμούήταν καλά προετοιμασμένοι να αντιμε-τωπίσουν τα όποια προβλήματα και οικρατήσεις αναμένονται αυξητικές σεσχέση με πέρυσι», επιβεβαιώνοντας τογεγονός ότι «η Ελλάδα παραμένει έναςδημοφιλέστατος τουριστικός προορι-σμός».

Στο ίδιο κλίμα είναι επίσης οι δηλώ-σεις από μεγάλα ΜΜΕ του εξωτερικούόπως ενδεικτικά της Guardian (Want tohelp Greece? Go there on holiday/ Θέλετενα βοηθήσετε την Ελλάδα; Πηγαίνετεεκεί για διακοπές), CNN (It’s time toenjoy Greece/ Ήρθε η ώρα να απολαύ-σουμε την Ελλάδα) και της αυστριακήςDer Standard (Οι τουρίστες ψηφίζουνΕλλάδα παρά την κρίση). Όλα τα παρα-πάνω αποδεικνύουν ότι η χώρα μας χα-ρακτηρίζεται απόλυτα σταθερή, ως προ-ορισμός, γεγονός που αποδεικνύει, ότιτο brand «Ελλάδα» είναι και παραμένειπολύ ισχυρό.

Παγωμένοςο εσωτερικός τουρισμός

Μεγάλο, ωστόσο, ερωτηματικό παρα-μένει η κατάσταση στον εσωτερικό του-ρισμό, όπου τόσο το κλίμα ανησυχίαςαλλά και η έλλειψη ρευστότητας έχουνπροκαλέσει το «πάγωμα» νέων κρατή-σεων και τη μετάθεση των καλοκαιρινώνδιακοπών κατά μερικές εβδομάδες. Ση-μειωτέον ότι ο εσωτερικός τουρισμός αν-τιπροσωπεύει πάνω από το 10% των συ-νολικών τουριστικών εσόδων.

Παρά τη συγκρατημένη αισιοδοξία,ήταν σύσσωμη η κινητοποίηση όλων τωνθεσμικών φορέων της χώρας; ∆υστυχώςόχι όλων.

Αλλά εδώ πρέπει να γυρίσουμε λίγοπίσω στο χρόνο και να γίνει μια αναφοράστο θέμα του ΦΠΑ στον τουρισμό, δη-λαδή του ΦΠΑ της διαμονής. Στο πλαί-σιο των διαπραγματεύσεων, και σε συνέ-χεια έντονων διαβουλεύσεων τελευταίο5μηνο, οι θεσμοί στην πρόταση που κα-τέθεσαν προς την ελληνική πλευρά στις25.6.2015 πρότειναν την αύξηση τουΦΠΑ διαμονής στο 23% από 6,5% πουείναι σήμερα στη δεύτερη εκδοχή τωνπροτάσεων των θεσμών, η οποία παρου-σιάστηκε μερικές μέρες μετά την προκή-ρυξη του δημοψηφίσματος, ο ΦΠΑ γιατον τουρισμό οριζόταν στο 13%. Η ελλη-νική πλευρά διαφώνησε και με τις δύοπεριπτώσεις, καθώς η αύξηση αυτή θαδημιουργούσε σοβαρές στρεβλώσεις στοτουριστικό προϊόν της Ελλάδας, θέτον-

τάς την ουσιαστικά στο περιθώριο τουδιεθνούς ανταγωνισμού, αφού ο αντί-στοιχος φόρος στις ανταγωνίστριεςχώρες κυμαίνεται από 6 έως 10%. Θαέπληττε κύρια τις μικρομεσαίες επιχει-ρήσεις του κλάδου και θα προκαλούσεαπώλεια θέσεων εργασίας.

Όλο αυτό το διάστημα, όλοι οι τουρι-στικοί φορείς της χώρας, προέβησανσυντονισμένα σε ένα καταιγισμό ανακοι-νώσεων και δηλώσεων προτάσσοντας τοθέμα του ΦΠΑ στον τουρισμό, ως sinequa non για την επιβίωσή τους. Αργό-τερα όμως, με την προκήρυξη του δημο-ψηφίσματος, άλλαξαν ρότα. Οι ίδιοι φο-ρείς, με αιχμή του δόρατος τον ΣύνδεσμοΕλληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων(ΣΕΤΕ), ξεσπάθωσαν υπέρ του «ναι», νο-μιμοποιώντας ουσιαστικά τη σαφέσταταεκφρασμένη επιθυμία των θεσμών γιααύξηση του ΦΠΑ στον τουρισμό. Ειδικάο ΣΕΤΕ συμμετείχε στην οργανωτικήεπιτροπή του «ναι», αλλά είχε και εκτε-νέστατη παρουσία σε όλο το «όργιο»υπερβολής και παραπληροφόρησης πουζήσαμε την εβδομάδα προ του δημοψη-φίσματος σε όλα τα συστημικά ΜΜΕ.Αυτή ακριβώς η επιλογή του ΣΕΤΕ, (γιατον οποίο πολλά έχουν γραφτεί για τορόλο του ως κοινωνικός εταίρος, για τηνεπί μακρόν προσπάθεια οικειοποίησηςτου έργου του κράτους, κ.α.), το γεγονόςδηλαδή ότι ουσιαστικά «πυροβολεί ταπόδια του», πρέπει να προβληματίσει.

Περιθώριο να ανατραπεί

Είναι πράγματι πρόωρη κάθε πρό-βλεψη για την πορεία του ελληνικού του-ρισμού το 2015. Η περιορισμένη ανά-σχεση των κρατήσεων αφορά στις κρα-τήσεις της τελευταίας στιγμής, υπάρχειοπότε μεγάλο περιθώριο να ανατραπεί.Είναι ενδεικτικό εξάλλου ότι ήδη οι αφί-ξεις της περιόδου Ιανουαρίου – Μαΐου2015 αυξήθηκαν κατά 10% σε σχέση μετο 2014.

Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται συντο-νισμός, προετοιμασία και διαχείριση κρί-σεως. Το πρόσημο των μέχρι τώρα κινή-σεων ήταν μεν θετικό, αλλά είναι σαφέςότι στο ευμετάβλητο πολιτικό οικονο-μικό σκηνικό που διανύουμε είναι εξαι-ρετικής σημασίας, έστω και αυτή τηστιγμή, να πραγματοποιηθεί ενδελεχήςμελέτη και επεξεργασία όλων των πιθα-νών σεναρίων, ώστε ο τουρισμός , ο βα-σικός πυλώνας της οικονομίας που ταυ-τόχρονα αποτελεί ένα άκρως ευάλωτοπροϊόν, να κλονιστεί το λιγότερο δυνατό.

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Μειωμένης ρευστότητας,αλλά αυξημένης δυναμικής

1188 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015∆ΙΕΘΝΗ

Τουρκία: Εσωτερική αστάθειακαι πολιτική αβεβαιότηταΗ απροθυμία Ερντογάν για συνεργασία με τα υπόλοιπακόμματα σαφώς αποσκοπεί στη διενέργεια πρόωρωνεκλογών τον Νοέμβριο σελ. 21ΚΟΣΜΟΥ

Ο γύρος τού

Ποια εί ναι η ε κτί μη σή σας για το «ό -χι» στην Ελλά δα;

Το Πο δέ μος ε κτι μά ό τι το «ό χι» στηντρόι κα εί ναι έ να «ναι» στην Ευ ρώ πη.Για τί τό σο ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ στην Ελλά δα ό σοκαι το Πο δέ μος στην Ισπα νία έ χου μεταχ θεί υ πέρ της Ευ ρώ πης, με ό ρους ό -μως ό τι θα δια τη ρή σου με τις κα λύ τε -ρες α ξίες της Ευ ρώ πης, τις αν θρω πι -στι κές α ξίες, τις α ξίες των κοι νω νι κώνκαι πο λι τι κών δι καιω μά των που κα τα -κτή θη καν τον 20ο αιώ να. ∆ι καιώ μα ταπου χά θη καν τώ ρα ε ξαι τίας της πο λι τι -κής της λι τό τη τας, που τεί νει να κα τα -στρέ ψει τις χώ ρες του Νό του κα θι στώ -ντας τες α ποι κίες της Γερ μα νίας.

Θεω ρού με ό τι εί ναι μια με γά λη ε πι -τυ χία το α πο τέ λε σμα για την κυ βέρ νη -ση του ΣΥ ΡΙ ΖΑ, που τη νο μι μο ποιείπλή ρως. Αυ τό που εί ναι προ βλη μα τι κό,εί ναι η στά ση της τρόι κας, που ε πι χει -ρεί να θεω ρή σει ε πι κίν δυ νο το α πο τέ -λε σμα του δη μο ψη φί σμα τος και ζη τά εινα ε ξου σιο δο τη θούν οι ευ ρω παϊκοί υ -πε ρε θνι κοί ορ γα νι σμοί να α πο φα σί -σουν για τις τύ χες των «πε ρι φε ρεια -κών» χω ρών.

Τι ση μαί νει αυ τή η ψή φος για τουςλα ούς;

Πριν α πό λί γες η μέ ρες, ά κου σα τονυ πουρ γό Παι δείας του Ιση με ρι νού, πουμί λη σε στο κί νη μα των πο λι τών, ό ταν ηχώ ρα του νί κη σε και ε ξέ λε ξε τον Ρα -φαέλ Κο ρέα στην προ ε δρία της χώ ρας,λέ γο ντας ό τι ή ταν έ νας θρίαμ βος τουλα ού. Αυ τό α κρι βώς βρί σκε ται σε ε ξέ -λι ξη σε πολ λές χώ ρες, ό πως στις χώ -ρες της Νό τιας Ευ ρώ πης, ό μως δενπρέ πει να ξε χνά με τι συμ βαί νει στηΓερ μα νία: με τα 8 ε κα τομ μύ ρια ά το μαπου ερ γά ζο νται με πρό σκαι ρες σχέ σειςερ γα σίας και το 25% που α μεί βο νται με

τον κα τώ τα το μι σθό. Η πρό σκαι ρη ερ γα σία δεν εί ναι μό νο

κα τά στα ση χα ρα κτη ρι στι κή στον ευ ρω -παϊκό Νό το πι στεύω ό τι η ψή φος στηνΕλλά δα έ δει ξε ό τι έ χει συ νει δη το ποιη -θεί σε με γά λο βαθ μό ό τι εί ναι ρε α λι στι -κό να γί νουν και με άλ λο τρό πο ταπράγ μα τα.

Στη Γαλ λία η ψή φος χα ρα κτη ρί ζε ταισαν «τα ξι κή ψή φος». Τι λέ τε ε σείς;

Όλες οι ε κλο γι κές πε ρι φέ ρειες τηςΕλλά δας ψή φι σαν «ό χι». Εί ναι ό μως α -λή θεια ό τι σε ο ρι σμέ νες πλού σιες ε -κλο γι κές πε ρι φέ ρειες ψή φι σαν 70%«ναι». Αυ τά εί ναι τα α πο τε λέ σμα τα της

πο λι τι κής τής τρόι κας. Βλέ που με έ τσιμια συμ μα χία με τα ξύ της κοι νω νι κήςμειο ψη φίας που α πο λαμ βά νει τα προ -νό μια στο Νό το και τον Βορ ρά. Στο Πο -δέ μος θεω ρού με ό τι οι συ ζη τή σεις πουξε κί νη σαν τον 19ο αιώ να και συ νε χί -στη καν τον 20ο δεν μπο ρεί να έ χουντην ί δια λει τουρ γι κό τη τα πια στον 21οαιώ να.

Για τί ό ταν μι λά με για «κοι νω νι κές τά -ξεις» χρη σι μο ποιώ ντας τη μαρ ξι στι κήο ρο λο γία, οι άν θρω ποι δεν ταυ τί ζο νταιμε αυ τές τις συ ζη τή σεις. Στο Πο δέ μοςε πι χει ρού με να ερ μη νεύ σου με τα γε γο -νό τα με έ να δια φο ρε τι κό τρό πο, για ναμας κα τα λά βουν.

Οι άν θρω ποι συμ φω νούν ό τι θα πρέ -πει να ξα να πο κτή σουν τα κοι νω νι κάτους δι καιώ μα τα, ό τι πρέ πει να α παι τή -σου με τη δη μο κρα τία: έ χουν συ νει δη -το ποιή σει ό τι η δη μο κρα τία έ χει α πο -δυ να μω θεί α πό τις πο λυε θνι κές καιτους διε φθαρ μέ νους τρα πε ζί τες.

Με την ψή φο του λα ού μπο ρούν νααλ λά ξουν οι θε σμοί;

Κοι νω νι κά οι θε σμοί έ χουν ε πι βάλ λειμια η γε μο νι κή κουλ τού ρα που δι καιώ -νει την ο ποια δή πο τε α πό φα σή τους.Τό σο που ο ρι σμέ νοι οι ο ποίοι δια κη -ρύσ σουν τη δη μο κρα τι κό τη τά τουςστην Ευ ρώ πη, εκ φρά σα νε την α ντί θε σήτους με το δη μο ψή φι σμα στην Ελλά δα.Ενώ δεν υ πάρ χει πιο δη μο κρα τι κό μέ -τρο α πό την προ σφυ γή στο λαό για ναε πι λε γεί η μία ή η άλ λη θέ ση. Ο ΣΥ ΡΙ -ΖΑ, το Πο δέ μος και άλ λες δη μο κρα τι -κές δυ νά μεις ε πι χει ρούν ν’ αλ λά ξουναυ τή την η γε μο νι κή κουλ τού ρα. Για νααλ λά ξει ό μως, θα πρέ πει ο λό γος να εί -ναι πλειο ψη φι κός και κα τα νο η τός α πόευ ρύ τε ρες λαϊκές δυ νά μεις. Με τά α πότην ε πι κοι νω νία και τη δια μόρ φω σητης ά πο ψης α πό τους αν θρώ πους εί ναια νά γκη να αλ λά ξουν οι πο λι τι κοί θε -σμοί. Το ζή τη μα, βέ βαια, δεν εί ναι ναμπού με μό νο στους θε σμούς, θα πρέ πεινα έ χου με το έ να πό δι μέ σα στους θε -σμούς και το άλ λο στο δρό μο, ό πωςλέει η Τε ρέ ζα Ρο ντρί γκεζ α πό τα πρώ -τα μας στε λέ χη στην Ανδα λου σία.

Εάν οι α πό ψεις μας δεν στη ρί ζο νταισε με γά λη πλειο ψη φία, οι άν θρω ποιδεν βγαί νουν στους δρό μους για ναστη ρί ξουν τις πο λι τι κές α πο φά σεις,δεν μπο ρού με να κά νου με σχε δόν τί πο -τα για ν’ αλ λά ξου με τα πράγ μα τα.

ΚΟΣΜΟΥΣΥ ΝΕ ΝΤΕΥ ΞΗ ΤΟΥ ΣΑ ΟΥ ΡΑ ΛΕ Ο Ν

Με το «ό χι» νί κη σανη δη μο κρα τία καιοι αν θρώ πι νες α ξίες

Tυνησία: Η ισλαμικήτρομοκρατία (ξανά) χτυπά Τον Μάρτιο, που αρχίζει η καλοκαιρινή τουρι-στική περίοδος, γίνεται το χτύπημα στο μου-σείο Μπαρντό στην Τύνιδα.. σελ. 20

Η κατάσταση τωνευρωπαίων πολιτώνδεν είναι πρόσκαιρημόνο στο Νότο πι-στεύω ότι η ψήφος(στην Ελλάδα)έδειξε ότι έχει συ-νειδητοποιηθεί σεμεγάλο βαθμό.

“Με τον πολιτικό σεισμό που προκάλεσε το «όχι» στην Ελλάδα ξεκίνησαν μια σειράπροβληματισμοί και συζητήσεις στην ευρωπαϊκή αριστερά και ευρύτερα. Εκφρά-ζεται ταυτόχρονα η ανησυχία, γιατί οι συντηρητικές δυνάμεις της Ευρώπης καιιδιαίτερα η γερμανική ηγεσία επιμένουν στην πολιτική της λιτότητας, που παίρνειτο χαρακτήρα της εκδικητικής τιμωρίας. ∆εν μπορεί να συνεχίζεται η λιτότητακαι να αγνοείται η θέληση ενός λαού, οι θελήσεις των λαών της Ευρώπης, αναφέ-ρει στη συνέντευξη στην «Ουμανιτέ» ο γενικός γραμματέας του Ποδέμος ΚάρλοςΣάουρα Λεόν, ο οποίος τονίζει ότι στηρίζει τον αγώνα των Ελλήνων, γιατί είναιαγώνας για μια άλλη Ευρώπη. Με τον πο λι τι κό σει σμό που προ κά λε σε το «ό χι»στην Ελλά δα ξε κί νη σαν μια σει ρά προ βλη μα τι σμοί και συ ζη τή σεις στην Ευ ρω -παϊκή Αρι στε ρά και ευ ρύ τε ρα. Εκφρά ζε ται ταυ τό χρο να η α νη συ χία για τί οισυ ντη ρη τι κές δυ νά μεις της Ευ ρώ πης και ι διαί τε ρα η γερ μα νι κή η γε σία ε πι μέ νουνστην πο λι τι κή της λι τό τη τας που παίρ νει το χα ρα κτή ρα της εκ δι κη τι κής τι μω -ρίας. Έτσι εί ναι ε ντε λώς α βέ βαιη η έκ βα ση των δια πραγ μα τεύ σεων. Γι’ αυ τό

δυ να μώ νουν τις κι νη το ποιή σεις συ μπα ρά στα σης που εκ φρά ζε ται με ποι κί λου τρό πους. Οι κι νη το ποιή σειςαυ τές έ χουν τα α πο τε λέ σμα τα τους και φυ σι κά το τε ρά στιο «ό χι» του ελ λη νι κού λα ού που έ κα νε να με τα κι- νη θούν οι πο λι τι κές η γε σίες των σο σια λι στών στη Γαλ λία, στο ευ ρω κοι νο βού λιο και αλ λού. Οι δυ νά μειςαυ τές α να γνω ρί ζουν πια ό τι δεν μπο ρεί να συ νε χί ζε ται η λι τό τη τα και «να α γνο εί ται η θέ λη ση ε νός λα ού. Οιθε λή σεις των λαών της Ευ ρώ πης» ό πως α να φέ ρει στη συ νέ ντευ ξη στην «Ου μα νι τέ» ο γε νι κός γραμ μα τέ αςτου Πο δέ μος Κάρ λος Σά ου ρα Λε ον, ο ο ποίος το νί ζει ό τι στη ρί ζει τον α γώ να των Ελλή νων για τί εί ναι α γώ ναςγια μια άλ λη Ευ ρώ πη.

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 1199∆ΙΕΘΝΗ

Ο Τσί πρας κα τήγ γει λε έ να πρα ξι κό -πη μα ε νά ντια στην κυ βέρ νη σή του. Τισυ νέ βη α λή θεια στην Ελλά δα την τε -λευ ταία ε βδο μά δα;

Συ γκε κρι με νο ποιή θη κε η κα τά στα σηπου ω ρι μά ζει ε δώ και πολ λά χρό νια. Ηδη μο κρα τία εί ναι έ νας ε νο χλη τι κόςπα ρά γο ντας για τους ευ ρω παϊκούς θε -σμούς, για πολ λές χώ ρες, αρ χί ζο νταςα πό την ί δια τη Γερ μα νία, ή για το ∆ιε -θνές Νο μι σμα τι κό Τα μείο. Τό σο η Λα -γκάρ ντ, ό σο και η Μέρ κε λ, εί παν σεδιά φο ρες πε ρι πτώ σεις ό τι εί ναι ω ραίονα ζεις δη μο κρα τι κά αλ λά ό τι πρέ πεινα α ντι λη φθού με πως η δη μο κρα τίαπρέ πει να συμ μορ φώ νε ται με τις α παι -τή σεις της α γο ράς. Εγώ κρί νω ό τι αυ -τές οι πο λι τι κές δη λώ σεις έ χουν μια ε -ξαι ρε τι κή βα ρύ τη τα, για τί θα έ πρε πενα ι σχύει α κρι βώς το α ντί θε το. ΣτηνΕυ ρώ πη η δη μο κρα τία θεω ρεί ται πλέ -ον ως έ να ε μπό διο για τις α πο φά σειςτης α γο ράς. Εξάλ λου, στις ι δρυ τι κέςσυν θή κες της ΕΕ οι α να φο ρές στη δη -μο κρα τία εί ναι μη δα μι νές. Με τηνΕλλά δα το πα ρά κα ναν, α πό τη στιγ μήπου ξέ νοι πρω θυ πουρ γοί, για να μηνπού με για τους α ξιω μα τού χους της Ε -ΚΤ ή για ση μα ντι κά στε λέ χη των σο -σια λι στών, ε πε νέ βη σαν α νοι χτά σε θέ -μα τα της ελ λη νι κής κυ βέρ νη σης, α πο -δει κνύο ντας ό τι γι’ αυ τούς η δη μο κρα -τία εί ναι έ νας μπε λάς για την ε λεύ θε -ρη κυ κλο φο ρία των κε φα λαίων. Η σο -σιαλ δη μο κρα τία ε ξα φα νί στη κε ε ντε -λώς. Ήρθε η ώ ρα να πά ρου με θέ ση.

Όχι πως εί ναι εύ κο λο, αλ λά, α ντί ναχτυ πά με το κε φά λι μας στον τοί χο, α ξί -ζει τον κό πο να προ σπα θή σου με.

Εσείς υ πο στη ρί ζε τε ό τι α πό το2007–8 πραγ μα το ποιεί ται στην Ευ ρώ -πη έ να α λη θι νό πρα ξι κό πη μα. Το ελ -λη νι κό δη μο ψή φι σμα ή ταν η πρώ τησυλ λο γι κή α πά ντη ση;

Εί ναι μια πο λι τι κή α πά ντη ση τωνΕλλή νων σε πέ ντε χρό νια κα τα στρο φι -κών πο λι τι κών που ε πι βλή θη καν α πότην Επι τρο πή της ΕΕ, α πό το ∆ΝΤ καιτην Ε ΚΤ. Εί ναι ε πί σης η πρώ τη α πά -ντη ση ε νά ντια σε ό σα ω ρί μα σαν στηνΕυ ρώ πη α πό την κρί ση των δη μο σίωνχρεών και έ πει τα. Η πρώ τη φά ση τουπρα ξι κο πή μα τος προϋπέ θε τε ό τι ταθύ μα τα θα δια μαρ τύ ρο νταν λί γο, γιανα υ πα κού σουν με τά σαν να μην συ νέ -βαι νε τί πο τα. Σή με ρα, το γε γο νός ό τιμια χώ ρα οι κο νο μι κά α σή μα ντη ση κώ -νει κε φά λι και κλο τσά ει στο κα λά μιαυ τές τις ε ξου σίες εί ναι ση μα ντι κό. ΟΑλέ ξης Τσί πρας α πέ δει ξε ό τι έ χει μιαε ξαι ρε τι κή φυ σι κή και πο λι τι κή ι διο -συ γκρα σία για να α ντέ ξει πέ ντε μή νεςδια πραγ μα τεύ σεων. Το νέο γε γο νός εί -ναι ό τι κά ποιοι εί παν «ό χι», ό χι μό νοστις πλα τείες, αλ λά κυ ρίως στις δια -πραγ μα τεύ σεις, ε πι βάλ λο ντας έ να δη -μο ψή φι σμα στο ο ποίο συμ με τεί χαν ε -κα τομ μύ ρια άν θρω ποι. Αυ τό ε κνεύ ρι σεπο λύ τη Μέρ κελ και τους α νεκ διή γη -τους πραι το ρια νούς της Ευ ρω παϊκήςΕπι τρο πής και του Ευ ρω παϊκού Συμ -

βου λίου.

