Ενότητα 11η: παιχνίδια, παιχνίδια, παιχνίδιαΟ εκπαιδευτικός: Τουλιόπουλος Φώτης

Στόχοι ενότητας Περιγράφουμε πώς παίζονται διάφορα

παιχνίδια Κατανοούμε και δίνουμε οδηγίες για να

παίξουμε παιχνίδια Ξεχωρίζουμε τις εγκλίσεις των ρημάτων Χρησιμοποιούμε απρόσωπα ρήματα Κλίνουμε επίθετα σε –ος και –ων, -ούσα, -ον

Παραδοσιακά παιχνίδια

Κάποια παιχνίδια δε θα πάψουν ποτέ να συναρπάζουν κάθε παιδί, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Δε θα τα δούμε στις λαμπερές βιτρίνες των καταστημάτων με παιδικά παιχνίδια, ούτε μπορούν να αντικατασταθούν από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ή παιχνίδια εικονικής πραγματικότητας. Δεν είναι άλλα από τα παραδοσιακά παιχνίδια που περνούν από γενιά σε γενιά.

Κανόνες συλλαβισμούΣυλλαβισμός λέγεται ο χωρισμός των λέξεων σε συλλαβές με βάση κάποιους κανόνες:Δύο συνεχόμενα φωνήεντα συλλαβίζονται χωριστά. Π.χ. α-ό-ρα-τος, νέ-ος, Ι-ό-νιο,...Ένα σύμφωνο ανάμεσα σε δυο φωνήεντα συλλαβίζεται με το δεύτερο φωνήεν. Π.χ. κα-ρό-το, πα-τά-τα, δύ-να-μη,...Δυο όμοια σύμφωνα χωρίζονται. Π.χ. γράμ-μα, θα-λασ-σα, ...Δυο διαφορετικά σύμφωνα ανάμεσα σε δυο φωνήεντα, δεν χωρίζονται και συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν, αν αρχίζει ελληνική λέξη από αυτό το συνδυασμό γραμμάτων, ενώ χωρίζονται αν δεν αρχίζει ελληνική λέξη. Π.χ. άρ-πα, αρ-χή, α-κτή, κα-ρέ-κλα

Κανόνες συλλαβισμού

Τρία διαφορετικά σύμφωνα ανάμεσα σε δυο φωνήεντα, δεν χωρίζονται και συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν, αν αρχίζει ελληνική λέξη από τα δύο πρώτα σύμφωνα, ενώ χωρίζονται αν δεν αρχίζει ελληνική λέξη. Π.χ. ά-στρο, άν-θρωπος, ά-σπρος, εκ-δρομή, ε-χθρι-κός, ...Τα δίψηφα φωνήεντα αι, ει, οι, υι, αυ, ευ, οι δίφθογγοι άι, άη, όι, όη, και οι καταχρηστικοί δίφθογγοι ια, ιο, οιο, ειο, υος, ιου, δεν χωρίζονται στο συλλαβισμό.

Π.χ. εί-μια, αη-δό-νι, χάι-δε-μα, γυα-λί, δου-λειά, ναύ-της, ...

Επιτραπέζια παιχνίδια

Τα επιτραπέζια παιχνίδια, προσφέρουν αυτό που δε μπορεί να προσφέρει το ψυχρό γυαλί του υπολογιστή, δηλαδή συντροφικότητα, διαδραστικότητα και δημιουργία καλών σχέσεων ανάμεσα στους παίχτες, ενώ ακονίζουν το μυαλό.

Απρόσωπα ρήματαΤα ρήματα που χρησιμοποιούνται στο γ΄ ενικό πρόσωπο και δεν έχουν υποκείμενο κάποιο πρόσωπο ή αντωνυμία λέγονται απρόσωπα ρήματα. Ως υποκείμενο έχουν μια ολόκληρη πρόταση που συνήθως εισάγεται με το να, ότι, πως. Π.χ. Απαγορεύεται να σχηματίζουμε ξένες λέξεις στο παιχνίδι.

Λέγεται ότι είναι καλό παιχνίδι.

Απρόσωπα ρήματα είναι τα:

απαγορεύεται, ανακοινώνεται, αποφασίζεται, διαδίδεται, πρέπει, εννοείται, ψιθυρίζεται, συμφέρει, υποτίθεται, πρόκειται, ...

Και αυτά που αναφέρονται σε φυσικά φαινόμενα:

βραδιάζει, αστράφτει, δροσίζει, καλοκαιριάζει, φέγγει, χιονίζει, ψιχαλίζει, φωτίζει, μπουμπουνίζει, ...

Απρόσωπες εκφράσεις

Εκτός από τα απρόσωπα ρήματα υπάρχουν και οι απρόσωπες εκφράσεις που λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο.

Π.χ. Είναι κακό να κλέβουμε στο παιχνίδι.