Πό σες πι θα νό τη τες υ πάρ χουν γιαμια συμ φω νία για το χρέ ος και τη χρη -μα το δό τη ση της Ελλά δας;

Το φά σμα των ε πι λο γών στο τρα πέ -ζι σή με ρα εί ναι πο λύ ευ ρύ. Η α να διάρ -θρω ση του χρέ ους εί ναι ου σια στι κό ζή -τη μα, κά θε οι κο νο μο λό γος, α κό μη καια σή μα ντος, πα ρα δέ χε ται ό τι δεν εί ναιδυ να τό να πλη ρω θεί. Η Ελλά δα έ χα σετο 25% του Α ΕΠ ε ξαι τίας των το ξι κώνσυ ντα γών των Βρυ ξελ λών. Υπό αυ τέςτις συν θή κες, αν τα πράγ μα τα πά νε κα -λά, θα κα τορ θώ σουν να πλη ρώ σουν έ -να χρέ ος που φθά νει στο 180% του Α -ΕΠ με τά α πό πά ρα πολ λά χρό νια. Αυ τήη κα τά στα ση α πο δει κνύει ό τι οι οι κο -νο μο λό γοι που πρό τει ναν αυ τές τις συ -ντα γές δεν ξέ ρουν τη δου λειά τους καιθα πρέ πει να α πο λυ θούν. Η λύ ση εί ναινα α ντι με τω πι στούν τα ά με σα προ βλή -μα τα: να δη μιουρ γη θεί ε ξει δι κευ μέ νηα πα σχό λη ση για ε κα τομ μύ ρια ά το μα,ει δυ να τόν α πο φεύ γο ντας τα παι χνι δά -κια ό πως το Jobs Act (ΣτΜ ο νέ ος ι τα -λι κός νό μος για τα ερ γα σια κά) που δενχρη σι μεύουν σε τί πο τα, να αυ ξη θεί ηπα ρα γω γή, πι θα νά ό χι με τις πα λιέςβιο μη χα νι κές πο λι τι κές και με νέεςπο λι τι κές δη μο σίων ε πεν δύ σεων. Γιανα το κά νου με αυ τό εί ναι α να γκαίο ναξα να συ ζη τη θεί η ι δρυ τι κή συν θή κη τηςΕυ ρω παϊκής Ένω σης, κα θώς και τουκα τα στα τι κού της Ε ΚΤ, που δεν προ -βλέ πει την α να γκαιό τη τα της ε πο χήςμας, δη λα δή τη δη μιουρ γία α πα σχό λη -σης ή το δα νει σμό χρή μα τος στις κυ -βερ νή σεις. Πράγ μα α νή κου στο για μιακε ντρι κή τρά πε ζα.

Με ποιο τρό πο μπο ρεί να πα ρέμ βεικα νείς;

Υπάρ χουν δύο αλ λη λέν δε τα προ βλή -μα τα που πρέ πει να α ντι με τω πι στούν.Οι συν θή κες, σή με ρα, δεν εί ναι τρο πο -ποιή σι μες, πα ρά μό νο ο μό φω να. Αυ τόεί ναι ση μά δι της πρα κτι κής α δυ να μίαςπα ρέμ βα σης: πώς γί νε ται να βά λεις να

ψη φί σουν 28 χώ ρες μα ζί; Αυ τή εί ναι ηλει τουρ γία μιας έ νω σης που γεν νή θη -κε λά θος, που βα σί στη κε στις οι κο νο -μι κές α νά γκες και ό χι στις δη μο κρα τι -κές, ό που η συμ με το χή δεν με τρά ει κα -θό λου. Έπει τα υ πάρ χει το πρό βλη ματης Γερ μα νίας, της μο να δι κής χώ ραςπου εί χε ο φέ λη α πό το ευ ρώ α πό τηνά πο ψη των ε ξα γω γών και της πα ρα γω -γι κό τη τας, μο λο νό τι τα τε λευ ταία δέ καχρό νια σ’ αυ τή τη χώ ρα οι μι σθοί πα ρέ -μει ναν κα θη λω μέ νοι. Εί ναι δύ σκο λο,αν ό χι α δύ να το, να πει σθεί να μειώ σειτις ε ξα γω γές, αυ τό ό μως εί ναι έ να α πότα θε με λιώ δη προ βλή μα τα και το λέ νεκαι οι γερ μα νοί οι κο νο μο λό γοι. Το ευ -ρώ δεν λει τουρ γεί και δεν θα λει τουρ -γή σει πο τέ. Όμως, το θέ μα δεν εί ναι νασυ νε χί σου με να κα τα φε ρό μα στε ε νά -ντια στην οι κο νο μι κή πο λι τι κή, αλ λάνα αρ χί σου με να με λε τά με τι να κά νου -με για να βελ τιώ σου με το ευ ρώ, για νατο πλαι σιώ σου με με πα ράλ λη λα νο μί -σμα τα ή να το δια λύ σου με με συ ναι νε -τι κό τρό πο. Έτσι ό πως εί ναι το ευ ρώεί ναι έ νας ζουρ λο μαν δύας που κά νει α -φό ρη τη τη ζωή σε ό λους, ε κτός α πό τηΓερ μα νία.

Στην Ευ ρώ πη ο Τσί πρας εί ναι α πο -μο νω μέ νος. Αν η κυ βέρ νη σή του χά σειτον πό λε μο, τι προ ε τοι μά ζε ται για τηνΙσπα νία, με το Podemos, και γε νι κάγια την Ευ ρώ πη;

Σ’ αυ τό το ση μείο, α κό μη και αν χά -σει, ο Τσί πρας νί κη σε πα ρό λα αυ τά.Οι νί κες πα ρα μέ νουν, ω θούν τα ά το μανα κά νουν κά τι που νω ρί τε ρα δεν τολ -μού σαν ού τε να το φα ντα στούν. Κά τικαι νού ριο μπο ρεί να α να γεν νη θεί έ πει -τα α πό την ο λο κλη ρω τι κή ε ξα φά νι σητης α ρι στε ράς στην Ευ ρώ πη.

Με τά φρα ση: Τό νια Τσί τσο βι τς

Η συ νέ ντευ ξη δό θη κε στον Ρο μπέρ -το Τσι κα ρέ λι για το «Μα νι φέ στο»και δη μο σιεύ τη κε στις 07.07.15.

ΣΥ ΝΕ ΝΤΕΥ ΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΙ ΝΩ ΝΙΟ ΛΟ ΓΟ ΛΟΥ ΤΣΙΑ ΝΟ ΓΚΑ ΛΙ ΝΟ

«Ο Τσί πρας α πέ κρου σεέ να πρα ξι κό πη μα της τρόι κας»

Τόσο η Λαγκάρντ, όσο και ηΜέρκελ, είπαν σε διάφορεςπεριπτώσεις ότι είναι ωραίονα ζεις δημοκρατικά αλλάότι πρέπει να αντιληφθούμεπως η δημοκρατία πρέπει νασυμμορφώνεται με τιςαπαιτήσεις της αγοράς. ΣτηνΕυρώπη η δημοκρατίαθεωρείται πλέον ωςεμπόδιο.

«Το δη μο ψή φι σμα κα τά της λι τό τη τας στην Ελλά δα ή ταν πο λι -τι κά ση μα ντι κό για ο λό κλη ρη την Ευ ρώ πη», υ πο στη ρί ζει ο Λου -τσιά νο Γκα λί νο, συγ γρα φέ ας των βι βλίων «Il colpo di stato dibanche e governi» (ΣτΜ Το πρα ξι κό πη μα τρα πε ζών και κυ βερ -νή σεων). «Αν έ νας ε ξα θλιω μέ νος λαός 11 ε κα τομ μυ ρίων κα -τοί κων, κα τα φέρ νει να δη μιουρ γή σει σο βα ρά προ βλή μα τα στιςση μα ντι κό τε ρες χώ ρες της Ευ ρώ πης, με έ να οι κο νο μι κό καιπο λι τι κό βά ρος σαν της Γερ μα νίας, σε με ρι κούς αν θρώ πους θαμπο ρού σαν να έρ θουν κά ποιες ι δέες», ε πι ση μαί νει.

2200 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015∆ΙΕΘΝΗ

Της Βιβής Κεφαλά

Σχεδόν απαρατήρητη πέρασε ηδεύτερη πολύνεκρη τρομοκρα-τική επίθεση, που έγινε στην Τυ-

νησία στα τέλη Ιουνίου, καθώς η προ-σοχή είναι στραμμένη στην κρίση, πουσηματοδότησε το «ελληνικό πρό-βλημα», αλλά και στο διεθνές οικονο-μικό σύστημα, το οποίο απειλείται απότην κινεζική κρίση.

Αν και η κατάσταση που επικρατείστην Τυνησία, δεν έχει σε καμία περί-πτωση τέτοια βαρύτητα και αμεσότητα,ωστόσο αποτελεί πηγή έντονης ανησυ-χίας όχι μόνο για την τύχη της τυνη-σιακής εξέγερσης, αλλά και για τη συ-νεχώς επιδεινούμενη κατάσταση ασφά-λειας στη Βόρεια Αφρική και την ευρύ-τερη Μέση Ανατολή.

Η επίθεση

Στις 26 Ιουνίου, ένας νεαρός Τυνή-σιος, που εργαζόταν σε τουριστική επι-χείρηση στην πόλη Σούσσα, άνοιξε πυρεναντίον παραθεριστών, με αποτέλε-σμα να χάσουν τη ζωή τους τριάνταοκτώ άτομα, πριν πέσει νεκρός και οίδιος από αστυνομικά πυρά. Επρόκειτογια μία πραγματική σφαγή αμάχων, ηδεύτερη μετά την επίθεση στο μουσείοΜπαρντό της Τύνιδας, το Μάρτιο του2015.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επιση-μανθούν δύο σημαντικές παράμετροι:η πρώτη αφορά το προφίλ του δολο-φόνου και η δεύτερη την επιλογή τουχρόνου και του τόπου, όπου έγινε τοτρομοκρατικό χτύπημα.

Ο ισλαμιστής τρομοκράτης ήταν 23ετών, καταγόταν από μία μικρή πόλη,δεν είχε δώσει ποτέ δείγματα θρησκευ-τικού φανατισμού, ήταν μεταπτυχιακόςφοιτητής και εργαζόταν στον τουρι-στικό τομέα. Πρόκειται για μια περι-γραφή που θα μπορούσε να ταιριάζεισε χιλιάδες νεαρούς Τυνήσιους, καθώςη χώρα έχει εξαιρετικά μεγάλο αριθμόπτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευ-σης, ενώ ο τουρισμός1 αποτελεί, εδώκαι πολλά χρόνια, οικονομικό πνεύ-μονα για την Τυνησία.

Κατά συνέπεια, η επιλογή του χρόνουκαι του χώρου του δεύτερου αιματηρούτρομοκρατικού χτυπήματος στην Τυ-νησία κάθε άλλο παρά τυχαία είναι.Τον Μάρτιο, που αρχίζει η καλοκαιρινήτουριστική περίοδος, γίνεται το χτύ-πημα στο μουσείο Μπαρντό στην Τύ-

νιδα. Στα τέλη Ιουνίου, οπότε η τουρι-στική ροή αυξάνεται σημαντικά, έρχε-ται το χτύπημα στο θέρετρο τηςΣούσσα.

Οι δύο αυτές επιθέσεις καθιστούνσαφές ότι στόχος των ισλαμιστών, του-λάχιστον αυτή την περίοδο, είναι οιξένοι και όχι οι Τυνήσιοι και η επιλογήαυτή γίνεται για δύο λόγους. Ο πρώτοςλόγος είναι ότι αποφεύγοντας να χτυ-πήσουν πολίτες της χώρας, οι ισλαμι-στές ελπίζουν ότι όχι μόνο δεν θα χά-σουν την συμπάθεια του κόσμου, αλλάκαι ότι θα την αυξήσουν. Ο δεύτεροςστόχος των ισλαμιστών είναι να πλή-ξουν απ΄ ευθείας ένα από τα ζωτικάκέντρα της τυνησιακής οικονομίας, δη-λαδή τον τουρισμό, πράγμα που θα επι-δεινώσει ακόμα περισσότερο τη θέσητης εύθραυστης κοσμικής κυβέρνησηςσυνασπισμού της Τυνησίας.

Η κυβέρνηση

Είναι γνωστό ότι οι αραβικές εξεγέρ-σεις του 2011 άρχισαν από την Τυνη-σία, η οποία ήταν η πρώτη χώρα τουαραβικού κόσμου, όπου έγιναν πραγ-ματικά δημοκρατικές εκλογές, τιςοποίες κέρδισε το μετριοπαθές ισλα-μικό κόμμα Εννάχντα. Όμως το Εννά-χντα, που χρειάστηκε την σύμπραξητων σαλαφιστών ισλαμιστών για νασχηματίσει κυβέρνηση, δεν μπόρεσε ναανταποκριθεί στις τεράστιες προκλή-σεις που είχε να αντιμετωπίσει. Τιςεπόμενες βουλευτικές εκλογές, πουέγιναν το 2014, κέρδισε ο συνασπισμόςκοσμικών κομμάτων Νιντάα Τούνες, οοποίος, επίσης, κατάφερε να κερδίσεικαι τις προεδρικές εκλογές, που έγιναντην ίδια χρονιά.

Το παράδειγμα, επομένως, της Τυνη-σίας διέψευδε την –εντελώς λανθα-σμένη αλλά πολύ διαδεδομένη άποψη-ότι αραβικός κόσμος και δημοκρατίααποτελούν ασύμβατους μεταξύ τουςόρους. Επρόκειτο για ένα τεράστιοβήμα προς την ∆ημοκρατία και την πο-λιτική νεωτερικότητα, καθώς όχι μόνοη αντιπολίτευση αποδέχθηκε την νίκητων κοσμικών δυνάμεων, αλλά και στονέο τυνησιακό Σύνταγμα εμπεριέχονται–παρά τις όποιες αμφισημίες- δημο-κρατικές εγγυήσεις.

Παρ’ όλα αυτά, η μικρή αυτή χώρατης Βόρειας Αφρικής συνεχίζει ναπλήττεται από σοβαρά οικονομικάπροβλήματα, καθώς η οικονομική ανά-πτυξη, που θα δημιουργούσε θέσεις ερ-

γασίας, δεν είναι καν ορατή, ενώ η βοή-θεια που υποσχέθηκε η ∆ύση στις αρα-βικές χώρες, δεν έφθασε ποτέ. Η κα-τάσταση αυτή – και κυρίως η έλλειψηκάθε προοπτικής - συνέβαλε στη δημι-ουργία μιας ηλεκτρισμένης ατμόσφαι-ρας, που γίνεται ακόμα βαρύτερη εξ αι-τίας των απεργιών, που κηρύσσουνδιάφοροι κλάδοι όπως οι δάσκαλοι καιτο ιατρικό προσωπικό, απεργίες τιςοποίες η κυβέρνηση δεν φαίνεται ναμπορεί να διαχειριστεί και στις οποίεςτείνει να αποδώσει πολιτικό χαρα-κτήρα. Η κυβερνητική ρητορική, άλ-λωστε, στηρίζεται σε ένα πραγματικόγεγονός, δηλαδή στο ότι οι πολίτες πα-ρέμειναν διχασμένοι ανάμεσα στις κο-σμικές και ισλαμικές πολιτικές δυνά-μεις, όπως άλλωστε προκύπτει και απότα εκλογικά αποτελέσματα.

Η κατάσταση γίνεται ακόμα χειρό-τερη εάν αναλογιστεί κανείς την θέσητης χώρας, δηλαδή το γεγονός ότι ηΤυνησία βρίσκεται ανάμεσα στην Αλ-γερία, που αποτελεί κοιτίδα του ισλα-μικού εξτρεμισμού στην ΒόρειοΑφρική, και την Λιβύη, που βρίσκεταιουσιαστικά στο έλεος των τζιχαντι-στών και ομάδων του οργανωμένου εγ-κλήματος. Μέσα σε αυτές τις συνθή-κες, κατά συνέπεια, δεν προκάλεσεκαμία έκπληξη η ανακοίνωση των τυ-νησιακών αρχών ότι ο δολοφόνος τηςΣούσσα, είχε εκπαιδευτεί στην χρήσηόπλων στην γειτονική Λιβύη.

Κήρυξη κατάστασηςεκτάκτου ανάγκης

Αντιμέτωπη με όλα αυτά τα προβλή-ματα - αλλά και με δεδομένη πλέον τηναδυναμία των αστυνομικών αρχών ναανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτή-σεις ασφάλειας έναντι του ισλαμικούκινδύνου- ο Τυνήσιος πρόεδρος κή-ρυξε την χώρα σε κατάσταση εκτάκτουανάγκης, μία εβδομάδα μετά τηνσφαγή της Σούσσα. Οι λόγοι τους οποί-ους επικαλέστηκε, με την σειρά, ο πρό-εδρος Εσσέμπσι ήταν οι επαναλαμβα-νόμενες απεργίες –που παρεμποδίζουντην ομαλή οικονομική λειτουργία τηςχώρας, όπως αυτές που πραγματοποι-ούνται στα ορυχεία φωσφορικών αλά-των- οι αυξημένοι κίνδυνοι και απειλέςπου αντιπροσωπεύει ο ισλαμικός φον-ταμενταλισμός, αλλά και η εκρηκτικήκατάσταση που επικρατεί στην γειτο-νική Λιβύη.

Έτσι, ο πρόεδρος Μπέζι Σαϊντ Εσ-σέμπσι, κατέφυγε (ή μάλλον επανέ-φερε σε ισχύ) το διάταγμα 78-50, τοοποίο είχε υπογράψει τον Ιανουάριοτου 1978 ο τότε πρόεδρος της Τυνη-σίας, Χαμπίμπ Μπουργκίμπα, δια τουοποίου αποδίδονται εξαιρετικά διευρυ-μένες αρμοδιότητες στους νομάρχεςτης χώρας, την αστυνομία και τοστρατό. Η πολιτική εξουσία, με τηνβοήθεια του στρατού και των σωμάτωνασφαλείας, μπορεί να απαγορεύει τιςδημόσιες συγκεντρώσεις, να κηρύσσειπαράνομες τις απεργίες, μπορεί να πε-ριορίζει την κυκλοφορία, να ελέγχεισυνδικαλιστικά όργανα αλλά και τοντύπο, ενώ μπορεί να επιβάλει κατ’οίκον περιορισμό σε όποιον κρίνειύποπτο.

Σύμφωνα με το νόμο, η κατάστασηεκτάκτου ανάγκης ισχύει για τριάνταημέρες, μπορεί όμως να παραταθεί,εάν κριθεί απαραίτητο, πράγμα πουμάλλον θα συμβεί όπως όλα δείχνουν.Αν και η απόφαση του προέδρου να κη-ρύξει την Τυνησία σε κατάσταση εκτά-κτου ανάγκης έγινε δεκτή με πολύ θε-τικό τρόπο από τα άλλα κόμματα τουΚοινοβουλίου, δεν συμβαίνει το ίδιοκαι με τους πολίτες.

Για πολλούς Τυνήσιους οι απαγορεύ-σεις και ο ασφυκτικός έλεγχος τουτύπου, των συνδικαλιστών και της πο-λιτικής δράσης σηματοδοτούν την απο-τυχία του κυβερνώντος συνασπισμούνα αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλή-ματα της χώρας. Ακόμα χειρότερα,όμως, επισείει τον κίνδυνο της οπισθο-δρόμησης της χώρας και της εκ νέουμετατροπής της σε ένα αστυνομοκρα-τούμενο καθεστώς, όπως αυτό του ΖινΑμπεντίν Μπέν Άλι, που ανατράπηκε,τέσσερα μόλις χρόνια πρίν.

1. Ο τουριστικός τομέαςσυνεισφέρει περισσότερο από 7%στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν καιαπασχολεί περίπου μισόεκατομμύριο εργαζόμενους. Μετάτην επίθεση του Μαρτίου, τα έσοδααπό τον τουρισμό μειώθηκαν κατάτουλάχιστον 25%, πτώση πουαναμένεται να συνεχιστεί αν όχι νααυξηθεί μετά την επίθεση στηνΣούσσα. Βλ. Le Monde 27/06/2015.

ΤΥΝΗΣΙΑ

Η ισλαμική τρομοκρατία(ξανά) χτυπά

Τον Μάρτιο, που αρχίζει η καλοκαιρινήτουριστική περίοδος, γίνεται το χτύπημαστο μουσείο Μπαρντό στην Τύνιδα. Στατέλη Ιουνίου, οπότε η τουριστική ροή αυ-ξάνεται σημαντικά, έρχεται το χτύπημαστο θέρετρο της Σούσσα.

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 2211∆ΙΕΘΝΗ

Της Αθηνάς Σκούρτα*

Ενα μήνα μετά τις κρίσιμες βου-λευτικές εκλογές της 7ης Ιου-νίου στην Τουρκία, το μήνυμα

του τουρκικού λαού για την αναδια-μόρφωση του πολιτικού σκηνικού στηχώρα δε φαίνεται να έχει εισακουστείτόσο από το πλειοψηφούν Κόμμα ∆ι-καιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), όσοκαι από τα κόμματα της αντιπολίτευ-σης. Είναι η πρώτη φορά μετά τηνάνοδο του ΑΚΡ στην εξουσία το 2002,που ο τουρκικός λαός όχι απλώς δενενίσχυσε τα ποσοστά του κυβερνώντοςκόμματος, αλλά αντίθετα του στέρησετη δυνατότητα επίτευξης μονοκομμα-τικής κυβέρνησης πλειοψηφίας. Σεαυτήν την περίπτωση συνήθως ο Πρό-εδρος της ∆ημοκρατίας δίνει εντολήγια την έναρξη των συνομιλιών, μεσκοπό την επίτευξη κυβέρνησης συνα-σπισμού. Για τον Πρόεδρο Ερντογάν,όμως, δεν ίσχυσε κάτι τέτοιο.

Σενάρια συνασπισμού

∆εν υπάρχει αμφιβολία πως η έκ-βαση των εκλογών αποτέλεσε μεγάλοπλήγμα για το ΑΚΡ και ειδικά για τοντούρκο Πρόεδρο, εφόσον ο τρόπος μετον οποίο διαμορφώθηκε η κατανομήδύναμης στην Τουρκική Εθνοσυνέ-λευση λειτουργεί ως ανάχωμα στα φι-λόδοξα σχέδια του, αφενός, για τη με-τατροπή του πολιτεύματος σε προ-εδρικό και την πρωτοκαθεδρία του στοπολιτικό γίγνεσθαι της χώρας και,αφετέρου, για τη νομοθέτηση μίας σει-ράς αυταρχικών μέτρων. Παρόλα αυτάοι Τούρκοι πολίτες έστειλαν ένασαφές μήνυμα στις κάλπες ενάντιαστον κλιμακούμενο αυταρχισμό, τηνκρατική καταστολή, την καταπάτησηθεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμά-των, τη φίμωση των Μέσων ΜαζικήςΕνημέρωσης, τη διαφθορά που βαραί-νει την πολιτική ηγεσία και την οικο-νομική στασιμότητα.

Επιπλέον, μπορεί το ΑΚΡ να συγκέν-τρωσε το 41% των εθνικών ψήφων,ωστόσο η δυναμική στην ΤουρκικήΕθνοσυνέλευση άλλαξε δραματικά μετην είσοδο του φιλο-κουρδικού ∆ημο-κρατικού Κόμματος των Λαών (HDP).Αυτό σημαίνει πως στην περίπτωσησυνεργασίας όλων των κομμάτων τηςαντιπολίτευσης θα μπορούσε ακόμη

και να αποκλειστεί το ΑΚΡ από την κυ-βέρνηση. Το σενάριο αυτό θεωρείταιφυσικά απίθανο, εξαιτίας των κόκκι-νων γραμμών που θέτουν τα τρία κόμ-ματα μεταξύ τους. Το πιο πιθανό σενά-ριο κυβέρνησης συνασπισμού αποτε-λεί η συνεργασία μεταξύ ΑΚΡ και Ρε-πουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος(CHP), κάτι το οποίο θεωρείται το πιοευνοϊκό τόσο για την εσωτερική πολι-τική σταθερότητα όσο και για την οι-κονομία της χώρας. Βέβαια, το CHPδεν είναι καθόλου πρόθυμο αφενός ναστηρίξει την ενδεχόμενη αναθεώρησητου Συντάγματος και, αφετέρου, ναυποστηρίξει την ειρηνευτική διαδικα-σία με τους Κούρδους. Το τελευταίοαποτελεί το βασικότερο λόγο αδυνα-μίας συνασπισμού του ΑΚΡ και με τοΚίνημα Εθνικιστικής ∆ράσης (MHP).Από την άλλη πλευρά, το ΑΚΡ θα μπο-ρούσε να συνεργαστεί με το ∆ημοκρα-τικό Κόμμα των Λαών (HDP), με τονόρο βέβαια – τον οποίο έχει θέσει οπρώην Πρωθυπουργός, Αχμέτ Νταβού-τογλου – να μεσολαβήσει το HDP ώστεοι Κούρδοι αντάρτες να παραδώσουντα όπλα.

Με στόχο τις πρόωρες εκλογές

Ωστόσο, και παρά την ύπαρξη ασυμ-φωνίας μεταξύ των κομμάτων για τηνεπίτευξη κυβέρνησης συνασπισμού, ηκωλυσιεργία του τούρκου Προέδρου,Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, φαίνεται ναέχει συμβάλει τα μέγιστα στη διαμόρ-φωση της υπάρχουσας κατάστασης. Ηαπροθυμία Ερντογάν για συνεργασίαμε τα υπόλοιπα κόμματα σαφώς απο-σκοπεί στη διενέργεια πρόωρων εκλο-γών τον Νοέμβριο1.

Αρχικά, ο Πρόεδρος Ερντογάν είχεδηλώσει πως θα δώσει την εντολή γιατη σύσταση κυβέρνησης συνασπισμούαμέσως μετά την εκλογή του προ-εδρείου στο τουρκικό κοινοβούλιο,κάτι το οποίο και πραγματοποιήθηκετην 1η Ιουλίου 2015. Παρόλα αυτά, οτούρκος Πρόεδρος φαίνεται να βασί-ζεται στο άρθρο 116 του Συντάγματος,με βάση το οποίο ο Πρόεδρος της ∆η-μοκρατίας σε συνεννόηση με τον Πρό-εδρο της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσηςτης Τουρκίας έχει τη δυνατότητα ναπροκηρύξει εκ νέου εκλογές στην πε-ρίπτωση που δεν έχει υπάρξει συμφω-νία για τη δημιουργία κυβέρνησης συ-

νασπισμού εντός 45 ημερών. Πρέπεινα σημειωθεί πως τα κόμματα της αν-τιπολίτευσης έχασαν μία θαυμάσια ευ-καιρία για την εκλογή ενός κοινούυποψηφίου στη θέση του Προέδρουστο Τουρκικό Κοινοβούλιο, καθώς ηασυμφωνία μεταξύ τους είχε σαν απο-τέλεσμα την επικράτηση του στελέ-χους του ΑΚΡ, Ισμέτ Γιλμάζ.

Παρόλα αυτά, ένα βασικό ερώτημαπου πρέπει να απαντηθεί είναι το γιατίο Πρόεδρος Ερντογάν θέλει να ανανε-ώσει τις εκλογές. Πολλοί αναλυτές πι-στεύουν πως ο τούρκος Πρόεδρος δεθέλει να μοιράζεται την εξουσία καιπως δε νιώθει άνετα σε μια ΤουρκικήΕθνοσυνέλευση στην οποία δεν επι-κρατεί το κόμμα από το οποίο προέρ-χεται. Ωστόσο, το μόνο βέβαιο είναιπως η ισχύουσα κατανομή δύναμηςστο τουρκικό κοινοβούλιο, δεν τουεπιτρέπει σε καμία περίπτωση να υλο-ποιήσει τα σχέδια του και να εκπλη-ρώσει τις προσωπικές του φιλοδοξίες.Επίσης, είναι πλέον ξεκάθαρο πωςπολλά στελέχη του Κόμματος ∆ικαιο-σύνης και Ανάπτυξης έχουν διαφορο-ποιήσει τη θέση τους από τη στρατη-γική Ερντογάν.

Πλήττεται η τουρκική οικονομία

Μία πολύ σημαντική συνέπεια τουασταθούς πολιτικού κλίματος που επι-κρατεί, αποτελεί η ολοένα και αυξανό-μενη επιβράδυνση που σημειώνει ητουρκική οικονομία. Σύμφωνα με τηνΠαγκόσμια Τράπεζα, η πολιτική αβε-βαιότητα στην Τουρκία έχει αναστείλειτην οικονομική της ανάπτυξη, η οποίαθα συνεχίσει να βρίσκεται σε πτώσηκατά την επόμενη διετία. Για το δεύ-τερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, καιενώ η κατάσταση είναι ήδη ρευστή,προβλέπεται σημαντική μείωση τηςιδιωτικής κατανάλωσης και υποχώ-ρηση των επενδυτικών δραστηριοτή-των. Έχει πολλές φορές υπογραμμι-στεί η ανάγκη για την προώθηση διαρ-θρωτικών μεταρρυθμίσεων με σκοπότην επίτευξη μακροπρόθεσμης ανά-πτυξης, κάτι το οποίο όμως θα οδη-γούσε στην ανάληψη μεγάλου πολιτι-κού κόστους που καμία κυβέρνηση δενθα ήταν πρόθυμη να αναλάβει, πολλώδε μάλλον μία ασταθής κυβέρνηση συ-νασπισμού.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η τερά-

στια εκροή κεφαλαίων από τα τουρ-κικά ομόλογα, η οποία άγγιξε τα 1,7 δι-σεκατομμύρια δολάρια στο διάστημαμεταξύ των εκλογών της 7ης Ιουνίουμέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τις εκτιμή-σεις της Παγκόσμιας Τράπεζας τοτουρκικό έλλειμμα τρεχουσών συναλ-λαγών θα φτάσει στο 4,6% του τουρκι-κού ΑΕΠ, ενώ οι πληθωριστικές τάσειςεκτιμώνται να αγγίξουν το 7% κατά τηδιάρκεια του έτους. Ήδη τα στοιχείαδείχνουν άνοδο του πληθωρισμού τηςχώρας στο 8,09% τον περασμένο Μάιο,ενώ οι εκτιμήσεις γίνονται στη βάσητης υπόθεσης πως δε θα υπάρξουν πε-ραιτέρω πιέσεις από το ξένο συνάλ-λαγμα.

Ανησυχητική είναι επίσης η είδησηπου αφορά στην αύξηση των επιτο-κίων του δολαρίου από την αμερικα-νική Fed τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, μεδεδομένο ότι η τουρκική οικονομίαείναι ιδιαίτερα ευάλωτη καθώς βασίζε-ται εν πολλοίς στην εισροή ξένου κε-φαλαίου. Παρόλα αυτά, η Τουρκία έχεικαταφέρει μέχρι στιγμής να καλύψειτα ελλείμματα τρεχουσών συναλλα-γών, αλλά γίνεται ξεκάθαρο πως αν ηκατάσταση στη χώρα δε σταθεροποι-ηθεί άμεσα, η πίεση από το ξένο συ-νάλλαγμα σε συνδυασμό με τη μείωσητων άμεσων ξένων επενδύσεων και τηνπρόσφατη αύξηση στην τιμή του πε-τρελαίου θα πλήξουν δραματικά τηντουρκική οικονομία και κατ ’επέκτασηθα βάλουν τη χώρα σε έναν φαύλοκύκλο πολιτικών αδιεξόδων και οικο-νομικής ύφεσης.

1. Μέσα σ’ αυτό το διάστημα, ακόμα και ανο Ερντογάν έδινε εντολή για την έναρξη τωνδιαπραγματεύσεων, οι συνομιλίες θα διακό-πτονταν καταρχήν από τη θρησκευτικήγιορτή Έιντ και έπειτα από τις συναντήσειςτου Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου,που θα πραγματοποιηθούν μεταξύ 3-5 Αυ-γούστου. Επιπλέον, ο τούρκος Πρόεδρος θε-ωρεί ενδεχομένως πως η ορισμένη ΣύνοδοςΚορυφής των G-20 στην Αττάλεια τον προ-σεχή Νοέμβρη θα ενισχύσει το κύρος του.

*Η Αθηνά Σκούρτα είναι διεθνολό-γος – απόφοιτη του ΠρογράμματοςΜεταπτυχιακών Σπουδών «Πολιτι-κές, Οικονομικές και ∆ιεθνείς Σχέ-σεις στη Μεσόγειο», του Πανεπι-στημίου Αιγαίου.

Η απροθυμία Ερντογάν για συνεργα-σία με τα υπόλοιπα κόμματα σαφώςαποσκοπεί στη διενέργεια πρόωρωνεκλογών τον Νοέμβριο. Η ισχύουσακατανομή δύναμης στο τουρκικόκοινοβούλιο, δεν του επιτρέπει σεκαμία περίπτωση να υλοποιήσει τασχέδια του και να εκπληρώσει τιςπροσωπικές του φιλοδοξίες.

“ΤΟΥΡΚΙΑ

Εσωτερική αστάθειακαι πολιτική αβεβαιότητα

2222 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015∆ΙΕΘΝΗ

Στην πρωτεύουσα της ρωσικήςΜπασκιρία, Ουφά, πραγματοποι-ήθηκαν (8-10 Ιούλη) οι σύνοδοι

των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία,Κίνα, Νότια Αφρική) και του Οργανι-σμού Συνεργασίας της Σαγκάης (ΟΣΣ)(Ρωσία, Κίνα, Καζακστάν, Κιργιστάν,Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν). Στις επι-μέρους συνεδριάσεις εξετάστηκαν σύγ-χρονα θέματα παγκόσμιου ενδιαφέρον-τος, όπως η κατάσταση στην Ευρασία,η τήρηση των συμφωνιών του Μίνσκγια το ουκρανικό, η κοινή αντιμετώ-πιση των τζιχαντιστών, η κρίση στηΣυρία, η κατάσταση γύρω από το Ιράνκαι η εν γένει αντιμετώπιση της κρίσηςστη Μέση Ανατολή. Στο επίκεντρο τουενδιαφέροντος βρέθηκαν η λειτουργίατης Νέας Τράπεζας Ανάπτυξης και τουΤαμείου Συναλλαγματικών Αποθεμά-των.

Στις 9 Ιούλη έγινε άτυπη συνάντησητων ηγετών των χωρών-μελών τωνBRICS, του ΟΣΣ και της ΕυρασιατικήςΟικονομικής Ένωσης (ΕΑΟΕ) (Ρωσία,Λευκορωσία, Καζαχστάν, Αρμενία,Κιργιστάν). Σημείο κλειδί της συνάντη-σης ήταν η ένταξη των χωρών τηςΕΑΟΕ στο μεγαλόπνοο κινέζικο σχέ-διο, «οι δρόμοι του μεταξιού».Οι σχέ-σεις μεταξύ των χωρών των BRICS, τουΟΣΣ και της ΕΟΑΕ είναι επάλληλοι κύ-κλοι, που αλληλοτροφοδοτούνται. Ηαναβάθμιση αυτών των σχέσεων περ-νάει μέσα από τη δημιουργία νέων διε-θνών πιστωτικών οργανισμών.

Η σύνοδος της ΟΣΣ

Η σύνοδος του ΟΣΣ έγινε την Παρα-σκευή. Η Ινδία και το Πακιστάν θα γί-νουν μέλη του οργανισμού το 2016 καιαργότερα, χωρίς να προσδιορίζεταιπότε, το Ιράν. Εγκρίθηκαν 14 σχέδιακαι προσδιορίστηκαν τα βασικά σημείατης στρατηγικής ανάπτυξης μέχρι το2025. Επίσης, εγκρίθηκαν θέματα δια-συνοριακής συνεργασίας και κοινήςαντιμετώπισης του εμπορίου ναρκωτι-κών.

Στη συνάντηση μεταξύ των ηγετώντης Ρωσίας και της Λαϊκής ∆ημοκρα-τίας της Κίνας έγινε ανταλλαγή από-ψεων για τις προτεραιότητες των διμε-ρών σχέσεων και την υλοποίηση των 30συμφωνιών εμπορικής και οικονομι-κής συνεργασίας μεταξύ των δύοχωρών, που υπογράφτηκαν στις 8 Μάη,στη Μόσχα. Οι δύο πλευρές ανέφερανότι οι σχέσεις τους είναι οι καλύτερες

στην ιστορία των δύο χωρών . Τα τε-λευταία δέκα χρόνια ο όγκος των εμ-πορικών συναλλαγών μεταξύ των δύοχωρών εξαπλασιάστηκε. Η Λαϊκή ∆η-μοκρατία της Κίνας αποτελεί το δεύ-τερο εμπορικό εταίρο ( μετά την Ε.Ε.)της Ρωσίας, η οποία βρίσκεται στις τε-λευταίες θέσεις της πρώτης δεκάδαςτων εμπορικών εταίρων της Λαϊκής ∆η-μοκρατίας της Κίνας. Ο όγκος των συ-ναλλαγών μεταξύ Ρωσίας και Λαϊκής∆ημοκρατίας της Κίνας ανήλθε το 2014στα 88,4 δισ. δολάρια. Υπήρξε μιαπτώση 29,4% από το Γενάρη μέχρι τονΑπρίλη του 2015 και αυτό οφείλεταικυρίως στη μείωση των τιμών τωνυδρογονανθράκων. Οι δύο χώρες σκο-πεύουν να αυξήσουν τον όγκο των συ-ναλλαγών τους στα 200 δισ. δολάριαμέχρι το 2020. Οι τομείς της περαιτέρωσυνεργασίας τους θα είναι η ενέργεια,οι νέες τεχνολογίες, η παραγωγή αερο-πλάνων και ελικοπτέρων, η συνεργα-σία στην εξερεύνηση του διαστήματοςκαι η κατασκευή του δρόμου ταχείαςκυκλοφορίας Μόσχα-Καζάν. Σε γενι-κές γραμμές οι χώρες των BRICS, τουΟΣΣ και της ΕΑΟΕ προσπαθούν νασυντονίζονται σε βασικά θέματα. Αυτόόμως δεν γίνεται πάντα, λόγω οικονο-μικών και πολιτικών προτεραιοτήτωντης κάθε χώρας. Για παράδειγμα, οιΡώσοι τραπεζίτες παραπονιούνται ότιπολλές κινέζικες τράπεζες σταμάτη-σαν να έχουν σχέσεις με ρώσικες καιεμμέσως ταυτίστηκαν με τις δυτικέςαντιρωσικές κυρώσεις. Επίσης τονΙούνη η Λαϊκή ∆ημοκρατία της Κίναςκαι οι ΗΠΑ υπέγραψαν στρατιωτικήσυμφωνία, στην οποία μεταξύ άλλωνπροβλέπονται κοινές ασκήσεις, κάτιπου δεν άρεσε στη Ρωσία.

Η μακροοικονομία των BRICS

Σύμφωνα με την έκθεση της Παγκό-σμιας Τράπεζας, που κυκλοφόρησετον Ιούνη, οι χώρες των BRICS, μεβάση τους ρυθμούς οικονομικής ανά-πτυξης, σύντομα θα μετατραπούν απόαναπτυσσόμενες σε ανεπτυγμένες. Οιχώρες αυτές και οι ρυθμοί ανάπτυξήςτους θα είναι πάνω από το παγκόσμιομέσο όρο του 2,2% και τείνουν να απο-τελέσουν την ατμομηχανή της παγκό-σμιας οικονομίας μετά το 2008. Αντί-θετα, ο ρυθμός ανάπτυξης του αμερι-κανικού ΑΕΠ φέτος θα είναι κάτω απότο παγκόσμιο μέσο όρο, της Ιαπωνίαςδεν θα είναι πάνω από το 1,5%, ενώ

στην Ευρωζώνη, η πτώση θα είναιπάνω από 0,5%. Υπάρχουν όμως καιπαράγοντες, που ωθούν προς την αντί-θετη κατεύθυνση τις οικονομίες τωνχωρών των BRICS. Οι οικονομίες τηςΛαϊκής ∆ημοκρατίας της Κίνας, της Ιν-δίας και της Ρωσίας στηρίζονται κυ-ρίως στις εξαγωγές προς την Ευρώπηκαι τις ΗΠΑ, όπου η ζήτηση παρουσιά-ζει πτωτική τάση. Γι’ αυτό οι χώρες τωνBRICS και του ΟΣΣ, εκτός όλων τωνάλλων, εξετάζουν την αναβάθμιση τηςεσωτερικής ζήτησης, μέσω της αύξη-σης μισθών και εισοδημάτων. Ένα χα-ρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κα-τάρρευση των Χρηματιστηρίου Αξιώντης Κίνας το τελευταίο διάστημα, τηνοποία πολλοί αποδίδουν στην επιβρά-δυνση των ρυθμών ανάπτυξης της κι-νεζικής οικονομίας. Το ύψος των συ-ναλλαγών μεταξύ των χωρών τωνBRICS το 2014, σύμφωνα με τονυπουργό Οικονομικής Ανάπτυξης τηςΡωσίας, Αλεξέι Ουλιουκάεφ, ανήλθανσε 291 δισ. δολάρια. Το συνολικό ΑΕΠτων χωρών-μελών το 2014, αποτε-λούσε το 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ ή32,5 τρισ. δολάρια, ενώ το 2001 ήταν19% ή 10 τρισ. δολάρια.

Νέα Τράπεζα Ανάπτυξηςκαι Ταμείο ΣυναλλαγματικώνΑποθεμάτων

Στη σύνοδο της Ουφά συζητήθηκανθέματα, που αφορούν στη Νέα Τρά-πεζα Ανάπτυξης και το Ταμείο Συναλ-λαγματικών Αποθεμάτων. Στις 7 Ιούληάρχισε η λειτουργία του συμβουλίουδιοίκησης της Τράπεζας. Η έδρα τηςθα είναι στη Σαγκάη. Τα γραφεία τηςθα ανοίξουν στο τέλος του χρόνου καιτην άνοιξη του επόμενου θα χορηγήσειτο πρώτο της δάνειο, σύμφωνα με τηνδήλωση του Ινδού προέδρου της, κ.Καμάθ, που εκφράστηκε καθησυχα-στικά για ∆ΝΤ και Παγκόσμια Τρά-πεζα, λέγοντας ότι η αγορά είναι με-γάλη και χωράει τους πάντες. Ο σκο-πός των δύο οργανισμών είναι η στα-θεροποίηση των εθνικών κεφαλαιαγο-ρών σε περιπτώσεις κρίσεων της παγ-κόσμιας οικονομίας, η χρηματοδότησηνέων επενδυτικών σχεδίων και η διεύ-ρυνση των εμπορικών και οικονομικώνσχέσεων μεταξύ των χωρών-μελών. Τοαρχικό μετοχικό κεφάλαιο της ΝέαςΤράπεζας Ανάπτυξης θα είναι 100 δισ.δολάρια και η κάθε χώρα θα μετέχει με

20%. Ανάλογο αρχικό κεφάλαιο θα έχειτο Ταμείο Συναλλαγματικών Αποθεμά-των, όπου η Λαϊκή ∆ημοκρατία τηςΚίνας θα συμμετέχει με 41 δισ. δολά-ρια, η Ρωσία, η Βραζιλία και η Ινδία με18 δισ. δολάρια και η Νότια Αφρική με5 δισ. δολάρια. Η λειτουργία του τα-μείου θα ξεκινήσει στις 30 Ιουλίου.

ΑΙΙΒ- Ασιατική ΤράπεζαΕπενδύσεων Υποδομών

Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο καλείταινα διαδραματίσει η κινεζική ΑσιατικήΤράπεζα Επενδύσεων Υποδομών(ΑΙΙΒ), η λειτουργία της οποίας θα αρ-χίσει επίσης στο τέλος του έτους. ΗΑΙΙΒ εγκρίθηκε στις 29 Ιούνη στο Πε-κίνο. Στα εγκαίνια συμμετείχαν 300 αν-τιπρόσωποι από 57 χώρες συνιδρυτέςτης Τράπεζας. Η Λαϊκή ∆ημοκρατίατης Κίνας έχει το 20,06% των ψήφωνκαι το 30,34% των μετοχών, χωρίς δι-καίωμα βέτο, όπως έχουν οι ΗΠΑ στο∆ΝΤ. Η Ινδία έχει το 7,5% των ψήφωνκαι το 8,52% των μετοχών και η Ρωσίατο 5,92% των ψήφων και το 7,5% τωνμετοχών.

Η ΑΙΙΒ εντάσσεται στα σχέδια τηςΛαϊκής ∆ημοκρατίας της Κίνας γιαανάπτυξη των υποδομών με αναβάθ-μιση των σιδηροδρόμων, των αυτοκι-νητοδρόμων και των θαλασσιών συγ-κοινωνιών μεταξύ Κίνας, ΚεντρικήςΑσίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης.

Το καταστατικό της ΑΙΙΒ υπογρά-φτηκε από 50 χώρες και άλλες εφτά(Κουβέιτ, Φιλιππίνες, Ταϊλάνδη, ∆ανία,Πολωνία, Νότια Αφρική) θέλουν να γί-νουν μέλη. Το μετοχικό κεφάλαιο τηςΑΙΙΒ είναι 100 δισ. δολάρια, κάτι αντί-στοιχο με την Νέα Τράπεζα Ανάπτυξηςκαι το Ταμείο Συναλλαγματικών Απο-θεμάτων των BRICS, με το σύνολο τωνμετοχικών κεφαλαίων των τριών πι-στωτικών οργανισμών είναι 300 δισ.δολάρια. Είναι φανερό, ότι οι οικονο-μίες των νέων αναπτυσσόμενων χωρώνδεν χωρούν στα πλαίσια της συμφω-νίας Breton Woods του 1944 και τηνηγεμονία των ΗΠΑ και του δολαρίου.Από τη συμφωνία αυτή προέκυψαν το∆ΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα με μετο-χικό κεφάλαιο 223 δισ. δολάρια και ηΑσιατική Τράπεζα Ανάπτυξης με μετο-χικό κεφάλαιο 165 δισ. δολάρια.

Μιχάλης Ρένεσης

Οι η γέ τεςτων BRICS(Βρα ζι λιά,Ρω σία,Ινδία, Κί να,Νό τιαΑφρι κή)φω το γρα -φί ζο νταιστη σύ νο -δο, πουπραγ μα το -ποιή θη κετο τριή με -ρο 8-10Ιου λίουστην Ου φάτης Μπα -σκι ρίας.

ΟΙ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΤΗΣ ΟΥΦΑ (BRICS-ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΣΑΓΚΑΗΣ)

Η απάντηση της Ασίας στηνοικονομική κυριαρχία της ∆ύσης

Οι σχέσεις μεταξύ των χωρών των BRICS,του ΟΣΣ και της ΕΟΑΕ είναι επάλληλοι κύ-κλοι, που αλληλοτροφοδοτούνται και ηαναβάθμισή τους περνάει μέσα από τη δη-μιουργία νέων διεθνών πιστωτικών οργα-νισμών.

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 2233ΘΕΜΑΤΑ

Είναι κοινό μυστικό ότι ο Ρήγας τηςΘεσσαλονίκης ήταν, μακράν, η δε-ξιότερη οργάνωση της νεολαίας

του ΚΚΕ εσωτερικού. Ήταν επόμενο,λοιπόν, η λίστα των 200 Ρηγάδων υπο-στηριχτών του «ναι» στο δημοψήφισματης 5ης Ιουλίου να βρίθει Θεσσαλονι-κέων. Ένα από τα πιο ηχηρά ονόματατης λίστας, που έδωσε και την αφορμήγια το παρακάτω κείμενο, ήταν του εκ-δότη Πέτρου Παπασαραντόπουλου.

Στις αρχές του Μάη, έγινε στην Θεσ-σαλονίκη η 12η ∆ιεθνής Έκθεση Βι-βλίου. Με το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου(Ε.ΚΕ.ΒΙ.) να έχει πέσει θύμα των μνημο-νίων και με ελλειπή χρηματοδότηση, ηΈκθεση έχει χάσει την παλιότερη αίγλητης. Παρ’ όλα αυτά παραμένει πάντα μιαευχάριστη βόλτα για τους βιβλιόφιλους,που έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούνγια τις τρέχουσες κυκλοφορίες και ναπαρακολουθήσουν ποικίλες εκδηλώσειςκαι παρουσιάσεις βιβλίων. Φέτος είχατην ευκαιρία να παρουσιάσω στην Έκ-θεση και το δικό μου βιβλίο, μια επιλογήκειμένων από την δεκάχρονη παρουσίατης στήλης «∆αιμονικά» στην «Εποχή»,με τίτλο «Ο δικηγόρος του διαβόλου».Στο τέλος της παρουσίασης είχα σκοπόνα διαβάσω ένα κείμενο του βιβλίου με

τίτλο «Μια παρουσίαση βιβλίου ως κο-λυμβήθρα του Σιλωάμ», που γράφηκε μεαφορμή την έκθεση βιβλίου του 2011. Τοθέμα του κειμένου ήταν η επανεμφάνισηενός εκδότη της Θεσσαλονίκης, παλιούστελέχους του Ρήγα Φεραίου ο οποίος,αφού μεσουράνησε στην πόλη για αρ-κετά χρόνια, έκλεισε έναν εκδοτικό οίκο,ένα βιβλιοπωλείο και δύο ραδιοσταθ-μούς, άφησε απλήρωτους κι άνεργουςόλους τους εργαζόμενους κι εξαφανί-στηκε στο εξωτερικό. Παραθέτω ένααπόσπασμα του εν λόγω κειμένου:

«Στην ιδιαίτερα προβεβλημένη παρου-σίαση του βιβλίου του, στο πλαίσιο της∆ιεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονί-κης, το πάνελ των παρουσιαστών πουανακοινώθηκε ήταν ιδιαίτερα αντιπρο-σωπευτικό και δείχνει την διεισδυτικό-τητα του επιχειρηματία και την αποδοχήτου από ποικίλους πολιτικούς χώρουςκαι φορείς της πόλης, που φαίνεται ναέχουν επιλεκτική μνήμη. Ένας πρωτο-κλασάτος υπουργός (Ε. Βενιζέλος), πουσημαίνει ότι οι σχέσεις με την κυβέρνησηείναι σε καλό δρόμο οπότε νέοι ορίζον-τες για δουλειές ανοίγουν. Ένας αρχη-γός αριστερού κόμματος (Φ. Κουβέλης),που δηλώνει ότι η αριστερά επιθυμεί δια-καώς να συναντήσει την επιχειρηματικό-

τητα ξεχνώντας εύκολα το παρελθόν. Ο∆ήμαρχος της πόλης (Γ. Μπουτάρης),δείχνοντας ότι ο εν λόγω επιχειρηματίαςέχει πλέον προσβάσεις και στη νέα δη-μοτική αρχή. Ένας αριστερός καθηγητήςτου Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου (Γ.Τσιάκαλος), ενισχύοντας με την ακαδη-μαϊκή παρουσία του το προφίλ του επι-χειρηματία. Και τέλος ένας, αριστερήςπροέλευσης, διευθυντής τοπικής εφημε-ρίδας που ανήκει σε μεγάλο εκδοτικόσυγκρότημα (Τρ. Χατζηδημητρίου), υπο-δηλώνοντας ίσως νέες κι αποδοτικές εκ-δοτικές επαφές. Ευτυχώς, όμως, το κί-νημα έχει μνήμη και πολλές φορές καλάαντανακλαστικά. Πριν ξεκινήσει η πα-ρουσίαση, μέλη του Συλλόγου Υπαλλή-λων Βιβλίου Χάρτου αποδοκίμασαν τονΠέτρο Παπασαραντόπουλο για τις πρα-κτικές του ως εκδότη, κατόπιν τον Ευάγ-γελο Βενιζέλο και τελικά η βιβλιοπα-ρουσίαση δεν έγινε ποτέ».