Δεν είναι ωραίο να κοροϊδεύουμε τους άλλους.

Απρόσωπες εκφράσεις είναι οι:

καλό είναι, είναι δίκαιο, είναι κακό, είναι χρήσιμο, είναι σωστό, είναι γεγονός, είναι ωραίο, ...

Ηλεκτρονικά παιχνίδιαΤα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν μπει στη ζωή μας. Μπορούν να προσφέρουν ψυχαγωγία, γνώσεις, εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες, αλλά υπάρχουν και πολλές αρνητικές συνέπειες, όπως αύξηση της επιθετικότητας, απομόνωση και κίνδυνος εξάρτησης. Επομένως απαιτείται επιλογή κατάλληλων παιχνιδιών και μέτρο στο χρόνο που αφιερώνουμε.

Ορθογραφία ρημάτων αορίστουΤο «ισ» της συλλαβής πριν την κατάληξη του ρήματος γράφεται ως εξής:Τα ρήματα της α΄ συζυγίας (όσα δεν τονίζονται στη λήγουσα) διατηρούν στον αόριστο την ίδια ορθογραφία με αυτήν του ενεστώτα.

Π.χ. αρχίζω – άρχισα, κλείνω – έκλεισα, αθροίζω – άθροισα, ...Τα ρήματα της β΄ συζυγίας (όσα τονίζονται στη λήγουσα) γράφονται στον αόριστο με ήτα (η) (καταλήγουν σε –ησα)

Π.χ. βοηθώ – βοήθησα, αγαπώ – αγάπηση

Εξαιρούνται: μέθυσα, μήνυσα

Οι καταλήξεις –είτε, -είται, -ήστε, -είστε-είτε: συναντάται στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα της ενεργητικής φωνής σε όλες τις εγκλίσεις και στο β΄ πληθυντικό του παθητικού αορίστου στην υποτακτική και προστακτική.

Π.χ. εσείς μετακινείτε, μετακινηθείτε- είται: συναντάται στο γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα της παθητικής φωνής.

Π.χ. αυτός μετακινείται-ήστε: συναντάται στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής του αορίστου στην ενεργητική φωνή για τα ρήματα της α΄ συζυγίας.

Π.χ. μετακίνησε - μετακινήστε-είστε: συναντάται στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα της παθητικής φωνής.

Π.χ. εγώ μετακινούμαι - εσείς μετακινείστε

Πνευματικά παιχνίδια

Το σκάκι είναι επιτραπέζιο πνευματικό παιχνίδι. Παίζεται πάνω σε ένα τετράγωνο διάγραμμα. Οι δύο παίχτες κάθονται αντικριστά και ο ένας μετακινεί τα λευκά πιόνια, ενώ ο άλλος τα μαύρα. Νικητής είναι αυτός που θα μπορέσει σκοτώσει το βασιλιά του αντιπάλου παίχτη.Με τους σημερινούς κανόνες υπάρχει από τον 15ο αι. στην Ευρώπη, όπου το έφεραν οι Άραβες, οι οποίοι το είχαν πάρει από τους Πέρσες.

Επίθετα σε –ος, -ος, -οΤα επίθετα σε –ος, -ος, -ο έχουν τρία γένη, αλλά δύο καταλήξεις (δικατάληκτα), εφόσον το αρσενικό και θηλυκό έχουν την ίδια κατάληξη.

αρσενικό/ θηλυκό ουδέτερο

ενικός αριθμός

Ονομ. ο/η αριστούχος το αριστούχο

Γεν. του/της αριστούχου του αριστούχου

Αιτ. τον/την αριστούχο το αριστούχο

Κλητ. αριστούχε αριστούχο

πληθυντικός αριθμός

Ονομ. οι αριστούχοι τα αριστούχα

Γεν. των αριστούχων των αριστούχων

Αιτ. τους/τις αριστούχους τα αριστούχα

Κλητ. αριστούχοι αριστούχα

Παρομοίως κλίνονται τα:

ταλαντούχος, ενεργός, ειδοποιός, ανενεργός, ενεργός,

κακοποιός, …

Επίθετα σε –ων, -ουσα, -ονΑρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο

Ενικός αριθμός

Ονομ. ο επείγων η επείγουσα το επείγον

Γεν. του επείγοντος της επείγουσας του επείγοντος

Αιτ τον επείγοντα την επείγουσα το επείγον

Κλητ. - - -

Πληθυντικός αριθμός

Ονομ. οι επείγοντες οι επείγουσες τα επείγοντα

Γεν. των επειγόντων των επειγουσών των επειγόντων

Αιτ τους επείγοντες τις επείγουσες τα επείγοντα

Κλητ. - - -

Παρομοίως κλίνονται τα: παρών, εξέχων, επιτυχών, απών, πρέπων, …