Πού να το φανταστώ, όμως, ότι αμέ-σως μετά την δική μου παρουσίαση ακο-λουθούσε, σύμφωνα με το πρόγραμμα, ηπαρουσίαση ενός βιβλίου από τις νέεςεκδόσεις του αλήστου μνήμης εκδότη;Όπως τα έφερε η συγκυρία, η υπενθύ-μιση του παρελθόντος του Πέτρου Πα-πασαραντόπουλου με το διάβασμα τουκειμένου μου λίγο πριν την έναρξη τηςδικής του εκδήλωσης, θα ξανάφερνε τοθέμα, ίσως και με ένταση λόγω της πα-ρουσίας του εκδότη, στην επικαιρότητα.Τι θα έφταιγε, όμως, ο συγγραφέας τουοποίου το βιβλίο παρουσιαζόταν αμέσωςμετά; Άσε που κάποιοι, πιθανά, να θεω-ρούσαν ότι όλο το σκηνικό ήταν στημένογια επικοινωνιακούς λόγους. Αν, βέβαια,

ήμουν σκληρός αριστεριστής δεν θα είχατέτοια διλήμματα. Τελικά, ευτυχώς ή δυ-στυχώς, η αργοπορημένη έναρξη τηςδικής μου παρουσίασης κι η πίεση τωνδιοργανωτών να ολοκληρωθεί η εκδή-λωση, λόγω του γεμάτου προγράμματοςπου ακολουθούσε, δεν άφησαν χρόνο γιατην ανάγνωση του εν λόγω κειμένου κιόλα κύλισαν «ομαλά». Κι επειδή η μνήμηκαι τ’ αντανακλαστικά του κινήματος ξε-θωριάζουν με το πέρασμα του χρόνου, οεκδότης που διατηρεί ισχυρές προσβά-σεις στο οικονομικό και πολιτικό κατε-στημένο της πόλης θα συνεχίσει ανεμ-πόδιστα τη νέα του καριέρα, απόλυτασυμβατή με την φιλοσοφία του ΝΑΙ στοδημοψήφισμα.

Υ.Γ. Μια και μιλάμε για εκδότες και βι-βλία, συνάντησα πρόσφατα μια συντρό-φισσα, από τους τελευταίους απολυμέ-νους του βιβλιοπωλείου «Ιανός». Ακού-γοντας την περιγραφή του αδιεξόδουτης, θυμήθηκα μια άλλη περιγραφή, πα-ραδεισένιων εργασιακών συνθηκών, απόμια άλλη συντρόφισσα που εργάζεταιστο εν λόγω «ευαγές ίδρυμα». Πώς συμ-βιβάζεται, ενώ γνωρίζουν οι πάντες τισυμβαίνει στον «Ιανό», κάποιοι «του κι-νήματος» να επιμένουν να αβαντάρουντην εργοδοσία; Αν δεν μπορούν να αντι-παρατεθούν, καλύτερα να σιωπήσουν.Για τους απολυμένους συναδέλφους-συντρόφους τους…

Ο δικηγόρος του διαβόλου

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Για τους 200 Ρηγάδες του ΝΑΙ στο δημοψήφισμα

Ηπαραίτηση του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βα-ρουφάκη έφερε στο προσκήνιο τη σύγκρουση ανά-μεσα σε δύο αντιθετικούς κώδικες οικονομικού

λόγου και δύο αντιθετικούς κώδικες δημοκρατικής, πο-λιτισμικής συμπεριφοράς. ∆εν είμαι οικονομολόγος,αλλά, όπως όλοι και όλες γνωρίζουμε, τα οικονομικά δενείναι μια θετική επιστήμη. Βασίζεται σε υποθετικά μον-τέλα, τα οποία μπορεί να διαψευστούν ή να επαληθευ-τούν. Ο Γιάνης Βαρουφάκης λοιδορήθηκε εξ αρχής όσολίγοι, γιατί έβαλε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεωντην έννοια της «δημιουργικής ασάφειας». Μια έννοια μεπολλές παραμέτρους, στην οποία, όπως εγώ την ερμη-νεύω με ψυχαναλυτικούς όρους, συγκαταλέγεται και ηεπικράτηση του ενστίκτου της ζωής απέναντι στο ένστι-κτο του θανάτου: της δημιουργικότητας απέναντι στηνκαθηλωτική μελαγχολία.

Είναι αυτό που είναι

Στην πρόταση αυτή οι τεχνοκράτες των Βρυξελλώναντέτειναν αυτό που στην παιδαγωγική επιστήμη ονομά-ζεται «αποστήθιση». Η αποστήθιση είναι μια μορφή μά-θησης, που αντιμετωπίζει το όποιο κείμενο ως μια «αν-τικειμενική», κλειστή οντότητα, η οποία δεν επιδέχεταιερμηνείας. «Είναι αυτό που είναι». Έτσι, ο υπουργός Οι-κονομικών κλήθηκε να σταματήσει τις «αερολογίες», ναδεχτεί αδιαμαρτύρητα το «πρόγραμμα» διάσωσης της Ελ-λάδας, που είχαν συντάξει οι τεχνοκράτες, να το «απο-στηθίσει» και να το εφαρμόσει παρευθύς! Γιατί, κατά τηναντίληψή τους, υπάρχουν οικονομικά μοντέλα, τα οποίαέχουν την ικανότητα να λειτουργούν εσχατολογικά, ωςμοίρα! «Εφαρμόστε το, αλλιώς χάνεστε στην οικονομικήκόλαση!».

Και όλη αυτή η πεισματική επιμονή, παρά το γεγονός

ότι το ∆ΝΤ «ερμήνευε» διαφορετικά το ελληνικό «κεί-μενο», ερχόμενο σε αντίθεση με το γερμανικό μοντέλοεπιβολής της «λιτότητας» ( και όχι μόνο), ως μόνουμέσου επίλυσης του δημόσιου χρέους της Ελλάδας. Έναμοντέλο που αποδεδειγμένα οδήγησε στο αδιέξοδο σπι-ράλ της ύφεσης, διογκώνοντας αντί να μειώνει το χρέος.

Είναι πλέον γνωστό το πώς επιστρατεύτηκαν όλα ταθεμιτά και αθέμιτα επικοινωνιακά μέσα, προκειμένου νααποδομηθεί η προσωπικότητα του Γιάνη Βαρουφάκη. Μιαεκστρατεία που δεν σεβάστηκε ούτε την εκτίμηση πουχαίρει στη διεθνή, επιστημονική κοινότητα το ερευνητικότου έργο, ούτε την κοινωνική συμπεριφορά του – υπό-δειγμα δημοκρατίας και πολιτισμού- που, πλέον, στην τυ-ποποιημένη, εκχυδαϊσμένη Ευρώπη, συναντάμε μόνο στιςνησίδες των πανεπιστημίων. Τα οποία πανεπιστήμια καιοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, επίσης, λοιδορούνται απόδημοσιογραφίσκους - λακέδες και πολιτικούς, που τίμη-σαν διαχρονικά την κουλτούρα των σκυλάδικων!

∆είγμα ήθους η παραίτησή του

Ο ορισμός της Ελευθερίας από τον Τ.Σ.Μιλλ συνοψίζε-ται στην έξης ρήση: Είσαι ελεύθερος να πράξεις ό,τι θέ-λεις, εφόσον η πράξη σου δεν βλάπτει τον άλλο. Το γε-γονός ότι ο Τσίπρας δεν φοράει ποτέ γραβάτα, ότι ο Βα-ρουφάκης επιλέγει τον ενδυματολογικό κώδικα που τουγουστάρει και ότι προσέρχονται στο Γιούρογκρουπ, Βα-ρουφάκης και Τσακαλώτος, έχοντας και οι δύο στηνπλάτη τα σακίδιά τους, δεν βλάπτει απολύτως κανέναν.Απλώς «προσβάλλει» τον υποκριτικό κώδικα της «αστι-κής» ευπρέπειας! Ο σοφός λαός λέει: «Τα ρούχα δεν κά-νουν τον παπά!»

Ο Γιάνης Βαρουφάκης δεν είναι πολιτικός. ∆εν θή-τευσε ποτέ στην πολιτική και κομματική «κουζίνα». Φαν-τάζομαι την έκπληξή του, όταν για πρώτη φορά συμμε-τείχε στην ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ! Πραγματικά, είναι θέμα για μο-νόπρακτο! Ο Γιάνης είναι ένας υπεύθυνος πανεπιστημια-κός δάσκαλος. Έχει μάθει να λειτουργεί σε γενικές συ-νελεύσεις που διαθέτουν ημερήσια διάταξη και αρχίζουνκαι λήγουν στην τάδε προκαθορισμένη ώρα. Επίσης, τονδιακατέχει η έγνοια της σωστής μετάδοσης γνώσης. Γιαυτό, όταν του υποβάλλουν οι δημοσιογράφοι μιαν ερώ-τηση, αισθάνεται υποχρεωμένος να δώσει μια σαφή,εκτενή απάντηση. Για να καταλάβει ο ακροατής του, ίσωςκαι να μάθει κάτι περισσότερο. ¨Όχι να «ξεφύγει», όπως

έχουν διδαχθεί από τους επικοινωνιολόγους να κάνουνοι πολιτικοί, να τη βγάζουν «καθαρή» με μιαν αφ’ υψηλού,σύντομη, «σιβυλλική» απάντηση.

Αυτές τις αρετές πλήρωσε ο Βαρουφάκης. Μετά τοαπροσδόκητο «συμβάν» της 5ης Ιουλίου, που διέρρηξε τολήθαργο του ιστορικού χρόνου και μετέβαλε τη φοβι-σμένη αγέλη σε έλλογο, ενθουσιώδες πλήθος, μετά τοθρίαμβο του ΟΧΙ που όλοι και όλες γιορτάσαμε, θα πρέπεινα μην αγνοήσουμε τη μεγάλη συμβολή του Γιάνη στοαποτέλεσμα αυτό. Η παραίτησή του από τη θέση τουυπουργού Οικονομικών αμέσως μετά τη νίκη, είναι έναακόμη δείγμα του ήθους του ανδρός. Ναι, υπάρχουνακόμα ανάμεσά μας τέτοια ελεύθερα πνεύματα, τέτοιοιπανεπιστημιακοί δάσκαλοι, που με τη συμπεριφορά τουςδιδάσκουν την πραγματική έννοια της ∆ημοκρατίας: Είμαιελεύθερος στον ιδιωτικό μου βίο να σκέφτομαι και να ζωόπως θέλω, σεβόμενος την ελευθερία του άλλου, και στοδημόσιο βίο μου να πράττω πάντοτε με στόχο το γενικόκαλό.

Στην αντίπερα όχθη, η κομπλεξική νυφίτσα, ο Ντάι-σενμπλουμ!

Τζίνα Πολίτη

Υπάρχουν ακόμα ανάμεσά μαςελεύθερα πνεύματα, πανεπιστη-μιακοί δάσκαλοι, που με τη συμ-περιφορά τους διδάσκουν τηνπραγματική έννοια της ∆ημο-κρατίας.

Minister no more!Ή το “συμβάν”του Μπαντιού

2244 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Πέντε νεκρούς έχουν ανασύρει οιλιμενικές αρχές, μέχρι την Πέμ-πτη το πρωί, από το ναυάγιο που

σημειώθηκε ανοιχτά από το Φαρμακο-νήσι, την Τρίτη. Ένα χρόνο μετά από τοπολύνεκρο ναυάγιο στην ίδια περιοχή,μια ακόμα λέμβος με πρόσφυγες πουπροσπαθούν να βρουν «σωτηρία» στηνΕλλάδα, βυθίστηκε ύστερα από μηχανικήβλάβη, φέρνοντας με το πιο τραγικότρόπο τις ελληνικές και ευρωπαϊκέςαρχές προ των ευθυνών τους .

«Μέχρι στιγμής έχουμε διασώσει 8άτομα και οι τουρκικές αρχές 11. Υπο-λογίζουμε ότι οι αγνοούμενοι πρέπει ναείναι από 6 εώς 16 άτομα. Η απόκλισηαυτή υπάρχει γιατί η ενημέρωση που μαςέδωσαν δεν είναι ακριβής και οι αρχικοίεπιβαίνοντες πρέπει να είναι 30 με 40άτομα, σύμφωνα με τις μαρτυρίες. Οιέρευνες για τον εντοπισμό τους θα συνε-χίσουν και τις επόμενες μέρες, αλλά δυ-στυχώς γνωρίζουμε πως όσο περνάν οιμέρες τόσο πιο δύσκολο είναι να βρε-θούν ζωντανοί» περιγράφει στην«Εποχή» το γραφείο τύπου του Λιμενι-κού Σώματος.

Οι επιζώντες που ανεβρέθηκαν από τιςελληνικές αρχές έχουν μεταφερθεί στηΣάμο και είναι όλοι καλά στην υγείατους. Πρόκειται για πρόσφυγες από τοΙράκ, ενώ οι περισσότεροι εικάζεται πωςείναι συγγενείς μεταξύ τους. Προλη-πτικά, τρία άτομα μεταφέρθηκαν στο νο-σοκομείο της Σάμου. Μέσα σε αυτούςείναι και μία 21χρονη έγκυος γυναίκαπου διεσώθη μαζί με το τρίχρονο αγο-ράκι της. ∆εν υπάρχει κάποιος άμεσοςκίνδυνος για τη ζωή της, αλλά θα παρα-μείνει στο νοσοκομείο για παρακολού-θηση, καθώς ψυχολογικά είναι ιδιαίτεραεπιβαρημένη, καθώς πέραν από το σοκτου ναυαγίου, ο άντρας της ακόμα αγνο-είται.

«Τελευταία φορά που τον είδε ήτανόταν την έσωσαν οι λιμενικές αρχές.Ήταν ζωντανός και προσπαθούσε να κο-λυμπήσει προς το μέρος της, αλλά βρι-σκόταν αρκετά μακριά», σύμφωνα μεμαρτυρία κατοίκου του νησιού, που συ-

νομίλησε μαζί της και τα στοιχεία τουείναι διαθέσιμα στην εφημερίδα. Αυτή τηστιγμή γίνεται προσπάθεια μήπως ο άν-τρας εντοπιστεί στους διασωθέντες πουβρίσκονται στην Τουρκία. Ενώ προκει-μένου να μην ταραχθεί η υγεία της γυ-ναίκας, οι γιατροί προς το παρόν δεν τηνέχουν αφήσει να προβεί σε αναγνώρισηπτωμάτων, παρά τις πιέσεις του λιμενι-κού.

Επιτακτική ανάγκη η δημιουργίανόμιμων δρόμων

«Μες στους διασωθέντες εντοπίστηκεκαι ο τούρκος διακινητής, τον οποίοσυλλάβαμε κατόπιν υπόδειξης από τουςεπιβαίνοντες στην προανάκριση», σύμ-φωνα με το γραφείο τύπου του λιμενι-κού. Ταυτόχρονα, αναπάντητο μένει τοερώτημα αν θα υπάρξει κάποια προσπά-θεια επανένωσης τυχόν συγγενικών προ-σώπων που χωρίστηκαν κατά τη διά-σωσή τους, με άλλους να καταλήγουνστην Τουρκία και άλλους στην Ελλάδα.

Θρηνώντας για μια ακόμη φορά νε-κρούς στη θάλασσα του Αιγαίου, τίθεταιεπιτακτικά το ζήτημα επίλυσης του με-ταναστευτικού ζητήματος, καθιστώντας

απαραίτητη τη δημιουργία ασφαλών διό-δων προς την Ευρώπη για τους πρόσφυ-γες και τους μετανάστες.

«Πρώτο ζήτημα είναι η προστασία τηςανθρώπινης ζωής, που θα επιτευχθεί μεενίσχυση των επιχειρήσεων έρευνας καιδιάσωσης στη θάλασσα, ιδίως στην κεν-τρική Μεσόγειο, όπου σημειώνεται ο με-γαλύτερος αριθμός ναυαγίων με εκατον-τάδες θύματα. Έπειτα, πρέπει να υπάρ-ξει παροχή γενναίας οικονομικής βοή-θειας στις αναπτυσσόμενες χώρες, πουφιλοξενούν σήμερα το 86% του προσφυ-

γικού πληθυσμού παγκοσμίως.Κύριο ζητούμενο είναι η δημιουργία

τρόπων νόμιμης μετακίνησης των προ-σφύγων, ώστε να μην αναγκάζονται νακαταφεύγουν στους διακινητές και ναδιακινδυνεύουν τη ζωή τους στα σαπιο-κάραβα, επειδή δεν έχουν άλλη επιλογή.Τέτοιοι νόμιμοι τρόποι είναι τα προ-γράμματα μετεγκατάστασης από τιςχώρες προέλευσης προς τις χώρες τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης. Η παροχή θεωρή-σεων εισόδου για ανθρωπιστικούς,σπουδαστικούς ή εργασιακούς λόγους,τα προγράμματα ευρύτερης οικογενει-ακής συνένωσης των μεταναστών με τιςοικογένειές τους στην Ευρώπη, ή ακόμαιδιωτικά προγράμματα πρόσκλησης καιυποδοχής προσφύγων. Επίσης, απαραί-τητη είναι η πιο δίκαιη κατανομή τωνπροσφύγων μέσα στην Ε.Ε, ώστε να μηνεγκλωβίζονται στις χώρες που αποτε-λούν τα εξωτερικά της σύνορα. Φυσικά,η πραγματική λύση βρίσκεται στην εξά-λειψη των αιτίων που δημιουργούν τιςπροσφυγικές ροές: του πολέμου, τωνδιώξεων, των διακρίσεων που οδήγησαντον αριθμό των ξεριζωμένων στον κόσμονα φτάνει στο πρωτοφανές ρεκόρ των 60εκατομμυρίων» προτείνεται ως λύση απότην Καίτη Κεχαγιόγλου από την ΎπατηΑρμοστεία του ΟΗΕ.

Τζέλα Αλιπράντη

Νέα τραγωδία στο Φαρμακονήσι

Παράσταση διαμαρτυρίαςτων προσφύγων στη Λέσβο

Σε έντονες διαμαρτυρίες έχουν ξεσπάσει τις τελευταίες μέρες οι πρόσφυγεςπου φιλοξενούνται στο δημοτικό καταυλισμό του Καρά Τεπέ στη Μυτιλήνη,λόγω των άθλιων συνθηκών διαβίωσης και της καθυστέρησης καταγραφής

τους από τις αρχές. Ο χώρος του καταυλισμού είναι διαμορφωμένος για να φιλο-ξενεί 400 με 500 άτομα, ενώ αυτή τη στιγμή διαμένουν στο χώρο και στη μικρήεπέκτασή του στο διπλανό ελαιώνα, 2.000 πρόσφυγες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται γιατη καθημερινή τους διαβίωση. Οι τουαλέτες του καταυλισμού είναι πολύ λίγες σεσχέση με τον πληθυσμό, με αποτέλεσμα τις κάκιστες συνθήκες υγιεινής, ενώ πρό-βλημα σημειώνεται και στο ζήτημα της σίτισης. Οι μερίδες του φαγητού πολλέςφορές δεν επαρκούν, καθώς κάθε μέρα φθάνουν στο νησί περίπου 1.000 άτομα πουδεν έχουν προλάβει να τους καταμετρήσουν και να τους συμπεριλάβουν στις με-ρίδες. Εξαιτίας αυτού, συχνά σημειώνονται συγκρούσεις ανάμεσα στους πρόσφυ-γες για ένα πιάτο φαί.

Τα προβλήματα οξύνθηκαν όταν οι λιμενικοί που βρίσκονταν στον χώρο απο-φάσισαν να αποχωρήσουν, δηλώνοντας αδυναμία να διαχειριστούν την κατάσταση,λόγω του μικρού αριθμού τους (περίπου 4 άτομα). Οι λιμενικοί επισκέπτονται τονκαταυλισμό μόνο όταν πρόκειται να συνοδεύσουν τους πρόσφυγες στη Μόρια,όπου και γίνεται η καταγραφή τους και η παραχώρηση των απαραίτητων εγγρά-φων, ώστε να αποχωρήσουν από το νησί. Πολλοί, όμως, πρόσφυγες χάνουν τησειρά τους, αφού δεν γνωρίζουν πότε θα έρθουν οι λιμενικοί στο Καρά Τεπέ καιμπορεί να απουσιάζουν, με συνέπεια να παραμένουν αρκετές μέρες εγκλωβισμέ-νοι χωρίς νομιμοποιητικά χαρτιά στις άθλιες συνθήκες του καταυλισμού.

Προσπάθεια συντονισμού του έργου όλων των φορέων

Προκειμένου να επιλυθούν αυτά τα προβλήματα πραγματοποιήθηκε σύσκεψητου γενικού γραμματέα μεταναστευτικής πολιτικής, με το γενικό γραμματέα Αι-γαίου, το δήμο, την αστυνομία και αλληλέγγυους φορείς, ώστε να συσταθεί γρα-φείο που θα συντονίζει τη δουλειά όλων και να αντιμετωπιστεί η τόσο κρίσιμηκατάσταση. Παράλληλα, γίνεται προσπάθεια για αύξηση του δυναμικού του λιμε-νικού στο Καρά Τεπέ, αλλά και για τη δρομολόγηση περισσότερων πλοίων, μεστόχο να ισορροπήσει ο αριθμός αφίξεων των προσφύγων στο νησί με τον αριθμόαποχωρήσεων.

Πρώτο ενθαρρυντικό στοιχείο για την τύχη των προσφύγων είναι ότι, τουλάχι-στον, χάρη στην τροπολογία του νομοσχεδίου της ιθαγένειας, μπορούν να επιβαί-νουν σε δημόσια και ιδιωτικά μέσα μετακίνησης και δεν χρειάζεται να διασχίζουνχιλιόμετρα στο νησί με τα πόδια, με κίνδυνο της ζωής τους από τη ζέστη και τηνεξάντληση.

«Τα βήματα για την επίλυση των προβλημάτων ξεκινούν από το μικρότερο επί-πεδο, που αφορά στις γραφειοκρατικές διαδικασίες και την επίσπευσή τους, γιαπαράδειγμα όταν χρειάζεται άμεση διακομιδή ανθρώπων σε νοσοκομεία, και φθά-νουν στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή τη στιγμή φαίνεται σαν ναμην αντιλαμβάνεται την οριακή κατάσταση. ∆εν γίνεται να μιλά για μετεγκατά-σταση 40.000 προσφύγων σε βάθος χρόνου, όταν στη Λέσβο φθάνουν καθημερινά800 με 1.000 άτομα την ημέρα. Τουλάχιστον, η χρηματοδότηση για το ανθρωπι-στικό ζήτημα πρέπει να απελευθερωθεί άμεσα, ανεξάρτητα από τις οποιεσδήποτεδιαπραγματεύσεις για συμφωνία» τονίζει στην «Εποχή» ο Γιώργος Πάλλης, δημο-τικός σύμβουλος του νησιού.

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 2255ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Του Νάσου Χατζητσάκου

Ηελληνική κοινωνία μοιάζει ναβγήκε από εμπόλεμη περίοδο,βάσει των συμπερασμάτων που

προκύπτουν από την ανάλυση των τε-λευταίων στοιχείων της Ελληνικής Στα-τιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ). Ποσοστό τηςτάξης του 36% των πολιτών, 6 χρόνιαμετά το πρώτο μνημόνιο, έχει φτάσει ναδιαβιεί με ποσά κάτω από το όριο τηςφτώχειας, δηλαδή με λιγότερα από 384ευρώ το μήνα. Αν μάλιστα, η σύγκρισηγίνει με βάση τα προ κρίσεως δεδομένα,το ποσοστό των φτωχών κατοίκων τηςχώρας ανέρχεται στο 48%! Το κρίσιμοερώτημα που προκύπτει μετά τις τελευ-ταίες, ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις,είναι κατά πόσο θα μπορέσει η ελληνικήκοινωνία μετά από έναν ακόμη γύρουφεσιακών μέτρων να βγει από το «τού-νελ της ασφυκτικής λιτότητας», στοοποίο η κυβέρνηση ΓΑΠ και η «τρόικα»την έβαλε βίαια από το 2010 και μετά.

Με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το2013, σύμφωνα με την έρευνα της ΕΛ-ΣΤΑΤ για τις συνθήκες διαβίωσης, τοποσοστό του πληθυσμού σε κίνδυνοφτώχειας ή σε κοινωνικό αποκλεισμόαπό το 27,6% το 2009, δηλαδή ένα χρόνοπριν την ψήφιση και εφαρμογή του πρώ-του μνημονίου, έφτασε στο 36% το 2014(σε απόλυτους αριθμούς, στα 3.884.700άτομα). Αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός τωνφτωχών πολιτών αυξήθηκε μέσα σε λίγαχρόνια κατά 35% και «με τις πληθυσμια-κές ομάδες που κατά τεκμήριο είναιφτωχές, όπως οι άστεγοι, άτομα σε ιδρύ-ματα, παράνομοι οικονομικοί μετανά-στες, Ρομά που αλλάζουν τόπο διαμο-

νής, κ.λπ., να υπό-αντιπροσωπεύονταιστην έρευνα», όπως αναφέρεται στηνανακοίνωση της Ελληνικής ΣτατιστικήςΑρχής.

Σημειώνεται ότι για το 2013, το κατώ-φλι της φτώχειας ανέρχεται στο ποσότων 4.608 ευρώ το χρόνο ανά άτομο καισε 9.677 ευρώ για νοικοκυριά με δύοενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά,ηλικίας κάτω των 14 ετών.

Στα όρια της επιβίωσης

Με βάση αυτάτα ποσά, έναςπολίτης πουανήκει στην κα-τηγορία όσωνβρίσκονταικάτω από τοόριο της φτώ-χειας προσπαθείνα επιβιώσει μεεισοδήματα μι-κρότερα από384 ευρώ τομήνα. Για τις οι-κογένειες μεδύο ενήλικεςκαι δύο παιδιάκάτω των 14ετών, το μηνιαίοποσό που ανα-λογεί στον κα-θένα κυμαίνεται κάτω από τα 201 ευρώ!

Την ίδια στιγμή, το μέσο ετήσιο ατο-μικό ισοδύναμο ανέρχεται σε 8.879 ευρώ(740 ευρώ το μήνα), ενώ το μέσο ετήσιοδιαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριώντης χώρας τοποθετείται στις 17.270

ευρώ. Η μέση μηνιαία δαπάνη των νοι-κοκυριών για το 2014 ανήλθε στα1.460,52 ευρώ. Το 2008 κυμαινόταν στις2.120,4 ευρώ. Άρα, υπέστη «κούρεμα»660 ευρώ το μήνα.

Αναλυτικότερα, από τα στοιχεία τηςέρευνας της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτουν ταεξής «μελανά» συμπεράσματα:

1. Ο πληθυσμός ηλικίας 18 έως 64ετών που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειαςή κοινωνικό αποκλεισμό εκτιμάται γιατους Έλληνες στο 37,6% και για τουςαλλοδαπούς που διαμένουν στη χώρα

στο 68,3%.2. Ο πληθυ-

σμός ηλικίας 18έως 64 ετώνπου βρίσκεταισε κίνδυνο φτώ-χειας ή κοινω-νικό αποκλει-σμό εκτιμάταιγια τους αλλο-δαπούς που δια-μένουν στην Ελ-λάδα, αλλά γεν-νήθηκαν σεάλλη χώρα σε63,8%.

3. Το ποσοστότου πληθυσμούπου βρίσκεταισε κίνδυνο φτώ-χειας, αλλά δια-

βιεί σε νοικοκυριά χωρίς υλική στέρησηκαι χωρίς χαμηλή ένταση εργασίας,ανέρχεται στο 7,3%.

4. Το ποσοστό κινδύνου φτώχειας γιατους εργαζομένους ανέρχεται στο 13,4%.Συγκεκριμένα, για τους εργαζομένους

πλήρους απασχόλησης κυμαίνεται στο11,9% και για τους μερικώς απασχολου-μένους φτάνει στο 27,9%.

5. Ο κίνδυνος φτώχειας για τους ανέρ-γους φτάνει στο 45,9%.

6. Για τους οικονομικά μη ενεργούς(για παράδειγμα, για τους συνταξιού-χους), ο κίνδυνος φτώχειας ανέρχεταιστο 28,4%.

Φτωχός, ένας στους δύο πολίτες

Τα δεδομένα που προκύπτουν εάν ησύγκριση γίνει με βάση τα προ κρίσεωςδεδομένα, δηλαδή με έτος αναφοράς το2008, είναι ακόμη πιο τραγικά. Συγκε-κριμένα, όπως αναφέρεται στην έρευνατης ΕΛΣΤΑΤ, «το ποσοστό του πληθυ-σμού σε κίνδυνο φτώχειας για το έτος2014 υπολογιζόμενο με το κατώφλι φτώ-χειας των ετών 2005 και 2008, εκτιμάταισε 42,7% και 48%, αντίστοιχα. Συμπε-ραίνεται, λοιπόν, ότι το 42,7% του πλη-θυσμού του 2014 θα κατατασσόταν ωςεκτεθειμένο στον κίνδυνο φτώχειας,βάσει των συνθηκών του 2005, ενώ μεβάση τις συνθήκες του 2008, το αντί-στοιχο ποσοστό θα ήταν 48%». Πολύαπλά, αυτό σημαίνει ότι σε σύγκριση μετα δεδομένα του 2008, κίνδυνο φτώχειαςή κοινωνικού αποκλεισμού αντιμετωπί-ζουν περίπου 5.191.800 άτομα, δηλαδή,ο ένας στους δύο πολίτες της χώρας!Βάσει των δεδομένων αυτών, μετά απόέναν ακόμη γύρο υφεσιακών μέτρων, οιεκτιμήσεις για την επόμενη μέρα δεναφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για τηνπλειονότητα της κοινωνίας.

Σε κίνδυνο φτώχειας5.191.000 πολίτες της Ελλάδας

Με Κοινή Υπουργική Απόφαση(ΚΥΑ) των υπουργείων Εργα-σίας, Οικονομίας, Υποδομών

Ναυτιλίας και Τουρισμού και Οικονομι-κών, η οποία έχει επικυρωθεί με νόμο,διασφαλίζεται η δωρεάν μετακίνηση τωνεγγεγραμμένων ανέργων του ΟΑΕ∆ με ταμέσα μαζικής μεταφοράς του ΟΑΣΑ.Χάρη σε αυτό το μέτρο υπολογίζεται ότιπάνω από 300.000 άνεργοι στην Αττικήθα μπορούν να μετακινούνται δωρεάν μετα λεωφορεία, το μετρό, τον ΗΣΑΠ, τοτραμ και τα τρόλεϊ. Από το μέτρο εξαι-ρούνται ο προαστιακός σιδηρόδρομο καιο ΟΣΕ. Το κόστος για δωρεάν μετακί-νηση σε αυτά τα δύο μέσα κρίνεται ιδιαί-τερα μεγάλο από το υπουργείο Υποδο-μών.

Ενδεχόμενη επέκταση

Ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών,Μεταφορών και ∆ικτύων, Χρήστος Σπίρ-τζης εξετάζει την επέκταση του μέτρουτης δωρεάν μετακίνησης των ανέργων μετα μέσα μαζικής μεταφοράς και σε πό-λεις της περιφέρειας. Υπέρ αυτού τάχ-θηκε και η αναπληρώτρια υπουργός Ερ-γασίας, Ράνια Αντωνοπούλου.

Ο Χρήστος Σπίρτζης με επιστολή τουπρος τις διοικήσεις των συγκοινωνιακώνοργανισμών και του ΟΑΕ∆, στις 4/7, ζή-τησε πέρα από την εφαρμογή του μέτρουτης δωρεάν μετακίνησης των ανέργων,τη διαγραφή των προστίμων που τουςέχουν επιβληθεί από την αρχή της φετι-νής χρονιάς μέχρι τις 30/6. Αίτημα του

αναπληρωτή υπουργού ήταν η σύνταξηκαταλόγου με τα ανεξόφλητα πρόστιματην τελευταία πενταετία προκειμένου ναγίνει η διασταύρωση των στοιχείων τωνπολιτών, για να διαπιστωθεί ποιοι υπήρ-ξαν ή κατέστησαν άνεργοι το πρόσφατοχρονικό διάστημα.

∆ύσκολα εφαρμόζεται για όλους

Η δωρεάν μετακίνηση με τα μέσα μα-ζικής μεταφοράς στην Αττική τις τελευ-ταίες μέρες δεν αφορούσε μόνο τουςανέργους, αλλά όλους τους επιβάτες. Τοκόστος αυτής την πρώτη εβδομάδα υπο-λογίζεται στα 4-5 εκατ. ευρώ. Το κλεί-σιμο των τραπεζών επέβαλλε σε μεγάλοβαθμό την εφαρμογή αυτού του μέτρου.

Παραμένει όμως το ερώτημα αν το συγ-κεκριμένο μέτρο θα μπορούσε να εφαρ-μοστεί και υπό ομαλές συνθήκες. Μέχριστιγμής η μόνη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα,στην οποία έχει εφαρμοστεί η δωρεάνμετακίνηση με τα μέσα μαζικής μεταφο-ράς είναι το Ταλίν της Εσθονίας. Η από-φαση για ελεύθερη πρόσβαση των δημο-τών στα ΜΜΜ πάρθηκε με δημοψήφισματον Μάρτιο του 2012, όπου το 75% τωνδημοτών ενέκρινε την πρόταση. Οι του-ρίστες πληρώνουν εισιτήριο 1,6 ευρώ,ενώ οι κάτοικοι της πόλης πρέπει να εγ-γραφούν ως δημότες για να έχουν δι-καίωμα στις δωρεάν μετακινήσεις. Έτσιη καταβολή νέων δημοτικών τελών αντι-σταθμίζει το κόστος της δωρεάν μετακί-νησης. Ο πληθυσμός του Ταλίν δεν ξε-περνά τις 430.000 και είναι αμφίβολο αν

ένα παρόμοιο πείραμα θα μπορούσε ναεφαρμοστεί σε μια μεγάλη ευρωπαϊκήπρωτεύουσα .

Ο Κωνσταντίνος Αντωνίου, συγκοινω-νιολόγος και αναπληρωτής καθηγητήςστο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο,εκτιμά ότι είναι δύσκολη η εφαρμογήτης δωρεάν μετακίνησης των επιβατώνστα μέσα μαζικής μεταφοράς. Συγκεκρι-μένα δηλώνει: «Σε όλους θα μας άρεσενα είναι δωρεάν τα μέσα. Πρέπει όμωςνα δούμε από που θα χρηματοδοτηθείένα τέτοιο μέτρο. Ένα πρόβλημα πουυπάρχει στην Ελλάδα είναι ότι η επιδό-τηση των ΜΜΜ γίνεται από τη φορολο-γία από όλη την Ελλάδα και κατευθύνε-ται μόνο στην Αττική. Στη Θεσσαλονίκηκαι στην Πάτρα τα λεωφορεία δεν επι-δοτούνται, οπότε καταλήγουν να είναιακριβότερα». Όσον αφορά τη δωρεάνμετακίνηση των ανέργων στα ΜΜΜ επι-σημαίνει: «Συμφωνούμε όλοι να υποστη-ριχτούν οι άνεργοι. Σε αυτήν την περί-πτωση μπορεί να είναι λιγότερα τα ανα-γκαία χρήματα, αλλά και πάλι απόκάπου πρέπει να αντληθούν. Το ιδανικόθα ήταν να συμβεί αυτό μέσα από μιαβιώσιμη οικονομικά λύση. Μια λύση εν-δεχομένως για τη χρηματοδότηση αυτούτου μέτρου να ήταν η ουσιαστική αστυ-νόμευση της στάθμευσης. Από τα πρό-στιμα για τα παράνομα σταθμευμένα αυ-τοκίνητα θα μπορούσαμε πιθανόν να επι-δοτήσουμε τα Μέσα Μαζικής Μεταφο-ράς».

Αλέξανδρος Μαυρογένης

ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

Καθιερώνεται η δωρεάνη μετακίνηση των ανέργων

2266 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ταυτο-ετερό-τητα

Μια έκθεση, ένα συμπόσιο και μία περφόρμανς συγκροτούν τον κορμό τηςΤαυτο-ετερό-τητας, οι βασικές διερευνήσεις της οποίας αφορούν το

φύλο, το δικαίωμα του έμφυλου προσδιορισμού και την εθνότητα. Σημαντικοίκαλλιτέχνες, όπως ο David Hockney από το Ηνωμένο Βασίλειο και η LyndaBenglis από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και πολλοί νέοι δημιουργοί συνο-μιλούν πάνω σ’ αυτή τη βάση. Στόχος της διοργάνωσης, την οποία έχει ανα-λάβει η Συραγώ Τσιάρα και ο Θοδωρής Μάρκογλου, είναι να ανιχνευτούν οιδιαφορετικές εικαστικές μορφοποιήσεις των ζητημάτων του νεο-συντηρητι-σμού, των ρατσιστικών, ομοφοβικών, λεσβιοφοβικών και τρανσφοβικών συμ-περιφορών αλλά και των επιθέσεων στα δικαιώματα των γυναικών. Η Ταυτο-ετερό-τητα εντάσσεται στο πλαίσιο του κεντρικού προγράμματος της 5ηςΜπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης και διαρκεί έως τις 31 Ιουλίου,Ωράριο: Τρίτη έως Κυριακή 10π.μ. – 6μ.μ., ξεναγήσεις: κάθε Σάββατο στη1μ.μ.

Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Κολοκοτρώνη 21, Σταυρούπολη, Θεσ-σαλονίκη, τηλ.: 2310589414)

πλοĩον < πλέω

Ενας από τους σημαντικότερους έλληνες διευθυντές φωτογραφίας αλλά καιεικαστικός, ο Συράκος ∆ανάλης, παρουσιάζει έως τις 30 Ιουλίου την και-

νούργια του δουλειά, η οποία –όπως πάντα– βασίζεται στο ξύλο ως πρώτηύλη. Η επιμελήτρια της έκθεσης, Ήρα Παπαδοπούλου, αναφέρει ότι οι αφο-πλιστικές διαστάσεις των πολύχρωμων πλοίων–γλυπτών του καλλιτέχνη ταμετατρέπει «σε μεγάλα παιχνίδια που επιχειρούν να μας ταξιδέψουν και ναμας επαναφέρουν στη ζωντάνια και την ελευθερία της ξεχασμένης μας παιδι-κότητας». Ωράριο: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 11.30π.μ. – 3μ.μ. και 6 –8.30μ.μ., Τετάρτη, Σάββατο 11.30π.μ. – 3μ.μ.

Αίθουσα Τέχνης Τεχνοχώρος (Λεμπέση 4 & Μακρυγιάννη, Αθήνα, metroΑκρόπολη, τηλ.: 2111823818)

Objets Trouves

Ηκορεάτισσα εικαστικός Hijo Nam στην έκθεσή της με τίτλο Objets Trouvsσυλλέγει και επαναχρησιμοποιεί παλιοσίδερα, ξύλα, αποκόμματα από

χαρτί και περιτυλίγματα, παλέτες, κορδόνια και άλλα αποκαλούμενα άχρη-στα αντικείμενα, δίνοντάς τους νέα ζωή και ενσωματώνοντάς τα σε ένα έργοτέχνης. Αυτά τα επαναπροσδιορισμένα ως προς τη χρήση τους υλικά περιέ-χουν το αποτύπωμα του χρόνου, καθώς και τις μεταγενέστερες ενέργειες πουη ανθρωπότητα έχει εντυπώσει πάνω τους. Όπως λέει χαρακτηριστικά η επι-μελήτρια της έκθεσης, Θάλεια Βραχοπούλου, η καλλιτέχνης πιστεύει «ότι όλεςοι χρωματικές αξίες αποκτούν υπόσταση μόνο κατά τη μεταξύ τους αλληλε-πίδραση καθώς και ότι ο περιορισμός σε ένα μοναδικό υλικό είναι μονόπλευ-ρος και μικρόνους». Η έκθεση διαρκεί έως τις 26 Σεπτεμβρίου. Ωράριο: κα-θημερινά 10π.μ. – 1μ.μ. και 5 – 7μ.μ.

Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης (Μεσολογγίου 32, Ρέθυμνο, Κρήτη,τηλ.: 2831052530)

Τὰ Εἰς Ἐμαυτόν

Ζώντας σε έναν κόσμο όπου όλα αλλάζουν, στην ουσία όμως τίποτα δεν αλ-λάζει, η Αλεξάνδρα Μυρεσιώτη επιχειρεί να κάνει μια ελεύθερη κατάδυση

στην πραγματικότητα μέσα από τον ίδιο της τον εαυτό. Χρησιμοποιώντας «ψη-φιακά θραύσματα του εαυτού της», απλοποιεί την ίδια της την εικόνα σαν ναπρόκειται για μια εικόνα από υπολογιστή, διατηρώντας τις «ατέλειες» της αν-θρώπινης γραφής. Με τον τρόπο αυτό, διερευνά τα όρια του τέλειου και τουατελούς, του ψεύτικου και του αληθινού’ και τα αποτελέσματα αυτής της διερ-γασίας τα αποτυπώνει στον καμβά. Η έκθεση διαρκεί έως τις 31 Ιουλίου. Ωρά-ριο: Τρίτη έως Παρασκευή 11π.μ. – 8μ.μ.

έκφραση γιάννα γραμματοπούλου (Βαλαωρίτου 9Α, Αθήνα, τηλ.:2103607598)

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣΧΑΡΤΗΣ

Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου• [email protected]

Η αγωνίατου πρόσφυγαΓια την παράσταση “Ο δρόμος για το σπίτι”σε σκηνοθεσία – ερμηνεία της Λιάνκα Παντολφίνι

«Ο δρόμος για το σπίτι» της ΛιάνκαΠαντολφίνι, που παρουσιάστηκε τηνάνοιξη στο Θέατρο του Νότου και επι-στρέφει στην Ελλάδα με δύο παραστά-σεις, 19 Ιουλίου, στα Αισχύλεια, στηνΕλευσίνα, και στις 23 στο Hydrama,στην Ύδρα, προέκυψε από τη δική τηςανάγκη να εξερευνήσει τη συνθήκητου πρόσφυγα στην οικογενειακή τηςιστορία. Με γιαγιά από τη Μικρά Ασία,όπως λέει, «είχα κάποιες αναμνήσειςαπό αυτήν, αλλά αισθανόμουν ότιυπήρχε κι ένα μυστικό. Ήταν πρόσφυ-γες και δεν το συζητούσαμε. Αυτόπροκαλούσε λύπη και ενόχληση».Εξίσου σημαντικό γι’ αυτήν, η ιστορίατης να συνδεθεί με το τώρα, αφού στοεπίκεντρο της συνθήκης κάθε πρό-σφυγα συνυπάρχουν η αναγκαιότητανα διακινδυνεύσει τα πάντα και η αγω-νία για την απώλεια της ταυτότητάςτου.

Τη συνέντευξη πήρε η Σοφία Ξυγκάκη

Εσύ γεννήθηκες στην Ελλάδα από μη-τέρα Ελληνίδα και πατέρα Ιταλό. Αυτή ηδιπλή προέλευση πόσο έχει να κάνει μετην αναζήτηση του παρελθόντος;

Έχει μεγάλη σχέση. Όσο πιο πολύ απο-μακρύνεσαι από τον τόπο σου τόσο μεγα-λύτερη ανάγκη έχεις να δηλώσεις ποιοςείσαι, να αισθανθείς πού ανήκεις. Για νασταθείς αλλού πρέπει να αισθανθείς καλάμε την προέλευσή σου. Όσο πιο πολύλείπω από την Ελλάδα τόσο πιο πολύβγαίνει η Ελλάδα.

Άρα, αισθάνεσαι περισσότερο Ελλη-νίδα;

Ναι, έχει να κάνει με το πού έζησα ταπρώτα μου χρόνια, με τη μητρική γλώσσα,τη γλώσσα της μάνας μου, έχει να κάνεικαι με αυτό που άφησα εντελώς. Στην Ιτα-λία έζησα πολλά χρόνια και στην Ελλάδαδεν γύρισα ποτέ να ζήσω.

Ξεκίνησες την έρευνά σου συγκεντρώ-νοντας μαρτυρίες από το Ίδρυμα Μείζο-νος Ελληνισμού. Πώς χρησιμοποίησεςαυτό το υλικό στην παράσταση;

Μάζεψα τις μαρτυρίες σε μεγάλες θεμα-τικές κι άρχισα να αυτοσχεδιάζω με κά-ποια πράγματα που με είχαν εντυπωσιά-σει. Έτσι, είχα πολύ έντονες τις σκηνέςτου πανικού στην προκυμαία της Σμύρνηςκαι της αίσθησης του να μην ξέρω πούπατάω, από πού να πάω για να σωθώ. Μ’αυτές τις εικόνες έκανα διάφορους αυτο-σχεδιασμούς. Κάτι άλλο που ήταν πολύέντονο ήταν το τώρα: τώρα πρέπει να τρέ-ξουμε, έχουμε δύο λεπτά να διαλέξουμε τιθα πάρουμε μαζί μας και να τρέξουμεάλλη εικόνα: πώς αυτοί οι παππούδες καιγιαγιάδες θυμόντουσαν τα παιδικά τουςχρόνια. Αυτοσχεδίασα με αυτά και με μου-σικές, με γεωργιανά τραγούδια που είναι

πολυφωνικά, πλησιάζοντας την αρμένικημουσική που έχει μεγάλο πάθος μέσα της.

Και η ιδέα η γιαγιά να είναι κούκλα; Είχα την ιδέα της κούκλας γιατί ήθελα

την παρουσία μιας γιαγιάς και έχονταςδουλέψει με κούκλες στην Τσεχία, απο-φάσισα η γιαγιά στη σκηνή να είναι τοτώρα. Όλα τα υπόλοιπα είναι μέσα στοκεφάλι της, ανήκουν στο παρελθόν, κά-ποια πράγματα είναι αληθινά, άλλα τά ’χειπλάσει λίγο -παίζω με αυτό, επειδή θυμά-ται την παιδική ηλικία, η ανάμνηση έχειαποτυπωθεί με την κρίση ενός παιδιού- κιέτσι υπάρχει αυτή η κούκλα που φτιά-χτηκε στην Τσεχία. Είπα στη σκηνογράφονα είναι όπως εγώ, μετά από 60 χρόνια.

Τα αντικείμενα στη σκηνή είναι ελάχι-στα και τα χρησιμοποιείς με διάφορουςτρόπους.

Επεδίωξα να είναι λίγα πράγματα στησκηνή, να παραπέμπουν σε ευρύτερες ει-κόνες και σημασίες: ένας μπόγος, ένα φό-ρεμα που δεν ξέρουμε αν είναι μεσοφόρι,φουστάνι, νυχτικό, κάποια στιγμή μοιάζειμε φάντασμα, με ζουρλομανδύα.

Είναι αρκετά αντινατουραλιστικός τρό-πος δουλειάς.

∆εν προσπαθώ να αναπαραγάγω κάποιαιδέα πραγματικότητας που έχουμε στομυαλό μας, αλλά ό,τι γίνεται να συμβαίνειπραγματικά. Το δύσκολο σ’ αυτή τη δου-λειά, όταν δουλεύεις με σκηνές, με εικό-νες, είναι πώς να τα δέσεις μετά. ∆εν θέλωνα καθορίζω τι πρέπει να δει ο θεατής.

Τα φορέματα από πού προέρχονται;Αυτά βρέθηκαν σε κάποιο μπαούλο της

προγιαγιάς μου και πήγαιναν για τα σκου-πίδια. Με είχε εντυπωσιάσει ότι είναι όλαραμμένα στο χέρι, αλλά δεν είναι τελει-ωμένα γιατί δεν υπάρχει άνοιγμα στολαιμό, οπότε δεν έχουν φορεθεί, είναιπαλιά και κιτρινισμένα, πρέπει να ήτανκάποια προίκα. Προφανώς θα τα άνοιγανστο λαιμό όταν επρόκειτο να φορεθούν,κι αυτό το βρήκα πολύ γοητευτικό, ότιαυτά τα φορέματα περίμεναν τόσα χρόνιανα τα ανακαλύψει κάποιος κι έχουν γερά-σει χωρίς να έχουν χρησιμοποιηθεί. Αυτότο σχήμα του ρούχου χωρίς κεφάλι μούάνοιξε ένα άλλο κεφάλαιο με συνειρμούςαπουσίας, δυσκολίας, κάτι που δεν μπο-ρεί να βγει προς τα έξω, να εκφραστεί,που δεν μπορεί να μιλήσει, που είναι εγ-κλωβισμένο, μου έδωσε αυτή την αίσθησητου εγκλωβισμού.

Με αυτή την έρευνα, αισθάνομαι ότι ξε-κίνησα κάτι, ο δρόμος είναι μακρύς, δενξέρω αν θα συνεχίσω στον ίδιο, αλλά κάτιάγγιξα.

Η Λιάνκα Παντολφίνι γεννήθηκε καιμεγάλωσε στην Αθήνα, σπούδασε στηνΙταλία και την Ελβετία, έζησε και εργά-στηκε για 4 χρόνια στην Τσεχία. Τώραζει και εργάζεται στην Ελβετία, τηνΙταλία και την Ελλάδα.

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 2277ΘΕΑΤΡΟ

Τη συνέντευξη πήρεη Μαρώ Τριανταφύλλου

Μετά τις Τρωάδες που ανέβηκαντο 2009, είναι η πρώτη φορά πουασχολείστε με το αρχαίο θέατρο,μιλώ ειδικότερα για τραγωδία. Γιατίεπιλέξατε τον Αίαντα; Ειρήσθω ενπαρόδω, σχετίζεται κάπως με τιςΤρωάδες και όχι μόνο θεματικά,υπάρχει μέσα στο μυαλό σας η δημι-ουργία μιας ενότητας παραστάσεων;

Τον Αίαντα δεν τον επέλεξα σή-μερα, αλλά πριν από χρόνια, όταν οφίλος Μίμης Μαρωνίτης μου έδωσετην εξαιρετική μετάφρασή του, πουέκτοτε με συντροφεύει. Φέτος, ήρθεη στιγμή να γίνει παράσταση. Κάτωαπό τις γνωστές άσχημες συνθήκες,που όμως δεν επηρέασαν ούτε εμέναούτε πιστεύω τους ηθοποιούς και συ-νεργάτες της παράστασης. Για μένα,το να δουλεύω με τέτοια κείμεναείναι κάτι που με κρατάει όρθιο καιμου δίνει μεγάλη δύναμη. Που τηχρειαζόμαστε και στο σημερινό πό-λεμο, που είναι το ίδιο βίαιος, αν καιμε άλλου είδους όπλα. Πράγματι,υπάρχουν κοινά στοιχεία ανάμεσαστις Τρωάδες και τον Αίαντα, και οιδύο τραγωδίες εκτυλίσσονται προςτο τέλος του τρωικού πολέμου, καιτα δύο έργα είναι άκρως πολιτικά, ορόλος της Ανδρομάχης είναι πολύσυγγενικός με την Τέκμησσα (καθώςοι τραγωδίες με θέματα από τοντρωικό κύκλο αντλούν από τηνΙλιάδα και την Οδύσσεια) και άλλαπολλά. Όμως αυτό είναι σύμπτωση.∆εν είχα στο μυαλό μου τη δημιουρ-γία μιας ενότητας παραστάσεων.Ένα άλλο κοινό στοιχείο που μου έρ-χεται τώρα στο νου είναι ότι μετα-φραστής των Τρωάδων ήταν ο Παν-τελής Μπουκάλας, που το ποίημά

του «Αίας» ακούγεται τραγουδισμένοαπό τον ραψωδό σαν εισαγωγή στηνπαράσταση.

Υπό ποίο πρίσμα «διαβάζετε» τονδύσκολο κεντρικό ήρωα;

Πριν να σας απαντήσω σε αυτό, ναπω δυο λόγια για όσα έχουν προηγη-θεί από την καθαυτό υπόθεση τηςτραγωδίας, που τα μαθαίνουμε στηνπορεία του έργου: Ο Αίας, μετά τοθάνατο του Αχιλλέα, είναι ο καλύτε-ρος πολεμιστής στο στρατόπεδο τωνΕλλήνων. Όμως, κατά την κρίση τωνόπλων του νεκρού ήρωα, την ώρατης απόφασης δηλαδή σε ποιον θαδοθούν ως έπαθλο αριστείας ταόπλα του Αχιλλέα, οι αρχηγοί τωνΑχαιών δεν τα δίνουν στον Αίαντααλλά μεροληπτούν υπέρ του Οδυσ-σέα. Αυτό θίγει βαθιά τον Αίαντα.Τυφλωμένος από την οργή, επιχειρείνα επιτεθεί στις σκηνές των αντιπά-λων του, όμως η Αθηνά θολώνει τομυαλό του και η φονική του μανίαξεσπάει στα κοπάδια, τη λεία τωνΑχαιών. Όταν συνειδητοποιεί τι έχεικάνει, ο Αίας δεν έχει άλλη διέξοδοαπό την αυτοκτονία. Η ζωή του είναιη τιμή του. Μετά τον εξευτελισμό δενυπάρχει ζωή. Στον Αίαντα του Σοφο-κλή συγκρούονται δύο κόσμοι: οηρωικός, με εκφραστή τον Αίαντα,και η νέα τάξη πραγμάτων, όπου κυ-ριαρχεί η πολιτική, με εκφραστή τονΟδυσσέα. Ο τρωικός πόλεμος οδεύειπρος το τέλος του, το ίδιο και ορόλος του ήρωα πολεμιστή. Τα ινίαθα τα αναλάβουν τώρα οι πολιτικοί.Και ο χτεσινός ήρωας θα δώσειτέλος στη ζωή του, σώζοντας τηντιμή και το όνομά του για πάντα.

Ένα σημείο που πάντα με κέντριζεστον Αίαντα είναι η περίφημη σκηνήτης ταφής -ή της άρνησής της καλύ-τερα, αν θέλετε- και ο τρόπος πουεπιλύεται η σύγκρουση από τονΟδυσσέα. Ο Οδυσσέας -το σύμβολοτου πολύτροπου, του αενάως μηχα-νευομένου πολιτικού- επιλύει μιαηθική και πολιτική σύγκρουση. Έχεικάτι να πει αυτό για την σύγχρονηπολιτική σκηνή;

Ο Οδυσσέας εμφανίζεται στηνπρώτη σκηνή του έργου, όπου ζητάνα μάθει από την Αθηνά αν η σφαγήτων κοπαδιών είναι πράγματι έργοτου Αίαντα. Είναι και οι δύο εχθροίτου Αίαντα, με πρώτη την εκδικητικήθεά, που συνομωτούν για να αμαυ-ρώσουν το όνομά του στα μάτια του

στρατού των Αχαιών. Στην τελευταίασκηνή, ο Οδυσσέας εμφανίζεταιμπροστά στο νεκρό σώμα του Αί-αντα, όπου συγκρούεται ο Τεύκρος,ο αδερφός του Αίαντα, με τον Αγα-μέμνονα, ο οποίος θέλει να απαγο-ρεύσει την ταφή του ήρωα. Βλέπουμεεδώ μια εντυπωσιακή μεταστροφήτου Οδυσσέα: Αναγνωρίζοντας ίσωςκαι τη δική του μοίρα στη μοίρα τουνεκρού, μπορεί να κάνει αρχηγικήεμφάνιση, να αποτρέψει την εμφύ-λια σύρραξη και βέβαια να καρπωθείτη δόξα στο τέλος του έργου. Είναιίδιο των πολιτικών να εκμεταλ-λεύονται τα πράγματα προς όφελόςτους. Όμως, από την άλλη, θα ήταναπλοϊκό να συγκρίνεις τον Οδυσσέα,έναν ήρωα της μυθολογίας και τηςλογοτεχνίας, με τον Ευάγγελο Βενι-ζέλο για παράδειγμα! Ο Σοφοκλήςεδώ με απόλυτη καθαρότητα ξεχωρί-ζει τους δύο κόσμους, τον «ηρωικό»και τον «πολιτικό», που διέπονταιαπό εντελώς διαφορετικό αξιακό σύ-στημα. Αποφεύγοντας κάθε μονοσή-μαντη ερμηνεία και λαμβάνονταςυπόψη την ανθρώπινη ατέλεια.

Σας άκουσα να κάνετε μια ιστο-ρική αναλογία με τους ήρωες του1821. Είναι δυνατές πράγματι τέ-τοιες αναλογίες ανάμεσα σε δύοτόσο μακρινούς χρονικά κόσμους;

Κάθε πόλεμος, κάθε επανάσταση,κάθε αντιδικτατορικός αγώνας φέρ-νει στην επιφάνεια το ηρωικό στοι-χείο. Παράλληλα, στις καταστάσειςαυτές εντείνονται οι πολιτικές αντι-παραθέσεις, γιατί το ζητούμενο είναιπάντα η νομή και η κατοχή της εξου-σίας. Γι’ αυτό και πολλές φορές οιπόλεμοι έχουν μια εμφύλια διά-σταση, όπως μας δείχνει η ιστορίαμας. Προσωπικά η μορφή του Αίαντακαι η σύγκρουσή του με τη νέα τάξητων πραγμάτων μου φέρνει στο νουφυσιογνωμίες από τη σύγχρονη ιστο-ρία. Πιο κοντά, και για λόγους «θεα-τρικούς» η σκέψη μου στάθηκε σ’ένα πρόσωπο από το ’21, τον Οδυσ-σέα Ανδρούτσο, από τις μεγαλύτερεςμορφές του Αγώνα. Ο οποίος ένιωσεστο πετσί του τον παραμερισμό τουαπό τους πολιτικούς. Η νέα τάξηπραγμάτων δεν τον χρειαζόταν τονχτεσινό ήρωα, έπρεπε να τον ακυρώ-σει. Αμαυρώνοντας το όνομά του καιπαίρνοντας τη ζωή του με τον πιοβίαιο τρόπο.

Θα θέλαμε να μας παρουσιάσετε

τη σκηνοθετική σας γραμμή.Η σκηνοθετική γραμμή δεν ήταν

αποφασισμένη σε όλες τις λεπτομέ-ρειές της, αλλά διαμορφώθηκε καιστην πορεία των προβών. Για μένα οηθοποιός πάνω στη σκηνή είναιπηγή έμπνευσης. Ακούγοντας το κεί-μενο από το στόμα των ηθοποιών συ-νειδητοποιούσα το πόσο ισχυρόςείναι ο λόγος του Σοφοκλή, φυσικάμέσα από τη σπουδαία μετάφρασητου ∆.Ν. Μαρωνίτη, λόγος που φέρειαπό μόνος του τις πιο δυνατές εικό-νες. Αυτό μας οδήγησε σε μια παρά-σταση λιτή και αφαιρετική, ανάμεσαστην υπόκριση και στην αφήγηση.Καθοριστικός ήταν εδώ ο ρόλος τηςμουσικής και της κίνησης. Προϋπό-θεση για την επιλογή των ηθοποιών,πέρα από το υποκριτικό ταλέντο,ήταν η σχέση με το σώμα τους, δη-λαδή η κίνησή τους, αλλά και το νατραγουδάνε και ει δυνατόν να παί-ζουν ένα μουσικό όργανο. Προέκυψεέτσι μια μπάντα χάλκινων πνευστών,τρία λαούτα και κρουστά, που παί-ζουν χωρίς μηχανική ενίσχυση. Καιεπειδή το πιο σημαντικό στο θέατρο,όπως το αντιλαμβάνομαι εγώ, είναι οηθοποιός, είμαι πολύ χαρούμενοςγια το υψηλό επίπεδο αυτού του θιά-σου.

[email protected]

ΑΠΟ

ΤΗ

Ν Π

ΛΕΥΡ

Α ΤΟ

Υ Θ

ΕΑΤ

Η

Στον Αίαντα του Σοφοκλή συγκρούονται δύοκόσμοι: ο ηρωικός, με εκφραστή τον Αίαντα,και η νέα τάξη πραγμάτων, όπου κυριαρχεί ηπολιτική, με εκφραστή τον Οδυσσέα. Τα ινίαθα τα αναλάβουν τώρα οι πολιτικοί και οχτεσινός ήρωας θα δώσεινο τέλος στη ζωήτου.

Το Θέατρο του Νέου Κόσμου συμμετέχει φέτος στο ΦεστιβάλΑθηνών και Επιδαύρου με τον Αίαντα του Σοφοκλή. Από τιςπολιτικότερες και πιο ενδιαφέρουσες τραγωδίες του Σοφοκλή,ο «Αίας» θέτει το ζήτημα της τιμής, της προσωπικής ευθύνης,της σχέσης του ατομικού με το συλλογικό. Ζητήματα, δηλαδή,που μας απασχολούν πολύ, ιδιαίτερα τούτες τις δύσκολες

ώρες για την Ελλάδα, όταν όλοι αναμετρηθήκαμε με τοκαθήκον απέναντι στα κοινά, τη δημοκρατία και τηναξιοπρέπεια. Και νικήσαμε. Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος μας μιλά για τον τρόπο που είδεκαι θα παρουσιάσει το ερχόμενο Παρασκευοσάββατο στηνΕπίδαυρο τον Αίαντα.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΒΑΓΓΕΛΗ ΘΕΟ∆ΩΡΟΠΟΥΛΟ

«Η ζωή του είναι η τιμή του»

ΤαυτότηταπαράστασηςΜετάφραση: ∆. Μαρωνίτης Σκηνοθεσία: Β. ΘεοδωρόπουλοςΜουσική: Νίκος ΚυπουργόςΣκηνικά – Κοστούμια: ΕλένηΜανωλοπούλου Χορογραφίες: ΑγγελικήΣτελλάτου Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης Παίζουν οι ηθοποιοί: ΝίκοςΚουρής, Μαρία Πρωτόπαππα,Γιάννος Περλέγκας, Παντελής∆εντάκης, Ελένη Ουζουνίδου,Γιάννης Τσορτέκης, ΓιάννηςΚλίνης, ∆ημήτρης Παπανικολάου,Νικόλας Κατσαμπάς, ΜιχάληςΤιτόπουλοςΧορός: Θύμιος Κούκιος, ΣπύροςΚυριαζόπουλος, ΧρήστοςΜαλάκης, ∆αυίδ Μαλτέζε,Αλέξανδρος Μαυρόπουλος,∆ημήτρης Πασσάς, ΚριςΡαντάνοφ, Σταύρος Σβήγκος,Θοδωρής Σκυφτούλης, ΜάνοςΣτεφανάκης, ΑλέξανδροςΧρυσανθόπουλοςΠαραστάσεις: Παρασκευή 17 καιΣάββατο 18 Ιουλίου, στις 9μ.μ.,στο Αρχαίο Θέατρο τηςΕπιδαύρου.

2288 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015ΜΟΥΣΙΚΗ

Επιµέλεια: ΛΛιιάάνναα ΜΜααλλααννδδρρεεννιιώώττηη

[email protected]

ΜΟ

ΥΣΙΚ

ΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Το Φεστιβάλ Αθηνών, τιμώντας τα 90 χρόνια από τηγέννηση ενός από τους σημαντικότερους Έλληνεςμουσικοσυνθέτες, μας καλεί αυτές τις δύσκολες

μέρες που διανύουμε, σε μια συναυλία πιο συμβολική απόποτέ! Το έργο του Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος φέτος συμ-πληρώνει τα ενενήντα του χρόνια, σφραγίστηκε από τη με-ταπολεμική ιστορία του τόπου μας, αλλά και τη σφράγισεανεξίτηλα. Έτσι, κάθε νέα παρουσίαση αγαπημένων έργωντου κορυφαίου δημιουργού καθίσταται κάτι πολύ παρα-πάνω από μια ευχάριστη υπόμνηση της μουσικής του. Μαςχαρίζει την αναζωογονητική επανασύνδεσή μας με ήχους,μελωδίες, συναισθήματα, γεγονότα και οραματισμούς πουαποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορικής και αισθη-τικής ταυτότητας του λαού μας.

Στη μεγάλη αυτή συναυλία συμμετέχει η Κρατική Ορχή-στρα Αθηνών υπό τη διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού, αλλάκαι ο Γιώργος Νταλάρας, ο ∆ημήτρης Πλατανιάς, ο Άκης Σα-κελλαρίου και οι χορωδίες των Μουσικών Συνόλων του∆ήμου Αθηναίων, του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου,«Μελωδοί», Χορωδία της ΕΡΤ. Μέρος των εσόδων της συ-ναυλίας θα διατεθεί για φιλανθρωπικό σκοπό.

Επιστολή του Μίκη

Ο Μίκης Θεοδωράκης δημοσιοποίηση επιστολή του μεαφορμή τη συναυλία:

Θέλω να ευχαριστήσω το Φεστιβάλ Αθηνών και την Κρα-τική Ορχήστρα Αθηνών για την απόφασή τους να παρουσιά-

σουν στο Ηρώδειο τα έργα μου «Πρώτη Συμφωνία» και«Άξιον Εστί». Όπως επίσης να χαιρετήσω όλους τους άξιουςσυντελεστές, που είμαι βέβαιος ότι με το ταλέντο και τηνπροσωπικότητά τους θα βοηθήσουν, ώστε τα έργα μου ναέχουν την όσο γίνεται καλύτερη ερμηνεία και παρουσία.

Πρέπει να ομολογήσω ότι αισθάνομαι άβολα που η μου-σική μου θα ακουστεί σε μια εποχή που κυριαρχείται από τομεγάλο πόνο των γερόντων που λιώνουν στις ουρές για έναπιάτο φαΐ. Είναι επόμενο να αισθάνομαι ντροπή, ειδικά εγώπου ενώ κουβαλάω στην πλάτη μου τα ίδια χρόνια, έχω τοπρονόμιο να απολαμβάνω την ίδια στιγμή τη μεγάλη χαράενός ανθρώπου της Τέχνης, που το έργο του παρουσιάζεταισε έναν ιστορικό χώρο μπροστά σε ένα μεγάλο κοινό.

Το μόνο που με παρηγορεί, είναι ο συμβολισμός από τησυνύπαρξη μέσα στον ίδιο Λαό του πόνου και της ελπίδαςαλλά και της βεβαιότητας ότι κάποτε ο πόνος θα εξαλει-φθεί, ενώ η ελπίδα θα γιγαντωθεί και θα γίνει πραγματικό-τητα. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι την Πρώτη μου Συμφω-νία την συνέθεσα μέσα σε συνθήκες του μεγαλύτερουΠόνου που μπορεί να γνωρίσει ο άνθρωπος, για να απο-δείξω ότι η Ελπίδα είναι αυτή που θριαμβεύει πάντοτε ότανέχει κανείς μέσα του αληθινή Πίστη στον Άνθρωπο και στηΖωή.

Σας ευχαριστώ όλους.Την Τρίτη 14 Ιουλίου, στις 9μ.μ., στο Ηρώδειο. Τιμές ει-

σιτηρίων από 30 έως 12 ευρώ, φοιτητικό 15 και 10 ευρώκαι 5 ευρώ για άνεργους και ΑΜΕΑ.

Στη μνήμη μας θα μείνουν χαραγ-μένα για καιρό ο πύρινος λόγοςτου Θάνου Μικρούτσικου γι’ αυ-

τούς που «έβγαλαν τα φαντάσματα απ’τα ντουλάπια», προκειμένου να τρομο-κρατήσουν έναν ολόκληρο λαό. Η συγ-κλονιστική ερμηνεία της ΑφροδίτηςΜάνου στο «Τους έχω βαρεθεί», με τουςστίχους του Βολφ Μπίρμαν, και του Αλ-κίνοου Ιωαννίδη στη δική του «Πα-τρίδα», γεμάτη από «διερμηνείς τουΘεού, ρασοφόρους γκουρού, τσολιαδά-κια φτιαγμένα και προσκοπάκια χα-μένα». Κι ακόμη, η εξαιρετική υποδοχήπου έγινε στον έλληνα πρωθυπουργόαπό τον ηθοποιό Γιώργο Κιμούλη μέσωτου σύντομου συγκινητικού λόγου του.

Η ανταπόκριση όλων των καλλιτεχνώνμας από το χώρο της μουσικής υπήρξεεντυπωσιακή! Το ευτύχημα ήταν πως γιαπρώτη φορά πήραν θέση και καλλιτέ-χνες με αδιαμφισβήτητη κοινωνική ευαι-σθησία, όχι όμως και παρουσία σταθερήστα κινήματα των τελευταίων χρόνων.Έτσι, ότι η Χάρις Αλεξίου, μία ερμηνεύ-τρια με μεγάλη ιστορία, δέχτηκε τα πυράτων μνημονιακών ΜΜΕ για την εμφάνισητης στην περίφημη συναυλία για τις κα-θαρίστριες, όχι μόνο δεν την έκανε ναπτοηθεί τώρα, σ’ αυτή την κρισιμότατηστιγμή για τη χώρα μας, αλλά την εξώ-θησε να γράψει δημόσια: «Χωρίς πολλάλόγια, “όχι”!» Ας μην ξεχνάμε και τηναναίτια χυδαιότατη επίθεση του ΜανώληΚαψή στις κυρίες Αλεξίου και Γαλάνηπρο τριών ετών: «Σιχαμένα τσόλια» τιςείχε αποκαλέσει ο Καψής, επιρρίπτον-τας τους ευθύνες για το... μνημόνιο, μαουσιαστικά δικαιώνοντας τον απόλυτοπανικό της εκάστοτε εξουσίας απέναντιστη δημοφιλία των καλλιτεχνών.

Η Αλεξίου, λοιπόν, είπε και φώναξε«όχι». Το ίδιο φώναξαν και η Τάνια Τσα-νακλίδου, ο Σταμάτης Κραουνάκης, οΘέμης Ανδρεάδης, ο Κώστας Θωμαΐδης,ο Παντελής Θεοχαρίδης, η νεότερη Να-τάσσα Μποφίλιου, ο Σωκράτης Μάλα-μας, ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, η Μα-ρίζα Κωχ, η Λένα Πλάτωνος, η ΓιώταΓιάννα, η Ευσταθία, ο Θάνος Ανεστό-πουλος, ο Κλέων Γρηγοριάδης, η ΒάσιαΤρφύλλη, η Μάνια Παπαδημητρίου, ο∆ημήτρης Αποστολάκης και οι Χαΐνηδες,άνθρωποι δηλαδή που υπηρετούν τηναληθινή Τέχνη και όχι τις δημόσιες σχέ-σεις και το πιο αναλώσιμο είδος τραγου-διού. ∆ιότι, κακά τα ψέματα, όσο και ανκάποιοι θεώρησαν λαϊκισμό την αντιπα-ράθεση με τις λίστες καλλιτεχνών του«ναι» και του «όχι», πόσο στα σοβαρά ναπάρει κανείς τον Σάκη Ρουβά, τονΜάρκο Σεφερλή ή την Μιμή Ντενίση,τους εκπροσώπους δηλαδή του βλαβε-ρού life - style με τα γνωστά συμφέροντα

τους; Με την απόσταση των ημερών κρί-νεται ως τουλάχιστον γελοία η εξομολό-γηση του Ρουβά μπροστά στο φακό γιατα δεινά που πέρασε κι αυτός μαζί μεεμάς. Ας εκφράσω στο σημείο αυτό καιμια προσωπική απορία: Η σοπράνοΣόνια Θεοδωρίδου και ο αρχιμουσικόςΘόδωρος Ορφανίδης πήραν κάποιαθέση για το δημοψήφισμα; Όχι απαραι-τήτως υπέρ του «όχι», απλά είναι οι ίδιοιπου προσπάθησαν να επιβάλουν τονΡουβά ως τον νέο ερμηνευτή του ΜίκηΘεοδωράκη, κάτι που ειλικρινά αδυνατώνα κατανοήσω μέχρι σήμερα.

Ευτυχώς, δηλαδή, που τον Θεοδωράκη

στο Σύνταγμα τον ερμήνευσε το σύνολοτων τραγουδιστών μας. Τα τραγούδιατου Μίκη Θεοδωράκη είναι σταθερήαξία, δεν κινδυνεύουν από κανένανΡουβά, όσο ο Βασίλης Παπακωνσταντί-νου κάνει το «Της ∆ικαιοσύνης ήλιενοητέ» να ακούγεται σαν τον εθνικόύμνο των νεοελλήνων με τους στίχουςτου Οδυσσέα Ελύτη. Όσο το δάκρυ κυ-λάει ακόμη μαζί με την ορμή και τονπαλμό που επένδυσαν τα λόγια ενός Μα-νώλη Αναγνωστάκη και ενός Τάσου Λει-βαδίτη. Ακριβώς όπως τό ’πε ο ΧρήστοςΘηβαίος ξεσηκώνοντας το πλήθος:«Χρωστάμε πολλά στους δανειστές μας,περισσότερα όμως χρωστάμε στους ποι-ητές μας»!

Κλείνω αυτό το κείμενο, νιώθονταςτην ανάγκη για ένα «ευχαριστώ» και σταπολλά νέα παιδιά, καλλιτέχνες, που απότην πρώτη στιγμή ανταποκρίθηκαν στοκάλεσμα για υπογραφές υπέρ του «όχι».Ανάμεσα στα άλλα πολλά μηνύματα καιένα από τον «ποπ» ερμηνευτή Χρήστο∆άντη που, πραγματικά, με συγκλόνισε.Το παραθέτω αυτούσιο και είμαι σίγου-ρος πως δεν θά ’χει πρόβλημα ο ίδιος:«∆εν ειμαι καιροσκόπος, ό,τι κάνω τοκάνω για την τάξη απ’ την οποία κατά-γομαι, τους προγόνους μου που εκτελέ-στηκαν στην Καισαριανή κι όσους πολέ-μησαν για να μιλάμε ελεύθερα σήμερα.Αν μπορώ να βοηθήσω, έχετε το ελεύ-θερο».

Βοήθησες κι εσύ, λοιπόν, Χρήστο∆άντη, όπως βοήθησαν και οι άξιοι συ-νάδελφοι σου. Είστε μέρος κι εσείς,όπως κι όλοι εμείς, του 61% του ελληνι-κού λαού που βροντοφώναξε «όχι» στηντρομοκρατία των χαρτογιακάδων τηςΚομισιόν, των «Θεσμών» και του ∆ΝΤ.

Ένα ακόμα «ευχαριστώ» στην ΑθηνάΚεφαλά για τη συνεργασία στη συγκέν-τρωση των υπογραφών (μέσα σε τέσσε-ρις μέρες μια μικρή ομάδα πρωτοβου-λίας συγκέντρωσε πάνω από 1.000 υπο-γραφές) και την Λιάνα Μαλανδρενιώτηγια τη φιλοξενία.

Αντώνης Μποσκοΐτης

Αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη

ΓΙΑ ΤΟ «ΟΧΙ» ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΤΗΣ 3ης ΙΟΥΛΙΟΥ

Xρωστάμε περισσότερα στους ποιητέςπαρά στους δανειστές μας

Η Ελένη Βιτάλη κρατάει την ελληνική σημαία και τραγουδάει «Τη Ρωμιοσύνη μην τηνκλαις» του Γιάννη Ρίτσου και του Μίκη Θεοδωράκη, συνομιλώντας ταυτόχρονα με τοκοινό. Ακολουθεί το «Αχ Ελλάδα σ’ αγαπώ» της Βάσως Αλλαγιάννη και του ΜανώληΡασούλη και η επανάσταση δίνει τη θέση της στη χαρά της γιορτής. Μεσ’ στο κοινό ημοναχοκόρη του Μανώλη, η Ναταλία Ρασούλη, δεν μπορεί να συγκρατήσει το κλάματης. Μέσα σ’ ένα κοινό πολλών χιλιάδων ανθρώπων που έχουν κατακλύσει την πλα-τεία Συντάγματος μέχρι τους στύλους Ολυμπίου ∆ιός και μέχρι το Μοναστηράκι.Αυτή, νομίζω, είναι η εικόνα που θα κρατήσουμε όλοι όσοι βρεθήκαμε στη μεγαλει-ώδη συγκέντρωση του «όχι», την Παρασκευή 3 Ιουλίου.

Από αριστερά: ΗΕλένη Βιτάλη, ηΜαρίζα Κωχ, ο∆ημήτρηςΑποστολάκης καιο ΑλκίνοοςΙωαννίδης.

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 2299KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Του Στράτου Κερσανίδη

«Θεωρώ ότι ταινία που απεικο-νίζει τη σεξουαλική πράξηκαι δείχνει τα γεννητικά όρ-

γανα, είναι πορνογραφική. Tαινία πουσπάει τα ταμπού, είναι επίσης πορνο-γραφική». Με τα παραπάνω λόγια, χωρίςκαμία υπεκφυγή και χωρίς δισταγμό, οΝαγκίσα Όσιμα κατηγοριοποιεί την ται-νία του «Η αυτοκρατορία των αισθή-σεων» (Ai no korda / L’ empire des sens)στον πορνογραφικό κινηματογράφο.

Γυρισμένη το 1976, η ταινία του μεγά-λου ιάπωνα σκηνοθέτη (1933-2013) προ-κάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση, όπως ήτανφυσικό, όταν προβλήθηκε στο Φεστιβάλτων Κανών. Το σοκ που προκλήθηκε από

την τολμηρότητα της ταινίας, η οποίαέφτανε στα άκρα, έγινε η αφετηρία ώστενα ανοίξουν μεγάλες συζητήσεις στουςκινηματογραφικούς κύκλους για τα όριαμεταξύ καλλιτεχνικής δημιουργίας καιπορνογραφίας, για τα όρια μεταξύ πορ-νογραφίας και ερωτισμού και ιδίως εάν,εν τέλει, υπάρχουν τέτοια όρια. Η συζή-τηση επανέρχεται κατά διαστήματα ανκαι ο κινηματογράφος, αλλά και η λογο-τεχνία και οι άλλες τέχνες, έχουν δώσειήδη απαντήσεις περί της ανυπαρξίας ου-σιαστικού ερωτήματος. Ο Όσιμα, οοποίος έχει αντιμετωπίσει προβλήματαμε τη λογοκρισία στην Ιαπωνία, όπου ηταινία χαρακτηρίστηκε ως «άσεμνη»,υποστήριξε πως πρόκειται για ένα νο-μικό όρο. «Ο πορνογραφικός κινηματο-

γράφος πρέπει να αναγνωριστεί αμέσωςκαι απολύτως. Μόνον τότε το “άσεμνο”μπορεί να αποδειχτεί άνευ νοήματος»,σημείωνε.

Η ταινία αναφέρεται σε έναν παθια-σμένο έρωτα. Η Σάντα Άμπε εργάζεταισε ένα ξενοδοχείο το οποίο ανήκει στονΚιτσίσο (Κίτσι) Ίσιντα και τη γυναίκατου, Τόκου. Η Σάντα ερεθίζεται με τιςερωτικές περιπτύξεις των αφεντικώντης και, όταν η Τόκου την προσβάλει,την απειλεί με ένα μαχαίρι. Ο Κίτσι τηνβλέπει κι αποφασίζει να την κατακτήσει.Η πρώτη τους ζωώδης σεξουαλικήεπαφή θα ξυπνήσει και στους δυο ένααπύθμενο ερωτικό πάθος. Οι δύο ερα-στές δεν μπορούν να μείνουν ούτε στιγμήχωριστά. Ο Κίτσι εγκαταλείπει τη γυ-ναίκα του, έρχεται αντιμέτωπος με τηνκοινωνική κατακραυγή αλλά δεν τον εν-διαφέρει. Το μόνο που θέλει είναι να βρί-σκεται με την Σάντα. Κλεισμένοι σε δω-μάτια ξενοδοχείων κάνουν διαρκώςέρωτα, ενδιάμεσα συζητούν ή τρώνε. Κα-μαριέρες και σερβιτόρες γίνονται μάρτυ-ρες των ερωτικών τους περιπτύξεων καικάποιες φορές καλούνται να συμμετά-σχουν κι αυτές. Το ακόρεστο πάθος τούςοδηγεί στην αναζήτηση νέων και άνευορίων ερωτικών απολαύσεων. Η υπέρ-τατη ερωτική τους πράξη είναι ο εκού-σιος στραγγαλισμός του Κιτσίσο Ίσιντααπό τη Σάντα Άμπε την ώρα του οργα-σμού.

Η γυναίκα συνελήφθη τέσσερις μέρεςμετά, με βλέμμα εκστασιασμένο, νακρατά στα χέρια της τα ακρωτηριασμέναγεννητικά όργανα του εραστή της. Τοπραγματικό αυτό γεγονός συντάραξε τηνιαπωνική κοινωνία το 1936 και σε αυτόείναι βασισμένη η ταινία.

«Η αυτοκρατορία των αισθήσεων» δι-ευρύνει τα εκφραστικά όρια της τέχνης.Αναδεικνύει τις δυνατότητές της νααπλώνεται και να εξερευνά τις πιο κρυ-φές διαδρομές του νου, της ψυχής καιτων αισθήσεων. Σπάζει τα ταμπού καιφέρνει στην επιφάνεια αταβιστικά ένστι-κτα, ενώ κοιτάζει κατάματα το κοινό,αναγκάζοντάς το να κοιταχτεί και νατολμήσει να αποδεχτεί αυτό που είναι.

Ο Όσιμα κινηματογραφεί από κάθεδυνατή γωνία. Η κάμερα βρίσκεται πλάι,σχεδόν αγγίζει τους πρωταγωνιστές του.Άλλωστε όλη σχεδόν η δράση εκτυλίσ-σεται μέσα σε κλειστά δωμάτια. Βλέμ-ματα, αγγίγματα, ψίθυροι, αναστεναγμοί,γυμνά σώματα, σε μια αλληλουχία αι-σθήσεων η οποία συνθέτει εικόνες από-λυτης ομορφιάς και πλαστικότητας.Όλα αυτά βουτηγμένα στο πάθος με τησεξουαλική πράξη να ανυψώνεται, νααγιοποιείται. Οι δύο εραστές εκστασια-σμένοι συμμετέχουν σε σπονδή, θυσια-στές και θυσιαζόμενοι ταυτοχρόνως, αυ-τοχειριαζόμενοι επί του βωμού.

Απολύτως ρεαλιστικές σκηνές, αφούοι δύο πρωταγωνιστές κάνουν στ’ αλή-θεια έρωτα μπροστά στην κάμερα, ξε-περνώντας ταμπού κι αναστολές. Σημει-ώνει ο Όσιμα: «Το γεγονός ότι ένας διά-σημος ηθοποιός, με κανονική οικογενει-ακή ζωή, τόλμησε να το κάνει, πρέπει ναεκτιμηθεί όχι μόνο ως ορόσημο στηνιστορία του κινηματογράφου, αλλά καιως καινούργιο κεφάλαιο στα σεξουαλικάχρονικά της Ιαπωνίας και όλου του κό-σμου, επειδή τα ταμπού που περιβάλ-λουν τη συνουσία και προέρχονται απότην ιεροποίηση του συστήματος της μο-νογαμίας, έσπασαν».

Ο Ναγκίσα Όσιμα κλείνει το μάτι στομαρκήσιο ντε Σαντ και το Ζορζ Μπατάιγκαι προσφέρει ένα ρεαλιστικό κινηματο-γραφικό αριστούργημα που ο χρόνος δενκατάφερε να του δημιουργήσει ούτε μίαρυτίδα.

Το 1978 ο Όσιμα γύρισε την «Αυτο-κρατορία του πάθους», ταινία η οποία κι-νείται επάνω στην ίδια θεματική και προ-βληματισμό, δηλαδή τον έρωτα, το θά-νατο, τη μοιχεία, την παραβίαση τουνόμου. Περισσότερο ποιητική και χωρίςνα είναι τόσο προκλητικά τολμηρή, κέρ-δισε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστι-βάλ των Κανών.

[email protected],kersanidis.wordpress.com

«Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ»

Η υψηλή τέχνη της πορνογραφίας

ΟΟΙΙ ΝΝΕΕΕΕΣΣ ΤΤΑΑΙΙΝΝΙΙΕΕΣΣ«Έιμι: Το κορίτσι πίσω από το όνομα» (Amy) του Ασίφ

Καπάντια: Όταν κάποτε την είχαν ρωτήσει «πόσοδιάσημη πιστεύει πως θα γίνει», εκείνη είχε απαν-τήσει: «∆εν ξέρω. ∆εν πιστεύω ότι θα γίνω καθό-λου διάσημη. ∆εν νομίζω ότι θα μπορούσα να τοδιαχειριστώ, νομίζω θα τρελαινόμουν... Θα τρε-λαινόμουν!». ∆υστυχώς η πραγματικότητα επιβε-βαίωσε τους φόβους της. Η Έιμι Γουάινχαουζ δενάντεξε τη διασημότητα και ακολούθησε μια αυτο-καταστροφική πορεία που την οδήγησε στο θάνατοπριν από τέσσερα χρόνια. Με μια μοναδική φωνή ημεγάλη αυτή ερμηνεύτρια, η οποία μαγνήτιζε τοκοινό, «ζωντανεύει» μέσα από αυτό το ντοκιμαν-τέρ. Η Γουάινχαουζ εκτοξεύτηκε στην κορυφή τηςμουσικής βιομηχανίας στην Αγγλία, έχοντας στοενεργητικό της μόνο δύο άλμπουμ. Όμως δεν κα-τάφερε να ευχαριστηθεί την επιτυχία της, αφού ηίδια δεν μπορούσε να συμβιβαστεί και να ζήσεικάτω από συγκεκριμένες νόρμες. Το αλκοόλ και ταναρκωτικά, στα οποία προσέφυγε, την οδήγησαν σεπρόωρο θάνατο στερώντας από τη μουσική μια απότις πιο σημαντικές φωνές της τελευταίας εικοσα-ετίας.

«Λίγο χάος» (A little chaos) του Άλαν Ρίκμαν: Βρι-σκόμαστε στα χρόνια της βασιλείας του Λουδοβί-κου του 14ου. Η Σαμπίν ντε Μπάρα αρχιτέκτοναςκήπων, αναλαμβάνει μια πολύ σημαντική δουλειά.Να κατασκευάσει τους τεράστιους κήπους στο πα-λάτι των Βερσαλιών. Η δουλειά της δυσκολεύειεξαιτίας του Αντρέ Λε Νοτρ, ενός άσπονδου εχ-θρού της ο οποίος αναλαμβάνει να κάνει τη ζωήτης δύσκολη. Αισθηματική ταινία εποχής, με τον

Άλαν Ρίκμαν στο διπλό ρόλο σκηνοθέτη και πρω-ταγωνιστή.

«Μπερδέματα στο Μπρόντγουεϊ» (She’ s funny thatway) του Πίτερ Μπογκντάνοβιτς: Ένας παντρεμέ-νος σκηνοθέτης του Μπρόντγουεϊ ερωτεύεται μιαπρώην πόρνη που έγινε ηθοποιός και δουλεύει γιανα προωθήσει την καριέρα της. Αρκετά καλή κω-μωδία καταστάσεων η οποία έχει στο επίκεντροτον κόσμο του κινηματογράφου. Η Τζένιφερ Άνι-στον στην καλύτερη, ίσως, ερμηνεία της. Χαρείτεμια ευχάριστη και χαλαρή κινηματογραφική έξοδο.

«Magic Mike XXL»του ΓκρέγκοριΤζέικομπς: Στοπαπόγειο της δόξαςτου ως στρίπερ, οΜάικ εγκατέλειψετην καριέρα του.Τώρα και οι υπό-λοιποι «βασιλιά-δες» αποφάσισαννα αποσυρθούναλλά θέλουν να τοκάνουν με εντυ-πωσιακό τρόπο.Έτσι προσκαλούντο Μάτζιν Μάικ

για μια τελευταία παράσταση. Το παρελθόν τουςκυνηγά σε όλο το ταξίδι από το Τζάκσονβιλ στη Σα-βάνα, αλλά η παρέα δεν πτοείται. Αν και πηγαίνουνγια την τελευταία παράστασή τους, μαθαίνουν νέεςχορευτικές φιγούρες. Η ίδια παρέα με το «MagicMike» συναντιέται στο πολυαναμενόμενο -όπωςλένε- σίκουελ. Μόνο που αυτή τη φορά πίσω απότην κάμερα δεν βρίσκεται ο Στίβεν Σόντεμπεργκ, οοποίος έχει αναλάβει την παραγωγή.

Σινεφίλ

«Έιμι: Το κορίτσιπίσω από το όνομα»

3300 Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΚΤ ασκεί πίεση στην Ελλάδα, γιανα την υποχρεώσει να υποκύψει σε μιακαταστροφική πολιτική που οι πολίτεςαπορρίπτουν. Ποιος είναι συγκεκριμέναο ρόλος της;

Η ΕΚΤ κατέχει πράγματι σημαντικήθέση στο θεσμικό μηχανισμό τής τρόι-κας, που δημιουργήθηκε, πριν μερικάχρόνια, στην ευρωζώνη κάτω από τηνπίεση των δανειστών. Αυτός ο μηχανι-σμός δεν ασχολείται μόνο με την Ελλάδααλλά και τις άλλες χώρες: Ιρλανδία,Πορτογαλία και Ισπανία. Ο στόχος είναινα ασκήσει πιέσεις στις χώρες αυτές,ώστε να αποδεχθούν τις εσωτερικές με-ταρρυθμίσεις που επιθυμούσαν οι δανει-στές. Στην περίπτωση της Ελλάδας, απότότε που εκλέχτηκε η κυβέρνηση Τσί-πρα, αυτός ο θεσμικός μηχανισμόςεφάρμοσε στην πράξη μια πολιτκή πουορισμένοι τη θεωρούν δικαίως χρηματο-πιστωτικό πραξικόπημα. Ένα πραξικό-πημα των πιστωτών, στο οποίο μετείχεκαι ΕΚΤ με τον πιο αποφασιστικό τρόπο.

Πώς εξηγείται αυτό;Στην Ευρώπη, περισσότερο από ό,τι

στις ΗΠΑ και τις άλλες χώρες, η χρημα-τοδότηση των τραπεζών έχει ανατεθείστους τραπεζίτες και οι χρηματιστές κά-νουν κουμάντο αντί τις κεντρικές τράπε-ζες. Πρόσφατες κοινωνιολογικές μελέ-τες πανεπιστημιακών έδειξαν ότι η κοι-νωνιολογική σύνθεση των διοικήσεωντων κεντρικών τραπεζών άλλαξε μετάτην κρίση. Οι τραπεζίτες και οι παρά-γοντες που είναι κοντά στον κόσμο τωνχρηματοπιστωτών έχουν την πλήρη κυ-ριαρχία.

Η δράση αυτής της ΕΚΤ είναι σύμ-φωνη με τις αρμοδιότητές της;

Στην περίπτωση της Ελλάδας, η ΕΚΤδεν σεβάστηκε ούτε τις αρμοδιότητέςτης, ούτε την αποστολή της. Κατ’ αρχάςυιοθέτησε θέσεις που είναι από τη φύσητους πολιτικές. Οι θέσεις αυτές είναι εν-τελώς αντίθετες με την αποστολή της.Όταν ο γάλλος Μπενουά Κερέ, μέλοςτης διοίκησης της ΕΚΤ, είπε ότι η Ελ-λάδα μπορεί να αποκλειστεί από τοευρώ. Αυτή η άποψη είναι λάθος, γιατί οισυνθήκες δεν δίνουν σε κανένα το δι-καίωμα να αποκλειστεί μια χώρα από τοευρώ, εκτός αν το ζητήσει μόνη της. Οκεντρικός τραπεζίτης προφανώς κάνειπολιτική. Λέει με σαφήνεια ότι η οποι-αδήποτε εναλλακτική πολιτική στο εσω-τερικό του ευρώ θα πρέπει αυστηρά νααπαγορευθεί, ακόμα και αν έχει επιδοκι-μασθεί από τους ψηφοφόρους. Τάσσεταιχωρίς καμία επιφύλαξη στην υπηρεσίατου νεοφιλελευθερισμού και της χρημα-τοπιστωτικής τάξης, μετέχοντας δρα-στήρια στις πιέσεις για να πέσει η κυ-βέρνηση Τσίπρα, ώστε να φανεί ότικαμία άλλη εναλλακτική πολιτική δενείναι δυνατή. Η ΕΚΤ παραβίασε κατάτρόπο βάναυσο την αποστολή της.

Η ΕΚΤ υποτίθεται ότι εγγυάται τη στα-θερότητα του τραπεζιτικού συστήματος.Αυτή η αποστολή ενισχύθηκε μάλισταστο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τραπεζιτι-

κής Ένωσης που αποφασίστηκε πρό-σφατα. Όταν το τραπεζικό σύστημα μιαςχώρας της ευρωζώνης βρίσκεται σε δύ-σκολη θέση, ο ρόλος της είναι να το στη-ρίζει προσφέροντάς της ρευστότητα. ΗΕΚΤ έκανε ακριβώς το αντίθετο στην πε-ρίπτωση της Ελλάδας. Αυξάνοντας τιςδυσκολίες, συμβάλλοντας στην αποστα-θεροποίηση της χώρας σε επικίνδυνο ση-μείο. Η ΕΚΤ την επομένη της εκλογήςτης κυβέρνησης Τσίπρα αποφάσισε ναμη δέχεται τα ελληνικά ομόλογα σαν εγ-γύηση για την επαναχρηματοδότηση τωνελληνικών τραπεζών. Αυτές είναι οι πο-λιτικές τής παραδειγματικής τιμωρίαςτων ψηφοφόρων για τις πολιτικές τουςεπιλογές, που αποσκοπούν να ακυρώ-σουν την πρόθεση της κυβέρνησης νααντιμετωπίσει τα πιο επείγοντα κοινω-νικά προβλήματα.

Το ίδιο συνέβη και μετά την προκή-ρυξη του δημοψηφίσματος. Η ΕΚΤ σκλή-ρυνε τους όρους πρόσβασης των ελληνι-κών τραπεζών στα μέτρα έκτακτης ανάγ-κης στον ELA και αρνήθηκε να αυξήσειτο πλαφόν. Έτσι το τραπεζικό σύστημα

έχει βρεθεί σε δυσκολία και τιμωρήθηκεο ελληνικός λαός που είχε την απρονοη-σία να ψηφίσει κατά της λιτότητας. Οιλόγοι αυτοί της πολιτικής είναι προφα-νείς. Πρόκειται σαφώς για μια διπλήπροδοσία της αποστολής της ΕΚΤεπειδή οι αποφάσεις της είναι πολιτικέςκαι αντίθετες με την αποστολή διασφά-λισης της σταθερότητας του τραπεζικούσυστήματος όλων των χωρών μελών.

Η ΕΚΤ δρα χωρίς πραγματικό έλεγχο.Πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μιατέτοια έλλειψη;

Τα κινήματα των ευρωπαίων πολιτώνμπορούν να πάρουν πρωτοβουλίες να θέ-σουν αυτό το πρόβλημα δυναμικά. Προ-τείνω, για παράδειγμα, οι ευρωπαίοι πο-λίτες να κινητοποιηθούν και να προσφύ-γουν στο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο και ναζητήσουν την καταδίκη της, γιατί δεν σε-βάστηκε την αποστολή της. Ακόμα, ναπροσθέσω ότι πέρα από τις αρμοδιότη-τες και την αποστολή της η ΕΚΤ και οιάλλοι θεσμοί της τρόικας δεν σεβάστη-καν τις δεσμεύσεις απέναντι στον ελλη-νικό λαό. Η τρόικα είχε δεσμευτεί να συ-ζητήσει για την αναδιάρθρωση του δη-μόσιου χρέους, όταν η Ελλάδα θα κατόρ-θωνε να έχει πρωτογενές πλεόνασμα. ΗΕΚΤ και οι εταίροι τής τρόικας απέρρι-ψαν αυτή τη συζήτηση και κατηγορούντην ελληνική κυβέρνηση ότι δεν σεβά-στηκε τις δεσμεύσεις της. Αντίθετα, οιευρωπαίοι εταίροι και η ΕΚΤ αθέτησαντη συμφωνία.

Μπροστά στις δυσκολίες αυτές ορι-σμένοι οικονομολόγοι θεωρούν ότι είναιεπιθυμητή η λύση της εξόδου από τοευρώ. Ποια είναι η δική σας γνώμη;

Στις συγκεκριμένες οικονομικές καιπολιτικές συνθήκες της Ευρώπης καιτης Ελλάδας, δεν πιστεύω ότι μια οργα-νωμένη έξοδο από το ευρώ της Ελλάδαςείναι δυνατή. Θα ήταν μια τραγική πλάνηνα το πιστεύουμε (…) Όλες οι εμπειρίεςδημιουργίας νέων νομισμάτων στη δε-

καετία 1990 έχουν δείξει ότι πρέπει ναενεργούμε εν ψυχρώ, με πολυετή προ-ετοιμασία. Άλλωστε, ένα μεγάλο ποσο-στό όπου στην Ελλάδα ψήφισαν «όχι»δεν το επιθυμούν.

Εάν δεν υπάρξει τελικά συμφωνία, οιευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν το δικαίωμανα αποφασίσουν έξοδο της Ελλάδας απότο ευρώ. Η ΕΚΤ όμως, ως ο ισχυρός βρα-χίονας, δεν μπορεί τελικά να εξαναγκά-σει την Ελλάδα να αποφασίσει εκείνητην έξοδο;

Πράγματι, η ΕΚΤ μπορεί να σκληρύνειπερισσότερο και μάλιστα να διακόψεικάθε χρηματοδότηση προς τις τράπεζες,με το άλλοθι ότι χρεοκόπησε το κράτος(αφού δεν μπορεί να πληρώσει τοχρέος). Θα περάσουμε έτσι σε μια κρίσηρευστότητας και χρεοκοπίας των τραπε-ζών, καθώς και του συστήματος πληρω-μών της Ελλάδας. Σύμφωνα με το σενά-ριο που επικαλούνται συνήθως, η ελλη-νική κυβέρνηση θα μπορούσε να προ-σφύγει σ’ ένα παράλληλο νόμισμα, χωρίςέξοδο από το ευρώ. Παραμένοντας έξωαπό το ευρωπαϊκό νομισματικό και ευ-ρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα, τοελληνικό κράτος θα μπορούσε να λει-τουργήσει με ένα ισοσκελισμένο προ-ϋπολογισμό. Όμως η Ελλάδα έχειανάγκη από μια μακροχρόνια χρηματο-δότηση για τον εκσυγχρονισμό των υπο-δομών, της αγροτικής οικονομίας, τουβιομηχανικού εξοπλισμού, του τουριστι-κού τομέα κ.λπ.

Τα έσοδα από το εσωτερικό της χώραςδεν επαρκούν, κυρίως σε συνθήκες ενόςπαράλληλου νομίσματος. Η Ελλάδα θαέπρεπε να στραφεί προς άλλους συμμά-χους έξω από την ΕΕ, προς τη Ρωσία, τηνΚίνα, τις χώρες της Μέσης Ανατολής μα-κροπρόθεσμα ή βραχυπρόθεσμα. Το πιοσπουδαίο στοιχείο στην ελληνική κρίσηείναι ασφαλώς το γεωπολιτικό. Η Ελ-λάδα κατέχει στρατηγική θέση στη Με-σόγειο, κοντά στα Βαλκάνια, στη ΜέσηΑνατολή και την Τουρκία. Εάν η Ελλάδααποδυναμωθεί οικονομικά και πολιτικά,αν η Ευρώπη τη βυθίσει και την απομο-νώσει, θα υπάρξει μια συνολική αναδιά-ταξη γεωπολιτική στη ζώνη του ευρώ,ιδιαίτερα αισθητή και σημαντική. Αυτόθα συμβεί, αν η ευρωπαϊκή πολιτική ηγε-σία επιμένει να ενεργεί σαν μαθητευόμε-νος μάγος απέναντι στην Ελλάδα να πλη-ρώνει.

Έτσι όπως δρα η ΕΚΤ, δεν κατανοείότι χάνεται η εμπιστοσύνη προς αυτήν;

Όποια και αν είναι η κατάληξη αυτώντων διαπραγματεύσεων αυτή η κρίση θααφήσει ανεξίτηλα ίχνη. Για την ΕΚΤ θαείναι ασφαλώς ορατά σ’ ό,τι αφορά τηναξιοπιστία και τη νομιμοποίησή της. Ηαξιοπιστία της έχει τρωθεί.

Ο Ντομινίκ Πλιόν είναι καθηγητήςστο Πανεπιστήμιο Paris III και μέλοςτης Attac και των Ανήσυχων Οικονο-μολόγων.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΝΤΟΜΙΝΙΚ ΠΛΙΟΝ

Προσφυγή κατά της ΕΚΤστο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριοΟ οικονομολόγος Ντομινίκ Πλιόν με συνέντευξή του στο περιοδικό “Regards” κατηγορείτην εντελώς παράνομη παρέμβαση της ΕΚΤ στην ελληνική κρίση και προειδοποιείγια τις καταστροφικές συνέπειες μιας ξαφνικής εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

Πρόκειται σαφώς γιαμια διπλή προδοσία τηςαποστολής της ΕΚΤεπειδή οι αποφάσεις τηςείναι πολιτικές και αντί-θετες με την αποστολήδιασφάλισης της σταθε-ρότητας του τραπεζικούσυστήματος όλων τωνχωρών μελών.

“– «∆εν μας παρατάνε αυτοί οι Έλληνες.– «Τώρα αρχίζουν ν’ ανακαλύπτουν ξανά τη δημοκρατία»– Τι κοινοτοπία

Η ΕΠΟΧΗ 12 Ιουλίου 2015 3311ΘΕΩΡΙΑ

Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

Μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφί-σματος το Grexit εμφανίζεται από ορι-σμένους ευρωπαίους αξιωματούχους ως«λύση», ενώ μέχρι πρότινος ήταν έναθέμα ταμπού. Γιατί πιστεύετε ότι συνέβηαυτό; Τι μας λέει για την ΕυρωπαϊκήΈνωση σήμερα;

Είμαι σίγουρος ότι ορισμένα «όρνεα»της Ευρωπαϊκής Ένωσης πετούν πάνωαπό την Ελλάδα, εποφθαλμιόντας μιαέξοδο. Οι παράγοντες αυτοί εμφανίζον-ται ως προστάτες της νεοφιλελεύθερηςορθοδοξίας, η οποία θα «λύσει» όλα ταπροβλήματα της Ευρώπης. Η θέση τουςαυτή έχεις σαφή ιδεολογική αφετηρία.Ωστόσο, υπάρχουν δύο ακόμα παράγον-τες, ένας που χρησιμοποιεί δημοσιονο-μικούς οικονομικούς όρους (ο κίνδυνοςγια τη βιωσιμότητα του ευρώ) και έναςακόμα που μιλά με γεωπολιτικούς όρους(ο κίνδυνος ασφάλειας της ∆ύσης απέ-ναντι στη Ρωσία και τον Μουσουλμανικόκόσμο). Αυτοί οι δύο παράγοντες συνα-ποτελούν την πλειοψηφούσα άποψη.Ένα είναι ολοφάνερο: καμία πράξη τουςδεν προκύπτει ως κίνηση συμπάθειας ήαλληλεγγύης στον ελληνικό λαό. Εστιά-ζουν στα εθνικά τους συμφέροντα. Η Ευ-ρωπαϊκή Ένωση, την οποία συχνά επι-καλούμαστε, βρίσκεται σε αδράνεια.Στην πραγματικότητα, πρόκειται για Ευ-ρωπαϊκή ∆ιαίρεση, όπου οι ισχυρότερεςχώρες στρέφονται εναντίον των πιο αδύ-ναμων. Η λεγόμενη «ελληνική κρίση»ανέδειξε αυτή την παραδοξότητα, στέλ-νοντας ένα μήνυμα στις υπόλοιπεςχώρες-στόχους, την Πορτογαλία, τηνΙσπανία και την Ιταλία.

Ιστορικό επίτευγμαη νίκη του «όχι»

Ο λαός ψήφισε «όχι», παρά την προ-παγάνδα των συστημικών μίντια, του πα-λιού κομματικού συστήματος και της ευ-ρωπαϊκής ελίτ. Πώς το ερμηνεύετε;Μπορεί το δημοψήφισμα αυτό να αποτε-λέσει τη θρυαλλίδα για μια νέα Ευρώπη;

Η συγκέντρωση των εξουσιών δια-πραγμάτευσης στα χέρια των ισχυρώντου επιχειρηματικού τομέα αποδυνά-μωσε την ικανότητα των συστημικών

μίντια να επηρεάζουν την κοινή γνώμη,ιδιαίτερα όταν διακυβεύονται μείζοναθέματα. Σε ανάλογες καταστάσεις, ο κό-σμος στρέφεται στα εναλλακτικά μέσαενημέρωσης και στις φιλικές, τις εκ τουσύνεγγυς συζητήσεις. Περισσότερο απόποτέ, υπάρχει διάσταση στην κοινήγνώμη και την παρουσιαζόμενη ως τέ-τοια από τα ΜΜΕ. Το ελληνικό δημοψή-φισμα συνέβαλλε αποφασιστικά στο ναανοίξει ο δρόμος για μια νέα Ευρώπη καιο αντίκτυπός του θα γίνει σιγά σιγά αι-σθητός. Η «μετά το όχι» Ευρώπη θα είναιτελείως διαφορετική. Το θάρρος και ηαξιοπρέπεια, που επέδειξαν ο ελληνικόςλαός κατάφεραν αυτό το ιστορικό επί-τευγμα. Και τα αποτελέσματά του θα φα-νούν σταδιακά και όσον αφορά την κα-τάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας.Σε όλη την Ευρώπη, χιλιάδες κόσμου ξε-χύθηκαν στους δρόμους, ως ένδειξη αλ-ληλεγγύης στην Ελλάδα. Ελπίζω πως καιστην Ισπανία, την Πορτογαλία και τηνΙρλανδία, οι οποίες βρίσκονται σε προ-εκλογική περίοδο, θα φανεί η αυξανό-μενη αντίσταση των λαών της Ευρώπηςστη λιτότητα και τις κατασκευασμένεςκρίσεις, που προκάλεσαν δυστυχία καιφτώχεια στη μεγάλη πλειοψηφία, τηνίδια στιγμή που μια μικρή μειοψηφίαπλούτισε.

Πιστεύετε πώς οι ευρωπαϊκές χώρεςπρέπει να χρησιμοποιήσουν το δημοψή-φισμα ως εργαλείο για να αλλάξει η Ευ-ρώπη;

Το δημοψήφισμα είναι σαφώς έναισχυρό μέσο της συμμετοχικής δημοκρα-τίας και ορισμένες χώρες, όπως η Σουη-δία, το χρησιμοποιούν συχνά. Ελπίζωπως θα γίνονται συχνότερα δημοψηφί-σματα, ιδιαίτερα όταν διακυβεύονται ζω-τικής σημασίας ζητήματα.

Η Ευρώπη είναι μια βίαιη ήπειρος

Η Ευρώπη, μετά το δημοψήφισμα,σκλήρυνε τη στάση της απέναντι στηνΕλλάδα. Γιατί;

Σήμερα, Πέμπτη, που μιλάμε, φαίνεταιπως οι κυρίαρχες δυνάμεις της Ευρω-παϊκής Ένωσης έχουν συνειδητοποιήσειπως η βούληση του ελληνικού λαού πρέ-

πει να εισακουστεί, καθώς πρόκειται γιακυρίαρχο λαό, του οποίου οι αποφάσειςέχουν αντίκτυπο σε ολόκληρη την Ευ-ρώπη, είτε η Ελλάδα είναι μέλος της είτεόχι. Ξαφνικά το ∆ΝΤ πρωτοστατεί στηναναδιάρθρωση του χρέους, ενώ ορισμέ-νοι εκπρόσωποι των θεσμών, όπως ο κ.Γιούνγκερ, παραδέχονται -ψευδόμενοι-πως αυτό το μέτρο ήταν πάντα στο τρα-πέζι της διαπραγμάτευσης. Αυτή τηστιγμή είναι φανερό, πως ορισμένοι πα-ρακάμπτουν την ορθοδοξία.

Παρά ταύτα, το διακύβευμα είναι η δη-μοκρατία. Συνεχώς επαναλαμβάνουν οιευρωπαίοι εταίροι πως δεν έχει η Ελ-λάδα το μονοπώλιο της δημοκρατίας,αλλά πως όλες οι χώρες έχουν δημοκρα-τικά εκλεγμένες κυβερνήσεις, προκειμέ-νου η Ελλάδα να συνταχθεί με τηνάποψη των Ευρωπαίων. Ποια η γνώμησας;

Κανένας από τους εμπλεκόμενους ευ-ρωπαϊκούς θεσμούς δεν έχει εκλεγεί. Ιδι-αίτερα η ΕΚΤ, που κατέχει μια πρωταγω-νιστική θέση, είναι ένας μη δημοκρατι-κός θεσμός στην υπηρεσία των συμφε-ρόντων του κεφαλαίου. Οι επικεφαλήςτης αποκαλούμενης διαπραγμάτευσηςκινούνται πάντα σύμφωνα με τα εθνικάτους συμφέροντα, με όσα επιτάσσουν οιψηφοφόροι τους. Γιατί αυτό να μηνισχύει και για την ελληνική κυβέρνηση;Σαφώς τα δημοκρατικά συμφέροντα τουελληνικού λαού δεν συνάδουν με τα δη-μοκρατικά συμφέροντα άλλων κρατών,όπως αυτά εκπροσωπούνται από τις κυ-βερνήσεις τους. Με αυτά τα δεδομένα,και εφόσον οι συναινετικές αποφάσειςαποτελούν τον πυρήνα της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης, αυτό που συνίσταται είναι ναξεκινήσει μια πραγματική διαπραγμά-τευση, χωρίς τελεσίγραφα, ένας συμβι-βασμός, παρά μια μονομερής επιβολή, οσεβασμός στη δημοκρατία παρά ο εκβια-σμός.

Πολλοί λένε πως η Ευρώπη έχει χάσειτις ιδρυτικές της αρχές: Ελευθερία, Ισό-τητα, Αλληλεγγύη. Πιστεύετε πωςισχύει;

Η Ευρώπη είναι μια βίαιη ήπειρος. Τονπερασμένο αιώνα, προκάλεσε περισσό-τερους θανάτους από κάθε άλλη ήπειρο.Μετά τον ∆εύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο,επήλθε η ειρήνη προκειμένου να επου-λώσει τα τραύματα από τους εθνικι-σμούς και -μέσα από κοινές αρχές- ναυπάρξει ευημερία. Φυσικά, οι αποικίεςδεν περιλήφθηκαν σε αυτή τη συμφωνία,στην οποία πρωτοστάτησε η ευρωπαϊκήσοσιαλδημοκρατία, προκειμένου να συ-νεχιστεί η λεηλασία των φυσικών πόρωντου τρίτου κόσμου, την οποία ξεκίνησε ηαποικιοκρατία και ήρθε να συνεχίσει ηνεοαποικιοκρατία. Η θύμηση του πολέ-μου και τα τραύματα που προκάλεσε, λη-

σμονήθηκαν. Μέχρι τώρα κανένα άλλοιστορικό γεγονός δεν έχει επιτάξει τηναλληλεγγύη μεταξύ των χωρών της Ευ-ρώπης.

* Ο Μποαβεντούρα ντε Σόουσα Σάν-τος είναι καθηγητής Κοινωνιολογίαςτου ∆ικαίου στο Πανεπιστήμιο τουΓέιλ και έχει την έδρα της Κοινωνιο-λογίας του Πανεπιστημίου της Κοΐμ-πρα.

Αυτό που συνίσταταιείναι να ξεκινήσει μιαπραγματική διαπραγμά-τευση, χωρίς τελεσί-γραφα, ένας συμβιβα-σμός, παρά μια μονομε-ρής επιβολή, ο σεβα-σμός στη δημοκρατίαπαρά ο εκβιασμός.

“ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΠΟΑΒΕΝΤΟΥΡΑ ΝΤΕ ΣΟΟΥΣΑ ΣΑΝΤΟΣ

Άνοιξε ο δρόμος για μια νέα Ευρώπη Συζητάμε με τον κοινωνιολόγο Μποαβεντούραντε Σόουσα Σάντος για το μέλλον της Ευρώπης,ύστερα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματοςστην Ελλάδα. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποίασυχνά επικαλούμαστε, βρίσκεται σε αδράνεια»,τονίζει μεταξύ άλλων και καταλήγει πως «στηνπραγματικότητα, πρόκειται για Ευρωπαϊκή ∆ιαί-ρεση, όπου οι ισχυρότερες χώρες στρέφονταιεναντίον των πιο αδύναμων».

Τα κοινωνικάκινήματαείναι ζωντανά

Εδώ και χρόνια δεν έχουμε δει κι-νητοποιήσεις όπως την περίοδο πουανθούσαν τα κοινωνικά φόρα. Πι-στεύετε ότι έχουν καμφθεί τα κοι-νωνικά κινήματα;

Οφείλουμε να τονίσουμε πως αυτήτη στιγμή η Ελλάδα δίνει μόνη της τημάχη ενάντια στη νεοφιλελεύθερηορθοδοξία. Σαφώς καταγράφηκανπολλές συγκεντρώσεις και διαδηλώ-σεις ανά την Ευρώπη, σ’ αλληλεγγύηπρος την Ελλάδα, ωστόσο αυτές οιεκδηλώσεις δεν ήταν τόσο ισχυρές,ώστε να προκαλέσουν εθνικές ανα-ταράξεις, προκειμένου να ασκήσουνπίεση στις πολιτικές ηγεσίες τηςκάθε χώρας, για να αλλάξουν κατεύ-θυνση. Υπό το πρίσμα των λαϊκώντάξεων, είναι αλήθεια πως δια-νύουμε μια περίοδο αμυντικών αγώ-νων και όχι επιθετικών. Οι σοσιαλ-δημοκράτες του χθες είναι οι συντη-ρητικοί του σήμερα. Οι αμυντικοίαγώνες απαιτούν μια ετερογενή κοι-νωνική και ταξική σύνθεση. Η πολι-τική συγκρότησή τους είναι πιο σύν-θετη. Σε περιόδους βαθιάς κοινωνι-κής κρίσης, η παραίτηση είναι η πιοσυνήθης αντίδραση από την εξέ-γερση. Γι’ αυτό η ελληνική εξέγερσηείναι τόσο θαυμαστή. Από την άλλη,ορισμένες χώρες έχουν μπροστάτους μια κρίσιμη προεκλογική πε-ρίοδο. Η πολιτική ενέργεια διοχε-τεύεται στα νέα αριστερά κόμματα,που αναδεικνύονται στην Ευρώπη.Αυτό είναι περισσότερο εμφανέςστην Ισπανία. Ωστόσο, τα κοινωνικάκινήματα είναι ζωντανά και θα ανα-δειχθούν όταν οι κοινωνικές δυναμι-κές το επιτρέψουν και τότε -για μιαακόμα φορά- θα εκπλαγούν τα συ-στημικά μίντια.

Του Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου

Θα ήταν άστοχο να ισχυριστείκανείς πως η πολιτικήπαράδοση της χώρας φείδεται

αφηγήσεων για «μεγάλους πολιτικούςάνδρες». Ο παλαιός δικομματισμός,άλλωστε, μόνο κατά το ήμισυ επιβίωσεως μηχανισμός συμφερόντων. Το άλλομισό ήταν ένας πανίσχυρος τοτεμισμός,δομημένος πάνω στην αφήγηση ότι οιδύο μεγάλες παρατάξεις ήταναδιάκοποι συνεχιστές καιθεματοφύλακες των πολιτικών σχεδίωντου Κωνσταντίνου Καραμανλή και τουΑνδρέα Παπανδρέου,εξουσιοδοτημένες να παρεμβαίνουνστην εκάστοτε συνθήκη για ναδιαμορφώσουν τις ίδιεςεκπροσωπήσεις. Ήταν λίγο-πολύ μιαιδεολογική προσμονή, που επαινούσεσυγκεκριμένες πολιτικές καιστρατευόταν σε συγκεκριμένες αξίες.∆εν ήταν μόνο οι Καραμανλής καιΠαπανδρέου, που συμβολοποιήθηκανμε τέτοιο τρόπο. Αντίστοιχες θέσειςκράτησε η εγχώρια πολιτικήσημειολογία και στο Λεωνίδα Κύρκο,ως φορέα του αντικομμουνισμού εκ τωνέσω, στον Ηλία Ηλιού ως γεννήτορατης αριστερής φιλελεύθερηςμετριοπάθειας, στον Κώστα Σημίτη ωςπατέρα του εκσυγχρονιστικούατομικισμού και σε πολλούς άλλους.

Ένα ιδιαίτερο πολιτικό στυλ

Ωστόσο, η προσωπικότητα και η στάσηκαθενός απ’ τους παραπάνω ήτανπάντα ένα «διακριτό πεδίο», πουαφορούσε τις στήλες των

παραπολιτικών και ουδέποτεθεωρήθηκε πως είχε κάποια σχέση μετις πολιτικές επιλογές.Έχει, έτσι, ιδιαίτερο ενδιαφέρον οαποχαιρετισμός του Πολ Μέισον στοντέως υπουργό Οικονομικών. Σεδημοσίευμα στον ιστότοπο του Τσάνελ4, ο Βρετανός δημοσιογράφοςαποφαίνεται ότι στη σύντομη θητείατου, αυτό που κατάφερε μεταξύ άλλωνο Γιάνης Βαρουφάκης ήταν να θεσπίσειένα ιδιαίτερο πολιτικό στυλ, δυνητικάεφαρμόσιμο από κάθε πολιτικόπρόσωπο, οπουδήποτε κι αντοποθετείται στο πολιτικό φάσμα. ΟΜέισον εντοπίζει σ’ αυτό το στυλτέσσερα βασικά σημεία: το πράττεινστη βάση των αρχών, τη δημοσιοποίησηόσο το δυνατόν περισσότερωνπληροφοριών, τη χρήση λιτής καικατανοητής γλώσσας προς το ευρύκοινό και την απόλυτη έκθεση τηςπροσωπικότητας του πολιτικού.Οι παρατηρήσεις του Μέισον είναι, ανμη τι άλλο, οξυδερκείς και δύσκολα δενθα αναγνώριζε κανείς τον ΓιάνηΒαρουφάκη σ’ αυτές – ειδικά στηντελευταία. Ενώ η γενική κατεύθυνσημεγάλου μέρους του κυβερνητικούσχηματισμού του ΣΥΡΙΖΑ επιχειρούσενα δώσει την εντύπωση ότι ελαττώνειτην απόσταση μεταξύ των λαϊκώνστρωμάτων και του κρατικούμηχανισμού, κανείς δεν κατάφερε ναχτίσει το προφίλ του λαϊκού ήρωακαλύτερα απ’ τον απερχόμενο υπουργό.Είχε άλλωστε την ευστροφία να μηνυποδυθεί το «λαϊκό παιδί»αποκρύπτωντας τα πτυχία, την καριέρακαι την οικονομική επιφάνειά του,αλλά ούτε και να τα προτάσσει

επιδεικτικά, αποξενώνοντας τουςψηφοφόρους του.

Μία χρήσιμη αποτυχία

Μπορεί ο ίδιος να διασώζεται ωςδημόσιο πρόσωπο, χάρη στην ηθική (ήκαι πολιτική) επιλογή να μη φέρει τηνευθύνη μιας νέας συμφωνίας λιτότητας,αλλά το πολιτικό του σχέδιο έχεισαφέστατα αποτύχει. Ωςοικονομολόγος, βάσιζε το σύνολο τηςστρατηγικής του στην ορθολογικότητατων δανειστών και την υπόθεση ότικάποιο αμοιβαίο όφελος είναι δυνατό ήεπιθυμητό. Όμως η ευρωζώνη είναι οπολιτικός χώρος για ένα παίγνιομηδενικού αθροίσματος, όπου τοέδαφος που καταλαμβάνεται απ’ τηνεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση, είναιχώρος χαμένος απ’ την κοινωνικήπολιτική και το αντίστροφο. Το χρέος,οι γραφειοκρατικές δομές της Ευρώπηςκαι οι επιμέρους κυβερνήσεις δεν είναιπαρά θήκες για ενδεχόμενα, με τοπεριεχόμενό τους να καθορίζεται απότην εκάστοτε διαδρομή.Αυτή η αποτυχία είναι η ουσιαστικήπολιτική παρακαταθήκη του ΓιάνηΒαρουφάκη. Η κατάρριψη του μύθουτης ορθολογικότητας, η αποκάλυψητης κυριαρχίας της ιδεολογίας στοσύγχρονο καπιταλισμό και τηςαντιδημοκρατικής φύσης μηχανισμώνόπως η ΕΚΤ, θα αποτελέσουν, εφεξής,το ιδεολογικό πλαίσιο, που θαηγεμονεύσει πανευρωπαϊκά, ως τηναναπόφευκτη διάλυση της ευρωζώνηςμπροστά στην επικίνδυνα αυξημένηεντροπία της. Χωρίς, βέβαια, αυτά νασβήνουν το γεγονός ότι η πολιτική

πορεία του Γιάνη Βαρουφάκη συνιστάαποτυχία, επιτρέποντας μόνο στοπολιτικό στυλ, που επικαλείται οΜέισον, να επιβιώσει με μίαθετικότητα.

Σύμπτωμα και όχι αιτία

Τι σημαίνει όμως για την πολιτική ζωήη εισαγωγή μιας «χαρακτηρολογίας»των πολιτικών προσώπων και πώςσυνδυάζεται μ’ ένα περιβάλλον ήτταςτης Αριστεράς, απαξίωσης τουδημοψηφίσματος και συγγραφής ενόςνέου μνημονίου με κόκκινη μελάνη;Μπορεί ο Βαρουφάκης να πρυτανεύει,ως πιο επιτυχημένο παράδειγμα, αλλά ησυνολική προσέγγιση του ΣΥΡΙΖΑέδωσε πολύ χρόνο και κόπο στο ναχτίσει σχέσεις εμπιστοσύνης, μέσα απόηθικές κι όχι στρατηγικές γέφυρες,οιοποίες αποδείχθηκαν ανθεκτικές στομέτωπο της κοινωνικής συναίνεσης,αλλά τρομερά αδύναμες στο πεδίοάσκησης της πολιτικής. Συμπτωματικά,η χαρακτηρολογία είναι ο σημερινόςτρόπος συζήτησης για τους πολιτικούςηγέτες των ΗΠΑ του 19ου αιώνα, όπωςο Λίνκολν, οι οποίοι είχαν ναδιαχειριστούν γιγάντιες κοινωνικέςσυγκρούσεις, χωρίς να τουςεπιτρέπεται να παραβιάσουν το αξιακόπλαίσιο της ελευθερίας του ατομικούπλουτισμού, που υπαγόρευαν ταιδρυτικά κείμενα της Πολιτείας τους.∆εν είναι αιτία, αλλά σύμπτωμα τηςπεριστολής της πολιτικής στην «τέχνητου εφικτού», που τις τελευταίεςδεκαετίες υποκύπτει τακτικά στο«ΤΙΝΑ».

Ο Γιάνης Βαρουφάκηςκαι η ελληνική πολιτική ζωή

Η κατάρριψη του μύθου τηςορθολογικότητας, η αποκάλυψη τηςκυριαρχίας της ιδεολογίας στοσύγχρονο καπιταλισμό και τηςαντιδημοκρατικής φύσης μηχανισμώνόπως η ΕΚΤ, θα αποτελέσουν, εφεξής,το ιδεολογικό πλαίσιο, που θαηγεμονεύσει πανευρωπαϊκά, ως τηναναπόφευκτη διάλυση τηςευρωζώνης.